363

art

γιαννησ σπανοσ

ΠΟΝΤΙΚΙ

ΤΕΤΑΡΤΗ 30 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2014

Νο 363

Μια μέρα με τα παιδιά του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λιμένα Θάσου Σελ.: 06-07

Στεφάνι, σχεδιασμένο από τον Γιάννη Μόραλη για το «Νυν και Αεί» του Ξαρχάκου

απο τον αϊζενσταϊν στον ριτσο...

Η Πρωτομαγιά στην Τέχνη! Σελ.: 04-05

«νεοσ κοσμοσ»

ξεναγηση

Πολιτιστικά προγράμματα Τι δεν πρέπει να χάσετε αλλά και... φούρνισμα ψωμιού στο Μουσείο Ακρόπολης Σελ.: 03

Σελ.: 10-11

θεατρο

Θα μιλάει γαλλικά για έναν μήνα το Ίδρυμα Κακογιάννη Σελ.: 14

02/26 Η εποχή µας

ΠΟΝΤΙΚΙart

30/04 - 07/05

www.topontiki.gr

- Κρίνετε θετικά ή αρνητικά την ολοένα και αυξανόμενη συμμετοχή των καλλιτεχνών στα ψηφοδέλτια; «Δεν πιστεύω πως το να ασχοληθείς ως καλλιτέχνης, αυτήν τη στιγμή τουλάχιστον, με την πολιτική είναι μια σοβαρή και συνειδητή απόφαση. Μου είναι δύσκολο να πιστέψω πως ακόμα και ένας άνθρωπος της Τέχνης θα βοηθήσει και θα πάει τα πράγματα σε μια σωστή κατεύθυνση. Είναι γενικότερα αντιληπτό πως λείπουν άνθρωποι που να μπορεί ο κόσμος να επηρεαστεί από αυτούς θετικά και να τους ακολουθήσει, τουλάχιστον σε ιδεολογικό επίπεδο. Δεν έχω αντίρρηση να ασχολούνται οι καλλιτέχνες με την πολιτική, αρκεί να μην πιστεύουν πως είναι η λύση, το βήμα που θα βγάλει τους ίδιους από το... αδιέξοδο. Δεν θα πρέπει να βλέπουν την πολιτική ως ένα εργαλείο που θα “ενισχύσει” μετά την καριέρα τους. Όπως συμβαίνει με ανθρώπους από άλλα πεδία, όπως π.χ. του αθλητισμού, που στρέφονται στην πολιτική μετά την απόσυρσή τους από ένα άθλημα. Χρειάζονται λοιπόν άνθρωποι και καλλιτέχνες των οποίων η επιλογή τους να ασχοληθούν με την πολιτική, με τα κοινά να είναι συνειδητή».

Σ ΑΝΤΙΚΡΙΣΤΟΙ ΚΑΘΡΕΦΤΕ

Η γόνιμη ρότα… του ΜΗΝΑ ΒΙΝΤΙΑΔΗ Όλα τα νησιά της λεγόμενης «άγονης γραμμής» – και είναι πολλά σ’αυτήν την παράξενη, γεωγραφικά, χώρα – είναι αδικημένα. Κακές συγκοινωνίες, ακριβά προϊόντα, σημαντικές ελλείψεις στην εκπαίδευση, προβληματικές έως ανύπαρκτες υπηρεσίες υγείας. Κάποιοι ήρωες, γηγενείς και μη, παλεύουν να κρατήσουν τη ζωή σ’ένα ανεκτό, για την αξιοπρέπεια του ανθρώπου, επίπεδο και όλοι περιμένουν το ευεργετικό ελληνικό καλοκαίρι για να σπάσουν λίγο τη μονοτονία του περιθωρίου. Μεγάλωσα σ’ένα απ’αυτά τα νησιά, την Κάσο, στο νοτιοανατολικότερο άκρο της Ελλάδας. Σε πολλούς χάρτες το νησάκι μου δεν χωρούσε και μαζί με την Κάρπαθο έμπαινε σ’ένα παράρτημα, κάτω δεξιά, κάνοντας όλους εμάς να νομίζουμε ότι δεν ανήκουμε σ’αυτήν τη χώρα, μα στη θάλασσα, στα κύματα, στον αέρα της. Ευτυχώς, σήμερα φτάνουν βιβλία στα νησιά, τα κανάλια προβάλλουν ταινίες, υπάρχει και το Ίντερνετ να κάνεις μια ψηφιακή ξενάγηση στο Μουσείο της Ακρόπολης, μέχρι να αξιωθείς να πας στην πρωτεύουσα. Ένα, μόνο, έλειπε – και λείπει – από τα μικρά νησιά. Το θέατρο. Η μαγεία των ηθοποιών, που λίγα μέτρα από σένα σε ταξιδεύουν σε χώρες, αισθήματα, αξίες και μπορείς να τους αγγίξεις, να τους πιστέψεις. Άγιος Κήρυκος, Πάτμος, Αστυπάλαια, Νίσυρος, Τήλος, Λέρος, Κάρπαθος και Κάσος θα υποδεχτούν από σήμερα και μέχρι τις 15 Μαΐου ένα κλιμάκιο του Εθνικού Θεάτρου που θα παρουσιάσει το έργο «Ένας Έλληνας», βασισμένο στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη. Οι συντελεστές θα μετακινούνται με το πολεμικό πλοίο «Ρόδος», στο πιο ειρηνικό ταξίδι του… Καλή ρότα σε πλήρωμα, ναύτες και… ηθοποιούς. Κι ένα μεγάλο «ευχαριστώ»! Υ.Γ. Λίγο πριν πάει το «Π» στο τυπογραφείο διάβασα αρνητικά σχόλια καλών συναδέλφων για τον καλλιτεχνικό διευθυντή του Εθνικού γι' αυτήν τη πρωτοβουλία. Όλοι είχαν γεννηθεί σε μεγαλουπόλεις και πήγαιναν στα «νησάκια» μόνο για διακοπές...

ΔΙΛΗΜΜΑΤΑ

Εύη Σαουλίδου, ηθοποιός

Πάρης Γκαγκαστάθης, τραγουδοποιός

«Καταρχάς, δεν συμφωνώ με τους καλλιτέχνες οι οποίοι επιλέγουν τον δρόμο της πολιτικής μόνο για προβολή. Πρέπει να είσαι αποφασισμένος να ασχοληθείς ενεργά με τα κοινά, όχι για να... κάνεις δημόσιες σχέσεις. Εκτός αν πιστεύεις πως αυτό θα σε ωφελήσει μακροπρόθεσμα. Επιδοκιμάζω όμως τους καλλιτέχνες που είναι έτοιμοι, για μια τετραετία, να αφοσιωθούν πλήρως στο πολιτικό τους έργο και να παραμερίσουν τις υπόλοιπες καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει συνήθως. Συνήθως η πολιτική δραστηριοποίηση της πλειονότητας των καλλιτεχνών είναι μια παράπλευρη απασχόληση, μια βιτρίνα. Θεωρώ ανόητο το να κατέχεις μια θέση στην πολιτική, αλλά ταυτόχρονα να συνεχίζεις να πηγαίνεις σε πρόβες, να τραγουδάς και να συνεχίζεις την καριέρα σου σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Πρέπει όσοι καλλιτέχνες, μικρού ή μεγάλου βεληνεκούς, αποφασίσουν να κατέβουν σε εκλογές και να εκπροσωπήσουν μια μερίδα του κόσμου, να κατανοήσουν πως η πολιτική τους ιδιότητα υπερέχει της καλλιτεχνικής».

Χρύσα + Chryssa: Οι ιέρειες του µοντερνισµού

ΜΙΑ ΕΚΘΕΣΗ, ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ

Κωστούλα Τωμαδάκη

Η επιτυχία της έκθεσης «Chryssa + Χρύσα», των δύο διεθνώς αναγνωρισμένων εικαστικών καλλιτεχνών με το ίδιο όνομα, της Χρύσας Ρωμανού και της Χρύσας Βαρδέα, υπενθύμισε στο κοινό το εύρος της παραγωγής και της ποιότητας των εικαστικών της μεταπολεμικής γενιάς. Έργα της σημαντικής εικαστικής δημιουργού Χρύσας Ρωμανού (19312006), η οποία από νωρίς διαμόρφωσε το προσωπικό της ύφος, και της πρωτοπόρου Χρύσας Βαρδέα (1933-2013), η οποία πρωταγωνίστησε στις διεθνείς εικαστικές εξελίξεις, παρουσιάζονται για λίγες μέρες ακόμη στην γκαλερί «Kalfayan», στο Κολωνάκι. Με αριστερές καταβολές, σύζυγος του ζωγράφου και πρύτανη της ΑΣΚΤ Νίκου Κεσσανλή, η Χρύσα Ρωμανού κέρδισε νωρίς τον διεθνή σεβασμό και την αναγνώριση, καθώς στο έργο της ενσωμάτωσε διαφορετικές τεχνικές και υλικά, για να φτάσει στην αφαίρεση και να προηγηθεί της εποχής της. Κόρη του ζωγράφου και διανοούμενου Γιόχαν Ρωμανού, στον οποίο όφειλε πολλά, η Χρύσα θα ξεκινήσει το εντυπωσιακό ταξίδι της στον εικαστικό χώρο τη δεκαετία ’60. Το 1961 θα βρεθεί στο Παρίσι με υποτροφία του ελληνικού κράτους. Είναι η εποχή του Βιετνάμ, των κοινωνικών κινημάτων, της ανάδυσης της κουλτούρας του θεάματος, της ποπ αρτ. Χρησιμοποιώντας εικόνες από καταναλωτικά αγαθά του δυτικού πολιτισμού, φωτογραφίες από εφημερίδες και περιοδικά, γεωγραφικούς χάρτες, η Χρύσα Ρωμανού καταδεικνύει την αντιφατικότητα της πραγματικότητας. Στα χρόνια που ακολουθούν, θα τη συνεπάρει η τεχνική του κολλάζ. Τα δύο έργα της από τη σειρά «Λαβύρινθος» (1965) που εκτίθενται στην γκαλερί «Kalfayan», αποτυπώνουν την κριτική της ματιά, τόσο μέσω του γεωμετρικού χώρου που δημιουργεί (ένας Λαβύρινθος) όσο και από τα επιλεγμένα θέματα προκειμένου να δομηθεί ο εν λόγω χώρος. Στο τρίτο έργο της από τη σειρά «Casino International» η κριτική

LIKE...

μετατρέπεται σε καταγγελία, με τις εικόνες των παιδιών από τις χώρες του τρίτου κόσμου γύρω από μια ρουλέτα να αποτυπώνουν την εκμετάλλευση της παιδικής εργασίας από τις χώρες του δυτικού κόσμου. Το ταξίδι της Χρύσας Βαρδέα το 1957 στη Νέα Υόρκη υπήρξε καταλυτικό για το μέλλον της. Οι φωτισμένοι δρόμοι της Times square, όπου κυριαρχούν τα φώτα νέον και τα μοντέρνα υλικά, καθώς και οι βυζαντινές εικόνες υπήρξαν για τη Βαρδέα βασικές πηγές έμπνευσης που τροφοδότησαν τις επιλογές της στην απεικόνιση του φωτός και της γραφής. Στις αρχές της δεκαετίας του ’60 θα εμφανιστεί το νέον στη γλυπτική της, υλικό στο οποίο θα αφοσιωθεί έκτοτε, σε συνδυασμό με το ανοξείδωτο ατσάλι και το πλεξιγκλάς. Το έργο της αποτελεί ένα ποιητικό δοκίμιο για τη ζωή στη μεγαλούπολη και την κίνηση του ατόμου στο αστικό περιβάλλον. Οι δυο Ελληνίδες εικαστικοί κατάφεραν να αφήσουν το προσωπικό τους στίγμα στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε μια εποχή που κυριαρχούσαν οι άντρες εικαστικοί.

INFO

«Kalfayan Galleries», Χάρητος 11, Κολωνάκι, Αθήνα. Έως 3 Μαΐου 2015. Τηλ.: 210 7217679

στην ανάρτηση του συγγραφέα Δημήτρη Σωτάκη Σε αυτό το φαινόμενο των προσωπικών φωτογραφιών, των selfies, όπως αποκαλούνται, αν το σκεφτεί κανείς καλύτερα, κρύβεται κάτι πολύ λυπηρό. Η αγωνιώδης μανία για τη λήψη αυτών των φωτογραφιών, λόγω της εμμονικής τους διάστασης για ένα τέλειο αποτέλεσμα, τελικά αφαιρούν κάθε στοιχείο αυθορμητισμού και πραγματικής απαθανάτισης της στιγμής, στην ουσία, στην απεγνωσμένη προσπάθεια να χαραχτεί στη μνήμη

η εν λόγω φωτογραφία ως ένα δευτερόλεπτο της ιστορίας της ζωής μας, χαμογελάμε τόσο έντονα όσο ποτέ δεν έχουμε χαμογελάσει, δίνουμε ένα παθιασμένο φιλί, που στην πραγματικότητα ποτέ δεν δόθηκε (ή ένα φιλί που αποδεικνύει πόσο ωραία είχαμε φιληθεί εκείνη τη μέρα), όλα φιλτράρονται κάτω από ένα πρίσμα υπερβολής, ακυρώνοντας την αληθινή ζωή. (Προσυπογράφουμε, Δημήτρη!)

ποντικιart

30/04 - 07/05

Η εποχή μας

03/27

www.topontiki.gr

Επομενη σταση: Νεος Κοσμος

δελτιο καιρ ου

Τα παιδία... παίζουν και μαθαίνουν

Ο Παρθενώνας πάει… Χόλιγουντ της χρυσουλασ παπαϊωαννου

ú

μαθηματα ζωγραφικησ...

