In vitro 61

h

IN VITRO

• h

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

μηνιαια εκδοση με θεμα την υγεια • διανεμεται δωρεαν h

•

• h

Τ. 61

Εθελοντισμός στην υγεία

Η απόλυτη έκφραση ανθρωπισμού

h Προσοχή! Το πολύ Facebook φέρνει παραισθήσεις

hΗ δίαιτα - ασπίδα κατά των αλλεργιών

h Μην αμελείτε τα εμβόλια. Σώζουν ζωές!

h ΕΟΦ προς ασθενείς: Ορθή χρήση των φαρμάκων

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

4•in•vitro

Επίκαιρα Ελλάδα FACTS

Τ

α εμβόλια συνιστούν μία από τις πιο αποτελεσματικές παρεμβάσεις στον χώρο της δημόσιας υγείας. Αποτρέπουν περίπου 3.500.000 θανάτους, γλιτώνουν περίπου 386 εκατομμύρια έτη ζωής ετησίως σε παγκόσμιο επίπεδο και αποτρέπουν αναπηρίες σε 750.000 παιδιά. Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, «εξαιρουμένου του καθαρού πόσιμου νερού, τίποτα άλλο πέρα από τον εμβολιασμό δεν έχει τόσο σημαντικό όφελος στη μείωση της θνητότητας και την αύξηση του προσδόκιμου επιβίωσης». Όπως είπε ο πρόεδρος της Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας, καθηγητής κ. Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Εβδομάδας Εμβολιασμού, η μείωση του ποσοστού της εμβολιαστικής κάλυψης ενός πληθυσμού μπορεί να οδηγήσει στην επανεμφάνιση και εξάπλωση μεταδοτικών νοσημάτων, όπως η ιλαρά, ο κοκκύτης, η διφθερίτιδα ή ακόμα και η πολιομυελίτιδα. Τα σωστά δομημένα εθνικά προγράμματα εμβολιασμών μπορούν να διασφαλίσουν ότι όλοι λαμβάνουν το σωστό εμβόλιο, στο σωστό μέρος, την κατάλληλη στιγμή.

>

Τα εμ βό λια σώ ζο υν ζω ές

εμβόλια μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές παρενέργειες, συμβάλλοντας στην επέκταση της αντι-εμβολιαστικής κουλτούρας. Τα εμβόλια είναι εξαιρετικά ασφαλή, γιατί, για να χρησιμοποιηθούν, εξασφαλίζεται ότι πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις, τις οποίες ορίζουν οι αρμόδιοι διεθνείς οργανισμοί (π.χ. ΕΟΦ, EMA, FDA).

Up

«α πο κλ εισ τικ ότ ητ α» για το νκ αρ κίν ο

O

«Ένας από τους χειρότερους εφιάλτες της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας και του παγκόσμιου γενικού πληθυσμού συνεχίζει να είναι η μηνιγγιτιδοκοκκική νόσος, γνωστή και ως βακτηριακή μηνιγγίτιδα. Η πάθηση συνίσταται σε φλεγμονή των μηνίγγων, δηλαδή των μεμβρανών που περιβάλλουν και προστατεύουν τον εγκέφαλο και τον νωτιαίο μυελό, και είναι δυνατό να προκαλέσει βαρύτατες ισόβιες επιπλοκές ή ακόμα και τον θάνατο».

>

Μοιραζόμαστε

>

Οι εξετάσεις που

δείχνουν προδιάθεση για ανάπτυξη καρκίνου, είναι δαπανηρές και δεν καλύπτονται από τα ταμεία στη χώρα μας, παρ’ ότι καλύπτονται σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

ι Ελληνίδες έχουν τέσσερα μεταλλαγμένα γονίδια, που «ενοχοποιούνται» για την ανάπτυξη καρκίνου στον μαστό και τις ωοθήκες. Αυτό αποκάλυψαν σε συνέντευξη Τύπου οι ειδικοί από το Εργαστήριο Μοριακής Διαγνωστικής του Δημόκριτου, όπου γίνονται εξειδικευμένες εξετάσεις για τον εντοπισμό δύο εκ των «ύποπτων» γονιδίων, του BRCA1 και του BRCA2. Στο πλαίσιο των ερευνητικών προγραμμάτων του Εργαστηρίου αναλύονται περισσότερα από 20 γονίδια που σχετίζονται με αυτές τις μορφές καρκίνου και έχουν ανιχνευθεί μεταλλάξεις σε άλλα γονίδια σε ποσοστό περίπου 20%. Οι γυναίκες που φέρουν μετάλλαξη στο γονίδιο BRCA1 ή στο γονίδιο BRCA2 έχουν 50% πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο του μαστού μέχρι την ηλικία των 50 χρόνων. Η γενετική ανάλυση, στο πλαίσιο μιας οικογένειας με ιστορικό τέτοιων καρκίνων είναι εξαιρετικά κρίσιμη, ώστε τα μέλη της οικογένειας να ξέρουν αν είναι υψηλού κινδύνου.

Ελ λη νικ ή

>

Όσες γυναίκες

κάποιες μεταλλάξεις με άλλους ευρωπαϊκούς πληθυσμούς, αλλά υπάρχουν και τέσσερις ιδρυτικές - ελληνικές μεταλλάξεις, οι οποίες έχουν ταυτοποιηθεί μόνο σε ελληνικές οικογένειες στην Ελλάδα, στις ΗΠΑ, στον Καναδά και στην Αυστραλία.

Ανδρέας Κωνσταντόπουλος, καθηγητής Παιδιατρικής, πρόεδρος Ελληνικής Παιδιατρικής Εταιρείας

Down

FACTS είναι υψηλού κινδύνου θα πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένα πρωτόκολλα ιατρικής παρακολούθησης (μαγνητική μαστογραφία από την ηλικία των 25 χρόνων κ.ά.) ώστε ο ενδεχόμενος καρκίνος να διαγνωστεί σε αρχικό στάδιο. Κάποιες γυναίκες μπορεί να επιλέξουν την ωοθηκεκτομή ή και τη μαστεκτομή έπειτα από κάποια ηλικία (40-45 χρόνων).

ΕΙΠΑΝ

Πολλοί φοβούνται ότι τα

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

Tης Βίκυς Καρατζαφέρη

Τριήμερο ευεξίας, πρόληψης και υγείας οργάνωσε στις Σπέτσες η Ελληνική Επιστημονική Εταιρεία Προληπτικής Ιατρικής και Αντιγήρανσης (ΕΕΕΠΙΑ) με την υποστήριξη της Ορθοβιοτικής, στην Αναργύρειο και Κοργιαλένειο Σχολή.

Το 1ο Φεστιβάλ Ευ Ζην στo πλαίσιo της Παγκόσµιας Ηµέρας Επιζώντων Καρκίνου γίνεται την ερχόμενη Κυριακή, 2 Iουνίου. Το μήνυμα είναι «Είµαι Νικητής» και τα έσοδα θα διατεθούν σε τρεις ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στον τοµέα της υγείας.

Ένα νέου τύπου κουπόνι φέρουν εδώ και λίγες μέρες τα φάρμακα που κυκλοφορούν στην ελληνική αγορά. Λέγεται υδατογράφημα και διαπιστώνει τη γνησιότητα του σκευάσματος.

