Mehmetzade Mirza Bala - Ermeniler ve İran

A N K A R A Ü N İ V E RS İ T E S İ Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Sayı: 2

ERMENİLER VE İRAN

\

Yazan

Mehme za.de Mirza Bala

1

Yayına Hazırlayan Prof. Dr. 'Yavuz Ercan

A N K A R A -1994

© Ankara Üniversitesi,

Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uyg�larna Merkezi, 1994

ISBN 975 482 -

Dizgi ve Baskı Baskı Tarihi Baskı Adedi

-

-

166 6 -

Şafak Matbaacılık Basım-Yayın San. Tic. Ltd. Şti.

Necatibey Cad. Hanımeli Sok. No: 28128, Sıhhıye I ANKARA.

Nisan 1994

2.000

İÇİ N D E K İ L E R

Sayfa ..

v

E RMENİLE RVE İRAN ..........................................

1

SUNUŞ .

. .........

.. .

.

...... .......

..

.

. .... ....

.. .. . ...

..

....

.. . . ..

. .....

.

.

Birinci Bölüm ... ............. . .... ..... . . . . ............... ....

.

İkinci B ölüm . ........ ........................ . . . . . .... . . ....... . Üçüncü Bölüm ........ . . . ....................................

.

Dördüncü Bölüm . .............. ... ............ . ... .......... .

Beşinci Bölüm ................ .......................... ......

.

Altıncı Bölüm . . . . . . . . .. . . . . .... ............................... .

Yedinci B ölüm

....

. . ...

.

.... ...... .....

.

......

.

...

..

....

.

.....

4 5

9

13 17

23

.

27

...................................................................... .

31

Sekizinci Bölüm ......... ..................... . . ... ..........

DİZİN

�

3

FOTOKOPİ..............................................................

.

45

III

SUNUŞ Ermeniler'in XIX. yüzyıl ortalarında başlattıkları Türk düşmanlığı ayru yüzyılın sonlarına doğru Türkler üzerinde zulüm, baskı ve soykırı­ ma dönüşmüştü. Doğu ve Batı Avrupa devletlerinin doğrudan ve yoğun bir biçimde Ermeniler'i desteklemesi nedeniyle Osmanlı Devleti bu soru­ nu çözememişti. 1914yılında1tilôf Devletleri ile bir ölüm-kalım savaşı­ na giren Osmanlı Devleti, Ermeniler'in Ruslar ile işbirliğini tesbit edin­ ce, yapılabilecek en insancıl yola başvurmuş, varlığını koruyabilmek için Ermeniler'den bir kısmını mecburi göçe tabi tutmuştu. 1915 yılında gerçekleşen bu göç olayını bahane eden Ermeniler, 1965 yılından itiba­ ren, özellikle Dışişleri mensuplarım hedef almak üzere, Türkiye'ye karşı terör eylemlerine başladı. Bu kez de hemen hemen bütün Doğu ve Batı Avrupa devletleri Ermeniler'i destekledi. Fakat Türkiye Cumhuriyeti'nin ciddi, tutarlı ve kararlı politikası sonucu Ermeni terör eylemleri azalma­ ya, dünya kamuoyu Türkiye'nin haklılığım anlamaya başladı. Ermeni­ ler'in bu haksız saldırılarının temel nedeni, bazı ülkelerin Türkiye üze­ rindeki hesaplarına dayandığından sorun bütünüyle çözülemedi. Bu he­ saplar, Sovyetler Birliği, İran, Irak, Suriye, Yunanistan ve Bulgaristan gibi komşularla, Ortadoğu'da söz sahibi olabilecek, güçlü bir Türkiye'yi politikalarına uygun bulmayan Almanya, Fransa, İngiltere ve Amerika Birleşik Devletleri'nin çıkarlarına ters düşüyordu. 1959 yılından itibaren Kıbrıs sorunu çözillmeye yüz tutunca 1965'de Ermeni terörü başlatıldı.

1985'ü yıllarda Ermeni terörü etkisini yitirince bu kez Bulgaristan Türk­ leri'nin asimilasyonu gündeme getirildi. Aynı yıllarda Doğu ve Güney­ doğu Anadolu'yu içine alan PKK terörü sahneye konuldu. Türkiye'nin bu son iki sorunla yoğun bir biçimde uğraştığı sırada dağılan Sovyetler BirliğJ'nden ortaya çıkan sözde bağımsız Ermenistan Cumhuriyeti yeni bir fırsat olarak görünüyordu. Adı geçen devletler bu fırsatı kaçırmadı­ lar. Rusya Federasyonu, Sovyetler'den boşalan Kafkasya kontrolünü v

ele geçirmek, diğer ülkeler ise Türkiye'yi iyice çıkmaza sokabilmek için Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgalini desteklediler.

Azerbaycan'ın beşte biri Ermeniler tarafından işgal edildi. Bir mil­ yona yalun Azerbaycan Türk'ü kendi ülkesinde evsiz ve topraksız kal­ dı. Kuveyt'in işgalini sebep göstererek Irak'a karşı tarihte eşi az bulu­ nur bir askeri hareköt düzenleyen Birleşmiş Milletler, Ermeni işgaline hemen hemen ciddi hiçbir tepki göstermediler. Bu arada Rus askerf birlikleri ve silahları Ermeni ordusunda kullanıldı. İran, Ermenistan'a her türlü desteği sağladı. Ermenistan da PKK terör örgütü ile yoğun işbirliğine girişti. Karabağ olayları başladığı sırada bir seçimle işbaşı­ na gelen Ebulfeyz Elçibey'in Bağımsız Devletler topluluğuna girme­ yip aksine Türkiye'ye yönelik bir politika izlemesi Rusya Federasyo­ nu'nu rahatsız etmiş ve Ermeni işgaliyle başarısız gösterdiği Elçibey'i iktidardan düşürmüştü. Zaman zaman İran Azerbaycanı'ndan söz eden Elçibey, İran'ı da korkutmuş, bu yüzden İran da Ermenistan'ın yanında yer almıştı. Bu durumda, gelecekte iki ihtimal görünmekte­ dir. Birincisi, eğer Rusya Federasyonu Kafkasya'da Sovyetlerinkine benzer bir kontrol kurarsa Türkiye, Sovyetler Birliği'nden daha büy­ ük bir tehlike olan Rusya Federasyonu ile karşı karşıya kalacaktır. Di­ ğeri, eğer Rusya Federasyonu Kafkasya'yı ele geçiremezse bu kez yarı bağımsız -veya Bağımsız Devletler Topluluğu üyesi- Kafkas Cumhuri­ yetleriyle karşı karşıya kalacaktır. Özellikle bunlardan Ermenistan Cumhuriyeti, komşularımızdan Bulgaristan, Yunanistan, Suriye, Irak ve hatta lran'dan daha büyük bir tehlike olarak Türkiye'nin karşısına çıkacaktır. lran'da devlet sisteminin ve toplum yapısının lslömi esaslar üzeri­ ne dayandırıldığı kesinlikle bir aldatmacadır. Bugün artık ülkemizde laikliğin kınntılan kalmış olsa da Türk Halkı'nın, İran yöneticilerin­ den daha çok Müslüman olduğu kolayca görülebilir. İran'ın yalun ta­ rihini inceleyenler göreceklerdir ki bu yüzyılın başında da bugün de, şahlık döneminde de Humeynfzm diktatörlüğünde de Türkiye'ye kar­ şı izlenen politika değişmemiştir. Bunun en güzel kanıtlarından biri "Yeni Ka/Jcaıya" yazarlarından Mehmetzdde Mirza Bala'run Millf Azerbaycan Yayınlan arasında çıkan Ermeniler ve İran adlı eseriVI

dir. 1927 yılında İstanbul'de Necm-i İstikbal Matbaası nda basılan bu küçük eser, Türkiye'ye karşı Ermeni-İran işbirliğini göstermesi ba­ kımından çok önemlidir. Eser, yetmiş yıl önce İran'ın bu konuda izle­ diği politikayı bugünküyle kıyaslama imkanı da vermektedir. Gerek Ermeniler'in Türkiye ve Tür.kler'e karşı saldırıları, gerekse bu olaylar içinde Kürtler'in durumu çok açık örneklerle ortaya konulmuştur. Özellikle eserin bu çarpıcı yanı göz önüne alınarak yayınlanmasının yararlı olacağı düşünüldü. Yazarın dili günümüz Türkçesine çok ya­ kın olmasına rağmen daha iyi anlaşılmasını sağlamak için dil bakı­ mından yer yer küçük değişi.klikler yapıldı. Bu değişi.klikler yapılırken yazarın kendine özgü üslübunun bozulmamasına özen gösterildi. Ya­ pılan değişi.kliğin ne ölçüde olduğunu somut olarak gösterebilmek için eserin ilk paragrafını orijinal ve değişik şekliyle birlikte veriyoruz: '

"Lozan Sulh Konferansı'ndan sonra Ermeni milliyetperverlerinin bilhassa İran'da ciddi bir faaliyete geçtiklerini müşahade ediyoruz. Ararat­ Ermeni Hüktlmeti'nin auktltunu müteakip Tebriz'e iltica eden Daşnaksutyun Fırkası azası burayı Er­ meni hareketinin en mühim merkezlerinden biri şekJine vaz' etmişlerdir. İran dahilinde bir çok mühim memuriyetlerde, Ordu ve Meclisde bulu­ nan İran Ermenileri vasıtasıyla ve İran üzerinde az-Çok nüfuzu olan bir çok garbi ve şarki Avrupa devletlerinin teşebbüsleriyle muhacir Ermeniler İran'da mühim teşkilatları, milli-medeni münase­ betleri, iktisadi ve içtimai teşkilatları, mektep, ti­ yatro ve gazeteleri mevcuttur. Daşnaksutyun Fır­ kası'nın Tebriz'de bu sene olduğu gibi her sene muntazam kongreleri vaki' oluyor ve bu kongre­ lerde Avrupa'da ve KaJJcasya'da çalışan milliyet­ perver Ermeniler daJıi yakından iştirak ediyorlar".

"Lozan Barış Konferansı'ndan sonra Ermeni milliyetçilerinin özellikle İran'da ciddi bir faaliyete geçtiklerini görüyoruz. Ararot-Ermeni Hükılmeti'nin VII

yıkılmasını izleyen günlerde Tebriz'e kaçan Taşnak­ sutyun Partisi üyeleri burayı Ermeni hareketinin en önemli merkezlerinden biri durumuna getirmiştir. İran'da birçok önemli görevlerde, Ordu ve Mecliste bulunan İran Ermenileri aracılığıyla ve İran üzerin­ de az-çok etkisi olan birçok Doğu ve Batı Avrupa devletlerinin

girişimleriyle

göçmen

Ermenilerin

İran'da önemli örgütleri, milli ve medent kurumları, ekonomik ve toplumsal örgütleri, okul, tiyatro ve ga­ zeteleri vardır. Taşnaksutyun Partisi'nin Tebriz'de bu yıl olduğu gibi her yıl düzenli kongreleri toplanı­ yor ve bu kongrelere Avrupa'da ve Kafkasya'da çalı­ şan milliyetçi Ermeniler de istekle katılıyorlar".

Görüldüğü gibi iki metin arasında dil bakımından önemli bir fark olmadığı gibi üslılbuna da hemen hemen hiç dokunulmamıştır. Eser küçük boy olup kırk sayfadır. Kendi içinde sadece rakamla belirtilen sekiz bölüme ayrılmıştır. Kitabın arka kapağının dışında on beş kuruş olduğu belirtilmiş ve "MüJr Azerbaycan Neşriyatı"nca yayınlanmış diğer eserlerin listesi verilmiştir. Metinde geçmeyeceği için arka kapa­ ğı burada aynen veriyoruz:

"Milli Azerbaycan Netriyatından Diğer Matbu' EıerJer: 1

-

Azerbaycan Cumhuriyeti (Keyfiyet-i Tepkkülü ve Şimdiki Vaziyeti} Muharriri: Resıll-zOde Mehmed Emin. Mevcudu kalmamıştır.

2

-

Aınmızın Siydvutu Azerbaycan dOsitdn-ı fecf'ine aid edebr bir mukayese. Muhar­ riri: Resıll-zOde Mehmed Emin. Fiyatı 25 kuruştur.

3

-

İıtiJcJdJ MejJcantıi ve Gençlik Azeri Gençler Birlig.i'nde verilen bir konferans. Muharriri:

Resıll-zdde Mehmed Emin. Fiyatı 10 kuruştur.

VIII

4

-

Husya'da Siyasf Vaz'iyet Rusya vaz'iyeti hakkında vesikalara müstenid bir tahlil. Mu­ harriri: Resıll-zöde Mehmed Emin. Fiyatı 15 kuruştur.

5

-

8

- "Yeni Kafkasya" Koleksiyonları

Azerbaycan Misdk-ı Millisi 28 Mayıs istiklal Beyannamesi'nirı tahlili. Muharriri: Mirza Bala. Fiyatı 15 kuruştur.

Birinci, ikinci, üçüncü ve dördüncü seneye aid koleksiyonlar.

Fiyatları beheri lstanbul'da (300), taşrada (320), kuruş. Ecnebi memleketlerde 3 dolar.

Kayd; "İstikJdl Şiirleri" namiyle şiirler mecmuası ihzôr ve tab' olunmaktadır.

Müracaat için adres: İstanbul Sultan Ahmet. Yerebatan Caddesi, No (6)" Mirza Bala, eserinin başında Ararot-Ermeni Hükıimeti'nin yıkıl­ masından sonra kaçan Ermeniler'den bir kısmının Tebriz'e yerleştiği­ ni ve burayı Ermeni hareketinin en önemli merkezlerinden biri yap­ tıklarını yazıyor. Sonraki sayfalarda Şah Pehlevi'nin başarılı bir yöne­ tici olduğunu ve İran'da çok önemli reformlar yaptığını da yazacaktır.

Bu durumda 1ran'daki Ermeni faaliyetlerinin devletin bilgisi dışında yapıldığını düşünmek mümkün değildir. Zaten İran'daki Ermeniler, ülkedeki birçok önemli görevlere, hatta Ordu ve Meclis içine de gir­ mişlerdir. Ermenistan'dan kaçıp gelenler, İran'daki yerli Ermeniler tarafından desteklenmiş, ayrıca birçok Doğu ve Batı Avrupa devleti de bu desteğe katkıda bulunmuştur. İçten ve dıştan gelen bu destekle­ re Taşnaksutyun Partisi her yıl düzenli kongreler toplayacak kadar büyü.le bir güce ulaşmıştır. lran'da devlet desteğinde yapılan Türkiye aleyhindeki Ermeni faaliyetleri son İran Şah'ı döneminde de sürmüş ve günümüze kadar gelmiştir.

IX

Yetmiş yıl önce olduğu gibi bugün de birçok Doğu ve Batı Avrupa devleti yint. Türkiye'ye karşı Ermeni terörünü destekJemektedir. Bun­ ların başında Fransa, Belçika, Eski SovyetJer Birliği şimdi Rusya Fe­ derasyonu, İngiltere, Almanya ve Yunanistan gelmektedir. Bu listeye Arap ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri ve Arjantin'i dahil etmek gerekir. Görüldüğü gibi Türkiye'ye karşı Ermeni terörünü destekleyen ülkelerin sayısı yetmiş yıl öncesine göre daha da artmıştır.

Amerika Birleşik Devletleri, lngiJtere, ltalya, Fransa, Avusturya, Almanya ve Rusya geçen yüzyıldan beri Osmanlı toprakJarında sayısı bini geçen çeşitli düzeyde okul açmıştı. Bu okullarla Osmanlı Devleti'nin eğitim sistemine katkıda bulunmak istedikJeri düşünüle­ mez. Müslüman Osmanlı toplumunu Hıristiyan yapma amacında ol­ dukJarı da söylenemez. Öyle ise bu kadar çok okul açmanın asıl nede­ ni neydi? ÔzellikJe Amerika Birleşik Devletleri'nin Protestan misyo­ nerler aracılığıyla açtığı okulların yerleri, öğrencilerinin etnik köken­ leri, ders programları ve kitapları incelendiğinde bunların tamamen Osmanlı Devleti'ndeki Müslüman ve Müslüman olmayan azınlıkJara yönelik olduğu görülür. XIX. yüzyıl ortalarından itibaren Protestan misyonerler eliyle açılan Ermeni okulları ve dernekJeri kısa bir süre sonra Hınçalc ve Taşnak komitelerinin merkezi olmuştur. 1860 yılında lstanbul'da "Ermeni Hayırsever Derneği (l}"ni kuranlardan Hovsep Şişmanyan ile Mıgırdıç Beşiktaşlıyan, 1862 yılında Zeytun ayakJanma­ sıru çıkarırlar. İşte Doğu ve Batı Avrupa devletleri ile Amerika Birle­ şik Devletleri'nin Osmanlı topraklarında okul açmalarının asıl nedeni budur. Mirza Bala bu tesbiti daha 1927 yılında yapmıştır. Sözü edilen ülkeler bu destek ve eylemlerini yalnız Türkiye'de değiJ İran'da da yaptılar. Şu farkla ki, Osmanlı Devleti'ndeki bu hareket 1915 yılında önemli ölçüde azaldı. Kurtuluş Savaşı'ndan sonra ise hemen hemen tamamen kalktı. lran'da ise günümüze kadar süregeldi. Bu ülkelerin Türkiye'ye yönelik bu politikaları elbette Ermeni sorunu ile sınırlı de­ ğildir. Aynı ülkeler bugün PKK terörünü destekJeyerek politikalarına yeni boyutlar kazandırdılar. Yüz yıllık politikaları bir anda değiştir­ mek söz konusu olmadığına göre Amerika Birleşik Devletleri Başkanı 'nın demeçlerindeki PKK iJe ilgili sözlerinde de, Fransa ve Alx

manya'da PKK'ya karşı girişilen hareketlerde de başka hesap, amaç ve çıkar aramak gerekir. Bunu zaman gösterecektir.

1915 yılında Osmanlı Devleti'nin gerçekleştirdiği Ermeni Tehciri. olayları önemli ölçüde azalttı. Bu olay o zamandanberi hem Osmanlı Devleti'ne, hem de Türkiye Cumhuriyeti'ne bir baskı unsuru olarak kullanılmakta ve Türkler suçlanmaktadır. 1915 yılındaki göç ettirme sorunu kısaca şöyle olmuştur: 1860'lı yıllarda başlayan Ermeni vahşe­ ti giderek artan bir ölçüde Birinci Dünya Savaşı'na kadar sürmüştür.

1914 yılında Osmanlı İmparatorluğu bu savaşa Almanya'nın yanında girmiştir. Yani Birinci Dünya Savaşı'nda Rusya, İngiltere ve Fransa'­ ya karşı savaşmıştır.

Kars, Botum, Ardahan bölgesi daha 1877-1878 savaşında Ruslar tarafından işgal edilmişti. Birinci Dünya Savaşı başlayınca Rus ordu­ ları doğudan ilerlemeye başladılar. Erzincan-Bitlis-Muş çizgisine ka­ dar Doğu Anadolu işgal edildi.

Bu sırada Rusya,Anadolu'nun işgalini hızla tamamlayıp Akdeniz'e inmek için en uygun fırsatın çıktığına inanıyordu. Bunun için de en kestirme yol Rus ilerlemesine engel olacak Türk ordusunun gerileri­ nin Ermenilerce vurulması ve Ermeniler'in yapacağı tecavüz, yağma ve soykırımla Türk ordusunun. meşgul edilmesiydi. Böylece iki ateş arasında kalacak olan Türk ordusu kolayca savaş dışı bırakılacak ve Ruslar Akdeniz'e ineceklerdi.

Arşivlerimiz henüz tamamen tasnif edilemediğinden sözü edilen bu Ermeni-Rus işbirliğini gösteren belgelerin kesin sayısı bilinmemek­ tedir. Gerçi tasnifi tamamlanmış belgeler konuyu yeterince aydınlat­ maktadır. Bunların arasında gelişigüzel seçilmiş bir-iki belgeyi örnek olarak veriyoruz:ı1ı (1) Ermeni sorunu ile ilgili olarak Türkiye'de pek çok kitap ve makale yay ınlandı.

Bunlar arasında sadece belge yayını niteliğinde olanların sayısı da az değildir. Bu eserler hem Türk hem de yabancı belgeleri içermektedir. Bunlardan biri ilk cildi 1989'da yayınlanan "Ottoman Archiwı, Yıldız Collection, The Armenian Question" adlı eserdir. Diğeri ise Aıkert Tarih Belgeleri Dergl ıi nin konuyla ilgili özel sayı­ larıdır (Sayı 81, 83, 85, 86). '

XI

• "BusJar'ın KajJcasya Ermenileri aracılığıyla yapmakta oldu­ ğu kışkırtmalara karşı alınacak önlemleri belirten 3. Ordu Komu­ tanlıjı 'nın 19 Temmuz 1914 tarihli emri.

• Tahran Elçisi'nin, Buslar'ın İran ve Kajkasya'daki Ermeni­ ler'e karşı gösterdikleri yakınlığı bildiren 6 Eylül 1914 tarihli yazısı.

• Ruslar'ın Ermeniler'i kışkırttıkları konusunda Erzurum Vali­ liji'nin 13 Eylül 1914 tarihli yazısı.

• Trabzon Valisi Cemal Azmi Bey'den gelen ve Rus Hükılmeti'­ nce çeteler oluşturulduğunu bildiren 8 Ekim 1914 tarihli rapor.

• Ruslar'ın Ermeniler'i sildhlandırmaları konusunda 3. Ordu Komutanlığı'nın 11 Ekim 1914 tarihli raporu.

• Kağızman dolaylarına Rus ve ErmeniJer'in yığınak yaptıkla­ rını bildiren 2. Süvari Tümen Komutanı'nın 24 Ekim 1914 tarihli raporu.

• Savaş başlar başlamaz Ermeniler'in sildhlan ile birlikte Rus­ ya tarafına geçmelerini telkin eden Ermeni aydınlarının 18 Eylül 1914 tarihlnde aldıkları kararlar.

• Ruslor'ın ülkemizde zaptedecekleri yerleri Ermeniler'e vere­ cekleri ve onlara bağımsızlık söz verdikleri hakkında 3. Ordu Ko­ mutanı Hasan İzzet Paşa'dan gelen ve Başkomutanbkça çözülen 24 Eylül 1914 tarihli şifre.

• 3. Bölge Komutanlığı tarafından Husya'ya gönderilen haber­ alma görevlisi Ahmet'in, Rus birlikleriyle Ermeniler'in faaliyetleri­ ni içeren 7 Ekim 1914 tarihli raporu.

•İstanbul Ermeni Patrikhanesi'nin, İtalyan Elçiliği aracılığıy­ la ve şifreli olarak, yurtdışıyla haberleştiğinin saptandığına ilişkin Emniyet Genel Müdürlüjü'nün 31 Ocak 1915 tarihli raporu."

Sadece içeriklerinin özeti verilen bu birkaç belge büe yukarıda ile­ ri sürülen görüşü yeterince kanıtlar niteliktedir. Osmanlı Devleti açık bir biçimde iki ateş arasında kalmıştır ve varlığını koruyabilmek için önlem almak zorundadır. Ermeni tehlikesini önleyebilmek için sıra­ sıyla şu yollara başvuruldu: XII

1) 6 Eylül 1914 tarihinde, Ermeniler'in kalabalık olduğu illere bi­ rer şifre genelge gönderilerek, Ermeni siyasal parti başkanları ve ele­ başılarının hareketlerinin sürekli kontrol altında tutulması talimatı verildi.

2) Başkomutanlık 25 Şubat 1915'de bütün birliklere şu emri verdi; "Bitlis'te bazı Ermeni eşkiyası ortaya çıkmış ve bazı Ermeni asker kaçakları eşkiyaJığa başlamışlardır. Halep'te ve Dörtyol'da Erme­ niler tarafından asker ve jandarmaya saldırı olmuş ve Kayseri ilin­ de Ermeni evlerinde çok sayıda bomba, Fransızca, Rusça ve Erme­ nice şifre grupları bulunmuştur. Bu olaylar şimdilik önemli olma­ makla birlikte, düşmanlarımız tarafından ülke içinde bir ayaklan­ ma girişimi hazırlandığına işaret etmektedir. Dolayısıyla aşağıda­ ki maddelerin yeniden duyurulmasına gerek görüldü.

• Bütün birliklerdeki Ermeniler kesinlikle siJdhJı hizmetlerde kullanılmayacak, komutan karargdh, maiyet ve dairelerinde bu­ lundurulmayacaklardır.

• Komutanlar gerek görürlerse bulundukları yerlerde sıkıyöne­ tim iJdn edebilirler. Halk tarafından her hengi bir nedenle ayaklan­ ma veya saldırı olursa derhal sorunu çözmek mecburiyetindedirler.

• Halkı kışkırtacak baskılardan kaçınılacaktır.

• Seferberlik dolayısıyla asayişle ilgili bütün önlemler askeri birliklerce alınacağından, sivil memurlar bu konuda komutanlaro başvuracaklardır.

• Asayişle ilgili işler için 3. ve 4. Ordu ve Irak bölgesinde en büyü.le yetkili ordu komutanlarıdır. ı. ve 2. Ordu bölgelerinde ise Kolordu komutanlarıdır.

• 3. ve 4. Ordu komutanları muhtemel tatbikat için alacakları önlemleri ve pldnlarını derhal Başkomutanlığa bildireceklerdir.

3) 18 Nisan 1915 tarihinde Osmanlı Hükumeti şu kararları aldı; • 16-55 yaş arasındaki ErmeniJer'in yurtdışından içeriye gir­ mesi ve yurtdışına çıkması yasaktır.

XI II

• Ermeniler haberleşmelerini Türkçe olarak yapacaklardır.

• Yeni Ermeni okulları açılmayacak ve Ermeni çocukları Dev­ letin resmf okullarında okuyacaklardır.

• inenle çıkarılan Ermenice gazeteler kapatılacaktır.

4) 24 Nisan 1915'de İçişleri Bakanlığı, Ermeni Komite Merkezleri­ nin kapatılması, belgelerine el konulması ve Komite elebaşlarının tu­ tuklanmasını bir genelge ile bildirdil2l.

5) 26 Nisan 1915'de aynı anlamda bir emir Başkomutanlıkça bü­ tün birliklere duyuruldu. 24 Nisan'da İçişleri Bakanlığı'ndan alınan ve birliklere yayınlanan emir şöyleydi; "Hınçak, Taşnak ve benzeri Komitelerin gerek başkentte ve gerek illerde bulunan şubelerinin derhal kapatılmaları ile evrak ve belgelerine kesinlikle kaybolma­ yacak bir biçimde el konulması ve komitelerin başkan ve ilerigelen­ lerinden Hükumetçe tanınan müteşebbis kişilerle, önemli ve zararlı Ermeniler'in hemen tutuklanması ve bulundukları yerlere devam ve oturmalarında sakınca görülenlerin uygun görülecek yerlerde toplattırılarak kaçmalarına meydan bırakılmaması ve gerekli gö­ rülecek yerlerde silah aranmasına başlanılması ve gerekenlerin derhal divdn-ı harplere verilmesi, Hülcllmetçe kararlaştırılmış ol­ duğundan, bu konuda sivil memurlarla işbirliğinde bulunulması ve onlar tarafından istenilecek her türlü yardımın derhal yerine geti­ rilmesi önemle istenir.

Başkomutan Ve.kili Enver" (2) Osmanlı Devleti'nin Ermeni terör merkezlerini kapatıp, elebaşlarını tutuklayarak aldığı bu önlemden dolayı 24 Nlıan tarihi Batıda "İnıanın lneana zulüm gilnil" olarak kabul edilmeye çalışılmaktadır. Ermeniler de her yıl bu günü "Soykırım yıldönümü" olarak anmaktadır. Yetmiş sekiz yıl sonra bugün Fransa ve Alman­

ya, "PKK terör örgütü ülkenin asayiş ve iç düzenini bozuyor" gerekçesiyle aynı önleme başvurmaktadır. Geçmişte olan bu tür olaylar arasında mantıklı ilişkiler kurulamazsa. içinde yaşanılan olayları sağlıklı değerlendirmek mümkün olmaz.

xıv

İçişleri Bakanlığı ve Başkomutan Vekilliği'nin bu genelgeleri üze­ rine İstanbul'da suçlulardan bir kısmı tutuklandı. Daha sonra Hüku­ mete yapılan dış baskı nedeniyle tutuklananlardan bir kısmı serbest bırakıldı. Fakat bütün bunlar Ermeni saldırılarını önleyemedi.

6) Mayıs 1915 tarihine kadar alınan bütün bu önlemler sonuç ver­ meyip Ermeni saldırıları soykırım boyutlarına ulaşınca bu kez Başko­ mutanlık, İçişleri Bakanlığına 26 Mayıs 1915 tarihinde şu öneride bu­ lundu; "Ermeniler'in Doğu Anadolu illerinden, Süleymanlı (Zeytun) ve buna benzer yoğun bulundukları yerlerden, Diyarbakır ili Güne­ yine, Fırat Nehri vadisine, Urfa ve Süleymaniye yakınlarına gön­ derilmeleri sözlü olarak kararlaştırılmıştı. Yeniden fesat yuvaları oluşturmamaları için göç plônlamasında şu düşünceler esas alın­ malıdır: • Ermeni nüfusu gönderildiği yerlerdeki aşiret ve Türk sayısı­ nın %10 oranını geçmemelidir.

• Göç ettirilecek Ermeniler'in kuracakları köylerin her biri, elli evden çok olmamalıdır.

• Ermeni göçmen aileleri seyahat ve nakil suretiyle de olsa ya­ kın yerlere ev değiştirmemelidir. " Aynı gün yani 26 Mayıs 1915'de İçişleri Bakanlığınca, Başbakan­ lığa bir yazı gönderilerek Ermeni tehlikesinin büyüklüğü belirtilmiş ve hangi bölgedeki Ermeniler'in nerelere iskan edilmesinin uygun ola­ cağı anlatılmış ve bu işlemin yapılabilmesi için de bir yasa çıkarılması istenmiştir. Bu yazıda belirtildiğine göre: •

Van, Bitlis, Erzurum illeri,

Adana, Mersin ve Kozan (Sis)'ın il merkezleri dışında bu illerin kırsal kesimi ile Ceyhan, Osmaniye, Dörtyol bölgeleri (CebeJ-i Bereket), •

•

Maraş'm il merkezi dışında kalan kırsal kesimi,

Merkez kazaları dışında Halep ilinin İskenderun, Beylan, Cisr-i Şağur ve Antakya kazaları, köyleri ve kasabalarında bulunan Ermeni­ ler başka bir yere iskOn edilmelidir.

•

xv

İskOn edilecek bölgeler içinde uygun görülenler şöyle belirlenmiştir:

• Yan iline komşu olan kuzey kısımları dışında Musul ili.

•

Zor Sancağı (Suriye'de).

•

Urfa'nın il merkezi dışında kalan güneyindeki kesimler.

• Halep ilinin doğu ve güneydoğu kesimleri.

•

Suriye ilinin doğusunda Hükumetçe belirlenecek yerler.

7) Osmanlı İmparatorluğu aldığı bütün önlemler sonuç vermeyin­ ce son çare olarak kendi sınırları içinde Ermeniler'i göç ettirme kara­ rını verdi. 27 Mayıs 1915 tarihinde göç ve iskönla ilgili geçici yasa ka­ bul edilerek 1 Haziran'da Takvim-i Vekôyi Gazetesinde yayınlandı.

Sadece üç maddeden oluşan yasada şöyle deniyordu:

Madde 1. Sefer zamanında ordu, kolordu ve tümen komutanları ve bunların vekilleri ve bajımsız bölge komutanları, halle tarafın­ dan her hangi bir şekilde hüklbnet emirlerine, yurt savunmasına, mevcut düzene ve güvenlik İflerine karşı durum alan ve silahla saJ­ duon ve direnenleri görürlerse hemen askeri kuvvetlerle karşı koya­ caJc.Jardu. Saldın ve direnmeyi kökünden yoketmekJe yetkili ve yü­ kü.mJüdürJer. Madde 2. Ordu ve bağımsız kolordu ve tümen komutanları, as­ keri nedenlere dayanan, casmJuk ve hainliklerini hissetti.kJeri bölge halkını tek tek veya toplu olarak memleketin dijer bölgelerine gön­ derebilirler ve oralarda oturtabilirler.

Madde

3.

Bu yasa yayınlandıjı tarihten itibaren geçerlidir.

Tehcir yasası çıkarıldıktan dokuz gün sonra 6 Haziran 1915 tari­ hinde İtilôf Devletleri, Osmanlı Hükilmeti'ni hedef alan ve Havas Ajan­ sı aracılığıyla yayınladığı bildiri ile yasayı kınamışlar ve ilgililerin so­ rumlu tutulacağıru sert bir dille açıklamışlardır.

Görüldüğü gibi yasada kesinlikle Ermeni adı geçmiyordu. Oysa Türkler'in dışında Türkiye'de Rumlar, Süryaniler, Yahudiler ve daha bazı azınlıklar da yaşıyordu. Bu kadar azınlık içinde tehcir yasasırun sadece Ermenilere uygulanmış olmasırun herhalde geçerli bir nedeni XVI

olmalıdır. Yasa hiçbir etnik grup adı belirtmeden sadece yurt sa­ vunmasına, mevcut düzene ve güvenlik iljllerine karljlı durum alan ve silahla saldıran ve direnenleri . . . casusluk ve hainlikleri hissedi­ len kifileri " kapsıyor ve hedef alıyordu. Verilecek ceza da ülkenin başka bir bölgesine göç ettirip, orada yerleştirmekti. Bu zorunlu iskan işi geçidiydi. Savaş bitip, ülke eski düzenine kavuşunca, zorunlu göçe tabi tutulanlar eski yerlerine döneceklerdi. Yasa, belirtilen suçları işle­ yen herkese uygulanacaktı. Bilindiği gibi sadece Ermeniler'e uygulan­ dı. Çünkü, yurt savunmasına engel oJon, mevcut düzeni bozan, güven­ lik işlerine karşı durum alan, silahla saldıran ve direnen, casusluk ya­ pan ve düşmanla işbirliği içinde hainlik eden geneJJikJe Ermeniler idi. ...

...

Tehcir yasası çıkarılmadan iki buçuk ay önce yani 15 Mart 1915'de Ermeniler tarafından öldürülen binlerce Türk'ten gelişigüzel seçilmiş birkaçı ve öldürülme şekiJJeri şöyledir: • Hacı oğlu İbrahim; gözüne süngü saplanarak, • Ahmet oğlu İbrahim; karnı yarılmak suretiyle, • İbrahim oğlu İsmail; ateşte yakı larak, • Molla Süleyman; tandırda yakılmak suretiyle, • İbrahim eşi Sülnü; karnı yarılarak çocuğunu tandıra atmak suretiyle, • İbrahim kızı Fatma; kesmek ve tandıro atarak yakmak suretiyle, • Ahmet; çocuğu ile birlikte tandırda yakılmak suretiyle, • Hacı Molla Sait; kızını kendi eliyle boğazlatmak için zor kul­ lanmışlar ve her isteyişte vücudunun organlarından birini kesmek suretiyle öldürmüşlerdir.

• Nezahat Hatun; tandırda yakılan iki torununun etini babası na ve anasına zorla yedirmek istemelerini kabul etmemeleri üzerine öldürüldüğünü görmüş olmasından üzüntü He aklını kaybetmiştir.