...και βολτα με αρχαιο πλοιο

Ψυχαγωγία, διασκέδαση και εκπαίδευση γίνονται ένα μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα που προσφέρει για μια ακόμα φορά για τους μικρούς μας φίλους το Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος». Τα Σαββατοκύριακα του Μαΐου ιδιαίτερα, παιδιά ηλικίας 3-12 ετών θα έχουν την ευκαιρία να... κάνουν ανασκαφές, να ζυμώσουν ψωμί και να πάρουν μέρος σε μια πλειάδα δραστηριοτήτων που θα δώσουν άλλο νόημα στη ρήση «τα παιδία παίζει» Κάθε Σάββατο και Κυριακή μέχρι το τέλος του μήνα, η γνώση γίνεται παιχνίδι και μια διασκεδαστική διαδικασία που αναμφισβήτητα θα ενθουσιάσει τους λιλιπούτειους φίλους και θα βγάλει όλο τον καλλιτεχνικό και δημιουργικό οίστρο από μέσα τους λαμβάνει χώρα στον «Ελληνικό Κόσμο». Βέβαια δεν είναι όλες οι δραστηριότητες για όλες τις ηλικίες. Τα Σάββατα απευθύνονται σε παιδιά προσχολικής ηλικίας (3-5 ετών, με τη συνοδεία των γονιών τους) ενώ τις Κυριακές τα προγράμματα αφορούν παιδιά νηπιαγωγείου και δημοτικού (5-12 ετών). Να σημειωθεί πως τα προγράμματα έχουν διαμορφωθεί από το Τμήμα Μουσειοπαιδαγωγών του Ιδρύματος Μείζονος Ελληνισμού. Ωστόσο καμία από τις δύο ηλικιακές ομάδες δε θα μείνει... παραπονεμένη. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας στα πέντε Σάββατα που ακολουθούν, θα γνωρίσουν τον κόσμο του ψωμιού (3.5), συμμετέχοντας στη διαδικασία παραγωγής και μαθαίνοντας για τα συστατικά του, ενώ παράλληλα θα βοηθήσουν και τα ζώα του δάσους να διοργανώσουν τη... δική τους Ολυμπιάδα (10.5). Νους υγιής εν σώματι υγιεί, δεν λένε; Επιπλέον, θα κολλήσουν το «μικρόβιο» της ζωγραφικής μέσα από παραμυθένιες ιστορίες και με βοηθό τη φαντασία τους (17.5). Θα ανακαλύψουν τη ζωγραφική, θα παίξουν με τις μπογιές και θα εκφραστούν όπως εκείνα θέλουν, με μια μικρή βοήθεια από τους γονείς. Προς το τέλος του μήνα (24.5), η μέλισσα Ιμέλια θα τους εισαγάγει στον κόσμο των εργατικών μελισσών και την παραγωγή του μελιού, ενώ θα ανακαλύψουν παράλληλα το πιο παιχνιδιάρικο στοιχείο της φύσης, τον αέρα, μέσα από κατασκευές και ομαδικά παιχνίδια (31.5)!

art ΠΟΝΤΙΚΙ

Γιώργος Ψάχος

Info

Κέντρο Πολιτισμού «Ελληνικός Κόσμος» (Πειραιώς 254, Ταύρος).

3, 10, 17, 24, 31 Μαΐου, για παιδιά 3-5 ετών. Ώρα έναρξης για όλα 11.00 π.μ. 8 ευρώ το παιδί, 4 ευρώ ο ενήλικας. 4, 11, 18, 25 Μαΐου για παιδιά 5-12 ετών. Ώρες έναρξης 10.30 και 12.30. 8,50 ευρώ το παιδί. Δήλωση συμμετοχής (απαραίτητη) στο 212 254 0600

ΕΚΔΟΤΗΣ - ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ Αντώνης Δελλατόλας

αρχισυντακτησ Μηνάς Βιντιάδης

ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ εκδοσησ

Υπευθυνη υλης Χρυσούλα Παπαϊωάννου

Παναγής Δ. Κουτουφάς

Τις Κυριακές αναλαμβάνουν... δράση τα παιδιά ηλικίας 5-12, χωρίς τους γονείς τους. Η αρχαία Ρώμη περιμένει να την ανακαλύψουν μέσω των αγαπημένων ηρώων κόμικς και ορκισμένων εχθρών των Ρωμαίων, Αστερίξ και Οβελίξ (4.5), ενώ σαν άλλοι θαλασσοπόροι θα πορευτούν στα χνάρια του πολυμήχανου Οδυσσέα και θα μάθουν τα πάντα για τις περιπέτειες του μυθικού ήρωα (11.5). Επίσης θα νιώσουν σαν αρχαιολόγοι, δουλεύοντας με πραγματικά εργαλεία μέσα στο σκάμμα και παρακολουθώντας εικονικές αναπαραστάσεις συντήρησης αγγείων (18.5). Την τελευταία Κυριακή του μήνα (25.5) ο «Ελληνικός Κόσμος» θα φωνάξει «βίρα τις άγκυρες» και τα παιδιά θα έχουν την ευκαιρία να «σαλπάρουν» με την τριακόντορο, πιστό αντίγραφο αρχαίου πλοίου, με την επιμόρφωση πάνω στη ναυτική ζωή της αρχαιότητας, την ιστορική εξέλιξη των πλοίων αλλά και τη ναυτιλία στην αρχαία Ελλάδα να μετατρέπονται σε ένα διασκεδαστικό παιχνίδι. Ο «Ελληνικός Κόσμος» αποδεικνύει μέσα από τα εκπαιδευτικά προγράμματα πως η διδασκαλία και η εκπαίδευση αποτελούν και ευχάριστη ψυχαγωγία, ενώ η γνώση μπορεί να μεταλαμπαδευτεί στα παιδιά με έναν τρόπο ευρηματικό και πρωτότυπο.

διορθωση ΚειμΕνων Κώστας Θέος Μαρία Παπαρρηγοπούλου

εμπορικO TMHMA Μάνθος Καλούμενος τηλ.: 210 6898448, fax: 210 6898226

Αν δεν είναι αυτό διαφήμιση, τότε τι είναι; Ένα καρέ της Ακρόπολης σε χολιγουντιανή ταινία ισοδυναμεί με ολόκληρη καμπάνια του υπουργείου. Κυκλοφόρησαν οι πρώτες σκηνές από την ταινία «Δύο πρόσωπα του Ιανουαρίου» του Χοσέιν Αμινί, που είναι βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο της Πατρίσια Χάισμιθ. Το μεγαλύτερο μέρος της ταινίας διαδραματίζεται στην Αθήνα και την Κρήτη. Στις σκηνές που κυκλοφόρησαν ο Βίγκο Μόρτενσεν και η Κίρστεν Ντανστ βολτάρουν στον Παρθενώνα, τη δεκαετία του ’60. Στην πρώτη σκηνή της ταινίας, ο Όσκαρ Άιζακ, ως ξεναγός, λέει για τον Παρθενώνα: «Μοιάζει με κάτι που όταν το βλέπεις πρώτη φορά μπορείς να κλάψεις». Το υπουργείο Πολιτισμού έδωσε την άδεια για τα γυρίσματα, αν και καθυστερημένα. Το θέμα, βέβαια, είναι ότι την έδωσε. Κι αν αναρωτιέστε αν υπήρχε κι άλλη επιλογή, φυσικά και υπήρχε. Έχουμε δει και ακούσει διάφορα στο παρελθόν. Το λιγότερο είναι τα αργά αντανακλαστικά του

«ΔYο πρOσωπα του ΙανουαρIου» εκάστοτε υπουργού, αλλά και ολόκληρου του κρατικού μηχανισμού που εμπλέκεται σε ανάλογες άδειες. Κυκλοφορεί εδώ και λίγα χρόνια ένα… ανέκδοτο, το οποίο όμως είναι αλήθεια. Όταν ο Όλιβερ Στόουν ετοίμαζε την ταινία του «Μέγας Αλέξανδρος» ήθελε να δει αν μπορούν να γίνουν γυρίσματα και στην Ελλάδα. Ήρθε, λοιπόν, στον τότε υπουργό Πολιτισμού Ευάγγελο Βενιζέλο, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται δεν τον συγκίνησε. Γιατί ο υπουργός έστησε τον Στόουν σαράντα λεπτά. Και φυσικά αυτός τα μάζεψε και έφυγε. Δεν θα μας παρακάλαγε κιόλας. Και οι παραγωγοί της «Τροίας» (με τον Μπραντ Πιτ) είχαν δείξει ενδιαφέρον, αλλά αυτοί δεν κατάφεραν καν να βρούνε άνθρωπο να συνεννοηθούν. Ούτως ή άλλως, το πρόβλημα ξεκινούσε από το ότι ποτέ δεν υπήρχε συντονισμένη πολιτική προώθησης, δεν υπάρχουν αντισταθμιστικά οφέλη για προσέλκυση ξένων παραγωγών. Αλλά ακόμα κι όταν οι ξένοι έφταναν από μόνοι τους στην πόρτα μας, εμείς πάλι τους την κλείναμε κατάμουτρα ή τους κάναμε τη ζωή δύσκολη. Όλα αυτά, μου τα θύμισε αυτό υπέροχο καρέ με το ζεύγος Μόρτενσεν - Ντανστ στον Παρθενώνα...

04/28 Το θέμα

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

Πρωτομαγια με εικονες και μουσικη

O Αϊζενστάιν, ο Βισκόντι, ο Τσιτσάνης κι ο Ρίτσος

Η Πρωτομαγιά, φορτισμένη πολιτικά και ιδεολογικά, έχει εμπνεύσει τους ανθρώπους της έβδομης τέχνης. Μέσα από τα έργα τους καταδεικνύουν τις κοινωνικές αντιθέσεις, τις ταξικές ανισότητες και τους αγώνες της εργατικής τάξης

γιαννησ ριτσοσ να κάνουν τον θεατή να σκεφτεί μετά την προβολή τους.

Η μεγάλη «Απεργία» Η «Απεργία» (1924) του σκηνοθέτη με τη μεγαλύτερη επιρροή στο σινεμά, του Σεργκέι Αϊζενστάιν, αφηγείται τη διενέργεια και καταστολή μια απεργίας κάνοντας χρήση του μεταφορικού μοντάζ, δημιουργώντας εντυπώσεις μέσα από τη διαδοχική διαλεκτική σύγκρουση των εικόνων, με στόχο τον προβληματισμό - σοκ του θεατή. Η αφήγηση τοποθετείται την περίοδο της τσαρικής κυριαρχίας στη Ρωσία. Οι εργάτες ενός εργοστασίου ετοιμάζονται να κηρύξουν μια μεγάλη απεργία. Οι εργοδότες στέλνουν κατασκόπους δικούς τους και της κυβέρνησης για να καταστείλουν την απεργία. Ο Αϊζενστάιν χαρακτηρίζει την «Απεργία» «κινηματοθεατρικό» έργο και τη διαιρεί σε έξι πράξεις: «Όλα στο εργοστάσιο είναι ήρεμα», «Η απεργία κηρύσσεται», «Το εργοστάσιο δεν δουλεύει», «Η απεργία παρατείνεται», «Η προβοκάτσια», «Οι απεργοί συντρίβονται». Στόχος – θεωρητικός και πρακτικός – η επιρροή του θεατή, ώστε να ταυτιστεί με την αναγκαιότητα της επανάστασης και την εδραίωσή της στη συνείδηση της εργατικής τάξης. Στην «Απεργία» η αφήγηση είναι συλλογική, ο σκηνοθέτης προτάσσει το θέμα της συλλογικότητας, οι απεργοί της φάμπρικας πρέπει να ιδωθούν σαν ένα σώμα. Η ταινία μάς καλεί να ακούσουμε με πολύ μεγάλη προσοχή τις διακηρύξεις του δημιουργού της σαν σύνθεση τέχνης και επιστήμης. Η «Απεργία» δεν αποτελεί απλό πείραμα σύνθεσης, αλλά ολόκληρο πειραματικό εργαστήρι, γράφει ο Αμερικανός κριτικός κινηματογράφου Jay Leyda, το 1960.

Οι φτωχοί ψαράδες και ο «κόκκινος» Πρίγκιπας

«Απεργια» (1924) του Σεργκεϊ ΑϊζενσταΪν Κωστούλα Τωμαδάκη

Σημαντικοί σκηνοθέτες, χρησιμοποιώντας αντιθέσεις, έτσι όπως τις είχε ορίσει ιδεολογικά ο Μαρξ, συχνά σοκάροντας τον θεατή, τον αναγκάζουν να σκεφθεί τη δική του κοινωνική θέση μέσα στον ταξικό αγώνα και να αποκτήσει ταξική συνείδηση. Είναι αλήθεια ότι δεν έχουν γυριστεί ταινίες που να αναφέρονται στην Πρωτομαγιά, εκτός από κάποια ντοκιμαντέρ. Ωστόσο υπάρχουν κάποιες ταινίες που κατάφεραν να αναδείξουν τους αγώνες της εργατικής τάξης, καταγγέλλοντας την απάνθρωπη βιαιότητα του ιμπεριαλισμού, και

Το 1948, ο εστέτ και κομμουνιστής Λουκίνο Βισκόντι θα πάρει ανάθεση από το Κόμμα να κάνει μια ταινία («Η γη τρέμει») για την εργατική τάξη της Νότιας Ιταλίας. Ο πόλεμος μόλις έχει τελειώσει, αλλά τα φασιστικά απομεινάρια εξακολουθούν να δηλητηριάζουν την ιταλική κοινωνία. Στο ψαροχώρι Τρέτσα, παρακολουθούμε τη ζωή των κατοίκων μέσα από την οικογένεια Βαλάστρο που θέλει να ξεφύγει από την εκμετάλλευση των χονδρεμπόρων. Οι Βαλάστρο, παλεύοντας ενάντια στη φύση και την κοινωνία, χάνουν το σπίτι τους και τη βάρκα τους. Αυτό που κερδίζουν, είναι η ταξική τους συνειδητοποίηση. Βαθιά πολιτικοποιημένος, ο Βισκόντι κινηματογραφεί απόλυτα ρεαλιστικά τους ερασιτέχνες ηθοποιούς, σαν τα ασήμαντα γεγονότα στη σελίδα του επαρχιακού «χρονικού», «που εγγράφεται ανάμεσα στο μονότονο μουρμούρισμα των κυμάτων που χτυπούν στα βράχια και το ασυνείδητο, χαρούμενο τραγούδι του Ρόκο Σπάτου», όπως ο ίδιος ο Βισκόντι έχει πει. Χρησιμοποιώντας τις αντιθέσεις, όπως τις είχαν ορίσει φιλοσοφικά ο Μαρξ και ο Χέγκελ, ο Ιταλός σκηνοθέτης αποκρυ-

σταλλώνει την ουσία της μαρξιστικής ιδεολογίας χωρίς να καθοδηγεί τον θεατή. Θα μπορούσε να πέσει στην παγίδα ενός άχρωμου ντοκιμαντέρ ή να υποστεί τις συνέπειες ενός διδακτικού μαρξιστικού έργου. Στην εποχή της, η ταινία κατηγορήθηκε για τις πολιτικές της θέσεις. Οι αντιδράσεις του κοινού ήταν αρνητικές και σφυρίγματα και φωνές γέμισαν την κινηματογραφική αίθουσα κατά τη διάρκεια της προβολής της. Μέλη της χριστιανικής παράταξης την πολέμησαν και τη δυσφήμησαν. Η μαζική προβολή τού «Η γη τρέμει» έγινε το 1950 και πέρασαν πολλά χρόνια ώσπου να «ανακαλυφθεί» το ρεαλιστικό αριστούργημα του Βισκόντι για το οποίο ο Μπαζέν έγραψε: «Οι ψαράδες του Βισκόντι είναι αληθινοί ψαράδες, αλλά βαδίζουν όπως οι πρίγκιπες της Τραγωδίας και οι ήρωες της Όπερας, ενώ η αξιοπρέπεια της φωτογραφίας δανείζει στα κουρέλια τους την αριστοκρατικότητα Αναγεννησιακού κεντήματος».

