Expertisepunt Burgerschap biedt scholen ondersteuning We bieden het brede overzicht

Het Expertisepunt Burgerschap ziet een groeiende belangstelling bij scholen om werk te maken van burgerschap, zowel in het basis-, voortgezet als gespecialiseerd onderwijs en het middelbaar beroepsonderwijs.

Deze platform- en netwerkorganisatie voor scholen startte vorig najaar en wil burgerschap nadrukkelijk agenderen en scholen ondersteuning bieden. Fleur Nollet, werkzaam voor het Expertisepunt, vertelt.

Tekst: Brigitte Bloem

Voor het Expertisepunt Burgerschap zijn vier partijen een consortium aangegaan: SLO, Stichting School & Veiligheid, ProDemos en het Kennispunt MBO Burgerschap. Fleur Nollet is programmamanager vanuit Stichting School & Veiligheid en coördineert de werkzaamheden van de stichting binnen het consortium. Eerder was ze projectleider ‘Burgerschap op de Basisschool’ bij Stichting School & Veiligheid en de PO-Raad. Het expertisepunt is een vervolg op de projectsubsidies voor burgerschapsonderwijs, die vanuit OCW ondergebracht waren bij de PO-Raad, VO-raad en MBO Raad. De eerste zichtbare activiteit van het Expertisepunt Burgerschap is de eigen website, die afgelopen november live ging. Nu is er dit magazine. “Het is onze opdracht om dé vindplaats te worden voor alles dat te maken heeft met burgerschap in het onderwijs”, licht Fleur toe. “We ontwikkelen zelf geen materiaal, maar zijn een platform. We maken de bomen in het bos zichtbaar. Denk aan organisaties met professionaliseringsaanbod voor scholen, informatie over wet- en regelgeving en allerhande lesmateriaal. Als expertisepunt gaan we geen kwaliteitskeurmerken uitdelen. We bieden het brede overzicht. Op de site staat ook een agenda van alle evenementen rondom burgerschap, van onszelf en van andere organisaties. Organisaties kunnen zich altijd melden.”

Congres

Naast het hosten en onderhouden van het platform, heeft het expertisepunt ook de functie tot kennisdeling, waarvoor al verschillende activiteiten op het programma staan. Onder de titel ‘Focus op Burgerschap: kleur buiten de lijntjes’ verzorgt het expertisepunt op 19 april een groot congres. “Die dag hopen we vele bestuurders, schoolleiders en leraren van po en vo te informeren en inspireren. Natuurlijk is er het wetgevend kader, maar we stimuleren scholen juist ook buiten de lijntjes te kleuren. Je moet immers als school je eigen burgerschapsvisie vaststellen, passend bij jouw schoolpopulatie. Leg je de focus op duurzaamheid, op kansengelijkheid, op diversiteit? Wat hebben jouw leerlingen specifiek nodig om straks een goede rol te vervullen in de maatschappij?

Leerlingen van de ene school kunnen een heel andere startpositie hebben dan leerlingen van een school in een andere wijk of stad.” Voor het gespecialiseerd onderwijs houdt het expertisepunt een aparte landelijke bijeenkomst, zodat ook zij handreikingen aangereikt krijgen voor hun specifieke doelgroepen. Naast de landelijke bijeenkomsten gaat het expertisepunt ook regionale bijeenkomsten organiseren en hosten ze jaarlijks enkele leernetwerken. “Dat zijn groepen scholen die met elkaar aan de slag gaan rondom een vraagstuk van burgerschapsonderwijs, onder leiding van een expert”, legt Fleur uit.

Helpdesk en adviseurs

Naast de platform- en netwerkfunctie heeft het expertisepunt ook een helpdesk. Scholen kunnen daar terecht met al hun vragen omtrent burgerschap. Als verlengsstuk hiervan heeft het expertisepunt een aantal ‘adviseurs burgerschap’, die bestuurders en schoolleiders van po en vo en onderwijsteams van mbo desgevraagd van advies dienen om scholen een stapje verder te brengen in de ontwikkeling van hun burgerschapsonderwijs. “We merken dat scholen graag willen sparren over het onderwerp”, vertelt Fleur. “Ze willen onderzoeken hoe hun leerlingen het meeste profijt kunnen hebben van burgerschap. Niet omdat het van de inspectie moet, maar omdat scholen daar zelf het nut van inzien”, stelt ze. “De adviseurs zijn goed thuis in het burgerschapsveld en hebben zicht op de verschillende visies en het verschillende aanbod.”

Doelgericht en samenhangend Elke school is een mini-samenleving. Daarom is het ook zo belangrijk dat leerlingen ervaren dat ze er een andere mening op na mogen houden, vindt Fleur. “Ze mogen het oneens zijn met elkaar. Maar ze moeten wel leren naar elkaars argumenten te luisteren en respect te hebben voor elkaar. Burgerschap gaat niet enkel over gewenst gedrag, maar juist ook over hoe je omgaat met spanningen die er binnen elke schoolpopulatie zijn.” Fleur constateert een groeiende belangstelling bij scholen om werk te maken van burgerschap, zowel in po als vo. De uitdaging is voor vo nog wel iets lastiger dan voor po, merkt ze. “In het vo heb je natuurlijk te maken met vaksecties. Burgerschap kan aan bod komen in voor de hand liggende vakken als geschiedenis en maatschappijleer. Maar ook bij Nederlands en de bètavakken is van alles mogelijk. Voor het vo is het veel complexer om er een samenhangend geheel van te maken dan voor basisscholen. Daarom is een schoolbrede visie op burgerschap zo belangrijk.” SLO werkt voor zowel po als vo aan handreikingen hoe onderdelen van burgerschap in de diverse vakken te integreren zijn. Fleur wil benadrukken dat burgerschap niet iets is wat erbij komt. “Het gaat erom dat je zorgvuldig in kaart brengt wat je al doet. Daar kun je vervolgens op voortbouwen. Het blijkt dat de meeste scholen veel meer doen dan ze in eerste instantie denken. De uitdaging zit ‘m er vooral in om het nu doelgericht en samenhangend te maken en daar wil en kan het Expertisepunt Burgerschap graag bij ondersteunen.

Het Expertisepunt Burgerschap is dienstbaar aan het veld en wil het voor scholen gemakkelijker en aantrekkelijker maken om burgerschap op logische en natuurlijke wijze te verweven met hun onderwijs. Laat ons daarom weten met welke vragen en vraagstukken je zit en waar je behoefte aan hebt via: info@expertisepuntburgerschap.nl

Aanmelden nieuwsbrief: www.expertisepuntburgerschap.nl