Refik Zeka Handan - Seçilmiş Eserleri by Türkçü Betik

R8FİQ zaKA X8NDAN

SEÇiLMiŞ asaRLaRi •

1--: � 1

•

. .

....

�

� ....

·--, . •

... ..

� 1

. .,,

�

.•

..·• - ��· -�··�

"ŞöRQ-QöRB" BAKI-2004

...

Bu kiıab

·'R11fiq Z'i1ka Xmdan. n;),şri

Seç·i/mi:f vs.1rbri"

(B,ıkı.

Awmaşr,

asa:>mda J;,krar naşra hazırlanmışdır

Tartib cdoııi:

Aydan Xandan

894.3611 de l l AZE Ratiq Zaka Xandan. Seçilmiş asal"lari. Bakı, -

Rafiq Z0ka Xandan nağın3kar şairdi.

19Y2)

Şorq-Qerb", 2004, 360 soh.

Onun şeirl�rina

ncça-neç0 mahnı

bastalnnmişdir. Çox sayda umtoriyalar, kantatalar va süitalarm matnhıri ı..kı Rafiqe mexsus idi.

Şair ham aruzda, hDm da Jıecada cyni maharetle qalam çalmışdır. Lakin onun aruzu lc:iıni heca:>ı da dil ve ahang baxımından ferqlidir, o birikırimı bonzemir.

sesi, öz m.ıfosi,

Müallifın seçilmiş asarlarindBn ibarvt olan bu kitabına daxil cdilan revan

öz nağmesi

va ahnngdar üslublu poctik nüınunelarin hor birinde şairin öz var.

ISBN 9952-418-14-8

Azorbaycan Respublikasının Prezidenti

İLHAM 8LİYEVİN

"Azarbaycao dilindlit Iatın

qrafikasa

ita kütıavi naşrlariıı hayata

2004-cü il tarixli

keçirilmasi haqqında"

12 yanvar ila

naşr ollUlur va ölka kitabxanalarına hadiyye edilir

s<Jrnncaıru

ÖN SÖZ

0Şerimizin ü füqleri ildon-ila

matbuatında

genişlanir. Artıq Türkiyeda şairlari

ınizi az çox tanayırlar. Na yazıq ki, istar Türkiya istarse Azerbaycan ,

dafalarla yazdığım, televiziya

va radio vıısitasila dafö

larla söyladiyim elifba problemimiz qarşıımzda bir Çin saddi kimi hala

aldı

Bu gün a\tmış milyonluq Tü.rkiyl;;)daki qan

da dumıaqdadır. Türk dünyasının düşmeni, collad Stalin latın asaslı

efübamızı alimizd�n

qardaşlanrnız yazımızı

...

oxuya bilmir. Bu dahşetdirl Bizimkilar da on

basına keçmak ma se les i harada d anışanları n sayı b arnıaql a göstorila ların kitablannı ox.umaqda çetinlik çakir. Bu, ac1 gerçakdir. Latm elif

dünya madaniyyetinin bütün incilarini birca

bilar. Nadan bu güne qaldıq? Magar bilmirikmi türk ,

qardaşlanmız

birca neşr etmakdadirlar.

rini, onlar da bizi candan, könüldan manimsayocaklar ...

Magar anlammqmı ki, latın alifbasına keçsak, bizlor Türkiya türkla "

Bu satirleri atam Rofiq Zaka Xandan 1990-cı ilde "Ocaqdaşlanm" kitabının ön sözündo yazmışdır. Helo o dö vrda latın qrafikas ma keç mak onwı üçün an höyük bir arzu idi.

Bu gün 2004-cü ilda atamın illarle içinda basladiyi, döno-döna maqa1a va çıxışlannda seslandir diyi bu arzusu hayata keçmişdir. Bu arzunu atamın hedsiz hörmat

basladiyi, sevdiyi, aduıa "Heydar Baba" dastanını he sr etdiyi ümWTI milli liderimiz, marhwn prezidentimiz Heydar elirza oğlu 81iyev ger

çakleşdinniş oldu. Bir çox şair va yazıçılarım1zın asarlarinin latın asaslı alitba ila yenidan

iş ıq üzü gönnasi

çox ehomiyyatli bir işdir. Galocak

nesil millati, xalq1, vatani yolunda misilsiz xidmat\er göstmmiş, gözal sanat incilari yaratmış şair ve yazıçılarımızı tanımalıdır, onların asar larindan monavi qida almalıdır.

larda yazdığı şeirleri yer almışdır. Kitabda onun hayata, dünyaya, doğma torpağa, sevgi ya, x.alqa, insanlara hasr olunmuş şeirlari toplanmışdn. Atamın "Seçilmiş 6sorlari" adlı bu kitabmda o nun müxtalif dövr

Men do bu fıkra bütün somimiyyatimla şerik oluram ki, ham oruzda,

birisinde onwı bir şair kimi öz sasi, öz na

hem da hecada orijinal nümunalar yaradan atamın qalamindan çıxan

bu poetik nümunalarin har

fasi, öz nağmosi var. Rafiq Zeka heç bir şaira banzamir, o, klassik

�4�

nadir inci larini candan menimsemakla qalmamış, yeni, orijinal bir üslub olda etmişdir: şairlarimizin

İgid arlar ölümla ömıünü üzlaşdiranlardir, Ulusla yurdu

bağrında ölümsüzlaşdiranlardir!

kimi kimsa tarafindnn işlenmayan

qafiyalor R�fıq Zaka yaradıcılığın da boldur. O, söz sanatinin xaridandır. Ravanlıq, ahangdarlıq çeviklik Yaradıçılığı boyunca millatin dardlerine yanan Rafıq Zoka son şeir

onun poctik üslubunun maziyyetlerindandir. lerinda bela, x.alqının

q�

ağnlannı qalama alm.aqdan yorulmamış, ömrü

boyunca türk xalql annın milli-menavi hiriliyi, ideyalarına sadiq

dır. Ümuıniyyetla atam har zaman her yerda heqiqatin carçısı olmuş,

övladlannı da yalnız bu ruhda böyütmüşdür. O, poeziyanın vurğunu idi, Füzulini, Sabiri, Mtişfiqi, Cavidi dalicasina sevirdi. Türk adabiyyatını mükammal bilirdi. Onun üçün şeir sanati başqa bir alam idi. ''Şeir fikir larla deyil, duyğularla yazıldıtından duyğulara xitab etrnalidir" fikri atama maxsusdur. Bu fikirden irali çıxaraq o gerçak.dan da ahangli, ritmli şeirlar yaratmışdı, Atamın şeirlarinden onun daxili alami fışqınrdı. 1999-cu ilin 7 yanvar günü manim va ailomin hayatında an aAır gün idi. O gün atam qaflatan hayatclıın getdi. Hassas ruhlu şair ürnyi illerle özilnda daşıdığı millat, xalq dardlarina tab gatira bilmedi, atam bizdan aynldı. Onun yazı masasının üzarindaki qeydlar daftarçosinde son gününda yazdığı satirlori oxuyub düşüncolara daldım. Hayatının axır gününda bela o, ulusunu, milletini düşünmüş, bu misralan yaz mışdı:

Ulu!> düşmanloriyla

bitmeyen düşmonliyim vardır, Bir anlıq yaptığımdan sanmayın peşmanlığım vardır!

Digar misralar isa bunlar idi: O insan

ki, ulu.s eşqiyla yanmış yurtda arsızdır,

Onun ömrü bu varlıqda dayarsizdir, tutarsızdır! Bali, Rafiq Zeka ömrünün son günü nde bela, yalnız milletini, yal nız xalqını düşünmüşdür.

Hazırla kitabda Refiq Zakanın ham hecada, hem da aruzda yazdığı esarleri yer almışdır. Onun aruzunda qaliz sözlere, tarkiblara, izaföt lan:t rast galmirik. Atamın xalqıma armağan etdiyi ı 00-a yaxın şeirlar

kitabı, televiziyadan alovlu ÇIXlşlan, 80-ci iUarde Türkiyade Atarbay can adabiyyatını tabii� etm0si, bu iki dövlat arasında manavi körpü nün ilk yaradıcılanndan olması onun danılmaz xidmatlaridir. O. bütün hayatını xalqına., vatanine hasr etmiş, daim yorulmadan. çalışmışdır. Ömür na yazıq ki, çox qısadır, ancaq önemli olan ömrü layiqinca yaşa maqdır. Eynila atamın özünün

bir vaxtlar söyladiyi kimi:

Yaşadar könlünü ilham, qanşar şera başı Yaşayar şair olan kaslar ölenden sonra! Yurd olar daima dünyada sevinci, talaşı, Ulus eşqiyla onu baslar, ölandan sonra. Sağlığında gülar ovqatı, çatıldıqca qaşı

Ona aşiqlar onu sasler ölanden sonra

Yaşayar xatiralarda ulularla yanaşı Ruhu, vicdanı müqaddesler ölandan sonra! Aydan ){andan

ï¿½eirlar

·t'l'

SİZIJJf»{?.M !MB'J,l TÜRKDAŞLARA

r�.

s�

Ey ulus eşqine oddan keçen oddaşlanrnız!

Size men bağlıyam, ey sevgili yurddaşlanmız -,

Size bağlı, meni candan yaşadan qayğılanm, Hisslerim, duyğulanm, sevgilerim, sayğılanm. Size men bağlıyam, ey neğmali çağdaşlarımız,

Ata ruhlu, ana şafqet\i ocaqdaşlanmızt Sizdenem, men ey adı dillara düşmüş obalar, Ey çocuqlar, naneler, qızlar, oğullar, babalar!

Dili bir, noğmesi bir doğma ulusdaşlanmız, On min il önce möhürlanmiş ulus da.şiarımız! Sizdanam,

mon,

qoca tarixi yazanlar, sizdan,

Sizdanem, ey bizim ardamli ozanlar, sizden!

Ruhumun Ç anlibel üsto qanad açmış Qıratı Hayqınr göylere dastan, ağı, laylay, bayatı. Haydı emriyle Koroğlum atılıb vecde galor,

Hay verer qurd kimi ard-arda düzülmüş deliller.

Orda yay, qalxan, ozan, türkü, qopuz, ud vardır, Orda "Orxon-Yenisey" var, Dada Qorqud vardır! Sizdanam, men,

eşidib söyladiyim noğmani siz ,

Size yad bilmeyin alamda, siz Allah, mani siz! 1984

�

H0YATDA

Ölmeli insanlar ölan deyildir, Onların dardine qalan tapılmaz. Cafanglar yazanlar

ölan deyildir,

ardamli ozanlar hissa qapılmaz. Ulular bu qader ()lmazdı yadda. Cılızlar bu qader olmasaydılar,

Ôlmali

olanlar qalmasaydılar,

Qalmah olanlar qalmazdı yadda.

Dünya işlerini asan gönnedim, Min hikmet gizlenir oyunlarında.

Dahi

Ha baxdı m , bir kiçik nöqsan görmadim

tabiatin qanunlannda.

Kim deyir, nadanlar qahr hayatda?!

Nedir alçaqlann sevinci, dordi,

Ölmeli insanlar galdi-ged<>rdi, Qalmalı insanlar qa lır hayatda. 1984

ADİ GÜN BİLM0YİN tarixi

Adi gün bilmayin keçan günleri, Bu gün da

günlerdon biri,

Dörd milyard yurddaşı olan bu dünya, Yayıb şöhretini Günaşa, Aya. Hor gün yer üzüna min insan galir, Sanatkar, filosof, qahraman gelir.

�10�

Bir

safa getirir bu xoş gelişler,

Sabah tarix olur bugünkü işler. Tarixa

düşecek bir sabah bu

Bu gün bir dahinin

gün,

doğulduğu gün.

zefer günü.

Bir bayram günüdür ilin hm günü, Her gün bir insanın bir

Bu gün sabah üçün tarixi gibdür,

Bu gün bir mahalda toydur, düyündür.

Bu gün bir igidin öldüyü gündür, Bu gün bir aşiqin güldüyü gündür.

Kiminin ulduzu batacaq bu gün, Kimi arzusuna çatacaq bu gün.

Bu gün de tarixi günlerden biri, Adi gün bilmeyin keçan günleri. 1984

ŞAİR0 N0 GaRaK

Ş aira na geniş otaqlar gorek,

Na da tarifçilar, yaltaqlar garak . Qelbi qalbilarda vuran şairin,

Ötsün türküsünü dodaqlar gorok. Ona mükafatlar g erek deyildir, Ona

dağlar gorek, bulaqlar gerak.

aylanan

Onun qanad çalan tarlan ruhuna, Güneşle

�

oylaqlar garak.

�

Şera yad ohnayan qulaqlar garak. Şaire, şaire yasaq olınayan,

Şaira bir könül xoşlu� bir da

Bir qelem, bir de. ağ varaqlar garak. 1985 "'"' *

yüks0lan havesimdir.

Manim şeirlarimden qopan, ınanim sesimdir, No söylaramsa, candan

Azerbaycan odumdur, suyumdur, nafusimdir.

U1us on ulu sevgim, yurd

Onsuz

gülüstan

an müqeddasimdir,

olsa qürbatda, mehbasimdir,

Dünyanı dolaşmışam, öz torpağım besimdir! 1985

DÜNYA ULU DUNYADIR Dünya evi, bir ev ki,

Duyduqca onu, sev ki,

Sönmoz odudur sevgi,

Dünya ulu dünyadır, İnsan dolu dünyadır.

bağlar,

Qoynunda hayat çağlar, Dağlar, damlar,

Can vermali irmaqlar, Dünya ulu dünyııdır, insan dolu dünyadır.

Ay hüsnüne hasratdir, Ulduzlara ziynatdir, Başdan-başa cerınotdir,

insan de>\u dünyad11.

Dünya ulu dünyıJdır,

�12�

Alqışlar onu göylar, Alemleri celb eyler, Heyranı olan söyler:

İnsan dolu dünyadır.

Dünya ulu dünyadır, Dünya ne demak, anlar Canda n sevan insanlar,

Duymaz onu nadanlar.

İnsan dolu dünyadır.

Dünya ulu dünyadır,

1985

GÖZaL İZMİR, GÖZ0L BAKI Sevincimiz aşdı,

daşdı,

Xayalnmz dağlar aşdı, Qardaşlaru:n, qardaşlaşdı

Göze) İzmir, gözal Bakı. Araz Kür kimi çağla<il,

Xazar sevincdan ağladı,

Ömürlük peyman bağladı Gözel İzmir, göz.al Bakı. udu,

Sash�di dede Qorqudu, Ulusun qopuzu,

Rüzgarlar, sular O)tudu GözaJ İzmir,gözel Bakı.

Yol uzanar, ömür gülar,

bürkülar, öter qanadh türkülar Göz�I İzmir, göz.al Bakı. Ged� sıtmalı

�13�

Çınladı saz, dindi kaman, Amandrr, görmesin duman, İki gözüm iki liman Gözet İzmir, gözel Bakı. -

Füzuli şeir, Qoşaydı neğma Üzeyir, Yazaydı

Bir-birine benzeyir Gözet İzmir, gözal Bakı. Bu na küydür, bu na haydır,

günaş, biri

Ulduzlar alay-alaydır, Biri

aydır

Gözet İzmir, gözet Bakı. Yabançılar danlmasın, Doğma bağlar qınlmasın,

dünyada ayrılmasın Gözal İzmir, gözal Bakı. Bu

1985

QARDAŞ, OLMAZ Duyğulan sazaq olan,

Yaxınları uzaq olan,

Hisslari his-pasaq olan, Qardaşına sirdaş olmaz.

Olmaz, qardaş! Qardaş, olmaz! Özündan bohs edanlardan, Bir ucdan üyüdanlardan, Öz xeyrini güdanlardan, ayri yolla gedanlarden,

Yoldaşlara yoldaş olmaz. Olmaz, qardaş! Qardaş, olmaz! �14�

Eliyle vacda galmayan, OcaAıyla yüksalmayan, Ana dilini bilmeyen, Xacaletindan ölmeyen, Adamlardan yurddaş olmaz. Olmaz, qardaq! Qardaş, olmaz! 1985

M0RDL0R, NAM0RDL0R Dünyadakı derdleri Çakar dünya mardlori. Mardlerin göz y�lan Güldürar namardleri . . . "'

Könül qürbot ele yar ola bilmaz, Qaribin ürayi

bir yumaq kimi. aynla bilmez,

Qaynağından çıxan bir irmaq kimi. Şair, ocağından

bulağından su içar şairin ömrü, Sevmakla, sevilmakla keçar şairin ömrü. Sevda

* * *

Oğullan ölen yaslı Boşluqla üz-üw

analar

duran aynalar...

* * *

Sen ey Odlar yurdu, TorpaAm oddandır! � 15�

Har daran, har yamacın, Har dağın od.dandır!

Odla çarpar qalbin, Qaynağın oddandır! Y andırar yad alini, Bayrağın od.dandır!

1985 * * *

Bu yurddan çağlayardı bir zamanlar Davullar, zurnalar. sazlar, kamanlar. Çalınca, kükrayardi qehremanlar, Davullar, zurnalar, sazlar, kamanlar. Na zövq almış ulusdan duyğusuzlar?1 Görünsün Qorqud

avazlı oğuzlar. Ucalsın türküler, udlar, qopuzlar, Davullar, zurnalar, sazlar, kamanlar 1985 ... * *

Yurddaşım,

könlilmün

sasini dinla,

Dinlasan, bikırsan man na istaram. İstorom har zaman

şeirlerimla, Ulusu göstaram, yurdu göstarom. ***

YaJŞayar şair olanlar ölümündan sonra, Gözünü yer üzüna yumduğu günden sonra.

� L6�

..... San, Rafiq, an ulu sevdaya düşenlerdaruıan,

Ulus uğrunda qalamla döyüşanlardansan.

... . .

Ocaq bir odlu bulaqdır, Tükooınez, alem

içse de.

Yere göye and içse da.

Ocaqsızlara inanmanı,

Ocağa bağlanmalıdır

Har insan oğlu; gecsa da.

Alovlanacaq sevgisi,

Şair·dünyadan köçsa da.

Ocaq farah doğurmalı, Kadarsa da, sevincsa da. Ocağı göraram, gözüm Günaşi gücla seçsa da. Clcago. ô.ogru gec.\arem. Yerimak mana gücse da.

Gelsin bir sürü düşmanim, Ocağım almaz heç zada. Ocağa, canım heçsa da.

Canımı qurban veraram

Bu ocaq ömrümdür menim, O keçmaz, ömıiim keçsa da! 1971

***

Çağlayan hisslarimin cangi qopuzdur, uddur,

Manim ömrüm, günüm alamda ulusdın, yurddur. Ulusum, yurdum üfüqlarda alovdur, oddur.

Refıq onlarsız ömürlük ulayan bir qurddur. ***

Çalışan aranlar sırasındadır.

Garak insan olan çahşa günda

Ölüm her kes üçün bu yer üzünda

Bu günle sabahın

arasındadır.

* * *

Yurdunun carçısı yurddaşlara candan güvener.

Ulusuyla öyünonlor ulusuyla sevinor,

"' * *

Ulusumdur Füzulisi,

Ulusumdur insanlığın aynasında qalan ulus, Üzeyiri olan ulus. * * *

Ey Xazar, dalğalarınla dali könlümsan san, Ey Bakı, ömrümü nurlatınısan, ömrümson son. ***

Anadan iblis olan insan yox,

İçi xalis pis olan insan yox. * * *

Su ile canlanır bu torpaq ana, İnsanlar, canlılar bağlıdır ona.

odsuz olmasın!

Yarpaqsız, çiçeksiz, otsuz olmasın,

Havas ız olmasın.

�18�

"'"' *

Dünyaya

Dünya gözallari bezeyib saysız elleri, dağ çakibdir o dünya gözelleri . . "' "'

İnsanın qüdrati öyranmekdir,

Dil�yi. xilqoti öyranmekdir. Ülfeti,

söhbati öyranmakdir,

amali, zah meti öyranmekdir. İnsanın

şöhrati öyranmakdir,

an höyük serveti öyranmakdir! "' * *

Olmaz olsun bu aynlıq, qardaş 1 Könlüma doldu ayrılıq, qardaş,

"'"' *

Denizin ruhu var foğana geler, an höyük canlıdır, deniz, oğlum.

İnsana bağlıdır, inan ki,

öler,

Gctsa sahillerindan iz, oğlum! "'

Ulu dağlarda gur

bulaqlar var.

Heç zaman sönmeyen ocaqlar var. Dağ ların arxasında dağ lar var!

Sıldırımlardan ildınm ürkar,

* *"'

Bu körpe dadlı körpedir, Melek qanadlı körpedir.

� L9�

Çiçakdir inca allari, lpakdir ince teltari. Bu körpe inca körpadir, atirli, qönça körpedir. Baxışları ne mutludur, Sevinclidir, umutludur. Deyir bu

körpe sizlara:

Yazıq bu körpasizlata! ...

Ölümtak zamansız nadir? Ölümdan iman�ız nedir?! Ölüm kimseya acımaz, Ôlümdan amansız nadir?!

BİR ŞEY OLMASIN beter, zülüm var, adl ı bir gülüm var,

Bir hayat var, bir ölıim

VBr,

Ölümdan Ulus

Gülüma bir şey olmasın.

Dilsiz ötenni könüUar?l Dilim qurusun, ay eller, Dilima bir şey olmasm.

Yer üzünda dürlü diller,

Nadir bu ürayimdaki, Umulmaz dilayimdaki?

Har şeya razıyam, teki Elima bir şey olmasın! ..J:I'. 20

�

... . .

Kadar galanda çan galar, Kadar qocald11r insanı.

Kadar ucaldar insanı .

Keder nedir, bilen bilar.

•••

Azad11q ila zafar çahrlar, Onsuz yaşayanlar alçalırlar.

Azadhğ pulla almaq olmaz, Azadlığı can verib, alırlar...

ZAMAN

Ürak

dilakla

çağlayıb,

Zaman-zaman gamk vura.

Ulusdaş

istamazmi ki,

Ulusla toy-busat qura?!

doğur, duman keçir.

Zaman keçir, yaman keçir,

Günaş

Zaman duranm bir zaman? Zaman saat deyil dura! *

* *

Ölümü dard edanin dardi böyük, qorxaqd.ır!

Ölümü derd edan insan ne qeder maymaqdır! Ö\ümü adlamaq olmaz, bir aşılmaz dağdır. Bu hayatda ölümü adlamayanlar sağdır,

�21�

Bu dünya bir nağıl kimi, Az. gedirik, üz gedirik. Kimimiz hay-küy qoparır, Kimimiz sessiz gedirik.

Üreyimiz sama olur, daniz, gedirik.

Eşqimiz

gedirik.

Bizdan qalır çağdaşların Xayalında iz,

İUar gelir iller üsto,

İllar gelir, biz gedirik. * * *

Neço yem haçalanıb

bu dünya,

Talaşların talaşçısı olmalı.

dünyanın bir başçısı olmalı r

Ôlka-ölka parçalanıb bu dünya,

***

Hayatı gözdon salan düşüncalar boyatdlr,

İnsanın hayatının yaraşı�ı, hayatdır!

ÖLaND0NSONRA

Y aşadar könlümü ilham, qarışar şera başı, Yaşayar şair olan kaslar, öl;:)ndan sonra! Yurd olar

daima dünyada sevinci,

talaşı,

Ulus, eşqiyla onu besler, ölendan sonra.

�12 �

Sağlığında gülar ovqatı, çatıldıqca qaşı, Ona aşiqlor onu saslar. ölenden sonra.

Yaşayar xatiralorda

ulularla

yanaşı

Ruhu, vicdanı müqaddaslar. ölende n sonra.

GÜN8ŞKİMİ dünyanın arenlari?!

Bu dünyaya bahar kimi galanlari, Neca duymaz bu

Ürakleri alov saçar ataş kimi, Dilekleri qönça açar güneş kimi.

duymaz, yer üzünün

Göy üzünda güneş kimi yananları, Neco

insanları?!

GÜNDaLiK YAZILAR sağ şairlerin! Ö len şairlerin eseri çıxınır. Dövri matbuatda da� şairlerin İmzası görünmür, xabari çıxmır. Gündelik matbuat

Nizami, NGS\mi, Füzuli vaxtı Bizim şairlerin getirdi baxtı,

Na qazet var idi, na da ki jurnal.

Qazetle, junralla dolub har mahal.

Efırda bizimle çıxış ediımi? deyir, onlara könül verenler, Hayatdan tarixe köçen oronlar,

Ellarla görüşe onlar gedirmi?! Gündelik elanlar onların deyil, Teze mövzuları yoxdur onların.

Ta\tiflar, famı.anlar onlann deyi\, Bayram arzulan yoxdur onların. �23�

Feqet, o dahiler könül oxşayır,

asrıer adlayan asarleriyla. San ey metbuatdan gileyli şair, Na coş, na üz:... göz ol, na qehar eyla! Bu dövran bizimdir,

Qazetda, jurnalda şerimiz çıxır.

bu fürsat bizim.

çıxır, Sabahsa na jurnal, na qazet bizim!

Yazımız çıxmca, xeyrimiz

Har gün üz tuturuq saysız yerl�m:ı, Her yerde vurulur biza çapik da. Misli görünmayan cavahirlan�, Dahiler almadı qara qapik da.

Sanat bir badii gözallik kimi,

Sanatkar ilhamı xalqa xitabdır, Gündelik. yazılar gündalik kimi Sabah oxunacaq, qalan kitabdır...

GÖYL0R Ey şair, göylar senin sevincin, kadarindir, Göylarin şeriyyati göylar qedar derindir.

YAŞIL Man yaşıla vurğunam, senin yaşı] gözlarin,

Yaşıl göz.elliyidir bah arl a gündüzlarin.

bağçalar, bağlar yaşıl, Çaylar, göller, meşeler, damlar, dağlar yaşıl.

Man yaşıla vurğunam

Yaşıl-yaşıl yamaclar şerimin çalangidir. Men yaşıla vurğunam, yaşı! murad rangidir. �24�

RÜZGARLAR, DALCALAR Rüzgarlar dalğaların könül sirdaşı olmu ş , Dalğalar rüzgarların ömür yoldaşı olmuş.

BU DAliLAR

Bu dağlar, göylara dalar bu dağlar, Nurunu günaşdan alar

bu dağlar.

Duman ağaranda, qaçar dumandan,

Na h ang bir quş kimi uçar dumandan.

Meylini dağlara salar bu dağlar, Çağlara qalabe çalar bu dağlar.

Ölümden, itimden qorx.usu yoxdur. Varhqda abadi qalar bu dağlar.

SONSUZLAŞMAQ Vanram sanki bu sonsu zl uğa men.

Göyda açdıqca xayalım yelken,

Könlüm.ün hasrati sonsuzluqdur,

Ağlımın heyreti, sonsuzluqdur. Ah, bu sonsuzluğa dalmaq na gözal, Ucalıqlarda ucalmaq na göz al 1

Na gözaldir, ona candan uymaq,

No gözaldir onu candan duyrnaq! Ulu sonsuzluğa sevgim sonsuz, Yıxılar yoxluğa varlıq, onsuz.

�25�

Na gozaldir, axıb ulduzlaşmaq, Mavilikler kimi sonsuzlaşmaq.

Adlaınaq arşe güneşdan, aydan. Sıyniıb sanki bir altun yaydan,

Alemin hikmeti, sorısuzluqdur, Başmin qüdreti, sonsuzluqdur!

MİLYONLARIN DİL0Yİ Yer üzünde pusqudadır min silah, gün artır milyonların talaşı.

Har

Yurddan edir neçe-neça yurdda�L

Bir zorlunun işletdiyi bir günah,

Qovğalarda günlarimiz gargin, ah,

Neler saxlar insanlığın yaddaşı.

Sele döner anaların göz yaşı.

Dilaklori olunduqca sürgün, ah,

Bitacekmi, bu dünyada bir gün, ah, İnsanlann insanlarla savaşı?!

ÖYÜN

Yurdda bir zahmetin olubsa, öyün, Ulusa xidmatin olubsa, öyün!

Servetin, ziynalin na xeyri sena? Qiymotin, hörınatin olubsa, öyün!

ŞAİRİN

Şairin sevgisi yurd, tannsı xalq, Takl iye uymaz o, gerçaklikde Yaşar insanlar içinde, ancaq,

Na yaratsa, yaradar teklikda.

�26�

Olamu sahile çıxaq, ay ata?

"Bitirdim dersleri

söyledi Xendan;

Yazırsan, pozursan güneş çıxandan, Derslarin bitacak na vaxt, ay ata?..

Önünde qapandı defterim manim. 81imdo qolomim döndü suala,

Gedak, biten deyil dasrlarim manim...

Dedim: "Geyin gedek, dur gedak, bala,

V0T0N SEVGİSİ Vetan sevgisiyla kama yetmişik, Vetansiz insanın menliyi çılpaq. Vatan anaların ötdüyü beşik, Vatan ataların yatdığı torpaq.

DALGALAR Bir dalğanm aynlıqda adı

yox,

Birlaşdikca dalğalardır adları.

yadlan'?!

Dalğalann ögeyi yox, yadı yox, Kükrayinca aşmnazmı,

ULU SEVGİ

Ulu sevgisidir mecnun könlümün, İlahi bir Leyli Azarbaycanım! Dünyada erdemli yurddaşJanndan,

Otmayıb gileyli Azorbayc anım ! Böyük bir ulusun höyük yurdudur Quzeyli, güneyli Azarbaycaruml

�27�

DADMAQ LAZIM Gelir insanlar, oğul, getmak üçün,

Yaşamaq zövqünü hiss etmek üçün, Ulusun zövqünü duymaq iazım. Derdini çakmak üçün dağ lazım.

DEYİB Mena anam laylanı ana dilinda deyib, Gerek insan dünyanı qana dilinde, deyib.

BAYQUŞU SUSDUR

Tarixda qalan bir ulusa düşman olanl ar

böhtan atıb, sözle çalanlar dağuuq tayfa olanlar!

Kimlerdir, oğul? Maslaki, vicdanı yalanlar\

ardamli10I'a

Kimlerdir, oğul? Bir

Bayquşdur o, qoyma olasın� bayquşu susdur! .. Kim söylese ki, bir dağınıq tayfa ulusdur,

DaNİZDİR Çocuqluqdan vuruldum, manim sevgim

Daniz aydın, dani.z göy, daniz göyden

dani.zdfr,

temizdir.

onda, torpaq onda, safa onda, duz onda.

Üfüqden güzgü tutmuş, Güneş, Ay uldaz onda,

gün.

O gah dalğın, gah odlu, o gah çılğın, gah üzgün, O gah gizlinca ağlar, o gah çağlar bütün

�28�

Çağıldar ney, kaman. tar, qopuz, ud, saz danizdan, Na şairdir,

o şair ki, zövq almaz denizden?!

Sönar bağrında, göydmı düşerse i ld ınmlar

Çaxar şimşoklar,

açmaz alovlardan şmmlar.

Daniz min ajdahanı yenan bir ajdahadır,

Ölümsüzdür, ölümsüz, ölümsOZ bir dühadır.

O bir şair ki, şeri cavahirdir, cevahir Alar şairlar ilham, ne şairdir o şair?!

Bu şairler

içindo daniz dastanlılar var,

Deniz ilhamlılar var, daniz ünvanlılar

var!

o şair ki, ondan ilham almaz, Kim ondan ilham almaz, bu dünyadan kam almaz!

Ne şairdir

Umulmaz incilar var onun alt qatlanndP Hayat sevdası çağlar deniz sovqatlannda.

na hi.kmatdir o alem, Tabiatdan böyük bir tebiatdir o alem.

Na alamdi r o hikmet,

Deniz bir kainatdır, daniz angin xazina, Doniz sönmez, tükenmez, o en zongin xazina.

Nahang bir canlıdır, o, qocalmaz bir c� mdır,

Zaman üstünden adlar, zamansız bir cahandır. Onun sahillerinde tal� yox; ürkü yox.dur, ömür vadilerinde yasaq bir türkü yoxdur. Onun k öksünda çarpan

misilsiz qovğalar var, Daniz tufansız olmaz, danizda dalğalar var.

onda heç kim, Çocuqluqdan denizdir menim sahilsiz eşqim. Deniz insanlarındır, darılmaz

�29�

BİR ÖMÜR Bir ömür na qadar sürür, kim bilir? Na şair, ne alim,

ne hekim bilir!

B\r ömür, deyirik, yaman g.ödakdir, Beş yaşda gömülmak bas na demakdir?!

Qırxa çatmayan da, gödakdir, deyir, Yüzü adlayan da gödekdir, deyir.

Her kesin payına bir ömür düşüb, Toyuna, vayma bir ömür düşüb. Kim bilir, na qadar çakir bir ömür?!

Duyğu bir ömürdür, fikir bir ömür,

Talelar çeşidli, yaşlar çeşidli, Oraklar çeşidli, başlar çeşidli. İnsan var dünyanı alır on ilde, Adını tarixe salır on ilda.

İnsan var yüz otuz, yüz qırx yaşında, Keçmişdan bir asar yoxdur başında.

Bir ilda bir yol da hokim çağınnaz,

Ürayi ağrımaz, canı ağrımaz.

yaman göynadir.

Anlamaz hayat na, yer na, göy nadir; Bu gerçak içimi

yaşayırlar? Duyğusu körükler saz yaşayırlar? Neçin qafalılar az

Göndemsiz adamlar, pozğun adamlar?! Neçin çox yaşayır quzğun alamlar,

�30 �

Kimlare gerakdir örnrü onların, O leş sökenlerin, o quzğunlann? Neçin

bu dünyaya galar, bilinmez,

Neçin ömür sürar, ölar, bilinmez?! Bir böcek ömıü da ı>ürınezler onlar, Burnundan uzağı görmazlar onlar. Onların bumunu qumaq garokdir, "Başının üstünda durınaq garakdir.

Gözü ac, madosi to:ıc yaşayırlar, Kim deyir, alçaqlar çox yaşayırlar?!

Bir ömür yükün\i dsşırmr onlar, Niye da ölsün ki, y.ışamır onlar?!

1984

.,s �l�

cözaü9rl 'JYÜllfNa ,

� __ �v __

___________

BİR ULUSUN

t\. , ...,i?

Bir votanin d ildir ömürdük canı, Bir ulusun dastanı dildir, oğul! Dildir, oğul insan edon insanı. İnsan edan insanı dildir, oğul!

ŞAİR OLANIN Şair olanın dardi dinende, Misralan dehşete qan ağlar.

gülüşdan sevin.anda, İlhamı bulaqlar kimi çağlar.

Bir d.adlt

Şair olanın könlüne doymak Bir körpeni collad kimi döymek! .. 1985

aL ÇALAN Ulusun düşmenine el çalan alçaqlardır, Yapalaqlarla düşüb alçalan alçaqlardır. * * *

Hayat dolu insanlı�ın içinde, Biz ölümden qorxmalıyıq

neçin de?!

�32�

ULU ŞAİRLaR

s0nat bir ocaqdır, söna bilmez. yanacaq, Bir gülüstan ki, xazan yell'-lri essin, solmur. Duymayanlar da, duyanlar da ölürlor, ancaq Ulu

olmur.

Yaşayırlar da. duyanlar da ölürlar, ııncaq Yaşayırlar, ulu şairlero bir şey

EY ŞAİRL8R Ey şairlar, şeirdir Bu dünyada secdaniz,

Sahilsiz eşqinizdir Yurdunuza müjdaniz.

Mavi şefaqlardan iz. Ruhunuzda aylamr

Töhfaniz bir denizdir, Suyu içilan deniz.

1985 *

ılı >k

Ağ günlar eşqina oda yananlar, Bilmez yer üzünda qaranhq nadir. Gözelim,

Bedboxtlik önünda mard dayananlar, dünyanın an xoşbaxtidir. ***

Her kssin dünyada öz dünyast var, Sanot dünyası var, söz dünyası var. Dünyada könülsüz yaşanıaq olmaz,

Könül dünyasının yüz dünyası var. �

33�

... "'*

Günaş göıiinenni göz qamaşanda,

Qızıl şaföqlari aşıb-daşanda?! Görünar dühası sanatkarların,

Bizim gözümüzden uzaqlaşanda. * * *

Ulusun var, elin var,

Eşqin var, am0lin var, Üreyin var, dilin var,

Neça milyon olin var,

Sonin ne nisgilin var?

şaKİLLaR ALBOMU Bir albom olima keçdi, İçinda köhne şekiller. Açdım, açıla bilmadi, Gözüme qapah il\or. Bir albom alima keçdi, Şakillari solğun, sarı, Tanımadım keçrnişJerin,

O tay ı ndan baxanları.

O illar xeyala dönüb,

tanımadım, Qoca1ar yabançı, yasaq.

O çağlar qanınlıq, uzaq,

Cavanlan

Bu dünyadan gedenlari, Yaddaşlardan zaman silir.

Adsız ulu babalan,

Kôtükcalar hanlan bilir?' �34�

Kimden kimi soruşsunlar,

Tanıyan, bilen qahbmı?

Bu şekill or kima gerek,

Kömeye gelen qalıbmı? Har yoxuşun enişi var, Biz de bir gün enaceyik. Balke bir gün b u garaksiz, Şakillare döneceyik... 1985

AYRILDIQ, ATAM

Bağ-bağ açılır könlümüzün bağları, bağ-bağ , Tağ-tağ uçulur ömrümüzün tağl arı , tağ-tağ, Sağ-sağ tutuşur ruhunun aşiqleri, sağ-sağ,

Dağ, dağ çekilir yolçulann kök.süne, dağ, dağ!

Zülmat çökülür, çıxdı

günaş manzilimizden,

Aynldıq, Atam, san kimi can sevgilimizden! Kor-kor baxınq yaşla dolan gözlere kor-kor, Tor-tor g örünü r penba şaföqlar bize, tor-tor,

Qor-qor közorir hisslerimiz köz kimi, qor-qor, Zor, zor çekiler matem i n in zilleti, zor, zor!

Dünya darılır arşe çıxan nisgilimizdan, Ayrıldtq, Atam, san kimi can sevgifimizdtın!

Yel-yel çekilir ahımızın tüstüsü,

yel-yel,

Tel-tel sökülür ruhumuzun çalğısı, tel-tel,

Göl-göl yığılar göz yaşımız çöll�ra. gö l-göl, Sel-sel dağılar hasretimiz, yo ll ara , sel-sel!

can

Dağlar yarı lar ortadan aşqın selimizden, Aynldıq, Atam, san kimi

sevgilimizdan!

�35 �

Göz-göz açılıbdır yaramız, görsene, göz-göz, Köz-köz yaxılır bıığnmızm ağrısı, köz-köz,

kimi daşlar bize,

Tez-tez dayişir qalbimizin vurğusu, tez-tez, Döz, dôz deyir insan

döz, döz!

Bitmez yasımız, tutmasa ruhun elimizden., Aynldıq, Atam, san kimi can

sevgilimizden!

Rang-rang deyişir doğmaların çöhrasi,

reng-r•:mg,

Tang-tang esir ömrün gidi rüzgarlan, tang-tong,

Cang, cang

edir azğın ölümün carçısı, cang cang!

Lang-lang apanrlar seni son menzile,

Ah, ayrılığın Aynldıq,

hmg-lang.

turlcüsü

düşmaz dilimizden,

Atam, s0n kimi

can sevgilimizden!

var senin eşqin orada daima,

Yar, yar ulusun köksünü, loğman kimi, yar, yar,

Dar, dar gelacakdir bu üfüq1ar biza, dar, dar! Bar-bar bağıraq, qoy, o sağır göylarn, bar-bar! Var,

Atam, sen kimi

var,

var!

Kimlar sani aldı obamızdan, elimizdan, Aynldıq,

can sevgilimizdan! 1984

TÜRKMaN QIZI Bir türkmen türküsü dinladim bugün,

Çocuqtak o ki

var

Saldı hisslerimi

inledim bu gün.

�na bu türkü,

No qader doğmaydı mana bu türkü! �36�

Kalmalar manimdi, sözler manimdi,

Yollara dikilan gözJ�r manimdi. Göl kimi durulan baxışlar menim, İldınmlar manim, çaxışlar manim.

Natar söylayirdi o türkınen qızı, Fağan eylayirdi o türkmen qızı.

Onun

idi, avazı könlümca idi.

iztirabı na ince

Sevdası,

ellikle oğuz dinirdi.

Ud tarımlanınca, qopuz dinirdi, Samrdım

Ruhuma bir gözal dard alanirdi. İlahi sadalar pardalanirdi,

Çöhrasi gül

kimi, lahcasi dadh.

Bir çocuq görürdüm mal ak qanadlı,

Aman, türkmen qızı, adma qurban,

Dilinin duzuna dadına qurban! ,

Dinle, qardaşmı, ay bacım manim, Senin türkündedir alacllll mEmim.

Yaşat menliyinla bu ulu türkü!

Na qadar doA,madır mana bu türkü,

Türkünda yadlara qanşmazhğın, Yabançı saslarla banşmazlığm.

Türkünde annır ulus tünlüyü, Torpaq bütünliiyü, yurd üstünlüyü. Aman, türkman qızı, adına qurban, Adana bağlanan andına qurban.

Aman, türkman qızı, söyle türkünü Ça�layım eşqinla man bütün günü.

1 984

* * *

Dunna dar� kimi, qurtul bu durumdan, oğlum,

Zülmati yıx, çeni yıx, adla qurumdan, oğlum ! C8Illı bir ildmm ol, saldmm ol, qartaHaş,

Qartalın qorxusu olmaz uçurumdan,

o�lum!

"' * *

yuxusuzluq, lçdikca, sovuşmaz bu susuzluq� Bir odlu susuzluq

"' * ...

Ulusu anlamayanlardan uzaqlaş, Xandan, Yurd yasaq onlar üçün, san da yasaqlaş, Xandanl

BÜLBÜL Xazan galdi, düşdü yena soyuq}ar, Dali külek bağçalanla sayıqlar,

Xezallikde cşalanan toyuqlar, Neca duyar amanını bülbülün?! Qarşı dağlar dumanlandı qarşıda, Soldu yaşı! yamaclann naxşı da,

S:i)hor-axşam eşidirom qonşuda, İnildeyen kamanını bülbülün.

Yaman

günde er görüna, ar dine,

Canım qurban ernnlarin mordina,

bülbülün'?!

Derdi çoxdur, darınan yoıı.dur derdina, Kim tapacaq dannanım

Bir bülbüla

na su garok, na sünbül,

aşiq

Yarı cam qızılgüldür, qızılgül, Min könüldan

olan bir könül,

Bilmal idir loğmamm bülbülün. � 38 �

İnsaf nadir insan oğlu bilrnoli, Ağlayanın kömsyina gelmeli,

Rafiq Zaka, xacalatdan ölmeli, Öldüronlar gümanını bülbülün .

•

* *

Hor zaman şair yaranmışlar, cahandan ruhlanıb,

an höyük şair o şairdir ki, candan ruh)anıb, Göstorir kosmik fazanın, kainatın şerini!

Söyleyib dünyaya şeriyla, hayatın şerini.

* **

Ulu gözollikla dolu varlığı Duymaqdır insanın bextiyarlığı.

Bunca yerler geniş, gôyler genişdir,

Könül

darl ığıdı r gözün darlığı ! * * *

Ulu ustadJ arı duymaq, anmaq, Yapma şaidari atmaq, danmaq, Ulusun eşqine candan yanmaq, Yurdu her şeydan ilahi sanrnaq,

Sanat uğrunda

şohidlikdir bu,

Qahramanhqdır, igidlirdir bu! 1 985 * * *

Ga)acak eşqina coşduqca her il, Daha da incalirik, yüksalirik. Biz bugünden dünana doğru deyil,

Bugüne doğru dünandan galirik! . . � 39 �

OLUNCA Yurda arxalamb, ulusa uydum,

Soylu ozanların .sazını

Çocuqluq çağını keçmiş olunca. duydum,

Şeir bulağından içmiş olunca. Yaxına qoymadım saxtakarları,

Duyğusu kurlan, hissi karları, Sasladim ardamli sanatkarları, lncini kasakdon seçmiş olunca. Nesillor dönacak bizim çağlara,

A�a ağ deyacak, qaraya qara, Bugünkü arlara çatacaq sıra,

Bugünlar bir uzaq keçmiş olunca.

Yaracaq z ü lmati parlaq ağı llar,

Gündiiza çıx.acaq gözal cığı.rlar, Sanat gülşaninda köklü oğullar Köksüz alaqlan biçmiş olunca.

Zaka, yalanlar silinacakdir, alanocakdir,

Zaman xalbi r kimi

San gidi dünyadan,

Senin da kimliyin bilinacakdir, köçmüş, olunca. 1 985

YARALI QUŞUN FaRYADJ idim,

Man nağmali bir quş idim, Bir güla vurulmuş

Yay kimi qurulmuş idim, Qınldı k.amamm menim.

aman, tutdular,

Tutdul ar, yaman tutdular,

Top qurub,

Mana bir divan tutdular, Kesildi gümamm menim.

� 40 �

Yandı canım

dar qafasda,

Gözüm yolda, könlüm sasda, Güneş doğarını mahbesda? Çökdü asimanım menim. Ayrıldım könüldaşımdan,

İldınm çaxdı başımdan, Qasırğah gözyaşımdan Dağı ldı limanım manim.

batdı hayım kimi, Dedim: vay yox., vayım kimi.

Sesim

Kimi haraylayım, kimi'! Kim olar loğmanım m;:mim?! Galib bağrımı yardılar,

Qanadlanmı qardılar, Azadhğa çı x ardılar, Yaxıldı imanım menim.

Ahının yardım olmadı, Kime ya l vardım, olmadı, Olmadı amamın menim. Hayana vardım, olmadı,

Qanadlanmı qaralı,

Y aralıyam man, yaralı, Yan canımdan aralı

Tapılmaz dermanım monim.

Neca qanım qaralmasm, Oylağımı qar almasın,

Çaki lmez dumanım manim?! Qe lbimi qübar almasın,

feryadı, Titradar doğmanı, yadı,

Yaralı q uşun

Dünyadan gözüm doymadı, Pozuldu zamanım manim.

* * *

el bulağıdır, ayil, Xandanım,

D\rilik. suyu iç e\ bul.ağından. Bu

El ağzı,

yel ağzı deyil, Xendamm.

El ağzı deyani as qulağından. * * "'

Sanatkar müjdaler gatirsin garak, Sasini ellare

yetirsin garak. Yurdunun eşqiyla ötmak istayon Ulus maktabini bitirsin gorak! Manim har şerimde na söz görseniz, Ulusun sözüdür, bu yurdluyam man, Ulus sözlerine könül verseniz, Deyaram, dünyada ne mutluyam men! "' ... ..

Yurdun ovqatından uzaq ge1ma1or.

Mana

yabançıdır pasaq kalma lar,

Ulusun yaşayan dilina yaddrr,

Ömrünü bitinniş yasaq kalmalar. * * *

yere süzmek da adabsizlikdir, 'Sall.ana-sa\\ana gezmek do aoobsiz\i\tdir. Böyüy0 ağzım büzmok da edebsizlikdir,

Gözünü boş

Bu adebsizliya dözmak da edebsizlikdir! "' *

lnsanın gözünde qeşang deyildir.

O şey

ki insana garak deyildir, � 42

�

... "' .

erdemli ozanlarla ol, Heç neden qorxmayan aslanlarla ol! Ulusa bağlanan, yurda bağlanan Günaşlo boy ölçan ins.ı,ınlarla ol! Xandamm,

UCA TANRIM

ulu Tanrım, Varhğı varlıqda nur dolu Tannın . Açdı yollarımı şefeqlariyla, Qoymadı zillatda bir qulu Tannın ! Eşitdi sesimi o

DÜNYA DİNL0YİR

o�ullar onu önlayir, hayatda heç vaxt, Ôlmazler ulusu, yurdu dinlayir.

Cılızlar ölümü anıb inlayir, erdemli

Dözmeyir ölmezler

ÖLÜMON 0N GÖZ0Lİ Oğulun borcu ulus qadıini bilmakdir, oğul, Ölümün an gözal i yurd üçün ölmakdir, oğul !

GOLacaK

Gerçayin gül üzü güldükca könüller gülecak, Gerçak insanhğa güldükca gülümser galacak! QURD Tülküden hiylegar olan bir ovçu, Bir qurdu öldürüb, mükafat

aldı.

Bilmedi na qader böyükdür suçu, Beynime

qan vurdu, qamm qara\dı.

� 43

�

Qurdun ne qovğası, na cafası var? Fi..t.M ye, fos.ada �ad de';ı'\lm\.dU:'? Dcyirlar, qurdlarda it vafası var,

İtlerin ecdadı qurd deyilmidir? !

Çox da qoyun sevir çobanlar kimi, Saf-çürük etmirmi, bilenler desin! Qurdun pulu varmı, insanlar ki m i , Har sahar hazardan at alıb yesin?

Ah.üdan ah\\d\r, ağırdan. -a.ğu-,

Çaqqallar adına qara yaxıbdır. Üzündon, gözünden igidlik yağır,

Kim dunıb diqqat\;) ona baxıbdn? ! Mağrur, azametli, hassas, vüqarlı, Sevgi na, yavru na duyan canlıdır.

Bütün canlılardan o,

etibarlı,

Bütün canlılardan istiqanl ıdır.

deyir. İnsan balasına dayalik etmiş,

Yetim körpalerin dadına yetmiş,

Atalar, qurdlarda var ağıl,

Maşhur "Mauqli"ye kim nağıl dey i r? !

Talxaklik eylayar har geca

sirkda. orda görünmez,

Ayılar, palanglar, fıllar, erinmez,

Dol anar darada, dağda, gadikda.

Yegane qurddur ki,

Yurddaşlar yaşadar yurdu, Xandanım,

Gözünden ayırma qurdu, Xandanım, S.onin ulusunun totemi qurddur! Qurd üroklilarin alemi y urddur!

1983

QOVAQ Drutum

Göyler qaşım çatmasın, Gözlarini ağartmasın, Yarpaqlarm pas atmasın, Gözyaşımı çağlatmasın, Ürayimi dağlatmasın, Qom dolmasın içarima,

Fa.zil Mammaduğluna

Çürünıa, qovaq, çürüın� !

Varlığım iztirab lanar, Sanma bu dmdo tablanar, Ömrüm, günüm

Gülüstamm xarablanar,

azablanar,

Quru budağın saplanar, Küt bıçaq kimi böyrümü, Çürüme, qovaq, çüriima!

8hdim, etibanm monim, Na oldu o yanın manim, Getmaz intizarını manim,

Düşme, ey vüqarım menim,

manim,

Xezana doğru yürümo, Çüriima, qovaq, çürüma !

Pozular bahanın

Başım mozara yürüyer, Daşımı sitam kürüyar, Ağac içindan çüıüyer, Könlümü ölüm bürüyar,

Meni puçluğa sürüme, Çürüme, qovaq, çürüme ! Gözümün nuru ariyar,

İstanbul,

1 984

NAGIL Ay şefeq çilayirdi Beyrutun üzarine,

Yetim navalarina,

Nene nağıl deyirdi

İsrail canilori Quduza dönmü.şdülor, Ananı diri-diri Torpağa gömmüşdülar.

Ata gctdi cabhayo

Öldü qam yey e-yeye Şohidlar cargosinda,

Ölüm düşargesinde. Nana nağıl deyirdi

Yetim navelerine, Üzdan gülümseyirdi Göz yumub qaharina .

8laddin öz sehirli

Lampasını silirdi. Bir anda dilaklari

Gerçayo çevrilirdi. Alemi dolanırdı Lampası ataddinin. Çocuqlar inanırdı Möcüzasi na cinin. Söykanib buxanya Balaca qız yatırdı. Artı q gece yarıya, Na�ıl sona çatırdı.

�

46 �

No ne: "Balalar, dedi ; Göydan üç alma düşdü " Birdan bina titradi, -

...

Göydan üç bomba düşdü . . .

"OCAQDAŞLARIM" KİTADI

Tunis, 1984

Bu kitab toplusudur illatimin,

Yurdumun ruhuna hopmuş yasıdır! Qanı günlar yaşayan millatimin, Gözyaşımdan qaralan aynasıdır! .. 1 990

YADIRGAMAYIN Siz ey iki fidanım, Oğlum, atam Xendanım, Q ızım, anam Aydanım,

Eli yadırğamaym !

