Politechniki Krakowskiej
„Pragnę malować tak, jakbym fotografował marzenia i sny…”
Mariola Rząsa
Postacią, która niewątpliwie zasługuje na to, żeby znaleźć się w panteonie znaczących absolwentów PK jest Zdzisław Beksiński. Był on wybitnym przedstawicielem fotografiki i malarstwa. Postaram się trochę przybliżyć jego postać.
Nauka Urodził się w 1929 r. w Sanoku, skończył klasę pierwszą gimnazjum tajnego nauczania jeszcze w czasie okupacji. Tam też ukończył Liceum Matematyczno-Fizyczne im. Królowej Zofii i zdał egzamin maturalny. Chciał studiować reżyserię w Wyższej Szkole Filmowej, ale jego ojciec (inżynier, ukończył Politechnikę Lwowską) nie zgodził się na to, ponieważ uważał, że nie zapewni mu to przyszłości. Zaczął więc naukę na Wydziale Architektury, Inżynierii i Komunikacji Akademii Górniczej w Krakowie (wydział późniejszej Politechniki Krakowskiej, która narodziła się w murach AG, od 1949 AGH). Wśród profesorów uczelni, którzy uczyli Beksińskiego rysunku
fot. 2 x Archiwum Trybów
Beksiński
z natury, znajdował się Ludomir Ślendziński (I rektor PK). W czasie studiów Zdzisław zaczyna fotografować. W 1951 żeni się z Zofią Stankiewicz z Dynowa. Egzamin dyplomowy zdaje z wynikiem dobrym w 1952, otrzymuje też tytuł inżyniera architekta i magistra nauk technicznych. Gdy kończy studia, zmuszony nakazem pracy, spędza kilka lat poza Sanokiem (Kraków i Rzeszów) na różnych placach budowy.
Praca „Byłem kolejno majstrem, inżynierem budowy, później inspektorem nadzoru. Zawsze w wykonawstwie, nigdy nie w biurze projektów, zresztą w biurze projektów na pewno nie miałbym w tym okresie żadnego pola do popisu, bo to był jeszcze okres, w którym obowiązywały zasady socrealizmu”. Nie lubił tej pracy, wrócił do Sanoka w 1955 i przez kilka lat pracował w Sanockiej Fabryce Autobusów „Autosan”. „Ponieważ nie miałem środków do życia, a moich prac nikt wtedy nie chciał kupić, to przez ileś tam lat pracowałem w fabryce autobusów jako piąte koło u wozu, coś w rodzaju designera na pół etatu. W czasie tego malowałem i rysowałem, a pracę w fabryce traktowałem jako źródło skromnego dochodu, który wynosił 1358 zł miesięcznie. To był mój dochód w okresie, w którym panowała uświęcona zasada: czy się stoi czy się leży 2 tysiące się należy, więc ja nawet tych 2 tysięcy nie miałem.”. Wtedy to Beksiński zaczął poważniej zajmować się malowaniem. Z trudem zorganizował sobie pracownię, farby i pędzle przynosił z pracy.
Pasja Beksiński tworzy abstrakcyjne reliefy i rzeźby (sztuka awangardowa). I
Dąży przy tym do uzyskania drastycznej ekspresji. W 1958 rodzi mu się jedyne dziecko – Tomasz – znany dziennikarz i prezenter muzyki radiowej, tłumacz filmów angielskojęzycznych. Sukces przychodzi dopiero w 1964 na wystawie w Warszawie, podczas której sprzedaje wszystkie wystawione tam rysunki. Wtedy to rzuca pracę w „Autosanie” i całkowicie poświęca się twórczości. Beksiński przeprowadza się z rodziną do Warszawy, wzrasta zainteresowanie jego dorobkiem fotograficznym. On sam unika uroczystości, nie bierze udziału w życiu artystycznym ani politycznym. „Dostałem z Kancelarii Prezydenta zaproszenie dla pana Zygmunta Beksińskiego za Spotkanie Prezydenta z twórcami. Już się widzę na takim spotkaniu! Pan Zygmunt nie przyjdzie.” Po śmierci żony i syna pozostaje całkowicie samotny, skupia się wtedy na twórczości malarskiej i komputerowej. Zostaje zamordowany we własnym mieszkaniu w Warszawie przez znanego mu człowieka w 2005 r. Wszystkie cytaty pochodzą z książki „Beksiński. Muzeum Historyczne w Sanoku”
Politechnika Krakowska
T R Y B Y
P K
Jak się zaczęło z PK?
