Türk Dünyası Dergisi (Mart 1955)

Page 1

2. SAY] Mart

156

Fındık.o�l" ÖZOEMİR

Kuruş

HALICI * 1\lüstecip ÜLlCÜS.A.L * Nv.rcttia Şii.DAN * Artk OZAN * i\!. Şerit KORKUT * Mv.rad GENCOGLU * ,'\.yhan İN:\.L * Tah•in ÜNAL * Yuouf 1(ADJ­ GİL * Has;;ı.n Ferid CANSEVER * .Jules R OM A IN S * Demir ASLAN * Y;lanlıo�lu İsmail HARKI * S:.bri Baki iSLAMTlİRK * Esat Halit S-ı\JUKAHYA * Suat UZER * Osman BOLULU * Ali PÜSKÜLLÜ­ OGLU * ı\li ltıdvan BÜLBÜL * Mehmet Zeki AKDıl.G * l'eya.mi �.U'A * Ga lilı ICeouli �ÖYLEMEZOGLU * .'l. .J , CllONlN * Nasaa l\>U:·TDANE·lt * Ömer F':nıtl< GÜVENÇ * Şa.hinl<a.ya DİL * Zakir GÜTllMLİ * Nar•llalo T İL GEN * lll<r•m lteşit .l!.E't * ltoti' Cont * Altan DELİO.ltMAN ULUNAY * ihean DALKlıt z.

Fıl.tl.Kİ

1955

j

* f'c.ni

* İzeddin

ı'


•IUlllJll1Ml\!HIMllll!ltlll1!1 lll 1nııı..ııOlIWl ll!D llMltHM d-ldılll� ll lll!llllllllllilllll!lUl ITTlıııtıı!Q�l�l�illlllllHlllll l/llll lllllllWllUiılllil

İ

_1�=;=

TÜRK DÜNYASI'nııı birinci

De

,g::j:;��

e<ile"k şfül.,in

sayısındaki

va.adi

ve

ineelem,.ini Y•!="k

olan kurul başkanı, d e ğ erli edebiyat tarihçisi ve m ü nek k i di

"'

1 �

� "" �

;

NİHAD SAMİ BAN ARLl'dır No t - TÜRK DÜNYASl'na g·önderilen şiir ve yaz:ı-

lar i nc el enm e k üzere su·aya konmaktadır.

:mnttı�IKllllllll�ıııııııııııııııı!llllllllinllllllllMHllnıııı�ıııııııuııııı�111nıınııııııııHımımııııııııııııııınııııHııııııııııınııııııııııııH111Hlll!lllllllll*Mlllll1illllll1/llH!HlllllllllNlrilllllitlill •IMll•ıMl!iıt

DERGİMİZE GELEN YAYINLAR: Pembe Beyaz Şiirler - Ali Püskülli.ioğlu - Türk San'atı Yayınl ar ı : 1. Sonsuzluk K e rvanı - Şiirler Necip Fazıi Kısakürek - Ser­ dengeçti Yayınları: 7. P.K. 303 Ankara. Her Şey Vatan İçin Cemal Oğuz Öcal'ın Şiir ve makalele­

ri - Elikişehir.

-

-

-

ji

Kıbrıs Şiirleri Antolo si. - Fahri Ersavaş - Uşak.

-

(Dergimizden sağlanabilir.)

Tiirkçülük Nedir?

lanabilir.)

Hocao ğlu S. Ertürk (Dergimizden sağ­

Çanlar Benim İçin Çaldt - M. Neı;mettin Deliorman (Dergimizden sağlanabilir.) İkinci Viyana Muhasarası -- Tahsin Ünal 100 ku­ rus (Dergimizde n sağlanabilir) itek - Ero'ı :Erdoğmuş - Giresun. Zonguldak Gençlik - Zonguldak. Türk San'atı - İstanbul. Türk Yurdu - İstanbul. Toprak İstanbul. Ürün - Adana.

-

-

Memleketimizin en değerli fikir dergilerinden ve yegane sosyoloji mecmuamız

İŞ't

Okuyunuz. 20 yıldan beri yayınlanmaktadır.

NURETTİN ÖZDEMİR

Şiirlerini Y AÖMUR SONRASI

adlı bir kitapta topladı.

l


�������--���-�-��-�·

ı·

�������--�---

Ayda bir ke re İstanbulda yayın}anır * Sahibi ve Yazı İşleri Müdü· rü: 1\1. Necmettin DELİORMAN * Sekreter: Altan D ELİORMAN *

İdare yeri: Nuruosmaniye Cad. Nur Han, 1. kat, 5 Nu. * Dizildiği ve ba­ sıldığı yer: Tü r kiye Ticaret Mat- · baası.

Sayı81 50 ku.ru:ş * Yıl­

Wc abone.si:

T.L., altı T:L: * Dergi, gönderilen .Ya:nO

aylık abonesi: 3 "

lıırı yayınlayıp yayınla­ mrunıııt:ta serbesU!r ,,r

Posta

pulu-

ıt.ıkdi:rde

yollandığı

dileyen

okuyu­

culara özel olarak cevap

Yerilir * Yayınlanan ya zılann iktibas hakkı

tuzdur, yazının

mah

yazarına

dergiye danıı;ılma.dan, rTürk Dürıyasrn adı gc-

ye

çirilıneden

yazılann

tünü i.\:ti.bas edilemez Artan

Havaıe:er

gönderilmelidir

ad­ *

Dergim.izdeki

para;;ız

l!::itap kuponunu De:ıglrniz.in

'>/e!eceği

nız.

hediyeye dair

saklayı­

t.a.rnamlayı

cı bilgiyi gel2cek sayımız­ da

Serbest Münakaşa

*

Delior­

man t>t1ına idarehane

ı-eEi:::ıe

·

bü­

H

ayatın l:ıaşlang•cmdan beri, ıı;ökyüzüııün sutiağuyla, !c;:ara toprağın düşünmediklerini s öy l eyen

�;öyleyemiyen başlar yaşadı.

son­

derinliği arasında ve

ıfüşündüklerini

Fakat düşündüklerini

söyleyen başlar da yaşadı. Düşünen ve konuş an baş­ ları ya bir kahraman gibi çılgınca al kış lıı.d ılar ve sonra unuttular; ya kalın kütüklerle keskin baltalar ı.ı.rasma göndr.:rdilcr; ya da onlar için tarihin eski v• nurlu kit.ahından bir kaç yaprak ayırdılar.

ven�cc:�l:.:.

Bir taassubun koyu karanl ığıml<l n bir başka ta.­

De!gimiz

yakında

ki­

tap yayı!llanna da basla­

ya.calüır.

Pil'Jr

hayatmıızcta duyulan

eksikliıkleri

eserlerin ikinci

b23kılarıyla

nat

ve kültür

l>irlikte sa­

h:ı.yat.ımc2.da önemli

i;ı;gal cdec,:ok �iir ·;e 11.lk;\ye kita:;:ılanm da o­ y<:r

kuyuculanna

swıacalttır.

assubnn al aca karanhğına geçmek üzere olanlar ·hoşlanmasalar hile, konu.şmak a nıç

çamurla tıkamıyalım.

serbest

ışığın

münaka!)a

pek

isteyen ağızları bir'

Aydınl ık yollara açılan gözleıinde bir parça

kapılarını

hasreti yanan cehrelere kapaınıyalım. kendi­

mize, Tilrkliiğtin yiiz

yıllardır

lelerine sırt çevirmek

yaptığ1 kurtuluş ham­

:s u r et iyl e

;rıahla.rr taşıyabilecek kadar

yüklendiğimiz gü­

kuvvetliymiş naw.rıyla

Jmkmıyalım.

Ne ya.:zık ki, bugün bile, lek es iz vicdanlara ve bu vicdanların seslerini korkmadan, serbestçe hay­

kırabilecek ağızlara muhtacız.


Ziya GHkalp'tarı İntikal Eden Sosyolojik *

(Bu

mıı.ke.leler

te

1954

şeklcUJ

verdiği

sayın

Fıııdıkoğlu

profesörün

25/X/

konferansın metninden

te­

etmektedir.)

günkü toplantının ban:ı

aynı zamanda bir

vazife tahmil eden da.vetiyesini buldum. O­ nun için huzurunuza hazırlıksız çıkıyorum... Belki seyahat intibalarımı ye düşündüm. tertip edenlerin ihsas etmeleri

Fa.kat beni

Çareyi

yıldedilen

mütefekkiri

timai

suretle

çok

realiteden

değerli

o zaman bu

seyahat

lemlerden b:ı..zılannı Bu

anlatabilirim di­ toplantıyı

kiirsüden

tehlikesi vardır!

yapmalı?

i nmeyi

O halde ne

intibalarıyla

meşgtU

a.ctı

etmiş

prob­

karşılaştırmakta

bul­

zevkli

ve

topladığun

zengin

iç­

müşahedeleri

sosyoloğumuzun düşüncelerine bağ.

1 ama..k gibi bir ameliyeye girişeceğim. Alii.iye

ve

çevresinde

J.aııı rken arkadaş ve �a!ebemiz dolduıan

bayratnı

için

vatanda.şiar gördük. hazırlanmı�

do­

olan bir çok

hukukçularla görüştük. Mshkeme

salcinle.rı­ Bir

gece

hissini veren

ve

J:ıe.kike.tte memleketin o·.-man sermayesini tü keten alevli ve

dumanlı dağlar temaşa

Bunlardan bahseden

et­

orman mühendis­

lerini ve hakimleri dinledik. Ters ceket giy­ yahut

retiyle

üzerinde

durmak su­

bol bol yalan yeıniuler

tek

ay..ıc

savuran va-

tandaşlara ait hikayelere

kulak

tün

kırıntıları

bu

müı;ahhas

hayıü

verdik.

Bü­

müCt!r­

bir mesele haline so�ulace.k oluraa. kar­

şmı.aa

da ki

şu

beyitle

de

ifıı.de

pardıjp

Ziya Gökalp'ın feryadın

Tü!lk hukuku, Türk felsefe5t Ne Türk� inleyen ·bir şair sesi! Memlekette milli hukuk mefllumu 19H

ıeu ten itibareIJ. ko­

parolesına

vasıı

oldrğu gibi

oluruz:

t•

1954 te de mevcuttur. Bura.dm

milli

k�limesi yerli, bu towağı.n malı .ma­ nasına alınmalıdır. Hiç bir nukuk sahamı.ıoa

bugün

Türk

dahi

damgasını basaı:nıyaceğı­

mız malumdur. Başka milletlerin hukuk vaı: hkıarını taklid, ğerli

hulcuk

ettiği

gibi

kabul,

intibak ekseriya

profesörü Samim Beyin

yanlış

tercüme

yollarıyla

de­

işaret meı:ıo.­

lekete naklettiğimiz :lşikardtr. Bu nokse.rua ve kusurun menşei şüphesiz tanzimate. ait-­ tir.

Hatta

ka.t

eğer

ettiği

daha

hiç

andan

gerilere

değilse

de

Ziya

itibaren

gidilebilir. F .. -

Gökalp'ın işaret

Türk

hukukunu

ya.

ratma yoluna girseydik, bugün yalnız Türle.

Dünyası

de

Muhterem dinleycilerim ı İzmir,Antalya,

:ret

,,__

Ne bir

eden Akdeniz seya­

hatinden bir kaç arkadaşla beraber dün ge­

mek,

LAZIM Daha

HUKUK

ra bu ihtiyacı aynı zamanda şair olan eoıı­

-

devam

ce döndüğüm zaman masanın üzerinde bu­

ei'lc.

BİZE M1LLİ

*

yoloğ cıKızılelme.» I

FAHRİ

Z.

edecekLiı:

Bir ay ka.dar

ciUm.

Meseleler

değil. aynı

büsbütün

3amanda

başka

İ.slam

bir durumda

alemi

buluna­

caktı. Mütefekkirimiz

acaba

ne

düşünüyordtı?

İsl:lın hukukunun bir adının da hloh old11.­ ı!,u

malum.

Bakınız

yor:

.. .Fıkhın

bu

sip

içtimai

mütefekkirimiz

ne

di­

vardır. F.kaıl teessüsü bu sıra •+ bunun .tesisi vaırifesi bol bir usulö.

i91imaiyat ilminin olduğu

için

fakih ve içlimaiyalçılarına k�mı.­ tır. Fakihler ve içtimaly.,tçılar diyorum; çhı kü bunu r.e yalnız f:l.ltilıler, ne de yalıı* iQ!l·me.lya4:ılaıı yaparn·az. Dn iki sınıfın il­ mi taa.VVÜRÜ olmadıkça 1>11 yeni ilim � edemeız.» Bııı:ün artık. bior Ne .vaman düşünce ı <amanın

f ıkı.ht an

b ahsedileın1yectjp.ne

ş üncı. kıymetsiz

göre

bu

midir? Kıı.naat.ııne ııöre ti'-


Çünkü Türldyedeki İslam hukukunda içtihat ka.pıs�nı·· _jı;timaiyatın rehb�rlıgiyle açmayı d�ÜJ\len Ziya Gökalp huk�i fsko­ Jll.ı;tisizıne nihayet vermek istiyordu . Bir kelime farkıyla bug ün bu iskolastiklik: de­ Yam ediy o r . O fark da şudur: Hicazdan )edvin edi le n hukuki doğm al arın yerine. Jlelvesya.da veya başka ülkelerd � t�in e­ dil:niş lrnlcuki müdevvenat geç�t.ir. Hem im d_aha. t ehlik.el i. .Zira., şimdi parmak :ı�ı­ la!

telaffuz· ettiq;imiz

rarak

Avrupa

:

-

Mevl a n a Or atory osundan -

Bu gölde:rin yeşil yeşil ötesinde, Açılmış kolları biı- pergelin-­ Ask nedir, mfına nedir, dostlar? Aloşı 'nereye:dh'"bu selin?

Garp.. gibi

iıir bai;k:a _mangda. ımJ]caddes . ple.rı· k e . liın�ler

:.ar:· .Bin ae n /i,leyh Ziya B �yin, )�H te iste­ d1gi sosyolojik .bir hukµk. dinamizrru 1950. de d*hi bahiş ınevzu�du r. Hukuki jskolasti�i�m

.

i�kolastiği görnıeğe

ni. ce? Bn h:tmeyen ·yolda üahadir nic · · ' ce? I{;,[,_ikatı nakle dnran sır nice? c:;'riin lıir lnıbbeue, seyr� gelin!

Beklenen

ryıani.:-

llcl..--ıci bir Ziya. Gökalpın . d.irılenece�iıu pek za.'.1netmemekle 'tıerah.�r ümidi;nizi ·muha.iaza edelim ... İşle,

dinleyicilerim, . bir

aziz

yahatinin

mü ş iıbedel�rin e

ya Gökalp"la

Akd � niı

bağİanan

alakalı birin ci

� ' Giini:il ka�·ı;;ı koy ınaz, sevda o-· kuna

se­

ve

Zi­

mesele: _Huku­

ici mesele.

XP- lrnştur bıı, .

- 11 -

Şimdi ikinci

bir

meseleye geçiyorum:

1900 t?.rihini ele ala­ Türk edebiyat ve sanatın­ da içtimai bir ikilik olduğu ma\üm. Zeybe­ gin raks�i11, dadaı ı n b�.nnı, Karaçleniz u­ şağ?n1n dans1nı, yöiüğü.n vars1 �l sin i , lcöylü­ nün !coşmasın!, halk şiirinin güfte v� bes ­ Yuvarlalc hesapla

lım:

T/eya

gösterip clinletmek Gökalp'ın

da

.

yanm

ettiği

Zarfın.ela

�sır

·kalı bir şekilde muvaffak hır, !:evinrtirici bir hirı'erin

oldi' ı

de.vlet

beklediği şey edebi' ve mesinin

ne hari­

Ödemiş ef�l�ri�1in

variyetelednin Bir

kelime

ile

bulunduğu

şe­

folklorun

salc:llara. zaİeri

kendJ

Seyah�timiz

Arık.ara

.rir;J

tenkit

drn.

Bir

e.d�n l e r�

dığım .için bu

g�rp

Sarrnad.J.

folklorik

İzmir.

tenkitle!"i. _ to ;ı!aLn a:/a

Bir hi.ıkl\nı

D.emek

bunu

t-.alka

ki

Maa.mafih meselenin.

edilmiş

k8.fi:

aydır.la.tıyor:

g iden

hareket rn?.lzemenin safiyetini bozarak . .bi­

lorcul anmıza

delim.

türk üle­

rastl�dık. Erbabı olma­

geliyor.

raıkalım

. İstanbul,

517.an ·h::ılk

ve

Bu

s anat .

safiyetin

takdirde

bu tar;ı.fını folk­

müne!ckitlerirni..ze b.ı­

bozulmadıgını farze­ Ziya. Golı:alp. tatmin

olacıı.lt mıdır7 Be ndeni z bu suale he-

ha.reketi nden

folklor malze­

kasa.be.dan

şehir

çev­

ze meden

ınotifler alarak

.

ki-ea<yonlara

1955.

sene

i b 3.re t t ir . varu srinatlar· bu m·aı­ bedii ys.ratnıalara.,

te11zibd'en

ifa deyle

Şimdi

d·ayandığı esas

sosyolojisinin

if?..desiyle

fre.'.lkçe

karşısı n­

.tenkitl�rden qir şeY.. anlarne.­

f.:c!iiııe

l3ozulmu.5.

ze

boyıı.nca

ra.dyo:arında:-!

ve

;;ehir veya büyük �tıi.1L:d�

soktuk.

da.�'JZ.

t<öyden

a!pın sanct

ladyolcnna.

zeyh�!:!erini

!

resine olduğu gibi naJ..l - i deği ldi r. Ziya Gök­

Elle tut1,1-

da�ı.i tes ir stm. Pala:1dü:.CE:!"t e:tc!ı:lerinin bar larını,

dö(;nw bedii

"halka

fekkirimizin

doğ­

zafer� Nihayet. büyük

gazino!3.Dna,

kona kona,

nıe�����-fi�������� /�ıet�-���Ute-

mün�vvere

«Ha.ika

dal ela],

FEYZİ HALICI

mümkü!ı n1üydü? Ziya

rehberlik

i1:::ı.rek eti

run

kıravatlı

.

Bir masal ·;.;cr:eslııcle en sona, Sd8nı!m iletiyor ilk-eyveliıı.. ·

Bu· tarihte

telerini sanklI

*

Üu/ii� İı iı:c:y� i J:ıa!.niçe;. hatır

devam ediyor. Fakat siyasi ...h� ye_c:mlanm ız bu

ı·•. NOKTA ...

İÇİMİZDEICİ

Benim

girişecektir.

bildiklerime

· gö­

re Faust'a benzer yara.tnıa!Jrdan etrafımiı;­

da.

yok t ur.

eser

30

Dmı ?k ki

uncu

dettiğirr. iz sosyoloğun

dimd i k

mes�ıe

hala

loniı:ıra

sokm akl a

zeybekleri, halayları biyatı

öz!ii sa n _a tk ar A�n �n · müstesİı:i ! ö!liın )'l!dönüinünÜ ya­

Belki

<•Yunus ETnreu

Beyin

da

merhumun

bekliyor.

içine

si

doktrinindeki

t abi riy le

sirı.in

tehzib.

bedii

B arl arı ,

b irlik te siı.... Ş iiri ve ede­

cbvuJlarla

iş bitmiyor . alan �üze!

İşte.· seyııhatimizin

saiıatlaniiıiz

amel iyelertru

ınü:jahedelerinden

Gök alp 'a bağfa­ önun bedii meselesi 1955 Türlctye· de e debi ve bedii meselesidir,

bir kısmi nı yo r.

kar�ımızda,

da

böylece' Ziya


TÜRK

DÜNYASI 'OLıı.:CSAL *

* Mtisl:eıcib

sahibi bulundukları bir yurda mıl.lllı: ba­ JunmııJıJadu:lıı.r, Bu.. lld. ıfilUet 'Türklük ce:. mfa.aından ÇıkmıŞ, fa.kat n:ıe<1en1, ııiyıwıl. v-e seli.şler ve :ıl_çalı.şlıırıa. dolu bir t.arltt. .. etnik topluluklıı.nylıı bir var!llı: teşkil eda· Jılta.y, Tiyaıı.ı}a.n ve Flinıala.ya. da.ğlan a:ııı.­ relı: dil.tıya üzerinde Jı:.eadilerlne blrer yer sındaJı:i geniş ve bereketli ovala.rda ya.şe.yan a.�lar ve güneşin ııJtınde. yaşa.mıı.k hall:­ : ve çoğa.la.rak yurtlanmı sığmayan V& bu lonı ıc.aıı:aomı.şlıı.rdı.r. -sebep le her tara.ta. akm.lar ya.pıı.mk bir çolı: Va.kt!yle büyük Tüı1c Altmordu DeVlett­ devletler ırnr e.n velut, büyük ve kıı.hrıı.:ma.n ni teşkil eden Türk ülkeler!, bu devletl.ıı

T

Oti.rı.y11S1 dıınill.ı:ı.ce ıı.lı:.la.

U.rk

lir:

evveli

ge­

.. şu

billıuniyen oovlrter;

yük­

·

blr millet... Tfuk milleti. ..

ederek

istnıı.

insan deryası sa.yılan Çini

mil le t i,

Türk

ora.da.

hılııedan

aülıllesi .Jrur­

zap t.ed � rek ora.da. bir

du, Hlnctıstanı

devlet

yıkllrna.ııındıı.o sonra küçük küçük ha.ı.ıld� ra bö!Undü.ler ve asırlarca. bl:rblrlerlyle çe.r.

pı.şara.lc

düştüler. Nihayet,

zayıf

bu büyük

medeni yet ine glrmementn, birleşmemenin, dahili nifak ve fesa.tlan.ll Batı diya.rla.nna. a.s:rlar boyu akınlar ya­ acı neticeleri ol ar ak hakimiyet ve lati..k:W­ narak ve tıl. Atla.nUk kıyılarına. ka.dar gi­ lerin! kaybettiler ve birer birer Rus boyuJl­ derek bir çok milletledu kmı.Us.nna. diz çök­ duru�a girdiler. türdü ; ta.htıa.nnı yıktı. F.:a.nBe.da, İt alyada, :Bu�nkü Sovyet Rusya.da sa.yıs1 elli mil­ İı;viçrede ve h attA İsveçte b ugün bile rist­ teşkil etti.

lanıı.n izler bıraktı. . Bütün mil letiniı:ı

ne

büyük

bunlar, Türle

yeııme

bil

ve

ye.yıl­

ne l>il­

ma kudretine sahip bulunduğunu ve yük

bir

savs.şma.

kuvvetine milik

ol duğu­

nu lsbat eden ola.ylard.ır. DUnya.nın bu yılan

bu

kadar

geniş ülkelerine ya­

milletin

büyük

bugünkü· durumu

o

nedir? Bütün bu tütuhatta.n insan ve t p ­

rak

olarak ne ke.lmıştıı·?

batısında, güneyinde ve ku­

Avrupa.nın

zeyinde Türk milletine merısup hiç bir t;op.­ lull>k

kalmrwuqtır.

ortasında.

Avrupa.om

küçülr bir ülkeyi. izgal eden ve Macar adı­ nı alım bir millet yaşıyor. Bu millet, Türlc­

ile

lük

Tama.m e

Batıhlann

n

bıı.lt.ımlıı.rındıı.n

birlik

, Hıri.Stiyanlaşrnllj

medeniyeti

ıı.ral ann da

ve

içensinde eriyerek

Ttiıiı:

ait her şeyi kaybetmiş.

