najaar 2021
DIY:
dakisolatie Finance
Nooit meer een stukje maand over aan het einde van je geld
help!
Waarom je brein je te hoog laat bieden
mijn huis wordt te klein
LevenWonen magazine 1
LevenWonen is het informatieplatform van de Erkend Financieel Adviseur
Kan het nog gekker worden op de woningmarkt?! "maar met deze lage rente is een kentering voorlopig nog niet in zicht."
Dat vragen wij ons bij De HypotheekAcademie dagelijks af. Omdat wij mensen begeleiden zowel bij het kopen van een woning als bij het regelen van de hypotheek, zien we overbiedingen van € 50.000,60.000 bij starterswoningen. Maar met deze lage rente is een kentering voorlopig nog niet in zicht. Verderop in dit magazine artikelen over een starter, een doorstromer en hoe zij deze gekte op de huizenmarkt ervaren. Ook interessant, een artikel over de psychologie achter kopen en verkopen: Wat doet dat eigenlijk met je? Een ander onderwerp waar wij blij van worden is "Grip op je geld", dat is altijd een fijn gevoel! Tenslotte "Groen doen", dat voelt ook altijd goed, het levert vaak ook nog rendement op, zoals bijvoorbeeld dakisolatie. Ook hypotheekverstrekkers hebben 'groen' ontdekt, zij geven er extra hypotheek voor en/of een rentekorting. In elk adviesgesprek bij ons komt dat ter sprake. Susan van der Graaf De HypotheekAcademie Heerhugowaard, Erkend Financieel Adviseur, Erkend Hypothecair Planner
LevenWonen magazine 2
We bleken twee ton meer te kunnen lenen!
18
21
inhoudsopgave
07 Moeilijke begrippen uitgelegd
08 Nooit meer een stukje maand
12
over aan het einde van je geld
14 Je energielabel in vijf stappen
Dakisolatie: “Je kunt veel meer dan je zelf denkt”
4
Gouden tip van adviseur scheelde een ton op de koopprijs
16
Is jouw roof wel huismus-proof?
17
Een Erkend Financieel Adviseur is ook Adviseur Duurzaam Wonen
21
Dit is waarom je brein je te hoog laat bieden
Colofon Editie najaar 2021 Uitgever SEH Redactie Oostdam & Partners en Publiz Ontwerp en drukwerk Trainews Media (trainews.nl) Fotografie Shutterstock.com, Bloemenbureau Holland LevenWonen is een uitgave van SEH. Deze stichting bewaakt de kwaliteit van Erkend Financieel Adviseurs. Die adviseurs zijn vindbaar op de website LevenWonen.nl. De artikelen in dit magazine zijn informatief bedoeld. Er zijn geen rechten aan te ontlenen. SEH is niet aansprakelijk voor eventuele fouten.
LevenWonen magazine 4
gouden tip Naomi en Jano
van adviseur scheelde een ton op de koopprijs
Naomi en Jano wonen allebei in hun eigen huurappartement. Ze willen gaan samenwonen, maar komen dan niet meer in aanmerking voor een huis van de woningcorporatie. Huren in de vrije sector is erg duur, maar met hun inkomen kunnen ze niet voldoende hypotheek krijgen voor een geschikt koophuis. Jano vertelt hoe hun koopwens door een tip van hun Erkend Financieel Adviseur alsnog in vervulling gaat.
