Smaakmaker nr. 04 by Trainews Media

Jaargang 3 - mei 2014

Asperges 200 jaar terug in

Zeeuw s-Vla ander en

Biologische adresjes

doen denken aan de zon

Vegetarisch Over: noten, peulvruchten, soja, eieren & vleesvervangers

erse Chefkok Hans Ev

kookt delicatessenlijn voor Zeeland

iek

De Ketchupfabr 2013

Broodjes van Boussen

DE ECHTE DEZEEUWSE ECHTE ZEEUWSE KEUKEN KEUKEN KOMT UIT KOMT UIT KAPELLE KAPELLE

Kloosterweg 6, Kapelle T 0113 33 00 04 www.ssk-keukenstudio.nl Kloosterweg 6, Kapelle T 0113 33 00 04 www.ssk-keukenstudio.nl

VOORWOORD

Nummer 04

Tot de volgende keer!

als kool mijn blauwe regen groeit n, le ra st te n aa st en lp De tu or je groeien. en mijn klim-hortensia ho

MEI 2014

Ik hou ervan, het moment dat kale bruine takken overgaan van winterstand naar lente. Witte en zachtroze knoppen die in een paar dagen veranderen in een rijk geurende bloemenpracht, een en al vrolijkheid. Mijn tuin ontwaakt. De tulpen staan te stralen, mijn blauwe regen groeit als kool en mijn klim-hortensia hoor je groeien. Ik gooi mijn keukenramen open en laat het voorjaar binnen, ook mijn terras staat al startklaar. Omdat de winter ons is vergeten, heb ik mijn blauwe scooter al uit de winterstalling gehaald en terwijl de lieve garagist mijn oliepeil en accu checkte, viel mijn oog op een prachtige witte oldtimer. Deze aardige Engelsman speelt een belangrijke rol in deze eerste editie van 2014.

De volgende Smaakmaker Zeeland loopt weerverschijnt langzaam in voljuli 2014 met daarin o.a. Zeeuwse mosselen met lieve vrolijke mensen en diezomerfruit! willen

Wederom een Smaakmaker boordevol lekkere regionale producten, adressen, hotspots , tips, keukenweetjes en nog veel meer. Een special over Zeeuws-Vlaanderen om het 200-jarig bestaan te vieren van dit aparte stukje Zeeland. We hebben een prachtige toer gemaakt over polderwegen, karresporen en dijken, waarbij we steeds de ‘grens’ hebben opgezocht van Zeeland en Vlaanderen. Vele voorjaarsspecialiteiten passeren de revue: maagdelijk witte asperges, de delicate Oosterschelde kreeft en mals lamsvlees met zilte groenten. Er is een mooi verhaal van wijnkoper Bert Horstman over biologische wijnen en we laten u kennis maken met drie pittige meiden van Scalda.

genieten en dat is in onze prachtige provincie geen enkel probleem. Smaekelijck hee! Ludo Haers Hoofdredacteur Smaakmaker

FOTO’S ELIAN VAN ‘T WESTEINDE

Smaak Smaakmaker maker 3 67

INHOUD

Inhoud 14

Vegetarisch

Seizoensproducten 7 8 9 10 11

Aardbeien Verwant aan de rozenfamilie Asperges Doen je denken aan de zon Lamsoor en zeekraal Kort roerbakken Lamsvlees Mals vlees met eigen smaak Oosterscheldekreeft Uniek ‘product’

Keukenweetjes

12 Over kippenvet, varkens en of runderwangen, zeekraal anders, brood bakken zonder kneden, olijfolie, quinoa en geitenvlees

