324 art

t r a 3 ΟΥ 201

ΣΤ

ΓΟΥ Η 1 ΑΥ Τ Π Μ Ε Π

θερίας υ ε λ Ε ς ελος τη γ γ ά Ο στήρια : υ κ µ α ά υ κ ο ι ρ γ χαιολο Τζακ Κέ ρ α α τ ς ντα ν και... α Αναζητώ η του MTV , ι ο γ ό λαξ αρχαιολ ί ο ν α Η µετάλ µ µε Γερ ύ ο τ σ ι ρ Ευχα

Νο 324

Ι Κ Ι Τ ΠΟΝ Πάνος

Μουζουράκης

«Πάντα φορούσα µάσκες για να προστατεύοµαι»

02/22 ∆ελτίο καιρού

1/8 -7/8

ΠΟΝΤΙΚΙart

www.topontiki.gr

Ο Μαμαγκάκης της Βάνου και της Βουγιουκλάκη

ΟΙ ΚΑΨΟΥΡΕΣ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΣΤ’ ΑΥΤΙΑ ΜΑΣ Στην πόλη το έχουμε πια πάρει απόφαση πως θα ζούμε με μια διαρκή μουσική υπόκρουση την οποία δεν έχουμε διαλέξει εμείς. Με τα τραγούδια των ραδιοσταθμών που προτιμούν στελέχη του μετρό, μαγαζάτορες, δήμαρχοι, ταξιτζήδες, οδηγοί που, άγνωστο γιατί, είναι σίγουροι πως θέλουμε οπωσδήποτε να μάθουμε τι μουσική ακούνε και τη βάζουν όσο πιο δυνατά γίνεται. Στην παραλία όμως γιατί – και με ποιων την άδεια – τόσοι ιδιοκτήτες beachμπαρ, beach-ταβέρνας ή beach-οτιδήποτε απλώνουν τα ηχεία τους όλο και πιο μακριά, λες και δεν κάνει να στερηθούμε λεπτό το «Φωτιά με φωτιάαα» και το «Είδα στον ύπνο μου μια θάλασσα να καίγεται και τα σύννεφα από πάνω να λιώνουν» (κάπως έτσι); Σαν να μην έφταναν οι 40 βαθμοί γύρω μας, μια μόνιμη καψούρα – άλλων – και στα αυτιά μας. «Όχι, δεν γίνεται να το χαμηλώσουμε» εξήγησε ο κύριος που φέρνει τους καφέδες «στους άλλους αυτά αρέσουν». Κοίταξα καχύποπτα το τρίχρονο αγοράκι και το πεντάχρονο κοριτσάκι λίγο πιο πέρα, μήπως και διακρίνω τον «νταλκά» τους και καταλάβω γιατί είναι τόσο σίγουρος πως «αυτά θέλουν όλοι γύρω μου». «Και τι να βάλουμε; Μπετόβεν;» συνέχισε εκείνος. Να μη βάλει τίποτα ούτε που του πέρασε από το μυαλό. Λες και η θάλασσα και το κυματάκι ψιθυρίζουν κάτι που δεν κάνει να το ακούσουμε. Τέλος πάντων, αύριο το «κουβαδάκι μου κι σε άλλη παραλία». Όπου, ενδεχομένως, αν δεν είναι αρκετά απόμερη και μοναχική, να υπάρχει η ίδια ή παρόμοια play list. Σαν κάθε

καλοκαίρι όλοι να υπακούουν διαταγές: Αυτά ακούμε φέτος. Και, βεβαίως, αυτά διαβάζουμε. Μέσα στην «Κόλαση» οι παραλίες. Ο Νταν Μπράουν κυκλοφορεί σε εκατοντάδες ξαπλώστρες, σε διάφορες γλώσσες. Μαζί και όχι πενήντα, αλλά πεντακόσιες «Αποχρώσεις του γκρι». «Ε, εντάξει, δεν θα είναι τίποτα τρομερό. Αλλά να δω τι είναι αυτό το βιβλίο που τόσο διαφημίστηκε. Και μετά θέλεις και κάτι εύκολο και ανάλαφρο το καλοκαίρι» υποστήριζε για την επιλογή της η κυρία στο καράβι. Λες και όλη την υπόλοιπη χρονιά την πέρασε μελετώντας Φαινομενολογία ή λες και τον Σεπτέμβρη θα περάσουμε εξετάσεις με θέμα τα σύγχρονα μπεστ-σέλερ. Καθόλου πιστευτά όλα αυτά. Σε περιόδους έντασης, κούρασης, αυξημένων υποχρεώσεων, τότε, τον χειμώνα δηλαδή, όλα είναι δύσκολα. Αντιθέτως, στις διακοπές, χωρίς το άγχος του ρολογιού, με τον χρόνο να κυλά αργά κι αδιάλειπτα, όταν μπορείς να συγκεντρωθείς, ν’ακολουθήσεις τον ρυθμό των λέξεων, να παρασυρθείς, να γοητευθείς, όλα μοιάζουν απλούστερα: μυθιστορήματα, δοκίμια, ποιήματα, ιστορίες. Όλα μπορούν να διαβαστούν στις διακοπές. Τίποτα δεν είναι υποχρεωτικό. Διαλέγοντας και απορρίπτοντας, χωρίς προκαταλήψεις, αρχικά με κριτήριο τη διάθεσή μας, σιγά - σιγά αναπτύσσονται και η κλίση για διάβασμα και η γνώση και το γούστο. Και έτσι περνάμε και καλύτερα. Ακούγοντας και τον ήχο της θάλασσας, χωρίς τα μεγάφωνα κανενός. Καλό καλοκαίρι!. Σίσσυ Παπαδάκη

ΑΝΤΙΟ ΣΕ ΜΙΑ ΑΓΩΝΙΣΤΡΙΑ ΤΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΤΟΥ ΣΙΝΕΜΑ Την είχα δει από κοντά, πριν από μερικά χρόνια, συγκεκριμένα το 2008, στην πλατεία Αριστοτέλους, λίγο πριν μπει στο «Ολύμπιον» για να παραλάβει το βραβείο της για το ντοκιμαντέρ «Τα πουλιά στον βάλτο» στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης. Κοντοστάθηκε λίγο, μιλήσαμε στα πεταχτά, δεν έκρυβε τη χαρά της για τη βράβευση. Το βλέμμα της είχε μια σπιρτάδα μικρού παιδιού και μια ικανοποίηση ζωηρής πιτσιρίκας του Δημοτικού που μόλις έκανε μια σκανταλιά, αλλά την έβγαλε καθαρή… Η σκηνοθέτις Αλίντα Δημητρίου, που πέθανε προχθές τα ξημερώματα σε ηλικία 78 ετών, περπατούσε αργά, ίσως και με κάποια δυσκολία. Μπορεί να έσερνε κάπως τα βήματά της, αλλά ήταν σταθερά, είχαν την αυτοπεποίθηση του ανθρώπου που έχει γνώση, και φυσικά άποψη. Όπως σταθερή και απολύτως συνειδητή ήταν και η πορεία της στον χώρο του ντοκιμαντέρ, όπου εργάστηκε σιωπηλά, χωρίς τυμπανοκρουσίες, χωρίς δημόσιες σχέσεις, συνήθως αφοσιωμένη σε

art ΠΟΝΤΙΚΙ

ηρωίδες που, μέχρι να τις φωτίσει η κάμερά της, δεν είχαν φωνή, δεν πήραν την προσοχή που τους άξιζε. Για αυτές, άλλωστε, γύρισε μια τριλογία για τη συμμετοχή των γυναικών στους πολιτικούς αγώνες, που ξεκίνησε το 2008 με «Τα πουλιά στον βάλτο», με θέμα τις γυναίκες της αντίστασης στην κατοχή. Συνέχισε το 2009 με το «Η ζωή στους βράχους», όπου κατέγραψε τους αγώνες των γυναικών στον εμφύλιο και την εξορία, και έκλεισε το 2011 με «Τα κορίτσια της βροχής», με μαρτυρίες γυναικών που φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν και εξευτελίστηκαν κατά τη διάρκεια της χούντας. Από το 1977 έως το 1994 είχε γυρίσει περισσότερα από 50 ντοκιμαντέρ για την τηλεόραση και το υπουργείο Πολιτισμού, ενώ για μια δεκαετία στράφηκε και στο βιομηχανικό ντοκιμαντέρ και γύρισε δεκαπέντε ταινίες για τη ΔΕΗ. Ήταν μια ανεξάρτητη κινηματογραφίστρια, που είχε έναν ιδιότυπο και ουσιαστικό φεμινισμό, τον οποίο υποστήριζε με το έργο της

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αντώνης Δελλατόλας ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ

Παναγής Δ. Κουτουφάς

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΥΛΗΣ Χρυσούλα Παπαϊωάννου

εμπράκτως και όχι με λόγια του αέρα και θεωρίες. Οι πολιτικές τραγωδίες την τράβηξαν, και τους αφοσιώθηκε. Ήταν ένας ωραίος άνθρωπος, λένε αυτοί που την ήξεραν καλά, ευγενικός, σεμνός, αλλά και τσαμπουκάς μαζί. Η Αλίντα Δημητρίου καταπιανόταν με τα σπουδαία. Με τις σπουδαίες γυναίκες. Γιατί ήταν και η ίδια τέτοια. Κινηματογράφησε τις ηρωίδες που αντιστάθηκαν, για να αντισταθεί και η ίδια. Με την κάμερα και τις εικόνες της. Χρυσούλα Παπαϊωάννου

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ Χριστίνα Διακογιάννη

ΑRT DIRECTOR Δημήτρης Λύρας

Κωνσταντίνος Ρήγας

ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΚΕΙΜΕΝΩΝ Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου ΕΜΠΟΡΙΚO TMHMA: Μ. Καλούμενος τηλ.: 210 6898448, fax: 210 6898226

Πληθωρικός ο Νίκος Μαμαγκάκης, μόλις έσβησαν τα φώτα και οι κάμερες, μου ζήτησε να καθίσουμε στο γραφείο του για μία κουβέντα, η οποία τελικά ξεπέρασε τις δυο ώρες. Το γύρισμα είχε τελειώσει, ό,τι είχε να πει για τον Νίκο Κούνδουρο, τον φίλο και συντοπίτη του, το είπε (για το ντοκιμαντέρ «Οδύσσειες σωμάτων - Μπαλάντα για τον Νίκο Κούνδουρο»), επομένως τη μερίδα του λέοντος στη συζήτησή μας κατέλαβαν η πλούσια δισκογραφία και οι ετερόκλητες συνεργασίες του. Ήθελα να μάθω για την ιστορία τού «Σ’αγαπώ», του τραγουδιού του με την Τζένη Βάνου, που το είχαμε σε δισκάκι 45 στροφών και το άκουγα από παιδάκι στο σπίτι. Γράφτηκε το 1968 για την κινηματογραφική «Λεωφόρο του μίσους» του Νίκου Φώσκολου, σε στίχους του σκηνοθέτη – μια ταινία που κανείς δεν θυμάται σήμερα, σε αντίθεση με το τραγούδι αυτό. Μάλιστα, μες στην ταινία εμφανιζόταν να το τραγουδάει η ηθοποιός Νόνικα Γαληνέα (ντουμπλαρισμένη από την Τζένη Βάνου). Θυμάμαι τον Μαμαγκάκη να χαρακτηρίζει «καλύτερο τραγούδι του» το mainstream «Σ’αγαπώ». Το είχε γράψει κατά παραγγελία και αναζητούσε μία αμιγώς λαϊκή γυναικεία φωνή. Τον καιρό εκείνο η Βάνου βρισκόταν στο Παρίσι. Της τηλεφωνεί ο μάνατζέρ της και της υποδεικνύει να γυρίσει στην Ελλάδα προκειμένου να μπει στο στούντιο και να ερμηνεύσει το τραγούδι μίας ταινίας. Πράγματι, η Βάνου γυρίζει και μάλλον απρόθυμα μεταβαίνει σ’ένα στούντιο κάπου έξω απ’την Αθήνα, όπου τραγουδάει prima vista το «Σ’αγαπώ». Σύμφωνα με τον Μαμαγκάκη, η γνωριμία - συνάντησή τους δεν διήρκησε πάνω από δέκα λεπτά! Ακόμη δεν είχε βγει η ταινία στις αίθουσες και το τραγούδι άρχισε να παίζεται απ’όλα τα ραδιόφωνα. Πανικός! Τόσο ο Μαμαγκάκης όσο και η Τζένη Βάνου το άκουγαν όπου πήγαιναν! Την ίδια χρονιά, το ’68, ο Μαμαγκάκης συνέθεσε τη μουσική και τα τραγούδια άλλης μιας ταινίας του εμπορικού κινηματογράφου, δημοφιλούς μέχρι σήμερα: Στο φιλμ «Η αρχόντισσα και ο αλήτης», στην ηχογράφηση του «Λεβέντη μου κι αλήτη μου», η Αλίκη Βουγιουκλάκη σχολίασε πως «το τραγούδι είναι δύσκολο» και πως «ο μαέστρος νομίζει πως είμαι η Μαρία Κάλλας»! «Σκασμός! Να μη μιλάει κανείς!» πετάχτηκε αυστηρός ο Μαμαγκάκης από την κονσόλα και το τραγούδι τελικά ηχογραφήθηκε, ακούστηκε πολύ τότε κι όχι μόνο τότε, αλλά και σήμερα, που κλείνει το «ελληνάδικο» πρόγραμμα σε πολλά κλαμπ. Διότι αυτό ακριβώς το χαρακτηριστικό είχε ο εν λόγω συνθέτης: την ευχέρεια να φτιάχνει λαϊκά τραγούδια - σουξέ και ταυτόχρονα να πειραματίζεται με τις πιο σύνθετες μουσικές φόρμες. Αντώνης Μποσκοΐτης

Προφίλ 03/23

1/8 -7/8

ποντικιart

www.topontiki.gr

Εξωστρέφεια αντί για ψυχοθεραπεία

Μαρίζα Ρίζου παντοσ καιρου «Μ’αγαπάς;» ρωτάει ο σύζυγος τη σύζυγο. «Σ’αγαπάω, αν και...». Κι ανοίγουν οι κρουνοί για να ξεχυθεί γκρινιάρικα ο χείμαρρος των σωρευμένων ματαιώσεων και της σύγκρουσης με την πραγματικότητα. Κάπως έτσι είναι και το μεγάλο ευχαριστώ που, χωρίς αμφιβολία, οφείλουμε στους ανασκαφείς του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου της Αθήνας, οι οποίοι έβγαλαν από ένα πηγάδι στον Κεραμεικό δύο υψηλής αισθητικής μαρμάρινες κεφαλές κοριτσιών από τον 3ο αιώνα μ.Χ. Αυτές οι Ρωμαίες με τα υπομειδιώντα εφηβικά πρόσωπα, με τα μεγάλα μάτια που κοιτάνε πάνω από τον θεατή και με τα φροντισμένα χτενίσματα που ακολουθούν – όπως εξήγησε η επικεφαλής της ανασκαφής, η κυρία Γιούτα Στρότσεκ – την κομμωτική μόδα της Σαλονίνας, γυναίκας του αυτοκράτορα Γαλλινού και μητέρας του Βαλεριανού, ήρθαν στο φως λόγω της μεθοδικής και σπουδαίας δουλειάς που κάνει η συγκεκριμένη ξένη αποστολή στον Κεραμεικό ήδη από το 1913 – δηλαδή επί 100 ολόκληρα χρόνια. Πού «κολλάει» λοιπόν ο σκεπτικισμός; «Κολλάει» στην ιστορική διαδρομή και τη συχνά ισοπεδωτική, ρομαντική και ιδεοληπτική αντίληψη που κουβαλούσαν επί αιώνες οι ξένοι

Ένα σταθερό, αλλά διαχρονικό στιγμιότυπο πριν από τα λάιβ της Μαρίζας Ρίζου είναι η «απουσία» των μουσικών... Η Μαρίζα, αδυνατώντας να τους εντοπίσει, τους ψάχνει στα κινητά τηλέφωνα κι εκείνοι της απαντάνε ότι βρίσκονται στο σπίτι τους, ότι μόλις τώρα ξύπνησαν κ.λπ. Η Μαρίζα παθαίνει απανωτά εγκεφαλικά, και τότε εκείνοι βγαίνουν χαμογελαστοί και την πλαισιώνουν στη σκηνή. Μια τέτοια φάση δεν θα ήθελε να περάσει ξανά η νεαρή τραγουδοποιός. Στην πραγματικότητα, δεν μασάει η Μαρίζα! Διαθέτοντας το μεγαλύτερο χαμόγελο της εγχώριας δισκογραφίας, συνθέτει μουσική με αξιοζήλευτη έμπνευση και κυρίως τρελά κέφια. Τη γνωρίσαμε, πέρσι τέτοια εποχή, από ένα μόνο τραγούδι, τη διασκευή της στην «Μπόσα νόβα του Ησαΐα» του συναδέλφου της Φοίβου Δεληβοριά. Από τις σπάνιες περιπτώσεις που μία διασκευή άγγιξε τα όρια της αναδημιουργίας και άρχισε να σιγοτραγουδιέται σε τζάζι ρυθμούς. Εντυπωσιακό για μία καλλιτέχνιδα που έσκασε από το πουθενά και πέτυχε να φουσκώσει με αισιοδοξία τα πανιά της ελληνικής μουσικής σκηνής. Λίγο καιρό πριν, το πρώτο της σινγκλ με τίτλο «Μια άλλη ευτυχία» είχε ταξιδέψει στα ραδιόφωνα, έγινε αμέσως επιτυχία εν μέσω άνυδρων καιρών και καρφώθηκε κυριολεκτικά στη θέση 158 του Media Inspector. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το «Γλυκό πρωί», το ντεμπούτο άλμπουμ της με τη συμβολή του Δημήτρη Σιάμπου στις ενορχηστρώσεις, του Γιάννη Παξεβάνη στη φροντίδα του ήχου και την ερμηνευτική συμμετοχή του συνθέτη Θέμη Καραμουρατίδη σε ένα τραγούδι, τον οποίο γνωρίζουμε κυρίως ως συνεργάτη της Νατάσσας Μποφίλιου. Μικρό σε διάρκεια, κάτι λιγότερο από μισή ώρα, με οχτώ γλυ-