Η νίκη των εργατών Το 1954, ο σκηνοθέτης Χέμπερτ Μπίμπερμαν υπογράφει το «Αλάτι της γης». Είναι η εποχή του μακαρθισμού και ο Μπίμπερμαν μαζί με άλλους σκηνοθέτες «ετοιμάζονται» να παρουσιαστούν ενώπιον της περιβόητης επιτροπής. Έχει φτιαχτεί η ομάδα των «Δέκα του Χόλιγουντ», που είχαν αποκλειστεί από τα κινηματογραφικά στούντιο της Αμερικής. Η ομάδα παράγει την ταινία ενώ ο Μπίμπερμαν υπογράφει τη σκηνοθεσία. Η ιστορία διαδραματίζεται σε ένα ορυχείο ψευδαργύρου στο Μεξικό. Οι Μεξικάνοι εργάτες δουλεύουν σκληρά βιώνοντας τον απάνθρωπο χαρακτήρα της σύγχρονης δουλείας. Οι γυναίκες τους θα τους πείσουν να κάνουν απεργία. Η νίκη των εργατών θα έρθει σαν σωτηρία. Εδώ δεν έχουμε βίαιες συγκρούσεις. Παθητικά και αργά βιώνουμε την απεργία και την απόγνωση των εργατών. Με σαφείς αναφορές από το «Η γη τρέμει» και τον ιταλικό νεορεαλισμό, η ταινία του Μπίμπερμαν απαγορεύτηκε στις ΗΠΑ.

Η κόλαση της εργατικής τάξης Μπορεί σκηνοθέτες σαν τον Αϊζενστάιν και τον Βισκόντι να κατήγγειλαν την αυθαιρεσία των εργοδοτών, ωστόσο στις μέρες μας ταινίες όπως το «Ελεύθερος ωραρίου» (2001) του Λοράν Καντέτ, αποτυπώνουν τον νέο εργατικό μεσαίωνα και την τρομακτική εικόνα του σήμερα. Στο «Ελεύθερος ωραρίου», ο ήρωας, ένα στέλεχος επιχείρησης, χάνει τη δουλειά του και δεν έχει το κουράγιο να το πει στην οικογένειά του και τους φίλους του. Δεν μπορεί και δεν θέλει βοήθεια από κανέναν. Όταν γίνει γνωστή η ιστορία του, η οικογένειά του θα του ζητήσει εξηγήσεις και αυτός, προσπαθώντας να σώσει την αξιοπρέπειά του, θα φύγει κυνηγημένος. Ο Καντέτ υπογράφει το προσωπικό του μανιφέστο, περιγράφοντας το εφιαλτικό πορτρέτο του σύγχρονου ανθρώπου μέσα στον κόσμο της εργασίας.

30/04 - 07/05

ποντικιart

Το θέμα 05/29

www.topontiki.gr

«Πρωτομαγιά με τον σουγιά, χαράξαν το φεγγάρι...» Οι αγώνες της εργατικής Πρωτομαγιάς είναι άμεσα συνδεδεμένοι με μουσική και τραγούδια που θα «συνοδεύσουν» τα συλλαλητήρια και τις διαδηλώσεις. Συνθέτες, στιχουργοί και τραγουδιστές, λαϊκοί ως επί το πλείστον, κατέγραφαν όσα συνέβαιναν γύρω τους. Ο Παναγιώτης Τούντας έγραψε το «Εργάτης τιμημένος» το 1932. Τρία χρόνια μετά, ο Γιώργος Μπάτης θα γράψει τα «Φωνογραφιτζήδες», «Θερμαστής», «Σφουγγαράδες». Ο «Εργάτης» του Απόστολου Καλδάρα γράφτηκε το 1948 και οι «Φάμπρικες» του Βασίλη Τσιτσάνη το 1950. Ο Γιάννης Ρίτσος θα αφήσει παρακαταθήκη τον «Επιτάφιο», ένα ποίημα - ποταμό που κουβαλάει πίσω του ένα παρελθόν φορτωμένο διχασμούς και αίμα. Μάης του 1936. Την Τετάρτη 29 Απριλίου οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης κηρύττουν απεργία ζητώντας αύξηση των ημερομισθίων που έχουν πέσει στο μισό. Τις επόμενες μέρες ο αγώνας των εργατών απλώνεται παντού. Καπνεργάτες, σιδηροδρομικοί, αυτοκινητιστές κατεβαίνουν στους δρόμους. Στις 8 του Μάη, σκηνές μάχης ξετυλίγονται σε κάθε γωνιά της πόλης. Η διαταγή του Μεταξά είναι πεντακάθαρη: «Πυροβολήστε στο ψαχνό». Ο 25χρονος Τάσος Τούσης είναι ο πρώτος νεκρός. Την επόμενη μέρα δημοσιεύεται στην εφημερίδα «Ριζοσπάστης», η εικόνα της μάνας που θρηνεί. Η Κατίνα πάνω από το άψυχο σώμα του Τάσου. Ο Γιάννης Ρίτσος συγκλονισμένος κλείνεται στο σπίτι του και ξεκινάει να γράφει τους πρώτους στίχους από τον «Επιτάφιο».

Ο ποιητής μέσα σε τρεις μέρες γράφει 14 από τα 20 ποιήματα και δημοσιεύει 3 από αυτά στο φύλλο της εφημερίδας του «Ριζοσπάστη» στις 12 Μαΐου. Το βιβλίο με τα ποιήματα κυκλοφορεί τον Ιούνιο του ίδιου χρόνου και προκαλεί έντονες αντιδράσεις από τη δικτατορία του Μεταξά. Τα χρόνια περνάνε, ο Ρίτσος επιστρέφει από την εξορία, αναδημοσιεύει μερικά έργα του και στέλνει και ένα αντίτυπο στον Μίκη Θεοδωράκη που μένει στο Παρίσι. Στην αφιέρωση σημειώνει: «Το βιβλίο τούτο κάηκε από τον Μεταξά το 1938 κάτω από τους Στύλους του Ολυμπίου Διός». Ο Μίκης μελοποιεί μέρος του έργου περιμένοντας τη γυναίκα του να γυρίσει από το σούπερ-μάρκετ. Στέλνει τη μουσική σύνθεση στον Μάνο Χατζιδάκι και τον Γιάννη Ρίτσο. Η πρώτη εκτέλεση ηχογραφείται με τη φωνή της Νάνας Μούσχουρη. Το αποτέλεσμα δεν ικανοποιεί τον Μίκη Θεοδωράκη. Έναν χρόνο μετά, ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης θα ερμηνεύσει μοναδικά τον «Επιτάφιο». Η ποίηση έχει βρει μια πλήρη αντιστοιχία με τη μουσική για να πλησιάσει τους ανθρώπους που ποτέ δεν πλησίαζε. «Πρωτομαγιά / με το σουγιά / χάραξαν το φεγγίτη / και μια βραδιά / σαν τα θεριά / σε πήραν από το σπίτι». Η πτώση της δικτατορίας μετρά λίγους μήνες την εποχή που εκδίδεται η πρώτη δουλειά του Σταύρου Ξαρχάκου μετά τη μεταπολίτευση. Πάνω σε στίχους του Νίκου Γκάτσου, γράφει δέκα τραγούδια, έξι εκ των οποίων

«Η γη τρεμει» του Βισκοντι ερμηνεύει η Βίκυ Μοσχολιού και τέσσερα ο Νίκος Δημητράτος. Ο δίσκος «Νυν και αεί» (1974) κυκλοφόρησε τα Χριστούγεννα μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου. Μια εξαιρετική δουλειά, που μιλά για τα βάσανα και τις πίκρες του λαού μας, αλλά δίνει και μια νότα αισιοδοξίας για το μέλλον. Το θέμα στο εξώφυλλο του δίσκου (ένα στεφάνι λουλούδια) έχει ζωγραφίσει ο Γιάννης Μόραλης.

06/30 H Eλλάδα αλλάζει;

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

πλανητησ γη

Της ΣισσυΣ Παπαδακη της Βικυσ Λεβαντη

Η βιβλιοθήκη του Γκρέκο

Δυο - τρεις εκθέσεις, μερικές εκδόσεις, ένα - δυο συνέδρια, μερικές εκδηλώσεις και ομιλίες: κάπως έτσι έχουμε συνηθίσει να γιορτάζονται εδώ οι αφιερωμένες σε καλλιτέχνες χρονιές και έτσι να ολοκληρώνονται, χωρίς πολλές φορές να τις πολυπαίρνουμε είδηση, όπως συνέβη, π.χ., πέρσι με το Έτος Καβάφη. Στην Ισπανία τους εορτασμούς για το Έτος Γκρέκο είναι αδύνατον να τους αγνοήσει κανείς. Κάθε μέρα και κάτι καινούργιο και ενδιαφέρον συμβαίνει με θέμα τον μεγάλο ζωγράφο: στο Τολέδο, στη Μαδρίτη, στο Διαδίκτυο, σε ένα πολύ προσεγμένο πολύγλωσσο σάιτ με πλήθος πληροφορίες, σε άρθρα και σε καθημερινές αναρτήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στα βιβλιοπωλεία με εξαιρετικές εκδόσεις. Το ενδιαφέρον, μεγάλο και αυτό φαίνεται και από τις «ουρές» που σχηματίζονται έξω από το Πράδο για την έκθεση «Η βιβλιοθήκη του Γκρέκο» που εγκαινιάστηκε πριν από λίγες μέρες και θα διαρκέσει έως το τέλος Ιουνίου. Με βάση τα 130 βιβλία που βρήκε στη βιβλιοθήκη του Γκρέκο ο γιος του, η έκθεση αναζητά, όπως γράφουν οι διοργανωτές της, τις πνευματικές επιρροές του ζωγράφου και τις συνδέει με τα έργα και τη ζωή του. Χωρίζεται σε πέντε μέρη και ξεκινά με Όμηρο, Ξενοφώντα, Αριστοτέλη και πολλές ιστορίες για τον Μεγαλέξανδρο, βιβλία που, όπως τονίζεται στην έκθεση, αναδεικνύουν το πόσο περήφανος αισθανόταν ο Γκρέκο για την ελληνική καταγωγή του. Συνεχίζεται με έργα όπως οι κλασικοί «Βίοι εξαίρετων καλλιτεχνών» του Βασάρι, τα οποία συνδέονται με την παραμονή και τη μαθητεία του στην Ιταλία, με έναν μικρό αριθμό θρησκευτικών βιβλίων, τα οποία θεωρείται πως τον διευκόλυναν να γνωρίσει τους κανόνες της εποχής για την απεικόνιση βιβλικών προσώπων, και καταλήγει σε έργα τα οποία δείχνουν το ενδιαφέρον του για την αρχιτεκτονική, με ξεχωριστό ανάμεσά τους το «Περί αρχιτεκτονικής» του Βιτρούβιου.

ΤΟ 1ο Δημοτικο Σχολειο της Θασου

Μάθημα πρώτο: «Νέο Κύμα» στον... μαυροπίνακα

Ανέκδοτος Μάρκες «Επαναλάμβανε αυτό το ταξίδι 28 συνεχόμενα χρόνια, κάθε 16 Αυγούστου. Έπαιρνε το ίδιο ταξί, έμενε στο ίδιο δωμάτιο του ίδιου ξενοδοχείου και, με ένα όμοιο κάθε φορά μπουκέτο λουλούδια, έμπαινε την ίδια ώρα στο νεκροταφείο. Μετά δεν είχε τίποτα άλλο να κάνει έως τις 9 το πρωί που θα έπαιρνε το δρόμο του γυρισμού. Τη λέγανε Άννα Μαγκνταλένα Μπαχ και είχε συμπληρώσει 52 χρόνια από τη μέρα που γεννήθηκε και 23 από τότε που παντρεύτηκε, πριν προλάβει να ολοκληρώσει τις σπουδές της και παρθένα ακόμα, έναν άντρα ο οποίος την αγαπούσε»: Απόσπασμα από το ξεκίνημα του ανέκδοτου έργου του Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες «Θα ιδωθούμε τον Αύγουστο». Την ύπαρξη και το πρώτο κεφάλαιο της νουβέλας αυτής αποκάλυψε η εφημερίδα «La Vanguardia» τη μέρα της κηδείας του Κολομβιανού νομπελίστα. Πρόκειται για την ιστορία μιας σύγχρονης γυναίκας, η οποία έχει το όνομα της δεύτερης συζύγου του Μπαχ, πατέρα μουσικό και μητέρα μια δασκάλα, από την οποία κληρονόμησε «τα λαμπερά, μελιά της μάτια και το χάρισμα να μη μιλάει πολύ». Στο ξενοδοχείο συναντά έναν άντρα και... από ’κεί και πέρα κανείς δεν ξέρει τι γίνεται. Ούτε ο Μάρκες ήταν σίγουρος για την εξέλιξη της υπόθεσης, λένε φίλοι του, οι οποίοι υποστηρίζουν πως ακριβώς αυτός ήταν ο λόγος για τον οποίο ο «Γκάμπο» δεν εξέδωσε τη νουβέλα: δεν του άρεσε το τέλος που της είχε δώσει. Άλλοι, μεταξύ των οποίων και ο επίσημος βιογράφος του νομπελίστα, λένε πως τους είχε εμπιστευθεί ότι δεν πρόκειται για μία, αλλά για πολλές ιστορίες. Πρωταγωνίστριά τους η ίδια γυναίκα και οι ετήσιες επισκέψεις της στον τάφο της μητέρας της και θέμα τους τα «διάφορα μοτίβα του έρωτα». Ιστορίες τις οποίες ο Μάρκες εγκατέλειψε όταν τα προβλήματα της υγείας του τον έκαναν να αποφασίσει να μην ξαναγράψει. Τώρα, η οικογένειά του θα αποφασίσει αν θα τις εκδώσει «όταν συνέλθει λιγάκι από τον χαμό του», όπως δήλωσε.

Ο συνθετης με τη διευθυντρια του σχολειου Μαρια Παπαλαζαρου Με τον Γιάννη Σπανό συναντηθήκαμε στο αεροδρόμιο, για να πετάξουμε για την Καβάλα. Είχαμε να βρεθούμε πάνω από δέκα χρόνια, από το «Μισέλ», όταν είχε εμφανιστεί με τον αγαπημένο μου φίλο, τον αξέχαστο Μάριο Τόκα. Όταν χαιρετηθήκαμε, μου φάνηκε πιο νέος από τότε και με το ίδιο σπινθηροβόλο βλέμμα με κοίταξε λίγο πριν προχωρήσουμε προς τον έλεγχο εισιτηρίων. Λίγη ώρα μετά, στο φέρι που μας πήγαινε από την Κεραμωτή στη Θάσο, ακουμπισμένοι στην κουπαστή μιλούσαμε για τραγούδια και μουσική. Γαλήνη, τα φώτα του Λιμένα απέναντι κι οι σκέψεις σαν γλάροι να έρχονται. Αν η μουσική είναι θάλασσα, ένα κύμα – το «Νέο Κύμα» – σήκωσε τον Σπανό από το Κιάτο, τον έφερε στην Αθήνα, τον ταξίδεψε ώς το Παρίσι, για να ξαναγυρίσει στην πατρίδα μας και να μας χαρίσει εκατοντάδες τραγούδια που μας μεγάλωσαν, μας έκαναν να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, να απαλύνουμε τον πόνο και τη μοναξιά, να χαμογελάσουμε και να δακρύσουμε, να ωριμάσουμε ή να ξαναγίνουμε παιδιά. «Τέτοια θα πεις στην εκδήλωση;» με ρώτησε. «Νιώθω άβολα, δεν μ’ αρέσουν τα μεγάλα λόγια» μου είπε λίγο πριν πάρουμε τις βαλίτσες μας για να αποβιβαστούμε. Στην προκυμαία μάς περίμενε η διευθύντρια του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λιμένα Θάσου, Μαρία Παπαλαζάρου, ο άνδρας της Γιώργος Καβάζης, ο δήμαρχος του νησιού Κώστας Χατζηεμμανουήλ και ο μικρός Σωτήρης, που έκλεψε την παράσταση την επομένη, υποδυόμενος τον Θεόκριτο στο ποίημα του Κωνσταντίνου Καβάφη «Τελευταίο σκαλί».

