Baku'ye Dönüş ve Kız Okulunun Açılması

rağmen burada yaşadığına göre her halde bu fakir halkı çok seviyorsunuz" demiştir. 221

Zerdabi meslek okullarının yanında her zaman gerçekleştirmek için fırsat kolladığı bir projeyi daha hayata geçirmek üzere girişimde bulunur. Müslüman kızların okumaları için 1896 yılında bir sınıflı üç yıllık bir kız okulu açabilmek için izin ister, 228 fakat bu isteği reddedilir. 229

Baku'ye Dönüş ve Klz Okulunun Açılması

XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren Azerbaycan' da eğitim ve kültür sahasında pek çok yeni gelişme olmuştur. Medreselerin yanında yeni okullar açılmaya başlanmıştır. Eğitimin gelişmesinde S. A Şiıvani, M. T. Sıtkı, H. B. Vezirov, S. M. Ganizade ve H. M. Zerdabi'nin önemli gayretleri olmuştur. Zerdabi'den sonra kız okulu açmak için Tagiyev, Çar 111. Aleksandr'a müracaat etmiştir, ancak bu istek de geri çevrilmiştir. Çarın ölümünden sonra Tagiyev, Çarın eşi Aleksandra Fyodorovna'ya çok değerli hediyeler göndererek okul için izin ister ve eğer izin verirse onun adını okula vereceğini bildirir. Böylece izin alınır ve okulun nizamnamesi Zerdabi tarafından yazılır. Nizamnameden sonra oluşturulan yönetim kurulunun başkanlığına Tagiyev, başkan yardımcılığına ise Tagiyev'in isteği ile Zerdabi23° seçilir. Eylül 19oı'de her şey hazır

227 H. Melikova, a.g.m., s. 44. 228 Bu başvuru Kavkaz gazetesinde "Bakfi'den bildiriyorlar ki; Hasan Bey

Melikov'un hanımı Kutsal Nina Okulunu bitirmiş Hanife Hanım Müslüman kızlan için özel pansiyon açmaya hazırlanıyor" şeklinde yer alır.

Ahmetov, a.g.e., s. 213. 229 Göyçay kaz.a Reisinin Baku Valiliğine gönderdiği raporda bu isteğin kabul edilmemesinin sebebi olarak "Zerdabi'nin siyasi cihetten itibarsız ve devlet için tehlikeli olduğu" yazılmaktadır. Ahmetov, a.g.e., s. 218. 230 Zerdabi ile Tagiyev'in ilişkileri 18701i yıllara dayanır. Fakat asıl birliktelikleri Zerdabi Bakfi'ye döndükten sonra (1896) olmuştur. Tagiyev'in sahibi olduğu Kaspi gazetesinde çalışmaya başlayan Zerdabi'nin ve eşi

olduğu halde yeterli öğrenci olmadığı için okul açılamaz. Zerdabi ve Tagiyev'in birkaç adamı Bakll'ye yalcın bölgelere giderek halkı kızlarını okula göndermeye ikna etmeye çalışarak öğrenci toplar. Bu uğraşlar sonucunda okul, 7 Ekim 1901tarihinde58 öğrenciyle eğitime başlar.231

Tagiyev ve Zerdabi'nin okulun açılışında karşılaştıkları en önemli problemlerden biri de kızlann okumasına karşı çıkan mollalann varlığı olmuştur. Devrin mollarının bir kısnuna göre, kızların okuması caiz değildir. Mollalar, bu fikirlerini halka ileterek, onlardan kızlarını okula göndermemelerini isterler. Tagiyev ve Zerdabi ise, kızların eğitiminin dinen günah olmadığını, aksine geleceğin annelerinin mutlaka eğitilmesinin gerekliliğini halka anlatarak, onları ikna etmeye çalışırlar. Bakll'deki bazı mollalar Ahund Ebu Turab, Gazi Ağa Mir Muhammed Kerim ve Ahund Molla Ruhulla, Zerdabi'nin haklı olduklarını söyleyerek kız okuluna destek olurlar. Okulda; müdire Zerdabi'nin eşi Hanife hanımın yanında, Rusça ve matematik öğretmeni Mariya Mustafayevna, Azerice ve Din eğitimi öğretmeni Esma Hanım Hafız Mehmed Emin Efendi Kızı, Tatar Rahile Hanım Teregulova, Tatar Meryem Hanım öğretmen olarak görev alır. Okulun binası çok görkemli yapılmış ve her türlü ihtiyaç düşünülmüştür. Okul çok disiplinli bir şekilde yönetilmektedir ve çalışanların tamamı kadındır. Burada derslerin dışında sosyal faaliyetler de gerçekleştirilmektedir.232 İleride Azerbaycan'ın geleceği için çalışacak olan birçok öğrenci

Hanife hanım'ın en büyük hayallerinden birisi olan Müslüman Kız Okulu Tagiyev tarafından açılır. Zerdabi okulun kuruluşunda yer alırken Hanife Hanım okulun müdiresi olur. Zerdabi daha sonra Tagiyev'in sahibi olduğu Hayat gazetesinde de yazılar yazar. Zerdabi ölümüne kadar Tagiyev'in eğitim, basın-yayın ve hayır faaliyetlerinde tavsiyelerini desteğini esirgememiştir. 23• Okan Yeşilot,"Kafkaslarda İlk Müslüman Kız Okulu'', Akademik Araştırmalar Dergisi, İstanbul, 2000, No: 6, s. 285-287. 2;12 Yeşilot, a,g.m., s. 287-292.