Δέκα μονάδες κάτω FACTS το «Υγειόμετρο»! >

Άλλη έρευνα του

Α

ύξηση περιστατικών άγχους, κατάθλιψης, κατανάλωσης καπνού, οινοπνεύματος και άλλων εξαρτησιογόνων ουσιών παρατηρείται στην Ελλάδα και ο πληθυσμός δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις καθημερινές του υποχρεώσεις. Αυτά τα συμπεράσματα προέκυψαν από σειρά δειγματοληπτικών ερευνών του Πανεπιστημίου Αθηνών για τον βαθμό που επηρεάζει η οικονομική ύφεση τη ζωή και την υγεία των Ελλήνων και παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη Τύπου, με αφορμή το 39ο Ετήσιο Συνέδριο της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών. Ενδιαφέροντα είναι τα στατιστικά στοιχεία τα οποία έδωσε στη δημοσιότητα ο κ. Σ. Π. Ντουράκης, παθολόγος - ηπατολόγος, καθηγητής της Β’ Πανεπιστημιακής Παθολογικής Κλινικής στο Ιπποκράτειο:

JOEL BOOKS Α.Ε. Καφαντάρη 27, Αθήνα, 11631 Τηλ.: 210.68.56.700, Fax.: 210.68.51.008

> > >

Το 20% των ανδρών στη χώρα μας πίνει περισσότερα από τρία αλκοολούχα ποτά την ημέρα. Το 3% των γυναικών στη χώρα μας πίνει περισσότερα από δύο ποτά την ημέρα. Σε κατάσταση μέθης έχει βρεθεί, τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του, ένα στα τρία αγόρια και το 20% των κοριτσιών που βρίσκονται στην εφηβεία. Υπερβολική κατανάλωση αλκοολούχων ποτών (περισσότερα από πέντε ποτά τη φορά), για τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, αναφέρουν ότι έχουν κάνει το 43% των αγοριών και το 30% των κοριτσιών. Από το ποτό απέχουν μόλις το 8% των ανδρών και το 30% των γυναικών. Ανησυχητικά είναι και τα στοιχεία για τη σημαντική αύξηση του ποσοστού των δεκαπεντάχρονων μαθητών που καταναλώνουν οινοπνευματώδη σε εβδομαδιαία βάση.

Πανεπιστημίου Αθηνών, που έγινε υπό την ερευνητική ευθύνη του καθηγητή κ. Ι. Υφαντόπουλου, σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 6.000 ατόμων, έδειξε ότι η κατάσταση υγείας του ελληνικού πληθυσμού επιδεινώθηκε μέσα στην περίοδο της κρίσης κατά 10 ποσοστιαίες μονάδες της κλίμακας του «Υγειόμετρου».

>

> >

Eκδoτης

διευθυντρια: βικυ καρατζαφερη

Αντωνης Δελλατoλας

Συνεργaτες: Βασιλική Μανιάτη, Παναγιώτα Σιγανού

συμβουλος εκδοσησ

βαγγελησ παπακωστασ

Σύνταξη: 210 6856700

Το 2011 σχεδόν

όλες οι ομάδες του πληθυσμού εμφανίζονται ευάλωτες στην εκδήλωση μείζονος κατάθλιψης, ενώ τα υψηλά επίπεδα οικονομικής δυσχέρειας έχουν βρεθεί να αποτελούν παράγοντα επικινδυνότητας για την εμφάνιση κατάθλιψης και αυτοκτονικότητας.

διορθωση: Κ ώστας Θέος, Μαρία Παπαρρηγοπούλου ART director: Δημήτρης Λύρας

Διαφήμιση: 210 6847222

Έρευνα του Ανδρολογικού Ινστιτούτου έδειξε ότι οι άνεργοι άνδρες κακοποιούν τις συντρόφους τους. Τα κρούσματα βίας έχουν αυξηθεί κατά 47% και 1 στις 3 γυναίκες έχει πέσει θύμα ξυλοδαρμού. Η έρευνα βραβεύτηκε στο διεθνές συνέδριο Σεξουαλικής Υγείας που έγινε στο Ντουμπάι.

EΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ:

Μαίρη Δημητριάδου εμπορικο τμημα: Μάνθος Καλούμενος Τηλέφωνα - Fax: 210 6898448 - 210 6898226

e-mail: invitro@invitromagazine.gr

Διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στην εφημερίδα «Guardian» για τα υπέρ και τα κατά της δημοσίευσης παιδικών φωτογραφιών από γονείς στις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Λέγονται sharents (από την ένωση των λέξεων share, που θα πει μοιράζομαι, και parents, που θα πει γονείς). Είναι τουλάχιστον 35 χρόνων και είναι καλά «δικτυωμένοι». Συμμερίζομαι το καμάρι των γονιών για τα βλαστάρια τους, αλλά με κουράζουν όσοι τα… περιφέρουν ως «τρόπαια», αποζητώντας ενδόμυχα την αναγνώριση, μέσα από τα επιτεύγματα των μικρών πρωταγωνιστών της ζωής τους. Επιπλέον, δεν ξέρω αν αυτές οι φωτογραφίες και τα συνοδευτικά τους σχόλια γίνουν η αιτία να νιώσει άσχημα το παιδί μεγαλώνοντας ή να πέσει θύμα λεκτικής ή άλλης βίας… Δυστυχώς, οι φωτογραφίες, άπαξ κι «ανέβουν», δεν εξαφανίζονται ποτέ από τον κυβερνοχώρο, κι αυτό είναι από μόνο του αρκετά τρομακτικό! Στο δημοσίευμα οι ψυχολόγοι εξηγούν ότι η συγκρότηση της προσωπικότητας ενός παιδιού επιτυγχάνεται με τη διαφύλαξη της ιδιωτικότητας. Την ίδια στιγμή, ένα μέσο μωρό στη Βρετανία έχει το ψηφιακό του «αποτύπωμα» στα social media πριν καν βγάλει το πρώτο του δόντι. Καλού - κακού, πάντως, οι γονείς φανατικοί του… σπορ, ας τσεκάρουν τις ρυθμίσεις ασφαλείας του υπολογιστή τους και ας δουν ποιοι έχουν πρόσβαση στις φωτογραφίες τους.

Editorial

Εξαιρετικά φθίνουσα είναι η πορεία των δωρεών οργάνων στη χώρα μας, με αποτέλεσμα να είναι αντίστοιχα φθίνουσα και η πορεία των μεταμοσχεύσεων. Αυτό είπε ο διευθύνων σύμβουλος του «Μητέρα» κ. Ανδρέας Καρταπάνης, σε εκδήλωση για τις μεταμοσχεύσεις.

Ψηφιακά «αποτυπώματα»

ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ: Ελένη Σαμπάνη sabani@invitromagazine.gr υπευθυνος παραγωγησ - διανομης:

Μάριος Φιλιππούσης Εκτυπωση: IRIS AEBE Φωτογραφιες: shutterstock.com Εβδομαδιαία έκδοση για την υγεία

Web: www.issuu.com/invitromagazine

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

6•in•vitro

Επίκαιρα Κόσμος FACTS

Ε

ρευνητές του Χάρβαρντ και άλλων αμερικανικών ιδρυμάτων αναφέρουν ότι οι καρδιές γερασμένων ποντικών ξανανιώνουν με μεταγγίσεις νεανικού αίματος. Η ελαφρώς μακάβρια τεχνική επινοήθηκε τον 19ο αιώνα και δείχνει να επαναφέρει τη νιότη στον γερασμένο καρδιακό ιστό. Με την πάροδο των χρόνων η καρδιά διατηρεί μεν την ικανότητά της να ωθεί το αίμα στις αρτηρίες, όμως δεν προλαβαίνει να αδειάσει από αίμα ανάμεσα στους χτύπους. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια και δεν μπορεί να αναστραφεί με τις σημερινές θεραπείες. Εφόσον τα ευρήματα ισχύουν και για τον ανθρώπινο οργανισμό, η εν λόγω μελέτη ίσως ανοίγει τον δρόμο για την αντιμετώπιση ενός συχνού καρδιακού προβλήματος στους ηλικιωμένους, αναφέρει η ερευνητική ομάδα στην επιθεώρηση Cell. Το «κλειδί» είναι ο παράγοντας GDF11, που εμποδίζει την υπερτροφία των καρδιακών κυττάρων και παράγεται σε μεγαλύτερες ποσότητες στις μικρές ηλικίες.

>

Σε πρώτη φάση, οι

Η

κα ρδ ιά βρ ίσκ ει τη νιό τη τη ς

ερευνητές χρησιμοποίησαν μια παλιά τεχνική, στην οποία το κυκλοφορικό σύστημα ενός ηλικιωμένου ζώου συνδέεται χειρουργικά με το κυκλοφορικό σύστημα ενός νεαρού ζώου. Τέσσερις εβδομάδες μετά την επέμβαση, οι καρδιές των ηλικιωμένων ποντικών, στα οποία πραγματοποιήθηκε το πείραμα, μίκρυναν και ανέκτησαν τη νεανική εμφάνιση και λειτουργικότητά τους.

Up

Πα ρα ισθ ήσ εις !

