Ekinci'nin Biçimi

da kaliteli kağıt kullanılmaya başlanır. Buna rağmen Azerbaycan vilayetlerinden abone sayısı çok azdır. Örneğin; Karabağ'dan üç, Şirvan' dan üç, Şeki' den üç, Lenkeran ve Gence' den birer kişi abonedir. Gazeteye abone olanların çoğunluğu Guba, Derbent ve Dağıstan bölgelerindendir. 348 Gazetenin tirajıyla ilgili olarak Zerdabi bir makalesinde okuyucu sayısının azalmasının bir sebebinin köylere posta gitmemesi olduğunu söylemektedir. Posta gitmeyen köylere (600 aboneden 4oo'ü köylüydü) eski vali Staroselski'nin emriyle o bölgelerde çalışan hükümet görevlileri tarafından gazete ulaştırılır ve yine bu kişiler tarafından halka dağıtılır. Vali ayrıldıktan sonra bu görevliler gazeteleri köylere götürmeyi bırakınca abone sayısı yarı yarıya azalır. Zerdabi bu gidişle gazete çıkarmanın zora gireceğinden endişe eder.349 Bir süre sonra endişeleri haklı çıkar ve gazete kapanır.

Ekincinin Biçimi

İlk sayısı 22 Temmuz 1875 yılında çıkan Ekinci gazetesi 1875 yılında 12 sayı, 1976' da 24 sayı ve 1877 yılında 20 sayı olmak üzere toplam 56 sayı yayınlanabilmiştir. Ekinci'nin beş ilave nüshası3so

348 Ekinci, Yıl: 2, No: 13, ıı Temmuz 1876, s. ı. 349 Ekinci, Yıl: 3, No:1, 4 Ocak 1877, s.ı. 35° İlavelerin kesin olarak hangi sayıya dfilıil olduğu bilinmemektedir. Birinci ilave; Ekincfnin ilk dönemlerinde yayınlanan ebattadır. Bu nüshada 'Tiflis'ten Vali'ye Gönderilen Teller" başlıklı Osmanlı-Rus savaşırun gidişatına dair 1 Haziran' da Kars'tan alınmış haberler vardır. Nüshanın hangi sayıya ait olduğunu öğrenmek için 23 Haziran 1877 tarihli 13. sayısında yer alan bir not önemlidir. "Bu yaz Tiflis'ten Vali'ye halka iletilmek üzere gönderilen telgraftan acele neşredip gazete ile beraber göndermeyi gerekli görüyoruz". Bu yazıdan hareketle gazetenin acele resmi hükümet malumatlannı geciktiremeyeceğinden bu nüsha 23 Haziran 1877 tarihli 13. sayının ilavesi olmalıdır. İkinci ilave; 1877 yılında yayınlanan 16 ve 17. sayılardaki haberlere baktığımızda ıs. sayıya ait olduğunu söylenebilir.

Üçüncü İlave; Gazetenin 1877 yılında yayınlanan yedinci sayısındaki nottan ve önceki çıkan sayılardan bu ilavenin sekizinci sayıya ait olduğu söylenebilir. Dördüncü ilave; bu ilavenin hangi sayıya ait olduğuna dair bilgi

"Bu gazete çap olunur Gafkas vilayetinin Badkube şeherinde. Herkes elaınnameler ve mektubat göndermek hahiş etse gazeti çap ettirenin adına göndersin. Ve gazeti almak hahiş eden kesler gazetin yukarıda zikr olan gıymetini lanmdır gazeteni bashramn adına göndersinler ve öz adlarını ve sakin olduğu yerlerini yazıp malum etsinler. Bu gazeti çap eyledir Bakı Gimnaziyasının muallimi Hasan Melikzade Zerdabi" yazar.

Gazetede başlığın sağında: "Fi Recebulmurebcceb sene 1292. Fi 22 İyul Rusiya sene 1875. Gazetin gıymeti: Bir seneliği 3 manat; altı aylığı ı manat 50 kepik. Poşt harcı gazet bastıran iledir. Herkes öz işleri baresinde bu gazette elaınnameler bashrabilir. Bele ilamnameler bastıran keslere lazımdır ki elamnamelerin her kelmesine iki kepik versinler"; sol yanında ise "Herkes bu gazette gısm ehvalat baresinde mektuplar bashrabilir.

Ve eğer bu şahs bu güne mektubatı hemişe göndermeye hahiş etse ol kes içun gazet mufte gönderilir. Eğer bu mektupların mezmunu gazetin evvelimci nömresinin dfilıiliyesinde alınan ahvalatlardan savay ahvalat ola ya bu mektuplarda devleti filiye ve gayri devletlere ya mezhebe ya bir asıma adlanan şahsa deyen sözler ola ol vaktte gazetin munşisinde ihtiyar var o mektubu çap etmesin, ya o nalayıg sözleri kenar edir sonra çap etsin"352 diye yazmaktadır.

Yukarıdaki metinden de anlaşılacağı üzere gazete ilk sayısında genel bir çerçeve çizerek okuyucuların merak edebilecekleri sorulara yoktur. Beşinci ilave; bu ilavenin içindeki yazışmalardan anlaşıldığı kadarıyla ı877 yılının birinci sayısı olma ihtimali çok yüksektir. Aynur Askerova, "Ekinci Gazetesi'nin Rusya Müslümanlarının F.ikir Hayatındaki Rolü", Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek

Lisans tezi, Eskişehir 2000, s. 86-87; Veli Memmedov, Ekinci Gazetinin Göstericisi, s.29-30; Ahundov'a göre ise ilaveler ı875 yılında çıkan ı, 6, 8, 13 ve 15. sayılara aittir. Ahundov, Azerbaycan Matbuatının İlki, s. 3. 35' Ahundov, a.g.e., s. 3. 352 Ekinci, Yıl: ı, No: ı, 22 Temmuz ı875, s.ı.