Ermeniler yukarıdakilere benzeyen daha binlerce cinayet işlemiş­ lerdir. Bunlarla ilgili belgeler Türk arşivlerinde saklıdır ve herkesin ince­ lemesine açıktır. 6 Haziran 1915 tarihinde yayınladığı bildiri ile tehcir yasasından dolayı Osmanlı Devleti'ni tehdit eden İtilaf Devletleri, E� meniler'in işlediği yukarıdakine benzer daha binlerce cinayete gözünü xvıı

kapamıştır. Tıpkl bugün Sırp ve Hırvatlar'ın Bosna'da, Ermeniler'in Azerbaycan'da sergiledikleri vahşete gözlerini kapadıkları gibi.

Herşeye rağmen Osmanlı Devleti yapabileceği en insancıl yolu de­ nemiş, göç sırasında olabilecek olaylara karşı gerekli önlemleri alma­ ya çalışmıştır. Bu amaçla İçişleri Bakanlığı 30 Mayıs 1915 tarihinde savaş durumu ve olağanüstü politik zorluklar nedeniyle başka bölge­ lere gönderilen Ermeniler'in barınma ve yeme-içmeleriyle ilgili husus­ lar hakkında on beş maddelik bir yönetmelik yayınlamıştır. Yönetme­ liğin bazı maddeleri şöyledir: • Göç ettirilenler bütün hayvan ve taşınabilir mallarını birlikte götürebilirler.

• Göç sırasında göçmenlerin can ve mal güvenliklerinden, yeme-içme ve dinlenmelerinin sağlanmasından, geçiş yollarındaki memurlar görevlidir. Bu konuda ortaya çıkacak aksaklıklardan rütbe sırasıyla bütün görevliler sorumlu tutulacaktır.

• Göç sonunda göçmenler, sağlıklı çalışmaya, tarımla uğraş­ maya elverişli köy ve kent evlerine yerleştirileceklerdir.

• Yeni yerleşme bölgelerinde göçmenlere verilecek arazi yoksa, devlet malı ve köy çiftliklerinden yararlanılacaktır.

• Muhtaç durumda bulunan göçmenlerin masraflarını hüku­ met karşılayacaktır.

• Yerleşme bölgelerinde her aileye yeterince arazi verilecektir.

• Tarım yapacaklardan veya sanatkdrlardan muhtaç olanlara yeteri kadar araç veya sermaye verilecektir.

Bu yönetmeliğin yayınlanmasından on gün sonra 10 Haziran 1915 tarihinde Hükılmet otuz dört maddelik yeni bir yönetmelik daha çı­ karmıştır. Bu yönetmelik ile de göç ettirilen Ermeniler'in iskôn, yeme­ içme, mal, mülk ve arazilerinin yönetimleri için yapılacak işlemler tesbit edilip güvence altına alınmıştır. Ayrıca göçmenlerin can ve mal güvenlikleri, sağlıklarının korunması ve üretici duruma getirilmeleri için gerekli görülen önlemler alınmıştır.

XVI I I

Osmanlı Devleti'nin bütün bu iyi niyetli çabaları Batıda görülme­ miş, daha doğrusu görülmek istenmemiştir. Yetmiş sekiz yıl önceki bu olaylarla bugünkü olaylar arasında şaşırtıcı benzerlikler vardır. Batı­ nın o zaman yaptığı hatalar tekrar edilmektedir. Acaba Türkiye'nin o zaman yaptığı hatalar bugün tekrar ediliyor mu? Bütün dünyanın gö­ zü önünde Ermenistan'ın Azerbaycan topraklarını işgali, bu cevabın "evet" olduğunu gösteriyor.

Bu olaylar sırasında kaç Türk, kaç Ermeni ölmüştür? Bunun tam listesini verme imkanı yoktur. Fakat doğruya yakın bazı tahminler ya­ pılabilir. Göç sırasında ölen ErmeniJer'in sayısı 1915'lerde üç yüz bin­ den başlamış ve bugün iki milyona ulaşmıştır. Bu toplumun zamanla çoğalması doğaldır ama, beJli bir tarihte ölmüş kişilerin zamanla ço­ ğalması Ermeniler'e ve Batıya özgü bir aldatmacadır.

Ermeniler'in Türkiye genelindeki nüfusu konusunda Ermeni Pat­ rikhanesi'nin verdiği abartılmış rakamlar dışında Türk ve yabancı kaynaklar birbirine yakınlık göstermektedir. Patrikhane, Berlin kong­ resinde, Türkiye'de 3.000.000 Ermeni bulunduğunu ileri sürmüş, fa­ kat vergi konusu işin içine girince daha sonra bu sayıyı 1.780.000'e in­ dirmiştir. Osmanlı Devleti'nin sayımına göre İstanbul dahil bütün Türkiye'de 1.300.000 Ermeni vardır. Batılı ve bazı Ermeni kaynaklar ise 1.300.000 ile 1.500.000 arasında değişen sayılar vermektedir. Öyle ise Osmanlı Devleti'nin sayım sonucunu doğru kabul etmemek için hiç­ bir neden yoktur. 1.300.000 Ermeni'nin yaşadığı Osmanlı toprakların­ da, Batının ve Ermeniler'in ileri sürdüğü gibi, olaylar sırasında 2.000.000 kişi nasıl ölmüş olabilir? Bu durumda hiç yaşamamış 700.000 Ermeni de kayıplar arasındadır(!).

Kamuran Gürün'ün "Ermeni Dosyası" adlı kitabında tamamen belgelere dayalı olarak yaptığı hesaplara göre Birinci Dünya Savaşı içinde her türlü sebepten dolayı Ermeniler' in kaybı üç yüz bini geçme­ mektedir. Oysa Rus resmf belgelerine göre sadece Erzurum, Bitlis, Trabzon, Van ve Erzincan'da Ermeniler yaklaşık 600.000 Türk'ü öldür­ müş, 500.000 kişiyi de göçmek zorunda bırakmışlardır. Ermeni Bogos Nubar Paşa'ya göre aynı dönemde ölen Türkler'in sayısı 1.400.000 kaxıx

darclır ve bunun önemli bir bölümüne Ermeni saldırıları neden olmuş­ tur.

Bu olayların benzerleri tarih boyunca hep olagelmiştir ve istisna­ sız her milletin tarihinde örnekleri vardır. En son örnekleri Bosna ve Azerbaycan'da sahnelenmektedir. Sahnede yine Ermeniler ve Batı gö­ rünüyor.

Mirza Bala 1927 yılında, bugün de hemen hemen aynen tekrar edebileceğimiz bir tesbit yapmış. Eserinin baş tarafında şöyle diyor; " . . . İran'doki Ermeni faaliyeti gittikçe belirgin ve kesin bir siyasi mahiyet almakta ve yeni boyoJor, yeni dekorlar içinde yine o eski aşırı ve saldırgan etkilerini İron'doki şortlar içinde güçlendirmek­ tedir.. . " .

Reşt kentinde yayınlanan Pervereş gazetesinin 291 numaralı say­ ısında "K. Yoğıkyon" imzasıyla "Bütün Dünya İronlılorına Muhtı­

ra" başlıklı on yedi maddelik bir proje sunulmaktadır. Bu projede ileri sürüldüğüne göre yeni Türkiye Avrupa ve Batıdaki dayanaklarından yoksun bırakıldığı için bakışlarını doğuya çevirmiş ve diğer Türk top­ luluklarıyla birleşerek yeniden güçlenmek istiyor. Sovyetler'in dağıl­ masından sonra Türkiye, ortaya çıkan Türk cumhuriyetleriyle ilişkile­ rini yoğunlaştırmak istediğinde bugün de aynı görüşler, aynı sözlerle ortaya konuldu. Aradan geçen yetmiş yılda güçlenen Türkiye hiçbir ülke için tehlike olmadığı gibi aksine Ortadoğu'da istikrar unsuru oldu.

Ermeniler'in saldırı ve teröre dayalı politikaları, bulundukları ül­ kelerde sermaye çevreleri, basın ve devletin kilit noktalarını ele geçi­ rerek kendi çıkarları için kullanmaları, Taşnak Partisi'nin duruma gö­ re liberalist, duruma göre sosyalist olması, Ermeniler'in Kürtler'i kul­ lanarak "Büyük Ermenistan" kurma hayalleri, özellikle lran'ın, Gü­ ney Azerbaycan gibi işgal ettiği Türk topraklarını kaybetme korku­ suyla Kürtler'i kışkırtmaları ve Ermeniler'i desteklemeleri, diğer ülke­ lerin bu senaryodaki rolleri, çarpıcı örneklerle ve belgelerle anlatıl­ maktadır. Mirza Bala, bugün Ermenistan'ın Azerbaycan'ı işgalini, lran'ın Ermeniler'e ve PKK'ya verdiği desteği adeta yetmiş yıl önce görmüş gibi eserinde anlatmaktadır.

xx

Mirza Bala'nın Ermeniler ve İran" adlı eserinden başka yayın­ lanmış şu eserleri vardır: • Azerbaycan Misak-ı Millfsi (Azerbaycan lstiklô.l Beyannamesi­ nin Tahlili), İstanbul 1927.

• Millf Azerbaycan Hareketi (Milli Azerbaycan Müsavat Halk Partisi Tarihi) Berlin 1938.

•Azerbaycan Tarihinde Türk Albanya, Ankara 1951.

Ayrıca, İslô.m Ansiklopedisi'nde çeşitli maddeler ve makaleler yazmıştır. Eserleri genellikle belgelere dayalı olup, bugün bile geçerli­ liğini koruyan son derece tutarlı ve isabetli tesbitleri vardır.

Mirza Bala'nın yaşamı ve eserleri incelendiğinde onun gerçekci, akılcı, uzak görüşlü ve yürekli, yani gerçek bir Türk milliyetçisi oldu­ ğu kolayca anlaşılabilir. Bu değerli kişinin hayatı kısaca şöyledir:l3l Mirza bala 1898 yılında Bakü'de doğdu. Küçük yaşta babasını yitir­ diğinden ağabeyi ve küçük kardeşi ile birlikte annesi taraftndan büyü­ tüldü. Çocukluğunun zor şartlarda geçmesi onu erken yaşlarda olgun­ laştırdı. İlkokuldan sonra yine Bakü'de teknik ortaokula devam etti.

Yazarlık yaşamına Açık Söz gazetesinde başladı. Bu gazeteyi ya­ şamını Türklüğe adamış bir diğer kişi olan Mehmet Emin Resulzöde çıkarıyordu. Mirza Bala Açık Söz gazetesinden başka haftada bir çı­ kan Basiret, Azerbaycan MiJJi Demokratik Cumhuriyeti döneminin resmf gazetesi olan Azerbaycan, 1917 Rus Devrimi'nden sonra Bakü'de öğrencilerin yayın organı olan Gençlar Sedası ve İttifak-ı Müteallim gibi gazeteler de yazılar yazdı. Bu gazetelerde zaman za­ man başyazar oldu.

Mirza Bala'nın mücadele yaşamı yalnız gazetelere yazı yazmakla geçmedi. Azerbaycan Kurtuluş Savaşı'run hemen hemen her aşamasında (J) Mirza Bele'nın yBŞBmıne Bit bilgiler, Azerbaycan Kültür Deme� yayınları

ara­

sında çıkan "Mirza Bele MehmetzAde, Milli Ar.erbaycan Hareketi" adlı eserinden alınmıştır (s. Vll-XVIII). Bölüm Ahmet Karaca tarafından yazılmıştır.

XXI

ve her yerinde görev aldı. Çeşitli sosyal ve kültürel derneklerde çalıştı.

Milli Azerbaycan Cumhuriyeti'nin kurulmasını sağlayan Türk Adem-i Merkeziyet MiUf Müsavat Halk Partisi'ne girerek siyasal alanda da mücadeleye katıldı. Bu Parti'nin Bakü Komitesi Üyeliğinde bulundu.

Azerbaycan 27 Nisan 1920 tarihinde Bolşevik Rus orduları tara­ fından işgal edildi. Bunun üzerine Mirza Bala arkadaşları A. Vahap Yurtsever, Cafer Cabbarlı, Mehmet Sadık Kuluzade, Mehmet Hasan Baharlı ve Rahim Vekilli ile birlikte Milli Müsavat Partisi'nin yeraltı örgütünü kurdu ve başkanlığına geçti. Bir yandan Azerbaycan'ı Rus işgalinden kurtarmak için bu eylemleri sürdürürken, diğer yandan Ba­ kü'deki okullarda öğretmenlik yaptı. Bu arada Sabir Kütüphanesi'nin yönetim kurulunda görev aldı ve bu kütüphanenin Azerbaycan Türk gençliğinin kültürel, siyasal ve ulusal merkezi durumuna gelmesini sağladı.

Rus işgali orduları ile yeraltı mücadelesi sırasında bir ara tutukla­ nıp hapse atıldı. Hapisten çıktıktan sonra Milli Müsavat Partisi'nin yeraltı örgütünü daha da genişletip güçlendirerek mücadelesini sürdür­ dü. Hapishane hayatı onu yıldıracağına daha çok güçlendirdi. Azerbay­ can Kurtuluş Savaşı'nın ülkeye baştan başa yayıldığını gören Rus iş­ galciler, halka gödağı vermek için Müsavatçıları toplu olarak tutukla­ maya başladılar. Bunun üzerine Mirza Bala, Güney Azerbaycan'daki Enzeli kentine geçti.

Bu olayların olduğu sırada Mehmet Emin Resulzade de 1922 yılında Rusya'dan ayrılıp İstanbul'a gelmiş ve 1924 yılında Azerbaycan Milli Merkezi'ni kurmuştu. Merkez, "Yeni Kajlcaıya" adlı bir dergiyi yayın hayatına soktu. Mirza Bala, Enzeli'den bu dergiye de yazılar ve haberler ·göndermeye devam etti. 1927 yılında İstanbul'a geldi. Azer­ baycan Kurtuluş Savaşı'na katkılarını buradan da sürdürdü. Bu arada İstanbul Hukuk Fakültesi'ne kaydolup eğitimini tamamlamaya çalıştı.

1931 yılında Azerbaycan Kurtuluş Savaşı'nın basın-yayın kısmı Avrupa'ya da kaydırıldı. Mirza Bala da 1932 yılında Varşova'ya yer­ leşip yine mücadelede ön saftaki yerini aldı. Yazı yazma işini aralıksız sürdürdü. Yazıları Yeni Kajlcoıya, Azeri Türk, Odlu Yurt, Bildiriş, xxıı

j8tikJdJ, KurtuJu,, MütHJvat Partisi Bülteni, Azerbaycan Yurt Bilgisi, BirJe,ik Kafkasya, Azerbaycan ile Komünizmle Mücadele, Cumhuri­ yet, Milliyet gibi dergi ve gazetelerde yayınlandı. Ayrıca, İslôm Ansik­ lopedisi ve Türk-İslôm Ansiklopedisi'nin birçok maddesini Mirza Bala yazdı. Yazılarını bozan NuhogJu, A. Kut, M.M. Mehmetzdde, M.B. Da,demir ve Ali Kutluk gibi değişik adlarla yayınladı. Kitap ve yazıla­ rının toplamı iki bini geçmektedir.

Mehmet Emin Resulzôde 6 Mart 1955 tarihinde ölünce Mirza Bala, Milli Müsavat Halk Partisi Başkanlığını üstlendi. Bu tarihten ölümüne kadar bu görevi sürdürdü. Aynı zamanda Münih'teki "SovyetJer Birli­ ğini Öğrenme Enstitüsü"nde çalıştı. Enstitünün yayın organı olan "Dergi" adıl derginin başyazarlığını yaptı. Yine ayru Enstitünün "İlim Şilrosı"nda iki yıl başkan yardımcılığı, iki yıl da başkanlıkta bulundu.

Altmış bir yıllık yaşamı fazla uzun olmasa da baştan sona eziyet, sıkıntı üzüntü ve mücadele ile geçtiğinden kalbi ancak bu kadar daya­ nabildi. Kalbinden rahatsız olduğu için Almanya'da tedavi görüyordu.

Dinlenmek amacıyla geldiği İstanbul'da B Mart 1959 tarihinde geçirdiği bir kalp krizi sonucu öldü. İstanbul'da Karaca Ahmet Mezarlığı'nda toprağa verildi.

Mirza Bala'run Azerbaycan'ın bağımsızlığı, demokratik cumhuri­ yet anlayışı, İslômiyet anlayışı, Türkçülüğü, kadın hakları ve diğer hak ve özgürlükler gibi görüş ve düşünceleri hakkında daha geniş bilgi yu­ karıda sözü edilen eserde vardır.141 Prof. Dr. Yavuz ERCAN Ankara 1994 -

(4) Mirza Bala MehmetzAde, Milli Azerbaycan Hareketi, Azerbaycan Kültür Derneği

Yayınları, Ankara 1991 (Özellikle bu kitabın Ahmet Karaca'nın yazdığı "Mirza Bala MehrnetzAde'nin Azerbaycan Milli lstiklAI ve Hürriyet Davasındaki Yeri" bölümü­ ne bakınız, s. Vll-XVIII).

XXIII

Milli Azerbaycan Yayınları: sayı 6

ERMENİLER VE İRAN

Yazan "Yeni Kafkasya" Yazarlarından Mehmetzade Mirza Bala

Necm-i İstikbal Matbaası İstanbul

-

1927

B İ Rİ N C İ B Ö L Ü M Lozan Barış Konferensı'ndan sonra Ermeni milliyetçilerinin özellikle İran'da ciddi faaliyete geçtiklerini görüyoruz. Ararat­ Ermeni Hükumeti'nin yıkılmasını izleyen günlerde Tebriz'e kaçan Taşnaksutyun Partisi üyeleri burayı Ermeni hareketinin en önemli merkezlerinden biri durumuna getirmiştir. İran'da birçok önemli görevlerde, Ordu ve Mecliste bulunan İran Ermenileri aracılığıyla ve İran üzerinde az-çok etkisi olan birçok Doğu ve Batı Avrupa dev­ letlerinin girişimleriyle göçmen Ermenilerin İran'da önemli örgüt­ leri, milli ve medeni kurumları, ekonomik ve toplumsal örgütleri, okul, tiyatro ve gazeteleri vardır. Taşnaksutyun Partisi'nin Tebriz'de bu yıl olduğu gibi her yıl düzenli kongreleri toplanır ve bu kongrelere Avrupa'da ve Kafkasya'da çalışan milliyetçi E rmeniler de istekle ka­ tılıyorlar. İran'ın birçok idari ve askeri kurumlarını ellerine geçirmişler­ dir. Son zamanlarda Ş ah Pehlevi'ye başvurarak özellikle İran Azer­ baycanı'nda ekonomik ve ticari ayrıcalık ve üstünlük elde etmeye çalışan milliyetçi Ermeniler vardır. Bundan başka İ ran'daki Sovyet Elçisi, Ermeni asıllı (Davityan) olduğu gibi ticari ve diğer şubeler de yine Ermeniler tarafından işgal edilmiştir. Tebriz'deki Taşnaksu­ tyunların bir kısmı, Avrupa'da olduğu gibi, Taşnak Partisi ' nden ay­ rılarak Ermeni "Aror" örgütünü kurmuşlardır. Göçmen E rmenile­ rin oluşturduğu bu örgüt İran Azerbaycanı'nda b ütün Sovyet idare­ lerini eline almış, Tebriz, U rmiye, Meraga, Hoy vesaire gibi yerler­ de birçok ticaretle ilgili, taşımacılık ve ekonomik kurumlar kurmuş­ lardır. Milli E rmenistan bağımsızlık günü bütün İ ra n'daki E rmeni­ ler tarafından resmen kutlandığı gibi, birçok milli Ermeni ve Sovyet okullarında, tiyatrolarda ve basınlarında milli Ermeni ruhu ve milli Ermeni bağımsızlık düşüncesi güçlendirilmektedir.

3

Fakat sorun yalnız bununla bitmiş olsaydı dikkatleri üzerine bu kadar çekmezdi. İran'daki Ermeni faaliyetleri gittikçe belirgin ve ke­ sin bir siyasi mahiyet almakta ve yeni boyalar, yeni dekorlar içinde yine o eski aşırı ve saldırgan etkilerini İran'daki şartlar içinde güç­ lendirmektedir. İran basınından bazıları ("Tebriz, Pervereş" vesaire gibi) bilerek veya bilmeyerek, Ermeniler'in bu saldırgan faaliyetleri­ ne alet oluyorlar. Bu son olay, Ermeni milliyetçilerinin İran basını­ na da etki etmeye başladıklarını gösteren bir kanıttır.

İKİNCİ BÖLÜM Reşt şehrinde yayınlanan "Perveret" gazetesinin 291 numaralı nüshasında aslen Türkiye Ermenilerinden olan "K. Yağıkyan" imza­ sıyla "Bütün Dünya İranlılarına Muhtıra" (Yad-daşt-ı be-temam-ı İraniyan-ı Dünya) başlıklı 17 maddelik bir proje sunulmaktadır.

Yağıkyan'ın iddiasına göre "Yeni Türkiye Avrupa ve Batıdaki

dayanaklanndan yoksun bırakıldığı için bakıtlarını Doğuya çe­ virmit ve diğer Türk topluluklanyla birleterek yeniden güçlen­ mek istiyor". İran da böyle yapmalıymış. Çünkü "İran'ın coğrafi durumu ve siyasi yeri onu İran ırkından olan milletlerin merkezi tekline sokmuttur. Her İranlı ve özellikle batken ve ilerigelenleri komtuların birbirleriyle olan anlatmazlıklanndan yararlanarak İran ırkından olan (İrAnl nejAd) milletlerin birletmesi için gere­ ken temeli hazırlamaya batlamalıdır. İran ırkından olan milletle­ rin birletmesinde İran'ın oynayacağı rol, Alman birliği için Prus ya 'nın oynadığı rol gibi olmalıdır".

Yağıkyan 'ın İran ırkından olan milletler listesine "Türkiye'de kendilerine bağımsız bir devlet kurmak için mücadele eden ve Dünya devletleri arasında kendilerine bağımsız bir yer kazanma­ ya can atan ve bu yolda hiçbir özveri ve kurbandan korkmayan Kürtler" de dahildir. Aynı zamanda Yağıkyan, Ermeni, Gürcü, Ta­ cik, Belüc ve saire dahil olmak üzere "Gelecekteki Ari Devlet"nin sınırlarını Kafkasya dağlarına "sAbık Büyük Ermenistan"ın Batı sınırlarına kadar genişletmektedir.

4

Bu projeden iki önemli nokta sezilmektedir. Bunu Pervereş ga­

zetesinin diğer nüshasında Mehmet Mehdi Kintoz adında bir Cilan 'lı

yazar da yazıyor ve eleştiriyor. Yağıkyan şimdiki ve gelecekteki İran'ı "Türk, Fars, Talış, Lur, Tat, Kürt, Belüc, Türkmen, Ermeni, Arap, Yahudi, Zerdüşt, Asurlu ve saire gibi milletlerden ibaret biliyor. Aynı zamanda bu milletlerin "İranlılık kucağında" (AğO.ş-ı İraniyet) bir­ leşmelerinin "uygarlık ve bağımsızlıkları" sayesinde mümkün ola­ cağını yazıyor; kısaca, Kintoz'un korktuğu gibi, Yağık.yan gelecekteki Ari birliğini federasyon şeklinde görmek istiyor ve bu federasyonda Ermeniler'e ve Kürtler'e de özel bir yer veriyor.

Diğer önemli bir nokta da, Kintoz'un haklı olarak zararlı ve düş­ man gördüğü yine El.ri kavimlerden biri olan Hindistan'la birleşmek düşüncesidir. Yağıkyan, Hindistan'ın İngiliz sömürgesi olduğunu kasden unutarak şunu tek.lif ediyor: "İran asıllı milletlerin birleş­

mesinden sonra Hindistan'la da dost ve müttefik olmalıdır. Hin­ distan'ın methur vatanseverlerinden Ağa Han, kendi vatanının geleceği için, Hindistan, Afganistan ve İran'ın birliğini kanıtla­ mıttır. İran vatanseverleri de, gelecekteki tehlikelerden koruna­ bilmek için Ağa Han'ın önerilerini kabul etmeli ve İran ırkından olan milletlerin birletmelerini desteklemelidirler''.

"Yatasın İranlılar birliği, yatasın bağımsız ve büyük İran" sloganlarıyla biten bu makale hakkında, onun nasıl ruhsal bir anla­ yış içinde kaleme alındığından ileride söz edeceğiz. Ş imdi biz, Er­ meniler'in bu "Aryanizm" veya "Pan-İranizm" politikalarının di­ ğer önemli bir tarafından da biraz söz etmek mecburiyetindeyiz.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM "Pan-İranizm" Türkiye Ermenistanı'nı "Kürdistan" adıyla ve Kafkasya'yı "İranlılar Birliği" adıyla "Büyük İran" projesine al­ mak.la Taşnaksutyun ütopistlerinin hayali "Büyük Ermenistan"la­ rını da birleştirmiş olacaktır. Ama bu hayal kolay kolay gerçekleşe­ cek şeylerden değildir. Bu düşüncenin gerçekleşmesi için, içeride medeni, iktisadi ve siyasi reformlarla meşgul olmayı daha yararlı ol-

5

duğuna inanan ve her bir hayali emeller arkasınca koşmayı iran'ın çıkarları bakımından zararlı sayan bugünkü yeni İran yöneticileri, Ermenilerin hatırı için, Yağıkyan'ın yazdığı gibi, Hindistan aracılı­ ğıyla güçlü bir Avrupa devletine arkalanmak ve ondan sonra hiç de ölmek istemeyen birçok canlı ve kahraman milletleri haritadan silip ç ıkarmak zorunda kalacaklardır. "Pan-İranizm"in veya "Pan-Ar­

yanizm"in hangi tarafa çevrilmek istenildiği, ne amaçla ve nasıl bir saldırgan amaçla kimlere karşı kullanıldığı hakkında geniş ve belge­ lere dayalı bilgi elde etmek için Paris'te yayınlanan Truşak" adlı Er­ meni gazetesinin "İran ve Turan" başlıklı tefrika yazısını görmek yeterlidir. İkinci Sosyalist Enternasyonaline giren ve güya sosyalist ve halkçı bir parti sayılan Taşnaksutyun Partisi'nin, Londra'dan Peters­ burg'a doğru nasıl yön değiştirdiğini yeri gelince belirteceğiz. Bura­ da, bu makalede ise göze çarpan taraf, sosyalist Taşnaksutyun'un

"ŞahnAme" mitolojisine girerek Şah Pehlevi'yi idealize ettiğidir.

Kuşkusuz Ş ah Pehlevi bir reformcu olması dolayısıyla, yeni İran'ın yetiştirdiği az bulunur şahsiyetlerden biridir. İran'ı sıkan, boğan ve çöküntüye doğru sürükleyen bütün iç ve dış engelleri hiç tereddüt etmeden kesip atan, İran'a yeni kan, yeni hayat aşılayan bu kişiyi şah tahtında değil, cumhurbaşkanı koltuğunda görmek iste­ yenler vardı. Kaçar hanedanından Ahmet Ş ah tahttan indirildiği za­ man Rıza Şah'ın şahlığına, memleket ve millet, bağımsızlık ve milli egemenlik açısından itiraz eden Dr. Musaddık es-Saltana ve Taki­ zade gibi yürekli milletvekilleri vardı. İhtilalci ve sosyalist Taşnak­ sutyun cesaretinin ise bir demokrat, bir liberal cesareti kadar olma­ dığını görüyoruz. Truşak'ın Tebriz gazetesine yansıyan bu makale­ sini belirttikten sonra kendi düşüncelerimizi yazarken, Taşnaksut­ yun'un her zaman, İran liberal ve demokratları yanında değil, İran mürteci partileriyle birlik içinde bulunduğunun tarih ve sebeplerini de belirteceğiz.

6

Truşak'ın iddiasına "İran Ermeniler'in ikinci vatanı ve İranlı­ lar ırkda,lan olduğu için" İran'ın bağımsızlık hareketinde Ermeni­ ler yol gösterici ve öncü rolünü oynamışlar imiş(?). Yine vatanseverlik gereğince güya İran ihtilali sırasında Taşnaksutyun Partisi Yefrem­ Keri-Haço'ların komutasında "Vatanımız sahipsiz ve esir kalmı'" adlı milli Ermeni şarkısını söyleyerek ihtilalin gurur veren temel di­ reği oluyorlardı. Truşak iddialarını şöyle sürdürüyor "Ta,naksut­ yun Partisi bu faaliyetinde hiçbir ,ekilde özel bir amaç ve Ermeni milleti için milli çıkarlar gözönüne almıyor, yalnız İran'ı esaret ve zulüm altından kurtarmakla yurt görevini yapıyordu. Bu, Ermeni­ ler'in milli görevi idi. Çünkü Dünyada yalnız İran milleti bizim büyük karde,imiz ve içten dostumuz olmu' ve böylece de kah yor".

Truşak, bu kardeşlik ve samimiyete kanıt olarak, başta bizim de söylediğimiz, birçok ayrıcalıklardan söz ediyor ve Ermeniler'in İran'da en önemli yerleri işgal ettiğinin sebebini de bu "ırkdaşlıkta

ve ihtilalde rehberlik etmesinde" görüyor.

Taşnaksutyun Partisi 'nin İran ihtilaline niçin ve ne amaçla ka­ tıldığı yalnız, İran ihtilalinin faal etkenlerinden olan, Azeriler ve Gürcillerce değil bizzat Ermenilerce de bilinmektedir. Taşnaksu­ tyun'un özel Ermeni çıkarları adına yürüttüğü ayrılıkçılık (Sepera­ tizm, iftirakçılık) ve İran' ı bölme politikası aleyhine mücadele eden İran ihtilalcilerinden ve Demokrat Parti liderlerinden Takıy-zade gi­ bi kişilerin hala hayatta olmalarına ne kadar memnunuz. Kuşkusuz ortada bu kadar canlı belgeler dururken Taşnaksutyun Partisi'nin bozmaya çalıştığı tarihi gerçekleri düzeltmek kolay olacaktır. Fakat bu konuda söz etmeden önce Ermeni liderlerinin kasıtlı olarak yapı­ lan bu yanlışlığa ne gibi motiflerle başladığını aramak gerekir.

Ermeni milletinin İran hakkındaki "sadakat ve fedakArlıkları­ na" karşı İran milleti de kayıtsız kalmamış, içte vermiş olduğu ayrıca­ lıklardan ve haklardan başka, İran dışında da Ermeniler'i savunmuş ve korumuştur. Truşak'ın yazdıklarına göre "1894-1896 yıllarında

Van ve Erzurum illerinde Ermeniler üzerinde soykırım yapılırken, 7

dost Rus konsoloslan (konsülleri) Ermeni göçmenleri Osmanlı cel­ latlanna teslim ederken, İngiliz konsolosu Ermeniler'i Türk top­ lanna hedef olarak kullandırdığı zaman ırkdat İran milletinin konsolosları Ermeni milletini korumayı ve talihsiz Ermeniler'i soykınmdan kurtarmayı dütünüyorlardı. 1915-1918 yıllarında Alman ve Amerikan konsoloslarından çok İran konsolosları Er­ meni milletinin korunmasına çalıtıyor, Ermeniler'i kurtarmayı dütünüyorlardı". Ermeni liderlerinin düşüncesine göre İran devle­ tinin de bu girişimleri siyasal düşüncelerle değil aynı ırkdaşlık ve kandaşlıktan ileri geliyormuş. Aynı kandaşlık sebebiyle İran devleti bütün devletlerden önce Ermenistan'ın bağımsızlığını onaylamış, Erivan'a elçi göndermiştir.

Truşak'ın görüşüne göre bu karşılıklı içtenlik duygularını yara­ tan, ırk ve kardeşlikten başka daha birtakım önemli tarihi sebepler vardır "Gerek geçmitte gerekse timdi olsun, bu iki milleti birleş­

tiren, tarihlerini ortak bir tekle salan gerçek yararlar var olmuş­ tur". Taşnaksutyun Partisi'nin İran ihtilaline katılmasıyla ortaya çı­ kan "TaşnaJcsutyun romantizmi"nin bir maceracılıktan ibaret ol­ mayıp gerçek ç ıkarlardan kaynaklandığını yazan Truşak, Ermeni ve İran milletlerini birleştiren tarihi etkenlere geçiyor ve diyorki "Bu

iki milleti daima bir dış düşman tehdit etmiştir. Ortak ve genel bir düşman bu iki milletin hayat ışıgını söndürmeye çalışmış ve bu­ nunla bu iki milleti birleştirmiştir. Bu düşman da Türk milletidir". İki Dünya varmış; biri uygarlığın beşiği olan ve MlA bu yerini koruyan E rmeni ve İran Dünyası, diğeri de vahşet, uygarlık düş­ manlığı ve barbarlığı temsil eden Türk Dünyası ... Bu iki dünya ara­ sında derin zıtlıklar vardır. İşte bu zıtlıklar, Türkler'in vahşet, bar­ barlık ve uygarlık düşmanlığı ile İranlılar ve Ermeniler'in uygarlık güneşleri arasındaki derin uçurum tarihte İran-Turan savaşlarına sebep olmuş imiş.

Truşak bu İran-Turan savaşlarını Hürmüzd ile Ahriman arasın­ daki mücadeleye benzetiyor; şöyle ki Türkler daima karanlığı, bar­ barlığı, İranlılar ile Ermeniler ise bağımsızlık ve uygarlığı temsil edi-

8

yorlarmış. "Asırlar boyunca Türk topluluklan İran ve Kaflcasya'ya

akan etml9ler ve bu barbarlar dalgasına kartı en büyük engel olu9turanlar Ari kavimlerden Farslar ile Ermeniler olmu9lardır".

Bütün savaşlarda Mamıkonyan ailesinin milli Ermeni ordusu, daima Fars ordusu ile ortak hareket etmiş imiş. Roma ve sonra Bi­ zans ile yapılan savaşlar sonucunda istila edilen Ermenistan'ın esir ve köle sıfatıyla Sasani ordularına katıldıklarına Taşnaksutyun ro­ mantik bir şekil vererek, bu birliğin kaynağını kan birliğinde ve or­ tak çıkarlarda görüyorsa da, Ermeni romantiklerinin fantezilerine rağmen, tarih ne yapalım ki öyle değildir. Yüzyıllar boyu süren İran­ Roma, İran-Bizans savaşlarına sahne olan Ermenistan dağılmış, İran ordusunun sık sık dolaştığı bir yer olmuştu. Roma 'nın ezici gü­ cünün çökmesi üzerine, perişan olmuş Ermenistan "arslanı" (şir), iran'ın "güne9ine" (hfirşid) baş eğerek "güneşin arslana egemenliği" üzerine dayalı bir devlet ortaya çıkmış ve buna karşı Ermeni ordusu az ayaklanma çıkarmamıştı.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM Truşak gazetesi şu soruyu soruyor, "Yüzyıllar boyu süren İran ile Turan, Hünnüzd ile Ahriman sava91 bitmiş mi acaba? Ufak te­ fek 9eyleri bir tarafa bırakıp durumu dikkatle inceleyecek olur­ sak, bu savaşın halA sürmekte olduğunu görürüz" diye kendi soru­ suna cevap verdikten sonra, İran İnkilabı'nın son aşamasını oluştu­ ran Kaçar sülalesinin yıkılışı ve Pehlevi hanedanının iş başına geli­ şini, yine İran ile Turan savaşı şeklinde anlatıyor. Zavallı Kaçarlar Türklük ve Azerilik'ten tamamen yoksun, Türk iken, yüzyıllar boyu Fars kültürünün temsilcisi oldukları halde, burada, Turan temsilcisi sıfatıyla İran'ı temsil eden Şah Pehlevi'ye karşı konulmaktadırlar.