Η εκδήλωση η αφιερωμένη στον Σπανό είχε θέμα «Στίχοι & Νότες», διοργανώθηκε από μαθητές και εκπαιδευτικούς του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λιμένα Θάσου και έγινε την επομένη στην αίθουσα εκδηλώσεων του «Καλογερικού». Αφορμή ήταν η ημέρα του Παιδικού Βιβλίου και τα 150 χρόνια από τη γέννηση του Κ. Καβάφη, ποιήματα του οποίου έχει μελοποιήσει ο σημαντικός αυτός Έλληνας συνθέτης.

«Έκανα αυτό που ήθελα» Ο Γιάννης Σπανός, ο οποίος τιμήθηκε από τον δήμαρχο Θάσου κ. Κώστα Χατζηεμμανουήλ για την πολύχρονη προσφορά του στην ανάδειξη της ποίησης μέσα από το έργο του, άκουσε τα παιδιά, με την επιμέλεια, διδασκαλία και συνοδεία στο πιάνο της κ. Πελαγίας Αναγνωστάκη, να παρουσιάζουν χαρακτηριστικά έργα του. Τη χορωδία των μαθητών της ΣΤ’ τάξης διεύθυνε η κ. Αργυρώ Παπαλάσκαρη. Έπρεπε να πω κι εγώ δυο λόγια για τον Σπανό. Τον είχα ρωτήσει στο αεροπλάνο πολλά πράγματα, για τις ανησυχίες που είχε νέος. Μετέφερα στο κοινό όσα μου είχε πει: «Μετά το Γυμνάσιο ψαχνόμουνα μουσικά. Τότε μεσουρανούσαν στον ελληνικό χώρο διάφορα πράγματα, εγώ όμως ένιωθα ότι αναζητούσα κάτι διαφορετικό. Το οποίο δεν ήξερα κιόλας τι ακριβώς είναι. Έμπαινε βέβαια και το ζήτημα ως προς το τι επάγγελμα θ’ ακολουθήσω. Ο πατέρας μου, όπως όλοι οι πατεράδες, με ήθελε επιστήμονα, ούτε λόγος ν’ ακούσει για μουσική. Μου έκανε πάντως

30/04 - 07/05

ποντικιart

H Eλλάδα αλλάζει;

07/31

www.topontiki.gr

ΜΗΝΥΜΑ στο μπουκάλι

τιμησε τον Γιαννη Σπανο

Σκηνοθέτες έχουμε. Καλές ταινίες όμως; του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΡΙΚΑ

Τα παιδια κατα τη διαρκεια τησ παραστασησ

Ο Γιaννης Σπανoς παραλαμβaνει την τιμητικh πλακeτα «Στον θερaποντα των μουσων», απο τον δhμαρχο της Θaσου Κωστα Χατζηεμμανουηλ

Οι μαθητeς της Χορωδiας του 1ου Δημοτικοy Σχολεiου Θaσου Μηνάς Βιντιάδης

το δώρο ενός μεγάλου ταξιδιού στην Ευρώπη, που είχε διάρκεια ενός χρόνου. Έτσι, πέρασα για ένα μικρό διάστημα από Ιταλία, Γερμανία και Αγγλία και κατέληξα στο Παρίσι, η ατμόσφαιρα του οποίου αμέσως κατάλαβα ότι μου ταίριαζε. Γυρίζοντας στην Ελλάδα, μπήκα στη Νομική για να κάνω το χατίρι του πατέρα μου. Αλλά έπειτα από λίγο αποφάσισα να ακολουθήσω αυτό που είχα στο κεφάλι μου και έφυγα ξανά για το Παρίσι».

Η αριστερή όχθη Μίλησα στη συνέχεια για την αριστερή Όχθη, για τη Ζυλιέτ Γκρεκό, για την επιστροφή στην Ελλάδα, τις δεκάδες επιτυχίες του, τις συνεργασίες του με τους κορυφαίους Έλληνες τραγουδιστές, την εξαίσια δουλειά του στις ποιητικές ανθολογίες. Ο Γιάννης Σπανός μπήκε στη δισκογραφία με το τραγούδι «Μια αγάπη για το καλοκαίρι». Έχει γράψει πολλά τραγούδια για το Νέο Κύμα, σημαντικότεροι δίσκοι του όμως είναι οι «Ανθολογίες», το «Εκείνο το καλοκαίρι» (Α’ Βραβείο Μουσικής Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης 1971) και η «Οδός Αριστοτέλους». Θύμισα μερικά από τα πιο γνωστά τραγούδια του: «Σαν με κοιτάς», «Οδός Αριστοτέλους», «Σπασμένο καράβι», «Μια φορά θυμάμαι μ’ αγαπούσες», «Μαρκίζα», «Είπα να φύγω», «Βροχή και σήμερα», «Θα με θυμηθείς», «Στην αλάνα», «Μια Κυριακή» κ.ά. Στις «Ανθολογίες» κάνει γνωστά στον κόσμο σπουδαία ποιήματα, τα οποία μετατρέπει σε σπουδαία τραγούδια, όπως τα «Παιδί μου ώρα σου καλή» του Γεωργίου Βιζυηνού, «Ήρ-

θες εψές» του Σωτήρη Σκίπη, «Τρεις νέοι, τρεις φίλοι, τρία παιδιά» της Αιμιλίας Δάφνη κ.ά., με απλότητα και χαρακτηριστικό προσωπικό ύφος, χωρίς υπερφίαλες προθέσεις.

«Ζω την κάθε μέρα» «Έχω ζήσει στιγμές ευτυχίας και αυτό είναι πολύ σημαντικό. Ζω την κάθε μέρα μου ουσιαστικά. Τώρα, για παράδειγμα, μαθαίνω, εκτός από ρωσικά, αραβικά και τουρκικά. Έχω πάρα πολλά χόμπι» μου είχε πει τρώγοντας στη «Σύμη», την αγαπημένη μου ψαροταβέρνα. Τελείωσα με το καινούργιο του χόμπι. Τώρα περνάει πολλές ώρες με τα δέντρα και τα λουλούδια του στο Κιάτο. «Περίπου 600 είδη φυτών και δένδρων καλλιεργώ σε τέσσερα στρέμματα βοτανικού κήπου. Έχω μάθει όλες τις ονομασίες τους στα λατινικά, τους έχω καρτελίτσες» μου είχε εξομολογηθεί πίνοντας τσίπουρο – χωρίς γλυκάνισο – κι εγώ το μοιράστηκα με τους γονείς και τα παιδιά στην κατάμεστη αίθουσα του «Καλογερικού», κλείνοντας τη σύντομη ομιλία μου. Στο τέλος της βραδιάς, χαρακτηριστικά έργα του ερμήνευσε και ο ίδιος ο συνθέτης, ο οποίος συγκινημένος είπε ότι λίγες φορές ένιωσε ένα τέτοιο συναίσθημα. Την εκδήλωση παρουσίασε η διευθύντρια του 1ου Δημοτικού Σχολείου Λιμένα Θάσου κ. Μαρία Παπαλαζάρου με τη βοήθεια του Βαγγέλη Αγγελίδη, του Αναστάσιου Μπίλια και τη συνεργασία των Γιώργου Καβάζη (επιμέλεια projector), Αντώνη Παπαλάσκαρη (επιμέλεια ήχου) και Νίκου Τρικούπη (λήψη video).

Tι ωραία και τι κρίμα! Να έχουμε τόσους και τόσο ταλαντούχους σκηνοθέτες και να μην έχουμε τις αντίστοιχου ενδιαφέροντος ταινίες!... Βεβαίως, υπάρχει το «βαρύ πυροβολικό» τού (και πάλι) νέου (;) ελληνικού κινηματογράφου! Εννοώ τον Λάνθιμο του «Κυνόδοντα» και τον Οικονομίδη με το «Μικρό ψάρι»... Θα πρόσθετα συνειδητά και με επίγνωση και τον Αλέξανδρο Αβρανά του «Miss Violence»... Όχι ότι σ’αυτούς – στο έργο τους δηλαδή – δεν υπάρχουν προβλήματα, αλλά οπωσδήποτε αυτά δεν υπονομεύουν το τελικό αποτέλεσμα. Τι γίνεται όμως από ’κεί και πέρα; Kαι πού οφείλεται η κακοδαιμονία του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου; Θα πω εξαρχής ότι για όλα φταίει η απουσία... παραγωγής. Εννοώ η ανυπαρξία κινηματογραφικής βιομηχανίας και η αντίστοιχη απουσία ενός εκπαιδευτικού μηχανισμού που θα παρήγε τα κατάλληλα στελέχη όλων των ειδικοτήτων που εκπληρώνουν με επάρκεια – τουλάχιστον – μία κινηματογραφική παραγωγή, μία Ταινία!!! Τρία πρόσφατα παραδείγματα περιγράφουν εύγλωττα το πρόβλημα: «Η αιώνια επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» της Ελίνας Ψύκου, το «Να κάθεσαι και να κοιτάς» του Γιώργου Σερβετά και το «Wild duck» του Γιάννη Σακαρίδη. Θα πω προκαταβολικά ότι θεωρώ και τους τρεις νέους σκηνοθέτες – με κάποια διακύμανση – ιδιαιτέρως ταλαντούχους! Έχουν τη ματιά του σκηνοθέτη και αυτό είναι ουσιώδες! Χωρίς χρήματα, χωρίς βοήθεια από θεσμούς που σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν και αποδίδουν καρπούς, χωρίς την απαραίτητη ακαδημαϊκή εκπαίδευση, οι σκηνοθέτες της σύγχρονης ελληνικής κινηματογραφίας καταφέρνουν και δημιουργούν αισθητικά αποτελέσματα, ατμόσφαιρες και στυλ ζηλευτά! Δυστυχώς, όμως, ο κατά μόνας – ή με τις παρέες τους – ηρωισμός και η προσωπική φαντασία δέν αρκούν για να δώσουν πληρότητα στην τέχνη τους. Η αδυναμία τους να συγκροτήσουν μία ιστορία με αρχή, μέση και τέλος, μία ιστορία - σενάριο δηλαδή με επεξεργασμένους χαρακτήρες, με σύνθετες και πολυδιάστατες σχέσεις, με ακριβή δομή και σωστή ανάπτυξη - κορύφωση, άρα και με ενδιαφέρον για τον θεατή, είναι κάτι περισσότερο από εμφανής.Επιπρόσθετα, η έλλειψη χρημάτων αναγκάζει όσους σκηνοθέτες δεν έχουν τις κατάλληλες προσωπικές γνωριμίες να καταφεύγουν σε ηθοποιούς... «ό,τι να ’ναι». Ακόμη όμως κι αν εξασφαλίσουν καλούς ηθοποιούς, αφού δεν τους πληρώνουν και αφού οι ίδιοι οι σκηνοθέτες δεν έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση, δέν μπορούν να τους καθοδηγήσουν σωστά. Η απουσία, τέλος, παραγωγού που ξέρει να επιβλέπει, να καθοδηγεί και να διορθώνει όπου χρειάζεται, είναι καθοριστική στο τελικό αποτέλεσμα!... Μπορεί το Ταλέντο και η Φαντασία να είναι απαραίτητα υλικά για να κάνει κανείς Τέχνη και, επί του προκειμένου, Κινηματογράφο. Το ίδιο απαραίτητα υλικά είναι όμως η Παιδεία και η Τεχνική. Και αυτά διδάσκονται.

10/34 Ξενάγηση

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

Μουσείο Ακρόπολης:

Οι 12 «Αθηνές», οι Κόρες, ο Κριτίου Ένας μη θεσμικός οδηγός για το τι μπορείτε να κάνετε επιχειρώντας να ανακαλύψετε γοητευτικά μυστικά του κορυφαίου σε επισκεψιμότητα μουσείου Σοφία Στυλιανού

Η «γλαυκώπις Αθήνη» του Ομήρου ήταν η γαλανομάτα Αθηνά, η πολιούχος της Αθήνας. Ίσως και η Αθηνά με μάτια σαν της κουκουβάγιας. Η γλαύκα, σύμβολο της θεάς, ήταν παντού: στα νομίσματα (όπως σήμερα στο ένα ευρώ), σε αγγεία, σε σήματα της πόλης, σε αγάλματα. Σοφό πουλί η κουκουβάγια, σοφή θεά η Αθηνά, έτσι το εξηγούσαν οι πρόγονοί μας. Μια μαρμάρινη γλαύκα περιμένει τους επισκέπτες του Μουσείου της Ακρόπολης και τους καλωσορίζει, ακριβώς έξω από την είσοδο. Αν ψάξει κάποιος με επιμέλεια και προσοχή ανάμεσα στα αριστουργηματικά ευρήματα που εκτίθενται στους ορόφους του, θα βρει τουλάχιστον 12 «Αθηνές», σε διάφορες απεικονίσεις. Ανάμεσά τους, το έλασμα από τον αρχαϊκό ναό της Παρθένου, που εντόπισε στις αποθήκες η δέσποινα της αρχαιολογίας Εύη Τουλούπα. Βρίσκεται στα δεξιά της εισόδου στον πρώτο όροφο, ακριβώς στο πλατύσκαλο.

Πεντάμορφες αττικές Κόρες

η ζωφοροσ του παρθενωνα

INFO

οι καρυατιδεσ

Η είσοδος (αν δεν έχετε ελευθέρας) κοστίζει 5 ευρώ, το μουσείο είναι ανοιχτό καθημερινά 8 π.μ. - 8 μ.μ., τις Παρασκευές 8 π.μ.