ΕΙΠΑΝ Ουρί Νίτσαν,

επικεφαλής μελέτης «Μαζί με την αύξηση της εισόδου στο Διαδίκτυο, αυξάνονται και οι ψυχοπαθολογίες που τη συνοδεύουν. Η επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή, π.χ. μέσω του chat στο Facebook, αποτελεί ένα σημαντικό μέρος της ιστορίας αυτής».

Fa ce bo ok +

Δύο από τους ασθενείς άρχισαν να νιώθουν ιδιαίτερα ευάλωτοι καθώς μοιράζονταν προσωπικές πληροφορίες γύρω από τη ζωή τους με τους ψηφιακούς τους φίλους, ενώ μια από αυτούς άρχισε να έχει παραισθήσεις, ότι το άτομο με το οποίο επικοινωνούσε την άγγιζε μέσα από την οθόνη.

υπερβολική χρήση των σελίδων κοινωνικής δικτύωσης, όπως το δημοφιλές Facebook, μπορεί να οδηγήσει σε ψυχωσικά επεισόδια ή ακόμα και σε… παραισθήσεις. Αυτό ισχυρίζονται Ισραηλινοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο του Τελ Αβίβ. Οι εθελοντές που συμμετείχαν στη μελέτη ήταν μοναχικά άτομα, που μόλις είχαν βιώσει τον χαμό κάποιου αγαπημένου προσώπου ή τον χωρισμό τους από αυτό, δεν ήταν ιδιαίτερα εξοικειωμένα με την τεχνολογία και δεν είχαν ιστορικό ψυχωσικών επεισοδίων ή κατάχρησης ουσιών. Παρά το γεγονός ότι αρχικά η ψηφιακή επαφή ξεκινούσε θετικά, στην πορεία οι ασθενείς κατέληγαν να αισθάνονται πληγωμένοι, προδομένοι και να βιώνουν συναισθήματα που σχετίζονται με την παραβίαση της ιδιωτικής τους σφαίρας. Και στις τρεις περιπτώσεις εντοπίστηκε ένας συσχετισμός ανάμεσα στην εμφάνιση ψυχωσικών συμπτωμάτων, συμπεριλαμβανομένων των παραισθήσεων, του στρες, της σύγχυσης και της υπερβολικής χρήσης της διαδικτυακής επικοινωνίας.

Υπ ερ βο λή =

>

Οι εργαστηριακές

δοκιμές σε καλλιεργημένα κύτταρα έδειξαν ότι ο παράγοντας GDF11 όντως εμποδίζει την υπερτροφία των καρδιακών κυττάρων. Επιπλέον, η διαρκής χορήγηση της πρωτεΐνης για διάστημα ενός μήνα επανέφερε τη νεανική όψη στις καρδιές γερασμένων πειραματόζωων.

Down Η

FACTS

>

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

8•in•vitro

Cover Story

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

in•vitro•9

Συνεργάστηκε η ψυχολόγος - σύμβουλος Ψυχικής Υγείας Ξένια Ταραβίρα

Εθελοντισμός

Θέμα πολιτισμού ή θέμα… υγείας;

Κ

οινωνική προσφορά σε περιόδους κρίσης, εορταστικό… έθιμο, trend που επιτάσσει η μόδα, τρόπος ζωής… Όπου κι αν επιχειρήσει κάποιος να κατατάξει τον εθελοντισμό και τις δράσεις που απορρέουν από αυτόν, πιθανότατα η ουσία δεν αλλάζει. Ο εθελοντισμός αποτελεί απόλυτη έκφραση ανθρωπισμού και η αξία του σε κάθε επίπεδο, προσωπικό, κοινωνικό, ακόμα και οικονομικό, είναι δεδομένη.

Τα οφέλη του εθελοντισμού για το σύνολο

Για τον εθελοντή

> >

> > >

>

>

έρνει τους ανθρώπους πιο κοντά και Φ βοηθάει να διευθετηθούν τα κοινωνικά προβλήματα στη βάση. Μπορεί να γίνει διασκέδαση και πολύ καλός τρόπος δημιουργίας και ανάπτυξης νέων γνωριμιών και φιλικών σχέσεων. Αποτελεί εν δυνάμει χώρο ανάπτυξης νέων κοινωνικών υπηρεσιών αυξάνοντας την απασχόληση.

Ενισχύει την απόκτηση κοινωνικών, επικοινωνιακών και επαγγελματικών δεξιοτήτων. Συμβάλλει στη δημιουργία πολύτιμης εργασιακής εμπειρίας. Τον βοηθάει να αναπτύξει νέες ικανότητες, καθώς η εθελοντική δράση αποτελεί η ίδια μια μαθησιακή εμπειρία. Ενδυναμώνει και δίνει νέο περιεχόμενο στη ζωή των ενηλίκων.

> >

Αυξάνει τη δυνατότητα ενεργού συμμετοχής των νέων στη ζωή και στην εργασία. Οδηγεί στην εσωτερική ολοκλήρωση του πολίτη - εθελοντή και στη συνολική μετεξέλιξη της κοινωνίας από ατομικιστικής σε κοινωνία αλληλεγγύης.

Τένια Τζημέα,

Ιωάννα Νικολούτσου,

«Από τον περασμένο Σεπτέμβριο είμαι μία από τους δεκάδες εθελοντές του Ιατρείου Κοινωνικής Αποστολής. Κάθε Τετάρτη βρίσκομαι πίσω από το γραμματειακό γκισέ, κλείνοντας τηλεφωνικά ραντεβού ή εξυπηρετώντας τους ασθενείς που έρχονται στους γιατρούς. Η ζωή μου είναι συνυφασμένη με τον εθελοντισμό – έχω ασχοληθεί με οικολογικές δράσεις, με συσσίτια, με ανθρώπους της τρίτης ηλικίας (κρατώ το αρχείο ενός συλλόγου ασθενών), συμμετέχω στη συλλογή φαρμάκων. Ξεχωρίζω, όμως, την εθελοντική δραστηριότητα στο Ιατρείο, διότι είναι από τις πιο οργανωμένες και στοχευμένες δράσεις που έχω βρεθεί. Είναι σημαντική για μένα η επαφή μου με τους ανθρώπους που συναντώ εκεί. Μια κουβέντα, ένα χαμόγελο, ένα άγγιγμα μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε μια κατάσταση. Κι αυτό λείπει πολύ σήμερα και θέλω να το προσφέρω απλόχερα. Ελπίζω ότι έχω κάνει ό,τι μπορούσα σε όσους πέρασαν από το Ιατρείο στη διάρκεια της δικής μου υπηρεσίας. Εγώ, πάλι, είναι βέβαιο ότι βγαίνω πολύ κερδισμένη από αυτές τις Τετάρτες τους τελευταίους οκτώ μήνες. Έχω πάρει τα πιο… ταχύρρυθμα μαθήματα αξιοπρέπειας, δύναμης, θέλησης για ζωή. Κι είμαι βαθιά πεπεισμένη ότι, εάν καθένας από εμάς αφιέρωνε έστω μια ώρα από το πρόγραμμά του σε μια εθελοντική δράση της επιλογής του, ο κόσμος μας θα ήταν διαφορετικός. Γιατί πρωτίστως θα αλλάζαμε εμείς ως άνθρωποι…».

«Η προσφορά εμπεριέχεται στο λειτούργημα του γιατρού – και η καθημερινότητά μου πριν από μερικά χρόνια ως αγροτικός γιατρός στην Άνδρο, μου έδωσε πολλές ευκαιρίες να το κάνω πράξη. Σήμερα, ως ειδικευμένη, πια, γιατρός, χαίρομαι που μπορώ να προσφέρω ιατρική φροντίδα σε όσους τη χρειάζονται μέσω μιας οργανωμένης δομής, όπως είναι οι Σύμμαχοι Υγείας. Στις αρχές Απριλίου παρέλαβα την κάρτα μου που πιστοποιούσε και επισήμως τη νέα μου “σταδιοδρομία”. Το γεγονός ότι αποτελεί πρωτοβουλία της Ιατρικής Σχολής με τη συμμετοχή και άλλων τμημάτων, όπως της Οδοντιατρικής, της Φαρμακευτικής, της Νοσηλευτικής, της Ψυχολογίας, βάρυνε στην απόφασή μου, διότι έτσι διασφαλίζεται η παροχή μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης. Κανένας συνάνθρωπός μας, που είτε δεν έχει ασφαλιστική κάλυψη είτε δεν έχει την οικονομική δυνατότητα είτε είναι άνεργος, δεν επιτρέπεται να στερείται ένα από τα πιο βασικά αγαθά, την ιατροκοινωνική φροντίδα. Οι δράσεις εθελοντισμού είναι πιο καίριες και σημαντικές από ποτέ, με οφέλη όχι μόνο σε πρακτικό, αλλά και σε ηθικό και ψυχολογικό επίπεδο, τόσο για τον εθελοντή όσο και για τον αποδέκτη των υπηρεσιών. Ο εθελοντής έχει τη δυνατότητα να προσφέρει στον συνάνθρωπο, να ωφεληθεί σε προσωπικό επίπεδο από την εμπειρία που αποκτά και, βεβαίως, να συνειδητοποιήσει ποιες είναι οι πρωταρχικές αξίες στη ζωή».