κόπιοτα τραγούδια, σε μουσική και στίχους δικούς της, αλλά και των Σίσσυς Βλαχογιάννη, Δημήτρη Σιάμπου. Μεταξύ αυτών και μία «μελετημένη» τζαζ διασκευή στο παλιό ρετρό «Πόσο λυπάμαι» του Κώστα Γιαννίδη. Μπορεί το «Γλυκό πρωί» να ξεχώρισε ήδη για τον δροσερό ήχο, τους έξυπνους στίχους και τις catchy μελωδίες του, ωστόσο η μεγάλη δύναμη της Μαρίζας Ρίζου είναι τα λάιβ της. Με μια full band jazz ορχήστρα, άλλοτε σε ρομαντικούς ποπ δρόμους και άλλοτε σε γρήγορους σουινγκάτους ρυθμούς, μεταβάλλεται σε μία ερμηνευτική περσόνα, μέσα στην οποία χωράνε πολλές άλλες μυθικές περσόνες: Έλα Φιτζέραλντ, Φρανκ Σινάτρα, Ντιν Μάρτιν, Τζος Στόουν κ.ά. Το παράδοξο με τη Μαρίζα Ρίζου είναι πως σαν τη βλέπεις επί σκηνής διακρίνεις την κλασική και ενίοτε συγκινητική ιστορία του ονείρου που έγινε πραγματικότητα! Συγκεκριμένα, του κοριτσιού που ξεκίνησε να σπουδάζει Επικοινωνία και Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και γρήγορα και συνειδητά πέρασε στο τραγούδι. Λάτρης του υπέρμετρου οπτιμισμού και της θετικής πλευράς της ζωής, η Μαρίζα θεωρεί μονόδρομο αυτά τα στοιχεία πλέον για όποιον θέλει να κυνηγήσει τα όνειρά του και να μην επιλέξει τον κατ’ οίκον... μαρασμό. Και γι’ αυτόν τον λόγο σε πολλά από τα τραγούδια της η μουσική δεν διστάζει να αντιπαρατεθεί με τον στίχο. Τα «σοβαρά» μεγάλα πράγματα να ειπωθούν μουσικά με τρόπο ξέγνοιαστο και χαρούμενο, με μία ψυχική ευφορία που αρχικά έως και σε παγώνει, μα σύντομα σε κερδίζει και τελικά λειτουργεί άκρως ψυχοθεραπευτικά. Αντώνης Μποσκοΐτης

Ευχαριστούμε Γερμανοί αρχαιολόγοι, αν και... ανασκαφείς, αρχαιολάτρεις και αρχαιοκάπηλοι που έδρασαν όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά από τα Βαλκάνια και τη Μέση Ανατολή ως την Κίνα και τη Λατινική Αμερική. Πίσω απ΄ τις καραμπινάτες ιστορίες αρπαγής αρχαιοτήτων, όπως η Αιγύπτια Νεφερτίτη (την προτομή της οποίας έκλεψε και μετέφερε στο Βερολίνο ο αρχαιολόγος - αρχαιοκάπηλος Λούντβιχ Μπόχαρντ, ιδρυτής του παραρτήματος του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στο Κάιρο το 1907 και διευθυντής του μέχρι το 1928) ή όπως το πριόνισμα των γλυπτών του Παρθενώνα από τον ανεκδιήγητο Βρετανό πρεσβευτή στην οθωμανική Υψηλή Πύλη λόρδο Έλγιν, υπάρχει κάτι βαθύτερο. Η κληρονομιά μιας νοοτροπίας αποικιοκρατικής και ρατσιστικής. Ότι δηλαδή αυτοί οι ημιάγριοι διαχειριστές ανεκτίμητων αρχαίων θησαυρών είναι ανίκανοι να τους εκτιμήσουν και να τους αναδείξουν. Επί τη ευκαιρία, ας βγάλουμε λεφτά (ο χρεοκοπημένος Έλγιν ξεπούλησε μισοτιμής στο βρετανικό κράτος τα κλοπιμαία του) κι ας αποκτήσουμε δόξα που δεν μας ανήκει (η προτομή της Νεφερτίτης είναι πόλος έλξης για ορδές επισκεπτών στο Neues Museum του Βερολίνου).

Και κάτι άλλο, ίσως πιο σημαντικό: ότι από όλες τις ιστορικές περιόδους μία – και μόνον – είναι συνήθως η σημαντικότερη: ας πούμε η λαμπερή, βραχύβια Κλασική Αθήνα, ο «Χρυσούς Αιών» του Περικλή, του Φειδία, του Ικτίνου, του Καλλικράτη και των μεγάλων τραγικών ποιητών. Τα δικά της μνημεία πρέπει να αναδειχτούν. Τα άλλα μπορούν να πάνε στο διάολο, να γκρεμιστούν, να γίνουν σκόνη. Έτσι, η Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα ισοπέδωσε με πρωτοφανή ζήλο. από το 1931 (και ιδίως στη δεκαετία του‘50) εκατοντάδες κτίσματα στην περιοχή της αρχαίας αγοράς. Ανάμεσά τους θαυμάσιες βυζαντινές εκκλησίες, αρχιτεκτονικά ενδιαφέρουσες οικίες, υπολείμματα δημοσίων κτηρίων κ.λπ. Ας μη νομίσει κανείς ότι φταίνε οι «κακοί ξένοι». Εμείς, οι γονείς και οι παππούδες μας φταίμε πολύ περισσότερο. Για το ελληνικό κράτος – που υφίσταται από το 1830 – και τα σχολεία μας αξίζει μόνον ό,τι είναι «λευκό μάρμαρο». Όλα τα άλλα είναι υποσημειώσεις, σκοτεινά χρόνια, ιστορικά απορρίμματα. . Γιώργος Ι. Αλλαμανής

16/44 Βαρόμετρο

1/8 -7/8

ποντικιart

www.topontiki.gr

Μαραθώνιος παιχνιδιού στην Αθήνα

Τέσσερα νεαρά άτομα έφεραν στην Ελλάδα το Athens Plaython. Κι επειδή τους αρέσει να παίζουν μέχρι... τελικής πτώσης, έβαλαν τα δυνατά τους για να σκορπίσουν τη μαγεία του παιχνιδιού σε διάφορα μέρη και γειτονιές της Αθήνας Bίκυ Λεβαντή

Τ

ο Athens Plaython είναι αυτό που υποδηλώνει το όνομά του. Ένας παιχνιδο-μαραθώνιος στην Αθήνα, ο οποίος προσπαθεί να σκοτώσει τον «σκοτεινό ιππότη» της κρίσης, δίνοντας χαρά και αισιοδοξία μέσα από παιχνίδια δρόμου που τραβάνε στον χρόνο, εργαστήρια νέων τεχνολογιών και game design. Στις 14 και 15 Σεπτεμβρίου, η Μη Κερδοσκοπική Οργάνωση Athens Plaython, που αποτελείται από τους Χλόη Βαρελίδη, Άρτεμις Παπαγεωργίου, Μαρία Σαριδάκη και Θανάση Δημάκη, θα μυήσουν μικρούς και μεγάλους… playthonians σε ένα σύμπαν, όπου δεν μετράει τίποτα περισσότερο από τη διασκέδαση. Τεστάροντας νέα παιχνίδια στις συναντήσεις που διοργανώνουν κατά τη διάρκεια του χρόνου, τα playmeetups, αυτήν τη στιγμή βρίσκονται στην τελική ευθεία για το δεύτερο διήμερο φεστιβάλ του Athens Plaython. Μια γιορτή παιχνιδιού πόλης ξεκινάει νωρίς το πρωί και διαρκεί μέχρι αργά το βράδυ, διότι, όταν παίζεις, ο χρόνος σταματά και καμιά φορά μπορεί και να ξεχάσεις να… φύγεις.

Οι ενδορφίνες απελευθερώνονται στο Athens Plaython Το πρώτο Athens Plaython έγινε σε σχετικά «κλειστό κύκλο» τον Νοέμβριο του 2011, στο Κ44 στο Γκάζι. Περισσότερα από 1.000 άτομα έπαιξαν 5 διαφορετικά παιχνίδια σε ένα πάρτι που κράτησε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες, δίνοντας ζωή, χαρά και αισιοδοξία. Λίγες μέρες αργότερα, η ομάδα του Plaython προκρίθηκε στον διαγωνισμό «Disruption and Learning», του TedxAthens, και πήρε το δεύτερο βραβείο ανάμεσα σε 153 προτάσεις. Και κάπως έτσι η παρέα μεγάλωσε, οι συναντήσεις πλήθυναν και το Athens Plaython, πιο οργανωμένο από την πρώτη φορά, υποδέχτηκε, τον Σεπτέμβριο του 2012, περισσότερους από 3.000 Playthonoμάχους,

Οι δράκοι εισβάλλουν στο Θησείο

οι οποίοι έπαιξαν και αγωνίστηκαν ασταμάτητα για δύο μέρες, στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Για κάποιους, το Athens Plaython αποτελεί ένα παράλληλο σύμπαν, όπου μπορείς να απελευθερώσεις χωρίς ταμπού τις ενδορφίνες σου. Η ατμόσφαιρα είναι πάντα εορταστική, τα χρώματα έντονα, ο κόσμος ευτυχισμένος, τα γέλια δυνατά, η διάθεση ανεβασμένη και τα παιχνίδια πρωτόγνωρα. Είναι παιχνίδια μεγάλων διαστάσεων που παίζονται κυρίως σε εξωτερικούς χώρους, με ή χωρίς χρήση νέων τεχνολογιών, smartphones ή tablets, σχεδιασμένα από Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες, οι οποίοι μπο-

Φέτος, τα ιστορικά στενά του Θησείου μετατρέπονται σε μία μεγάλη παιχνιδοχώρα. Η ομάδα του Plaython ετοιμάζει το περίπτερο όπου θα μοιράζει τα ειδικά βραχιολάκια, για να έχουν όλοι δωρεάν πρόσβαση στα παιχνίδια. Οι οδηγίες των παιχνιδιών γνωστοποιούνται σε όλους και ο κόσμος συμμετέχει σε όποιο του κάνει κέφι, δηλαδή... σε όλα. «Λάβαμε 30 προτάσεις παιχνιδιών, από Ελλάδα και εξωτερικό. Κρατήσαμε τις 13 αντί για τις 5 που είχαμε αρχικά προγραμματίσει» μας λέει η Μαρία Σαριδάκη, υπεύθυνη έρευνας του Athens Plaython. Όσον αφορά το περιεχόμενό τους; «Όλα έχουν σχέση με τους ευρωπαϊκούς μύθους των Δράκων». Σε συνεργασία με το ευρωπαϊκό πρόγραμμα Helindra, τέσσερα θέατρα δρόμου θα φέρουν στην Αθήνα τη ροκ όπερα «Dragon». Και οι παίχτες θα κληθούν να παίξουν με τους καλλιτέχνες. Απώτερος σκοπός; «Να φέρουμε το νόημα του παιχνιδιού ξανά μέσα στην πόλη. Nα δημιουργηθεί ένα είδος κοινότητας που λειτουργεί και δημιουργεί ομαδικά, να διασκεδάσει και να αναβαθμίσει την ποιότητα της πόλης μέσα από το παιχνίδι αλλά και να επαναοικειοποιηθεί τους χώρους που της ανήκουν» τονίζει η Μαρία. Και συνεχίζει: «Tο παιχνίδι μπορεί να αντιμετωπιστεί και ως εκπαιδευτικό, καλλιτεχνικό, ακόμα και ως πολιτικό εργαλείο σε περιόδους κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών».

ρεί και να μην έχουν αντίστοιχη εμπειρία. Εμπνευσμένο από τα μεγαλύτερα φεστιβάλ παιχνιδιού του κόσμου (Νέα Υόρκη, Βερολίνο και Αγγλία), το Athens Plaython δεν ζηλεύει σχεδόν τίποτα από τα παραπάνω. Το ζητούμενο είναι να μη διασκεδάσεις μόνο με την παρέα σου, να κάνεις νέους παιχνιδοφίλους, από διαφορετικούς «παιχνιδοκόσμους», να αναθεωρήσεις την πολύτιμη αξία και τη θέση του παιχνιδιού σε μια κοινωνία που τα δελτία ειδήσεων σκοτώνουν μέχρι και την παραμικρή αισιοδοξία που κουβαλάς, να θαυμάσεις τις ικανότητες του εαυτού σου και του smarthphone σου (αν δεν έχεις, σου δανείζουν για να παίξεις) και να αναγνωρίσεις ένα σωρό ενδιαφέροντα πράγματα μέσα από παιχνίδια αλλά και workshops που επιμελούνται με πολύ μεράκι οι game designers όλου του κόσμου.

Ο γκουρού των παιχνιδιών στην Αθήνα Όλα τα προηγούμενα έρχεται να συζητήσει ο πασίγνωστος Αμερικανός σχεδιαστής παιχνιδιών, συγγραφέας του «Well Played Games», ακαδημαϊκός, πατέρας των New Games Movement αλλά και θεωρητικός της διασκέδασης Bernard De Koven. Μαζί με σχεδιαστές, παίχτες, καλλιτέχνες, ερευνητές και εκπαιδευτικούς θα ρίξουν στο τραπέζι του Αthens Plaython Τalks θέματα όπως το παιχνίδι ως τέχνη και δημόσια παρέμβαση, αλλά και ως δραστηριότητα που προκαλεί κοινωνικές αλλαγές αλλά και μεταβολές του αστικού τοπίου. Αν είστε έτοιμοι να πάρετε μέρος σε παιχνιδοσυζητήσεις, αν θέλετε να κυνηγήσετε δράκους φτιαγμένους από laser, να σώσετε την πόλη από τις αδυσώπητες πριγκίπισσες, να γράψετε street art ποιήματα, να χτίσετε ανθρώπινους πύργους και να ψιθυρίσετε μυστικά τραγούδια, ξέρουμε πού θα βρίσκεστε στις 14 και 15 Σεπτεμβρίου.

04/24 Συνέντευξη

1/8 -7/8

ποντικιart

www.topontiki.gr

ΠΑΝΟΣ ΜΟΥΖΟΥΡΑΚΗΣ

«Πάντα φορούσα μάσκες

για να προστατεύομαι» Χρυσούλα Παπαϊωάννου ΦΩΤΟ: Γεώργιος Αλεξανδράκης

«Θεωρώ τον εαυτό μου κάτι σαν επιτραπέζιο παιχνίδι. Για όλες τις ηλικίες, από 7 έως… 77». Ο Πάνος Μουζουράκης έχει το προσόν του αυτοσαρκασμού. Έχει στήσει, αν και μάλλον τυχαία, στον αυτόματο πιλότο, μια περσόνα στη μουσική, αλλά και γενικότερα στον χώρο του θεάματος, που στηρίζεται στη λέξη «παιχνίδι». Ό,τι, άλλωστε, την εμπεριέχει, του «κάνει». Αλέγκρος, εντυπωσιακός, πολυτάλαντος, ζωηρός και αεικίνητος, τρυπώνει στην ατζέντα της καλλιτεχνικής επικαιρότητας με πολλούς πάντα τρόπους. Σήμερα παίζει στο «35ο River Party» στο Νεστόριο Καστοριάς. Συνεχίζει στην παράσταση «Hαngover IV» που σκηνοθετεί ο Αλέξανδρος Ρήγας στο θέατρο «Αθηνά». Ενώ ετοιμάζει καινούργιο δίσκο, τον τρίτο του, που θα έχει τον τίτλο «Στόχος». Μια γεύση πήραμε ήδη, αφού το ομώνυμο τραγούδι έχει κιόλας γίνει γνωστό από το ραδιόφωνο, αλλά και το YouTube, όπου στο βίντεο ο Μουζουράκης με τον Κωστή Μαραβέγια παίζουν τον «Στόχο» χαλαροί σε μια ταράτσα Ασχολείσαι με το τραγούδι, κάνεις show, είσαι ηθοποιός… Κυκλώνεις τις τέχνες από άποψη ή ακόμα «ψάχνεσαι» και πειραματίζεσαι; Δεν έχω «πιάσει» ακόμα τη… ζωγραφική. Δεν υπάρχει κανένας σκοπός. Ασχολούμαι με ό,τι μου κεντρίζει το ενδιαφέρον. Δεν προσπαθώ να βρω πού θα κατασταλάξω. Θα μπορούσα να πω ότι μου αρέσει ό,τι εμπεριέχει τη λέξη «παίζω»: παίζω μουσική, παίζω θέατρο. Το τραγούδι με ολοκληρώνει πιο πολύ γιατί είμαι και δημιουργός, όχι μόνο ερμηνευτής. Το θέατρο με γοητεύει για άλλους λόγους…

ΟΚΛΑΔΟΝ ΣΕ ΠΟΛΥΧΡΩΜΑ ΧΑΛΙΑ Ούτε τυπικότητες ούτε αναπαυτικοί καναπέδες, με «στημένες» πόζες. Η συνέντευξη με τον Πάνο Μουζουράκη έγινε στο πάτωμα. Κατάχαμα το τασάκι, από δίπλα και ο καφές. Στα χρωματιστά λαχούρ χαλιά, που αποτελούν μέρος του ντεκόρ της παράστασης «Hαngover IV». Πάνω στη σκηνή του θεάτρου «Αθηνά», μεταξύ σαλονιού και κρεβατοκάμαρας, βολευτήκαμε, μέχρι την ώρα που άρχισαν να μπαίνουν στον χώρο οι πρώτοι θεατές. Και τότε έπεσε η… αυλαία να μας κρύψει, για να ξανασηκωθεί λίγο αργότερα, όταν πια θ’άρχιζε η παράσταση με γεμάτη την πλατεία.