“Naomi is een paar jaar geleden in het appartement naast het mijne komen wonen. Op de dag dat ze de sleutel kreeg, zag ik haar voor het eerst. Ze had een trapje nodig en belde bij mij aan om te vragen of ik er één te leen had. Het was liefde op het eerste gezicht. We wilden niet direct onze zelfstandigheid opgeven, maar inmiddels zijn we er wel van overtuigd dat we nooit meer zonder elkaar willen. Halverwege vorig jaar opperde ik daarom om de sprong te wagen en te gaan samenwonen. Naomi reageerde enthousiast, maar zei wel meteen dat ze graag in onze woonplaats wil blijven. Ze is hier geboren en getogen, bijna haar hele familie woont hier en ze werkt in een
winkel in het centrum. Ook ik heb het hier al jaren goed naar mijn zin, dus die beslissing was snel genomen. Inkomen te hoog maar toch te laag Allereerst hebben we onderzocht of we konden huren. Maar omdat ons gezamenlijke inkomen hoger is dan € 45.000, verdienen we te veel om voor een sociale huurwoning in aanmerking te komen. Huren in de vrije sector is lastig. Enerzijds omdat er weinig aanbod is, anderzijds omdat de kale huurprijzen beginnen bij € 1.300 per maand. Dat is meer dan we nu betalen voor twee appartementen! Met een hypotheekrente van 1,5% zou je voor dat geld
LevenWonen magazine 5
een annuïteitenhypotheek van meer dan € 350.000 kunnen afsluiten. Maar helaas gaat die vlieger niet op. Het probleem is namelijk dat we nog geen drie ton mogen lenen. Daarvoor koop je hier hooguit een opknapper en zelfs die komen zelden op de markt. Spaargeld hebben we nauwelijks en onze ouders zijn niet rijk, helaas. We hebben nog gedacht aan een starterslening, maar onze gemeente biedt die niet aan. Eigenlijk hadden we de moed al opgegeven toen mijn schoonvader ons voorstelde om eens contact op te nemen met zijn Erkend Financieel Adviseur. Jaren geleden had die hem en mijn schoonmoeder geholpen bij de koop van hun huis. Eerlijk gezegd verwachtten we er niet veel van, maar we hebben hem toch maar gebeld voor een afspraak. Drie dagen laten zaten we samen aan de koffie. Nou ja, hij in zijn huis, wij in het mijne, verbonden via Zoom.
"Dat was de gouden tip
waar we op hadden gewacht!" Koopgarant, Koopstart en Duokoop Nadat wij ons dilemma hadden uitgelegd, vroeg hij of we wel eens van Koopgarant, Koopstart en Duokoop hadden gehoord. Nee dus. Hij legde uit dat je met Koopgarant en Koopstart korting krijgt op een huis van een woningcorporatie of projectontwikkelaar. Heb je overwaarde of verlies als je het huis weer verkoopt,
dan deel je dat met de woningcorporatie of de projectontwikkelaar volgens een verdeelsleutel die is gebaseerd op de korting die je hebt gekregen. Bij Duokoop koop je alleen het huis en pacht je de grond. Als je wilt, kun je de grond later alsnog kopen. Doe je dat niet, dan moet je erfpacht blijven betalen, ook als je de hypotheek hebt afgelost. Duokoop is daardoor op de langere termijn duurder dan een annuïteitenhypotheek, waarschuwde hij. Maar het kan een prima oplossing zijn als je te veel verdient voor een sociale huurwoning en te weinig om een huis te kopen, inclusief de grond. Perfecte oplossing Dat was de gouden tip waar we op hadden gewacht! We gingen meteen weer op onderzoek uit en hebben uiteindelijk een leuke tussenwoning gevonden die we met Duokoop konden aanschaffen. Dat scheelde bijna een ton op de prijs! We zitten er nu een paar maanden in en zijn zielsgelukkig met ons eigen stekje. We zijn trouwens wel van plan om de grond, die we dus eerst pachten, op termijn te kopen. Maar voor nu is deze constructie de perfecte oplossing voor onze situatie.”
LevenWonen magazine 6
Moeilijke begrippen uitgelegd Bijleenregeling Stel, je hebt een hypotheek van € 250.000 en je verkoopt je huis voor € 450.000. Dan heb je voor € 200.000 aan ‘overwaarde’. Dit geld mag je niet vrij besteden.
Overkreditering Een hypotheek is een lening voor de aankoop (of verbouw) van een woning. Aan zo’n lening zitten verplichtingen: de betaling van rente en aflossingen. De overheid wil dat mensen naast deze woonlasten voldoende geld overhouden voor hun normale levensonderhoud. Om die reden is te veel lenen (=overkreditering) verboden. Aanbieders van hypotheken moeten daarom zorgvuldig kijken naar de financiële situatie van klanten. Hun inkomen en andere vaste lasten moeten bekend zijn. Alleen dan wordt duidelijk hoeveel iemand mag lenen voor een huis.
De ‘bijleenregeling’ verplicht je min of meer om die twee ton te gebruiken bij de aankoop van een nieuwe woning. Gebruik je die overwaarde niet, dan neem je voor je nieuwe huis dus een hogere hypotheek dan nodig zou zijn. Je gaat dus bijlenen. De rente over die ‘bijlening’ mag je bij je belastingaangifte niet aftrekken.
NHG De afkorting NHG staat voor Nationale Hypotheek Garantie. Het is een fonds, dat geld uitkeert als iemand een hypotheek niet volledig kan terugbetalen. Daar moet overigens wel een goede reden voor zijn, zoals een echtscheiding, ziekte, werkloosheid of een overlijden.