συνταξιούχος, γραμματέας στο Ιατρείο Κοινωνικής Αποστολής

πνευμονολόγος, εθελόντρια στους Συμμάχους Υγείας

Γρηγόρης Γρηγοράκης,

Γιώργος Νεοχωρίτης,

Κατερίνα Μαστροπέρρου,

«Επισκέπτομαι τα παιδιά στο Κέντρο Αποκατάστασης Σπαστικών Παιδιών “Χατζηπατέρειο” ως οδοντίατρος από το 1995. Για μένα υπήρχε πολύ “ζωντανό” ερέθισμα μέσα στην οικογένειά μου, ώστε να ασχοληθώ με τα παιδιά με κάθε είδους αναπηρίες. Ο αδελφός μου ανήκε σε αυτήν την ιδιαίτερη ομάδα ανθρώπων. Αλλά και πέρα από αυτό, θεωρώ ότι η προσφορά ενός γιατρού (πρέπει να) ξεφεύγει από τα στενά όρια του επαγγέλματός του. Ακόμη κι αν δεν είχα ακολουθήσει τη συγκεκριμένη κατεύθυνση και εξειδίκευση – διότι μετά την αποφοίτησή μου από την Οδοντιατρική Σχολή του ΑΠΘ έλαβα την ειδίκευση της Οδοντιατρικής σε άτομα με ειδικές ανάγκες στο Πανεπιστήμιο του Τορόντο και μετά στο Tuft’s στη Βοστώνη –, πάλι το ίδιο θα έκανα, με άλλο τρόπο, με άλλα μέσα, με ό,τι διέθετα. Στην Ελλάδα έχει χαραχτεί ένα μικρό μονοπάτι, αλλά ο εθελοντισμός ακόμη δεν αφορά πολύ κόσμο. Κι όμως, κερδίζει τόσο πολλά ένας άνθρωπος που προσφέρει! Δεν έχω τρόπο να το αποδείξω ούτε και να πείσω για ό,τι κερδίζω, αλλά είναι τόσο πολλά! Ικανοποίηση, ευφορία, αίσθημα πληρότητας. Το "ευχαριστώ" που ακούω από τους γονείς των παιδιών είναι ό,τι θα κρατήσω από αυτήν τη σχεδόν 20ετία που έχω ζήσει στην Ελλάδα».

«Η ενασχόληση με τον άνθρωπο είναι επιλογή μου, επαγγελματική κι εθελοντική. Είμαι φυσίατρος στο Κέντρο Αποκατάστασης Αναπήρων Αγίων Αναργύρων, όπου καθημερινά έρχομαι αντιμέτωπος με βαριά περιστατικά, πολλές φορές δύσκολα αναστρέψιμα. Από το 2008 είμαι γιατρός στους Γιατρούς του Κόσμου. Τον τελευταίο χρόνο είμαι στην Κινητή Μονάδα των Γιατρών του Κόσμου για τους άστεγους. “Οργώνουμε” την Αττική, από το λιμάνι του Πειραιά έως τη Νέα Ιωνία και τον Σταθμό Λαρίσης, όπου υπάρχουν γκέτο αστέγων. Δυο - τρεις ώρες κάθε Τρίτη και Πέμπτη αρκούν για να μην ξεχνάω τι σημαίνει να είσαι νηστικός, παγωμένος, άρρωστος, άστεγος, είτε αλλοδαπός είτε Έλληνας, για να μην ξεχνάω πόσο σημαντικό μπορεί να είναι ένα χαμόγελο, μια κουβέντα, ένα σάντουιτς ή ένα μπουφάν, για να μην ξεχνάω πόση σκληρότητα αλλά και πόσο μεγαλείο ψυχής κρύβουν οι άνθρωποι. Ασιάτες, Αφρικανοί, Έλληνες, στον δρόμο, εμπρός στην αρρώστια και στην πείνα, είναι όλοι τους το ίδιο “άοπλοι” κι ανοχύρωτοι. Αυτό που μπορώ να κάνω εγώ είναι να προσφέρω ό,τι μπορώ από το περίσσευμα του χρόνου, της αντοχής, της δύναμης, της γνώσης που διαθέτω σε όσους το χρειάζονται. Εξίσου σημαντικός, όμως, θεωρώ ότι είναι και ο απολογισμός: τι κάνω, τι προσφέρω, τι αποτέλεσμα έχει – σε ό,τι αφορά στον καθένα και στο σύνολο».

«Πάντα ήθελα να βοηθάω όσο μπορώ και να είμαι δίπλα σε ανθρώπους που έχουν ανάγκη. Επέλεξα να δραστηριοποιηθώ στο Κέντρο Αποθεραπείας και Αποκατάστασης Παιδιών με Αναπηρία Αττικής στη Βούλα, προσφέροντας συντροφιά και παιχνίδι στα παιδιά ή συνοδεύοντάς τα σε διάφορες δραστηριότητες. Όταν έμαθα για το “κοινωνικό φροντιστήριο” του ΕΕΣ, ζήτησα να ενταχθώ στην εθελοντική κι αφιερώνω πέντε ώρες την εβδομάδα, διδάσκοντας γαλλικά και αγγλικά σε παιδιά, των οποίων οι οικογένειες δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να πληρώσουν για τη διδασκαλία ξένων γλωσσών. Τα παιδιά στο “κοινωνικό φροντιστήριο” έχουν πολλή όρεξη για μάθηση, κι εμείς οι καθηγητές έχουμε διάθεση για προσφορά. Η ζωή μου έχει αλλάξει το τελευταίο ενάμισι έτος που είμαι εθελόντρια στον ΕΕΣ. Θεωρητικά με εξέφραζε η εθελοντική προσφορά, αλλά η πραγματικότητα ξεπέρασε τις προσδοκίες μου. Δεν είχα φανταστεί ότι θα ένιωθα τόσο όμορφα συναισθήματα. Αν δεν το ζήσει κάποιος, είναι δύσκολο να καταλάβει πώς, ενώ δίνεις, ταυτόχρονα “εισπράττεις” τόσο πολλά, πώς “γεμίζει” η ψυχή σου. Σήμερα λόγω της κρίσης δυστυχώς αυξάνονται οι συνάνθρωποι που χρειάζονται τη βοήθειά μας. Αυξάνεται όμως έτσι και η δυνατότητά μας να συνεισφέρουμε, να συμβάλουμε στη βελτίωση της ζωής τους. Κι αυτό, πιστέψτε με, είναι ανεκτίμητο».