"İran inkilaplan, Kaçar hanedanının yıkılışı Pehleviliğin başarı­ sı, Ermeniler'in hürriyet uğrunda sava9lan, bütün bu hareketler, Ari ırkının Türk ve Tatar kavimlerine kar91 sürdürdüğü o eski sa­ va91n sonudur" şeklindeki tasvirden sonra Truşak şunu soruyor "Bugünkü İran ve Ermenistan ne durumda idi, timdi ne durum9

dadır?" Cevap herkesçe bilinmektedir. Türkler İran'ın Horasan, Mazendaran ve Azerbaycan'ını, Anadolu ve Ermenistan 'ı istila et­ miş, Ari milletinin vatanlarına sahip olmuşlardır. Ve bu istila, Fars ve diğer Ari milletlerin yüzyıllarca uygarlıktan geri kalmalarına se­ bep olmuş imiş. Böylece "Fars ile Ermeni milleti kartısında Türk­ lerden ve Turancılıktan olutan ortak bir tehlike vardır. Onu mah­ vetmeye bakmalıdır". Bu amaçla gazete "Yapacağımız itin esası­ nı tesbit etmeden, genel dütmanımız Turancılığı arattırmak, onun amaç ve metodunu anlamak ve sonra aynı silahla genel düt· mana karşı hareket etmek gibi önemli bir görevimiz vardır" di­ yor. Ermeniler'in düşündüklerine göre, Turancılığın amacı bütün Türkler'i birleştirmek imiş! Bu amaçla Türkler, Türkiye ile Azerbay­ can 'ın, İstanbul ile Tebriz ve BakO. 'nun birleşmesine engel olan Er­ meniler ile Kürtler'i aradan kaldırmak planını uyguluyorlarmış. Er­ meniler'i Kürtler'in eliyle kırdıktan sonra, şimdi de İsmet Paşa ve Yunus Nadi beyler, uygar milletlerin konferanslarında, Kürtler'in dri kavimlerden değil, Türk asıllı olduklarını, Kürt milleti diye ayrı bir milletin bulunmadığını yine bu engeli aradan kaldırmak, sonra Azerbaycan ile birleşip Zencan'a kadar İran Azerbaycan'ına da sa­ hip olmak amacıyla isbat ediyorlarmış. Yalnız Türkiye Türkleri de­ ğil, Azerbaycan Türkleri de aynı metodla, Fars milletinden olan Kürt, Tat ve Talışları Türk olarak gösteriyor, onların milli şuurdan yoksun olmalarından yararlanarak Azeriler de Fars topluluklarını Türkleştiriyorlarmış. Mümkün imiş ki Türkler İran içindeki diğer Fars kavimlerine de etki ederek İranlılık birliğini bozsunlar ...

Bu amaçla Türkler Hay, Makll ve çerçevesinde bulunan Erme­ niler üzerinde bir soykırım yaparak aradan kaldırmak istemişler imiş . . . Hatta Türkistan, Azerbaycan, Kırgız, Başkırd, Kalmık ve saire gibi Türk ülkelerinin Sovyet cumhuriyeti haline gelmesi de Komü­ nizm giysisine bürünmüş Tala.t, Enver, Ndzıın, şa.kir, Caferof ve Ha­ cinskilerin, Zinoviflerle birlikte "Büyük Turan" yaratmak amacıyla yapılan eylemlerinin eseri imiş.

Bütün bu tehlikelere karşı ise Truşak şunu öneriyor: "Nuıl Ari kavimlerin kan içici düfmanlan çalıfıyorlana, biz de aynı tekilde 10

çetitli Ari ırk ve milletlerinin anlatma ve birletmesini sağlamalı ve bu yolla Türkler'in yaptıklarını sonuçsuz bırakmalıyız.

"Ankara,,Turancılığın kaynağı ve merkezi olduğu gibi 'J'.ah­ ran veya İsfahan da Ari soyunun kardeşlik ve birlik kaynağı, Ira­ nizm'in merkezi olmalıdır. Türk Devleti güçlü ise, gerek maddi gerek manevi bakımdan İran da güçlü olabilir. Osmanlı toprağı genit ise İran ondan üç kat büyük olabilir. Bunun için de 'irilik ocağı' ve 'irilik merkezi' olutturmalıdır. Bu merkez ve ocak çev­ resine soylu Fars ve diğer Acemler, savafçı Kürtler, yiğit Lurlar ve Belücler, dövütçü Kilekler, çalışkan ve açıkgöz Ermeniler... Af­ gan ve Hindistanlılar ve bütün Ari ırkdan milletler toplanmalı ve birleşmelidirler. Turancılığın çevresinde ve içinde böylece arya­ nizm ocakları oluşturmalıyız".

Tahran'da yayınlanan ve müdürlüğünü hukuk doktoru Mahmut Han Afşar'ın yaptığı "Gelecek" (Ayende) dergisinin , Germenlerde, Slavlarda ve bir zamanlar Türkiye'de olduğu gibi "Pan-Rasisizm" üzerine kurulu bir "Pan-İranizm" yolu izlediklerini yazılarından gö­ rüyoruz. Fakat Pan-Cermenizm, Pan-Slavizm hareketlerinin roman­ tizm dönemini atlatıp da realite dönemine girdikleri, siyasal Slav bir­ liğinin artık bir hayal olduğunu gerçekleştiği bir zamanda Pan­ Aryancı Ermeniler'in örnek gösterdikleri Türkiye Cumhuriyetinin en sorumlu devlet adamları Pan-Türkizm'in yani Türk milletlerinin siya­ sal birliğinin gerçek olmayan bir hayal olduğunu resmi olarak açıkla­ mışlardır. Doğuda kültürel, dinsel ve uygar ilişkileri Türkler ve Slav­ lar kadar bile olmayan El.ri kavimleri arasında böyle bir "askeri ırkçılı­ ğın" oluşturulması ne kadar gerçekçi sayılabilir bilemeyiz...Fakat her halde biz şuna eminiz ki İslam milletleri, artık skolastik İslam birliği mefkilreciliğinden milliyet alanına çekilmeye başlamışlardır. Bu du­ rum Türkler' de ve Araplar'da görüldüğü gibi, Farslar' da görülmekte­ dir. Fakat bu milli birleşmeyi sağlayacak gerçek, daha önce kültürel birlik alanında kendini gösterecek aynı zamanda Farslar, Araplar ve Türkler, İslAmiyet sayesinde oluşan ortak İslam uygarlığı üzerine ku­ rulu uluslararası İslam uygarlık dünyasının sürekli üyesi olarak ma­ nen ve maddeten kalmakta devam edeceklerdir.

11

Halbuki Ermeniler bulundukları tarihi, dini ve kültürel özellikleri ile bu özel İslAmi ve Doğulu uygarlık çerçevesinin dışındadırlar. Çünkü biz bir Velikorusla Polyakı, bir Ukraynalı ile bir Çek'i ayıran, bir Türk ile bir Bulgar'ı ve bir Macar'ı ayıran zıtlıklardan daha büyü­ ğünü Ermeni ile Fars arasında görüyoruz. Ari kavimlerinden olan bir Rus'la Fars'ın birleşmesi ne kadar mümkünse, bir Ermeni ile Fars'ın birleşmesi de o kadar mümkündür. Hele çoğunluğu hiç de Ari olmayan ve Çin-Tibet kavimlerini oluşturan Hindistan'ın bağım­ sız kültür, bağımsız dil, uygarlık ve ırk oluşturması bakımından Ari denizine çağırılması havada bina yapmak kadar bir hayaldir.

Zaten bunları Ermeniler de bilmiyor değiller. Paris'te otururken ve yüzyıllardan beri Yahud.ivari bir durumda uygar Avrupa ve Ameri· ka dünyalarında dolaşırken, Ermeniler bu gerçekleri öğrenmişlerdir.

Onlar Pan-Aryanizm 'i güçlendirmek isterlerken amaçları tamamen başka bir meseledir. Bu makalede biz mümkün olduğu kadar "İran­ Turan" savaşlarını devam ettirmek istemekle, Taşnaksutyun kafalıla­ rın ne gibi özel bir amaca ulaşmak istediklerini ve bu amaca ulaşmak isterlerken kimlerin elinde alet ve araç rolünü oynadıklarını aydınlat­ maya çalışacağız. Asya'da Batı uygarlığının temsilcisi olmakla gurur duyan Taşnaksutyun Partisi bu temsilciliğini ister Türkiye'de ister İran'da Batı Dünyasını temsilen ve onun çıkarları için yapmıştır.

Bir Fransız ile bir Alman'ın ne kadar aryanizm bayrağı altında birleşmesi mümkünse, bir Gürcü, Fars, Kürt, ve Ermeni birliği de o kadar mümkün sayılabileceğini Taşnaksutyun yazarları çok iyi bili­ yorlar. Biliyorlar ki Fars milletinin birliği oluşacaksa kültür ve uy­ garlık, bilim ve bilgi sayesinde olacaktır. Bunun için de mücadele yönünün Kuzeye ve Batıya, Türk dünyasına değil, özellikle Doğuya çevrildiği, ilk önce maddi ve manevi birlikleri için sakıncalı olma· yanlarla birleşmek gerektiği açıktır. Ve böyle bir Fars dünyasının, Fars birliğinin oluşturulması için Türkler ile mücadeleye ihtiyaç yoktur . Çünkü Farslıklarından kuşku olmayan ve aralarında coğrafi ve milli engeller bulunmayan, aynı zamanda önemli bir güç oluştu· ran Fars-Ari kavimleri Türk dünyasında değil, İran'ın Doğu sınırın· dadır.

12

Çağdaş uygarlığın, güçlü bir bilginin, ortak bir bilim, fen ve ede­ biyat dilinin, ülkeyi birleştirecek ekonomik bütünlüğün oluşturacağı milli birliği, siyasal ve askeri egemenlikler kesinlikle oluşturamıyor­ lar. Nitekim güçlü Osmanlı saltanatı bile Türk olmayanları değişti­ remedi. Ve nitekim Rusya, Rus olmayanları kesinlikle aradan kaldı­ ramamıştır. Dolayısıyla İran'da, İran "Pan-İranistlerine" uygarlık, bilgi, reform, yeni hayat, çağdaş uygarlık gereklidir. Bu olursa, İran dışındaki Fars toplulukları kendilerinden Fars uygar merkezleri et­ rafına koşacak, siyasal bakımdan olmasa da, dil ve kültür bakımın­ dan İstanbul'un ve Bakü'nün Türk dünyasında, Kahire'nin Arap dünyasındaki uygar egemenliğini Tahran veya Isfahan da Fars dün­ yasında elde etmiş olacaktır.

Fakat yine, bir daha tekrar ediyoruz ki, bütün bu varsayımlar uy­ gulama alanında ortaya çıkacağı zaman Ermeniler bu düşüncenin dışında kalacaklardır. Zaten Taşnaksutyun'un bu yeni romantizmi, daha doğrusu şehn4meciliği Ermenistan bağımsızlığı adına yapılan yeni bir spekülasyon değil midir?

BEŞİNCİ BÖLÜM Çağdaş milletler, bilindiği gibi ırk üzerine değil, kültür birliği üzerine kurulmuş toplumlardır. Bugün, bir millet çeşitli ırklara mensup insanlardan ve topluluklardan ibaret olduğu gibi, çeşitli milletler şekline girmiş ırklar da vardır. Esasen çeşitli ve bağımsız milli kültür sahibi milletlerden oluşmayan ırklar yok gibidir.

Türk dünyası Batı ve Doğu Türklüğü gibi çeşitli örnekler göste­ rir. Ruslar da, gittikçe birbirinden uzaklaşan Velikorus , Malorus (Ukrayna) ve Biyelorus durumunda bulunuyorlar. Slav dünyasına kesinlikle yaklaşmayan Polonya, Çekoslovakya ve saire milletler var olduğu gibi Türk dünyasıyla irtibatı olmayan Fin, Eston ve Macar gibi Türk-Turani milletler de vardır. Aslen Türk olan Bulgarlar bu­ gün Slav olduklarını iddia ettikleri gibi, soy ve ırk bakımından Slav oldukları iddia edilen Prusyalılar'ın bugün Alman birliğinin bel kemi­ ği olduğu da bellidir. Böylece Türkiye Azerbaycan çevresinde Kürt, 13

Tat, Talış ve sairenin türkleşmesi doğal bir şey olduğu gibi Fars çev­ resinde Kaşkai, Selçuklular'dan kalan Türkler'in, Afşar, Safevi ve Kaçar soylarının da farslaşmaları doğaldır. Karabağ, Karadağ, Teb­ riz, Hoy, Makü ve saire taraflarında Ermeniler'in az mı türkleşip git­ tikleri ve bugün kendilerini Azeri saydıkları olmuştur? İşte tabiatın bu değişilmeyecek yasası gereğince, bugün Ermeniler ile Farslar arasında milli, kültürel ve uygar hiçbir bağ kalmamıştır. Zaten Er­ meniler Ari ırkının Fars kısmına değil, bağımsız bir milliyet olarak dolaysız bir şekilde her biri Ari ailesine dahil bulunuyorlar. Ermeni­ ler Batı, Yunan, Bizans ve Hıristiyan uygarlığının temsilcisi olarak geldiklerinden Doğu uygarlığının temsilcisi Farslar ile tarihleri boy­ unca kanlı savaşlar yapmışlardır. Bu savaşlar ve Sasaniler'e karşı ya­ pılan savaş zamanı, milattan sonra ve İsldmiyet'in çıkışına kadar olan dönemlerde, Doğu Avrupa ve Kuzey Kafkasya'da egemenlik kurmuş olan Hazar ve sair Türkler'in ordularını Kafkas ötesine çağıran ve on­ larla müttefik olarak Sasaniler'e karşı savaşan, Kafkas ötesi milletle­ rinden İberyalılar, Albanlar ve özellikle Ermeniler olduğu tarihte bi­ linmektedir. Ermeniler'in çağrısıyla İranlılar'a karşı gönderilen bu Türk ordularının vaadlerini yerine getirdikten sonra yine Kafkas öte­ sinde kalmayıp Kuzey Kafkasya'ya döndükleri de bir gerçektir.

Ermeniler'e ait en eski bilgiler milattan önce 521 yılına aittir. O yıla kadar İran'ın bir ili kabul edilen Ermenistan, Darius'a (Büyük Ddrd) karşı ayaklanmış ve mücadeleye başlamıştır. Fakat güçlü İran ordusu karşısında perişan olan Ermenistan, İran ordusunda Yunan­ lılar'a karşı savaşmaya zorlanıyordu.

Ermeniler yalnız İran'a karşı değil, komşuları aleyhine de düş­ manca bir politika yürütmeyi sürdürüyorlardı. Gürcistan'dan ibaret olan İberya ile bugünkü Kafkasya Azerbaycanı'nı kaplayan ve ba­ ğımsız bir devlet olarak yaşayan Albanya (Ağvanya), kendilerini komşuların tehdidinden korumak için Roma İmparatorluğu ile dost­ luk kurdukları olduğu gibi, Albanya'nın Ermenistan'dan korunmak için, milattan önceki dönemlerde Roma ile özel ittifaklar yaptığı da olmuştur.

14

Güçlü İran devletiyle Roma ve Bizans arasında ortaya çıkan sa­ vaşlar genellikle Ermenistan topraklarında ve Ermenistan'a egemen olmak amacıyla ve böyle bir rekabetten kaynaklandığından, kırılan, dağılan ve perişan olan Ermeni halkı dayanma gücünden yoksun ve zayıf bir durumda çeşitli parçalara bölünmüş ve tutsak olarak yaşa­ maya mecbur edilmişti.

Büyük Tigran zamanında birleşip bağımsız bir devlet olmayı ba­ şaran Ermenistan, Milattan sonraki ilk yıllarda Tridat zamanında Hıristiyanlığı kabul ve V. yy.ın başlarında alfabe kullanmaya başlı­ yordu. Fakat Doğu Roma (Bizans) Devleti ile İran arasındaki savaş­ lar bitmemiş, Ermenistan'ın başından felaketler ve tehlikeler bütü­ nüyle giderilmemişti. Ermenistan yüzünden çıkan savaşlar Erme­ nistan'ın birlik ve egemenliğine son ölüm darbelerini vurmuş olu­ yordu. Ve gariptir ki Ermenistan'ın aldığı bu darbeler din ve uygar­ lık bakımından ait olduğu Bizans milletiyle kan ve ırk bakımından parçası bulunduğu Ari dünyasından geliyordu. Bu savaşlar sonu­ cunda Ermenistan yine ikiye ayrılmış, İran'la Bizans'ın sömürgesi olmuştu. Bizans'ın çöküşü ve Araplar'ın fetih ve zaferleri, Ermenis­ tan'ı yüzyıllar boyu yıkan ve dağıtan İran ve Bizans savaşlarını orta­ dan kaldırmıştı. İşte Ermenistan bu dönemden önceki zamanlarda lran'dan kurtulmak için Hazar denizi ve İtil nehri çevresinde güçlü bir devlet lo,ırmuş olan Hazarlar'dan yararlanıyor, Türk ordularını yardıma çağırarak, birlikte İran'a karşı savaşıyordu. Türkler böyle­ ce Güney Kafkasya'yı tanımış ve bunu izleyen yüzyıllarda, Doğudan gelen yeni dalgaların baskısıyla yerlerinden oynayan Türkler Güne­ ye inerek eski Alban, Arran ve Atropatene topraklarına doluyor, bu­ rada yerleşmeye başlıyorlardı. Fakat Ermenistan 'ın çöküşünün ek­ senini yaratan göç Kuzeyden gelen Hun, Hazar, Bulgar, Kıpçak ve Güneyden gelen Oğuz ve Türk-Moğol soyları değil, B izans-İran sa­ vaşları zamanında Ermenistan'da yerleşip kalan ve Partlar'ın kalın­ tılarını oluşturan Ari kavimleri idi ki bunların üzerine şimdi Ara p istilası da ekleniyordu. İşte bu Ari kavimlerin, Ermeniler'in felake­ tinde oynadıkları rolü, bir Ermeni'nin kalemiyle nasıl anlatıldığını öğrenmek için bilinen Ermeni yazarlarından M. Varandyan'ın yaz15

dıklarını alalım. Varandyan şöyle yazıyor, "Tarih, yüzyıllar boyu,

aynı coğraD tartlar içinde yatayan, aynı topraklara sahip, aynı ik­ limden yararlanan iki Ari milletin kanlı dütmanlıklarına tanık ol­ muttur. Bu iki Ari milletten birinin ürettiğini diğeri yağma ediyor, biri; toprağa, Ç&rfl·pazara, ticaret kervanlarına baiJı, çalıtkan, ge­ lişen, zengin bir dil ve edebiyata sahip bir millet olup Asya cehen­ neminden kurtulmaya ve Bab uygarlığına kavutmaya, sayısız en­ geller içinde, Bahyla Dolu arasında aracılık rolü oynama çalıtma­ sım sürdürürken, öteki hiçbir yazıya ve uygarlık belirtisine sahip olmayan ve çobanlık dönemlerinin değitmeyen izleriyle yapyan tarih öncesi bir ırk döküntüsüdür. Her türlü yarahcı eylemi alayla kartılayan bu milletin en namuslu iti soygunculuk ve en büyük merhameti zulüm ve kan dökücülüktür". İ şte Ermeniler'in felaketine sebep olan, Taşnaksutyun'un bu­ gün, belirli bir amaçla, idealize ettiği millet, Kürtler'dir. Tarihsel ve etnoğrafik Ermenistan'da özellikle çoğunluğu oluşturan millet bu­ gün yine bu Kürtler oluyorlar. Varandyan'ın itiraf ettiği gibi, yazıya ve uygarlığa sahip olmayan bu tarih öncesi bir ırk döküntüsü olan Kürtler'in, onlardan daha gelişmiş, daha uygar olan Anadolu ve Azeri Türk denizi içinde eriyip gideceği ne kadar doğal bir sosyal olay ise, Ermenistan'ın da, bunlarla birlikte, Azeri ve Anadolu içinde eriyip gideceği o kadar doğal bir yasadır. Bunun tek çözüm yolu, Ermeni­ ler'in hayali ve milattan önceki Ermenistan sınırlarını kısaltmaları ve çoğunlukta oldukları şimdiki etnik ve doğal sınırları ile yetinme­ leridir. Başka türlüsü, Azerbaycan ve Anadolu Türk dünyasının ha­ ritadan silinmesiyle mümkün olur ki bu da Ruslar'ın Doğu Avrupa'­ dan, Anglo-Saksonların Britanya adalarından ve Amerika 'dan, La­ tin ırkının B rezilya, Uruguay, Arjantin ve saireden çıkmalarını iste­ mek gibi bir şey olurdu; zira sözü edilen milletlerin o yerlere yerleş­ meleri, Türkler'in Azerbaycan ile Anadolu'ya yerleşmelerinden hiç de farklı değildir.

16

ALTINCI BÖLÜM Arap fetihleri, Bizans ve İran'ın gücünü kırmış idiyse de, bun­ larla birlikte Ermenistan ve diğer Kafkasya milletleri de Araplar'ın egemenliği altına girmişti. Selçuklular döneminden sonra ise Yakın ve Orta Doğunun görünüşü bütünüyle değişmişti. Selçuk Türkleri' nin Anadolu'da yerleşmesi ve Azerbaycan'a Kuzeyden çok sayıda Türk topluluklarının akması, Güneyden Oğuzlar, Türkmenler, Uy­ gurlar, Türk-Moğol ve sairenin dolması, Timur'un istilası, Akkoyun­ lu ve Karakoyunlu savaşları, istilalar, savaşlar, göçler ve akınlar, es­

ki Albanya (Şirvan), Arran ve Atropatene ülkelerini etnik bakımdan

bütünleştirmiş; İran'ı, Arap, Bizans ve Türk-Şamani uygarlıklarının

kaynaşmaları altında bu topraklar üzerinde bağımsız bir Türk-Azeri toplumu yaratmıştı. Anadolu ve Rumeli'de ise Doğu Roma ile Bizans'ın yerinde ve başkentinde büyük ve güçlü Türk-Oğuz Devleti doğuyordu ve Osmanlı Devleti diye adlandırılan bu devlet, XVI. yy.da İran'a egemen olmuş Azerbaycan Türk süla..lelerinden Safaviler ile yüz yüze gelmiş ve rekabete başlamışlardı. İşte bu tarihlere kadar Araplar'ın Selçuklular'ın, Azerbaycan Atabeyleri'nin, Azerbaycan İlhanlıları'nın ve sonra Timur, Türkmen ve Safeviler'in elinde bulu­ nan Ermeniler, şimdi yine, Bizans'ın yerine geçen Osmanlı Devleti ile İran arasındaki kanlı ve uzun savaşlara sahne oluyordu. Bu sa­ vaşlar sonucunda dağılan, perişan olup güçten düşen Ermenistan'ın içinde Türkler de yaşıyorlardı ve nüfus bakımından çoğunluk duru­ muna gelmeye başlamışlardı. Sonuç olarak İran'la Osmanlı Devleti arasında paylaşılan Ermenistan, her iki yandan Türk topluluklarıyla iskAn edilmiş ve Ermeniler artık çoğunluğu oluşturan sosyal bir par­ ça olmaktan yoksun b ırakılmıştı.

Yakın Doğuda böyle bir sosyal ameliyat sürüp giderken dünya­ nın diğer kıtalarında da rahatlık yoktu. Dinyeper nehri kıyılarına Milattan sonraki bir dönemde gelen ve eski Türk-Turan toplulukla­ rından olan Fin, İskit, Hun, Hazer ve Bulgar ülkelerini istila etmiş olan Slavlar, Rus adında bir millet ve siyasal bir varlık oluyor, Moskova etrafında birleşerek Kazen, Kırım, Altınordu hanlıklarını, Sibirya 'yı

17

işgal ediyor ve Ruslar; Fin, Tatar, Başkırd ve Kıpçak Türkleri'nin yurtlarını .stila ediyorlardı. Hatta Ruslar'ın Kaf'kasya'ya gelmesi, Kuban, Terek ve Don kıyılarında oturmaya başlamaları da çok son­ raları, XVIII. ve XIX. yy. larda olmuştu. İdil'inden, Don'undan ve genellikle Doğu Avrupa'sından yok­ sun bırakılan Türk, Anadolu ile Afban, Arran ve Atropatene ülkele­ rinde Türkiye ve Azerbaycan yaratıyor ve İran-Osmanlı savaşları, arada olan Ermenistan'ın etnografik (kavmi) yapısını bütünüyle de­ ğiştiriyordu.

Rus yazarlarından Stankeviç 'in Ermeni sempatizanlığı ile yaz­ dığı yazısından öğrendiğimize göre Ermeniler, Türkiye ile İran ara­ sında paylaşıldıktan sonra İran 'ın elinden kurtulmayı unutmamış­ lardı. Şimdi de özellikle Rusya 'dan umut bekliyor, Kafkasya dağları­ nın Kuzeyine yaklaşan ve eski Hun ve Hazarlar'ın yerlerinde oturan Ruslar'dan yardım bekliyorlardı. Stankeviç diyorki, "Ermeniler İa­ tanbul ile İran'ın elinden kurtanlıp, yabancı bir milletin yardı­ mıyla bağımsız olmayı daima istemişlerdi. Bu amaçla Knez Ori Avrupa saraylannı dolattıktan sonra Büyük Petro'ya ba9vurdu.

Büyük Petro'dan yardım sözünü aldıktan sonra Ermenistan'a dö­ nen Knez Ori Astrahan şehrinde ölmüttü. Büyük Petro gerçekten 1722 yılında İran üzerine bir ordu gönderdi. Bunun sonucu ola­ rak yalnız Derbend itgal edildi ise de Büyük Petro Karabağ beyle­ rine, İran'a kartı ayaklanıp bağımsızlıklarını elde etmeleri için imkAn vermiıti. il. Katerina zamanında Rus ordusu Ermenistan'ı iıgal etmeyi batardı ise de burada uzun süre kalmayıp çabuk geri dönmüttü. 1. Aleksandr döneminde bilinen Gülistan Anlatması gereğince Karabağ Hanlığı Rus topraklarına katıldı. Türkmençay Antla9ması gereğince ise Nahcivan, Erivan hanlıkları da Rus egemenliği altına geçti. Bu hanlıklarda çok sayıda Ermeniler de yqıyordu.ı11" (1) Stankeviç, Ruıya Milletleri Mukadderatı, s. 277.

18

Büyük Petro'nun projesi gereğince Ermeniler İran'dan Şirvan (eski Albanya) yörelerine, buranın halkı ise İran'a geçirilecekti. Böy­ lece Ermeniler İran'ın elinden kurtarılmış olacaktı. Fakat Rusya bu­ nu tam olarak başaramadı ve Ermenistan, Türkiye, İran ve Rusya arasında bölünerek kalmaya mecbur oldu.

Rusya'nın Kafkasya'ya inmesi Ermeni tarihinde yeni bir sayfa açıyordu. Ermeniler Rusya 'daki E çmiyazin çevresinde birleşerek, Rusya'nın yardımıyla Türkiye ve İran Ermenistanı'nın kurtarılmasını düşünmeye başlıyorlardı.

Rusya'nın Kafkasya'ya inmesi, Büyük Petro 'nun vasiyeti gere­ ğince Hindistan'a, Akdeniz'e İstanbul'a sahip olmak için yapılacak bir hareketin başlangıcıydı. Rusya'nın yüzyıllar boyunca Anadolu ile İran'ı istila etmek istemesi, Hindistan ile Boğazları elde etmeye çalışmasıyla ilgiliydi. İşte bu yolda Ermeniler'den yararlanmak baş­ ta geliyordu. Türkiye Ermenistanı'nda ortaya çıkan sildhlı ayaklan­ ma hareketlerinin Rusya Ermenistanı'ndan yönetilmesi, Kafkasya ve İran yoluyla Kokucanyan'ların Türkiye'ye geçip Türk halkına sal­ dırması, Ermeniler'in Rusya'nın elinde nasıl alet olarak kullanıldığı­ nı kanıtlıyordu.

Başlangıçta İngiltere'nin kışkırtmasıyla ortaya çıkan bu silahlı Ermeni ayklanmaları Avrupa'daki göçmen ve aydın Ermeniler ara­ sında "Ermenistan" ve "Hınçak" gibi siyasal partilerin doğmasına yol açtı. 1890 yılında Kafkasya'da ise Taşnaksutyun Partisi kurulu­ yordu. Önceleri amacı Türkiye ve İran Ermenileri'ni kurtarmaktan ibaret olan Taşnaksutyun, Türkiye'ye silahlı teröristler göndermek­ le yetiniyordu. 1904 yılında yapılan kongrede Rusya Ermenistanı'nı da programa ekleyen Taşnaksutyun, 1907 yılında Viyana'da yapılan üçüncü kongresinde sosyalist programını kabul ile Kafkasya E rme­ nistanı'na federasyon yoluyla bağımsızlık istemeye kalktı. Fakat Kafkasya'da fiilen Ermenistan diye birşey yoktu. Elli dört kazadan oluşan Kafkas ötesinin yalnız beş kazasında Ermeniler çoğunluktay­ dı. Hatta Ermenistan'ın merkezi sayılan Erivan'da halkın yarıdan çoğu Türk idi. Bu şartlar içinde bütün Kafkasya'da egemenlik iste­ ğinde bulunan, Türkiye'de ağzı yanmış, Ermeni ütopistlerinin tek 19

işi yapay bir Ermenistan yaratmak oluyordu. Bunun için de Gürcü­ ler'i ve Türı<ler'i aradan kaldırmak ve çoğunluk oluşturan bir Ermeni halkı yaratmak gerekli görünüyordu. Bu konuda Gürcü sosyalistlerin­ den Karibt'nin "Kızıl Kitap" adlı eserinde şöyle deniyordu, "Erme­ ni ihtilalcilerinin, özellikle Tatnaksutyun Partisi'nin ortaya çıkı­ tmdan önce Kafkas ötesinde bant ve huzur hüküm sürüyordu. Bu ülkede, daha sonra Türkler ile Ermeniler arasında ortaya çıkan kanlı soykınmların gölgesini bile habrlayan yoktu. Ermeniler, Türkler ve Gürcüler yüzyıllarca bir yerde yatadılar. Ve bu uzun sü­ rede milliyet dütmanlığından kaynaklanan bir olay olmamıttır.

Müslümanlar'da, doğrudur kan dütmanlığı vardır, fakat bu milli­ yet sorunuyla ilgili değildi. Kanlı kendi milletdatına da batka mil­ letlere de aynı tekilde saldınyordu. Tatnaklar geldiler ve gelecek­ teki Ermenistan için, yalnız Ermeniler'in yatadığı bir yurt yarat­ mak istediler. Babaerkil (patriyarkal) Kafkas ötesi köylerine milli dütmanlık ve nefret duygulan doldu. Ermeniler'in silah kullanma­ larına Türkler de aynı tekilde kaqılık verdiler.121" 1 905 yılında Ermeniler ile Azerbaycan Türkleri arasında böyle­ ce yaratılan ve Truşak Gazetesince İstanbul 'dan yönetildiği şeklinde açıklanan soykırım hakkında o zaman Kafkasya Genel Valisi ve Er­ meni yandaşlığı ile tanınan Knez Varonsof-Datkof, Rus Çarı'na yazdığı raporunda yukarıdaki düşünceyi onaylıyarak, raporunun 12. ve 1 3 . sayfalarında şöyle diyor, "Bu tartlar içinde çarpıtmak için küçük bir sebep yeterli görünüyordu ... Bu çarpıtma Nahci­ van ve Erivan'da ortaya çıktı. Bundan sonra olay Gence iline geç· ti. Bu soykınmda kimin suçlu olduğunu teshil etmek kesinlikle mümkün değildir. Şuta 'da Ermeniler genel atet açmıtlardır. Ba­ ka 'da ikinci olayı Türkler batlatmıtlardır. Tiflis'de ilk çarpıtma­ yı Ermeniler batlatıyorlardı .. "

Bu çarpışmalarda Taşnaksutyun'un başlıca rol oynadığından ve cinayetlerini perdelemek için provokasyonlara bile başvurduklarından söz eden Knez Varonsof-Daşkof şunları ekliyor, "Tqnaksutyun Par(2) Karlbt. K ızıl Kitap,

20

s.

49.

tiıi'nin bu hareketi, yalnız Ermeniler'in ya9adığı bir Ermeni yur­ du yaratmak amacını hedef alıyor, bununla da gelecekteki özerk Ermenistan için iyi bir ortam hazırlamak istiyor."

Böylece, Kafkasya 'da Türkleri ve Tifüs, Barçalı, Ahilkelek, Ahıska kazalarında Gürcüler'i keserek Ermenistan yaratmak iste­ yen Ermeniler aynı metodla Türkiye'nin altı Doğu ilini ve Antakya, Halep yörelerini de benimsemek istiyorlar. Halbuki en tarafsız ista­ tistik bile bu illerde dört, beş milyon Türk'e ve Müslüman'a karşı 400.000 Ermeni bulunduğunu yazmaktadır. Birinci Dünya Sava­ şı'ndan önce bütün dünyadaki üç milyon Ermeni'den Kafkasya'da t. 100.000, İran Ermenistanı'nda 100.000 ve Türkiye Ermenistanı'nda 400.000 Ermeni vardı. E rmeniler'in bulunduğu bu topraklarda ise on milyondan çok Türk yaşıyordu. Böyle bir bölgede bütün Türk­ ler'i kırıp yalnız Ermeni'den oluşan bir Ermenistan yaratmak için Ermeniler'in ne kadar hayalci olmaları gerektiğini kestirmek çetin değildir.

10 Aralık 1919 yılında Amerika Birleşik Devletleri Senatosuna Senatör Lodge'un sunduğu projede gelecekteki Büyük Ermenistan sınırları içine aşağıdaki topraklar katılıyordu: 1 - Türkiye'deki altı ilden (vilayat-ı sitte) ve Çukurova'dan oluşan Türkiye Ermenistanı.

2

3

-

Kafkasya Ermenistanı.

İran Azerbaycanı'nın Kuzey ve Kuzeybatı kısımlarından olu­ şan İran Ermenistanı.

-

Amerika'da "Ermeni Milli İttifakı"nın (the Armenian Natio­ nal Union of America) "1919 Yılında Ermenistan Hakkında" (The Case of Armenia) adıyla yayınladığı bir eserde yukarıdaki projenin kararı bulunduğu gibi, B üyük Ermenistan haritası da çizilmişti . Bu Büyük Ermenistan haritasında E rmenistan, Trabzon ve Samsun'da Karadeniz'e ve İskenderun körfezinde Akdeniz'e çıktığı gibi, Azer­ baycan'ın Hazar Denizi'ne yanaşıyor ve Gence şehri yakınından başlayarak Kür nehri ile Hazar Denizi'ne kadar uzanan çizginin Gü21

neyindeki Silyan, Lenger, Mugan, Mil, Karabağ, Zengezor, Gence kazasının dağlık kısmını, Nehcivan ile Ordubadi, İran Azerbaycanı'­ ndan ise Astara, Erdebil, Karadağ, Tebriz, Hay, Maku, Selmas ve Urmiye taraflarını içine alıyor.