Υπηρετείς ένα έντεχνο τραγούδι, αλλά, από την άλλη, είσαι μ’ έναν τρόπο και μέσα στο star system. Οι ταμπέλες δεν μου αρέσουν. Ίσως επειδή αυτό με… συμφέρει. Αλλά κι εγώ ο ίδιος δυσκολεύομαι να με κατατάξω κάπου. Ως προς τη μουσική, αυτό που κάνω, έχει πολλά στοιχεία: μπλουζ, φάνκι, ροκ. Επομένως, δεν καταλαβαίνω πώς με κατέταξαν στους έντεχνους. Νομίζω πως ό,τι δεν καταλαβαίνουμε το κατατάσσουμε στο… ραφάκι του έντεχνου. Είναι αλήθεια ότι λίγος κόσμος με γνώριζε από τη μουσική. Για αυτό που με ρώτησες, για το πιο lifestyle, πιο mainstream και πιο star system κομμάτι μέσα στο οποίο έπεσα και λόγω της τηλεόρασης… είναι κάτι το οποίο εξαρχής θέλησα να χρησιμοποιήσω για να μπορέσω να προαγάγω παράλληλα και τη μουσική μου. Το είδες δηλαδή σαν εργαλείο; Ναι. Βέβαια, το τέρας είναι μεγάλο, δεν μπορείς να το χρησιμοποιήσεις χωρίς να σε χρησιμοποιήσει κι αυτό. Οπότε, αναγκαστικά, πάνω στο παιχνίδι μπαίνεις στη διαδικασία να περάσεις από φάσεις που δεν θα σου αρέσουν και πάρα πολύ. Που μπορεί η προσωπική σου ζωή να γίνει πιο μεγάλη από το έργο σου. Γράφτηκε σε μια εφημερίδα ένα άρθρο για «τα δύο πρόσωπα του Μουζουράκη», το οποίο προσπαθεί να με διαχωρίσει σε έναν πιο «underground» και αντισυμβατικό μου χαρακτήρα αλλά και έναν πιο mainstream που θέλει, και καλά, να πλασάρει ένα στυλάκι πιο εναλλακτικό, με απώτερο σκοπό να πουλήσει. Και δεν ξέρω αν είναι αλήθεια ή αν είναι ψέμα. Αλλά είμαι σίγουρος ότι ο άνθρωπος που το έγραψε ήταν βασισμένος πιο πολύ πάνω στην εικόνα μου, χωρίς να ακούσει τον «Στόχο» ή χωρίς να με δει σε μία live παράσταση, για να δει τα στοιχεία του αυτοσαρκασμού που επιστρατεύω και εγώ για να κοροϊδέψω ή να αθωώσω λίγο όλη αυτήν την κατάσταση. Εσύ μέσα σου είσαι εντάξει ή βρίσκεσαι σε σύγκρουση; Μωρέ, μου φαίνεται ψεύτικο, γιατί κάποια στιγμή στηρίζεται στο ότι θα κάνω τον Τσε στο μιούζικαλ «Εβίτα». Η πλάκα είναι ότι δεν θα παίξω τελικά. Αλλά λέει στο άρθρο «από πού κι ώς πού ο Μουζουράκης να υποδυθεί ένα σύμβολο που έχει παίξει ο Αντόνιο Μπαντέρας και πρόσφατα στο Broadway o Ricky Martin;». Εντάξει τώρα,

δηλαδή με συγκρίνουν με αυτούς, και μάλιστα κλείνει με τη φράση «αυτά τα είδωλα μας αξίζουν». Και τελικά γιατί δεν θα παίξεις; Γιατί αυτό το άρθρο με πλήγωσε πολύ… Γιατί να μη δώσουμε σε αυτόν που το έγραψε τη χαρά ότι μπορεί να ασκήσει επιρροή στους ανθρώπους. Τέλος πάντων, είναι κάτι που ήθελα να κάνω, αλλά υπήρχε ένας μεγάλος κίνδυνος. Το μιούζικαλ είναι γραμμένο για τενόρο και σοπράνο. Εγώ είμαι βαρύτονος, οπότε θα μου ήταν πολύ δύσκολο. Αλλά αρχικά είχα χαρεί πολύ γιατί θα ήμουν κιόλας μαζί με τη Νατάσσα Μποφίλιου. Ήσουν και εσύ από τους εφήβους που είχανε τον Τσε αφίσα, μπλούζα, κονκάρδα κ.λπ.; Εγώ είχα το άλλο σύμβολο, τον Μπομπ Μάρλεϊ… Βγάζεις έναν χαρακτήρα πάνω στη σκηνή, και γενικά στη δημόσια εικόνα σου, ότι είσαι λίγο… φευγάτος. Αυτός είναι ο Πάνος ή ο Μουζουράκης; Είναι ρόλος ή έτσι είσαι πράγματι; Πάντα φορούσα μάσκες για να προστατεύομαι. Η αλήθεια, όμως, είναι ότι τα έχω μπερδέψει λίγο, δεν μπορώ πλέον να ξεχωρίσω ποια πλευρά είναι η αληθινή, ποια η φτιαχτή. Αλλά, στο φινάλε, και οι δύο συνυπάρχουν τόσο καιρό μαζί μου, που δεν θα θεωρούσα καμία ψεύτικη. Άλλωστε θεωρώ ότι οι άνθρωποι έχουν πολλές πλευρές μέσα τους. Αυτό φαίνεται στη μουσική μου. Από τη μία, μπορεί να πω ένα τραγούδι με βωμολοχίες που να κυκλοφορήσει στο YouTube και, από την άλλη, να τραγουδήσω μια μπαλάντα του θανατά, να κόβεις φλέβες. Προσπαθώ να το βλέπω ως προτέρημα το ότι μπορώ να εκφράζομαι με διαφορετικούς τρόπους. Δεν με «κλειδώνει» τίποτα. Οι φευγάτοι ρόλοι στην τηλεόραση σε βρίσκουν ή τους... βρίσκεις; Δεν ξέρω αν έχω ιδιαίτερο ταλέντο στην υποκριτική. Μου έχουν πει πολλοί: «Παίζεις γαμώ». Άλλοι μου λένε: «Έτσι πρέπει να είσαι και στη ζωή σου». Σε όλους τους ρόλους υπάρχουν και δικά μου στοιχεία. Η αλήθεια είναι ότι βρέθηκαν τολμηροί άνθρωποι που με πρότειναν για πιο δραματικούς ρόλους. Αλλά έκανα πίσω γιατί δεν αισθανόμουν έτοιμος. Ίσως δεν ήθελα να φύγω από την ευκολία μου. Κατά καιρούς, σε συνεντεύξεις σου, έχεις υπάρξει πολύ εξομολογητικός. Έχεις πει ότι έπινες πολύ αλκοόλ, ότι έκανες καταχρήσεις. Ποια ανάγκη σε κάνει να θες να τα πεις δημόσια; Δεν τα θεωρούσα ταμπού αυτά τα πράγματα. Ειδικά όταν κάποια πράγματα είναι…

ποντικιart

1/8 -7/8

Συνέντευξη 05/25

www.topontiki.gr

ΚΑΙ ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΑ Καριέρα με στρατηγική ή… «χύμα»; «Δεν είχα ποτέ συγκεκριμένη στρατηγική. Έχει τύχει να πω “σιγά μην πάω να παίξω εκεί”και έπειτα από μια βδομάδα ήμουν εκεί και τραγουδούσα χαρούμενος. Πολλές φορές, άλλα λέω κι άλλα κάνω. Θυμάμαι, όταν έβγαλα τον πρώτο μου δίσκο, με πήραν από τη δισκογραφική και μου είπαν να δώσω μια συνέντευξη στη “Σούπερ Κατερίνα”. Και τους είπα:“Αντί να βάλετε τον δίσκο σε κανένα δισκοπωλείο, μου λέτε να δώσω εκεί συνέντευξη;”. Αργότερα σκέφτηκα ότι ο λόγος που το είδος της μουσικής μου δεν είναι τόσο αποδεκτό είναι επειδή εμείς οι ίδιοι σνομπάρουμε κάποια Μέσα. Κατέληξα τότε ότι δεν έχει σημασία πού θα μιλήσεις, αλλά τι θα πεις».

«Δεν ξέρω αν έχω ιδιαίτερο ταλέντο στην υποκριτική. Μου έχουν πει πολλοί: “Παίζεις γαμώ”. Άλλοι μου λένε: “Έτσι πρέπει να είσαι και στη ζωή σου”. Σε όλους τους ρόλους υπάρχουν και δικά μου στοιχεία. Η αλήθεια είναι ότι βρέθηκαν τολμηροί άνθρωποι που με πρότειναν για πιο δραματικούς ρόλους. Αλλά έκανα πίσω γιατί δεν αισθανόμουν έτοιμος. Ίσως δεν ήθελα να φύγω από την ευκολία μου» κοινά μυστικά. Βλέπεις ότι γίνονται ταινίες και θεατρικά με αυτά τα θέματα… Δεν το έκανα για να προκαλέσω. Και γενικά είμαι πολύ ειλικρινής. Είχες όμως πρόβλημα, ε; Δεν θα το έλεγα έτσι, γιατί είμαι και χέστης. Ποτέ δεν δοκίμασα κάτι από το οποίο δεν θα μπορούσα να ξεμπλέξω. Δεν θέλω, βέβαια, να αθωώσω και τον εαυτό μου. Με ποιον καλλιτέχνη που θαυμάζεις, ξένο ή Έλληνα, θα ήθελες να βγεις να πιεις μπύρες, ας πούμε; Να κάνεις παρέα ένα βράδυ. Θα ήθελα να κάνω μια βόλτα με τον Μπομπ Ντίλαν, να περπατήσουμε και μετά να πάμε σε ένα μπιστρό να πιούμε ένα καφεδάκι και να μου εξηγήσει τους στίχους του από το «Stuck inside of mobile»… Παρεμπιπτόντως, είμαστε ίδια μέρα γεννημένοι με τον Ντίλαν, 24 Μαΐου. Η συζήτηση θα πήγαινε από το «Hurricane» και τη δήλωση για την Coca-Cola που έχει κάνει μέχρι για το ότι έδωσε τη φωνή του στο Gps. Μετά θα ήθελα να πάω σε ένα μπαράκι λίγο σκοτεινό – την ώρα που έχει ακόμα φως έξω – και, στον ελάχιστο φωτισμό που θα έχει, θα φαίνεται η σκόνη και κάπου θα υπάρχει ένα παλιό πιάνο, όπου θα κάθεται ο Τομ Γουέιτς. Θα προσπαθούσα, λοιπόν, να του ζητήσω να με συγχωρέσει που η φωνή μου ακούστηκε σε διαφήμιση διότι έχει δηλώσει ότι οποιοσδήποτε καλλιτέχνης δώσει τη φωνή του σε διαφήμιση, χάνει την καλλιτεχνική του αξία. Και μετά θα ερχόταν να με πάρει μια λιμουζίνα με τον Μικ Τζάγκερ για να περάσω απ’ την απόλυτη σκοτεινιά στην απόλυτη χλίδα. Να πάμε να κάνουμε μια bloodtransfusion στο αίμα μας. Δεν ξέρω τι κάνουν αυτοί οι βρικόλακες και διατηρούνται ακόμα έτσι. Έπειτα, θα πάμε να παίξουμε στη συναυλία και θα τους χαιρετίσω λίγο βιαστικά στα καμαρίνια γιατί θα έχω ραντεβού με τον Ρόμπι Γουίλιαμς , ο οποίος έχει τα ίδια ψυχολογικά προβλήματα με μένα απ’ ό,τι κατάλαβα σ’ ένα βιντεάκι που είδα στο YouTube, το οποίο λέγεται «Thank you for letting me be myself». Είναι συγκινητικό να βγαίνει ο Γουίλιαμς στην τηλεόραση και να λέει αυτό… Ευτυχώς στην Ελλάδα έχω καταφέρει να βρεθώ με ανθρώπους που θαυμάζω και να

πιω μπύρες μαζί τους, για παράδειγμα να τσουγκρίσω το ποτήρι μου με τον Βασίλη Παπακωνσταντίνου. Να μου φτιάξει εσπρεσάκι ο κύριος Σαββόπουλος και να πιούμε το καφεδάκι μας στη βεράντα του. Να με κεράσει μπύρα ο Χρήστος Θηβαίος, όταν μάλιστα δεν με γνώριζε καλά - καλά. Ποιο είναι το χειρότερο και ποιο το καλύτερο που έχουν πει για σένα; «Δεν καταλαβαίνω τι λες». Μερικές φορές φταίει η άρθρωσή μου, άλλες μάλλον αυτά που λέω. Έχει λειτουργήσει και ως καλό και ως κακό. Στην παράσταση, στο «Hαngover IV», περνάς καλά; Χαίρομαι πάρα πολύ γιατί ο ρόλος μου είναι παρμένος από την αγαπημένη μου ταινία, «Φόβος και παράνοια στο Λας Βέγκας» με τον Τζόνι Ντεπ και τον Μπενίσιο ντελ Τόρο. Όταν μου πετυχαίνει, βγαίνει μια μείξη, λίγο Ντεπ, λίγο Ντελ Τόρο. Είναι μια ανάλαφρη κωμωδία, χωρίς κάποιο ιδιαίτερο πολιτικό μήνυμα, το οποίο μπορεί και να χρειαζότανε αυτήν την εποχή. Αλλά και πάλι, τι πολιτικό μήνυμα να περάσεις έτσι όπως είναι η κατάσταση. Δεν ξέρεις ποιος είναι ο πραγματικός εχθρός. Πριν από 30 χρόνια ήξερες ποιοι έφταιγαν, ότι ο Παπαδόπουλος πρέπει να πέσει. Τώρα τι; Φταίνε οι τράπεζες; Η Αμερική; Η Ρωσία; Ο Σαμαράς; Ο Τσίπρας; Το μόνο πράγμα στο οποίο μας μένει να πιστέψουμε, είναι η αγάπη. Η αλλαγή η μεγάλη, άλλωστε, θα έρθει καταρχήν από μέσα μας. Το δελτίο ειδήσεων με τι συναισθήματα το παρακολουθείς; Έχω κλείσει την τηλεόραση. Δεν ενημερώνομαι. Δεν ξέρω αν είναι λόγω ανευθυνότητας ή επειδή έχω βαρεθεί να επηρεάζομαι τόσο πολύ. Το παιχνίδι δεν είναι στο χέρι μας. Υπάρχει σχέδιο για το πώς θα γίνουν τα πράγματα, πόσοι άνθρωποι θα χάσουν τη δουλειά τους, πόσοι θα αυτοκτονήσουν, πόσοι θα επαναστατήσουν, πόσοι θα συλληφθούν. Έχουν περάσει πέντε χρόνια από τότε που ξεκίνησε η οικονομική κρίση και είμαστε ακόμα εδώ. Αν μας πάει καλά… σε 395 χρόνια θα γιορτάσουμε τη δεύτερη απελευθέρωσή μας.

Για τα χρόνια της μετανάστευσης: «Εκεί που μέναμε στην Ελβετία, από κάτω ήταν μια οικογένεια Ιταλών, δίπλα Τούρκων και παραδίπλα, πάλι Τούρκων. Ανάμεσά μας και κάποιοι ντόπιοι Ελβετοί. Δεν είχα νιώσει ρατσισμό, γιατί γεννήθηκα εκεί. Υπήρχε, βέβαια, με τους Τούρκους μια κόντρα, αλλά ήταν παιδική. Έλεγε ένας: “ωραίο το σταυρουδάκι που φοράς”. Και απαντούσε ο άλλος:“εσύ δεν μπορείς να το βάλεις, γιατί είσαι μωαμεθανός και πιστεύεις στον Αλλάχ”. Τέτοιες κόντρες έκαναν απλώς το παιχνίδι πιο ενδιαφέρον. Μπορεί να χωριζόμασταν σε ομάδες, αλλά μαζί παίζαμε. Και αυτό είναι σημαντικό». Για τις φοβίες: «Φοβάμαι όλα αυτά που θα γίνουν για μένα, χωρίς εμένα… Φοβάμαι ότι θα ξυπνήσω αύριο και θα καταλάβω ότι όλα αυτά στα οποία πιστεύω, είναι μια μπαρούφα και ότι οι άλλοι έχουν δίκιο». Για την απόλυτη ευτυχία: «Σκέψου να είναι η ζωή σου όπως ακριβώς τη θέλεις. Ύστερα από μία βδομάδα, θα έχεις βαρεθεί. Με τρομάζει αυτό. Γενικά είμαστε ατελείς, μας τραβάει το κακό, η μιζέρια, η δυστυχία. Και από την άλλη, υπάρχουν άνθρωποι που είναι ευτυχισμένοι, χωρίς να έχουν όλα αυτά που έχουμε εμείς. Είναι ευτυχία ή συμβιβασμός; Δεν ξέρω…».