wa powstania Politechniki. Gdy koniec II wojny światowej przyniósł Polsce zmianę granic, Politechnika Lwowska znalazła się na terytorium ZSRR. Strata najstarszej uczelni technicznej, zniszczenia wojenne i pogrom kadry naukowej wymusiły na państwie wykształcenie nowego pokolenia inżynierów, którzy mogliby odbudować kraj. Wtedy to prof. Stella- Sawicki zaproponował utworzenie w Krakowie wyższej szkoły technicznej. Pomysł poparł ówczesny rektor Akademii Górniczej Walery Goetel, a zgodę wstępną wyraził Minister Oświaty Stanisław Skrzeszewski, co było najważniejszą decyzją. Równocześnie powołano Komitet Organizacyjny, który miał za zadanie rozwiązanie dwóch podstawowych problemów: pozyskanie kadry naukowej i znalezienie powierzchni użytkowej.
Pierwsze kroki Pod koniec stycznia 1945 r. J. Tokarski (prezes Krakowskiego Towarzystwa Technicznego) przekazał budynek obecnego Domu Technika przy ulicy Straszewskiego 28. Pozyskano również budynek „Oleandry” przy ul. 3 Maja 7. I w zasadzie od początku intensywnie zaczęto organizować zaplecze i przyjmować studentów (ogromne rzesze studentów). Było zapotrzebowanie na inżynierów, a więc powstał pomysł na uczelnię. Realizacja nie była łatwa, ale się udało! O tym, kiedy, jak i gdzie powstała nasza uczelnia, przeczytajcie sami.
Mariola Rząsa
Pomysł powstania Początki PK sięgają lat niepodległości – w 1921 r. na Akademii Górniczej powstała Katedra Budownictwa i Inżynierii, której kierownikiem został prof. Izydor Stella-Sawicki. To z jego nazwiskiem wiąże się inicjatyPolitechnika Krakowska
II II
TRYBY nr 4/2011
T R Y B Y
przy AG wydziałów politechnicznych: architektury, leśnego oraz inżynierii lądowej, wodnej i mierniczej. Posiadały odrębność administracyjną i budżetową, a także własny Senat. Prorektorem został prof. Izydor Stella-Sawicki. Jednak stan niepewności trwał dalej. Dopiero około 19 października 1946 r. przedstawiciele najwyższej władzy wydali dekret o utworzeniu na AG Wydziałów Architektury, Inżynierii i Komunikacji, nazywanych Wydziałami Politechnicznymi. Akt posiadał moc ostateczną obowiązującą wstecz od 1 kwietnia 1945 r. I ten dzień jest uważany za datę powstania Politechniki Krakowskiej.