Yurddıı�ın

e l gücüdür,

gücü, sel gücüdür,

Q�lb gücü, al gücüdür,

Seli yadırğamayın1

Duyun bu armağanı,

Quruyun gündoğanı,

Mili yadırğamayml

Siz Şirvanı, Muğanı,

Uçan

Dönüldar uçandır, qaçandır,

Dil elin açandır,

Dili yadırğarnayın! 1 984

SARI SİM Çağıldayan tann sesi,

Bilmaın. na tilsim eyledi.

San simin titremosi, Ureyimde sim eyladi.

San

San yarpaqlar ağ layar. simin

türküsündo,

Ayrılığın bürküsünda,

Derd l i bulaqlar ağlayar. Ağlama, ey san simim,

Xozan olar gül mövsimim, Ey san bülbülüm menim.

Xazallanar gülüm manim. 1 980

uaYAT ÖLÜMSÜZ OLMAZ Menim da bir gülüm var, Gülüma nağme deyan) Bir derdli bülbül ü m var. Bu sevgi bağçasmda�

Sevdalar alaminda, Sevinci var qam in d�. Sevgil i sitominda.

Sevimli bir zülfün var. Gülüm zülümsüz olmaz,

Könlüm gülümsüz olmaz, Hoyat ölümsüz olmaz, Bu dünyada ölüm var. 1981

GEDBR

Bülbül ağlar gi.ilşen üçün, Qarib ölar

votan üçün.

Qürbat elda vatan deye, Köynayini kafan üçün Satıb gedar, satıb geder. Yaş axıdar gila-gila, Dağ dayanmaz bu

nisgile.

Küle dönar yana-yana, Son nofosda son menzile Çanb geder, çatıb gedor.

Uçar, direyi olmayan, Elin gareyi olmayan, Üreyi olana sanı. Sani, üreyi olmayan Atıb

geder, atıb geder.

Könül yaşar duyğularda, Arzularda,

qayğılarda, Sevgisiz ömür yelken i Bu hayat dolu sularda

Batıb gedor, batıb geder.

İlhamına,

Uy Refiq in

neğmasina,

hevesine,

Sağ ikan unudulsa da,

Sasini yurdun sasina Qatıb gedar, qatıb geder... 1 985

GÜL N0F0SLİ BÜLBÜL0 Na söylayir qızılgüla,

gül nefesl i bülbüla,

Nadir düşündüran meni? Bu

Kim öyredib bu nağmani? !

� 49

�

Könül tütar, ömür bitar, Alovlanan könülmüdür?

Qırovlanan könülrnüdür?

Ôtar, danlmadan öter.

Bu bülbü le yaxın gelin,

Neçin budaqda saxlanıb?

Qızılgüle baxın, gelin. Nadan uzaqda saxlanıb?

bülbülü tik.anlamaz,

Tikanlamaz o, bülbülü.

Vurulmayanlar anlamaz Bu odlanan qızılgülü. Zavallı bülbül inlayir,

nalar deyir, Nalar deyir? B ilanmi var? !

Ne istayir? Bilanmi var? Qızılgüla

Nalar deyir qızılgüla?

nefes l i bülbüle,

Budur düşündüren mani.

Bu gül

Kim öyradib bu nağmani?! 1 985 * * *

Ulusu,

ömürlük ölüdür.

Ölü dillar var, oğul, dünyada, yurdu

Acı gerçek kimidir röyada, Qatı zülmatle üzü örtülüdür.

har ulusa, Türkümüzdan salıq almış elimiz. Sesimiz dalğalanır

� 50 �

Ulu sevgiyle erenler qorusa, Ölü dil olmayacaqdır dilimiz\ 1984 * * *

Oğul, açan gerek bu ilmalari, Nece vunıblarsa, buruq-buruqdur. &rab kalmaleri, fars kaimeleri, U lusun boynunda boyunduruqdur.

DADLI ÇİÇ0K Sevgi !

O könüllerde açan dadlı

çiçakdir,

Bir yol seven, albatta, ömürlük sevacak.dir!

ŞAİRİN ÖMRÜ

Şairin ömrü bahar ömrüM banzar,

mence,

Şairin ruhu bahar!

Şairin şerina

güller da gülümser, mence,

Hasreti qelbi yaxar.

Şairin eşqi tükenmez, artar, Onun eşqiyle coşar innaqlar.

Gönlü bir qönçeden ince, Ş airin ömrü bahar ömtii qedardir, manca. . .

YAŞIL GÖZLaR

alov dalğası parlar o

O yaşıl gözlar ürnid besler ümidsizlerde. Bir

� 51

yaşıl gözlerde .

�

GÖZ0LİM R0YAT

olsaydı şefeqlar kimi, Gözalim hayatı saçaqlayardını, Hislarim

Qollarım o lsaydı üfüqlar kimi,

Bütün kainatı qucaqlayardım.

DİNLaYiN Seçkilar g östardi ki, hele yamandır hahmız, Böyla getsa bitmeyan zülrn�tdir istiqbalımız. Memleket qan

ağlayır, bağrında z.illot, ncylosin?!

Mill oti n bir loğmanı yoxdursa. millet neylesin?!

Yurdumuz, alam bilir ki, qohromanlar yurdudur, Ordumuz yoxdursa da, türkdaşlanm bir ordudur.

qorxmarız,

Sevgili millet yolunda top-tüfünga baxmarız.

Ordu milletdir bizim millet, ölümden

Uymarız fı tvasana iblislerin, casusların, Bir sürü satqın geder ardınca binamuslann.

Haqq deyen bir milletin imdadına haqq gelmeli, Ayla yıldızla g ü lan üçrangli bayraq galmali!

Ey bugün öz no fıni candan güdenler, dinleyin, Şöhreti rüşvatla almış boş gödanlar, dinleyin!

Tülkülonni başçısı qurdlarla dolmuş vadinin?

Din leyin şah beytini ustad Mahemmed. Hadinin:

..Bir nişan almaqdan ötrfı satmayın bu miHati,

Milletin. milliyyatin heç yoxmu slzda qeyrati ? ! .. " 1 990

AXJB

GEDaN GÜNL0RİMİZ

Öıüm sahih yox, daniz,

geden günlorimiz bileruni var?!

Sularını bölonmi var?! Axıb

Hara gedir,

qucaqlayanın, Bağnnı ocaqlayanın, Başını

Göz

Ovuc-ovuc ağlayanın yaşını silenmi var?ı

Güneş göylerin . i lhamı,

üçün ölür hamı, Ölüm üçün ölanmi var?! Yerlarin toyu,

bayranıı,

Hayat

Bu sevgi macarasında, Mecnunların arasında,

Ağlayana güienmi var? ! Aglayanlar sırasında

RJ;,fıqim, bax bu dünyaya,

Bu dünyadan o dünyaya

Suatıa dolu dünyaya,

Geden gedir, galanmi var? ! 1 982

EL GÜCÜ - SEL GÜCÜ Dünya bir

güneşli ömür sergisi, şerqisi,

Vatandaş olana vatan sevgisi Çeşidli dillarde könül

Sevgiler içinda an tamiz, oğlum !

içinde

Bil ki, zirvalerden Daralar

axan bulaq1ar

sel kimi çağlar,

Sellar taleyini çaylara bağlar, Çaylardan yaranar bir deniz, oğlum !

cam yemekdir, Ancaq insanların şanı emakdir, Bütün canlıların

Man demak ne demak, san ne demekdir?

tnusdan aynlsaq heçik biz, oğlum ! Ölüdür sağ

iken unudulanlar,

Uludur yox iken yadda qalanlar,

Ağ1r1ar gedinca qalar iz., o�lum!

Yel kimi sovuşar yüngül olanlar,

Har kasin önünde iki yol durur, Birinci baharla qelbi doldurur,

İkinci xazana salıb soldurur,

Üçüncü yol yoxdur, ey aziz, oğlum! 1983

Dostu

DOST SEVGİSİ dünyada

Raftqin

deme çoxdur, ey dost,

Qalomi düşmeninin ba�n oxdur, ey dost, Gözü düşmen sandan daima toxdur, ey d ost,

Düşm0ni olmayanın dostu da yoxdur, ey dost\

Dost saralmaz b ir ağacdır ki verar bar günde,

Bir sarin11k gatirar kölgasi qızmar günde, � 54 �

Dayanar dağ kimi arxanda

var günda! . .

sanin dar günda,

Günde varsın sana o, san da ona

Dostların külfatidir doğma bilen külfetimi, Venneram alama dostlarla olan ülfetimi, Açaram servete dıişgünlam dost sarvatimi, Saçaram nifrata layiqlere öz nifretimi!

Kasilan duz-çörayim düz çörak olmuş ancaq,

yüz yera getsin,

Bayquşu andıran alçaq abadi tak qalacaq, Üzüna,

qapılar çırpı lacaq,

Kimsesiz qalmış iki başdaşıdır dostsuz ocaq! Alqış ömrün bağına dostunu bağban edono,

Onu iller boyu karvanına sarban edene, Dost galan yollan eşqiyla çırağban edene, Birca yol can demayib, canını qurban edene ! 1983

0RD0MLİL0R Söz almayaq na arabdan, na farsdan,

Yeter bize aydan arı dilimiz.

Xazar kimi doğub Kürdan, Arazdan Şirvanımız, Muğammız, Milimiz!

Qovulmah yüz obadan, yüz elden, Uydunnaya ajlabatan deyanlar. Xalqımıza yabançıdır azaldon,

Yurdumuza "Atrapatan" deyanlar

Midiyanın na daxli var biz.laro!

Gerçakçiler aranılsm, bilinsin.

O sözlar ki örtü çakir üzlare Üraklardan, dilaklardan silinsin!

� 55

�

Canımızda, qanımızda ürkü yox! Yağıl ara tük saldırıb adımız, Ruhumuzda bir yabançı türkü yox.!

Deda Qorqud, Dede Oğuz andımız,

Öz dilini, öz elini duyanlar

Öz dilino, öz elina uymalı! ardomlilar soyu tutar, soy anlar,

Soysuzların

derisini saymalı!..

1 982

MaN QARA DaNiza AŞİQ OLMUŞAM bir

Dostum F;,ramaz

Mon Qara daniza aşiq olmuşam ! Onun sularıyla çağlayır könül, Man Qara daniza aşiq olmuşam! Her kas

gözala ba�layır könül,

fağamm.,

O, manim üreyim, o, manim canım, Yanına golanda geder

Man Qara denize aşiq olmuşam! Ondaıı ayrılanda qaralar qanım,

Mecnunun

Könlümün onadır umudu, meyli,

olmuşam, olurmu Leyli? !

Men Qara dan ize aşiq olmuşam !

Gönnasom gileyli, görsem gileyli,

Dumamm bir daniz, çenim bir deniz,

Bir deniz gemim var manim,

Kasilib ömrüma qanim bir daniz,

bir deniz,

Men Qara danize aşiq olmuşam !

ola?

Dardimi denizlar bilanni ola? Çaylar harayıma galanni

� 56 �

Maqsudrı

İnsanlar bu eşqa gülarmi ola? Man Qara daniza aşiq olmuşam ! Böyla sitem olmaz, böyla

dağ olmaz,

Dumanım dağılsa, dünya dağılmaz!

aşiq olmuşam!

Daniıi götürüb qaçırınaq olmaz, Man Qara denize

Bir dnniz hasrete i nsanını dözar?

Hazar iztirabm üzündan, hezar! Kürü elçi göndar, ay anam Xazor,

Me n Qara danize aşiq olmuşam !

1 983

M0ZAR DAŞIM ÜÇÜN Türk millotina Tanrı yar olsun, Türk yurdu asrlarco var olsun L.

SABAH YELİ Sabah yeli, sabah yeli, Na asarsan <lali-deli? Dalğalanır dan yerinde, Günaşin uca meşeli . Güyda cargalanan quşlar,

Öter naşeli-naşali.

Yamaclar qızıl laleli,

Çam0nlar mor banövşali. açılır,

Tebiatin dağ heykeli. Duman çak.ilir,

�

Serib gözolliklarini Bahar, gö:roller gözali.

Sığal çakir tebietin, Öz camaJına öz ali.

Yerlor bulaqlı, meşa l i.

Mavi göylar bulud-bulud,

Sabah ye l i,

sabah yeli,

Ne esorsan d0 li-d0l i'l! 1 983

YARALI QURD Alparslan TürAe1;;

Bir da galsem, garak, ey dost, mani

Bila bilmam, ne gotirdi m0ni heyvanxanaya,

Orda bir q anlı

qafesden ulayan

alam qınaya.

qurd gördüm,

Gözlarindan saçılır şimşak, alov, od gördüm. Ôf'kadan qan saçılırdı igidin çöhres ina, Toplamışdı galan insanlan öz dövrosina .

Düşünürdüm ki, sasi canlı qopuzdur, uddur, Bir yasaq sas eşidirdim: ''Bu haman bozqurddur! . . "

illerle qalıb zindanda, çevirmişdi höyük Tanrı neç in ondan da?!

Ah , üzü\müşdü o ,

Üz

Tanrı türkü qorusun, söylodim, amin, qorusun! Tanrı qurdu qorusun, rarnzi olubdur ulusun!

Tanrı türkü qorusun, nurunu saJsm yurda, Bir da duydum ki, sesim çaldı haman bozqurda! �

�

Bir d0 gördüm ki, oğuzlar kimi qurşaxlandı.

Bir de baxdım ki o qurd dalğa kimi şax.land ı ,

Uluyarkan ulu Allaha varırdı sanki, Çıxacaq yox, çıxacaqlar çıxarırdı sanki.

Çıxacaqdı ürayirn mermi kimi köksümdan, Çaxacaqdı dileyim menni kimi köksümdan. Atıl ırdım o canım qurdu sıxan dar qafösa, Sığışannı üreyi dağda vuranlar qa fasa? ! Neradansa ucalan türkü dedi haydı mene,

O igid qurd neca munis, neca doğmaydı menel

Zilledim gözlerimi, gözlarine göz qoydum, Öz elim le yanlan bağrıma bir köz qoydum.

Na güne qalmış idim orcla, duyurdu bozqurd, Qurda dönmüş, uluyurdum, uluyurdu bozqurd!

Uluyurdum, ulu yurdum, uluyurdwn, uluyur, Ulu yurdum, uluyurdum, ulu yurdum, uluyur!

Tanrı qurdu qorusun,

ramzi olubdur ulusun, amin, qorusun ! . .

Tanrı türkü qorusun, söylodim,

1984

QIŞ GETDİ, BAHAR GeLDİ Rüzgarlar üfüqlerla qovuşdu, Bir da.dh bahar türküsü qoşd.u.

Dağ sel leri şimşek kimi coşdu,

Qış getdi, bahar ge ldi, ay eller!

Donmuş sulan daldi , ay el ler ,

� 59 �

Şafq�t\1 şafaqler saçılınca, Bağlarda çiçaklar açılınca,

Gün doğdu, qaranlıq qaçılmca,

Qış getdi, bahar geldi,

Quşlar neco kövrnldi, ay eller,

ay eller!

Daim güne�u hasret olanlar, Bir i l da.nlanlar, yorulanlar

Qurtuldu

qar altında qalanlar,

Dincaldi, na

dincaldi,

ay e llar,

Qış getdi, bahar galdi, ay eller!

Dağlar kimi bağlar da dumanh, Çaylarda bahqlar hayacanlı,

Yol larda kesekler bela canlı, Daşlar, sular inceldi, ay eller, Qış gctdi, bahar galdi, ay ellar!

Gerçekledi röyalı könüllar.

Dünya dolu xülyalı könüller, Xülya dolu sevdalı könüllar Yükseklere yükseldi, ay ellar, Qış getdi, bahar galdi, ay ellar! Aııkara,

BALIŞ N8N0M

Batış

namım soyumayan bir ocaq idi,

Nefösina isinardi damımaz onun. Dizi onun balışdan da yumuşaq

idi,

Navazişi bizim idi, tamımız onun.

Yerişiyle, gülüşüylo bir uşaq idi, Nağılında dil açardı karnımız onun,

� 60 �

1 98 7

Gözlarindan nur yağardı gözlerimize, Kölgasi bir günaş idi üzerimize.

Neveleri onun üçün oyuncaq idi, N urdan düşe n gözlarirdi şamımız onun. Balı ş mmo evimizde bir çıraq idi,

İşığına yığışardıq hamımız onun.

ULU USTADLAR

Ulu ustadlann eşqiyla yanın, Hayat ne demekdir onlar açıqlar. Gözel duyğulara c3ndan bağlanın. Gözal sanatlari sevin, çocuqlar!

Yoxdur mana

* * *

şansan!

senden uc<l, sandon böyük insan,

Rahmet sene, rahmet, Ata, insanlığa

Andımdır adın, eşqin ucaldıqca sesimden, artar duyacaqlar odunu son nafösimden\

Göz qoy o üfüqlerde yanan nur dolu fecre, Her gün açılar al güneşin qaldığı hücra! Dünyaya bezekdir o qız ıl dalğalı saç l ar, Eşqinlo gülümser çahlar, güllar, ağaclar.

Sensiz ne bahar var, na yaşıll ıq, ne gülüstan,

Sansiz ola bilmezdi ese r yurddan, ulusdan! Bir türkü

qoşum, ruhuma candan yata türküm,

Türkdaşlarımın ninnisi olsun Atatürküm! . .

�

FÜZULİNİN Ş0KLİ Rassaınlann çakdiyi Füzulinin şaklimi? şekli do yoxdur, benzeri kimi . . .

Füzulinin

BAKI İSTANBUL -

Keçark-.m Do\mabağça, 'I opqapı sarayından.

Bir dostum söyledi ki, keçib getdi çenlerin,

Konuş, bülbüllerinden ordakı gülşanlarin,

Konuş, böyük ulusun ulduzundan, ayından! Sevinci

doğacaqmı bunca qam yeyanlarin?

Yoxsa ox geri dönmür fırlayınca yayından?! Dedim: qoy, salıq verim könlündan oranlarin, Son de sahq atasan onların haraymdan.

İstanbulu göreydim deyanlerin, Salam apardım ora bir bölük alayından.

Bakırla,

istanbulda

Bakını görrnak istoyooılerin,

Sayı çoxdur Balcıda olanların sayından.

İstı.mbul,

DÜŞMaN Düşman mana pis söz dese, efv eylayarem man,

a�ır söz dese ancaq, Bir anda gaberdar onu, mahv eylayaram men!

afv eylayarom, halka de sohv eylayaram m;;m. Yurda, ulusa gülden

� 62

�

1 987

ANAMA

Men "anna" deyirdim anama bir zaman, "anno " ! Sansiz, ürayim bir teli qopmuş kaman, anna! Solmuş atamın etrini etrindan alırdım,

8trinla

onun

etri de getdi, aman, anno !

ata oldun bir ocaqda, Darmanını dord eylooin, ey qahraman, anne]

Dörd oğlu böyütdün,

El yaxşı bilir, yaxşılığın ramzi idin san. s.m yaxşı ki, bilmirsan, üzüldüm yaman,

anna.

Hasretli sabahımda güneş yox, gecam aysız, Sanki qapanıbdır üzüma asiman anna.

Baxt u lduzuınwı nuru qaraldı gedişinla, gözümdan duman, anne.

Getmir neçe i ldi r ki,

Men imli neyam ki, na atam var, no anam var, Başdaşları üstünda görünmaz güman, anna.

San bir

yetime

deyil indi

ahını man bilma deyirdin ,

Ah, man yetime ah ı

ınan, ann o .

ömro ömürlük yuman anna!

Kimdir bu Rofiqinden ömür, gün uman, anna,

Ey gözlerini

1 91?5

ÖLK0MDa

Qürbat etin seyrini men neyliram, İstorom ölkamda olan seyrimi. Özgalerin sirrini men neylirem, Özgalera açrnaram, öz sirrimi. � 63

�

YlXILMAZ soolırıaz, oğul !

Yurdu bir an unutma, ömründe,

U1 usundan tut en a�ır gündo, Ulusundan tutan yıx.ılmaz, oğul! Y urdla çarpan ürek

YALLI YARANDI Ulusum el-al"' verdiyi günden, Yallı yarandı. Düşmana köksünü gardiyi gündan Yallı

yarandl. ÇOCUQLARIM

Hasratam, man siza, ey çocuqlanm, Canımda qalmaytb hey, çocuqları m! Gecali-gündüzlü haylaram sizi,

Könlüm bir yanıqlı ney, çocuqlanm! Günaş soyuyubdur manim gözümda, Yerden uzaqlaşıb göy, çocuqlanm! Gen diirıya

başıma dar galir nıanim, F i.kfroon olmuşam key, çocuqlarım\

Rüyada, gerçakdo söylamakdeyam: Hey yavnıcuqlanm, hey çocuqlanm !

QaFasna

qırpır qorxudan, qorxudan. Bit çocuq qa\bindan kiçik bu canb, Özünü qefesa

Bülbül gözlerini

çırprr

Canlı bir qalb kin:ı.i çarpır qorxudan. � 64 �

Fransa, 1984

İNSANLAR, CANLILAR

Ördak ördekla .ş&nlenar gölde, Qarğa qarğayla leş sökar çölda .

Sağsağan sağsağanla ülfat edar,

Tülkülar tülkü1arla hecce geder. Sarçalar sarçalar1a birga

qoşar,

Durnalar durnalarla dağlar aşar.

B i r palang oğlu bir palangla gazar,

Qartal oylaqlannda sar na gazaı1 \ Ayılarla ayaqlaşar ayılar, An larla soraqlaşar arılar.

Dalğalar dalğalardan ayrılmaz, Yorğslar yorğalardan ayrılmaz.

Çaqqalın oğl u çaqqala yar

olar,

Qurdların çevresinde qurdlar olar. Düşünen canlılardır insanlar.

Onlann

da içinde aslanlar . . .

Yorğala.r, tülküler, qaban lar var. Serçeler, qarğalar, ilanlar var,

Kim deyir, it kimi yalaq lar y ax,

Dav<:ılor, kalçalar, ulaqlar yox'!! Keçiler, cöngeler, qoyunlar var, Goreşanlerlo qol -boyunlar var.

Kim deyir bizda gargadanlar yox, ,

Çalağanlar, oranqutanlar yox.

İki diplomlu köstebekler var,

Kobralardan yaman baboklor var.

� 65

�

İblisi mat qoyan "malaklar"

Hiylalor. fitneler, kalaklar çox,

çox.

Baş k9sen, diş sökan quduzlar var,

Söz ile söz çakan donuzlar var. Rüşvata qul olan reziller çox, Hala m i lçok ürekli fıl lor çox.

Vay o bedbaxto, lapmasın tayını,

Al bu sözlardan, ay oğul, payını, . .

DOSTLARLA OLANDA sevda demi,

Dostlarsız olar sanki ölümcül kimi könlüm, Oxşaı mani

dostlarla olanda.

Bir türkü ötar bir dali bülbül kimi könlüm,

Neylar

mano dünya qemi, dostlarla olanda? !

duyaram alami,

Dostlarla olanda açılar gül kimi könlüm,

Candan

dostlarla olanda .

KÖHNa DOSTLARIM

Gün aydın, ey manim eski oostlanm, Uzun illar boyu uzaq dü.şmüşük. Sizinle üzüma güldü baharım,

Na mutlu bize ki, biz görüşmüşük.

Siz acı

günli"rda

bir

loğman kimi,

İnlardi üreyim bir kaman kimi,

Azını dayandınız manim önümda? S izi , görmasaydim yaman günümdo.

Candan umutludur, içdan umutlu O dost ki dostlara can d i l ar sevor. O mutlu yaşayar, ona na mutlu, Ürek dilersa ver, can di larsa, ver!

� 66 �

gözlerdir, sözler o sözler! Çox da ki çox sular adlayıb qayıq, A dostlar,

sizinle neca doğmayıq !

Gözler o

Çox. da ki dayişib sevimli üzlar.

Har dost bir alama könül verse da, Kim deyir, dostluqda qadir bilmedik.

İller üzden bizi dayişdirsa d a Dayişdirilsek da, deyişitmadik.. . ,

1 986

M0HKUM XAI.QIMA

Boynunda duran zengiri bir Azadlığın

gün qıracaqsan, eşqiyla o gün hayqıracaqsan! 1 980

BİR ŞAİRİN ÖMRÜ

ahşan canlara candır, ömrü, b i r ömürlük hayocandır!

Bir şairin ömrü, Bir şairin

1981

QUCA(;INDADIR Bu lorpaq anamdır, ömrüm ondadır,

Atam da, anam da qucağındadır.

Manim canım-gözüm bu torpaq ana, Bir sabah mani da basar qoynuna.

a&a»i Gedecek. zillot, asarnt bu gidi dünyada, Iiaqq, adalat abadidir, abadi dünyada. �

67 �

DİLİMD8N DÜŞMaYaN

Özgalar çoxdan görüb, san gör ki. san, San, dilimdan düşmeyen, bir türküson, San dilimden düşmeyen, bir türküsen.

Könlüma nurdan yapılmış hörküson,

Can de ki, canım seni hemdem bil ir, Dardimo malham bilir, mahrem bilir,

San dilimden düşmeyen, bir türküsan. San da bil ki, artıq el-alem bilir,

AG TUT AtiACI

Getdi, bu dünyaya gatirnn sani, Bu ana torpaqda bitiren sani, Getdi boya-başa yetiran seni,

Yaz galib, quruma, gözelim Ağ tut, Ruhunu qüssadan, qamdan uzaq tut!

Könlünü oxşasın yağan yağışlar� Başına dolansın sevdalı quşlar,

Xazanlar ömrünü sana bağışlar,

gözelim Ağ tut.

Özünden belanı, d1Jrdi yasaq tut, azizim., sevimlim,

Bağnmn başına yara bağlama,

Yetor yaxıldığın, qara bağlama,

xarab, ağlama, boran qabul et, no da sazaq tut,

Edib ovqatını Ne

C anım, mehribanım, sevincim Ağ tut!

Qovuş aydınlığa, zülmat qaçılsırı, Fidan varlığına şafaq saç ılsın, Tutqun lc.önül kimi pasın açtlsm, Na malala tutul, ne da pasaq tut,

Qovuş ai günlere, ağlama, Ağ tut! 1961

MOşFiQ KOçasiNna Goncfar, qocalar neşeli. Müşfıq küçasindo, Parlar bir ömür maşali Müşfiq küçasinda.

Müşfiq küçesinda aç ılar nağmol i könlüm, Könlüm delidir, man dali, Müşfiq küçesindo.

Bir ev göriiram lö vhel i ,

Burda yaşamış. burda yaratmış iki

usta.d,

Müşfiq küçasinda.

İndi hanı Cafer, ham Müşfıq, ham dağlar? Dağlar hanı, dağ cüsseli, Müşfiq küçesinda? ! Bir da.dh xayal oldu, dumanlandı o illar, Bir xatira var kölgali, Müşfıq küçesinde.

candan, ne qader öfkeli, Müşfiq küçasinda.

Alqışlayır eller ulu ustadları Ellar

Nakam Mikayıl Müşfıqin, elbatta ki bir

gün

Yükselmelidir heykali Müşfiq küçasinda.

OCAQ

Yunis emre ocağına

Gelanlaro salam

olsun,

Qaranlığı şimşak kimi Dalanlara salam olsun.

Salam olsun geleceya,

İşıq tutan bir üroya, Haqq yaşasın deya-deya, ÖJanlare salam olsun. İlham ahb

gündüzünd&n,

Doğmaların gül üzünden, Yasaqları yer üzündan

Silanlam salam olsun. � 69

�

Sevincini �ranlerla, Derda köküs garenlerla, Saza könül veranlarle Böl�nlare salam olsmı. Salam o çağlayanlara, Yurdu qucaqtayanlara, Ulusla ağlayanlara,

Gülanlara salam olsun.

Ömür ntldir, ziynet nadir, Şeir nadir, san�t nedir

Bu dünyada cannet nedi r,

Bilanlare salam olsun .

İDBAR

Qelbi idbar olanda,

Üzden gözel bir qızın Deyirsan dard yandır.

Üzü kimi içi de

İdbardan idbar olan, İdbarlar idbandır!

NEYL0R

eylayermi pişik palanca? Polang başla.yarını pişiklo canga'?! Ağzından süd iyi galan b ir çocuq, Hücum

Neyler boynu yoğun bir pezevonga? ! ovçu

Yumdu bir gözünü bir ov o�ısu, Düşdü böyrü üsta maral yavn1su. Nadan irişirdi, dingildayirdi, Onnan bir sükutla inildayirdi . . .

� 70 �

YURD GözaLLİKL0Rİ Bu gözalliklara vardıqca, üraklar vu.racaq,

Coşaraq şair olanlar qoşacaq dastanlar. Yurd, ulus sevgisi varhqda durunca, durncaq -

Bu gözelliklari yox.dan yaradan insanlar!

Na ÇJXAR

Söylayan arif ola, d inlayan abda l, na çıxar? Na çıxar? Çıxsa ya bir hiyla, ya bir fitn� çıxar! * . ...

Göyler de bıığlayJb buz, sular kimi Yerleri bürüyüb ağappaq cuna,

Dalıb

Onlar da uyuyur ayılar kimi.

ağac lar da qış yuxusuna,

KRIM

qonağın oldum, ay Knm, Güldü gözlerimde ulduz, Ay Krım! Qoy, sana sevgimi, sena haykınm. Mon yene

Seyrine qoyulsam ömrüm boyunca, Demarem, men

sono baxdım doyunca.

Qohumdan, qardaşdan, dostdan yazmışam. Adma bir zaman dastan yazmışam,

Bayramdan yazmışarrı, yasdan yazmışam.

Ürayi m boşalmaz,

Deyiram, na olar bir daha yazsam,

yazsam, ha yazsam!

gönnüsan sıxma-boğma san, San bilsen D<) qooar m�na doğmasan!

Yadla.rın atiyla olub yağma

san,

Qoynunda

� 11

�

Sen menim yanmsan, yarım, ay Krı m,

Sen yarı canımsan, Krım, ay Krım!

Qarpız, alma, gila�, alça, tut, badam,

Görüb meyvalari şaşırır adam,

Manmi bu üzümlü bağlara yadam. Manimsan, har

bitkin , her nematinlo,

Havanla, suyunla, t.,bietinla.

Sevlmli ünvanlar, sevgili adlar, Mchriban soyadl ar, aziz soyadlar, Ruhunu na qanar ruhuna yadlar'!! San söylo, kiminsan, Knm, ay Krnn,

Necil bu tilsimi qı rım, ay Krım!

Desam, söz olacaq, demasam, olmaz, Kim sanin eşqinla derde tutulmaz? !

Suların marcandır, qumlann almaz,

Ölsün bu dünyada taJançı kaslar, Ziyançı, yabançı, yalançı kaslar!

Gam i lar yollanır hara danizdan?

Açıla bilarmi ara danizdan? Hara boylanırsan Qara denizden? Göıiiram,

na qader canı nda can var,

İçindo sürnkli bir hayecan var.

havanın ağır bürküsü, Dinir radioda könül türküsü, Çakilsin

Könül türküsünün yoxdur ürküsü.

Sani manim kimi duyanların var,

Harayçdarm var, bayanların var.

� 72 �

Dalğalar adlayan külaklerinla,

Yaşa güllarinla, çiçeklarinla,

Dağlarda qılınc çak şimşaklerinla!

Alovlu qalbinda çarpsın ildırım,

Sana qurhan olum, Krım, ay K.nm! 1984 ııı • •

Arazın ölümden olmaz

hürküsü,

Hayat hörgüsüdür onun hörgüsü. Ana dilimizde dil açıb Araz, Bizim türkümüzdür, onun türküsü! * "' "'

Telefonla çox uzun konuşa bilmiram man,

an aziz adam olsun, danışa bilmirem man. Manimle konuşurkan mandan incima, ey dost,

Dostundan Refiq Zaka soyuyub dema, ey dost.

Yasaq olur sözlerim könlümün sevincim:t. Baxmayınca gözlarim gözlarinin içina,

•

"' *

Qeribin üstüna sanki dağ gelir, Qürbat alçaqlara oyuncan gelir.

Yurd daşı qürbatdan galan yurddaşa Qürbet yastığından yumuşaq galir! ..

BİR YURD Ki ... Bir yurdu iki çapqm ali parçalayırsa,

Yadlar ulusun derdine min dard calayırsa,

Yan, yan deya köksünde ocaqlar qalayırsa,

deye meydan su1ayırsa, Var-dövlatina sahib olursa, ralayırsa,

Düşmanlari qan-qan

Y urddaşlan quldurlııra quyruq bulayırsa.

bayram edib, qutlu sayarsa, Bülbüllorinin üstüne bayquş ulayırsa.

Matam gününu

SQydaşlan yad, özgalari do� sayırsa,

Alçaqlar onu qurcalayırsa, dalayırsa, Ölmüş kimidir yurd, na bilen var, ne gelen var Ölmez o ulus ki, onun uğrunda ölen var! .. 1 985 * * ...

Bir halda ki, ergec ölacokdir hamı, bilm�m, Dünyada yaşarken na demak qorxmaq ölümdon? ! Gülsün bütün insanlığa alem dolu alam, Biz qorxmalıyıq daima bir sarsaq ölümd�n. * * *

Ulu bir sanatkara,

Kökslınde açıb yara, Fitnaya

vara-vara, Daş atmağa na var ki?!

Öldürüb diri-diri Ölümsüz bir şairi

Gizleyib cevahiri,

Yaşatmağa na var ki?!

ULULAR X0ZİN0Sİ Şanlı ustadlanndır

na varsa yaddaşımda,

Saysız inci lerin i saxlayıram başımda.

işıq ömründen uzun,

Zaman-zaman p arlayar duyğumda, telaşımda. Bu incilarin ömrü

� 74

�

Dilimin ezberidir arenlarin adlan,

Bu gerçakdir söylayer yanın da, yoldaşım da. Yurd

uğrunda can veran o u1u yurddaşlann

Xoyalıdır titrayan daima göz yaşımda. Onların sarvatidir ömür sarvatim manim,

Onlardır ziynetim da, incim da, daş-qaşım da

Bu tükanmaz xazinam çocuqlarıma keçsa,

Gül açar dilaklarim torpağımda, daşımda .

1 984

DÜŞM0NİM VARl\fi DEDİN

Dost olan yerde tikanlıq da gülüstanhqdır, Dostuna can veran in dostluğu dastanlıqdır. Düşmonim varmı deyirsen qoca dünyada menim? Düşmaninı çoxdur, oğul, bir qabiristanlıqdır

ATAl\flZ

Könül size

türküsünü açıqlar,

Sevginiz1a ati rlanir butam ız.

Atanız "Ata" deyin, çocuqlar, Gece-gündüz yada düşsün Atamız !

GÜNAHLAR

Anıb günahlarını bunca tutulma, oğlum, Bunca xa ca lat çakib, perişan olma, oğlum ! O bad amallarinçin san ki, xiffat çakirsan, Demak, dacalliyinin üstünden xatt çakirsen. � 75

�

DEYaND0N

Har yurddaş olandan yoldaş olarını?! Hor yoldaş olandan sirdaş olannı?!

Har oğlum deyendan atamı olmuşn Her qardaş olandan türkdaş olarını?!

KİML0RDİR

G üneşsiz gündüzden,

Tufansız denizden, Ulduzsuz gecadan, atirsiz qönçadan,

Sevdasız şeirden, İlhamsız şairdan,

Alovsuz kömürden, Sevgisiz ömürden,

Nağmesiz bul aqdan, Gülüşsüz dodaqdan

Duyğusu daşlanan

Kimlardir xoşlanan?

Üraksiz adamlar, Garaksiz adamlar.

QARA GÖZLÜM Naila'113 Gülüm, man ölanda qara bağlama, Qara çarçivaya alma şeklimi . Xozana u�dım deye ağlama. Xazale bürünen bir çiçak kimi.

Qara qelblilari qoyma sevinsin, Qaralma önünde qara üzlarin.

Könlümün odunu duyub isinsin Gözümün işığı qara gözlerin. � 76

�

Sesimi eşitmek istadiyin gün, V araqla birini kitablanmdan. Görmamak, duymamaq mani na mümkün

Manim sözlarimdan, xitablanmdan? ! Könlümün dünyası şeirlarimdir, Ordadır çeşidli ovqatım menim. Ömrümün aynası şeirlarimdir, Ord ad1r min dürlü sovqatım manim.

Aydanım, Xandanım qoyma sıxılsın,

yaxılsm.

Qıyma üreklari boyansın qana. Qoyma çocuqlanm yanıb Atasız ocaqda atadır ana.

Ürayim dursa da, manliyim durar

Qemli durmasanız, şenliyim durar Efiroa durulan neğmelerimda.

Ç ay kimi dunnayan katmalatimda,

sığannı?

Şairin hayatı bitmaz qabirle, Dünyaya sığmayan qabra

İtirib-axtaran gör mani

Mansiz yer üzünda yaşa sabirla ,

vannı?

ö ter o şair ki, ondan asar yo x , San mani soraqla, ay qara gözlüm,

Onda qara bağ la, ay qara gözlüm!

Görsen ki, Zekadan xabar- atar yox, 1 985

SEVGİLİM, SEVGİM Men könüldan elimin aş iqiyam, Min könüldan dilimin aşiqiyam, Sevgilim , yurddur, ulusdur sevgim,

Sevgimin, sevgilimin aşiqiyam.

� 77 �

•lci rı.. ,;.a . � �l�----�-�1

..,,..,..

ı\. t?

__ �� -�� _____

ANA YURD

Odum, közüm yurdum, Gülen üzüm yurdum, Göran gözüm yurdum, Ürnk sözüm yurdum ! Döyüşda tak qalsa, Vuran ürek qalsa,

Çakilmoz anı:andan

Refiq Zaka Xandan.

Ulus bir incindir,

Sanin güvanciııdir, Ömür sevindndir, Bir odlu gancindir, Vurar, yaxar, dağlar,

Alovlaruı.r, çağlar.

Qalıb Oğuz xandan, Rafiq Zeka Xandan. Sayın deyildir az, Qopuz, davul, ud,

Di nince parlar yaz, Ö1ünco aynlmaz Kornğludan qalmış,

saz,

Qıratla hay salmış Qı lınc\a qalx.andan,

Refiq

Zaka Xandan.

Çağıldayan türkü Oğulların görkü. Başında yox börkü,

� 78

�

İçinda yox ürkü, İnanmasan, qorxud ! Manim dadam Qorqud. Olubmu qorxandan, Refiq Zeka Xandan?! 1 985

ULUSUM M8NİM Ey şair ürekli ulusum, manim, Ey Ayım, Güneşim, ulduzum menim ! Nurunla canlanır can gülüstanım! Senin tarixindir ömür dastanım ! M�cnunun olmuşam, Leyl i m senindir,

Qalaınim, ilh�ım, şerim sanindir! Sene min könüldan aşiq olmuşam,

Min candan eşqino sadiq olmuşam. Vicdanın ilahi, kamalın

ülvi,

Göza görünmayan camalın ülvi.

Sanin sözlerindir manim sözlorim.

Daima hüsnünü arar-gözlerim,

Men ki, dil açmışam senin dilinde, Bir çocuq kimiyam senin al indo . Laylan, sazın, türkün, a�m. bayatın Yaşamaq

zövqüdür mana hayatın.

Ey azali dahi,

abadi dahi,

Gözümda har şeyden sansan ilahi! San

mana

öyretdin bu dünya nadir,

Varlığın na qadar dahiyanedir!

�

Bu ucsuz-bucaqsız mavilik sanin,

Ululuq senindir, ülvilik sanin !

Alama

İldmm sanindir, şi�k senindir, sığmayan istak san.indir.

Soruş, na demokdir ulus, özündan, Ulu sözündandir, ulu sözündan!

Canımı versam da, yene borcluyam!

Ömrümü,

günümü sana borcluyam,

Çiynimda yükün var,

şerafdir bu yük,

Na var yer üzünda ulusdan böyük? t

Düşüncam, xayahm, eşqlın, hesn�tim. Sano xidmatimdir menim xidmatim,

Şofaqin,

şefqatin, ayazın gözal,

Yazın, yayın gözal, payızın gözal!

olar, olsam dışında.

Könül alovlanır ilıq qışında, İçim qürbat

Manim

atam s3nda, anam sandadir,

Ruh sanda, güc sanda, inam sandodir.

Dünani m bu

giinüm, sabahım sanin!

Düşmeno tuşlanan silahım sanin, ,

K.önülda ovqatım se n i n deyilmi?

Ovqatım, sovqatım senin deyilıni?

S anli yin deyilmi şenliyim maıllm? Senindir varlığım, manliyim manim!

Manim ki, manliyim sensiz yetimdir, Yeti min qismati ölüm-itimdir!

� 80 �

Qıhncam, qınımdan çatin sıynlam, Çetin bu dünyada s.;>ndan .aynlaml Sanin oban qad.im, elin qadimdir, Ruhunu yaşade.n dilin qedimdir. Ne zaman doğınusan, söylemek çetin, Balk.a yaşıd.ısan abadiyyatin! Yaşını kim bilir dağın, ormanın, Torpağın, havanın, gölün, ümmanın? ! Yaşını kim bilir yerin, samanın? Galib rüzgar kimi keçan zamanın? ! Na zaman doğmusan, söylamak çatin,

Kim bilir yaşını ezaliyyetin?!

Gündüzler üzüna günaş gülümser, G�aler Ay, u lduz sani manimsar. San Ayım, Güneşim, ulduzum manim, Kainat ömürlü ulusum menim! .. 1 984

YELK0N Har dalğa bir dağ kimi .

Danizda tufan qopub,

Oynar oyuncaq_ kimi. Kiçik qayıq sularda

Min başlı

Taslim olmayanını var ajdahaya? !

Qayıq ağ yelkenini

Açıb ağ bayraq kimi. ..

�

ÜZEYİRB8Y Azorbaycan xalqının gözüdür Üzeyirbey,

Musiqi aleminin s özüdür Üzeyirbey. O, ata türkümüzdür, o, ana laylamızdır,

Bbadi ruhumuzun özüdür Üzeyirbey !

FÜZULİ Ey Füzuli, adınla iftix.ar eylarik biz, Bir şair tuta bilmaz sanatin tutan yeri! Nurlu şeirlarini zülmotda söylarik biz, Gözlarim.iz önünda işıqlanar dan yeri! * * *

Ana yurda yasaq olar ömürlük Yad ellerde, yad ollarda qalanlar. Ulusundan uzaq olar ömürlük Ana di l i yabançı dil olanlar. * "' *

var, dönür har

Bir sabah bir sahq yayılmalıdır,

Dayişir har ne

şey.

Duyuram man ki , bir şey olmalıdır,

Ola b il maz ki, olmasın bir şey. 1984 * * *

Ana dili ana yurda ba�lıdır,

Ana di l in aynasıdır ana yurd. O yurddaş ki , ulusunun oğludur, Ôlanadak yasaq olmaz ona yurd.

�

. "' "'

Füzuli günaşini görmeyenin gözü yox, O nun ruhu ulusa, ölkayo can deyilmi?

Füzuli ataşina uymayanın közü yox,

Divanı alov-alov hiss, hayacan deyilmi ?

Füzuli türküsünde Azerbaycan söz ü yox, Füzuli başdan-başa Azerbaycan deyilmi?!

SEVİR0M

Seviram man sevan insanları, candan seviram, Sevgi dünyasına könlüm göz açandan sevirnm.

Onların

manliyi

şafqotla gülümser sanki,

Onlar insanlığı rağbetle manimsar sanki.

bir mavi deniz, Onların könlü çocuq könlü qadar saf, lakesiz.

Onların ömrü şafaq dal�lı

Seviram men seven insanları, candan seviram, Ruhuma sevgi hayat nuru saçandan seviram. Seven insanlar adavat no demakdir, bilmaz, Onlar olbetta ki, nifrat na demakdir, bilmez.

Oyanıq

duyğulan, hisslori

qefletda deyil,

Baxtiyar olmasa da, heç biri bedbext da deyil!

Scviram, sevgiya layiq yaran ıb

onlar axı,

Alemi sevmeye bilmaz sevan insanlar aXL Sevo bilseydi ölüm, qan diloyen nadanl ar, Yer üzünda açılardı qapanan zindanlar.

Durulardı savaş u�runda daşan vicdanlar! Seva bilseydi bu dünyada bütün insanl ar,

1 985

YURDUM

Seyra.nım onun, seyrim cnundur, Dünyada sefam, xeyrim onundur. İlhamım onun,

şerim onundur,

Faxr eylaram alE�mda adıyla!

un şanlı güvencim bu

Yurdumda sevincim bu ulusdur, ulusdur!

Yurddaşlar ulussuz ucalarmı, Bir özga ulusdan güc alamıı? Ganclikdir o, genelik qocalamu? Sevgim bürünür nura oduyla?

efsaneli gancim bu ulusdur! an şanh güvencim bu ulusdur!

B\r

yol,

zirve ki, Bfü�rla çapılrrıazl

Bir yol ki, bu

yolçu sapılmaz,

Ondan ulu bir inci tapılmaz,

Parlar yaşamaq zövqü dadıyla !

şanlı güvencim bu ulusdur!

Könlümdeki incim bu ulusdur, an

1 983

CAVİD XİYABANI KÖNLÜMD0N KEÇİR

Gözümü s0nem açandan beri, Cavid prospekti könlüınden keçir! Keçir irmaq ki mi ömrün illari, Könlüm arzular ki, şaherimizda, Bir alam açıla nezarimizda, � 84 �

Sevgili ustadın adına layiq,

Ruhuna, eşqina, oduna 1ayiq, Bir küça görüna, geniş bir küça,

Könüllar açıla seyr eyledikce. Göraler yolçular nece şen keçir, Cavid prospekti könJümden keçir! Cavid prospekti könlümden keçir, Keçirom Bakının alvan, işıqlı, Saysız çil-çıraqlı, yar-yaraşıqlı, Bağçalı, çiçekli küçalarindan. O barli, bezekli küçelarindan, Keçir göz önümden dürtü soyadlar,

Çeşidli ünvanlar, çeşidli adlar. Bitinin adına bi r neça ünvan, Tarixde yer almış ixtiyar cavan. Burdan şafeq doğur ordaıı çan keçir,

Cavid prospekti könlümden keçir!

Hünori bellidir hünerçilarin, Quba meydanında alverçiterin Gizlinde, açıqda hazar açdığı, Kiçik bir küçayo böyük

şairin,

Milisgörend& qoyub qaçdığı

Adını verenden ne gözleyasao?

Axı cavahiri garnk duyasan,

Yeri olmalıdır her cavahirin, Gerek kafalara ağıl qoyasan, Gerek duyğuları çözaleyasen. Sayıqlara alqış, kütlare nifret! Adam var fikrinden vazi fö, şöhret, Adam var fikrinden el, vatan keçir,

Cavid prospekti könlümden keçir! Cavid prospekti könlümdan keçir, Y uxumda keçirem ondan har gece, �

85 �

Her

sabah ovqatım poıulur nece !

Dostlara deyiram, dostlar deyir ki, Gün o gün olsun ki, yuxun çin o lsun !

Bu yuxu yozula bilan şeir ki, Yozana derd ol ur, dard neçin olsun?! Bu dardi yozmağa ozan gerekdir, Yozulan yuxunu yazarı gerakdir, Gözlerim yol ç ekir qayğılanmla.

Xayalım xayah iqlimdan keçir, Cavid pıospekti könlümd�n keçir!

Düşüncelerimla, duyğulanm l a,

Cavid prospekti könlümdan keçir, Keçir göz önümden olub-keçenler,

Sanat dünyasından erkan köçanlar, K.eç ir göz önümden şanlı bir nesil, Keçir göz önümdan keçmayan bir iH Bir alam yaradıb öz allariyla,

İldınm avazlı amalleriyla, Şimşak şeirle rle göz qam.aşdır.ın, Qartal oğullara dağlar aşdıran, Yaxıb quzğunlan, yıxıb l eşleri , Eynino almayıb keşmakeşleri,

O dahi sanatkar, o dahi insan. Bir adi küçaya layiq deyilmi? O, yurda, ulusa aşiq deyilmi?

Ölümden adlayıb, yurda qayıdan,

aronlar incini kasakd�n

seçar,

Ölümsüz diJaklar hayata keçar, Dahiler hayatı ölümden keçir, Cavid prospekti könlümden keçir! Cavid prospekti könlümdan keçir, Könlümda hayacan qovğalaıımada,

Qasırğalanmada, dalğalarunada, �

86 �

ümmanı, Galsinlar, göstarim man o ünvanı ! Bu da bir sahilsiz ümid

O ünvan dillardan dillara düşsün,

Dağlara, daşlara, sellara düşsün!

Düşsün o allar ki, sadası yoxdur, Düşsün o b aşl ar ki, sevdası yoxdur! Ustadın eşqiyla aşıb-daşanlar,

Şeir söylayanlar, nağme qoşanlar Adla.sın onunla yüzilliklori,

Yaşatsın bedii gözalliklari ! Ucalsın ustadm şöbroti, şanı,

göstarim man o ünvanı ! Ucalsın ulusun şair övladı, Jurnallar, qazetler o aziz adı Gelsinler,

Yaysın müjda

kimi her nömresinda.

Fahlanin, ke ndl i n in , qoy süfrasinde

çöhra lar nura bürünsün.

Har gün o ustadın adı görünsün,

Farah1i

Başımda bir C av i d prospekti var,

Qarşımda bi r Cavid prospekti var. Fikrimdan sehirli bir yelken keçir,

Cavid prospekti könlümdan keçir!

Cavid prospekti könlümdan keçir, Çapıram şerimin köhlan atında, Qanadlı duyğular kainatında.

Sasimo sas verir Müşfıq küçasi, Açılır ümidli hisslar qönçesi, Açılır düyümlar üfüqlar kimi, Gülür baxışlarda şaföqlor kimi,

� 87

�

Açılır qarşımda nurlu bir küçe, Nadir incilerla dolu bir küçe!

Bir yanda Sayavuş, bir yanda Azer, aneri qoynunda dunıb gülümser.

Bir yanda Pcyğambar, bir yanda İblis.

Bir yanda Teyınurlang, bir yanda Çingiz,

Bir yanda Firdovsi, bir yanda Xeyyaın, Canlanır qarşımda bir neça 0yyam.

insan dağlan, Canlanır qarş.ımda Sayan dağlan. Canlanır qarşımcia

Ozanlar

ozanı könlümdan keçir,

Cavid xiyabanı könlümdan keçir! Cavid xiyabam könlümd011 keçir,

maşali.

Ortada Cavidin nahang heykeli, Yanır gözlarindo sevine

Keçir bu xi yab an paytaxtnnızdan,

Günaşli, çıralZban oaytaxtımızdan.

Qoynundan ardemli aroo.Iar keçir,

Könlünü ustada veren ler kecir.

Keçir bir novrağı seyra galanlar,

Qocalar, çocuqlar, qızlar, galinlar. Dolur xiyabana mavi üfüqla r, Gülür xiyabana qızıl safaQler.

Na dumanlar keçir, ne

çanlar keçir. . .

Başımdan sevdalar keçanlar keçir.

Kecib nafas alır ellar darinden.

Ulu ustad\ann küvalerindan

� 88 �

Dilaklar açılır gül-çiçak kimi, Xayala sığmayan bir gercak kimi, Röyadan adlayır, xulyadan

keçir,

Cavid prospekti dünyadan keçir! . . 1 984

BU vaTaN TORPA(;ınıR

sarvatimiz! ulus bayrağıdır!

Bu voton torpağıdır dövlatimiz,

veten torpa�ıdrr qüdratimiz,

Ayla, ulduzla gülümser, bu

qeyratimiz!

B ir ovuc töhfa verilmez, bu vatan torpağıdır1

BİR şaHiDiN DİLİNDaN Ömrüm-günüm, canım-gözüm, anam, oy! ..

Qollanmı qanırdılar burdular,

Qara geydi Qarabağım,

Övladını yad e1kırda vurdular, sonam oy ! . .

aRaNL0R

alan erlar var Azarbaycanda, Düşmana odlu siparlar var Azarbaycanda!

Can verib şan

Qurd ürakli ulu qartallara göylar dardır!

Varlı�ıın yurda qul insanlara candan yardır,

Yağılar bağrını odla delir Odlar yurdu, Qehramanlarla bugün yüksalir Odlar yurdu !

Yüksalir, qumbaralardandır ulus daşlanmız, Çekinormi ulayanlardan ulusdaşlanmız?!