οδοντίατρος - επιστημονικός συνεργάτης της Οδοντιατρικής Σχολής Αθηνών, εθελοντής στο Κέντρο Αποκατάστασης Σπαστικών Παιδιών «Χατζηπατέρειο»

φυσίατρος, εθελοντής στους Γιατρούς του Κόσμου

εθελόντρια στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

10•in•vitro

Μ' ενδιαφέρει Ρεπορτάζ

Γυαλιά ηλίου

Προστατέψτε τα μάτια σας από τον ήλιο

Κ

υκλοφορούν σε πολλά σχέδια και χρώματα, ξετρελαίνοντας τους επίδοξους fashionistas, που τα θεωρούν βασικό αξεσουάρ. Τα γυαλιά ηλίου προσθέτουν αναμφίβολα στυλ, αλλά είναι και απολύτως απαραίτητα για την προστασία των ματιών από τον ήλιο – οι επιπτώσεις της ηλιακής ακτινοβολίας στα μάτια είναι πολλές και σοβαρές. Σύμφωνα με τα μέλη της Πανελλήνιας Ένωσης Οπτικών και Οπτομετρών (ΠΕΟΟ), τα γυαλιά ηλίου πρέπει: Να είναι απορροφητικά στην ηλιακή ακτινοβολία. Τόσο ακριβώς όσο χρειάζεται, ώστε η περατότητα της ακτινοβολίας να είναι ικανή να παρέχει διαφάνεια. Να είναι οπτικά κατεργασμένα, ομοιογενή και αναλλοίωτα, όπως και τα κρύσταλλα οράσεως. Η αντοχή τους στην πίεση να ανταποκρίνεται στις διεθνείς προδιαγραφές (απαιτείται συγκεκριμένο πάχος - αντοχή υλικού), με σκοπό την αποφυγή ατυχημάτων. Να έχουν σκελετό που να μην προκαλεί ερεθισμούς στο δέρμα, αλλεργίες και γενικά να είναι βιοσυμβατός.

> > > >

Εξάλλου οι ποιοτικές προδιαγραφές των γυαλιών ηλίου αλλοιώνονται με την πάροδο του χρόνου (2-2,5 χρόνια). Το παραεμπόριο ανθεί με τιμές άκρως ανταγωνιστικές και είναι πολύ εύκολο να παρασυρθούν οι καταναλωτές, αλλά οι ειδικοί τονίζουν ότι πρέπει η αγορά γυαλιών να γίνεται μόνο από καταστήματα οπτικών. Εκεί, τα γυαλιά συνοδεύονται από έντυπο που παρουσιάζει με τη σειρά τα τεχνικά χαρακτηριστικά των κρυστάλλων ηλίου, την κατηγορία προστασίας και απορρόφησης στις UV, τον τρόπο χρήσης τους σχετικά με τη μείωση της έντασης του ηλιακού φωτός (χρήση κατά την ημέρα), αν επιτρέπεται ή όχι η χρήση τους κατά την οδήγηση (αναγνώριση φωτεινής σήμανσης) και ότι απαγορεύεται ρητά η έκθεση με αυτά σε ακτινοβολίες που προκαλούνται από τεχνητές πηγές, καθώς και η χρήση τους κατά τη νυκτερινή οδήγηση. Τέλος, προσδιορίζεται και ο βαθμός της μηχανικής αντίστασης των κρυστάλλων ηλίου (ανθεκτικότητα). Τα παιδιά θα πρέπει να φορούν γυαλιά ηλίου με πλήρη απορρόφηση τόσο στην UVA όσο και στην UVB και ταυτόχρονη ανθεκτικότητα στη θραύση, όπως οι φακοί polycarbonate.

Το πρώτο λάθος που κάνουμε όταν μπαίνουμε σε ένα κατάστημα οπτικών, είναι να δοκιμάζουμε γυαλιά ηλίου που είναι στη μόδα. Το δεύτερο, να τα δοκιμάζουμε μπροστά στον καθρέφτη. Το σωστό, όμως, είναι να τα φοράμε και να βγαίνουμε να τα δοκιμάσουμε στον ήλιο

Μ

ία νέα, πρωτοποριακή τεχνική αποκατάστασης μαλλιών για ογκολογικούς ασθενείς παρουσίασε σε ειδική εκδήλωση ο χειρουργός κ. Χρήστος Χρηστάκης. Ονομάζεται HOS-2 και αποτελεί το πρώτο προϊόν στον κόσμο που εγκρίθηκε από τον Εθνικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ, για την απώλεια μαλλιών λόγω χημειοθεραπείας και ακτινοθεραπείας. Η νέα τεχνική βασίζεται στη δημιουργία εξατομικευμένου hair system, που αποτελείται από ειδική μεμβράνη, στην οποία εμφυτεύονται φυσικά μαλλιά, ίδιας ποιότητας με εκείνα του ασθενούς. Η μεμβράνη επικολλάται στο τριχωτό της κεφαλής, όπου εφαρμόζει με απόλυτη σταθερότητα, δίχως να υπάρχει η ανάγκη να αφαιρείται. Μάλιστα κατασκευάζεται από υποαλλεργικό υλικό, είναι ασφαλής και επιτρέπει στο δέρμα να αναπνέει ελεύθερα. Σύμφωνα με τους ειδικούς, που έρχονται καθημερινά σε επαφή με άτομα που πάσχουν από καρκίνο, η απώλεια των μαλλιών επηρεάζει πολύ την

HOS-2 για ογκολογικούς ασθενείς ψυχολογία και την ποιότητα ζωής των ασθενών, παρά το γεγονός ότι είναι προσωρινή και αναστρέψιμη. Είναι σημαντικό να παρέχεται στον ασθενή η δυνατότητα να διατηρήσει την αρχική εικόνα των μαλλιών του, γιατί έτσι αισθάνεται καλύτερα και αφοσιώνεται με περισσότερη ενέργεια στη διενέργεια της θεραπείας του και στις οδηγίες του γιατρού του. Σύμφωνα με τον γενικό διευθυντή της κλινικής, που κατ’ αποκλειστικότητα εφαρμόζει την τεχνική σε Ελλάδα και Κύπρο, κ. Βαρδή Κορδερά, τα πλεονεκτήματα της HOS-2 είναι τα εξής: Ο ασθενής μπορεί να διατηρήσει την αρχική εικόνα των μαλλιών του (όπως ήταν πριν από την έναρξη των θεραπειών), καθώς η τεχνική εξασφαλίζει απόλυτα φυσικό αποτέλεσμα. Έχει μόνιμη εφαρμογή των νέων μαλλιών (δηλαδή το hair system παραμένει τοποθετημένο όλο το 24ωρο και δεν αφαιρείται όπως οι περούκες). Μπορεί να περιποιείται τα νέα μαλλιά, όπως ακριβώς και τα φυσικά (λούσιμο, χτένισμα, βαφή κ.ά.). Υπάρχει η δυνατότητα οικονομικής κάλυψης της εξειδικευμένης τεχνικής HOS-2 από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

in•vitro•11

Ψυχολογία

Συνεργάστηκε η Άρτεμις Αντωνίου, σύμβουλος ψυχολόγος και συνθετική θεραπεύτρια BSc (Hons), MSc

Σχέσεις

Τολμήστε το «για πάντα»

Ε

πί των ημερών μας τον χωρισμό κάποιοι άνθρωποι τον έχουν εύκολο. Στην πρώτη δυσκολία «στρίβουν… διά του αρραβώνος» από ανασφάλεια, φόβο, κούραση, από περισσή αγάπη στον εαυτό τους ίσως… Κανείς δεν είπε ότι το να είσαι ολοκληρωτικά δοσμένος σε μία σχέση και να τη «χτίζεις» μέρα με τη μέρα είναι εύκολο. Και είναι αλήθεια ότι οι λέξεις «αιώνια» και «για πάντα» μπορεί να είναι κάπως… απειλητικές για αρκετούς ανθρώπους, καθώς συνήθως εκφράζουν κάτι ακραίο και απόλυτο – ακόμα και εξιδανικευμένο. Από την άλλη, χρησιμοποιούνται κάποιες φορές για να εκφράσουν την ευχή «μακάρι να είμαστε μαζί για όσο περισσότερο καιρό γίνεται», εφόσον αυτή η πρόθεση είναι αμοιβαία. Ωστόσο, ποιος μπορεί να εγγυηθεί με απόλυτη σιγουριά την εξέλιξη και τη διάρκεια μιας σχέσης; Κάθε σχέση είναι ένας ζωντανός οργανισμός και κάθε σύντροφος έχει διαφορετική επιρροή σε αυτή τη διαδικασία. Υπάρχουν μερικοί άνθρωποι που έχουν βρει τον ιδανικό σύντροφο. Που βρέθηκαν απλώς να