Lokalizacja Wtedy najważniejszym zadaniem było zdobycie stałego lokalu, które
odpowiadałyby szkolnym potrzebom. Rozwiązano to dość szybko – w pierwszej połowie 1946 r. wojsko zwolniło budynki przy ul. Warszawskiej 24. Prof. Stella-Sawicki niezwłocznie podjął starania i w związku z tym przekazano jeden pawilon położony u zbiegu ulic Szlak i Warszawskiej. Następne trzy budynki Politechnika zyskała dopiero po wizycie rektora AG W. Goetla u marszałka Polski Michała Roli-Żymierskiego. Co do usamodzielnienia się Wydziałów Architektury, Inżynierii i Komunikacji, Minister Szkolnictwa Wyższego wydał zarządzenie dotyczące zmian w Akademii Górniczo-Hutniczej. Na miejscu Wydziału Inżynierii powstały Wydziały: Budownictwa Lądowego i osobno Budownictwa Wodnego, a Wydział Komunikacji zmienił nazwę na Wydział Mechaniczny. Pełną niezależność PK uzyskała 7 lipca 1954 r. (uchwałą Rady Ministrów została ustanowiona Politechnika Krakowska) i tym samym pozytywnie zakończył się proces tworzenia WA, WBL, WBW i WM. Pierwszym rektorem został prof. Ludomir Ślendziński. Ze strony PK: „Rozporządzeniem Rady Ministrów z 30 września 1976 r. uczelni nadane zostało imię Tadeusza Kościuszki – bohatera narodu polskiego i amerykańskiego, znakomitego inżyniera i twórcy wielu nowatorskich projektów dróg oraz budowli fortyfikacyjnych i hydrotechnicznych”.
PK dziś
fot. 3 x Jan Zych
„Entuzjazm dla utworzenia uczelni był tak wielki, że rejestrację studentów przeprowadzono nieodpłatnie w ramach czynu społecznego” – czytamy na stronie internetowej PK. Korzystne dla tworzącej się placówki było przesiedlenie do Polski pracowników z Politechniki Lwowskiej m.in. Mariana Kamieńskiego, Zenobiusza Kłębowskiego. W tym czasie, a dokładniej 31 maja 1945 r. zainaugurowano pierwszy rok akademicki Politechniki Śląskiej, która tymczasowo miała siedzibę w Krakowie. Wtedy władze nie były przekonane do tworzenia drugiej uczelni o takim profilu w południowej Polsce. Jednak wkrótce Politechnika Śląska przeniosła swoją siedzibę do Gliwic, a 5 października 1945 r. Minister Oświaty zezwolił na organizowanie
P K
IIIIII
Dzisiaj do Politechniki należy obszar o powierzchni łącznej 110 ha, rozmieszczony na dwóch kampusach. Dodatkowo PK posiada obiekty zabytkowe: budynek przy ul. Kanonicznej 1 w Krakowie, dawny pałac królewski w Łobzowie (ul. Podchorążych), pałac w Janowicach koło Tarnowa oraz drewnianą willę w Zakopanem, a także obiekty sportowe: pełnowymiarową halę sportową w Centrum Sportu i Rekreacji przy ul. Kamiennej, halę sportową i korty tenisowe w Czyżynach oraz Ośrodek Sportów Wodnych w Żywcu. Politechnika Krakowska
T R Y B Y
Aktualności
P K
Tydzień Bibliotek Jest to ogólnopolski program realizowany przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich od 2004 r. Jego cel to rozpowszechnienie czytelnictwa, podkreślenie roli bibliotek w życiu społecznym i kulturalnym, a dodatkowo popularyzacja różnych form pracy z czytelnikami. Akcja angażuje nie tylko biblioteki, ale także centra kultury, placówki oświatowe, wydawnictwa, media i władze lokalne. Realizacja programu odbywa się w maju i rozpoczyna w Dniu Bibliotekarza i Bibliotek – 8 maja. Kon kurs na plakat VIII Ogól nopolskiego Tygo-
dnia Bibliotek wygrała pani Krystyna Kaczmarczyk, pracownik Biblioteki Politechniki Krakowskiej.