Wil je precies weten hoe deze regeling uitpakt? De Belastingdienst heeft een Rekenhulp Bijleenregeling.
Het NHG-fonds geeft de geldverstrekker dus meer zekerheid dat hij de lening terugkrijgt. In ruil voor die zekerheid betaal jij minder rente voor een hypotheek met NHG. Je moet voor NHG wel eenmalige kosten betalen. Dat heet borgtochtprovisie. Dit is 0,7% van de lening. NHG is alleen mogelijk voor hypotheken tot maximaal € 325.000. Dit bedrag kan € 344.500 worden als je in je huis energiebesparende voorzieningen (EBV) treft.
LevenWonen magazine 7
Handig app-overzichtje
van Wijzer in geldzaken
l iëe nc
r e e m t e j i o tuk o r e N s v e o n d ee and ein t a e m n h eld g a a n je va a Fin
LevenWonen magazine 8
Niemand wil zich zorgen maken om geld. Maar ongetwijfeld is het jou ook wel eens overkomen: je checkt je banksaldo en dat is lager dan je dacht. Terwijl het nog lang niet het einde van de maand is! Maar hoe krijg je beter grip op je geld?
Allereerst zul je wat dingen moeten uitzoeken. Dat is niet ingewikkeld, het kost alleen wel tijd. Om je op weg te helpen, hebben we een actieplan voor je gemaakt waarmee je aan de slag kunt. 1. Zet je inkomsten en uitgaven op een rij Weet jij precies hoeveel geld er maandelijks binnenkomt? En waaraan je het uitgeeft? De ervaring leert dat de meeste mensen de eerste vraag prima kunnen beantwoorden maar de tweede een stuk minder goed. Geldt dat ook voor jou? De beste tip die we je kunnen geven is om een huishoudboekje bij te houden. Alleen dan krijg je het inzicht dat je nodig hebt. Ouderwets? Nee, hoor! Er zijn tegenwoordig tal van apps die je hiervoor kunt gebruiken. Sommige zijn (deels) gratis, voor sommige moet je betalen. Wijzer in geldzaken heeft bijna al deze apps op een rij gezet. Kijk ook even op de website van jouw bank. De kans is groot dat die er ook één aanbiedt, waarin je meteen al je afen bijschrijvingen kunt inladen. Handig! 2. Stel een begroting op Als je de inkomsten en vaste lasten – zoals de kosten van je huis, energie, verzekeringen en telefonie en internet – naast elkaar zet, blijft er als het goed is nog een bedrag over. Daarvan moet je eten, kleding en cadeautjes kopen, je hobby’s en vakanties betalen en sparen. Het handigste is om die kosten uit te splitsen. Op die manier maak je voor elk onderdeel een eigen budget. Dat heb je nodig voor de volgende stap.
LevenWonen magazine 9
3. Maak een bespaarplan Nu je alles in één overzicht hebt samengebracht, ga je onderzoeken waar je kunt besparen. Misschien blijkt wel dat je elke maand veel meer uitgeeft aan boodschappen dan je dacht. Zeg abonnementen op die je toch niet meer gebruikt en bepaal per categorie welk bedrag je eraan wilt uitgeven. Controleer vervolgens regelmatig of je nog op schema ligt en stel desnoods je gedrag of je budget bij. 4. Maak sparen leuk Spaar het geld dat je maandelijks overhoudt, maar maak het wel leuk! Natuurlijk zul je een buffer moeten hebben voor het geval de wasmachine stuk gaat of je een dure (auto)reparatie moet betalen. Maar de gedachten aan dergelijke tegenvallers zijn meestal niet erg motiverend. Maak daarom ook ‘spaarpotjes’ voor leuke spaardoelen. Een vakantie, bijvoorbeeld. Of een piano, fototoestel of dure spelcomputer. Of ga sparen om eerder met pensioen te kunnen. Wat je ook kiest, je zit altijd goed. Je spaart immers voor iets wat jij graag wilt! Extra besparen Als je een koophuis hebt, kun je misschien wel extra besparen op je hypotheeklasten. En wellicht kun je geld overhouden door minder verzekeringspremie te betalen. Wil je hier meer over weten? Vraag het dan eens aan je Erkend Financieel Adviseur.
LevenWonen magazine 10
Ouderwets? Nee, hoor!
