Memuriyet Hayatı

Solovyev, Kafkaslar ve özellikle de İslam'la ilgili merak ettiklerini Zerdabi'ye sorar ve onun anlattıklannı not alır. Solovyev'lerin evine çok sık giden Zerdabi onun kızına aşık olur. Kız da Zerdabi'yi sever, fakat idealist bir genç olan Zerdabi, Solovyev'in lozıyla evlendiği takdirde hem geleceğe yönelik planlarından vazgeçmek durumunda kalacağını hem de bu davranışının halkı tarafından hiç hoş karşılanmayacağını düşünerek, eğitimini tamamladıktan sonra Üniversitede kalması yönündeki teklifleri reddeder ve halkına hizmet etmek üzere vatanına döner.197

Memuriyet Hayati

Zerdabi, üniversiteyi bitirdikten sonra Tiflis'te, Toprak İdaresi'nde (Mejevoy Palata) göreve başlar. İlk dönemlerde halk Zerdabi'ye güvenmez ve ondan 'Şapkalı Rus' olarak bahseder. Bütün bu söylenenleri önemsemeyen Zerdabi hallrnı düşüncelerini anlayınca zamanla kendisini seveceğine ve güveneceğine inanır. Toprak İdaresi'nde Zerdabi'nin görevi; köylüler arasındaki toprak ihtilaflannı çözmek ve bu toprakların verimli kullanılmasını sağlamaktır. Bu dönemde, özellikle beyler ve köylüler arasındaki toprak anlaşmazlıkları her zaman beylerin lehine çözülmektedir. Bunun doğru olmadığını ve adaletli davranılmadığını düşünen Zerdabi, Borçalı kasabasının zenginlerinden olan Yadigarov'a: "Siz beyler köylülerin karşısında ne kadar az ve zavallısınız. Vücutça sağlam ve ruhça muhkem köylülerin çokluğunu görmüyor musunuz? Unutmayın ki onlar bir vakit gelecek kendi azatlıklarını isteyecek ve size kul olmayacak" demektedir.1911 Zerdabi burada köylülere yapılan haksızlıklara karşı çıkınca amirl�riyle ters düşer ve 1867 yılında bu görevinden ayrılmak zorunda kalır.199

ı97 H. Melikova, a.g.m., s. 28. 198 A.e. 199 7.erdabi köylülere yapılan haksızlıklara karşı çıkmış, verilen emirleri yerine getirmemiştir. Köylülere kendi haklannı öğretir ve kendilerini

Bu görevden aynldıktan sonra 28 Şubat 1868 tarihinde Kuba'da mahkeme katibi olarak çalışmaya başlar. Bu görevinde de zengin beylere karşı köylülerin haklannı savunmaya devam eder. 7.erdabi mahkeme katipliği süresince köylülere ücretsiz dilekçe yazar ve haklarını savunmaları için yol gösterir. Mahkemelerde büyük miktarda para talep ederek halkı soyan tercümanlarla ve dava vekilleriyle sürekli çatışma halindedir. Bundan rahatsız olan beyler 7.erdabi'ye suikast düzenlerler, fakat o bu saldından yara almadan kurtulur. 200 4 Ekim 1868 tarihinde işine son verildikten sonra bir müddet bağımsız mahkeme vekilliği yapan 7.erdabi, 18 Kasım 1869 tarihinde Baku. Ortaokuluna 'Tabiat Tarihi' öğretmeni olarak atanır.201 O dönemde Türk Okulu bulunmaması, Rus okullarının da Ruslaştırma politikaları takip etmesi yüzünden Müslümanlar bu okullara çocuklarım göndermek istememektedirler. Çok az sayıda Müslüman zenginin çocuğu bu okullarda eğitim görmektedir. 7.erdabi, ne olursa olsun bu okullara daha çok Türk gencinin gelmesi gerektiği düşüncesindedir. Çünkü, cehalete karşı acilen bir savaş açılmasının ve bu uğurda mücadele edilmesinin gerekliliğine inanmaktadır. 7.erdabi ders dışında sokaklarda gezerek, dükkanlara girer, halkı ikna etmeye çalışır ve onlara çocuklarını mutlaka okutmaları gerektiği fikrini işler.2°2 savunınalan için yol gösterir. Amiri Zerdabi'yi beğenmesine rağmen "Ya köylüleri bozmayacaksın ya da işten aynlacaksın" yazılı bir uyan notu gönderir. Bu durumun fazla devam edemeyeceğini anlayan :zedabi görevinden aynlır. A.e., s. 29. 200 Beylere karşı mücadelesinden dolayı çok sayıda düşmanı olan Zerdabi

Mart ı868'de evinde bir suikasta uğrar. Gece çalışma odasında işlerini yapan Zerdabi'ye pencereden ateş açılır. Fakat kurşun başının hemen üstünden geçip duvara saplanır. Saldından yara almadan kurtulan Zerdabi bu olaylardan yılmaz ve mücadelesine daha büyük bir azim ve gayretle devam etmiştir. A.e., s. 30. 201 Rüstemov, a.g.e., s. 60. 202 Ha1ka eğitimin öneminden bahsettiği olaylardan birisi de bir demirciyle yaşanır. Oğlunu okutması için ikna ettiği demirci, Zerdabi'ye her