�

89 �

YOLDADIR Yoldadır insanın ömriinün yolu,

Sevgi l i dünyamız har an yoldadır.

Güney şofaq dolu, quzey çan dolu,

Yaylaq yol üstünda

Yollarda türkü

aran

var, saz

yoldadtr .

var, aşıq var,

Yolçu yol da garak, yolda işıq var, Zülmetin bağrını yaran yoldadır.

Min alam, min hüsat, min yaraşıq var,

qürbatde q alan qol çakor,

Dardi yad ellerdo qarib bol çakar,

Bu söze

Bir aydır yollarda gözüm yol çakar,

Ürayim vatana varan yoldadır. İspaniya,

NUR İÇİNDa

Dey irdin: yurd m�nimçin Öm ü rlük ziynat olswı. Ulus uğrunda ölsem,

Bu cana minnet olsun.

Dedirdin:

yadigarım

Ölümsüz sanet olsun.

Atam, yat nur içinde Mezarın cannet ol sun.

AZaRBAYCANI Eşqiyla çırpınır ruhum har zaman,

Bu yerlar alamd;) başqa bir alem.

Dağlardan-dağlara keçan bir duman, Çaylardan-çaylara düşen bir selam.

�

90 �

1 984

gülüstan

Qarşımda canlanır

kimi,

Könlümün odudur, şerimin canı ! Ulusun qoşdu� bir dastan kimi Men ezber bilirom Azarbaycanı!

İtaliya,

QORXMA, OGLUM Sooi çox aldadacaqlar, oğlwn, Çox yalanlar satacaqlar, oğlum ! Aldadıldıqca, özünden çıxma, Aldanılmaqdan ömürlük

qorxma!

Qorx san alemde yalan satınaqdan! sen insanları aldatmaqdan.

Qorx

Kim yalan satdımı, alçalmahdır, Bir ilandır bu yalan, çalmalıdır!

QARDAŞIM Na qader qeribdir bu beytin, qarib,

İki bölünmekden qorxan qardaşım! Dinla, ey o taydan bu taya golib,

Bu taydan o taya baxan qardaşıml 8rler

dedomiza

Adıyla,

deyildi Qorqud,

Qorqud deyirdi,

Qorxan oğullardan

arıdıyla, "qorxud! " deyirdi.

Qorxud yağılan!

deyirdi Qorqud.

Qorqud navasina qorxmaq yaraşmaz,

sorhadda çevrildi Araz,

Qorxduq ki, çatılıb iki bölündük. Qorx.duq ki,

Qorxduq ki, quzeyo, güneye döndük.

�

1 984

İşlı;,r bu ovqatla çatin düz.ilsin, Aynyıq az qala iki yüz ildir. Deyirsan: "Azadlıq dalımca golsin ... " Azadlıq ardınca galan deyildir!

İki bölünmekd�n qorxm qardaşım! Arxalı da�lara çevir arxanı, Göratsan dağlardır arxan, qa:rdaşrrnt Düşün

Bağırxant,

Settarxanı,

Ulu qaynaqlıd ır türkümüz bizim. Qıhnc cang edande, saz yavaşlayır, Arazla başlayır, Kürla başlayır,

Yadlardan olmayıb ürkümüz

bizim.

Neylayar meydana atılmayınca, Çöpü da ikiye bölnıaram deyan, Yaşasın, ulusu qurtulmayınca -

Yaşamaram deyan, ölmar0m deyon!

İnam, ümid yoxsa, inan, yurd da yox !

İki bölünmekden qorxrna asla ! Qorx, Qorx., güney qardaşım, bu qorxmağından ! . . Na çıxar daruub kanxrnağından? !

1984

YAŞAYACAQ BU DÜNYADA Azerbaycan hökumeti Yaşadırdı bu milleti, Alçaqlar yoxa çtxardt

O yurda bağlı dövlati. Getdi gözal

növraAımız,

Qara geydi bayrağımız, Xıncaqlara, daşnaklara Ortaq oldu torpağmuz.

� 92 �

Yasımız bayram edildi,

Qahramanlar ram edildi, Azarbaycana can veran

Oğullar edam edildi.

Küla döndü m i nlarla can, Türkülerinde heyecan Azerbaycan türkü dedi: Azarbaycan, Azarbaycan ! Bağlayardı güldestesi Uzeyirbayin bestesi,

İşğalçılıAm xestasi.

Yaxdı milli marşımızı

Minüzlüler satıldılar, Min çirkaba qatıldılar, Ulusun düşmenlarinin Qucağına atıldılar! Dallat başı duman oldu.

Ne yardım, no aman oldu, Qehremanlar güllalandi, Satqınlar qahreman oldu. Düşmanlara sas verdilar,

Dostlara mahbus verdilar, Cılız eqidalariyte Yurddaşlara dars verdiler. Yox idi merdi onların, Ne idi dardi onların?! Ağalarının aliyla

Hapsi gaberdi onların. Lanetlerik xainleri,

Düşündükca o günleri, Na meslaklari bizimdi,

Ne dil lari, na dinleri.

� 93 �

O çağlar galinca yada, U1usum galir feryada, Yaşayacaq bu dünyada Manmı.ad

8min Rasulzade! 1 978

NİZAMİNİN "xaMsa"si

Öz dilinda oxudum Sadini do, Qövsini da, Oxudum zövq ila Xayyamı da, Firdovsini do, Oxudum Hafızi da, har birinin öz yeri var,

Fars dilinda oxudum "Xamse"ni takrar-tak.rar

Anladım, dahi Nizami kimi

ustad yoxdur,

Yer üziinda bu ada üstün olan ad yoxdur!

Qavradmı., dahi Nizami bize candan mahranı, Söyladim har eserinden açılır bir alem.

Çırpınan ud kimi bir türkü qoşur,

"Türkom, ancaq bu hebaşlar mani qanmır" deyir O, bizimdir,

titreyi r o

biz onun, yadlar onu yad bildi,

Neca yad.dır ki,

füzuli onu ustad bildi?!

yaşadan öz obası, öz elidir, söylamayak, Gancolidir, Gencali di.r!

Onu candan

Gancavi

1 985

TÜRKOBA

Masallıda bir oba var, Türkoba, Bu obaya ad qoyana marhaba ! �

94 �

İŞIQ Güneşin, ulduzuo, Aym iş ı ğ ı Gecenin, gündüzün yar-yaraşığı

ŞERİM

Şcrim, ey varlıqda bir parçam manim,

Sansan yer üzünda tanrıçam menim!

aN SEVDİYİ

Yurd dahi Nizaminin özüydii, Xalqın açıq alnı,

ağ üzüydü.

Her şerini farsca yazdı, doğru, an sevdiyi sôzs0 Türk sözüydü.

DEYaNa Man, yurddaşımdır deyiram, Yurduma anam dcyene.

Qan qardaşımdır deyiram, Mon oğuzdanaml

deyane.

Susun, yabançılar susun, Yaman diliniz qurusun !

Canım qurban bu ulusun Canına canım deyena.

Qalbim atır türküsünde, Gecasinde, gündüzünda, Ne mutlu bu yer üzündo Bu ulusdanam! - deyane! .. � 95

�

* ... .

güclüsan, ey dost, sana yurdun inanırsa, Könlünda, gözünde ulusun eşqi yanırsa! San

•

* *

Mutludur yurdunun eşqiyla dolan yurddaşlar, Qahraman bir ulusun

oğlu olan yurddaşlar.

QARABAGDA afsane gözalliklare uydum Qarabağda, Bir kimsa demez ki, cana doydum Qarabağda, en neşali hisslarla doluydum Qarabağda, Candan vurulub, qalbimi qoydum Qarabağdıı, Man bir Üzeyir türküsü duydum Qarabağda.

Bir dadlı diyardır, ulu sevdal ı d iyardır, Alamda bir alamla dolu alemi vardır, Bir nağmeli gülşendir o, bir canlı bahardır, Başdan-başa afsana gözalliklara yardır, ufsana gözaltiklaro uydum Qarabajda.

demakla başa çıxmaz, albette bu ycrlarde darıxmaz, Bir wlzala bir gün bu metin dağlan yıxmaz, İlhamı olan yolç ulann ruhunu sıxmaz, Bir kitma demez ki, cana doydum Qarabağda. Bir sevgi ki, yazmaqla,

Şairlanan,

Bağlarda uçan quşlar atirlarle tütardi.

Andıqca ötan günlari bülbüller ötardi, Daldıqca unutdwn

orada qüsseni, derdi,

Duyduqlarımın naşasi bir ömre yetardi,

an naşeli hisslarle doluydum Qarabağda. �

�

Tarixi aranlar yaşadırlar, aradırlar, Dünyanı quranl.ar, yaradanlar yarad.ırlar,

Gördüm Qarabağ qızlarını ayparadı rlar,

Saçlar qara, qa..şlar qara, gözler qaradırlar, Candan vurulub, qe lbimi qoydum Qarabağda.

yox, ne qadar doğma seyirdir, orda b.:ıreket, orda xeyirdir,

Yadlardan eser Gördüklarim

Orda hara gctsan, hara baxsan,

Üzeyirdir,

Bir musiqi şakl inda olan ince şeirdir,

Mon bir Üzeyir türküsü duydum Qarabağda. 1984 * ...

oğlum, Qanımda qaynayaa gerçak inamdır. Manim atam da var, anam da, oğlum, Atasız, anasız qalsam da,

Ulusum atamdır, yurdum anamdır!

U LUSUN

DİLİ

Mermiya çcvril ib qalam alimda,

Efirde saslanir ulusun dili. Menim ulusuma menim dilimdo Böhtanlar atanın qurusun dili . . .

QazaL en böyük, an Ulvi loğmanım mani m,

Sansen eşqim, dinim, imanım menim,

H�r balamm intizarı sanmisan,

Sanmisen har darda dermanım man i m? !

� 97

�

Göstarerdim hüsnünii her ölkaya,

Öfkede olsaydı imkanım manim. Göy üZünde her na

gördüm sendedir,

Yer üzünde sendedir şanım manim.

sanin, s�m güneşden nurlu vicdanım m0nitn.

Kainatda Ay senin, ulduz

Qoynun olmuş saynşan\ar qaynağı,

Sönmeyen nıhu çırağbaınm manim. Birca gün ömr eylamez sensiz Zaka, Ey Azerbaycanım. ey canım manim! .. 1989

T0BRİZ, GÖZaLiM T0BRİZ Bir

vaxt çocuğun oldum,

Sevginle sanin doldum, Sansiz sarahb

soldum,

Tabriz, gözelim Tebriz\ Sansan öz elim, Tebriz,

Can yandı xayahnla, Eşqinte, malalınla, Kaş, bir da vüsalınla

İlhama galim, Tabriz, Tabriz, gözelim Tebriz! Genden bax.aram, gendan. Çıxmaz Arazım çendan, Dünya dağı la, sandan 81 çekmez alim, Tebriz, Tebriz,

gözalim Tabriz!

� 98 �

Bir da seni görnıazsam,

Bir müjde

getirmezsem,

Hicranı bitinnezsam,

Sanma düzalim, Tabriz, Tabriz, gözelim Tabriz!

bax, tak, Düşmen gülür alçaqtak, Qoy, b�nı mizraqtak Qoşqarla dalim, 'Tabriz, Tebriz, gözelim Tabriz! Qafmış Savalan

gün, Coşsun bir ozan bir gün, Getmezse xa.ıan bir gün, Bitsin bu azan bir

Getmaz xezelim, Tabriz, Tabriz, gözelim Tabriz! San bir ulu niyyatsan

Başdan-başa ziynatsan

ezelim, Tabriz

Sonsuz abediyyatsan, Sansen

Tabriz, gözelim

Tabriz.

c�Jfadlar ayilmez.w, Matem günü ölmezse, Bayram günü galmazsa, Gelsin acalim. Tabriz, Tabriz, gözalim Tabriz! 1985

"FÜZULİ KANTATASI" Saslanir Cahangirin "Füzuli kantat.ası",

Kükrayir qasırğası udun, qopuzun, tann, Könüllarda canlanır canlı aksi-sedası

Bir bastakar şairin, bir şair bastakann. �

�

Oyadır ulusunu Füzulinin fağanı,

ilahi bir sevginin umulmaz ormağanı

Mecnunun ahu-zan dağı-daşı yandırır. Oyaq düşüncelerde ulduzlar oyandınr.

Gözlari qamaşdınr şimşaklarin maşeli.

Uzaq masafolarda ildmmlar aylamr,

Qoşqann zirvesindan Savalana boylanır Peyğamber sanatkarın kahkaşandan heykoli.

bir günaş kimi şairlerin atası. Şofaqlanni süslanir, ümidlarmi baslt'lnir? ! Seslenir Cahangirin "Füzuli kantatası", Qalxır

Füzuli qüdratiyla galocaya saslanir!

Saslanir har akk.o rdda duyğulann nidası,

Ürayinde oxuyur cllar müğanni kimi. Saslanir Cahangirin "Füzuli kanta tası",

Üzeyir dünyasının Füzuli himni kimi.

Tarixin

sınağından çıxan bir imtahandır,

Füzuli şeriyyati caharıda bir cahandır.

Bu musiqi

şerimi, ya şeir musiqisi? !

Cahanda bir cahandır Cahangir musiqisi. lstanbul,

AZ0RBAYCAN TÜRKÜSÜ

Bir türkü var canım Odlar yurdunun Rüzgarında,

dalğasında, selinda.

Men bu yurdun döna-döna olmuşam

Şirvanında, Muğanmda, Milinde.

Şahidlari güvancidir sağlann, Sayı yoxdur bağrındakı dağların.

Bir mallıam var bağçaların, bağlann Y arpağında, çiç.ayinde, gülünda. � 1 00 �

1 984

Min mahala yetar onun serveti, Hasratinda soydaşlarla ül feti, İllar boyu türkülenir x1ffati

Xayahnda, ürayinde, dilinda.

Sabahına h0r gün wnud bağlayar, Öz eliyla öz köksünü dağlayar, Aynlıqdan gözyaşları çağlayar

Danizinde, inna�mda, göJündo.

Yağı tara nece sina garmasin?! Doğmalara neca könül venna sin, O istar ki alçaqlan göımasin Şah0rindo, obasında, elinde.

ANA YURDUM Azarbaycan, işıqlısan, gcnişsen, Yerin, havan, suyun, odun uludur.

Ulusunun varlığında güneşsan, Sevanlarin işıqlarla doludur.

Saya gelmez dağın, gölün, onnanın, Sayrı olmaz toıpağma bağldar. Çiçaklarin dermanıdır dannanm,

Qo�ladıqca yoxa çıxar ağrılar. Senin ana qucağına varanlar

Sevincinden innaq kimi çağlayar, Dada Qorqud ocağına varanlar

İgid.lerin oylağına uğrayar. Azerbaycan, can vermişik adma, Canımızdır adındakı can sanin, No mutludur tutuşanlar oduna, Qayğı senin, sayğı senin, san

� 101 �

senin.

Geniş dilin günaş dili sayılmış, Ola bilmaz qanmlıAm. darlığın.

Dilin senin varhğmdır, varlığın. Axmlarla yer üzüne yayılmış

Sevincimi� giivancimiz basindir, Könlümüzda arenlarin türküsü, Sasimizda dal�alanan sasindir, Sovuşarmı yağı.larm ürküsü?! O arlar ki, qopuz duyar,

saz anlar

Dalğalanar dalğa-dalğa selinle.

Di la galer dağ vuqarlı ozanlar Aydan an, sudan duru dilinle.

Öz diline yasaq dillar qurusun,

Alçaqların üraklari dönük.dür. Senin kimi ardemlidir ulusun, Sanin kimi ulusun da höyük.dür!

Şairlaırin qonuşmada sanından, Deyilmakla, yazılmaqla bilinın�z. Ulu

adm ulusların yanmdan

Qazdmaqla, pozulınaqla silinmez!

Yalnız senin adm olub andımız, Keçmişinla güvarunıayok neçin da?t Sıra-sıra dağlanndır ardımız,

Ulduzlar var

datlaon içinde!

Azerbaycan, ata ocaq, ana )'\lrd,

Uğurların ovqatına yar san.in. Ürnkhm ovwıduran odsan, od,

Qurd ürakli oğulların var sanin. Axıb keçar üzarindan zaman hey,

Çaxıb keçar ildınmlı çay kimi. Baxıb keçer dağlarından duman hey, Parlayarsan ulduz kimi, ay kimi.

� 1 02 �

AGLAVAR Qadınlar edende zülüm, ağlayar. Kişiler ağlamaz, deyirsan mane,

Ağlayar çakanda dağ sinesine, Heyatt olanda ölüm, a�layar.

Kişilor aAJamaz deyirsan nıana, Ruhu a�ayanda, gülüm, ağlayar!

Gözümdan könlümü baxıb görsaM, Gözümda yaşını var, könfüm a�layar.

SONSUZ

1986

Sonsuzluğu olmuş arayanlar galGcekda, Keçmiş kimi sonsuzdur azeldan galacek da. 1970

YAŞAYAR

Varlığın derdini erdemli aranlar daşıyar, Dard nedir anlamayan cingano yüz il yaşayar.

YOXDUR 0ZİZİM Biri ac, o biri toxdur, azizim, Çox da od çox. yerde çoxdur, 0zizim, Hava bet yerde var, su h:21r yerda var, Çöroksa her yerd� yoxdur, ezjz:im . . . 1986

� 1 03 �

KÖTÜK Azmıdır yurdumda canlı kötüklar? ! Satqmlar ulusu har zaman satır.

Torpağın üstünde gezir düdüklor, Torpağın altında şohidlar yatır,

QÜRB0T ELDa Könlümde,

1986

gözümde duman durubdur,

Sanıram keçmayir zaman, durubdur.

alemi dardli bir alam,

Ömrüm uzanmışrnı, nedir da, bilmom! Bu qürbot

Böyl� uzanmasın ömrü heç kasin,

Otağım cynidir soy uq mahbesin.

Gündüz, qış gününde, neca uzanmış, Gündüw qanşan gcca uzanmış.

Uzanmış anlar da, daqiqalar da, Qardaşım, insanmı dözar bu derde?!

Ürek neylesin ki. ne var ki alda,

Türbati andıran bu qürbat elda!

Yunanıstan, J 984

GÜLÜŞ

Gözel insan gözal insanlara gülsün candan, Gülüşü eybacar insanlar uzaq vicdandan. 1967

. "' ...

Bir razalat var, oğul, daima nadanlıqda,

garak insanlara, yalnız maslak, yox. insanlıqda ! . .

Qoyma nadanlığı vicdanına bir anlıq dat Manca, maslak

Mesleki olmayanın haqqı

1 91:12

CANLILAR CANIMIZDIR

Canlılar insanın üstüna düşmaz, Yaraqsız olanın üstüne düşmaz. Bir çocuq ağlıdır a ğlı onların,

Varlığı varlı�a bağlı onların.

Kin na , adavet ne, bileni yoxdur,

Var üçün, pul üçün öl ani yoxdur.

Utansın onlara böhtan atanlar, Y alaq şeirlarla yalan satanlar.

boğuşur, oğlum.

Canlılar tak.batak vuruşur, oğlum, Tutuşur, takbatak

Onlar sürülarla vuruşmaz heç vaxt, Kanardan birisi qarışmaz heç vaxt. İkisi birinin üstüna düşmez, Biri birisini görüb irişmaz.

Canlılar hiylo ne, minnet ne bi lmez, Alış-veriş na dir, rüşvat na, bilmoz.

Nevaziş gerakd.ir, qayğı

Gözal canlılara say�ı garokdir, garakdir.

Birinin bumunu qanatma, Xendan, Bir yol gülla nadir, daş atma, Xendan ! � 1 05 �

Canlılar oylağı torpaq, asiman, Onların düşmeni olnta heç zaman.

Dostu ol, sözümü başa düş manim, Onların düşmani menim düşmanim. Onlara qafasde baxa bilmiram, O damir mehbasda baxa bilmirnm. Canlılar ovqatı açı q-saçıqdır,

an höyük canlı da böyük çocuqdur.

Onlarsız qaralar qanımız bizim, Gözalim canlılar canımız bizim.

1 984

OLMALIDIR

Suçluluqdan qaça bilmaz alçaq, Suçlunun rengi qaçıq olmalıdır. O�I, erdemli oğullar ancaq Üzü ağ, alnı açıq olmalıdır! 1984

GETDİ 29 yaşında alam yaratdı getdi, Daşqalaq edenlerin daşım atdı getdi .

Qanadlı köhlaoinin yatdı, getdi. Könüllardo umulmaz üstüna

hisslar oyatdı, getdi.

� 1 06 �

Müşfiq

bizim heyatda

başqa hayatdı, getdi, Dahilerin pozulmaz safına çatdı, getdi.

Sesini ulduzların sasina qatdı, getdi,

Ay kimi kölgalandi, gün kimi

batdı, getdi ... 1985

ŞAİRİM aronıor sanma hisse qapılacaq, şairim,

Tarixda sabah nolar yapılacaq, şairim!

dayer verenler tapılacaq, şairim!

Bir gün yalan qurğular çapılacaq, şairim, Şera

CIR ARILAR

Gültek anlar gülleri şafqotla ga20rlar, Giz1inca patak gözlerine inci düzarlar.

Gül atri galar gül arısı yapdığı baldan, Cır zövqü olanlar da qaçar cır arılardan. 1 985

M0NİM D6D0M Qorqud deyardim

Dedemi istayardim,

Man dadam Hüseyino. Dada

Soyu Oğuz soyuydu,

Boyu Bayat boyuydu, Bağlıydı özeyina.

� 1 07 �

Sasiydi ozanl arın ,

Baxmazdı insanların Süsüne, bezeyine.

Bir v0t0n

var

deyardi,

Ayırıblar, deyardi, Güneyi, quzeyi na?!

Ulus

imanı, dini,

Babalar muzeyine.

Döndannişdi evini

1985

N0 GaR0K

Doğmaya yad na garak, Yad yasaq muradhdır. Çocuğa

da.O na garak,

Çocuqdursa, dadlıdır.

İnsan qanadı neylar, Xayah qanadlıdır.

Yurd yolunda baş qoyan Yolunda inadl ıdır. Ustada söylamazlar

Ustad istedadhdır.

Şaira ad ne garek? Ş airdirse, adlıdır! 1985

� 108 �

G0TİRDİN Ay oğul, yolunu çox gözlemişdik,

qadar sensizlamişdik,

Atana, anana şafa gatirdin.

xoş gel ib, safa

Bils&ydin, Sen bize

gatirdin1 1 985

naRMa ki

çiçaYi

Derme bu çiçayi, darına, ay qızım, Çox da

oxşayıb, qoxlayacaqsan.

Tutalım, apanb güldana qoydun, San onu ne qadar saxlayacaqsan? ! Bir sabah qarşında solan çiçayin Dardiyla her gece yuxlayacaqsan. Darına bu çiçayi. dayına, ay qızım,

Sen özün özünü oxlayacaqsan . . .

QIRAT Canlılar içinda tarixa düşmüş Yegane canlı var, o da Qıratdır.

Qırat Koroğluyla qoşa döyüşmüş, O bu yer üzünda en maşhur atdır!

içoaN sasLaR ucalır neğmelorim.

Yurdumun bağlarının gülleridir ilmelarim, Dede Qorqud qopuzundan

Ulusun ovqat ına qatmışaın öz sovqatımı.

Duru qaynaqlanmızdan süzülüb kalmeleriın. � 1 09 �

Man bu yurda ulu bir yük daşımaqçün galdim, G\z1ooilm\ş yaralar var, qaşımaqçün ga1d1m. tnular eşqina alçaqlara dağ çekmakçün Yaşadanlarla bir anlıq yaşamaqçün geldim.

Ey Refıq, ey Zoka, ey Xandanın övlad harayı,

Baxtimin ulduzuna yerda qowşdurdum Ayı,

Galacak gün, göracaklar ki senin şerinda

Fars, arab sözleri yoxdur, üç adından savayı. İstanbul, 1 984 "' * .

Haraya get�m, oğul, ünvammızdır bu vatan, Bir ömür dastanımızdu- bu vatan.

Adımızdır,

sanımızdır bu vatan,

ezeli şöhr.,timizdir, şanımız.dır bu vatan !

namusumuz, vicdanımızdır bu vatan ! Duyğular ümmanınuzdır bu vatan t İrzimiz,

Y a�ılardan abodi qorxusu yox, ürküsü yox, Kim deyi.r ki, ucalan tütküsü yox?!

Bayra�ı al qanımızdır, qanımııdır bu vatan,

Dordimiz, darmammızdrr bu vatan! Dilinin zövqünü kimlar bilmez, Ruhunu, şövqünü

kimlar bilm<Jz?!

Atarnızdır, anamızdır bu v0nm, Ulusun eşqi olan

loğmanımızdır bu vaten.

Canımızdır, canımızdır bu vatan,

Can Azorbaycanımızdtr bu vatan! 1981)

� I IO �

YURD UGRUNDA Yurddan ayn iki gözüm gönnesin,

Tanrı mana qürbet derdi vennasin, Qürbat dardi çakilasi derd deyil. Tale mani yad ellere sürmasin,

Ulus eşqi duyğuları oxşayar, Yurddaş olan yurd adını daşıyar, Malbaş olan öküz kimi yaşayar,

Mence, bu söz o

qadar da sart deyil.

Yurdsuzlara yurd yasaqdır hayatda, Öz yurdundan kim uzaqdır hayatdı?! A.\m açıq, üzü ağd\r heyatda O insan ki el yamnda

part deyil.

Yurd sevgisi başdan-başa ürakdir,

Böyüye de, kiçiye da garakdir, Yurddaş olmaq en şerefli dilakdir, Şair olmaq, alim olmaq şart deyil.

Ulu sevgi yucddur ulus oğluna, Torpaq ana basar onu bağrına,

Refıq Zeka, öz yurdunun uğruna.

Öz canını esirgeyen mard deyil . 1 988

ŞElR BULAQLARI

Kaş ki, her göze( şairin

Adına bir b ulaq olsun.

Bu yurdu seyra galanlar Bulaqlara qonaq olsun. � 111 �

Dodaqlardakı türkülar Ax.ıb-axıb lımaq olsun. Şairlari duymayanlar

Bulaqlardan uzaq olsun. Bu

toı-pağa yabançılar

Bu dil aye yasaq o lsun.

ar1erin üzü

Könlüaçıq, alnıaçıq ağ olsun.

Şair,arini yaşadan Şair uluslar sağ olsun! Xızı, 198)

caFaRİN EV MUZEYİND0 Bu Xızı torpağı başqa bir alam, Caferin evinde sevindi bir qam. Bu

yoxsul daxmanı bu yer üzünda varlı saraya dayişdinnt"ır;�rn. Xızı,

BU OGULLAR Bu oğullar ki bugün qurd kimi meydan sulayır, Ulu yurddaşlara bir şanlı ömür arzulayır! Bu arnnl<>r ki

ulusd.ur odu, andı, �mali,

Onların dalğalanan türküsünü dinlamelı !

Bu igidler k.i bugün. meydana atlanmış.tar, Yerda qartallann eşqiyla qanatlanmışlar!

Bu şohidlar ki bugün qorxusu yox tanklardan, İntiqam atma�a toplanmış o daşnaklardan�

� 1 12 �

1985

Bu qoçaqlar ki

bugün canlı qopuzlard.ırlar, şanlı oğuzlardır] ar!

Y irmidörd boydan olan

Bu oğuzlar ululaşrnışlar, uluslaşmışlar, Onlarul. türküsünü duymaz uruslaşınışlar! . .

1989 • * "'

Alçalar daima bağrında çakilmaz acılar Dar gününda ulusun daima şanlenmişler. Uca bayraq kimi gözlard� ömürlü'k ucalar

Yurd ucalsın deye, bayraqla kafanlenmişlar . . .

Yurd eşqi insanların

alln.d;) y&aq ki.mi .

KönüHarin sevinci Ulusdan soraq kimi. Dünyada an böyük da rd Qürbata düşenindir. Qürbatda kcç\Jn ömür Keçar bir çıraq kimi.

Fransa, 1 984 * * *

Ne garak bir oğul, garak olmasa, Dünyada aranlik. çıxmaz har elden. Bldan no gelecak ürnk olmasa, Ürak olmayanda ne gelar aldan? ! f984

� 1 13 �

QARA BAYRAQLAR Qara günlar yıışayırkatı

Qarabağ

Yurdumuzda qara bayraqlara bax !

Küç0larden yol açan tanklara baxt

Bakının derdini duy, arkadaşım,

U lusun bağrımı. bir bir ç8ki lan Dağ kimi man:nilaro, dağlara bax. -

Bu müsibatlari alqışlayıını.q, Sevinen arx.ah daşnak\ara bax�

Matbuat alemi böhtan saçıyor, Yazılan köhne fırıldaqlara bax.

Dinleme radio satqınlarını,

Televizordakı yaltaqlara bax.

Qanlı ordu sanb atnıfmuzı, Ölkada tapdaJ30an haqqlara bax�

Çıx şahidJar gomükm patkınuza, Gül-çiçakla qapanan bağlara bax. Ö\ül<rr intiqarn istar bizd0n, Qisas eşqiyfa yanan sağlara bax. / Ölümüzdan, didmizdan çekinan ollari qanlı quruınsaqlara bax.

Gozişen it kimi qorxaqlara bax!

Millotin son baxışından büzüşan,

Sos verir türklara türk dünyası, Ayla ulduzla yanan dağlara bax! � 1 14 �

Çağlayır sel kimi serhadlarimiz, Bizlara hay veren oylaqlara bax!

Bugünün qeyzi sabah çağlayacaq, bugündan galacak çağlara bax !

San

Bir daha alçalacaq alçaqlar, O zaman alçalan alçaqlara bax! 1 990

CAN AZ0RBAYCANIMIZ Meydan sulayan qurd kimi oğlanlarımız var, içmiş dali ceyranlanmız var,

Qaplan südü

Har qiteda, har ölkada heyranlanmız var.

Seyr etmaya cannat kimi seyranlanmız var,

Ey şanlı vatan, şöhratimizsen, şanım1zsan, Canlar sene qurban, can Azarbaycanımızsanl Ayrılmanq, alam bi l ir, öz torpağımızdan,

Qartallanmız cövlan edir oylağımızdan,

Ay-yıldıza bax şö1ahmir bayrağımızdan!

Alçaqlara şimşek saçılır har dağımızdan,

Ey şanlı veten, meslayimiz, vicdanımızss.n, Canlar sena qurban, can Azarbaycanımızsan !

Bir türkü yayılmaqdadır eşsiz dilimizden,

Zövq almada dünya obaımzdllll, elimizden, Bir öndorimiz var ki tutubdur alimizden, Düşmenler ayırmaz bizi can sevgil imizden.

camrnızsan, can Azarbaycanım ızsan!

Ey şanlı vatan, sevgilimizsan, Canlar s;:,na qurban,

� 1 15 �

Biz ersaye çatdıq, ucahb ;)rşe çatandan, Minlerla tahld torpa�ın a1\mda yatandan, Minlarla igid bayra�a qan rengi qatandan, Varhqda bize yox ulu bir nasn0 vatandan!

Ey şanlı vatan bayrağı, sönmaz qanımızsan, Omlar sona qurban,

can

Azorbaycamm1z.san!

Biz yer tizünü dövre vurub, har yeri gazdik, Yüks�kJ�ri aJqışlad1q, alçaqlan azdik,

�)lnu.nda me\e\<lt>T do\u c�nn.0\\eri sezdi'!<,

Sonsiz, ulusun türküsünü bostalemezdik.

sana

E� �anlı. 'l.at�n., �t\ :o�\ \i.nv-'M\.\ID\I.S?.t'ı., Canlar

qurban, can

Azarbaycanırmzsan!

Canlar sene qurbandtr, ömiidar sana Vll!ğun,

Qorxun, Dada Qorqud deyir aJçaqlara, qorxun! Tat\-xd:o G'Alan ab\�m\z '\l' ıu , OO\ Orxun\ Neyler uca dağlardakı qartallara quzğun?!

Ey şanlı veten, canlı şer�f dastanımızsan, Canlar sena (\.urban, can Azarba.ycanımı:z.san� Ankara, l989

AGLAYIM

Gözümde kamımdır bu gilıl, Menim qiyamımdır bu gün, Xeya\ ayyamımdır bu giln, Bir il tamamımdır bu gün,

Qara bayramımdır bu gün, E.şqin yasına ağlayım. O

günden gün keçib xeyli ,

Yanıb gileyli-gileyli,

P0:rvans Macnun. p m Leyh

� 1 16 �

Sevanlar sımq taleli,

ağlayım.

Yarın sınıb mana meyli� Men sına-sına

Şafqatim var, saçılmayan,

Zill0tim var, puç olmayan, l-fosr&timden aç.t\mayan, Dardina alac olmayan Könül pasına ağlayım.

Zülmatim var, qaçdmayan,

Aşıqlerin mawrası,

Yamandır hicran yarası, Sönüb baxtımın çırası,

Gedib gözümün qarası,

Ağlamağın yox çarası, Qoy, qarasma ağlayım..

N0 hemdamin var, ay Z�ka, No malhamin var, ay Zeka, Batan gamin var, ay Z�ka, S0nin kimm var, ay Zeka, Minbir qemin var, ay Zaka Bilmem, hansına allayım?! 1984

saNiN Geca-gündüz qopuzumdan duyulan derd ulusum! Man ne yazdımsa senindir, san ey OdJar yurdu, Sanin, ey sevgili yurdum, senin, ey mard ulusıım ! Geca-gündüz üreyim yurdu ana.rkan vurdu,

/969

� 1 17 �

O GÜN

Galacak bir gün. eminam, o gliz9J gün gelecek, Yurdumun haqh sasi haqqa q0dar yükse1eı::ak\ Olacaq özgür olan milletim özgürlüye eş, Do�acaqdır üfüqümden o sabah şanlı günaş! O gürıaş nurunu yurddaşlara göydan saçacaq, Yaslı ü:z lar gülecak, paslı könüllar açacaq! Gslacakdir, golacakdir o höyük gün, galacak, Görocak milletim alçaqlan ölgün, galocak!.. 1 964 * * '*

Dağl;ırın qurdlandır qartallar İlbeil müjde kimi artarlar. yırtarlar.

Dan yerindon güneşi görmok üçün

Zülmeti parçalayar,

1 9lJ4 . ... ...

bir sos kimi dolduran

Can xitab1 olmalıdır şairin. Ciyarlari nafüs kimi dolduran Bir rübabı olmalıdır şairin. Qulaqları

1984

UMULMAZ zaFaR

Yox.du. ('lrdemli oğullarda o gün hey sanki, Güllalardan garilan duyğuları key sanki, Gü11�barana tutulmuşdu dan:iı, göy sanki, Yüksalirdi göye övladlarımız hey sanki, � 1 18 �

Ruhları dalğalanan öfkali bir ney sanki,

gec0 m0rmHarin yapdığı bir Jeysan ki, Har şeyin bitdiyi gün başladı har şey sanki!..

Qudurub cövlan cdirdi neça min ley sanki, O

1 990

"' ılı *

Ey oğul,

z0rreca qansızlaşma,

Dostuna qarşı amansızlaşma, Dini dastakle, imansızlaşma, Qara bir daş kimi cansızlaşma,

Çağla, gurla, hayacansızlaşma! 1987

* * *

Tarixda tufanlar, üsyanlar olmuş, Cahangirlar olmuş, aslanlar olmuş, Tarixi yaşadan i nsan l ar olınuş. Tarix insanları keçdiyi yoldur,

1 98 7

* * *

Varlıqda açılmaz möcüzeler var, Dahilar yaşayıb, bundan hafıyam,

Dünyaya göz yumub milyon sanatkar, Ey Zaka, man neçin sağ olmahyam?! . 1986

ARAZAM KfJRa BaNDaM İçimda bir bürkü var, Könlümda bir türkü var,

Na qorxu, na hürkü var. Göziimda, alam bilir,

Çatılıb qaşım menim, Ağırdır daşım manim.

Yolumu bağlayanla Bitmez savaşım menim.

Bu yer manim yerimdir, Dema, Allah kerimdir!

B u savaş bir savaş ki,

Sonu ölüm-dirimdir!

Qarabağam., M�mmdom, Arazam, Küra band.:>m, Tabrizimin qemiyla

Bakımda derdmandem. Kürem, Araza bandom, Türkülü saza bendem, Qaraqış mana neylar'!

Güneşli yaza handem Qar yağıbdır dizecan,

Bakıdan Tabrizecen, Yolumu gözleyan var, Deniz.dan denizacen. Aynhğa varalı

qan ağlaram,

Araz Kürdan aralı, Dindinne,

Yaralıyam, yaralı. � 1 20 �

Bu çila yaman çila,

Çila, bülbülüm, çile, Yurd armağan deyildir

Ki ondan

vaz

keçiJo. . .

Umudları qırdılar,

Bir ulusu güneya,

Qelblari sıyrrdılar, Quzey0 ayırdılar. Ne acdadlar ayırdı,

Na öv\adlar ayırdı, Bi7..a doğmalar bilir,

Bizi yadJar ayırdı. Arazam man, Kürem men,

o günden ki burda Sevincdan hönküram men.

B<:mdimi söküram man, Vay

Araz Kürlaşecekdir,

Ulus birloşacakdir, O gün canım yurduma

Cahan yerlaşacakdir! . . 1985

� 121 �

ŞAİRİN yAZDIGINI

Şair o1an gerç0y1 )'alana yo-za bilmaz, KEJdera tutulunca sevincdan yaza bilmez, Şair olan yolunu }ıeç zaman aza bilmoz, Şairin yazdığını föl.:,k da yoza bilmez. . . 1986

ZAL.lM OVÇU

Zalım bir ovçunun

Ceyran yavrusunu <lüzd� qovladt, Qovladı tüfungto avtomobille, Ovlad.ı nıaleyi iblis, ovladı ... zalın1 övlad ı

1986

9RZURUMUN GaDiYiNa VA.RANDA arzurumun g;;ıdiyino varanda,

Türkü deyib, Karem kimi abşdıın� Göz yaşınu gizlamaye çahşdım, 0rzurumun godiyine varanda.

Elrzurumun gadiyina varanda, qartal oylağına vamıışam, Quzğunların öfkesini yannışam,

Gördüm

arzurumun gadjyitm varanda. � 1 22 �

arzurumun gediyino varanda. Yoxa Çtxdı içimdaki darlığım, Bu varlığa ayna oldu varlığım, erzununun gadiy1ne varanda.

arzununun gadiyina varanda. Göy gurladı, şimşek çaxdı, sel axdı, Onda gördüm bölük-bölük el axdı arzurumun gadiyina vanında. ,

0rztirumun gediyina varanda, Öz alinı1e öz yaramı saranda, Gözlarirnde yaylaq oldu aran da, 0rzurumun gadiyine varanda. lstanbul,

G0L0R YamanJıq eyleyen abdal olmalı, Yaxşıhq igidin alindan gelar.

Qartalın yavrusu garı.al olmah,

Yara.sa yarasa belindan galar.

Günaşsiz, dünyaya şafüq sa.çıhnaz, UldUZdan qaçılmaz, aydan qaçılmaz, Heyvanın alemde dili açıJnıaz, İn sana na galsa dilindtlll galar.

Yadlara yaranıııaq qeyretdon deyil, Bu illt:lt saialan illatdan deyil,

Şairin şöhrati qürbatdan deyil,

Vetaıtindan galar, elinden galar.

� 1 23 �

1984

İGİD aRLaR İgid erlor ölümdan qorxmayan ölmoz aranlardir,

İgid

İgid orlar döyüşda ad alıb da can verenlerdir.

arlar ölümla ömrünü üzleşdirnnlardir,

Ulusla yurdu ba�nda ölümsüzlaşdi rankırdir! . .

T6Bİ0T QARŞISINDA

Böyiiklar bir çocuqdur mahabbat qarşısında, Cavahir qiymat almaz

sa rvat qarşısmda,

Könül şairlanirkan tabiat qc.trŞısmda, Xoyalım cövlan eylar haqiqat qarşısında! Könülden sevmoyan yox gözüm, canım

baharı,

Umulmaz müjdalardir baharın yadigarı,

Gözal sanotlarin ki şeirdir tacidan, aranlar sacda eyler o dövlat qarşısında.

Na alamdif bu alam, na cannetdir bu can nat, Göza\liklarla parlar, göza\liklarda ziynat, Gözol bir türkü ötmak seadatdir, saadot, Kimin ruhu açılmaz o hosrat qarşısında?! Hayatda mutluluq

yox. sevine

yox bir salıqsız,

Umulmaz yax.şılıqdır, olursa qarşılıqsız,

Sevilmez candan ancan gözallar yaxşıhqsız, Nazak:et parlamazmı malahet qarşısında? !

O şair ki tutulmuş derin sevdaya az-maz, O, bir

şlınşak ki dibsiz qatanlıqda yo1 azmaz,

B ir afat sevmeyanlar bir ülvi şeir yazmaz, Garak şair baş aysin bir afat qarşısında !

Saralmaz bir calangdir manim hisslarla hörgüm, Odur ki, dadh-dadh ötor diJ10rda türküm, Cahalat carçısından ömürlük yoxdur hürküm. Zeka aciz qalannı cahalat qarşısında?!

� 1 24 �

Udum

Qorqud Atamdan

qalan uddur, Rafıqim

Bu ad şafqotle çarpan yaşll odduı, Rafıqim,

Neyim yurd, tanburum yurd, sazım yurddur, Refiqim. Xecalat qalmaram men bu millet qarş1sında! . . 1986

GözaLiM Gözlerin könJüma bigana kasilmiş gözelim, Yarışırsan qara sevdalı bir şairlam\ sen? 1• Dali könlüm sana divane kasilıni�, gözalim, Saçları nla

onu Mecnun kimi

wngirlamisan. 1986

AX, ANNat. Göze\1 iye uyurdun, San oğluna duyurdun Ömür na, can ne, anna, AY., anna, anne, anne!

Gözünde şanh yurdun,

Könül

olarını cansız?

Sevinci, derdi sonsuz, Ulusdur aımam, onsuz Şaraf ne, şan na, arıne, Ax, anna, anna, anrıe!

Ölüm ki slldmmtak, Nocür onu qırım tek? ! B u c anı yıldınmtak Vurub yax.an ne, aıuıa? Ax, anne, anna, anna ! 1 986

� 1 25 �

ULDUZLARA QARŞI Bir yaz gecesinde uca baAlar üzerindan Ulduzlara

dalmaq na gözaldir!

afsane gözalliklari duyduqca darindan

Daldıqca ucalmaq na gözeldir!

Bir saz kimi çalmaq na gözeldir!

Dolğun Ayı köynekdan alıb kökde qalınca

Bir pardede qalmaq na

Bir inca bulud duyğulara parde, salınca gözeldir!

Hisslerle, emallerla, dileklarla coşub da, Ruhunca kam almaq ne gözaldir!

Könlümdaki özlamlaro bir şer qoşub da, Bir türlcüye salmaq na gözaldir! 1988

SEVM0K Sevmak ne demakdir?! Cannat

deyilen naşali xü lya kimi bir şey!

İksir dolu peymane dernekdir� Sevmek! O bu dünyada o dünya kimi bir şey!

Sevmek na deınekdir?!

Yelkenli qayıqlar dolu oorya kimi bir şey! Sevmak ne demakdir? ! Sevrnak na demekdir? !

ôfsaneli "Macnun il� Leyla" kimi bir şey!

Varlıqda bir efsane demekdir!

� 1 26 �

Sevınak na demekdiı-? Parlaqlığı aydın qara sevda kimi bir şey!

Sevmek na demakdir? 1 Canbir iki divana demakdir,

Sevmak yarı gerçak, yan röya kimi bir şey! .. 1988

BİR DAŞ

Bir daşa rastıadım Qobustanımda, O daşa çevrilen gülüstanımda.

zaman fırçası,

Y oxluğa vanmşdı qaya parçası.

Möcüza yapmışdı

Sandım

daşlanan gözyaşıdır o .

Müşfiqimin başdaşıdır o,

Könlümün

O d aş banzamirdi ad i

Sanki

söylayirdi

daşlara, ulusdaşlara:

"İçimda bir sir var, garok deyam mon,

Qalmışam bu yerde, qoyun qalım da! Çökmüş Yene da

bir qalanın son bürciiyam men, durrnu şam aski hal ı mda! . . "

1987 * "' *

o bir kabusdur, Qara kabusdur o, susdur onu, qardaş, susdın! .. Ulayan bayquşu susdur ki,

1 98 7

� 1 27 �

GERÇ0K ARZU

Araz manim can sirdaşım,

Könüldaşını, ömürdaşım, Ey yurdd.aşım, ey qarda.şım, Sanma axan sudur Araz. Ondadır ürayin, canın, Dalğa-dalğa heyecanın, Ayrılmış Azarbaycanın Hissi, duyğusudur Araz.

Ulusa yasaq adların, Y abançılann, yadlann,

81iqanlı celladların

Bizden qorxusudur Araz .

cırtdan, alır ulusdan, yurddan

Neylar ona i ri Güc

Süd emmiş quzudur Araz. Aya çıxan ulu qurddan

Sahili yox dilayinin,

Alovu var küleyinin ,

Yurddaşlarm taleyinin Yurda sorğusudur Araz. Dordi için-için olan, Sevdası göyarçin olan,

Kürün yuxusudur Araz.

Sabah Xazarda çin olan

Alçaqlann, dayyusların,

İşğalçı binamusların

Satqmlann, casusların,

Sanma qurğusudur Araz.

Qoşqanmızın,

Savalan vüqanmızın,

ay ilmez

� 1 28 �

Atar damarlarımızın Canlı vurğusudur Araz. Şahidler bölüklerinin,

İgidlar höyüklerinin, Azerbaycan türk.larinin Gerçek arzusudur Araz ! 1 977

QURTULUŞ BAYRAMI

Sasimi türkülorimla yayıram, Adlayır duyğulanmdan bu qoşun! Qurtuluş bayramım qutlayıram,

Qutlu olsun, uJusum, qurtuluşun� . .

Ankara,

1 986

GÖZ VAŞLARIM Ey manim yurddaşlanm, qardaşlanm,

Zillata düşmüş ömür sirdaşlarım!

Yanğımı söndünnayir göz yaşlarım!

Ağl anım, yandıqca bağ:nın. ağlaram,

1990

VAY O GÜND8N

Dostsuz insan qara bayquş, çünki ezizlansin dost. Vay o günden o qadar dönsün ki, Görüb öz dostunu gizl�nsin dost. Gerek ülfetle

1 987

� 1 29 �

İNSAN SEVGİSİ Yaşasın ölüma üsyan eylayan, Hayatın canıdır cahan sevgisi.

Dünyada insanı insan eylayan İnsan sevgisidir, insan sevgisi.

1987

GÖSTaRİN Güla candan, Başqa bir gül

könüldan aşiq olan bülbüla göstarin, aşiq olsun o güle ...

BİR CAHİLa

1987

gelmiş ki, Bir ozan da sane üstün galmez. Başına böylo fikir

Anlamazsan ulu şair na demak,

Ulu şair ulu divane demak?

Oraya hatta sasin yükselmaz!.. Öyle bir zirvaya yüksalmiş ki,

1989

CANIM

İST ANBU L

Canım İstanbula candan vurulub, can bul da, Can des�n. can eşidorsen camın istanbulda.

� 130 �

1989

QARASAQQALLAR Qarasaqqallara bel bağlamada daşnaklara, Qara allar uı.adır bizlare çalçaqqallar. Qarabağ onları bir gün qarabaxt eylayacak,

Bir daha alçalacaqdır o quduz alçaqlar! 1 989

NEÇa İNSAN SİF0TLİ Kimseye yer üzünda baslama kin, İnan insanlara, inan, lak.in

Yaxşı göz qoy ki, yaxşı var, pis var, Neça insan sifatli iblis var!.. 1 986

YAZMAYA BİLM0Z Duyduqlarını yazmay a bilmoz. Bir şaira susmaq yaraşannı?

İnsan nafüs almazsa, yaşaımı? Şair da şeir yazmaya bilmez! . .

BAGDA Dayamb baxdı qoca, ff{)r kola, har ağaca.

Havasin var, duyuranı! Söyladi: göz qoyurnm,

Görürem hurda sanin

Günde yanınış badanin, amayin çoxdur, oğul,

� 131 �

Kömoyin yoxdur, oğul. Kömayn olsa, o vaxt

Cannat olmazmı bu bağ?! 1986

SONRA Man senin haqda na duydumsa, ürakdan yazdım, Ruhunu, varlığını hiss ed.,rokdan yazdı m !

Könül oxşar o şcrl�r ki, könüldan yazılar, İki qalb birga vururken keder, illet azalar.

Bir sevine dalğalanar, dardi bölandan sonra, Biri susmaz, biri ilhama galend0n sonra. Küla dönmoz alı�ıb odlu amallarla yanan, EIJerin zövqüna olmaz yasaq ellarle yanan.

yoldaşım, ardamli könüldaşsansa, Bir gönüldaş kimi candan mana yoldaşsansa. Ey qalam

San m�nim haqda yazarsan m0n ölond-an sonra, m.�sratimla menim ilhama galondan sonra. 1 983

ÇIRPINMA

Bir günaşdir ucalıqlarda, yenilmez sevgi, Onun alamda vüsal bayramı, hicran yasıdır. Birtarafli qala bilmaz, ola. bilmaz sevgi, Sevgi aşiq iki qalbin qoşa çırpınmasıdır ! . .

1 975

� 1 32 �

GÖRÜNMaz Dağların başını duman alıbdtr,

üzünden dağlar görünmez.

Dumanın

Duman oteklere

Çağlayan bulaqlar çağlar, görünmez. kölga salıbdır,

Dağların köksünü dağlamaq olmaz, Dağların köksünde dağlar görünmaz.

Torpağa bağlıdır damarlanyla, Özüller göriinmaz, tağlar görünmaz.

Dağları zancirle bağlamaq çatin, Dağların boynunda bağlar görünmez.

Dağlar heç b i r zaman ağlar göıiinmaz. İldınm qoparar qartallarıyla,

1 985 "' 'liC ...

O, insan

deyildir, iri böcekdir,

İşığa çıxmadan, zülmat içinde,

Tapdarulmayınca, daberacekdir. Üfunat içinde gabaracakdir.

GÜNaş

insanlığa xid.met eyler, Yapalaqlar ona nifrat eyler.

Günaş

Neçe milyon yaşı vardır, acaba Na zamandan o, sayahat eyler? !

� 1 33 �

İstasa varlığı zülmat eyler.

İstosa yoxluğa varlıq gatirer, Ay onunla nece ülfot eyler!

Onun eşqiyla yanar ulduzlar,

Mence, dünya bir amanatdir ona, Sanma dünyaya xayanot eylar !

Kainata o, nazarat eyler.

Ucalardım ucadır taxtı-tact,

Tanrının nuru onun şafqatidir, Onu riqqetle ziyarat eyler.

insanları o, insanlığa davat eyler! . .

Haqqa heyran oları

Haqqa.,

... *

Kimfordir, bils0n, oğlum.

Qaranlığı delenler.

Yurd uğrunda ö\<)nlar.

Ulusa könül verib,

Yaşama�ı

Kimlerdir, bilsan, oğlum, bilenler.

İnsanı sevmek üçün

Bu dünyaya gelanlar.

Kimlerdir, bils�n. oğlum Yamanl ığı silanlar. Sevincin, dardini

Y�ılarla bö lanlar. � 1 34 �

Kimlerdir, bilsen, oğlum,

Çetin günda galanlar. Kimlerdir, bilsen, oğlum,

aronlardir, arenlar!

SONU OLMALI

Varlıq öz sirrini saxlar özündo,

Yoxluq bir sınaqdır insan gözünda. Sonu olmalıdır ömürtarin ki,

Har şeyin sonu var bu yer üzünde.

Sonun qorxusu yox zülüm olmasa,

Hayat ola bilmez ölüm olmasa. . .

QUCAQLAŞMALI

Derdden uzaq insandan uzaqlaşmalı insan, Derd anlayan insanla qucaqlaşmah insan. 1979

SEVM8YôN KiMsa Sevmayan kimsa nadir qüssa, ne anlar, gözalim, Qüssa na anlamayan kimse no anl ar, gözelim? ! Sevilanlarlo sevenler bilar alam na demek,

Sevgisiz bir ömür alamda bir efsane demak.