Tebriz'in "Taveriz", Gence'nin "Canzah" olduğunu ve Erme­ niler tarafından kurulduğunu ileri sürmekle, Ermeniler'in, özel bir amaç güttükleri açıktır. Birinci Dünya Savaşı'nın son yıllarında Ma­ ku, Hay ve Urmiye tarafında Ermeniler'in, Rus ordusunun istilasın­ dan yararlanarak kurdukları Milli Ermeni-Süryani Alaylan 'nın Rus ordusunun çekilişinden sonra yaptıkları soykırım henüz Urmi­ ye Gölü'nün çevresindeki Türk halkının hatırından çıkmamıştır.

"Urmiye FelAketi" diye anılan bu kanlı facialarda öldürülen Müs­ lümanlar'ın sayısı sayılmayacak kadar çok olduğu gibi Ermeni "mü­ c ahi d "leri tarafından "esir" götürülen genç Azeri kızlarının alay­

lar" halinde "resm-i geçit" yaptırıldıkları da unutulmamıştır.

Bu kanlı faciaları yaratan "kahraman"ların herkesce bilinen Simko ile yaptıkları görüşmeleri, bu çevrede bağunsız bir Ermeni saltanatı kurma amacını ortaya koymakta idi.

Bu soykırım, elbette Büyük Hayesdan (Ermenistan) projesiyle il­ gili bir hareketti ve Türkiye ile Kafkasya'da Müslümanlar'ı yokede­ rek Ermeni çoğunluğu oluşturmak yöntemini burada da uyguluyor­ lardı. Urmiye-Hoy facialarının yalnız Birinci Dünya Savaşı gereği gibi bir tesadüfi olay olmayıp da Taşnaksutyun Partisi'nin gelenek­ sel milli politikası ile ilgili olduğunu, Ermeniler'in İran ihtilalinde de aynı amaçla, Urmiye, Hay, Maku ve Tebriz yörelerinde bağımsız Ermeni devleti yaratmak amacıyla katıldıklarını kanıtlamak için Amerika'da yayınlanan Büyük Ermenistan Projesi ile Büyük Hay­

esdan Haritası yeterli bir delil olsa da, biz, sorunun deha geniş bir şekilde aydınlatılması için, İran ihtilali hakkında da biraz açıklama yapmak mecburiyetini duyuyoruz.

22

YEDİNCİ BÖLÜM İran ihtilalini yaratan etkenlerin en önemlisi Avrupa devletle­ rinden Rusya ile İngiltere'nin rekabeti olduğu söylenebilir. Fakat o zaman Rusya'nın irticayı ve feodaliteyi, İngiltere'nin ise yenilik ve ihtilali korumasının nedeni bu iki devletin şu veya bu sosyal mesele hakkında besledikleri bakış açısı anlaşmazlığı ile değil, İran ' ın iç du­ rumuyla, bulunduğu ekonomik gelişme aşamasıyla ölçülmelidir. Rus­ ya 1905'de Japonya'dan yediği yenilginin etkisi altında yitirmeye yüz tuttuğu hürriyetini 1907'de geri almış, yeni ve müthiş İstalip'in istibdadı başlamıştı. İngiltere ile İran'da rekabet ederken kuşkusuz Rusya kendi ruh ve güç yapısına uygun unsurları, feodal ve mürteci sınıfları bulacaktı ve bununla, Rusya'nın etkisiyle mücadele eden İngiltere de, ister istemez mürteci ve feodal sınıfını ve o sınıfları ko­ ruyan Mehmet Ali Ş ah istibdadını çekemeyen yeni burjuva ve aydın sınıflarını koruyacaktı.

Demek istiyoruz ki, yabancı ülkeler, değişik amaçlar taşıyabilir­ ler, fakat bu çeşitli amaçları uygularken İran şartları ile hesaplaş­ mak ve var olan sosyal güçleri dikkate alarak o sınıfların çıkarları doğrultusunda hareket etmek zorunda idiler. Böylece harekete ge­ çen sosyal güçler, ihtilal hareketine kendi sınıfı ve sosyal özellikleri­ ni vererek, dış güçlerin rekabetlerinden yararlanıp İran'da içtenlikli ve temiz bir niyet ile kan döküyorlardı. Özgürlük ve yenilik hareketi­ nin merkezi İran içinde Tebriz, İran dışında ise Bakü idi . Rusya'nın Kafkas ötesine inmesiyle bir takım Avrupai ilişkiler de Kafkas ötesi­ ne, bu arada, Kafkasya Azerbaycanı'na inmesi de bir gerçektir. Rus­ ya'da Karapostnoy diye adlanan feodalite ilişkilerinin çökmesi ve burjuva ile kapitalizm ilişkilerinin kurulması zamanına rastlayan bu dönemde Kuzey Azerbaycan'da da, Rusya feodalizm ve aristokrasi­ sinden daha zayıf olan Azeri feodalizm yöntemi de çöküyor, ortaya yeni ticaret burjuvazisi çıkıyordu.

Başlangıçta üretim ve fabrika malları halinde Azerbaycan'a gelen bu ekonomik ilişkiler, ülkemizde ortaya çıkardığı ticaret burjuva sını­ fını yalnız aracı olarak kullanıyordu. Fakat XIX. yy.ın sonlarından iti-

23

haren Azerbaycan'a Batı Avrupa kapitali, Rusya'dan izin almak şar­ tıyla, yol açmıştı. Bekü'de petrol çıkarılıyor, fabrikalar, imalAthene­ ler, demiryolu ve saire yapılıyordu. önceleri yalnız yabancıların elinde bulunan bu kapitalizm XIX. yy.ın sonlarından ve XX. yy.ın başlarından itibaren yavaş yavaş Azeri Türkleri 'nin eline geçiyordu.

Böylece, Kuzey Azerbaycan ticaret burjuvazisi döneminden sanayi kapitalizmi dönemine geçmeye başlıyordu. 1897'de Azerbaycan sa­ nayisinin sahip olduğu yarım milyar altın rublenin yalnız %8'i Aze­ riler'in iken 1905 inkılabından sonra bu miktar oldukça artmıştı.

Azeriler'den çok sayıda büyük sanayi şirketleri, bankalar, milyo­ ner sanayi erbabı, mühendis, doktor, avukat ve diğer aydınlar ve işçi zümreleri yetişmişti. Kafkasya'nın, özellikle Kuzey Azerbaycan'ın ekonomik etkisi altında olan İren Azerbaycanı'nda da eski Ortaçağ­ dan kalma yönetim şekli çöküyor, ortaya yeni burjuva sınıfı, ticaret burjuvazisi çıkıyordu. Bu sınıf, Avrupa ile Asya, İran ile Rusya ara­ sında yaptığı ticaret ve mal değişimi içinde, kuşkusuz İren'ın Kuze­ yindeki Kafkasya Azerbaycam ile aynı ırk ve aynı dilden olduğu için, İran Azerbaycanı'nı merkez yapmış olacaktı. İşte bu sebepledir ki İran ihtilalinde yenilik ve özgürlük hareketinin merkezi Tebriz ve ona para ile, canla, maddeten yardım eden diğer merkez de Kafkasya, onun Türk merkezi olan Bakü idi. Çünkü, ticaret burjivazisi dönemin­ den sanayi burjuvazisi haline ve kapitalizm dönemine geçmek için İran Azerbaycan'daki tüccarlara engel olan etken feodalite, Ortaçağ­ dan kalma yönetim şekli olan derebeylik ve onun koruyucusu, istib­ dat yönetim şekli, Mehmet Ali Şah Kaçar istibdadı idi. Her yerde, Av­ rupa'da ve diğer ülkelerde başlangıçta yaratılışları gereği ilerici bir zümre olan burjuvaziye karşı yine her ülkede bulunan ve engel oluş­ turan tüketici feodal zümrelerdir. Ticaret burjivazisinin ve kapitalizm yönetim şeklinin gelişmesi yalnız derebeylik ve feodalizm usulünün kalkmasıyla mümkündür. Feodalizmin kalkması, burjuva sanayi kapi­ talizminin kurulmasıyla İran'da demokratik bir heyet başlayacak ve böylece, hep Kafkasya milletlerinden öte, bir irtica ve istibdat kaynağı olan İran özgürlük ve demokrasi ülkesi olacaktır. Bundan başka dini ve milli bakımdan bağlı olduğu İran Azerbaycanı'nın, Tahran irtica 24

ve istibdadına karşı mücadelesinde Kafkasya Azerbaycanı Türkleri yakından katılmışlardı. Aslında demek oluyor ki bu hareketin baş genelkurmayı Bakü'de idi. B uradan lran'a sayısız mücahid alayları gidiyor, Azeri halkı bu özgürlük ve yenilik hareketine maddi ve ma­ nevi olarak katılıyordu. Bu nedenle Kafkasya Azerbaycanlıları'nın, İran ihtilalinde canlarıyla, mallarıyla Ermeniler'den daha çok katıl­ dıkları herkesce bilinmektedir. Yalnız bu katılmayla değil, Kafkasya Azerbaycanı İran için uygarlık ve Avrupa biliminin aracılığını da yapmıştır. İlk Avrupavari gazetenin İran'da kurulmasını Kafkasya Azerbaycanlısı yaptığı gibi, tiyatro, okul ve benzeri şeyleri de İran'da Kafkasya Azerbaycanı'ndan almışlardı. HattA İran ihtilalinin önder­ lerinden olan meşhur Taki-zade ve diğerleri Kafkasya Azerbaycanı'­ ndan çıkan kahramanlardır.

Kafkasya milletlerinden içtenlikle ve hiçbir çıkar beklemeden, İran ihtilaline katılan ve can veren milletlerden biri de Gürcüler idi .

Gürcü mücahidleri, paraları, bombaları ve canlarıyla Tebriz, Gilan ve Mazenderan yörelerinde, Tahran'ın içinde yüzlerce kurban ver­ mişlerdir... Bunları İran'daki özgürlük ve yenilik hareketine bağla­ yan etken ne olabilirdi acaba? . .

Kafkasya'daki özgürlük mücahidleri, 1905 yılı ihtilalinden sonra Rusya'da güç kazanan irtica sonucunda İran'a geçmiş ve burada Rus Çarlığının sınır dışındaki görüntüsünden ibaret olup, Petrograd diplomasisi tarafından korunan İran Şahlığı'na karşı yapılan meşru­ tiyet hareketine katılmakla, bir tür kendi davalarını sürdürmüş olu­ yorlardı. Aynı zamanda Kafkasya'nın yanıbaşında özgür ve bağım­ sız bir İran demokrasisinin kurulmasını kendi ülkelerinin geleceği için de yararlı ve gerekli görüyorlardı.

Gürcü mücahid ve özgürlükçüleri de aynı etkenle İran demok­ ratik hareketine yakınlık duyuyor, özgür ve bağımsız İran'ı Gürcis­ tan'ın özgürlük ve bağımsızlığı için sığınacak bir yer gibi kabul edi­ yorlardı.

Böyle içten bir duyguyladır ki Gürcistan'ın özverili çocukları Mazenderan, Gilan, Azerbaycan ve İran-Irakı'nda (lrak-ı Fars, Irak-ı 25

Acem) bulunan çöl ve ovalarda kanlarını akıtıyorlardı. Bu milletlerin, Gürcü ve Azeri milletlerinin İran'dan toprak ve kendilerine özel siyasal bir özgürlük ve bağımsızlık koparmak gibi düşünce ve amaçları yoktu.

Kafkasya milletlerinden böyle bir düşünce ve amaç besleyen varsa o da Ermeniler ve onların Taşnaksutyun Partisi idi. Taşnaklar 'ın garip bir özellikleri vardır. Onlar sanıyorlar ki tarih yalnız Londra, Petrog­ rad ve New York'da yazılıyor. Oysa Azerbaycan'da, lran'da ve Kaf­ kasya'da geçen tarihi olayların tarihçileri yine bu ülkelerden yetişir. Şu anda hayatta bulunan İran ihtilali kahramanları bilirlerki , İran ihtilalinin rehberi olan İran Demokrat Partisi ile Taşnaksutyun Par­ tisi 'nin arası açılmıştı. Bu açılmaya sebep Taşnaksutyun Partisi'nin Ermeni milleti adına merkezden birtakım siyasal isteklerde bulunma­ sı idi. Taşnaksutyun Partisi amacını merkezsizlik (adem-i merkeziyet) örtüsüyle perdeliyor ve İran'da oturan bütün milletler ve özelliği olan bölgeler için imtiyazlı bir yönetim istiyordu. O, yeni İran'ı Amerika gibi bir tür imtiyazlı eyaletler birliğinden ibaret biliyor ve bu amaçla İran Ermenistanı'na da bir tür iç işlerinde bağımsızlık isteyen "İtti­ fak ve Terakki" Partisinin ortaya çıkışını teşvik ediyordu. Oysa "İran Demokrat Partisi" daha çağdaş ve İran'ın çıkarları açısından ve genellikle İran'ın bulunduğu tarihi nokta dolayısıyla, en mantıklı bir fikir ortaya koyuyor, diyor ki, "Derebeylerinden olutan İran'ın

tek çağda9 yönetim tekli güçlü bir merkeziyetçilik ve demokratik yönetim teklidir. Böyle bir yönetim tekli, çağımızın bütün istekle­ rine cevap veriyor, feodalizmi kaldırarak yeni, Avrupai ilitkilerin gelitmesini kolaylattıran ve sağlayan merkeziyetçilik üzerine ku­ rulu bir demokrasi yönetimi ortaya çıkanyordu".

Bunun üzerine Taşnaksutyun Partisi "Ilımlılar" (İ'tidaliyyıln) adıyla bilinen yobazların tarafına geçerek ihtilalin temelini teşkil eden Demokrat Partisi aleyhine mücadeleye başlamıştı. Daha sonra Rus emperyalizminin kullandığı başlıca araç olan bu irtica gücü içinde Taşnaksutyun Partisi Rus emperyalizminin önemli sebeple­ rinden biri oluyordu.

Meseleyi daha açık bir şekilde aydınlatmak ve anlatmak için ilk İran Meclisi'nde (Meclis-i Meblusan) Taşnaksutyun milletvekili ile 26

Iran Demokrat Partisi temsilcileri arasında geçen tartışmadan bir anıyı yazmak yararsız olmaz. Ermeni milletvekili diyorki, "Ermeniler

İran ihtilalinde kan döktüler, özveride bulundular ve İran anaya­ sasına bağlılıklarını kanıtladılar. Buna karşılık onlara Meclise daha fazla sayıda milletvekili gönderme hakkı ile birlikte kendi­ lerini bizzat yönetme hakkı verilmelidir". İran Demokrat Partisi liderlerinden ve şu anda İran Meclisi üyelerinden meşhur Taki-zilde buna cevap olarak demiştiki, "Bağlılık ve özveride bulunan vatan­

da9lara rütbe, ni9an, hil'at ve para mükafatı verilebilir, yalnız te­ mel haklardan pay verilemez!". Taki-ziide'nin bu cevabı doğal ola­ rak Ermeni milletvekilleri gibi milletvekilleri dışındaki Ermeni çev­ relerini de kızdırmıştı. Bu Ermeni çevrelerinden birinde konuşan bir Ermeni demiştiki, "Yapmayın. Ermeniler'i Rusya ve Osmanlı

Devleti bile milliyetlerinden yoksun bırakmadı, siz mi haklarını vermeyeceksiniz?".

Fakat binlerce yıllık yaşlı hayatında, Taşnaksutyun 'un tehditle­ rinden daha müthiş tehditler görmüş yaşlı İran bu kızgın sözlerden korkarak İran içinde bağımsız bir Ermenistan kurmak niyetinde de­ ğildi. Bugünden itibaren Taşnaksutyun kendi geleceğini Rus emper­ yalizmine bağlamış ve Birinci Dünya Savaşı sırasında bu ortamdan yararlanarak soykırım yoluyla Maku, Hay ve Urmiye taraflarında çoğunluk oluşturmak ve bir Ermenistan yaratmak düşüncesine sap­ lanmıştı.

SEKİZİNCİ BÖLÜM Şimdi ise Taşnaksutyun "şeytana papak diken Tahran diplo­ matlarına şahnAme" okumak ve Pan-İranizm damarlarına basmak suretiyle "yeni bir papak" dikmek istiyor. Onun bu yolla elde etmek istediği şey bellidir. Pan-İranizm aracılığıyla Kafkasya ve Kürdistan­ İran (Kafkasya, Kürdistan ve İran) sınırları içine girecek ve Hindistan ile birleştikten sonra İngiltere'nin nüfuzu altına düşecek İran'da Er­ meniler, Kafkasya, İran ve Türkiye Ermen istanı'nı birleştirmek sure­ tiyle hayali Büyük Hayasdan'ı yaratmayı başaracaklardır.

27

Taşna.ksutyun, İran'ın gelişme tarihinin yönünü değiştirmek,

milli İran birliğinin gerektirdiği Doğu yönünü Batı ve Kuzeye çevir­

mek sayesinde, İran ile Türk dünyası arasında yeni kanlar akıtmak yoluyla, Avrupa devletlerinin himayesine sığınarak, Büyük Erme­ niıtan'ı yoktan, tarihlerin ve yüzyılların gömdüğü mezarlardan çı­ karmak emellerini beslemektedir. Aynı zamanda o, İran'ın son inkı­ labına, yine kendi milli çıkarları açısından düşmanca bir anlam ver­ mektedir. Güya Rıza Han Pehlevi sülalesinin gelmesi, Kaçar sülale­ sinin yıkılması Farslığın-lranizmin, Türklükle-Turanizme başarısı imiş. Oysa İran inkılabından sonra özgürlük ve meşrutiyet hükQme­ tinin yetiştirdiği Ahmet Ş ah Kaçar'ın Türklük ile hiçbir ilgisi olma­ dığı gibi, yıkılmasının nedeni de Fars olmadığı değildir. Kaçarlar'ın yıkılmasına sebep olan şey Rus Çarlığı'nın İran işlerine karışması yüzünden yenilik ve gelişme hareketinin durmuş olmasıdır. Rusya ile İngiltere arasında nüfuz bölgelerine karar verildikten sonra, bü­ rokratizm ve Ortaçağ'dan kalma Rusya İran'ın Kuzeyinde, onun Tahran'ına ve en özgürlükçü merkezi olan Tebriz'ine egemen ol­ muştu. Rusya özgürlük ve meşrutiyet hülcQmetinin milli meclisini topa tutarak dağıtmış ve hürriyetçileri İran'da avare edip dağıtmıştı.

Bu sebeple milli meclisin bir yamağı olan Ahmet Şah Kaçar'ın salta­ natı ihtilalin doğal ihtiyacı olan çağdaş, burjuva reformlarını uygu­ lamaktan aciz kalmıştı. Rusya, Taşnaksutyun'un şimdi bile dayan­ makta olduğu o Çarlık Rusya'sı yaşadığı sürece İran istilA altında ka­ lacak ve İran'daki Ortaçağdan kalma feodal yöntem devam edecek­ ti. Ve böyle bir durumda Ahmet Şah değil, Ş ah Pehlevi bile olsaydı artmakta olan ihtiyacı tatmin edemeyecek, çağdaş reformlar yap­ maktan yoksun kalacaktı. Rusya çöktüğü ve İran istilAdan kurtuldu­ ğu zaman İran için, İran ihtilalinin prensiplerini uygulamak zamanı gelmişti. Bu durumdan yararlanan Rıza Han Pehlevi yararsız ve ten­ bel bir sülale temsilcisini yıkmak için o kadar da zorluk çekmeye­ cı:ıkti. Rıza Han ne yaptı? Ve ne ile meşgul oldu? ı

-

O, derebeyliği kaldırdı ve kaldırmaya devam ediyor.

2 - O, çağdaş bir ordu kurarak bu ordu sayesinde güçlü bir mer­

keziyet yarattı.

3 - O, eğitimde, yargıda, ekonomide köklü reformlar yaptı.

28

Şu anda İran'da yük ve taşımacılık işlerini düzenlemek, karayol­ ları yapmak, demiryolları inşa etmekle meşgul olan Pehlevi süla.Iesi­ nin işleri 1907-1908 yıllarının İran ihtilAlinden beklenen isteklerden başka bir şey değildir. İran feodalizmden kapitalizme doğru gidiyor ve bu gidişle 1ran 'da çağdaş bir demokrasi için temel hazırlamış oluyor. Bu re­ formların sonucunda İran'da çağdaş kapitalizm kurulacak, demok­ rasi olacak, çok canlı, girişken ve çalışkan olan İran halkında, ger­ çek bir milli egemenlik düşüncesi uyanacaktır.

Bütün bu aydınlık gelecek Rusya'nın çökmesi sayesinde olmuş iken, Taşnaksutyun yine Kafkasya'ya, Türkistan'a ve doğal olarak lran'a Çarlık Rusya'sını egemen kılmak istiyor. Kafkasya milletle­ rinden Azerbaycanlılar ve Gürcüler, Türkistan halkı ve Ukrayna milleti Rusya'dan ayrılmakla, kuşku yoktur ki Rusya'yı sürekli ola­ rak İran'dan ayırmış olacaklardır. Oysa Taşnaksutyun sözü edilen makalesiyle ve genelde her hareketiyle, Kafkasya milletlerinin ve Türkistan halkının bağımsızlık hareketini İran'ın çıkarları için bir tehlike şeklinde göstermektedir.

Taşnaksutyun bununla da kalmıyor, İran miletinin içerdeki re­ formlarına harcanacak maddi ve manevi gücünü, adı geçen milletle­ rin özgürlük ve bağımsızlık hareketlerini mahvetmek için sarfetme­ ye çalışıyor. Bunun sebebi nedir? Bunu Taşkaksutyun Partisi ne gibi bir amaçla yapmaktadır?

Bu gerçekleri bulup çıkarmak için çok fazla kafa yormaya gerek yoktur. Bilindiği üzere, Avrupa'daki Taşnaksutyunlar bugün Çarlık yönetimini yeniden canlandıran Rus göçmenleri ile sevişiyorlar.

Rus monarşizminin düşüncelerini yayan ve Paris'de yayınlanan "Vozrojdeniye" gazetesinin yayımcısı ve imtiyaz sahibi Ermeni Ba­ ron Gukaıordur (Gavgasof). Bu gazete birkaç ay önce, Kafkasya Azerbaycanı'na ayırdığı bir makalesinde, Bu toprakların Türk yur­ du olmayıp İran ülkesi olduğunu, bir zamanlar Rusya'nın bu yerleri 29

İran'dan ele geçirdiğini kanıtlıyordu. Biraz sonra, yine aynı gazete, İran'da Kafkasya Azerbaycanı'ndan gelen siyasi milliyetçi göçmen­ lerin Türkiye acenteliği ile meşgul bulunduklarını kanıtlamaya çalı­ şıyordu.

Açıkça görülüyorki Taşnaksutyun Partisi, Beyaz Ruslar ve Çar yandaşlarıyla birliktir. Bu birleşme gereğince Ermeniler, Rusya'yı parçalamakla tehdit eden Azerbaycan, Gürcistan, Dağıstan ve Türk­ istan milli hareketlerini arkadan, İran kuvvetiyle vuracak, Rusya'dan ayrılmaya bırakmayacak, diğer yandan da Rus Çarlığı'nın kurulma­ sından sonra Kafkasya'da, Türkiye'de ve İran'da hayali tarih öncesi Hayaedan'ı yaratacaktır.

Rus Çarlığı ile İngiltere'nin 1907 yılındaki nüfuz bölgeleri üze­ rinde anlaşacakları ve bugün de Çarlık yandaşlarının özellikle bu devletin koruması altında olması Ermeniler'in Azerbaycan, Kafkasya ve Türkistan aleyhdarlığı ile Pan-İranizm ve Hindistan taraftarlığı göstermeleri açıklamaya yetecek bir noktadadır.

30

DİZİN -

Acemler 13 �çıksöz Gazetesi XXI Adana XV Afganistan 7 Afganlar 1 3 Afşar 16 Ağa Han 7 AğO.ş-ı İraniyet [İranlılık Kucağı) 7 Ağvanya (Albanya) 16 Ahıska 23 Ahilkelek 23 Ahmet xvıı Ahmet (Haberalma Görevlisi) Xll Ahmet Karaca XXI, XXIII Ahmet oğlu İbrahim xvıı Ahmet Şah 8 Ahmet Şah Kaçar 30 Ahriman 10 Akdeniz xı. 2 1 , 23 Akınlar 19 Akkoyunlu 19 A. Kut (Mirza Bala) XXIII Alban, Albanlar 16, 17, 20 Albanya (Ağvanya) 16 Albanya (Şirvan) 19, 21 Aleksandr (1) 20

Ali Kutluk (Mirza Bala) XXIII Almanya V, X, XI, XIV, XXIII Alman 14 Alman Birliği 6, 1 5 Konsolosu 1 0 Altı Doğu İli (Türkiye'nin) 2 3

A

-

Altınordu Hanlığı 19 Amerika 14, 18, 23, 24, 28 Amerika Birleşik Devletleri V, X Birleşik Devletleri Senatosu 23 Amerikan Konsolosu 10 Anadolu XI, 12, 19, 20, 21 Anadolu Türk Denizi 18 Türk Dünyası 18 Anglo-Saksonlar 18 Ankara XXI, XXIII, 13 Antakya XV, 23 Arap, Araplar 7, 13, 17, 19 Arap Dünyası 1 5 Fetihleri 1 9 İstilası 1 7 Ülkeleri X Ararat-Ermeni HükO.meti VII, IX, 5 Ardahan Xl Ari Ailesi 16 Birliği 7 Denizi 14 Devleti 6 Dünyası 17 Irk, Irkı 1 1 , 13, 16 Kavimler 11, 12, 14, 17 Millet, Milleti, Milletler 12, 13, 18 Soyu 13 Arilik Ocağı 13 Merkezi 13

31

Arjantin X, 18 Armenian National Union of America (the) 23 Arran 17, 19, 20 Aror örgütü 5 Aryanizm 7 Aryanizm BayraAı 14 Ocakları 13 Askeri Irkçılık 1 3 Tarih Belgeleri Dergisi X I Asrımızın Siyavuşu Vlll Astara 24 Astrahan 20 Asurlu (Süryani) 7 Asya 14, 26 Asya Cehennemi 18 Atropatene 17, 19, 20 A. Vahap Yurtsever XXll Avrupa V, Vll, VIll, ıx. X, XX, XXll, 5, 6, 8, 14, 2� 21, 2� 31 Avrupa Bilimi 27 Devletleri 25, 30 Avrupai ilişkiler 25, 28 Avrupavari Gazete 27 Avukat Zümresi 26 Avusturya X Ayaklanma Giri,imi Xlll Aydın Ermeniler 21 Sınıfı 25

Zümresi 26 Ayende Dergisi (Gelecek) 13 Ayrılıkçılık (lftirakçılık) 9 Azerbaycan VI, XIX, XX, XXll, 5, 12, 15, 16, 19, 20, 23, 26, 28 Azerbaycan Atabeyleri 19 Cumhuriyeti Vlll Gazetesi XXI ile Komünizmle Mücadele XXll l İlhanlıları 19 Kurtuluş Savaşı XXI, XXll Kültür DerneAi XXI, XXlll Milli Hareketi 32 Milli Merkezi XXll Milli Demokratik Cumhuriyeti XXI Mlsak-ı Millisi IX, XXI Tarihinde Türk Albanya XXI Türkleri 12, 22 Türk Dünyası 18 Türk Gençliği XXll Yurt Bilgisi XXlll Azerbaycanlılar 31 Azeri, Azeriler 9, 16, 26 Azeri Feodalizmi 25 Halkı 27 Kızları 24 Milleti 28 Türk, Türkleri XXll, 26 Türk Denizi 18 Azerllik 11 Azınlıklar XVI

- B-

Babaerkil 22

Bakü XXI, 12, 15, 22, 25, 26, 27

BaAımsız

Bakü Komitesi XXll

Devletler TopluluAu VI

Barbarlık 10

Dil 14

Baron Gukasof (Gavgasof) 31

Kültür 14 BaAımsızlı.k Hareketi 31

32

Basiret Gazetesi XXI ea,bakanlık xv

Milleti 1 7

Batkırd 12 Bafkırd Türkleri 20

Bogos Nubar Paşa XIX

Batkomutanlık XII, Xlll, XIV, XV

BoAazlar 21

Batkomutan Vekilliği XV

Bolşevik Rus Orduları XXll

Batı Avrupa Kapitali 26

Borçalı 23 Bosna XVlll, XX

Dünyası 14

Brezilya 18

Kaynakları XIX

Britanya Adaları 18

TürklüAü 15

Bulgar, Bulgarlar 14, 15, 17, 19

UygarlıAı 14, 18

Bulgaristan V, VI

Batum XI

Burjuva

Belüc, Belücler 8, 7, 13

İlişkileri 25

Belçika X

Reformları 30

Berlin XXI

Sınıfı 25, 26

Berlin Kongresi XIX

Burjuvazi 26

Beyaz Ruslar 32

Büyük DArA (Darius) 16

Bütün Dünya İranlılarına Muhtıra XX, 6

Beylan XV Bildirit XXII

Bürokratizm 30

Birlik 13

Büyük

Birleşik Kafkasya XXIll

Ermenistan XX, 6, 7, 23, 30

Birleşmiş Milletler VI

Ermenistan Projesi 24

Hayesdan (Büyük Ermenistan) 24. 29

Birinci Dünya Savaşı XI, XIX, 23, 24, 29

Hayesdan (Büyük Ermenistan)

Ordu Xlll

Haritası 24

Bitlis xı. xm. xv. xıx

İran 7 .

Biyelorus 15

Petro 20, 21

Bizans 11, 16, 17, 19

Tigran (bk. Tigran) 1 7

Bizans

Turan 12

İran Savaşları 17 -

C

-

Cafer Cabbarlı XXII

Cermenler 13

Caferof 12

Ceyhan XV

Can GüvenliAi XVIll

Cinayet XVll

Caae of Armenia (the) 23

Cisr-i Şağur XV

Casusluk XVI, XVll

CoAran Engel 14

Cebel-i Bereket (Dörtyol) XV

Cumhuriyet Gazetesi XXlll

Cemal Azmi Bey (Trabzon Valisi) XII

33

-ÇÇaAdaş Demokrasi 31 Kapitalizm 31 Milletler 15 Reformlar 30 Uygarlık 15 Çar Yandaşları 32

Çarlık Rusyası 30, 31 Yönetimi 31 Çek 14 Çekoslovakya 15 Çin 14 Çukurova 23 -D-

DaAıatan Milli Hareketi 32 Darius (Büyük D4r4) 16 Davityan (Sovyet Elçisi) 5 Daşnaksutyun (bk. Taşnalc ve Taşnaksutyun) VII Derbend 20 Derebeyleri 28 Derebeylik 26, 30 "Dergi" Dergisi XXIII Demiryolları 31 Demokrat 8 Demokrat Parti 9 Demokratik Yönetim 28 Dinsel llişkiler 13 Dlnyeper 19

Direnme XVI, XVII Divan-ı Harp XIV Diyarbakır XV Doıtu Anadolu XI, XV Avrupa 16, 18 Roma 1 7, 19 Türklüğü 15 Doktor Zümresi 26 Don 20 Dördüncü Ordu XIII Ordu Komutanı Xll l Dörtyol (Cebel-i Bereket) XIll, XV Dünya Kamuoyu V -E-

Ebulfeyz Elçibey VI Eçmiyazin 21 Emniyet Genel MüdürlüAü XII Enver Paşa XIV, 12 Enzeli Kenti XXII Erdebil 24 Erivan 10, 21, 22 Erivan Hanlığı 20 Erzincan XI, XIX Erzurum XV, XIX, 9 Erzurum ValiliAi XII Ermeni, Ermeniler 7, 14, 16, 17, 18, 20, 21, 22, 23, 24, 27, 28, 29, 32 Ermeni Adı xvı

34

Asker Kaçakları XIII Aydınları XII Çıkarları 9 Çoğunluıtu 24 Çocukları XIV Devleti 24 Dosyası XIX Dünyası 10 Eşkıyası Xlll Faaliyeti, Faaliyetleri XX. 6 Göçmenleri 10 Göçmen Aileleri XV Halkı 17, 22 Hayırsever Derneği X ihtilalcileri 22

lran l,birliğiVll

Sorunu X

lskAnı XVIll

Tarihi 21

l,gall VI

Tehciri XI

Kaynakları XIX

Tehlikesi XXXll, XV

Komite Merkezleri XIV

Terörü, Terör Eylemleri V, X, XX

Liderleri 9, 10

Terör Merkezleri XIV

Milleti 9, 10, 12, 28

Otopistleri 21

Milletvekilleri 29

Vahşeti XI

Millt ittifakı 23

Yandaşlığı (bk. Ermeni

Milliyetçileri Vll, 5, 6

Sempatizanlığı) 22

Mücahidleri 24 Nüfusu XV

Yurdu 23 Ermenice Gazeteler XIV

Okulları X, XIV

Şifre Grubu XIII

Ordusu VI Patrikhanesi (letanbul) Xll, XIX

Ermeniler ve lran VI. XXI

Romantikleri 1 1

Ermenistan VI, 1 1 , 12, 15, 16, 17, 18

Ruhu 5

19, 20, 21, 22, 29

Rus işbirliği XI

Ermenistan

Saldırıları XV, XX

Arslanı (Şir) 11

Saltanatı 24

Cumhuriyeti V, VI

Sempatizanlığı (bk. Ermeni

Eston 15

Yandaşlığı) 20

Etnografik Ermenistan 18

Siyasal Parti Başkanları XIll

-FFars, Farslar 7, 11, 12, 13, 14, 16 Fars

Sınıf 25 Yöntem 30

Ari Kavimleri 14

Feodalite 25, 26

Birliği 14

Feodalite ilişkileri 25

Dünyası 14, 15

Feodalizm 28

Milleti 12, 14

Fırat Nehri XV

Ordusu 11

Fin 15, 19

Toplulukları 15

Fin Türkleri 20

Uygar Merkezleri 15

Fransa V, X, XI, XIV

Farslık 30

Fransız 14

Fatma XVll

Fransızca Şifre Grubu Xlll

Feodal

35

-G-

Canzah (Gence) 24

Gülistan Anlaşması 20

Geçici Yasa XVI

Güne11in Arslana Egemenliği 1 1

Gelecek (Ayende Dergisi) 13

Güney Kafkasya 1 7

Gelişme 30

Gürcü, Gürcüler 8, 9 , 14, 22, 23, 27, 3 1

Gence (Canzah) 23

Gürcü

Gence

Milleti 28

ili 22

Mücahidleri 27

Kazası 24

Sosyalistleri 22

Gençler Sedası Gazetesi XXI

Gürcistan 18, 27

Gilan 7, 27

Giirclstan Milli Hareketi 32

Göçler 19

Güvenlik İşleri XVI, XVII

Göçmen Ermeniler 5, 2 1 -

H

-

Hacı

Hınçalt, Hınçalt Komitesi X, XIV, 21

Molla SaU XVII

Hıristiyan, Hıristlyanhk X, 1 7

OA!u lbrahim XVII

Hırlstiyan UygarlıAı 1 8

HacinskJ 12

Hırvatlar XVIll

Haço 9

Hil'at 29

Hainlik XVI, XVII

Hindistan 7, 8, 14, 21, 29, 32

Halep XIll, XV, XVI, 23

Hindistanlılar 13

Hasan izzet Pqa (Üçüncü Ordu

Horasan 12

Komutanı) XII

Hovsep (Hasip) Şlşmanyan X

Hasip (Hosep) Şişmanyan X

Hoy 5, 12, 18, 24, 29

Havas Ajansı XVI

Humeynizm DilctatörlüAü VI

Hayesdan (Ermenistan) 32

Hun 17, 19, 20

Hazar, Hazarlar 17, 19, 20

HükO.met Emirleri (Osmanlı) XVI

Hazar

Hiirmüzd 10

Denizi 17, 23

Hürmüzd-Ahriman Sava111 1 1

Türkleri 18 -

Ilımlılar (f'tidaliyydn) 2e

1

-

lrak-ı Fars (Iralı:-ı Acem, fren Irakı) 2 7

Iralı: V, VI

Irkdaşlık 10

Iralı:-ı Acem (lralı:-ı Fars, fren Iralı:ı) 27

Isfahan 13, 15

36

-1lberye 16

Güneşi (HQrşld) 11

lberyelıler 16

Halkı 31

!ren !rakı (lrek-ı Farıı, lrak-ı Acem) 27

lbrehim XVll

lbrehlm

Irkı 6, 7

ihtilali 9, 10, 24, 25, 26, 27, 28. 29, 30, 31

eşi Sülnü XVll

kızı Fatma XVII

thtilelcileri 9

oAJu İsmail XVll

lnkılAbı 11, 30

i çişleri

Bakanlığı

(Osmanlı)