Er zijn tegenwoordig tal van apps die je hiervoor kunt gebruiken.
groen doen! Special
• Starter over dakisolatie: "Je kunt veel meer dan je zelf denkt” • Je energielabel in vijf stappen • Is jouw roof wel huismus-proof? • Een Erkend Financieel Adviseur is ook Adviseur Duurzaam Wonen
Kijk snel verder! LevenWonen magazine 11
Starter over dakisolatie
“Je kunt veel meer dan je zelf denkt” Als Anouk Hendrikse (32) en haar vriend een huis kopen, laten ze een huurwoning achter die door de verhuurder volledig duurzaam is gerenoveerd. Ze hebben ervaren hoe comfortabel dat was. Hun vereiste is dan ook dat het nieuwe huis ook duurzaam is of wordt. Maar hoe pak je dat aan? Als starters op de woningmarkt valt het niet mee om iets te kopen. Daarom besluiten Anouk en haar vriend dat een klushuis hun beste optie is. En zo komen ze terecht bij een jaren-60-woning in Soest, die van boven tot beneden onder handen moet worden genomen. Anouk: “Het was vijf maanden heel hard klussen. We hebben allebei een fulltime baan, dus het was erg pittig. Er komt altijd meer bij kijken dan je vooraf kunt voorzien. Toch was het voor ons wel de beste keuze. We hebben nu een woning die compleet naar onze wens is gebouwd en ingericht.” Hoewel het de wens was om het huis te verduurzamen, stond dakisolatie niet boven aan het lijstje. “Dat komt later wel, dachten we aanvankelijk. Maar aan het plafond op zolder zat overal softboard en dat is bijzonder brandgevaarlijk. Dat moest er dus af. Wat we niet wisten,
LevenWonen magazine 12
is dat we toen direct op het hout van het dakbeschot kwamen. Er zat dus helemaal niets tussen. Dat bleek later ook wel, want op stormachtige dagen gierde de wind gewoon langs je oren.” Het stel besluit daarom om toch alvast het dak te isoleren. Zelf doen of uitbesteden? Welke materialen zijn er? Wat impact hebben ze op het milieu? Anouk belt verschillende aanbieders en gaat online op zoek naar tips. “Eigenlijk zijn de meeste isolatiematerialen tegenwoordig wel duurzaam. Het belangrijkste in onze zoektocht was daarom het gebruiksen installatiegemak. We wilden het namelijk zelf doen.” Het nadeel van zelf isoleren is dat je niet in aanmerking komt voor subsidies. Maar ook zonder die subsidies constateert Anouk dat zelf doen goedkoper is dan het uitbesteden. En
Besparen met dakisolatie Een goed geïsoleerd dak woont prettig. Je hebt minder last van kou en tocht in de winter, en je huis blijft langer koel in de zomer. Ook bespaar je op de kosten voor energie.
Anouk en haar vriend hebben de sleutel van hun huis gekregen.
Bij een verwarmde zolder met een schuin dak bespaar je met dakisolatie zo’n 650 euro per jaar. Verwarm je de zolder niet, dan bespaar je 360 euro per jaar. Ga je net als Anouk zelf aan de slag? Dan betaal je eenmalig alleen de kosten voor het materiaal: ongeveer 950 euro. Dat heb je dus al snel terugverdiend. Tip: Bij het afsluiten van je hypotheek mag je tot 9.000 euro extra lenen voor energiebesparende maatregelen. Vraag je Erkend Financieel Adviseur hiernaar. Kijk voor meer handige tips op www.milieucentraal.nl/zelf-dak-isoleren/
Een flinke lading isolatiemateriaal staat klaar in de opslagkamer.
Bron: voorlichtingsorganisatie Milieu Centraal
De eerste strook PIF-isolatie.
zo komen ze uit op PIF-isolatie, een soort thermofolie dat uit tal van lagen bestaat. Het plaatsen van het isolatiemateriaal blijkt vrij eenvoudig. “Het is een kwestie van opmeten, uitsnijden en inschroeven. Geen gedoe met prikkende glaswol. Dit kan echt iedereen. Bovendien zijn er voldoende instructiefilmpjes online te vinden.” Waar ze zich wel op verkijken, is de vervolgstap. Want tegen het isolatiemateriaal moeten latten worden geplaatst, het zogeheten raggelwerk. “Daar hebben we bij het isoleren veel te laat over nagedacht. We hebben sommige stukken isolatie opnieuw moeten doen omdat we voor het raggelwerk geen ruimte hadden gehouden. Achteraf gezien was het wel handig geweest als we voor de houtconstructie een kluscoach hadden gehad.”
Verschillende lagen isolatiemateriaal.