GaR0KDİR

1 986

İdmançı deyil elde oyuncaq, İdmançı cavan yaşda garekdir. Sağlam had.anin xeyri var, ancaq İdmançılara baş da garakdir. 1 970

� 1 35 �

ALÇAQLAR OLAN YERD0 Gözden asılar pard0,

Alçaqlar olan yerde,

İnsan tutular darda, Alçaqlar olan yerda. Alçaqlar olan yerde Gerçek sayılar şar da, Urvatsız olar �r da Alçaqlar olan yerda.

yerda, get gör da

Kim söz demak ist:ar d� Alçaqlar olan A\çaqhğı

Alçaqlar olan yerde. Alçaqlar olan yerde Gözden düşac&k nar da,

Man

mardc yerda.

rastlamadım

Alçaqlar olan

19SO

YER0 GİRMİŞL9R i)ÇÜN Qaçmış tiyan altında yatan kimsadan,

Borc almanuş öınıün<kt atan kimsadan,

oğlum,

oğlum !

Monca, ucahqdır yaşadan insanı ancaq, aı açmağa ar eylamaz alamda bir alçaq !

şaxsiyyati

Borc almağa adet edanin hörmati olmaz, Qaytannayanm qeyrati,

olmaz!

Vicdanı olan bir kişi minnet götürenn i?!

� 1)6 �

Bir ömrü sülanmakle, sürürun0kl0 süranni?!

Vicdanına ömrün boyu minnat yasaq olsun, Alçaqlann alçaqlığı sandan uzaq olsun! 8rdamli yaşa, ar kimi , ardamli xalaf ol,

Ya göylara qartal kimi yüksel, ya telaf ol !

Mard oğlu ayilmaz

bir ovuc

daş-qaş ucundan,

Vicdanını m<)şaltak ayırmaz başucundan!

Yox:dur yer üzünda yera ginnişlar üçün yer, Borc bil özünü yurda, na borc at, na do borc ver! 19114 * * "'

Özün öz köksüna qoydun bir daş, U ğraytb tekliye, qurdun bardaş, Olmadın kimseya yoldaş, sirdaş, Ağlamaqdan ne qazandın, qardaş?! 1985

Yurd ulus cövharidir bir oğulun bağnnda,

Oğul olmaq ulu bir ad daşımaqdır, oğlum ! Bir igid ar

kimi

yaşamaqdır, oğlum!

yurdun, ulusun uğrunda

Ş;;ıhid olmaq yaşamaqdır,

1 985 "' ılı *

Sökülan dan yeri qanla silecek qan yerini,

Tökülen qallllli sanırsan sökülan dan yerini ? 1 1 985

� 1 37 �

... * *

Döndarir bayrama

sanki yasını

GeCB açdıqca siyah çadrasını. 1985

NİYa fJRKÜRS0N

NeÇe şerimda görüb türk sözünü, Vay dada, vay dey� yumdun gözünü.

niya ürkürson san,

Yere soxdun öz alinla özünü,

Öz-özünden

Türk sözündan niye ürkürsan san? t

türk?! Çıxmasa fitne, çıxaımaz xata türk!

Megar olmuşmu yasaq ovqata

Yer üzünda yer alıbdır Atatürk, ürkürsan son, Türk sözünden niy� ürkürs.:ın san?! Yer üzündan niya

A yazıq, at bu yazıqlıq daşını, Sanma qan düşmo:mi qan qardaşını, u dul arvad yaşını Sil göZündon, niya ürk.ürsan sen,

Türk demişken,

Türk sözünden

niy"1 ürkürs0n san?!

Sabirin har sözü bir ibrat o1ur,

alam gözüne zülmot olur?

Ağladıqca kişi biqeyrat olur!

Neçin

Gündüzünden niya ürkürsaıı sen? Türk sözündan n iya ürkürsen

san? !

Bir canın var, o da er-gec gedasi, Qahr "Orxon-Yenisey abi®si ! ''

D0d0 Qorqud. o oğuzlar dadasi

sen, Türk sözünden niya ürkürsen san?! Türküsünden niya ürkürsan

� 138 �

Daşlamı susdurulubdur ağızın? Quruya.r, qurd deyan olsa, boğazın,

Sürünen bir sürü insancığazın Tülküsündün niye ürkürsan sen, Türk sözünden niye ürkürsan san?! 1 984

ÖZ ARAMIZDA Bir qoşma söyleyim, onu JGmsa yazmaya, yozmaya, Redaktor bir bandini de Kaş ki, pozmay.a, pozmaya.

Bu inca bir i.stek kimi,

Qaranlıqda şimşak kimi Çaxıb azmaya, azmaya. Arifl<Jra örnak kimi,

Söhbat açaq bir adamdan, Özünü çakan avamdan.

az maya, az maya..

asarl0rinda ilhamdan Yoxdur

GizlidsdiT morez\eri, Hiyl<llari, qarazlari,

Çatin ki hirsli

gözlari

Mana qızmaya, qızmaya. Onun oxu daşa keçib,

Ömrü-günü boşa 'keçib,

Heç ne yazmaya-yazm.aya?J

Nece olub, başa keçib,

� \39 �

1984

BU ÜFÜQL0R

Bu üfilqler ucu yox ümman ki, O qader boş, o

qader pünhan ki,

Sıldınmlıınnı sanb çevrosini, Uçurumdur bu üfüqlor sanki.

YAVAŞ-YAVAŞ

•••

Andım yan gözlarimdalci yaş Oyanır sanki varlığımda talaş, Ürkülar titrayir iç imda manim, Türküler saslanir yavaş . . . yavaş . . . BU VARLIQDA Sevgidir, manca. baxtiyarhq da, Ulusa sevgiden azal şey yox. Sevgilarla dolan bu varlıqda Y urdu sevmak qadar gözel şey

yoxl

BURA MÜST0ML0K0Mİ?!

Dedi: müstemlekadir yurdum, aman, ağlayaraq, Öz aliyle özü öz manliyini dağlayaraq. Bu

dedi, xalqıma al0mde böyük bir lakadir, ad ı müstamlakod:ir!

Yazıq olmuş o ulus ki,

Ôzün öz bağrına dağ çakma, qaharlenme, dedim, Acı müstemleke qahriyle zaharlenma, dedim. Bura müstemlakami, yox, bu tamam başqa cafa, Ne deva var ona dünyada ne molham, na şafa! � 1 40 �

Çünk.i müstemlakalar manliyini aymazlar, Ruhuna asla toxunmaz, dilim• daymezlar .

Adeti,

onanesi, musiqisi, şeri durar,

Tarixi, tentenesi, manzarasi, seyri durar. Yer üzünda var asrler boyu müstomlakelar, Günde üsyan edir elde,

çıxanr marakaler!

Çox da

müstemlakadir, tahrif olunmur ki adı, Qondarılmır, deyişilmir kökü itmir soyadı. ,

müstamlaka x alq sürgün edilmiş, na zaman? Sasi, haqqı alınıb, ölgün edilmiş na zaman?!

Hankı

Hank.ı müstamlaka

yurd doldurulub yadlarla,

Şairi susdurulub öl.icada calladle.rla?!

Hankı müstamlaka xalq ox l amb öz taxtında,

Doğmalar tabe olub yadlara paytaxtmda?! xalqa yasaq yapma soyadlarla dolub?

Hankı müsta mlaka yurd esnebi adlarla dolub, Küçoler

müstem l ako yurd parçalamb,

Hankı müstamlaka xal q öz diline hasrat olub

Hankı

qarel olub?!

Ey zavallı, dedim, ey kaş, dediyin gerçak ola., Bura müstemlekami, yox, bu tamam başqa bala! Bura müst()mlakemi? Yox! Deme müstamlekadir, Bu

cafanın adı yoxdur, bu höyük

tehlükedir! . . 1 984

� 141 �

GaLaN AGLAR, GEDaN AÔLAR Bir gözle ö l üm har

kaso baxmaqda azaldan,

Yoxdur ona varlıqda gülün fsrqi xazaldan.

Yox bir

cavanın

ötan şerqi

bir qocadan farqi

OlmWJmu mahabbatla

onunçün.

onunçün?!

yavruya, bir ifrita bir gözla baxar o,

Bir qönç�ni şimşek kimi b1r anda yaxar o.

Yox

dahi,

Yox farqi onunçün malak olsun, ya da

farqi on unçün ola

şeytan,

ola nadan.

kasıbdır, ya da zengin, Yox farqi onunçün ya gözaldir, ya da çirkin. Yox ferqi onunçün ya

hem alçağa bir gözls baxar o, Ham insana, ham daşnağa bir gözl0 baxar o! Hom yüksoya,

İnsanlığa böhtan ota, yox farqi ununçün, İnsanlara qurban ola, yox förqi onuaçün. Har an

öJe bilmakda hor insan bu hayatda,

Varlıqda ölümden nodir asan bu hayatda? ! Bir halda ki yüz alli il ömr eylay<.m olmuş, Bir halda ki bir yaşh Çocuq gül kimi solmuş.

Bir halda ki hakim kasi1ib vahşet, adavat, Bir halda ki vardır na hoqiqet, na adalet! Bir halda ki

bar-bar bağırır haq dcya haqsız,

Bir halda ki qatl olmada minlarkı yaraqsız.

Sormaq n� ger�kdir ki könüllar nadon ağlar?! Dünya yar.mandan gelen ağlar, gedan atlad..

� 142 �

1987

İNANC

Man de:yirdinı ki manim gözladiyim gün galacak. Bir sabah türkülerim Türkiyedan yüksa\acak.

Mon yszırdım ki qaran\ıq qala bilmez �bedi , Al Günaş zülmati çarpan şafaqiyla silacek. Man duyurdum ki

menim

dardlarimi soydsş far

Dinlaya-dinleya birhkda maninıla bölocek.

Msn gôn1rdüm ki m<)nim ağlayan istoklilarim Hönküra-hönküre ellikle sevincd0n gülacak.

lnanmfarı ki alo ıtlarla tutuşmuş qaJamim Yağılar bağrını bir ox kimi bir gün dalocak.

SöyJ.9yinJjm .kj amans1z acılar keçmjş olar, Gal�cek ga\melidir, galmaya bilmaz galecak.

Eşidinco yapalaqlar hasadindan ölecek.

Men bilirdim ki, igid türklerin alqışlannı

Can atırdım o canım Türkiyoye candan m0n, Na bilirdim ki, m�nim qadrinü türkler bif3cak?� Ankara, 1988

OTUZ YEDDİDa

Başsız olanlar başa ç:ıxmışdı ki Başlılar od.landı otuzyeddida. Qurdlara,

kaplanlara dağ çekdilar, otuzyeddide.

Tülkülar adlandı

Yal yalayanlar sevinib har sabah, H�r geca şadlandı otuzyeddida.

� 143 �

Yadlara quyruq bulayan ''doğma lar" B izlara yadlandı otuzyeddida. Kor yapalaqlar göz açıb ıülmata, arşa qanadlandı otuzyeddido. Yurdumuzwı, xalqımızın çevresi Bir sürü xortdandı otuzyeddido. Bir yere toplandı otuzyeddida.

Yer üzünün an qatı celladlan

Zorladılar, doğradılar, asdtlar, Cövrlar elvandı otuzyeddide. Zirzamilar canh cesedlar dolu Bir qabiristandı otuzyeddida.

an höyük ustadlan habs etdilar, Dahiler oxlandı otuzyedd i da. Cavidimiz, Müşfiqimiz var idi. Yox.Luğa yollandı otuz.yeddi.da .

Uğradı al yazmaları yellaro, Minbir asar yandı otuzyeddida. Btı 'SÜTÜ daşnak u'rasu daşladı, Savçı Qalustyandı otuzyeddida.

Vur ded i Qriqoryana, Melkumyana, otuzyeddide .

Enkevede "yan"dı

Çıx.dı gözü gözde olan arlerin, Göz dağı tüğyandı otuzyeddide.

Xalqın ar övladlan "xalq düşmeni",

Xalq nece aldandı otuzyeddide.

� 144 �

Çoxlan mislarle çıxıb

ortaya,

incileri dandı otuzyeddida.

ömrü firavandı otuzyeddi<le.

Manlıyi çirkab dolu dayyuslann,

Ağzı dayirmam:b otuzyeddida.

Qeyreti yox bir para "şair"larin

Başladılar satmağa, ustadlann Adlan ballandı otuzyeddid"'. Qusdu yalan dargi, qezet, radio, Maraka başlandı otuzyeddide.

Mardlari "ifşa eden" alçaqlann, Beyni burulğandı otuzyeddide .

İt kimi yalmandı

Sağ-salamat qalmaq üçün çoxlan, otuzyeddida.

Qolladılar, yolladt l ar, satdtlar, Satqına <!Övland1 Qtuzyeddida .

Mahkamaciklarde o fitvaları, erlere tüşl andı otuzyeddida.

Mamlakati, miUati boğdunnağa en böyük imkandı otuzyeddida. Millata yad, senem yad keslerin İşleri sehmandı otuzyeddide.

otuzyeddide.

Bağlan, menzilleri, ordenlari, Adlan paylandı

Atlar c fübdür deya süm.Sükl.�nan İtlara meydandı otuzyeddida.

� 145 �

Kim kime idi ki durub söz desin, ôtka

biyabandı otuzyeddid0.

Moskvanın şan l ı Qlzıl Meydanı, Qanlı xiyabandı otuzyeddide.

Memlekatin taleyi bir alçağın, emrine qurban d ı otuzyeddide

Görbagor oğlu köpeyin

şöhreti,

Rüsterni-dastandı otuzyeddide.

otuzyeddida.

Tıırixine ayna tutan xalqların, Haqqlan tapdandı

Aileler getd.i geder-gelmeze,

Kütlevi divandı otuzyeddide. Odladılar, yaxdılar oylaqlan, ôlkad� vulkandı otuzyedd.ide. Ölkalare bağlı demir perdenin Sirleri pünhandı otuzyeddida.

Bir quduz oğlu quduz, insanlığa, V arl ı ğa düşmandı otuzyeddide. Bayquşu al q ış layan alçaqların

Meqsadi virandı otuzyeddida.

Fitne, hasad, makr, riy� kin, yal an Bir edeb-arkandı otuzyeddida.

Zillete düşmüş iri bir memleket, Bir iri ıi ndandı otuzyeddid.a. Har işe qatlandı

otuzyeddida.

m:ıbs edilanlar qara qullar kimi,

� 146 �

Töhfalar afsana, zaferler yalaıı,

Qmnızı

böh randı otuzyeddida.

ezrayıl olmuşdu elin Dard,

dar�ası,

ölüm ehsaııdı otuzyeddida,

Olmuş idi ölkade her şey baha,

an ucuz insandı otuzyeddide.

Her yalanın qarşılığı "he" idi, "YoJl" demak üsyandı otuzyeddid0. Bir quruş

idi şarafın qiymati,

Fima-fesad şandı otuzyeddida.

Düşdü atından yera �rdamliler, Caniler atlandı otuzyeddida. Bir zın nadandı o tuzyeddida

Qan�qadaya bais olan kimdi, kim?

Har emeli

h iyla saçan alçağın

Har sözü fermandı otuzyeddida.

Qan içen alçaq, qanı milyonların, Yerd.a qalar sandı otuzyeddida. Güzgüda har gün özünü dev göran, Kabus o cürtdandı otuzyeddida.

Dard dolu, zillat dolu, zindan dolu, Q an dolu, dövrandı otuzyeddido. Olmadı İmdad malak insanlara,

Tanrı da şeytandı otuzyeddida. 1 988

� 1 47 �

BİZİM aSRİN Ey yer üzünün, göy üzünün nifrnti alçaq, Alçaqlarının dadı san oldun bizim asrin! Gülşanlari viranaya döndardin alinde. Bayquş kimi feryadı san oldun

b izim asrin.

İblis sana nisbatla malak oğlu malakdir,

an, an razil övladı san oldun bizim asrin.

Har asrda har an sani lanatlayacaklar, Har makrinin imdadı san Vicdanlı olan arler0

oldun bizim asrin.

zindıınlan açdın,

Viraneler abadı san oldun b i zi m asrin.

emrinle bütün ölke hebsxanaya döndü, Qebri, evi berbadı san oldun bizim esrin.

Bicsan deya acdadını alamda bilen yox, Biclar bici acdadı sen oldun bizim asrin. Tarixdaki canilaro min rahmet oxutdWl,

İşgancalar ..ustad"ı san oldun bizi m asrin.

Çal bığlı

Bir gorbagor idin, na dişiydin, n.a da erkak, dul arvadı san

oldun bizim asrin.

Qan içdin, içinde qanın an sonda gabardin, Bir nômrali celladı san oldun bizim asrin! 1977

VARDIR Paytaxtını sorsan, deyar üç m in yaşı

vardır,

Tasdiqlayan anbarcla çopur bir daşı vardır. Yurdunda o l an lar Xaricdesa

hamısı boynu bükükmüş, üç m i lyon itan qardaşı vardır. � 1 48 �

Bir milyonadek sanki gebermiş iki günde, Guya ki qmlmışlan addımbaşı vardır. Şairlerinin

saçdığı kin, yazdığı böhtan,

Alimlorinin alveri var, daşbaşı vardır. Gaz alemi. bunca yalana aşiq olan yox, Gör hansı diyarda bu qeder çox naşı vardır! Dövlat kimi bir esrde şöhretli deyilkon, Millat ki mi ardında duran dindaşı vardır.

Qurd oğlu basılmaz,

Kimler buyunıb, qurdu basar arxah

itler?

na qadar yurddaşı vardır!

vardır.

Adlar da, soyadlar da bizim dilden alınmış. Her türkümüzün onla bir ortaqdaşı

Torpaq da bizim, g öl da bizim, çay da bizimdir, Adlar dayişilmekda, işin uğraşı vardır.

soydaşı vardır? !

Bir tayfa ki, dünyanı gazir cingenalertak, Haqmı, bağırarsa soyu var,

Har mil letin öz adeti, öz tarixi olmuş, Tarixe yamaq tayfaların boş başı vardır.

var, bozbaşı

Olmuşmu magar milli xörak özga dilinda, Get gör, aşı var, dolması

vardır.

Basdırma, kabab. küfta taleffüz eda bilmaz, aslinde ayaqdan bişirilmiş xaşı vardır.

alçaq

Cellad kesilen Andranik andıra qalsın, Alçaq olanm

olan sirdaşı vardır.

Beykal da yapıl mış ona qansızlar aliyla,

Qan içdiyinin şahidi min çağdaşı vardır. � 149 �

elbette

ki, bir gün çıxacaqdır üze gerçek.

Her hiylanin, albatta ki, bir gün faşı vardır.

Tarix! O heqiqa t dolu bir mehkemedir ki, Tarixde ezelden abadi yaddaşı vardır! . . 1970

CASUS Kim ki yurdunda gedib casus olur,

Anadangalme o, binamus olur! . .

BACARMAMIŞ Kim yer üzünda yurdla, ulusla ucalmamış?! Yurddan, ulusdan alçaq adamlar güc almamış! Sözlerle türkü yapmaq olur şirin işi, Sözlerle türkü yapmağı har kas bacannamı ş! ..

BİR TÜRKÜM OLAYDI Bir türküm o laydı , ona ustadlar uyaydı, Şairlanib, ilhama geleydi eşidenler.

Her beytini şah beyt bileydi eşidanlar . . . Bir şerim olaydı, onu alam oxuyaydı,

MİRASIM Gözümde ulusa ba�h bir murad,

Könlümü türküler açıqlar size. Ata ocağında lekesiz bir ad Mirasım olacaq, çocuqlar, siza... � 1 50 �

TÜRKÜL0RİM Yerda şimşak kimi çaxsın dilerem türkülerim,

Düşmanin kök.sünü yaxsm dileram türkülorim.

Çağlayıb sel kimi içdan alışan bağrımdan,

Ulusun könlüna axsın dilarem türkülarim.

YAXŞIDIR, oGLUM Yaxşılıq gözalin naxşıdır, oğlum.

Yaxşılar gözellik nuru yayarlar, Yaxşı adamlan gözal sayırlar, Gözel o

kasdir ki, yaxşıdır, oğlum! OLMAZ

Ulus kimi yar olmaz, Yunl kimi diyar olmaz, Yurdsuz, ulussuz qalan Şair baxtiyar olmaz!

KİM GÖRÜB Çirkinliyi pislamayan olubmu? Gözelliyi

pislayeni kim

görüb?!

Gözal olmaq istamayan olubmu?

Çirkin olmaq isteyeni kim görüb?! "' "' .

Ulu yurddan ulu ilhamını almış könlüm, Bir ulus

yurda ömürlarca nefas vennazmi'l!

Manim irqimdan olanlarla ucalmış könlüm,

Menim irqimdan olanlar mana sas vermazmi? ! 19S5

� ısı �

• • •

Ulusum adh-sanh ordumdur, Ulu yurdumdan almışam ilham. Güneşinı yer üzünda yurdumdur, Ulusumdur menim könül dünyam! ... * *

Gözüm gülar ana yurda baxınca. Doğma ulus türkülari sasimdir. ÔZg;) dilda on kitab ı m çıxanca,

Öz dilinıde bir kimbım hasimdir! J 9ll5

" "' ...

Dilimin türküsüdür dalğalanır dörd

qütbe,

Okeanlar kimi dörd üfqa uzanmış ulusum.

öbadiyyatdan alıbdır abadi bir rütba, Mamlakat sevgisini bayrağı sanmış ulusum ! 1984 * * *

Ulu Tanrım kimidir mamlak.atim, Ulusun tiJsimidir mamJakatim ! Ciyerim rüzgarının yelkenidir,

Könlümün iqlimidir mamlakotim! "' . .

Anam na dilda mene layla söyl emişsa, o dil Könül sazımda dinir, bir sözüm yab ançı deyil! � 1 52 �

DAGLAR N0GM0Sİ Alemi var dağların, O sönmez ocaqların,

O nurlu oylaqların,

Gözündeki yaş deyil,

Sevincli bulaqlann

Rüzgarlan titredar, Köhlenlari büdroder,

Sürüler gelib-gedar, Quşlar çobanlar qeder Dağlara sirdaş deyil. Töhfadir mahallara,

Zirvedir xoyallara, Müjdedir marallara, Kim deyir, qartallara Dağlar arxadaş deyil?

Gemisi, Nuhu vardır, Dumanı, ahı vardır,

İçinde ahu vardır, Dağların ruhu vardır, Torpaq deyi), daş deyil. 1 984 ... ... *

QızılgiiJ gülümser, bülbüJ

qan

ağlar,

Zavalh perişan-perişan ağlar, Yanmayan na bilsin na yaman ağlar, Sanki dağ başında bir duman ağlar, İçinda yanıqlı bir kaman ağlar, Halına

yer ağlar, asiman ağlar,

Aynlıq çakonlar her zaman ağlar. 1 985

� 1 53 �

* . ...

şeylara.

Doymaram hüsnünün ülviliyinden,

Ruhun yabançıdır yasaq

Gözel gözlarinin maviliyinden Mavi yol görünür mavi göylarn.

BİR ŞAİRa Olmaz,. bu

inan !

gerçeyi ola bilmez yalan sanan,

Şere sanin qeder vurulan olmamış,

Yoxdur senin kimi gece-gündüz coşan, yanan,

İlhamını, rübabını i nsanmıdır danan?!

UMUTSUZLUQ

Umutsuzluq çekilmaz bir baladır, uğrayandan sor, Ne möhnetdir bu möhnat, möhnetindan ağlayandan

Manimtak bağrını har gün el iy1 a doğrayandan sor.

50r.

Umutsuzlar nalar çakmakdedir, bilmak dilarsanse,

1987

İLHAM İlham o ilahi bir galişdir, Ulduzlara doğru yükselişdir!

YAŞAYAR Bir könül duymalıdır yurd sosini, Yaşayar, yurdla ulus sevgisini Türküsüyla yaşadan şairler!

Yurd sasiy1a yaşayar mahirler.

� 1 54 �

ANCAQ arlara deyil oyuncaq.

Hünerdir yaşamın qadrini bilmek, Yaşamaq

Hayatda har şeydan kolaydır ölmek,

Yaşamaq h�r şeyden çatindir ancaq.

0R0N Ulusla yurdu sevdiran,

dilekli şairn ulus, eran.

Könüllara inanc veran Gözel

eron deyar

1987 *

* *

Çağlayanlar kimi ruhum çağlar, Çağlayan ruha yasaq alçaqlar. Dinla avazımı

yükseklerden,

Anla üsyanııru şimşaklardan.

Öz yolwn, öz sasim, öz şerim var!

Manim öz alemim, öz seyrim var,

Azerbaycanım !

Moni sen özgeye banzetma, canım, Varlığımdır can

1 986 * * *

sirri açılar halka azacıq ona! Filosof yazısında şairlik etse, göze],

Bazi "şeirşünaslar" mani eşitsa, gözle t Şerin

Şair falsafaçilik edirsa, yazıq ona

� 1 55 �

...

* * "'

Q<ış \ne� ooz�kdll:'

Gözsüz qaşa bir kirns3 vunıJmaz!

Başsız saça heyran olan olmaz. Saç başda qaşangdir,

İYİLİK

Kını yamanhq diledi, man iyilik

etdirn ona. iyilik. etdim, iyi olmağı öyretdirn ona. "' * *

Qopsa tufan, qapamam gözlarimi, Arkadaş, dinla könül sözlariıni,

Görüram gün kimi gündüzlerimi Man n a xulya, n a masal şairiyom !

Taleyi qurca\anan bir ulusun, Qoruna qor calanan bir ulusun, İkiya parçalanan bir ulusun Birliya baih vüsal şairiyam!

Qnınit�n motinem, b0rkam man, Adı dillorda gezan Türkam man,

Sanma bir zalzaladan ürkam men,

Ulu yurdum ulusal şairi.yam ! . . 1980

ULUSUM Mana "sus" söyladinmi? Manmi susum? ! Qalaminıl0 dinir höyük ulusum ! Ulusı.un yurdumun ki menliyidir, Namusumdur menim o, namusum! � 1 56 �

SEVGİDİR ÖMÜR Sevmeyan insana ömür yedak.dir,

Ömür ne

demokdir? Sevgidir ömür!

Sevenler söylmnaz ömür gooakdir!

Sevgi na demakdir?

Qadın demekdir! ..

DÜNYANIN Lazzan

Qadınlar eşqina dinar kaman, saz,

Sevgi onlardadır, ruh onlardadır. Qadınlar olmasa şairlar olmaz,

Dünyanın hi kmeti qadınlardadır! ..

Fe RQİ YOXDUR Çaıpacaqdır yelkanw bir gün daşa . Farqi yoxdur,

yaşa, ya çox yaşa,

YAMAN OL DEM0YİN

Mana y aman olan, sana yaxşıdır, Sene yaxşı olan yamandır mene.

Yamana yaxşdıq yen.o yaxşıdır, Yaman ol demeyin, amandır, mana . . .

UMDUGUMUZ GÜN GaLaR golar!

Umduğumuz gün gelar, Haqq yene üstün

Dalğalanar crdumuz,

Cennet olar yurdumuz.

Sabr gerekdir bir az.

Qovğalanar Kür. Araz, .

� I S7 �

Dağ çekek a lçaqlara

Bir sürü daşnaqlara.

Umduğumuz gün galar, Bayrağımız yükseler! Türklere batmaq çatin, Qeyreti var millotin! Da� kimi yurddaşlanq,

Qurdlara qurddaşlanq. Bilmalidir tülkülar, Umduğumuz gün galar! 1 980

BAHAR GaLMİŞ Bahar

gelmiş, aziz dost,

Baharlanmış tobiat,

dünyaya cannot.

Sanarsan, asimandan Enib

Bahar gelmiş,

aziz dost,

Gülür bağlar, yamaclar,

8tirleruniş çamanlor, Çiçaklanmiş a�aclar.

Bulaqlar nağmalenmiş,

Dodaqlar nağmalonmiş,

Dumanlandıqca dağlar, Sular riq_qetla çağlar.

Bahar gelmiş, aziz dost,

Gülür sevdalı eller,

Mahebbat tüıküsüyla

Qanadlanmış könü ller � 1 .58 �

Bahar galmiş,

aziz dost,

Bahar gelmiş, bahardır, Baharı varlığıyla

Duyanlar baxtiyardır!

DEYasaN ... Mana çox görürlar ö lüm� bela Deyasan , hala çox yaşayacağam.

Hayatın yükünü daşıyacağam, Canım çox müsibat çakacak hale.

Deyasan,

hala çox yaşayacağam,

Hale gözleyecek bu torpaq mani . Hala çox iztirab yaxacaq mani,

Yurdu ağılarla oxşayacağam. Deyasan, hala çox yaşayacağam, Hasretim ba�mı dalacak manim . Ne

bugün, na da ki galacek manim,

Ulu keçmişimda qalan bir çağanı.

Derdimi özümle bö lecayam man, musun oduyla yanan ocağam, Deyasan, hal a çox yaşayacağam,

Deyasan, hala çox ölacayam men . . . 1989

YARPAQLAR TÖKÜLÜR Çiçeklar bükülür, ah,

Yena sonbahar galib, Ağaclar ne kövralib!

Y arpaqlar tökü1ür, ah!

� 1 59 �

ah!

Kederlidir baxışlar, Xez01likler gülür,

Görür zavall ı quşlar, Yaıpaqlar tökülür, ah! Dan yeri sökülür,

ah,

Qaranlıq çökülmesin! Yarpaqlar tökülür, ah, Ulduzlar tökülmesin . . . 1980

Q0HR0MANLIQLARIMIZ

Yaşıl, aı. mavi, ay, ulduz parlar Milli bayraq, ona

ziynat qandır.

Yağılar süngümüze çarparlar,

Qehremanltqlanmızlardandtt! . .

ÖYL0 BİR ŞEV

•••

Ne zaman eyleyecek risk arlar, Yapa bilmazmi silah misgerler? ! Ordusuz bir ulusun yurdu bat.ar, Nerdedir, nerde bizim esgarlar? !

Ölkamizda pozulur abadlıq,

Her tarafda görünür barbddlıq. Burda tel i m edilir calladlıq !

Hüseyn Cavide rahmet oxuyun:

Sanki artıq ne quzey var, ne güney,

Dali könlüm havalanmış bir ney ! . .

olacaqdır b1r şey ! . .

Ey Zeka, bunca qaranhq olmaz,

Duyuram

m�n.

1 980

� 1 60 �

ÜRaKDaN!J CANDAN

Azını tufanlara üz çevirdiyim ,

Quduz dalğalara köküs gard.iyim, Şeir dünyasına könül verdiyim Dunyan1 duyduğum andandır menim. Gözellik önünde ruhum oyruıyıb,

Parlaq incilerden gözüm doymayıb,

-uıu ustadlara qanım qaynayıb,

Onlara uymağım qandandır manim. Yerim yer üzünda qürbet olanda,

Neyiayim, yurduma hasrat olanda,

Bezm.ayin, söhbatim qeybet olanda. Kainat başımda zindandır manim.

Manim gizlilik yox tebietimda,

Açıqdır kinim da, mehebbetim da, Ürak xiffetim da, can möhnetim da Ürakdandir menim, candandır menim!

Bajnmın başında bitmez ağrı, dağ,

Vannı menim qadar olan bağn dağ, Ulduzurn Ağndağ, Ayım Ağndağ,

Amansız dumanım ondandır manim. Qartallar ucalan yerde tüikü yox, Saztmda, sözümda yasaq türkü yox,

Könlümda, gözüm.da qorxu-ürkü yox, Çünki ulu babam Vandandır manim ! taıix, nas i l şöhretim,

Ulu Oğuzxandır nesil şöhretim,

Olmaz yalan

Uluslar bilir ki, asil şöhretim Şarofdandir manim, şandandır menim! özgürlük özledim men ömrüm boyu, Aradım havanı, torpağı, suyu,

Zeka Xendandır manim!

Köküm Türk köküdür, soyum Xan soyu, Adım Rafiq

� 161 �

BÖYÜK Ç OCUQLAR Şairler dünyada yalan demazlar, Qalbi açıqlardır şairler, gülüm! Aldanmaq i starlar, heç böyümazl ar,

Böyük çocuqlardır şairlar, gülüm !

ZAVALLI BÜLBÜL Yene de gülşonda zavallı bülbül Bir gülo, bir xara baxıb ağlayır,

San da

ağlayır.

ağlayırsan yena, ey könül,

O, sanin bağrını yaxıb

EY R0FİQ Ey Rofiq, man atamın öfkosiyam, O günaşdir, man onun kölgasiyam. Ey Zaka, zülmate benzer bu hayat, Yene hicran, yena hicran, heyhat!

Yox olanı, var ola Cafer Xandan!

Dilaram indi ürakdan, candan,

YANDIRARAM

Yurduma xor baxanı yandırararn, Yaxaram, bağrını odlandıraram!

Kim olur-olsun. onu dam�alayıb, Xalqımın düşmeni adlandıraram!

S0RH0DL0R Kimler qoca dünyamızı sarhadlare bölmüş? Hasratlilerin arzusu könlünde gömülmüş!

� 1 62 �

Ulduzlara yüksalmek üçün yollar açıqdır.

Qartallara yollarda buludlar alaçıqdar.

Bir millata sarhad yaradan sad na demekdir?

Göy yerlare söyler ki bu sarhad na demakdir?! 1 981

SARI

BÜLBÜL

Gülün eşqiyle nedendir

çağlar,

Çağlamaqdan danlıbdır bülbül. ağlar. Ağlamaqdan saralıbdır bülbül.

Könlüm ağlar ki mi bülbül

ŞAİR Torpağa baAlı qalmayan şair Sanki dibçakde kol kimi yaşayır.

öMRa eaneL

İlk sevginin ilk duyju.su en dadlı ameldir, İlk sevginin ilk duyğusu bir ömre beladlir.

� 163 �

BAYRAGIM Dalğalanan dan yeridir bayra�ım, Üfüqlardan üfüqlara boylanar. Zirvesinde sax.lar onu har dağım, Haydı dcs3m qartal olub bayi.anar. İşıqlanar

şimşeyiyle yer, sema,

Garak onu Günaş kimi daima O bir canl ı ildınmdır, ildınm.

Ulduzlardan ulduzlara qaldınm.

Şöla saçan üç alovlu rengi var! Süngüsünda Oğuzxanın mızrağı, Türküsünda Koro�lunun cangi var!

Kim endirer ay-ulduzlu bayrağı,

Üraklarde alovdur o, oddur o !

Ocaq yoxsa alov da yox, od da yox ! Yurddaşlara

yox, yurd da yoxl

ulusdur o, yurddur o,

Bayraq yoxsa, ulus da

1 987

TaKBAŞINA

Ağlaya bilmaz igid, gözyaşı bilmez na demek, mu yurddaşlar inanmaz igidin göz yaşına! Onun ömrü ulu gerç;;,kda bir a fsana demak, Yurd yolunda ölüma doğru gedar takbaşına! � 1 64 �

nana QORQUD OCAtı Yurdumun dörd bucağı Dada Qorqud ocağı!

yurdun qucağı.

cannatin aynasıdır Ana

DAVRANSANA

Canlılar eşqiyla

bir an yansana, bulunmaz, qansana! Canlılardan düşman olmaz insana, Ovçu, san insan kimi davransana! Canhlarda suç

O YAR

Halımı özgalar duyamıı ola?

K.önlüme başqa gül uyarmı ola? Yar manim bağrımı oyarmı ola? Mene düşmen olan o yarını ola?

İMDAD imdadı

Ey Zeka. bir şairin ki parlaq istedadı var,

Neylayir

imdadı, istedadı var,

DUYGULAR Duyğular var mende,

Uca dailar aşacaq. Saxlanıbdır çende,

Sabah aydmlaşaceq.

� 1 65 �

var!

Sen ağıl versen_ da, Dali könlüm şaşacaq. Çayı salsan banda, Daşacaqdır, daşacaq !

öLMaz

Yox, ölmaz asarlar yazan ölma z, Varlıqda var olmuş ozan ölmaz ! Narnardlar ölür, marda ölüm yox, İnsanlıq öl en yerda ölüm yox.

YABANÇIYA San ey yabançı, konuşma, yabançısan bize, sus ! Sanin başında ne türkü, ne saz, na yurd, na ulus ! Sasinde boş bir uğulhı, yasaq, yabançı sasin, Gerek deyil bize yaltaqlanan yalançı sesin!

GÖY SÖYÜD

Hasretimden göyermişam göy söyüd, Umacağım göyün yeddi qatında. Burda manim atımı yatır, ey söyüd, Ölüm sanin ayağının altında.

GETMaZ, QARDAŞIM Derdli xalqm dardi bitmez, qardaşım, Kimse yetmaz dada, yetmaz, qardaşım ! İntiqam istar Azerbaycan bugün,

Böyle gelmiş, böyla getmaz, qardaşımr � 1 66 �

QOCALAR Kim deyir, qocalıq ucalıq deyil,

Derdi qocaların qocalıq deyi!,

Qocalıq ucaldar merdi hayatda, Ganclikdir onların derdi hoyatda.

SİRR Bir könülde qala bilmez bir

sirr,

Heç kesin bilmodiyi sirr yoxdur. Söyleyen kimsede olmuş teqs ir,

Dinleyen kimsada taqsir yoxdur. . .

QEYR0T Qüdrati illar getirir insana, Hörmati insan baherindan bulur. Şöhreti eller getirir insana,

Qeyrati ancaq hünarindan bulur.

CANLI TÜRKÜ Söylomaz türkü qartal, ancaq onun

Dağların zirvasinda seyrine dal,

Yüksele n canlı türküdür qartal.

Duya bilmez hayatda alçaq onu,

TALE Tale deyilan şey Zanginler üçün mey,

Alam, gidi alam!

Yoxsullar üçün qem, � 1 67 �

İBRaT Dünya olaylarıyla bir ibrat verir biza, Dünya bugün m0la11ı, sabah qalmaqalhdır, Dünya heyatda n�şa verir, dard verir bize, Dünyadan ibret almayan insan zavallıdır.

YURD SEVGİSİ

AA1ayar yurd deye qürbetda qalan darddaşlar, Çağlayar yurd deya yurddaşlar ile yurddaşlar.

AYNA

Kimsani radd eylamaz, Durmayanı aylemez, Gördüyünü gösterar, Ayna yalan söyl0maz. ALOV, OD

Tükanor ömrü suda, Alov aşiqdir oda,

Odu söndütmaz alov, Alova aşiq o da.

H0YATJN

Sevgin.in dadıdır dadı hayatın, Sevgisiz, ölümdür adı hayatın.

NEYL0R Bir sürü ulağı ar oğlu neyler? Bir sürü ulaqdan bir at yaxşıdır! Koroğlu ne söyler, Koroğlu söyler: Atların hepsinden Qırat yax.şıdır! � 1 68 �

sanaF, İNCİ Yanır şafoqleri yer üzerinde,

Varlıqda har şeyden odur birinci. Hayatın sevdalı denizlerinde Gönül bir sadefdir, sevgi bir inci.

D0RD

en ağılsız olanın da olur az-maz dardi, insanın ağlı çoxaldıqca azalmaz derdi. Torpııq üstünde olan kimseni dardsiz bilma, Torpııq altında qalan kimsenin olmaz derdi.

KİÇİK ULUSLAR Kiçik uluslann derdi böyükdür, Böyük işğalçılar boynuna yük.dür.

QAYGILI İNSAN yeme, qalbini möhnat sarsa, Har qamin dafına farman vardır. Qam

Harada qayğılı insan varsa, Orada derdlaro

darman vardır.

İNSAN AL0Mİ İnsan eş:qiyla şadlanar alam, Alarnin zövqü insan alemidir. İnsan olmazsa, odlanar alam,

O cahannamlarin cehennemidir.

� 1 69 ·�

SEVMaz

Canan

seni sevmaz deye öz qalbini yaxma,

Sen şairi sev, şaira sen göz ucu baxma, Şair seni sevmazsa, bir insan seni sevmez.

Şeir aşiqisen, çox da ki canan seni sevmaz.

YEMaK-İÇMaK

ayyaşın xayalı içmak, yemakdir, Yemak ayyaş üçün içmak demakdir.

aziZ DOST Dostsuz olan insanda vafa olmaz, aziz dost, Dostun dilayi dosta cefa olmaz, aziz dost! Yurddur qa ribi n zövqü, safası geca-gündüz, Qürbatde ona zövqü safa olmaz, aziz dost!

YERLaŞMaLİDİR Böyüyüb yavrular erlaşmalidir, Y urdda yumruq kimi birlaşmalidir!

Yurd malalı, ulus istiqlalı

Yurddaşın bağrına yerleşmelidir!

KİMSa BİLMaZ

İgid arlar yenilmaz kH

İgidlik maktabi yoxdur, İgidlik öyranilmaz ki!

Na sirdir, kimsa bilmaz ki!

� 1 70 �

Röyama girirsan har geca, ey gül, Saninl::> görüram gerçakde röya. Sevginla dünyada yaşayır könül, Sansiz, yaşamağa doymaz bu dünya.

SUÇLU Borclu qalma, borclu qalmaq suçlu qalmaqdır, oğul, an höyük suç yer üzünde borclu qalmaqdır. oğul! T0S0LLİ Har kasin ömründa yaş alli olmaz!

Ömür balli olmaz, gün belli

olmaz,

alliya çatdınmı, yaşadın dem.ak, Mence, bundan yaxşı teselli olmaz. YAXŞI Yaxşılıqdır gözal insanların ancaq naxışı, Yaxşı insan gözal olmuş, gözal insan yaxşı ...

GEYacaK

Yemak-içmaksiz olan can yoxdur, Geyimin aşiqi

heyvan yoxdur.

Yeyecek bulmayan olmuş, ancaq

Geyecek bulmayan insan yoxdur.

AGRI

Heyatda bitm0yir ölüm çağrısı,

Çox zaman çox yerda yarır o bağrı. Manca, arlar üçün an höyük ağrı Vicdan ağrısıdır, vicdan ağrısı! � 17 1 �

DÜNYANIN D0RDİNDaN Dünyaya galanler nadan ağlayar? Dünyaya galanda gülanrni olmuş?! Gelen ağlayar da, geden a.ğlayar, Dünyamn derdinden ölanmi olmuş?!

DÜNYA etmek istamir,

Azm1 dünya deya vecde galanlar, Kim onu tamaşa

Yene

Dünyada bağrını sitem dalenler da dünyadan getmek istemir.

iKi QANAD Dostun ikidirsa iki möhkem qanadındır,

Çox dostu olan bir kişi çox üzlü qadındır.

DaRDi VAR

Yer üzünda qana düşan Qan\ı\arın min oordi var' Min derdi var adlıların, Sanhlann, mm dardi var.

Yalnız insanlann deyil, Canlıların min derdi var.

SÖYLBRBM Türlcümü şafqatlilara söyl0ram,

Alqış o ardamli hesadsizlere! Thm:timi men derdHlam söylerem, Söylama derdimi dardsizlere!

...J:'1' 1 72 �

OLDU Vefasız olduAun ki belli

oldu.

Bir idi derdim, indi elli oldu.

YAliSIN Yağmur niye deryalara

Ya nur niya

yağsın?!

Deryalara yağmur ne garekdir? ! sahralara yağsın?!

Sahralara ya nur na garakdir? !

Deryalara yağsın, dileram, nur, Sahralara yağsın deli yağmur.

ÇOCUQLAR Milyonlardır varhlann dövlati, Çocuqlardır yox rulların serveti.

vtRANa uçuldu könlüm,

Y ıxdı n , deme ki püç oldu könlüm, Virane olub,

Virana xazinasiz alarmı? Viranada

inciler solannı?

OLMASAYDI

Şairler könüllari bunca yaz ey lamazdi

kimi gözellerin gözleri olıruısaydı. Gözallar şairlere bunca naz eylamezdi

Gül

Şairlerin gül kimi sözleri olmasaydı. � 1 73 �

C ANIM ULUSUM

Uluswndur gözümün nuru olan nurlu yazım, Yındumun eşqi ile çağ l ayar alamda sazım,

Ulusa göz yumanın gözlari şafqatdan uzaq, Ulusu gönnak üçün gözlari yummaq lazım.

KÖNÜL

Gündüz o lduqda şefaqler güler alamda, könül, Açılar gözler önünde neler alamda, könül! Gccanin zövqünü har kas bila bilmez, ancaq Gecenin zövqünü şair bilar alamda, könül!

GaNCLİK İnsan çocuqluğundan Gencliyini

gözlayar, Ömrünün sonunacan Gancliyi azizlayar.

GERÇ0YİN ÖMRÜ Gerçayin saltanati düzlükdür.

Gerçayi duymuş arenlar candan,

Gerçayin sirrini öyron, X�.mdan,

Gerçayin ömrü ölüınsüzlükdür.

HaQiQaT Haqiqat öyle şafalı, davalı derman ki, Zahar qadar acı olsun da, har gün içmaliyik. O, ömrümüzde deyanetli körpüdür sanki, Galib onun üzerinden inamla keçmaliyik.

� 174 �

PİS ADAM Pis adam pis güna düşm0z heç vaxt, Yaxşılar ancaq olurlar badbaxt.

SEVİNDiRaN Ey dostlarına sitam veren dost,

dostlarına acıq verib da,

Ey dostu adayla dindiren dost,

Qelbin ahşır ikan qisasla

Düşmanlarini sevindiren

dost!

Sondon adam olmaz, olmaz asla !

OLMAZ Qızılgül tikensiz olmaz,

asil dost düşmansiz olmaz.

KEÇ0R Har kasin ömrü bir alemde keçer, Şairin gözlari şebnamde keçer, İnsanın qam yediyi dam da keçar, Neşenin

keçdiyitak qam da keç0r.

RÜTB0

erenler rütbeni vecina almaz, 8rler vazifeden güc almaz, canım! Rütbesi qalxmaqla insan ucalmaz, Toz göye qalxmaqla ucalmaz canım! ,

� 1 75 �

GöZÜMa İNANDIM İkiüzlülera üz çevirmedim, Arxamı çevirdim üz-üza durcaq.

ancaq.

Qulaq doldurana qulaq vermedim, Gözüma inandım, gözüma

YOX CAHANDA Çoxdur cahanda nadan, Ağıll ı çox cah.anda.

İnsan qadar alçalan Bir canlı yox cahanda. İnsan qadar yükselen,

QOCALAR Qocalann qalbini zadalayen azrayıl

ölümdür,

barmağıyla hedalayan ölümdür.

SÖYLaNa-SÖYLBNa İnsan oğlu bu dünyaya Galer aylana-aylana, Hayatın türlü sirri ni

Bilar, öyr.ma-öyrena

Yaşa dolub, aldan düşar,

azrayılm caynağmda

Meler, keylana-keylena Öler, söylene-söylana.

XOŞBaXTLaR, BaDBaXTLaR Xoşbextlar ömür denrir uzundur. Xoşbextler

ezelden ömra düşgün,

Xoşbaxtler üçün yüz il de beş gün, Badbax.tlar üçün ömür uzundur.

..J:f'ı 176 �

ALQIŞLANMALI Alçaq quruluşa terif yazanlar Ölmali, nainki bağışlanmalı. Omın iç üzünü açmış ozanlar Alqışl anmalıdır, alqışlannıalı !

GÖZL0RİN, SÖZL0RİN Na şeirler deyarsen Manalı gözlarinla, Onları bastalarsen Ahengli sözlerinle.

GÖRaN YOX Çoxlannın gözlerinden yayınar

Çirkin üzler gözyaşıyla yuyunar.

Çox hikmatli bu varlıqda gören yox .

Gözallarin gözy�ını göran yox.

SEVGİ S0RXOŞLUGU Bir gözal asir olur öz könülxoşluğuyla,

Hansı qadın bayılmaz sevgi serxoşluğuyla?!

0LİND0DİR Har qadının gözelliyi könlündedir, dilindedir, Har kişinin mutluluğu bir gözelin alindadir.

AZGINLAR

Uğrama

leş söken abdallarla,

Yüksel enginlere qartallarla! Özünü gözla o quzğunlardan, Yaxşılıq etdiyin

azğınlardan.

� 1 77 �

ÇAGLAYA BİLMaZ

illıamı

Sanet vadisinda çağlaya bilm0z. olmayan ruha yasaqdrr,

İstedad

dağlardan galan

bulaqdır,

Bir kimse gözünü bağlaya bil.maz.

ALÇAQDIR

Alçaqdır o çalsaqqal, baxma qocadır çaldır,

Alçaqlan yükseldir, yüksekleri alçaldır...

İGİD

Varlı insan o deyil ki malı, mülkü, pulu var, İgidin yoxsulu yoxdur, yazığın yoxsulu var.

Kükrnyan dalğa demazlar köpüran bir lapaya, Ucalan zirva demazlar a�aran bir tapaya. Dağlan andırır üst-üsta duran buzlar da, Uca dağlar ucalır an uca u1duzlarda.

AÇILMADI

Yaxdıqca yaxdılar bizi, böldükce böldülar,

Alçaqlar ordularla, silahlarla galdilar,

Qan ağlayan çocuqlan vurduqca güldüler, Namardlarin eliyla na övladlar öldülar,

Vahşatli hemlalarla ne qanlar saçılma.dl � Toplar açıldı, tank l ar önündan qaçllmadı! Düşdük balaya, galm<.ldi bir kimse yardıma,

Düşman qoşun-qoşun qo şaraq düşdü ardıma,

Yoxdur umud sabah da, qovuşmazsam orduma, Qan ağlayan çağımda bahar galdi yurduma, Güllar açıldı, yaslı könüll0r açılmadı! V\.)hşatli hemlelarle n0 qanlar saçılmadı�

� 1 78 �

XANK0NDİM Bir gülüstandı, soldu Xankandim, Ulayanlarla doldu Xankandim,

Xan qızı Natavan ucaltmış ikan, İstepan kendi oldu Xankandim. GÖZaL İNSAN

Bir gözal qız yaramaz bir deli ceyran kimidir, odlu könüller ona heyran kimidir. dadsız bir ozan ruhsuz olan can kimidir, an göze] türkü deyan an gözal insan kimidir. Çupınan Şeri

D 0D0M

Zeynalabdin bay azal şöhratidir aqrabamın,

Üzü ağ, alnı açıq oğlu olub el-obamın.

Yeri vardır atasıyla atamın faxr etsam, Ulu

yurddaşlar içinde yeri vardır babamın! . .

DOSTLARLA Dostların hesratim• dözmeye yox manda dözüm,

toyda bele gülmez üzüm,

Dalaram gözlere dostlar görünen meclisdo.

Gülamm üzlara dostlar görünen Dostlar olmazsa, manim

meclisde.

İNCa QADIN Bir qadınsan ki, adın inca qadındır, gözalim! Duyğusuz bir qadına ince qadın söylayamam, Menim an ince sözüm ince adındır, gözolim,

Manim on inca sözüm ince adındır, gözelim!

Duyğusuz bir qadmm qelbi odundur, gözelim!

� 1 79 �

• • *

Buludlar toqquşı.ınca canga başlar sivri şimşeklar, Guruldar yıldırımlar, sıldınmlar, n l.D'lanar alam.

Buludlar toqquşunca uğrayar xillyaya gerçeklar, Üfüqlar aylanar, seller coşar, yağmurlanar alam

... "' *

Y ar menimla üz-göz oldu,

Aramızda bir söz oldu. Dilaklarim yaralandı, Yaralanın köz-köz oldu. Yar menimle üz-göz oldu,

Getdi yar, görürun0z oldu. ılı "' .

Hüsnünda hayat var, sesinda dad var, Siz onu an canlı bir amal sayın.

İnce bir melakdir,

onda qanad var,

Cannetda yaşayır hür amal Sayın. İstanbul, * "' ılı

İmanı olmayan merd ola bilmez. har derdin bir damuun var, Dermanı olmayan derd ola bilmez. Ölüm haqq iş\dir, ölüm derd deyil, Her mardin könlünda bir imanı var, Dünyada

Hayatda ölümden qaçan mard deyil. * . ılı

Könlümün hasretini duymazsan,

uymazsan,

Könlümün hasreti ömriimdan uzun. Derdimin söhbetine

� 1 80 �

Derdimin söhbeti ömrümden uzun.

1 984

* . ...

Oğullar ucahr ellar içind0, Çör-çöpü kim görür seller içind0, Şair güle aşiq bir bülbül kimi, Tikan gazanmi var güllar içinda?! * * ..