ταιριάζουν αβίαστα, με μια φυσικότητα σε πολλά επίπεδα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν είχαν να αντιμετωπίσουν και δυσκολίες στη σχέση τους. Μια όχι και τόσο συχνή συγκυρία. Υπάρχουν άλλοι που δηλώνουν ικανοποιημένοι με τη σχέση τους, ακόμη κι αν δεν θεωρούν το ταίρι τους «ιδανικό». Συνήθως τους αρκεί που είναι σε μια σχέση. Και άλλοι, που η σχέση τους αποτελεί κυρίως πηγή συνεχών προβλημάτων και δυστυχίας, παρά κάτι που συμβάλλει θετικά στη ζωή τους. Οι προτιμήσεις στην επιλογή συντρόφου και στο τι είναι για τον καθένα μια πραγματικά καλή σχέση ποικίλλουν και «μαγική» συνταγή δεν υπάρχει. Όποια κι αν είναι η έκβαση μιας σχέσης, η εύρεση ενός αυθεντικά κατάλληλου συντρόφου είναι σημαντική στην ποιότητα ζωής. Χρειάζεται να ενθαρρύνονται οι άνθρωποι περισσότερο προς αυτή την κατεύθυνση, παρά στη δημιουργία σχέσεων από φόβο ή για λόγους στείρα συμβατικούς. Τουλάχιστον στις μέρες μας υπάρχουν περισσότερες επιλογές σε σχέση με το παρελθόν. Και πιθανόν οι καλύτερες επιλογές να εμπνέουν και για μεγαλύτερη διάρκεια.

Βaby boom

Πολλές φορές, ενώ νιώθουμε ότι έχουμε βρει μια αδελφή ψυχή, χωρίς να το θέλουμε, επαναλαμβάνουμε συμπεριφορές που κάνουν τη δημιουργία και τη διατήρηση αυτής της σχέσης δύσκολη, σχεδόν αδύνατη. Όμως μπορούμε να το αλλάξουμε αυτό, λένε οι ψυχολόγοι, και να βελτιώσουμε τη σχέση μας.

Συνεργάστηκε η Μαρία Πρωτοπαπά, Β.Α., Μ.Sc., σύμβουλος ψυχικής υγείας, συμβουλευτική ψυχολόγος παιδιού και οικογένειας

Ψυχοκοινωνική ανάπτυξη

Του αρέσουν τα κοριτσίστικα…

Ο

ι περισσότεροι γονείς καμαρώνουν τις κόρες τους που σπρώχνουν το καρότσι με την κούκλα, αλλά δεν θα ένιωθαν το ίδιο αν το έκανε και ο μικρός τους γιος… Και με περηφάνια ενθαρρύνουν την κόρη τους να ξεκινήσει ποδόσφαιρο, αλλά τρομοκρατούνται στο αίτημα του γιου τους να κάνει μπαλέτο… Η κατάκτηση του ρόλου του φύλου είναι ιδιαίτερα σημαντική για την ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του ατόμου. Το να γνωρίζει και πρόθυμα να συμμορφώνεται το άτομο με τις μορφές συμπεριφοράς που συνάδουν με το φύλο του αποτελεί κύριο στοιχείο της κοινωνικής προσαρμογής. Στη διαδικασία αυτή, που ξεκινά από την ηλικία των δύο ετών και, θεωρητικά, ολοκληρώνεται με την είσοδο του παιδιού στο δημοτικό σχολείο, πρωταρχική επιρροή ασκούν τα κοινωνικά στερεότυπα που χρησιμοποιούν οι ενήλικες και τα οποία στις περισσότερες κοινωνίες χαρακτηρίζονται από φανερή (ή συγκαλυμμένη) «πολικότητα». Δεν υπάρχει πρόβλημα σε ένα αγόρι που παίζει στην κουζίνα ή με κούκλες όταν φαίνεται χαρούμενο και ισορροπημένο. Αντίθετα, του μαθαί-

νει ότι το να φροντίζει είναι σημαντικό και δεν αποτελεί, από μόνο του, ένδειξη της μελλοντικής σεξουαλικής του προτίμησης (ομοφυλοφιλικές τάσεις). Ο γιος σας εξερευνά τον κόσμο και προσπαθεί να αποφασίσει τι του αρέσει, χωρίς να σκέφτεται τι θα έπρεπε να του αρέσει. Είναι ευτυχισμένος παίζοντας με πριγκίπισσες, όπως θα είναι, λίγο μετά, παίζοντας με τα αυτοκινητάκια ή τα στρατιωτάκια του. Ως γονιός είναι σημαντικό να εμπιστεύεστε και να αξιολογείτε τη δική σας κρίση. Παρατηρήστε αν το παιδί σας νιώθει άβολα παίζοντας με παιδιά του ίδιου φύλου, αν αποφεύγει τις συναναστροφές, προκειμένου να παίξει «κοριτσίστικα» παιχνίδια στο σπίτι, αν κάνει δηλώσεις τύπου «δεν θέλω να είμαι αγόρι», «δεν είμαι αγόρι, είμαι κορίτσι», αν ντύνεται με κοριτσίστικα ρούχα. Αν βλέπετε ότι οι συμπεριφορές αυτές επιμένουν, απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό παιδοψυχολόγο για υποστήριξη, αντί να αναλάβετε να το αποτρέψετε μέσα από επίμονες και «βίαιες» προσπάθειες, που θα το κάνουν να αισθανθεί ότι δεν το αγαπούν και δεν το αποδέχονται.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

12•in•vitro

O Εθνικός Οργανισμός Φαρμάκων εγκαινίασε πρόσφατα εκστρατεία ενημέρωσης για την ορθή και ασφαλή χρήση των φαρμάκων. Ποιος είναι ο σκοπός της εκστρατείας; Πολλοί από τους συμπολίτες μας ακολουθούν μια λανθασμένη πρακτική απέναντι στη χρήση φαρμάκων: όταν αρρωσταίνουν είναι ανυπόμονοι και είτε παίρνουν φάρμακα με δική τους πρωτοβουλία είτε τα δίνουν στα παιδιά τους χωρίς συνταγή γιατρού. Αυτή η πρακτική θέτει σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Ο ΕΟΦ, ο αρμόδιος οργανισμός για την προστασία της δημόσιας υγείας σε σχέση με την κυκλοφορία των φαρμάκων, έχει σκοπό, μέσα από αυτή την εκστρατεία, με τρόπο απλό να ενημερώσει τους πολίτες για τη δραστηριότητά του, για τη σωστή χρήση των φαρμάκων και για θέματα που αφορούν τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ φαρμάκων. Επιπλέον να υπογραμμίσει τη σημασία της σωστής ενημέρωσης του κοινού και των ασθενών από την πλευρά των γιατρών και φαρμακοποιών.

2

Ποια είναι τα κύρια μηνύματα της εκστρατείας; Ότι η μη ορθή χρήση φαρμάκων μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία και ότι έγκριση ΕΟΦ σημαίνει αποτελεσματικότητα και ασφάλεια για όλα τα φάρμακα, πρωτότυπα και γενόσημα.

3

Τι δράσεις περιλαμβάνει η εκστρατεία; Η εκστρατεία περιλαμβάνει καταχωρήσεις, τηλεοπτικό σποτ, ραδιοφωνικό σποτ, web banners στο Διαδίκτυο, ιστοσελίδα εκστρατείας και θεματικά σποτ στο Διαδίκτυο. Η ιστοσελίδα της εκστρατείας στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://ekstrateia.eof.gr περιλαμβάνει αναλυτικές πληροφορίες για τη σωστή και ασφαλή χρήση των φαρμάκων, με απλό και κατανοητό τρόπο για το κοινό.

4

Γιατί τα συνταγογραφούμενα φάρμακα χρειάζονται οπωσδήποτε συνταγή γιατρού; Γιατί ο γιατρός γνωρίζει ποιο είναι το κατάλληλο φάρμακο για μια πάθηση, σε ποια δοσολογία πρέπει να λαμβάνεται ανάλογα με την ηλικία, τυχόν άλλες παθήσεις, αλλεργίες ή άλλα φάρμακα. Τα φάρμακα δεν είναι ασφαλή, αν λαμβάνονται με λάθος τρόπο ή σε λάθος δόση.