06/26 Ραντάρ

1/8 -7/8

ΠΟΝΤΙΚΙart www.topontiki.gr

ΤΖΑΚ ΚΕΡΟΥΑΚ

Ο άγγελος της Ελευθερίας Η ταινία του Βάλτερ Σάλες «Στο Δρόμο», που βγήκε στις αίθουσες πριν από λίγες μέρες, έφερε πάλι στην τρέχουσα επικαιρότητα τη μυθική μορφή του Τζακ Κέρουακ. Ας θυμηθούμε γιατί αυτός ο δαίμονας της γραφής έγινε σύμβολο της αμερικανικής λογοτεχνίας

Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης Γρήγορα αμάξια, γοητευτικές γυναίκες, άρνηση και αμφισβήτηση, άφθονες μπίρες, σκληρή τζαζ, πολύ γράψιμο, και πάμπολλοι μύθοι, μύθοι, μύθοι. Θα μπορούσαμε κάπως έτσι να συνοψίσουμε τη ζωή ενός ήρωα της αμερικανικής λογοτεχνίας. Του Τζακ Κέρουακ. Που δεν ήταν μονάχα συγγραφέας. Δεν ήταν μονάχα ποιητής, δοκιμιογράφος, μυθιστοριογράφος. Αλλά μια μορφή συμβολική. Ένας θρύλος. Το έμβλημα – καίτοι δεν το ήθελε, καίτοι το αρνιόταν – μιας ολόκληρης γενιάς, και μετά κι άλλων γενιών, πολλών γενιών. Ο Κέρουακ ποτέ δεν έπαψε να διαβάζεται, αλλά στην επικαιρότητα εμφανίζεται ξαφνικά, χάνεται μετά, και επανέρχεται εκ νέου, ξανά και ξανά, εδώ και δεκαετίες. Το «Στο Δρόμο» («On the Road») ήταν το μυθιστόρημα που έκανε παγκοσμίως γνωστό τον Τζακ Κέρουακ. Το χειρόγραφο μάλιστα του μυθιστορήματος πωλήθηκε αντί 2,2 εκατομμυρίων δολαρίων, ενώ συνεχώς εκδίδονται βιογραφίες και μονογραφίες με πρωταγωνιστή τον θλιμμένο Τζακ, τον πολυκύμαντο βίο του και το πολύπτυχο έργο του. Ας μην ξεχνάμε ότι ο Ανδρέας Εμπειρίκος έχει γράψει ποιήματα εμπνευσμένα από τον Κέρουακ, ο Τομ Γουέιτς, επίσης, έχει συνθέσει το πολύ όμορφο τραγούδι «Jack & Neal» για χάρη του, ότι είναι ο κρυφός ήρωας της cult ταινίας «Την τελευταία φορά που αυτοκτόνησα» και ότι ποιήματά του έχουν μελοποιήσει, μεταξύ άλλων, οι: Morphine, John Cale, Joe Strummer, Jeff Buckley, Patti Smith.

Η Γενιά των Μπητ Η Γενιά των Μπητ ανδρώνεται σε μιαν ατμόσφαιρα ασφυκτική για κάθε ευαίσθητο και νοήμονα Αμερικανό. Ο Ψυχρός Πόλεμος είναι μια τανάλια στα μυαλά, είναι μια Λερναία Ύδρα εκβιασμών, μια συνεχής πίεση να πάρεις θέση, να στρατευθείς με τη μια ή την άλλη μεριά και να πληρώσεις μεγάλο τίμημα αν θέλεις

να μείνεις ανεξάρτητος. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, η επίσημη προπαγάνδα διαλαλεί παντού τα «καλά» της οικογένειας, της θρησκείας και του κράτους, της τάξης και της ασφάλειας, η αμερικανική αυτοκρατορία αγγίζει το ζενίθ της ισχύος της. Το Χόλιγουντ είναι η απόλυτη βιομηχανία ονείρων και βρίσκεται στη μεγάλη του ακμή. Υπό τις προστατευτικές πατρικές σκιές του Χάρι Τρούμαν και του Ντουάιτ Άιζενχαουερ, οι Αμερικανοί αποκοιμιούνται, ναρκώνουν τις συνειδήσεις τους, τα ποντάρουν όλα στο ροζ καραμελέ και καμώνονται ότι διανύουν την περίοδο της Μεγάλης Αθωότητας. Κάποιοι όμως έχουν τις αντιρρήσεις τους. Και τις διατυπώνουν εμπράκτως, με τον τρόπο ζωής τους, με την εποποιία της καθημερινότητάς τους, με τις αλλεπάλληλες – και όχι πάντα ακίνδυνες – αναζητήσεις ενός «βορειοδυτικού περάσματος προς τη γεωγραφία της αληθινής ζωής». Ανάμεσα σ’ αυτούς, τους happy few εκείνης της εποχής, θα είναι βέβαια και ο Τζακ Κέρουακ.

Τζαζ αυτοσχεδιασμοί της γραφής Βαθιά επηρεασμένος από την τζαζ μουσική, για την οποία άλλωστε έχει γράψει μερικές από τις πιο λαμπρές σελίδες του, ο Κέρουακ θα επιχειρήσει να δομήσει (ή καλύτερα: να αποδομήσει) τον λόγο του σαν να είναι μουσική, σαν σύνθεση γεμάτη αυτοσχεδιασμούς, παύσεις, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, άγριους ρυθμούς που κόβουν την ανάσα. Ο ίδιος, σε ένα είδος μικρού μανιφέστου, επιχείρησε να προσδιορίσει τα κεντρικά σημεία της τεχνικής του, του ιδιαίτερου ύφους του, το οποίο αποκάλεσε αυθόρμητη πρόζα. «Ο Χρόνος είναι η ουσία της καθαρότητας του λόγου, η γλώσσα με την οποία σκιτσάρουμε είναι η ανενόχλητη ροή του νου των προσωπικών μυστικών ιδεών/λέξεων, παίζουμε ελεύθερα, φυσάμε (όπως ο μουσικός της τζαζ) το θέμα της εικόνας» θα γράψει.

✓

ΗΧΟΙ

Jack Kerouac, «Legends of the 20th Century», EMI (Αυθεντικές ηχογραφήσεις όπου ο Κέρουακ διαβάζει αποσπάσματα από τα μυθιστορήματά του, απαγγέλλει και τραγουδάει).

✓

Jack Kerouac, «Readings on the Beat Generation», Polygram (όπου ο Κέρουακ διαβάζει κείμενα και δοκίμιά του σχετικά με τη Γενιά των Μπητ.

✓

«Kerouac, Kicks Joy Darkness», Voices (όπου οι Morphine, Lydia Lunch, Patti Smith, Johnny Depp, William Burroughs, Matt Dillon, Michael Stripe και άλλες πασίγνωστες προσωπικότητες μελοποιούν, τραγουδούν και απαγγέλλουν ποίηση του Κέρουακ).

Φούτμπολ, καράβια και βιβλία Ο Τζακ Κέρουακ γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1922. Πέντε το απόγευμα. «Πέντε η ώρα που βραδιάζει», όπως λέει και το δημοφιλέστερο ποίημα του Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα. Γαλλοκαναδός. Από την παιδική του ηλικία θ’αρχίσει να γράφει. Και να αθλείται. Οι δύο μεγάλες του αγάπες, η συγγραφή και ο αθλητισμός, που, σιγά - σιγά στην αρχή και μετά απότομα, τον οδήγησαν στη μελαγχολία, στη θλίψη, σε επικίνδυνες μεθορίους της τρέλας, στην αυτοκαταστροφή. Σπουδάζει στο Χόρας Μαν και στο Κολούμπια. Παίζει φούτμπολ, και θεωρείται ανερχόμενο αστέρι. Αλλεπάλληλοι τραυματισμοί, δείγμα της τόλμης και του πείσματός του, τον αναγκάζουν να εγκαταλείψει τα σχέδια για επαγγελματική καριέρα. Κι αυτό τον συντρίβει. Παράλληλα, θα γράφει και θα δημοσιεύει μουσικοκριτικές, άρθρα και διηγήματα μυστηρίου. Αλλά δεν έχει βρει ακόμα τη φωνή του. Είναι νωρίς. Γιατί δεν έχει βρει ακόμα τη ζωή του. Το πανεπιστήμιο του φαίνεται φτωχό, θέλει άλλες εμπειρίες, σ’άλλους ορίζοντες θέλει ν’ανοιχτεί. Θα μπαρκάρει. Λαντζέρης στα καράβια. Μούτσος. Ματσακόνης. Αλλά και συγγραφέας. Γιατί θα γράφει στα καράβια. Παραληρηματικές σημειώσεις με σκοπό την αναζήτηση μιας εσώτερης, βαθύτερης αλήθειας. Σκαριφήματα, προσχέδια ενός μεγάλου βιβλίου, ενός νέου, πιο σπαρακτικού, ακατέργαστου, θορυβώδους «Αναζητώντας τον χαμένο

χρόνο». Όπως ο Μαρσέλ Προυστ, έτσι και ο Τζακ Κέρουακ θα γίνει ένας δεσμώτης της μνήμης, ένας αιχμάλωτος του χρόνου, ένας σκηνοθέτης των αναμνήσεων. Στη Νέα Υόρκη θα γνωρίσει, μέσα στους λαβυρίνθους των μπαρ, των συμπτώσεων και της αγάπης για την έντονη ζωή, τους ανθρώπους εκείνους που θα γίνουν οι ισόβιοι σύντροφοι και φίλοι του, αλλά και οι σκιές, τα φαντάσματα και οι Ερινύες του. Είναι αυτοί που θα μείνουν στην Ιστορία ως «Γενιά των Μπητ». Είναι ο Άλεν Γκίνσμπεργκ, ποιητής, ομοφυλόφιλος, Εβραίος, επαναστάτης με πολλές αιτίες. Είναι ο Γουίλιαμ Μπάροουζ, πάντα ντυμένος σαν πράκτορας του FBI, γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, εγγονός του εφευρέτη της ταμειακής μηχανής, συγγραφέας, ντετέκτιβ, απολυμαντής, απόφοιτος του Χάρβαρντ, σοφός, ιδιότυπος σωσίας του Γέρου του Βουνού, του διαβόητου Χασάν ι Σαμπάχ, θρυλικού ηγέτη των Ασσασίνων στο απόρθητο Άλαμουτ. Είναι ο Γκρέγκορι Κόρσο, επαγγελματίας αλήτης, τυχοδιώκτης, τρόφιμος πολλών αναμορφωτηρίων και σωφρονιστικών ιδρυμάτων και, πέρα απ’όλα αυτά, πάνω απ’όλα αυτά, διάκονος δυναμικός της Ποίησης. Τέλος, είναι ο Νιλ Κάσαντι, το alter ego του Τζακ, ο φίλος κι αδελφός του, ο απόλυτος συνομιλητής και συνταξιδιώτης του, ο καλύτερος οδηγός σ’ όλες τις Ηνωμένες Πολιτείες.

ΠΟΝΤΙΚΙart

1/8 -7/8

Ραντάρ 07/27

www.topontiki.gr

Η Beat Generation στη μεγάλη οθόνη Οι ποιητές και συγγραφείς της Beat Generation εκφράστηκαν και πειραματίστηκαν με σχεδόν όλες τις τέχνες. Ο Κέρουακ ζωγράφιζε υδατογραφίες και ο Γκρέγκορι Κόρσο ελαιογραφίες, ενώ ο Άλεν Γκίνσμπεργκ έκανε θαύματα με τις φωτογραφικές του μηχανές, είχε μάλιστα αποκτήσει και μια πολύτιμη Rolleiflex. Ο Γουίλιαμ Μπάροουζ, πιο πειραματικός και ανήσυχος, ασχολήθηκε έντονα με τον κινηματογράφο και συνεργάστηκε τόσο με τον κινηματογραφιστή Anthony Balch όσο και με τον ιδιοφυή μαθηματικό και ηλεκτρονικό προγραμματιστή Ian Sommerville (συνεργάτη και των Beatles) στη δημιουργία κάμποσων πειραματικών φιλμ, όπως το «Towers Open Fire». Το Χόλυγουντ δελεάστηκε και αυτό από τα θρυλικά κατορθώματα και την άστατη ζωή της Beat Generation. Ήδη από τη δεκαετία του 1950 και του 1960, παράγονται και προβάλλονται ταινίες β’διαλογής, με ήρωες εμπνευσμένους όχι τόσο από τα ίδια τα βιβλία του Κέρουακ ή του Μπάροουζ όσο από τη δημοσιογραφική παρουσίαση της Γενιάς – οι δημοσιογράφοι παρουσίαζαν τους μπήτνικς, όπως τους αποκαλούσαν, σαν ανήσυχους έως οργισμένους νέους, με επιμελώς ατημέλητη περιβολή και αγάπη για την τζαζ, το αντίστοιχο των «υπαρξιστών» στο Παρίσι, σαν προάγγελους ουσιαστικά των χίπις. Ακόμα και η θρυλική ταινία «Επαναστάτης χωρίς αιτία» με τον Τζέιμς Ντιν, όπου έπαιζε και ο μπήτνικ τότε Ντένις Χόπερ, έχει τέτοια στοιχεία.

«Naked Lunch»

Στην Ελλάδα προβλήθηκε και κυκλοφόρησε τότε στα βιντεάδικα, χωρίς να κάνει αίσθηση, η ταινία «Heart Beat» (1980), με κάποιον ανεκδιήγητο τίτλο, κάτι σαν «Χτυποκάρδια στο τιμόνι». Επρόκειτο για τη φιλμική μεταφορά των απομνημονευμάτων της Carolyn Cassady (Κάρολαϊν Κάσαντι), γυναίκας του Νιλ Κάσαντι, επιστήθιου φίλου του Τζακ Κέρουακ και ήρωα στο «On the Road» με το όνομα Ντιν Μόριαρτι. Στην ταινία, που δεν ήταν καθόλου κακή, αλλά κάπως άνευρη, έπαιζε ο Νικ Νόλτε (στον ρόλο του Νιλ), ο Τζον Χερντ (στον ρόλο του Κέρουακ) και η Σίσι Σπέισεκ (στον ρόλο της Κάρολαϊν). Την πολύ καλή μουσική συνέθεσε ο Τζακ Νίτσε και τη σκηνοθεσία υπέγραφε ο Τζον Μπάιραμ. Πιο καλή τύχη είχε η cult ταινία «The last time I committed suicide» («Η τελευταία φορά που αυτοκτόνησα») του Στίβεν Τ. Κέι, του 1997. Πιάνει έντονες πτυχές της ζωής του Νιλ Κάσαντι, αντλημένες από την επιστολογραφία του με τον Τζακ Κέρουακ. Σπιντάτη σκηνοθεσία, έξοχη μουσική του Τάιλερ Μπέιτς, διανθισμένη από κομμάτια των μεγάλων της τζαζ που άκουγαν οι μπήτνικς, όπως Μάιλς Ντέιβις, Θελόνιους Μονκ, Αρτ Μπλέικι και Τσαρλς Μίνγκους. Μεγάλο ατού της ταινίας ο Κίανου Ριβς που πλαισιώνεται από τον Τόμας Τζέιν και την Κλερ Φορλέινι. Κατ’εμέ, η πιο άρτια σχέση κινηματογράφου - λογοτεχνίας της Beat Generation ήταν το «Γυμνό Γεύμα» («Naked Lunch»). Πρόκειται για όσο το δυνατόν περισσότερο επί λέξει κινηματογραφική μεταφορά του περιλάλητου μυθιστορήματος του Γουίλιαμ Μπάροουζ από τον μετρ Ντέιβιντ Κρόνενμπεργκ. Η ταινία γυρίστηκε το 1991 και προβλήθηκε στην Ελλάδα, ενθουσιάζοντας έναν μικρό κύκλο μυημένων. Οι ηθοποιοί δίνουν ρέστα. Ανάμεσά τους οι Πίτερ Γουέλερ, Ίαν Χολμ, Τζούντι Ντέιβις (θεά!), Ρόι Σάιντερ και Τζούλιαν Σαντς. Η μουσική του Ορνέτ Κόλμαν είναι, με μια λέξη, απαράμιλλη. Τέλος, έχουν γυριστεί και κυκλοφορούν ευρέως πια κάμποσα ντοκιμαντέρ για την Beat Generation, καθώς επίσης και ταινίες συραμμένες από θραύσματα πειραματικών φιλμ, εμφανίσεων σε συνέδρια, απαγγελιών σε πανεπιστήμια κ.ά.

Επινόησε μια «Γενιά» Ο Κέρουακ, όπως ο Φράνσις Σκοτ Φιτζέραλντ πριν από αυτόν, επινόησε μιαν ολόκληρη γενιά. Πολλά βιβλία του φαίνονται ανιαρά, όχι όμως – σε καμία περίπτωση – ανούσια (όπως γράφτηκε προσφάτως). Πολλές σελίδες του φαίνονται άξεστες, ανεπεξέργαστες, κακογραμμένες – το ίδιο ισχύει και για τον Ντοστογιέφσκι ή και τον Χένρι Μίλερ. Μολαταύτα, δεκάδες χιλιάδες νέοι εκείνη την εποχή ακολούθησαν τον τρόπο ζωής του, εναντιώθηκαν στο «αμερικάνικο όνειρο» και πήραν, κυριολεκτικά, τους δρόμους. Ογδόντα χρόνια μετά τη γέννησή του και τριάντα τρία μετά τον θάνατό του (το 1969, σε ηλικία μόλις σαράντα επτά ετών), ο Κέρουακ εξακολουθεί να εμπνέει νέους ανθρώπους, παραμένοντας ένα σύμβολο της αμερικανικής Ιστορίας τόσο άφθαρτο όσο το σαξόφωνο του Τσάρλι Πάρκερ, η φωνή του Έλβις Πρίσλεϊ ή το βλέμμα του Τζέιμς Ντιν. Παραμένει ένας ζωντανός

αντι-σταρ, ένας μύθος, ένα αεικίνητο και μελαγχολικό έμβλημα της ελευθερίας, ένας οδοδείκτης προς την ουσία της ανθρώπινης ψυχής, προς τη βαθύτερη ουσία της ίδιας της Ποίησης. Τα λόγια του ποιητή Alan Ansen (σημειωτέον, έζησε στην Ελλάδα τέσσερις δεκαετίες), φίλου του Κέρουακ και ήρωά του στα μυθιστορήματα «Στο Δρόμο» και «Οι Υποχθόνιοι», αποτελούν έναν άριστο φόρο τιμής στον θλιμμένο Βασιλιά των Μπητ: «Και επειδή εκείνος ήταν που έφερε στην επιφάνεια έναν τρόπο ζωής που μέχρι τότε έμενε βαθιά κρυμμένος, κέρδισε την ευγνωμοσύνη όχι μόνο των μελετητών της σύγχρονης σκηνής, αλλά κι όσων μπορεί να εφάρμοζαν αυτόν τον τρόπο ζωής χωρίς να το έχουν συνειδητοποιήσει. Το ότι βοήθησε στη σφυρηλάτηση μιας ομαδικής συνείδησης, κάθε άλλο παρά ευκαταφρόνητο εγχείρημα μπορεί να θεωρηθεί».