Qalan alamda biıimçin na sevincdir, ne kadar,

Darda uymaq da hadar, naşaya uymaq da hedar! Ey Zeka, qem yema ki, yoxluq olan varlıqda Bir hayat var, bir ölüm, böyla galib, böyla geder! . .

ARAMIZA

Könlüma o

çağlar düşüb,

yarpaqlar düşüb, Çaylar girib, dağlar düşüb,

Gözümden o bağlar düşüb, Neça yol

Göller keçib aramıza. Yar yara hasrat olmasın, Sevine baharı solmasın,

Baxışlar qemlo dolmasın, Keçanlar unudulmasın., Sellar keçib

aramıza.

Umudumu qar bağlayıb, Üreyim qubar bağlayıb,

Qolumu o yar bağlayıb,

İllar kcçib

Yolumu yollar bağlayıb, aramıza.

Nadir içimdeki sancı?! Neçm röyalar yalançı?! Sözleri yasaq, yabançı,

Diller keçib aramıza.

Sevgi düşmani, yalançı

� 181 �

Ölsün hisleri qabalar, Yeri olsun xarabalar, Çabalar canım, çabalar, Çırağım keçib obalar,

E11ar keç ib,

aramıza.

DOYMAMAQ Olarını ulusu, yurdu duymamaq, Bu iki sevgiy() candan uymamaq?! Dünyadan doymamaq demakdir, qızım, Ulusdan doymamaq, yurddan doymamaq!

Bir

eloğlu

YADIRCAMAQ dedi ki, yurdum olub Fratlsa,

Dili yadırğamışam, bunu bilma asan san.

dilini yad.rcğamam\san �n.. . .

Yadırğaınaq sözünü yadırğamamısansa,

Dedim,

ana

YARANMİŞ Varlıqda bizdan önce Aylar, illar yox idi. Bu varlıqda var olan Varhq yoxdan yaranmış.

Günaşli dünyamızın Yaşı az.dır, ÇOX deyil. Çoxlan düşünür ki, Dünya çoxdan yaranmış.

İnsanlarm içinde Biri ac, biri toxdur.

� 1 82 �

T oxmu acdan yaranmış,

Acmt toxdan yararumş.

an qadim yarağımız, Bitirik, yayla oxdur. Sazımız, kamanımız Yayla oxdan yararumş.

YURDDAŞLARIN

sası

şöhreti dillarda gazan yurdda doğulduq, Merd bir ulusun sevgili övladlan olduq. Biz

en mutlu göründük onun an parlaq adıyla, Göylarda qanad çaldıq, ucaldıq qanadıyla! Alçaqlan qovduq içimizden,

dışımızdan,

Quzğunlara

çağnşımızdan.

küy düşdü könül

Aslan südü içmiş

oğlanlarımızla!

Serhedlarimiz barkidi qurbanlanmızla,

Yoxdur

igid

içimizde ne çakinmak, na da ürkü, qoşduğum.uz sel kimi türkü.

Dağlarda gazir

Tanburla gülar saz, davulun sirdaşıdır ud, Ölmez, öle bilmaz Atamızdır Dado Qorqud!

Biz mütluyuq, ardamli olanlar bize eşdir, günaşdir.

Od larl a ucaldıq, odumuz canlı

Torpaqda ulus dağlan, yurd daşlayınq biz, Dağ cüsseli yurdun ulu yurddaşlarıyıq biz!

İstanbul, � 1 83 �

1986

X0NDANIMA Bu senin ulusun, bu vatanindir,

San onların olsan, onlar sanindir! Her gün gelecayi düşünmak garak, Bu gün galecayi düşünanindir.

BU DÜNYA, GİDİ DÜNYA dünya, gidi dünya, İlleri yaman keçer. Bu

öyle bir köıpüdür ki,

Üstünden zaman keçar. Minlarla insan gelib, Minlerla insan keçer.

Göz aç1b, qapayınca, Gün keçer, dövran keçef .

gözal, Qorxaq, q�hraman keçar. Dünyadan çirkin,

Bu yandan şefaq sök.er,

O yandan duman keç�r. Derd kcçar, derman keçar,

Ah keçm,

aman keçar.

Dünya yalan dünyadır Deyenl�rdan yan keçer.

Atalar gözal demiş: İt hürar, karvan keçsr...

aN YAZIQ İNSAN

Başa

sal, "men yazığanı" söylayani, qan<.lır, oğul,

an yaz\q m�n yaz\ğam" söyleyan insandu, oğull ..

� 1 84 �

BaXTİYAR ŞAİR

Baxtiyar şair odur ki, yaşayır yurduyla,

Ulu yurdda ucalon bir oğul olmaz bedbaxt!

Ulusundan güc alan bir

olmaz

Ona bir kas bata bilmez ki. geder orduyla,

oğul

badbext!

İNSANLIQ

an böyük rütbesi, manca, atahqdır kişinin,

Analıq sevgisidir bar-bazayi

bir qadının.

Şerefi, şöhrati, şanı ucalıqdır kişinin, Bir çiçekden da zarifdir üreyi bir qadının.

BEŞİKD0N EŞİYa Ağlayar, alem

ay-ay deyar.

Alama göz açdığf ·gün her çocuq gele,

Öz atası saslar onu har sabah,

Öz anası har geca laylay deyar.

Kimso ona gel onacan say, deyer

Ay dolanar türlü raqam öyrener,

Sonra bu minvalla keçar qış,

Bir da

görersan özü

yaz, yay

payız, .

deyar.

İştahası günbegün artar onun.

Qaqqa deyar, şimi deyar, çay deyar. Pay verilen yerde özü

dillenar,

Kim verecakdir mana de pay, deyer.

Bir da duyar ki, böyüyüb, ganclaşib, hallanar, oxqay deyer.

Naşalenar,

� 1 85 �

Başqa bir alamla dalar alama, Bulmalıyam men özüma tay, deyar. Ağlı kasar hay deyana hay verer, Berke düşan yerde mana hay, deyar.

qanar yaxşı nedir, pis nad ir, Olmalıdır arıcada dayday deyar.

Yaxşı

Baş ağarar, üz qmşar, yaş keçar, Bitdi işim, vay dada, vay, vay �eyar. .. DÜNYAYA MİN İL SONRA GaL0NL0R möc üza

Dünyaya min il sonra ga lanl ar Min

icad edacakdir.

gü]anler Çağdaşlarını şad edecekdir.

Ulduzları gazdikca

Bir milleti bir sodla bölanler Öz yurdunu barbad edacakdir.

İşgancani aylanca bilanlar Bayquş kimi faryad edacekdir. Zülmün kökünü yerda si lanJ ar Mazlumları azad edacakdir.

İnsanlı�ın uğrunda ölanlar Viranlığı abad edacekdir. Keçm işlari andıqca erenler Bir gün bizi da yad edacakdirt

� 1 86 �

UGRAMA

olan insanlıAa yasaqdır, uğrama! Yaltaqlarm vicdanları pasaqdır, ardamli ol, yaltaqhja uğrama! Şıltaq

Aman, oğul şıltaqlığa

Gülşanlera yabançıdır alaqlar, Qeyratleri, ismetleri calaqlar,

Qoltuqlara ağac olur yalaqlar, Y alqu2:aq ol, yalaqlığa uğrama1 Bu dünyada min cığır var, min iz var,

İkiüzlü adamlarda min üz var, Yer üzünde bataqhq var, deniz var, Denizde bat,

bataqhja uğrama!

QAR YAGIR

Qaranhqda qar ya�,

Qar yağtr ağır-ağır. Üfüqlar at, göyler ağ, Quzeyler, güneylar ağ. Şaxta, sazaq, toranhq, Yaxın, uzaq qaranhq.

Qar üstünda qaraltı, Qaranlıqdır qar altı.

Qar yağır çiçek-çiçek, Nur yağır leçek-leçek. Bir

gün bu ağ çiçekler

Bağlarda gülecekler. � 1 87 �

Qaranlıqda qar yağır, Sanki ilk bahar yağır. Qış bux.arlanacaqdır, Yer baharlanacaqdır.

Qaranlıqda qar yağır, Qar yaiJr fağrr-fağır. Qa.ranlıq, ağ qaranhq, Qemden iraq qaranlıq.

ağlar, kaman ağlar.

Sanki bir duman ağlar, Saz

Qaranlıqdır, qaranhq, Qerib bir nigaranhq. Qaranhqda

qar yağır,

Qar yağır ağır-ağır.

İstanbul,

•• •

Bu dünya ulu dünya,

Soruş, öyran min elden,

Hikmatla dolu dünya,

Kim deyir ki, bu dünya

Devrilesi dünyadır? Bağlıdır mahabbata, Peymana,.sadaqata,

Qıyma, s ovuşsun aldan, Röyası haqiq0te Çevrilesi dünyadır.

� 1 88 �

1984

Dünya evi bir ev ki, Odu. işığı sevgi, -

Oğul, candan, könülden Onu duy, onu sev ki, Sevilesi dünyadır. Budapeıı. 1 982

OLMAZ, OGUL Atanın sözlerini doğru bil, aç gözlarini, Quruyubdursa, su tökmekle quyu dolmaz, oğul! Sen qulaq ardına verme atanın sözlerini, Atana düşmen olandan sena dost olmaz. oğul!

SAYILMAZ

da ki, ne yemsiz, na da susuzdur,

Aslan zooparkda aslan sayılmaz. Çox

İnsanın varlığı yurddur, ulusdur,

Ulussuz bir insan sayılmaz!

� 1 89 �

·�1

�rıL'lJf»f.. !l((»{fU a

[�

...._ .. .. __...,,,, _____

BAYRACIMIZ Bayraq o qürubun alıdır ki,

Övladlanmız duymahdır ki,

Ranginda şehidler qanı vardır, Canginda ulus dastanı vardır. Düşman dilimizden, elimizdan, Ayrılmaz ömür maşelimizdan!

UNUTMA dili olmaqdır, oğul ! El alınmaz qala eylar dilini, Dili almaq eli almaqdır, oğul! Dilini istayan i ster elini, Eli olmaq

VER Y oxdın yer üzünda yera girmişlar üçün yer, Alçaqlara al verme, salam verma, acıq ver! KişiLaR nözaR

Kişiler candan ağrısa, Ağrıdan bezar, ağlamaz. Durub yaralı-yaralı

Alemi gezar, ağlamaz. Canını yaxan hasreti Canını üzar, ağlamaz.

� 1 90 �

Ağlamaq yasaq onlara,

Kişiler dözar, ağlamaz. * * *

dumansız olmaz, Körpe giiman sız olmaz.

Zirva

Qüsse zamansız olmaz, İnsan amansız ol maz...

Q0LBİMİN BAGLARI

Monim könlüm çocuq kimi sona

ey Vatan.

sarılar, ey Vrat•m,

Mani sandan ayırsalar, bağrım yanlar,

Ömrüm qürbste sürülse, canım danlar, ey Vatan, Qalbimi sana bağlayan bağlar qınlar ey Vatan!

NaLaR GÖRMÜŞ0M Bu dünyaya göz açandan,

ey Rafıq, nalar

adamların bağrını deler, görmüşem. görmüşam,

Söz güllatek

Canım,

gözüm canlıları yıxan qelpalar

görmüşem,

gönnüşsrn,

Anasız yavnıcuqlan quzutak malar

Atası varkan, atasız

qalan körpalar görm.üşam .

İNSANLIGIN TARİXİYLa

Yurddaşlanm qonaqları xoşlayır, İnsanlığa yasaqlan daşlayır.

Manim böyük uluswnun keşmişi tarixiyle başlayır. . .

İnsanlığın

� 1 91 �

YORULMAZ

Şairler yazmaqdan danlmaz, qmm, Qılınc tutan qollar yorular, ancaq

Çağlayan innaqlar durulmaz, qızım !

Qelem tutan qollar yonılıruız, qızım !

iSLHMaz Xandan, candan işlayanin Canına qorxu işlemez, 1şlamadan dişleyenin Meydanda oxu işlemez. ARXALI

Bir gülle yaz olmaz bu yer üzünde,

Bir ela daj çeker bir yasaq, oğlum. Mardimazar oğlu göze daymase,

Neylayer meyveli bağ hasar, o�lum? t

Aslan

düşende döner, xalvat düşenda,

qaharlenar, elbet,

Tülk.ü beye

...

Nadanm aline fürsat düşende, Hey vurar, hey kasar, hey asar,

çor gelir,

göza tor gelir,

Düşmenin bal sözü dosta Qurbetin güneşi

oğluml

Namerdlar görmüşam merde zor galir,

Arxah qoduqlar qurd basar, oğlum!

SEV ŞAİRL0Rİ Oğul, atan kimi sev şairlaıi! nifrat eyle! Sev

Ulu şairlarla ülfet eyle, sev! Cılız şairlere

Neheng şairleri, dev şairleri!

� 1 92 �

ANAMIN SÜDÜDOR Sevgili dilimdir manim sevgilim, Dilimde anamın südüdür dilim. ÇOCUQLARIMA

Bôyüyün, ço cuqlanm,

açılın çiçak kimi, Gülün manim ömrüma gözal galacak kimi. İki fidanımsmız siz bu gün. çocuqlanm, Ucalm, çocuqlanm, böyiiyün, çocuqlanm� Böyüyün., çocuqlanm, böyüyün, malaklarim, Böyüyün ki, sizinle böyüsün dilaklarim.

ulusdın yer üzünde.

Yurd höyük ata olsun könlünüzün gözünda, Sizin böyük anamız

Böyüyün, önünüzde işıqlansın

bu alam,

Men sizi ulus üçün, yurd üçün böyü.düram!

şaHiD asGaR bir igid. Uğrayıb bir sürii qanh faşiste Köksündan vurulub o mağrur şehid.

Döyüş meydanında arxası üst0 Yıxıhb gözleri açıq

Baxır semalara samavi gözler,

Semalar g�zünü onlara dikmiş.

Mavi

Mavi şimşak kimi o mavi gözler semaların şaklini çekmiş.

üzü aA, alnı açıqdır,

Yanında benövşo büküb Şahidin

boynunu.

torpağma açıb qoynunu.

Ulus hasretiyle rangi qaçıqdır, Vatan

� 1 93 �

. ..

İnsanlar ağacdan neler düzeldir, Ağac dor ağacı olur, göza\dir! Ağac dar ağacı olan zamanda, Onun gözalliyi itar dumanda. "' * .

hu qeder gözal olmasa, İnsanlıq ömürlük tutular yasa, Könlünü bu dünya oxşaya bilmez., İnsan gözalliksiz yaşaya bilmez! Tabiat

UZAQLAR gözal ! Sular ilqım kimi çağlar ne gözal! Na gözaldir o uzaqlar, na gözal! O uzaqlardakı dağlar na gözel !

O gözallik dolu ba�lar na

olur gizli uzaqlarda yozaq,

O gözallikleri duyduqca yazaq,

Ruhlan oxşar uzaqlar, ancaq Vay o günden ki vatan olsun uzaq. Afina,

GÖZBLLİYİ DUYAN GÖZaL Monim gözal çocuqlanm, Sevimli yavrucuqlarırn.

Bilin. gözal dü�üncalar Açar könülde qönçaler. � 1 94 �

1984

Qapllmayın decelliya,

Könül verin gözalliya.

Bu yer gözel, bu göy gözel,

Quzey göwl, güney gözal.

şeirler öynmin.

Gözal kitabla eylenin, Gözal

Aşıb-daşınca duyğular Oyansın inca qayğılar. Gözalliya uyan gözol,

Gözalliyi duyan gözal.

OLMAQ yer ağlar. asim.an ağlar.

Menim fağammı dinleyer könül,

Dardimdan

G�ali gündüzlü inleyer könü� Sanki

dağ başında bir. duman ağlar.

Her gün ah çakarnm, ah,

Yetimtek ağlaram man senin

için,

için-için,

Neçin duymayırsan, daşlanıb için,

İçimda yanıqlı bir karmın ağlar.

Nece amansızmış bu dünya, ama� Bir yanda günaş var, bir yanda duman, Kimi sanin kimi gülar her zaman, Kimi manim kimi har zaman

ağlar...

BİR PARÇA ŞEİR

Quşlar ki qonar, nağme deyer dilsiz ağac da, Bülbüller uçan, güllar açan bağça şeirdir. İlham oyadar, titrase bir parça yamac da,

Bir parça yamac şaira bir parça şeirdir. � 1 95 �

NEYL0R0M M0N Qalın-qalm meşalerda Ne çeşidli heyvarılar var, Çaqqallar var, qabanlar var. Marallar var, ceyranlar var. Maralları, ceyranl.an Dayanıb seyr eyleram men, Çaqqalları, qabanlan Bu dünyada neylerem men? !

Yaxm, uzaq ölkalarde Na çeşidli insanlar var, Yaxşılar var, yamanlar var, Malaklar var, şeytanlar var. Melek kimi insanları

Könlürn.d0 şer eylerem men, Şeytanlan, yamanlan Bu dünyada neyl �ram men? !

DURSA kime gerak?! Qurulmayan bir saat Vurulmaym bir ürak

Vursa da,

Boş-boşuna dursa,

at. . .

BİR Q0M ÜÇÜN Bir qam üçün qam eyleme,

Bir qemi unutmaq üçün Bax alam dolu aleme !

Uğrayarsan iki qeme.

� 196 �

QONŞULAR Aralıq danizinin çeşidli sahilinde Konuşurlar dünyanın yetmiş iki dilinde ...

AMANSIZ OVÇU Atdı bir gülle amansız ovçu,

Bir maral yavrusunu vurdu qoçu. Beynime sanki menim qan sızdı, Gördüm alçaq na qader qansızclı ...

DUYMASA Yurdunda ulus eşqina insanlaşar insan, Yurdu, ulusu duymasa, heyvanlaşar insan.

DOLAQLAR Budağa kök deyan calaqlar var, Köka ba�lanmayan yalaqlar var. Bu gülüstanda saf bulaqlar var, Orda qanqaltaşan alaqlar var.

Alağı gül bilen ulaqlar var, Bülbülü duymayan qulaqlar var.

Üreyi, varlığı dalaqlar var, Bizi çaşbaş qoyan dolaqlar var. � 1 97 �

VİCDANSIZ OLAN

Har bir ulusun mardi da, namardi da vardır,

Her ölkade nadan da var, alim d� var, oğlum! Her bir ulusun naşasi da, dardi da vardır, Vicdansu olan bir ulusa xor baxar, oğlum!

YARANIR Yazda coşan

da� seU0ri

Qışm qanndan yaranır.

İnca güller tabiatin İlk bahanndan yaranır. Şeir şair könüllarin İntizarından yaramr. Bağçalar amakçilarin

aı qabanndan yaramr.

yamanlığı Dünya vanndan yaramr. insanların

İxtiyanndan yaranır.

Azadlıq ulusdaşlann

Yadiganndan yaranır.

Tarix şanlı arenlerin

Qahremanlar ulusların Etibanndan yaranrr.

erlarin Şah damarından yaranır.

Yurd xeritesi

Dağ vüqanndan yaranır! Bayraq ölmaz oğulların

1 984

� 198 �

UNUDULMAZ

Dünyada bir ftansı z yox

bir vicdansız yox

Ki fransızca bilmesin, Parisda

Dilinde vacda galmasin.

Öz diline yasaq olsun, Madridda ispan görmedim

Mon bir İtalyan gönnadim

Ôz kökündan uzaq olsun.

Yunanlar doğma elinde deyib, can eşitınede, Ç-Ocuqlar ana dilinde Orada dil-dil ötmeda. Can

Man bir arab görmedim ki, areb dilini bilmasin, arebistanda dedim ki, Yadlar, sesinizi kasin.

Öz dilinde oxumayan Birca rus göstarin mene, İndi de söz verin mana.

H;:,r kas öz dilina hayan.

Ana dilini bilmeyen

Azmı yekebaşımız var?! Xacaletinden ölmeyen Neça-neça naş ımız var ! . . 1986

VARDIR

Sülhün yer üzünda ulu sirda.şlan vardrr,

Herbdaşlara meydan oxuyan marşları vardır!

� · 99 �

Herb başçılan çox da ki çox baş apanrlar, Sülh arzulayan başçılann başlan vardır.

Dünyada silahlar çoxalır günbegün, ancaq İnsanlığın erdamli silahdaşlan vardır. Bir bayrağın altında yığışmış gözal eller, Ardında duran sevgili qardaşlan vardır.

eşqina çağlar bu uluslar geca-gündüz,

Can vermaya hazır neça yurddaşlan vardır. Yurd

Yoldan çl.Xa bilmez

bu yola yolçu olanlar, yoldaşları vardır.

Yoldaşlann aslan kimi

M0NLİYİ GÜN0ŞL0 DOLU Mene sual verdi köhne

bir müdir,

Füzuli şiadir, yoxsa sünnüdür?

Dedim: xeyri nadir boş söhbetlerin, Çürük ehkamlann, tariq_atlarin?!

Füzuli, günaşla dolu Füzuli !

Her dinden ucadır ulu

Manliyi

1 985

ULU

BABALARIMIZ

saz qoyub, Kür qoyub, Araz qoyub. Bize yurd miras qoyub,

Ulus qoyub,

� 200 �

Aşıb-daşıb sevincla, Könülleri güvencla Dolu babalanmız.

duyubdur, candan uyubdur,

8ranlari Dile

Göz kimi qonıyubdur Uzun illardan bari

Şarefla keçdikleri Yolu babalarımız.

Mastaki pul olmayıb, Özgaya çul olmayıb, Kimseye qul olmayıb.

Öz eqidelarinin,

Qulu babalarımız. Kişi müjdelerinin

Her birisi ar oğlu,

Dade Qorqud, Koroğlu,

R<lr gün onlara doğru -

Can

atan

clUll1dır, 111Z

Ulu babalarımız.

Azarbaycanımız.dır

1 985

GôzaL BaRDa Ulu Nizaminin sevdiyi Barda,

Uyuyur ulduzlu düşüncalarde.

Gazdim bu oylağı men oymaq-oymaq, Canlı gözallikden olarını doymaq?!

J:'n 201 �

Keçdim keçidlari, aşdım bandlari. Bardanin Bayandur, Boyat kandleri! -

Canlı boylarıdır ..Dada Qorqud"un, Rubudur tenburun, qopuzun, udun. Sular dadlı-dadlı çağlar bu yerde,

Bağçalar bu yerda, bağlar bu yerda1

Şairlaı seyr etsin bu gülüstanı, ôınür dastanadır, ömür dastanı!

Günaş beldesidir sevgi li Barda!

Görünmez üzlerde, gözlarda pardo,

. ...

Oğul o kasdir ki, ömrü boyunca Tutduğu amalden peşman olmasın,

Gidi düşmanına bir gün dost olub, Dostu bildiyina düşman olmasın. * . ...

Arzulardır büsat1 dünyanın, Arzular olmasa, büsat da bitar. Arzulardır hayatı insanın,

Arzular bitdimi, heyat da biter.

ÖLÜMD0N ADLAYANLAR

Ucalan heykallar

kimlar üçündür,

abadi maşallar kimlar üçündür?! Ölanler üçünmü yapllmış onlar, Yandırılmış onlar, çapılmış onlar?

� 202 �

Hamım ız bilirik yoxdur o dünya, Ölülar dünyası sürakli röya!

Ged0nler bir daha galan deyildir, Gelen\ar ney\ayir bfüm deyi\dir. ,

rneşellar, oğlum!

Qalanlar üçündür heykeller, oğlum,

Ucalan abadi

Ulu

Qalanlar üçündür, qalanlar üçün, sevdalara dalanlar üçün!

Bunlardan tesalli alır gedanlar, Qalanlar könlünda qahr gedanlar. Qalanlar yaşayır ölanlor üçün, Ölümdan adlayan erenler üçün! Roma, 1984

DEMaRaM Yurda, yurddaş demaram, uymayana, Ulusun türküsünü duymayana.

MaNİM AYDANIM VAR, MaNİM X0NDANIM VAR! Günüm ki nes gelir, Qanım qaralınca, Canım danlınca, İçimden sas galir: Senin Xendanın var, Sanin Aydanın var,

İki gözün olan

İki fidanın var!

� 203 �

.•

Açılır ovqatım,

Ucahr sovqatlm, Deyirem, könlüma

Nurlu alov qatım:

Manim Aydanım var,

İki canım olan İki imanım var!

Menim Xendanım var,

Sen ey ömürdaşım, Ağarsın, qoy başım, Sevincdan titrasin Gözümde göz yaşım:

Menim Aydanım var, Menim Xandanım var, İki gözüm olan İki ümmanım var Yaş ötsün, neylayak, Neçin qam eylayak'? l

Har gün bu türkünü söylayak:

Birlik.da

Manim A ydanım var,

İki canım olan lki cahanım var!

Manim Xandanım var,

YAŞAR YER Ü ZÜND0

Yaşar yer üzünde m inlerla alçaq, İgidlar onların ağlına batmır. İnsanı alçaldan :insandır ancaq, Tabiat heç kesi a1çaq yaratmır. insanda na çirkin adet var İsa Kimden aldığını demek çetindir. � 204 �

İnsanda na gözel cahat var ise

Gözallik tanrısı tabiatindir.

1985 * * *

Kim deyir insan kimi ömr eylamak asan dey i l

ar odur insanhğm uğrunda meşel qaldıra, İnsana ol qaldıran insan, oğul, insan deyil!

Kim dey ir insanlara insan şeref, ad, san deyil?!

1984 * * *

Oğul, bu kainat bir okeandır, Onun en deyerli incisi insan! Güneşli, ulduzlu, ayh cahandu, Cahanda insanlıq eşqine yansan, Cabanın için.da san da cahansan! 1984 * . "'

Füzuli bu ulu yurdun ulusu, Kim ondan konuşmaz könül dolusu?

Onun dünyasını duya bil.mayan Duya bilmeyecek yurdu, ulusu! 1984 •

lfr lfr

Garnk oğul olan qorusun dili, Dile xor baxanın qurusun dili! Yurd.unda yurddaşı insan eyleyen Ulusun dilidir,. ulusun dili ! 1 984

� 205 �

İNAN, xaNDAN

İnan insanlara, Xendan inanmaq başqa nemetdir.

İnan insanlara, Xandan, inanmaq bir mehabbatdir. İnamsız anı-arsız ömr edib bedbext olur insan,

İnanmaq yer üzünda en umulmaz bir saadatdir, İnan insanlara, Xendan, inamla qurnılur insan ! İnan insanlara, Xandan inanmaq başqa nemetdir! 1985

YAYLAQDA

İldınm qopur, şimşek çaxırdı, Göy yıımaclara ya�ış yağırdı. Çaylara doğru seller axırdı,

Bu tamaşaya Aydan baxudı. 1985

GÖRÜNM8Z

Qartal yaranan yerde sürünmez, Şimşek kimi yüks&kda o parlar. Bayquş yaranan göyde görünmaz, Qartal onu bir anda qamarlar! 1 985

YELK0N yardır, oğulf

Yelkanin varlığı rüzgardır, oğul, Ona rüzgar abadi

1985

OZAN

Durmadan oxuyan, durmadan yazan İlhama galinca olacaq ozan. 1 985

YURDUNDA Adı yox yurduna qovuşmayanın, Oğul başqa yolda sınanmır, oğlum!

Atan bir sözüne inanmır, oğlum! Öz ana dilinde konuşmayanın

çeşidli çağdaşlannla, Rusun, beloııısun dilinde konuş! Yoldaş ol

Ancaq ömrün boyu yurddaşlannla Yurdunda ulusun dilinde konuş! 1984

ALQIŞLAYIN

Çocuqlanm, bağışlayın alışmadan sönenleri, Çocuqlanm, alqışlayın alçaqlığı yenenleri.•

� 207 �

Bağışlayın,

çocuqlanm,

ayri yotd.an dömmlari,

Alqışlayın, çocuqlanm, zafer dolu dünanlari !

AJqışlayın, çocuqlanm, müjdalarle dinanlari !

Çocuqlanm, bağışlayın, qocalıb cleyinenlari,

Alqışlayın, çocuqlanm, ulusla

öyünanlari,

Alqışlayın üraklari yurd üçün döyünanlari ! 1 984

DAGLAR DA(;LARA ll6SR0T U.ftad İrfan

Dağlann dardi vardır, Dağlar dağlara hesret,

Dağlar dağlara hesrat.

DaAların başı qardır,

Ürkek-ürkek baxarlar, Şimş ak olub çaxarlar,

Özlarini yaxarlar, Dağlar

da�lara hesrat.

lldınm vura bilmez,

Dağlarsız dura bilmaz Dağlar dağlara hasret. Sıldınm qıra bilınaz,

Gündüzler dumanlıdır, Gecalar gümanlıdır.

Ahlı.dır, amanlıdır, Dağlar dağlara hasrat. Zilletine uyan yox,

Möhnatina hayan yox, Hasretini duyan yox,

Dağlar da�\ara hasret.

� 208 �

Ünver NıtSr�ddinoğlwıa

Yanlardır, yöralar&r. Türlü menzeralerdir, Dereler daralardir,

Dağlar datlara hasrat.

Şafa verer ellere,

Çiçaklara, güllara, Könüllar könüllara.

Dağlar dağlara hes!0t.

Na istayir Ağndağ'?! Ağndağın bağrı dağ,

Vartığında ağrı, da�,

Da�lar da�lara hestet.

Quzeydan

sav

alandım,

Güneyde SavalandJ.ın,

Dağ\M. 6-ağ\:a.ıa n�·

Qoşqarda havalandlm,

Çare yovuşan deyil, Hicran sovuşan dey il, Vasla qovuşan deyil,

Dağlar dağlara hasrat .

UMACAGIM Bu dünyada menim kimsem olmadı,

Sanma, oğul, qemim, qiissem olmadı.

Yazıq atam köç eyiadi cavanken, Ş?&li..-;i..m, adaml\'i\,m. ..,ı.wank.an. bir kiçik kitabımı görd ü o, Ne çağlayan rübabımı gördü o.

Bilmez idim bayram nedir,

yas nadir,

Duymaz idim düşman rıedir dost nedir.

� 209 �

Men ayrıldım dağ vüqarlı atamdan, Dostlarına etibarlı atamdan.

qaldı nınnimçin.

Düşmanleri miras qaldı menimçin, Alınmalı qisas

yaxdı

Bu qisasın sevdasına Gece-gündüz

düşünce,

man i düşünce.

Gecalari uyumadım yataqda, Gündüzleri qırovlandım otaqda.

manimçin.

Atam getdi. bir ad qaldı menimçin, Gözlerimde murad qaldı

Qayıq kimi dalğalara atıldım, Tufanlara, borani.ara qatıldım.

Qalamini yaraq etdi alimda.

Dürlü-dürlü dileklari dilim da,

Şimşak çaxdı, alov yaxdı, sönmadim, Addımladım, inadımdan dönmadim. Qıymadım ki, ümidlari püç olsun, Ucaltdığı yapıları uçulswı.

Man illada gözlerimi yummadım,

Bir kimsadan bir teselli ummadım.

Üze

çıxdı neçe-neça kitabı,

Vetonina, ulusuna xitabı .

Soruşmadım özgalerin fikri

Galib baxdım divıınhkı

na,

şaklina.

Dedim: senin tabessümün basi.mdir, Guruldayan sasin manim sesimdir.

� 210 �

üıfer Xendan ocağıdır bu ocaq, Ürnyimin ataşiyla yanacaq.

Budur ata umacağım,

Qaralmasm bu ocağım, ay ay

oğlum, oğlum\ 1983

"' . *

Sansiz eylarnmmi alama reğbat? Olub h0sretinle qelbim bir qırıq.

Qiirbete sünnüşdü meni

Baxışımda qürbat. içimda qürbat, aynhq.

Dardliya qürbatda na.darman olur? !

Yena bir umudla yurda dönınüşem,

Eşinden ayrılan qurda dönmüşem, Eşinden ayrılan qurd yaman olur. 1983 • • •

Her kesin bir abadi sirri olar dünyada, Könlümün sinini, ey sevgili, taqsiri dema. insan ancaq öz eliyle yaxdar dünyada, Kimsaya sirrini açdmsa, ona SÜT deme! 1 984 • ••

Neçin ürayimi yar oyar manim, Bu gün bir aydır ki, ondan aynyam, � 21 1 �

Neler çakdiyimi kim duyar, manim, Kim gelib loğmanım olur, saynyam. 1984 * * *

Bu insanlı hayatda Bir insanla Odur

aran

yox.

ki, yer üzünda

Seninçin nigaran yox.

Ovqatmı yox\ayıb, Hü:zunına varan yox.

Bir derde düşmüsen ki, Dermanın yox, çarım yo.x.

Neçin yaşarsan, seni İtirib-axtaran yox? ! } '}85 ... . *

Bayram o\maz başar övladlanna günde,

oğul! dünyada fikirlerle tutulmuş yığına. Uğrasan an qatı bir ıülmata ömründa, oğul, Bax hu

İçin aydınsa, könülden dal iç aydınlığına ! 1984 • • •

millete doğru çevirenler.

Var olswı erenlerle dövrler deviranlar, Vicdanlarını

� 212 �

Yurdunda yaşar daima yurddaşlar içinde

Alqışlanaraq, candan, ürakdan sevilenler! 1985 . ... *

Hayat bahardır,

gülüm,

Ölüm qışdır, soyuqdur.

sonu ölüm, Ölümün sonu yoxdur.

Hayatın

1 985 • • •

Har kas bilir yaxşı insan nece olur; Halim olur, hassas olur, ince olur.

sayı, neca olur? !

Bu gerçeyi bilir qoca, bilir cavan.

Yamanların

artır

1 985

OLMALI Tak çırpıdan qığılcımlar saçılmaz, Tak olanın könlü heç vaxt açılmaz,

Bülbül olan bayquş kimi puç olmaz,

Har canlının yan-yöresi olmal ı .

Üzü gülmaz buludlanan üzelrin, Kimse yoxsa, xeyri nadir sözlerin? Qızıl nuru olmalıdır gözlerin, Könüllarin penceresi olmalı.

Şeytan olan aızulayar şeytanı, Melaklari bir baxışdan duy, tam!

Cavanların cang eylayan. meydanı,

Qocalann xatirasi olmalı.

� 213 �

Sonu olmaz yalan dolu medltlerin,

Sevgilerin, sevdaların, ahdlerin, Samimilik canı olsun cahdlerin, Peymanlann bünöwasi olmalı.

Ey dost, çıxar gözlarindan gözlüyü, Bir üzlülar üza taxmaz üzlüyü, insanların insanhı}ı, düzlüyü,

Heyvanlann şeceresi olmalı. Al günaşdir insanlığın gözaJi, Gazib dolaş oymaq-oymaq yüz eli, Har yurddaşın ürayinda öz eli, Xayalında Har

yer küresi olmalı.

adamla oturulmaz, durulmaz,

Har meclise, har göıii şa varılmaz. Manim könlüm dostlanmdan darılmaz,

Arxadaşlıq gözgörasi olma1ı.

Çoban yaşar çobanların içinde, Ozan coşar ozanların içinde,

Refiq Zaka, insanlann içinde Har insanın öz çevresi olmalı. 1985

� 2 14 �

saRHaDL0RİMİZ Canla, başla qorudu yurdumuzu cedlerimiz,

Ayla, yıldızla ucaldı ulu mabedlaıimiz,

Önca bağlanmalı alçaqlara sarlıadlarimiz!..

Bence, şimşek kimi yüksaklara yol açmaq üçün

1989

BİR SANİY0DaN SONRA Tannın quruyan gözlarima yaş verecekdir, Yurddaşlanma bir Ata türkdaş veracakdir! . . Yox söyleme, varl ıqda bir insan bila bilmaz

Bir saniyadan sonra nelar baş veracakdirL

1977

SÖN0N DEYİLDİR

Kim

deyir, bir sabah sön.ar bu dünya,

Günaş sönmayince sönen deyildir!

dönan deyildir.

Geceli gündüzlü dönar bu dünya,

Dönse de, yolwı.dan

1 981

� 2 15 �

ANA YURDUM, AMAN OY! .. Dostum Vasim Mt1mmada/iya

Adımızı qonaqsevar qoydular, Xalqımızın saflığım duydular Yurdumuzu taladdar, soydular, Halımızı eylediler yaman., oyl

Gülüstanda çalağanlar göründü,

Dağlanmız tüstülora büründü,

Azerbaycan iki yere bölündü. .

Üstümüzü aldı qara duman, oy!

Bir gün bize güldü ömür novrağı,

Bayram etdik ay-ulduzlu bayrağı, Güneşlondi Azerbaycan torpağı, Güldü daniz, zirve, dara, orman, oy!

İkice il

ateh ömür damınız,

Sonra axdı su yerina qanımız, Orayimiz oldu qmğ kaman, oy! İk.ica il rahat oldu camınız,

Oylaqlan yıxıb viran etdilar,

güllabaran etdilar,

Yaylaqları yaxıb aran etdilar,

Yaralandı şahar, daniz, liman, oy!

Yurdumuzu

Torpaq asir, wten asir, xalq esir,

Düşündük ki, bu na kabus, bu na sir?

Yena galdi o dehşetli z.aman, oy!

O vahşati çekmiş idik bir osr,

O gerçakdan qorxunc olan nağıl yox, Yurdumuzda delinmeyen çağıl yox, Başçılarm başlarında ağıl yox,

Haman derddir, haman dard.dir haman, oy ! ,

� 216 �

Qurşunlanır könüllarde ümidler,

Susdurulur qurd ürekli igidler, Şahidlerin üzerinden şahidler,

Alçaqlara yabançıdır iman, oy!

Bolşevikler daşnak.lara qatıldı, Bazar oldu satılanlar satıldı, ardamlilar zindanlara atddı, Bulunmadı dardimiza dennan, oy!

qurdumuz, Qara geydi qara baxtlı yurdumuz,

Divan oldu, dağıdıldı ordumuz, Tillkülerle çevralandi

Aman yoxdur bugün biza aman, oy! . . Anlı:ara, 1 990

MAvi xazaa Xezer, ey mavi Xezar! Suların dalğalanan türküy� banzar! Çağlayan dalğalann Bitmeyen qovğalann! Sana o:ıcşar, seni oxşar eserim olsaydı, O gözal duyğulannla üteyim dolsaydı ! Na qedar mutlu olardım, bilsen,

Eşi yox şairsen! Ah, neler var sanda,

abadi saniyeler var sanda.

Yer iizünda ebedidir cengin, Uludur ahengin. ...ız-ı.. 2 1 7 �

Sirleri sanda yüzilliklarinin!

Sonu yox dadlı gözellikle rinin,

Mavi bir güzgüya banzar ldmisan, Yere enmiş göye banzar kimise n. Mana sonsuzluğu duydurmadasan. Güneşi ruhuna uydurmadasan,

Soni candan dinler Gözleri yolda qalan badbinlar. Sanda bir mana var,

Dadlı bir röya var.

imrenirsan niya yıldızla Aya,

Başqa bir dünyaya. Ucal, ey mavi

Xezar,

Sulann mavileşen türküye banzar!

S.:ın ucaldıqca ucalmaqda bizim türklar de, Mat qalıbdır bu darin hikmete müdriklar do ! Ucal, ey

Türk denizi,

sirli deniz!

Türklüyün aynası bildik seni biz! Ulu türkdaşlanna sirrini aç! Nurunu saç!

Mavi tü.rkünla danizdan-deniza mavi yol aç !..

GÜLLaR Gül bağçasi görcak nadan insan arasın da,

güll ere könlüm açılır ki,

Bitmiş o tikanlar niye güller sırasında?

Güller açılıbdır o tikanlar arasında! , . Daldıqca açan

1 9 72

� 218 �

SANMA Türkülerle ucalıt Menim Odlar yurdum.

Yağdar silkeladi, Qayalartak durdum. Oxu tarixleri, gör

Neçe dövlet qurduı:n. Baş ucumda dayanıb Totemim-bozqurdum. Düşmeni bayra�ımın Süngüsüyle vurduın.

Na büsadar qurdurrı. Müstabidlar na bilir

Qara bayquşları men Öz. ıal\.ml� blltdum.

Qeyratimdir siperi m, Ulusuındur ordum !

1985

Türkülarla

söyleram

İMZA gerçekdeki röyamı

man,

Duyğularla eylaram dastan kônül dünyamı men,

Birce beytimden bilar yurdumda yurddaşlar meni.

Qoymasam da şerimin altında öz iınzarnı man.

NEYL0R

Quzğunlar sürüsü da�an y ıxmaz, Çirkablar çırpman odlara neylar?! J:"l'. 2 1 9 �

Bir ulus önüna bU" tayfa çıxmaz.

Tülkülar alayı qurdlara neyler?!

1 981

N0 UMAR çölüıı düzündal

Olarını ulussuz yurd yer üzünda?

Na umar amnlar yurdsuz ulusdan? O bir boş sahedir

Bir neheng

dibçakda bitan gülüstan! 1977

GÜZGÜLaR

Güzgüloc, güzgülar, aski gilzgü.lar,

Nadir üzilrİıdaki derin cizgilar, Neçin mana baxar siz.den özgeler?

Na göz şafaqlanar, ,na de üz gülar,

1987

YOX Revamı bu derdl} tutulsun fuak? Sende insaf da yox, müriivvat da Sandaki ildmm, s9ndaki şimşek, S0ndeki qasırğa �bietde yox!

yox!

1975

BİZ Anadan olmaya bilerdik biz, Ne yaşardıq, na da ölardik biz, Anadan olmuşuq$a ö1m�liyik., Torpağa üz tutub gömülmaliyik. 1981

� 220 �

ŞEİRD0 HÜNaR Şairin hislari nura büriinar, Her şeir bir bağlı qönça demakdir.

Na demek deyildir, neca demakdir. Ustadlar bilir ki, şeirde hünar

1961

BU ÜZD0N

kimi gülsen da qaranlıqlara,

Menimsa günümü etmisan qara, Bu üzden yanımda ÜzÜn qaradır.

Qaşm, saçın qara, gözün qaradır,

1964

UCALAR

Bayquş xarabada ular,

Quzğun leşe meyil salar. Qartal · göyda qanad çalar,

Ceyran düzden i lham alar, Qurd ucahqtara dalar, İnsan eliyle ucalar.

Bülbül gülüstanda qalar,

1 963

DiRiLaR, öLCLaR

Na yaşam zövqünü anlar, ne ölüm derdi bilar, Kim görünmazsa mazarlıq<la bu varlıqda, oğul! Yox.luğun sinini anlar ölülerden diriler, Dirihu· de ölü.dür sanki mazarlıqda, oğul! 1984

� 22 1 �

GÜL ÜSTANLAR Ayıran çoxmudur arifleri nadıınlardan?

Uz.aq olmaq dilerem maskalı insanlardan,

bülbülleri zindanlardan, Oxşasın türklari bir türkU gülüstanlardan! Çıxann netmali

1 981

EnaasaN Sen mani könüldan. candan edarS011, Dünyanı başıma zindan edersen! Sanin hasratinla ağlayır Rafiq, Zakanı na zaman xendan edarsen?! 1966

QIRILMAZ

Sazın çağlayışı könül selleri,

Onu alqışlayan allar qınlmaz, Yurd, ulus söylayir sazın telleri, Yurd, ulus söylayen teller qınlrnıı.z. 1964

ÜZÜNTÜ Na qader canlıydı o semavi tül,

qader ağlasın ça�layan könül, Aynlıq o qedar üzüntülüymüş.

Duydum o şafaqli üzün tülüymüş.

1 982

� 222 �

AHaNG Varlıqda hor şeyin öz ahengi var,

Nağme ahangi var, söz ahengi var.

Ressamın ahengi rengidir onun, Fı rçası elinde cangidir onun. Ahangi daşdandır heykelteraşın, Ahangli çizgidir r;:mgi naqqaşın. Şairin ahengi rübabındadır,

İnce duyğularla xitabındadar.

Y amaclar, ormanlar ahenge bağlı, 1nnaqlar, ümmanlar ahanga bağl ı . Dağların ah�mgi. bulaqlardadır. Bağların ahengi budaqlardadır.

Quşlann ahangi güllere bağlı, Daşların ahengi sellara bağlı. Bütün canhlann ahengi vardır, Hayacanhlann ahengi vardır. Güneşin ahangi nur çalenglidir, Ulduzlar

ahangli, Ay ahanglidir.

Yaşadan ahangdir dadh hayatı, Saxlayan ahangdir bu kainatı, 1981

İNANC gün yoxam,

Kim deyir ki bu varlıqda Bir gün varam, bir

Yox olsam da, yoxluğumla Yağllara doğru oxam.

� 223 �

Dayse

de bir xater mene,

Öz ulusum yeter mana� Dostlar ağı öter men0,

Könlü geniş, gözü toxam.

Sevdim türkü qoşanlan, Yurd

eşqiyla coşanlan,

Dilimde konuşanları Seslsyaram, sayı çoxam.

Karam kimi qaçaqların, Gerak bütün xıncaqların Ba!Vını yandmb yaxam. Heyranıyam qoçaqların,

Bııx könlürnün havasina, Dilayimin cilvasina,

Sancağunı gerek taxam.

Savalanın zirvasine

197 7

GÖZaLfM: AY

Gözelim Ay, bu gece

soljunsan,

Üreyin yaşla dolub, dolğunsan.

çox

San bi r gül kimi çox seksekeli,

Dwu bir göl kimi

durğunsan.

uyu, yoytunsan.

Uyuyur yer, uyuyur göy, uyuyur,

Bir qıadıar sen de

Ey Füzuli, güru3şin Le�lisi, Ş ere Mecnun kinıi san vurğunsan. 1 985

ZÜLM0T GECa

Bu gece bir qeıib qaranlıq var, Bu qaranl ıqda min toranl ıq var. Çox davam eylemez bu sahna, Rafiq. Göracaksan ki, perde-perdo üfüq

Açacaq, danyeri gülümseyecak, Yer, sama bir şafaqli don geyecak. Gülecek sevdiyin güneşli seher,

Gelecek sevgil in, gedinca qahar. Zülmatin zillati çakildikca,

Nur do l u bir

sabah olur bu geca.

1981

BİR QOCA KİŞİ vAR MBNİM EVİMD0

Mana manim kimi perişan gorak, Bir qo ca kişi var man i m evimdo,

var manim cvimda?!

Her işa qarışar, ııoruşan gerek,

Onun na işi

tökülüb

Söz açar doğmadan, özgeden mano,

Ağanb saqqal ı,

dişi,

qoca kişi.

Güzgüye baxaram, güzgüd1Jn

Baxar hirsli-hirsli o

mana

Bir qoca kişi var menim evimde,

var menim evimde,

Göz qoyar avvalki şakillarimo,

Sanki keçmi�i

Qaranhq gatirer fikirlorima.

Ona gül dan ağır söz demak olmur, Heçnadan inciyer, heç nadan küsar. Bir �y istayande, döz demak olmur,

Üzünü turşudar, sözümü kasar. � 225 �

Adama yo v uşmaı, niye, bilmirnm,

Onun taşvişi var manim evimda.

Qohuma-qardaşa deye bilnliram, Bir qoca kişi var menim evimde... 1 990

İZM:İR FESTİVALINDA İzmir, dalğalanır eski bir saray, Neraye bax ırsam, gülür ulduz, Ay, Aman, no connoto uğradım bu yay,

Na türkü söylayir Müşarraf Akay: "Olmayıb kim sadan minnetim menim, Türkiyam, Türkiyam, cenneti m meni m ! "

Türkiye böyükdür, Türk böyük deyir,

Onun Atac;ıdır Atatürk d eyi r, gidi düşmenim, ma nd an ürk deyir! Ç ünki bu yer üzü mana Türk deyir!

Türkiyam, Türkiyam, ca n nat i m meniml Yaxar, yıxar sani nifratim m0nim,

Salon deniz kimi yırğalarunada, Qasırğalan mada, qovğalanmada,

Umulmaz türkülar dalğalanmad a ,

at larda çalengler halqalanmada,

Budur şerim manim , !lanatim menim, Türkiyem, Türkiyam, cannatim menim! Saz, davul dillenir, qopuz dillenir,

Türke ömür

veran oğuz dillenir,

Sanki mızraq dinir, topuz dillenir,

Altıyız milyonluq nüfüz dillenir, İçimde şaxlanır, heyratim manim, Türkiyam, Türkiyam, cennetim man i m !

� 226 �

Siz ey yabançılar,

Bu yerde yeri yox tü rl ü casusun,

yasaqlar, susun !

Bu yurd örneyidir uca namusun, Bu gerçek sesidir yurdun, ulusun,

Durur bu torpaqda qüdratim manim,

Türkiyam, Türkiyam, cennetim m<)nim! Coşur türkülerde ürek sözlarim,

qalan izlarim,

Sevine yaşlarıyla dolub gözlerim,

Silinmez tarixde

m i l latinı manim,

Ey könüldaşlanm, ey azizlarim, Ey vatanim manim,

Türkiyam, Türkiyam, connatim manim!

İzmir. ılı

1987

• ..

Dil imi doğma bilen bir ulusa can vererem,

Dilimin türküsün a canımı qurban vereram. 1 980 * * *

Türkü maşuq eden insanhğa türkün dilidir,

Bu dili sevmemek olmaz. Atatürkün dilidir. 1 989

ZÜMRÜD BOGAZ Dostum Camal Anadola

Zümrüd Boğazın seyrine dalmaq ne gözeldir, Türk cennetinin zövqünü almaq na gözaldir, Duyduqlannı türküye salmaq no gözaldir

Soydaşlar ila baş-başa qalrnaq na gözaldir,

İstanbulun eşqiyla ucalmaq ne gözeldir!

� 227 �

Sevdalara, xülyalara sığmaz bu şeirler, 3fsan0 gözalliklara bir ayna bu yerler,

Keçmaz bu ömür naşasi keçsin da ası"lar,

kimi qı zlar sevar aslan kimi

İstanbulun üstünde m0l0kl0rmi asirlar, Ceyran

Burda <laha yoxdur ağalar,

Sazlarla kamanlar qoşa, Yurdun öz

arlar.

yox qara qullar,

ulusdaşlan neyler qaravullar,

udlarla davullar,

Şanlanmoda yurdun bazoyi qızlar, oğullar,

Gerçaklaşir artıq bu ulu yurdda nağıllar. Coşduqca bu günler, hayacanlanmada dünlar, Söylar ulu bir türkü bu toylar, bu düyünlar,

"Canlarımada hala o cahanlar dolu ünlar,

Sanki bütün alam konuşan ruhumu dinlar:

Bir bayrağın üç qiteye hökm etdiyi günler!" } 987

BİR QaLaM DOSTUMLA aRUZ SÖHB0Tİ Dedim: oxuyuram yazdıqlannı, Eyni ôlçülardir,

alvanlıq hanı?

Dedi: no olvanlıq, bilo bilmodim ! Yeni biçimlarla araıı yox, dedim. Dedim: danınnısan aruz veznini? Söylo, qanırmısan aruz vaznini?

anız vazni bizimki deyi \ ! Dedim: Hamid neco, Füzuli neco Dedi:

Başına qaynar su tökdüm, ele bil,

Sabirdan, Cavid.dan şeir deyince!

� 228 �

Dedim: Nizaminin "Xamsa"si aruz, Divan şerimizin cüssasi aruz.

Dedi:

sö zlerin i yoza bilmirem,

Dem�di aruzda yaza bilmirom . . . 1 966

saNaT iNc iLaRi Ey Zoka, Mahir ozanlarla dayandın üz-üza,

göza l

Onlann sözlarini qatdın ömür türkümüza, O

üza.

incilarin üstünü kül örtmüş idi,

ellerinle o alovdan butalar çıxdı

O TAYDA

Könlümdan har gün

keçir gözal

1 9H6

Tobrizim monim, menim!

Gözalt i kda, sevgida azal Tabrizim

İki

Kim deyir ki ataşi ocağında keçibdir? il çocuqluğum qucağında keçibdir.

Dostlarım

dcmı:ısin ki, ne işim var o tayda, bağlı, keçmişim var o tayda.

Sabahı m ona

1961

şaHiD G0LİNİ Qaplan sudü içmişdi o yurddaş. Sarsıtma bizi ağl amağınla, Gözyaşlarını s i l duvağınla!