Türklülderine Jerle

inanç

dil ve

anetoılyor.

sempatiden

ba;;ka. bir

bağ

bul umna.makte:... Kwıeyde en yülcsek

Finlil.ndiyA.da.,

insan

me rtebel e rin e erişmiş,

kahrama.nlı.k

vf1Sl!lanndan

a.hlılkınm mertlik ve

hiç bir

şeyini

kaybetmemiş, takat .Macarlar gibi Tü �klük­ . lerlni ·her ıne.hrum bir Fin

göstere.n

Şeyden

milleti var. Gerek

Macarı .. r

bir sınır içinde

ve

gerek

:;eçtik:leri ve

asırlarca.

rinde hültümrıı.n ola.r'.lk ve çalışarak leşUrdilcieri,

6

ze ngi nleş l;i:ı:d ikle ri

belli

Finler,

üze­

güzel­

ve tama.men

hatalarının, Batı

yona ya.k.la.şan bu T ürkler, Çarlık devrinde­

ki

zulüm,

işkence ve ve ta.tbik

bir mislini

imha siyasetinin bln­ şeklini görmekte,

şuur ve inanç birliklerini

cm.

ka.ybetınektedir­

olıruyım lco­ münist baı;kısuıın bu şekllde da.ha. ıı.ııwı. bo ylu devamı, bu karde.şlerlmi.zin istikbııl­ lerini karartacak ve ş üp he ye düşürecektir. Yalnı.z Tü rlclerin değil, bütü n insan.lığa b a.qında. elim bir bellı. ve afet ol an bu lı:n­ le r . İnsanlık tarihinde. benzeri ·

derdine

münizm ma:ı:sa.,

diğer

müşterek

Türkler· de, yalnız hatta irısa.nlık

çare

bir

bulun­

burada.ki be n11 k lerl ıti d�

milletlerle

bero.ber

milli

vıı.sıilannı

da

ka)'b&t.ı:rıelt

bahl:sı.:ı:hkla.nna uğraya.caklardır. Balkanlardaki

de

yaşa.yan

diğer

ya.da.kilerinkinden da.ha BugünkH

lan

ve

Komünwt

seiı:iı:

sayılan

peyk de

Türklerin

memlek:.etleır­

durumlan.

iyi

Bmr­

değildir.

Çinde ya.za.ma.ktıı. "" milyo nu bulan Doğ(ı

. kardeşlerimizin de v�yeUeri: çok fena.dır, elimdir. Bunlar da imha !liys­ setin in bütün şiddet ve kahrına maruz bl­

Tilrlristanl t

rak:ılma.kta.

ve

esıı.retlerioin

uzıunaınyla. is­

tikball eri karanlılda.şmakta.dir.

vesair lı:OIDIJU 5-6 milyon Tilı1ı:lin mahkılmiyet a.cıJa.nnı her -

Yunanlst,;,nd�,

''Ktılnsta

meml ketlerde ya.şayan durumu

da

ha.tırıatacak mahiyettedir.

Bugün ya.şayan Türklügil. siyasi, ni

ve içtimai bir topluluk:.

Jı:une.t

ınıdQ• ll::tUI-

ve


I

Seni bir

Trenler

şehrin istasyonunda ta.n.ıdım. aynı yere götürecekti. ·

bizi

il

Böyti.k şehlrierln istasyonlarından trenler kal.kaca.k

ı

Büyük şehirlerin istasvonlarına... Seninle bir trenin ayrı. kompartımanlarında. olacağız. Mesafeler taş kesilecek, yöreklerlnıizde Ve sen ağlayacaksın!.. Göz yaşlarının sıcaklığını duyacağız ellerimizde. İçimizdeki büyük çağırının uğultusu nu duyacağız. Beyaz mendiller sallanacak arka.mı7dan Ve sen ağhyacaksm . . Bir acaip halsizlik çökecek kollanna Yüreğinin kimsesizliğini bir: daha duyacaksın Bir daha ·çekeceksin hasretini bilmediğin dünya.ların Ve bir daha eğileceksin uçıuıımlarına Aşkın ve hatıraların. Mesafeler yeni bir mana ka.zwıacak yüreklerimizde Ve sen ağlıyacaksın. .. m

Şimdi bıraktığın şehirler karanlık ve yal.a.ızdır. Vardığın istasyonlar aydınlık ve güzel Mes'ut bir rüzgar dolaşır dalgalarında Mannaraıun Mes'ut bir ürpertiyle lrunılda.r mavilikler.. Kubbeler, minareler, büyük meydanlar.. Hülyamıza gülümseyen çınar yapraklan ·Ve yeniden yaşam.ağa başlar bir insan Aşkın güzelliğine sığınmış hatıralan. NUR ETTİN

ÖZDEMİR .

·olarak

temsil edeııJ.ef; l'ürl:iye Türk· eoğraft mevkii Dünyıı. �rj�deki ve t ..rihı şöP.r!!H � ,de büyük bir varlık teşldl eden 'fi4'ltjy� 'fü:ı-kJ.eri; Tür!!: Dün· cı&ı;ıiıcı:ı..ıa b.1# ,şere!li :.µümessillilı: ve önder· liğw,' me<ı•m.iyet 701tµJ.Qa yükselc!i1ı:çe, da· ha emin v_e ırwıı:-etli bb şek,i,lde . dev ..m et· tirecek ve ';l'ürklüğün _öl me:z!.i ğini saıtlayıı.­

ret:i

Jeridlr.

.cald:ır. Bugürı n;ıünavyer ve .ca.hil, zeııır.n ve fıı,k:lr b ilt_Un '.l'ü_rltlerin .iki _eswı :Prensip ve Jtıedefi olmak ice.p eder :

.l

_Hil,JJ:iyet

.:v:e :ia�lı;\aJ

iQinde

:Yıı.şa.-

...

yan Tür.kiye Türk:lerüıi az ..mi derece� me·

denil"'}tirmek, re!ıı.h ve saadete ule.ştum.alr. 2 - Bütün e.sir Türkleri yok olmıı.ldaa 'kurtaırarak hün'iyet ve iBllildallerlne lta­

vuşturmak. Bu ilci hedefe va;mak için na.sıJ ve 1111 kadar çalışmak: icap ediyorsa, hiç bir :fMa­ gereğin! y� karlık:te.n kaçınnuyarak.

lil.zıı;ndıI.

Yoksa Dünyanın bugünkü. mu--.

zam !lkir ve ideoloji cereyanları nı � SliVaşİnale.n - lı:ıı.nıl.iUİdı9 m_a,lım ve teknik her şeyden aciz ve mehrum lta.lmaya 11181ı.­ �ün;t olunız


_i

Lavrence ve

Pseudologia

* Dr.

ON

Sk

za_manlarda

İZ"eddin ŞADAN

(Sahte

İngiHerede

ah r aman Lavrence)

ismiyle neşre­

clil en bir kitap, gerek meı:ııleketimiz­

de, gerekse

İngilterede cteğ:J

ğü.İ:ımek kasdıyla lerce evvel

ğum

tepkiler yarattı. Ö­

ama,

(Yeni -Adam)

bundan sene­

da yazmış oldu­

bir yazıda iSıni geçen casusun bir de­

jenere

jJk , defa

ve

yalancı olduğunu zannederiı:ıı,

ben yaiıru.5tım.

Çünkü Lavrence -

arkasına giymiş olduğu bir Arab - feracesini

göstererek,. Türkleri aldatıp hududu aştığını, hatta o zamanlar 0lıı.iı Cemal Paşa ile

IV. Ordu Kumandanı ko nu şup onu Türklere

.tuyiuıete sevkettiğini y<ızmı.ştı. At suratına benziyen üi çenesi ve bıyıksız tipte bir

adamın

a_ld atınası o a

ve bu

blr

yalandı.

Türk

imkan ·

: 'Arapların Türkler

yüzü

ile bu

hudud muhafızla­ ·

olmadığı ·

S.Şık:ardı

2leyhine kalkmasına

geıii:ıce, bu ta 1905 te Cenevrede b�lamu;,

sonra ··liıı:eŞrutiyetin i lanı nda

El Münteci-ül­

EdeQi ismiyle devam etmiş. nihayet Eşşev­

:re-m, ,,AJ:!!J:ıiye - Arab inkılabı) --;-Araplar

;

Jn�:ıJfil;_a , <tSevre) derler- ismini almµıtır: Bu ��yanl{l kökl e ri dahe. eski d,ir. Şu h a l de

Pa­ JLat.,onun. yanmyamalak m üs teşrik maluma.­ *' �-Jıiç_, de mevcut olmayan askeıi biJgisl ile:ıkendisine. büyük bir !}Öhret yaratma.ya mu-ıuı;tfıı.k olmll,}tur. Bunun sebebini araş­ � , gere�r. Lavıence'i bir kahramari gibir;tıı.ıu�ıın zümre - gizli propagıuıdadir. Fa­ bt:-lııı tei}!dl\i_tw Lıı.vrence'i sıi<;inesf tama: men bir mecııııl:>WJ ruhi JrilnyeMne a:it bir Lavrerıce'in rolü

a

hayalidir.

Fantaslica

hadiseclir.

*

Eğer biraz gerilere gider ve l;ıii'-·

bakarsa•k

yük Cengiz Hanın .ya.sa) sına

, susları ve

Ju til eri

((Cll·

idam ediniz» denildiğini.

görürüz. Casuslardan ve lütilerden hiÇ ha.r.­

zetmeyen büyük: Tür k kahramanı dehanın.

'kendisine ve;cliği hJis ile

!Utilikle casusluk

arası nda-ki

ruhi münasebeti bulmnııtur. Biz akliyeciJer bunu ancak bugün, y ani 20 . . yüıı

- yı lda anlayabiliyoruz. Lavrence':tn bir

l ü ti

olduğu şüphe

götliı:­

. naz.e­

mez. Cephe gerisinde güya Türk o rdusu n u arkadan vurma;k ·be.hanesile

iki

grup

ninlerinin kolları arasında tasavvuf edebi· yatından çaldığı bir kaç beyti gevelemekle

vakit

geçire

yukarda

n

bu adamın hayatı inceleninİe

bahsettiğim

nilen cinsi

daha ağır bir ruhi ha�talık:

iki

de­ derin, daha bulunur

CHomoseksualite) -

dalaletin yanında

d a.h a

buna da Pseudologia Fantastica (hayret

verici yalan söyleme) ismi verilir. Bu hastalığa tutulanlar

ekseriya zeki,

fakat ·hiç bir i.<jte duramayan serserilerdir.

Buciarde.n birisi Mazhar Os manı aldatarak:

frengi delisi olduğuna ikna etmiş ve o za -

man tımarhaneye· girmeye muvaffak olmuş ve debdebeli

mesele de gazet;efere

maka.le

sernıayeliği yep . mı.ştı. Çünkü işin· röport aj Jcısmı vardı. Gel zaman git zaman aynı: a.­ dania Anadoliıda

rak

as abiye mütehass1S1 ola­

Eski­ Mli düriinü dolandırmıştı!!! Tabii meaeie ma.ı:ı­ teıneye intikal eÇti. Mahkeme ı:uuıa be.Tillle bulunduğum biI yerde ras tgelclim.

de n de

tanırdım,

bu seter orada.ki Polis


ti!ıt·j........,..�

st1. Ben de bu 1ııhaı. l!llllilh b.lr sureli;& \dk 11tttm: Ne frengisi Tıı.rdt, ne de d.eUJdl., ya.im; C Pseudologiıı. Faı:ıtıı.ııticıı.) mlL'ıBl:ıı idi 'l'6 bunu lı:endiııi itlra.t ediyordu ki müşahedesi o bulunduğum haııtahıı.nede ve ıı4li7e de bulunmak gerektir. Iloıı:;tore. diyordu: ıtaen öyle yıı.l a.n söylerim ve bunu öyle süsler ve beslerim ki nilıayet "buna. kendim de inanırım.� İşte Lavrence 'ln bütün hayatı bu cümlede gizlidir. o ne bir casus, ne bir mllste şrik. ne bir ask�rdl.r. O ·yalnız bir (Pseudologia.

Fantastica) musabı

işln hazin tarafı ve medeniyetin

dddiyetinden insanı şüphe ettiren cihet bu gibi

yarı delilerin) hezeyanlarına

oyna­

rol

·tacak ve kandırabilecek ma.kamle.r elde et­ me.si

ve

elan kendilerini

D""'11J

"1lınlliirdeııin,

çd<ilsia.

'eaği,...,

ııavaşa �-

Yiğitler ılwmıwnn

dört .raı:ıa �, ' "" koşa �­

Haber nlathnun

Allılar,

N

yayııl�

(Psychopo.tte)-

tır. Bu gUnlük yaln.ı:ıı bununla sözü lı:esiyonun. Asıl

S (

G E L

müdafaa

edecek

Sabah

olsı.ın koçyiğiUer uyamwa,,

·Er meydanı kml kana boyaıuuıı, Dfu;man �ilim lerde n öllim beğenaia, insin,

Kılıç başa

ok dil'J<'

ırelshl.

.akıllar bulumnasıdrr .

Fakat unutmayalım ki de ( çifte .delilik = faube

bir hastalık

vardır. Bu

serir-i

levhadaki

şahsın birisi hakikaten delldir, diğeri ise o­ nun hezeyanlahııa kanan biraz alı:ıliıdır. Le.vrence'in hayranlanna daha fazla teşhis koyamıyacağım. Tabii okuyucular ar­

tık

Da.! lulıçla.r giine karşı parla.aı.ıa,

taba.beti ruhiye­ a deux) den.ilen

neden Lavrence'in seçilmiş olduğunu an­

-Yağız allar kilpilk .Beş yfuıı Yiğitler

Can

-

Pseudologia

hakkında mallimat isteyenler hassıs

E.

Blimler'in

(Akıl

hastalıkları)

·­

müracaat etsinler.

-

II

li eser

Divan-ı Harbinin)

ııYeşil kitap» dtr

bunu

caat ...

ki

KiUr b-ugiin

neşrettiği

Varsın sürü

müsteşrik Brockelmıuuı

mehaz olarak almı.ştır;

,

iş başa g e lsin .

Eğri hançer can evi ne Avuçlar kan

Arab ihtilaline dair en salahiyet­

(Aliye

birbirine yan verir,

milte­

Almanca ve İngilizcesi vardır- isimli eseri­ ne

oğı:ıl

Herkes can de rdiu de

Fantastica

büyük

hes ciişa gelllin.

ve ri rse erUk için can verir,

Ba.ba I

terleııin,

çalıp ırlasın,

I{oçyiğitler bu meyda.ııcla şan veri..-,

lamışlardır.

Hamiş:

köpük

ınan ·kopuz ·hem vursun

oraya müra­

d-0kansıı:ı,

dol�nn, bilek yılunaın,

k.tra kıra tiiltensin, gibi peşpeşe gelsi11.

Ko\jyiğ-itler tuttuğunu paralar, 6rlalı.ğı alt-iist eder naralar, Gedik

açılmaııın,

ı:lolsıın

Bir er ı:levrilrrııe oıı

paşa

sıralar, ıı;clıria,

de kitirlere, .., :.y �""""'· .kılıç rerck, ,.ay ı-er'*, Ber savaştı. Jı:urda kuşa pay �. Zakr •biR ıı;el&in, kuş leşe :-elsin. Vay ıı;<'relt

llr olaıı:ı

ilcr,

Al"ıııı-Ozan

atımıc şa.hhu•il.ll,

Oklar açsllJl, kara bağra ınıhl&ru1111,

YlğH bayr11<m ehin, Tlrtli.lc

t

yirci"iııe

nimcrd aalıl•n111n,

bir

neŞC ı:-chia..

ArıJı;-Oun

• �··· ,'

,

.,_••..


Niçin yabancılardan alış veriş? * Dr.

M.

irmi yıla yalun Ankaradayım.

V

Zater,

Akın,

.Pazarpostası,

Şerit KORKUT *

Ulus",

Türksesi,

Hisar, Orkun, Yeııisabah, Radyo Haf

Kary'of a

rniş.

ayağma ufak bi r hruı sece;;>

de alacaktı. B i r mağazaya uğradık . Mangal başında eteği örtülü dükka.n sahibi hacıba­

ta.s:ı, Tarih , Dünyası, Tarih Mecmuası, Gur­

ba elindeki

yorum. Eskiden beri ayda 14-20 liraya ya­ kın parayı g az eteciye veriyoruz. Daha öm­

lu ol an halı secca de leri gösteriyordu. İçini

rüm varsa yine de bu ve buna benzer mec­

topla yerine k:oy, diyor�u. Bu malım satar

bet ve diğerleri .. . Hepııini muntaz am an alı­

mua ve gazeteleri alac ağım kadar

ekmek

bir

vardır okumaya ... göz

medP.ni

tabiidir' Su

insanın

Yatakta iki-üç

ve

ihtiy a cı

gazeteye

atmadan kahvaltı yapmıyoruz. Aç kal­

dığımız oluyor da okuıIİadığımız gün olmu­ yor. Bu gazeteler her z aman kapımızın «kim sabahları.

gitmediği zamanlar oluyor. Onlar satıcı, biz alıcı . .. Soruyoruz: ctOğlum bugün Yeni s abah

gelmedi.» Kaba kaba asık suratlı adamlar­

ıar

·olursa

eh

işitiyoruz:

öğüt veriyoruz:

sen satıcı sı n ;

yun,

ne

Yavrum ben alıcı­ Ehemmiyet vermedi­

ğimiz için t i caret de Türk olmı y anın elin­ de ... »

Ne k adar

laf

et.sek, sözümüzü ne kadar

"'-Zat.sak hu işte anlayış gös tenniyorl a r, bi­

;rlmkller·ı Ay başı yine asık suratla parayı

alıyorlar, bir

te.şekkÜİ' dahi etmiyorlar. n

K

on:;ra da. idadi tahsilimi yapmıştım. U­ fa.k

çocuktuk.

bir

hademe

Cuma günleri Pazara

ie ·çıkardık...

Biz

yatııı

•alebe olduğumuzdan iki.şer üçer sıraya· g:i­

:rer

pa.&an, Alaeddin

tepesin! gezer ve son­

ra ok u la. dönerdik. Bir gün içimizden biri­

sine

ba-Oası oldukça. toplu bir para gönder-

sınğına benziyen

çık

uzun

s ah ibi,

da mal

al gör

ve

sonra

sahibiydi, Biz

de

alıcıydı!<:. Ticaretimiz halen

böyledir dersem, ü­

tira etmiş olacağım. Fakat

manda.ki gibi değildir.

alıcı da ·o za­

Daha ince kompli­

man, daha ince ve nazik mu amele istiyor. Bir gün bir Alm2.Il kuvernanlıkt a.n ye­

kadın çocuğuma. mürebbiye olac akt ı .

İstanbulda

çarşıya

beraber

çık.tık. B eyker­

den alış veriş etmek için girmlştik. «Bunlıı-­

satan Tür k ler yok mu ? » diye sordu ba.na.. Derdi derha l anlamıştım.

ım

ya.palım imkan

gönnüyor musunuz ti­

ıaret işinde inceliği...

istersek.,

cak dükkan

tişme

Hayat düz gitmiyor. Bu servisin de düz

dan

ıgönnek

nin tellerine sıkıştırılıyor

o penceresi

dir

mektep

kamış sırığı ile duvarlardaki yerlerinde top•

B

ugün yi ne ga.zeteler «kimdir o pence­ resiı>

nin

a r ka.�ında ki

yerleştirilmişti.

demir

tellere

Yeni Sabahın ilave­

öi var, kendisi yoktu. Kooperatife karşı kö­

şede bir gazete

bayii var. İki üç genç ço­

cuktur bunlar...

Ben bunlann Üniversiteye

devam eden t aş ra lı

fakir insanlar oldukla­

rım sanıyordum. Çünkü be n

bu şeklin blr

başka türlüsü ile yetlşmiştitn. Birisi oturur, tezgah

başında, diğer

ikisi gezerek gazete

satarlar ve evlere uğrarlar. Gazetenin aslı­ nı

göndermediniz, diye bir de kart yazdım.

Beslemenin eline verdim ve b un lara iyi in­ san diye hitap ettim

Besleme bir müşteri­

ye h itap edilınlyecek şekildeki sözlerle yük­ lü olarak geri geldi. « Bu doktor ne lıl.f an­

la maz insandır.

O

gazete gelmedi

daha! ..


\\

(1.. .

�������)) »­ Kaçak )} * Murad GENCOGLU * )}

��< «

41�\ <

l; \

,.:•{ •'

,,.:..<' :; .

\.\

�ıt} '·:;; •

.;' ,

-.1

..;

},

"'��

)'ı �.'

.f�,

;� ;:_ l./

ııı��·

v

arsmlar sana. kaçak desinler oğlum. Iztıu.p ve m eş akkatl e dolu bir ömrün sonunda, sana hıTakacağım ye;ıine ve en hüyilk mir;ıs, .bir yağmur damlası gibi sat kala.bilmesi için yanardağları göğsümde ·sundi!rdliğünı şere fli bir ad olaı>aktır. O :ı:hn. kırsızlarla, yala ncıla rl a müdiilede; iftir;ı.sı ve dedikoducularla; Bıtir:ıd:rrını her şeyin üstünıle tut:ınlarb birlikte anılmasını istemiyor;;:m in�anlıudan Jraçmalısın. Varsın lar saı�� lrnçak dtsinler. İıısa!ll!ırfüın ka�malısm yavrnm! s"."" ,fa dost görünüp, ark an dan kot�(U!lÇ, ruüth!ş ve bayağı iftiralarda bulun:ıcaklar · çılubilir. Senin namusunh, şerefi:ıle, haysiyetinle, bir, kuk

:

l:ı

:}"ibi

''�·�1:ı1TI:"!l{

isteyenler ç1kabilir.

,p.ı En mukaddes ıanıyarak inandığın şey •..;, lerb üstüne, kanatlarını bir baykuş ,.t/ uğurs-uzlcğu�>"la germelt arz usu nd a o-

� !.

-Doğmamış oğluma öğütler-

!anlar

ı;ıkahilir. Sen,

simsiyah gölge-

,:ı ıe rln i, inançlarının üstüne bir engi·�;. .•ı ....zisyo!l ... /-. cell a dı eilasıyla düşürmekten /-

--· ··-�

karşısında gözyaşlarını içine 'a.1tıtma.k o:orunda. oldukça.; insanlardan kaçmalısı n oğlum!. ' Baban, son oefeslerini, belki göz!&rınm önünde titreyerek ve recektir. Belki de bi r akşamüstü. alacakaranItkta üç beş gölge onun k urş u ıı l a rl ıı parçalanmış ş ak a ğı ndan hilıi kanlar sızan cesedini kapınızrn önüne brrakı _verecektir. Ve b elki de bir gün. baritada yeri okunmayan bir sın ır boyun... dan, s ı n ırların ötesinde bir yerden, istil'tkamın Uç nıctre derinliğinde yazılmlŞ son mektubuyla birlikte en b ü yük vazifesini hakkıyla yapmış oldu.�UilU bilt.liren kü nyesi gelecektir. Sen, o gü:-ılerde alıunı pencerenin soğuk camına ılayayarak dünyanın im ranh�hnı ve deni71erin sonsuzluğunu seyredip, babanın sana bir tek vasiye ti b i l e olmadıiiını dilşünlirken. ufulıı ·ta. gHtikçe büyilyer, ve belirle-şen kanlı bir ·başın bütün kuvve tiyl e haykırır gibi oldu�anu du yacaksın oğlum: <İnsanlardan k açmalıs n !ıo

� ı-ı.