Lekker duurt het langst

Vegetarisch

Proef Zeeland

Biologisch en Ecologisch

In het schap bij Agrimarkt

14 Vleesloos In een vleesloos dieet passen noten,peulvruchten, soja, eieren of vleesvervangers

16 Leuke biologisch adresjes in Zeeland

Lekker Zeeuws

19 Elk Zeeuws eiland heeft zijn eigen kenmerkende producten. Maar waar vind je het lekkerste als je de weg niet kent?

20 Spartelvers 20 Kreeftmenu 20 Èchte vissers

22 Hans Everse Kookt delicatessenlijn voor Zeeland

200 jaar Zeeuws-Vlaanderen

24 Ludo en Elian samen op pad door ZeeuwsVlaanderen

UITGEVER: TRAINEWS – LEPELSTRAAT 7, 4401 EB YERSEKE – 0113-700202 – TRAINEWS.NL HOOFDREDACTEUR: LUDO HAERS – REDACTIE: ELIAN VAN’T WESTEINDE, SABINE VERBURG – FOTOGRAFIE: INGRID BORGER, LUDO HAERS, ELIAN VAN’T WESTEINDE, STOCK – PRODUCTFOTOGRAFIE: INGRID BORGER – ART DIRECTION: TANJA KLOPPER - VORMGEVING: TANJA KLOPPER, JESSICA DE JONG-BOSSELAAR – ADVERTENTIES: DANIËL VAN IWAARDEN

56 60

Smoothiesss

waterkoker

kookwinkel Bianca Bonte

Scalda

46 Gilpower op Scalda!

Smoothies

48 Smoothies, powershakes en superfoods

Biologische wijnen 52 Lekker duurt het langst

Bier en spijs

54 Over Marckensteijn, Proef Zeeland en Veerse Witte

Hotspots

56 Gastronomisch restaurant Puur à la Carte 57 Ontdek Terneuzen 57 Potters Kaeswienkeltje 57 Tholen 58 Het Station 58 Oosterscheldekreeft 58 Two ladies like

Boekenplank

62 De Grand Cru van de Zee 63 Zoetwatervis, de culinaire gids 63 Uitgekookt!

Zoomvliet college

64 ‘Waar Brabant Zeeland kust’

Keukenspul

60 Met smaak bij Bianca Bonte

MET DANK AAN DE MEEWERKING VAN: ANKE DERKSE – AROLD VERSLUYS – BERT HORSTMAN – BIANCA BONTE – BRAM DE WAARD – DANIËLLE WESTERWEEL – DENNIS JOPSE – GARAGE DE PUTTER (ZAAMSLAG) – INGE BRUIJNOOGE – MICHIEL HARDY – RINUS VAN DE BERGE – SIMON SCHOT – TON SCHROER – WENDEL VAN MALDEGEM – WILFRED VAN ELZAKKER

Smaak maker

Download de Agrimarkt De Boer @P app en weet wat u eet! Met deze app ontdekt u hoe onze streekproducten gemaakt worden, waar ze vandaan komen en door wie ze met veel zorg bereid worden. Na het scannen van een code op producten, ziet u bijvoorbeeld productgegevens, twitter feeds, fotoâ&#x20AC;&#x2122;s en videoâ&#x20AC;&#x2122;s, rechtstreeks van de teler of veehouder. Bovendien kunt u zelfs in contact komen met de boer. Op dit moment is de app nog in de testfase waarbij we een samenwerking aangegaan zijn met drie leveranciers van streekproducten om de mogelijkheden te testen, onderzoeken en optimaliseren. Binnen enkele maanden willen we de app waar nodig verbeteren, uitbreiden met nieuwe mogelijkheden en meer producten en leveranciers toevoegen.

Zoek in de appstore naar Agrimarkt of scan de QR code en download De Boer @p

Vanaf nu in de app: vrije uitloop-eieren van De baar eieren, boerenkaas van Kaasboerderij Schellach en ambachtelijke Hoeksche chips.

vers uit uw regio!

Suggesties en feedback zijn altijd welkom, stuur dan een mailtje naar info@agrimarkt.nl.

product:

scan:

Overzicht van de streekproducten.

Hiermee scant u de code op het product en vindt u alles over producent en product met zelfs de mogelijkheid in contact te komen met de producent.

streek: Achtergrondinformatie over streekproducten bij Agrimarkt.

contact: Adressen en openingstijden van de Agrimarkt vestigingen.

Agrimarkt Goes, van Doornestraat 2 - Agrimarkt Roosendaal, Streuvelslaan 1a - Agrimarkt Vlissingen, Papegaaienburg 5 Agrimarkt Middelharnis, Korendreef 24 - Agrimarkt Oud-Beijerland, Polderlaan 5 www.agrimarkt.nl facebook.com/AgrimarktNL @agrimarkt

SEIZOENSPRODUCTEN

TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE INGRID BORGER M.M.V. DE VERSHOEK

Aardbeien Wist u dat aardbeien verwant zijn aan de rozenfamilie en dat de naam staat voor â&#x20AC;&#x2DC;kortstondig gelukâ&#x20AC;&#x2122;? Wel, deze zomerkoninkjes zijn toch niet weg te denken van onze boodschappenlijstjes? Ze

Tip Heerlijk in combinatie met een chocoladedessert

staan bol van de vitamine C en laten zich heel eenvoudig verwerken. Op onze boterham, als heerlijke jam en bij onze toetjes & taarten. Niets heerlijker dan fris gewassen, kersverse aardbeitjes. Ook laten aardbeien zich heel goed combineren met andere soorten zacht fruit zoals bramen, bessen en frambozen. En wat dacht u van een heerlijk aperitief met aardbeitjes?