Qolbinde senin dursa da bir daş,

� 229 �

seni yurdunda

Ölmez ulus uğrunda ölenler, Söyler

görnnlar:

Ölmez şahidin sevgisidir bu,

Yurd ME:ıcnununun Leylisidir bu! 1963

BİLS0M Varlıqda yox o lmuş du manim qayğılı derdim,

Gözlarda könül meşelini yandıra b i l sem. Yurddaşlarımın mutlusuyam men da deyordim, Şerimde ulus ruhunu canlandıra bilsem. 1 969

ŞERİN GÖZ0LLİYİ Ozanlar yurda bağlı insanlar, ey dost, Gözal konuşmalıdır ozanlar, ey dost! Konuşma senetini anlamayanlar Şerin gözalliyindan na anlar, ey dost? ! 1 963

ANA DİLİNDa İnsan

odlana,

Yavruna öz d i l ini nadan öyratmayirsan?

Ana dilinde dilin topuq çatır, görünür, gerek

gorak yana dilinde!

Anam layla çalmayıb sana ana dil i nde ! 1 962

� 230 �

DaLtSiYaM Ulu ozanlann delisiyam man, Tanburun, qopuzun ölüsüyam man,

Aynlsam kamandan, sazdan, davuldan. Bilanlor bilir ki, ölasiyam man. 1 964

DUYMAZ Gülşende açan q önç alarin rangini duymaz,

Kim türkiya uymazsa sözün cangini duymaz,

Kim tanbura uymazsa yeri, engini duymaz, Şerin duzunu, ruhunu, ahangini duymaz! 1 965

Na GÖZ0L KONUŞUR TÜRK GÔZ0LLaRİ Gözal Türkiyanin göza l qızları, Yer uldazlandır, yer ulduzlan. Gecalar Ay olar onlara heyran, Gündüzler onlardır güneşe seyran. Duyğuları inca, sö zl mi inca, 8malleri inca, özlari inca.

Könü l lar ox.şayar dadlı di ll ari,

Ne gözal konuşur türk gözallari.

Gözal İstanbulun gözalliyindan, 9badil.iyin<len, azelliyinden. � 23 1

�

İlhama galarlar, şairlanarlar, Göye ucalarlar, yere enarlar.

Oraklar alovlu, üz1er mehriban, Baxışlar mehriban, gözlor mehriban. O gözler andırar gözal gölleri, Ne gözel konuşur türk gözelleri. Onların sosino uymamaq olmaz, Canlı incileri

<luymamaq olmaz.

Türlü xarüqed ir, türlü sehrdir,

Musiqi şoklinda olan şeirdir.

Sadafla süslanen qön ça dodaqlar, İçinde yaşamaq zövqünü saxlar.

Sanki sadalanır qönça güllari, Na göz0l konuşur türk gözalkıri.

başdanbaşa sevgili yurdu, Har yerde bir göz0l önümda durdu.

Gozdim

deyildir, düşgün deyildir.

Görüb da sevmt\mak mümkün

Onlar bar-hazaya

Candan sevdikleri yurddur, ulusdur, Ruhları tanburdur, sazdır, qopuzdur.

Bir türkü söyleyir könül tellori, Ne gözel konuşur türk gözallari. dalğa-dalğa nevalanmada, İçimde dardlarim davalanmada.

Saslar

ülvi musiqisidir.

Sanki insan deyil, melek sesidir,

Dünyanın

� 232 �

Bu no möcüzedir, ah,

na bilim da,

Memim üreyimce, manim dilimda. Sesler gözalliye says1z elleri,

No gözol konuşur türk gözallari ! . . Ankara, 1988

ŞAİRLaR UÇUŞDADIR Bazan bir dağ başında Dursalar da lal kimi,

Daima, qartal kimi. Şairlar uçuşdadır

Melalı sevine kimi,

Sevinci malal kimi,

Onların gözlarinda Hicran da vüsal kimi.

Onlar üçün dayarli

B ir şey yox xayal kimi, Şairler uçuşdadır

Daima qartal kimi. 1961

OLA BİLM0Z sanatkar ola bilmoz, manca .

Yaxş1lar pisler ila yar ola bilmaz, manca,

Pis adam yaxşı

1966

saNSİZ DURAMIYORUM Sansan bu yer üzünde Gecem da , gündüzüm de, Heyatımsan gözümda,

Sansiz duramıyorum. Yollarım duman-duman, Ağlaranı zaman-zaman, Durma, gal, aman-aman, S a nsiz duramıyorum.

Sana qovuşmaq üçün Ağlaram için-için, Neçin duymazsan, neçin, Sansiz duramıyorum.

iki ı;:.�l\ b� �\a'.f\m. Sonacaıı bir olayım, Sansiz duramıyorum.

Gel ki canbir olayım,

Axıb-geder günlarim, İnim- inim inlarim, İstanbulu dinlarim, Sensiz duramıyorum. ·

Üreyimde simim var,

Keçilmaz keçinıim var,

Sondan başqa kimim var? duramıyorum.

Sansiz

Sovuşmaz sana meylim, Macnunam 1şt0, neylim? Sensiz duramıyorum.

Durmuş uzaqda Leylim,

� 234 �

Bunca ki qam yiyorum, Var sesimla diyorum: Man sani istiyorum,

Sansiz duramıyorum.

Bunca ki qam yiyorum ,

Men seni

Var sosimla

diyorum.:

istiyorum,

Sansiz duramıyorum.

Y aşanı do\u meyimsan, Röyada gerçayimsan,

San manim har şeyimsan, Sensiz duramıyorum. aşıb daşıyor, Göylare yaxlaşıyor, Deme me ns iz yaşıyor,

Eşqim

Sansiz duramıyorum .

Bu çila nasıl çita?

İlet o gözal güla; S.:ınsiz duramıyorum.

Çile, bülbülüm, çila,

Sensizliyim

yamandır,

Ürayim b i r kamandır, Amanını ol, amandır,

Sansiz duramıyorum. Mani xazan vuruyor,

Ömür bağçam quruyor, İnan, qelbim duruyor, Sensiz duramıyorum.

Könül bir imkan bula

Oetmaya istanbula,

� 235 �

Orda gülüstan bula, Sensiz duramıyorum.

Bana saslemedense, Susuyorsun, nadenso,

Bilmazsan mani, mansa Sansiz duramıyorum. Susmaz navalı bir ney,

Alomi inlatir hey, Durumum öyla bir şey. . . Sansiz duramıyorum. Yaralarım darinda, Bağnmm üzarinda

Durur dünya yerinda, Sansi z duramıyorum. Sevgi tütar canımda, Ürayimde qanımda, ,

Sen o laydın yanımda,

Sensiz duramıyorum.

Xayahm oxşaram, Ruhuna yaxlaşaranı, Sensiz, sani yaşaram, Sansiz duramıyorum.

Suç, bunu bil ki,

sen da,

Na mandadir, na sanda, Sen mani bilmasan da. Sansiz duramıyorum.

söz-sôzo,

Bir duraydıq üz-üw,

Sôyloyaydim gôz-göza;

Yakışaydı

Sansiz duramıyorum. � 236 �

Na demekdir gözlamek'? Ne emekdir özl emek? Na garakdir gizlamak?

Sansiz duramıyorum.

8llarini ver mana,

Üzünü göstar m ana,

Ver qalbinda yer mana, Sensiz duramıyonun.

Kön lünü mana qesr et, Ömrünu mana hasr et,

Sansiz duramıyorum.

Varlığım sana hesrat,

Can sani ahu sanmış, Gerçakdan ahusanmış,

Deme ki, ah, usanmış, Sansiz duramıyorum.

Dileklerin ne kutlu, Na içli, na umutlu, Eylo boni do mutlu,

Sansiz duramıyorum.

Ş afaqa boyanırmı? Buna can dayanırmı?

Taleyim oyanınnı?

Sansiz duramıyorum.

Gözyaşım durulmuyor,

Könül sani b ulm uyor,

Olmuyor, ah, ol muyo r,

Sansiz duramıyorum. Gözlarinda Sözlarinda

sözlarim,

gözlerim,

� 237 �

S0ni nas,\ özlerim, Sensiz duramıyorum. Bir fidan boylu çamsan�

GözaUikda

xocamsan,

Biricik tanrıcamsan,

Sensiz duramıyorum! Qoyma qalım tek man i , Zülmet üzacak meni,

İşıq kimi çek m�ni, Sensiz duramıyorum.

Ş anliyin,

8skilmasin şanliyin,

esenliyin,

Manliyimdir sanliyin,

Sonsiz d uramıyorum. Duramıyorum, canım, Durmuyor hayacanım. Duymuş Azarbaycanım, Sa n s i z duramıyorum. Ratiqi soslayaydin,

Bir gün sen da deyeydin:

Onunla qam yeyeydin,

Sensiz duramıyorum.

ONSUZ GEC0

Bait.ı

Sonsuz gecelar cannota uğrardım onunla, Dağlardakı sellar kimi çağlardım onunla.

soadat dolu zövqa.

Ulduzlann altında dalardıq ulu zövqe,

Bir türkü ötardik o

� 238 �

- İ.sıanbul.

1987

Ay üzlü xeyalıyla parıldardı xayalım, Hicran, yene hicran, yene mehv oldu vüsalım.

Dahşat gatiran son görüşüm son umudumdu, Getdi, gedişiyla söm:m ilhamım, odumdu.

Zülmet

sarıb otratimı, sonsuz gecadir bu,

Onsuz yaşaya bilmiram, onsuz gecedir bu. 1 98 7

N0 BAYRAMDIR BU BAYRAM Na bayramdır bu bayram,

Şafaq yox, nur

saçılmaz, Na oldu keçmiş ayyam?! Manim

könlüm açılmaz,

Ne bayramdır bu b ayram, Na

bir türkü, na bir saz, şeklinde bir yaz,

Xazan

Bu foryada yox ancam.

Na bayramdır bu bayram, Uz aq Kürdan, Arazdan,

yox forqi yasdan, Kim almış yasdan ilham? !

Onun

DİL BİRLİYİ isa ordakı nisgil birdir, Ayıranlar ayınbdır ulusu, dil birdir, Özge dil yox, adımız türk, oba bir, el birdir, Ôzga bir fikre düşen özge ila albirdir. Nerad<.) türk var

1 987

� 239 �

H0R SABAH deyan sevgili qurddaşlarm. Bağnna min lorza düşür her sabah Har sabah artır yaşı yurddaşlann, Türkü

Beyni fesadla dolu yoldaşlann. 1987

QORXMAZ

Ölümdan qorx.mayanla.r Zülümdan qorxmaz, oğlum ! Zülümdcın qorxmayanlar

Ö1ümdan qorxmaz, oğlum! 1 98 7

HaR YERDa

Yax.ştya yaxşı, pisa pis demi�m her yerde, İblisin oğluna iblis demişem har yerda .

Öldü var, döndü yox andımda, inanlanmadayam!

Malak insanları gördükda qanadlanmadayam,

1987

OCAGIM M0NİM Haraya yollansam, ham.ya getsom,

Könlümü, canımı nurla isitsem. Dostlardan çeşidli salıq eşitsam.

� 240 �

Uzaqdan galsa da sorağım menim, Har safar olsa da bir ülfat kimi, Yaxır varlığımı bir hasrat kimi Doğma evim manim, ocağım menim ! Burda duyğulan çilçırağlıyam,

Men öz ocağıma candan bağlıyam,

Buradır an

çotin çağlayanı,

uca oylağım manim. yer üzüna,

Onsuz çati.n coşam,

Onu dayişmaram hu

Mani şefqeriyla çak.it özfuw Doğma evim manim, ocağım me n im .

Bu ocaq atam dır manim, anamdır,

Alovu ilhamdır, nuru inanıdır, Sarvati dayarli kitabxanamdır, Odur tükarunoyen marağım manim.

Qızı ldan bahalı gövharlarim var, Ceşidli dillerde asarlarim var, Doğma evim manim, ocağım manim. Burdadır küsmeyim, banşmağım da. Alovlanmağım da, alışmağım da.

İstirahatim da, çalışmağım da,

Burda yazı masam, yatağım manim. Burda bir s0fiı.h ömür siinnüşam, Neler düşünmüşanı, naler gönnüşam, Doğma eviın menim, ocağım manim!

Bu ev aynasıdır Cafar Xondanın. Canlı muzeyidir şanh vicdanın, Eyvanım eynidir ağaran danın, Günaşla doludur otağım manim. Qönçalar açılan zarefşanıdır, Baxtimin saçılan kahkaşanıdır

Doğma evim

manim, ocağım manim!

� 24 1 �

Man öz ocağıma candan mailam, Bu ocaq sevgi lim, yavrum, ailam, Manimla önu· edir menim N ailem,

ürayiın, canı m , C an gülüstammdtr, c an gülüstamm Doğma evim menim, ocağım manim ! Gülümser

dostlara çırnğım manim.

Aydan ım, Xandanım

Buraya bağlıdır neça sirdaşım, Dosnım, könüldaşım, yarı m yoldaşım, Onlanhr pozulmaz novra ğım man i m . Dostlar müqeddasdir, dostlar ülvidir, B u canım ocaqda ucalıb başım, ,

Doğma evim menim, ocağım Dostlar

ocağıdır, dostlar evidir

F i k i rl i günümde, q a m l i

manim.

günümda

ilhamım h:;:ır şeyden ümda,

Xayala qarq olur Xazer önümde,

Dar gün<la

Bayaz buludlardır varağım manim. Sular qalamimla çağlayıh daşar,

Doğma evim manim, ocağım manim. Anamın ali y la ruhumu oxşar

Ulusa bağlıya.m man bu heyatda,

Dünyada görmüşem yas <hı, bilsat da, Yaşıl hayatim var üçüncü qatda,

B ütün fssillardo bağça-bağlıdır,

Burdadır aranım, yaylağım manim.

Doğma evim menim, ocağım manim!

lnusa bağlıdır, yurda bağlıdır

Qorqudun,

Davulun, ta nb urun qopuzun, udun,

ev ocağıdır

D<:lda ,

Könlümü

karnanla, sazla ovudun,

� 242 �

Onlara açıqdır gucağım menim. Ömrüma yasaqdır h i za ögeylar, Geceli gündüzlü bir türkü söylar Doğma evim manim, ocağım manim ! 1987

MİKAYIL MÜŞFİQ ÜÇÜN 29 il yaşadın, Cavan şairlar yaşıdın,

Galacakde Koroğlular, ürakli ar oğlular

Söyle, kim unudar seni? \ Qurd

Dünyaya tanıdar sani ! Keçir dövran, keçir zaman,

Aman Allah,

Bizim soylu

aman -aman,

29 il yaşadın. �airlarin,

Adlarına soydaş ad ın !

Cavidlerin, Sabirlarin

29 n yaşadın, Yurdu, ulusu oxşadm,

Adın uca, başın uca, Ölümden keçar dahilor,

Senin kimi ilahiler

Duracaq dünya durunca!

Ömrün bitdi ad gününde, Daşnaklar durdu önünde, 29 il yaşadın. Göylerden yera enmoyan,

samandare

Odlar içinda sönmayan

Bir

oxşadın!

� 243 �

Yanın il da dard daşıdın. 29 il yaşadın,

Türklüye aşiqim menim, Daşnaklar ö ldürd ü sani, Alçaqlar öldürdü sani,

Türk oğlu Müşfiqim manim!

Ulusunun düşmanları, Nadanların nadanları

Gözünda qoydu kamını. İnan mana, yurddaşlann, Qandaşlann, qurddaşlann Alacaq intiqamını! ..

1989

� 244 �

_z_..,,, !MI. [�·,,

_<i _a._ !l_ acı _� _� __ YENİ DEYİM

Yeni deyim yolu yeni biçimdir, Yeni türkülerde göstaricimdir. 1 987

DUYGULARIMLA

bağlandı bütün varlığtm,

Mutluluğum - xalq1ma oxşarltğım. Yurduma

onun emridir, Ömrüm ulusdaşlanmm ömrüdür.

an ulu qanunum

Qüdratim, alem bilir, odlardadır,

Odlu qopuzlardadır, udl ardadır. Eşqimi odlarla yoğumuş anam,

Ruhumu olmazmı !'.Bmendar sananı.

uğrunda yamın bir cananı, Duy�ularımla can Azarbaycanam!

Men ulus

1 98 7

� 245 �

XALQLAR Yer üzünda na qadar tapdanacaqdır haqqlar? ! Na qadar alçalacaqdır qan içan alçaqlar?! Na zamandan booi hesratdir eziz yurdlanna Bir quduz amri i la sürgün olunmuş xalqlar. 1 98 7

DEY3N BULUNMAYIB

Üfüqlari, samalan Biz eyladik alak-valak.

Ne şeytan arda vB.r, na cin, Na bir xoxan, na bir melek. Kim aldadır, kim ürküdür? Kelekmidir bu, bir kalok? Falak arar bu yer üzü, Könülda

çırpınır dil0k.

Ürok yarann ı , ya bilek? Bu sirri öyronak, bilek !

. .

Deyan bulunmayıb, Zaka, Hayanda gizlanib falak? ! 1 986

ACGÖZL0R ağaca acgözl ar

Atılar şanlı söz u.ı;tadına böhtan sözler Daş atar meyvesi bol bir

J 9ft5

AYIN HALasi Bahar gecasindo Ayan haJasi

Şafaq ş�lalesi. nur Ş;)lalosi. 1 985

BİR TÜRKÜM OLAYDI Bir türküm olaydı Yurdun üreyince, Yurdun ürayinca, Xalqın dilayinca.

Bir türkü qoşaydım Türklük emeliyle,

Türklük ameliyle,

Türklük tomoliyla

Bir türküm olaydı

Gözyaşlarımızdan,

Türkdaşlanmızdan. Gözyaşlarımızdan,

Bir türküm olayd ı Türkler kimi inca, Türklor kimi inca, Türkler üreyince. Bir türkü qoşaydım Türklar oxuyaydı, Türklar oxuyaydı,

Her ölk0 duyayd1. Bir türküm ol aydı

Türkün üroyinca, Yurdun ürayinca, Qurdun dileyince. 1 986

� 247 ı'i""'"!.ıl-

İKİ YAVRUMA Cam canımdır menim, Qızıma qurban olum, Bu Aydanımd1r

manim,

Qızıl danımdır manim! Bu Xandanımdır

manim,

Adı sanımdır manim,

Onun damarlarında

Axan qanımdır menim.

Mehribanırndır menim, Duyğum, hissim, talaşını, Hayacanımdır m;::ın im. Bu Ay<lanımdır menim,

Bu Xandanımdır manim, Kahkaşanımdır manim,

Raxtima ayna tutan Çırağbanımdır menim. Bu Aydanımdır manim, Bu Xandanımdır manim,

İki

Onlar iki ürayim, canımdır manim !

1988

can

igidlar!

Daldıqca sizin qabrinize parlar ümidlar'

verib ad almış olan adsız

And içmişik artıq adınız andımız olmuş, Ey andına sadiq qalan ardamli şahidkır!

� 248 �

Varhqda yaşar varlığınız torpağımızla,

Sazlar da, kamanlar da, davullar da sizindir, Yüksakliyiniz yükselecek bayrağımızla, Alqışlayırıq sizlari can novrağımızla.

Ey qurdlara dağlar, daralar aş,dıran orlar, Seller yaradan duyğuları daşdıran arkır!

Ey qan l a

yuyub torpağı yurdlaşdıran arlar!

Yurd daşları yurddaşların eşqiyla ucalınış,

1 986

TÜRKÜ

Könlüm inlor zaman-zaman, inle, San neçin küsmüsan Rafiqinle? M.:ıni dindir, manim gülüm, dinl0, San neçin küsmüsan Rafıqinla?1 Taqetim yox monim daha artıq,

Derman artıq, alac, d;;wa aıtıq, Bu hayatdan küsüb Zeka artıq, San neçin küsmüsan Refiqinlo? ! 1 986

SEVMaYaNLaRi Gün üzünü görünco yox a çıxar nisgilim, Man seviram dumanı, çoni sevrneyenlari, Man sani sev()nlari sevarammi, sevgilim, Scvmeram ömrüm boyu sani sevmay<mlari ! 1 9 77

� 249 �

VAXTINDAN ÖNCa

Bir elda yox deyil yaman insan, laka, evet! Har ölka yaxşı insanı roğbatla qarşılar. Ölmak qadardad i r, ölacak her galan, faqat Vaxtından ö:rtca ölmasin alamda yaxşılar. 1986

övLa BİR şEiR Ki

Mavi şimşek kimi zülmatde azaydın ki, Zaka, Dar günümdo o manim zillatimin şeri ula.

Öyla bir şcir bu dünyada yazaydın ki, Zaka, O monim yo;ıc, o m;;mim milletimin şeri ola!

1989

OLDU Hu

ııcı yoldu,

Daşııak yolu,

H()r diJriJsi qanlıı dolıı, Na acıdır bunun adı .ı

O danizd•m bu d<miza

Dcyib. çıxdı sinPmiz:J. Bir tapdadı, bir doğradı,

Orda dalrşar. burda vahşat, ôlindiJ baş. dişiııda aı. Tamr.ımız o

Ciı/Jadı!. .

M.Müşflq

Celladı, Qoy, andıra qalsın adı ! Bitirik doğmanı, yadı, O zamanlar tüğyan oldu! Tanıyırıq o

� 250 �

eranlar savaşda

idi, Da�da, düzda, daşda idi, Malaklar t.:ılaşda idi,

İblislar "qabraman" oldu.

İşlar dola.şıqdı onda, fİhıa üza çıxdı onda, Bir sürakli fağan oldu. Dünya qanşıqdı onda,

0rzurumda, &rzincanda, Qarsda, Zongazurda, Vanda, Qarabağda, Naxçıvanda Bağlar solub viran oldu.

Qudurdu bir sürü yasar,

Öliimdan çak.ildi hasar, A.rxalı itlar qurd basar, Na obalar talan

oldu!

Meydanda arlar yox idi, Odlu siparlar yox idi,

Yenilmaz narlar yox idi,

Basıb-kasmek asan oldu.

Cani lar ne canlar yaxdı, Qanlar su yerine ax.dı, Paralarda şimşak çaxdı, Dağlar başı duman oldu. Göz

dikdiloc yüz oylağa,

fliylegarlikd.i o qovğa, Söhtan oldu, yalan oldu. Dolaşdılar lovğa-lovğa,

Qara

bağladı aynalar,

Yandı körpalar, analar, � 25 1 �

Quz�unlara qurban oldu.

Türkü söylayon sonalar

Hele da irmaqlar inler, Gorbagor olsa da cinlor, Keçen deyil, demasinlar Keç0n keçdi, olan oldu.

istordi yabanilor,

boğuldu caniler,

O maslaklari fanilar? ! Qanda

Qana qan

o ldu, qan oldu!..

Döyüşden erhn döndüler, Kinli tülkülar söndül ar,

Aslan kimi göründülıar, Bu

intiqam yaman oldu!

Dağ çakdi\ar alçaqlara,

Toy tutdular daşnaklara, Qartallara meydan oldu.

O qorxaq yapalaqlara,

Zorbalar döndü qullara, Başlar soxuldu çullara,

göylar heyran oldu.

Qurd ür..:ıkli oğullara Yerler,

Qovuldu gönü qalmlar, O namuslan yahular, Qara lakeli alınlar Qurşunlara nişan oldu .

sökdüler,

Yaş tökdülar, diz Yaxalarını

çökdüler,

Ha yalan-palan tökdülar, Ne dava, no darman oldu. � 252 �

Ha baş yardılar, olmadı, Ha yalvardılar, o l madı

Ha yaxardtlar, o lmadı

Tarixi bir divan oldu! 1 986

HEÇ KasiN Verdi y i m sözden uzaq qaçmamışam,

Böhtan, uydurma, yalan saçmamışam. Qadın olsun, kişi olsun, ya çocuq,

Heç kesin sirrini men açmamışam. 1986

UNUDULMUŞ UNUDULMAZ SÔZLaR Manim gözel dilimin, har gözel, har ince sözü Dilimde türkülanir, könlümün gülünce gözü. Manim şeir dilim" bir yabançı söz girmaz, o yasaq sözlaro könül vermez.

Ratiq Zaka

8rab yabançı mane, fars yabançıdır,

ancaq

Dolub yabançı, yasaq çırp ılarl a doğma ocaq .

Men istorom ki soyumdan qopub galan sözler Oğuz dedemle bu varl ıqda yükse le n sözlar.

coşduqca saz, kaman

Bugün dodaqlara qonsun, zaman-zaman dinsin, Duyub o sözleri

dinsin.

Çocuq, yabançı, yas aq işta, pak, ovat, mutlu, ,

Yedek,

dilakca, güvanc, yavru, soy, aran, kutlu. � 253 �

güney, doğu, özlam, durum,

Soyad, açıqlamaq, örpsk, uçaq, ulus, türkü,

Quzcy ,

özak, ürkü.

aruz yabançı deyildir, deyildir, işta, görün;

Mafailün foilatün mafailün feilün. aruzda türkü desin çağlaymca yurdaşlar. Bu gül kimi dilimizla çiçak.lanar daşlar. 1 970

BU DÜNYADA ÖLÜM VAR Bu dünya gidi röya, Na cafa, ne zülüm var! Ölümsüzdür bu dünya Bu dünyada ölüm var. ,

Uyuma, oyan, könül, Yaral ı bir gülüm var, Alış, könül ymı könül, Bu dünyada ölüm var.

Qırovlanan külüm var, O dünyada boyat yox, Bu dünyada ölüm var ...

Yaxılsam da, yanma çox,

1971

BİL0NMİ VAR Dünyaya galonda gülen olmay ıb,

Hayat na demakdir, bilar çocuq da, Ö lüm na demakdir, bilan olmayıb . Gedanin dadına galan olmayıb,

1971

� 254 �

* * *

Şeir dünyasmdakı mahirlari çox dinledim. Görmedim bir yerda bir şair ki, olsun bextiyar, Uğradım çox öl.kaya, şairleri çox dinledim,

Hadilorla ağladım, Sabirlari çox dinledim.

1 971 * * *

Görosan, gelh agali aşıb-daşan gününda Varlılar utanırm ı yoxsutlann önünda?! /97l * * "'

Cazla yaşayanlar na qanar saz na demakdir? Y urd eşqi ila titreyen avaz na demakdir! 1 9 72 * • •

Tülkünün oğlu demez aslan olum. Güler alem gözal insanlarla, Gözal in sanlara man qurban olum. Yaşamaz tülkülar aslanlarla,

1 9 74 * * .

gündüz ne garakdir,

Min üz1üya üz venna, ona üz D;) garakdir?!

Kim zülmata aşiq, ona

� 255 �

1980

* * *

Yurdun güllariy1o saynşsa ömrün. musun ömrüna qanşsa ömıün Yurddaşlar eşqina alışsa ömrün

Yaşarsan, görarsan ölüm yox sana, Sonra rahmet deyan olar çox sene . 1977

ODLANAR Bülbüller ah çaksa bağlar odlanar, Qönçalar, budaqlar, ta�lar odlanar.

Sağları görünco inlar xesteler, Xesteler görünca sağlar odlanar. Könüllar yanınca innaq_lar kimi,

Gözlarda gözyaşı çağlar, odlanar.

Gülüm,

bir ah çaksa Zeka darindan,

Damlar tutuşar, dağlar odlanar ! . . 1976

AZ0RBAYCAN TÜRKLôRİNİN TÜRKÜSÜ Çürük bir impcratorluq çökürkan,

Dostum

Zarıldar baş kasirken, qan tökürkan, bir umud parlar

Bugün türk etlarinda dan sökürkan, Umulmaz

fezadan.

� 256 �

Yusif Gudilcl�vcı

8zalden türkıJ m<)skendir bu yerlar, Gülümser Ayla, yıldızla saharlar, Ycnilmaz can verib, şan al m ı ş arlar,

Azarbaycan ÇIXlb minbir boladan. Könül türküm höyük Türk milletimdir, Gücümdür, vahdatirndir, hümmatimdir, Müqaddes müslümanlar ümmatimdir, Bu ümmet yadigardır Mustafadan.

Bizim yurdu, bizim xalqı çalanlar Z..eharlan.miş ilanlardır, ilanlar, Gobarsin zövq alanlar, şövq alanlar Cinayotdan, yalandan, iftiradan. Qızıl Ordu qızıl qur�uydu, manca, Na divan tutdular minlerla genc a

Bu vahşat başladı yetmiş il önce,

Bu dövlat, haqq bilir, puçdur binadan. Könüller titrodan teller qınldı, Bilaklar qannlıb, qollar qanldı, Amansız güllebaran yağdmldı,

BcaJ Jişqırdı torpaqdan, semadan.

Y asaqdır türka qatillar, yasaqdır, Soyuq vicdanları buzdan sazaqdır, O namussuzların qalbi uzaqdır Ahırdan, ardan, izzatdan, hayadan. Qızıl Ordu qızıl tanklarla geldi, 8zazillarla, daşnaklarla galdi, Bu qorxaqlar

o alçaqlarla galdi,

Şahidler doğdu qorxunc istiladan. Reziller

yurdumun boynunda yükdür.

Nahaq qan yerde qalmaz, haqq böyükdür, İgid yurddaşlanm Türk oğlu Türkdür,

Sorun tarixiniTürkün Zekadan. � 257 �

O <laşnaklar ki n ifrat var gözünda, O yaltaqlar ki mürvot yox. üzünda, O qorxaqlar yaranmış yer üziinde Qarnzdan, fitn:;)dan, kinden. riyadan. Köpak.lar tak görüb de qurdu yoxsa?!

U mud yox, qurtuluş yox, ordu yoxsa, Ulus yoxdur onun öz yurdu yoxsa ! . .

N icat vox Tanndan.

dindan. duadan.

bir dart ki, bir daıman avutmaz, Unutmaz mil latim bir gün unutmaz, Axan gözyaşları tufan qurutmaz,

Bu dert

Unutmaz amri galsin de xudadan.

Qisas eşqiyle çağlarken i gidlar

Şahidim var bu torpaqda, şahidlar,

Könüllerdon uzaq düşmaz ümidlar, Bu yurdun farqi yoxdur Karbaladan. Ehey, ey canidan İmdad umanlar,

Seçilmiş namizadler, ..qohramanlar",

olarını Moskovadan? !

Yetişmazmi size ahlar, amanlar? Siza yardım

içaniar, qan için da, Boğulmuş qan içvnlar qan içind�! Ehey, ey qan

Sizi qarq eylnrik vulk.an içinde, 8sar qalmaz saralmış 0jdahadan.

Ankara.

YIXILDIN Yelkanim daşa toxundu, Taleyim durdu qasdima.

� 258 �

1 990

Yanar dağlar Yanmadı

kimi yandım, kiınsa tüstüma.

Derdin yaxıb-yıxdı meni, Bu qasd0 adi qoısd deme!

Mani yerdan qaldar dedim, Sensen yıxıldın üstüma.

ŞEİRİMİN RUHU

Ey Zeka, son ulusa, yurda könül bağlamısan, Sani xatıdar ulus, yurd san öland�n sonra. Qurdu yurddaşlannm rnmzi bilib, çağlamısan, Şerinin ruhu olar qunl, san ölenden sonra. . . 1 9/'f(J

İNSANLARI SEV0NLaR Açıq gözlü aranlar

Könüllari manimsar. İnsanları sevanlar İnsanlara gülümsar.

HİSSLaR

ayna,

Şairin hisslerindadir mnna. Şerdir hisslarn

tutan

ARKADAŞLAR Ey duyğulu, hissli arkadaşlar,

Men sizlare turkü söyladikca, Sizler mani mutlu eyladikc<>, � 259 �

Könlümde sevine, gözümda yaşlar, Ruhum yem� de fağana başlar, Ey ruhuma mahrom arkadaşlar! 1 989

KÖRPa

ar qadın,

Bifar qadın ar kişiye zerbedir. er kişinin şarafidir

qadmı ana edan körpadir.

Körpesinin esiridir har qadın, Har

Sevdalı könüllard0 dilak var, Varl ıqda no şeytan, ne melek var1 Göylarde na var, bilmirik, ancaq Yerlarda başar adlı fa lak var!

CAN-CİYöR

Manca, varlıqda hayatdır ölümün can-ciyari, Olmasaydı ölüm, olmazdı hayatın dayari .

ŞAİR SEVGİSİ

O şairin ki varlığı

Olunca darbeder, sevar,

Kadardadir, kador sever. Sevinci, baxtiyarlığı

� 260 �

Olar zavallı sanmayın,

Ölür dese. inanmayın, Alovlanınca yanmayın,

Düşünmeyin hedar sever. Axınca dondurulmaz o,

Uçar,

Aşıb-daşar, durulmaz o, uçundwıılmaz o,

Sönünc0yo qadar sevar. 1 983

GaLSİN Kim cennete örnek dilar, İstanbula galsin, Kim alami gönnek diler,

istanbula gelsin! 1 985

AYRILDIQ Aynhq oduyla solanlar oldu, auari qoynunda qalanlar oldu, Qalbi gözyaşıyla dolanlar oldu, Manim da ömrümde talanlar oldu, etimden na ga li r olanlar oldu. ,

1981

eoôAz içiNna İstanbula uğradım bu yaz da,

Gördüm yene nazlanır maloklar.

Cennet kimi nazenin Boğazda � 261 �

Könlüm kimi qönçalar açı lmı ş, Sah i l lara y ı ld ı nm saçılmış,

Şimşok kimi parlıyar çiçaklor.

Bir Türk darılarmı Türk elinda? Her kas konuşunca Türk dilinde, Bir türkü öter coşan ürakler. Yalnız deyi lam bu yurdda yalnız,

Sancaqları süslar Ayla yı ld ı z

Ruhumda alovlanar dilaklar.

lsıanbul.

AZaRBAYCAN TuRKLaRİNİN BAYRAGI Eşqi ulusla yurddur, Yaşıl alovlu oddur, Mavi qanadlı qurddur Aylı, ulduzlu bayraq !

Türke yaminimiı.rlir, Yenilmoz dinimizdi r, Mahmat 8minimizdir

Aylı, u lduzl u bayraq !

Günaşdir, söne bi lmez,

bilmez

Yolundan dön� bilm<>z, Yükseldi, ene

Aylı, ulduzlu bayraq! Sanma düşmanı yoxdur, Onun badxahı çoxdur, Yaman gözlere o xdur Aylı, uld uzlu

bayraq.

� 262 �

1 988

Darılmaz hörgüsündün, Ayrılmaz türküsündün,

Sıyrılmaz süngüsündan Aylı, ulduzlu bayraq . Bağiı<lır irq<laşiara 0rdami i yurddaşiara, Ayianar türicdaşiara Ayiı, uiduziu bayraq

Öyüdl ar qaynağıdar,

İgidlor oylağıdır, Şahidlar bayrağıdır Aylı, ulduzlu bayraq. Onu türk lar ivimsor.

Atatürkü benimser. Ozgürlüya gülümsar

Aylı, ulduzl u

bayraq.

Duyğumuz. qanımızciar, Oalbimiz. canımızdır. Azarbaycammızdır Aylı. ulduzlu bavraa !

foa'lbul.

YURD ŞAİRLaRİ Ulusu deyilsa şeri, ithamı,

O şair ulusa ögeydir, ey dost! Ulus sairinin. vurd sairinin Gözünde yurd, ulus her şeydir, ey dost!

Şairin varlığı. yurdla dolmalı, Yurddan uzaa düsse. düsüb solmalı. Bahmsız bir ölka bütöv olmalı. Ah, bu ne quzeydir, güneydir, ey dost ? !

� 263 �

1990

Ulus şairleri ulusun şanı, İnancla kükrayar ça�layan qanı,

Torpaqdan ayrılsa üzülar canı, Onların hamısı Anteydir, ey dost!

Min qalbda çırpınar har iztirabı, Göylari titrodon könül rübabı, Ncylori titradan bir neydir, ey dost! Y urddaşlar sesidir şair x itabı,

Şairdir ulusun yalvacı

balko,

Yadlıınn oliyla bazenan ölka

Umuddur nurunun saldığı kölga,

Yadlann a l i nde muzeydir, ey dost! /989

saN Kİ YOXSAN

San ki yoxsan bu geniş dünyada, Mana dünya görünür röyada. Qama batmış dali könlüm sensiz,

Ney\ar ümmarı&ı. qay1q yc1ı.1ı.rnnsiz'1�

NEYL0SİN

Canımı odlara yandırmadasan,

Bir demazsan yaxılar, candır bu!

Sevginin sanma ki

dövranı keçib .

Aynhqla dolu dövrandır bu.

Yena hasretli gülüstandır bu.

Yene bülbül şahid olmuş gül üçün,

� 264 �

San sevilmak dilayirsen ancaq, Sevmayirsan, sana nöqsandrr bu. Köksümü parçalayıb,

bağrımı yar,

Can de, candan sona qurbandır bu.

Cam canana verib

can bulmaq,

Eyla

asan.dır bu.

San

zann eylame

maleksen, sani istarso Zeka

Neylasin, adi bir insandır bu. 1963

ALLAHIM?.. Tankla marmiyla, topla doğrandı, Parçalandı silahsız insanlar! Yandırıldı, yaxıldı, odlandı, Öldürüldü panahsız insanlar!

�-M.'M 'J'WRı., �";�.w. �.

Ordusuz yurda ordular doldu, Bakının bağrı tarimar oldu,

Güllalondi günahsız insanlar! Verdi ferman quduzlann quduzu,

Tap<ladı pancalerla yurdumuzu

Qırdı alçaq bölük-bölük o�. Tapdadı o ilahsız insanlar.

Ruhumuz oldu neydan, Allahım, Xalqımız düşdü heyden, Allah ı m ! Görmayirdinmi göydan, Allahım, Nece qalmışdı ahsız insanlar?!

� 265 �

Zorbalar aylanib da gülsünmü'! Yavrular torpa�a l[!ömülsürunü? Qan içanlar alinda ölsünmü Bu zavallı sabahsız insanlar?! 1 990

TÜRKDAŞLARA

Qardaşlanm, irqdaşlanm, Soydaşlarım, türkdaşlanm, Sizlarsiniz arkdaşlanm, Türk Türka ögey olmasın.

Ulduza eş Ay o lsun da, İsiniz kolav olsun da. Olarmı halay olsun da, Tanbur, qopuz, ney olmasın'!! Türklük çocuAun düyünü,

böyüklüyünü ,

Duyan günü türklüyünü, Duyacaq

Ayıq olsun, key olmasın. Adımız erzi dolaşır,

Ai bayrağımız aiışır,

Türkümüzde hey oimasın. Düşmanlanmız çalışır

Gülüstanımız soldu, ah,

Bizhm� olan oldu, ah, Sizlere bir şey olmasm. Çalağanlarla doldu, ah,

� 266 �

VAR OLSUN Yurda xor baxanlar xa.r o lsun , qızım, AI olsun onlara,

ar olsun, qızım !

Yer üzü üzüna acıcı. olm asın.

Gen dünya gözüna dar olsun, qızım! Çıxmasın ölünca xarabalıqdan,

Bax tina bayquşlar yar o lsun, qızım! Yabançı manliyi, yasaq varhiı Ôlkedan-ölkaye car olsun, qızım!

Darmam olmayan bir darda düşsün, Gecal i gündüzlü zar olsun, qızıml Qaralsm çırağı bahar çağında Yollan qor olsun, qar olsun, qızım! Dili bilmeyenin tutulsun dili, Gözü kor, qulağı kar olsun, qızım ! Ata ocagında, ana di lindo Konuşan oğullar var ol sun, qızım! 1987

MauaesaT

Mahabbatdan doğub dünya ki dünyadır mahabbat da, Mahebbetsiz na varlıq var, na yoxluq var bu xi lqatda .

QADINLAR OLMASA

Qadmlar eşqine şai rlenar üraklarimiz, Qadınlar olmasa olmuşdu puç dilaklarimiz.

� 267 �

YAZIQ MİLL0T Yazıq mi l i at, nalar gördün, neler çakdin bu dünyada, Quduz işğalçılarla odlanıb yandın, yazıq m i llet ! Yazıq mill0t, gülüstanında gül akdin bu dünyada, Gül akdin, vay

darib illarlo vaylandın, yazıq millet!

O saf qatbin kimi her qalbi saf sandın, yazıq millat ! Zaman vardı hünarverlikde sen tekd i n bu dünyada,

dünyada,

Ne vaxt türk birliyiyla birlaşar andın,

Otuzxanla igidlikda bir ömakdin bu

yazıq millet?! 1980

DİLİM Dilimin türküsü Türk andı, dilim Türk dilidir1 Türk adı , banca, an ülvi, on uca bir addır,

Bilmeyenler bunu bilsin ki elim Türk elidir,

Sayısı türklarin

alomda yanın milyarddır. 1 978

ZİNDANDA

Şair, \'etenin bağn yarılmış,

Düşmanlarinin bağrını dağla ! Qurdlar çalağanlarla sanlmış, Vulkan kimi, tufan kimi çağla !

Qurd uzmini, türk ezmini bildir\ Oldun can Azorbaycana qurban,

oğlu Xalildir!

Bildir ki alovlar kimi çarpan Zindanda Rza

� 268 �

Vicdanlı igid, şanlı igidsan, Duy eşqini yurddaşlar içinda !

öfk01i türkdaşlar içinde.

San ölmayacek canlı şahidsen,

Türk

Andmla, inancınla, adınla Har l:ürkü.">ü şimşak dolu Türksan, Yüksok sana layiq soyadınla, Eşqin Atatürkdür, Ulutürksen !

Qurdlar dolu dağlar duman olsun! şairi bir gün Etsin yağılar, qoy, seni sürgün,

Türk milletinin

Türk dastanma qahraman olsun ! İsta1ıbul,

1 990

SEVGİLİ YURDDAŞLARIMA

Alo\'lanar deli könlümda duyğular danizi , Şeirkırimde sizin a n kiçik dilekleriniz Qanadlaııarsa, demak, man sizin düşünc.:ınizi Duyan, anan, yaşadan insanarn, na mutlu mene! Ulus oduyl a yanar çırpınan üraklariniz, Sev.:Jn baxışlannmz neşeli, umutlu, mana Hayatda ummadığım armağan mahabbatiniz, ··

Menim saadetim olmuş sizin saadatiniz. S izin taravotin izle çiçeklener daşlar, Manimsiniz, sizinarn, ey sevimli yurddaşlar !

/970

GÜLMaK, AtLAMAQ Gülmek yaşamaqdır, gözelim, ağlamaq - ölmak, Men derdimi bölmek dilerorn, dardimi bölmak, Gülmok di la rern vesle erenler kimi, gülmak, � 269 �

Yaddaşdan olurmu abadi anlan ıı.\\m�k!? İnsafa golib, yarının imdadına galmak, Bir sevgiliye, manca, gerakdir bunu bilmak,

Sevmekmi gözaldir, gözelim, yox.sa sevilmek ! 1 989

KÖNÜLMÜ VAR

Bülbülle aç m aq istamayan qönça gülmü var? Dünyada sevgisiz yaşayan bir könülmü var? !

DİD9RGİN

lşganca o larını hor gün olsllil, yarılsın,

Yurd bunca ravamı gergin olsun?!

BaW-ım na qader

Allah!

Millet na qader didargin olsun?! 1 990

QA.RADAŞ

Tab iat bir yaşıl n ura bürüner, Üfüqlar açılar, günaş görünor,

Daralar oyanar, dağlar oyanar, Bağçalar oyanar, bağlar oyanar. Oyanar yarpaq lar, güllar, çiçaklar, İnsanlar, canlılar, q uşlar, böcakler.

Oyanar yer, sama, su, hava, torpaq, Qaradaş uyanmaz, oyanmaz hev vaxt.

� 270 �

ZAMAN Zaman ne demakdir, düşündüm bugün, Alovlandım bugün, üşündüm bugün. Zaman axıb

gedan günl0rimizmi?

Dilaklerimimıi, ünlarimizmi?

gerçakmidir?

Zaman keçmişmidir, galacakmidir?

Zaman bugünmüdür, o

Köniilmü duyduran

Ağılını uyduran bu

üç bölgünü?

har gözal günü?

Keçmiş na demakdir, golocak nadir? Kim cavab verecek, bilacak, nadir!

Bugün günümüzde, bugün bugündür, Har kasin gördüyü, duyduğu gündür.

Dünen bugün

idi dünan, deyilmi?

Sabah da dünana dönen deyilmi? Bugün keçmiş olur sabah olurkan, Sabahlar açmımıı keçmişa yelken? ! Sabah bugün olur sabah gelinca,

Zülmatin bağrını sabah d0linc0. Zaman ulduzlann sırasındamı? Bugünle sabahın arasmdamı? Zamanı uyduran biz deyilmiyik? Qalb lara duyduran biz deyilmiyik? Zaman bir sürakli aradır, ara,

Ömrü sürüklayir sonsuzluqlara. 1987

� 27 1 �

ÇIXMAQ İSTaRaM

Yoxluğun sonu yox, varlıq sonludur, Bir yanı torpaqdır, bir yanı sudur.

Torpağın sonu var, suyun sahili,

Sahilsiz könlümün budur nisgili .

Coş.ub,

Qanadlı bir atın üsta at lanıb,

geni.şlanib, kainatlamb .

sol alimde Ay, uldazlar açıla lay-lay.

Sağ a lim.da Güneş, Qarşımda

dışarı çıxmaq istoram . . .

Göydo şimşek kimi çaxmaq istarem, Zamandan

1 985

0MAN0T Eşqin, h;JVasin qalmasa canda,

Bczsan yaşamaqdan bu cahanda.

Görson ki

Duysan ki vücudunda maraz var,

xayalında qarnz var.

Bi lsan ki acal ömıii dalibdir. Sam�an

ölüm vax.tı galibdir,

Alam yıxılır üstüno sanki,

Bir

an bunu

ona

xatırlayasan ki:

lay iqmi xayanat? ! . "

"Haqqdan sena can olmuş amanat,

Etmak

1 9 70

� 272 �

OGLUM ÜÇÜN Ruhumda bir üsyan duyaram har

zaman, oğlum!

Men qehrnman olmaq diledim, olmadım ancaq ! Ancaq seni görmek dilerem qahraman, oğlum ! Ah, qahraman olmaq, igid olmaq na gözal şey, Yurd eşqina bir gün şahid olmaq ne gözel şey! Könlümdo qalan hasratimi duy, aman, oğlum !

DÜNYA TÜRKÜSÜ H:JSan

8zizoğluna

Tanrının müridi dünya, Qullarm üınidi dünya,

Kim deyir ki gidi dünya Derdden aralı dünyadır'! !

Bulaqlan ağlar kimi,

Geca-giindüz çağlar kimi,

Bağnndakı dağlar kimi Dardi sıralı dünyadır. Bir dard

bilan homdemi yox,

Y axmı yox, mahremi yox, Yarasmm malhami yox, Q0lbi

yarah dünyadır.

OnW11a qem yeyen biler,

Sevib, sevilmeyen biler, Yaşaya bilmayan bilar Na macarah dünyadır! Sulan gözyaşını kimi,

Daşlan sirdaşım kimi , Dünya menim başım kimi

Ağh-qaralı dünyadır. İzmir, � 273 �

l 99fJ

GÖYL0RİN ALTDA Günaş Tanrıçadır bu kainatda,

göyiarin altda

Varlıqda ne varsa onsuz deyildir.

Na varsa bu sonsuz

Ölümsüz deyildir, sonsuz deyildir. .i tl i>/\

ULUS TORPAGl şerbeti,

Qoynunda olanlar bilar qürbati,

Yurddaşa zahordir onun

Qürbatin yayı da soyuqdur, oğlum! Qartal uzaq düşmez öz oylağından, Könül oylağından., göz oylağından 1 Har yerde kürt düşen toyuqdur, oğlum 8rdamli oğullar

yurdda uyuyar, erdemli oğullar duyar, erdamli oğullar duyuqdur, oğlum. Uluslu

Vatan daşlarıyla ucalsm başın, Vatandan

aynlan. bir vatendaşın

Bağnnm b�ında oyuqdur, oğlum. Ulus torpağıdı..r ömür novrağı,

Har şeydan ucadır ulus torpağı, Ulus torpağında na yoxdur, oAlum!

YUNUS

DEYa-DEYa

Yazda gözleri yol çakar

Güzde yaprağını tökar Bağlar Yunus deya-deya.

Dağlar Yunus deyo-dcya,

� 274 �

Dumanlanar başım kimi, Danlar sirdaşım kimi,

Çağlar Yunus deya-deye. Bulaqlar gözyaşım kimi

Quşiar öpar çiçakiari ,

Sazlar ötar dilaklari

Ba�lamalar üraklari Dağlar Yunus deya-deya. H0yatı röyadan keçar, Xayaldan, xülyadan keçar,

Öl ümden dünyadan keçer Sağlar Yunus deya-deya.

Qelemi qırar yazanlar, Qaranlıqlarda azanlar, Yun us eşqina ozanlar Ağlar Yunus deya-deya. Bursa, 1990

SULAR Sular var, arası buz bağlayıbdır, Sular var, y aras ı duz bağlayıbdır. Sular var yerlarin gizli qatında, Sular var göylarin yeddi qatında. Sular var, nafasi a lınmış sular, Dennan qablarına salınmış sular.

İçilınaz sular var bu yer üzünda, Keçilmaz sular var bu yer üzünda.

Sular var işıqlı arzular dolu!

Sular var yağışdır, sular var, dolu,

� 275 �

Sular var güllarin üsta saxlanar, Sular var altında yurd bataqlanar. Sular var damcıdır, sular var bulaq, Sular var dalğadır, sular var irmaq !

Sular var dağl ardan axıb sellanar, Sular var daraya dolub,

göllanar.

Sular var titreyer fevvaralarde, Sular var kükrayer şalalelarda.

Sular var göz ya.şı, sular var sefa, Sular var zeharli, sular var şafa. Sular var

aram serhad eylayer,

Qardaşı qardaşa hasret eylayar.

Sul ar var çay olur, sular var deniz, Denizler arzudur, arzular - deniz. Sular var birlikde bir okeandır,

Ruhunu okean eşqina yandır! 1 971

İNSANDAN İLHAM AL İnswı adda, Aydanım,

Gerçak bir afsana var

İnsandan gözal na var Bu hayatda, Aydanım?!

İnsandan ilham al da, Daim seni ucalda,

Odur imperial da, Brilyant da, Aydanım! � 276 �

İnsana uyar insan, İnsanı duyar insan, İnsan arayar insan

Kainatda, Aydanım ! 1981

Q0R0Z

dünyada en murdar, en pis merez Qarazdir, qarazdir, qarezdir, qerez!

1 977

OD ODUN Od odunla

yaşar,

gülüm,

Odun üçün oddur ölüm.

Tutuşdum senin oduna, Küle döndüm yana-yana. 1 978

QARABAG UGRUNDA Bu ömürlük qalan izlordendir. Bu şohidlar Qarabağ uğrunda

Vatenin min yara var bağrında,

Öldürülmüşlarimizlardandir. . . 1 989

� 277 �

TÜRKÜL0R Baxın, ilahi vasf ora! . Semavi , mavi Bosfora Y axınlaşınca ürküler, Bu türkühu ne türkülor! Sular büründü fosfora,

Bu sahilin külaklari

Gülanda türk malakfori, Oyandınr dilakleri,

Könüt güler, ömür gülar,

Bu türküler na türküler! Efırdadir Könül Yazar,

Sasinda titrar intizar, Açar sularda lalaz.ar, Gedar yabançı bürkülar, Bu türküler ne türküler! Çağıl dayır qopuzla ud, Qopuzla ud - ulusla yurd. marsa dağ başında qurd, Donar gadikda tülkülar,

Bu türküler na türküler! Bu yol eranlarin yolu, Hayat dolu, işıq dolu,

Bu yeroa duyğular ulu, Düşünmeyin ki, türk öl ar, Bu türküler na türküler! Boğaz,

1984

ULU FATEH CAMESİ Dikilmiş bir şeirdir, uzun dur hangamasi

Tağlanna süslenib naxışlann namasi,

azan sesleri altda içine varan kimi Dışında türk tarixi can lanır ekran kimi.

Beşyüı.illik zafer var toıpatanda, daşında, Ulus durub Fatehin türbesinin başında. Semavi bir abida, ulduztardan qopubdur, Bütün gözol s0natlar varlı�a hopubdur.