- 10 μ.μ. και τις Δευτέρες 8 π.μ. - 4 μ.μ. Αν έχετε παιδιά, στην ιστοσελίδα του (http://www. theacropolismuseum. gr/) θα βρείτε πληροφορίες για πολύ ενδιαφέροντα εκπαιδευτικά προγράμματα και οικογενειακές δραστηριότητες. Τηλέφωνο για πληροφορίες: 210-9000900. Φεύγοντας θα θέλετε να ξαναπάτε. Όπως περίπου ένα εκατομμύριο επισκέπτες κάθε χρόνο

Αν κάποιος στρίψει προς την αντίθετη κατεύθυνση, θα αντικρίσει ένα άγαλμα της Αθηνάς, στη Γιγαντομαχία. Βρισκόταν στο αέτωμα προγενέστερου Παρθενώνα και δεσπόζει, λόγω ύψους και δύναμης, στο βάθρο με τη σχετική παράσταση. Γύρω, οι πεντάμορφες αττικές Κόρες, δεσποινίδες της καλής κοινωνίας, το πρόσωπο και η κορμοστασιά των οποίων σμιλευόταν σε αγάλματα - αφιερώματα. Όταν ήρθαν οι Πέρσες τις κατέστρεψαν και οι αρχαίοι τις έθαψαν με ευλάβεια στα χώματα της Ακρόπολης. Εκεί τις βρήκε η αρχαιολογική σκαπάνη, με ίχνη από τα ζωηρά χρώματά τους. Τώρα, ο Δημήτρης Παντερμαλής και οι συνεργάτες του προσπαθούν να δείξουν ποια ήταν τα χρώματα αυτά και πόσο λαμπερά και ζωηρά χρωματισμένα ήταν κάποτε τα αγάλματα που όλοι σήμερα νομίζουμε πως ήταν πάλλευκα. Οι Πέρσες επέδειξαν βαναυσότητα απέναντι στα αναθήματα, αλλά η οργή τους ξέσπασε φρικτή προς τη Νίκη του Καλλιμάχου. Ο Καλλίμαχος ήταν πολέμαρχος της Αθήνας, ο οποίος καθόρισε με την ψήφο του την ώρα της μάχης του Μαραθώνα. Ο ίδιος σκοτώθηκε στη μάχη, οι Αθηναίοι τον τίμησαν στήνοντας ένα μεγάλο άγαλμα Νίκης με σχετική επιγραφή μπροστά από τον Παρθενώνα και οι Πέρσες πελέκησαν γλυπτό και βάθρο με μανία. Σήμερα, το άγαλμα έχει ανασυσταθεί με πρωτότυπο τρόπο, με χρήση μεταλλικών ράβδων. Σχεδόν απέναντι βρίσκεται ένα υπέροχο αγόρι, το Παιδί του Κριτία (όπου Κριτίας, ο γλύπτης). Τώρα έχει τοποθετηθεί σε πολύ υψηλό βάθρο, που λειτουργεί αρνητικά, καθώς το απομακρύνει από τον επισκέπτη. Ο Κριτίου Παις έχει τη δική του σύγχρονη ιστορία. Ο συντηρητής του μουσείου Δημήτρης Μαραζιώτης θεωρούσε ότι είχε συγκολληθεί λάθος και επέμενε να σπάσουν τον γύψο της συγκόλλησης και να ξαναμελετήσουν τις αρχαίες επιφάνειες. Όντως, αποδείχθηκε ότι το κεφάλι έπρεπε να τοποθετηθεί αλλιώς. Πώς το κατάλαβε; «Τα αγάλματα είναι σεμνά», είχε πει, «δεν κοιτάζουν πάνω, που μπορεί να εκληφθεί ως αλαζονική στάση».

30/04 - 07/05

ποντικιart

Ξενάγηση 11/35

www.topontiki.gr

Παις και οι ωραιότερες selfies

Η Αθηνα της Γιγαντομαχιας, απο παρασταση στο αετωμα του αρχαϊκου ναου Στρίβοντας και πάλι δεξιά, ο επισκέπτης συναντά ένα κεφάλι αγάλματος, κατεστραμμένο σε μεγάλο βαθμό. Κι όμως, σύμφωνα με τον καθηγητή Γεώργιο Δεσποίνη, είναι έργο των χεριών του Πραξιτέλους. Πρόκειται για το κεφάλι του κολοσσικού αγάλματος της Αρτέμιδος, ίσως το μόνο αυθεντικό του γλυπτό που σώζεται (ο Ερμής στην αρχαία Ολυμπία είναι ρωμαϊκό αντίγραφο).

Τα γλυπτά του Παρθενώνα Ο τρίτος όροφος φιλοξενεί τη ζωφόρο του Παρθενώνα, όποιες μετόπες και όποια αγάλματα από τα αετώματα έχουν σωθεί – έστω και σε κομμάτια. Αποτελεί και την προπαγάνδα μας για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα, καθώς δίπλα στους αυθεντικούς λίθους εκτίθενται γύψινα εκμαγεία από λίθους που έχει αρπάξει ο Έλγιν και

Κορη αυθεντικη και Κορη σε γυψινο εκμαγειο, με χρωματα

βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο. Ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τη μεγαλοφυΐα του Φειδία και των μαθητών του, κοιτάζοντας κομμάτι κομμάτι. Ας έχει κατά νου ότι ο κορυφαίος αρχαίος γλύπτης είχε συλλάβει όλες τις παραστάσεις της ζωφόρου εξαρχής. Ο Δημήτρης Παντερμαλής λέει πως σε αυτές τις πλάκες η Δημοκρατία απεικόνισε τον εαυτό της. Εντυπωσιακό, σε μια προβεβλημένη γωνία, ορθώνεται το ακροκέραμο του Παρθενώνα. Με έμπνευση από τα ταπεινά αγριολούλουδα, τα οποία εξιδανίκευσε στο μάρμαρο, με ίχνη από χρυσό χρώμα και με μεγάλο ύψος, το ακροκέραμο θα ήταν ένα ακόμη εντυπωσιακό στοιχείο του μεγάλου – από κάθε άποψη – αρχιτεκτονήματος. Στον όροφο αυτόν, αν πάτε βράδυ, θα δείτε τον αντικατοπτρισμό των εκθεμάτων στις τζαμαρίες του μουσείου. Σαν να αιωρούνται στο κενό, μαγεύοντας με την ομορφιά τους. Εκεί μπορείτε να βγάλετε και την ωραιότερη selfie φωτογραφία. (Το βράδυ της Παρασκευής το μουσείο είναι ανοιχτό μέχρι τις 10 και το εστιατόριο μέχρι τις 12).

Φεύγοντας θα θέλετε να ξαναπάτε

το καφε - εστιατοριο στο μουσειο τησ ακροπολησ

Στον ενδιάμεσο όροφο βρίσκεται το εστιατόριο και το ένα από τα δύο πωλητήρια. Αν καπνίζετε, θα πρέπει να βρείτε θέση στο μπαλκόνι. Αν όχι, βολευτείτε μέσα. Την ημέρα βλέπετε τη γύρω ομορφιά (από την ίδια την Ακρόπολη έως τον περιβάλλοντα χώρο του μουσείου με τα δεντράκια, τα φυτά, τα λουλούδια και τη χλόη), το βράδυ τον φωτισμένο Ιερό Βράχο. Στο καφέ του ισογείου θα δείτε κάτω από τα πόδια σας την ανασκαφή με τη βυζαντινή συνοικία της Αθήνας μέσα από το γυάλινο δάπεδο. Τιμές λογικές. Στο πωλητήριο, όπως και σε εκείνο του ισογείου, θα βρείτε καλόγουστα δώρα και αναμνηστικά σε διάφορες τιμές.

Το Παιδι του Κριτια σε «ποζα» πλατης

12/36 Σινεμά

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

òòòòò Εξαιρετική òòòò Πολύ καλή òòò Καλή òò Βλέπεται ò Μέτρια ò Μην τη δείτε

ΚAτω απο το δEρμα

The amazing Spider-Man 2

Οι εταιρείες διανομής φέρουν την ευθύνη για έκτακτες αλλαγές στις ημερομηνίες προβολής των ταινιών.

Εξωγήινοι και άνθρωποι αράχνες Η Σκάρλετ Γιόχανσον κλέβει τις εντυπώσεις. Όχι γιατί είναι πανέμορφη, αλλά γιατί πρωταγωνιστεί στο εξαιρετικό «Κάτω από το δέρμα». Όσο για τον άνθρωπο-αράχνη, μας απογοήτευσε Κωνσταντίνος Σαμαράς

Κάτω από το δέρμα

Σκηνοθεσία: Τζόναθαν Γκλέιζερ Πρωταγωνιστούν: Σκάρλετ Γιόχανσον, Πολ Μπράνιγκαν, Αντόνια Κάμπελ Χιουζ Η βασική ιδέα είναι εξαιρετικά απλή, και ίσως να μην είχε προκαλέσει τόσο μεγάλη αναμονή εάν δεν πλαισιωνόταν από τα ονόματα του σκηνοθέτη Τζόναθαν Γκλέιζερ (μακάρι κάποιοι να θυμούνται ακόμα το εξαιρετικό και υποτιμημένο «Birth») και κυρίως από αυτό της μεταμορφωμένης στο μελαχρινό Σκάρλετ Γιόχανσον: μια γοητευτική γυναίκα περιφέρεται στους μουντούς δρόμους της Γλασκόβης, πιάνει κουβέντα με ανυποψίαστους άντρες και τους σέρνει μέχρι το διαμέρισμά της χωρίς εκείνοι να υποψιάζονται τι τους περιμένει. Κάτω από το δέρμαòòòò Δεν πρόκειται για μια διεστραμμένη σαγηνεύτρια, αλλά για ένα εξωγήινο πλάσμα που κάνει τη δουλειά του. Η Σκάρλετ Γιόχανσον μελαχρινή εξωγήΛίγο καιρό αφού την είδαμε (ή μάλλον την ακούσαμε) να υποινη εκτελέστρια στο κινηματογραφικό δύεται με τη φωνή της ένα λογισμικό που μπορεί να αναπτύξει όνειρο ενός χαρισματικού δημιουργού ανθρώπινα συναισθήματα στο «Her», η Σκάρλετ Γιόχανσον που ξέρει πώς να σε στοιχειώνει. ισορροπεί και πάλι θεαματικά ανάμεσα στο ρομποτικό και το ανθρώπινο. Αυτή τη φορά επιστρατεύει μια ολόκληρη γκάμα εκφραστικότητας και φυσικής σαγήνης, ενώ την ίδια στιγμή καταφέρνει να γίνει σχεδόν αγνώριστη. Το πρόσωπο και το σώμα της αποτελούν τα τέλεια οχήματα για τον Γκλέιζερ, αφού φιλτράρουν τον κόσμο των ανθρώπων μέσα από έναν αγωγό που μοιάζει επικίνδυνα με αυτούς, χωρίς να διαθέτει τα συναισθήματά τους. Είναι προς τιμήν του Τζόναθαν Γκλέιζερ πως ποτέ δεν εκμεταλλεύεται υπέρ το δέον το «σταριλίκι» της Γιόχανσον, ούτε αφήνει ποτέ το «Κάτω από το δέρμα» να μετατραπεί σε απλό όχημα ανάδειξης της όμορφης πρωταγωνίστριας. Μέσα σε μια ρευστή ατμόσφαιρα που ζαλίζει και αφήνει μονίμως γοητευτικά κενά, ο Γκλέιζερ αφηγείται μια ονειρική παραβολή για τις ορμές θανάτου που όλοι μας κρύβουμε, για το νήμα που συνδέει τους θύτες με τα θύματά τους και για την επικοινωνία που παραδόξως μπορεί να επιτευχθεί μέσα από την αποξένωση. Και, κάπως έτσι, διανύει μια αξιοσημείωτη απόσταση από το συνηθισμένο φιλμ επιστημονικής φαντασίας μέχρι το πανέμορφο – και σπάνιο – δείγμα αφηρημένου κινηματογράφου.

The amazing Spider-Man 2

Σκηνοθεσία: Μαρκ Γουέμπ Πρωταγωνιστούν: Άντριου Γκάρφιλντ, Έμα Στόουν, Τζέιμι Φοξ Ο άνθρωπος-αράχνη βρίσκεται αισίως στο πέμπτο επεισόδιο των κινηματογραφικών του περιπετειών, και φυσικά παραμένει μονίμως αγέραστος. Αυτή τη στιγμή μπορεί να καμαρώνει πως αποτελεί τον κατεξοχήν νεαρό υπερήρωα με τον οποίο θα ταυτιστεί το εφηβικό κοινό, επιδίωξη που οι δημιουργοί της σειράς δεν λησμονούν καθόλου, The amazing Spider-Man 2ò δίνοντας άπλετο χώρο και χρόνο στο ζεύγος Άντριου ΓκάρΤο δεύτερο μέρος της νέας τριλογίας του φιλντ - Έμα Στόουν. Εκεί πέφτει κυρίως το βάρος του δεύτερου ανθρώπου-αράχνη μοιάζει περισσότερο μέρους της δεύτερης τριλογίας (!) και φανταζόμαστε πως, με χάρτινο εφηβικό ρομάντζο σε έναν ιδανικό κόσμο, σεναριογράφοι και σκηνοθέτης θα ονειρεύονταν ένα πάντρεμα του υπερηρωικού genre και της σκρούμπολ κωμωδίας. Τελικά, το μόνο που μένει είναι μια αίσθηση βαρετής ελαφρότητας όπου τίποτα δεν μας αφορά, και οι συγκρούσεις των χαρακτήρων είναι μόνο για μαθητούδια. Ακόμα και οι σκηνές δράσης, που θα

μπορούσαν να θεωρηθούν ως το πιο δυνατό χαρτί του σκηνοθέτη Μαρκ Γουέμπ, διακρίνονται από μια ξεπερασμένη αίσθηση μεγαλειώδους δεξιοτεχνίας που ποτέ δεν «δένει» πραγματικά με την ιστορία. Η συγκεκριμένη τριλογία φαίνεται πως είναι καταδικασμένη να περάσει απαρατήρητη.

Να κάθεσαι και να κοιτάς

Σκηνοθεσία: Γιώργος Σερβετάς Πρωταγωνιστούν: Μαρίνα Συμεού, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Νίκος Γεωργάκης, Γιώργος Καφετζόπουλος Η Αντιγόνη είναι μια νεαρή Ελληνίδα, από αυτές που τα σύγχρονα αδιέξοδα έστειλαν από την Αθήνα πίσω στην επαρχία προς αναζήτηση μιας απλούστερης και πιο αληθινής ζωής. Εκεί αρχίζουν οι απανωτές περιπλοκές, αφού η ατμόσφαιρα στη γενέτειρα της Αντιγόνης αποδεικνύεται βυθισμένη στα μυστικά, τα ψέματα και τη σήψη. Πόσο εύκολο είναι «να κάθεσαι και να κοιτάς» απέναντι στα μικρά (ή και Να κάθεσαι και να κοιτάςò μεγαλύτερα) εγκλήματα που συμβαίνουν Η κόλαση μιας τριαντάρας στην ελληνική τριγύρω σου; Ο Γιώργος Σερβετάς επιλέγει επαρχία, σε μια ταινία όπου η καταγγελμια προβληματική που μπορεί πάντοτε να τική διάθεση θεωρείται σημαντικότερη καρποφορήσει: την άφιξη/επάνοδο του από τις κινηματογραφικές αρετές. «αθώου» και ανυποψίαστου ήρωα σε μια μικρή κοινωνία, που αρχίζει να τον σφίγγει σαν μέγγενη. Η Αντιγόνη είναι μόνη εναντίον όλων. Γιατί; Επειδή έτσι το θέλησε ο δημιουργός. Η αντίθεση δεν προκύπτει μέσα από κάποιο «κέντημα» στη σκιαγράφηση της ηρωίδας, στο χτίσιμο μιας βαθιάς και δυσεπίλυτης ίντριγκας ή στη δημιουργία μιας κολασμένης και αφιλόξενης ατμόσφαιρας. Σε αυτή την περίπτωση, ωστόσο, το μόνο που μένει είναι η δήλωση των προθέσεων του δημιουργού ως απλή ταυτολογία: τα πράγματα είναι έτσι... γιατί έτσι. Μια ταινία-καταγγελία που ίσως να εκτιμηθεί από όσους μπερδεύουν το καλό σινεμά με το σινεμά «καλών» προθέσεων.