5

Γιατί η υπερβολική χρήση αντιβιοτικών είναι επικίνδυνη; Η άσκοπη χρήση των αντιβιοτικών οδηγεί σε αντοχή των μικροβίων, δηλαδή τα μικρόβια γίνονται πιο ισχυρά, με αποτέλεσμα τα αντιβιοτικά να μην είναι πια δραστικά. Έτσι, πολλές από τις λοιμώξεις που μέχρι σήμερα θεραπεύονταν χάρη στα αντιβιοτικά, δεν μπορούν, πλέον, να αντιμετωπιστούν.

6

Είναι τα πρωτότυπα και τα γενόσημα φάρμακα που κυκλοφορούν στην Ελλάδα εξίσου ασφαλή και αποτελεσματικά;

στον Γιάννη Τούντα

10 ερωτήσεις

1

πρόεδρο ΕΟΦ, καθηγητή Κοινωνικής Ιατρικής Πανεπιστημίου Αθηνών

Όλα τα φάρμακα, τόσο τα πρωτότυπα όσο και τα γενόσημα, ανεξάρτητα από τη χώρα παραγωγής τους, για να εισαχθούν και να κυκλοφορήσουν στην Ελλάδα ελέγχονται και εγκρίνονται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ) και τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ). Ο ΕΟΦ διενεργεί συστηματικά εργαστηριακούς ελέγχους και επιθεωρήσεις. Επιπλέον, μετά την αδειοδότηση και κυκλοφορία των φαρμάκων, ο ΕΟΦ κάνει εργαστηριακούς δειγματοληπτικούς ελέγχους και τακτικές και έκτακτες επιθεωρήσεις.

7

Γιατί είναι επικίνδυνο να παίρνουμε φάρμακα που μας προτείνουν φίλοι ή συγγενείς; Ο μη ειδικός (π.χ. φίλος ή συγγενής) μπορεί να γνωρίζει τη δράση ενός φαρμάκου από την προσωπική του εμπειρία (γιατί το έχει πάρει ο ίδιος για συγκεκριμένο λόγο), αλλά δεν γνωρίζει τις προσωπικές ανάγκες μας, τις αλληλεπιδράσεις του φαρμάκου που μας προτείνει με κάποιο άλλο φάρμακο που ήδη λαμβάνουμε ή ακόμα τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειές του.

8

Γιατί δεν πρέπει να αγοράζουμε φάρμακα από το Διαδίκτυο; Είναι αδύνατον να είμαστε σίγουροι για την προέλευση ενός φαρμάκου που πωλείται μέσω Διαδικτύου. Δεν μπορούμε να γνωρίζουμε εάν τα προϊόντα αυτά είναι εγκεκριμένα φάρμακα και πληρούν όλες τις προδιαγραφές ή εάν είναι παραποιημένα και επικίνδυνα. Μάλιστα, σύμφωνα με μελέτες του ΠΟΥ, πάνω από 50% των φαρμάκων που αγοράζονται από το Διαδίκτυο και ιστοσελίδες, που κρύβουν την πραγματική τους διεύθυνση, είναι παραποιημένα.

10

Πρέπει να ζητάμε από τον γιατρό μας να μας ενημερώνει για το κόστος συμμετοχής στην αγορά φαρμάκου; Είναι σημαντικό να ενημερώνουμε τον γιατρό για το ασφαλιστικό μας ταμείο, ώστε να το λαμβάνει υπόψη του και να επιλέγει – όταν αυτό είναι δυνατό – ένα γενόσημο φάρμακο, που έχει μικρότερη συμμετοχή για εμάς. Ένα φθηνό γενόσημο μπορεί να είναι εξίσου αποτελεσματικό με το αντίστοιχο ακριβό πρωτότυπο φάρμακο.

9

Ποιοι χρειάζονται ιδιαίτερη μέριμνα; Τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι. Τα μεν παιδιά έχουν μεγαλύτερη ευαισθησία στα φάρμακα και λόγω της μικρότερης μάζας του σώματός τους. Επίσης, δεδομένου ότι δεν έχουν «εκτεθεί» σε πολλές ουσίες, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί για πιθανή εμφάνιση αλλεργιών. Οι ηλικιωμένοι δε, συχνά παίρνουν διαφόρων ειδών σκευάσματα για τις διαφορετικές παθήσεις που παρουσιάζονται με την ηλικία. Έτσι μεγαλώνει ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων μεταξύ των φαρμάκων. Επιπλέον, με την ηλικία αλλάζει ο τρόπος απορρόφησης των φαρμάκων (επομένως αλλάζουν οι ενδεδειγμένες δοσολογίες), ενώ ιδιαίτερη προσοχή απαιτούν σοβαρές παθήσεις που είναι πιο συχνές σε μεγάλη ηλικία (διαβήτης, καρδιαγγειακά, μυοσκελετικά προβλήματα κ.ά.).

ιουνιοσ 2013

14•in•vitro

Η δίαιτα

Πρωινό

• Έ να ποτήρι γάλα με ένδειξη delact με ένα φλιτζάνι δημητριακά ρυζιού • Μια ρυζογκοφρέτα με μια φέτα γαλοπούλα Δεκατιανό

• Ένα πορτοκάλι Μεσημεριανό

•1 20 γρ. κοτόπουλο στη σχάρα με ένα φλιτζάνι ρύζι και ένα φλιτζάνι βρασμένη σαλάτα: κουνουπίδι, καρότο, κολοκύθι •Μ ια φέτα ψωμί από ρυζάλευρο ή καλαμποκάλευρο • Σύνολο: δυο κ.σ. ελαιόλαδο Απογευματινό

• Ένα φλιτζάνι γάλα delact • Μια ρυζογκοφρέτα με μια κ.γ. μέλι • Ένα μήλο Δείπνο

• 2/3 φλιτζάνι μαυρομάτικα φασόλια •Π ολυσαλάτα: 1/2 φλιτζάνι καρότο, 1/2 φλιτζάνι λάχανο, 1/2 φλιτζάνι μαρούλι, 1/2 φλιτζάνι αγγούρι, 1/2 φλιτζάνι πατζάρι, μια πατάτα βραστή, δυο κ.σ. ελαιόλαδο, ξύδι (ή βαλσάμικο) •Μ ια φέτα ψωμί από ρυζάλευρο ή καλαμποκάλευρο

Tips > > >

ι τροφικές αλλεργίες παρουσιάζονται πιο Ο συχνά στα παιδιά σε σχέση με τους ενήλικες. Το 8% αφορά παιδιά, ενώ το 3-4% ενήλικες. Η γενετικά τροποποιημένη σόγια μπορεί να προκαλέσει αλλεργικά συμπτώματα πιο συχνά σε σχέση με τη βιολογική σόγια. Το 29-50% των περιπτώσεων αναφυλαξίας, το πιο επικίνδυνο σύμπτωμα τροφικής αλλεργίας, σύμφωνα με περιγραφικές μελέτες, προκαλεί ετησίως 150-200 θανάτους. Η υπερευαισθησία σε κάποιο τρόφιμο είναι δυνατόν να ελαττωθεί με την πάροδο του χρόνου, ιδίως στα βρέφη και στα νεαρά παιδιά, διότι ωριμάζει το ανοσοποιητικό τους σύστημα.

>

των τροφικών αλλεργιών

Ενδεικτικό διαιτολόγιο

Συνεργάστηκε η Γεωργίου Γεωργία, κλινική διαιτολόγος - διατροφολόγος, Μsc, μέλος Συνδέσμου Διαιτολόγων - Διατροφολόγων Κύπρου

Το ανοσοποιητικό αντιδρά!