Smaak maker

SEIZOENSPRODUCTEN

Asperges Als er ĂŠĂŠn groente is die je doet denken aan zon dan is het wel deze prachtige witte stengel. Zelfs 2500 jaar voor Christus werd deze delicatesse al gegeten.

Zodra in het voorjaar de temperatuur een aantal dagen de twintig graden bereikt, steken ze hun kopjes TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE INGRID BORGER M.M.V. DE VERSHOEK

uit het mulle warme zand. Traditioneel begint het

Smaak maker

aspergeseizoen rond de tweede donderdag van april en loopt het seizoen tot 24 juni, Sint Jan genaamd.

Asperges zijn ideaal om te combineren met verse kreeft, lamsvlees of heel klassiek met roomboter, een eitje en ambachtelijke ham.

Tip Een fris glas witte wijn erbij en je hebt een echt lentefeest!

Lamsoor en zeekraal Wat is er lekkerder dan lamsoor of zeekraal recht

slik of andere onrechtmatigheden, dan even kort roerbakken met wat roomboter, een sjalotje en wat vers gemalen peper. Serveer bij lamsvlees, asperges of verse vis. Gewoon heerlijk zilt, de lente op je bord!

Trouwens, in de toekomst zullen we nog meer zilte groentes tegenkomen. We gebruiken ook al veel knotswier, zeesla, purperwier en rood hoorntjeswier. Zeewieren worden ‘hot’, dat voorspelt zeewiersnijder in de Oosterschelde Jan Kruijsse. En hij kan het weten.

TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE INGRID BORGER M.M.V. DE VERSHOEK

van de schorren? Even uitzoeken op takjes en

Smaak maker

SEIZOENSPRODUCTEN

TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE INGRID BORGER M.M.V. SLAGERIJ DE WAARD

Lamsvlees Wat een mooi stukje vlees. Mager, mals en met een geheel eigen smaak. Lam staat voor de lente en in onze regio hebben we (h)eerlijk lamsvlees. Met zorg gekweekt van dames die samen met hun moeder hebben gegraasd in een ruime weide met kruidig gras en bloemen of vaak bovenop onze vele zeedijken. Combineer het lamsvlees met verse kruiden uit je eigen tuin als tijm, rozemarijn, oregano, salie en marjolein. Lekker met asperges of onze zilte groenten van het schor. Of misschien wat exotischer: een lamsboutje bereiden in de tajine of stukjes lamsvlees gebruiken in een heerlijke hartige taart.

Smaak maker

Tip Combineer met verse kruiden uit eigen tuin!

TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE INGRID BORGER M.M.V. KRIJN VERWIJS YERSEKE

Oosterscheldekreeft Oosterscheldekreeft is een bijzonder en uniek ‘product’ uit onze Oosterschelde. Wetenschappelijk onderzoek bewijst, dat door de afwijkende DNA-structuur, de Oosterscheldekreeft een fijnere en zachtere smaak heeft dan andere kreeften in de wereld. Nou dat klopt, deze stoere gepantserde mannen en vrouwen worden overal geroemd. Bovendien staat de versheid van de Oosterscheldekreeft (rechtstreeks uit de Oosterschelde naar de restaurants onder andere door Krijn Verwijs uit Yerseke) garant voor een hoogwaardig kwalitatief product. Verder kenmerkt de Oosterscheldekreeft zich door de duurzame visserijmethode. Wel, dat klinkt toch alleen maar super!

Smaak maker

KEUKENWEETJES

d o o r b k j i l r e e h Zelf r e d n o z n e k k a b kneden. 12

Smaak maker

Keukenweetjes Over Kippenvet, vlees, zeekraal, brood, olijfolie, Quinoa & geitenvlees

Kippenvet Als u een kip braadt in de oven leg hem dan eens op een paar dikke boterhammen en laat deze mee krokant worden door het kippenvet. Of gaar kippenvleugels in de oven op een laag aardappelen tot ze heel erg gaar zijn en de aardappelen het vet hebben geabsorbeerd. Heerlijk.