«Οι µόνοι που αξίζουν για µένα είναι οι τρελοί, αυτοί που τρελαίνονται να ζήσουν, να µιλήσουν, να σωθούν, που ποθούν τα πάντα την ίδια στιγµή, αυτοί που ποτέ δεν χασµουριούνται ή δεν λένε κοινότοπα πράγµατα, αλλά που καίγονται, καίγονται, καίγονται σαν τα µυθικά κίτρινα ρωµαϊκά κεριά». Τζακ Κέρουακ, «Στο ∆ρόµο»

Η Ελληνίδα σύζυγος του Κέρουακ Ακαταπόνητος, ο Κέρουακ θα γράψει καμιά δεκαριά μυθιστορήματα - χρονικά προτού αποφασίσει κάποιος εκδότης να τα τυπώσει. Δεν τον απογοητεύει η άρνηση, δεν σταματάει να γράφει. Ωστόσο, μετά τη μεγάλη επιτυχία τού «Στο Δρόμο» (1957), οι εκδότες προθυμοποιούνται να εκδώσουν όλα του τα βιβλία, ενώ οι εφημερίδες και το ραδιόφωνο εκθειάζουν τον «Βασιλιά των Μπητ», δημιουργώντας στην πλειονότητά τους μια στρεβλή, μια παραμορφωμένη εικόνα

του. Ενώ ο Κέρουακ ήθελε να μιλήσει για το μεδούλι της ζωής, παρουσιάζεται, υπό το φως του μύθου, σαν ένας «επαναστάτης χωρίς αιτία», ένας επιφανειακός λάτρης του ποτού, της ταχύτητας, των γυναικών. Ο Κέρουακ σιγά - σιγά θα απομονωθεί, θα ολισθήσει σε μιαν εξαντλητική εσωστρέφεια. Οι φίλοι του δεν θα είναι πια ευπρόσδεκτοι στο σπίτι, όπου κλείνεται με τη μητέρα του και με την τελευταία του γυναίκα, την ελληνικής καταγωγής Στέλλα Σάμπας.

08/28 Προβολέας

1/8 -7/8

ποντικιart

www.topontiki.gr

Πού βρίσκεται ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου; Πότε θα αποκαλύψει τα μυστικά του ο Δίσκος της Φαιστού; Ποια είναι η πατρίδα του Οδυσσέα; Τα άλυτα μυστήρια της αρχαιότητας κρατούν εδώ και αιώνες καλά κρυμμένα τα μυστικά τους

Αναζητώντας τα

Κωστούλα Τωμαδάκη

Κ

αθώς ο χρόνος τρέχει, νέες θεωρίες και έρευνες έρχονται στο φως καταρρίπτοντας τις προηγούμενες. Επιστημονικές μελέτες, άλλες σοβαρές και άλλες αφερέγγυες, ερμηνεύουν όλα αυτά τα χρόνια τα διάφορα αρχαιολογικά ευρήματα. Τα νήματα της Ιστορίας, οι παραδόσεις και οι έρευνες μπλέκονται σε ένα συναρπαστικό κουβάρι. Σπουδαίοι επιστήμονες και ερευνητές πίστεψαν κατά καιρούς ότι έλυσαν τον αρχαιολογικό γρίφο, για να διαπιστώσουν στη συνέχεια ότι είχαν κάνει λάθος. Το θρίλερ με τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου Ένα από τα μεγαλύτερα αινίγματα της Ιστορίας είναι η ανακάλυψη της τοποθεσίας της ταφής του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Στη Μέμφιδα, στη Σίουα της Αιγύπτου, στις Αιγές της Μακεδονίας και στην Αλεξάνδρεια, αρχαιολόγοι, επιστήμονες και ερασιτέχνες αναζητούν με πάθος τον τάφο του Έλληνα στρατηλάτη. Η ζωή και η φήμη του Μεγάλου Αλεξάνδρου δεν τελείωσε με τον θάνατό του. Ένα πέπλο μυστηρίου καλύπτει τον τάφο του. Όπως είναι γνωστό, ο Μ.

«Ακουσε, λοιπον, Σωκρατη, μια πολυ παραξενη παραδοση, που ομως εΙναι εντελως αληθινη, οπως τη διηγηθηκε καποτε ο πιο σοφος απο τους επτα σοφους, ο Σολωνας…». Πλάτων, «Τίμαιος»

Η χαμένη Ατλαντίδα

Από τότε που ο Πλάτων (4ος αιώνας π.Χ.) για πρώτη φορά περιέγραψε στα έργα του «Τίμαιος» και «Κριτίας» τη μυθική γη της Ατλαντίδος, ένας πόλεμος δίχως τέλος ξέσπασε ανάμεσα σε αρχαιολόγους, ιστορικούς και περιηγητές. Στους θρύλους διαφόρων λαών αναφέρεται ως ένα νησί που καταποντίστηκε στη θάλασσα. Από τα αρχαία χρόνια η ύπαρ-

Αλέξανδρος πέθανε στη Βαβυλώνα το 323 π.Χ. Εκεί, οι νεκροί, σύμφωνα με τον Στράβωνα και τον Ηρόδοτο, θάβονταν τοποθετημένοι μέσα σε μέλι ή σε κερί. Το 321, δυο χρόνια μετά τον θάνατο του Μ. Αλεξάνδρου, ο Αρριδαίος ολοκλήρωσε την αρμάμαξα που θα μετέφερε τη σορό του στην προγονική γη. Όταν η πομπή έφτασε στα σύνορα της Συρίας με την Αίγυπτο, ο Πτολεμαίος Α’άρπαξε την αρμάμαξα και τη μετέφερε στην Αλεξάνδρεια (Παυσανίας, Αρριανός). Στην πόλη που ο ίδιος ο Αλέξανδρος ίδρυσε, έμεινε θαμμένος περίπου 700 χρόνια. Συγγραφείς, όπως ο Διόδωρος Σικελιώτης, αναφέρουν ότι η σορός του Έλληνα στρατηλάτη τοποθετήθηκε σε γυάλινο φέρετρο. Σύμφωνα με άλλους, αφού πρώτα ταριχεύτηκε, κατά τα αιγυπτιακά έθιμα, τοποθετήθηκε στα βάθη μιας κατακόμβης, σε χρυσή σαρκοφάγο κοσμημένη με περίτεχνα σκαλίσματα και πολύτιμους λίθους. Ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου μετατράπηκε σε αξιοθέατο, ώσπου χάθηκαν τα ίχνη του. Τότε ξεκίνησε μια νέα Οδύσσεια για την ανακάλυψή του, που συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν ότι ο τάφος του Μ. Αλεξάνδρου θα μπορούσε να είναι ο «αλαβάστρινος τάφος» στο παλιό νεκροταφείο της Αλεξάνδρειας. Ο Γάλλος αρχαιολόγος Ζακ - Ιβ Αμπερέρ, που ευτύχησε να αποκαλύψει τα περίφημα κολοσσιαία αγάλματα του Φάρου της Αλεξάνδρειας, θεωρεί ότι ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου βρίσκεται στο λατινικό νεκροταφείο της πόλης. Από την άλλη, ο Αλεξανδρινός Χάρης Τζάλας, διευθυντής του Ινστιτούτου Ελληνικών Σπουδών, πιστεύει ότι ο τάφος δεν θα βρεθεί ποτέ γιατί το μνημείο καταστράφηκε κατά τους χριστιανικούς διωγμούς, στο τέλος του 4ου - αρχές του 5ου αιώνα. Μια άλλη άποψη υποστηρίζει ότι η μεταφορά των οστών ήταν αρκετά συνηθισμένη αρχαία παράδοση και ίσως η τεφροδόχος είχε μεταφερθεί στη γενέτειρα γη. Κάπως έτσι, η φήμη έφτασε στην αρχαία Αμφίπολη των Σερρών, η οποία διεκδικεί τον ρόλο της αλεξανδρινής «Ιθάκης». Άλλωστε, σύμφωνα με τον θρύλο που κυκλοφορεί από γενιά σε γενιά στους κατοίκους της Αμφίπολης, κάπου εκεί βρίσκεται «ένας τρανός βασιλιάς».

ξη της Ατλαντίδος ήταν ένα άλυτο μυστήριο. Πού βρίσκεται το νησί που, σύμφωνα με τον Κριτία, δημιουργήθηκε από τον Ποσειδώνα; Η πόλη της Ατλαντίδος είχε χτιστεί πάνω σε ένα ηφαίστειο, έναν ορεινό κυκλικό όγκο με άφθονο νερό και βλάστηση. Αρχικά, οι κάτοικοι του νησιού ζούσαν μια ενάρετη ζωή, τιμώντας τους θεούς. Όμως η πλεονεξία και η ασέβεια τρύπωσαν στην καρδιά τους. Ο Δίας θύμωσε και καταπόντισε μέσα σε μια μέρα και μια νύχτα το νησί. Έτσι, τελειώνει η ιστορία, που ο Πλάτωνας ισχυρίζεται ότι είναι αληθινή, αλλά παραμένει τυλιγμένη στο μυστήριο. Το 1939, ο καθηγητής Σπυρίδων Μαρινάτος δημοσίευσε στην επιθεώρηση «Αρχαιότητα» τη θεωρία, σύμφωνα με την οποία η πραγματική τοποθεσία της χαμένης πολιτείας δεν ήταν κάπου στον Ατλαντικό Ωκεανό, αλλά

στο κέντρο της Μεσογείου. Η έκρηξη του ηφαιστείου (1500 π.Χ.) που κατέστρεψε τον πολιτισμό της αρχαίας Θήρας στο σημερινό νησί της Σαντορίνης, έστειλε τα παλιρροϊκά κύματα στην Κρήτη, τα οποία ισοπέδωσαν τον εξελιγμένο Μινωικό πολιτισμό. To 1966 ο καθηγητής Αντώνης Κονταράτος, με ελληνική και ξένη επιστημονική ομάδα, επισκέφτηκε τη Σαντορίνη και με ωκεανογραφικό πλοίο συγκέντρωσε στοιχεία που επιβεβαίωναν τη θεωρία του ότι η Χαμένη Ατλαντίδα ήταν στη Σαντορίνη. Τα πορίσματα δόθηκαν στη δημοσιότητα και είχαν μεγάλη απήχηση. Συνολικά πάνω από 200 τοποθεσίες σε ολόκληρη τη γη διεκδικούν την πατρότητα της μυθικής πολιτείας. Η Σαντορίνη όμως, λόγω της έκρηξης του ηφαιστείου και της απόκοσμης ομορφιάς, συγκεντρώνει τις περισσότερες προτιμήσεις ως πιθανή Ατλαντίδα.

1/8 -7/8

ποντικιart

Προβολέας 09/37

www.topontiki.gr

αρχαιολογικά μυστήρια Το μυστικό αλφάβητο της Φαιστού

Τα ανάκτορα του Μενελάου

Ο περιβόητος Δίσκος της Φαιστού χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και είναι από τα μεγαλύτερα μυστήρια της αρχαίας Ελλάδας, καθώς η ανάγνωσή του είναι μέχρι σήμερα αδύνατη. Υπάρχουν χαραγμένα πάνω του 45 διαφορετικά σύμβολα, διατεταγμένα σε 61 ομάδες, χωρισμένες μεταξύ τους με κάθετες γραμμές που πιθανώς να παραπέμπουν σε λέξεις ή φράσεις. Ο Δίσκος της Φαιστού, που είναι φτιαγμένος από πηλό, ανακαλύφθηκε στην Αγία Τριάδα της Νότιας Κρήτης, εκεί που, σύμφωνα με τους επιστήμονες, υπήρχε το «θερινό ανάκτορο» των βασιλέων της Φαιστού. Η αδυναμία αποκρυπτογράφησης του Δίσκου έδωσε τροφή σε συναρπαστικά σενάρια. Τι έγραφε, άραγε, το αρχαίο κείμενο; Πρόκειται για κάποιο ύμνο, μια προσευχή σε μια θεότητα ή μήπως είναι ένα ημερολόγιο ; Κάποιες θεωρίες υποστηρίζουν ότι ο Δίσκος συμβολίζει την εξέλιξη της ανθρώπινης φύσης και άλλοι επιστήμονες επιμένουν ότι πρόκειται για ένα θεώρημα. Δεν λείπουν και οι θεωρίες που υποστηρίζουν ότι μερικά σύμβολα δηλώνουν σχέσεις με το αστέρι Σείριο και άλλες που ισχυρίζονται ότι πρόκειται, απλώς, για ένα παιχνίδι.

Από την εποχή του Σλήμαν αναζητείται το μυκηναϊκό ανάκτορο του Μενελάου. Το εύρημα στον Αγ. Βασίλειο της Σπάρτης, που έφερε στο φως πριν από μερικά χρόνια η αρχαιολόγος Αδαμαντία Βασιλογάμβρου, πληροί όλες τις επιστημονικές προϋποθέσεις ώστε να χαρακτηριστεί ως το κέντρο του Μυκηναϊκού πολιτισμού. Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στο φως ένα μεγάλο οικοδόμημα (του 14ου αιώνα π.Χ.) που καταστράφηκε από φωτιά, με τουλάχιστον επτά δωμάτια και σημαντικά ευρήματα: ένα τροχήλατο ειδώλιο ταύρου, ψήφους από φαγεντιανή, αντικείμενα από ελεφαντόδοτο και πινακίδες της Γραμμικής Β’γραφής. Σε άλλο επίπεδο εντοπίστηκε το «δωμάτιο του συμποσίου» που αποδεικνύει τη σημαντική αυτή δραστηριότητα στην κοινωνική και πολιτική ζωή των Μυκηναίων. Σε «υψερεφές μέγα δώμα», όπως λέει ο Όμηρος («Οδύσσεια», Ραψωδία δ), δηλαδή σε «πεντάψηλο παλάτι», ζούσε ο Μενέλαος στη Σπάρτη, όταν έφτασε ο Τηλέμαχος με το άρμα του, αναζητώντας πληροφορίες για τον πατέρα του τον πολυμήχανο Οδυσσέα. Είναι σίγουρο ότι βρισκόμαστε μπροστά σε ένα σπουδαίο ανάκτορο, που μακάρι να αποδειχθεί ότι πρόκειται για το παλάτι του Μενελάου.

Ο γρίφος του Μηχανισμού των Αντικυθήρων Ήταν παραμονές Πάσχα του 1900. Τα δυο σφουγγαράδικα της Σύμης, για να αποφύγουν τον γαρμπή (δυτικό άνεμο), κατευθύνονται στα Αντικύθηρα. Το ένα από τα καΐκια έδεσε στη Βλυχάδα και κατέβασε με σκάφανδρο δύτη στις 35 οργιές για να βγάλει θαλασσινά. Σε λίγη ώρα ο δύτης έκανε σινιάλο να τον τραβήξουν επάνω. Μαζί με τις πίνες ανέβασε και το χάλκινο χέρι ενός αγάλματος. Οι δυο καπετάνιοι βούτηξαν και είδαν με τα μάτια τους αυτά που τους είχε περιγράψει ο δύτης. Ένα ναυαγισμένο πλοίο με αγάλματα, μαρμάρινα και χάλκινα, και ένα σωρό άλλα αντικείμενα διάσπαρτα, βρισκόταν καλυμμένο από λάσπη. Ύστερα από πολύμηνες προσπάθειες με δύτες και τη συνδρομή ενός βοηθητικού πλοίου, οι ψαράδες κατάφεραν να φέρουν στο φως αγάλματα, ανάμεσά τους και τον περίφημο «Έφηβο των Αντικυθήρων», του 340 π.Χ., και τα περίεργα κομμάτια από οξειδωμένο μπρούντζο που έμοιαζαν με σπασμένα γρανάζια. Ο θησαυρός του ναυαγίου μεταφέρεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Τα παράξενο χάλκινο εύρημα τραβά την προσοχή του Βαλέριου Στάη, αρχαιολόγου του μουσείου, ο οποίος αντιλαμβάνεται ότι πρόκειται για έναν σπουδαίο μηχανισμό. Τη δεκαετία του ’50, έχουμε τις πρώτες έρευνες για τον πολύπλοκο μηχανισμό της αρχαιότητας, χωρίς όμως να μπορεί να δοθεί μέχρι σήμερα απάντηση ως προς τη χρησιμό-

τητά του. Ήταν ένα αστρονομικό ρολόι; Το ότι πρόκειται για ένα όργανο που είχε να κάνει με τα ουράνια σώματα ήταν δεδομένο από πολύ νωρίς, αφού μπορούσαν να αναγνωριστούν ο ήλιος και η σελήνη στις επιγραφές του. Τι έδειχναν όμως οι κλίμακες; Σε αυτό το ερώτημα καλούνται να απαντήσουν οι επιστήμονες για να αποκωδικοποιήσουν τη λειτουργία του Μηχανισμού. Τον Απρίλιο του 2008, μια ελληνοβρετανική ομάδα, με τη συνδρομή της υψηλής τεχνολογίας, κατάφερε να επαληθεύσει τη λειτουργία του αρχαιότερου γνωστού αστρονομικού και μηχανικού υπολογιστή. Λύθηκε το μυστήριο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων; «Όχι» απαντούν οι επιστήμονες. Υπάρχουν ακόμα σκοτεινά σημεία για τον ίδιο τον Μηχανισμό και κυρίως για το πώς η ύπαρξή του αλλάζει την αντίληψή μας για την τεχνολογική πρόοδο των ελληνιστικών χρόνων. Η περιοδική έκθεση του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου «Το ναυάγιο των Αντικυθήρων – το πλοίο, οι θησαυροί, ο μηχανισμός», που θα διαρκέσει ως τις 31 Αυγούστου, αποτέλεσε αφορμή για έντονο επιστημονικό διάλογο. Ο περίφημος Μηχανισμός των Αντικυθήρων, ο πρώτος φορητός υπολογιστής της αρχαιότητας με το άλυτο μυστήριο εντυπωσίασε και προβλημάτισε τους επισκέπτες. Γιατί, σύμφωνα με τους επιστήμονες, υπάρχουν ακόμα αινίγματα που μένει να λυθούν.