çeltinmiyenlerin

fi'

ri'

\\

//

'/.� , •

\") (,. \:,. /o }!• :;

r

)�•

f.

/� � .•

\.,:• /,

)} �·;• \•

;.)

· � ·-,.- """' ...... :"'.,/ ".._,,..... . �-....-::: -�� , ����������v������� ·�·••••0• ..�..ff•••••4-...ı••D#� e doktorn diyerek yanındaki �i r. in 1ian- :r -··..""��. ,

......,. --_..-·-... ,.,... ·� �· :::--- .

Bir d ıa. birlikte krthkahaları salıverrnışler. Be-: nim insa.nc" yazılı hi t a.b ıma. şifahi cevap: vc.�:n.-iş. ı ı-.sabı;�� ;·, ··; bozulmadı. Elbisemi giydim. l G;_, ..:ıeni�-l iLı\ı�::i!ni al dım, adama uğra.dı"?Gözünü J<itapt"'n kaldırma.yan g e nç sözlen-: mi dinliyordu. Yam:ı<lak.i adamla. birlikte : .. «Aziz milletim işt.3 bunun için tüccar ıf r a. l k ı l r a. v ticari <:ılacnaz. Büyük kazançtan, hep yaba.ncıhr sömürüyor, tica re t ufaktan : baslar ve büyünı dediın, ııBenim ha.tam olsa t bil� hiznıetçiye, haşka!nrı yanında., müşterin f o!f!n heni 'l�mmet:Pek h�kkmı ne reden bt�1. dun 8. eff'ndi?n ciiyer�k aynldtm ;

�.

S O

N

A R

Sm·kuruzı dinlerken

1 .. �

z U a

i

� 1

ğlamasan

Beni hiç anmasan da olur.

;

da;

: :

Mirasımdlr sana

i

Neş'em, saadetim, her şeyim.

:

Ren yolumun yolsusu,

i ! i•

Derdim�n dertlisiyim.

J

Made rnki yolum sonsuz nırd:-m ki ayr1ldık; S0,,iıl\ ''i� çıkarmıyordu. tşte anlıyo-; f'��e :_::!.;:ıi 1�:.;t�r�.m art:k, nmı, biz ı-,.;ıı:, oirıbir mrışkHlathı elde etti- ! ğh-ı1lz kaz1ncınuz olan partlar bizi ol<şayan,'.i r.fe SeLden )J:ı.şka bir şey. Ayhan tjc.ı:.:ı?t crı.ı::ı.hı olan yabrı!!c1!ara vcrmeğe de- �' ı �

.İi'IAL

;

·: ,;

�� 11


İFLAS E DEN NAZARİ YELER İ"

.MARX 'IN

.

* Tahsiıı

B

oal::,

1

u mevzuda çok

biz

Fakat

.�öyle

i lctiJa

la

bi r

k açın ı sıralarnal::­

edeceğiz :

karl ar

- Marx •Mal ve neticede

söylenebil ir,

şeyler

orta

gittikçe arta­

va.ııi ( yahut kapitalistler) ile proletaıye. Jcar­

�ı

lcarşıya

kalacaktım 5()-60

A rad a.n

- diyordu. geçtiği

sene

halde

prol.e­

na mukabil son 50 seneden bert en bilyülı:

kapitaliBt m<lınleketlerde, İngiltere ve .A.me­

ril:: ad a, gelir 'rergisl ilzertne yapılan l.ıı tati&­

ke.lkıı.cağını, yok

orta.dan

olac•ğını haber verdiği orta swı!ın her ııc­ ne bina d ah a fıı..zl a vrrgi vercüti çok ve,rgi �er-.ıı kaplt o.listlerin venneıcte

ıı:sbelln.ir,

g:ittlkç'!

ise

çoğalıyor,

olduğu

vergi

ıı..z:ı.Jdığı görülm�ttir.

ve

O h al d e ; orta sınıf, yava:ı yir ile

belirsiz bir se­

l:: apltallst smıf ise

azalı­

yor demektir. 2

Zira.

-

vetlendirir,

NHaJ:1)lere mani olunmalıdır.

milliyetçiliği

komünizmi

besliyerek kuv­

zayı!latare.k

yıkar»

diyordu. Görillüyor ki Manc'ın en çok kork­

tuğu d�ma.nle.rdarı

l1iri

de milliyetçiliktir.

Komünistlerin tilrlti kılılı: ve kıyafetlere bü­

l'ÜI!erc':

:ı:il letlerdeki milliyetçilik fikirlerini

j'lkm:ıı- .'. ça.!ı.şmala.nnın sebeplerinden birini de

:işte

politika

tak.ip et­

Ele geçirdiği yerlerin mün e vv er xısmını

haline

da

koyun

getirip yeni emelleri

için

sürü­ çe.l!f­

tırmalı:tadırlar. O halde bugünkü komünist­ ler, komilnist

rn aslr.efil

enteme.syonall

m;,nfaatlarını

kendi milli

al­

beslemek-"

tedirler.

-

3

Ma!c.rs, miltemadiyen bir tabii mü­

savattan,

tabl l

Önce,

Marh'ın verdiği

lerce tabii

ınJ..sıU

h fı.di..el�.­

tabi!

yarayan t abi i

de işine

için

hukuktan, FJ..lı:irlertrıi

den balu;eder.

k abul ettirmek rnioaller

tabii

verir.

misall er, blll.­ � tir.

arasında 3 ila

S.­

ni]'ea, Pra.nçois Perrou:ıı 'n u n da decli!i gİl)t eminim ki bu tabi- hll.cl1seleri Marlı:s da Qll­

le.mamıı;tır. Bu konudaki ti.kirleri karmaka­ rışık olup, tezatlarla doludur. Saniyen, Mark

tabii

sın be.hBettlği

yor ve

hadise l ere biz de bakı­ ve bü&nil

düşünüyoruz. Aklı selimi

bunda

aramak

lô.zımclır.

Aynı

zıı.-

b\lgÜnkü komi!nistler, Mıı.rk:sın a.k­ olarak h a rbi . sin.�ı bir şelr"1e �Jc

van

olmadığını

lüzum yoktur.

söylerniye

Aynı tarlaya gelişi güzel serpil rniş ol an to­ huml a.nn

veya

bir

bahçeye

dikilmiş

olan.

fidarıların 6---- B ııy sonra yüıe aynı olmadık:­

l a.nn ı

herkes

zısı bodur

bilir. Ba.zJSı

k a l m ış,

uzayıvermlş, ba­

kurumuştur.

baz:ısı da

Aynı mer'ada otlayan koyunların bazısı 1111 -

ıniz olmuş, bazısı cılız ke.lmıştır, Zira yon­

ca .v eya ç.içek

1nıında,

görül ıaemtıı t ir.

<in�

bir

ıı.

bıt

niyeti olan herkes de baksın . . . İnsanın, hay­

Marx

h arbl e r

emperyalist

mek tedirler .

tında

t.aryo. lelüne bir artıı; kaydecl1lm�tir. Bu­

lilrlerde Man:'ın

etmekte,

i m h a ederek, cahil kısmını

yok. ol arak burju­

sını!

ÜNAL *

bölümü

bulanın, ötekini Kıı.rmcalann, ile

de

çağırdığı

anların

çalış tıkl a n ,

Dasıl

aralarında


•tabii bir rnuse.v at yerine, ame lele r , kıralla.r, 1ı eyl e r vb. bulunduğu malü.mdur. Sözü uzatmaya ne lüzum var? Allah i n sanl arı Kimini zeki, ki mini e.şit yara tm amış ki. . . şişman,

kimini

<ılur?

i l mi

uzun, kimisini kambur v.b.

Bunlar

yaratmıştır.

arasm da nasıl müsavat

Zeki ve çalışkan olanın sa'yi ıtl sb e tinde malı

ve

bele

A c aba bu

elbette

kim

tabü kanunlardan

görmüştür?

hariç

olarak,

O muhteşem karanlık nurdan bir vaha belki ; O muhteşem karanlık gider Al-

m ü temadiyen mutlak müsavattan b ah s eden ,

".komünizm

dün y as ı nda mutlak

var mı dı r? .

çal ışan

f abri.k ad a

tarlada ve y a

bir müsavat

zi m amd arl a rı ile

Komünizm

köylü

ameleler y aşayışta, yiyimde ve giyimde

ve

*

la.ha belki.. Belki yarm gine ben, gün doğ­ madan uyanıp, �."eni bir ıztırabm peşinden ko­ şacağım . . Ilefüi yarın da geçen bugün gi­ bi tıpa tıp, Belki de bu g-eceki rüyaları ·an­ latıp,

ay­

nı mıdırlar? 4 - Marks, proletaryanı n müdafii ola­

rak ortaya çıkmıştır. Marks' a göre proletar­

hakinil

ya

lakki,

ol u rs a müsavat olacaktır. Bu te ­

burj uvazi

sınıfı

yerine,

her

et

midir?

değil dece

C e miy

prol e t arya

sı n ı fın hakirıtlyeti

sınıfmınk yani yine bir

denilen

topluluk, sa­

t eş ki l eden burjuvazi ile · prole­

azlığı

memlekette

ekse riyeti

teşkil eden bir

o rt a sınıf d a vardır. Marks, siyaset ve ikti­ d ar babında bu sınıfı hiç n a.z an itibara al­

Yarm lla

mamıştır, yahut bu mevzuda da tenakuzlara

"()

düşmüştür.

düşünmekle,

taryayı

saadetine

tini sı

Marks

halde,

sonra meçhulat.. Bir muhteşe_m karanlık ..

Ondan

fazla olacaktır. Tem­

indiğini

mal

gökten

sadece

bir

rüyanın peşinden koşacağım...

prole­

ref ah ve

beşeriyetin

değil, bir sınıfın refah ve s aade­

düşünmüştür. Netice, beşeriyeti n

Yusuf KADIGlL

davıı­

değil, bir sınıfın iktidarı davasıdır. 5 - Komünizm, kadında da iştiraki is-

tiyor,

böyle

olursa cemiyette dirlik ve dil-

zerıli k ol ac ak tır ; diyor. Fikrini kabul ettirmek i çin de ya ü wpi k cemiyetlerden veya

en o.z 10 .000 s eneli k ömrü olan beşeriyet h ay e.tından 3-5 misal verebiliyor : ccİstlsna k aideyi bozrnazıı diye bir söz v ardır . H ele bu is ti s na

en çok binde bir ol ursa umum i Mısırh-iç bCYtmaz . Eski da hanedan azal arının en yakın l arı arasın da ol d uğ u t arih e n sab ittir . F a -

Sümer ve

kaideyi

izdivaçlar

kat

yine

dirlik

ve

tarihen

sabittir

düzenlik

cemiyette

yoktur.

ki

S aniyen

düzerılik

dirlik ve

cemiyette olsun

yo lu ihtiyar e tmiyorlardı.

bir

bunlar

di y e

bu

Kainatta b ü t ün carılı m ahlılklar, e rk ek-

lerin dişilerini, di ş il e ri n erkeklerini içeriden gelen

bir hisle yab anc ı nazarlardan kıska-

nır v e korurken insanların tabii, ezeli, ebedi

•;e

il '..h i

olan bu

kanundan n asıl hariç

t<:.:aJıi! �cr,,derirıi insan ı.lf:rr. iyor. D u rad::ı. .şı.:nu '·.1F, _ i · ·:: i·� ın,

rna�k-:ıli.

: :; � � ı.:r:n:::ır:r y o l u

ile

akl ı selimi ·kabul eda

i18.ve

ed1;; yün

ta.dan kaldırma.ya ç alışıyor .

cerr. i y e t ! ::? rd ? k i '1u hissi

komünizm

Hala.

hareket ede n bir zümrenin zoru ile oldu­ ğunda aramak lazımdır. Artık komüni rıtln, llele Rus

için,

s av at

sonra,

z

komünizminin,

teranesi

ile

bir memlekete

(memleketine

hayrı

disine

olacak? )

j imi o l duğu gay re tsi z

ve

gi rdik t en

olmıyanın

hayrı

bana

me!humunca önce ken­

taraftarlık . edenleri,

dü�ünen başları

va.rme.lı: m u.tl ak mü­

gayeye

h e r vasıtayı meşru sayan,

sonra

da

salı

temizleyen bir sal h ane re­

anlaş ılmıştır.

g ay e siz bir

Beveriyeti hissiz,

koyun sürüsü h a.­

! i n e get i rm e k isteyen bir fikir ' olduğu kamı,­

tine varılmıştır.

:trısan, yine insan o l a rak ; rıtlllet, ol::ı. rak: y�:ı_rr:ı yacaktlr. Onun için

ki, · m i l l e t

b-:ı l o l -ır, b2.lola.rda mum

art�

ill as etmiş, yal e.nc.ı , bir mezhep gibi yaşamakta . devam e di yors a bu­ nun sebebini, beş e riyeti n yarınını göremi­ yen, k o m ünizmi n sah t e il.layiş ve ye.lanla.n­ na k ap ıl an , aklı seliminden z:iyade hi ssi ile Hülasa,

devrini .tama.mJarmştır.

beraber

·

yine

hep

i n .) ::ı n l ı ÇEn1z3., n�illctimize ve milU-

·,-� t i m i :>� d�ir� e ! l c s:ı.rıt:ı .nı'.·.: insanca _ yaşama-

13


* Hasaıı Ferit CANSEVER * il

üsaadenizle muhtelif

M

safı Iarikahı.nnı

milletlerin ev­

tetkike

b a.5lamad,.n.

evvel, bir az mi l l e t kelime.si nin med­

lulü üzerinde tevakkui

edeceğim . Bugünkü

millet mefhumu ne kan ve ne de din esas­ lanna lerin

istin at ediyor. Belki

heyeti

mecmu3Sı

içtimai ayniyet­

bu

mefhumu

bize·

kederi cliğeri'nin d·e kederi, lifrini:n menfa&-.

ti diğeıinin de menfaati, birinin tefekkür ve

t�h::.s3üsleri diğerinin de tahassüs ve tefek-·

kürlerine tarih,

bir hars kabul mllleti

insanlar aynı

ruz .

teşkil

etmiş olan

ederler.ıı diyo­

Şu halde bugün herhangi bir milletin.

efradını anlarna-k için hiç b i r

vakit

ne

kan

tahliline ve ne de dini müriasebat ve rabı­

talanna bakmıya.ca.ğız. K ültü r iti.ba.rtyle hangi milletin kUltürünü t am a.ıni yle kabul �tmiş, ke ndsH nl samimi ol arak hangi milli addetmlş ise o fe«li o mill e tten

zümre den

telakki edeceğiz. Bu i tib arla eski devirlerde

milletler

arasında gördüğümüz

kan.

ve

elin

tesanüd ü yerine bugün rnilleUerin hay a tın­ da

başka bir

nevi tesanüt

tesani.i dü n ne

gibi unsurlar­

müessir olan

vardır dan

ki,

bu

terekküp

tetkike şayandır. İşte meselen.in ruhu buradadır. Harsi ol an bu tesanüdü

ettiği

yapan

hll.diseler nelerdir'

Ve

bu

tesanüt ne su ret l e vücude gelebilir? Muasır milletlerde bu tesanüdün mühim bir kısmı her günkü i nsanl ar

hayatt"n

doğuyor. . .

şekilde yaşıyorl"r ki, bir an ve zaman · yek di !l' erin e muhtaç olmaktan fariğ ol amı yorla r . Büyük bir camiao e f r adı birbirleriyle ne sıhri.yet, ne karabet ve ne Yani

de

şah'i

o

r ab ı t ası

olmakslZln

sırf yaşamak

lçin, !:J:1.<nci h e.y a t ve mevcucilyet için. bir­ leşmi� bulunuyorlar.

Birinin

14

zevki

diğerinin. de

�evki.

B1rinin

lisan,

�t

İşte

bu

suretle·

gibi

:im.iller

buluyor. Bu tesanü de ·

edebiyat, din

de·

mühim bir surette yardım ediyor. ilmi

Hikmet

\veriyor. Onun için : aMuayyen

tetabuk ediyor.

içtimai tes anüt vüc

dünya

bize

üzerinde

üç

nevi cisim olduğunu öğretiyor : Sulp, mayi,

Bu

gaz. . .

al tın d"a

cisiml er

muhtelü hükmt

ekseıiyetle

tesirler

yekdiğertnin vasıflann.r.

cisim

- ibraz edebilirler. Mesela sulp olan bir

mayi haline, mayi oran bir cisim ge.z haline­

ill'kılap ettirilebiliyor.

Fakat ha.zan da sulp· · olan herhangi bir cismi mayi ve gaz heli­

ne inkılip ettirmek müsta'bed ve hatti hal

k ad ar

denilecek

hilli:mi hadiseyi o

müşkül

cisnüu

mu­

oluyor. Bu

cüzü" fertleri ara-·

sındaki alakaya ' atfediyoruz. Ve diyoruz ki,

cüz'li

bir cismin hükmiye

ise;

ve

fe rtleri

ldmyeviye

ara.sındaki alalcai

ne

kadar

kuvv etli

o- cismin şek l i harieisinde d e o derece·

v ardı r

salabet

ve o cisim en fazla şekil is­

tikrarına maliktir. Bir milleti de herhangi bir

cisim

gibi

bul e ttiğ imiz

mev c udi yet

bir

takdirde'

olaraJ<

ka­

onun cüz'ü fertleri

olan efradı arasında.ki s.ı kı al ak a ve mü­ nasebeti o milletin kuvvet, salabet ve istik­

. rannın

bir

alameti

ve

bir

rni'yan

olarak

kabul et me k, hiç bir vakit hatalı bir netice·

doğurmaz. İşte milletlerin kudret ve kabili­

hayatfyyerert alikaia.rda.n doğan

yeti

ğimiz

hadfsen.in

efradı

arasmdalı:i

ve içtimai tesanü t

kuvvet

ve

derecei

fenli de<li­

ala.Jı:a­

sıyla rnebsuterı mütenasip bulunan tabii bir­ keytiyet

olarak

rında ien:U

tezahür etmektedir.

alile. ve

Arala­

içtinmi milnasetıetrert


llYili7et arr;u edilen rezahllratuu göstermi­ ,ecek, halbuki ·ıçtimai teıiiınudÜ ·' kmeiıi o­ Jeıı milletlerde mill i ruh daha kuvvetli ve tntlH şahsiyet de.ha mütebaruı olacaktır. Şu halde : «Milli v ahdet yapacağızıı de­ llıaimız zaman içtimai tesenüdümüzü yapan vıU:ıalann neler olduğwıu, içtimai tesanü­ ıdllınllze katıJı tertlerlinlıin . a.iıüra' derece!� rinin ne olduğunu iyice teUrilı: ve te!ehhus etmek mecburiyetin de kala.cağız. ldıııi

Bu hadiseyi tetkik etmeyi ihmal etmek

kopyacılığa ve

fttçllilı:

leri

yapmağa

!t�ısınde. bllht. şuuri

ve h ayret

h areketler

yapmalı:

bu

tıı.k­

müessir­

eserl er

değil,

11l arak

içinde k al arak in­

yapmaklığınuzı

iaç eder. Bl.z madem ki .)etperllği

ki

sevkeder

itibara

naıı an

.gayn

her gün yeni bir

lı:�n

din milli­

ve

Jstemiyerelı:

muasır

olanları t akviyeye ,

olmıyanlan yeniden ya­ ratmak suretiyle ona vücut ve rmeğe, tesa­ detle

ve

Bu

götürecet:ine,

yegıı. ne

va.sıta

nnyunız. ----

O

IeHi.ketlerden

olduğun a iman

h alde nıllliyet

k u rtaracak etmiş bulu­

mefhumuna ha-

------ ----- ·

mec­

nazaran : uMilli vahdet, içti­ mlll vahdetin kudreti

esasa

içtimai te.5 anüdün 9iddetiyle mebsuten mü­ tenasibdirıı

denileb ilir.

Ve

derake.b

lı:ü­

on

sur sen edi r b�ladığımız milli hareketin t,._ mamiyle muasır

milletlerin milliyet mefhu­

muna yaklaşma.81 için yapmağa muhtaç ol­ duğumuz

içtimai

te.sanütlerin

araştınnağa

ica.p ettiğini

ve

neler

olması

tesbit

etmeğe

ba..şl a.rnamız icap eder. Beşer ğildir.

dete

açme.ğa

mücadele

mai tesanüt veyahut

me­

bu mefhumun bizi saa­

amansız

buruz.

nu

ve

şid­

nüde mani olan içtimai hadiselerle de

di

ediyor

zayıt

olan tesanüt hadiselerini tezyide,

deniyetin müvellidi olan miUiyet mefhumu­

kabul

mev­

vet derecelerini takından bilmeye ve.

ctif

h e rh ang i bir cisim gibi yalnız mad­

aksamı ihtiva Diğer

eden bir mevc udi ye t de­

ecsa.ın ve

mevcudattan

fazla.

olarak tahassüs ve tefekkür gibi iki mühim h asisaya da maJilı: ola.rı bir mevcudiyettir.

( Deva.m-ı va.r)

---- - ----- --- -------

JULE.S ROMAINS'den iki şiir :

SARI TRAMVAY

Hİ Ç

San trıımvay geçli cadde den, Orada, iki bey'IZ duvar a.ra.61ndan Giiründfi. Parlaklı,

Sonra k:t.yboldu•. i:rice

gördüm ra.yl ai

inerinden

ge9ii­ q-lni,

.-lm a d ırv a.rlar sakladı onu ;

Rlçbir

hareke� ihanet

Gliründüğiinü

ve

et�di

böyle yıılnızlık olmadı, İnsaıı· mağaradan çıka.lı beriA da<:ık sonsuz bir denizle çevrlli ; Ruh , uflı:11n sess izliğini bilir_

Hiç

Orada her biri köşesine böztilmilş, Güçlükle

pen9e­ relere ...

kaybolduğunu bili-

Dünya

nefes altr ve düşünmek\.. len 1.ltrer.

h aıyretl e

Gblerini

dona kalır,

Jı:orlnryla

iğer.

yorum,

İz bı rakma.ilan, h atta ı.:ı.m anın bile, Geçe nlerin izleri kalıyor s:>dece . . . İ1erde gürültülü bi r butvar. .Kl3.kson se•leri. l);ılt "'

ötedf,

hu

şe_yj n

üstünde rur y<>)<lil>k.

Arlcıdaşhl< riç defa inkar edildi

Dostluklar, yemfoler ve sa.dakatl&c

Ük ışıkla.rdan örıcc her goece

Yrkılır 1•e

kilin>tt gülmekten

p ..tıar ..

*

Çeviren :

DEMİR ASLAN

15


IiyetÇiJerin

SURETİ JlAKTA.N CÖ llUNı� K .

M

illetlerin

yiiz

yiHardır

ğ ı 5füo1'lrgccililc tün

,) iddeti.�/i::!.

derdi,

devanı

·

kurtulamadı­

bugün de büedip

gidiyor.

Rusyanın, başta . 'l:üri<: üikefori olmak üzere bulundu rduğu çeşitli altında hakimiyeti

insanlık hiç · b!r

kült:lr

ve

anlayışları ınlisbet

zı.ğlık durumlarıyla,

üzerind e

İngilizlerin

tesiri olmamışs a ve olmu­ yorsa:, bu zavallı insanları h ürriyetlerinden

menetmek insanl tkl a

k•\�sız

bağdaştırılması

·bir harekettir.