XIV, XV, XVIII

Konsolosları 10 Kuvveti 32

İran

idil 20 lftirııkçılık (Ayrılıkçılık) 9

Meclisi

(MecJi.9.t Mehısan)

ikinci

Mürteci Partileri 8

Ordu XIII

Ordusu 1 1 , 16

Suverl Tümen Komutanı XII

Osmanlı Savaşları 20

lnsenm insene Zulüm Günü XIV

Roma Savaşları 11 Şahı IX

lngiliz 7

İngiliz Konsolosu 10

Şahlığı 27

lngiltere v. x, xı. 21, 25, 29, 30, 32

Turan Savaşları 10, 11, 14

!ren, !ren Ülkesi V, VI, VII, VIII,

rx, X,

xıı. xx. 5, 6, 1, 8, 9, 11, 12. 13, 14, 15, 17, 19, 20, 21, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32

!ren

Vatanseverleri 7 ve Turan 8 Yöneticileri 8 lren'ı Bölme Politikası 9

Anayasası 29

!reni NejA.d 6

Asıllı Milletler 7

lranizm 13, 30

Azerbeycenı vı. 23, 24, 26 Besmı 6 Bizans Savaşları 11

lranlıler 10, 16 lrenlıler Birliği 7

lrenlılık Kucağı (Ağüş-ı İreniyet) 7

Demokrat Partisi 28, 29

İrtica 25, 27

Demokratik Hareketi 27

irtica

Devleti 10, 17 Dünyesı 10

28, 29

Milleti 9, 10, 31

Gücü 28 Keynağı 26

Ermenileri VII, 21

lskAn XVII

Ermenistanı 21, 23, 28

lskendenın XV

Feodalizm 31

lskendenın Körfezi 23

37

lskit 10

lstiklAl XXIII

lslem

lstiklAl

Ansiklopedisi XXI, XXIII

Beyannamesi IX

Milletleri 13

MefkQresi ve Gençlik VIII

UygerlıAı 13

Şiirleri IX

lslemiyet 16

istilalar 19

lsmeil xvıı

işçi Zümresi 26

ismet Peşe 12

İtalya x

lstalipin istibdadı 25

ltelyen ElçiliAi Xll

lstenbul vıı. ıx. x, xıı. xv. xıx. xxı.

itil Nehri 17

xxıı. xxıı ı . 12, 15, 20, 2 1 . 22

İtilAf Devletleri V, XVI, XVII

İstanbul Hukuk Fakültesi XXll

İttifak-ı Müteallim Gazetesi XXI

istibdat KeyneAı 26

ittifak ve Terakki Partisi 28 -

Japonya 25 -

J K

-

-

Kaçar, Kaçarlar 1 1 , 16

Kan DüşmenlıAı 22

Kaçar

Kan Dökücülük 18

Hanedanı 8

Kanlı Facialar 24

Sülalesi 11. 30

Kandaşlık 10

Kafkas Cumhuriyetleri VI ötesi 16, 21, 22, 25

Kapitalizm Dönemi 26 ilişkileri 25

Kafkasya V, VI, Vll, Vlll, Xll, 5, 7, 1 1 ,

Karabağ VI

2 0 , 2 1 , 2 3 , 24, 26, 28, 29, 31, 32

Karabağ

Kafkasya Azerbaycenı 16, 25, 27, 3 1 , 32 Dağları 6, 20

Beyleri 20 HanlıAı 20 Kazası 24

Ermenileri XII

Karaca Ahmet MezarlıAı XXllI

Ermenistanı 21, 23

KaradaA 16, 24

Genel Valisi 22

Karedeniz 23

Milletleri 19, 26, 27, 28, 31

Karakoyunlu 19

KaAızman XII

Karepostnoy 25

Kahire 15

Kerayolları 31

Kalmık 12

Kardeşlik 10, 13

K4muran Gürün XIX

Kerlbt 22

38

Komünizm 12

Kar s XI Kaşkat 16

Kozan (Sis) XV

Kayseri XIII

Kuban 20

Kazan Hanlığı 19 Kıbrıs Sorunu V

Kuveyt VI

Kıpçak 17

Kuzey

Katarına (il) 20

Köklü Reformlar 30 Kurtuluş Savaşı X

Kıpçak Türkleri 20 Kırgız 12

Azerbaycen25, 26 Kafkasya 16

Kırım Hanlığı 19 Kızıl Kitap 22

Kültür 14

I<ilakler 13

Kültürel

Kültür Birliği 15

Keri 9

Birlik 1 3

Knez Ori 20 Knez Varonsof Daşkof

İlişkiler 1 3 Kür Nehri 23

(bk. Varonsof-Daşkot) 22 Kokucanyanlar 21

Kürt Milleti 12

Kolordu Komutanları XVI

Kürdistan 7, 29

Kürt, Kilitler VII, XX. 6, 7. 12, 13, 14, 15, 18

Komite Elebaşları (Ermeni) XIV -

Latin ırkı 16

L

K. Yağıkyan XX, 6, 7, 6 -

Senatörü) 23

Lenger Kazası 24

Londra 6, 28

Liberal 8

Lozan Sulh (Barış) Konferansı V I I , 5

Liberalist XX

Lur, Lurlar 7, 1 3

Lodge (Amerika Birleşik Devletleri

- M-

Macar 14, 15

Mehmet Hasan Baharlı XXII

Mahmut Han Afşar 13

Mehmet Mehdi Kintoz 7

Makü 12, 16, 24, 29

Mehmet Sadık Kuluzade XXII

Mal Güvenliği XVIII

Mehmetzade

Malorus (Ukrayna) 15

Mirza Bele) VI

Mirza

Mamıkonyan Ailesi 1 1

Meraga 5

Maraş XV

Merkeziyetçilik 26

Bala

(bk.

Mazenderan 12, 27

Merkezsizlik (Adem-i Merkeziyet) 26

M.B. Daşdemir (Mirza Bala) XXI I I

Mersin XV

Mehmet Al i Şah (Kaçar) 2 5 , 26

Meşrutiyet

Mehmet Emin ResulzAde

Hareketi 27

XXI, XXII , XXII I

HükQmeti 30

39

Mıgırdıç Beşiktaşlıyan (Beşiktaşyan) X

Milliyetçi Ermeniler 5 Mirza Bala (bk. MehmetzAde Mirza Bala) vı. ıx, x. xx. xxı, xxıı, xxııı M.M.MehmsızAde (blc. Mirza Bala) XXIll Molla Süleyman XVll Moskova 19 Mugan Kazası 24 Musaddık es-Saltana (Dr.) 8 Musul XVll Muş XI Mücahid Alayları 27

Mil Kazası 24 M illt Azerbaycan Cumhuriyeti XXll Hareketi XXI, XXlll Neşriyatı (bk. Milli Azerbaycan Yayınları) Vlll Yayınları VI Milli Düşmanlık 22 Egemenlik Düşüncesi 31 Engel 14 Kültür 15 Ermenistan Bağımsızlık Günü 5 Müsavat Halle Partisi XXlll Ermeni Ordusu 11 Ermeni-Süryani Alayları 24 Ermeni Şarkısı 9 Milliyet Düşmanlığı 22

Mühendis Zümresi 26 Münib XXlll Mürteci Sınıfı 25 Müsavat Partisi Bülteni XXlll Müsavatçılar XXll Müslüman, 22, 23, 24

Müslümanlar

VI,

X.

Müslüman Azınlık x Olmayan Azınlık X

Gazetesi XXlll Sorunu 22

M. Varandyan (bk. Varandyan) 17 -NNefret Duyguları 22 New York 28 Nezahat Hatun XVll NuhoAJu (Mirza Bala) XXlll Nüfuz Bölgeleri 32

Nahcivan 22, 24 Nahcivan Hanlığı 20 NAzım 12 Nişan 29 Necm-i istikbal Matbaası Vll -

0

-

Ordu Komutanları XVI

xıv. xvı. xvıı. xvııı. xıx. 19, 29 HülcQmeti xııı. xvı. xvııı Salta nah 15

Ordubadi 24

Toplumu X

Odlu Yurt XXll Oğuz, Oğuzlar 17, 19

Ori (Knez) 20 Ortadoğu V, XX, 19 Osmanlı Cellatları 10

Devleti, lmparetorluğu V, X. XI, Xll

40

Toprağı, Topraldarı X, XIX. 13 Osmaniye XV Ottoman Archives, Yıldız Collection, the Armenian Question XI

özgürlük 30 özgürlük Hareketi 27, 31

-Ö-

Mücahidleri 27 Özerk Ermenistan23

-P-

Sülalesi 31 Pervereş Gazetesi XX, 6, 7 Petersburg 8 Petrograd 26 Petrograd Diplomasisi 27 PKK Xl, XX PKK Terörü V, X Terör Örgütü VI. XIV Polonya 15 Polyak 14 Protestan Misyonerler X Prusya, Prusyalılar 6, 15

Pari s 8, 14, 31 Partlar 17 Pan-Aryancı Ermeniler 13 Pan-Aryanizm 8, 14 Pan-Cermenizm 13 Pan-lranistler 15 Pan-lranizm 7, 8, 13, 29, 32 Pan-Rasisizm 13 Pan-Slavizm 13 Pan-Türkizm 13 Patriyarkal 22 Pehlevillk 11 Pehlevi Hanedanı 1 1

-R-

Rus, Ruslar V, VI, XI, Xll , 14, 15, 18, 19, 20 Rus Belgeleri XIX Çarlığı 27, 30, 32 Çarı 22 Göçmenleri 31 Egemenliği 20 Emperyalizmi 28, 29 HükQmeti XII işgali XXII Konsolosları 10 Konsülleri 10 Olmayanlar 15 Monarşizmi 31 Ordusu, Orduları XI, 20, 24 Toprakları 20 Yazarları 20 Rusça Şifre Grupları Xlll Rusya ıx, x. xı. xxıı. 15, 20. 21. 25, 26, 27, 29, 30, 31, 32

Rusya Akademisi 25 Ermenistanı 21 Rusya Federasyonu V, VI. X Feodalizmi 25 Milletleri Mukadderatı 20 Rusya'da Siyasi Vaziyet IX Rahim Vekilli XXII Realite Dönemi 13 Resulz4de Mehmet Emin Vlll, IX Reşt, Reşt Şehri XX, 6 Rıza Han Pehlevi, Rıza Şah 8, 30 Roma 1 1 , 17 Roma imparatorluğu 16 Romantizm Dönemi 13 Ruble 26 Rumeli 19 Rumlar XVI Rütbe 29

41

-

s

-

Sabir Kütüphanesi XXII Safevi, Safeviler 16, 19 Sait XVII Saldırı xvı. xvn Samsun 23 Sanayi Burjuvazisi 28 Erbabı 28 Kapitalizmi 26 Şirketleri 26 Sasani Orduları 11 Sasaniler 18 Seferberlik XllI Selçuk Türkleri 19 Selçuklular 16, 19 Selmas 24 Seperatizm 9 Sıkıyönetim XllI Sırplar xvm Sibirya 19 Silahlı Ayaklanma 21 Ermeni Ayaklanmaları 21 Teröristler 21 Silyan Kazası 24 Simlco 24 Sis XV Şah Pehlevi IX, 5, 6, 30 ŞahnAme 8, 29 Şirvan (Albanya) 19, 21

Siyasi Milliyetçi Göçmenler 32 Skolastik İslam Birll&i 13 Slav Birli9i 13 Dünyası 15 Slavlar 13, 19 Sosyalist XX Sosyalist Enternasyonal 8 Program 21 Sovyet Cumhuriyeti 12 Elçisi 5 Okulları 5 Sovyetler Birli9i V, VI, X, XX

Sovyetler Birli9ini öanııune F.nstitiiıü XXIIl

Soygunculuk 18 Soykırım XI, XV, 10, 12, 22, 24, 29 Soykırım Yıldönümü XIV Stankeviç 20 Sultan Ahmet IX Suriye V, VI, XVI Süleymaniye XV Süleymanlı (Zeytun) XV Sülnü xvıı Süryani (Asurlu) 7 Süryaniler XVI

-Ş-

ŞAkir 12 Şuşa 22

-T-

TRci.k 6 Tahran 13, 15, 27, 30 Tahran Diplomatları 29 Elçisi (Osmanlı Devleti'nin) XII İrticası 28 İstibdadı 2 7

42

Taki-zAde (İran İhtilAli önderlerinden) 8, 9, 27, 29 Takvim-i VekAyi XVI Talat Paşa 12 Talış 12, 18 Tarihsel Ermenistan 18 Tatımacılık 31

Taşnak Komitesi X, XIV Partisi XX Taşnaksutyun 11, 18, 29, 30, 31 Taşnaksutyun Kafalılar 14 Milletvekili 28 Partisi Vlll, IX, 5, 8, 9, 10, 14, 21, 22, 24, 28, 31, 32 Romantizmi 10, 15 ŞehnameciliAi 15 Yazarları 14 Tat 7, 12, 16 Tatar Kavmi 1 1 Türkleri 20 Taveriz (Tebriz) 24 Tebriz Vll, Vlll, IX, 5, 8, 12, 16, 24, 25, 26, 27, 30 Tebriz Gazetesi 6 Tecavüz XI Tehcir Yasası XVI, XVll Temel Haklar 29 Terek 20 Tibet 14 Ticaret Burjuvazisi 25, 26 Tigran (Büyük) 17 Tiflis 22, 23 Tlmur 19 Timur İstilası 19 Trabzon XIX, 23 Trabzon Valisi Cemal Azmi Bey Xll Tridat (Ermeni Kıralı) 17 Truşak Gazetesi 8, 9, 10, 1 1 , 1 2, 22 Turan 8, 1 1

Halk Partisi XXll Arşivleri XVll Asıllı 12 Azeri Toplumu 19 Cumhuriyetleri XX Devleti 13 Dünyası 10, 14, 15, 30 Halkı VI, 21, 24 lslam Ansiklopedisi XXIII Kavmi 11 Milleti, Milletleri 10, 13 Milliyetçisi XXI MoAol 17, 19 Oğuz Devleti 19 Olmayanlar 15 Ordusu, Orduları Xl, 16, 17 Sülaleleri 19 Samani Uygarlıkları 19 Topları 10 Toplulukları XX, 6, 11 Turan Toplulukları 19 Turani Milletler 15 Ülkeleri 12 Yurdu 31 Türkçe XIV Türkistan 12, 31 Türkistan Halkı 31 Milli Hareketi 32 Türkiye 12, 13, 14, 15, 20, 21, 23, 24,32 Türkiye Cumhuriyeti XI, 13 Ermenileri 6, 21 Ermenistanı 21, 23, 29 Türkleri 12

Turancılık 1 2 , 13

Türklük 1 1 , 30

Turanizm 30

Türkmen 7

Türk, Türkler 7, 1 1 , 12, 13, 14, 16, 17 20, 21, 22, 23

Türkmençay Anlaşması 20 Türkmençay Anlaşması 20

Türk

Türkmenler 19

Adem-i Merkeziyet Millt Müsavat

Tümen Komutanları XVI

43

-

U

-

Ukrayna M illeti 31

Felaketi 18

Ukraynalı 14

Uruguay 18

Urfa XV, XVI

Uygar hişkiler 13

Urmlye 5, 24, 29

Uygarlık 14, 1 5

Urmlye

Uygarlık Düı;manlıAı 1 0

Gölü 24

Uygurlar 19 -

0

-

Üçüncü

Ordu Komutanı XIll

Bölge KomutanlıAı XIJ

Ordu KomutanlıAı XII

Ordu Xlll -V-

Vahşet 10

Velikorus 14, 15

Van XV, XVI, xıx. 9

VilAyAt-ı Sitte 23

Varandyan (bk. M.Varandyan) 18

Viyana 21

Varansof-Daı;kof (Knez) 22

Vozrojdeniye Gazetesi 31

Varı;ova XXII -Y-

Yağma XI

Yenilik 30

Yahudi, Yahudiler XVI, 7

Yenilik Hareketi 27

Yahudivari 14

Yeraltı Mücadelesi XXII

Yakın Doğu 19

Yerebatan Caddesi IX

Yefrem 9

Yobazlar 28

Yeni

Yunan, Yunanlılar 16 Yunanistan V, VI, X

Kafkasya VI Kafkasya Dergisi XXII

Yunus Nadi Bey 12

Kafkasya Kollekaiyonu

Yurt Savunması XVI, XVll -z-

7.encan 12

Zinovif 12

Zengezor Kazası 24

Zor SancaAı xvı

7.erdü11t 7

Zorunlu Göç XVll

Zeytun XV

Zulüm 18

Zeytun Ayaklanması X

44

FOTOKO P Ä°

' ıJ.LI

:

.

: Jıj�

,j�)J �

�

yt.. •;, .

·"

...ı. . .

J�l.-i . r-· \ '\ ' y

.

JJ':'·ı:..ı

l:- ld' S!

.., •;�

-

J�� ,.,l!_L.,; 1�

,

-

'

· ·-·

��� �)JJ.J!�L. �) • )-"" ı.J..ı.:_i\); J; c;l� j l j J �)_.:,, \ ;!} .jJr....ı:.' • .u l!.... �-..)�.l� �l.iJ. ı.S� ....:ıJ_t·: '-'"'.üj ı:,_r.-,_il.:..!.l,, � . � I � I •).J! � l.:.. �_,A- ı.!.l.::..J� � J �ı.SJ, ;,,-ı."JŞı/ � !ll .!.L::.)..;> �J �\;� lY'l..:.ad ·� J J.lJJI , • .JJ::;rl..� J � J. •-Ll>l.J ı.J IJ_I .;.J)..!.i-_I <.>j)m. J.P,-) T • ..ı.. .;)JI ı.JiJ_ıJ ,l;;- tl.a-IJ ..s �J ı.JIJ_I ı:,U_,,.

•

.!lJ::.- )?.��p..!.j �):l p � J;,,Tj r!.J �� J..P. J. j'Y J I ��IJ 1$.J l.:İ I cı..> J �;.. J..ı.. _"'la c..>)i� !""" •...; ıJ_I

j_,:,_it.!. 1.ı • ;.J.ır.,.. ..s }�.)- J J .;ı_: , -:--=_(. , ..s)i":i-�� ;J-}Jl� IJ ı.S) •_;i j � .:..- ��..jı.. ..ı! JI .:.-� • .Jj_JŞ �.:.. ..; ) �.J.)..:.) JJ.,,..:J... .)_l.!..ı.l � •.l�lii\; J • .ıb. J ;Jİ •.>)• .,,,a; J; �. J .. .

· -

.

.

) .; r._� 1 .!l l...�I ı.)-L�� .!l_,... J J! T �)il �_)�;.5.ı.. _, ..sJG J..P. J. cl'IJ_ı <.> .J L.:i 1 ..c;� � J.ff ı.) 1 J 1 .., ıı � -,l:� l ı/ .., ı.S }r • L:. • .> .} l. j .. . . . . .

- . ;fJJ .ı-:-1.. ı J ı,).J}...:. o. ..ı1i JJ (' ... jl:.. ' ..s)i J . � .... ı �; . .; c.:,, ;\fc J �...! J I ı)�� J I,, �A;İ ..s �-..:..._,J- _5" �I.. J_I 4.:.:� S·.ıj_f:'"' ·.;...\.!.l..ı:_I J\a.!.I ı:,..u� �J •.>)� •.1_L J ��­ ,..

•

"

•

.

.

.

.

...

.

...

.

...

•.

•

.

o

.·r rr{' ı ��"� C'Y �-:-r- · . ·r rr• r'tJ � ıC'i' ı".../" • ·/ /

'"""' •• 1

•

ı

...tr 5" fa'<: ı .. .(� ...- • C' (/� '\/

_,,-

C"..F'

,

•

.ıJ

·r

�rı,

C'\ if�•·ı if �:<jt'fr:.\c:'•r;�,:.. <'f"fC'(:� ! C'\i .s .i . 1- y•C'i. 'l�f' ,,� ı':(• fi (I C'f l- -=!i..,..f" • .'rr' <rfC'� !.!!l-i �(".,_ır • rryi(I, ır� 'J'r :z,, .'.\�' 1�� , if!l r-, ;• .,,::;J ·:- !"" I )r {'f' r fr; :r (I fr f-ıc:ı .f"i C' ((l)• C'..f' C'\ �'"°r• ,-;rr--:r• p"ıf? r-::1.., ·r r< ? �: ı 'l� -iC'." l.'.\<:' r �:rr · _ p-"ı(? ....-:!f' rC'ı !=' ;rı:r ,� ..;r(• ,;. . (' f .ctıc:- •r-f5" ;r ı::ı i!)i.lr' ,·.rı.f' fı C' • -ı:f �� : fi�C' • •

•

•

·ı'"ll ı;.r · • . 1·r ı 'fr' ı'":.:-1;.crı r r t , ".rr:.:1.'lr' ll'c:' 111:-_,- . 1r".-:ıC"7.f'rrr� .

F..�J�: :�·f! �-:./'-r";.. i-;-r�"lfrr · ı'i-ı:' (.1C" refr- ı7.:-_ır •

i,ı;.-=:·ı ;-• ,·r,_f' { ı C" (,·:-,ı; '"i-r.. -� 1;--"."' , :: ...t·� ,:-r,,

�t:ri' ",( :- .• ;- rr:r; · •

•

l

l

•

ı · ı 1!

".<f ıc:')

•r-f"r;

l�C"S" ,;;,: !<�rr-5,.,..-;.., ,r,ı;.ç ı �ef'l'"c:' /.·�r{°S" --o-. :-1..-r r .,,,.. "r ,·:-, .� ./-" :f" r.r("

t '

•

•

,

"S"

•

•

i:ıf \ ;-;' : 1 1 .'"1.'r." ,,: �lf f.-;r-. ( -ı r(f"' l0 f' \ .:'"\(' f ··fi., i" r.· r;� ,,.<r_.:..,.,. ).;.. (I f.!f.·r. ı'i-:�:<r. • ,·r,çC"• ".<i., 1-n ;-J, •7r(' -FıJ ,� r)-7':"(' �-� -;'" � .q , ·rr-:"."' ; frr: ry\'lr'. r. ı-wı.�-..l- � . . "'.) !r..>:... l ('( ·� . ( '(' "-r ·s . ,. ,.. ,.

A\ '"ı • ·ıı ·· r . . . -7'rJ "l"" i)r- • ·•iC' C'ı ";"":' �.J ,:-, .-; :: :-..:.,. <'..:' ::ı :-:i , -... ,�r·� 7':1f ·)• �, .;" •

•

".""

•

,

•

""

....

•

"'""""

('

' .

••

1

�

_ ,..

• .

.

l -:/'!

ı ·�f' fr_p (� :re:' ı ( " ç · r. i!Ji 7 • ı .ııı:-ı..6" Ct­ ı -;-:-� .-r • � ,·r rrr•� . -'--r,\'ol.f/''f�-:r· ·

- ,\, --

n:.f'" �::"

c-

• .ıf ! ,-� i �'" !(? ·r '" fı'""r

•

�rrr:.:r.

,-r,c;'ı ;· f'> �-..r ·r; f;:=rr • ı; ' ı r r:=fı; ",< .�f( -İ"!"\Gf� . f.ı:'"".r ')....,.. . :-r · f 1·r1ç ..,=(��--:re:' i-:"i'" sı ( · �·.ı:-1, ,'r •({'• ı' ı? � "f f -� ': fı ""'."ırl:f-7"' ' , r,c: -;.rır{' ,:;rf-"7T'• f ı � ı' (,( r( . j .,,... rr -ı:-.,.

' f�

-1-'1 .,.=-:- l ı;r • ':f' ",<;( ' "'S r•f r( ,:;rf-� · -:.:., · <r.:·.. ,".f. c- 5"' · , r,:·s ır � fı i=� , J-:r.Y .,."..(y ( �t' ·r �"I" �"io-.'" ·.< ;:;." ·� !"' ı f r;.. sı , r:ef r{' 1'!,:-1rr · "'!". ;f; · -'1 ."..• ·-. 1"ır·;,)..,... . :-r · ,. . .:ı:'"' ı" ' on:ır,. ��ı'" -r • ..," (r:"....'. rf ..rı ;- .., ırr:-....·. ı -=!'ı<r .

C'•

r---='""

.

.

,;. r·'.) 5 '

r:•y-:-

..

..,"

lr- ..�

'

" .,

')-:1-'.-r · , '{ !7"'1'.' r "'\

_(,·.-:-

..f: "..:!c: , :1 ."""S (r:-i-� ·r (r • rr;wr:-jı,r 5' ' .ı:fr:- ' ı�l'"5" ..f-·-:-."( ( -C<r"ftr-;f�r· 1'"{ • (7- tP ır:·'"" ; ;.:-·t: ' ,a.:.., , /' ı:" ' -efsı f-ı;· .J' .;ıf.r:' ı"' ıC: \ ! r"ı�:--:r · "--:'"<":-<'�"=' 1 r...;=( r (" f « r • _$!� ·,(r:;"' .

• ',/ lr·"t( r f' ("'� f ff r;-ft. :' f � 5-':rr-;(r r ""l <' .

..f

ırr:-:)C: ı -::ı.<i'

ı

ı

'"ıq !-'°�'° i"r; ·r �

r•

·

'l' r 'i'"• ıf r�j'' ('171!'(�-"7T'("

- Y" -

_fa.:�J,�l:-�i\iJ �J;;1=-J;_,.<..;·1:._j... ;İ�;i ı•r� '/ıJ�·

(�r.11:> ):.>_Y._,-il.!.1Jı4.i!T�.;ıJ.;;ı J_ı !l."..-"." �� ,J�ı;.:liı

J�°'YJl�J-� J. • J �_) ııJLL...;İ .!l.J'._J'. • ı...l!- � ...�;J ı .!!fa-". ·.J4J ;;Jp:.. � ..'6.Jy-:-J �v'; �v; J_,;..!..- .V:l-){- 1 �l:-J � ..:Lôl , .j..... ·�l>IJ , �I JAi ıJ IJ_ ı �le!_,; �=-\i} faİ JI:> .1. � J ;;*· j.�\9 lAI J �\l J I , �j; l.....L. j ıJ I J_I 5-. S:. Ş J'. ı:,.-':. I -" � �J-JI ı)�l. ı)LJ..u , J" ��I ""::; cl"I:-<;� , ı:,�I ı;)... ı..:.. !lJ::e ) " •Jr!::- ·J.J-4 ;;.;,, ı J �)\;} dJJ � JJ ;i J. j>"j {l:-�' J ıJJ�..,;... "':' }:- �� ;;ı.._,.; , J � J.,.-; "· ;;��' !.u; !lır.:,:�;T;;� , �J dr� ıJ_ ,.J� , ·;J � V\i . ... �;� J.·J�

J�>;.k.ii

•.

�J � ��: ' ���' a.J J'-=:" ..iJ. s;. u. ıJ:jJ\f J . .. . ul,, J Jil_,1.ı la l J .�> �..dJI ":�i ..S-J� .J.-_( ��\ �-�

.J

.

r� .jL:.JJJ � ·�-u� �' �' . ..11 i �L. }a.o JJ.,,. ;;_,)ai ..;·vl:i. :ı.._t_. J� Jr ııJl.ıi J ı:.ıı.1_1 , ı.!.l-�� �) .).>..} '( �A_f" ·� ':-_,-ı�ŞJ ı:_ı)'�l._l> �� d � r.-� ;;f..:.-�l:-,_��I .,,l�J� ;_;.;,J.i.J ,�-J� ıJJ�_,-iL:..:. I ., ;,; � Vlü).J. �,r!! J . �---=-' � JJO:°( � .J_ j_ �..C:' .:....l&:-1 J.:� J:-� _,_;t:.:.ı_,. � '=-,.... '� ıJ�J":- ·Jai�!ı ._, � �� ' •.J,JJ'.

1

J

o

v

\. fı\ q"" .'l'" ('

r şı 'r

�(

r. ı�r. _rr�.-r:·

(r:i-'°r; ·,. [ i ?ı:"J • 'i ı i<: 1·r 1 Fı:-Jı -:-1-:f:.:r, rf ..,.J ·r � r r:- ,rp-� �' r7'f'"• ı"ı(f r• ·r. ,;. · �-(· �sı ıi-. ·r: , -;-ı r( sı ı�-" J ı'ı\I'.' ·.<�� �·, ı ''.fr' .� rf-E' r:':l'° r (' i -;ı-<.' ,·r 1 :-i' rr it' r sı i-;ı-\ı':' ./ f ""'"""rr ,·r 1<:' , ,,:r, _f' (.ıc- rr-fr. ı_�C"·� .f� ,-�,;.:- . • c.f' 0-:!;r -,ı(fc-(' ı<•":" �nr ,-�W:"ı J.� ı.,;ı ��-"!(� !:('"r .ı� ' .-:ı--:ıc:' ı �\ ' ı"r ı.,;ı ' -q- .sı ı;i-:- \0-!=''l" r ı'r ı(' '�'(f>' · ı'"-:ırrr r.rr-;ı_'lt:" -.ırr '"ı..:-'(.-r "." l!ı ıl'."' .r:rf' ''Fl"' ı -:!ir · • 1 r 1� (.ıc- ·r-(ı; IJ-\ C',<r (' ..<f• r.T''-:ı�C'· C'(-:O rr:�!"

-� ,;.:=<r;r : rrylc:' ' r.rr--=\F ı ::i':' --="r:J..sı ı'P-� ""°l ' ' f� rf' fi r"r$ '� fi<: ıfır:'l"('\f,\('ır.Y"f��.., l.t' r ı�•if-;...r • r"rj" rt-l -- ;f' , #�rr -<!f ı ' ,�/!' � (��'"'-� (� · 'f rr(•c-• . � .,,GI "r r<? ,·r";(r . ı_� :--7"1 f"'. r 1 .....=.ç 1r< r,.. _,fr rr,ı ı n".<r ' ",r �,..r1.....=. _'l'" • fr 1 ;..";(r ; ·r-<� � ' j:-<'.r; fr�rt' f' iijıı: --:il' fic:' ,

•

J

.

•

J

..

•

1·rı .ıY--:- • r -·r � (� ,.,.� r ./"r":"ı(sı -ı;-:-r • 1.5!ı'ı\ � <-ı ; • · ·

]'

•

ref • :-c; �r r:-

':-f< r

-i-!' '. ı: • ",r

•

·"T-i r; • 1 f".f'

1r � /',:... "...ı< r sı '.rr -;f' ı -;-'rsı ( ı ı< r 'i' ır-<r) ,·r,� cfrr; , �r � .ın rf' {r ' jr:"' ..fr r ' 'r(?ı.ıfr_sı('>

t

,

,

,

,

'

-

-·

=

-

'

jl< f -;l'r :- şı fr '°-� ,;..";(;

.

iijı<: 4�r·S f -:?i?

ı._;.lli �·:·JJ � � _;p.�� ) • • ...ı..: liL.J; .::.,i !l)J�ı.;. ..>,;.(" · ı.>.J) ;J"} Jl .jf...·J..: ..:.U )l:> I !l,;. ....... I ( ,; .j-4-İ.jA,;l�JIJ� ...

:

�·

._.

i

,. ..,; ....

..- ,

J•

�

a

-

S'J r.: ""'..' · �)� ıJL:.J;.: •

.�JW :...· •r.:. '

.� •

•

. • . �• ,i \ıiilll' '"'

j ,.: ı-i l:..:. b •

•

.:.-.Jl- \,i l J_I .;..(.'. � ııı-} .. ·.ı�l )aic_'b .. .;1. J• J I ı ...: ;,... , :: ;.SlJ-':....._ ı Liı_ I _, �, .).ı .JA.!1\:- �.).J} .)..ı:.:IT l".ll;. ı· .!l�...-. • i. -fJ-;"=:1 .;,l_,_ 1 j-�J� .�l:" J $....; _,': .ı,S.1._ I ����J �L .!!J :=-oıl ıı:'� .,, �_, J'(..:. _,ı J .;.ı,ı _;,.;-,J J u-:- J jo.! 1.>Jli .

•

J ı..::f_ I

..

...

•

•

.

• .: r) .

JL:..:,;.: Jı>'J I l:l,, ��_, J J.l!.l,,;li -" !l.).:.;f J JJ:: "':.' � ı.).Jjj� \ J� J. ..;-Ç�ı .) ,,; J ->.:! e..ı.il!. l ..Üc? J'_ • .J.j�:- ..!.l�Ç.c:I Jl&.!.I _faj JA r'"A !JI .ilJ.\ .,,1...ı� I

,

...

.

11

. J r._ JŞ ı ..ı..:... ü:_I l.!JJ �J ..J'>\:>I J •

•

�J 'i�._· J � ..l..4i. � ..ı.:J�l.JIJ_I � ü) .JY.1_;t!.ı,, ıJ'iJl.Ji_.U...� J W JÇ,, ..!.U )t:;.. I ı.Jl..r_I ,.;-Cı � �.C:I !il ;..! \ ...

•

,

�-_,.;r•t!. b - J �_,L.... J ,,

•

...

..,� )..:.ı ı.:ıJ� t[.,, ·h-J./��_;.;T ...

J\..:_I J (�l;tl ) r�IJ";- 5'..iJ;J'_ � � �t.�)ı.r'� � .ü)..:.ıl) ,... ,,J�iJ}-� l .JIJ_l.J..A:,IJ,,���·;_-_ı_,.. cllJ'. .i°.f';b\i ı1:•:.:.fi..dJI ..:.ıl:>J. 'Y1- !IJ':- ;:,,ıj '10.J.),;·� j_r._,...i l!.I,, ,).;JJJ.J j*J � � ;l,,\i J' .J.l..ı.:-- ('j-4r_:,. ·

.

.

•

�\';�ı�� �J�· �!..A..!J �

..s'� ı �.1· �:.ili) �� IJl..ul.. j ._;.. ) JJf j,,ı1�I � ....__,.A> J'. .la.d J� ')' J � •

•

� ,� JtJI ;jL. ;,,; ; J. ct';.üJ'_ "r:.!. sft_ .L;.. , j � J I J_I . ;�J .).))� ;.:� 5!,.) J-� � IJ_I . � ;I..:. J J> I .) ıJy .)4'_$'J;J-- _,� J .) �b�....:.. I J j� J'. ı'.J�">\:-!-T .:.ı':> � ;.;� � � ı.:_ı , �·;T '-:' J -( .)..)J-'>\! s J.iL. d... ;Ş .-l.:..i _,.. ).,� -� ) ' .J[..) • ./-� L:. ��>-...!. J'. .\!.�I s _, ;IJ ;; � c-ı.I �ı..:. lj; jl..j G...ı.l. -"I J.Li- 1 jl>.li . , J;'1 JI ...:.- . l\i u.. .:..S l>- J ..:... , .:...ı... J .:..5J.e , ..:.alı.\.!. )ty-:a;.J� � ._,\j ıJ J daUIJ..u.. ;_,:jJ.) j . -"'..I �lfl. I J. "-!1..±:;4 j.J::'",,_i 1.:..!. \ _, � '=- J-J J-- ')\:>. 1 • . (.$.) .;I _,.