Η ομηρική Ιθάκη Όταν ξύπνησε ο Οδυσσέας, δεν κατάλαβε ότι είχε φτάσει στην Ιθάκη εξαιτίας της ομίχλης. Τότε, η θεά Αθηνά τη διέλυσε και ο ομηρικός ήρωας κατάλαβε πως είχε φτάσει στην πατρίδα του. Η αναζήτηση της ομηρικής Ιθάκης έχει γίνει αφορμή για… ομηρικούς καβγάδες ανάμεσα στα νησιά που διεκδικούν τον Οδυσσέα και την πατρίδα του. Μελετητές την τοποθετούν στην Ιθάκη, άλλοι στην Κεφαλλονιά, κάποιοι στην Κέρκυρα και ο Ντέρπφελντ στη Λευκάδα. Στις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ο Γερμανός αρχαιολόγος Βίλμελμ Ντέρπφελντ, συνεργάτης του Ερρίκου Σλήμαν, διατύπωσε τη θεωρία ότι η ομηρική Ιθάκη βρίσκεται στη Λευκάδα. Ωστόσο οι ανασκαφές στην περιοχή Στενό, κοντά στο Νυδρί, αποκάλυψαν ότι τα ευρήματα δεν είναι της εποχής του Ομήρου. Δυο Έλληνες αρχαιολόγοι από το Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ο κ. Θανάσης Παπαδόπουλος και η κυρία Λίτσα Κοντορλή-Παπαδοπούλου, οι οποίοι 16 χρόνια ανασκάπτουν την περιοχή Αγ. Αθανάσιος στη Βόρεια Ιθάκη, πριν από τρία χρόνια, παρουσίασαν στην επιστημονική κοινότητα στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ανακάλυψαν το μυκηναϊκό Ανάκτορο του Οδυσσέα. Η επιστημονική κοινότητα αρνήθηκε να σχολιάσει τα ευρήματα. Ωστόσο η περιοχή Αγ. Αθανασίου στην οποία γίνονται ανασκαφές είναι απαλλοτριωμένη με απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου. Το 2006 το ζεύγος Παπαδοπούλου παρουσίασε στο αρχαιολογικό γερμανικό περιοδικό «Kadmos» πινακίδα με απεικόνιση πλοίου. Στην πινακίδα απεικονίζεται ο Οδυσσέας δεμένος στο κατάρτι, όπως αναφέρεται στην «Οδύσσεια».

Ο

τάφος του Μενελάου, η χαμένη Ατλαντίδα, η ομηρική Ιθάκη… Αρχαιολογικά μνημεία που παραμένουν πεισματικά κρυμμένα. Έτσι, αιώνες τώρα, συντηρείται μια συναρπαστική μυθολογία. Ώσπου να βρεθεί κάποιος εμπνευσμένος ερευνητής και να διαλύσει με την αρχαιολογική σκαπάνη του τον μύθο, τα αρχαιολογικά μυστήρια θα συνεχίσουν να εξάπτουν τη φαντασία όλων μας.

10/38 Βιβλίο

1/8 -7/8

ΠΟΝΤΙΚΙart

www.topontiki.gr

Βιβλία που... τροµάζουν Κάθε καυτό καλοκαίρι, η αστυνομική λογοτεχνία μάς παγώνει το αίμα. Ατρόμητοι και μελαγχολικοί ντετέκτιβ καλούνται να μας ταξιδέψουν στην ανεξάντλητη γοητεία των περιπετειών και του μυστηρίου Ξενοφών Μπρουντζάκης

Caryl Ferey: «Μαπούτσε». Μετάφραση: Αργυρώ Μακάρφ, εκδόσεις: Άγρα, σελ.: 480 Στο σύγχρονο Μπουένος Άιρες, το πτώμα μιας τραβεστί ονόματι Λους εντοπίζεται γυμνό κι ευνουχισμένο και μια νεαρή γυναίκα εξαφανίζεται. Η Ζανά, μια πεισματάρα καλλιτέχνιδα με καταγωγή από τη φυλή των Μαπούτσε («Μαπού», σημαίνει γη και «Τσε», σημαίνει άνθρωπος) και ο Ρουμπέν, ένας οργισμένος ντετέκτιβ, ερευνούν από μία υπόθεση ο καθένας τους. Η συνάντησή τους τούς οδηγεί στα φαντάσματα της δικτατορίας. Π. Ντ. Τζέιμς: «Περίπτωση δικαιοσύνης». Μετάφραση: Ερρίκος Μπαρτζινόπουλος, εκδόσεις: Καστανιώτη, σελ.: 518 Όταν η διάσημη δικηγόρος Βενέτσια Όλντριτζ αναλαμβάνει να υπερασπίσει τον Γκάρυ Ας, που κατηγορείται για τον φόνο της θείας του, όλοι πιστεύουν ότι θα προσθέσει ακόμα μια επιτυχία στο ενεργητικό της. Ωστόσο, τέσσερις εβδομάδες αργότερα, η Όλντριτζ θα βρεθεί δολοφονημένη και η αστυνομία, έκπληκτη, θα ανακαλύψει ότι οι ύποπτοι για τον φόνο της δικηγόρου είναι πολλοί: πελάτες, συνάδελφοι, η οικογένειά της – ή ακόμα και ο εραστής της. Γενς Λαπίντους: «Μη μασάς». Μετάφραση: Ξενοφών Παγκαλιάς, εκδόσεις: Ψυχογιός, σελ.: 670 Ο Μαχμούντ είναι ένας Άραβας μετανάστης στην Στοκχόλμη ο οποίος θα αναγκαστεί να ζητήσει δανεικά για να σωθεί. Ο Νίκλας, ένας βετεράνος του πολέμου στο Ιράκ, είναι αποφασισμένος να εκβιάσει τη λύτρωση μέσα από την αιματηρή εκδίκηση ανύπαρκτων εχθρών. Τέλος, ο Τούμας είναι ένας αστυνομικός μπλεγμένος στην πιο διάσημη συνωμοσία στη Σουηδία. Το «Μη μασάς» είναι η απελπισμένη κραυγή των χωρίς πανοπλία ιπποτών ενός υποκόσμου της σύγχρονης Στοκχόλμης ή κάθε άλλης μεγαλούπολης.

Sébastien Japrisot: «Μαύρα γυαλιά». Μετάφραση: Εύη Βόγκλη, εκδόσεις: Κέδρος, σελ.: 343 O Σεμπαστιέν Zαπριζό, στυλίστας της αστυνομικής λογοτεχνίας, αφηγείται την περιπέτεια μιας γυναίκας που, αναζητώντας τον ίδιο της τον εαυτό, γίνεται τραγική ηρωίδα που βιώνει μια απίστευτα δραματική και αλλόκοτη εμπειρία, κατά την οποία, σιγά-σιγά, μεταμορφώνεται σε μια περσόνα πολύ πιο επικίνδυνη και γοητευτική. Ατμοσφαιρικό νουάρ και συγχρόνως μυθιστόρημα δρόμου, γραμμένο με τη φινέτσα της γαλλικής σχολής.

Karim Miské: «Arab Jazz». Μετάφραση: Αγγελική Τσέλιου, εκδόσεις: Πόλις, σελ.: 340 Μια γειτονιά του Παρισιού. Ένα μεγάλο χωνευτήρι πολιτισμών. Μόνο ο Αχμέντ Ταρουντάν ζει κάπου παράμερα. Αίφνης, ανακαλύπτει το πτώμα της Λορά, γειτόνισσας και φίλης του, κατακρεουργημένο, να κρέμεται πάνω από το μπαλκόνι του. Καταλαβαίνει αμέσως ότι ο ίδιος αποτελεί τον ιδανικό ύποπτο. Η φρίκη αυτή τον ξυπνάει από τον λήθαργό του και αποφασίζει να συνεργαστεί με τους δύο αστυνόμους που έχουν αναλάβει την υπόθεση: τη φλογερή Ρασέλ Κουπφερστάιν και τον Ζαν Αμλό, από τη Βρετάνη. Οι τρεις τους όμως έχουν τα στοιχεία που χρειάζονται για να λυθεί το μυστήριο αυτού του θανάτου.

Camilla Lackberg: «Το παιδί από τη Γερμανία». Μετάφραση: Γρηγόρης Κονδύλης, εκδόσεις: Μεταίχμιο, σελ.: 624 Ήρθε η ώρα ο επιθεωρητής Πάτρικ να εγκαταλείψει την ενεργό δράση. Παίρνει, λοιπόν, άδεια πατρότητας, ώστε η αγαπημένη του Ερίκα να αφοσιωθεί επιτέλους στη συγγραφή του καινούργιου της βιβλίου. Ωστόσο, τα ημερολόγια της μητέρας της από τα χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, που πρόσφατα ανακάλυψε, την έχουν αναστατώσει. Παράλληλα, ο Πάτρικ θα βρεθεί μπλεγμένος όταν στη Φιελμπάκα θα γίνει ένας φόνος. Η λύση δεν μπορεί παρά να κρύβεται στο παρελθόν, καθώς και τα δύο θύματα ανήκαν στον φιλικό κύκλο της μητέρας της Ερίκα.

Jo Nesbo: «Η λεοπάρδαλη». Μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη, εκδόσεις: Μεταίχμιο, σελ.: 798 Στο βιβλίο αυτό ο Χάρι Χόλε βρίσκεται αντιμέτωπος με τους σκοτεινότερους δαίμονές του. Προσπαθώντας να ξεπεράσει τον τραυματισμό που υπέστη κατά την εξιχνίαση της υπόθεσης του Χιονάνθρωπου, καταφεύγει στο Χονγκ Κονγκ και στην παρηγοριά του οπίου. Στο μεταξύ, στο Όσλο, δύο γυναίκες βρίσκονται νεκρές. Τα αντανακλαστικά του Χάρι ενεργοποιούνται και αναλαμβάνει ενεργό ρόλο στην έρευνα, αν και δεν υπάρχουν και πολλά στοιχεία. Αntonio Hill: «Έγκλημα στη Βαρκελώνη». Μετάφραση: Μαρία Παλαιολόγου, εκδόσεις: Πατάκη, σελ.: 430 Για τους επισκέπτες, η Βαρκελώνη είναι μια φιλόξενη, γοητευτική, σύγχρονη πόλη. Κι όμως, διατηρεί πολλές καλά κρυμμένες συνήθειες, ανθρώπους, γειτονιές ολόκληρες...

Σ’ αυτή την πόλη με τα πολλά πρόσωπα, ο γεννημένος στην Αργεντινή επιθεωρητής Έκτορ Σαλγάδο πρέπει να αναθεωρήσει τη ζωή του: έκλεισε τα σαράντα, η γυναίκα του τον άφησε, έχει μια δύσκολη σχέση με τον γιο του και οι συνθήκες στη δουλειά δεν είναι οι καλύτερες... Μοναδικό καταφύγιό του ο κινηματογράφος, το αληθινό του πάθος...

William Ryan: «Το ματωμένο λιβάδι». Μετάφραση: Φωτεινή Πίπη, εκδόσεις: Διόπτρα, σελ.: 415 Στον χώρο γυρισμάτων μιας ταινίας στην Ουκρανία, έχει βρεθεί νεκρή η Μαρία Αλεξάντροβνα Λένσκαγια, υποδειγματική Σοβιετική πολίτης. Ο Κόρολεφ καλείται να διερευνήσει την υποτιθέμενη αυτοκτονία. Όταν ο ντετέκτιβ καταφθάνει στα σκηνικά της ταινίας «Το Ματωμένο Λιβάδι», δεν αργεί να συνειδητοποιήσει ότι πολλά είναι αυτά που κρύβονται πίσω από τον θάνατο της Λένσκαγια... Καρίν Σλότερ: «Ρήξη». Μετάφραση: Χρήστος Καψάλης, εκδόσεις: Ψυχογιός, σελ.: 504 Όταν η Αμπιγκέιλ Καμπάνο επιστρέφει στο σπίτι της, στην Ατλάντα, βρίσκεται αντιμέτωπη με ένα συμβάν που ξεπερνά τους χειρότερους εφιάλτες της: Η έφηβη κόρη της κείτεται νεκρή. Ένας άντρας στέκεται ακόμα πάνω από το πτώμα του κοριτσιού κρατώντας ένα αιματοβαμμένο μαχαίρι. Η πάλη που θ’ ακολουθήσει αλλάζει για πάντα τη ζωή της Αμπιγκέιλ. Η τοπική αστυνομία που αναλαμβάνει την υπόθεση κάνει ένα σοβαρό λάθος το οποίο όχι μόνο υπονομεύει την πορεία της έρευνας αλλά θέτει και σε κίνδυνο τη ζωή ενός νεαρού κοριτσιού. Τζέιμς Ελρόι: «Οι δρόμοι του δολοφόνου». Μετάφραση: Τάκης Αθανασόπουλος, εκδόσεις: Καστανιώτης, σελ.: 400 Ο Μάρτιν Πλάνκετ, ιδιοφυές και ατσάλινο πνεύμα, σκοτεινή και ανηλεής ψυχή, είναι προϊόν της εποχής του. Με τις εγκληματικές του τάσεις σφυρηλατημένες μέσα στην υστερία του Λος Άντζελες μετά τις σφαγές του Τσαρλς Μάνσον, ο Πλάνκετ φτάνει στο Σαν Φρανσίσκο και παραδίδεται στα άγρια και φρικαλέα ένστικτά του, ανακαλύπτοντας την αληθινή κλίση του ως τέλειου φονιά. Έτσι, ξεκινάει τη δεκαετή αιματοβαμμένη διαδρομή του, σκορπίζοντας τον τρόμο και τον θάνατο, μέσα από μια εξαντλητική εξωτερική περιπλάνηση και μια εξίσου εφιαλτική εσωτερική διερεύνηση του σατανικού εγώ του.

1/8 -7/8

ποντικιart

Μoυσική 11/39

www.topontiki.gr

ΑστικΗ γεωγραφια

Η Γιώργος Ψάχος

Το «Χίλτον» έγινε 50 ετών Η ιστορία του «Χίλτον» είναι πολύ ελληνική: χτυπήθηκε στην εποχή του, αναγνωρίστηκε αργότερα. Και σήμερα δεν μπορούμε να διανοηθούμε το κέντρο της Αθήνας χωρίς τη στιβαρή του σιλουέτα, αυτήν που κατηγορήθηκε κάποτε για αλαζονεία ή ανταγωνισμό απέναντι στην παντοδυναμία του Ιερού Βράχου στον αττικό ορίζοντα. Όμως το «Χίλτον» δεν ήταν προϊόν μιας αμφιλεγόμενης πολιτικο-οικονομικής συναλλαγής στα πρώτα άγουρα χρόνια της μεταπολεμικής Ελλάδας. Ακόμα κι αν υπήρξαν σκιές, κανείς δεν το θυμάται: οι λεπτομέρειες του «πώς» και του «γιατί» (στις αρχές του 1957, η τότε κυβέρνηση αποδέχθηκε την πρόταση του εφοπλιστή Απόστολου Πεζά, καθώς και του Κόνραντ Χίλτον, για την ανέγερση ενός μεγάλου, πολυτελούς ξενοδοχείου στην Αθήνα και, λίγους μήνες αργότερα, η Κυβερνητική Οικονομική Επιτροπή αποφάσισε την παραχώρηση στον κ. Πεζά έκτασης 16.000 πήχεων αντί 750.000 δολαρίων) βρίσκονται κάπου ξεχασμένες μαζί με τη σκόνη της Ιστορίας. Πάνω και πέρα από την αρχιτεκτονική του, που υπέγραψαν ο Εμμανουήλ Βουρέκας, ο Προκόπης Βασιλειάδης και ο Σπύρος Στάικος, το «Χίλτον» εξέφρασε καλύτερα από κάθε άλλο κατασκευαστικό επίτευγμα την εποχή του: το μέγεθος και το εκτόπισμά του στο μάλλον επαρχιακό κέντρο της ήσυχης πρωτεύουσας της Ανατολικής Μεσογείου που ήταν η Αθήνα στα τέλη της δεκαετίας του ’50, αποτέλεσε την πιο ισχυρή δήλωση πίστης στο μέλλον που αναπόφευκτα ερχόταν. Η Αθήνα χτυπούσε γενναία την πόρτα της τουριστικής βιομηχανίας και μαζί ανοιγόταν στον κόσμο. Μπορεί με τα σημερινά μάτια εκείνο το «μέλλον» να αντιμετωπίζεται συγκαταβατικά και με μεγάλες δόσεις συναισθηματισμού. Αλλά ας κάνουμε τον κόπο να ρωτήσουμε τι σήμαινε για τους εικοσάρηδες και τους τριαντάρηδες του 1960 ο «αλαζονικός» όγκος του «Χίλτον» που υψωνόταν με αυθάδεια λίγα μόλις μέτρα από τα «χαμόσπιτα» της Καισαριανής. Αν και ανήκει στην τυπολογία των μεγάλων κοσμοπολίτικων ξενοδοχείων, το αθηναϊκό «Χίλτον» δεν ήταν «ένα ακόμα Χίλτον». Όπως εύστοχα έχει επισημανθεί, η εξωτερική, κυρίως, μορφή του επιχείρησε να φέρει κοντά το μοντέρνο και το κλασικό, ενώ η χρήση του πεντελικού μαρμάρου και οι μνημειώδεις ανάγλυφες συνθέσεις του ζωγράφου Γιάννη Μόραλη, με την αρχαϊκή τους θεματολογία, σε βεβαιώνουν ότι βρίσκεσαι στην Ελλάδα. Φέτος το «Χίλτον» συμπληρώνει 50 χρόνια ζωής. Και είναι η πιο κατάλληλη στιγμή να σηκώσουμε τα ποτήρια με τη σαμπάνια ψηλά αφήνοντας πίσω άχρηστες, πλέον, φιλονικίες. Δημήτρης Ρηγόπουλος

3

Η μακροβιότερη εκπομπή του MTV παραδόξως δεν είναι μουσική, αλλά ριάλιτι! Το «The Real World» βρίσκεται στον αέρα από το 1992 και λαμβάνει χώρα σε πόλεις των Ηνωμένων Πολιτειών και πιο σπάνια της Ευρώπης. Το πρόγραμμα ακολουθεί τις ζωές οκτώ ανθρώπων ηλικίας 18-25 και τη συμβίωσή τους σε ένα σπίτι για ένα διάστημα αρκετών μηνών.