Veel wooncomfort Ze hebben de smaak te pakken. Na het dak volgen de vloeren. In de benedenvloer wordt schuimbeton gestort en komt er vloerverwarming. Ook laten ze isolatieglas plaatsen. Al met al een flinke operatie. “Het klinkt misschien gek, maar het geeft gewoon een fijn gevoel dat we nu een duurzaam huis hebben. We vinden het belangrijk voor de aarde te zorgen en rekening te houden met onze ecologische voetafdruk. Het levert bovendien veel wooncomfort op. Het is alles dan ook dubbel en dwars waard geweest.”
Het raggelwerk is tegen het isolatiemateriaal aangebracht.
LevenWonen magazine 13
Je energielabel in vijf stappen Als je een woning gaat verkopen – of (opnieuw) verhuren – dan ben je verplicht een officieel energielabel te overhandigen aan de nieuwe bewoners. Waarom is dat nodig en hoe kom je aan zo’n energielabel?
Kies een energieadviseur Het energielabel wordt vastgesteld door een gecertificeerd energieadviseur. Je mag er zelf één kiezen. Dat kun je bijvoorbeeld aan je makelaar vragen. Maar je kunt er ook zelf één opzoeken in het Centraal Register Techniek of op de website woninglabel.nl. Vraag ’m op tijd aan Er is veel vraag naar energielabels. Energieadviseurs hebben het dus druk. Het kan zo maar een paar weken tot een paar maanden duren, voordat-ie bij je langs kan komen. Begin dus op tijd met de aanvraag. De energie-adviseur komt bij je langs De energieadviseur komt bij je langs om de kenmerken van je huis vast te stellen. Het bezoek duurt 1,5 tot 2 uur. Dit kost, afhankelijk van het type woning, circa € 100 tot € 200. Jouw energielabel komt in een centrale database De energieadviseur maakt een rapport op en registreert het energielabel op ep-online.nl/ EP Online is de officiële landelijke database voor energielabels. Ontvang het energielabel Het energielabel is een document (pdf). Je ontvangt dat van je energieadviseur. Het bevat ook een toelichting op de verschillende onderdelen. Het label is 10 jaar geldig. Kun je het (even) niet meer terugvinden? Hij staat op energielabel.nl/woningen. Hier kun je ook zien tot wanneer je label geldig is.
LevenWonen magazine 14
de
5
stappen
Met een energielabel kunnen kopers en huurders zien hoe zuinig hun huis is, hoe goed het is geïsoleerd en wat ze kunnen doen om dit te verbeteren. Handig, want een zuinige woning levert een lagere energierekening op, meer wooncomfort en minder CO2-uitstoot, dus beter voor het milieu! Er zijn meer dan tien energie-klassen voor woningen. Energielabel A++++ is groen en staat voor zeer energiezuinig. Het label G is donkerrood en geeft aan ‘zeer onzuinig’. Een energiezuinig huis heeft goede isolatie, triple of HR++ glas, energiezuinige verwarming en zonnepanelen. Verplicht energielabel Als je je huis gaat verkopen of (opnieuw) verhuren, ben je tegenwoordig verplicht om een geldig energielabel te hebben. Die geef je op het moment van de overdracht aan de nieuwe eigenaar (of huurder). Doe je dat niet, dan kun je een boete krijgen. Je moet het label bovendien vermelden in advertenties waarin je je huis te koop aanbiedt, bijvoorbeeld op Funda.
Energielabel en huren Een verhuurder moet nieuwe huurders informeren over de energieprestatie van de woning. Deze verplichting geldt niet voor bestaande huurders. Huizen van woningcorporaties hebben overigens bijna allemaal een energielabel. Een energiezuinige woning levert meer huurpunten op. Het aantal huurpunten bepaalt de (maximale) hoogte van de huurprijs.
LevenWonen magazine 15
is jouw roof wel
huismuss proof? o Lange tijd daalde de populatie huismussen in ons land drastisch. Het lijkt nu gelukkig wat beter te gaan, maar de soort staat nog wel op de Rode Lijst vanwege zijn kwetsbare status. Mussen komen meestal in kolonies en zijn ontzettend leuk om in je tuin te hebben. Dit kun je doen om ze te helpen.
1
Wassen Huismussen zijn dol op badderen. Je zou zelfs kunnen zeggen dat ze wisselbaden nemen, want ze liggen zowel in een stofbad als in een waterbad. Met een strookje droog zand én een ondiepe waterbak maak je de huismus dus intens gelukkig.