• j )r._ ; f �J Ü:I vAU;,j ;b'i J..:4 J I ;� J. .:.ı \) JA • J .J.� �-..ıu.. r,!-1 ı:,�ıl.)'"G '--�? • j_J� • !.1 c J L!.J;.)• .kAi lCb ı.!XY.°,,_il.:..!.I J , J;lj� s jW l l:a.. S.J.S • JJ-4 .)-ıf'-C:_I �)ü} cfı/ .)IJ'_I Jf.J .J...:i )o s).:.ı \ ) .J• • J _, JI;� jl.J_I • �.""'.. l Jj ._,ı.5- � I _, t__;\:" �.J.:l-" .J.:OC:.. . . .

,

,

.

U-

•

•

•

•

•

.>

-

•J

•

'

•

•

. .

J:Cl.J.\ J� J�.��:.S::) !l J::.e)c jly_l11;Ş ..:_� _, \ !lc Jl:.. J J;l• J .;:•.; )::.-) .d.? ..:.....? � l .J_I ·�-' J.!-ll J I �).!.l ..üv­ �-� J� (i)j-:_1 )J-9\:.:J I J J ;( ; I �) c J JC.I ) �. ı -rJ�_l..f.. ü }ıJ,;1:.;,jl.:..!. I J ..t:-t::l j')\:>ljl .J_I .$"ı.?_I ��,..

•

•

A

ı)..WL.J:O. ":"' J� J k-'J� j� Y.'" l .T-"" L. .:. ..!J.' ı ...1 �l.. J .;0Y.,..; ıJ•.t:·�� J. J..J:l. ıJI J.IJ._;... ) jl:.J.;.> .J•"":,I � ı,; �.>.::1 .,:l.!.i : ('JJ-::, .> J JJ:'F . )l.. � �;I: �,; J !2;.� J ....:;_ı � ..,: ..J-!.JJ u. J \;.. .J. ı;ı, J-lo S!' , �·5�' 1. �ıs::.: ,,,_ , _.:.i._ı ..r &:."*' ��, .:.. �. .!i:ı .. s ı :-. ;_,.:.,JJ. C,J� !JJ İ e l;_,.:.Jl �. , ) � • .....:,I J, ���r-". '"'Y�J .J'YJl�·.J.ey..S�. : J-- .: IJ 1:-°.! �l 1

•

·

�J�J� Jj-CL..; J ,, �·.J.e, .:...!.> ����J.ç_,, ,�L.>jl .:_l _, �.. Jj""' I

---- - --

•

..... ...

- . - - ___

.).>.>Y.'".r

.

-. ·--...�-

__.

.

j.>l:.j.j_J.> • ..ı:-.J 1::-'_, �ıJ". ·-��·.> �JJ'.��·.ı.:\.-�

� I �J..> �-.J.eJ ._;I;�;� ' � -' !J.)6;; ,_).>l:.jJ'. �I ·�Jı; rjf. _,, �).> s. ..ı..: ... . J ..s j;.ı:"..ı...ftA !lJ::- ) � J:t 'J-' �' J-.e.t.) 0.- . � ) _J� jl;_,," - jl.1_ 1 , s.4-.]�..,... 1 ._� 1,,J-'�J-.J"'. Jl?ıJI J_,," . jl.1_ 1 J'. ı JL!.J;.l• � ):-'IJ_I '�J�J� ,fil;\i �I.> )6;_,," ("'-� J:. ! Jr. •j ( "' � " � ...

•

-Ji��-JJjJI

�----=-- 44 ' �;T . )-��· J--J�;�_·, ·=�-;.·�; -

. --- ·--..l-�Jli 4:.-..al .l.> ...,___

__

.

1

---

...

-

.

.

.•

.

.. .

);�;� J' _,___E l

.

- ..

ıJ.i 1

-

-- · -·"" -· - - �·· -

"'.'-l.ii_�J__j!J !...):.l. .

·-·-

-

-� -.).)�;, )::.-) �;.=�\; j..ı..:.- . l j�. ı:,�). }_�ı .�. ��- . . .

-----· · . · - --------- -- - .

'��J..>;JI

� ) J- �� '.'>L- ıJ1:-'*L. • ->) � ;l? ;.,_,,"J'.

.f'�J l.. JJ

•

•

�l�I .:f.r "'�;_..!.... '-\:-J";JI

l.f ı\t

tel.,

�l:___i...) 0'-��I �I .��j,' J"'.Jl? 0'YJI � I J ..w ı� 0r.·,_;�ı_, �_)(�1 !11;_!.I • ...;)J..>JJ !JL... L... '-� �ŞJ�t

!l�J .&.1. \\

;.,wJ b l!J,0-k>JJ'_

, !IJ •J_J

f:.. .1. .·1_;ı.. JJ

"":"lf\;.. ı} ��""'.ı '"'u� �,,.. ...

�Jli,�).i} ..t(ı..u. J • .:;ı..._

�r�: � �

0�� .. ..ı.-Al .

).>.-

\

s.�0ı.1_ı d.:.:1... �) j .>)j�I ı.i!...ıl JI ._;.. J_J • ..u> ı ..) , J-- ll.li � 'i ı}-.> � jl.1_ 1 J w l� J "'- ll- '-'�; . İ ı.J- .> ·��·� jl.;-I , .ı.A.!.� j..ÜJ.i> •

)f•ıİ • .,; J::'J, rJ_? ı lJ ..J I J .ı.: ) - ' ,, " t - " ·, �c._JJ � 1J ı;. ı.i)r.� J • ıi .s ) ,_i ; .fJ) ..::.- J > , J.ı:L:..ı.._ ı Jl.jfl�..ı.:ı .;liiı ....; ...... ..:..J.. i !lJi..s):�Ji J_ ...i _,; �� I Jı .ı._l c.i)=�. .ı... � ıİJ J- Jai� &:ı.. J·ıİ.s'"s..ı.. ı _: )l_,-i _,; &:ı.,;;1 .._.1 1.,;.1 ..üvP JUT • .t:J� \ ' \ ' - ,"\ ' o , •s,Jı,:-r.J' J,, )I.;. .;,..ı..bj:· ı!ld.. J•ıİ aJ-j._j Ji .;, ı J_I .;�; .;,..ı:)ı� \• .;i _J "' ı J . ,c ı.>JJJ,;_,;,, .s-·lıü� .!! J: :.. ı i '-:-'=-_ _, IS)".'i J'_ • ..)� J ..) jl J_I •JJ( �_,G �) J l...ı....l.. j �) flıı

J:i

•.

..:..

11

•

•

.

..

•

� ...

..

.

....

_

ı._r..;� J )ı_I j..lil.=.li\i J Jl!-1 ..Ü ? ı.S-!- f.> j.>)fa IY� JJlj.dJ.>J. � jJ.> jl.1_1 , �J-:1 ,�L JL!.li\i ıi-:­ .;..ı..!...J...ı.°Ş�(jlJJ)�IJ.1_1 'J---Oı_ IJ!-l..zj}'.>\i:-I �t....i...J •

•"J":"J ,S-)- ..:.. . .... '"'l. �J' ui: IJ !l JL:. u.:ı , J.>.;IJ .,,� �.;ı:r... ��l..>l.AC.l..j -lil!.l.:ı;\; , J? c j .p ı0•J_.l.!.l_r:j.eıf1� • .l _ri�J� J'� jJ� J ı.4!l) ı�:.b ıJ-l.!.l.JI ,,r._,..� t:.. j:.ö.> ı:,'JL., �.1. !.lj..!.... s_...�J� - l!.b ı j$' •.>yı:- J efl;.!-1 • ..U)t> \ jl.1_1 ..:..L:- .ü j j r._,_; .

'

•

.

.

.

. .

'

..

•

c.>...1._ I • ..\1\. . ;;t__.i... .: IJ .Jl.1_1 5;ı5�. • : JY.'_J J,. , �L-IJ,,> �.J.,"IJ_ I , _;6;y" . ;.J,,a j.... "':" \ � T J.J•�J � ;;"'_} ft. 1 )l;i-1 � LL. ;İJ J/... � T �-lf:�; ..ff _, j l .:....: ,;ı... c.S..ı..-.! J

"'

c

,

,

�...,_ J .1_L J �;\; c ">':�! � J ;.J�JI '":""',.. � .ı.:.:JJ.J .!.l:... j �ı:;J�J'. · J-�\_;.. .J_ ,�:�-- .ı.:.:Jl!.'j � -:<�!�·.J,,a �) J"�' ..!.l:.. l _,il � .:� ..)..u� l..: i J j.J j(;;" • -'-=--�.!.;'j �L. ..s · .:İ ��-' v ;\; "'" v)- ��i.. � • • ;.. � Ü� �! J .;. '""! . ) J ) J �J.f. .J. r.;.:.... .._*r:.!.l:Jj.j lJj .i ·�_:.J Jy , .).:4-C-_I .:.� �l:- 1 !Jj� , J)".F .ı.,l> )\- ._r. • } � J JA')l( T ....� .J.i•AJ "'- � ..!l°JI , �\ _ ,

·J r._ .J • · . J.l) J ıf..j�J J. r'""" �(' �I ,S_;> �� ;li � J.J c.>)6. ; j j� �- ��J -L....ai.. �·; AJ:l;i ' Af )J,� !lJ::o ;İ

__JJ':_""-4-:Z� .)'� ! .._.;:\ ..!.l...:_�J. ' �:f:��·�T.-��ı,_ş)� ��ı .,.1.::... ;i ;;'hl c_ı.. �--....!.l ..'. d"1( � , j_..f_�ı ..ıy:1:.-1 c.>hJ-= J-�J�_ -". ı ..;__ �f�:� -:;:; �� · �.Jı;f�]�J •

..��··,l:lfJ��J�. uJL·��J-ı_;:� ·�--��-•.J��-.�: -ı :"j"J(.J;;�.J Jj"_ � · ' � � ) � ;.-j:J ;r �. · Jf. .J�..:..ı}ı' ;;"'_J !Jj�·-; .:

j:ı... �. · "=-: -�:,u_;r.J��---�f(ı. ��:ş ·, ıS_.fa..l!Jl .Jı; .);i

ı:,ı;·ı ;l�lj "'·lfj �J.!l!·-��·ıf.��jl .. � ::;�;; ' j.-J_.ılli -��i�f .<"1Ç -. ��;;� ı .:.,cı-�c:c... .:::-....;ı)-.;i�· J-., 2·��·;.;T ..

JA.J ' .J.:i4.. ;;c.·� ·J-;-�7--;J-;;ı!-_��jl-��.Jı.S,;6';; ...f.·. i ' JY.'_;-Ş J;'i J\!JJj c.>)7ll!- J ..:,,\;' C.J)'j "':" ,,_i. �vJ\İ .

·

-

· -

•

vJ'j J- .J Jı.;_;T ' • .Jli:-'Y � ;;....: fa.:-Jf-

:.J.J;�

J-

!lJ:J'

A\ ,�-::-ı-

·r'"> ı• ı -S �<"l".'rr' "li·'l";.r., ·;rr'"·r'"<:'"''f. •<"n-':"\r•

",(!<:'

·� ./_s:(

'

l.'!'"i�sı :.fi�?

("'<:' �r.r. !Cr. '��r ı f ı� �l-f' C''ı J

.;.r·!" ' (r:=fr;./i-:' ,

:Vsı·"' �r� !'!r.-• C'i(

:(':· �<"l"(S''

1·r1c:ı ı. .'!'r<V" , !ı-ir �-r.

ı

·

.

- - ·--

..

·-

.

.. •

..

..

________

....

-�

,-r, p r,l.., ,;. (' ':"\ • -.�A�-�o , fr� ,-�� , ;_r( if"("f.p -�r;,-�;. ,.t­ �:-r · r_r<·r 1;.:;(r -'."fıir !ı�r( �-�-lri;r.-, lf;i)...,.<:' -�rı�f i{sı·-:ı .'l'" ı�i ır...,���J"', � ı"rı .'f'_ı' i� �. C' p-·"' 5 , r 1<:'1 .'!'r< :.:r. ,,.rr;�� :.jn;. · ç ��tı<I"-.,; C'•ı J I D...,. . ı ' r� _fr rrr:· , -..,. psı fı� «ı,.:.. {'r ':.Y<:' -'"�:-':{ ' f� <" !:); '!"� ,-"f'"·<r. ı '"fr-.f' ·; �C' l" "(r'4ı\ , ·,., fr ı r: rrl" /. <" ıi" ,.,_.. -,ı; :S)<"I"-'°' � iH -C:( :i.:<:' • C":" f -;ı !' , �{;:;( ry ( 1r:rf' <"f\J 1;..c:- 1'r1(' ı '" P-!fS" -ıır · ' °,frı <" • ' fi ı <:' .

r.f "'T-i.,

.

•

..

,,.,

''

("

...

'

,

:

•

�..r

ı

-1 -

·-

�·:( ""'ı r-;'r'S"' ·r C' f ..-. f�:-• 1 ..

•

iı.I"' ı.

-;.., f � <l

,.....

J ı;,�., � ;·,·� r.;.:.;.-.-:� ı/ t

.... "

•

l'

"

\ f i-!'

" r .s-ı _,

•

ı r r�

.

•

. ; :- r- :·� :

..

.

__,,, -

1 ;.,r.l ("

-•

. ;...:-·- .-·;.·-..:;.ı- - � ş;-ı•·'r:-. "

•

__,,..

-·

1..-.��c:--.- ·�:,;,_,- , , 1·.-- 1 '.\." ,�rr:,;:=;:;:.; 1 -.-- 1<:' 1rr r- r -� r. �:-.\ �J"'ı'"ı-;-·ı-5'; c- ı ., --r{:-:p --f {' a., ' ı ".rı\ - ;�ı� ;4..-·"'( � #� ı'",\·"" ır�::- '" ı fr-f' ' ı'" '.r� ,

'r r.,ı:-

•

•

·�/�-�1�)'-,-·iti· C'•jı:;:;. ,??.:-( F:•.r- =-• ı J ı;.. • çı"rı\�:\�� · .>(;"',;(; .:::;.·;; ır:.� ("f'i:�.){:-:-p � � :�r� !'} ' ...

r

•

.J..:j, .1 ..\..o .:J !JJL!j ı ı:,ı.;. .>� ı.SJPJ.> J_,.i> •...:ıp

�� $) • • .c.:Tı ı:,.�\ JI.!.�\ jl� • J)J J J; ..:..._ J jJ I r .i-� IJ.J� ;-ı,j!.J.J JI •-> 4:,f".; i �� JJ ' r�L...r.-.J� ı.1; . j ;J-:_;Ş ı:,...: jj� ı.S.fi"':._� �j • r� 1J 1 • ->)f>LI ' -->):... J���-4& � (

ı

c

� ,,_,--=:! T • ..:·->--:> i">t T s_ JJ -> r�t. J ;�J:L� r .i.J�ı ıJ� 0��- �-l! JI J� -'. JiJİ ..±:..b- J J�I � \:- ..s _;b->.Ş :; � !1�) • j�J ı)� , .(...ı." L.j .1. ._�J I ' • ..ı." l..j .1. S!_-A::I ,

!il Jl·i:.;RŞ.;i..s;b->f.-Ş Jl!:.I .!.l.�i.J�j� J ,JJ.-. .. .:.ıJ_,.... ._.,� .ıJ JI J':> .1.J L!. � ı.!.l:.."..1.> J � '=- �):.L. !.l..:i � J..u, ı.5.-> , jf� . ..ü r ! .;.>).!... ._1._I )._l;I J .J I:: •.) �J o- \ _,il

ıJ�J

u;-�Ş

ıJ�\lJ\ *'· J ..Ü )J � I J .})J J; ..sfol:-=) ·.>�J � � ..s.J:-r. , .:. -d-_ J' .�.J •

,_s'.:r:.-j t(� j. • .J.J ı_

..,.- .kd

..

j_4A4İ:: -:1:- U J I ..

.:r.jİ.!. .;l.:1! �

.:..:-L..J-l.:..� •J.,G..r '.>\-1.>\iı� Yy..- ı I,,.�} . ı..sJ:L. r� ' cf....JJ J J ş. _,J.. r J • -> .});i Jı_ J'. J.> } � � 4..C...� •.:.- � L ���4AL!JJ. J-J'. � J.>•..lAJ.J\ �\j a.>•.:J-- ;\i � ��·"':_I � lW • ..c- � L. ..!.U .1. J.;> + JI �· -:1 0�\S" •-> � J · ..ı..:-�L .:..:-- �\ ):J.;jJ )--:1 .r )ı.J' ..:� • ...: ı.. ; ·

..!...

c

•

.·...o. �

,

,

�ı:;.> �· -4.A r�' JUi� ) JJJ; '-_ ;; Jı <.i!'·..u r�-' !I;_!... .;->fo.·-"..' r ' J -> • .illli '; _,ı... , L , JıY J I ..,.. ı..::ar. ı j.b •

4Sfa:-�

\O

J

J..>

J J. .> ' ı?./�

ı.S fi...: jJ'.

)::- ;İ J'""r.1'-

ıJI J_I fi; ; , (;.r._I fi . ı,f-- )Jr._J_�'-6; j ı.$.J� ı.S"..b- J �IJ_I .!l ; ...1._ I _ı::t· J-.) �ljl u;li .)'(_.) 5. .4:... J_?.:I •

.-.

J.

_,.-jy.

l.!lj\>\ Ş ��--�j> .;°t';j •..l � ..1.AlA Y. ��J ��j � .. :..:' ).!...4�\ �J_..ıli .:,.) ı ;T *' rleı.J:i ı.$_)::- )

-

...;

.!lj:(ll.!l;;i ..f... · ·=� J��--, _,�� ,;�

'5_;p .:..._, J-

·

-

,f'�- '-r�L_ !.;i�-���ı-�. J:�-·r ':__� �-!; J.�;��L$� · r:J"..:.ı�· � J-�u_,:-j , !JJD��J ..;J_,A� Jil.,.�.J' �·i .!l .� " /ı(� -_,.:.ı: I ı.S _."I �:.:J.::l W .:,'} _, İ ��.J...ü. \�J _ : t';r.-...J.._1._;:�: ..,� ;"j ·J� � J'. .:,j -". " JL!. J ).l ..

_

..

..

.

·

·

.

-

- --· - - - -

· - - · - - -.. - · - - · - - ·

•-

-

-

-

·

....

-

-

·

·

·

1

....

··

e.>J: 4--)J.J:!.'':- ; ): .: , ..r.:f.1 ..:: • ı!l:..1_,il ..)�;\ ._ı.-� . ' JJ'.,J'.JJ4·�:J. ,,j � J Jil_:ı , .>l.::°I d:o:J:.l•JJ.,> j�jf ......1� �.1 .ı._ 1 _, . j J� IJ �" ..j." Lµ !l J:ül;; �- 1 e .>jL,.ı.. ı b JI_.,!.. 1[ ..r.. ..l! ,I ı.Jj-r.,,,, , � .!1 ..� l;i ._jl • !l;i J :1 11 _,I ..;j ); .!ı.. �: ıJ_I .;L:.i... J lAı"I, Ji.:.I.>;� &..u ��;T ı:,l;_I , _:ı.-°)a.i �;..a,· ..S f-•• �_,) , ı.> .>\. !lf , •--�1 "''i ,:)J-> .if.�- �ı ��Af-> jlj_ı � -!. ı _;.:if'.Jl__,,,ı. Ji�ö . .-:1:-. �,ı Ji_,i J-,, ı.>:-![�_ ��;T __� ..·,· -�:,���'>.� J ,-.�J�_ ı - & JI _ �=: �, ı !!,._-".. � ıJJ.l ..t_ I, ..r;� ':"':�·.:.; 1_,ı.. 1 J�_,ı, j-l.,,- r..:. 1 ;��_i" j:� .�E-�::!... .-!. .:�_._.:._(� , .;�'f b.K:� ' .J�J: 1t.,�-=�� "J�-J�ı . ) J .L�4-�_,_,J.i'>l.. ,ı.. J:l.j.d_,.P j•_;irlı·, J:l: 1;_.... : ... _, .)ful..�·;1 • .i. J ı.�:_I.,, ,� ' Oi1� ,1 r��:! ji 4;, .. .::·���.f ı, ._; ı _,ı. ı �.�; ı;; · _,ı

,

-

•

-

-

,,

,

-

-

·

-

·

·

-

-

.

-

c

.

•

•

__

_

. .

.

\t.

.J;.r.��ı..!1. ı..> J ;? •.J); ,_;l:.!. b . J�.ı.l::�'.hl ;_,.v '�.J..A J .:_,.;>,__(�$' •J�J ı.,SJlil �� dJ\; ,.() ;>:1:: �"r� � J �. •J � .. .I cly. J J.!.":-'i J I :_,� ��-�. l- (JIİ�J i� 'l..İ� ..ı.:JJI i ..; r '""' ı;_ � �(.J �� J :J;j �-� J � � rj\' ..:l.....!.I J. �j.JUJI ;J� ..:....);.!.> � ı..S �J ı.,SJ!.. JJ I 41 l.S"S.J J.!.Lfl J. ı..r ı t; ..!1.:.-� J ı..f ;t;J �-".J .;J;�.:.TS:.4( �.:.. �J.a.L- J\; � � ·..ü� c'=>' � J � 4J,J'('Ji �!:' .u

.. �

·, ...

'

.

Y.'"

. ...ı.l. j

S:"'

....

. ...

,

.:,�ti_,!J'. .,..U:-•

ı..\f. J •.L.l:-°->

�-

jA

J jl� � • .;.j.J J (J�ll JI !l;jı,J'l_,il .J� J- ı..r;li (J� I J::-G.i .:.ı_,; .1. � JJ•_,;lJ-'> j _r. cl":.1_1 •

,&�J.:.ıl:-_->IJ ;) c � 5:.:- • Ş

i� .1.

!.I_;.!.... , .!lı' \;� .1 ..f_,i ,�"..J..•ıS •

r�

1 � •.1 ..1-!.l ..1 LY(l! . J;r.:-·.;;S" •->_P.- J �ı..; J:f '- ı..> .rG J ...,..':--- ; J.o. J ._,

.P."

J

ci"-'> ,

ı..> _, �

•

ı..>)6;i J:!-

*- �l- J� �...,; .(ı..� � .J..ı.�L.1.ı:,..ll'i ı.:,_,ıJ {:"W ı.>J-J; _;f. '-:--JJ .(J..o � J c.:.ı1-')\.ol ,j\;...,; c .:..1,".J..A ı�.J:-�;ı..1 1 j�ı ı.'.Jl.1 1 e o � l.11�:\;.. ·�;� .Jl.1_1 '"- J) � f J' - J -Y J'i -�-".ı... ı.>� ::.,�,.. G. . j J ı.> )ş,/ .Y ı..f)� � ft..ı.S ı.s..ı.S ı.>)_rü- ı..f;\i (J'i J\ �.l:l �J..!.ll r, t-ı h.J �.;> hJ'-ll,lf:.... l:- ,�l!.; cil_,J.1 (J lp�,.. t'uJ-Y s. d� "":'....> �-�li ' .c��,) !l;j ;� VJ I Ji:I ...ı f ..ı..:-� _, ı..rJlt ı.J-� (J4l-I �J •

ı$J4A•.J_6. J

•

.

.

'

..

.

•

•

•

•

.�b-l-.J�)� )J'.jiJ'..ı.&'j;.J:"..� 1;1_,..G·t.I J..1. •�.l.üi y

) )J

�· .J..,a

j .r J ı.I' )L 1 1.5,,,, � JI. '� 1 , ,:ı ı J_T J- � J. ,\ı_ I Jt.: l ) JI J ,jl:J-". 4- J ; /J J J). 4.G _r. _ l.J ,jJJl� ,:,.�I _;.__,;,· ıS;� l.. J J ıS JL�J'.· .;: ,�I :J;; J. ıJ ) Jl.)�I J;\ _:, _ J . j; J') ; Ş ...1.:.J� ı..r ;\;,�1 J"';İ '-5·(Jl.J'.

•J ..J"'"'�I J ..:ı - Jt "'�I �;I J., 4-i.,(°( )J\i � � J �-ı ..!,L ;\9 ,L-JJ J. �� _ ı:,� J .J\:1-JI ıJ� J •.:r!"=" J_;s· ı ,� . J�S::J \.:İJJ I �.J..,a ,._.�J li:...... , .:.,.r '"'li:.... d l:... -0 · .) ..1._I ı...�,_;.. 1 _,! I •J'r j-"J 4.:-� J J ı:,�J � ....; )ai �j.· ı.Y�.ı l:-C..!,j j _r J . J..Jl> J. )J� . , � l:...

JJJJJ' _, ı .ı.-!A . )J )JŞ. J .:r-L:� J ):J;lı.s ,;; -". t-u . i ) 1 � J\Aı /T _, � ,nT j.J...a • ..J � · ı.sJIJ ıS J Jr. ıS J. ıJ.;��r4' ' _ . ı J u"� �Jı:,� ' ,;; J • J � .),ı ıS J:4:-i>J'_)::e ;İ , 5;fl1 JJ .c: .....µ J),c...J.1 $_1 __;.,· 1..!. \ ,.;H\!-.J. e�i��-� ı.s f ı �J_.ı.:.:ı ilJ J LS-..JJ� ıJl;j .:.. �IJ_ I JIJ� ıJ-� j_ •J..Jli. 0..j ....� � � l.5( � !lJ:!G� :J; _,_;1.:..!.I .K:.:__!\ .ı..___ı _,, ..:..1 T • ..ıJt �.)...[ Jp._ı � u �,,.__ , "5-_P-C:_I �· ..._ -:'vi:- •Jl:-l • . §°":"·�\ ıJ- •J__,:.; "J_.faJ�JI J JJ J � ·'""-' Jb.::i\ • "'ın , ı � ı ..:-!l ._s.(l\!: J'. IS' ..;)� r. ,_;L.:.\ .. �L:.. �JI/� ı.$-�J "':"._; ı • ....; ı J_ı ;�ı • .JŞ;j •

•

.J.':"

J�

ıJ..ı.:...__ 4j J>"

•

,

'

..,

....

•

,

...

'- .. -

-

•

...

•

..,

ı

•

,

...

..

ı

,

T J ı J_�('��J ;I J\;..,· l.!,l; U TJ

- J��- � .. . .\ "

..J_;-ilj J. '-ı:J ,4 JI �J uJlil ıi-Jt J � ıŞ , ıJ'J\9 ' J: ;Ş J. � �...

.ı...!.1 .1.

. ....::ı

.

j J(Y, J ..s.)6.c._( � ı.!.'t'; ; .!lJ:.:..;İ � jl . .,;:,� ;ı._J J(L. J'_ ..!.!.:� �\ � J..ı._.!l_,ı � IJ ıS.)6-C: I ..1� ı,S;.ff ..5_;,_..Q" • .ı.:._.} }-;\; �J:.:.. ;İ .JJ(Y. ' ��:� J-" J ,:ı; ����.!.(., .J "'. J J:.:.. ;İ t·\ _; ;.ı._.!.A U\i j,I�_,\ J. r!�.j".J... J J_r> ' vl.. �- IJ � J; '1 J I ..:.-L. J '"'U:-. J.S:., ��.!. �;a ı..!.l..:i ? ):.:.. ) J )J,.;JJ'. ı...l.> 1 .:ı ��\,\� �"'.J .J" � ; ��JJ. v"' ,Ji.)6� J;'iJI vl!� ..:.ı�·..l.4 .J�,ı> J � \_i:! .J�J'. , �vi­ • J)�->� Jlj J. J )JI _fa:;I:" �)-,;\; .J'i J I J!t ��·..l.4 J.,-! ' Jt..j � ;� .))1 , ı �;ti . J:-°l-l-J � .>� J�ı. . J.:ı)..!.c.JY. J,,.-!. • -> ) J J .> .J'>' J l � , , ).>� •:.:_J_,.ı; ��\ J .>'.>\:11..t-? �..fi; i ;L J ; ;,>- .J '/ J l �Jj �'r ı. ._,�_ld!j j� J ·->�J;JT '-'!.;\j.J:LL{ii:A �): JIJ.J· �l..:.ıJ � .) "'.l;-ld'.iı,S IJJl..�_jJ.>;J I �tı.� J .} � L J}�;�I .Ji):.L. �w� ıS IJ J l.. ;;.�\ '":"'.r �;'i ·J:'J.\ �ı..:�., !l...�) ;..l.4 )- �J�· �!..ıl J I J:.:..;İ c.Sl;Jl. � .)_, .... j.,!Aı_ I ..$_)..J.&. J �)J ->J -' I :J;jJ'. .Jl:J JI J_,;->� J. • :.c.S)6i J-> "'.L;- w ti J lc! '":"',r.lti • .,�Uiti J.>.tlc • .,�, -� � o y \ .:.,L. )- !.!�\ . � ):.:..) cl" , \ JI.,, .!l�Y_ jl:_i.. ;İ jl:JJl..J.&. ı.5.'lJ J, ı.!.l: I J_I ;bti ��JI IS" J.>;J'. .J I J ı Ji' ,i .la.ii ·ıS�)l:.� ��,,\� J fl.I rl:i Y.� _ � ;ti .;_;� J' .�J.>;JI .JIJ \.Jl:_i..) ;/YJI 01.!.!J .j.;_,.,!.;\i c.S.>J_r.JJ I ;��\ .( ı _;; \ �� • ->�� c.S)�j ıJf.-> �Jti �I J I _;..(ı � )::.- ) _ •

-

'

.

-

.

•

'

,

.

•

•

-

-

.

.

•

-

...1� J� J J...j.J'. J::.) .Jl..i .,;�..J J l�. �l,j� \ � l. L:. ..., ! �-'.) ı .) ( (..$' .:,�:;,· L. J ) s;. "· cl .::J:-i l.!. 1 .) �\.) ) i )4',, jr.-";'-:- ı J. s: .:.ı�;_,ı ı.r.- ı � � J�i:-ı .:,t:_i..

•

..;.l)i� Vti

•

..

-

l.A

..

.

-

-

�

...�,, �;j J I j� �;.J.Aj ' ..,.ti. ı.> � ":"'_,_i.. . )! / --"l:? ..:..L. j _Ş'y. J -'J:,:a� Jl J ;_,; �;)J I :..t>::':. __.l:t ._il:? J �..J,1 .:.·.:1:-' .).lj �J ıJ,,j:L..J I � .r- J.o .,.lL_.J ......: !:? Lı_ı J.).)0Y:" _,.. ,j-,, )9v: J-- f . .:-4.._Ş J-"., )iv>- ..:r_..i-_\ � ıJ.,):l.. �l.,,­ � ./' )�i _,i l � ş 5·°".)i J.,..:. J '-:'� �-�.) :J;j ı.r.:�'!.. , ı,;; _:(} • J .Jl.!.�\j_,\.J i ..,.-Ç�Ç4�4 ' • .l..,L �; .:�I ....� J )LI ) JJ� Jy_ ..ıJt... ı.fJ}; J ( �\j-'I ) �!a; :J.;; J .j�..J ;I J":' )A .;L J JI Jf-j"':° ..j j �\:.!.� � Jı.:,; :J;j ( ;'�L.J :.;_,:-:. J-! )l;LJ I J-ı;;ı �l:-�,, J-_Ji.�.!'-'�- 1 j_,("'· J;li.!-" .J \'_,ı !J;i '-� 1w� .;.l;\J J:1.. j�\, -"'-' le;\ ı.> .u...ıı _, ı J)\-1 liv>- J )L_l ' J ı.> )i�ı le.)\ J--'..A ,j-.! j!..ıl , I sr � .!l;_--l> J . ;>U T j�(.1. :J_,� l:-JJ. 6.;1-,,_;.ı u. , .:.ı�; u;Ş ...1:!a� 0\f:�;,;T_, [;_,.- �ı;; ; � .Y. ,J�i ..l:!.a::-� ı.f J\� �j�...11 _,1 �':.J. � S...4 '-:'µJi

SJ J.

� .?

....

'

J.

.. ...

,

..

..

.

,

...

.

...

. -. ":...-

•

•

,

.!

..,

,

,

.

...

·

..

...

•

.

..

.

Jo-'

�).L_i

; � i;

J

.;f4.� ' .;�i l ' �fi; j

Jü� J� .

.

\A

jl.1_1 ,:,!� \ _, J 0 Ll:: J J ..i JI J.r.:' Jl�)

c

ıS)JcJ,; J

j.�lr...üı· •Jj-' J'. j \:_i.) .s..c....1_ ..dt;.:,..ı;ı.J:'"�.J"'. J��i�J F _,i ..ı.jl).1..!.ll._ .,\._ J .:J;_,:> ;.Jf._I ...,.. Jl> 0 ..ı: ı .:_I e!.!1 ._, � t. j �_)J->;JI !J;j , ; J'_..ı.:_I . _, ı.::__ I j_,J;:r-...,.:...;j ..:.... J� IS-'; r.:, �1 '"":' ı$-Jtj �l.1 1 'l(� , !J ; .-".,I .:.ı J'-' � J L... _ , • -') r:. �; ı..:. J �� �l:-l.ii':t u_.,:� �ı.-JJ4J'. .;�;j "'.-'� J'6;i j � l=-: J ' j� ) -".. �l:i.! ;.,j !J )WI _, s._ j$' ı).Ü r ._, ı ;_,,_ , ;_,�J-' ��· ;İ ���JJ·T J :J!} , jl:J T J! L !!;�:t 0VJ.' � r ._s.:.. 1)>\l..)t. d.°l:-i.Jt .k.ii ·ı.S-')J�� ":.�� -'­ j-1.\S" .J�,.:� J J�i c;W J'. , ;:r 0J • 01' .J..J lc! .:.ı,.r.-� .Jl.1_1 � ı�� , JŞ:_, s)l:--i J j. r _ !J ;j J j_,iJI �':-Gijl} � .!.l� l:=A J0>'ii'"":'_,!.l .1_ .�\:.-i..) .�t.j ı.S.fa..r '"":' / s ..ı.-.:. �;] JI !J_;; J'. , .s's-"..ı u-ı;ı 0�_1 0·�' ....