ırn�

Elle rinde bıçaktan ye

kavuşmak için çırprnıp dururken, öte yandan hürriyetçi ol­

ateşten başka hiç bir vasıtaları olmıya.n, d?layısıyl !'. keneli istilclal dir.valarını dünya.­ . ya du yurm ak imkanından mahrum kalan

namesine imza. aoımş olan Fransa ve İngil-

zihniyetinin

ülk el er ahalisi, istiklallerine

duklarını iddia edip, İnsan

H akl an

Beyan­

G ün ey Afrikalılarm,

h akim olduğunu ctlsesine, ·bü la bakmak mak olur. BİR

dünyada sömürg ecilik

yerine milliyetçilik

anlayışımn

göstermeğe çalışmaları hı'l.-

ve çapulculuk nazany.

propagandasilla

alda.ne

ÇUVALDIZ BOYU YOL

S

:qı fal arırn

Ma ril yn

Mon.roe adında.·

ki artistin basın toplantı.sına cömert

günlük ne.şriyatın TB mağıızin mecmuıı.lannıo gü.rill tü1eri arasın­ ıl!L Kıbrıs. . davası k ül l e nmeğe yü% \utuyo�.

Sir Winston Churchill

Milliyetçililden. hoşla.n �yor

çe tahsi.> eden

tere gibi bazı Avrupa. devletleri de a}'Jl.l

mil:tınıin

hastalı�a.

tutulmuş görünüyorlar.

1dra.k etmiŞ ol anlımn, açlıktan ve susuzluktan ölebtlecekle.rin:i, t akat hürri­ İnsanlığını

yetsiz yaşam.ıyacaJtlanı:ıı anlamak istemiyen (Fransarun · sözde · 'en kuvvetli başbeka.ru) Mendes - Frahce gei;en ay bu · mesele yü­ '.l;lln den düşürüldü. Şubat s.symuzda b u nok.

ısrarla

. ta üzerinde

dadır.

İngiltere

olan

durduğumuz

Güney Afrikada b aşl aırn.-; belirtilerine sırtını dönmek ve ve ateş J'lğınlanyla sustu.nnak de,

uyanma.

onları

kan

r�

bir çıkmaz;

t'.,·,.:·;.- t '. .'";'! -tl::l r 11' ı .' r..� �:: �f�!_·: ·t:···· j "'." l · · ·-ı. ·:�·ı .�·: ·f1\· ··!

ol du-

O!'!:':ık, ::;ll'..: l:J l l.ıi::- ı· ''?".�q '!' � j :· · /"' ; � : -:: i n ! ·: 1�· · · .·'. : ;·t ' : .:· l rı· ;ı

' t .' ı

.

MarilY-n ıVIonroe Ağlıyor

Kıbrıs fül v asından dalı .:ı önemli ğunu e r- geç anlayacaktır. Afrikanın giine­ Yunanlılar, yal'ln, fiil! veya siyasi yeni bir y!ndeki kı p ırd an ış h amleleri geniş İngiliz lw.ml� yaptıkları zam:m 'Türk umumi efka­ h ,.oer alma ve propag-anda teşkilatıyla bü­ rın:, yazık ı:i, pek hazırlıksız bulacaklar. . . tün dü ny ay a kanll bir tedhiş imişçesine du­ Yeşiladayla olan iktisadi, kültürel bağları­ yurulmaktadl.c. M::ıu - .M a u ad ıyl a dLiny:ı ıru;r111, bugün..1<:ündc:ı çok dnha sür:=ıtıe art­ bn:;ın ının bir nefret ı:mrolfl�l yapmaij'a u�- tınlm:t:ıı lıiz1rnken. b�ınun bi.r g<:ııcht -,-e bayol un a sapıyor ki, bunun

.

hatırlar­

!. ,. (� '


r 11

OLlJNlffiYOB Ki�

Bir dert ki

Yaşamağa değer diyordun

Ilk aşk ıstırabı Dudaklarında belirince

Kemiriyordu sani gizlice

Ne

n ar in

,

ne hassas kız diyor-

!ardı, Hatırlıyorum şimdi

Yemin ettiğimiz günleri

uzun

Kirpikleri

Hisar'da, Kanlıca.'da Ölünce in&an Sevdiğiyle ölmeli Fakat ben Ben hfilfı. yaşıyorum

Eiıdamı ince,

-�

�""

li

Güzelleşiyordun

Gün ve ay geçtikçe

Gözlerin parıl parıl

Yanaklarına al düşti.i

Ölenle

Henüz d iinya

� � �

ölünmüyor ki ! .

Esat Halit

SARJKAH)'A

GAiıİBİN DERDİ

� � �

""

n

!!;;

i -

A_; a cı n çiçeği tomurcuk,

Ne ıı:&ın&n

açsam y&

ben ıt0ğnk

tomurcuk vurur yıo

!:��

Ai;acııı r-içeği tomunmk, b e n tomu "" Meyvamı a.�ırdı saıuklann .sol koJ11.

1 AMım

� -� !§

1 "'

1

topraılı., li5 liim wprak., Ylltacım

Beni

arlı:a.d•.ıı

..

dinJ r

lı.1

ıJilkse111 , d

i �

i� §

ıönil h iiıriiM ilolw.

bo.iın

...

t.A

:r"""am

�rl"r

-&:=

Juıul

oldu

kaıı-

�t

bayrağnıun alı.

Gerçi hı'iiırJ&dılar beni devir devir, l':knıcğim _ydmedl, dol�tım feJılı �

Bu YJI ltar:ı ökiiı<lin gene

DevleUen :para alm ak.

•Kırd1' tarlamın karıştı Aoabıı; nıhin ıni et11em

51nın kaııı , d'ım:ıdalı:i m&lı!

Gıu-i• nttdc ı;önl1! ı:engln hamJyyeU.ıı.l

YıUanıa b • rıltledfm iistdmc öritliler ,.ıı X asırlı

ellcri111 �ne t•P• n•ında, Jıaliın <re dii%elir mi ki yakında? de yeJTi Y<Ordim kan akıttım a­ kında. ne, lıcrircs benim _fibi ALLAHIN

Beııim �n

l

Faıiı.

kulu.

" Y IJ,ANLOGLU•

Benden

Htlki h e�ey

Bend-cn

y<:m�k

yerler ta.hak

ta.ba.k, gibi yııı mak yum:ok, ayak çıplak hllş ıı:..o k,

yapma beb.:k ...ı a .aJarıl�

..

lildd Cf.İ,

Mmır dkiim ı.ldı hrlanın nvve tlni, Kapanda sattım bllım:dilo:r kıymetlnJ,

Ayağınıda <>Bki çar;k py, evir, JevJr. Elbise diye giyuim y'""1 alı çulu. alanlar

balı.

aengiolcrin i,i,

Jılr,

� Dölleri

!

rak,

-Kan& ılı:a na i�cm�m, lı.ır11rlırr, H akkıım .lıı aylurıı anı llblaoıul ar

� -- S<ıl elde

1

sararml'! yaıı­

benden ;oyıran şarbbn, �alı:rllk ;

� Si!!

§ D.ort

sanki

ye r

Gene köyümön doruğu kel JıeJ, Irmağın ta.�lı, bahçen>i vurdu yı.ı.tı .o<:I, Eter baıııı inanmazsan benden yana ıel ; İpekli .,kğiac l..ırılm aıı:s a çalı.

toprak.

ll ıolimle Ki1b.

Arı benim malım, başka.farı

Fa:ı.Ja

Stoin

d a.!

anlında silı var. dumıı.n var.

ıJmelL'<l<'.k

una �aoıan

var,

Ka.rİP•eme dertlerini duyan v...-, cüvcndiğin Tanrı, uludur lllL

Yılanlıoğh

i�. nail Hakkı

lil -

1

5

1

� ��illlll� l !lail!ıılll�·�ı.,,.,i·1\:,:->ı•:ı":'::·;;r,rıjllilffflr..qııııl'IÖ ·


RÖPORTAJ:

Konserva tuarı T u. r K ·ı

r'\Jf.r- u. ,.. s Hnsı 'ı • ..

.

* Eu

Estetikle oıflamaya şiire

vt!

tabi yer

«duyu

Gerçi

çok

sanatları

hazırfanımştıi:. -k

t!:m:ı.fından

gunun halde en

dalgalanışıdır.

Şu

güzel sanatlar içinde

yüksek

gayeyi

musikiye

musikiye

vermişlerdir.

verileri u<ı5ın­

da göztin tabiacı o!".\·ı�u bi

sı· ­

tutarlarken

bilhassa

ön planda

bir

uğraşan

güzel

..

röpm:t.aj '.irtiırk Dtinyası Röpo:rbj

km·ulu

!1lozoflar

Bo u· ı urn ·· u n d e

"

gi­

Kaua.yabilme gücü:.

da­

ha f azla. sahip oldu�1·.

lı�?.'�­

dan dolayı doğrudarı do�ru­ ya göze hitap eden sanatla­ ra

me3ela

n a tlardan gaye

resme, daha

ayırmak

sürillet>ilir. mantık

diğer üstün

ltizumu

Fakat

·

sa­ bir

i.Je!i

bu bir

oyunundan

ba,ka

bir şey de;til'.lir. Tecrübe gös tP.riyor ki,

ipt.iclai

veya mü­

i:1:i ).iH, M!J sik!, rc.sirtıt:!.: a, h�t�::ı. şiir­ den ç:�: cl;-�ı.:!. lcli';:ıen-1 hL· teJ.:ftmil h-=r ç.:�ş i �

..:şe!:il:J:.)

Cil!:. -:,·1.1 h ' L � !::".l!.:_(L

!:��--

: ... :- '�

18

rı . '

:- ,..,

1 . ' ·· .

...

ayıranl ar

kuvvet

ı

bizzat

realiteden

al yo rlar dernektir.

B u böyle olunca, ya

°;i

giL


:ııel ııanatlar içinde en üstün

musikiye ayırınca. p!i.yeyi içinde de Türk Sanatları 'Tiirlr

MU6ikis:ine aynı değeri

•ermek zorunlu bir sonuç

luyor.

katı b i

gibi

şey -i ster istemez-­

r

yüre ğ i ne

insanın

Elleri sopalı

�öz

ta.ş

burada

İşte

çöküyor.

ııi stemezülrn

diye

saldıran

musikimizen

yeniçeri artığı zorbalar gözü müzün önüne geliyor. «Bizim

musikimizi»

öz

radı'odan ko­

konservatuardan

vanlar

ko­

vanl ar, hudutlarımızdan kovmak

isteyenler

önüne

ge.Iiyor.

r ret

')!

gözümüzün Yalnız

düş­

manla ı mı? . . Onun sayesinda,

lann

kazan�n

ve servet.

de şöh

c!�jener�

onu

Şeflk

et-

için, en az c!'-i:vc arılo.­ k ad ar gayret sarfettikleri

mek n

çL'<crnıyor.

aklımızdan

hatıraları

istikbali

bakımından

Bu

rln

kie

vet İstanbul

bi

r

oldu ğu mev bilgili elle­

yuvasında

yüks�lrnek

rum

ümit

musikisi

ü st ün de l:l.yı.!'

ilim

du

m usikimizin

Türk

vericidir .

burada

Bugünkü

--çok şü.l<lir-

b u hiç d

e

beş

e

ş ye

bir

hoca

bilgili

musi­

Türk

G ü rm e r iç :

Münir N urettb

Türk

Selçuk : Te­

gn.nni ve üslüp, Ş ive Baykurt : Solfej. Erkıl ı ç :

Mesut

iza.b ı .

Fo n1'ti.k

ve

Cemil Tel : Folklor.

Üstad Gürmeriç «Maalesef çalışmalarımız

·Saz · yok.

Müziği

sazlarının

diyor. Bu zqmanda m e n n.t gel ir

henüz

Konservatuarda Türk

lınacağını

nasıl

ça­

öğretemiyoruz»

eksi1<1iğin

de

g�deri l mesini

ctme!.-:tı:>D

e l i m i ?rl·::!!'"'t ':'

"Tlt :--k

r.:f�':ii.:i:-:!

t2-.:l o::.')-·!��

(�·v-: ....

P. d i ! rC: i P r

dün Y ılı m üz i ği

çok

Tiirk musikisi

seslidir. k ao .

b öyle

de

l{alm a m a hdı;.

istedlğimiz

Biz

gü­

k e! d � r

teleyelim.

musikisi nazariyatı.

me.tin

yeye

zel lıir şa:rk•, b ir p eşrev bes­

kisi dersi vermektedir :

C a.fer

yüksek bi r sevi­ edşmiş'tir. Fakat b J t � n

bölümü faali­

konservatuarda Şefik

ba!um�n cl a n

10 yıldan beri

Henüz yeter derece­

H a.l e n

mel o d i

feırk0ı lide

şiındi

'küçüınsenemiyecek ;dil'.

etti­

kabul

şudur ki, Türk

ği h o·lükat

Belediye Kon­

beraber,

makla

Her!<e•Lı

mih�ği

Jamaz.

geniş bir faaliye t olma­

de

Gl: rm::ric

malı

kendine

mükemm•liyete sa­

hiptir.

yolundadır. E.

servatuarrnda Türk müziği yettedir.

bir

sus

acı keselim.

·

i��iıı de

sesl1li.l{

;:;�i ?:J

b;ışka.

kısa. te­ ne

p0!.i.fo�!ize

si.kimizin · şarttır.

Bu

için

polifonik

ketıdine

ve ka rakt e ri

an c1l1::

b as de

Mu­ pazaı.

pol i fo ni eserler

Türklü­

olan rengi

bulunursa.,

o zaman dünya m üzi­

hi�r!ıetl e.ri

üııbr

muh itlerinde

bh·

sar?. C\ t

asırda Türk

bir

g5

bir kıy m e t

- fl u

mu

- Türk m n sUtislnln

teka­

konservatn arın

den

ilim

ihmal

şubesi nin,

çerç�vesi

mektep

Miibl m

Türk

a.Tf'!·pi oldn�u

a.l 1 n m a.�n.d1r. Te·m a rn e!l

rPt U�\ıllPri� h tıı .ı_;ı tıa-;: bir

r.-:ı..

rle:ı

iJ mi bir

:_:r� ! ''� İ 5

: ı cn

�evreif�n

es<'.sl':\.r::\ r;rılı�-:-n'.l

n! ın."" � udır.

srın­

ist i rı !'l t

e...

f.. �:...,'TeSİ'l�":'l

J(o::ıserva­

h!".l_:-ın h�:· � i·-:•.'- ; �l c� � o1-� -;�­ .s:::v i �_; c ... i ın�. b i l ::'.�i. ·w;·,k-

�r' ,,

K o n:,erva.

yeti�iyor.

!narda Türk müziği ltısuunı

bc.kHyor�:.

var,

öğrenci!�?"

ger.çJr.r!� · 1

·gelmez.

k url arı n a.

pı>Lfoni e <i e rı

çnk

1.:' ö k a t

mc:.H.:lt:iiLHr.

etmelidir.

ele

id '::! de

bu

yeni

bağh

C&!ldan

'n esiller

müziği

seven)

musikisini

d2vaya

şimdi

Türk

yapıl '<!3�d a d -r,

'denemeleri

man

ed ilen iş

Hatti şimfli­

ço.k sesli

OJ'

naya.caP;ı rol ne ol a.bi1ir?

bir

rl.iyebil­

evet

�on Jılbrda. h e rkesçe k a.

Bn

lan, .� enelerce

s1n l •

bnl edilmlş1 ir.

olnr.

Öğretici dir.

i l rrl ern·e

rii!miiş ıuüdür?

devam

-

bilgili ol uy:ı r­

- Son yanın

bitirip

miil ü ıı d e

0!11yor.

nisyoneri

m\ısEcis1nde

ayrı

davaya

lar <ideta ..

larak '!'ürk l\'Iüziği de doğmn.ş

.e-i i�in��e

bu

bile

büyük

bi ..

ayrılan

nin mod ern ize e d i l ir.esi lfrzu­

:ıynı z a m an d a,

de

ğün

t alelı el er in

sı2ı�tan

salon u n a

beynel milel

çık:ıbilmesi

��cinci

mek n1Ümkün. Tü r!ı müz.i�i­

çaldıra.mayız.

göuderip

ri:ıci,

n112htelif sebepleri �

Pa­

meselii

konser

bir

rise

r:ı.

Bunu

b i t j rn1e ..

nız, ){o.ı� ser·i� İ:'!l.a.n

yen,

Tmbü

f:eyl er

u�� . z a­ Aı e:l�ye

seyriııi

Öğrencil er

t a.kip

arasında

Tfü·k nı üziğ' J e ra.P:be tin az al d ı ğı n ı tığını veya şa.h<>de

ediyor

a rt­

rnü­

musunırz?

- Umumi olarak Konservaf u :ıra

raföet

Konserv.ı.tu a.•rı n d 1.

yine

u n � u r.ni

art''""tır. ç 1 ! ı -;; r.ı 2 lan olar2.':i

r �-


JoıOııl lc

ô{tretmenlerinin bir benimsedikleri -fe Webtlerine telkin ettlıkl<:ıri Jıtr lı:a.naıı.t var . •Tiirlı:. ıuulkb.lııi modem!.­ :ıııı etmek için Klasik Tüı:4t .ll il.ıılğ'lai tamamen bir kena­ ;ra bırakmalı ve h a.lk müzi­ ;;:ı melodilerini armonll<e et­ Jıis gil:ıl

1

TOPRAGIMIN lman

Kurıı.ğın

dersini:r, bu kanaate? Gllrrnerlç görilnür bir ;;ekil de· heyece.n.lan<lı ; H :ı. l k müzlğ iniıı ö�ün<le lıillr h ı<dneler v ındır. Bn­ ırn kabul ediyoruz :ı.ma ni­ lı;ıye' basit bir musikidir. .Klisilı: Türk: müziği saray­ lann ve kona.l<lann masikf­ s.iydL O sa.:ra.y ve koııaltla>'­ Ustad

da,

dünyanın

Öldürmeden içtiğim kah be zehir !

Nör eleyen semalar verin verin Ruhum kördür bekler bir kurtarıcı İçimd�k i girdaplar

kültürlü v"

rlz?

Olamaz,

ırıw.ı.

Kl}pup geçen ezeli hfü· riizgarlar

Yikı:ın yıkını yıkılsııı taş hisarlar Demir d:'!.ğı delmeli sanlı Bozkurt. '

1

tlste.da

teşekkür

ettik: ve ka.ç sual

de te.lebclerine ırordulı:, Bi.ın­ Jıa.:r ve

son smı.r te.lebeleri idiler �uall erimizi bilyillr bir il­ ile

lı;arşıle.dıle.r.

Türk: Mu.shl<isinin hali 'n isti.kbe.li ha.lı::kı.tıda ttkrl':ıı.!A ned ir?» sualini : ' •- Halin! bırakalım da iıo ia.baliaden bahsedcllm. B1-­ :.,.. Türk l'tlmıU.lsi ist!.kbalde mullakıı. pollfonise edlleeelt­ w-

ın. Şimdiden

ıot çalı�an

diye

bu yolda

peik

vardır.. ,,

cevaplandırdılar ve o­

'.rade. bulunan arlı:adıı.şlan İPAHRİ DffiSTERECİOÖLU­ nu.n d .. çok sesli Türk: mü­ siği parçalan

bestelefilg]n­

den bahsettiler. flıı.lılnn Ersin : •Türk Mii �iğini mode:rnize etmek için mevcat esetleri armoniıuı et :melı: doğru de�ildlr. Her ilıi miiz:lği haaduyla bilen M&­ lclarl:ınn orl,ila ııl eserler )'aratm:ıları i c "'" eder. B11

ı

Yanmış kıraç toprağım , bozkırlarını Umman umman imana garkolmah Şerha şerha yarılm ş bağırlarım

sırt çwirebillböyle şey ola­

müs9.adeleri ile bir

a.cı !

Hürriyetler getir in hudut hudut

Bir mP.lle niyet musikisidir, ' oyuncak değildir a. Böyle bir mirasa nasıl

derin derin

Yetme:.: midir çektiğim bunca

zevk sııhibi insa.ı:ıla.rıydı. Klisik Türk Müziği Snmer­ Ulerden bugüne im.dar asır­ ların getirdiği lıiba.r bir mn 'oikldir: ince bir musi.lddir. :Cn

elin delin

Su isterim : göllerl e nehir ehir.. Kavnağından t&şmalı gfildiir n güldür

:ıama.nlaı:ın­

en

bo'ı.k ınn

Va. ilerim ı mahta.cıdrahmettir. d Pınıı.rla.rım kuruda, ovam <;i)ldtir

Siz ne

yaşayanlar

bolntl.ar gelin gelin

Toprağımın ödemi bol rahmettir

ır:ıeU,,.

da

yüklü

BEKLEDİKLERİ

e d

er

ol

ı

n

d

ı

ı

AR .,..,.� ., Ş...'a ,.� ...,.. � ğ1Sabri �s-�apa �a -ş � k Baki ��-� tsLAMTÜR n l -. K -

.....

�...._

j 1

a

��! ·

da

;utman

Dedi.

,.. ....,ıeırtıJlr.,

tt- Peki, bu

Türk: muaikiıiliıin

dem

ı;olt

ııeııli mo Türk

Müzi!!;inde,

k:eııd1 sesleri mi

kullarula.caJı:, yok.la !la.eh ga. mmın ı>etilerl mi 7n

Sualini Süheyla h1tmııı­ 'dört cevaplımdı.rdı: ! ,,,._ Tabü Tör!< Musüı:iııi­ 'wu kemli sesleri lı:ull anı.lm ,.... bıht.•

Dedi ve diğerleri bu kana­ ıı.te lıjtirak ettil er. - !lir Türk, Batı müzi­ ğinin sesleri v e te�.Higi ile bir eser

bestelese,

milırlği eseri

Buna hepsi

bu

·ı iirk

s,.yılabilir

mi'?

birden ceıva.p

...eriyor! e.r : ı - !(ayır, Tiirl< mlhıiii .,_ ·...,n sayılaaıa:ı. Batı mibli!i csecl sayılablli.r .. neolt.

Son wıı.limiııi Nevin ıd.,. ceva.plıı.dınyor : - Sabit a.ra.Jıklı ::ıaalıı.d&. meselıl. piyano ile, Tü�l: _. >!iği çalınabilir ı:ni? 8ğer piyano Hı-k .ıl­ ıdği nln �nWdnnnıt. p,.. ı.;.,.ı e<tilml11se :peltali ç:ılı­ ,nablUr. Hıı.tlıi vı>k!iyle bOylıe bir teşebbuııe girişll uıiş ' rıı.­ kat ın:ı.li lmkiu�w.lık yi.ı:rti• den

neticelendixifom�

Eldeık.İ piyanolarla buı

kamlıır

Uşşak

çalın a.bllir

makaıru,

bir

a.ma

ma-­ bil'

Beeteoi­

çahnam.a.ı;. üst...:! Şefik Gümıeriçe ve talebelerine teşekkür ederek Konservatua.rdan aynldı.k. i ­ çimizde tatlı bir sevinç vru'd:ı, Jstilı::b a.Je llmltıe ha.lc anlMh• duyıı.bileceğ-i bir '""in•; . . . ,ar m&kamı


·r

k

Snat UZER -k

anz.itnal.Ja!l sonra Türk edebiyatında

natt

geniş

euebiyatiuınm

sirteıi görlilür .