2
Eten Heel kieskeurig qua voer zijn huismussen niet. Zo eten ze zaden, granen, bessen en pinda’s. Laat uitgebloeide planten met zaadlijsten daarom lekker staan. Hang in de winter een vetbol op en strooi in het broedseizoen eiwitrijk voedsel zoals gedroogde meelwormen.
3
Aanrommelen Een beetje chaos vinden huismussen wel prettig. De dode bladeren in je tuin kun je dus gerust laten liggen. Sterker nog: overweeg een rommelhoekje te maken. Geef ze voldoende plek om in te schuilen, zoals dichte struiken of hagen.
4
Voortplanten Steeds meer huizen worden goed geïsoleerd. Dat is natuurlijk positief. Voor de huismus echter niet altijd. Zij broeden graag onder dakpannen en in nieuwbouwwijken zijn die steeds vaker ontoegankelijk gemaakt. Met een nest- of koloniekast kun je ze dan toch weer lokken. Hang zo’n kast wel op minstens 2,5 meter hoogte, liefst vlak onder de dakpannen.
LevenWonen magazine 16
Benieuwd wat je nog meer kunt doen? Kijk eens op de site van de Vogelbescherming.
Een Erkend Financieel Adviseur is ook Adviseur Duurzaam Wonen Hoe hoger het energielabel van jouw huis is, hoe meer het waard is. Uit onderzoek is bekend dat het prijsverschil met gemak € 20.000 of meer is. Wil jij ook een of meer energiebesparende maatregelen in je huis treffen? Jouw Erkend Financieel Adviseur kan je erbij helpen. Als Erkend Financieel Adviseurs zijn we extra getraind in duurzaamheid. De opleiding is een verplicht onderdeel van het keurmerk Stichting Erkend Hypotheekadviseur (SEH). Elk jaar schrijft SEH een hoeveelheid bijscholing voor. De training ‘Adviseur Duurzaam Wonen’ is daar onderdeel van. Adviseurs die de training hebben gevolgd, mogen zich ook Adviseur Duurzaam Wonen noemen. Maatregelen en financieren De opleiding gaat uitgebreid in op het hoe en waarom van duurzaam wonen. Zo is er aandacht voor de verschillende maatregelen die kunnen worden getroffen, zoals isolatie, zonnepanelen en een warmtepomp. Maar het gaat ook over de manier waarop je die maatregelen kunt financieren: met spaargeld, met overwaarde, met een extra lening, enzovoorts. Er zijn diverse regelingen om consumenten hierin te ondersteunen. Als adviseur kunnen we jou hierin adviseren.
Meer comfort Zodra je een hypotheek afsluit, is het slim om over de verduurzaming van je huis na te denken en advies te krijgen over de mogelijkheden. Die verduurzaming kost geld, maar levert ook geld op. De energierekening wordt lager, terwijl je wooncomfort erop vooruit gaat. Er zijn verschillende financiële opties om dit te regelen. Dit kunnen subsidieregelingen zijn, maar ook mogelijkheden bij de Nationale Hypotheek Garantie (NHG). Vragen? Heb je vragen over het verduurzamen van je woning? Neem contact op met je Erkend Financieel Adviseur of doe de DuurzaamheidScan op LevenWonen:
LevenWonen magazine 17
Judith en Geert
twee ton we bleken
meer te kunnen
lenen!
Judith en Geert wonen met hun twee zoons in een knus huisje aan de rand van een gezellig dorp. De woning is niet groot, maar ligt prachtig aan de rand van het veenweidegebied. Dan gebeurt er iets waar ze niet op hebben gerekend: Judith is zwanger van een tweeling!
“Het is het laatste wat we hadden verwacht”, vertelt Judith, terwijl zij haar man aankijkt. “Dit was zeker niet de bedoeling, maar we zijn echt dolgelukkig! Ook omdat het twee meisjes zijn, die vast voor wat afwisseling zullen zorgen in dit mannenhuishouden. We hebben er alleen wel een extra uitdaging bij. Want waar komt de kinderkamer? Ons huis is klein; de jongens delen de zolder, wij slapen op de verdieping waar ook de badkamer is.” Als ze groter willen gaan wonen, hebben ze twee keuzes: of verhuizen naar een andere woning, of aanbouwen. “Het liefste wilden we in ons eigen huisje blijven”, zegt Geert. “We wonen hier zo vrij! Maar aanbouwen is ingewikkeld. Ons perceel is niet zo groot en we willen natuurlijk wel wat tuin overhouden. Ook hadden we geen idee van onze financiële mogelijkheden. Daarom
besloten we om eerst maar eens contact op te nemen met onze Erkend Financieel Adviseur.” Twee ton speelruimte “Het mooie is dat bijna iedereen ‘bij ons’ elkaar kent”, vindt Judith. “Nog voor ons gesprek had onze adviseur al even bij zijn buurman, de makelaar, geïnformeerd naar de waarde van ons huis. Die bleek tot onze verrassing ruim € 100.000 hoger dan de oorspronkelijke koopprijs. Ook hebben we al een flink deel van onze huidige hypotheek afgelost met de erfenis van mijn ouders.” “Onze adviseur raadde ons aan om een annuïteitenhypotheek te nemen, maar ook onze lopende aflossingsvrije hypotheek mee te verhuizen. Maar dan wel tegen de huidige rente, die veel lager is. Wij wisten niet eens dat dit allemaal kon! Toen sloeg hij aan het
rekenen en bleek dat we, mede door de overwaarde, ruim twee ton meer speelruimte hadden dan we dachten. En dan ook nog zonder dat het gevolgen zou hebben voor de maandlasten.”