3

Το ελληνικό MTV (MTV Greece) μεταδίδεται στους δέκτες μας εδώ και πέντε χρόνια, από την 1η Σεπτεμβρίου του 2008, και είναι η 36η ευρωπαϊκή εκδοχή του γνωστού μουσικού καναλιού. Το περιεχόμενο και η μορφή του παραμένουν πιστά στα αμερικανικά πρότυπα, το κανάλι όμως φροντίζει παράλληλα να παρακολουθεί στενά και την ελληνική νεανική πραγματικότητα και μόδα.

ετάλλαξη του «I love my MTV». Αυτό ήταν ένα από τα παλαιότερα σλόγκαν του καναλιού, που εξέπεμψε σήμα για πρώτη φορά την 1η Αυγούστου του 1981, αμφισβητώντας την κυριαρχία του ραδιοφώνου. Τριάντα δύο χρόνια μετά, το «Μ» δεν σημαίνει μόνο «Μουσική» αλλά και... reality show Το πρώτο βιντεοκλίπ που πρόβαλε ποτέ το μουσικό κανάλι, το θυμούνται μόνο όσοι είναι εξπέρ στο Trivial Pursuit. Την εγκαθίδρυση ενός τριακονταετούς και βάλε τηλεοπτικού… κατεστημένου σήμανε το τραγούδι των Buggles με τίτλο «Video Killed the Radio Star». Εσκεμμένο; Σίγουρα. Προφητικό; Εν μέρει. Διότι στην πολυετή παρουσία του στις οθόνες μας, το MTV όσο μας καθήλωσε, άλλο τόσο μας απογοήτευσε, με αποτέλεσμα να στρέφουμε ξανά τα… αυτιά μας στα ερτζιανά και τους Dj’s, με σκοπό να ακούσουμε μουσική χωρίς «διαλείμματα». Τα διαλείμματα αυτά στο MTV μεταφράζονται σε ριάλιτι και εκπομπές χωρίς μουσικό περιεχόμενο. Τα μουσικά βιντεοκλίπ κινδυνεύουν να αναχθούν σε είδος υπό εξαφάνιση. Μόνο αν αποφασίσετε να… βρικολακιάσετε, μπορεί και να πετύχετε πέντε τραγούδια στη σειρά. Η επέτειος των τριάντα ετών πέρασε, οπότε ας αφήσουμε τις κολακείες. Γιατί βγάζει κανείς αφρούς από το στόμα με τα προγράμματα που παρελαύνουν τα τελευταία χρόνια. Δεκαεξάχρονες με παιδί («Teen Mom»), το διαβόητο «Jersey Shore» με τους ηλιοκαμένους Ιταλοαμερικανούς-ίδες, το «Punk’d», με τον Άστον Κούτσερ να προσπαθεί να δικαιολογήσει τον λόγο ύπαρξής του στις οθόνες, σαχλοεκπομπές κουτσομπολιού, είναι θεάματα που σε κάνουν να αναρωτιέσαι πού χάθηκαν οι καλές εποχές του Music Television.

Όταν ακόμα υπήρχε ρομαντισμός Ακόμα και στο MTV όμως, υπήρξαν κάποτε ρομαντικές ψυχές. Το κανάλι είχε δημιουργηθεί με συγκεκριμένη αποστολή. Όλοι άλλωστε ήθελαν να βλέπουν μουσικά κλιπ 24 ώρες την ημέρα, 7 μέρες την εβδομάδα, με μόνη ενδιάμεση «ενόχληση» τους (κατά τα άλλα, συμπαθέστατους) Vj’s, ή αλλιώς Βίντεο Τζόκεϊ (ένα είδος τηλεοπτικού Dj). Ακόμα αναπολούν κάποιοι τη γλυκύτατη φιγούρα της Μάρθα Κουίν, η οποία ήταν από τους πρώτους βίντεο τζόκεϊ, μαζί με τους Μαρκ Γκούντμαν, Νίνα Μπλάκγουντ, Άλαν Χάντερ και Τζέι-Τζέι Τζάκσον. Η εκπομπή «MTV News», από την άλλη, ήταν αυτό ακριβώς που ζητούσε το κοινό. Νέα και ειδήσεις αποκλειστικά γύρω από τη μουσική, με τον Κερτ Λόντερ να μετατρέπεται σε εμβληματική φιγούρα για την εκπομπή και το κανάλι. Ο Λόντερ, δε, ήταν αυτός που μετέδωσε πρώτος την είδηση του θανάτου του Κερτ Κομπέιν, δείγμα τού πόσο «μέσα» στα πράγματα ήταν το MTV. Ο φρόντμαν των Nirvana μάλιστα είχε κοσμήσει με την παρουσία του μια από τις μακροβιότερες και μακράν ποιοτικότερες εκπομπές, το «MTV Unplugged», όπου καλλιτέχνες

του χώρου έδειχναν μια πιο ακουστική πλευρά τους. Η ίδια εκπομπή σήμερα δεν έχει καμία σχέση με το real deal της δεκαετίας του ’90.

Όλοι οι καλοί χωρούσαν Το MTV για ένα μεγάλο διάστημα δεν ήθελε να δυσαρεστήσει κανέναν και τους σεβόταν όλους. «Άκουγε» τι ήθελε το κοινό, αλλά δεν έμπαινε στην παγίδα τού να προβάλει μόνο ό,τι ήταν χιπ, τρέντι, ψαγμένο ή ό,τι ορολογία μπορεί να σκεφτεί κανείς. Στα ντουζένια του (80’s,90’s), κανένα μουσικό είδος δεν έμεινε παραπονεμένο. Το alternative γράπωσε ένα κομμάτι της τηλεοπτικής πίτας («Alternative Nation» ’92-’96), ενώ το χιπ-χοπ, η ραπ και η μέταλ κέρδισαν την προβολή που τους άξιζε με τα «Yo! MTV Raps» (’88-’95) και «Headbangers Ball» (’87-’95). Πρώτο το κανάλι μυρίστηκε την Beavis and butt head άνοδο της ποπ και της ηλεκτρονικής μουσικής στα τελη του ’90 με ανάλογες προβολές και εκπομπές. Αλλά από τις καλύτερες στιγμές του καναλιού ήταν όταν έβαζε στη θέση του οδηγού τους ίδιους τους θεατές, με εκπομπές που ένιωθες «καναλάρχης» για πάνω από μία ημέρα. Εν αρχή ην το «Dial MTV» (’86-’96) και αργότερα το επιτυχημένο «Total Request Live» (’98-’08) ή «TRL», όπως έγινε γνωστό, με τον Κάρσον Ντέιλι ως παρουσιαστή. Εσύ διάλεγες τα τραγούδια, εσύ διαμόρφωνες τα προγράμματα και ήταν η απάντηση στις κατά καιρούς κατηγορίες ότι το MTV… ξεχνούσε να παίζει βιντεοκλίπ.

Κι ύστερα ήρθε η… κατρακύλα Η γενική… πτώση βέβαια ήρθε στα μέσα της δεκαετίας του 2000, μια περίοδο που στο MTV αποφάσισαν να «εκμοντερνιστούν». Οι έρευνές τους τούς οδήγησαν στο συμπέρασμα πως ο κόσμος προτιμά να σπαταλά τον χρόνο του στο κανάλι βλέποντας ριάλιτι, που, αν και ήταν δοκιμασμένη συνταγή («The Real World», «True Life»), δεν έβγαιναν με τη σέσουλα. Έκτοτε πολλά τηλεοπτικά προϊόντα («Jersey Shore», «Jackass», «Punk’d», «MADE», «Pimp My Ride» κ.λπ.) έριξαν αισθητά το ήδη σε αρνητική τροχιά επίπεδο του καναλιού. Φτάσαμε λοιπόν να ικετεύουμε για επαναλήψεις του καλύτερου animated διδύμου στον πλανήτη, τους «Beavis and Butthead», να ψάχνουμε στο YouTube τη Μαντόνα να τραγουδά το «Like a Virgin» στα «MTV Video Music Awards» του 1984 και να χαζεύουμε αξέχαστα βίντεοκλιπ στα… θυγατρικά κανάλια VH1 και MTV2.

12/40 Σινεμά

1/8 -7/8

ποντικιart

www.topontiki.gr

Σ το π κ α ρ ε ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΒΡΑΝΑΣ

Iστορίες ελληνικής βίας στη Βενετία Πριν από αυτόν ήταν ο Παναγιωτόπουλος με το «Delivery», ο Λάνθιμος με τις «Άλπεις» και η Τσαγγάρη με το «Attenberg». Τη μικρή αλλά πετυχημένη παράδοση των ελληνικών ταινιών στο Φεστιβάλ Βενετίας συνεχίζει τώρα ο Αλέξανδρος Αβρανάς με τη δεύτερη μεγάλου μήκους ταινία του «Miss Violence», που θα έχει την τιμή να διαγωνιστεί για το Χρυσό Λιοντάρι. Ο Αβρανάς, που δραστηριοποιείται και στα εικαστικά, επανέρχεται στο κινηματογραφικό προσκήνιο δυναμικά, με τη στήριξη της πανίσχυρης πλέον (και διεθνώς, αφού βρίσκεται πίσω από το «Πριν τα μεσάνυχτα» του Λινκλέιτερ και το «Only lovers left alive» του Τζάρμους) Faliro House του Χρήστου Κωνσταντακόπουλου. Όπως αρκετοί θα θυμούνται, το κινηματογραφικό ντεμπούτο του Αβρανά με τίτλο «Without» υπήρξε μια ευκαιρία κερδισμένη και χαμένη την ίδια στιγμή: κερδισμένη επειδή έφυγε με επτά κρατικά βραβεία από τη Θεσσαλονίκη, χαμένη επειδή ο εν λόγω θρίαμβος αποτέλεσε τη σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι της αγανάκτησης εναντίον των αδιαφανών μεθόδων στη μοιρασιά της πίτας των βραβείων. Κάπως έτσι, το όνομα του Αβρανά είχε την ατυχία να συνδεθεί με ένα ολόκληρο γερασμένο καθεστώς, που ήταν καιρός να δεχτεί επίθεση από το περίφημο κίνημα της «Ομίχλης» και να αντικατασταθεί από την Ακαδημία Κινηματογράφου. Ίσως να του πήρε λίγο χρόνο, όμως ο Αβρανάς κατάφερε να αποτινάξει τη φανατική ρετσινιά μιας persona non grata και να επιστρέψει με μια ιστορία γύρω από την ανείπωτη βία και τα συγκαλυμμένα μυστικά στους κόλπους μιας ελληνικής οικογένειας. Στο «Miss Violence», όλα ξεκινούν από την πτώση της 11χρονης Αγγελικής από το μπαλκόνι την ημέρα των γενεθλίων της. Τι θα μπορούσε να ωθήσει ένα μικρό κορίτσι στην πιο οριακή ανθρώπινη πράξη; Γιατί η οικογένειά της επιμένει ότι επρόκειτο για ατύχημα και όχι για αυτοκτονία; Ο θάνατος του κοριτσιού θα ανοίξει πόρτες καλά κλειδωμένες, σε μια ταινία που ήδη κερδίζει τις εντυπώσεις από τις εικόνες του τρέιλερ. Κι απ’ ό,τι φαίνεται, η σκληρή πρώτη επαφή του Αβρανά με το ελληνικό σινεμά θα τον βγάλει όχι μόνο πιο δυνατό, αλλά και δημιουργικά ωριμότερο. Περισσότερα στη Βενετία. Κωνσταντίνος Σαμαράς

«This is the end»

Ερωτήματα για τον Ναι, η αγάπη και ο έρωτας κυριαρχούν ως θέματα στις ταινίες αυτής της εβδομάδας. Εμείς, πάντως, ψηφίζουμε το παράνομο ζευγάρι που πρωταγωνιστεί στο έξοχο «Ασανσέρ για δολοφόνους» του Λουί Μαλ Κωνσταντίνος Σαμαράς

This is the end Σκηνοθεσία: Σεθ Ρόγκεν, Έβαν Γκόλντμπεργκ Πρωταγωνιστούν: Τζέιμς Φράνκο, Σεθ Ρόγκεν, Ντάνι ΜακΜπράιντ

Το να παρακολουθείς μια παρέα κινηματογραφικών σταρ που υποδύονται τους εαυτούς τους καθώς γύρω τους μαίνεται το τέλος του κόσμου είναι a priori πιο ενδιαφέρον από το να χαζεύεις πέντε «ανώνυμους» χαρακτήρες στην ίδια συνθήκη. Απαραίτητος όρος για να αποδειχθεί το πείραμα πετυχημένο, οι διάσημοι πρωταγωνιστές να μην αντιμετωπιστούν με μηδενική πολιτική ορθότητα. Ο Σεθ Ρόγκεν και ο, συν-σεναριογράφος του στο «Superbad», Έβαν Γκόλντμπεργκ το γνωρίζουν παραπάνω από καλά και στο σκηνοθετικό This is the end òòò τους ντεμπούτο ωθούν τους γνωστούς τοις πάσι φίλους τους σε ένα Διάσημοι υποδύονται τους εαυτούς τους, και γύρω ντελίριο ασεβούς αυτο-έκθεσης και καφρίλας. Κλείνοντας το μάτι (και τους έρχεται το τέλος του κόσμου, σε μια απολαυκαμιά φορά ξορκίζοντάς τις) στις ίδιες τις κωμωδίες που τους έκαναν στικά ασεβή κινηματογραφική πλάκα διάσημους, οι διάσημοι ήρωες του «This is the end» μπερδεύουν απολαυστικά το «καλό» με το «κακό» χιούμορ, όπως και την όποια πραγματικότητά τους με τη δημόσια εικόνα τους. Επιφανειακό και αυτο-αναφορικό, το φιλμ των Ρόγκεν και Γκόλντμπεργκ είναι πάνω απ’όλα εξωφρενικά αστείο.

Ανοιχτή καρδιά Σκηνοθεσία: Μαριόν Λεν Πρωταγωνιστούν: Ζιλιέτ Μπινός, Έντγκαρ Ραμίρεζ, Ιπολίτ Ζιραρντό

Αλέξανδρος Αβρανάς

Έπειτα από δέκα χρόνια κοινής ζωής, ο έρωτας μεταξύ της Μίλα και του Χαβιέ μοιάζει απόλυτος και ανίκητος. Καρδιολόγοι που χειρουργούν από κοινού σε αγαστή συνεργασία, εραστές που βιώνουν όλες τις απολαύσεις με ασίγαστο πάθος. Όλα αυτά μέχρι τη στιγμή που η Μίλα μένει έγκυος και η ισορροπία του ζευγαριού πληγώνεται ριζικά. Διασκευάζοντας ελεύθερα το μυθιστόρημα του Ματιάς Ενάρ «Ανεβαίνοντας Ανοιχτή καρδιά òò τον Ορινόκο», η Μαριόν Λεν διαθέτει μια αρκετά πρωτότυπη συνΈνα αιωνίως ερωτευμένο ζευγάρι καρδιοχειρουρθήκη για να εξερευνήσει τα συστατικά και την εύθραυστη φύση του γών διαταράσσεται από την εγκυμοσύνη, σε ένα μεγάλου έρωτα. Τα ερωτήματα που θέτει, δεν είναι αδιάφορα, και δράμα εκ πρώτης όψεως ενδιαφέρον, αλλά ελάχισυχνά η συνύπαρξη των Ζιλιέτ Μπινός - Έντγκαρ Ραμίρεζ μαγνητίζει, στα πειστικό όμως η γενικότερη εικόνα της «Ανοιχτής καρδιάς» κινείται δυστυχώς

1/8 -7/8

ποντικιart

Σινεμά 13/41

www.topontiki.gr

«Ασανσερ για δολοφονους»

òòòòò Εξαιρετική òòòò Πολύ καλή òòò Καλή òò Βλέπεται ò Μέτρια ò Μην τη δείτε

«ερωτας ειναι…»

«Η διπλη ζωη της Βερονικα»

Οι εταιρείες διανομής φέρουν την ευθύνη για έκτακτες αλλαγές στις ημερομηνίες προβολής των ταινιών.

έρωτα ζητούν απαντήσεις στα επίπεδα τεχνητής υστερίας που προσπαθεί να σερβιριστεί ως υψηλή τραγωδία. Εξίσου τεχνητή και η διέξοδος που προσφέρει στο συζυγικό δράμα η Μαριόν Λεν, ενδιαφερόμενη περισσότερο για μια φαντεζί λύση παρά για μια οργανική διέξοδο στη σύγκρουση των ηρώων.