ΠΡΟΒΑΛΛΕΤΑΙ ΑΚΟΜΗ

Το χαμένο σήμα της δημοκρατίας

Σκηνοθεσία: Γιώργος Αυγερόπουλος Ήταν κάτι πρωτοφανές στα παγκόσμια χρονικά. Πουθενά και ποτέ σε ευνομούμενες δημοκρατικές κοινωνίες δεν σίγησε η δημόσια ραδιοτηλεόραση μιας χώρας, και ειδικά με τέτοιον τρόπο, ο οποίος χαρακτηρίστηκε «αυταρχικός» και «αντιδημοκρατικός». Μέσα σε πέντε ώρες, το βράδυ της 11ης Ιουνίου του 2013, ο Έλληνας πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς κατέβασε τους διακόπτες της ΕΡΤ, του δημόσιου ραδιοτηλεοπτικού φορέα της Ελλάδας, που λειτουργούσε αδιάλειπτα τα τελευταία 75 χρόνια. Το τηλεοπτικό και το ραδιοφωνικό της σήμα κατέρρευσαν, ρίχνοντας μαύρο στις οθόνες και βόμβο στα FM. Το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν μια άνευ προηγουμένου πολιτική πράξη που σόκαρε τους Έλληνες, φέρνοντας στη μνήμη τους στιγμές από τη σκοτεινή περίοδο της δικτατορίας. Προκάλεσε επίσης σφοδρή διεθνή κατακραυγή απ’ όλο τον πλανήτη. Γιατί η δημόσια ραδιοτηλεόραση της Ελλάδας έπρεπε να πεθάνει; Η ταινία καταγράφει από την αρχή μέχρι το τέλος όλα όσα συνέβησαν στην υπόθεση της ΕΡΤ, συμπυκνώνοντας μέσα σε μια ώρα μια χρονική περίοδο πέντε μηνών.

30/04 - 07/05

ΠΟΝΤΙΚΙart

Bιβλίο 13/37

www.topontiki.gr

Οι νεο-δουλοπάροικοι του χρέους Ο σημερινός άνθρωπος μοιάζει σαν να εργάζεται αγωνιωδώς σε μια παγκόσμια επιχείρηση που παράγει χρέος προς δόξαν του χρέους και ενοχές προς χάριν της διαιώνισής του Maurizio Lazzarato Η κατασκευή του χρεωμένου ανθρώπου Μετάφραση: Γιώργος Καράμπελας Εκδόσεις: Αλεξάνδρεια Σελ.: 190 Το βιβλίο ως περιεχόμενο είναι απολύτως επίκαιρο. Αν μάλιστα το χαρακτήριζε κανείς ως απελπιστικά επίκαιρο, θα ήταν ακριβέστερος. Μιλά για την κρίση χρέους που περνούν – εκτός από τη χώρα μας, με τον επώδυνο τρόπο που τη βιώνουμε – οι περισσότερες χώρες του κόσμου. Πρόκειται, το δίχως άλλο, για τα επίχειρα της πλήρους και δίχως αντίπαλο επικράτησης του νεοφιλελευθερισμού που, όπως αποδεικνύεται, η βασική του έμπνευση είναι το χρέος: δημόσιο και ιδιωτικό. Στην πρωτότυπη και ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα αυτήν προσέγγιση πάνω στο ζήτημα της κρίσης του χρέους που καταπονεί τον σύγχρονο κόσμο, ο ακτιβιστής συγγραφέας χαρακτηρίζει το χρέος ως πολιτική κατασκευή ενός συστήματος που ανάγει ως θεμελιώδη αρχή της ζωής τη σχέση πιστωτή - οφειλέτη, γύρω από την οποία στήνεται μια νέα ηθική των αγορών και των πιστωτικών ιδρυμάτων, την οποία καλούνται οι δανειζόμενοι να σεβαστούν προς το συμφέρον… του μέλλοντος! Έτσι, όπως εύστοχα συμπεραίνει ο συγγραφέας, με τη γέννησή μας δεν κληρονομούμε πλέον μόνο το προπατορικό αμάρτημα, αλλά και το δημόσιο ή ιδιωτικό χρέος που μας μετακυλίουν τα χρηματιστήρια, οι οίκοι αξιολόγησης και οι… άγιες αγορές. Το χρέος αποτελεί τον καινοφανή τρόπο διακυβέρνησης των λαών, την εναλλακτική του καπιταλιστικού αδιέξοδου, που δημιουργεί ένα νέο και περισσότερο από κάθε άλλη φορά ασφυκτικό αδιέξοδο, το όποιο μας συντηρεί στο χείλος της χρεοκοπίας, της εθνικής και ατομικής μας κατάρρευσης. Υπό τη συνεχή και καθημερινή υλική, ηθική και ψυχολογική απειλή του χρέους, μας καθιστούν χωροφύλακες του εαυτού μας, των αναγκών μας και των ονείρων μας. Κι ενώ έχουμε καταντήσει μαθητευόμενοι τραπεζίτες, πρακτικοί οικονομολόγοι και πρόθυμοι εκφραστές του οικονομικού αδιεξόδου – επειδή ζητάμε συντάξεις, δεν πεθαίνουμε πρόωρα, καταναλώνουμε αλόγιστα και προβαίνουμε σε διάφορες παρόμοιες τρομοκρατικές ενέργειες –, τα σύγχρονα μέσα μαζικής ενημέρωσης ως νέα Ιερά Εξέταση ανέλαβαν το καθήκον να μας γεμίσουν ενοχές, φόβους και εξαγνιστικές συμβουλές προς δόξαν του συστήματος. Με δυο λόγια, ο σύγχρονος άνθρωπος είναι

Σε 200 λέξεις Η συγγραφέας Μάρω Θεοδωράκη παρουσιάζει το βιβλίο της «Το σύννεφο έφερε βροχή» από τη σειρά των εκδόσεων Διάπλαση «Με αφορμή ένα τραγούδι»

Ξενοφών Μπρουντζάκης

ένας νεο-δουλοπάροικος του χρέους που εξαρτάται σ’όλη του τη ζωή από τους τόκους υπερημερίας που μπορεί να αποπληρώσει…

Δημήτριος Γ. Σουλιώτης Διαφθορά και διεφθαρμένοι Εκδόσεις: Αρμός Σελ.: 246 Ο συγγραφέας του βιβλίου έρχεται αντιμέτωπος με έναν από τους πλέον δημοφιλείς όρους που συντρόφευσαν την πορεία μας στη διάρκεια της μεταπολίτευσης: τη διαφθορά. Φυσικά, η διαφθορά δεν «ανακαλύφθηκε» στη μεταπολίτευση, ούτε είναι αποκλειστικό χαρακτηριστικό της περιόδου αυτής. Πρόκειται για μιαν ανθρώπινη κλίση σε συγκεκριμένες συμπεριφορές, γνωστή από κτίσεως κόσμου. Ωστόσο, όταν μιλάμε στις μέρες μας για διαφθορά, επικεντρώνουμε το νόημα και το περιεχόμενό της στις πολιτικές εκείνες πρακτικές που την εξέθρεψαν και την υπέθαλψαν, τόσο σε ατομικό όσο και σε συλλογικό επίπεδο. Ο συγγραφέας του βιβλίου έχει θητεύσει ως επαγγελματίας στην καταπολέμησή της. Άρα πρόκειται για άτομο που βρέθηκε αντιμέτωπο με το φαινόμενο εκ των έσω, μια και εργάστηκε ως επιθεωρητής στην Τράπεζα της Ελλάδος τριάντα πέντε συναπτά έτη, διάστημα επαρκέστατο για να εμπεδώσει το «αντικείμενό» του! Αν και ο όρος, εν πρώτοις, σε παλαιότερες εποχές σχετιζόταν στενότερα με θρησκευτικού χαρακτήρα ηθικές παρεκτροπές, τις τελευταίες δεκαετίες συνδέθηκε συνειρμικά άμεσα με τις πολιτικές - κοινωνικές - οικονομικές ατασθαλίες που κάθε λίγο και λιγάκι έρχονται στο φως της δημοσιότητας. Το βιβλίο αποτελείται από δυο μέρη: Στο πρώτο ερευνώνται συμπτώματα και ευρύτερες περιπτώσεις του φαινομένου, που ταυτίζονται περισσότερο με γενικευμένες συμπεριφορές οι οποίες δεν έχουν ιδιαίτερα εθνικά χαρακτηριστικά. Αντίθετα, στο δεύτερο μέρος τα κείμενα εστιάζουν σε ελληνικές ιδιαίτερες περιπτώσεις, που προέρχονται από το πεδίο της πολιτικής, του συνδικαλισμού και των συντεχνιών. Και στις δυο περιπτώσεις, ο συγγραφέας προβληματίζεται ως προς το φαινόμενο της διαφθοράς ανάμεσα στην ηθική και νομική παραβατικότητα και στη μηδενιστική αντίληψη των αξιών της ύπαρξης.

Η ιστορία ενός Πλάτανου που διψάει… Σε ένα γραφικό, ορεινό χωριουδάκι, έναν τόπο ευλογημένο από τη φύση γεμάτο πορτοκαλιές, λεμονιές, καστανιές κι αμυγδαλιές, ζει εδώ και πολλά χρόνια ένας Πλάτανος. Ριζωμένος για τα καλά στην πλατεία του χωριού, χαρίζει τη σκιά του σε κάθε περαστικό ταξιδιώτη αλλά και στους ντόπιους θαμώνες, που δεν σταματούν να απολαμβάνουν την κουβεντούλα δίπλα στον επιβλητικό κορμό του. Κι όσο σουρουπώνει όλο και περισσότεροι κάνουν τη βεγγέρα τους κοντά του μαζί με το φως του φεγγαρι-

ού. Όμως όταν πια έρχεται ο Οκτώβρης, ο καλός μας Πλάτανος νιώθει μοναξιά, αφού οι μεγάλοι μετά τις δουλειές τους προτιμούν τη ζεστασιά του σπιτιού, ενώ τα παιδιά αποκαμωμένα από τα διαβάσματα δεν έχουν χρόνο για βόλτες στην πλατεία. Ο Πλάτανος δεν ζητάει πολλά. Μόνο ένα μικρό συννεφάκι ζητάει, που θα τον γαργαλήσει με τις πρώτες σταγόνες του. Έστω ένα μικρό συννεφάκι που θα τον βγάλει από τη βαρετή χειμωνιάτικη ζωή του. Η γειτονιά ερημώνει, αφού

ακόμα και τα διπλανά του δέντρα, το πεύκο και η μουριά, δεν έχουν όρεξη για πολλές κουβέντες. Στ’αλήθεια πόσο σημαντική είναι η φιλία. Εκείνη η πεισματική, η αληθινή που ξεπηδάει μέσα από την ψυχή μας. Εκείνη που μπορεί και μας δυναμώνει… Και πόσο ανάγκη έχει τούτο το όμορφο πλατύφυλλο πλατάνι από έναν φίλο, να κουβεντιάσει και να μοιραστεί τα μυστικά του. Πράγματι, ένα παχύ, κάτασπρο συννεφάκι φάνηκε από ψηλά κι αμέσως πλη

14/38 Θέατρο

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

Πέντε νέοι σκηνοθέτες, πέντε μεταφραστές και δώδεκα ηθοποιοί – όλοι Έλληνες – θα μονοπωλήσουν το ενδιαφέρον στο καινούργιο, πειραματικό και δημιουργικό Φεστιβάλ Σύγχρονου Θεάτρου, που φέρει τον τίτλο «Το Γαλλικό Θέατρο a la Grecque». Το φεστιβάλ αποτελεί καρπό μιας συλλογικής προσπάθειας και ανταλλαγής ιδεών μεταξύ του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδας, του Ιδρύματος «Μιχάλης Κακογιάννης» και των Ελλήνων καλλιτεχνών, πάντα σε συνάρτηση με τα έργα των Γάλλων συγγραφέων, που θεμελιώνουν τη σύγχρονη γαλλική δραματουργία. Κατά τη διάρκειά του, το σύγχρονο γαλλικό θέατρο θα παρουσιαστεί στη χώρα μας ελεύθερο, χωρίς ενοχές, σκληρό, τρυφερό, αληθινό, ουτοπικό και επίκαιρο. Το κοινό θα έχει την ευκαιρία να παρακολουθήσει πέντε έργα, κυρίως της νεότερης γενιάς, άλλοτε άμεσα και προκλητικά, άλλοτε ποιητικά και ακραία, που αναδεικνύουν θέματα βαθιά πολιτικά, που διαχειρίζονται το διαφορετικό και την εξουσία, αλλά και ζητήματα ταυτότητας, συμμετοχής και αφύπνισης. Τα έργα μάλιστα μεταφράστηκαν ειδικά για το φεστιβάλ, καθώς ανεβαίνουν για πρώτη φορά σε ελληνική θεατρική σκηνή, το καθένα για τέσσερις μόνο παραστάσεις και με χαμηλό εισιτήριο.

«Εκείνη» - Ζαν Ζενέ

Η ασπασια κραλλη «στο χειλοσ»

Γνωρίστε το σύγχρονο γαλλικό θέατρο «H τέχνη ελεύθερη... προκαλεί»; Αυτή είναι η ερώτηση που ρίχνει στο τραπέζι το Φεστιβάλ Σύγχρονου Θεάτρου με τίτλο «Το Γαλλικό Θέατρο a la Grecque». Θα πραγματοποιηθεί από τις 6 Μαΐου μέχρι τις 3 Ιουνίου, στο Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης», με τη συνεργασία του Γαλλικού Ινστιτούτου της Ελλάδας, στο πλαίσιο Βίκυ Λεβαντή του προγράμματος «Ελλάς - Γαλλία Συμμαχία 2014»

Την αυλαία του φεστιβάλ θα ανοίξει το έργο του πολυγραφότατου Ζαν Ζενέ, με τίτλο «Εκείνη» («Elle»), στις 6 Μαΐου (έως 9.5). Πρόκειται για ένα έργο σκληρό και λυρικό, σοβαρό και γελοίο, που καταπιάνεται με τους μηχανισμούς της εξουσίας όπως τους ασκεί ένας Πάπας σ’έναν φωτογράφο. Το έργο δεν αποτελεί σίγουρα σύγχρονη γαλλική δραματουργία, καθώς είναι ένα κείμενο που γράφτηκε το 1955. Θα έχει ενδιαφέρον, λοιπόν, να δούμε πώς θα συνδιαλαγεί το σύγχρονο με το κλασικό ρεπερτόριο. Τη σκηνοθεσία υπογράφει ο Γιάννης Σκουρλέτης, της Bijoux de Cant, ενώ τη μετάφραση επιμελήθηκε η Ασημένια Ευθυμίου. Στους πρωταγωνιστικούς ρόλους θα βρίσκεται ο Στράτος Τζώρτζογλου, με τον οποίο ο σκηνοθέτης συνεργάστηκε πέρσι, ο Πολύδωρος Βογιατζής, που βρίσκεται ανάμεσα σε Αθήνα και Παρίσι λόγω επαγγελματικών υποχρεώσεων, και ο νέος ηθοποιός Ορέστης Καρύδας. Κατάλληλο για θεατές από 15 χρόνων και άνω.