İstanbulu seyr edar başında ammamesi ... Daşlaşmış musiqidir ulu Fateh camesi,

İstanbul,

1987

OLMAZ Bay ola., kürkü olmaya, olm�, Yay ola., bürkü olmaya, olmaz, Hay ola, tülkü olmaya, olmaz , Vay ola, Toy ola,

ürkü olmaya, olmaz,

türkü olmaya, olmaz! Ankara, 1987

QASIRGALAR Gümüş qanadh yorğalar.

Qanad\anan bu da\ğalar

Bu dalğalar qayıqları Ha çalxalar, ha yırğalar.

Nadir bu çırpınış, nadir, Bu qovğalar na qovğalar? !

� 279 �

çağlay ı ş da qorxudan qarAalar.

Durur kanarda

Bu vurhavurda üzmeyi Balinalar yadırğalar. Ba\ıqlannmı ahıdrr

Suyun üzünd� halqalar?! Bu halqalar zaman-zaman Olur qulaqda sır�alar.

Qasırğalar açılmasa

Danizda bir qüsur qalar. Denizlerin

büsatıdır

Aşıb-daşan qasırğalar! . .

İstanb14/,

İSTANBULA DOGRU

Dağ kimi dalğaian aşdı "Azarbaycan" ımız, Sakkiz ölkayle vidaJaşdı "Azarbaycan"ımız. Neçe iqlim, neça dövlat, neça millet gördük,

No aziyyat, na müsibet, ne folakot gördük.

nurlu geco.

Bu uzun yolçuluğumdan da uzundur bu Bu gec" gün.düze ox,şar, bu geca

gece,

Ağ deniz sanki alıb qoynuna yüz mamlakati , Kahkaşanlar kimi parlar b u daniz saltanati. Bu ilfüqlar, bu şefeqler

iş ıqlar yoludur,

Sirli alamde bir alemdo ki, alam doludur.

� 280 �

1 984

Yol boyu qüvvat alır bizdan "Azorbaycan"ımız Varacaq Türkiyaya tezden "Azarbaycan"ımız.

Dan yerindan doğacaqdır bu sabah İstanbul, Daniz altımda, göy üstümda, üfüqlar machul.

Hamı yatmış, man oyaq, dalğalar, ulduzlar oyaq, Bir daniz türküsü şaklinda as'1n ruzgar oyaq.

Bu geca başqa gcco, seksakali, marakoli,

Gamimiz daima getm.:>kde inamla ireli. Bu na boşluq, sonu yox, yox duya bilmem onu, yox., Danizin <la, üfüqiln da, gecenin da sonu yox.

Ağ doniz sirri qaranlıq gidi bir ümman ki Çırp ınır varlığı sonsuzluğa doğru sanki.

BoşluAa, yoxluğa daldıqca xayalım danlır, Varlığım yoxluğa varmış kimi ba�m yarıhr.

Çırpınışlarla qoşan dalğalann ahangi., Hayqmşlarla coşub dalğalanan bir cangi.

Kim deyir dalğalar ümmanda axan adi sudur, Balka onlar ulu Sltncaqh zafar ordusudur.

Duyuranı çınlayan at nallannm saslarini, Kişnayir

parçalayıbmış kimi mahbaslarini.

Söylayir

arş, irali! Dalğalann odlu sesi, gönnak hevesi.

Uçurur könlüınü İstanbulu

San ey efsane Bii!:ansın gözü Konstantinopol, Qucağından açıl ır Asyadan A vropaya yol! Seni

oğlu soni türle etdi.

bir-bir talayanlar sovu.şub tark etdi,

Sanhb boynuna türk

� 28 1 �

Hasretindir dali könlümda, bu çırpınt ı nodir? Y aşadır e şqini türk beş yüz otuz bir sonadir. Musiqin dadlı, dil i n doğma, adın qüdratl i,

Atatürkün yer üzünda abadi şöhratli!

s�n bu dünyada bu dünyaya bade\ bir dünya, Sabah önuü m görocak gerçak olan bir röya!

Duyğular dalğ alı sellartak aşıb-daşmaqda,

Dalğa-dalğa hayacanlarla axınlaşmaqda. Yol uzanmış, an uzun gündan uzundur bu gece, Sana hasretlorin ömründon uzundur bu geca. Boğaz.

BO(;AZ KÖRPÜSÜ

Bu gün lstarıbulda açdıq seheri, Umulmaz incilar yerleşir onda.

İstanbul dünyanın gözel şehari, Asi ya., A vropa birleşir onda.

Göresan bu yerda boş avazlann Köpüra-köpüra köpü yatarmı!?

Boğaz köıpilsüne körpü çatarım?! Boğazı qunısun boşboğazların,

Açdlm qollanmı i.ki qitay'3.

Dayandım körpüniin ortasında men,

Göründüm törklarin arasında rnan,

Göz

qoyub xayalı bir xeriteya. � 282 �

J 9Fı4

Zaman qarşısında üfüqlanmada,

Canlı muzey kimi Boğaz körpüsü,

Boğaz üzarinds

şafeqlamoode

Qövs.ü-qüuy kimi Boğaz körpüsü.

İstanbul,

1 984

İstanbul.

J 984

HEYK0Lİ ÖNÜNDa Türk qeyretinin ramzi bu heykal

ömürlük biza, maşal ! zirvasina ol çata Türkün,

Maşaldir Zor

Vicdanı günaşdir Atatürkün !

Türk milleti eylar ona sacdo,

Bir vacda gelir ruhuma vacdal Ey Türk, ulu görkün Atatürkdür, Peyğembari Türkün Atatürkdür!

RUME Lİ HİSARINDA Şairlar uyumaqda Rumeli h i sannda, İstanbul bir �eirdir Hamid intizarında.

TÜRK ÇOCUGU İstanbulda bir çocuqla konuşdum, Ela bil d im , Xandamma qovuşdum, Adın, soyun, soyadın na, soruşdum. Men ôrol 8rkam dedi, Soyadım Ötkem dedi, Babam türkdür, anam türk, Türk oğlu türkam dedi. � 283 �

Yeddi-sokkiz yaşı vardı

ötkamin,

Dedim: igid gö rke midi r görkemin!

O sözlari şimşek kimi ötkemin,

Bu milli görkem dedi,

artere görkem dedi,

Arx.adan vurulmayan Türk oğlu türkam dedi.

alemdir istanbulun alami ,

Dedim: oldum obaların mahremi,

Topqapını top dağıtmaz, öylami?!

Bir

Topqapı möhkam

dedi,

Çatin man ürkam dedi,

Türk oğlu türkem dedi.

Qorxu yoxdur gözümde,

Dedim: neçin ay-ulduzu yurdunun,

Bayrağına ayna tutub ordunun,

ilkem dedi,

Na demokdir tarixinda qurd onun? !

Tarix.da

Uludur ölkam dedi,

oğlu tilrkam dedi .

Atatürkün oğluyam,

Türk

1984

AZ0RBAYCANDAN AYRI Dünyanın üç qitasinda olmuşam, İtaliyada, İspaniyada

qalmışam,

Afrikada, Avropada, Asyada,

Dulaşmışam Fransada, Maltada.

Tunis gözal, Yunanıstan gözaldir, azamoti ezaldir,

Türkiye da yaraş lqlı, bozekli, Vatikanın

Manako da bir öl.kadir özekW

� 284 �

Yurddan ayn gerçakrni di r o

Har saforim, bir röyadır manimçin, röya? !

Azarbaycan bir dünyadır manimçin,

Azerbaycan dünyasıdır bu dünya l . "' "'

Qaranlıq Ç;;)kilorkan üstüne yorğan kimi,

Bir da baxdım dan yeri söküldü yarğan kimi.

Seslendi kainata noheng bir orğan kimi.

Minbaşlı ej dahatek şaxlandı Qara daniz,

Dedim, gazir doğmalar doğma sahillerinda, Yabançılar çıxmasın qarşına darğan kimi.

Har seninle olanda könül perişan olmur, Har dalğan cilovlanır qanadlı yorğan kimi. Efirda dalğalarur Qara daniz türküsü, Radionun dalğası açıqdır dalğan kimi.

Ruhuna yasaqları sene baxan görünca , Hisslarim içarimda coşur buru l ğan kimi.

Manim

Sürekli qovğam manim

sanin qovğana banzor, qovğan kimi.

qovğam da bitmoz sürakl i

qasırğan kimi!

Çağlayan qanım sonin sularına Deli könül çırpınır <la li

qaynayır, İstanbul,

Sani

İSTANBUL

gönnakçin, inan k i , bir ömür yol geldim,

Yaşadım daima sevginlo, gözal İstanbul ! Sani gördükda çocuqtek na qadar kövraldim, Ge l basım bağrıma candan seni gal, İstanbul!

� 285 �

1 984

Min ömür, manca, bu alem dolu sevdaya dayar, Uğradım qoynuna könlüm kimi xoş vaxtmda.

'Yaradan sanki

Bir şehersen ki, gözalliklari dünyaya dayor, yaratmış sani boş vaxtında!

Sani türk eyladi türkün qulu Mehmet Fateh, Qovuşubsan duru bir ovqata, türkün şaheri l

Atatürkün şaharil

Söylayim, incimesin, qoy, ulu Mehmet Fateh,

Atatürkün gözüsan, ey

Türklerin varlığısan, manliyisan dünyada, Türkülerdir yaşad.an ruhumu beş yüz senedir [ Olmamışdım hala gerçakdo

olan röyada, tentenadir?l

Bu na afsanalaşan anonadir,

Adladım yeddi tependan, höyük alemsan svn!

San hara, nıon hara? Eşqi nla şaşırmış kimiyam,

Göylerin

yeddi qatında dolaşınnış kimiye m,

Nece doğma, neca munis, nece mehramsan son ! Mavi camelarin

üstünde işıldar fosfor, daima ruhun çağlar.

Şafqatiyle ulusun

ayaq torpağ ı na alçaqlar!

Çırpınan dalğalarıyla seni saslar Bosfor, Bir daha basmaz

Bir gözalsen ki, ya ban ç ı ali yox boynunda,

Qüllelor düşmaninin ba�ını delmiş oxdur.

Sanda yox söylenilen, yox denilen şey yoxdur! .. Varlığın sirlaridir saxlanılan qoynunda,

istarıbul, � 286 �

J 984

çaKMaçı ÇOCUQ çocuq

Çekmaçiyo rastladım,

Istanbulda bir

- De, adın nadir çocuq'? - Türkay 8rendir adım. - Bir türkü söylannisan? - B ilmediyim türkü yox! Söylesem bilemıis.,,n? Gördüm onda ürkü yox.

Bu zaman bir yabançı

Çokdü. qelbina sancı, Çocuq ona söz atdı:

Çakmesini uzatdı,

Türk çocuğu yadlann Çakınalarini s i l mez, Yabançı övladların Qarşısında ayilmez! 1 984

QÜRBaTDa

Qürbatda uzun yolçuluğun zövqüna daldıq, Bir ömra da yan günlari bir-bir yo la saldıq_, Avropa gözal, Asya eziz, Afrika dadh, Sevdalı könüller na qana<llı!

Bir başaa seferdi o sefor. Ünvan na Qadardi ! . .

mutlu safardi.

Saymacıla bitamıi o limanlar. Anlar, ebediyyat kimi anlar! � 287 �

Ellar, gözal eller, Ellerde axıb dalğalanan

nağmeli diller.

Har ölkoyo insan kimi getdik, Alomlara meyi eyledik, alamler eşitdik.

İnsanlara insan kimi baxsan

İnsan kimi ömr eylayon insan na gözeldir, na gözeldir!

Bir axşam Azarbaycana döndük gamimizla, Güldük

yene alamla dolu alamimizlaJ

Ell ikle uc ald ıqca ucaldıq,

Alam dolu yurdun, ulusun zövqüna daldıq! 1 984

ULUSUM BÖYÜKDÜR, YURDUM BÖYÜKDÜR Güneş görünse da

bir damla suda,

an darin, an höyük daryaya sığmaz.

qalbe sığsa da, Dünyadın �n.işdir, dfu\)l�ya sığmaz.

Yurd, ulus sevgisi

Dünya parça-parça, bölük-bölükdür, Uluswn böyükdür, yurdum böyükdür! Böyükdür o yurd ki,

Odlar yurdudur,

Yaşayır, parlayır, neça min ildir.

Bu yurdu ucaldan ulus ordudur, Hm höyük görünan höyük deyildir.

Ulusum böyükdür,

Höyük var kiçiklar boynuna yükdür,

yurdum böyükdür!

� 288 �

lrilar dam vurur böyüklüyündan, İrilar yananda men neçin susum?!

d uyduğu günden, Duyub ki, böyükdür yurdum, ulusum.

Könül böyüklüyü

dönükdür, böyükdür, yurdum böyükdür!

örenler yolundan dönan Ulusum

Ey manim yurddaş ım, ey ulusdaşım !

U lus

türküsüyla titreyir ocaq.

Göylara ucalır torpağım, daşım,

Alçalar ulusu duymayan alçaq. Yurdu qanmayamn beyni Ulusum

çürükdür, böyükdür, yurdum böyükdür!

Nizami, Füzuli, Cavid, Üzeyir

Böyüklar gözünda höyük deyil.mi? ! O kes ki, qanmayır musiqi, şeir

ManJiyj qururn uş kötük deyilmi?!

Kötükdür du-yğıısu, hissi kötük.dıt, Ulusum böyükdür, yurdwn böyükdür!

Harda d i lim varsa, onla elim var, Sancılıb sancağım ora eJimJe.

Geniş üreyim var, güneş dilim var, Milyonlar aylanır güneş dilimla. Sönar o ulduz ki, nuru sönük.dür,

Ulusum böyükdür, yurdum böyükdür!

� 289 �

foanbul,

1 984

AYIRMASIN Ey yurdum, ey canım, gözüm, ey manliyim menim, Ey yer üzünda mutluluğum, şanliyim manim!

bu alomi, gazdim diyar-diyar, diyar-diyar.

A vropa, Asya, Afrika, sezdim Seyr eyladim

Gördüm ki, bir diyarda sanin yox beraberin,

Duydum ki, könlümün gözüdür maviliklarin.

Ömrüm, günüm seninle gülar, sen hayat dolu,

Bext ulduzumsan, aynası bir kainat dolu.

özüm, qızı m ,

San bir coşan dan iz kimi, bir damlanam senin, Sevgim,

atam, oğlum, anam sonin.

Eşqinla çırpınan uluswn varlığındadır, Har ziynetin şanı sano oxşarlığındadır.

Kürle Araz coşar s en in eşqinle daima, Bir türkü söyleyir sona od, yer, hava, sama.

Xezer, ay canım man i m, Alemdir alemin , ay Azorbaycanım man i m ! Parlar günaşle, ayla

Sansiz, na bayram olsa, olar eyni bir yasın,

Tale zaman-zaman moni sandan ayırmasın !..

İtaliya,

AZ8RBAYCAN CAHANDIR Cabana

baladam men, men cahanı gezmi şam,

Doğmalarla ol muşam yadlar ölkasinda man. Asyanı, Avropanı, Afrikanı gazmişam,

Röyada dolaşmışam Odlar ölkasinda � 290 �

man.

1 984

Manim cahanda gözüm, canım bu kohkoşandır,

Oymaq-oymaq gazmişam man bu kahkoşanımı. Azarbaycan gözümda, könl ümda

bir cahandır,

Cabana doyişmerem bu nurlu cahammı.

QARA DaNİZ TÜRKÜSÜ

İstanbul - Bula,

1 984

A/ina,

1984

Soraqlar axınl aşar,

Uzaqlar yaxınlaşar Sanin dalğalannla,

Sanin dalğalannla.

Gö za lim Qara daniz,

azalim Qara doniz,

Üzelim, Qara dsniz, Sanin dalğalannla.

Senin dalğ alannl a Könüllar vacde galer, Ellarn müjda galar. Sanin dalğalannla.

sani candan istor Ona ruhunu göstar, Da�ılsm qara sisler

Kim

Sanin dalğalannla.

Sanin dalğalarınla

Senin kimi dolmuşam, Sanli-manh olmuşam Senin dalğalarınla. Dardi unutmaq olar, Qalbi ovutmaq olar,

Dünyanı tutmaq olar Sanin dalğalannla.

� 291 �

caFaR xaNDAN

Türklerle can deyib, can eşidardi, Har sözü candandı Cafar Xandanın. Türklüyü soslordi

kö nü l

türküsü,

Türklüyü qandandı Cafar Xandanın. İnanc bayrağ ının ulduzu, Ayı Sökülan dandandı Cafar Xandan ı n .

Türk oğlu

türk i<li, bütün varlığı

Dinden, imandandı Cafer Xandanın. Soyu xan soyuydu, dadasi

xandı,

Soyadı "Xandandı" Cafar Xandanın.

Menliyi, ilhamı, üreyi, canı Azorbaycandandı Cafor Xandanın ! 1 9 7J

YARPAQLARI DÜŞ0N SÖYÜD Y aman düşüb, na düşünür Y arpaqları düşan söyüd ! ? B i r ürak kimi üşünür Budaqlan şişan söyüd.

Son kan bahar galandan bari, A ç ı l maz könül daftari, Bir sümük olub, bir dari Yapışıqlı, qaşang söyüd. Tçi ndaki duyğuları

Sudan duru, aydan an, Unudub gümüş sulan

Sularla öpüşan söyüd. � 292 �

Bağrının başında yara, Qalbini çakirler dara,

Uğrayıb bir intizara, Na qemlid.ir o şan söyüd. Qu�lar uçub golmaz oklu, Ovqatını

bilmaz oldu,

Dinmez oldu, galmaz oldu Soyuqdan büzüşen söyüd.

istanbul.

1984

ÇAGLAYA-ÇAGLAYA İnsan oğlu bu dünyaya Galar ağlaya-ağlaya, Yaşayar Günaşa, Aya Umud bağlaya-bağlaya. Açıb-solar güller kimi.

Neğmalener teller kimi, Qayğılan seller kimi Axar çağlaya-çağlaya. Dilekleri, duyğulan Sudan duru, Aydan arı, Fesiller keçer, bahan Soraqlaya-!K>raqlaya.

Bih:m yox bilacayini, Gözlayar galacayini, Düşünar ölaceyini Köküs dağlaya-dağlaya. Bir gün solar ömür bağı, Saralar gülü, yaıpa�ı. Torpağa döner, torpağı

Qucaqlaya-qucaqlaya. Sofiya. � 293 �

1987

içoaN GaLaN sasLaR Könül sözlüyümde ulus sözlari, Oxşayı r yurdumla gülen gözlari. Açıq alınları , ağ banizlari

Türklüyo sasloyir sözlüyüm manim. ana dilimda, Dinlasin doğmalar doğma elimda,

Türkü çağırcll".ım

monim alim<le Gerçaksevorliyim, düzlüyüm manim . Ş imşakdan qelemdir

Burnx, yabançılar qınasın moni,

ardaml i oğullar tanısın mani,

Üzümda o\may'b üzlüyüm menim. Sınaqdan çıxan.lar sınasın mani.

Dada Qorqud nadir,

ud, qopuz nadir, ay-ulduz nooir,

Çocuqken duymuşam yurd, ulus nadir, Saz

nadir, türkü

na,

Günaşdir gözümde gözlüyüm manim.

Kim bugün ağlayır o, bir gün güler,

Alçaqlar bağımı dalar süngülor, Bilir öz yurdumda özümünküler.

Bir özga alomd.ir özliiyüm manim. Buxar<'st, 1989

AC DaNizna

Oldum

bir ay Ağ danizda, Xandan,

insan kimidir daniz de, Xendan Gah mutlu olur o, gah da darğm . Qaldım gidi dalğalarla dalğm.

� 294 �

SARI GaLiN TÜRKiJSÜ San gelin türküsü Bir gözelle bir küsü.,, Sarı galin türküsü

San simin ürküsü.

Ses1eninca savuşur Ayrılığın bürküsü. Bu türkü bir sevginin

Duyğularla hörgüsü ...

Sarı gaJin türküsü

Çiçeklarin mürgüsü.

Bir derenin tülküsü ...

"Bizim türküdür" deyir

İ.rtanbu!,

1 984

QÜRBaT ELLaRDa

Azerbaycan dünyada olan dünyadır mona, Dünyanın svfasım men bu dünyadan aldım.

İtaliyada gördüm,

Bu safanı, dolaşdım dünyam döne-döna, Ne

İspaniyadan aldım.

Bu sefa na Avropa, na Asya, na Afrika Ölkalarinda olar, bu yurdun sofasu.lır!

Bu yurdun safasıdır, yurdun, ey Rofıq Zoka,

Qürbat ellarde

qalıuaq

cefalar cafasıdır!

Malta. 1984

� 295 �

TÜRK GöZ0Lİ Ceyran kimi qızdır o gözal türk.

Qaplan derisindan geyinib kürk,

Heyra.nmı olub qaplana ceyran? Qaplanmı olub ceyra.na heyran?!

Alamda

Bir naşa saçan qamdir o gözler,

Qaplan

bir alemdir o gözler.

Ceyranm ı o qız, qızmı o ceyran?! kimi qansızmı o ceyran ? !

Qaplan kimi ceyranmı o,

Ceyra.n kimi qaplan mı o, bilmem, bilmem !

Ceyran kimi qızdır o göze] türk, Qap\an darisindan geyinib küık.

Bir qaplanı soymuşmu o ceyran? Ah, ol mamaq olmaz ona heyran !

Qaplan

Ceyran kimi

baxmaqda

o qıı.plan,

kimi yaxmaqda o ceyran.

Qaplan deri sindan

Ceyran kimi qızdır o gözol

türk !

geyin ib kürk,

Arıka,-a,

1987

BU MaML0KaT ardamlidir bu mamlakat, Har bucağında bereket. � 296 �

Usıad Şamil

Giiv.ma

Gördüm. igid erenleri, Yurda könül verenleri.

Tanıdım höyük ulusu, Ölen

deyil Türk ulusu!

Qorxusu yox alçaqlardan, Quduzlardan, daşnaqlardan. Qüdratlidir Türk o�lu Türk,

Qeyretlidir Türk oğlu Türk 1

Davulu duy, qopuza bax, Aya boylan, ulduza baxl

Ulu türkün torp�dır!

Ulu türkün bayrağıdır,

Ulu Türkün varlığıdır, Atatürkün

varlığıdır!

Bu mamlaket Türkiyedir,

Türkiyeya Türk yiyadir! . .

fçranbul.

FATEHL0R Türkü üç qitaya hakinl yaradan

Ayla ulduzla ucaldıb göya Türk bayrağını, kimlardi? 1

Qoruyub yutıcd.ardan ulu Türk torpağını, Adlayan türlü danizdan, qaradan kimlardi? ! biçen,

Qalbi istanbulun eşqiyle dolan fatehlerJ Dağlan, daşlan şimşekli qıhnclarla

� 297 �

1 984

Ömrü canglarla yürüşlarlo. savaşlarla keçan, At belinde, çadır a1tında olan fateblar! Yağdarla <)bOO.i i.iz-üzad.ir Türk oğlu, Yerüzünda ozoli möcüzedir Türk oğlu!

1989

SABİBİYİK Aylı, ulduzlu u.!us

bayrağının

Biz bu varhqda bu Türle. torpağının

Nuruna

göz dik anin qalibiyik !

azali va abadi sahibiyik !

1989

ÖLKaMi VAR?! Gö:zel İstanbulun gözel qerni var, Öyle bir qam ki türlü ıwhremi var.

Hat zaman üz tutar sevan1ar ona, Har kasin sanki onda. hamdami var. Dardine

mel ham ist�yan galsin,

Güllerinde şofaqli malh�mi

Bir

var.

Seyr edanlar bilar ki1 alamda şahardir ki minbir alemi var.

Ona heyran olan danizlarinin

Su larında bölük-bölük gQmi

var.

0, bir afsanaclir bu gercakda, Bir rnalekdir, ilahi görkemi var.

� 298 �

Türklerin o!k<}Sİ nda ö lkodi r o, Ondan üstün olan bir ölkomi \'ar?! f.çtıınlml,

1989

İsıwıbul.

1 989

TÜRKLaR

Türküyadir ruhumuzu dindiran, Dilimizda bir yabançı şarqi yox ! Bü tiirklardir o türklam s�s veren, O tü.rklarin bu türkkırdan farqi yox '

DÜŞMANLARIMIZ

Düşmanlarımız bizlera Türk söylamiş ancaq, Türkom demayan yurddaş1mız düşmaı:ınn ızdır! Düşmaz yera Türkün göye y üksaltdiyi sancaq, Türkün göye yüksaltdiyi .� arıcaq şanı mızdır!

Türk sözünden niye ürktitsan adı n Türkdür, Türk ! Türk:a ürkmak yaı:amaz, arkadaş, ürk makden ürk ! Türkün imanı höyük yurdu böyük, andı höyük, Kabamiz Türk iyedir, yalvacımızdır Atatürk! . . Ankara. J Wltı

GÖZ8L İST ANBULDA

Gönfüın gözal İstanhulu, c0nnotdir o c�nnot, Cannatda de olmaz sanıram ondakı ziynat .

Üç ay

Gezdim gözal

istanbulu, başdan-başa gezdim,

sarıhb boynuna, har sgmtini sezdim.

Bundan gözeli yerda

Dünya geniş, albatta, gözal baldasi çoxdur, de yox, göyda da yoxdur.

Duydum canım İstanbulu, hap varlığı Tütkdür, Bir ölke sığar qoynuna, ulduqca böyükdür!

İstanbula daldım. Bakıma banzari çoxdur, Onla Bakımın sözleri

Sandım Üzlerda

çox, izlari çoxdur.

Bakım istanbula köçmüş, na saadet! o şofqat, o nezaket, o mehebbet !

Baxdını adımız bir, royumuz bir, dilimiz

bir,

Gördüm odumuz bir, suyumuz bir, elimiz bir.

türkü deyan sevgili türkdaşlanmızdır!

İstanbulun övladlım yurddaşlanmtzdır,

Bir

Var ol dedim

İstanbula hasret canımızdan, can Azarbaycanıtnızdan!

Candan ona bağlı

lstanbul,

1 984

OONİZ ŞAİRİ

Kimdir o igid yolçu

ki şimşek kimi çaxmış,

Al yelkeninin üstüna Ay-yıldızı taxmış'l!

Türk duyğulu ti'ırkda.şlanmızdan biridir o,

Türkün daniz ilhamh daniz şairidir ol İstarıbui. J 989

� 300 �

•

� c)

fi cöza.t, s'E1/!M.prvtı Q'�"" �

nnv�a .1 �

)� (ı

!Za_'L_'lJ._llfU _"a'J(!)(t fJ_ö_ :cM'1'-_s_'lM. _ı__,�· _·_

•

QURBAN VER0RDİM O birca kaJman.:� min can verardinı, ômrümü, günümü dard eyleseydin, Ömrümü, günümü dennan vcrerdim. Mana birca kolme can söylas;:ıydin,

Bezdirdim qalbini sadaqatimla,

zülmatimla

QaJdım h�srntimla, müsibatim1a,

Sana bir işıqlı cahan verardim. Könlümü alsaydm, bu

günll;)r neca da men-a ruı.ydt\aı,

Könlüma, gözüme şef<Jq yaydılar, Geden günlerimi qaytaraydılar, Gelen günlarimi qurban verardim. 1 9 75

AYRlLDIQ

öyle aynldıq ki, saninla, ey gül,

Bir da aynlıqdan ayn düşmarik! Ah, bu son hicranın vUsah müşkül, Dağ dağa rast galar, biz görüşmerik! . . 1 9 75

� 30 1 �

KÖNLÜMÜN TÜRKÜSÜ Könlümün türküsü sansiz olmaz,

Gülşanimsan, çamanimsan, gözelim! Gözlerin nur do l u nargizlardir,

atı eri yasamanimsen, gözelim !

Yasaq olmuş sene dardsiz naşa, N�şasiz derde qenimsan, gözalim! Ruhum ömtiim boyu sandan bezmez,

Sen ki marmarbadanimsan gözelim ! Qolbimiz bir wrur alamda bizim, Man senin, sansa menimsen,

gözalim! 1987

UZAQLARDA

Uç.ar uçar uca qartal dumanl1 dağlarda., Gôran o qartalı olmaz çiçekli ba�larcla, Şafoqli pancaralarda, yaşıl budaqlarda,

Qanad çalar dali könlüm kimi uzaqlarda. 1 985

Na BİR TaSaLLİ

var,

N� manda dözüm var, na canda tab var, Fikirden qamatim suala dönmüş, Na bir tasalli var, na bir cavab var. Könlümda, gözümda bir iztirab

1 986

� 302 �

CEYRAN San ki ccyran gozlerinla qızların ceyranısan,

Ey gözal ceyran gözal şairlerin seyramsan,

Kim görüb candan könül vermez sena, mümkün deyil, El senin heyranın olmuş, san kimin heyranısan? !

AÇILDI

1 9 73

Bahar geldi, alamo nur saçıldı, Dağın-daşm rengi-ruhu açıldı 1 966

UZAQ DÜŞDÜ Mondan, ah, sevgilim uzaq düşdü,

Bağrıma qar, qırov, sazaq düşdü. Köksüma dağ çakildi, dağ düşdü, Ayrı 1 ıqdan könü.l qaçaq düş<lü.

ömrüme yasaq düşdü.

Başıma sırına-sırma ağ düşdü, Yaşamaq

1 98 7

GÖZaL XATİRaLaR Bir güneşdir o göza 1 xatiralar dunyama,

Ah, nolar söylayaram, hisslarimi dindiraler. O gözal xatiralar indi girir röyama, Dadlı röyalara benzar o göz.al xatiralar.

� 303 �

1 980

BAHARLA G0L Qoyub xazelda alami,

Baharda getdln, eylem\? Sovuşsun ömrümün qami Doğan güneşle parla, gal.

Bahar gelir, baharla gaJ! Bahar gslir, canım-gözüm,

Do l ub ge<:ayl0 gündüzüm,

Revamı gülmesin lizüm? San onları ayarla, gel , Bahar galir, baharla gal.

Baharla gol, bahar kimi, Bahar saninla yar kimi, atir qüban qar kimi , Alovlu

lalezarla

gel,

Bahar golir, baharla gel.

K.önül vüsalı özlayir,

Gözümsa yollar izlayir,

Gal, ey malak ki, gözleyir Rafıqin intizarla, gel,

Bahar galir, baharla gal! 1 970

GÖZ0LSaN Canım, söz yox, gözelsan, Gözelsan, çox gözelsen! Unutma, ey gözaJ qız, Gözal olmaz Zekasız.

Göze! bir üz gözeldir , 8vat, sözsüz, gözeldir.

Jr'i'. 3 04 �

Xoşum gelmez ezelden

Zakasız bir gözelden.

Gözalsan, ox. göwlsan, Gözelsen, çox gözalsan ! Zaka olsa gözelde, Y axın durmaz xazel d-0.

Bu çarpan qalbi dinla. Zeka olsa seninla.

Xazana uğramazsan, atirli, güllü yazsan.

Yaz olmunnu xazalsiz? Zeka olma:z gözelsiz . . .

1986

SEVGİLİMİN

Dilayimdir, dilayimdan keçir o, Üreyimdir, ürayimdan keçir o, Orada izleri var sevgilimin.

O baxış1ar, o yanaqlar na gözel, Qönçedan ince dodaqlar ne göze!,

Ne gözel gözleri

Gözet üzda

var sevgilimin.

Ah , o saçlar na gözel dalğalanar, ne gözal halqalanar,

Aylı gündüzlari var sevgilimin. Hissleri, duyğulan, qayğıları Türkülerdir ucalar, aydan an, Gül kimi sözleri var sevgilimin. 1 9 75

� 305 �

DEM0, EY GÜL Deyirsan: "Sandan önca Man ölüm . " . .

Dema, ey gül!

Öleremt san ölünce, "Men ölüm" deme, ey gül ! Hayatın gömülünca Man ölüm! . . Dema, ey gül!

Bu arzum sentek

ince, gül!

Men ölüm, deme, ey

BU SABAH

1 983

Bu gece innaqlar çağlar qanımda, Canımı görüram sanki yanımda, Sanin ürayindir manim c anımda, Mana s andan özge penah olmasın. İnana bilmiranı, inan, özüm da, Başın çiynimdadir, al in üzümda, alini öpmayinı günah olmasın.

Bu gece kainat gülür gözümde,

Aypara göylarde duran bir qayıq, Duyğular oyanıq. ulduzlar ayıq, Bu sabah s e ni n l e aynlmalıyıq, Bu gece istaram sabah olmasın ... 1985

GETMa, GôZaLiM, GETMa Geldin, no gözal oldu,

Gül açdı, tikan soldu,

Güldükca, gözüm doldu,

� 306 �

Getma, mani terk etma, Getme, gözalim, getma!

Sonsiz dağıiar dağlar, Sansiz ağılar çağlar... Sensiz yığılar bağlar,

Getma, mani tark etma, Sensizlamişam, getma!

Getsen, göreram yay, qış Gülşande ular qurt-quş, Bülbüllar olar bayquş.

Getma, mani terk etmo, Gebno, gözalim, getme! Getıron, danlar ağhm,

Bağrım yarılar, b ağrım

Köksümda qopar ağrım.

mani tark etme!

Sensizlamişarn, getme, Getme,

Sanma gazerem sansiz,

Candan bezerem sansiz,

Monmi döZ3rarn sensiz?

Getma, Getme,

mani tark etme,

gözolim, getme ! 1 9S5

BAHAR G0LİBDİR Yene da bahar galibdir, Nece bextiyar galibdir!

Yamaca çemen,

dağa güJ,

Düza lalazar gelibdir.

� 307 �

Bezenib gal in takin çöl, Neça nağmakar galibdir. Dumanım gedib başımdan, O gözal nigar ga1 ibdir. O göz.al nigar k.i g0lmiş, Gözal intizar galibdir.

baharda bir bahar var, O baharlı yar galibdir. Bu

O baharlı yar ki gelmiş, tkiqat bahar gelibdirL.

ı r;�·j

OLARAM

San açan bir qönça olsan, Men senin bağçan olaram, Manim dilayimce olsan, Saninla bir can olaram. Dadlı bir nağmesen

mana,

Bunu çox görme sen mene, İşgance vermas;:m mana, Mutlu bir ozan olaram. 8hdü-peyman bir yol olar,

Darda- dannan bir yol olar, Uda qurban bir yol olar,

Man har gün qurban olanım. 1 985

� 308 �

saNiN KİMİ

Gülüm, senin kimi sevimli gül yox, SevincJi bir qönça yox senin kinıi. Senin könlün kimi inca könül )11:>x,

Çox da ki dadlı qız çox senin kimi.

Gözallik alemi

gülar üziinde,

Gül üzün ömriimca seyrim olaydı. Nolaydı öı:nriimce bu yer özünde

Manim senin kinli şerim olaydı.

Başqa bir gözalde menim gözüın yox, Olsan da an aziz düşmenim kimi.

Sen seve bileydin, kaş, menim kimi.

Menim senin kimi güle sözürn yox,

1986 *

...

Can var ikan qisnıet oldu candan

ayrılmaq man&,

Candan aynlmaq demok canandan aynlmaq m..m�... 1976

ÇAÔLAMA Gülüm soldu, baharımı aldı qış, Çağlama, ey derdli könül. çağlama! Ağlamaqdan kim� mutlu olmamış.

Ağlama, ey dardli könüJ, ağlaına!

Tanmlaşıb rübabının tek sfrnj, bilmem göz. yaşımdan aksimi, Dağlama geJ öz alinJe köksünıü, Dağlama, ey dardl i könül, da�lama!

Göra

� 309 �

Bu dünyada na çakibsa, mard çekib,

Burax gedim, yollanma sad çekib,

Aşıq o lan hasrat çakib, darcl çekib.

Bağlama, ey derd.li könül,

bağlama! 1 985

İNANDIM

günlarima gün do�ur kimi, Kımı.

Axır gozyaşianm oır yagmur

Getdin,

Baharını da getdi, gülüm da getdi,

Gözümden bayat da, ölüm da getdi. Qalmadı ömrüm da, heçna qalmadı, Kimse rnarum kimi darda dalmadı .

Özüm d0 bilmedim na x01mr oldu, Gecoyl� gfuıdüzüm barabar oldu.

Baharda galmişdin, baharda getdin, Getdin, gül da getdi, bahar da, getdin.

Getdi dadlt

günlar, dadlı seyirler,

Baharda barabar olur, deyirlar. Gecayl� gündüz, Düz imiş bu, düz. . . 197 7

G0L, SEVDİCİYİM

Sandan san ayırdı n mani, can qalmadı canda, Sensiz yaşanı.aq ölmaya benzer bu cahanda. Qalbimda olun ağrılar artar bu b;:ıladan, Qurbanın olum, gel, mani qurtar bu baladan! � 310 �

Gal, qönçalar açsın yena, uçsun xezelim, gel,

G:JI, sevd iciyim, gal, mal0yim, gal, gözel im, gall Galsan,

galacak yaz, gülacak gül, gedacak qam,

Cannat galacakdir, gedacakdir bu cahannam!

İlham gelacakdir mana

galsan yena, galsan,

Ssnsizlamişam, ah, bunu bilsen, yena gelsen!

Gal, gülmesin alam mana, gal , yalvanram., gel, Gal, gal ki ö1üm samtina har gün varıram gal! Çarpar deya gülşenlarn bir qahqeha sandan, Gülşanlara dalmaqda könül,

nuru gedandan.

gel, gözelim, gal!

GülŞDnleri mırunla beraber gazelim, gal, Gsl, sevdiciyim, gel, meleyim,

1 977

"' . .

Senin dadlı öpüşün gözellikdir bir

udum,

Bir udum daha ver ki, unudulsun bu yanğı, İçinca yerimdeca qovaq kimi qurudum.

Bir udum gözalliyi, söyla, na cür unudum? ! 1984 • • *

Bir zaman öz oliyla yaxdı, qovurdu mani, Bir gülşana döndarib, göye sovurdu msni,

o, vurdu mani!

Düşdüm ayaqlanna, monim üstüme düşdü,

Vurdu ildınm kimi vurdu,

1984

� 31 1 �

AMANSIZCASINA Yanlan bağrıma daş basdm amansızcasına.

San m eni m manliyimi asdın amansızcasına,

Qelbini qısma deyib, qısdm amansızcasına, Yanlan bağnma daş basdın amansızcasına. Bir zamanlar nece de braxtim0 yardın, gözelim, Na dilardimsa, duyardımsa, duyardın, gözalim.

Köksümü parçalaytb, bağnmı yardın, gö�lim,

Yanlan

bağrıma daş basdm amansızcasına! 1 984

YAD ET Bilmem, haraya üz tunun afqanın elinden, Ayrıldı alim san kimi cananın alindan, Oad eyleyer�m daima hicranın alindan.

Hicranın alindan deli könlüm kimi dad et, Yad et o görüşlarla keçen günlari, yad et!

San ki, ahşan ruhum idin, ruhumu şad et, Şad et mani, bir an yene ruhumca murad et. Bir an azabında, ne zülmünde inad et !

Yad bilme Zekanı, ne qiyam et, no fasad et, Yad et o gülüşlarle keçen günlari, yad et! 1984 * * *

Bezak-düzak istamaz binadan gözal üzl0r, Sürme nedir na bilsin güneşle dolu gözler.

Senin tabii atrin tebiatda tapılmaz, Bahar tannçasısan deyan hissa qapılmaz. 1 980

� 3 12 �

OXŞAMA

Galişin üro.ksiz oldu, Görüşün süraksiz oldu,

ScvgjnJa odlanan könül

Ömrüne garoksiz oldu. Düşdüm qaranhq ax.şama, Ox, mani daha oxşama!

Güneş batdı.,

ayım gıetdi,

UlduzJar alayım getcli, Nalm- çakdi yanan könül, Vayım ga\di, hay1m getdi. Düşdüm qaranhq axşama, Ox, mani daha oxşama!

UtJ"adım azaba yalnız,

Man yalnızam, yapa ya\mz, Y aJnızhğın üzii qara, Hardan işıq tapa yalnız. Düşdüm qaranhq axşama, Ox, mani daha oxşama! 1 984

BU AXŞAM Bu axşam mutlu axşam, Sahildoyik baş-başa,

Da\i kön\ümdo ilham. Ulduzlar bir tamaşa, Her birisi bir ağ şam, Bu axşam mutlu axşam.

� 313 �

O füq\erda aypara Durub bir yelken kimi,

Ka.ş, o bizi apara.

San da düşün men kimi, Men sene vuııılmuşam,

Bu axşam mutlu axşam. 1984

UNUTMADIMI? Eşitdim, çekince menim adımı, Demisan: könlünü owtnıadımı?

Gülüm, qırmadınmı

qol-qanadımı,

Soni Rofıq Zaka unutmadımı?! 19114

SANARAM

Yaralı n ey kimi coşar. inlaram,

Dolu gözlerima çan qovuşanda.

Göz-göza manimlo sen konuşanda. Sanaram bir inca türkü dinlaram,

1984

GÖRÜNCa Dünyamı qaranlıq saran

zamanda,

San doğdun ömrümde bir güneş kimi.

Varlığım yoxlu�a varan zamanda, İçimda oyatdın bir gün eşqimi. Ağlayan könlümü kiritmek üçün,

Canlandır gözümde her gün eşqimi.

� 3 14 �

Soyuq hasretini eritmek üçün Sensiz otağıma gir güneş kimi.

pas tutar, gülüm,

Bir sabah eylesen sürgün eşqimi.

Qolumda qandalım

Yas tutar, görünce ölgün eşqirni... Rafiqin bilsatı yas tutar, gülüm,

1984 *

• •

Aynldıq, yolları qar, sazaq oldu, Könlüm hasretinle yalquzaq oldu. Deyirdin: yaxmda görüşacayik, Na oldu? Bu yaxın ne uz.aq oldu?! . 1984

SEVGİ Sevgidir uzadan

ömrü, heyif ki,

Ömürden qısadır dünyada sevgi.

GEC0NİN O TAYINDA. Gülüm, yaşatdın m;;:mi,

Gecanin o tayında. Göya ucaltdın mani Gecenin o taymda. .Odlu bilmeceler var,

Dadlı düşünceler var. � 3J5 �

••

Gündüzlü geceler var

Gecanin o tayında. Gecenin o tayında Könül arzumu gördüm.

Baxt ulduzuınu gördüm Gecenin o tayında. Bu dünyadan n0 anlar Eşqe tutulmayanlar?!

tayında.

Yaşar abadi anlar Gecenin o

Boşluğa at dın meni, Derde uğratd.ın mani.

Zülmata qatdm mani Gecenin o rayında.

1 985

saNDaNMİDİR İlhamısıın bülbüllerin, Şerisen qızılgüllarin, O gözlarin, o ellerin Nargizden, süsandanmidir?

Yanında könlüm quş olur, Ayrılıq bir bayquş olur, Rafiqin ki, bihuş olur,

8tirli buS8ndanmidir?

Gül nafosindir nefesim,

Basimdir menim bu, besim, esendmırnidir?

Rüzgar eser asim-asim, Tellerin

� 316 �

No garak xazelleşmayin, Çocuqtak dacalleşmayin, Sanin bu gözellaşmayin Sen mandan küsendenmidir?

Refiq bilmez biganalik,

Gülüm, bunca divanalik Biganalik - viranalik,

Mandanmidir, sendanm idir? 1 984

SEVGİ OLUB D&Ji könlüm zaman-zaman vuruJub, UcaJardan axıb-axıb durulub, Mani candan yaxan nadir? Sevgi ! Mani şair edan da sevgi olub! 19/J5

QOCALMAZ Kim deyir bu hayatda ucalmaz seven insan?! Seven könül qocalmaz, qocalrnaz sevan insan! 1 985

M0NİMS0N Bu dünyada yazımsan, gülşanimsen,

Manimsan, ey manim yarım , manimsan!

Refiqa olma ömründe qenim san, Manimsan, ey menim yarım, manimsan! � 3 17 �

Çanimde ş.ölo, ş.ölamda çanimsen. Bu deryada gamim san, yelkanim

Gözümden düşme, olma

san,

düşmanim san,

Menim.sen, ey manim yarım, maniınsen! T.985

OLDUM Ayrılığın üzündan bir san yarpaq oldum,

Gülüm, sanin sözündan rengi ağappaq oldum. Rüzgar önüna qatdı, qar vurdu, şa.x.ta yıxdı, Men yaxıla-yaxtla

sonunda torpaq

oldum. 1985

QALMADI

getma, aman, qalmadı, Manda o gündan bari tabu-tavan qalmadı .

Qal dedim, ey sevgilim,

kimsasiz, Aldı o canını. manim canımı, can qalmadı. Daldı gözüm yollara, qaldı könül

aııari qoynunda men qaldım, olub dorbader, Dardimi arz etmeya dağda duman qalmadı. Yıxdı o zat ım mani, bir

daha qaldınnadı,

Mende güm.an qalmadı, onda iman qalmadı.

ümid, qaldı xalından asar, Qalbirne xal saldı, xal, başqa nişan qalmadı. Qalmadı asla

oxlarını daş qının

Hansı yanıq aşiqin qaddi kaman qalmadı?! 8lda kaman hıçqıran,

� 318 �

Yox, dediler, derdina çara yox aşiqlarirı,

Çox sinadefüu tapıb sordum, ozan qalrnadı.

Sevgimi heç eyledi, heçna kimi heçnedan, Heç kesi yoxdur deye, heç nigaran qalmadı.

güman qalmadı.

Qalmadı sevdan sanin, qaldırnı sevgin, Zaka,

Bir daha ah etmaya manda

1 984 ... * *

Gözlarim olmaq üçi.in

Güzgü� ah eylamişam. Görmüşom gözlerini Süzgün, ah eylamişam.

Gülüm, afv eyle meni, Yüz günah eylemişom. Yüz günahım.la q_alıb, Yüz

gün ah eylamişem. 1984

HİCRAN Tutuldum bir qarib eşqe, Ne gördünı cövrdan başqa, Gedaydi hasratim keşke,

Ne zalımmış, aman, hicran'

Ölümd�n fsrqi yox uyqu,

Bu qorxu odlu bir qoıxu,

Keçilmaz bir denizdir bu, Açılmaz bir duman hicran.

� 3\9 �

Müıiivvat yox, folakat çox, 8dalot yox, odavat çox.

Her i llatdan yaman hicran. Şikayat çox, müsibet çox,

1 965

ÖLÜNCa

Sansiz yaşaya bilmom, dinle könlümü, dinla, Saninla bir kafene bürilnaydim ölünca, Olmazdı iztirabım torpağa gömülünca.

Gündüzlarim seninle, gecalarim san.in.la!

1965

DÜŞM0K bextima,

Ayn düşmek kima düşmüşdü ki, düşsün mene de? Aynlıq düşdü monim

erkan düşdü.

düşel i üstüme şimşek çaxdı,

Y ı ldınm düşdü, aman vermedi, birden düşdü

Düşdü zülmat,

düşman düşdü

Qara sevdaya düşenden beri düşdüm nıhdan, Men düşao derde na dost düşdü, na

derd düşdü, düşündüm, Tannnm marlıamati, qeyzi bize ten düşdü. Sana derman, mana

gözalim,

Düşmesin kimse manimtek ki, yaman düşdüm mon, Mana ayrıldı tikanhq, sana gülşan düşdü. asla dilimdan düşmez, düşdüm, başıma den düşdü.

Oda düşsem de, adın Neca dilden-dilo

� 320 �

Na güna düşdü Zeka sandan uzaq düşmekle,

Tilsima düşdü ki, sandan ebadi gen düşdü

1 990

BU BAHAR

Bir yaşıl ulduza benzer bu bahar, Qomlidir, yalqıza banzar bu bahar.

Gözleri yolda olan sevgil idir. Alışan qönçelari nisgilidir,

Bir gözaldir ki, gözallar heyran , Bir göza llik ki, umulmaz seyran. Gözlarindan azali nur süzülar, Titreyan panba şafaqlerla gülar.

Gülleri,

qönçalariyla bazenib,

Xilqatin incileriyle bazanib.

Bir gelinlik qıza benzer bu bahar.

Qamlidir, yalqıza banzer bu bahar,

1.986

BİR GÖZ0L ÜZ Bu gözallik ged.ocak, inca masaldir, gözelim, Her gözal en gözel, an dadlı qazaldir, gözalim! Gözal, albatta ki, çox şeydan azaldir, gözaliml Bir gözol qız üza güldük.de gözaldir, gözalim!

Gül üzün bir üze gülmürse, xazaldir, göze l i m !

1 986

� 32 1 �

YADİGAR KİMİ Canlandı l alezar

Geldin xaz.anlı ömrüma bir gün bahar kimi

kimi ruhumda şefqatin.

Gördüm ki, ülfatind3 görünmür sedaqetin, Yaşlandı gözlerimde sevincin qübar kimi. Ulduzlar odlanıb başıma yağdı qar kimi .

Getdin, xeyala döndü xeyahmda suratin,

Man oldum

ixt1yar kimi,

san

hasratin.

b<)xtiyar kimi,

Çağlar, atar damar kimi qelbimda

Bağrım mazar kimi, nefesim ahu-Z<:U kimi, Şimşeklenib gömüldü qaranhqda vüsJetin. Sansiz davam edan

davamsız mahabbetin

Çıxma.z, canım çıxınca canımdan azar kimi. 1 984

Na DEYiRSaN? deyirsran'I !

Son sevgiye gerçokda bir afsana deyirsen, Sensiz yaşamaq ölmeye benzar,

S0n3\z yaşamaq ötm�ye benzar, no deyirsan? l Candan keçen aşiqlara divana deyirsen, Gerçok da, gülüm,

sevgidir, efsana da sevgi,

Gülfor açılar, parlasa viranada sevgi, Sensiz na könül var, na ömür var, na da sevgi,

Sensiz yaşamaq ö1rnayo banzar, na deyirsen?! � 322 �

YAGMUR GÖZLÜM Sana gülmak yaraşır gülşande,

üzlüm,

Güllar eşqinle gülür, gül sen da! Gül malaklar kimi, ey gül

Ağlama, ağlama, yağmur gözlüm!

Ağlama, ağlama, udlar ağlar, Dolu könlümde umudlar ağlar. Sana daldıqca buludlar ağlar, AAlama, ağlama, yağmur gözlüm . . 1 978

M0L0K YAVRUSU Gözlarin ilahi ulduzlar kimi. Saçın qızıl güneş, üzün beyaz Ay, Galişin sevimli il kbahar kimi.

Haray gözelliyin elinden, haray!

İstesen gözümdan bulaq ç�karsan, Qasırğa sendedir, ümman sandedir, istasan köksüme min dağ çekersen, Dağ sonda, sel sanda, duman sandadir.

Qarşıma sad kimi çıx.ar har divar, Çıxsa da ömrümün fennanı birdir.

Zavallı könlümün minbir d�mii var, Minbir derdiminsa darmanı birdir...

Canlı qönçalermi gül dodaqlarm? Qızılgül atri var gül nafasinda.

sesinde.

Gülen dan yeridir al yanaqlann, Ruhumun sesi var sani n

dansan da, sensen!

Bilmiram, olubmu malak yavrusu?

Mal�k yavrusunu

� 323 �

Sansan yer üzün.da sevgi tanrısı, Tanrı da, malek da, insan da sensen, abediliyinle, szalliyinla

Zaman da sendedir, mekan da sanda! San bir kainatsan. gö:mUiyin\a, Rafıqin da sanda, Zekan da sanıla.

1984

NiYa GaLMani

Getdi yar, niya galmadi, Ölmadim deya, galmooi.

bağrım menim. Paralandı bağrım menim.

Y aralandı

Tutuldu naşali könlüm, Mecnun oldu deli könlüm ...

Döndü Leyliya, gelmedi, Bilmadim, niya galmadi.

Getdi yar, mandan incidi,

Neyladim, naden incidi?!

Gözü döndü, sözü döndü. fürdan-bire üzü döndü,

İçimde odu sönınOOi.

Özı1 dönmOOi, dönmadi.

Bu aynlıq acaldi ki,

Yarıma öyla geldi ki . . .

Bilmedim niye galmadi, Ölmedim deye, g0lmadi . . . 1985

� 324 �

DÜŞÜNMa, SEVGİLİM Düşünma, sevgilim, bugün

solar demo

Gülümsayan çiçaklari,

Bugün-sabah

Bahannın bazaklari.

Tabietin çiçekleri Golan bahar açar yene,

Bahar galan zaman Günaş Doğub şafaq saçar yene.