Έρωτας είναι… Σκηνοθεσία: Σουζάνε Μπίερ Πρωταγωνιστούν: Πιρς Μπρόσναν, Τρίνε Ντίρχολμ, Σεμπάστιαν Γιέσεν Όποιος αναζητά μια καθησυχαστικά προβλέψιμη αισθηματική ιστορία για τις ρομαντικές νύχτες του καλοκαιριού, στο «Έρωτας είναι…» της Σουζάνε Μπίερ θα βρει αυτό ακριβώς που ψάχνει. Η συνάντηση δύο πενηντάρηδων στην ειδυλλιακή Ιταλία θα τους δώσει την ευκαιρία να ξαναφτιάξουν τη ζωή τους, να αποδείξουν ότι ποτέ δεν είναι αργά για μια δεύτερη ευκαιρία και όλα τα σχετικά. Και η εκ Δανίας ορμώμενη Μπίερ («Μετά τον γάμο», «Ανοιχτές καρδιές») θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι είναι ικανή να πασπαλίσει μια αρχετυπική χολιγουντιανή φόρμουλα με λίγο «ευρωπαϊκό» Έρωτας είναι… òò πνεύμα, ό,τι κι αν σημαίνει αυτό για τον καθένα. Στην περίΕκείνη, εκείνος, η Ιταλία και ο έρως που χρόνια πτωση του «Έρωτας είναι…», σημαίνει πως μια ταινία που δεν κοιτά, σε μια ρομαντική κομεντί, κατ’επίφαση θα ήθελε να έχει δημιουργική υπογραφή μένει ουσιαστικά ευρωπαϊκή, που αναπαράγει την προβλέψιμη καθηλωμένη στα σχήματα της ρομαντικής κομεντί, ξεπερχολιγουντιανή φόρμουλα νώντας τα μόνο στις ανώδυνες λεπτομέρειες.

Όλα για την αγάπη Σκηνοθεσία: Τζος Μπουν Πρωταγωνιστούν: Γκρεγκ Κίνιαρ, Τζένιφερ Κόνελι, Λίλι Κόλινς, Λόγκαν Λέρμαν Ένας συγγραφέας που παρακολουθεί μανιωδώς την πρώην σύζυγό του, ενώ ταυτόχρονα ενθαρρύνει τις συγγραφικές ανησυχίες των δύο παιδιών του, θα μπορούσε να προσφέρει υλικό για ένα εξαιρετικά «λογοτεχνίζον» φιλμ. Το μόνο που πραγματικά προσφέρει ο Τζος Μπουν με το «Όλα για την Όλα για την αγάπη òò αγάπη» είναι ένα οικογενειακό δράμα όπως όλα τα άλλα, Ο εξαιρετικός Γκρεγκ Κίνιαρ στον ρόλο συγγραφέα δημιουργικά τελματωμένου και μόνιμα κολλημέπου χειρίζεται τα περισσότερα από τα διλήμματα των πρωνου με την πρώην, σε ένα οικογενειακό δράμα που ταγωνιστών με μάλλον άγαρμπο και βιαστικό τρόπο. Κρίμα, δεν αναζητά τίποτα το διαφορετικό αφού υπό άλλες συνθήκες το δίδυμο Κίνιαρ - Κόνελι θα μπορούσε να λάμψει.

Κάτσε φρόνιμα Σκηνοθεσία: Κρεγκ Ζισκ Πρωταγωνιστούν: Τζούλιαν Μουρ, Γκρεγκ Κίνιαρ, Νάθαν Λέιν, Λίλι Κόλινς Η Τζούλιαν Μουρ ως καθηγήτρια Λογοτεχνίας σε μια μικρή πόλη συναντιέται με έναν παλιό της μαθητή, που περιφέρει ένα αδίκως υποτιμημένο θεατρικό έργο. Αυτό που θα ακολουθήσει

περιέχει πολλές αναφορές στις μεγάλες λογοτεχνικές ιστορίες, χωρίς όμως ποτέ να συνθέτει μία. Ρηχό ως δράμα και εντελώς στεγνό ως κωμωδία, το «Κάτσε φρόνιμα» καταλαβαίνει πολύ λιγότερα για την κεντρική του ηρωίδα απ’ό,τι η τρομερά έμπειρη και πάντα ενδιαφέρουσα Τζούλιαν Μουρ.

Κάτσε φρόνιμα òò Καθηγήτρια Λογοτεχνίας συναντά τον καλλιτεχνικά ανήσυχο πρώην μαθητή της, σε μια άχρωμη δραμεντί που αξίζει κυρίως για την Τζούλιαν Μουρ

Η διπλή ζωή της Βερόνικα Σκηνοθεσία: Κριστόφ Κισλόφσκι Πρωταγωνιστούν: Ιρέν Ζακόμπ, Χαλίνα Γκριγκλαζέφσκα, Φιλίπ Βολτέρ, Σαντρίν Ντιμά Η Βερόνικα ζει στην Πολωνία, η Βερονίκ στη Γαλλία. Χωρίς να γνωρίζονται, ενώνονται με ένα αόρατο, αλλά δυνατό νήμα, που ο Κριστόφ Κισλόφσκι μας επιτρέπει να εντοπίσουμε και να ερμηνεύσουμε με το προσωπικό μεταφυσικό φίλτρο που τοποθετούμε στην πραγματικότητα. Η διπλή ζωή της Βερόνικα Ο άνθρωπος ως μαριονέτα αφημένη σε άγνωστα òòòò χέρια, η ταυτότητα ως αντικείμενο μιας αφήγησης Δύο άγνωστες, αλλά όμοιες γυναίκες με εναλλακτικά μονοπάτια, η ελευθερία ως οριακή ενώνονται από άγνωστες δυνάμεις και σχεδόν αβάσταχτη κατάσταση με πολύ ακριβό του πεπρωμένου και ο Κισλόφσκι τίμημα – ο Κισλόφσκι βουτά στα πιο βαθιά νερά παραδίδει μαθήματα στοχασμού διά του στοχασμού και σώζεται από την ποίηση και της ποίησης τον οίστρο των εικόνων του, τη μουσική του Πράισνερ και την Ιρέν Ζακόμπ στην καλύτερη στιγμή της καριέρας της.

Ασανσέρ για δολοφόνους Σκηνοθεσία: Λουί Μαλ Πρωταγωνιστούν: Ζαν Μορό, Μορίς Ρονέ, Ζορζ Πουζουλί, Λίνο Βεντούρα Πατώντας με το ένα πόδι στο φιλμ νουάρ και με το άλλο στην επερχόμενη κινηματογραφική ανανέωση της νουβέλ βαγκ, ο Λουί Μαλ παρακολουθεί ένα ζευγάρι παράνομων εραστών καθώς το τέλειο έγκλημα που είχαν καταστρώσει, αρχίζει να μπάζει νερά. Η Ζαν Μορό στον πρώτο Ασανσέρ για δολοφόνους ρόλο που στέκεται αντάξιος του μαγνητισμού της, òòòò η ασπρόμαυρη φωτογραφία του Ανρί Ντεκά σε Παράνομο ζευγάρι βλέπει τα δολοκάνει να νομίζεις ότι το Παρίσι είναι μια πόλη βγαλφονικά του σχέδια να παγιδεύονται σε μένη από νουάρ φαντασιώσεις, ενώ η μουσική ένα ασανσέρ. Ατμόσφαιρα, βλέμματα και μουσική που γοητεύουν μέχρι του Μάιλς Ντέιβις είναι μια ταινία από μόνη της. Ο θανάτου ορισμός της ατμοσφαιρικής απόλαυσης παντός καιρού.

14/42 Επτά

1/8 -7/8

ποντικιart

www.topontiki.gr

ΠΕΜΠΤΗ 1.8 Από το Νεστόριο στον Σαρωνικό ◗ Το 35o River Party συνεχίζει δυναμικά με προσκεκλημένους τούς James, Νατάσσα Μποφίλιου, Υπόγεια Ρεύματα, Θάνο Ανεστόπουλο, Mikael Delta, Πάνο Μουζουράκη, The Burning Sticks κ.ά. Ιnfo: Νεστόριο Καστοριάς, είσοδος: 20 ευρώ, www.riverparty.org. ◗ Οι Ιmam Baildi έρχονται στο Φουγάρο του Ναυπλίου για να πειράξουν παλιά λαϊκά και ρεμπέτικα τραγούδια και να παρουσιάσουν τα νέα τους κομμάτια, τα οποία θα κυκλοφορήσουν στα τέλη του 2013. Info: Φουγάρο Ναυπλίου, είσοδος: 10 ευρώ, στις 21.00. ◗ Διάσημα έργα του παγκόσμιου ρεπερτορίου φιλοξενεί το 3ο Φεστιβάλ Μουσικής Δωματίου Σαρωνικού. Νέοι βραβευμένοι μουσικοί από όλο τον κόσμο παρουσιάζουν σήμερα το «Τρίο με πιάνο σε ντο ελάσσονα Op.1 No. 3» του Μπετόβεν, το «Κουαρτέτο με πιάνο No.1 σε σολ ελάσσονα, Κ 478» του Μότσαρτ και το «Κουιντέτο εγχόρδων No. 1 σε λα μείζονα, Op. 18» του Μπαρτόλντι.

Info: Πόρος, Αμφιθέατρο Συγγρού, είσοδος: 5 & 10 ευρώ, στις 21.00.

«το ποντικι»

προτείνει...

Επιμέλεια: Βίκυ Λεβαντή (v.levanti@hotmail.com)

ΔΕΥΤΕΡΑ 5.8 Εκθέσεις σε Μήλο και Αθήνα

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2.8 Ο «Κύκλωπας» στην Επίδαυρο ◗ Με τον περίφημο «Κύκλωπα» του Ευριπίδη ανοίγει ο Αύγουστος στην Επίδαυρο. Το σατυρικό δράμα, το μοναδικό που φτάνει ακέραιο ώς τις μέρες μας, πραγματεύεται τις περιπέτειες του Οδυσσέα και των συντρόφων του, τη στιγμή που καταφτάνουν στο νησί των Κυκλώπων. Σκηνοθετεί ο Βασίλης Παπαβασιλείου. Παίζουν: N. Καραθάνος, Δ. Πιατάς, Ν. Χατζόπουλος. Info: Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου, 2 & 3 Αυγούστου, είσοδος: 13, 20, 40, 50 ευρώ, στις 21.00.

«Ο φακός του ποιητή...» , Γαύριο, Άνδρος

Σε Άνδρο, Τήνο και Ζάκυνθο

Γκαλά Όπερας στη Μεσσήνη

23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, Φιλοσοφική Σχολή, Αθήνα

ΚΥΡΙΑΚΗ 4.8 Φιλοσοφία και φεστιβάλ ◗ Στην Τήνο ταξιδεύει ο Γιάννης Κότσιρας με παλιά αγαπημένα τραγούδια αλλά και καινούργια από τον τελευταίο του δίσκο «Μαγικό Κουτί». Μαζί με τον Στάθη Δρογώση δίνουν μία μοναδική συναυλία για τους κατοίκους και τους επισκέπτες του νησιού. Ιnfo: Λουτρά, Φεστιβάλ Τήνου, τιμές: 12 & 15 ευρώ, στις 21.00. ◗ Τον Δημήτρη Μητρόπουλο «συναντά» ο Λευτέρης Βογιατζής στην ταινία - ντοκιμαντέρ «Γυμνά Χέρια» του Γιώργου Σκεύα, στο πλαίσιο του 8ου Διεθνούς Φεστιβάλ Αίγινας. Η ταινία ξεδιπλώνει τη ζωή του Έλληνα μαέστρου μέσα από επιστολές και σπάνιο αρχειακό υλικό. Info: Μικρό Θέατρο Ιάσονα Μολφέση, Παχειά Ράχη, είσοδος: 5 & 12 ευρώ, θέσεις περιορισμένες,

◗ Ύστερα από 70 χρόνια, το υπόγειο καταφύγιο του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου στη Μήλο έχει ανοίξει και ανασύρει μνήμες μιας Ιστορίας που δύσκολα ξεχνιέται. Στην εικαστική έκθεση - κατασκευή «Refuge Project» παρουσιάζονται εικαστικές παρεμβάσεις 19 σύγχρονων καλλιτεχνών από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Info: Αδάμαντας, Μήλος, ώρες λειτουργίας: 10.00-14.00 & 18.00-21.00, είσοδος ελεύθερη, μέχρι 31.8. ◗ Είκοσι εφτά Έλληνες καλλιτέχνες ζωγραφίζουν το καλοκαίρι τους με αφορμή το βιβλίο του Ζακ Λακαριέρ «Ελληνικό καλοκαίρι». Info: Βιβλιοπωλείο «IANOS» (Σταδίου 24, Αθήνα), μέχρι 28 Σεπτεμβρίου, ώρες λειτουργίας: Δευτ.-Παρ.: 10.00-20.00, Σάββατο: 10.00-18.00, τηλ.: 210 3217917.

ΤΡΙΤΗ 6.8

ΣΑΒΒΑΤΟ 3.8 ◗ Άριες Βέρντι και Πουτσίνι ερμηνεύουν οι διεθνούς φήμης Τσέλια Κοστέα και Δημήτρης Πλατανιάς στο Αρχαίο Θέατρο της Μεσσήνης, το οποίο υποδέχεται τους επισκέπτες του ύστερα από 2.300 χρόνια σιωπής. Την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών που τους συνοδεύει, διευθύνει μουσικά ο Βασίλης Χριστόπουλος. Info: Αρχαίο Θέατρο Μεσσήνης, Μεσσήνη, στις 21.00, εισιτήρια: 5, 10, 15, 30 ευρώ, www.greekfestival.gr. ◗ Την ίδια μέρα, ο Φοίβος Δεληβοριάς βρίσκεται στην Πάρο με τη μουσική παράσταση «Καλοριφέρ». Μαζί με τον Κωστή Χριστοδούλου στα πλήκτρα διασκευάζουν δικά του τραγούδια από το ’89 μέχρι και σήμερα. Info: Υπαίθριο Θέατρο «Αρχίλοχος», Πάρος, είσοδος: 12 ευρώ, στις 21.30.

στις 21.00, τηλ.: 210 7234567. ◗ Νταλάρας και Γλυκερία ταξιδεύουν μέχρι το λιμάνι της Κυλλήνης στο 2ο Διεθνές Φεστιβάλ Τέχνης και Πολιτισμού Δήμου Ανδραβίδας - Κυλλήνης για ένα αφιέρωμα στον συνθέτη Απόστολο Καλδάρα. Info: Λιμάνι Κυλλήνης, είσοδος: 12 & 15 ευρώ, στις 21.30. ◗ Στον φυσικό του χώρο, στην Ελλάδα, πραγματοποιείται το 23ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φιλοσοφίας, λαμβάνοντας υπ’όψιν ότι φέτος συμπληρώνονται 2.400 χρόνια από την ίδρυση και λειτουργία της Ακαδημίας του Πλάτωνος. Περισσότερες από 2.000 προσωπικότητες του πνεύματος και της φιλοσοφίας συζητάνε γύρω από τη θεματική του συνεδρίου: «Η φιλοσοφία ως έρευνα και τρόπος ζωής». Μεταξύ τους ο Γιούργκεν Χαμπέρμας και ο Ουμπέρτο Έκο. Info: Φιλοσοφική Σχολή, Αθήνα, 4 - 10.8.

◗ «Ο φακός του ποιητή...» είναι ο τίτλος της φωτογραφικής έκθεσης που πραγματοποιείται στο πλαίσιο των πολιτιστικών εκδηλώσεων «Γαυριώτικα 2013». Φωτογραφίες που τραβήχτηκαν από τον ποιητή, φωτογράφο και ψυχαναλυτή Ανδρέα Εμπειρίκο επιλέχτηκαν λόγω της άρτιας τεχνικής και της διαχρονικότητάς τους. Info: Γαύριο,Άνδρος (απέναντι από την κεντρική προβλήτα), ώρες λειτουργίας: καθημερινά 10.00-14.00 & 19.00-22.00. ◗ Η Χάρις Αλεξίου βρίσκεται στη Ζάκυνθο, παρέα με τα καινούργια της κομμάτια από το νέο της άλμπουμ «Τρίπλα» αλλά και με παλαιότερα. Τη συνοδεύουν οι Nouveau Sextet προσδίδοντας ήχους από έθνικ και τζαζ. Info: Υπαίθριο Δημοτικό Θέατρο, Ζάκυνθος, τιμές: 10 (Φ/Άνεργοι), 12 ευρώ, στις 21.00. ◗ Μια ανοιχτή μπουάτ σας περιμένει στο χωριό των μαρμαρογλυπτών, τον Πύργο της Τήνου, κάτω από τον πλάτανο του χωριού. Θα ακουστούν τραγούδια από τους Αττίκ, Σουγιούλ, Χατζιδάκι, Θεοδωράκη, Σαββόπουλο, Λοΐζο, Σιδηρόπουλο, Κατσιμίχα, Μάλαμα, Ιωαννίδη και άλλους τραγουδοποιούς και καλλιτέχνες. Ερμηνεύουν οι Κ. Μακαβού (τραγούδι), Α. Πισκιούλης (τραγούδι, κιθάρα), Ν. Δημακόπουλος (κιθάρα), Νίκος Σάτλας (πιάνο).

Info: Πύργος Τήνου, είσοδος ελεύθερη, στις 21.00.

ΤΕΤΑΡΤΗ 7.8 Μουσικοί από όλο τον κόσμο

James, 35o River Party, Νεστόριο Καστοριάς

◗ To Samos Young Artists Festival αποτελεί μια μουσική συνάντηση καλλιτεχνών από όλο τον κόσμο, με σκοπό να συμβάλει σε μια δημιουργική ανταλλαγή πολιτιστικών απόψεων. Την έναρξη κάνουν οι Gitanes Blonde, από το Μόναχο, με μουσικές από τα Βαλκάνια μέχρι τη Νότια Αμερική. Infο: Πυθαγόρειο, Σάμος, 7-13.8, είσοδος: 5 ευρώ.