"We wisten niet dat dit allemaal kon!" Wat is een Erkend Financieel Adviseur? Een Erkend Financieel Adviseur is een keurmerk voor adviseurs die aan bepaalde eisen voldoen. Zo volgen zij jaarlijks extra opleidingen, bovenop de wettelijk vereiste examens, en beschikken ze over up-to-date kennis. Ook in relatie tot het coronavirus. Zo kun je bij hen terecht met vragen als: • Doe ik er goed aan in het corona-tijdperk een nieuw huis te kopen? • Is oversluiten van mijn hypotheek nu slim? • Hoe kan ik zonder zorgen in mijn huis blijven wonen? Maak je je zorgen om je financiële situatie? Neem contact op met een Erkend Financieel Adviseur. Die kan je vragen beantwoorden en je verder helpen. Je vindt een adviseur bij jou in de buurt op LevenWonen.nl.
LevenWonen magazine 20
Bijzonder huis “In eerste instantie kon ik het nauwelijks geloven. Meer dan twee ton?” Judith schudt haar hoofd. “Maar onze adviseur glimlachte en zei dat het echt waar was. We konden dus op zoek naar iets in een totaal andere prijsklasse. Daardoor kwam een voor mij heel bijzondere woning opeens binnen bereik: het oude huis van mijn opa en oma. Die wonen daar al jaren niet meer, de nieuwe eigenaar heeft het helemaal gemoderniseerd. Het staat niet direct in de buurt van ons huis, maar is net zo idyllisch gelegen.” “Dus hebben we snel een afspraak gemaakt”, knikt Geert. “We waren natuurlijk meteen verkocht en hebben direct een bod uitgebracht. De onderhandelingen duurden niet lang. Daar speelde gunning een belangrijke rol bij; er waren namelijk meer gegadigden. Maar omdat de eigenaar goede herinneringen had aan Judith’s grootouders, heeft hij het huis aan ons verkocht. Ook kon de oplevering snel plaatsvinden: over anderhalve maand gaan we al verhuizen.” Keurig op tijd Judith wrijft over haar buik. “Keurig op tijd”, lacht ze. “Ik ben over twintig weken uitgerekend. Zelfs als de dames niet zo lang kunnen wachten, heeft Geert nog alle tijd om de kinderkamer op orde te brengen. En hoewel ik in eerste instantie erg opzag tegen een verhuizing, verheug ik me er nu op om in ons nieuwe, maar toch zo vertrouwde huis te gaan wonen.”
Huis kopen?
Dit is waarom je brein je te hoog laat bieden Bij het zoeken en kopen van een huis, krijgt je brein veel keuzes, beslissingen en een hoop informatie te verstouwen. Wanneer de markt ook nog wordt gekenmerkt door overbieden en schaarste, wil je brein wel eens een loopje met je nemen. Ruth Gonschorrek is onderzoeker en adviseur bij het Kenniscentrum Psychologie en Economisch Gedrag, en is als sociaal psycholoog gespecialiseerd in keuzegedrag.
LevenWonen magazine 21
“Het effect van mogelijk
verlies is veel groter dan het effect van winst.
