I. Muallimler Kurultayının Toplanması

de makaleler yazmaktadır. Kaspı'den başka Hayat gazetesinde ve Debistan dergisinde de makaleler kaleme alır. Bu makalelerinde; halkın aydınlanması, eğitim, çar memurlarının ve yerli beylerin halka yaptıkları haksızlıklar, vatan sevgisi, gençlere tavsiyeler, dostluk ve habralar gibi konular işlenmektedir.

1. Muallimler Kurultayının Toplanması

:XX. yüzyılın başlarında Azerbaycan' da eğitim sisteminin yeniden yapılandırılması için çalışmalar başlablır. Bu çalışmaların temelinde yeni derslikler açmak, ana dilde eğitim, ana dilde ders kitapları hazırlanması, muallimlerin yeterli seviyeye gelt:rek kendilerini yetiştirmeleri, Müslüman çocukların okullara gitmesinin sağlanması, yeni ders programlarının yapılması ve bunlarda birlik sağlanması gibi önemli konular vardır. 242 Zerdabi'nin ı906 yılında 1. Muallimler Kurultayının toplanmasında büyük katkısı olur. Mayıs ı906'da Nicat Cemiyetinin toplantı salonunda alınan karar neticesinde muallimlerin ağustos ayında toplanması kararlaştırılır. Toplantı komisyonuna Zerdabi, F. Ağayev, N. Nerimanov, E. Caferzade, A Efendiyev, H. Mahmudov, M. Hacıbabayev seçilir ve hazırlıklara başlanır. Zerdabi, Kaspi, Nerimanov Hayat, F. Agayev İrşad gazetelerinde kurultayın amacı ve kapsamı hakkında makaleler yazarlar. ıs Ağustos ı906 tarihinde saat ıo.oo'da II. Şehir Okulunun salonunda başlayan toplantıya Zerdabi başkan, Nerimanov başkan yardımcısı, Ferhad Agayev de katip seçilir. Toplantıya Azerbaycan, Dağıstan, Gürcistan ve Ermenistan'dan gelen yüzden fazl� eğitimcimin yanında matbuat işinde çalışanlar da iştirak etmiştir. 243 "42 Hüseyin Ahmedov, Neriman Nerimanov'un Pedagoji Fikirleri, Bakı,

Maarif Neşriyyatı, 1979, s. 32 "43 ManafSüleymanov, İşittiklerim Okııduklanm Gördüklen·m, Bakı, Azer

baycan Dövlet Neşriyyatı, 1987, s. 13.

Kurultayda; Azerbaycan'daki halk eğitiminin problemleri, ilk ve orta Rus-Tatar okullarında ana dilin mecburi ders olması, yeni ders programının tertibi, ortak ders müfredatının oluşturulması, köy öğretmenlerinin durumlarının iyileştirilmesi, Gori Muallimler Seminariyasz'nın Azerbaycan şehirlerinden birinde şubesinin açılması ve kadın tahsilinin geliştirilmesi vb. konularında tartışmalar yapılır ve sorunlara çözüm önerileri getirilir. Kurultayda, Livitski'nin244 Kafkas valisine şikayet edilmesine ve ana dilin serbestçe öğretilmesi hakkında dilekçe yazılmasına karar verilir. Şikayet dilekçesini Zerdabi yazar. Dilekçenin son cümlesi "Kurultay adaletli karar vermenizi arz eder" şeklindedir. Nerirnanov bu cümleye karşı çıkarak "Kurultay talep eder" şeklinde değiştirilmesini ister. Zerdabi talep sözünün aleyhlerine olacağını durumu daha da zora sokacağını anlatır. Bunun üzerine kurultayda tartışma çıkar ve oylama yapılır. Yapılan oylamada Nerimanov'un teklifi kabul edilir. Kurultayda geçen bu olay Hacı Zeynelabidin Tagiyev'e haber verilir. Kurultaya gelen Tagiyev bir konuşma yapar. Konuşmada: "Dünkü aldığınız karar yanlıştır. Nerirnanov uzağı göremeyen, benim paramla okuyan ve burada sizin aklınızı karıştıracak inkılapçı laflar eden bir şahıstır. Sizden rica ediyorum dünkü kararınızı değiştirin, yoksa bu milletimizin aleyhine olur" der. Bu konuşmadan sonra söz alan Nerirnanov: "Evet ben Tagiyev'den burs alıyorum. Fakat onun gibi düşünmek zorunda değilim. Haksızlık karşısında susmam mümkün değildir. Bir daha da Tagiyev'in bursunu almayacağım" diyerek cevap verir. Kurultayda aynca Ermeni öğretmenlere de banş eli uzatılarak beraber hareket etme teklifi yapılmıştır. 24s

244 Bakfı'deki okullann sorumlu müdürü olan Llvivitski okullarda Azerbaycan Türkçesiyle konuşmayı yasaklar. Bu konuda çok kah olan Livitski buna aykın davranan öğretmenlerin hemen işine son verir. Bu katı uygulama şikayet konusu olur. Süleymanov, a.g.e., s. 139.

245 A.e., s. 140.