Μ

ε τον όρο τροφική αλλεργία περιγράφουμε τη λανθασμένη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος μετά την κατανάλωση κάποιου τροφίμου και ως επακόλουθο την εμφάνιση ανεπιθύμητων συμπτωμάτων. Η συμμετοχή του ανοσοποιητικού συστήματος είναι απαραίτητη για να περιγράψουμε τον συγκεκριμένο όρο, αλλιώς μιλάμε για κάποια άλλη κλινική κατάσταση, όπως είναι, για παράδειγμα, η τροφική δυσανεξία. Οι τρεις κυριότεροι προδιαθεσικοί παράγοντες για να παρουσιάσει κάποιος τροφική αλλεργία είναι το οικογενειακό ιστορικό αλλεργίας, η εμφάνιση άσθματος και το ανώριμο ανοσοποιητικό σύστημα, κυρίως κατά την παιδική ηλικία. Επομένως ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό μπορεί να οδηγήσει σε υποψία μελλοντικής εμφάνισης τροφικής αλλεργίας. Η αλλεργική συμπτωματολογία ποικίλλει ανάλογα με το άτομο και τις οργανικές του ιδιομορφίες. Φουσκώματα, διάρροια, έκζεμα, γουργουρητά, πόνος στην κοιλιά, φαγούρα, εξανθήματα, δύσπνοια, ξηρός βήχας και γα-

στρεντερικά συμπτώματα είναι τα πιο συχνά «σημάδια» μετά την κατανάλωση έστω και ελάχιστων γραμμαρίων από το αλλεργιογόνο συστατικό. Το πιο επικίνδυνο σύμπτωμα είναι το αναφυλακτικό σοκ, που πρέπει να αντιμετωπιστεί άμεσα! Τα πιο συχνά αλλεργιογόνα τρόφιμα, σύμφωνα με μελέτες παρατήρησης, είναι το γάλα, τα αυγά, το σιτάρι, το ψάρι, το φιστίκι, η σόγια και οι διάφοροι ξηροί καρποί. Μια επίσκεψη στον αλλεργιολόγο σας συμβάλλει στην πιστοποίηση του «ένοχου» τροφίμου. Υπάρχει θεραπεία για την τροφική αλλεργία; Δυστυχώς όχι. Διάφορες μελέτες αναφέρουν τρόπους ώστε να σταματήσει να αντιδρά λανθασμένα το ανοσοποιητικό στις πρωτεΐνες των τροφίμων, αλλά παρ’ όλα αυτά καμιά αναθεώρηση μελετών δεν οδήγησε σε συγκεκριμένες συστάσεις. Η λύση είναι η αποφυγή κατανάλωσης του τροφίμου που προκαλεί αλλεργική συμπτωματολογία. Η συμπτωματική θεραπεία συνιστά τη χορήγηση αντιισταμινικών, βρογχοδιασταλτικών και επινεφρίνης κατόπιν ιατρικής παρακολούθησης.

ΙΟΥΝΙΟΣ 2013

in•vitro•15

Αντιμετώπιση τροφικής αλλεργίας

Γάλα (delact): 1 φλιτζάνι γάλα

των 240 ml περιέχει 120 θερμίδες, 12 γρ. υδατάνθρακες, 8 γρ. πρωτεΐνες και μικρή ποσότητα λίπους. Αποτελεί πηγή ασβεστίου, φωσφόρου, καλίου, ιωδίου, μαγνησίου, βιταμινών C, D, Α, Κ, Β2, Β3 και Β12.

Η τροφική αλλεργία αποτελεί ένα θέμα ιδιαίτερα παρεξηγημένο στον γενικό πληθυσμό. Αφού ο αλλεργιολόγος διαγνώσει τυχόν αλλεργία σε ένα από τα πιο συχνά αλλεργιογόνα συστατικά, ο ασθενής πρέπει να βάλει κάποιο πρόγραμμα στη διατροφή του, ώστε να αποτρέψει την εμφάνιση αλλεργικών συμπτωμάτων.

> Προβιοτικά: Με τον όρο προβιοτικά προϊόντα εννοούμε τροφές (όπως είναι το γιαούρτι και κάποιοι εμπλουτισμένοι χυμοί) ή διατροφικά συμπληρώματα, τα οποία περιέχουν προβιοτικά συστατικά, δηλαδή καλούς μικροοργανισμούς που επιβιώνουν στο έντερό μας. Τα προβιοτικά είναι βακτήρια με κλινικές αποδείξεις για τα πλεονεκτήματά τους στην υγεία μας. Από μελέτες φάνηκε πως μειώνουν την πιθανότητα να αναπτύξει κάποιος τροφική αλλεργία.

Ξηροί καρποί: Σε περίπτωση που δεν

είστε αλλεργικοί στους ξηρούς καρπούς, τότε αποτελούν ασπίδα για τις αλλεργίες σας, αφού ενισχύουν το ανοσοποιητικό σας. Περιέχουν βιταμίνες Ε, Β3 και B6, θειαμίνη, μαγνήσιο, φώσφορο, χαλκό, φυλλικό οξύ και φυτικές ίνες.

Μήλο: Πλούσιο σε αντιοξειδωτικά και κουερσετίνη, ένα φλαβονοειδές με αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Προστατεύει από διάφορες αλλεργίες και το άσθμα.

Το μητρικό γάλα εφοδιάζει το βρέφος με αντισώματα, ώστε να ισχυροποιήσει την άμυνά του, με αποτέλεσμα να δέχεται πιο εύκολα τις πρωτεΐνες των τροφίμων, χωρίς να προκαλείται αλλεργική αντίδραση

ρχικά η επίσκεψη σε έναν κλινικό διαιΑ τολόγο, ειδικευμένο σε περιστατικά τροφικής αλλεργίας, είναι απαραίτητη για να υπάρξει ένα επαρκές πρόγραμμα εκπαίδευσης και ο σχεδιασμός ενός ισορροπημένου διατροφικού πλάνου. Ο ασθενής δεν χρειάζεται να «κόψει» τρόφιμα που πιστεύει λανθασμένα πως θα τον ενοχλήσουν, διότι αυτό μπορεί να τον οδηγήσει σε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών. Η ικανότητα ανάγνωσης ετικετών είναι το άλφα και το ωμέγα για άτομα με τροφική αλλεργία. Τα διάφορα συστατικά πρέπει να διαβάζονται με προσοχή, για να αποκλείονται τρόφιμα που περιέχουν το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο συστατικό. Τρόφιμα που δεν έχουν ετικέτες, καλό είναι να μην καταναλώνονται, διότι έστω και ίχνος του αλλεργιογόνου συστατικού μπορεί να οδηγήσει τον αλλεργικό ασθενή σε αναφυλακτικό σοκ. Η εκπαίδευση από αξιόπιστα κλινικά βιβλία και σελίδες στο Διαδίκτυο για θέματα που αφορούν την τροφική αλλεργία θα λύσει απορίες και προβληματισμούς του πάσχοντα. Επίσης θα τον βοηθήσουν να πάρει σωστές αποφάσεις, ώστε να μην θέτει σε κίνδυνο την υγεία του. Ένα μικρό παράδειγμα είναι και τα τεστ δυσανεξίας. Πολλές φορές αναφέρονται και διαφημίζονται τεστ που αποκλείουν τρόφιμα, με αποτέλεσμα την απώλεια βάρους. Τα συγκεκριμένα τεστ δεν στηρίζονται σε καμία κλινική μελέτη και δεν είναι εγκεκριμένα από διεθνείς οργανισμούς. Μπορεί να οδηγήσουν μελλοντικά σε ανεπάρκειες θρεπτικών συστατικών, έχοντας ως αποτέλεσμα σημαντικά προβλήματα υγείας. Σημαντικές είναι οι τακτικές επισκέψεις στον αλλεργιολόγο για την κλινική αντιμετώπιση του προβλήματος. Οι ήπιες αντιδράσεις αντιμετωπίζονται με αντιισταμινικά και με κορτιζονούχα, ενώ μια σοβαρή αλλεργική αντίδραση με αδρεναλίνη. Υπάρχουν συγκεκριμένα βήματα που πρέπει να ακολουθούνται σε περίπτωση αναφυλακτικού σοκ, επομένως η κλινική εκπαίδευση από τον ειδικό γιατρό είναι κρίσιμης σημασίας. Επί του παρόντος δεν υπάρχει θεραπεία για την αντιμετώπιση της τροφικής αλλεργίας. Οι έρευνες σε γενετικό – και όχι μόνο – επίπεδο υπόσχονται πολύ καλά αποτελέσματα, αλλά βρίσκονται μόνο σε στάδιο πειραματικό.

>

>

> Ψάρι: 90 γρ. ψαριού περιέχουν περίπου 70 θερμίδες, 7 γρ. πρωτεΐνες και 3-5 γρ. λίπος. Αποτελεί πηγή βιταμινών A και D, φωσφόρου, ασβεστίου και ψευδαργύρου. Σε περίπτωση που δεν παρουσιάζετε αλλεργία στο ψάρι, θα ενισχύσει το ανοσοποιητικό σας.

>