«Στο Χείλος» - Κλοντίν Γκαλεά Από τις 10 έως τις 14 Μαΐου, τη σκυτάλη θα πάρει ο νεαρός σκηνοθέτης Θέμελης Γλυνάτσης, ο οποίος ανέλαβε τη σκηνοθεσία του έργου της Κλοντίν Γκαλεά «Στο Χείλος» («Au Bord»), που βραβεύτηκε με το Μεγάλο Βραβείο Θεατρικής Λογοτεχνίας το 2011 στη Γαλλία. Σε αυτό θα πρωταγωνιστήσει η Ασπασία Κράλλη και θα συμμετέχει ο Νέστορας Κοψίδας, ενώ τη μετάφραση έκανε ο Δημήτρης Δημητριάδης. Στο έργο η συγγραφέας εμπνέεται από μια αποτρόπαια φωτογραφία από τις φυλακές του Αμπού Γκράιμπ, που δημοσίευσε η «Washington Post» το 2004, και χαρτογραφεί τον τόπο αυτόν όπου η προσωπική ανάμνηση συγκρούεται με τη φαντασίωση και τη βίαιη πολιτική πραγματικότητα. Μέσα από τον σκοτεινό, βίαιο και θλιμμένο μονόλογό της, το κοινό έρχεται αντιμέτωπο με θέματα βασανιστηρίων, ερωτισμού και ενδο-οικογενειακής βίας, ενώ παρακολουθεί την ηρωίδα να βρίσκεται σ’ένα όριο που θυμίζει παλινδρόμηση μεταξύ γης και κενού. Η είσοδος στην παράσταση θα επιτρέπεται σε θεατές από 18 χρόνων και άνω.

«Αναζήτηση Εργασίας» - Μισέλ Βιναβέρ Μ’ένα μικρό διάλειμμα, το φεστιβάλ θα ανοίξει ξανά τις πόρτες του στις 20 Μαΐου για να παρουσιάσει μέχρι τις 23 Μαΐου το έργο του Μισέλ Βιναβέρ «Αναζήτηση εργασίας» («La demande d’ emploi»), σε σκηνοθεσία Θανάση Σαράντου και μετάφραση Δήμητρας Κονδυλάκη. Το προφητικό έργο του συγγραφέα εξακολουθεί να είναι επίκαιρο, παρ’ότι γράφτηκε το 1971. Ο Βιναβέρ επιλέχτηκε ως ένας από τους θεμελιωτές της σύγχρονης γαλλικής δραματουργίας, ο οποίος στο συγκεκριμένο έργο ανιχνεύει με επιτυχία τις παθογένειες μιας άρρωστης κοινωνίας, εγκλωβισμένης στο αέναο κυνήγι του χρήματος και της προσποιητής ευδαιμονίας. Παίζουν: Μιράντα Ζησιμοπούλου, Αγγελική Καρυστινού, Βασίλης Μαργέτης και Θανάσης Σαράντος.

«Μήδεια, ένα μανιασμένο ποίημα» - Ζαν Ρενέ Λεμουάν Η Δήμητρα Ματσούκα θα ερμηνεύσει τη «Μήδεια» («Medee, poeme enrage») του Ζαν Ρενέ Λεμουάν, σε μετάφραση Έφης Γιαννοπούλου και σκηνοθεσία Λευτέρη Γιοβανίδη. Το κείμενο αποτελεί μια «ομιλούσα όπερα», όπου η Μήδεια αφηγείται την ιστορία της ως μια ερωτευμένη γυναίκα, ως μητροκτόνος αλλά κυρίως ως ξένη. Μια γυναίκα που επιστρέφει για να ζητήσει λύτρωση, όχι όμως συγχώρεση, καθώς θεωρεί τον εαυτό της αθώο. Να υπενθυμίσουμε ότι τον Μάρτιο του 2014, στο Παρίσι, ο Ζαν Ρενέ Λεμουάν πρωταγωνίστησε ο ίδιος στο έργο, ενώ τώρα θα βρίσκεται ως θεατής στην Ελλάδα αλλά και ως σκηνοθέτης στο έργο του «Ιφιγένεια» με τη Λένα Παπαληγούρα, που θα ανέβει στο «Από Μηχανής Θέατρο». Η παράσταση της «Μήδειας» θα ανέβει από τις 27 Μαΐου μέχρι τις 30 Μαΐου (κατάλληλη άνω των 18 χρόνων).

«Χίλντα» - Μαρί Ντιάιγ Την αυλαία του φεστιβάλ θα ρίξει το έργο «Χίλντα» («Hilda») της Μαρί Ντιάιγ, σε σκηνοθεσία Βασίλη Μαυρογεωργίου και μετάφραση Ανδρέα Στάικου. Το κείμενο της Ντιάιγ προσεγγίζει με λεπτότητα αλλά και θάρρος ζητήματα που αρχίζουν να γίνονται αντιληπτά στην εποχή μας. Με ηρωίδα την κυρία Λεμαρσάν που αφηγείται τρυφερά στιγμές που έζησε με την υπηρέτριά της, το έργο προσπαθεί να διεισδύσει στα άδυτα του ζεύγους εξουσιαστή - εξουσιαζόμενου, ενώ παίζει επικίνδυνα με τις σύγχρονες αντιλήψεις για τις κοινωνικές τάξεις. Παίζουν: Άννα Κουτσαφτίκη και Νικόλας Πιπεράς. «Αναζητηση Εργασιας» του Μισελ Βιναβερ

Info

Ίδρυμα «Μιχάλης Κακογιάννης» (Πειραιώς 206, Ταύρος), 6.5-3.6, 21.00, γενική είσοδος: 10 ευρώ ανά παράσταση, 210-3418550

Θέατρο 15/39

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

τελευταια σειρα

Παρατάσεις και φινάλε της σονιασ μαγγινα Επιστροφές... Ο Γιάννης Στάνκογλου και ο μονόλογος «Είμαι ένας άλλος» (εμπνευσμένος από τη ζωή του Ρεμπό) παίχτηκε στο «Από μηχανής». Ξανά στη θεατρική σκηνή, αυτήν τη φορά του θεάτρου «Αθηνών», από τις 7 Μαΐου. Λίγο παραδίπλα, στο «Βρετάνια», ανέβηκε αρχικά για δύο παραστάσεις η προσωπική επιτυχία της Κατερίνας Διδασκάλου, ο μονόλογος «Η πόρνη από πάνω». Το γέμισε το πολλών θέσεων «Βρετάνια» ο συγκεκριμένος μονόλογος. Και πήρε δύο παρατάσεις. Στις 4 και 5 Μαΐου οι δύο τελευταίες παραστάσεις.

✱

Πανοσ νατσησ, κριστελ καπερωνη

Γιαννης Ραμος:

Όταν ο Ρωμαίος πουλάει την Ιουλιέτα για μια δόση... Στο θέατρο «Βυρσοδεψείο» ανεβαίνει «Η μαύρη ζάχαρη» που σκηνοθετεί ο Γιάννης Ράμος, ένας, όπως λέμε, Έλληνας του εξωτερικού, που άφησε τη Σουηδία όπου έμενε, για να έρθει να κάνει θέατρο στην πατρίδα του. Τους λόγους εξηγεί ο ίδιος… Γιατί ένας Έλληνας γεννημένος, μεγαλωμένος και σπουδασμένος στη Σουηδία να αφήσει την ασφάλεια μιας οργανωμένης και οικονομικά ακμαίας κοινωνίας και να έρθει στην Ελλάδα; «Δεν φαντάζεστε πόσες φορές μου έχουν κάνει την ίδια ερώτηση» μου λέει γελώντας ο Γιάννης Ράμος. Παραδέχεται, ωστόσο, ότι υπάρχει δίχτυ ασφαλείας. «Η Σουηδία για μένα είναι ένα εισιτήριο μακριά. Ανά πάσα στιγμή επιστρέφω και δεν έχω κανένα εμπόδιο να υπερκεράσω, καμία διαδικαστική δυσκολία, από αυτές που αντιμετωπίζουν όσοι μεταναστεύουν». Οι αρχικές σπουδές του αφορούν τις πολιτικές επιστήμες και τη διοίκηση επιχειρήσεων, αλλά τελικά τον κέρδισε η υποκριτική. Σπούδασε στη Σχολή Θεοδοσιάδη κι έπειτα συνεργάστηκε με τον Γιάννη Κακλέα και την Ελένη Σκότη ως ηθοποιός. Επέστρεψε στη Σουηδία για να σπουδάσει σκηνοθεσία και στην κρατική σκηνή του Γκέτεμποργκ πρωτοσκηνοθέτησε το έργο «Ψύχωση 4.48» της Σάρα Κέιν. Η σκηνοθεσία της «Μαύρης ζάχαρης», που ανεβαίνει στο «Βυρσοδεψείο» ανήμερα την Πρωτομαγιά, ήρθε μάλλον τυχαία. Συνεργάστηκε τον χειμώνα με τη Φρόσω Ράλλη για τον «Ντετέκτιβ Πουαρό» που ανέβασε στο Μουσείο Αυτοκινήτου κι εκεί γνωρίστηκε με τον ηθοποιό Πάνο Νάτση, ο οποίος με μια ομάδα νέων ηθοποιών ετοίμαζε τη «Μαύρη ζάχαρη». Το «πέρνα μια βόλτα να πεις τη γνώμη σου» μετατράπηκε γρήγορα σε σκηνοθετική γραμμή. «Με ρωτήσατε πριν γιατί ήρθα στην Ελλάδα. Για να κάνω θέατρο στην ελληνική γλώσσα, να δουλεύω με τον ελληνικό λόγο. Έπειτα η χαοτική Ελλάδα αφήνει ένα περιθώριο

Σόνια Μαγγίνα

ιnfo

«Βυρσοδεψείο», Ορφέως 174, Βοτανικός Κρατήσεις: 6972146337 & 210 3453203. Παραστάσεις: 1 έως 30 Μαΐου, Πέμπτη στις 21.30 & Παρασκευή στις 21:00. Είσοδος: 12 ευρώ κανονικό, 8 μειωμένο και 5 ατέλειες / Διάρκεια: 80 λεπτά. Παίζουν: Κρίστελ Καπερώνη, Πάνος Νάτσης, Ηλίας Γκογιάννος. * Η παράσταση ανεβαίνει με την υποστήριξη του ΚΕΘΕΑ, στο οποίο προσφέρεται μέρος των εσόδων

δημιουργίας που η οργανωμένη κοινωνία δεν επιτρέπει, όσο κι αν σε βοηθά με άλλους τρόπους. Εδώ κάνεις πράγματα από το τίποτα. Η “Μαύρη ζάχαρη” ανεβαίνει low budget – πιο low δεν έχει, ειλικρινά. Αυτό όμως ανοίγει πόρτες σε ιδέες, ευρηματικότητα, συνεργασία. Υπάρχει ακόμη μια εντελώς διαφορετική ανθρώπινη κυψέλη στην Ελλάδα, δεν έχει χαθεί». Πέρα από τον ελληνικό λόγο, υπάρχει και το συναίσθημα, αυτό που συναντάς στα λόγια κάθε Έλληνα που ζει μακριά από την Ελλάδα. «Μου έλειψε, ναι. Αλλά ένιωθα κι ενοχικά που όλοι οι φίλοι εδώ βίωναν την κρίση και εγώ ζούσα προστατευμένος στο λευκό κουβούκλιο της Σουηδίας».

Θέατρο εκτός… θεάτρου Η παράσταση που ανεβαίνει στο «Βυρσοδεψείο» είναι για τον Γιάννη Ράμο «θέατρο που ανεβαίνει σε μη θεατρικό χώρο. Οι δυσκολίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν – δεν έχεις, π.χ., από πού να κρεμάσεις τα φώτα – είναι που κεντρίζουν τη δημιουργικότητα. Η παράσταση κινείται σε όλο τον τεράστιο, αχανή χώρου του “Βυρσοδεψείου”. Για την ακρίβεια, οι τρεις θεματικές του έργου, ο παράδεισος, η κόλαση και η γη, ζωντανεύουν σε τρεις διαφορετικούς χώρους. Όλη η παράσταση έχει κίνηση». Το έργο – ίσως να έχετε δει την ταινία «Candy» με τον Χιθ Λέτζερ, από το ομώνυμο βιβλίο – πραγματεύεται τον μεγάλο έρωτα ενός νεαρού ζευγαριού και το βύθισμά του στην ηρωίνη. «Για μένα έχει υπότιτλο το έργο. “Παραμύθια για μεγάλους”. Είναι ένα “παιχνίδι” μεταξύ παραμυθιού και παραμύθας, μια πορεία από το απόλυτο ροζ του έρωτα στο σκότος της εξάρτησης. Έτσι το δούλεψα σκηνοθετικά. Αποδομείται το παραμύθι, όπως και οι ήρωες, σιγά - σιγά». Η θεατρική μεταφορά του Χρήστου Καρασαββίδη είναι κινηματογραφική, με πολλές, γρήγορες αλλαγές χρόνου. Στην παράσταση, παρά το σκληρό θέμα της ή ίσως εξαιτίας αυτού, προσπαθεί να αποφύγει τις σκληρές στιγμές. «Δεν υπάρχει λόγος να υπάρχουν σύριγγες, υπάρχει η σκληρότητα του αποτελέσματος». Στις πρόβες βοήθησαν πολύ δύο φίλοι ηθοποιοί, πρώην χρήστες (που δεν συμμετέχουν στην παράσταση) σε ό,τι αφορά την κινησιολογία, τον τρόπο ζωής και σκέψης, το στερητικό σύνδρομο, το μέχρι πού μπορεί να φτάσει ο εξαρτημένος. «Πουλάς το κορμί σου, πουλάς τον απόλυτο έρωτα. Είναι σαν να πουλά ο Ρωμαίος την Ιουλιέτα για μια δόση» λέει ο Γιάννης Ράμος «κι αυτό δεν είναι θεατρική σύμβαση, αλλά η απόλυτη σκληρή πραγματικότητα». Η παράσταση όμως δεν μιλά μόνο για την ηρωίνη, «αλλά για την ανάγκη των νέων ανθρώπων να βρουν διέξοδο στην ψευδαίσθηση. Η χρήση χαπιών και ψυχοτρόπων είναι ασύστολη στην Ελλάδα, είναι το νομότυπο ναρκωτικό μας».