çapta

ye ti.ş'en

Bu devrede

.,,ahsiyetler bu edebiyatlardan

te-

b ü yü k

tesir­

YAHYA KE;MAL bu devrin en ku'lvetli mümessille­ rinden birisidir. O, batıya b ağlı ol duğ u nis­ bette doğu ya bağlı ko.l nı ı ş , batılı gibi dW,ti­ nı:;;:>, lıir <;loğ u lu olmuştur. Bu bakımdan Yal1y::ı KeYC>al D i va;1 eclehiyatı!la bir . ç ok ler almışlardır.

en karaldcristil< ve

b a i; l "jır . .Bu ect�bi y @ t t

yönden

rak altr.

o ikili bir t«sirle,

kaynak o!a­

Fransız e debi­

yatı ile Divan

Edebiyatını lqı.ynaştıranı.k şahsiye tini bulmaş, bir doğul u olduğu ka­ dar, bir batılı ol ması nı bilmiş.ti:r. Onun şah­ siyeti doğ u ile batın ın sentezini veren en •kuvvetü örnek tir. Batıyı bürnn iyi tarafla­ n);la benimserken, ken dini , kendi tarihini, ·kendi gel e nek lerini ve d ili ni unutmamış, on­ lan da iyi taraflarıyla ş ahsın da toplamak ·istemiştir. Tarihe karıştığı, öldüğü zanne­ <l.ilen Divan edebiyatının pek çok kıymetle­ ri yatıya. Kemalle bir renk, ışık, ta rih ve �aman

şuuru

.mlştir. O bu

ortaya

h alin de

döküJüver­

-suretle sanat gele ne ğiıı:ı.lzi Ye­

nileIDi.ş, bu gele neğe ytni bit yön vermiş ye on a kuvvetle kendi damgasını vunrıuıı ­ bir. çığır açıcı deme k hata. ol­ tur. On a. m:ıya.caktır.

Meşrutiyet devrinde ye t iş'!n

meseleleri

toplum

ve

tarihle

Şahsiyetler

geniş

,

çapta.

ilgil enmişl e r, toplum meselelerlnin ça.llı:antı­

tahaYYill tah ayyül

etmek

etmek

gibi

bi r

n.ıh

ruh

h aline

gö.

halinde gö­ türmüştür. Y ahya Keıual de aynı mesele­ lere ilgi duymuş, onlan hissetmi:;tir. Tahay. 'Yü l ettigi ülkeyi tarih sayfal arında ar a ­ gibi

bir

ve za­ fü;rinin doğmasına sebep o l muşt ur . Yahya :kemaldeki t2rih şuurunun doğ­

yonalist

bir

işte lıir ufuk lün

ilh defa bu lıırllı .k;apı.sında..o. :reni gOrdilm ve o �u�ae:le:rde he.m<',n bö­

gençlerimizin

kapıldı.klan

karşıya �iirir.ı

gel miş ,

kendinden uzaklaşmış .bir

karşısında kendimizden

ratmak. kerıdi

nthumuza

nemlidir: «19il5

1. e

.Genç

baktmmdan

Türklük»

çok ö­

cereyıınınıı.

Parbc s-itn.ı i:? t!ın, y:ıh u.t o 2rtma.nt lti - Uibj:le .firnr ctrni::;�!in. O:a::1,ı Scfoncess f>nl� l.! · :o:- 1y• ;__::.ı-..f.r:.tıinı: ·� i r� �ırn. �F.�:::.'i' rih Al­ ' t,::ı � :S ::r··:� ı ;r;;,,; : · '. ı 1 L.·E1 de,.'.'-' 1 ? r i . : i o rnek� '"'•' k.:ı �n,;ı:-1. l j k �; · ·,r1:ı·i:: ı� .

kautla.raı.!<

'Türkli.i�ll . . ��

..: .

bir tarz ya­

dönmelc istemiş­ tir. Bunu ya p a.rken de k e nd i neslinden . ta­ mamen

duygusu

ve

mış

ayrılmış, millet, vatan, insanlık ile sa:ı.atm en gllze l sentezi ni yap­ ku•ıvet!i bir bütti.n olarak ortaya.

çıkmıştır.

asıl manasıyla Tü rle şiirine KEMAL'le girer. Zaman fikri, ma­

Tarik ş uuru yAHYA

fikri de onun getirdiği !iklrlerdir. sıır· vet-i Fünun ş a i rleri de bu şuur ve bu fi­ kirler yo kt ur , Divan şairi baştan başa maz­ munlara dayanır, bu şiirde maziye b akış zi

yoktur. YAHYA KEMAL ise, mazmun yap..

ma:ı;. Divan şiirinden aldığı kelime ve ter­ ·kJpl eri bir boya gibi, eski devri h atırlatan birer sembol olarak kullanı:r. Bu tip şiirle­

rinde

konuyu tarihileştirir ve bir devre o­

turtu r. Ferdi hatıralan ile t a rihi h atıra.l an birleştirir.

edebiyatında

Türk

geçmiş

za­

m an ondan evveı bu şekil de ele a!mrnam1ş...

tı r. Bu

bad

t erkip ondan

önce

yoktur. Şeref!!.­

ve Mahurdan Gazel böyle şiirlerdir :

Atladı

da. aradı kl arım vermesi

nEdebiyat-ı

bi.zinl n•kı1m1za., ruha.muza, asıl Jeh ç em ize yabancı ve aynı ı:amandl\ eı­ Cenab Şelubettin ve Tevtik lı:ı: göriin dij, Filrret'ten sooro. •Yeni» ve «başka• bir çı­ _ij'ırı �a!ısi gösteriş gibi değil , ken·dimizdeu ç ıJn.nıı ak hevesine düştüm.* B u söz l e rd e n anl tyoruz ki YAHYA KE­ MAL, kendini unutmak tehlikesi il e !tarı:< Cedide,; şHri b a n a.

Gecti sandı m m :ih -ı

h azır layan ba5ka kuvvetli sebepler

mi�

rellıliler gô7.ieri n i kamaştırdı,

ması o nd a büyük bir t arih şuurunun

de vardır. Octun şu sözleri tarih sayfaların.

iklimleri"

devir detir almış olduğu

man

masını

v:ı� a.nııı

b h kt�Jn.

hııtır"'1a.n.

marJsi,

<lamen tu ıup üç çifte bir zevrakçeyo

nev ayine-i

·b!Uurdan.

Hail<-• Sid:i.bıid iki slihil boyunca feve fe'Ve Yadı:<i teşrifine .ılkış · tılta.ıiı:en diirdan.·

*

f)

suh ağlar

O

-uU�flnf;� lh�m.l�r

C;!l ..� !' - l ! '3 :..; · ·

*

Şerefiibade geldikçe ni.şide geldikçe�

bUJ\'iin l{ asr-ı

f 2 � t i. ı

hli hr-J

'l e ı d n

li7ı-:ı.

Cem

�ül.'?�!!de gUUerle

�, _ ,:·rJ r�_"lıı�

:·· � � � ; : ı::·r

1:: ; 0 1 1::•1

b '; ıJ,�

�;cJifÜ(fe


Iadell berlı:ef b&rir-< Haael-l Dam.ide gel­ dikçe. Akıncı,

TUrk:UsU,

Moha.ç

GENÇLlK

Gedik Ahmet

Paşanın nıh un e gazel, Yeniçeriye gazel, Alp .ABianın nıhuna gazel, gibi şiirler<le de 'arih şuuru kuvvetle hissedilir. YAHYA KEMAL'in şiirlerine hakim O­ lan ene temlerden birisi de sonsuzluk fi.Itri, Jl(JIJSuzluk

Tarih

arzusudur.

ııuzl uk fikri onun bütün

.JÜBÜnü

Kuvvetli

avuçlarında sevginin tılsunı Ba�ıbos_ maVJıalar gibisin : Şafaklar üstüne arzun, sevgin Bir beste tuttıırmuşsun şakrak.

son­

şuuru ve

şi irl e rini n ana ör­

v e rir diyebllitiz. Deniz, bu fikrin en

�I ifade bu lduğu bir senboldür. «Açık Denizıı de olduğU �ibi deniz adeta aynı ar­ llllfU d uy an canlı bir varlık halini alır. O değildir,

memnun

and an

de

Salıver, Meltemlerin m a vi s i ne sa.çlann.ı Uzat, el l eri n i uzat Dallar, sabahlar, pencereler üstüne Türkü çağırarak.

git­

açılmak,

mek ist e r, bunun için çırpınır, :l.s.i o lur .

o

Rn.hunla kını;ı karşıya kaldnn

.2eli Duydum ki ruJıumutl;ı

Şdrviinı dinledim

med gii n ii

muzd ..ci p d en iz

bu gurbette se ndeniz.

Deniz şiirinde, bitmeyen sonsuzluğa kar

fil duyulan

arzu, yok olmak a rzusu bir

Arzu ve iimitlerden örülen Bir ı;ağı yaşıyacaksın, Bulutlar g;ibi değ�lsin sen : Bir yol toyum atmışsın bu top­ rağa Bırak ,gençli_ğini, vatanın kuca­ ğına bırak.

ul­

viyete yükselir : :Uiid<omki d eniz rii. h una s ı r v e rdi sesinden,

Gel kurtul 'Son zevk.in Beyn inden

o

dar varlı.�ıııın hendesesinden.

eğor aşk. ise um m ana o

c a n an

çıkar

Ummin ıı

kanş tat,

dediğin 1 �eyi silk at.

y ol

bıırda bugün beklediğin

girda.ba, açıl engine, ruh ol. •Deniz Türküsüıı n d e bir kurtulıı.� a gi ­

At kalbi n i

di.;

ve.rdı r . Artık musiki sus ar, gök ve de­

:nif;

saltanatıyla

hAki.mdir : Glrdli:in

Somıll

ayna<la., geçmi'i

sükunet

gibi diğer

Yilrü

ylllcsltioi sarhoşluktı.n, uçurum zannedilen boşluk­

varlığı nın

illit

olduğunu,

zevkine

duymakla

nııwlliğin bittiği son Kemal,

medeni y e tine

Türk

rul� oldu üunu, bize akış

mak. . .

si

Bu

tarihin

olduğunu

.;uzluk fikrinin

gitmek

Musikisinde

bir

B i r to.raltan

mil.nevi hisseder. Son­

doğmasında bu h ay ranl ığın

Diin yiiya veila ettik, atı.Idık c!olu diıgin ... · All � a

giden

yolda m el eklerle kanztı.k.

Giıçtik h e pimiz da rt n aLL c e n n e t kapısından

'Likiı>. kalacak dof:dııj;um � l.oprağa btzden, •.Şioışek gjbi bir h iitıra nal S<l8ierimiule·n .gibi mı�.nı:l ıu tru manevı ak.ııµ:ı:ı btwn rı:h 4, 1

sembolü

bir

oluyorlar.

varlık,

iileme

doğru

bütün

dolu

taraftan din ,

bliti.in

h ayat a.k.m ış .

Boğ"ll, o

şehrayin,

Tuncayla gür Fırat akmış.

önemli rolü olduğu muhakkaktır.

clalu dlzg-in boşanan atlanmızla Birden yedi kat arş;ı, k a n ailand>k o hnla ... * * Gül yü2lü bir afetti ki her büsesi Iiile, Girdik zafeciu koynun :ı, erdi·k o vis3.le.

tem esa.s hep­

Nice seslerle gök ve yerlerimiz, Hiiznijmü.z, şevkimiz, :ı.alerlerimiı; Bize benzer o kainat akmış. Yürüyor fecre elli nıilyan n1h .

bir ku­

Bir gün

azmak, kurtul­

da b ü tün

başka

Bir taraftan

w

varlığı

arzusunun uVuslat»

dizgin koşmaktadır :

Ma.vi

Git­

i fad e si d irler.

tarafın

din. m usiki, aşk, s anat

kainat adeta

doğru gel en

ku v ve t l e

bir

Onun bütün şiirlerinde bu

«ltriıı ve

- İslam tarihine

hayrandır.

yapan

daima gitmek,

rolü oynuyor;

h adde kadar.

medeniyetin maddeden çok manevi

bir

muzu mek,

bunu.

hür

Yahya ve

küreye.

«Yol ne-

korkunç

erer

Osman BOLULU

şeye

reye?n

Duy tı>biat ta biraz sen de ilih lllııh

her

•bir sa.ıı iye, .5 Ubheyle 9aJun :

Ayılıp neı;'enıi

YJlma

beral:ı e r

ÇA(H

*

*

ö m r ü n ı�>ktan yol ıı·dnr o ;

Geldikleri yal,

Alemde

hi r ;ıkşaJn

D ö rt atlı

z ö

:ıe Sl�mivi koşudu.r o �

o gerdüno gelirken dol a . dizgin,

Sevmiş ;k i ruh YAHYA

ııfku görürler d a h a

KEMAL,

son

eng:in ..

d evre şiir sa.ha-·

ınıza ha.reket li şiiriyle

renk ve

ı.�1k getiren

b i r şai rdir.

doğu

batının da,

Onun şiiri

ha doğrusu doğunun düşünüşünün

bir

vetıi

muhayyeles:i ile b atı

terkibidir.

kıymetlerin

milli, kül t ü re l

bir pazis.i y o n

ile

Onda insanı,

san atın kay­ h alinde veren tek şairl­ ve

vetli bir kompozisyon halinde veren tek şairi '·. · 1··,_t :,..

Tü;'k

nh·:'r:.:··J ·� Vir,··!

<::P "'i.

11 :

Yah%ı-

· c .!.:: ·; ·T.

.:

Kemati

idr ak

·t-.tt.ı.iştir�

et-


1

Ali Püsküllüoğlunun B i r Hikayesi :

BiR

Ki R ALA M I ŞTI K

ODA

O zam anl ar bir oda b ul m ak işi, o tatlı

yükseliyordu.

Bizim

en iyi

rıiıı

dükkanı

köşe be.şmdaydı, dört. yol

hafta tatillerine sığmıyordu. Güzün

.günü de her nedense, p azar a rastladı. Or­ Mektep ten kurtu­

talık günlilk - güneşlik !

hır k urt u l m az, soluğu asfaltta alırdık. Elek_ trikler yan ı n c ay a ke.dar denize karşı, ka­ dmlı e rkekli, o, nasıl bi r alem y � adıkla.­ :mu

tah;nln etmeye çalı.ştığımız

durmadan

:lnmlnlar

sağa sol a

a rasında,

çarparak yü­

rür duru rduk . Zaman zaman ya sarı.şın, ya

esmer, ye. da bunlara hiç benzem!yen, uzun

·boylu, ama küçücük aya klı ; saçları şöyle önüne dökillmüş bir tazeye liseli çalımıyla. bakar Hl.f atardık.

rastı:ıma.sın bu 4 diye güzelim pazar alemimize

İşte Pazara.

·ha

doğrusu o

yemadığllllJZ için ;

türlü

rlıı

da..­ kı­

kaçm ış ; şeh­

mektepten

ara­

m ahall el erin! gezmiş ; bir oda

mıştık. Şöyle ufarak, . rn üstııJdl

iyi ;

olursa d a.h a

el i ayağı düzgün b i r oda. Amma bula­

mamı.ştık.

İsmail

Bir umudum uz

Efendideydi.

sanla tanış

görüş,

O,

da bizim bakkal

gün

de

b unc a

in­

mutlaka bulurdu.' Söyle­

diğimiz zaman : uCanım, nlye söylemezsiniz şimdiye de­

ğin?ıı demişti .

re

ı

<<Madam Zehiye'nin size gü­

·bir odası v ar . Evi şu sıradaki a l ç ak çln­

•kolu.

Hah,

ı;ocukların

t am a m ; işte o, y a nı başında oynaştığı e v . Sorun or ad an bir

çocıiga, gösterir.>ı İsmail

Efendinin

tarif

ettiği

ev,

sıra­

,Sındaki.Jere bakarak çok cılız, B.de ta oranın tadım kaçıran bir evdi. Binalar o eve ka­ tlar iki katlı,

�yur. Bir

üç katlı ;

orada

tek kata dCL

de bfüşik ev ayru. Sonra ı.,1ı;rar

tam

zında,

bakkal İsmail E!endi­

iki c ad d e nin

diklemesine

ağ- · ke­

siş tikl eri noktada. Evi n üzerinde bulunduğu.

cadde yeni açılmış, şehrin h emen en geniş

caddesi. hale

daha

Fa.kat

gelmemiş.

b�lıyor. . .

Mada.nı

�öyle

denecek.

cadde

sıra semt karakolu ile­

Sol

Zehiye'nin evinin·

sında da sabun fab rik ası var. Kapıyı bis esiyle

çaldım. dah a

Küçücük, başı açık, iş el­

da

y � l ı bir kadın açtı. «Madam

dim .

ka.�ı­

çirkin

sandıgım

olmuş

Zehiye'nin evi burası

mı?ıı

de­

«bura ! v uİyiv dedim, «bizi köşebaşındaki bak­ kal İsmail Elendi gônderdi . Bir oda. vanııı.ıı, çocu ksl1Z birine vermek: ki r al ı k . Çolu.ksuz istiyormuşsunuz . . . Biz ilri mektepJiyiıı !ıı ıtHu. . . . . . ıı dedi,

Söylediklerini zor

Zaten m e k te pl i olsun

ol urs a

sabah

gider

:ınlıyorduk ...

İyiymiş.

mektepli gel i mti ş. . . Odıi.yı imiş . . .

istiyorum ;

akşam

göste rd i . Beğenirsek ne ala

Büyükçe bir od ay dı . Bize yeter de artar­

dı bile. Hatt.a Baykal i ç e rd e top da oyna·

yabilirdi. ( Z a ten soura oy n adı da pence-. re camlarını kırdı ı, b u ev iki odalı . Ay­ nca. kendilerynin oturduğu ;bitişik\ bara­ k a msı çift ev var. Bu ev i n öteki odasında da. yaşlı bir adam v a rn w; , epeydir. Memnun­ larmış ond an . . . Odalar müstakil kulla:ruı-. sın diye ayn ayrı, dı.ştan k apıl ar yapılnuş. Birbiriyle hiç ilişiği yok. Madam Zehiye'nin anla.ttığınfl. göre burada bir zamanlar il9 mektepli hi r

a rada

k alın�

Sonra

bir ·ma-


�ı;:iniste

vermişler. . .

günitrce

Biz bu

Hazar

minval ü.zerayken şaşı, genç ta­

geldi. Madam

ge d i .

ariam . . .

Bekar

u.�ra.maz!TilŞ.

IVI2.dc1 m

olduğur.u nt'1d:!{ıııı

Zehiye'ye,

sonradan Arapça

Zehiye'ye,

sonradan Arapça

d�p-en cliğ·hn,

bir

dille,

fakat o zaman an1a­

bir

şeyler

söyledi.

Se­

sinden, ş:a.:.; ı

gözünün oynayışından kızdığı­

söyl e d i .

a vel

nı 2nlıyordum. da.

Biz

avel

lc.ı zdı. . .

ona

� i tt.i. . .

ona

şaşı

yoks a

madama.

.!\nl attığına,

da

bir şeyler

bakıyorduk.

Sonra,

diyordu1

(ıi'ı" e

dedik

Madam

de

çekti,

mi öfkelendi ?n

bize

bizim

Madam

kadm

akıl yordamı ile

>.llllllllWUllQ\lliıııil;ıllHffilV,llil lllHIU:ınnıililllllllllllUl!lillllllllllllllllWIJl:ımuııuıııııı111111ııııııııı:ın11ııllllllll

ıı1q1111�1H:ııı>ııuııı��"ll1'�•�uı�uııuı�ııD11ıunıımmımıııMı MWmıııuıı111y;unıijnııııuıımıııırnırnıııı

1i

cıOglun

ve rme

gelmeden

i<Bu çocuklar

_

dik,

M ad:ı.rıı

her doğ an

günle

:::;�:=

Dahıı. güzP-lsin, daha yeni

=

§ §

tepelere

elinim şarkımı söyfüyorsun «Seı>

Zehiyeye bin dereden su getir­

Bu ses, senin sesin,

yaramaz olmadığımızı söyledik. Kosko­

ca on yedi - on sekizlik gençlerdik. Son­ ra,

yıı

liseliydik, burada

kol ayca

kandı.

Eskiden

mekteplilerden

oturan

biri

bir çok

Her şey bıraktığınca

yaramazmış am a , gene . de memnun kalmış. Odanın

ortasında sağlama· dört kişinin

ferah ferah

çalışabileceği

Güngebün artmakta sevdam

masa vardı. Üzerinde bir yandan yemek yer, bir yandan kitabı açar, ders çalışabilirdiniz. Etrafında

eski,

yanda

karyola,

iki

onarılmış öte

sandalyalar.

yanda

gene küçük

dı.

Çınlçıplak,

bi r

tek:

yere

de

Pencereler

bembeyaz ufarak

duvarlar.

carriı ı, perdeli.

Ücret hususunda

Tanrı yaratmış bu kalbi

!

Nüfı:ıs kağıdım gil:il.

!

Resmini

asmışlar. . .

ayna

bır

M�dam Z eh iye 'ue ror

taşırub koynumda

uyuşmuştuk . Allem etmiş, k allem etmiş, bir

"sürü pazarlık, çeneden sonra ; yataklanmı­ zı,

kitaplarımızı

bavullarımızı,

getirip

mış ; odaya ye rleşmiş t ik. Aradan geçen de,

z am an,

ark_a_daşımdan

rnadi?

Ev

bu

odanın için­

yaşa t­

çok

bana

neler

sahiplerimiz

Arap

Hıristiyandı.

Katoliklermiş . Türkçeyi pek az biliyorlardı. Söylediklerini zor

anlıyorduk. Şaşı

devana-.

-sı ile ahba.p bile olduk. Hani ilkin bize öf­

gelin hanı m !

kelenen

O

küçük çitin için­

d e akşama kadar çocuk iskemlesi yapan ko­

adı

casının

latlığı lir,

ev­

İspiro idi. Bir de Madamın

An tu v a n vardı, yarı kaçık bir adam,

O bizimle

ömürdü.

Türkçeyi

haliyle bazı geceler odarruza ge­ Fransızcaya

ufak

bir

Oys a

çalışırdı.

çocuk

kadar

olsun

ki

bil­

mezdi.

He'r

za;na n2

ı:

hl!.:-..-, ;

S ! nı

gün

öğlert

paydosu

geldiğim

kaç

iskernle

İ�01ronun y;t:.nı na, o !t:: ü çUk çi ti n içi­

'.':-'YC�H�� .

o l 11 ı:rJ u .

Hf!r

zv,rn.8 n

bir

Bu şehirde duramam sensiz � Bir türlü unutamadım «Seıi

Unutamam _11aresiz.

1

Ali

·i

Ya islct ·m l c ;:ıin hiri n i n

aya­

::ı.[c�rLen, ya bir ağ-aç yon tar:·::: 2 n1 J;:a-

i ! 1

1 1 �

Rıdvan BüLBüL

i i

1_ _filfı:--=�_

E

ffiİı

ı ııım11um111mıımınm:mırm111mııııııuımmııımnımmıııınuıı111mıııııııııııı111ıııımnıımrnııııınmınııı g11;;m;;ıil;;;;;;;;ı::ı::ıı�:::ı:;a::�:�::m::ıe::::1ı!!ıı::ııı:ımıı:ıımıı,ııııııııııııııııııııııııı:ıııııırnııııııııııııııııııııııu

ptdan b a.şım ı uzatır :

·

eve

Caddelere sığamam gerçek

at­

1 �

Hiloneti.ııden sı:ıal olunmaz

Yalıll2ı

� �

§il § ""

Bil'

bir masa . . . Ayrıca iki de hurda koltuk var­

;a "'

Zamanın hükmü

büyüklükte bir

e

dopdolu adam yok «Se»

Nefesinle

i !� :s

Sıpsıcak içerimdesin

di­

yormuş . .