Düşünma, sevgilim, bugün Bir

solan çamanleri,

yasamanlari .

Laçaklarinde çan duran

Zavallı

Payızda qovrulan çam•m Zavallı, çanli yasanum. Açınca nur çiler yena. Baharda dirçalor yena,

mahabbati,

Düşünme, sevgilim, aman,

Düşün

Düşün bizim

menim zaman-zaman

Düşündüyüm müsibati ... 1 986

UMUDSUZ MaHaBBaT

Umudsuz mahabbet bağrımın da�ı. Mani için-için yandmr, gülüm. Umudsuz mehabbat odsuz ocağı, İşıqsız zülmoti andırır, gülüm.

1 986

� 325 �

GÖZLaMaK Göztarim yollarında, gözlayirom,

Gözlamokden gözal no var. gözalim?! Seni axşam-sahar azizlayiram, Qelbimi hasrartin yaxar, gözalim! Qara qışdır bu ayrılıq, vallah! GözJamakdan gözet ne var, gözal iın? !

var, eyvah, Qıştn ardında var bahar, göz.alim... Gözlamakdan gözal no

1 986

KÜSDÜN Neçin getdin, neçin küsdün Rafiqdan, Alovlar adladı üstümden, ey gül!

Könül ağlar ki dağlar birçe-birce Dumanlanmış manim tüstümdan, ey gül! Neçin lcüsdün Zakadan ki sonunda Hayatda.n, sevgidan küsdüm men, ey gül! 1 986

ŞAİR KİMİ Divane eyledin mani,

Sevg in içimde sirr kimi,

alinle hörüklarini Sal boynuma zancir kimi.

� 3 26 �

Ha inildayirn,

ha yan.un,

Kimsa olmasm bayanım, Qollan bağlı dayanım Qarşında bir esir kimi.

Dişlerin gövher kimidir, Qaşların xencer kimidir, Gözlarin seher kimidir, SaçJann bir fecir kjmi. Göz

qoyma heyranlanna,

Can yandırma canlanna, Oduna yananlarına

Yanma yetim-yesir kimi.

Başıma dünya darmıdır, Saçıma yağan qarmıdır? Gülüm, zavallı varımdır

Aşiq olan şair kimi?! 1 983

YARALANDIM

de sanin üzündan İçimda dardlarim sıralandı, oy ! Keskin qılmc kimi kasan sözündan

Ay üzlüm., yene

Yaralı ciyarim paralandı, oy! Dondu qönçelorim sazaq düşenden,

Man sanin gözünde yasaq düşanden. San manim gözümden uzaq düşenden Üroyim canımdan aralandı, oy !

Torlan oyla�ımı

sar

alan kimi,

Dünya gözlerimde qaralan kimi Baxtimin ulduzu qaralandı, oy ! Ömür gülşenimi qar alan kimi,

� 327 �

Sansen bu dünyada sözümün başı,

bir özga könül sirdaşı, Senin hasretinle gözümün yaşı Bağnmrn başında qoralandı, oy! Aramam

Duydum

ayrılığın zülömdür,

zülfün,

gülüm, Sağalmaz yarayla yaralandı, oy ! ..

Bildim na demakdir ölmedan ölüm,

O gül ollarinla Rafıqin,

1988

G0ZİR0M ONU

Nur girmaz mazara, deyirla,r, ancaq Nur endi mezara bir axşam çağı, Gözlarim önöndo söndü bir ocaq Uğradım azara bir a:�şam çağı.

Giinaş batıb geldi, itdi bir anda, Gözümde yer üzü zü1mata döndü, Bir yolluq batırmı günaş batanda?

Baxtimin ulduzu söndü, no\3 söndü. Köyrak hisslarimla bir ağı

hördüm, sevginin sonu. Qabra girdiyini gözümle gürdüm, Vena bu dünyada gazirem onu. Dedim ki, bu imiş

gezir? Dünyada men n-a geziram?! Xayalırn gerçakda afsana gezir. Dünyada man onu yen� gazirem. . . O nurlu malakdan asar na gazir?

1 984

� 328 �

MaNİM ÜÇÜN Getdi o aypara mi3nim, BulUıtanm çaram menim? Dardim olmur aram nıen1m, Sim eylayi.b yaram manim, Ürnyimda sim ağlayar. Na ömür, RB gün bilerenı, Har gün foğana g0h�rem, Gözyaşianrnı s1\�ram, Kim ne bilar no dilaram, Men ölmek üçün ölaram, Her zaman içim ağlayar.

Göztarimda çan ağlaram, Üreyimda san ağla.ram, Sonnaısan, neden ağlatam, Saçlarımda dan ağlaram, Senin üçün man ağlaram, Menim üçün kim ağlayar?! l 97S

QISQANCUQ

Faruq Nafiz Çamlıhel;,

Kim s<Jninle üz-üz&, göz-göze olmaq dfü�r, Qoy, üzü qanı oJsım, gözüna qan galsin.

ömürden, gündan, qoy,

Kim ömründ� bire& gün könlünü almaq diler, Geca-gündüz

zara

Canından olsun sani candan azizlayanler,

gaısin.

Uğrunda can veranlar aranlar sayılmasm. Yol az.sın. saui gün.düz yolunda gözleyenler. Seni geca yuxuda gönmloo: ayı\masm\.. 1 9 75

� 329 �

OLAYDl

Varmadım yanma, alam moni badbaxt saydı, Baxtiyardım, o, manim boxtima yar olsaydı. 1 989

TANRI

Taım moruJen üz dönderib, Bahanma güz göndarib, Bu gcca röyada gördüm Gecama gündüz gön<leriV.

1 91!9

S0NSİZLİK

San intak ağlayanların,

Balaya uğrayanlann,

Cofası çağlayanların, Könüldon ağrıyanlann Gözünde yar olar, Rofüı. Baxışlatın sazaqlaşıb,

Umudlarm yasaqJaşıb, Yaxınlann uzaqhışıb,

Dl\�k\�rin pasaq\aşıb, Sonunda xar olar, Rafıq! Solar çiçekti

baglann,

Susar axan. bulaqlarm,

dağların

Nadir saçında ağların,

Baş.mda qar olar, Rofiq?l

Neçin dumanlı

� 330 �

Enişde qar, duman, yağış, Yoxuşda yoxmu bir çıxış? uğrasan bu qış

Y axır qırovlu bir çaxış, Vüsala

Dönüb bahar olar, Rofıq! 1 9 76

YETaR

Yanmdan ayrı

diişmüşem,

Bu ölümdan betar meno,

Dayme}i bir xetec mana Bunca

ki sayrı düşmüşam,

Na ah qalır, na de kedar, Bôyla golmiş, böyla gedar. Bayquşlar sabaha qador Na ağılar ötar mana. R.uhınnu çaA1atmasınlar,

Köksümü daAlatmasınlar, Dardima dam qatmasınlar,

Manim dardim yeter mano. 1980

GÜLÜM Yarımın hasroti ruhumu dağlar,

Bitdi o görüşlar, getdi o çağlar,

Dağlar dumanlanar, daralar ağlar, Sel olub dağlardan tökülsam, gülüm! bağçarnda güllar töküldü,

Bağrımın başına zülmat çöküldü,

Öm rümün kitabı dördqat büküldü, Baharlı

Yeridir ikiqat bükülııam, gülüm.

.Jr1' 33 1 �

Derdimi

bir kimse bilmez, ağlaram,

Hay1ma bayanım galmaz, ağl aram ,

güleram man gülsem,

8hdima gülme ki, gülmez, ağlaram, Baxtima

gülüm. . . 1980

S0NLİ BAHAR

Geldin bahar galan günü galdin bahar kimi, Hüsnün açıldı ömrüme bir lalezar kimi.

Sevdim sevimli telJarinin nurlu çatrini,

Duydum zarif gözalliyini, inca atrini.

Man menliyimla cşqini candan manimsadim, Dünyaya bir çocuq kimi candan gülümsadim. Getdin bahar geden günü, getdin bahar kimi, Könlümda qoydun özlariıni yadigar kimi. Qış keçmak

üzradir yena, artıq bahar galir, galdi yar gelir.

Ruhum ruyor ki, işta bahar

Sonsiz gülüstanımdak1 güller da gülmasin,

Sansiz bu il bahar golacakdirse, gıolm�\n ... 1971 "' * *

Qelbim evi bir mazaro banzar, manim qübara banz�r.

Naş3m da

Sinamda ne çoxdu Zann eyle

qanlı yara,

ki, lalezara banzar.

� 332 �

Abad olan na var cahanda Fikrimda xarabazara banzor. D<)rman\ , dsvani neyfü.,m men, D�rmani dava azar0 banzar. Bu şeri alamz<)d3 Zakanm Başdan-başa nalezara banzar. 1 96 /

şaRQi öpüşark;m. anginlera yelkan, şefoqlat öpüşarkı;,n.

Gü\şandıö gez\r sevgilim erlran, Ranglerla şafeqler Könlüm açn Ranglarla

Hasretle baxar dakl.ara dağlar, Bir türkü deyer içli bulaqlar,

Qarşınıda güler qöııça dodaqlar, Renglerla şafaqler öpüşarkan. 1970

TÜRKÜ

Önırüma, günüma ŞBfaq saçıldı, Gül OZün gülünce könlürn açaldı. İçimde saxlanan Zülm0t qaçıldı, Gül ii:ıün gülünca könlüm açlldı.

Sevindi bir türkü ötdü kamamm, O göz�l gözlerin oldu gümanını, Aynlıq sovuşdu, getdi dumanım, Gül üzün güJünca könlüm açıJdı. 1 987

Y AŞAMAQ iNoi GaRaK

Baxma ki, yerda alam, göyda bulud var, qard�.

Bir

foğan baslanilir, çünki sükut var, qardaş! indi g;;mıkdir ki umud var, qartlaş !

Qorx ölümdan ki, bugün ölmeye imkan çoxdur, Yaşamaq

Yaşamaq indi gerakdir ki hayat qurcalamr, Giinda düşmenlarinin dardine min dard calanır,

Göz önünda yıxılır qosqocaman bir dövlat, Çatlayıb impcratorluq, sökülür, parçalanır. Yaşamaq

indi

gornkdir ki, dayişmakde hayat,

açdıqca qanat, Bir inan.ela alışır ruh, yaşamaq indi garak!

Gece-gündüz deyişiklikleri duyduqca ürak, Çırpınır quş kimi. enginlere

1 99()

MİNN0TİM YOXDU R M0NİM Har zaman, har yerda yüksek.lardeyem, Har sözüm bir alça�a oxdur manim. Çox da ki azdır yaşım, çox gönnüşam,

Ruhum acd.ır da, gözüm toxdur monim.

Dostum azdır diişmanim çoxdur monim.

Az deyil dünyada dostum, düşmanim,

Do�alardan a\mışaın i1ham1mı, Özgalarden minn;:ıtim y oxdur moniml ,

1 962

� 334 �

KİŞİNİ Kişi arvad, kişi

Kişini eylemez

barbad övlad . . . 1963

EŞİT köksünü qılınc çatmaz.

Eşil, oğlum, atan na söylor, eşit,

Alçağın qulluğıında durmaz igid, İgidin

Tülkünün kölgasinda qurd yatmaz. 1970

B0XTİMİN ULDUZU

O gözal qız uca bir ulduzdut, Bextimin ulduzuna güzgii tutub, Eylemez eşqimin üfqünda qürub, Onsuz alamda qemim sonsuz.dur. 1 986

İBLİSLaR Dabarirken gabarsin iblislar,

Özünü yaxşı göstaran pislar,

Maskalanmış min üzlü artistler,

Alomi zindan cylamak istar,

Ey Zak.a, onlan tanıt, göstar. 1962

� 335 �

MEHRİBANLAR

Mehribanlar

rnehribanlar yanındadır,

Mehribanlıq yaxşılann qanındadır,

Mehribanlıq geler ancaq ellarindan,

Bu onlann ürayinde, camndadır.

1 961

YAPALAQLAR Onlar yapa.laqlar kimi qorxaqlardır! Tayyara qaçmianmı çıxar onlardan? Terrorçulann murdan daşnaqlardır!

erler

vuran

arx.adan o alçaqlardır,

J 9/U

NaRD0DİR, N8RDa Yer üz ünde yox yeri daşnaqların, Dersini vermak gorak alçaqların ! Naxçıvanda Zangazur birlaşmeli, Türk olan Türk yurduna yerleşmeli! Dolmuş iblislarl a connat

yurdumuz,

Nardedir, nerdo basılmaz ordum.uz? ! 1990

TALANÇIYA Köpaklor yançağın olmuş,

sağın daşna, solun xıncaq,

Bu varlıqda varıb varlanmaq ister varlığın ancaq ! Yuvan, yurdun yıxılsın, ey ölümden zövq alan a1çaq, Saçar od süngüsündün Ayla, yıldızla yanan sancaq !

1 990

� 336 �

ÇAGl.MIZDA Xalqımız, yurdumuzun haqq sesine Yer üzü sas verecakd.ir umdu.

Xaçperast ölkalaıin başçıları Türklerin matemine göz yumdu, Türkiya eyledi

faryad ancaq,

Türke türkdan gelir imdad ancaq ! . .

İLLaTiM Hank.ı illatdir o illet ki, bizim yurdda qoşar!

o millet ki , qürurla konuşar

Birisi maşvarat eyler birisiyle rusca!

Hank.ı millatdir

Ölüsüyle erebiyca, dirisiyle rusca? !

TÜRKLÜK

Man çocuqken düşünüb türklüyümü derk

etdim,

Ruhumu, varlığımı, manliyimi Türk etdim.

QARA DaNiz Sanin üstünde buludlar çağlar, Yıldırımlar qopar altında sanin!

Sana düşman kesilen alçaqlar Gömüler kuytu qaraltında senin!

DOST Könlürn ömrüm boyu dostlarla dolaydı deyirem,

Dost olan dostunu dar günde bulaydı, deyiram., � 337 �

Ey Zeka, san

kimi dost qadri

bilan dost azdır,

Kaş, manim san kimi bir dostum olaydı deyirnm.

ULUTÜRK

Sanma terk oldu Rıza oğlu

Xal il

Bize görk oldu Rıza oğlu Xalill

Uluturk oldu Rıza oğlu Xolil!

Ulutürk ismini man verdim ona,

SEVİR0M MaN saNi CANDAN Bir oğulsan, ulusa aşiqsan, an gözal sözlara san layiqsan. Adına qoşmalıyam bir dastan,

Dostluğa san na qedar sadiqsen! Sani üstün tuturarn ınin dostdan,

Tutduğun şanlı yolu

kim sevmoz?

Se virom man sani, candan

seviram, cahana göz açandan seviram, Sen kimi bir-oğulu kim sevmaz? Yurda can baş1a qulu kim sevmaz?

Mana on

ince gülü sen derdin,

Könlümü ilk bahara döndardin. San kimi bir igida can qurban,

Mani s�n Türkiyoya göndardin !

Sani heç vaxt unutmam, Qurban,

Ankara, 1987

� 338 �

20 YANVAR

milleti susdurmaq

Haqq dcyib, haq diladi haqqa tapan yurddaşlar,

Haqq deyı:Jn

olarını tankla? !

Ulusun congi şahid verdiyi gün dan başlar, O şahidlar ebadi yüksalacok bayraqla!

Quduz alçaqlann ortaqhğı

Bu qeder vahşilik olmaz, hu qader qansızlıq ! qorxaqlıqdır!

durmaq, deyiram, an azı vicdansızhq, İndi susmaq, deyirnm, en azı alçaqlıqdır!

İndi

1990

MÜNDaRİCAT Ön söz

Türkdaşlara

Adi gün bilmayin

Hayatda

Şaire ne garak

stzDaNaM MON

, , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

. . .

. . . . .

10 1O . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

•

"Menim şeirlerimden. . " . . . . . . . . . . . . . . . Dünya ulu dünyadır . , . . . . .... . . . Gözal İzmir, gözal Bakı . . . Qardaş, olmaz . . . . . .

. . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . 12 . . . . . 13 . ... . . . . 14

Mardler, namerdler

"Könül qürbal ele

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 .

. .

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

"Sevda bulağından ... 15 "Oğullan ölan " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . 1 5 "Son ey Odlar yurdu . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 5 . ..

•

. ..

"Bu yurddan çağlayarcl1 " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 6 .

"Y urddaşım, könlümün sesini .. " . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 6 .

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 "Sen, Refiq, an ul u sevdaya... . . . . _ . l7 "Ocaq bir odlu bulaqdu . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 7 "Y aşayır şair olanlar

...

"Garak insan olan. . . . . . . 18 "Ulusuyla öyünanlor " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 .

''Çağlayan hisslarimin . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 . .

"Ey Xaz0r, dalğalannla... ..

"lnusumdur insanlığın

...

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

18 "Anadan iblis olan . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 8 "Su ila canlanır... . . . . . . . . . _ . . . . . . . .18 "Dünya gözalleri . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 9 "İnsanın qüdrati . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . l 9 "

"Könlüma doldu aynlıq .. " .

. •

. .

"Denizin rubu var " . . ··uıu dağlarda ... "Bu körpe dadlı . . . " "ÖJüınıak zamansız. . . Bir şey olmasın . . . ••Kadar gelende " . . . "Azadlıq ikı zofar " . . . Zaman .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .19

...

•

. ..

...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19 19 19 .

•

. . .

. . . . . . . . .20 . 20 .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 1

. . . .... .

� 340 �

. . . .

, . . . . . . . . . . .2 1

"Ölümü dard edanin... " . . . . . "Bu dünya bir nağıl..." . . . ''Neçe yere haçalanıb ... " "Hayatı gözden salan " . . . . Ölandan sonra . . . . . . Günaş kimi Günoolik yazılar . . . . . . . . Göyler . . . . . . . . . . . . . .

. . .

Yaşıl

Milyonların dileyi . .

. . . . .

Deyib ' . . . ' . . . Bayquşu susdıır

. .

. •

. . . . . .

•

. .

. . . . . 22

. . . . . . . . . . . . . . . 23 .

Denizdir . Bir ömür

. ... ... .

. .24

•

. . .

. . ..

. .

•

, . ,

.. . . .

. . . .

, . , , .

. . .. .

•

27 27 . .27 .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28

ulusun Şair olanın

. . .. ....... . Ulu sevgi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. Dadrnaq lazım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

. - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

. . . . .

. . . . . . 25 . . . . , . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . 25

sevgisi . . . . . . . Dalğalar . . . . .

Vaten

•

• .

•

. .. . . .. . . . . .

•

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

... . . . .

. . .

Dı:m:;lar

Sonsuzlaşmaq Öyün Şairin

Rüzgarlar, dalğalar Bu dağlar . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 1 . . . . . . . . . . . . . 22 . . . . . . 22 . . . . . .

. .

. . .

. .28 .

, . . . . , . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30

GÖZ3LİM DÜNYA

Bir

. . ..

. . .

. . . .

............

. . 32 . . . . . . . . .. . ... . . . . . .32 . . . . 32 . . . . . . . . . . . . . . . .32

aı çalan . . . . . . . . "Heyat dolu . . . " . . . mu şairler . . . . . . - . - .- . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' . . Ey şairler . . . . . . . . . "Ağ günlor cşqine. . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . "Her kesin dünyada. . . " . .. ..... .

. . . . . .33 .

. 33 .

. . . . . . 33

. . 33 ''Günaş görünanni .. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 "Ulusun var, elin var. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Şak.illar albomu . . . . . . . . . . . . .. . , . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . 34 Aynldıq. Atam . . ... .. ... . .. . . . 35 .

Türkmen qızt

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

"Durma darğın kimi . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 "Bir odlu susuzluq. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38 . .

� 34 1 �

"Ulusu an.\amaya.n\a.rdan " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38 ...

Bülbül 38 "Har zaman şair " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 "Ulu gözallikla dolu '' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 9 .

"Ulu ustadlan duymaq

•

...

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 "Galecak eşqine " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

Yaralı quşun faryadı

...

Olunca

, , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 . 40

"Bu el bula�1dı.r. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 "Sanatkar müjdokır '' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 "Manim har şerimde " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42 .

. .

...

yabançıdır . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 "Böyüya ağzını büzmek " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 "O şey ki insana. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42 "Mon:J

...

"Xandamm, ardamli " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43 ...

Uca Tannın

Dünya dinlayir Ölümün en gözeH . . Güh.1cok . . . . . . . Qovaq Nağıl . . . .. . . . "Ocaqdaşlarım" kitabı . . Y adırğamayın . Sarı sim . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Hayat ölümsüz olar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gedar . . . . . . . . . . . . Gül nefesli bülbüllar . . .

"Ölü dilim var " "Oğul, açan garak. .

...

Dadlı çiçak

Şairin ömrü

Yaşıl gözler .

. .

. ...

. . . Men Qara denize aşiq olmuşam .

.49

sel gücü Dost sevgisi . . . . . .

. .

AXIB GED8N GÜNLaRİMİZ

ardamlilar

.4 7

. . 48

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5 l

.46

.4 7

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

Axıb gt..•chm günlurimiz

El gücü

.43 .43

Gözelim hayat

Dinleyin

. .

. . . . . ...

53 , . . . 54 .

� 342 �

51 52

55 56

Sabah yeli Maz.ar

daşım üçün .

. ... . Yaralı qurd . Qış getdi, bahar galdi Balış oonem Ulu ustadlar . . . . . . . "Yoxdur m<ln:J sandon uca Ffümlinin şekli .. . Bakı İstanbul . . . Düşmen Anarrıa . . Ölkamda . . .

Yıxtlmaz Yallı yarandı . Çocuqlanm . .

Neyler

. .

•

. .

•

. .

•

.. .

... ..

. . 57

•

. .

•

. .

.. . .

"Arazın ölümdan . . "

64 64 . 64 64 .

•

67 67 . 68

, , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 68 .

. .

, . . . . . . 69

. 61 .6 1 . 62 62 62 63

. 65 66 . 66 67

Ovçu . . ... ,............ . .. ..... . Yurd gözelliklari Ne çrxar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . "Yerleri bürüyüb . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.51

. 63

. .

.. .

.. . ..

. , . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . 58 .. . , . . . . . . . . . . . 60

Dilimdan düşmeyen .

. . . . . " ..................... . ............ . , ....................... . . . . .. . . ... ..

. ... Ağ tut ağacı . . . . . . . Müşfiq k.üçasinda . . . Ocaq . . . . . İdbar .

•

0bedi

Qucağındadtr

Qafasda . . İnsanlar, canlılar Dostlarla olan da Köhne dostlarım Mahkum xalqıma Bir şairin ömrü .

... .

... . ..

70 70

.70 71

. 7J .7 1

71 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . 73 " . 73 "Telefonla çox uzun ... . ..Qaribin üstüne .. 73 Knm

.. . ' ·

B'iT yurd ki. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . . . . . . . - . . . . . . ."13 .74 . "Bir halda ki... . . "Köksündo açıb yara " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 74 . Ulular xazinesi . . . . . 74 .

� 343 �

Dü�anim varını dedin

Atamız Günahlar Deyood::m Kimlardir Qara gözlüın .

. . .

Sevgilim, sevgim .

Ana yurd . Ulusurrı monim

Yelken

"Bir sabah .

"Ana dili"

Sevirem Yurdum

. .

. 15 .

75 76 76 76

ôNca varaN . .

. . .

78 79 81

•

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 82

"Füzuli günaşini ...

Üzeyirbay Füzuli "Ana yurda yasa.q ... .

gönneyenin " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83 .

. .

...

Cavid xiyabanı könlümdon keçir

83 84 84 S9

. . .

Bu vatan torpağıdır Bir �hidin dilinden 89 araoler . . - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 Yoldadır 90 Nur içinda . . . 90 . . Azarbaycanı . 90 Qorıuna. oğluın . . 91 Qarda.şırn . 91 Yaşayacaq b u dünyada 92 Nizaminin "X::ımsa"si . . 94 Türkoba . 94 .

•

1şıq . . . . . . . . . Şeriro .

: .

95 . . 95 ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 95

•

an sevdiyi Deyana . . "Sen gü.clüsan " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . "Mutludur yurdunwı . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Qanı.bağda . . "Atasız, anasız qalsam da " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Ulusun dili .

...

� 344 �

95 .96 . 96 . 96

. 'J7 .

. . . . . . 97 Qezel . . . Tebriz, gözolim Tebriz . . 9R ••Füzuti kantatası" 99 Az;}rbaycan türküsü . . . 1 00 .Ana yurdum . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 O 1 Ağlayar . . - . . . . . . . . . . . . . 1 03 .

•

Sonsuz Yaşar

•

Yoxdur azizim

. 1 03

1.03

1 03

Kötüle 1 04 Qüıbet elda . . . 1 04 . 1 04 Gülüş . . . . . . . . ..Bir rezalat ... l 05 Canhlar canımızdır . . . . l 05 Olmalıdır . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . l 06 .

•

var

Şairim

Getdi

Qırat . İçden sesler

"Haraya getsam... Yurd u�da .

Şeir bulaqlan

Bu oğullar

- . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 06

•

. .

•

1 07

1 07 1 08

. 109 .

. 1 09 : . . . . . . . . 1 09

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 1 1

. . .

•

"Alçaqlar daima . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . "Yurd eşqi ... "No gerek bir oğul..." -.. . . . Qara bayraq lar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Can Azarbaycanımız . . Ağlayım ............. "

Cefarin ev muzeyinde .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 09

O gün

: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 07

Monim dedem . Na gerek . Gatirdin . . . . . . Danne bu �çayi

Senin

Cır anlar

•

1 1O 111 1 12 1 12

. . . . . . . 1 13 .

1 13

. . . . . . . 1 13

. . . . . . . 1 14 1 15 . . . . . . . 1 16 .1 17

.1 1 8 . . . . . 1 18 "Dağlann qurdlanndır. . . " "Qulaqlan bir ses kimi . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 8 .

Umulmaz zafar

..Ey oğul, zerrece . . .

� 345 �

118

l 19

"Tari:ıcda

nıfanlar . . . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 1 9

Arazam., Küra bandam

"Varlıqda açılmaz ... "

Şairin yazdı�nı . . Zalım ovçu . . . .

... .

İgid arlar .

Bir daş

...

. .

. .1 19 . . . 1 20 .

. .

. ... .. . ..

. . 1 22 . . . . . . . . . . . . . l 22 . . . ' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 22

. .

. . .

123

. 1 24

. . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 24 ....... . . . . . . . . . l25 . . . . . . . . . . . . .

. . . .

. .. .

. . . .

. .

"Ulayan bayquşu . "

.. . . . . . . . .

. . . . .

. .. . .

...

. ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Gerçok arzu . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . Qurtuluş bayramı . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Göz yaşlarım . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Vay o gündan

İnsan sevg.isi . . .

...

. . .

. . .. .

. . .

. .

. . .

... . . . . . . . . . . ....... . . .. . . . . . . . . . . . . . . .. . .. . . . . .. . .

. . . . . Bir cahile . . . . . . . . . . . . Canım İ stanbul . . . . . . . . . Qarasaqqallar . . . . Neço insan sifetli . . . . . . . Yazmaya bilmaı . . . . Bağda . . . . , . , . . Sonra . . . . . . . . . .

Göstarin

. . . . .

Ax., anne . . . . . . Ulduzlara qarşt . . . . . . . .

Sevmak

Tabi::ıt qarşısıqda Gözalim .

N8 ZAMAN OLSA

, . . , . . . . . . .. . . . . . . . . arzunun gadiyina varanda . . . Galar .

... ... . ... . ... . ..... . . . . . . . . •

•

l 26

. .

. 1 25

. 126

. . . 1 27 . . . . . . . . . . . 1 27 .

. . . . . . . . . . . .

. .

. . . 1 28 . . . 1 29 . . 1 29 . . . 1 29 .

. . l 30

........ . . . . . . . . .. ... . . ... .. . .

. 130 .

. 130 . 1 30

l31 ... ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .131 .131 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 131 .

. . . . . . . .

Çırpınma . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 32 . . 1 33 . . Görünm<Jz . . . . .... . .. . . . ... . "O, insan deyildir. .. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 33 .

...

Sonu olmalı . . Qucaq_laşmalı . . . . . . Sevmayan kimsa . . . . Gerakdir Alçaqlar olan yerde . .

"K.imlerdir,

. . .

. . . . . . . . . . . . .

. .

. .. . .. .. . .

•

. •

•

. .

•

. 1 32

. 1 33

. . . .. .. ......... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ... . .. ........ . . . . . . . .

Yera gim1i�kır üçün

bil�n ... "

. .

Gün::>ş .

. . . . . . .

1 34 135

. 135 .

. . 1 35

. . . . . . 1 35 . . l 36 1 36 .

•

"Özün

öz köksüne

...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . 1 37

"Yurd ulus cövhoridir. . .

"Sökülon dan yeri..." "Döndarir bayranıa. " . Niye ürkürsun Öz aranıızda , . . . . . . . Bu üfüqlar . . . . .

Bu varlıqda

Yavaş-yavaş . . .

lnanc

Vardır

Bizim esrin .

Türkülerim

. . . .

. . . . .

. .

•

. .

. . . . . .

. .

. . . . . .

. .

. . ...., .

. .

. . . .

. . .

1 37

. . . . .137

1 38

.. ..... .... .

. . .

. .

1 40

140

. .

. . .

.. . . .

.. Ulu yurddan ulu. . " .

.... .

. . . . . . . . . . . 1 40 .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 142

.... . ..... .

. .

. . .

. . . .

1 43

. . 143 .

148

. . . 1 48

. . 1 50 . . . . . . . . . . , . , . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 50

...... .. .

Olmaz . . . .

Yaxşıdır, oğlum

Kiln görüb

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 40

Mirasım

Bacamıamış . . . . : . . . Bir türküm olaydı . . . Casus

B ura müstamlakemi?

Otuz yeddida

. . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 39

Golmı ağlar, geden ağlar .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .138

. .

. . . . .

. ... . ... .. . . . . .

. . . .

1 50

1S 1

. 150 .

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151

. .

.. .. . .

. . .

•

. . . .

. . . . . . . .151

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .151 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15t

"lnusum adlı-sanlı. . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 52 ''Gözüm gülar " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 52 .

. ..

. . . "Dilimin türküsüdür. "Ulu tannm kimidir... . . . "Anam na dilde . . " . . . . . . . . . . . . . Daglar naı;,rrnasi . . . .."

·.

_ .

"Q1zılgül gülümser

.. .

. .

1 52

. . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . 1 52 .

. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 53

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 53

"Doymaram hüsnünün " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 54 Bir şaira . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , . . . . . . . . . . . . . . 1 54 . .. Umutsuzluq 1 54 . . . . . . . . . . . ...

. .

İlham . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 54 Yaşayar

.. . . ... ... . .. . .. .

. - . . . . . eren . . ·-çağlayanlar kimi. . . .

Ancaq . . . .

....

. . .

. . . . . .

. . . .

. . . . .

. . . .

1 54

. 1 55

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 55 .

•

1 55

şeirşünaslar. . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 155 ''Qaş ince baznkdir ... . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 56 "Bazi

� 347 �

iyilik

Ulusum Sevgidir ömüı Dünyanın leZ7.0tİ .

"Arkadaş, dinla .

Deyasen

Bayra�m Dede

. .

•

1 57

1 58

•

1 59

. 1 59

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .161

•

. .

162

1 63

, . . . . . . 1 64

. .

•

. . .

. . . . . . . . . .

...

J 63

. . . . . . . . . 1 64 . 165

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 65 1 65 . . . . . . . . . . . . 165

Ölnıez Yabanı;;ıya Göy söyüd Getınaz, qardaşım

ULUSUMUN ÜR0YiNC0

163

1 62

1 62 . 1 62

1 57

1 57 1 57

1 56

. . . . 1 56 1 57 .

. .. . 1 60 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 60

Qoca.lar .

İmdad .

Davransanıı. O yar

Dı.ıyğular

Qorqud ocağı

Tekbaşına

Şair ôuıre beda1 .

San bülbül .

Zava l lı bülbül

Sarhadlar

Ürekdan., candan Böyük çocuql Ey Rafiq yandıraram

Yarpaqlar tökülür Qehramanhqlanmız

Öyle bir şey

Umduğumuz gün galar Bahar gelmiş

Ferqi yoxdur Yaman ol dem::ıyin .

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 56

...

. . .

165

1 66

1 66 l 66

166

. 1 67

. .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 67

1 67

(jeyret

İbret

•

. 1 67

Sirr

Canlı türkü Tale

� 348 �

1 67

1 68

Ayna

Yurd

sevgisi .

Alov, od Hayatın Neylor

Sadaf, inci . .

Derd

. .

168

•

. .

. . .

168

. l 6S

1 68

. . 1 69 1 69

uhıslar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . l 69 Qay� l ı insan . . . . . . . . . . ı 69 İnsan alemi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 69 .

K içik

• .

Sevmez

Yemak-içrnak aziz dost Yerlaşmalidir Kiınse bilmoz .

Daymaz

Suçlu Tasalli Yax.şı

Dünya

•

Yağsın Oldu

Çocuqlar .

Ganclik Gercayin Heqiqat

Olmaz . Keçar Rütbe

•

. .

•

. ..

. .

171 171

1 72 172 . . , . . . . . . 1 72 .

17 l

ı 71

. 1 72

ömrü

Pis adam Sevindiren

Canım ulusunı

Könül

Virane Olmasaydı

Söyleram

ilci qanad . Dardi var

l 70

170 1 70

. 1 70 .171

1 70

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17 l

Dünyanın dardindan .

Geyecek Ağrı .

l 72 1 73

1 73

. 173 . 1 73

1 73

1 74 1 74

•

. 1 74

. .

174

1 74 175 1 75

. . - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 75 .

� 349 �

. 175 .

1 75

Gözüme inandım .

. . .

Yox cahanda

Qocal.ar . . .

. .

Söylene-söyl;;ma

Xoşboxtler, bedbextlar . . Alqışl lı . ...... Gözlerin, sözlerin . . Göran yox . . anına

Sevgi serxoşluğu

alin<l�ıdir . . .

Azğınlar

. .

Çağlaya bilmaz Alçaqdır

igid

. .

. . . ...

•

1 76

. . .

... ....

...

. . . .

. .

. . . . . . . . . . .. . . . .... .. . ...... . ... .

.. .

. .

. . 1 76 . . 177 . l 77 . 1 77 1 77 . . 1 77 . . 1 77 l 78 1 78 1 78 . . 1 78 .

........ . . . . . . . . . . . . . . . .

. .

Xankandirn Gözel insan Dodom .

Dostlarla

. . . . .

. .

.. .

..... ... .

. . .

... .... .

. .

. . .

Ubcıma

. .

.. ...... .. ........ ........

. .

. l 79

. 1 79

1 79 1 79 . . . . . 1 79 . . . . . 1 80 . . . . . 1 80 .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .181

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 181 .

. .

•

...

� 350 �

. . . . . . .

. . .

181

. . .

. . . . .

. . .

. 1 82

. . 182 . 1 83 .

1 84

. 1 84 .

. . 1 84 . . . . . 1 85 . . . 1 85 . . 1 85 . . . . . . . . . . . . . 1 86 . 1 87 . . .. .

....... . . . .

•

. . . . . . . . . . . . . . . 1 82

•

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 80

. . .

...

.. . .... . . . . . .

. . .

. . . .. . ....... ............... ......................

. . . İnco qadın . "Buludlar toqquşunca " . . . . "Yar manimla . . . " . . . . . . . . . . "Hüsnünde hoyat var " . . . . . . . . . . . . . . . . . . "Har merdin könlünde . . . " . . . . . . . . . . . . . . . . . "Könlümün h3sratini .. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . "Otullar ucalır. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..Qalan alemde " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Aramıza . . . ....... . Doymamaq . . . . . Yadırğaın<ıq . . . . . . Yarannuş . . . . . Yurddaşlann smıi . . . ... Xendanıma . . ... . . . .. . Bu dünya, gidi dünya . an yaz1q insan . . . . . . . . . ........ Bextiyar şair . . . .. . . . 1nsanlıq . . . . . .. . . .. Beşikdan eşiya . . . . . . . Dünyaya min ıl sonra galanl�r . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 78

. .

"Kükrayan Jalğa " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Açılmadı

. 1 76

- - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 76

. . .

. .

....

. . 1 87 Qar yağır . . . . . "Bu dünya ulu dünya " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 88 Olmaz, oğul 1 89 .. .. .. . .. .. . . . . . 189 . Sayılmaz . . ... .. . ..... . .

Bayrağımız Ver

Unutma .

.. . .

•

Kişiler dilz.:ır

Qelbimin bağlan .

İnsanlığın tarixiyle .

....

Yorulmaz İşlarnaz . . . . . . . . Arxah . Sev şairleri Anamın südü<lür Çocuqlarıma .

KÖNüLD8N KôNÜLa . . . . . .

.. . . . . . . ...... .:.. . .

Nalar gönnüşam .

"Zirve dumansız olmaz .. " . . . . .

•

. .. . . .

. . . .

. . . ... ....................... . . . . . . . ........ . . . ............ .............. .......................... . . . . . . . . . . . . . .. .

.... ....

. 1 90 . 1 90 . . . . . . . 191 . . . . 1 91 .

190 190

191

. . l 91 .

192

. . . . . . . 1 92 . . . . . . . 192 .

. 1 92

1 93

193 Şahid aııgar "İnsanlar ağacdan. " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 94 .

. . .

•

1 93

"Tebiet bu qeder " . . . Uzaqlar ........ . Gözalliyi duyan gözal . . . Olmaq Bir parça şeir . . . . . . . . .

Dursa

Qonşular .

. . . . . .

Bir qom üçün

. .

. . . ........ ...... ..... .

Neylaram men

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 94

. . . . . . . . ...... . . .

Amansız ovçu Duymasa Dolaqlar . . Vicdansız olan - . . . . . Yaranır . Unudulmaz . . Varo1T . Manliyi günaşla dolu . . . . Ulu babalarunız . . . . . . Göze! Berde .

•

. . .... . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 97 1 97 . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 98 l 98

. .

1 94 . 1 94 1 95 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1 95 . . . 1 96 196 . 1 96 . . . . . . . 1 97 ... 1 97 ...... .

. . .

.. .

. .

. ..

. .. .

. . . . . .

� 35 1 �

... . .

1 99 199

. . . 200 .

200

201

''Oğul o kesler ki

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .202

"Arzulardır büsatı . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 202 . . . , . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . 202 Ölümden adlayanlar . . . . . . . . 203 . . Deınaram . . Manim Aydanım var, manim Xandanım var� . . . . . . 203 . . Yaşar yer üzünda . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 204 . . . . "Kim deyir... . 205 •'Oğul, bu kainat . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2QS ••Füzuli bu ulu yurdwı... 205 "Gerek oğul olan . . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .205 İnan, Xandan .. . . . . . 2 06 . . . . . . Yaylaqda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 . .. . . . . . . . . 206 Görünmoz . . . . . . . . Yelken . . . . . , . , , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 . - . . . . . .207 Ozan . . . . . . . . . . . . . . . . . . Yurdunda . 207 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 207 Alqışlayın . . . . . . ..

•

Dağlar dağlara h.,sret .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 208

. . . . . . . . . . 209 "Sansiz eyl.:ırammi ... . . . .. . . . . 21 1 "Her kosin bir abadi " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1 1

Umacağım

. .

''Neçin fuayi.m " . . . . . . . . . . "Bu insanlı hayatda. . . " . . . . . . "

. . .

. ..

"Bayram olmaz. . .

"Var olsun <lranlarl0...

"Hayat bahardır. . "

. . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 l l . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 1 2

. .

•

. . .

•

. . .

. . . . 212 2ı 2 .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2 1 3

"Her kes bilir " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 1 3 . . .

Olmalı . . . . . . . . . . . . . . . . . .

deyildir

Ana yındum aman, oy Mavi Xazar Güllar . .

Sanma . İmza Neyler .

Ne wnar

. .

.. . .

213

. . , . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . .2 1 5

•

� 352 �

. . .

•

. ..

. . . .

. . .... . . . . . . . . .... .

. . . .

... . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21 5

Bir saniyeden sonra

Sôn::m

TÜRKÜ QORUSUN

TANRI

Sarhedlarimiz

. . .

215

216 21 7

. . .2 1 8

. . . . 219 2 19 , . . . . . . . . . . . . . . . . 2-1 9 . . . . . . . . . . . . . . . .220

. . . . .

Güzgülar Y<ıx

Şeirdo hünor Bu üz.d;:ın

Biz

Ahang

İnanc . . GQzelim Ay

Zii.lmot gece Bir qoca ki�i .

. .

Qınlmaz . . . . Üzüntü . . . .

Ciülüstanlar . .

Edersaıı

Ucalar . . . Dirilor, ölühlr . . .

. .

. . .

220

22 1

. .

22 1

. 22 1

22 1

. .

. 220 .

. 220

. .

. . .

. .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . var maim evimde . .

. .

. . . . . .

222

. 222 .

222

. 2.22 .

223

224

. . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . 225

. . . . . 225 İzmir festivalında . " . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 226 "Dilimi doğma bilan . .'' . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 .

maşuq edan . " Zümrüd Boğaz .

"Türkü

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 227

Bir qalam do8tumla muz :;öhbati . . . . . . . Sanat incilari o tayda . . . . . . .

Şahid gelini Rilımm . . . . Şerin gözelliyi .

Ana dilinıia

Delisiyam . . .

Duymaz

. .

Şairlar uçu�adır Ola bilmoz . .

Na gözol

. .

qonu�ur türk

. .

Dil birliyi . .

Qorxmaz Har yenkı

. .

. 230

. .

. . . . .

. .

. . . .

. . .

. .

. . .

229 229

.228

227

. .

gözalları

.Her sabah

Sensiz duramıyorum . . . . . . On8uz gece . . . . . . Ne bayramdır bu bayram .

. .

229

230

2 30 231 . . . . . . 231 . . . . . . . . 23 1 .

. .

. . .

. .

. . .

. .

. . .

233

. 234 238

239

. 239 .

. 240 .

, , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 240 . 240 . . . . . . . . . . .

Oc� manim . . Mikayı\ Müşfiq üçün .

. .

� 353 �

. .

. 240 . 243

<ıaLOCOKOAŞLARlMlZ

Duy�ulanmla Yen i deyiın

X.1Jqlar . . Deyan bulunınayıb AcbrözJer Ayırı hiiloııi Bir ciirk\irn olaydı .

İki

ya�·ruma

erıar Türkü Seırınay;mlari \laxımcian ônco Ôyl& bir şeir ki 01dıı H.cç kesin llnudıılmuş unııdu>ma.ı ö Bu dünyada Nüm ''.llT BHanmi var "Uğradım çox ölkaya " . "GCı'Ce�n " , . . . . . . . . . . "Caı.la yaş.ayanlar " . . . . "Y�az lülkülar " . . . "Kim zıllmetı;;ı �\q_... "Yurdun güll\Jriyl.a " . . . .

245 145 .. . 246 . 246 . 24.6 . . . . 247 247 248 . . 248 249 . 249 . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .250 . 250 . . 250 2S3 l . . . 253 254 .2S4

•

.�

•

.. .

. ..

Odlanar

Yıx ıldın Şeriırıirı ruhu İnsanları sevanlar .

•

. . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 255

. . .

.. ....................... .................. ....... ... ......................

Azerbaycan türkletinin türkii.�ü .

H isslar Arkadaşlar Körp.a f<:ılı:ık . Can-ı:iyar .

Golsin Ayrıldıq .

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 259

•

bayrağı

... . . . ,. ... .. .

. . . . .

.. .. .. .. ..

. . . . ,

259 259 260 . 260 . 260 . 260 . 26 l .26 J

. ........... . ,. . . . .......... . .. . . ,. . . . . ..... . . .... ..................., ,. .. .

Azerbaycan türkülerinin Yurd şairlnri . .

256 256 , . . . . . . . . . . . . . . . . 258 . 25(} .

•

. 255 . 255 . 255 255

Boğaı içincla

.......... ......,... ..........

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . , .256

•

Ş<ıir :;evgisi .

. . . . . . . . . . , . . . . .

. . .

•

• .

.262

, . . . . . . , .263

� 3,4 � .

26J

SM lı::i yox"an Neylosin A llabun

Türkdaşlara

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 264 264 . . . 265 .

Könlürııü Oid..,rgin

Qaradaş Zaman

var

, . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . 266

. . ..

Qasırğalar .

. .

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 73

. . . .

. .

,...... .... .,......... . , , .... .

. . . .

.. .. . . ..

. . . .

.. .. . . ..

. . . .

. 273 .214 . 274 . 21 4

. , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 275 , . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . 276 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .277

. .

. . .

. .

•

277

.279

, . . . . . . . . . . . . . . 279

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 279

•

, . . . . . . . . . . . . . . . .280 . . 2�2 :283 . . . , . . . . . . . . . . . . . 283 . . . 2g3 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . 284 " . . . . . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 285 .

' . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277

YAXFN, lJZAQ ÖLK\-�LtıRD8 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . li�

"Qaronlıq ç.'7kilir)rarı .

. . . . . . . . . . . . . . . . 267 267 . . . . . . . , . . . . . . . . 267 . . . . . . . . . . . . . . . .268 . . . . . . . . . . . . . . . . 268 . 2(i8 . , . . 269

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 269

. . 270 . . . . . 270 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 270 27 l .

. : . . . . . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 272 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .212

Heykali örıü11de Ruıneli hisıumda TLirk çocuğu Azarbaycandan �yrı .

tstanlıulu <ioğnı

Boğaz körpüsfi

. . . . .

. . . . . . ..... ... .. .., . .

....., . . , . . . . . . . . ....... . .

Türkülar Ulu Fateh camesi . Olı11az .

Çıxmaq istan.ım Omarınt , .... Oğ\um üçün Dünya türküsü Göylerim altda Ulu!'. torpağı . Yuııus deya -dey;ı Suiar . İnsandan ilharn al Qeraz , . . . ()d, oour. . Qaratıağ uğrunda .

Gülmak, ağlam;ıq .

•

.... . . . . . .. ...,

,.... . . . ....... Mnhnbbet . Qadınlar olmasa . Yazıq mi Hat . , . . . . . . Oili.m , . . . . . .... . . . Zindanda Sevgili yurddaş\arrrna Var olsun

•

. . .

� 3 55 �

Çakmaçi çocuq . . . . . . . , , . , . , . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28 7 . . . . . . 287 . . . . . . . . . . . . . . Qürbotda . . . , . . . , . . . . . . . . . . . . . 288 . Ulusum böyükdür, yurdunı böyükdür İstanbul

Ayırmasın Azmbaycan

cahan<lır

. . .

İçden galen sesler Ağ danizda San galin türküsü Qürbat ellonkı . . Türk gözeli . . Bu memlekat . . Fatehlar Sahibiyik . . . Ölkomi var? ! Türkler Düşmanlarıınız . . .

. . .

Qurban vcrnrdim Aynldıq

. .

, . , . . . , . . . . . . . . 290

. .

290

291

•

.292

292 . . . . . . . 293

. . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .. .. .. . .. .. .. .. .. . . . . , . , . , . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , . , . , . , . . . , . . . . . . .

. ... . . . . . . . . . .

. . 285

. . .

294

, . . . 294

. . . . 295 . . . . . , . . . 295 . 296 . . . . . . . 2% .

, . . . . . . . . . . . 297

. 298 . . . . . . . . . . . . . . . .298 299 299 . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . , . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 299

"Türk sözünden . . . "

Deniz şairi

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . . . . . . . ......................... . . . . .

Gözal İstanbulda

Çağlaya-ça�laya . . .

Cafar Xandan Yarpaqlan düş::m söyüd .

Qara daniz türküsü

. . . .. .. .

. . . .

. . . . . . . .

. . . ... .. .

SEVMaKMi aözaL, YOXSA SEVİLM8KMİ GÖZaLDİR . . . . . . . . . . . .

. .

. 299 . . 300 .

. . , . , . , . , . . . 30 1 . 30 1 . .

Könlümün türk üsü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , . , . . . 302

Uzaqlarda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Na bir tasalli Ceyran

Uzaq düşdü

Açıldt

Dema, ey gül . sabah .

Gözal xatiralar .

Baharla gal . Gözalsan

Sevgilimin

. . . . . . . . . . ,. . . . . . . . . . ... . . .... ,.,.,. . . . . . . . . . . . . .

•

. . . . . . .. .... , ... , . .

. . . . . . . . . .

. . . 3 02

302

303 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303

. . .

. . , . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 303 . . 304 . . . . .

. . . 304 . . . . . . . . . 305 . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 .306 . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . .

� 356 �

gözelim, getma Bahar galibdir OlaraJI) Sonin kimi . "Caın var ikan . " . . . . . . Çağlama inandım . Gel, sevdiciyim "Senin dadlı öpüşün " . . "Bir zaman . " . . . . . . . . . Amansızca.sına Getıno,

•

. . .

306 ; , , ., .307 .

. , . . . . . . 308 ; . . . . . .309 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . , , .309

...

Yad et

. . 309

, , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 0 . . . . 3 1O .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ' , . .3 1 1

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 ı

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 2 .

312

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 2 Oxşaına . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1 3 Bu axşam . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 3 . Unutmadımı , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 4 "Bazek-düzak istemez .

...

Sanaram . . . . . . . . . '; . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 1 4 Görünco . . . . . .3 1 4 .

"Ayrıldıq

Sevgi

. . . tayıncia Sendannıidir .

Gccan in o

Oldum

Qa\madı .

. . . . . .

315

3 16

317

Maninısan .

Sevgi olub

Qocalmaz

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 5

...

. . . .

"Gözlarim olmaq üçün

Hicran Ölünca . . .

...

. . . . . . .

. . . .

. .

3t7 31� 318

" . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3 1 9

. . .

. . ...

3 19

320

Düşmak 320 . . . Bu bahar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 2 1 . . . B i r gözal üz . . 32 1 .

Yadigar kimi

Yaimur gözlüm N::> deyirsan

. . . .

322

322 323 , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 323

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 324

Umulmaz mahabbat

Gözlemek

. .

Malak yavrusu Niya gelmedi Düşünma, sevgilim .

. .

. . . . . . .

324 3 25

, . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 326

� 3 57 �

Şair kimi . . . . . . . . . . . . .

Küsdün

Yaralandım . . . Gezirem onu Menim üçün Qısqanclıq (llaydı . Tanrı . _ . . Sensizlik Yeter . _

. . .

.. .

. .

Sonli bahar "Q.;llbim evi ... Şerqi . . Türkü

Gülüm

. ... . . ..

. .

Çağımı7.da İlintim Türklük

. .

330

.330

. .

331 33 l 332

•

. 332 333 333

335

. .

334 334

, . .3 3 5

335 .336 .336 .

336

337

•

. _

327

,.. ....., . . .................................. .. , . . . . . . Ulutürk .. . . . Scviram mı.ın seni camlan 20 Yanvar .. . . . . ,....... ,.... .

326

: . . . . . . . . . . . . 330

Qara daniz . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Dost . . . .

. . .

ŞİMŞaKLBR va Yll.DIRIMLAR Yaşamaq indi garak . . . Minnetim yoxdur manim Kişini . . . . . Eşit 8;)xtimin ulduzu . . . .. . . . . . İblislar . . . . . .. . . . . Mchribanlar . . Yapalııqlar . Nardndir, nard•) . . Talançıya . . . . . .

. .

- . . . . . . . . - . . . . . . . . . . . 328 329 . . . 329

•

� 3 58 �

.33()

. . 337 .337

.337

338 338 . .339

RaFİQ ZaKA X0N DAN

SEÇİLMİŞ asaRLaRi "Ş oRQ- Q8RB'' BAKT-2004

Buraxıhşa masul:

aziz Gülaliyev

Texniki redak.tor:

Rövşan

T orti batçı-ressam:

Nargiz 8liyeva

Kompyuter sahifolayicisi:

R.1Şad Ht1midov

Korrektor:

Elmira Teymurova

Ağayev

çap üsulu.

Yığılmağa vcri lmişdir ı 1 . 06.2004. Çapa imzalanmışdır 1 7. 1 2.2004.

Fonnatı 60x90 1/w Fiziki çap varaqi 22,5. Ofset Tiraj ı 2 5000. Sifari ş 242.

K.itab "Şarq-Qarb" morbaesinda çap olunmuşdur. Bakı, Aşıq ulasgar küç., 1 7.