•

_,..>

•

c

_

ı.$A} .!J.;Alj l 0�_] J' C-.!.!I ı.S-' J J::J J \ o J"'J.c. •->�')�\ �..J _, \ .1_ ,-j J.��· ��.l.i � ) , JJ ; �_,L:.:_JI .d"'j.i •

�__;,;..,; � !lc.J� � l ;I J .r• j.J.)JJ�· �)...; ,_,... �\ .!.l.i. ),ı : .6 ;�)� c0�--:ı;ı _,,

·rVT

.�_,.rf.1 .ı.:ı.,.: J'.;P." J:� , J,J,ı ).,- , t.;r• J � �µ.. j�ıT �ı .;, ;..._ı .,ı.a:- ı .:ıol.:1il J:• , ı!.U\. oe._.;-ı;l � �.C:' Jı-:-1 ci.:J'. .:,.ı."):1. ��;i ,. . J.&.!l,I ..uıl� �.�� c .l..1. .... �} IJJr" .:.;� , .XŞ. ":.ı.t;,1) : u.J. c JJ::-. �� .;_>,_�

.N��

•

·

"'='; ,ı ..:.ı.. J �uı.. •t:. JI , .:ıu �Jj , ...;� , ..;�!:-­ o.C-J�.ı Jw;,. �-IJ ' oe._ l.- !JJ. ·�:.:·.J. "': ,) J •\..ıL"ı; �·.ı:.:,.� .

l:-1

'

.&:.I

Y\

:.J'}Jb;� j .i.�; J( . ı$J)Jr... .J._I r1.P .�-JJJ'_ .:,_\:-' .J. J, J-'=-· J j. ""'..ı Jf� �· lf:� ;.i T 1:-�İ li s.:. .f"Y. ,�\ �;�_ı !J)�j �_j._.J.:S , (�IJ�T ) � � T 0�l!. � .ı.:..ıs::. .:. ..:..l :J �..ı.IJ I � I J ı.>_...li.J..� J l:- JJ '-l:=1 J.:l.. J ; 1.1!.I J•JJ J; �.ı.:,.,._.ı.;.

•J );J J J �l"'l;i , j_,f.I Ji J ;,,i j_, j ı:_:.... ) � � �T , ı.;( ;..ı..!.LJI � I J .;·j!_,')\i.� JIAı"\ ı.F' J..a> '-� \ l.. J ; J"'.J� j'l JI � IJ .C.:\� � ı :.:! J l. J ; '..t? J-' jl.1_I J_,; ı • 1 J ...l....&( JlJI � \.., �,' l:.__i...,; I J .ı..:_� l ,;I jl:_i.. ;1 "';S ...;.- ) s·r Jı jl.!.!.1 J j�I.> , j'Ju_.;! , ,).J.:•!..ll J I � ı, "'t�li,; .

J� A ....aı:� ..ı.1� .1. ....a:..j J 0.) � j .i. )..ci ı ..:.... _,, li. Ji> ı.s..ı..!..l ,.,._I J� �l!.� ..ı.:!� ..:U ..�.J J ı..r) }.

J9 _,. ..,_I LJI .:...I J -' .J. JL. "':" 1 !.J.1 .C.:l.. j (jl_,ç) :.l-"._J', � �·_?- .�L.jı.:.ıl�.1-• • .ı.:l:IJİ!lJJl:o t. ;l:' ,jl:_i.. ;İ j'l�I J.r .Ja.aj r.S J ;_r.l.:.� � �\ • ..ı.:-1� 1 � � J J r.i � l:...i. ;İ , ,_;.... �, j..._ J � 5...C.:l:--ıJ l.1_1 � J .) (� \� ) l..J; j \:_i... ) . ı.s�u°"".I. .j )- .J. �l�ti )$J;. J J:.S":>ü ı:;..L.:. � (JJ I !J1.., �}� , .:.ı..1.>J �l:_i.. ;İ j... ;� 0'1JI � IJ ıJ_,f.I J' �..ı.1T �1:_.i..) t';�� J ı.> ->;J:1,ı J-o;JJ �.J.... .r4 . j 'i �t:=t- c.ril� �i.!..ı.I JI "':"1_:... '-�;�\ �· .J.. J ıJ_-> ).... f4 ı.SJJJ�JI j .4:-�_, ı:,..,_J �..dJ'. r.S � 4_,;� I J� J �,.J_, Jl.JJ 4.......i s:.ı � ı:,1:.-..i.. ) .J.�� J .... J� J', .:.ı1- p !l} ı? J ıf _,A-.!l-il �. . r,S..ı..!. 1 J I r.S ) � �\ �.

•

•

•

•

..

J

•

•

•

•

•

•

.

•

•

•

•

'

•

'\' .

-ı -

·C

e J 4-! ... .!... _,";

..i- .J

'":' .->-

C

...;·� _,:; ,:;� ?

•

J<._.J ! .:; =--.i... ,;I J i .J � ;; .Y. "�- . ; l.JI .J i ; J.J s....�JY. J�..L .

._c ):l..

•./·J..,

"--!.'

�-J.:..-- ..) l ;_I J '-,...i \�� ' ::--

lii �

c.S��.f

JJ:-�L s...1._I J•.!.(..J "-�ı.::· ı.s- • .}::.. J �; .r! �:.J.:' J ı:,.�i� !l ; ; J ..l.:.. .J-ll � �'f.�J .ff -' ;""" _.!.l J. ·� J.ı.. � T ��ıi ' ..)\} ; i , d:J�_LJ., :J;j jJ '- J ! .:ı�.� , �1:1 �.)�ıt ı..S""' )l:� - 1 !J;.i , '-5.ll J .J �··J.l- J ,}j JA :JJ.i c JJA!J1 y.r.-4-· , J.. .J> , J � ' , 45J J� � -�; t ;tt J J;-"_ ,; JT ı.5.J:.Cı: � ..:�JJ·TJ .:ıı.J , < .:.�ı , :.:. ) ı:l:J T S-' 'J.::!T J Jl.. l.:. :.J; i J '-,...i l� ' -:' � c,)J_ı � ..;n � J_ ..l> ı _, ı../ ; :J;i J_,Ji:_ . -1," ;jJI � .Y_ • .d T c.S)l.....:.l:.:\i ..X:J=:..1A ı.. J ı j _,.=. �-' '-! ı ..1:1!ı 0 J J J ,1. � T ı.S ..l!iıJ� ı..9-:"':" c.S ;.ff / J J .J j j JI .!.l;_ ;..ı.:.t.. J .:JJ'-J'. .�c.S�J . • .;,.J- ı!Li t.:,..

-· �.I · .:.JJ.J '· .j � \'.:T ı.S' J.JJ� J 4$.J J� •.JJ=':"J • .J _rA'- � \ '\ .

.

/

c

_

...

....

..

...

...

..

.

.

.

.

_

'

,Jf°.jJ' j.J'..� .J.�ji)� 'J.-!J;i .Jlf:� ;..ffJl_,\�l.o �\J.1 .Jlf: �;.>T , !lJ:i ,==--..L,!lJ!?;l.JG•ft:;(_,,_ �1 .45.J).!. '.>l! �..:.:ti; � A_,.i J.J(;j ' J�· .)� J ı.!1.: ��L.'.Jlf.�;.J, .!.t:��T �ı.:_ i�l:=J J.JJ � .J.A._l ��� t� , � 45...ı. .:. ,�_A:ıu-'- • ...ı.:J I � J�_;I� J'_ c.S-'Jr.J JI ..:.# •)4- Jl;. .JJjJ I ·JG s.�� _ .

.

..

...

....

....

J

•

•

;6J J'

• .d> t .,

,. ,..

•

.jli-:.;İ � '"' "':"l:� J

ı.)l.!.!J. '

ıJ�f.b • .....:-

J"�,I

ı

�. ı._ I r'' '•..l� 41_1.a. I ,s'n :.!1� .. la-1,, ..ı:-.jİ J,...! �.} •

ı:ı•:•!.Ş:J d::) ,,..ao .,;ı:�.J:'" , ..;�u,ı ı.!JI\.. ..=:j_I .::-:· .,l,o , �j� .1. ı:: · � ._l:J l;! J. ..,,. J�-J�·J; J .,,� J. t _ ;l:J ...� ,..:� \.....: � .u:ı t.S):.. )\� · .!.! 1 , .,;ı ı,J ; ·_,:.�I ,.ı.. ,.� .!l l c!l:l. -"'. ,j�'.A:..:.;� �I l;;- ı ..S:: l.t •

.:;; ,:_,_iL.:. b

,

(J )'Jl

��

•

; ...&' ;l_,iıC � ,

rll.;. ..S" .J' ;!)_,. ,.

ı,;S';u :J_,�)

�\

-

.

��ı �_ı T• ..l._ı , � .ı....ü.. .: J.:..... , ".JŞ.J>. �· �' ,J-:G .:..ı_;S" ı .._y,_� ..;il-:.... ) �ı � J:.:�JJt:.;C , , s;."°':1 .jl_r.I �.\i'.ı'J . ).ı.'=1JI J.ı.;Ş_,ı_ � )Ş_,ı_ ,:.J...

0'i JI ı.5""r J<i J vP.J. t_. : '.:1 1 ,_� JI. (J l�Jk'..U l.. ":i-1..o J "')� .'J .. l.1.ı j.ı_,X J I , �).ı.;°ş J_,!,LT .J)'JI .J0..J.A l..ı , ._A..!.(.:.. �-}- ).ı'i .; 5-::- ·4' '"-:>.r.:.) .ı.:- J_,..f.1 .._, � ;.ı :J;i ı.> .; ..ff J J_,J.. L TJ .s;_;T c,J.'• .J. �;; _,,_ c ..:.!.l:Li. .. ;İ , ..�, ·�.ıl- J�'J. ...;� �.J>. .;ii� J. ıJ:;:,. ).ı'l J I ,Y; • ..ı.:) ı..:ı J::: J ·� . . . ıS).>J-l> j l:_....i.. .; I !lJ_,._ .ıJ\:llJ� J ,_l:? !l ....�.:.. ; I , 1.5• • ;� �::1 J � _,i G,_..l..� ı.> ..,..\S"..l:: 1 ,_�(!.; .:..._..,:.<... 1 J ı.> J � L-:; J_,J. L l J .Jlf � .;.ff , �) ; J .ı ..:i.!. � ._;�j .. t-.\ � 1 ,l.1 ı.> ) .ıJ-l> !l...,.l- J ; •.ıJI. , "; .J'JI ,;;(! �::-- l. il'l �.ı·�),... ��.ı :J..;_,," ,j.,�;.._...T_, .'.!iJ.J..T �lk?J. !l_,.l; r-;ı... fai T , .JA J ..:,T j_,..!. ıS)W� j.ı. ;ı... _, �.J;T 15\�l_;,I , l:iı) I.;_ � vP ;_,�V ı.>).J. JI !l):l.. .;J.i.. 11) � ı.S .>;JJI � .:. � .:..ü-_ I � •.ıi!-:- .J i)"Jı.j.... ! �j_,l. L T -0:_1 ıJ\f:�_;.;T !l.;�.:i , ı.>)�·�-1

. :.:J.ı.;Ş ,

.:ı.

.•

.

•

•

•

-

'

•

)..J.�.)

\j ;

u -'

d lc! ..1:- \U-

':-lii� ,

J� �_,":-JJ y\!., � , ı.>.>.:-1 ):J�

1 I �_,)-JJ �' 1iJ\ o.J.'JJ_ !J);j> J �J,. S:.' J �l!:>ü�

..> -lA

: !'�r._..> [.J �l:.... I ı.SJ)J � �::_.>.;� .!l._,i; ,_r�I '":'JJ�·JJ; ..;.ı:'İ ı!.°IJ_I �\ J:�I:.. \ J::..;t 'ı.S-_;�ı_,... �J) ,1 ( ""'''''j�i�.a..1 �.L.aA. J'. P).:.c).Jjji\;ı,,,;_u,ıJA:-· .;.ı.i.J T_; J ı'.. ;�jJ,;. .!1 x. . ., ..�ı.:..� ı.,... 4:.,;� !! r.: • f) ,,;.ı; .:. "i,� .!l -". � - ..> �ı; .ı.: Jr � ..:ıı.�;J ( .S J ,I j� ı ı)0J J �1:..:..}.f,.­ ..=.<"..,... 1 .s ...:-: 1 J ,-,,nı �� ..;ı,_ ı • ..&: 4:- ' v n •i:A!.lj ,;".

JIJ.I _,�:1-Ô'�·� _, ;._ !l t.J'. • J �t....j J IJ\a;I · C-;JJ ,rÖ� • u.:i. �.S::; ı ) ı..> � ·J.J j�I •=:-"Y�.("• .,?.- J J�I ";"J�l .j��� ...rJ J , • J ��..JJI JiJ . �la!I ,jı.:..:.;İ � J J J JI ...rJ J • ..&;..·�j ( .J_/C .s.ı..:.: J.1 ı..> f.J-.� .... ı:l� JJ!" • .ı,'1:�;1 ı.J·J JJJI ı .ı. LCı l ..J�J. JW I �":--.JJ Jı.;1.;. t_�IJ� � J"' ... .1.a\... JU :.,,J... • .ı:.:'\.j u.s)ll; � .;l u_I ..;,I,� �I ·�,... �·.ı.• \... c>\f�.i ı..> J.ı:.ı ( \ c .sJ ıJ�.:.� .> �Jİ •JJl..ü... f.-')il:lö. .:: . ı..> .ı.':[ "'.•:-J> jl,�!. J�) j""""° I J I �7·_,.. �-·.J J J. cl",� .!IJ'..-". _ •

•

• .

�

_,

..

•

...

•

..

•

..

c •;..

..ı.:..

•

.,

•

•

•

•

'

•

"1 J JJ :-ş.:ı,_ı 4-!ı �t-ı c.ı;ıJJ'. � .fi� ( 1:-l:JT s=-ı ) ı.S J.i�.:y'

..[;,.-

'

1

,

jl� l .J" ')b.

j l:_--L.. ) J

� .d i j 'J 1

"

•

J::.} ��>,� ,,

ı,SJL. 'Y , ı J;,.. �l:-- 1.:"' (�

. ı.S

4

�JJ ..b.d

JJ� .,_ llli J/Y JI � • .t:.-.;� 4:-JJJ 01�1 ı.> .>;�T � ,Y_ -�;L � ) '-"'..it .,_l:-w\i cl" 4:-JJ �lf..>;��4:-JJ J:=-- ) !l; \.!.JJ_ ..cil_,J.. 1 c.J)J�I S•.J4:-JJ .ı,S,,J;r.1-=-� �r J.,, ·;;...,)\> ..1:.:\:.-1.. ) �ıJ_ıJ ŞJi •

ı.>..ı! J I

.

•

,

•

. ·'-----

· ıS.l)!... ')l!. � "'-·� I Jf,!j' .:...�;.) 1 J ıS.lJY. )J'. :;1L. ,fJ .Jl:_:.J 04.��.1 t.._:.,· ..ı.:-.} J J .ıjl� -1.L_l.)l.;_I 4.\._;\�ı ..� J.:.. ) J ı.>..ı..!l.J._ I .:,ıı(_ I .ı..\._I ı.>) ;- �' :J..;_,; .)..U _,1 $�1 _,. r !? j ..ı.�t_,ı .:...__ ,� : Jl� I .;.�_ı .J:(.!] ,:,_.,:.J ı ._;i } •

.

• .

.1_ l-

..!Xl:-:.ı ,:}....:..ı.[ .:,,\:lr

,)')\�\� �.;U>l- (

.1. •·-:.ı l-f" I ...�\

..s,) ....�� ı

J l� I .1. �.. ". .-4; r � � . ..S · .tJ'_ Jl>I J ..j- .ı . � _,.: ..&w

) .J ';J':· !l_Ji 5'-1 J ,j{•.ı :� .ı .1. ,:_;,,- , ..:...:Ct , � ..:;L. .1:..ı.:.l� ü' JJ , )JJ\- 1 ft_ I J\�-1 s_)-S:'J _,l_;W-". JJj> '(.. } , jl}i �;•� .1_ · ..ı.:.il). I 1 _,�_, , JJ:l .!I � 1.5"" \:- _, ı l.J! � )- n _, 'Jr.:�IJla.!.I �� � , '5-_fai: � J.ı..:J I �.:=J T . ı.$.ı) J �_.J._I )\:i- 1 s_ ).ı J JI_ �;t:J; J� J _;.!-� , .:\."( . � .;U> I j_,.ı J !!.;.., , ..)�_,; �-....J( ..,_l:-u.;li!l_,L J J ._;>-

•

..

...

....

....

.:ı

....

..

ı.Jfj Ji J ,) .JJ\ _, �-

j_,I

,

' Jl)_,

...

j·_,� ·.ıu)l.. ')l:..� ..,_l.1iJ\ u ..ı..!.l,I

�ı_,

•.l) � r J .;� .J..ı.: � J;Jİ J.r!. .ı..l:� _,..F , ı)� ( .JJ.ı ) , j -4...!� :t �)�J , ı � ��,J-T _, .:,ıJ , .Jl�T �-' j-'1. � T d .J �-- .ı..\ı �\ ._,.;T , .sJ . ..:� J�c. .j.: l .1_1 _, ..:-'� ı )� ıl\f � ..:,; T _, .f..: i ı.$ .) _; J 4,) ıt,.l� lc0 _;!(".:.. (l..f" _..; ) .!1:; 1 _,'- _,::: d \:_.:.. J ı)\1 '\ .ı..�\ J.tıı.I J;... -�;... ._;.. ) !l ( i -'�\: \ ) j � );? ü' J J . .J.:- . J .Jl ...-_I .ı..l._ I Ş..: 1 �) , �j;_,� .f_,1 j..ı.:.- . .d �.ıj� .J..ı.. L&ı" I ı.$ -4.!. .s.:ı ).!..l; _,; J'� u_, ı d� ı)..ı.Jİ .:>l ._I > . •

....

.

..

...

..

•

..

..

.

....

....

•

...

• ...

..�

·� .:..:} lo.. �- �-l4i li ;,;jJ' -l.:-J_l.:I .Lll rJ. �JI ı.S�t ��I �·� d:J:� i JI J-a) ' J; � ı.S ;. T e.:ı4[;j ' (JlJJ'_ J ı.S ):-:- ) ş .

1 ..!X J'. ı.S .:ı)-'=' J 1 ı.i1;� .Jl:___.i...;İ � ��\ "'� ) J. ;,; . "°".. ' ��i �_;..J I J J-9-:'_..J�.).: I J ı.S�; j .

.:ı:.,,._f..

•

•

.

•

•

'-

.:..�il:-' J- � ,; ş: � J..:i> J'. . ı.S .:ı )J: J J §' ij'·i� ..,::S• .:ıy; J •

: �JJ;t.;.•.:ı • .;. )

) ı!1.: ( �)� ) ;,;i ) JJ I j ...1:J ,,.t. "d.:-ö _,i j,;,_;t�_;I,, �li� 'cl:J:�'.)l;;.I J--J1 � �� , • ....: S:::� J' ı.S..ı.. 1 l. _,. ..C.. .:.1.l_, J c:L. .,':-uil; t>IJJ L. "1:JJ.1,;.�J::: .;-ô:..1,r" .!).�J=i j.:w .;,�, I �I J e.J.:..- .jİJ:--d .lf;; r�

'":"l:S '-���

(

•

•

•

J)_rd J:� J.JlJ y;; t )�;1 t>.&iı:_ ,.,): l.L.. . J.&:.... UJ J.f'"J ,;, �'�.ı:J li e-1.°Jj,I j,l..: ı: ..:.:t. • ..ı..:..- �I ı.S...ıl;>. ,, )1..: *"-11!_. -=-:-1---". .l.w ı.;; .:ı JIJ j,ı.J� .Jli , ;.:ıJ.},_, ı.S.>;."':.I ..;._,.i i.J 1_ ... Jı� ..,.;::ı.. .o:.L • .> ı.;_.:. l..d.. ı,;.a:.J J: li J- IJl.J. .:ı,<- �J�·Jl J_,... , �I .;,l:....l .J1 �i:_., ):.a� )il:.:.1.:ı ..:.,l..ı.,; J·c·)!,> � -IAii.JIJJl.. (Jlö.jİS.J·� lı.f�ı..ı. )!.:ı·:�I JilJ� .:,..Le

�J .

)�,\.:.�

..

• ' .J

J .

•

;l.>ö

•

•

4· ),...

.J:l:

• :J j<) ;

•:..)l..>l=:J'

c.)l- !1J:=--J1

•

•

•

i.s-AIJ > t>)- .:.. ;:, ( T IJ J... .> .J.J ":""I� •

-0.·;� J'. •.J..:... . J ı..>

�;i.:.ı\f:�;_; T��)

•

.J..:- � , -_ . o

s...u�ı .;1.:ıl .:.ı..JY.t,.. I ..!L-�-;. Jl..:. J ; .:ı J .:ı���·.:ı?."J � J ' jlJ l:-11i\i d:l..j J I ...l.'..A> rk.J:i.J�� -':_ I c.4 1 ..C:;r' , c jJ�ı., - ....;_,-İJ;IJ11 j� ....; ,__,.... ��I jl ;l ...ı.;_,J- �)J , �..ı-;ı..> .r'-;.).. .:ı,;liJ'. ...ı.:_ ...:... _,_,... J-!.:ıj��.;_,11 ..,..c- .l 4-JJ .. : �.:ı;r.)� • ..;:)1.A� uf: \ \"' J \ Y cl:..... ...:... J_,... jr" �-J. �J : ,> ı.$J0JI J->�->l-.. e..C.-J� I .l.Jı_,.:.J'. �� •

•

•

11

YV

t \

� - �ı:s J.� - IJ'."..J� ( ,.

�J� !!_,:: ' '-'"'"'· t "'- �-l�i\i ..!-1.'":- J J �f" J. � ı , cJJ �I jL J I ı.!.UL.�r. t__ IJ . �(...),_;T ' ";ı.:_� . � ı JıJ_ı�_ı j_,k�T ıJ J j J I ) r''" d --: ,; . ı.S J.:--"'"J.� 4:-- ""�� �-1 ._uİ ı.>)j\,;� "-..�\ jl:-J.ı..:.O. , LS-"'" 4:-!1 dt- I. _ -'. � J. ..!1�1 e..)l.A:...- 1 ı.S)�·;İ .j_,._ -" ...:� !\ s� J ı ..) ,; y.c . ) .Jl-'�L.. ıJ J .i l J • .ı.:..: \: _i...

J S";y- . ı.S .l .J •.:.,_, I İ ÜJ .

"L .JIJ IJ 1:--wtt , ı.:o-....!:. ""'.. I .; l �l· ,:: .ı.:..: l:_.i..;İ ":- J ; ..!1:.:):S . ��,.. �)

-

•

'

...

_

_, _

... :ı-

J-j "� t..I !l;j '":' * ..f".; j !l) ıJ l.:-·� J; ); 4.�'-'_ ).. ı.S.lJ.J:'..""'.. l .:.ıl�. I J"!-ll J I .:..l -I .: ıs'<� • ..ıJ ' :- J ; !l ).�� ; 1 l.S r._ I . ı.>}.S,.;>J..) � � 0-ı.'6•.l ;_ J "-,.lf._7· d .jrG I )'_,ı J cJl�:e.ı·J· ıı)l:....i. ;I. o.J.:-1 } )�_;\_;_,.:... J _r.- t.A So..)�).)l • ..)':-- w tt , .ı.:_ .._:_ \ "°' . . ı.> .ı..:-.� o..) y� J · )..j) <.S"l:­ ,,,· � • ..) J I ...� ��-ı . ı.$.lJJ� •.l_:=:- J �-A 0.:�_,_jl.:.I..) '--!.ı .J)' J I .:.ıJ� (J.ı..C_ı d )t;.. ı.S-_ J:�Jı .JI J_ I _, ...f;i ı.>..ı.-.:...

-ı.S .>J J:'..""'.. 1 1.A:S" 1 � J ..ı: ş)J.llı � :1-A ...[_; i .:.· J::-� _,_; L:.!. 1 �ı�JJ •.lj'l=-i.;l •-J; •.l•J&i j ı))1_,\ L ...! I J .ı.:_.._:_ \ ' • t. . .J'iJI � IJ · ���J ,.ı.:__ ...:_ . \ \ • V , ıJY.J_i l:.!.I..) .)""'..\ ._,� �-wli ��\ Jr.i :... l � J J. � 1:-- J- • .ı.:__, Jai_,i �� JI ,,,

•

ı

•

•

.

"

••

"'-

.>

•

•

"

,)W • ..) \_ \ii -

li .kii

•

ı.S ..ı.il :j dl,, j'}'.� l"-..Liı ..

w'.i ı.; l ;Jl.ıJ Y Jl.:.ı; �

•

cJ .!Cai

.!.ı) •--' _. • .ı.i .:..: l=-..i.. ; I

•-'

J ..

.:,)..)�\ -ı.>...ı.ı f...)-> J=:-r.:.ıt'....İ.A ; I

ı;> . ı.S _, ) J::". ""'.. I ...� .:..._;.) I ...� ;İ • ...ı..:.- l� J!

J j_(ı � d 1:­ !J;_i j r:- .J""'..) � L- 1 • .,ı; ı _, J_I ıJLl J I� ı.> Ş/ d:Ll.) " "\

\ l\ \ A JJ I 0_,.·� \ !l-".J'. "'\� •.>a.)J J �-C:, I (...ıiı" :l ı Lodgeı .;;� � � "-: ".))J:ı;ı "'l> ,_, �ı J s.�\ı) 4:... J l:' �t....iA ) J �;ı [Ji �.;� 0��J �.J.J:._\' J Ş.;iJ T , � ·� .ı:"� Liı. /T J�:.

• ..L:- �.:_-

•

.....

..

..

-

..

y J ..,"LiA.;I_ İ:-ı;;\j -Jl:.... - i.; 1 ı:; ı -'.' �;�'" j...1: ) --; � �

J� J ...' �!...X: lf:�;.ffjlJ_I

J-a �

..

;I •.>liı_ll"T

-

r

',

-

..

_

(The Arnıenian Hatiomıl P n ion of A merica).!Ll lM"I

• ..ı.:.A>.Jl:.. i .,;l • ., ..:... � \ 1\ \ 1\ ,,s ;I_) & . ,; _, ;, S• .> J;�JI• • _, ) J. s;_..1�1 _,..:.i ..� ı� . ,,s..ı..!..l � I r;-J • -'ı..S"' �.f- .:.• t-iA..;I .!l-".J'. , � ,jı.. -ll J I

(The Case of Arnıenia)

"J"': r _r,!l

•

· •.J·; � • .;. 1-L.... J

..ı..:- �!_,.>.JLi...JI !lJ'..J'. � lf:� ;..ff ' J,J.ı....&. .1.. .::- ._,S,,Jf ...ı. j ;Ş0J�·..ı..:..S::.. I J .jf.,, r.S� Jş JJ��)l!.� 0..ı..:j � "_,r. �J ..;J:.!. �� '..:ş.J Jj> c j lJCı ' 01:1- s. .J.'-:f=:- ..11..>. .j\,"\j ,ı ..;bli "" ş,, J.:r � \ 0 J.i ..ı1 jl:_i... .: 1 .

•

•

..

'..5-�J�'" ..!.LL:.zi

..

.

�.:..S" ')J;4..G ; ' L� ' ;ii , ı..l:-- ' 01c_,..

J.:: ..l J I , l;l:-T �I j� lf: �;.ff jlJ ı , "->�J_, ; ,I �� I 0 1 � _ •Jr.:-:1 <l.!-IJ._.fi/ıJJJIJ U"L...L 1f'"L. cr.SJ> c.i .ff ' t ->1}.i •

ı)..ı..:İ_,J.. )::o ) J .;�-11 , ı ·t'j"liı �-·�5' •.İ.JJ\;ı !lj_�u_;6.J..>Ş ..l.4i.. .;_ - , !!.,,� ) , ..��ı b l .;-Ç-11 �1 �\; ıJ ;,,ı , "i> , Şı... • ..ı..:S_,.., ..1:-:J....: ıJ1 .r'"=" ..ı> .;,,..:�T •.l,?.-J .,,\A:...)' � ıJ..ı..:- � I & J.J J JI .JJ J , !.lJ:--) ..ı..:i). ...

.

•

�;

&J";JI .JJ J ..!l�_,.t._)T ";; T

_

_;.) jA

,,s�,,�

c''

,j.�:J'. • _;..ı1,

. �ı ,, .,._ ı

,,

c.. ,l_. J'.

..:ı ı "='i

• • •

..ı,,;,.::'.�J ,r­

......a.i · ..o:). ....� _i:i J'. ı.> .ı.=: I ..:.� 1.r-•:l. J', ·�S�:ı.. . f,.­

��-\.; J•�..J ,ı ..r.··Ç• ,r� . JJ)!..J;T ..; J::.; I .. "• >Lu ��L i -' ••

"'

•

�;.i T J::.;İ . , �,,.:. . .s..Jt·.>.J� cir_, .)'; ;. .,j.: ,,ı..

• ..._ � tAı°' , ;.>).:..)!.:.� c , · ı..P J J.J:- ..ı.. I t...' r

, .-.

•

'5.J:.:l:.� J j-'..'.A! l:.:' I J-';"::---:1..!.� ..!..:.; r.·.:-;\.:..!. \ _, . _, J4-A..>� Y. j� �1.!.,! .J ..ı...:J..ı.::... I ..::.� . \ .,...- .ıJ.......· · . ..� _,_ı,;\ .uJ. ı:t-? ... _\ ..!.1 .. �•-' J" : �J-". ...ı._1 ,)ı� ._j _,i!.\_, ._j J_J J J B ,rJ1 f. ..:... J �.:. _;; , )._�·;I...,; ,-... , ..s-'"> ..•: ..!!;_ .. ;_,; JJ:-° J_i\.:;l.>• J:i:- .. . ,$'_; -".

J ':- ..ı._I Jl..ı�- 1 ..S-".\,; ı!l.;::J . , _,� , ,.s-\s"I J I • ;J'...:-!. I ..;.J' ....:.l. \.::•i .f. �I �f.1 .s�;;,ı ,jl::_i..JI ,�ı;.T Jb; ;,._ 'lf'�l4ı- J ı.>�;i • .:�-l�:; .,,ı;JJ- --". .!.L. �.f" • ..) >� -' .)l:_J..) !l;� ...s J-:; .;Ş ._i.J't:.;; J-I\;. T ı.$_ ).::'Y ' J r. �ıT � ..r; i � _, ; S::'" _,.ı� ) � �-·�' ...; )-�!lı ,ç_,�l>. .J;1_...=-!,�'-k . .:ı.$_Ji ).. � ,şllalTJ t.

1..5 � ;\i "'l...LA , �; jj ,�L. � 1 0 o..))�':J J :; �-l:-. J :i_jl,:_ \ , I (Jj--". JJ I (j..A.:.. Y '-1 ? . )..)•�-' ..A.� ı.5&!....! J ..)-'� -'A ı.5-- ) j\J \ ( \ , \ 0 0 1 0 0 0 ) 0_,':-_\:_ilj .)�;\ j_,:l.. 'f' ..) .Y':" JA e..)�.) ı_5-.o;\ (t. . . . . . ) ..ı.:.:\:.->...;1 S; i _, (\ . . . . . ) ..ı.:.:Li... ; 1 ·A_; ;,;.i._,:1-- .:ı_,ı ..._�_ ı .�ı;t -" J.!..d 1. !lJ�J . ı.>_,;IJ "-:' J.,-! ı.SJ'6.;i jy ı.4.:- ,...f.".\ �\) J. ...�f. , ı_S..))-':!- � !l;j !lJ::.. ;İ ;_:f.1 ..�..L ..Ş . ,.,_,� J jl:_�;I J. .:.ı.;� j-�) �ı.;. .:

•

•

•

,

....

• •

•

• • •

•

,

•

,

-

•

.

•

;�[...) � �;_..L..5"" �-Ç.ı.� rj'l sJlJI Jr.:)t:\; .,;\.:'.! � 'f A

� ..,;-,) 01... j ., l .k.d .� � .hl ..ı.ı. ı.S):.:liJ � .;ıs:::; ı o\.�l"':- J.> �.:.-ü-_l �l.a-- j )t>I J ,,.>.f �l � .� I 'ıJ.�1..ı}..tJ ı..f \f0.>I

� ".)(_, ._� • ..w.:.. �ı�J�'-" � J r ı.S_,La:i l J�..dJ'. , '\� Jj>l_,.,!l.;! J I ,

�:.1_,,,_ s� ı J'. � Jf. _, '\�I j'){:> I �

_

�� j..ı � -': lj • ..ı \ \ • O .":-JJ .;��J!°"J J I o\.l:-'\l> V"JI.!...(; \ . ı.S ..Ş:..ı \ \ • V , ..S_.;> � C:I J �I ..d T ı.S.r!� J�:Ja.. .��\ 1-7.J..!.A)I.!.� r,S..ıl-"7:-1 �;:l i:.-1 J•.M J � c JlT ü_ � -'(_-'J ..s..ı.:.J�J .;c6';.,ıjJ'. 41:.!. cJ.;.>.._ I ..:...!'J.;.� l_, l�_I •

•

.....

' '� J'. J

..s.;j:.:)' J'.

s�

cfv'

J J l.J;ü ,

..s)�

_

Ji 'r

. �. .; JAı. �JJ .

JI_, ; ..; �-/ j.._...:_ıl ..:_ıl e e..ı._;.IG I 0•-".l�.:�o\. l:

..J_ ��-:-

.

__,ı�_ı

1.S

.\.!.

�

.

Jı:.

.ı.r

0·.>.._ I �� ..s).4;_, · -'' J ._.;j:4

. r,S-L� · -1._I �_la-- ı.S_)A:.- Jf-" J T.,).:J'. �­

':"'_.a.i j.J....a.'AA ,_.il:_� C ):.I J.J �:� \ !'j;J'_C-l_1 �C-.J J.Jı _,...!. .J 1 ..:_ 1 J.;-� 1 J::W ..s J ..l..4.i.. _i.l:;:. -". M , J.;:� .-1._I .!l)i:_, ... l j /�'l ·;�I }J ..S)•}ı..f � \ � J:>: r-' ._;...! )\!L>"'�I .J,") J-4 J. }�.>.._I e...\:�)� &_\ .:...5"_,.> j...\ı' )2i �· r,S J.j l:..a J°Ç� IJ ._;:4 ._s...1.:J ci_,-> J )t> \ c ).j Jl;:.: 1 j._°(( .,.:..) 'f. .iı_,.. ı��I • ..:"'1.:-1 .:,_..· .fr:lj; !J)._,iJ: .;ı.;. c !lJ•.1. J ..S.� J-4> .;.l:.)_?.l-lf J ..:...� _,.> · ı.S.J):JJ[J .J � \i �\ �· .J. !)� J ı.r:­ ..s.>.._I � _!\ ·� _;!.;. jl.1_ 1 c j_.tf ..s;f"/ •..d> l .J jl_,_I . J .:J."�L. J� J ) JT �u.. .J. '\�-...; t �_l:-lAitt 'tç l .;_,ı... �·--=-_,) .;�;ıJ ...,-...i ı ..:..' lf.� ;.;T �- w \i , ı.>.ı� Jı , �_l:-ld\i ..sl;Jt..

C

•

..

•

•

'r '

S. ..Ul)- 1

JJ I jf.• r�J.:j ıS.;�..ı.:.._I '-:'':·J· � L..:..

A � .> 'LJJ� � JJ� . ,;..ı.�W� .) i_,11.:- .1�t.I !J;j ..d :ı:- ..f � � ı.>)..ı.�A !lj.. ')L-1 :./)l�;j •.>)�1� Jli J' .)U JI d:J Ş

�

ı)..U _,1 <..>) c..ı.a � ı ı.5" ) (ı.iı..J AjY:- ;l_,\i 7.lL_,_,_,;_, ı ._,<-> J,S:.; . .d � ;� \•T .� Jj.j ı.>;.lT� J J;iŞ ...�J,

'-'

ı

----- -' · ·�

.,_.

. . ... . u .- • .,.� --:..::.. ...L....._ _____ .. � .:.-�- ..... ...:. .-------

-

� IJ�_I J4:- jJ Ju !l)ııJL. .;'"i ı �\_,I;� IS)'-a.::- \j J � � c.,;- �..1& u-�� �l- �AJ J, ._li:-A o.J.:l.I J> J", ' <->)· .f 1j,,.