Emin ol ki

Kar yağıyor karşı

oday:ın diyor­

yaramaz olur henııı

1i

1=�_- ��l�.;'11:•:.ı�:=m,�:; 1

unladı_ğ ımıza göre, geliniymiş. muş.

GÜNRÜ GERÇEK

HER

derdim.

zi.i ışılliar, « S a ğ ol !n

�· [izüme bakar ;

işine

«Kolay . gele

İspiro !ıı

İspironun esmer, çiçek bozuğu yü­

d n ! anl� ..

iki

derdi. ..

laf

Bi r ara durur,

ede ri z, sonra tekrar


elın�tırlr.

Her

bwm

sabah

temk·

·ocıa:rı

!emeğe gelirdi. Çirkinliğine ratmen çapkın­ dı da. Blııi a.vuturdu, hcşwnuıııa !liderdi . . . Bazs.n d a.rne.n n e. be.sar •şaşın derfilm, «de�

�a.şı 1 D Gülerdi. . . Gillerdi

anası

ilı.at

e.mma,

yal­

yumardım ÇO­

�rıil. Göderlmi

rahat

ke.nrdı. Bir çocuk gibi çelrer kuce.ğına

hat rahat

""­

öperdi . Gözlerimi yumardım ço­ ğu korkudan . Bir türlü öpmeyi cıın.ı.ın çek ­ medi ke.lta.ıı; ı . Kocaman memelerine asıl­

·•am,

h av ay a

beni

ke.ldırabilirdi . . .

B ir d e --ta.ın ö n pencereden görülür- ö­

Aklıma.

klZl

konağln

nümüuıeki

beni

del l

Onun o pencere önüne oturup h atirten bir

iş işlemesi y ok muydu ! KMir kız

türkü ile çaktı

dera

,b u

sonralar:,

dalgaYı

her şeyi haspam.

Gözümde a

güzellezti.

lfüerelı:

daha

çok

Bir gün şaşı z a mp ar am a dedim :

•Marika,

bu

k.Jz

ıSen de

l:>eni

deli

lahi . . . >ı

•Etme eyleıneıı nü

y ap

beni . . .

kızın.

bu

Olur

tim.)

'(

Lt _ t•

EVVEL ZAMAN

, --*·-� ... f _...,,.....

İÇİNDE

Boşuna .inadı aynaların lfayaliıni ko't'kunç

göl�cler

sar-

dı...

el biz Diinyamı.za ı;iineş

Röyle miydik

evv

l\anatlarınd.ı. salkım

zur

ederdi.

s o n ra imkanı yok denı On sek.iz yaşın ilk sevd ası !

.•

sa.çak

ile

hu­

doğardı...

düştükten

ç a.l ı ş • rn fl7"1 ı m .

yaptı

i

nı u

beni

ediyor val.

deli

O

gönlü­

dahıı. çok öp

zaman

( Ş aşı

dememiş­

<cYaa ! n ded.i, «ben yapim gönl unu , ·r;ötür deniz k enarın a beıılın iç un . . . . . » .

sen

«Canım, ne olur yani ? İkimiz de gen­ .siz, sonra o da istiyor galiba bunu . . . Bak, pencereden nasıl bakıyor? Canıru yiyi m ! »

Şa.�ı Marikaın

Kız güldü,

da

sonra elini s all adı, çekildi. Etek­ haspanın

eğlendiğini ı

benle

Aradan günler geçti, Biz bu minve.l

ü­

zere . . . Kız pencereden işaretler ye.par beni

flldırtı r da

bir

türlü rolı:akta yakal ayamam.

Bonr ad e.n öğrendim,

.En tatlı yaşında cümle canlılar Mevsim bahaı·dı ...

Günümüzün kavgası Riiyalarda uğuldardı

insanlığı

Döğüşen çocuklardı ...

Bozkırın bağrında bo ğ u ld u haz­ lar Umut bir d örtl ü konferansta

değil Soıısıızluğ·a uzayan Yemyeşil ufuklardı ...

pencereye . . .

baıktı

lerim tu tuştu gayri. İlla.ki oldu iş dedi m. . .

Jire b il eyim

olnr günümüz tükenmez bir cıvıltı

Sulh büyülemiş

ediyon.• dedi. de d i m , « il l a bana

Marik a ? o

Etek etek sıwinç Yuvamızda

hiç dlşan çıkarmal ar­

Esaretten

söz

açılmıya

görsün

Hürriyet

Günahsız bi r taze gibi ağlardı .. . Akpak karanlıklara karşı fil bayrağı çeken Dağlardı . . .

:ımş. Ayağı sakatm11;1 zave.llmın. Der>ken,

wğudunı

bu

k.Jzdan . . .

•Şaıı ı »

ya da artılı: wandlğımı söyledlm. İsplroculc

ekşe.ma k ad a r kendisi için çalışıyordu. "f1!.rdı

No

on a ihanet edecek? Ben de toydum

·hem. . .

Sonra

kendisinl

hlç

sevmiyordum.

Var: geçsindi bu oyun d an artık.

Günlerden bir gün

bu

odayı, pencere-.

'&inden h a.l a. ça.Jım yapan o sakat l<•zı, Ma­ ' dam Zehiyeyi ; çiçek bozuğu suratlı

İspiro­

.cuğu, Antuvan

para.mı

Efendiyi , hele o ş�ı

terketmeyi

zam­

düşünmedlrndi bile

ma ohn oldu . . . B u hikli.yeye

Jıi

•Madam

Madıom Z ehiyenin

ZehiyenJn

İhtimal

güver­ şöy­

o da

üstüne yı ğılı r dururlardı

giln bu bir

Hl.lta.J"

top

Günü

geldi karardı

gilTercin . . . �

lievanı eder

Böyle kalsak ne

va.rdı ?

Buna _rağmen sulh

bir düzine gQv erci­

vardı. Kapının önündeki daracık yerde ,

b:irtıirlru n

Yumafr yumak elli bebeklerin Duası hile Bizler nettik ki Tanrun ?

cinlerini de BOkabilirdim. le bıu;lardı :

Serdal' : «Koca dünya bana dardır» O gene zamanın her gününe Yeni bir fetih k azar d ı Yedi yüz sene uzardı.. . Tarihte diyor ki b i r

:J.derdi. . .

ve

bir

Mctmet

Zeki AKDAG

1.


f TÜRK �D Ü N Y A S 1 °1 0

f

���

1

-

Sovyet Rusyanm

ANK(ll yılulmasını

nasıl mümkün

görüyorsunuz?

2

-

Sovyet Rusya yıkıldılıtan

sonra

Demirperde

gerisi milletlerinin, hususiyle Türklük aleminin

nasıl bir şektl alacağı kanaatindesiniz ?

(Türk

* Peyami SAFA *

Galib :Kemali Söylemezoğlu

D;işüncf:si Dergisi Sahi­

bi ve Milliye t Gazetesi yazarı)

1-

So•rretler Birli linde bir kütle isyaı­ nı d li.5 ü ;liilemez. F ak a t h alkın dilsiz mukavemeti ve isyan potansiyeli art-

!!kça lrnllektif çalışmaların verimi azalır ve milli huzursuzluk p adi içi'1de şeflerin birbirlerini suçlandırması şeklinde bir idare

buhranına yol açar. Hal<ikatte bu, bir re­ jim buh ranıdır. Stalinin ölümünden sonra, bu buhran Malen·kov'un Beriacıların temi2lenm-esi

iktidara gelmesi, ve Male nkov'un

devrilmesi hi\ıliseleriyle ü ç büyük işaret ver­ miştir. Otoritenin artık tek yumrukta, top­

l n.n m asının imk<insız h:ile gelmesi memleı­ :ke t ten p3diye • bul a.ş a n buhranın gittikçe v a h i m l eş tiği n i ve son ve k esin çözülmeye doğru git t iğini "-Çıkça gösteriyor. Bu buh­

r a r "" b"şko. türlü bir akıbet düşüniilenıez. 2 - D e rn i r perde gerisi milletleri hiç ş ü � h esiz d e m okratik nizam içinde h ürri­ yetlerine kavuşacaklardır. Bu arada Türk h a l'<I arı n ı n d a kendi milli ve dini tarih ve geleneklerine göre hağımsı:ı:ltkl arına kavu­ ;')ac;ı![ f a r ı n ı 'düşünm-ek nıantı.ki olur,

·' +) ,

!

Eskı Moskov&. Büyük Elçisi :

1

l

q17 s o n u n d a, 4 Müttefikimizin : B ü y ü k

yara.Iılara1 siviı üseran ı n tea.tisi_.-.. le bir de muvakkat posta telgraf mul<avelesi a·k di içi n Leningrada gön derdik l e ri h ey e t ten bizim�cine ben reis tayin edilmiş­ tim. ). olum uz, geceyi Sadrazam T a l a t Pa­ şanın "\ a g o n u n d a m-is:ı.tiri olarak geçirdiğ i··n Brest-Litovsk'ta bir giin kalmom ·zı i cap e t­ tiriyordu, Tabii, Sovyetler hükômeti H a­ riciy� ve Müdafaayi i'\Iillıye komiseri Kama_ ·rad

Trol2ky'yi ziyaret etmiş, v e

2

komşu

şarklı d e v l e ti , güleşdikten sonra, el sıkı­ şıp ahbapça �·y rıl:ın Pehlivan teşbih ede­ rek : « B u n d a n sonra i!<i büyük komşu el ele v�rerek, sulhu sillf üı... içinde lıu dos t ı u ­ ğ' u n sağlanmasını t�.mine çahş m a l ı dırlar.• demi..ştinı. B u n a cevaben, gözlü� i i n ü o al t ı n . d a şeytani bir tebessümle p a rl • r J u gözleri­ ni, gözlerime dikerek : «1"(enıe p o u r aHer au Pata..d is, il Iaut t-r a.verst:r un Pav..:; ,, ceva­ bını veı·mekle «Cennete gitm-ek i ıl n b i l e bir kaldırımdan geçm ek lazım geldiğini a n l a t m aık istemi-ııi, yani : Bu emelin ı..­ h a.kkukunun vakıe muh t aç olduğ u o u, a.11>­ Iııtmı� t ı . 2 g ü n s o n r a , Leningrada vasıl ol arak1 ferdası gün bir Pazar olma.sına rağmea, imparartorlu� b a ri.ci:re s 1 r:ıy1 n ı n m �.<ih ı ı r b�ya-z. sal o n n n ı:l a m Ü'Z ?.kerekre ba":>l amış t ıK.. fıovyet!�r h eyr, t i r � i s i , t;ıbii Tnntky gibi bir Musevi o!an Dr. Gill erson, fo rmali teler yo­ rj!}� '.jeti dlfl i k t en s n n ra bizlere : �<Simdi yep , ..'.�:.:.� ti.r .>:'�_..; ivı1 kn:r-mu� hlllunan bir memle� ,,

;,

! : · r .·

, _;

. ., . .P! .

·. . ··

\p

t ':'•71 - ."'. �:J � :- .:� :ı,

3,j.')


aılkerler IU'lllld lD a 111 ucl.blnee, Baııı ha.rie, ı:;e neral ile neferin ı.ıo bir fıuiu yoldur, b epı;i kendi işlerini kendileri ııtnrıek mec­ buriyetindedirler · •

tekli!e,

da söz

H aye

alfaıbe

yolunda

Alınan askeri murahhası:

alan

konferansı

her

ka;mptııık.i

id a re

akdine

Jc

ba

ile

teyit

edilmesini

oasen

cLa

esirlerin

devlet ka.nunlan veı,:- ,.

'ıiıeui;Up bulun dukları h il e

ham

yaphğı

o günkü toplantı­

•ırasıyla

m em ur .

eylediği

gibi,' ·

e-'

olduğumuz 3 ınnkave­

yek ü n rio

3

5

gün

m u a n nid

· Milzakerele -·

bildirm-iş!i.

addettiğini

sürdüğü

meri

.a i liyordıj: . H albızki 28

leJtlifi n h iç bir alak ası -bulunm.ı.

dığı iÇi n, gnıpnmıız n .mı n a hu n u ık,een l em­ h 3fta �arfında, h afta.da

devam

d«ktor,

eden

·

he­

l.op\antılarımızda,

virüsünü

K om ü n i s t

eslıı ­

Jerimize aş ı l a m ak kasdiyk, birinde olsun bu t"kli fi

sıra

getirip

tekrar

oya­

etmekle bizi

l a m aık istediğinden, yola çıkmaya ·k ar ar ver- .

diğimizi bi ldi rmek snretiyle, hazırlanmış . bu­

lunan metinleri.

imzalayıp

15

1918

Şltbat

de 70 kiş i de n m ü rekkep ın nh telit heyetimi:ıL

etrn-iştilı:. Aynı v a.kit ka­ m a ks a.dı n ın Brest Litovsk ' t a. 'T r o tz­

le Ilerline

zanm ak _kyde

hareket

t a tbiık

et tiğinden,

Kum a n da n ı Bof!inan :

..aıan

tüke n en

sa·bn

«Öyleyse

'miln orı:fo�µ n 1f : l�farş ileri emrini

AlAh­

veriyorum.

diyerek Almanların y;ldırım silr at iyle ilerle­ n e ticesi Trot�ky s u l h n imza

IZ!esi

rnn d a k:ılmışlı.,

St:H1u•1

ltiütt<· nI\.

"'te

üs�',:-.'!

etmek

zo:­

fr.ı:erine

hey e ti ,

d·;v!et

rauvakıka.t

gene

ıl

s ef a ret

·komisyo:au ş e \d;.D Oe !ıüküınet nter­ sefi r i ne sui-!rnsd

ALıu a n

he.her

alan

Alman

yapı-

is�ihba.rahnın

S ovy e tlerd e n 'kat'i bir bir ayda almak nıün1kün o1cl u � u u d 3 n , Nisanın 29 sinde Al ­ m a:ıl 'J!' •.ı:.i.lr k o n t �rt.ii :-bach ile sefaret er­ kanı 15 -,ahit ve 30 si'<il askerle, ben de, bir

bu m al \i ın :ı.tı üzerine,

ve'.'lHLasını

t:7.,:ıbbii�

;ct· n � r a l ,

b!:-

ğ"um sabık

kep

9 k.i:;; i

-..; 11

tık ..

\·� Al:--.1 au 100

br:Jı:ning

15

23

vr�

kavas

kiıpıcı y apnuş oldu­ ç a "'ru ş u. n d a n

j a n d :.ı rn1a

aldıf,ırr,.

satın

a n c ak

m ürek­

E r.!{(L n.t H a r bi.resi n d e n fi.)eide

er

p a raıb ell um y ol� çtkm�i­

15

t.ıbancas1yla

N is a n da :VIoskovaya vas ıl olduk. Hoş

g>'.! diniz. m ak am ı nda , o günkü t arih le i\los­ i rıti�3r

koYada. tSuphi

h es abına

_va,., n in

çıkartınaya.

;az�tesjade ile,

Ianru :.ı:un

et ı n i ş

buluna!!. ve

adı n d a bir paşa

bir

b�şladığı

S:ıvyet

ll1illiye t ler

taş ıyıp isliim

vfı<:ude get iri lmiş

maalesef Scrvyetler

« Y t:: n i

Ş u ra.l a n

Dün­

re isi

Le­

komiseri. S t alinin im2aı.

aıemjne h i t a p eden u­

beyan namede,

t a nb ul un işga.li i çin

zadenin

etZCÜnıle :

m ıihl'u

«

.

İs ­

Çar fa r afı n dan

ve Kere nksy ile t asdik e­ dilrni� Hafi m u alı edenin ·bu ndan ><ınra. hü­ ·kürnsür, oLdukl a r ı n ı ilan e-deriz_ İst anbu l n n �iisJÜrn·:!-'1·lar dinde k a lma..c; ı liz ı m dır. H a . rekatı h a rbiyenin hitamını müteaıkıp İr a n ­ dan

:Rusya

kiyenin

askeri çık arılaca.Jc Kezalik Tür­

taksimine

ve

o cı dan

Ermenistanırı

mevki inde

bizden :

&ynı

bulunan

.'\rdaJıaru

K ars,

ve

Boğ-azı.

! a rd a ii<ı is_teııiiş ti.

Alman sef aret i· sıkı mnhafa a.ltına alıu­

nuş tı.

bir Rn• . sef a re te

Hiç

.a:ıen

her

gi.reme:ı:di. Be­

Giepo'nan iç

�şam,

a.vlu&unda.:

1 0 0 , 150 impiı r ato rlnk ordusundan Moskova­ da

kal-mıŞ

z.,bit

fa

çıka.n

ihtilaller

M\_rbach'a srnı ni

kurşuna

m e n,, up

1'idnin şefait

Avust u ryad ak i

ailesinin yü2ba�ı

bir

da

edil­

tevkif

e tmesj ni diler'..l işti . 6 T emmuzön iinde

sefaretin

de,

biri­

etmişti ! .

tanışmam ;ıık la berab er Alman se-

d i ğ-i n d e_ n , 1928

t avsiye

tevkif edilen za.bitler a­

Mirbach

,kol u n •

çok çıkmam-aı.

aslcerlerinden

alma sı nı

sırasında

İh tiHWer

�n<ın<.la

de­

bastırumıştı,

Sokağa.

Sovyet

o t o mobiline

,2

diziliyordu,

şi d d e tl e

Çiçerin :

ica-bı nd a

ve

·1'ev!ı:: alacte

i m·z'1 j a n n1 a '5 1

tc;ıh:rnaş lık.

S_t�lio,

R nsy a n ı n · mııJcad­

yıl sonra,

ha.kim

dern_t ıi:ıa

bzyra.klı

kezi o l a n i\los;ko \.· aya gitmek üzere Berlinde 1.:ıc�,:�ırıı

kopıı.nlaısaın• diı.l:t olan mualıederun yır­ iliiu ederiz. Ar>kadaşl ar: k�deşlH, J-ıamqsl"' ve demokratik •nlha karşı' şdit ve cüretıka r adımlarla gideliın. Bizim, kendi şlarlıırunızda bütü n dünyanın mazlum mil� lctleriae hürriyet götürüyoruz. Rusya mli!l­ lünıu.nları, şark ınö.siüma.nl an, sulhu, mil­ b;ılemeti · i a de .,.Jeuek olan bu yolda biz siıı­ ' den m u.va.fakat' vİi yardım' bekliyo :uz . .» de­ tıldıg ı nı

oto m obilde n ar.�sınc!an

si·k�}'l ı:rnlih afrzla:a

bi r

daran

ç>kan

ve

müsb.ii veı.

o!ctııklarını

gö.:derere�t:

resmi

m J.hkeme

3efar(!te

gi­

-ren 2 şa.hıs, A1•usturya zabi;i Mirbach i:>.a.k­

ıiı:n 1 d '1.

sefire

.rr:.üş

m·,'.) !Ü.nı a t

söyliy e rek

diklerini ve

dosy:;o!::ı.-:-1n1

m rı cl .l n

e\"".' '..!l

sal o ıı a

t-ir

z a.va.Hı :o; afil

ün c ü bir

1 3-kı:rdty.'.l

ibaşl:lj çeket'eh:

iYUrbachı k a tletmiş '1/ �

a.Yl.8.n an

bomba

ib tiliil

gel­

g·ötü rül·

tabancala.rıoı

�tL:ıyıp k�ıçm!:jJ?.rclı..

büyü;k

üzere

yanına.

a�ıp

hem�n

de

;:ırzetmek

elçinin

pcn cereden

at a..ra�ç O

de. müthiş 3:

gece

çıkmıştı.

İlk

oh.nk

defa

tiy a.trod a milli m eclis azal3n toplan­

mışlar d ı . Hazır bul u n d t! g u m bu celsede, mu­

.san r�ı

3·I aclan1

reis i

h aliflerin

da g·� l e ceı�

s üyl eme-!d�rı

lerini

Spirido v n .:ı...

bund:ı.n

;_:· lcEirecelı ­

A!m 2 11 sefi r i ::j

çekinm�mi.şti. C e n a :c: e a­ :ranrrd3. Çic.l!ri iı e :

l a y ı n d a n dönüşte '..'1Io&�{01':t

i"Harl.a rr:: duğnn n

S1li ridovna alenen

misin.iz? sualini

n2..:: � l

Ona

a n a.Sıdır. b ı f! 1

vermekten

verilen:

h irn ayey i

du1cunulabilir?»

mutazammın

do.

bnlun du.�um

Koınirserliğine

geçi,i.�i n-dz yüzlü ,na

bunun

300

Kaç

o d ad�

s .:r·k a llı

bir

ticareti

niblc ser.e

Ru.sso

s(i­ .­

o I � r ;.ı.k 1"(osko-va­

T i c a ret i gün

ayakta

H21riciye

tercümanım

meşnm ederek. baı­

dura.n

bil' i n i i � a ret

ı'\'H rba. c h ' ı n

olup,

ayda

�erniş-t � .

yıllard o,

gittiğim

hir

sivri

o umkin da

ikhl_ci rei�i

.}irke f i ni n

cev<."<1-

re.smen

ta rıh·h üt

sonra

h a­

i h tilalin

�.! e!dnrr!.�nı işU.. tst�

zü bö:·Ie t n t L!l m u .1 t u . �, sene

Tiirk

'<O

fü tur :

bili

olı.

TeYh:if ei!l1iyect>k

e t miş t i m . Ellerivl

ira.d

kaJdırara,k,

Vaya

miirettibi

cin.Jy-B�·irı

i..tfraf et.ti.

k'1.a-t!.llcrin 1.l en

1Hi ..ı

h J. riciye koınlserliğin­

m ı.aş:a

� O l! l' �

bn

plıştı?;ını

söy­

melünun 't'rot.?r

27


.IQ' ile 111 ah archc et Uli � klı:rp:a& iliııil.

lli(iai dAı Tomps. ı;�de olnmı"'*11111. iı,te o d.(yarda verilen mlln ıı..t hd•l­ dlıfıı a aa acıklı bir misali d ah a. . İşle

:Ya& ent rB<al a r,

;le

h"'llayıp,

liltati

ııaklettl(!m

sıra.sıyla

oJ a,

tır.eialar ve

S<rvyetler bükG.metlaia 1 9 1 8

İ-ki 11 ci

Dünya

Hl

sırasıad ..

Harbi

n�u..ıa

bl lh .....,. a .al ve

lktaJ ederek, b li t iia 3

Ruzvelt'i

lı:oa feranslarda bii­

şlmal­

lliıı müstakil Avrupa m W>lekellerini _d e

a

kadar

eenuba

etmeye

;-al

karşı

İpin

Avusturyan ı n

S iya•et

olaınıyacağ-ı nı,

yoluyla

6

bir

şaşmaz

aım ... ını

ceph e

·..ıeu

·ettlrll mes indedit. milmklin

olarllilt iş,.

olması,

kuvvetlenip, bütila

alemine

eylemlşlJr.

sah ası

n il tnz

m-uva!rak

plia d ıı.Jı ilinde, niyet

ti­

aylık

m-ede­

bnlunan N a t o ce)..lh r.si,

nihayet

Almanyanın

banun

dön Fransanın,

-kabul a.rlık : İki

silahlan maıunı

Arhk Sovyet

ih-timalden b i r i s i y a ni : tinin de

n j m etlerine

fest1d1na

h arp

h eyu l a s ıyb

1ı ayet

ayaklanm ası,

mesi

h a rekeli

g Ü n·kii

iktidar

.5 ahsiyetin

misillü

Rus

ortaya

varmıyor,

Allah olan

fırs a t l a

perdeyi

1905

i� i n de

dilim

pek

sakl a s ı n .

h ak

gö rü l d ü­

..