Ο Μπουλκάκοφ, είτε ως συγγραφέας (στη «Διαβολιάδα») είτε ως βασικός ήρωας θεατρικού (στο «Γράμματα στον Στάλιν» στο Studio Μαυρομιχάλη), έθελξε το θεατρικό κοινό. Η «Διαβολιάδα» της ομάδας Ubuntu στο Bios παίρνει τη δεύτερη παράτασή της και παίζεται μέχρι τις 20 Μαΐου ενώ τα «Γράμματα στον Στάλιν», στην επίσης δεύτερη παράτασή τους, θα «διαβάζονται» έως τις 23 του μήνα...

✱

Αν μη τι άλλο, ξεχειλίζουμε από θεατρικά ταλέντα... Τόσο ώστε να στηρίζονται γερά δύο φεστιβάλ. Το Off Off στο Επί Κολωνώ, στην έκτη χρονιά του, φιλοξενεί στο πρόγραμμά του 35 νέες θεατρικές ομάδες που θα παρουσιάσουν τη δουλειά τους από τις 19 Μαΐου έως τις 30 Ιουνίου. Πιο άμεσα ξεκινά το Bob Theatre Festival στο Bios, που από 5 έως 11 Μαΐου θα φιλοξενήσει παραστάσεις νεανικών ομάδων. Το φεστιβάλ, ωστόσο, περιλαμβάνει και δώδεκα επαναλήψεις νεανικών έργων που έχουν ήδη ανέβει στη θεατρική σκηνή (για όσους δεν έχουν προλάβει να τις δουν), μεταξύ των οποίων «Ο Διχοτομημένος Υποκόμης» σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη, «Η Αύξηση» της ομάδας 4Frontal, «Μόνον Ωραία» σε σκηνοθεσία Κατερίνας Μαυρογιώργη, «Περσινή Αρραβωνιαστικιά» της ομάδας Elephas tiliensis, «Ρωμαίος και Ιουλιέτα για δύο» σε σκηνοθεσία Κώστα Γάκη, «Τα Λουλούδια στην Κυρία» σε σκηνοθεσία Γιώργου Παλούμπη και «R.I.P. Romaios Ioulieta Panta» των Δημήτρη Κουρούμπαλη, Φρόσω Κορρού, Κατερίνας Λούρα.

✱

Στις 2 Μαΐου κλείνει ένας χρόνος από τότε που έφυγε ο Λευτέρης Βογιατζής. Γιατί ο Λευτέρης Βογιατζής είναι από αυτές τις θεατρικές υπάρξεις που όλα όσα τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία από τους γραφιάδες (όλα τα «αναντικατάστατος» και τα «άφησε δυσαναπλήρωτο κενό πίσω του») ήταν κυριολεκτικά κι όχι απλώς τιμής ένεκεν...

✱

16/40 Οδηγός

30/04 - 07/05

ποντικιart

www.topontiki.gr

Πρόσωπα

Επιμέλεια: Βίκυ Λεβαντή (v.levanti@hotmail.com) ΤΕΤΑΡΤΗ 30.4 ΣυναυλΙα. Η art - pop ορχήστρα Irrepressibles έρχεται στη χώρα μας για μια αισθησιακή αλλά και σκοτεινή εμφάνιση με επιρροές από new wave, grunge και exotica ήχους. Info: «Gazarte» (Βουτάδων 32-34, Γκάζι), 22.00, 20-30 ευρώ, 210-3460347.

ΤΕΤΑΡΤΗ 30.4 - ΤΕΤΑΡΤΗ 7.5

ΠΕΜΠΤΗ 1.5 ΑφιΕρωμα. Είκοσι χρόνια μετά τον θάνατο του συνθέτη του ροκ και της τζαζ Frank Zappa διοργανώνεται ένα μουσικό αφιέρωμα με ήχους από modern classic μέχρι gipsy jazz. Συμμετέχουν: Νίκος Λάαρης και Βασίλης Ναθαναήλ, ARTefacts, Αγγελική Τουμπανάκη και Αλέκος Ορφανός, Maglaras Trio. Info: «Half Note Jazz Club» (Τριβωνιανού 17, Μετς), 21.30, 10-15 ευρώ, 2109213310. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 2.5 ΠαρουσΙαση. O Σταμάτης Κραουνάκης παρουσιάζει το νέο του CD με τίτλο «Stamdoc 14. Η λειτουργία των πόλεων». Info: Public (Στοά Χιρς, Τσιμισκή 24, Θεσ/νίκη), 13.00, 2310-227288. ΣΥΝΑΥΛΙΑ. Στο alternative στέκι της Πετρούπολης «Μπήτνικς» ο Στάθης Δρογώσης θα κάνει ένα μοναδικό ακουστικό live, με τον ίδιο σε πιάνο και φωνή. Θα παρουσιάσει τραγούδια από το τελευταίο του άλμπουμ «Όμορφη ζωή», καθώς και πιο παλιές του επιτυχίες. Info: «Μπήτνικς» (25ης Μαρτίου 69, Πετρούπολη), 22.00, είσοδος ελεύθερη, 210 5010781. ΣΑΒΒΑΤΟ 3.5 ΘEατρο/ΚινηματογρΑφος. Το «Jerusalem» (2013) της φλαμανδικής θεατρικής ομάδας Berlin αποτελεί μια ιδιαίτερη σύνθεση από βίντεο τραβηγμένα στην Ιερουσαλήμ (από το Τείχος των Δακρύων μέχρι τους παλαιστινιακούς καταυλισμούς) αλλά και συνεντεύξεις από Ιουδαίους, Μουσουλμάνους και Χριστιανούς.

Info: Στέγη Γραμμάτων & Τεχνών (Λεωφ. Συγγρού 107-109), 19.00, 5-15 ευρώ, 210-9005800. ΜουσικH. Ο Δήμος Αναστασιάδης ετοιμάζει τρεις μουσικές εμφανίσεις με νέα και παλιά κομμάτια. Μαζί του οι Greekglish Babylon και η Παυλίνα Βουλγαράκη. Info: «Anodos Live Stage» (Πειραιώς 183, Αθήνα), 22.30, 12 ευρώ με μπύρα/κρασί, 2103468100. ΚΥΡΙΑΚΗ 4.5 ΣυναυλIα. H Camerata Junior – Ορχήστρα Νέων της Μουσικής θα παρουσιάσει το παιδικό και νεανικό της τμήμα σε μια πρωινή κυριακάτικη συναυλία. Θα ακουστούν έργα των Mozart, Yokoyama, Davidson, Jeknin και Γούζιου. Διευθύνει μουσικά ο Δ. Σέμσης. Info: Μέγαρο Μουσικής Αθηνών (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη), 12.00, 5-10 ευρώ, 210-7282333. ΘEατρο. Η ομάδα L.en.teTheatreCom (Les Enfants Terribles) παρουσιάζει τη θεατρική διασκευή του μυθιστορήματος του Jeffrey Eugenides «Αυτόχειρες Παρθένοι». Μια ευαίσθητη ιστορία για τη φύση της εφηβείας και των κοινωνικών αλλαγών.

Info: Κέντρο Ελέγχου Τηλεοράσεων (Κύπρου 91Α & Σικίνου 35Α, Κυψέλη), 21.00, 5- 10 ευρώ, 213-0040496

Εικονογραφημένα βιβλία

Δημήτρης Γαλάνης

Ο «ομορφάντρας» στο Νάσβιλ

Μανώλης Μαυροματάκης

Με το βραβείο καλύτερου ηθοποιού τιμήθηκε στο διεθνές φεστιβάλ κινηματογράφου της Νάσβιλ στο Τενεσί ο Μανώλης Μαυροματάκης. Στο φεστιβάλ, το οποίο θεωρείται από τα σημαντικότερα στον χώρο του ανεξάρτητου κινηματογράφου και που φέτος γιόρτασε τα 45 χρόνια του με τη συμμετοχή κινηματογραφιστών από 50 χώρες, ξεχώρισε για την ερμηνεία του στην ταινία «Ο εχθρός μου» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου. Στο έργο ερμηνεύει τον ρόλο ενός συνηθισμένου οικογενειάρχη που η λεηλασία του σπιτιού του από μια συμμορία τον φέρνει αντιμέτωπο με μια σειρά από δύσκολα διλήμματα. Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης με την πλούσια θεατρική καριέρα πληροφορήθηκε τη βράβευσή του με ένα ηλεκτρονικό μήνυμα, μια και δεν μπόρεσε να ταξιδέψει ώς την πατρίδα της κάντρι για λόγους οικονομικούς αλλά και εργασιακού φόρτου: σκηνοθετεί την «Καταστρούπολη» του Φίλιπ Ρίντλεϊ, που θα παρουσιαστεί στο θέατρο Πόρτα στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Αθηνών.

Ταξιδεύοντας με τον «Μεγάλο Ανατολικό»

Ανδρέας Εμπειρίκος

ΔΕΥΤΕΡΑ 5.5 ΦεστιβAλ. Το πολύ πετυχημένο φεστιβάλ εφηβικού θεάτρου, το «Bob Festival Theatre», επανέρχεται για 7η χρονιά. Info: «Bios» (Πειραιώς 84), 18.45 Scratch Night, 19.30 «Πυρηνική Οικογένεια» (Cheek - Bones), 21.15 «Τα Λουλούδια στην Κυρία» (σκην. Γ. Παλούμπης), 21.30, Διαγωνισμός Stand up Comedy «Ultimate 5’ Δόξας», 5-9 ευρώ, 210-3425335.

Ένα από τα τολμηρότερα και πλέον πολυσυζητημένα βιβλία της ελληνικής λογοτεχνίας, ο «Μέγας Ανατολικός» του Ανδρέα Εμπειρίκου μεταφέρεται στη θεατρική σκηνή του Κέντρου Ελέγχου Τηλεοράσεων από τις 26 Μαΐου. Τη σύνθεση των κειμένων έχουν κάνει η Κατερίνα Μαούτσου και ο σκηνοθέτης της παράστασης Μπάμπης Γαλιατσάτος. Είναι οι ίδιοι που ενσαρκώνουν το ερωτευμένο ζευγάρι που ξεκινά το ταξίδι του με το υπερωκεάνιο «Μέγας Ανατολικός». Εκεί θα συναντήσουν όλους τους ήρωες του μυθιστορήματος, που διαπλέουν τον Ατλαντικό, απολαμβάνοντας τον έρωτα χωρίς όρια και σε όλες τις μορφές του. Από τα γνωστότερα έργα του Εμπειρίκου, γράφτηκε κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου πολέμου και του Ψυχρού Πολέμου και, παρόλο που η φήμη του είχε εξαπλωθεί νωρίς, δεν εκδόθηκε παρά μόνο αρκετά χρόνια μετά τον θάνατο του ποιητή, ψυχαναλυτή και εισηγητή του υπερρεαλισμού στην Ελλάδα.

Ιστορία της ελληνικής μουσικής

ΤΡΙΤΗ 6.5 ΘEατρο. Ο Γάλλος συγγραφέας Ζαν Ρενέ Λεμουάν σκηνοθετεί το έργο του «Ιφιγένεια», με τη Λένα Παπαληγούρα στον πρωταγωνιστικό ρόλο. Info: «Από Μηχανής Θέατρο» (Ακαδήμου 13, Μεταξουργείο), 21.00, 10 ευρώ, 210-5231131. ΤΕΤΑΡΤΗ 7.5 ΟπερEτα. Η «Νυχτερίδα», η δημοφιλής οπερέτα του Γιόχαν Στράους συνεχίζει τις εμφανίσεις της, σε σκηνοθεσία Α. Ευκλείδη. Διευθύνει μουσικά ο Αλέξανδρος Πυλαρινός. Info: Θέατρο «Ολύμπια» (Ακαδημίας 59-61), 20.00, 7-40 ευρώ, 210-3662100.

Συγκαταλέγεται ανάμεσα στους σημαντικότερους χαράκτες του 20ού αιώνα. Συνεργάστηκε με συγγραφείς, όπως ο Μαλρό, ο Νερβάλ, ο Μορουά, ο Βαλερί. Υπήρξε πολύ στενός φίλος με τον Ματίς και συνεργάστηκε και με άλλους σημαντικότατους καλλιτέχνες, όπως ο Πικάσο, ο Μπρακ, ο Ντερέν, ο Ντιφί. «Πατέρας και δάσκαλος της νεοελληνικής χαρακτικής» για πολλούς ομοτέχνους, αφού ουσιαστικά μέσα από το δικό του έργο ήρθαν σε επαφή με τη σύγχρονη ευρωπαϊκή χαρακτική, ο Δημήτρης Γαλάνης γεννήθηκε στην Αθήνα και αρχικά ασχολήθηκε με τη γελοιογραφία. Τα πρώτα του χαρακτικά χρονολογούνται αρχές του περασμένου αιώνα, μετά την εγκατάστασή του στο Παρίσι, όπου ανακάλυψε και το πάθος του για τον σχεδιασμό και την εικονογράφηση βιβλίων. Μερικά από τα εικονογραφημένα αυτά βιβλία θα έχουμε την ευκαιρία να θαυμάσουμε στην έκθεση που μόλις ξεκίνησε στο Πολιτιστικό Κέντρο του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας.

Λίντα Λεούση

Με μια ξεχωριστή μουσική βραδιά στο Βυζαντινό Μουσείο, όπου ακούστηκαν από Ρωμανός Μελωδός έως Μάνος Χατζιδάκις, γιορτάστηκε η έκδοση στα αγγλικά του βιβλίου της Λίντας Λεούση «Ιστορία της Ελληνικής Μουσικής». Πρόκειται για μια κατατοπιστική μελέτη της πιανίστριας και θεωρητικού με ξεχωριστά κεφάλαια για όλες τις περιόδους από το 2800 π.Χ. έως σήμερα, καθώς και σύντομες αναφορές στην ιστορία της δυτικής μουσικής, οι οποίες διευκολύνουν τον αναγνώστη να σχηματίσει μια πιο σφαιρική εικόνα του πώς εξελίχθηκαν όλα. Το βιβλίο, που κυκλοφορεί στα ελληνικά από την Άγκυρα, προκάλεσε το ενδιαφέρον του εκδοτικού οίκου Cosmos Publishing στη Νέα Υόρκη, ο οποίος ζήτησε από τη συγγραφέα του να μεταφραστεί και στα αγγλικά. Πρωτοπαρουσιάστηκε τον Νοέμβριο στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και αποτελεί, όπως τονίστηκε, ένα από τα λίγα βιβλία τα οποία αναδεικνύουν ένα όχι και τόσο γνωστό επίτευγμα του ελληνικού πολιτισμού.