. s � I .�_,; �·ı ..ı.:­

�l:-·}u. .:.ıı:-!La. .!.!_,._ _,., } .:ı.! I J_,9 ·, r�ı...ti � �;İ ·.� ..ta-i_, J-e� <..> J.. )L I .,, �_wlj �lı_ı ...:<;;_, s..ı.S.?

J.

Jb...i '.>'-'

•

. :_S .> )JJ::: �I J::� ._j-_, ._,\;J'_ �) _,.... I dA� • .l � J �_;S i j_, l..zj J � lf:I � _,_,.� ,;.(ı � �l:.:J'-�\j s_,> - � ;JI . . ,;.. 1ı_. s J :.:.&. d.:... .j .;; 0 ,;J_! l:.!I.> • .; ..... ., r.

- ı _,\ �.;b.. .....

�1..i

..

__,->

./..

u

,�..ı..ai. ı.5:' ı.f- _, •..ı..J')G-1 ı:.>IJ_I !l.J.::. .;İ 'u•ı..JJ I )_,..i.')l" '\lı_I Jiı .;� J J-> ..,:.... ) '"'\l:_.. . i )i_,1 j i J l.. L. ' s ,,>- ' u"" JJ \ ı:_, .�I ,;�:i. \ ._,t;ı_ ll"'T �\ .:,, \� \ J.J\5...1=:\ �\_;.!.\ .ı..\.ı_..ı...A.ü 1,..Ll .> .J j� ��·-4 .;> �i:_!l.a .!1 J' �l -• ..İ J ..: � ı:_i.) !l_,. J' ' j}l:>I ı:_,IJ_I •'-'f.� S J_J.; jil)=�I 1.. 1 .> l.!.l..' '\ı� A j •.>WJI . j,; J:::-':.1 v> �-;J� di- I u-_ .;1 _, lj .J. ı.i- .> -W> __

-

..•

.

-

·

-

.

-

,

•

- -- V -

ıJ""'° J:l 1.ı � nl

,

•

_

- !.i l .).> ....il. \c .J .�-( . J:t; Jj'.>t> ıı:,, ı J_ı

..J:.'°..

,,

·

�;lf ' j:.O T ,J JJ', 5'. � I � ' JJ[Y:" .;ı .,, ı JJ-' ju.._ J

�-'

-JIJ_\ , l:-l (\._I � , JJT , _;_..., J' . ı.S J JJ-.'(' �-!§ , Jı Y; c .� W _5:.l�•;ıa-IJ � .:�• J � .ıı.f.§..� :I 1?.I • ..ı.:_.. J ":- JJ &..İ! ..ıJ A:r...) r.. J J�t.ı..l:-" ��� .:.: Tı:_\Ajli)• .d'c-��ıJ_ı .(.r�r:..:. ��J'. ..:.!.!1 . �..ı.A� 'YJI J-C� Şı/ "5'\f.� .:.ff ;_,IJ.I , c:e:ı . )_.;jsŞı/ � :Jf' .:...�... .).ıf ıJ ..d)\:>I .JIJ_I , "J.J..:_)' _, .)

• JŞı/ J(_.,, ;; �ı (..)J� L... , '•.)t. (\. � (�ı ·A t>',ı , � J\f , � ,=:- ·ı.S .J:_ I Ş � ;;Y ,ı � ...Sı/ :JJi �,ı , l:-\4iti �.JJ.) r� �.ti , ...:J � �-!; T,J.:,.. c_-!L ıJ..ı.° .; ! .) '-'-t.iT ,Jı� ,�ı.);.u J..'4: ;;--; Jı�ı... ..:.._J J\f J\f.�.:.i T.:>' ...·-' c:e:ı � .)l�I c �'- �J IJ �•J.) ;;Y , ı •Jı.,, ı ...'_,.... I Ju.a-,;;J} c • .)J.� ı.S .J:_I ı,S_, I �\ .;� \i .\.!. � J c ._,#• ;\.,, \ J J-\ Jj *;� I ı.S � • .))J J .) ı.!��I • .))QJ I .:_ L- J • -': J;,T �1.ıJ.) .,,..s::,ı , ıJ. � ..:.:_ �Jli "'. ı..> j T J .J.:.Y. ;;YJı •ı/ j J .ıJJ. ı.!.L.!jT,;;��J\f . ı.ı.._ J •./jJI_,;..; �-·.'.>· �'""� 4ail.. J J ı _,;.u J �. •.ı.: ;-Cı � �;J· d._-•.:1.:1 J_,.. ı r.i:l�_ti , t-! l:.o ,T.J ı� , � L..AJ 1i � � ı.,;..; . ;.>.:...<:: . .ı..l:-l....i! 1i .!.U J ... ı ,.

JI. J J��')l!.� �':> J, �1} JA•.l • ..ı:ıJ_ı --�� li' ..!L��.ti � ,)'�' J t'l.ıl .J. ı.>j , , ;;..ı.".):L. l:-lA;\i \Eı,, ' �J,­ �.l ....tJ' ı.>�YJI ""' �J.JI � l) r •_, J .:..ı .f"" ;;ıJ_I ;;'}JI ;;ip c..!l:-" lfJ;.l T;;IJ I &..İ! ..ı.I JI .1J'. ı/ ;;� j-e J ..; _, l�L. _ .

,

->

,

,

••

•

•

.

•

•

_

ı.>Jb.ıi' J \f:�J.i T l;- w i • ..ı.:.. � _,� �ı'W �_,ı�ı ' t_i.ı' ..!.l:J..,-> JI. t';� JI �,) ;.,..C:t;..ı.,.. ·ı.>.lP_ I !!1,;_.:. I ;;�� ı.>_},_\'T.a� �-\.., ..;ıJ_ı ;_,.,, ı .;J'. ·ı.>""-_ı • J Ş � u .f"" ;;t>';I J�

�llJJJ J'. Jl.l'" �Y.°d::L L.� I _,J�;;_;\,)' J • ı.S � -": )a..> "-:;-J .J ·-"·lf.�;.51 j� ._, ; J .> -". ;.; · �' .._; _, Lzj�ı... .;�- li�A.-l:-l.r� �.li 1.S;.il ;.;>' J I � \,. I _, j �;l..l(J J r�� ,_,� 4:-J J ı.i--> .

-

..

'

. ı,; .>;J�ı.rLil J.i..:J'_ .:.ı;lf·s:_� ı..ı.:-- u Ş_,� ,.f- _, j _,... l r�'_,;� �lf.�;.i T . � � 1.S)ll... iı_ /� J .:.ı)'ru ._, jl _,� ��I �)f" ,s.__,;;..: •.l J:>; J • .,_;...G.c .:.. ' ·;:. t:'"'"\ · . ı.S.>La:i l -" ;,; $' ..

.

j JI

.w;

.

j"SJ � � TJJJJ'. u � "''lf � ;.ff ;�ı: I � ;,J�J-4 !l ı.ij_,i J .>

..$ .> ) J.;:JJ ;

1.1: ..k- I J

.d l:..

••

cj\:� \i� J ;JT f,a;. . _, .f � · ı.>�T ....ı -" ,�� r &:' J�I ..ı.&.t- j..:":-JJ � · .> , j"'·ı.;c\1\.i l JIAı .J, \; ; J:J_,\ .J a�:_\ ı.>J: ..ı...... .:,_.;; _ •..d ;)�� \ ....; ;- •.>);J.> �-' ı.S.>JJ:'t{ •.!J:>; J .;1... J J J' !lr'"JW� j .i. �� !l�ı.l.j;J_, j , ı r.:,_l� li -". jYJ\ .

..

.

•

..

'

'

..

•

-": ı.S.>�ş �i !l �;j ı.> ;.J �IJ� J I J� İJ�i j�)I�\

ı>"� �.\j et:- ;.;.i.;J.> s } J;;_,._.:.ı;lf;.;lf � ; ff J� 4°'J J.4 _ �!.. �L, j\f�;.ff • .> \ AA8 ı.S.> ;�� � � JJ.> ,

..

•

-

-

..

-

!lA; .ff ıY ( v ) ._,.;_,._ fa� � ı.: �1. u ;,;J:J T .;\.f:A (.J� �...ll J \ . ı.>-l.!i} �...ll J I ) ..ü -". • J_,_ j � )lQ."\ \ ' . o ;,;,.S::_I .

..

...

..

r!:L. J· � ı jü; � c ı.> J:Sr el:., -"..-". _, ..ı...:.. j .>)._ ..;..ff ı.>)• ı/ j �I J lf_;J :.. ;1... J .:.ı\iJJT , ; ,:i J_, , �...ı..:+.e ' .J �J\ ı.>.i_,Aı"ı.>_,�ı d:�J:.lT j� .ı.�l:l.. � �l:-w� ı.> -� � � 'i�J "":"y,;; ı ı.> _, t.a:;ı .:ı. . � � �..:.J .:,, ı J ı ;,;\' , ı • ..d T 4'J}5'-- I ,_j-., .�lf�;.lT ;.;ı J_ı ı.>..ı.� .ı.:lli .i-_,...�. , �;.üJ' ,

. .

.

..

•

..

1 • . ••

-

..

-

6.� ;Ş J IJ_I JA:.- J •

f

c JJ'.. "-� �i� c.S"_r J. 0 ,f_ I j)\.i:-1 J ..:...ı__r

ı.S.J);r._..ı._1 Jli ��

u "\IJI ;( l..ı.; 6. 4;.f' (ı.>..a._I "-L- J. ı.r:- �-". �-_);\; • .,,: ) \ / ı.J' ;li JI� J 0\....�J.ff .f , j'lı:[ , jl ;....: jt.. �ı ) eı....: ıJ_ l.!l:.: J:.L. ı.>.:.ffJ ı.1: ;Ş , !lJ.:l.. -". . ı.>.ıJ;J? T

�)�_,; J;,\A:-1 J ..:..... ? J, � l:-- v- Jj -�J�..ı.S J �_ıc J .JG J. �--"- j ....: ;:ı.. 1:- w li ·ı.>.4f.,, ,,� Y' ı.>J-._1;; J �...; ) jJ�J_il.!.I ,, !lj: _, ı J J::. ) •.JJI �.ı;IJ j �. �---? c t'J; r._..>.._I J/- _}; J I .;,,;IJ ı.S)'-1,;. .:. ":""-� !l)i l.!. I ,, · ı.S �I e o....: lf:�;.ff ('J�b.. JJ:\j � • �Jr. J .:I� J fi, ' " J ....; f ��t-;f; J'. � ı,Sj> JJ .. !Jj ..·,,ı_ �;f; j \I J I �lj oJ�W\İ J • ....; I J_ I

fa

,

•

...:.:_;; ı.._,.i j)t>I .JIJ_I 0'1J I .:.ıl:> "'.'. • ,, )'� �:� (J,,J:_.(k �...; ) .:.ıl) Y' " " .JIJ_I .)� JJ'. ı.S�J ..±l)t;... l.JIJ_ I ct'.:.!..oj­ � .._w�T -".J . ı.>�T � ı } �.ü ) ı:.ı.,;.,__;l.:__.:,ı _, «.rl:- �U..J. .._ Ş)l d' u� � �·;İ ı!.l:- � ) .JY.,_il.!.\_, " ..:...ı_;J ll"'r.1� �-..l.4.&.. � � ) jJ��L.!. \ ., ·ı.S ..a._ıı,rli.JJ>. • � U.... �:-'� J .):1.. ,� J L.- • ....; ıJ_I J ;� • "J � I f-i;J I ·

1aı_ll"'Tv· ı J_ ı � c J I

·ı.S"JJ'..�ı �.jl:l ! ; bl

. ı:.>Jf_I)�'i J /ı_

.:.ı;t:c- 0.a�·ı j.;._\IJ j \:( ti J. • ..ıJ rıı ' J\; I 0·�1 � J>I,, J�I ti J. Jo-' �t:_:_i..; I jlJ_I .:,, \ )J"'•"ıJ IJ_ ı ,('r.J'- .f.S.: Jr._ ..A:,I J! J,!j� JJ4ı;ı!.l.:�-,;� •JJ.J �...\..M..

-". J J �

ı

. cl°IJ_I 'l::-Y J j....: )ai �· �\.:.. (JIJ_IJ

ı.S�

'J-0..A:.' ıJ ':-- J .) ..f.; J, Jla:.. !ll ,,�l:.. � >/ to

t.,,

•ı.r.Ü)

�Jr: .j!..ı.:lJ'.

L... J t·.>t.. c.J_r- J .> �J .:,.._ _r- J'. jl> ı.>;jl 'J>:..4' L-w .d'}l:>I jl J-I , �\j . ı$.>J�--""'-I . �. a....;-.t l.?�;J .. .;.J.e)- ..ı:--S.,,,,. ı.>J(.C:l.!.ll ;..:. l . A.J ı:, ,,...,-1::... ) .U._)lt.. '4-�.;; � �� ıJJtl ı:,ı_,_ı J��;jT l:-w \j , JŞ . ,, $' ı;..:.ı J'. ;.Cı � ı.!l,'�"ı)ı;;I J � J;_,T��\ . .;...ı..t.!. � .,,��4.- I J u°li �� J;JİJ � , J.1.'-: , ı.f ıi!�� �l.f_�-;jT l:- w\j �� .-ı;ıJ_ı ..;> . ı.>->J�' -'>-1 .J�lf.� ;l l:-w\j .-ı;ıJ_ı ı.J--> J.;ı:.. . � .. l:-w \j ı.>).1_l-, o.>lj Ji ;_,r... j\1J I ı:,iµ; ı.!.lJ '}l:>I jl_,_I . ; ,;;ı.. _,.; ıJ • ...\ı_ı .:.l!J j� ��;jl , ı:,.) � .:-4:... .J"' � -'. �=- J ,ı=:...=-' j i J:L. l:-w\j )::; ; Ş •.>ı.>;_ .J_,):L. j._,_, J� J .J• ...\ı_ I !l l;..:. I d'}l:>I ıJIJ_ I ' _ )_.,-! '-� ):\.; J ı5 )� J'. ' ı.s) I .;� ' ı.s).u.� .._;: ;Ş° . ı5""'.1 j�) �).JJ'• •...ı..:_-!..ı.:J ..iı .J, .i)i > jl;ijl.. J ıJ'i-Ş J. -". il"' 4-l:=-(? ..) � J .:..... .r- s. i 1 J_ ı ı.S;; -". . . ).) J_!...-Ş . . �l �� s _,�1:-:'YJI � �l- ıJ • ...\ı_\ �Lw J'>l=>I ı..S...:.- , -. o s J.a� .:..... .r- 5. .,, l:- w\j o.)I JJ'_J J-f �\J \ ,..ı_:_� t.lf) ıJ•"":,\ � j � • .> ":- J J _ . .ı,ı �;w . ı:, i .,,,,. l!aj 5. ..ı...:. :.. 11.;.. .,, J ...ı.=-- d:... j- ;6- ". JJ ._;..;� cl.l!. ıJIJ_I j � _,J J I �_u- j..ı.:i J. l.S�-1.. };:.> .>I� J;� ı.>..ı.:S ti .1 ' ,t>:ı-_ı !ll;._...!. 1 .,:.;Sr- � J f� �AJ_,ı 1.r.-1 � �-lit'j .il..j ı.S-f- 15_,J;.t! J I ._;... ;..ı:.._ı � IJ.> �_ ; l_r.> . ...ı..:_.!. �J� ı.>...ı.:.J � ,•J · � . \ ) ,.. • .) ı:,ı_,_ı -'. JA:- J ? ..s.)) Jr..JJ< ıS ) J.r4 J ...ı.:.i. • .>.J Jf.1 J �� 1 .Jl:..: J:-(1' �l_,i ,.. . _, ı:,ı _,_ı ..,,ttl- ..s:_c. •.>ı$) )J�.f"" J .u.� J7:"J ,f�

!.ll;..:. I •

....

....

•

, v ....

'

,

'

•

•

\'"t.

r J..f#' �,_,: µ... �J , _, J � ' 4:-" J J 1.Sh-9) ı.;-(_(!'"4:-°.J_ J � fi> ı..I :r ' l.S_, ..... . -':., �·Y.J-iL!.I_, c ..ı.:,;l:> ;':=> I '"'�� '>\:-_L, �)l:: �- ..k:i; j Jj;.J.> J'. jl .J_\ ;':=> I � ;.f' )-A:,_ı.;. J-• .J..A �\_, j _,:).J._.ı.r-

._;-Ç��·

•

•

·�·

d.� • J �J j l:--1...)

J

.J.

'"'ü:._..

•

l

.ı..J> I,,, ıJ .J_ı

J,;�;j

ı.J' J) ;·ı;.ı..i.. 1.S.ci'.J,;,....; 1.:..!. I J İ;�I j.ı:ŞJ'. . l.S.ı..\Ş•.> r'°-\:i • .,\i.:-)'� ıJ�l..j ı..1 ,,. � .)>, ı.T'°-' .ı,_,,_v-

jl:--1... .;İ J .!1.�5

• .:

� , :..ı_;Jl • •ı;;; _,� 1.S.;JIJ�Y..

•

- A -

1.S.J..!......!.

�� �.ı:c_'

c

,(ı.. ,t� J'_

]J '-'.fa Jiı;�

.:, 1_,.1 0(_., ._;�� � l:.a;� , .J,;,___i t.:..!.I_, '-!I .; .ı......!.

Jl.. .; JJ '":);l.. I _, r.ii l .J_ I j� J JA_,iJ\ �t.L� ..:.._)il.. j,.:.> �I '1...- I J J'. �,ı · J"._�-!1 �"' J�� Y._ , � ..!.&- IJ c

c

l:--w ,. ,ı.:-�-ı, r.:ı:: '..J ' j�

.J_

,�

-

;.:�� � �_,�ı d.C:' .�i j.ı.f'"-l!J .J �l:-.J.J>J ..:J.�·.ıf ..:-.;ı,, l.SJ J -l> ıJl ..._ljl:-.>;,)J : ':--w' cJ::- ) .ı:ı.1_1 �� , _, d T 1.S.i _,;,·.;�ı ış,.. ... I J .:J.A _,. ..ı..!.' .J �· �;İS°";j J .J I J \ J\:-!ll> !lJ'.J'. J��L-� .. . . .

JJ � )' J 1 � ,,,.� � •J Y':",,. �.> �lA:-1 �)�- ...; L!.G ı �\,_ı (.),;,__;1.:..:.1.ı -J_J� �ı,.. -:.,� _;ı �l.4:-1..j ;-1 �->.J ..C:l �lf:l�-l> J jlJ_IJ-­ . , ._l:' J'.. J ..:i l_p�� • .ı...:.- 1 } � '::-° _, !J;j ,�l.JIJ I , •-'.:_ �_L.!l.. _ !Ift: ;\; j.J.; J'_J l:--1... )i !I J'_ J'. i.) l:..i- 1 4.:.-"'_1.J-.�):l J.>� J Jl �-:- . JJ•.J...G � J._fat J-o;� j.>J;ı �s._..... Ş!IJ�, •

•

•

'

•

c

�·

c

� l:.. J-- u .ı..:S '": , ��·ı !I_,.., � ı _, ı , , ı . ....: ı.._;,

�

0 J_,... I u _,..a� �·� �·1.1.I .)'i J l.:.ı;� ,J..LA. 1_,J.. !Jj. : �_.> JJ'. .) .1.� -" ;.> •Jl.> I J_,.... l .1. �\) r•.>J .:..._Ş./ .;_ J"J; �·.;\.>I J.iJ1.>; ..; J;:...1. J /,=!"' �Yl- ıJ 1.c.· !J_,..a� ' . ;1.)1 J J ... ı .:,.�.ı �� J '"'l:l_i ı..S; ı� ı d."l:---l:.. J�J;JT � j;l.J_..ı.lli ·u .)JJ::..o::.f'�l.4:-..s- •Jl.>I �..\} .r •.>.1. v-r �J )Jl�Ş� ...İ J,r-- ·ı.l:-L .Jr.\l.J.�1 �� j '/.) 1�,_j L:.I.) ..:.: Jj ,I ..!.1.. -". .:.ı l) .r •.>.J•..1.. I '"'� '5•� .>Li-1 ı.!U'i:> I !l;J:"....; .,.ı, •)-!-·� ..!1:.� ���ı ı.r J J .,.:... )'� J u..ı..!. )L.!.� �-�.)ı� ":ı:1' !.$ �) .JJ�J_jL:.I .> • ..ı.:- J .;f_ I �-· } tlf;1 :1_ :./'l JI � ..�-I J � � ı.S.: ; J� "' ıS .J .)i .,..u... ı.. � d:... � ��-1 ı.J' JJ lS"" � } �� 0 :.1_ 1 ..!.llı_I �-\ J_,-.aİ J .1_ y ,l> J';.,-' 1.. 1 .) �� \Sfa "'-�) .:.ıl) r •.) .Jl.1_ 1 .,.�ıJ ,,-:-- .)_,.;,_;L:.ı.) .��J""7'" .jllJI j- • �\; ..!l� 1 ..ı.� J_ " _). � .1 .) .> ci l. .) )' JI � IJ • ..ı.:-.J : �-;J : � .:., ,,,.... ı_jA) j._.>;._-Ş ..;I J( 1..ı.; ' .J..�J .) .J\i • ..ı.:l}l:>l.Jl.1_1 J::.)ı . ..$-):il..L.... ..:_ı.-L. 1 .)j'l .Jl .1 1 J - .:.,.\�\ • J: J I � l.i.. 6:1 ) ..c.\ .S.J..� .J,ı.J ...�ı j> .!l.e;i ş .:., J&-:A •.))..ltA ,L:.ai � .:,...ı: ) ;·��..; j.:.ı l ) .r •.>.J l .J_ı C J ..I.!� .J_ J j> &_l.).> I .:.ıl.:J� :�.C...: .> � I J=!"' b":t_ . .>ljji ;�·�·.)L ,1�.)�.:_\.:ı:ıc\,-�.Jl.1.'r 1� \ J .:...J.>. cj\.!.i ..� J • J!.l..cl. J � .;.. ŞJl ... ( \..ı.; J .:..i \ ..L.., ' ' ıi"'-\.J. ' u� 0.:":-L.IJ 1ü- fa� , �l:_ ...�J_J .:.ı\i� u� , S·� Jı;.:> L° J-:" �.:.ı J"7'9 � ) L.�� � 11� -". � • .) l jJ .:>.)µ J: ;� l.T� -". . u-L....!... J .di..L> •.).;_µ �) : (s -1..!.�� j1.lı" �;1 J. ü:.�.J - j J- • ..ı..:_ � .1. .

.

,

• .

•

..

..

.

•

.

.

.

..

• ..

..

.

'

.

ı

,...,

J.>JJI� !JJ•� •.>J�J J .>JJl .J.LSf•' ,,ı - ·" LS�I ;� .:..,.._ Şı/ J.'5i - 1... ')t.o l"'-J.>• �� _, Lz:;l e o.>�-'-' ' Ü J I.• ,, ı - '(" · u .l.\.:,, uJI J'.. '-r-' �, ��-�--1,�lAı·,j.a- ....ı: ı J_l _?t. Jlu�l..!L-"'�.sft: jY' J IJJ� �...C-_ll!.i \ LS_,UJ'._.1�·u.> ı� J .ı.A.!.� j.>� ,:j,,.'&.. j ..d)t>I jl.J_l ..!.1:.:J� \ \ • A- \ \ • V .. ,;.J,.lf•.>.S­ • ..ı:ı .J \ ��.s-,,. J J y--..ı.S"J� J.> � �.:,J b..\jj.J... .:,J b; .ı..i jl_. ı ..Jl-)\..,\ J'. ·JJ:1JI J.Al'ri'- JLI � l �l)J· .> .J. LS � 1 l; u • ..ı: ı _ı • .ı.:-�� J Lr') A•,) �-� �li r� �. c...ı.:tl> j l.J_ı j'Y ,ı ı:,,� .!.l�, �.!..i.. ,�\>�J�$' •.>J':"J . ;��� JI LSj_,.(i ":L. � 1... J:� • .>J'; J • .ı.:-"' L.. ı.5� Sı::- ��, ) J�-ı 0:.�T ı:.ır, �ıJ_ı� � , ; .;tŞJi '"'- � - w l! :.: j,:J:-;L:.ı,) 'ıJÇı ı.r( µ lf:�J.,; T 0..ı."J:L.ı: wl; . ;J'_4=--!I J l� f'-�4::-JJ J;� � ' �"-' j.> � JJ ı,;L. l:.:'} , ı , jl> j LlJ i ' ):�JŞJ ;.>fo.-'JJı v!--JT ı:_,,iı.J_I J/)'J I ..!l!c.� �"';-JJ 6'J.üJ1_ u6ı.S.l�J J.1·� 1.J ı ,.:_ıy,1 J'ı.. J ..ı..:.... . }�- J J �\ı l ı:,, ı .J- ı .l � s. ..ı:'"' , S'J.ÜJI_. � J:l.. J'. j. ""'-ı J_.ı:; �r- .,s_µj ,.)>=1'- J.lfo.-'J , ı ı.rr_ı (."'-'� • ..ı."L.j �' 6..-� .jl.!...(; \� l:-ld\i '�? J. v" �J>J �l:-"'li. )J( .i.. ı.J..,-::7_,_! L:.:.l.l ' ı,:J. iJf..1 � t. .JIJ_ı�_,>J)lt:_l.:La>.:,ıl:.J.S iJ.!l:.:J:.L. • .ı.:-�L

·

.

.

...

-

.J

.

.

-

-

--

-

.

-

-

.

.

..

•

J"4'-

,

...

� .

...

...

•

...

..

.

..

.

.

•

..

,

•

.

J.l • �-' .J_ J...; .� •.>� "· .,:,_,:,_;\.:.!.\_, •

�1... ')t.o l '("\

j>b � jl.J.ı '

)J�lj

'

&fe )\;. l.:.. ; "� ..

� IJ_I

_

'

� .f P•..ı.(_J-J ·

�\.ı�4� j..ı,,' }J _;�li 'l.9"'$' �:... �jL.

\.:-

�;.L ;li j. _,4- �:- .JiL

./

.• _,f"yoı)��;,· ı .J l.1_1 , .)'J7!ı_ · ıf-'.1 l.9.�li .:,: l ;_,i -�Jj !l;�i . l..!. ..u- 1 ı) 'lJI ..,•• _,;J.1 ..:.,.__, ..:.L:..J� .J. J _r.. J ..:..._. .,r · . ı.f ;� . _,�- �:-LI:-i:. , f �.>U JI l.5"" ü '.)'.c. .1 � �;j .!:Ll; l.:- �JJ ..,!.· ı)'iJI � d_,i- !l);� \i . �_.$_, J�.ılL ,I ...J.i j ci:=S.r .j \.!.G 1 J .).ı.f • ..ı..:._ "' L 1.5"" 4-.l> 1 )..!..! 1.) 1J_1 ))j J;,· :_ak.:...;:,)' J1 2 1J ·�·l;.o . ;JC; 1�� l":- JJ - ı.>�_I J.!.ı! J lj-C-_ I c..J.J'-<-: d:l.1_1 ":-J;J lk-J .JJ)J i;ı;JJJ'. , . ))""' j..ı.'.)b c.>.ı..!.t ,ı�� .:,.)...t! ;,;'Y J I c..>:,S°ı/ ..;J �? !JIJ � 1 _....1 1.!.l: JI �l _, J;I:">1�. Jı. ��.!ol:../'> .j, J � J..:.... .r":- JJ �� j� -". . c.>.c.LL. .61.1. Jo;ljİ j..ı.'\_. ı c..S )JJ�? J _ ""l:=>-1� ��:>I ı_.S:.laL;� li.l!..u-lı) 'Y J l c.S_, Jl.!..1 clj.o ' ":-J J .c.>..ı._IJ.ili ;:�-k ı)..1..4�..i J... JJ; .JJ.iJJ'. , c.S �j\1 JI 4:- JJ �;� JI �..J J l • .J:j._1 li- 1 4,.l:: c..> ..ı....� 1.!k Y.,_i�I_, . ;,;,} 5 ..ı.: ı .1.' J � 'Y li • ..d T )\:i- 1 .Jl.1_1 �..u ıJ!..d JI rl J_,.1_ _, .l!. .u- 1 • .l •JJ _, J'. J . c.>4 · -:ı r' J_, J J ı � ı ;..; J u._ J � � � I ı)'YJI • ..Lii} ..s..ı._I ..__JJI 4-.�. c..> }r-. .\..!. efe_, ·4:-- J J . 15�)' \j i J f .)�� ..:.ı�� I c..S r&- ' � ":'" · ..ı...' .Jl.1,I , �f.1 .Jl.1_1 jl..j ıJ!..d JI ıf":J.>. j.>Y:i- l .Jl .1_IJ �.J.5"'� .J..ı.'l..j J�I � ı.>.ı..!.( Jt.. j &_I J� �-� .1. dJ )t> lıJ l .1_ 1 .J_,f.I J l..i:-. �.J�-.1. ��-J J1k c..> Jr; j\,;.�; .J. �_l._,Lt:_\ .. !ı.>..JJIJJ;..!... �_\� Jfı.> ���·j\,;.�; ..s4":4�..:.ı�._,_;1_,1; JI ·Jr.""'..

1 r lJ_, • ...li..1_..Uli J ı.>_,.1_..dl.i s::ı.Ç. ;_, , JI - \ ......

.

..u

-.·

•

•

•

. ..

.ı

.

...

.

-

J..t.!. J� ' o u �;

.. �. .......... ... ... ... ........ .. ... .. .. ... 4 ......

(

· ··•• • -'J .

.,.

·

(.

·

· � ı- J

U•

� .;. . ... .

... · . • u..._,

•

•

.

r)

�·

•

4-!.:;. J.

.J l r .

� .. J\, -y

v-i l .} Ji

: ,,; ıJt:.

JJJ �

•

J:r�·

ıflJ ,

•

•

J"'.!J.,> \ • jL; , ��l,;.J!

ı.5JJ�

..,.

•

t

{· , JJı' '- 1

-

,

..

,

-

�

)"'!:S ..sJ.> T J.J.!.J) ' .; l,:i �·' .1.f

·"'=-<ı.1

•

. ..

·•

:;.. ..i:•.:.J 4: -J J . �·' .ı.f

).J.:.,.) \ • J\i

... -�1,

..

•,

..:ıı: _ıJ�.;ı.t � J .l T . ..

J"'.! J.; Y • jl:;i . �· I

4J- '"J

o)ti_:,

J .J.:L..

,

:..�b .;.�• ..

•

ell ;,J ,-J

, .i

"" I ·�J

•

.ı . . - "' ' . /... ,ı � .. o " ,,,,,. � _,.J.,,

l.11f'{J J.

./'

. J lj .,IJ- J : .S J J.,:.

•

.. ıj 1}J-J

..... ... ..... ... .... ... .... ..

·

. ; ...:.. U\i ..SJJ� , . · ı..:� ı-f

.r . ılJJ,-> : .s ı Jt:.

..

.

t.11=" -

-

l. ,; 1 ..

..., LI

-

J.li°�.1:- ... 1:.'L � �•:-1..,-ı.1-•

/ • d ,... ll J -U_,: •

•1

...

t

4,IJ •

•

I'

._,1:

ı

-

•O u '\

} J--(.I Ji ..� ��;_ u,/ JJ l J J:... JI , ._r.:5.� I ' ..JiJ. l . JJT•J):( J : �; .. I t J.,Ji ( T' T ) •.l•_,..!.!, ( 'r ) .J ..- t- 1 J .Jt;, . 1 t 1 l. 1 J J • J .. ' . ı: . _J.11 ... • �:' • .- .J ı � .. .J J .J t_:'.J- �I' J _, .1' ... J.... •-,,)� .. ..: " "' . .....

ü ):I

i ,

•

•

•

•

-- ·

lı+4 ..

M---

---;,,ıa.91ıg,o- · --

•

•

..:,..,_ .)> !J ):l

J '.>\i:-IJ

d J'.

.. J

J· ..i... �- )iJi ..s.:i.. , ..s J:.... � ��

j

...ı._lj .r­

.:.��\ �'"- ' � ..s_):S.? i J.> o.A'.iC.� .ıJ ...1...ai •.1 J;, ı..S. i ) j)� J-! 1:.=.. I .> 'JJ'. � ; .: .; � '�J.A.. f ;..U J'.c_I:=> 1 .... ,;,._\;liJ_,� 1.1-f.\.1':.� ı.s ):� -".

•

)J:."'. �_ ı

�-'"- '

ıJ.

.f �

..

.

... .

.

.

JJJ ı ...;ı .;� �:..: J .)� �..

r � ı.!1:.. �.!.,;� ,.. ü J J .

�- J J

.:ı),,.,J Y.,,....Jı:..!.ı .> S· A-';,,T

)J J�,�-

�ı._ ı ı.s;; ...._ ı � \ ıS-•).:I _r�.±-�-_; · � · .>JJJjJJı j. �I ;�:;,'l�-L!;� ' j\1_,\ ı.s,;G I ı.sT E.li .1 : ,;. J�ı . ,;..ü ,,-�.i ı:, ,A �J ı.s..>�1 '":'"'"L, -' !.l;j.±.Cll� ı o..ı.:_ .ıJ li. .1. s�..c:'�=..ai �\f-�;_;T �wli , J_,ı ô).1_J'. ct· :- JJ 'l:=i-' , �8.!--ll J I ır �J , ı j l_,_I � J� J I .,j.Dl u=-=' � ' JJJ .J.1 ı.s .> ; J:.-_..ı._1 .:,, \ �\ �.Ç..C.: 1 .la� .Ji 1 J_I !l) r.-� JJ� ırl:- .JJr �..ı.:..: lfJ; .>T �w\i .iı J_ı , �-vPIS.> JJ::-"'.' ı.r �- ı; ı .S_ fl..ı.J_,._ J J&.!... ��' Lİ-k:�T 1..[; ,.­ .)-J; �l:, , lY..;) .JY.°J_; l:..!. ı _, , �J,r.l JI J( .!.T �"-:- J J , J:.:.. ) , ��� , j�\ -". .;..ı.Alir "1_,� ;I� J 0 LIJj J jw l .> ıjl:-�,;Ş, .J��,;_;Tj.� -I -"' � "'ü.. \' l:> ;� .

•

..

.

•

•

...

.

.

...

.

..

"'.�.1J 0.>"':-J J ' J�l;n �� ·J• j l_,_ı ,j.>'i} �0 J? h.>l:-W\ieş,,...,j-l� l:ı.!.l.:.a.J; \::- :- J J o.>j..Ü >�.>' J� l?l.1. . ;4 . ş. .)� ' u"1:�u. (_;1:111..P .__�? .iı J_1J • .>..f"Ji .

..

.

..

�J j J 1 ı.s _; ;ı· ·� l5"' ..:- ' ' • v cl°. ;.ıs::::; 1

..ı._ı � J l::-

"-:-

JJ

d- � .!.l:... ) ;1 ..U)o J ;\::- ı.i- .> .JŞJ'. J IS��·�\ j�\ . j t..SJiJ ��wli ,�lf.�;_;T .!lJ:= ) ifll JI • ..dT ır� � ı.!.l:l ;.)

4S)..,.;_ ,,f l-İl.;l..UI� .J\:._. J ..ı.:... J r.ı:; ı.1_ 1 j� .ıJ._I l-İl ;I� J'

......

..

..

- !l_,.... -

.

;.>"1.aM' .J.

j" "-> 41 t. .

ISBN . 975 · 482 · 166 - �