Bu

çok sü­

eyliyecektir. .

Wi tte,

so n r a

h a tı ra tın d a :

durum­

J,ı>pırnya>

B aı;vekil

ancak

yü� d e 56 R ns var,lır, t u tlnğumuz siyase�ten

dolayı

bize

dü�::nan

olan

yüzde

H

JilOD den>ııe­

l'olonyalıl&l'

sahip M&e� Bıılg"llrlıı i aa, eğer

ruha

aynı

mJ1..

Yır.­

dan

gizli pr<>paı;andalar saye­

lşleycıı

açık

Tı>bli, durma­

'slııde •. O tneşuın baskıyı silkip almaya kal­

.lo ş acakl a rdı r.

Tiil'kldk ıilenıine ı:ellnce : da

biz

lay>k

vanıı .

Hedeliml:ıı

ınüotaid

ve

dini

an'ane1erine

refah

ve

olduğu

Du rma d a n

haS!la

eden

mız

NATO

kefesin de,

, ;; ,, me-ı :

oldnğ-m

Alla.h a bin

ağ..-r hğ"ımız ve bil­

arlan

toşkitHı mia:ki as ı rla rc a

mei7ldüniz,

demok­

uygun

m iiıı t abalı;

eriştirmektedir.

dıwletler

Medeni �ükür .

başıa.

.miJlotlmid bııJrik.i. mlll1 ve

t a m a.ınen

jrııkişata

Bunu0

evveli :

y o l u n d a yü rll y erek,

ra!ti

emniyet

telkin

birlikte çalıştığı­

te raıkk i, inkişaf ve is tiki il di­

vanını k e n etle mek yo�u olan �arkla da bnııa

benzer bir t cşkil ;i,t .1<uraı·ak. 'bence dah ili yasettc

s e rbest,

ına·1.

a m il

yegille le!<

t emi n

va.lıdd

bir

ol a mk : kül,

bir

;ık

varlığıınızı

olan müdafaa

ceph e

edeıe;c

vo

me­

S uJ.h

yani

ve

aynl­

kurm aktan 'b aşka bir şey

bir yo l d a dı r. l arı

h a rici

falrnt

ntaz. Z a t e nJ bunun

ola­

a li n:ı etl e ri gözle görülür

Cenabı Peygamberin 'buyurduıjı:

gib i :

İ m d a t.. O

<hir. necip

İstidadın

is t i d a t

ise

kaııl arımJzı

gelmesiyie

al l ı

roümkü.ıı­

yü:ı sene 'birlikle

ırmaklar ka.dBr

dökt ü ğilL

m ü ı , bu;:-üıı, h iir, m üstBkll , -benli ği n e Komşu

mış

• Rusyada

ba.tla, asil

düşmezse..

Bütün de­

demk

Mora,

l� . için ıı:.,...

rı�avla.nn etine

inkişafı

�lohel.

sonra

üzere :

rejimin

en büyüğü olur. ve

olmaık

l eti, Romanya hatta

seleleri1'ılc

insi ya.tifin onlara- bırakılm aı_

i mz aJ a p n

utea

ırnşmakta olduklarından,

. k o ruyacak

s öyl e meye

bugünkü

mlllellerl

de mllliyetpel'Ver, vakur v.e

de bu­

"1ıretiyl e :

yeks •n

ile

KU8y& pkıldılı::fan

ıcdııi

en erjik.

çökmesi

ile

nihaye t

mağli\bjydin den

•ulh u

pek,

kurt u l a m adığı

Sovyetlerin

l arı karş ı s ı n d a

sı facianın

gözü

b aşlamak

;\rtık

Çünkü.

lan

nil.

h arek e t, h erlıangi bir sebep

diktatörlüklerin

mir

t a rihinde

atılmasıyla

kanlar

reaıiyeçek veya

i�� n .

ayaklandırıla.bil­

d estekliye rek, belki aras ı nda

takdirde,

nl ınadJğı

ile

yah ut.

mi­

m.illetıerin,

o : d ay:ı. çıkacak b i r muh alefetin yer

� l'r biı

emsali

çeşitli

karşıl aı;mamak

n e ti c c s i o l a raJı:

gü gibi

"bit

\ !)

cenne­

olm akta n

rr.-üstııtrak

uğr::ımış

So,·y..t perde

tabliye

müddetin,

eylemesi üzerine kuvvetlenecek ve

ye taha.m111 ö.J edec:d< ıni?

iataç

kaç defa. uzatılması isb:<l eylemiştir. K u rul­

· ı:o.n.5

-tııt•. BtınlıLr n<ıre4eY. Ukra,.,.. cibl � memleketi, baıilnJtll _,t:Te BinJb ....·

m:Uısul

lr. a r d eşlerimlnin

bulunmaktadır.

zimtlir.

Allah

( 1 ı Bunun

ristana

a.i tti.

sahlp­

yer

al­

Onun için istikbal bi­

mui nimiz

25.000

l<alblerinde olsun,

i Avu

-tıı.rrya

- Mac:ı.·

_o(.-< li'

�· .�

üyse,

-Yahudi. Fin l a n diyalı, Alman, Po lo ny alı, Er­ meni

ve

Tatarlard a n

.ı<Bize

ne

yap t ı n ı z ? »

lll a.ktadır.

Tatar

ibar e t tir,

dem�·tedir!

de dikleri,

Bu

56

diye

umumiyetle

mal Türkleridir. Kırımda h e m e n Tatar n>amış •İnd e

!:ibidir. Fakat rnjJyonlarca

h iikü rn e t l e r

şi­

kal­

Hazer Deııiriıı.i ıı öte.

Türk vardır. Azerbayoau

Güroi!.tan, Ermenistan ve .kil

ise ya.z­

K ırım d a

kunılmo•ına

karar

miiııta­

voıiH


f �

� �,�� --

------

A. J. Cronin'den bir hikaye

��l

B i r i r la n d a G ü n ü k

G

cçe·ri.

s onb:a.h ar

daydım bağiılık

Hasan MEYDANIO:: R *

yeşil,

se v gi li

İrlanda-

kere

daha

vaz,i!eye

bir

ve

Cevfren :

arasında, her görüş ü mde

bimi . sızl at a n bi r zi y a.re t y ap t ım. Yıllarca

önce,

m:ak

Rose

·

ilk

D on eg an

Ona,

karşıla�tığım

ş al l a

tirirlcen ;

L o ugh r a n

sıkıca

küçük

do kuz

yeknasa!<

aylık

b e nz e rli ği

kırmızıık ; '

ve

Dorıeganın

dü·­

Ro.se'un kalbi hepsi için

kadar

'

t ap ıy o rd u .

bğle son unun sıcaği.n­

?.t tınd2. _ 3t:rtclellyotdu, f�tkat b u , onu b i r 0ey onu yı l dırm adı.

ka.l dt; 1111 ! a r.rl a k a l aJJa l L kl ar �oyun

ca c::: sı..ı rı�::ı. gidişini, b :ızı haberler üstüne e­ la

ınak

ve

rnethettiğini

için �·: rınctyi

o r:da�'i

yüz­

i y i,;i n i almak . j çi n k as ap edişini,. y a h u t da şerefle yaşa­ d'Jlavısıy!a t·��tra bir somun al­

p?..: a r l 1 '.-::

. dığE11

mavi

d::·. k i l ..:- r

s açl arın d a ki

olduğunu a d e t a iları ediyordu.

Ro se 'a

.�i l iş i ni , Ja:nbon'un

ciddi yüz,ünde, hrr n asıls 1 ol­

tıp

ne

0"..1 u � l

14 üncte kadardı. Peı;inde yaşlan,

tı p a

di nle me k ,

çocukları

Lia onL� P11o eni p3 rkının civarlarına taşı:r:ken zı �.ırlı?ı

_ rastladım.

caddesinde

L5lerini ba,'jar­

d nl uys a da; hepsinin üs t ü n de bebek

Michael'e

musl u kt an su ge_­

5 ila 9 a r a s ın d a ol .an d i ğe_r 2 . çoc_ukla

le rini n

Her

kimse,

duğundan daha büyük görünen derin, gözleriyle

v�

sev;ı-iyle

olan _ ş ahsiyetine

sanlrrıış

ağır bir beb ekl e , umumi

Rose,

geldiği kadar onun kazan ­

yılc!ırnı:.:-:. dı. Hiç

gel memiş

eski ·bir

el i nd e n

şüyordu.

oldu.

henüz

ve

şirmelc

Rotunda hastah_anesinde

esnasında.

ten1iz ve .intizamlı t u tm ak-ı·

başkasına h ıw alel i

cından geri kalanları k u r tarm ak, yemek pi_

kal_­

ihtisas y ap m ak üzere genç bir doktor ola­ rak --Dubline ge lmi ş tim . :ıırecburiyetler ş eh ­ rin en . fakir . kısıml arından bi ri nde kalmayı da bana n as ip etti ve bu sı·kıcı s e m tle rd eki nöbetim

od.:�yı

i ki

ır.ak,

baba�ının

y a r a d l! ı�2.

i(i_ .,ı

rfr

h ayret.

görür d�,

e derdin1. E tr a !ın ­

d :ı ir.1a l1ürn1etk::lrdı.

B :ızt z:ımrı. � ı l a c COl' 1..d cla;ı, b i l g ilerin i yo.k­

y akınları

L 2 ı:1ak

i.;; i n, yanına

t vpl a r,

mecburi bir u ­

t.:ın.m 8..::dık i�.i r.. d �; h 3.y2 t ın biln1edikleri ·.ta­ balcıı;iamıdaki kı- · r a f l a !" ı n ı , rr.2.aumi .'/?.tln ulviliğiyle k arış tıvılcıın suç;;n cesar�t a r asınd a ki tezat, bu . rarnk- onlı\r<t .iza.h etnı�:,-2 ç a l ış ırdı . Küçük, . garip J_( üçük yara.tık üzerinde . . me r akım ı ,. u­ kirli yüz ündeki. !gözler z��:islnı· gös teriyo rd u . yandırdı. Onun günay d ın ternennileryile b·aş ' Fakat bu. bir gilP.L>-ıüşten ziyade, derin bir !adım, . bir ka·ç gün sonra d a bu selamlar sev�i p ı n arının a\:isleriydi. lliddi. ve u t ang aç, tebessümlü ce_vaplar hali. · f>flcirlikle,

_sırtınçlaki

ne dönüş t ü.

B abası . D ann y - DQEegan'la birli.ide,. Lou_ ' ghran cadqeşindcki ta.vşan ür"e tme m_ıih,..ı ­

linin

y akın ı nd a ,

oturuyorl ardı ,

bir

A ra

çalışan - D aı:ı-qy,

evin

bod:ı;um

k a tı rı:iı.a

-�ı r a doklarıf_a _haf_talıkla

v�

d8rin

ya.ı•a.ş ya­

bir s e vgiye döndü. Onun iç in bir

Şeyler yapmalıydım; buııu hissettim ve · do­

·

ğum gününü· sindeki

öğrener�k. · · O'Conneıı . cadde ­

oyunc:tkçılardan

· yaptırdım;' .

olç:lukça , iyi karakt.�rli bjri-.­

siydi. Kibar koau.şuşl u, iyi · niyetlerle do l uy­ du. Fakat . zıı.rrı a::ıının ._çoğup.u -,ve pa_r� yak:ı,nlannd_aki Sh ıırrır_ock barında israf. edL :yordu. Böylece ev.e alt ol_an eşyıılıuı . ıtorıı•

Be.nim bu' çoc u k t gki alakam,

O n un gıc ı rt ı l ı

.

l e nıne k . için

ayakkabı

�ntıui her �eyi

sıcak yünlü bir

birine

bir paket

ve· ço rap l arı y fa

içi nd e olduğunu,

b ulun du ğ u nu

«V­

düıjün-

.29


malt

ne ke<iaz dır. iyi ol.ıı.e&ltlı. Bir kaç gün dl.şan ı;ılı:me.d.un, flıdtat, tıı.s

vir ettltlm güzelliğiyle, ,Pııaar günü. e.ye.lt­ llı:ıı.büe.nnı n

ihtlıja.ıı::ı.h gıcı:rtı.ın içinde,

öMtJR BOYUNCA

gurtı.r­

ii.ylnine giderken ı:lurame.d.uıı . Ei:b'iııl gürtü · gi:lr<!üğüm · "ımo.ıı yine o

ıa ld.ll.se

pejmürde entariyi gtyİy�r. ktıçUk çoeuk

lı\

Benim : olsııo dıı.; o� da Hiç bitmiyee{'k bu şarkı Bir sevinç kalacak i�imde bu gttılı orde11;

hAr

paramparça atklYln �ı..t:lı bulunuyor<!:;_ �

Yeni elbiı<eleıiııi& nerede?

·diye

sordum. Sa.çle.nrun zardı, .30nra · dedi !d ; .

sirindi . . . ·Jzun

O :son.re.,

hir duralı::.l&nadıin

ba.kmıya.ıııJr, yavaşça

yi.lzüme

lcı­

ke..da.r

dibine

etti ;

l!ftve

Oı:ılıı.r retıindedir, Elvde biç bir şey yok tu, Mlcb aele ::le süt lii.=:ndı . . . Sükütu esnasında orıa, bak:tım Ye şuna v:l.lı::ı r ol dum iri ; cta..l m a feda.karltır yapıyor,

l

ait o a n her �eyi bu sevgili be.

kendisine

-beğe veriyordu.

bit·

Öyi.esine mahzun

bakı..5la

bir merhamet d alg a..�ı

taze

b aktı

beni sardı.

ki,

Er­

tesi gün Loughran ca.dcteslndelti peder Wal­

. Glileıi.göz.erlni :e.rıı.yaı:ağım hep · Ürkek ve

ömer

heınen ricamı bildi r­

·dirn. bir kaç

takat

da

ki ka

dinle<li. Sonra muya.

ı,uru

ettı.

mııun

Ay çabucak ı;eçti.

yanmda.ld

a

rr.ıı.sanın

dibine

otu�­

rek: .

dökillen sa­ anla.maksı:ı:ın yü ­

( Galway'daıkl

arkadıı.şla.rıma.) ay lçln. Blr

Aynı tonla deYarrı e t tim :

bir şeyin olçifttfkt:elı:i, ora<la, yapa.cıı.k ,ıruya.ceılr, f a k a t pillçler besllyecek, te.rlııJarda lto.�acai: ve ga.lonle.rla <:.iıt içeceksin.)

ümlt

Bir anlık

lı:at çabucak -

'tlnllnde

ışığı y(.\zünü kapladı, fa..

soldu .

Hayır,

B a'!lru sall adl ;

çocuk1a.r

ve

D aad

gözümün

olmalı,

- Bun:le.:nn hepsi yoluna !tondu.

beler

Ra.hi­

onlara bakacaklar. B unu yapma1151n ksa rena h alde dü.şecelı::sin.

Rose, yo

dedi, be'begi terıı:edemem. ° .'ı:ayret· edı!ce'lt:ıtln,:· onu : da alabilirsin. H ıu1i<ulıl.ı:le b i r ı;ııkla göz

- Yapanıam, y anına

Jer:i

Neticeden

kıvılcımlo.ııdı .

Ertesi

gün onu Ye

leştirdlğimi:ı: zamı<n,

1ıı.Jı:tı.

Tiren

o

hareket

.Yl!Jlakl an onun

eşyal arı nı tirene

yer

gözler ı:l ıı.lıa da par-

edlı:ıce,

güzel

küçük

kulaklarına tısı.ldıyorou.

- İ nekl er, Mich a e l . . .

Arlı: f!od aşımız Carodd'dao. onlara ai t iyi haberler geUyon;lu. Rose, çttti!ll; avlU6Um:la-

sahip

olacağını ve

b5r

temin ediyorlardı. Danny,

.!:luruşmu.ş alnın.n ortasına çının tellerini geri i te

evde her şeye

nun

dedi.

edici sert bir bakışla artık bir ufalıyo rdu . • Rose ) dedim, ( uzakla­

bakt ı :

evlAt . edi.nmel: W­

_Michel'i

e.rıne­

ra rru gidiyorsunuz?)

:ıı!ime

ailesi

Caroll

sonudıı. bir

Bunun

sürpriz oldu.

bi:r küçUk

mın:ı el

eziyet

so:mmu

bil.dl.reo:

şeyin üstünde bir füna ile yetlştirileceğ:lı:ıt

Mektuptan b ir hafta sonra, k t ' ı bir ka-­ :rarl a Loughran cackle:.ine gittim. Çocuk, nıu�.

olduğunu

tebes­

ctlr. Hayatını sıkıntılar dolı:lururl

Rose'un

kadar güzel

ne

parl a.lt bir izal:ıatle, l:ılt.iyordu.

uğurlı;rken, hafifçe

milk

c o,

GÜVENÇ

- Onu ra1;ı etmek için bir işe sahip

:ıacaksınız. kapıya

··

orta ya.Şlı, zeil!fl,n ve tiyorlardı. Ce.roll'iar çocuksuz b i r çlfttller. Çocuğu sevmişler, o­

mllkanunda . y:.waııç a b1141ru . ıııı.ll adl :

Beni

Fa..ruk

·

·

ki işlere yıı.rdım �derken gdttikçe kilo ııh­ yormuş, Ya.olışlarla ctolu posta kartlan, ön. celerl gömıediği m esut bir h e.yıı.t ııürdii{tii­ nü belirtiyor ve Mlch:ı.el'in köy oda tala-;

sh 'in dairesine gittim. R-Ose'dıı.n bahsettiğim

:z·ıınıan yüzü güldü ,.e

·

tat:J...

.

tabii bu h a.riku.lıl.de

ve

karar ona bıraJtı1dı.

Hiç birimiz )cararm

tıunu mal

nrsıı.tı dü­

Rose'un cıa · tikr!ni alınalıydı,,

şündü. Fıl.kat

tına

yapman.uı ola.cağuu

ne

ne

bilemedik,

olduğunu ....,,.. kadar tA

.gelinceye kadar.

pıı.tuı.tıy,..

ki

<:ı,

yalnıı;

Diğer çoeukla.:rı ve babasını gördil(iil.ıl.4

takat

memnundu,

bütün yol boyunca

a.cık­

h bir rüya iç.in.de sıı.rmalao..ın"l düşüncel.er­

den,

8e$SJz ve kabuğuna. çeltilmiş

bir

vardı. Loughran caddesinde kendini ev

hali

hııl­

yavaş yavaş e&ki h_a.liııl. aı. ı:ıı . o, bu durumda., öneeklnden da.ha çolc mııJru.ldıı . Onun �Jtio.leri sayesinde, Danny ketl'­ ı:lisinl taplMiı . ve . . unl! tı.ıJmaz bir güo, .9&111.l­

•)nn a verdi ve

mi ye tıe yemin etti. Arkada- bİraktı�ı

hl!lfatını

ve .Jebal:l& ea.nlırken, Rose evin rehine. lronulmll'l\1 olail· bütün �ııJa.noı teıı:rıı.r kurtarablld1. Bör­ lece bodrum Jı:atta.lı:i .odıı.la.r haldkl. bir � ·�ıµıttııı.s ı::µ a.jdı., :. Ha.ttA . . bazı .�ıı,ı:t,esler.; l �örnloenin ilst!lndelci çıı.y kutusuna ; blUai>< .�k küçül ttüğU bir kıı.ç şilin hile ıı.ı:Jt-. sonu

yolı:tu,

vazifesine ciddiyet

yordu . . . Bir

•ru&

gti o

için

tebrik et.. evlerine u!t.tlllill$Jm lııl!

öğleden sonra onu

henüz

mut!ak:ta..lti masada ağle.c buldum• Kederinlıı sebebini

elini tuttum Sonundıı.

ve

uzun

sormadım, zaman

s�

bırakınadıııf..

( İyi onun iyil:iti için)

diye içW


'Çekti ve cesurca. ıör.lerin.\ sildi: (lı.ynlı!jı­ ııa dayanıını.ıyBCıı.lı:tım.) ZBrnllll zaman bebeğin gt!llşmesi nıı.kkın dıı. · ·haberler

geldi'.

Miche.elin

yinleri,

mesut

edebUmelt için biç

onu

�y esi�gemediler, zaten n

nazanyl

.;.

üvey

ebeve­

bl:r

kendi evlll.tl s­

onıı.

di.

Solgun

ya.nalı:lıı.r ve kıı.rııı.ııa dUdakla.ny­

masrafı için saydı. birine

aldırmadı.

Onun

çocu..

ğa bir şeyler yapacağıoı bilemediler. Ateşli -olduğu zam an besinlerini, ı;,sabileştiği te.lcdir de ilaçlannı

tanzim

getirmek su re tiyle

· e<>ldi.

edecek ti .

Başını

aşağı

ede­

temin

de uykusunu

Karmakarışık duygular içinde, seya­

)ıat için zaten kendisini hazırlamıştı ve blr komşuyla. çocuğun düzen l e di ,

leri

Aynı

bakımı icin lüzumlu şey

;;onra

yona gitti.

da

tramvayl a

Caroll a r'ın

akşam

ist11&­

çiftliğinde, . hiç

te kzi p görmiy;;ırek, kendisini Mlchael'ln

:hastaba.kıcısı yerine k oydu . Ciddi bir müca­

Sık sık, çocuğun nefes al uı­

d el ey e başl3dı.

ederken,

lannı kon trol

şi d d e tl i

elemin

bir

-� ekilmez bakışları yüzüne savruluyordu. Ök ı;iirükler fenaydı. On un

etra­

da kollannın

fında ve boynu n da, hastalığın m: beli rtil eri

!"6rilldü.

çocu_ğun

çırpıntılan

bitinceye

ona

hasretti.

Nihnyet

krizler geçti. söyledi.

geleceğini

Mihael'in

Elleri

Hastalann

istiral:ıat

rıŞimdi

dermansızlığıyla

edebilirim» gül!imsed1 :

ki...»

•Başımda öyle m ü thi., bir ağn v ar Michaelden

mikrobu

hücum

daha ciğerlerine h 3.diseydi .

Menenjit

bilyiidU

kapmıştı. fakat

e tmemişti.

tiiberk:iilozu

Belki

bil

D<ıni:dn

da geçer.

ınoru düİjündU.nlr

D al ga dalga oluşu su!uııı.

Ne

fena

geliştirdi

oldu

gihümdri

elime

beni de

Mevsimin gelip geç tiği Jii n Keyti k açar

insan

insanlann.

olup da, hayııtı

sevmiymı kas> ldşt bulaııur

Biri ben, biri baykuş, biri de yılan. Belki

bend en başkası ııeviyonlnr

Ben miyi m yaln12 Y"'lıYDııkta.n Yat�a

diişiin:ı:ı

ille t

bu

b s­

yah.. sılul an 'l'

hale getirdi ı.em

ve rm ez oldu ağnmdıı aça n tonınrcıık Her şeyden luynıetli yanımda. iHcyve tııd

Dalında çiçek

Bir

günün

31k!jamı ve

vardığım vakit, bnlnıı­

Annemi, kardeşimi gil.ler yüzlü

ea karşımda;

kendi­

aln ın a sımstkı

·dayalı olarak. ba.ı; dön m esi yle yatağın kena_

·!ında.t! kalktı :

kadar

h�

ka­

dar dayandı, Gündüz ve gece, bütün varlı­ ğını

ean al�ığuı:ı �

Ölm<ılt için

· "Bir ırmak

Elimi azaltım ıeç.lrıeımedl:m

Ona gidiyorum � Va.l:ı,'!ice karşı gel­

-

melerin hiç

ne

UMUT

Michael zatürreeye yiı.kalanı:ruştı.