Tytuł doktora honoris causa PK! Senat Politechniki Krakowskiej nadał tytuł doktora honoris causa prof. Oskarowi Josifowiczowi Kojfmanowi – rektorowi Państwowego Iwanowskiego Uniwersytetu Chemiczno-Technologicznego. Uroczystość odbyła się 11 marca 2011 r. Prof. Kojfman to wybitny specjalista w obszarze badań podstawowych nad fizyczno-chemicznymi własnościami związków takich jak porfiryny i metaloporfiryny, poszukiwania analogów strukturalnych i związków z cieczami krystalicznymi. Urodził się w rosyjskim Saratowie, studia wyższe ukończył na Politechnice w Iwanowie. Tam uzyskał stopień naukowy inżyniera w specjalności chemik-technolog i kolejno doktor inżynier nauk technicznych oraz pro-
fesora. Jest autorem i współautorem wielu publikacji, patentów i wzorów użytkowych. W ramach współpracy z chemikami chińskimi opracował technologię otrzymywania polimerów zawierających pierścienie porfiryny, które pozwalają na dynamiczną terapię nowotworów i usuwanie z krwiobiegu człowieka niektórych niebezpiecznych szczepów wirusów.
Lubię to! Politechnika Krakowska jest już na Facebooku. Zapraszamy na tą oficjalną stronę fanów Politechniki Krakowskiej! Znajdziecie na niej wszelkie aktualne informacje dotyczące naszej uczelni, a także forum do wymiany opinii na temat PK. Klikajcie! I tym samym zwiększajcie grono fanów PK! DA – św. Florian Duszpasterstwo akademickie ma spotkania w każdy czwartek o 20 przy salce, oczywiście przy parafii św. Floriana. Zapraszamy!
Radio „Nowinki”
chiwalne oraz oglądać materiały wideo, relacjonujące bogate życie Politechniki Krakowskiej.
Małgorzata Syrda-Śliwa, Rzecznik
Zapraszamy na stronę www.nowinki.pk.edu.pl i do słuchania Radia Nowinki.
wy
praso -
Politechniki Krakowskiej
We wtorek 22 lutego 2011 r. o godzinie 10 odbyła się pierwsza oficjalna emisja internetowa Radia „Nowinki” Politechniki Krakowskiej. Radio „Nowinki” niezmiennie od 1958 r. nadaje audycje studenckie na terenie akademików Politechniki Krakowskiej. Uruchomienie radia internetowego umożliwi dotarcie do szerszego kręgu słuchaczy. Wraz z poszerzeniem możliwości odbioru rozszerzył się i czas nadawania audycji oraz ich tematyka. Radio „Nowinki” od poniedziałku do piątku w blokach porannych (powtarzanych popołudniem) i wieczornych będzie ciekawie mówić o Politechnice, jej ludziach – studentach, pracownikach Politechnika Krakowska
i absolwentach, możliwościach studiowania, intrygujących naukowych odkryciach, uczelnianych wydarzeniach. Wieczorne pasmo, którego gospodarzami zgodnie z 50-letnią tradycją będą studenci, to czas na rozmowy o kulturze, muzyce, krakowskich imprezach, premierach, koncertach. Poszerzenie formuły, w której działa Radio Nowinki, to okazja dla słuchaczy do lepszego poznawania Politechniki. Studenci i absolwenci uczelni będą również mogli zbierać doświadczenia dziennikarskie i realizacyjne. Integralną częścią „nowych” „Nowinek” jest multimedialny serwis internetowy www.nowinki.pk.edu. pl, za pomocą którego można słuchać aktualnych audycji, odsłuchiwać arIV
Janusz Krupa, Redaktor
naczelny
Już teraz można obejrzeć filmy z otwarcia radia i nadania tytułu doktora honoris causa prof. Oskarowi Kojfmanowi. A niedługo pojawi się film z biegu kościuszkowskiego i dnia otwartego PK. Ponadto na bieżąco pojawiają się ciekawe reportaże, dostępne na stronie do wysłuchania w postaci podcastów. Poszukujemy reporterów, redaktorów, prezenterów, osób do obsługi technicznej, informatyków, grafików, osób do korekty tekstów itp., a także oferujemy możliwość podpisania umów wolontariackich. TRYBY nr 4/2011