Vaak doen we dingen dus niet om iets te winnen, maar omdat we niet willen verliezen"
Is er een soort standaard proces dat ons brein doorloopt als we een beslissing nemen? “In de psychologie onderscheiden we twee verschillende beslissingsroutes: de rationele en de emotionele of intuïtieve route. Bij de rationele route wordt eerst feitelijke informatie verzameld over zaken waar je rekening mee moet houden. Vervolgens gaat men bekijken en vergelijken om tenslotte de pro’s en contra’s tegen elkaar af te zetten. De intuïtieve route gaat veel sneller: je ziet een rode knop en drukt er direct op. Daar komt weinig ratio bij kijken, hoewel die keuze onbewust meestal wel gestoeld is op bepaalde redeneringen.” Is de ene route beter dan de andere? “Niet per definitie, want je hebt beide nodig. De rationele route kost veel tijd en energie. Die gebruiken we dan ook bewust. De intuïtieve route gebruiken we de hele dag door. Vaak hebben we beslissingen al genomen voordat we het zelf door hebben. En dat is maar goed ook, want we nemen dagelijks meer dan 1000 beslissingen.” Zijn wij mensen goed in het maken van keuzes? “Dat hangt bijvoorbeeld van de hoeveelheid informatie af. Mensen denken doorgaans dat ze behoefte hebben aan zoveel mogelijk informatie. Maar grote hoeveelheden kennis kunnen ze helemaal niet verwerken. Ook het prioriteren lukt dan niet meer, met tot gevolg dat ze helemaal geen keuze maken. Zolang de opties beperkt zijn, gaat het doorgaans heel goed. Wil je weten wat niet-duurzame keuzes zijn en wat de grootste miscalculatie is van veel kopers? Lees dan online verder. De huidige woningmarkt lijkt te worden geregeerd door snelheid. Beïnvloedt dat de wijze waarop kopers keuzes maken? “Absoluut. Er is tegenwoordig vaak een kort tijdsframe waarin je moet beslissen en er is ook nog eens veel concurrentie. Dat creëert schaarste. Schaarste doet iets met je hersenen. Normaal zou je een financieel belangrijke keuze zoals het
LevenWonen magazine 22
kopen van een huis vooral baseren op rationeel gemaakte keuzes. Maar door schaarste gaan we anders denken en handelen. Met name in het biedingsproces zien we dat het gedrag van kopers is veranderd. Ze nemen veel meer risico.” Hoe komt dat dan? “Het effect van mogelijk verlies is veel groter dan het effect van winst. Vaak doen we dingen dus niet om iets te winnen, maar omdat we niet willen verliezen. Het idee dat je het biedingstraject misschien verliest, kan ervoor zorgen dat je irrationeel hoog gaat bieden. En vanwege de snelheid die geboden is, besluit je om dan maar geen bouwtechnisch rapport te laten maken, ook al is daar alle aanleiding toe. Op allerlei vlakken zien we dat huizenkopers nu meer risico nemen.” Wat kun je als koper in deze tijd dan het beste doen om je tegen dat schaarste-effect te wapenen? “Ik denk dat ratio de overhand moet hebben. Niet alleen bij het afsluiten van een hypotheek, maar ook bij de huizenjacht. Breng eerst in kaart waar je huis aan moet voldoen. Bedenk ook goed wat je in je huidige woning prettig vindt en misschien wel als vanzelfsprekend beschouwt. Maak het overzichtelijk door die punten te prioriteren en ga pas dan op huizenjacht. Zo zorg je ervoor dat ieder huis dat je bezoekt, in ieder geval aan de belangrijkste eisen voldoet.”
Maar als we onze keuzes recht praten, heeft het dus geen zin om toekomstige buren te vragen wat ze van de buurt vinden? “Dat valt inderdaad te betwijfelen. Je zult dan niet snel horen dat de buurt niet bevalt. Maar je kunt natuurlijk wel proberen tussen de regels door te luisteren. En je kunt vragen ook op een andere manier stellen. Bijvoorbeeld: ‘Zou u dit huis aan uw kleindochter aanraden?’ Dan zijn mensen vaak toch wat eerlijker naar zichzelf en dus ook naar jou toe.”
Dus geen emotie? “Die is er altijd wel; dat metertje staat constant aan. De kracht van een impulsieve of intuïtieve beslissing is enorm. Maar dat maakt de beslissing niet per se logisch. We maken het logisch voor onszelf door de keuze te rechtvaardigen. ‘Ach, in díe woning is het veel makkelijker om alles op orde te houden.’ Ook al is die groter dan je huidige woning en was groter wonen helemaal geen wens. Dat is heel menselijk: we maken het kloppend. We zeggen immers niet graag dat we een verkeerde keuze hebben gemaakt, want daarmee onthullen we een pijnlijke waarheid: we zijn helemaal niet goed in het voorspellen van wat ons gelukkig maakt.”
LevenWonen magazine 23
LevenWonen magazine 3