Ja. · Rose, mektupta.ki uğursuz. hıııberi otur­ ·m� dü., ünüyordu. Sonra, şöıninedelti kutu­ y a doğru uzandı, çıka rdığı p&ralan yol

bir

GtJZEL·

bako.caklanru . ııöylemişlerdi.

Sonra blr öabah, korkunç bir haber gel-

Kötü kölii diişüı>mekten aoğarunı, Hcniiz kavıı.Jc: yelleri, esmlyor başıında.

ne? sevinsin. Kalbimde sakla.dı.�ım şeyin ra:du yok kanda.n, Beni yitiren a n ne dliğ-ii n •iin. Mevsim- cömertse b an a Kuşlar, otlar, bııltıtlıır

ve şuurunu hiç toplayamadı. Size söylediği­

z anned e ri m . . . Tam 14 yaşındaydı. Geçen son-bah ar, kilise mez rl ığının

·ı'ni

siz sahasında, 1.op�ını yak an nnı,

a

İrlandanın

kokulanyla

·ıur batı rüzgarı du.

kulubelerin birlikte

Galvıay

Yeşil tepeciğin ler

yoktu,

taka t ;

yab•ıni

olan

çim dumanla­

daracık yüzeyinde c:ayı rlann

ren kli

içine

D�ın

laşı n

fırıı a tlann merhame tin<:

ne olduğu.na

bilmeden. sıjpnaıı çe_ ban misali

sapı nd

pek

a

celendı:

yansıoa bir tek

lı:üçülı:

bir

arka.­ gülün ürerlnde, ınnun adını t�ıyan küçillı: beyaz t&belli.nın irııe rinde, btittin parleJrnğıyla parladı,. _mnde.o gilneş

Y i n e ya.şıyonım başkalan gı"b i kB}'l tl'IZ

E l i m e geçen

tarafından esiyor­

dikerfü giil tıı.şıvan,

:rundalık gördüm . ' Ve ans121n kili

kirli

ta.şıyan, yUmUŞak

kadar saklanmış. beyaz

pek

ses

çıktı; beyaı;

bulutıa.nn

Şahlnka.ya DİL

1


özca.n nAUlIB, Alt:.m. DF.L!ORl\iA.N ömm: {f::ırnl<: GVVENÇ'ten müteşekl<il hir knnıl t::ı:rafıncfa.� hazırfanmıştır. *

* Bu yazı, ı:e

.:-� . '

.

BÜ YÜK DA VAJ\HZ

ll!N

· . . . ..

Jerjııi, berıim��n,ıek icap eder, şek linde ileci' sürülen idd\alamı -birinci kısnu yukard& in�elencUği içln- ikinci kısmını, el9 a.laa pzar, l:ııristiyanlığın tek ba'iına batı me­

İSTANEUL Dergi�inde iki sayıdır, Proi. \ılümtr,: TUR.HAN. b u bll."!ık altında ·Ba­ tthtaşma. Cilvarnı.ıı fl·ct:liy·or, Bütün Türk:

c!enlyei�nl meyil u1 :::-.. g.zti:rmediğü1i, şarkta. y:ı

si gereten bu kıymet!i yazıyı ana hatl arıy -

d2-ıi1etine in tisap edebilmek içi n hususi bir.

nıii nevvcrlerinl

1�

'.'�!<

.yukı !'.ldan

olrnyucu l rmmızn

·· Sayın

nH;rı ya

Profes'lr

bu

:ı.1('..Settinneiı:

ik i nci

Batılı!aşmadığıınız� att1klan

lıyor :. 1

istiyoruz.

yazısında, tama­ çaresini

ele

gaı phl::ı.şabilmemiz

için

Y u n c>. n ııe Litin kaynaklarına inmeıniz ica.p ettiğine d::!.ir iddial.:ır . . .

göre ·

Yazara la

taraftar

bir

1:ırHı1

kaian"ı

!,'l>!{ ytı3 ıl nf

bu

i ı.l d i a

fa'l.1-

en

i l e mn�yyen

I-;:3h edilecek y erde s :ıdece pdH!'1c!d e d i ':". Zir:ı h e r h a ng-i bir be­

tasvjr dele

a

en

<d\ler.- .Je-k :.:f.j mi ··:<:fe

behı,,ı>c eh;:,l

e c C;cbilmek,

aynı

yoldan,

mef.'.1alclenl:·n g"et; meyc rni bağh{lı r'? �{eseI:i in�gün �!<:.' '.\ � ri;i elde e debi lm ek için mi.�.b ::ı.:tk ?. k e-vı·d� cu·..ı,· k an di f , sonra. ha.va­ r.�z1 J aJ{mak· ını Hı.2tm\ltr? Öyle ise röne­ ya� m a c1 .ı :ı

;ntgiln

garp

ınedenjyetine

f!��<t�.ndi navya,- Rus,.· ;;. ıt e Ja­

ka\·u�nll.!';!

ulan

pr;nya n::n

rlururnunu

n::ısıl

i-ıaJ1

u teceğlz?»

Bunda:1 sonnı. :ronesansın ilk ça!(. ve or ta

Ç.ağ

He

r!.1ltn aset>et ! � rirıi

h ü k me 1

i.5tirüic

M n a erialey!:ı lını:la

iııceliyen

yazor ş u

varıyor :

a B iı:hr·

erl<.•nıtıdiğirniı,

teıan

rönescns

'.!trnemiz

de�H ;

kn.çu:dı.�ımrl

lıi7.ım gelen· as.

i ns n ı n

a

kafasında,

zjh ;ı i nde hakiki de ği�ikHği rneydana getiren Kopernik,

Galile

jektif; il.mi diller

· ve

2 --

liiztm

gelen

,,.�e ı.aunce değil, İngillice gibi bugiin y aş aya n dillerdir.• içinde meyde.na. gelmiş bir hı­

medeniyetidir.

Y u n an ve da

o�renmemi:ı:

ob­ için

B a tı medeniyeti, Yunan - Latin

çevresi

ristiyao

:ı:a

Dekart'la. b aşl a ya n h a reketidir. On!l.n

Yunanca.

Almanca

.ı<'illt ür

ve ·

düşüne�

h al in de

lhtiyaç

cehd

Binaenaleyh

isl?.mııiı'l

önce

inmek, son­ h;r;stiyanlılı:: ana pııınıılp-

Roma kaynıtlı:.lanna

mecburiyetinde

saı:tetmek

ifade

ediyor ve

· . G arp

şu

kaldık:Ian,

hükme varıyor :

med� niyetine

intisap

edebiimei<

medeniyetinin

tarihe ka�·

lıehemelıal hırlstiyanlılc esaslarınt b.,.. .;.i ı:«�emek lazım ı;eldiği veya islimlığın ga.fl' l ı l �tnınrmza ma1'i olduğu i ıldi ası m ub alk­ J..-:?.'k yanlıryhr.>� icin

3

·-

a)

Garp

rış t ı � � . i l ı1ıi n iflas e t ti ğ i, . b l Başka. bir n'le­ sentez

cluo:;

:a:11H

s�t:$J

şa.J'?.n hıristiyan cemiyetlerinicı de g><rp me"

orta­

inana�ıann

3 ·ha.!

b::oşlıcıı

T:ı�nanıf":ı

-

Hgilendinne­

ınuhafaz·il.

duğunrnz iddiası.

yapmağa,

etmeğe

kendi.

mecbur ol­

Türle DU�üncesinin orta.ya attığı bu te­ a ı irk lcts!mrım < a ) şıkkını tamamen re<lc!<:dım y�zn.r, hu iddiaları büyük bir hay· zin

ı-� tlc

karş1ltvor:

«!\e h C' nüz ta.ri.h�

kanşmış bir garp nıe ..

ilim i flas etmiştür. H er ikisi de dipdiri ve her zamn.nıldndcn· daha kı.ı·<Vef.]j bir �ekililc ortada durnı :ıılı. la l'e bi:tün cliiııya ! <ı r afından t aklit cılilıneı<c · ' teılir. D ü n olduğu gibi bugiin ae garp me. dr.niyc-tini :.ı�·�!�hı ı.utEın yine ilimdir. E�er bugün ilim . k c rııısını.lcı bir end i � e . .bir kor"· ·k" ı\u,1••11.uyors:ı b u o ı. u n zaarır.chn değil, r� cr��yeti

v� rdır,

belki . h �d d iııdeıı

sıııdan

1

ne

de

far.a

kuvvetlenrni�

olin•C

Ihşhc:-, kuvvetlere mil­ ha�sa nıiinevi kı.ynıetıere yönelme ihtiy ..cr. .da. �o:ı:•kuilan doğ'ma.iita, onun içinde bir n e - ' vi. denkleştirme, teliifi etıne, con>p<msa.tio·"­ a.-zu.su ıTml ıın m 1"!d:ıdır. ·Bu v�ziyette · y a.ol· ilmin hi!;' bir vaıklt nlaşamadığ'ı bir kudret' ve a�anıete eri�tiği 5n and a. . o nu n · ifiasuı.. dan ·bah � e t m ek t ulıat oluyor.� İkinci kl-'l l]ıın dak:i (b) şı·ıı:.lrındaki iddiayı yerinde bulan yazar · esasen bunun zoruıılu bir sonuç oldu!l,ıınu, iste�ek de bu senteı:i\"ı: ileri geliyor.


�ydıuııt �lıtatğini, ta.tat lt!!1l meselıııleai.n ....,...llll 11.n.tı�lari• uad1mbı0, 1cat..ııaı,.. <ıııafımıı: uıuısudarla lteıı41mhıtleıı lı;11taeağı­ mız lu:rme&rlıı lam, doğra Yıı katı ldr p­ lı:ilde liyin e&ı.m... l. olduğunu aöyllyerelı:, '.N rk

bitlrl y rr:

�yle

ga:ı;:ı.sım

bıı

Dtiı;iineesi

maal-1

•Fakat

·

tııtblk

b.qsıı.t•

kablU­

mll�ahhu bi9 blr telıJl.R.c �anayor. İşte bhdm Ollllll l eıdnde ıl)n!fi­ ,illın ilıı �•ıl �ik dt: badu ... Bayın profesör · • ıı:n Büyük 011.vam•z� ı, yıı.:ı;magr. devam edecel..Hr. lllDElBİYATIMlZDA BAZI TEllI.İl(E.Lİ ;reli

;un.eli,

olan

_.\l!. JM.LAR : Tllr!ı: Dü.<;ti.nce':li:ıde Necmettin Özdııreo­ <ieli Yeni Türk Edebiy::.tındalı:i «:bozulma. n inci!llyerek

,wysuzl al)mayı»

t.ı.k.ılıyor : l

-

bHgisiz,

�o ğıı

.Bıır;ün

iki

şu

nolı:ta.ya

kiiltürtıiiz

ve

·dl'.ul kaçkı n ı k.imseleri rı, yarını yamalak ka ­

·.ıımye1leriyle yıınm .v amalıı.k sanatlarını bir ilet

:ideolojiye

ç.ıı.!ışmRlannı»

etmeğc

deyince,

halk

kötü

hep

ben

yalancı, dolandırıcı,

cil. bi r l o kma ekme'.<ten başka şey

diişiin­

ın'ka daş,

h abel'­

ıııeyeo, h ep rnidesi için çalışan. aile, komşu, millet

vatan,

�i<ı l'"..iınseleri le laıııtrn:ı.ğa musıurn bile,

öy­

tasvir edip,

çalı�ırl3r. Üstlik bu h alkın na­

bağırsağı

düşüktür

'lı: atl a r

sevgilerinden

Öyle

a nl a rlnr.

uğruna

göre ! .

unlara

feda edecek

Kimse

değil

de, Tii r·k ve milsliim ıı n , A n adolu h alkı bu !

liine bunl ıu·a

ağa işçisinin nanıusuna,

göre

da.lkavuk

gih

g'ilndeliğine

a·m elesirun

patron

Muhtarlar köyli:iyü ezer,

memucl a ı-ı n

diker. hepsi

v e ımilist i nı ıılcidirler. K ar ı koca.sın

ilan, çucuk anasından, millet .de hayatından

ı..,,n:;.icşUr. T"'bii. l>iiyl-e '

.U.b

k el i tı:ı es i

bir

toplumda

bir

"saa­

masal unsurun dan bıı.şka

mu­

bir şey dt"ğ;ldir. Gerçekte n biz hep bu

}'wı? :n. 2

n

-

Bu tip

il.sliibu

ınektedir : �Bizim

ıl:ilr:Jerinden ya.:m:ü< Jnı:nu

da

y a.z arl arın tenldt

y azar şöyle de­

ırcnı; edehiy a lçılar, h alkı çok olacaıl!:,

hal'kın

sevda•ıııdadırl ar.

ve

kullandık:ları dil

ed�n

k a ra.kteriııl

nasıl

konu.ştuğ'u

Tabii

batkın

ya nl ı ş

sev

g1bi

ru·

aksettiri­

r<>clarsa, dilimi. ve koouşmi\sınt d a. öyle ya.n­ ]•ı;

aksettlrmel<tedirler.

ma vı: yıı.•ı:ı ra da

Bunlar

ö n ce -k oons ­

dilinin, �onra h alk dilinin,

edebiyat

so�.

dili n in oe olduğunu bilmi­

:rorlar. Okuyanlar bllider bnı:ilnkii e<lebiya­

t..ıol:l.ın n asıl ·bir dile sahip olduğunu L Eli­

ıdıoe aldığı nı.:ı .bir hiki}"'yi veya şHri biç bir

okııyıı.ı:na:ı:sınJ2: . Yiizünii:ı: kı.zanr. ,!Galiz, dilşük v o solu •bi r dil. · nu:rııı: iırc �ederi ni, ıliliınizck bulunan VJ' unları a.alatahilec.ık: kelimelerin en ·b.a.,...ğaı.ııı kul 'JaeHtı: it.ıuile ederhır. Danlara . pn kilfür, '�"IJlu.hıJda.

i:fa.deleri •tlİ•ı:ı. ıı:ııonıb rllıt ıtlltlerdir. ll-.T41j' dlyeliın ki hu, bir oeri cexhabltioııbıı:n., _ .a.term�lllk• hastalığı n ın veya şahd , .;:; blyelednla ic..ı.tdır. Ya, • 411 ve ii&lt'lp -­ vtyeleri I .. • Kaynak'to. <!Allk: a.r a� bıı.şl ılcl ı, Necrn&tU.w, verdiren

hak

ö:ıdu-endell'ye

bir

Y81Z1

vııc·

11.ğıı.ı.nde.n Y""'1lmış bu ,.__: zumı Tilrk Edeblyatma. n-e gibi bir h� �rzusııy! a ya.t>ıld.ığını pek anla.yaıns.dııl!: . Yııt­ nız e.nı�ıısn bir şey varsa, ya.zarı hiç kör­ da bUlunmıun:ış, yahut da köylülerin !IÖıııl c­ rine h i ç k ul a.le k:aba.rtmamı.ş. O YazıYl i.ıı Ol.­

Bözllm

ona köy!U

diy-e

sun

köye

deği l ""'ettim» de mesini

«gittim»

öğrenrnıııt

hiç olmazsa . . .

•KıUtGA İLE 'l'İLKi.

l'E

gl<ıere..ıo

lı:ôylü :ıı.t ­ un Y B.Illncta

kaba.rtm ıılı,

qgurt uldunn

yuarken

:aında n

Eğer

çJdJıtirlven:olş.

Btra.fms. iyice lrulak

heye­

canlı bir dille tenkit eden ya.zar diyor ki :

· •Bi'11İrı?· beyler, alılakın:r., yeviı-e,,b:,

n lirik ( !) tUrlllr ( 1 ). Ba lııtrra ai .. culannt, şehvet 41l)'C'llB'llllll, en ilkel Dı.tt:r-c"' lannı. Jaeliy11 ıcttme fıılm. en uvi,ye;d11 ...; . l dı: aı:ı.lalırlar. llıı J'llll� ıı,tıala, çını otJtlak

TARUS

Bir hikaye ba.şlıgı sanmayın. O kt ay

ru­

fa tın şiir ki tab ın ın a dı :

«Aşka, . a.-•ar el tğe daim şlitl�ıi ile ün D.lan şair bu d efa. kü­ Gelin, siz.tnıe çük bir !-:itapçık yaymlr.ını�. tu k itab ı öven -eleş tiren denemiyor- İl­ han Tarus'un Yedi t epedeki «Okta.yırı

de

ne

var?»

ba�lıklı

ve s ayı.>ı

rası

!ıek:

şiirin­

inceleyelim :

yazısını

c<Olcuına sı­

Oktay .Rıfatııı i:ıu kitabının

;:lü;enli değilıı

miş, Dü ­

ilci

zenl e okunmayan >ıir kitap üstüne na.sıı

sütun yazı yazıl ı r , demeyin. Kendi k an aa

lerin izL düşünceleri niz!, sözünü ettiği niz tap

yazarın a

b ü yükç e

sC\z

mal

cd•!r�i niz, bir

ek:lersiniı

başka

t.

ki­ l<ıı

biter ... «Be n ye nmk büsb ­ ü özellikte '.'.!eğilse bile, old ukça fan.:

ce Oktayın şiirimi z e tün

olu r

de bir

geti rdiği

cürnleyle yazar , ne SÖ _ Ken disi hikçyeter e _ ya:ılir. Böyle cümleleri Esa.t Maıımu d' a bı. !emek istiyo r acaba.? Kendisi hik ayel e r d• ap­ sevmem. Ikisi arasında zorla bir yeğl ik

lı özelliktedir.» Bu !e me k

mak

istiyor

i sternem>ı .

anlamazsınız.

ac:ı.ba?

Desenize

Bırakın

siz

şiiri

sevenler ,

yazsın öyJ(·yse . . . Şöyl� denebilir : «Güldürücü

.>özl er,

dolu yazı dizileri ü st il ne, arılamıyanl a.r

sık:

.

sık tekrar!a.rJ&

şıınn guçl ılğü n;ı.

konu�abilir,

da

l arı yazabilirler.>>

Y

sevnı ec anla. r:ı.rıı

reklam

y a�ı­

Yalnız reklam yspark:en de dikka tli ol­ - Güle gülen Oktar . Rıfat'ın kaleminde n çıkmış oabilir . Ama, ea ·kabili yet.siz kimselerin bile söyllyeblieceği bııı sözcüzü, şiire örnek diye göstel'm ek: de rek\i malı. !!Güle güle 1 9 S 2

mın değerini düşürür . . . Oktay aym :b i r

Rıfat

2111.mandıı, de

« re aJ iteyi yalnız gör mü y or.

anlıyo:»

ıınlaıı ıl sn

Bay Tıa.rus ·bizce.

Bir görü.len. ' vannış demeıc

muş.

realite

hH(aye.=uıı.:ten

u.ııaklıı.ş:ınıı,��


Z.A.HİR GüVEMLl: 1 2 :3

.

kü, t

-

Yelpaze

--

Max Meinecke

-

Nedret Arıburnu,

Uğur Bor�. -

tn-

Gönül

,.

..

Münir Ozkul, Rıza Tuzun.

EKREM REŞj.T . REY:

l 2

-

Yelpaze Vasfi Rıza Zobu. Perih ai1 Tedü, Gönül

ıJlkti., .1 Melahat İçli. 4 - Vasfi Rıza Zobu, Abdurrahman P alay, Mehmet Karaca.

NuRULLAH TİLGEN :

Bu ay oynanan piyeslerde : 1

-

En

beğendiğiniz piyes han­

gisidiL

2

1 2 3

bu ay oynanan piyes­

kr �uıii archr : Komedi kısmında Yei­

·4

bölümünd·:::

Kurtlar Kuzu­

Muazzez Arçay, Melafat Pa­

-

Avni Dilli gil ,

Mahmut Mo-

REFİ' CEVAD ULUNAY : 1 2 3

-

Yelpaze Vasfi Rıza

Zobu.

M•_ı azzez Arçay,

-

Melahat P'a­

En.lide Pişkin. 4 - Vadi füza Zob u , T al at Artemel, Mahmut Moralı. SONUÇ : 1 - Yelpaze

p;;_1 :c:e. I.\:_·:.tm kısmında Altıncı kat, E­

minönü

-

ralı, Münir Özkul.

En beğendiğiniz rejisör kim-

dir '? r b t 2.r:.l::mlda.

Vasfi Rıza Zobu,

lay, Perihan Tedü.

dir. En başarılı üç aktris kimler3 dir ? 4 - En b aşarılı üç aktör k iml er ­

Kurtlar, Kuzular. -

Z

---'-

Vasfi Rıza Zobu,

lar, Küçül: Sah !c.ecl� Oyun Olmas.'ly­ dı. Çığ'li'.· S 'l.hr.ede Fidıı.nak1, Gençlik

;� - f.7{)3i,i] Üfüü, lPer!;_h.:ı,n Tedti. 4 - - Vasfi R�zcı. Zob1J, i.Vhbk 'Öv.:­ bıl, ıYfaJınrn t Maralı.

.l E'. a tı Trakya Göç nı�nieri Yardım Dei· ­ ,S ubat ayının ı�ı ünde ya­ pılrmştı!". i:d:ne HeyeLi r2.ponı okunarak ka­ bul f'c'.i ldikten soma g ü n demin di�er mad­ d::I.e rine geçi! rni� ve chlekler görüşülmüş-· �ür. De::.·ncgin ndında ve� tüzüğünde yapıl­ : ı , a s ı gerekli değişi1c l i kler konuşularak se­ çir.ı y2;p1lm1ş ve eski ic�3re heyeti yeniden :-;.c�iln1iştir. Bn to;çılantıda, siyasi sını!"!arın d ış ı nd a k::>!ıT:ış i.i>"!·:e!erctekl Türklerden yur­ dumuz:• yerleşmiş ola.�lann kurdukları çe­ ·�it.il c; craeklerin teın,ilciler i de hazır bu­ luml'ı uşlardır.

* �D Su�a.t 19.JS P a?.a.r günü saaı:, 15,li1 de T.M.T . f' . bi.nasrnda, Kınmlılar Y.'.'lrd!.rır­ l aşma Derneğ:i tar,,lından ııCihan Çelebi� hHkkında. bir toplantı tertip edilrrıi'jtlr. Müsi;ecib Ülküc;,1 l. C a [� r S�yda.hmel; E> nn1er ve ::; adri �·/I aksuct.i Arsal CJ h � n. Ç E ­ J. ebi �1ak!..;: ı n d 8, lc0!1U'?�n al a r yapu11şlar.. top.­ l antı >ec;.kin b i r Jinleyici !< jtlesi [".8 ratııda.rı il.�iy:e b�:!.: ip erlilrniştir.

Tiy aL.·osu bu. ay oy!1am am1ştır.

negia Kurultayı

�' �-����-���(!.�·.-:-�'�.���"�-�·:�ı , ·,l'· ·ır D 'V .ç;; 'f 5

}� � l �

S:..

. ...

.,,. . T

.·1

·-,

--

.s.J H. fi:'L U it_) j_'�

Par asız [;:itap l(uponu

l

i).._ >..j .J_

2t · f

,

.

.

-�,..,,...,.__..���,.,,.,, �

{

-''


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.