Varkens- en of runderwangen Het loont de moeite om eens te koken met runderwangen of varkenswangen. Verwerk ze in een stoofschotel, zodat het vlees botermals wordt. De allerbeste stoofgerechten vragen wel wat geduld. Tegenwoordig koop je in een goede kookwinkel voor een tientje of zes een goede slowcooker. Marineer de wangen 24 uur en gaar ze dan minstens een uur of vier. Dit is ‘slow cooking’ op z’n best.

Zeekraal anders. Zeekraal is een bijzondere groente. Het plantje lijkt op een soort minicactusje, maar dan zonder stekels. De takjes zijn knapperig, zilt en een beetje mineralig. De smaak en textuur is zo uniek dat het zonde is om er ingewikkeld mee te doen. Een prima manier om ze eens anders bereiden is afspoelen met koud water, drogen in een schone theedoek, harde steeltjes verwijderen, 30 tot 60 seconden blancheren in ruim kokend water, koud afspoelen en serveren met citroensap, olijfolie en gemalen zwarte peper.

Zelf heerlijk brood bakken zonder kneden.

Quinoa, een nieuwkomer in de keuken.

Heel eenvoudig, alles wat je nodig hebt is een gietijzeren pan en natuurlijk de volgende ingrediënten: meng 400 gram gewone bloem met anderhalve theelepel zout en een pakje instant gist. Voeg daar 350 ml warm water en een paar druppels rode wijnazijn aan toe en meng tot er een deegmassa ontstaat. Zet dat mengsel afgedekt weg op kamertemperatuur gedurende 12 uur. De lange rijstijd is de prijs die je betaalt voor het niet hoeven kneden.

Quinoa is een plant met rode of oranje pluimen oorspronkelijk afkomstig uit Zuid Amerika. Het zaad lijkt op graan en de blaadjes lijken op spinazie(kun je niet eten). De bloemetjes zijn witgeel van kleur. De zaden lijken op graankorrels. Je gebruikt ze als graan, je kan er dus brood van bakken, maar het wordt ook veel gebruikt als vervanger van rijst of cous-cous.

Laat de oven, met de pan erin, op 260 graden komen en doe het opgevouwen, bebloemde deeg in de pan. Leg het deksel erop, sluit de oven en laat het brood een half uur bakken. Het brood moet dan zonder deksel nog een kwartier verder garen en op kleur komen.

De eerste keer dat ik geitenvlees proefde zal ik nooit vergeten. Het was in een sterrenrestaurant in Barcelona en ik was verrast, het was erg mals en smakelijk. Langzaam zien we nu ook geitenvlees in Nederland komen en terecht. Het is mager, combineert uitstekend met knoflook, paprika, tomaat en rode peper.

Niet teveel olijfolie hoor!

Misschien eens geitenvlees.

Een tip: we zijn vaak nog een beetje bang van olijfolie maar dat is echt niet nodig. Als ik de leerlingen olijfolie laat proeven van een lepel vinden ze dat eng. Ze vinden het vet en glibberig. Olijfolie smeert de dag. Kijk naar de Italianen, Grieken, Spanjaarden, gewoon vers brood of lekker geroosterd brood nemen, olijfolie van goede kwaliteit, limoen of citroensap, zeezout en peper uit de molen en soppen maar.

TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE STOCK

Smaak maker

VEGETARISCH

Vegetarisch

Over: noten, peulvruchten, soja, eieren & vleesvervangers

Laatst kreeg de redactie van Smaakmaker een foto toegestuurd. Een feestelijke salade met bieten en kikkererwten. ‘Vegetarisch’, schreef de afzender erbij. ‘Het is heerlijk. Echt wat voor in jullie magazine.’ Ze heeft gelijk. Een vegetarisch gerecht in dit blad mag niet ontbreken. Een van onze redacteuren eet wel vis, maar geen vlees meer. Ze is dus een soort half vegetariër. Het is zeker dertig jaar geleden dat ze voor het laatst een hamlap heeft gegeten. De geur van gebakken gehakt en karbonaadjes ging haar tegenstaan. Een ranzig luchtje, dat in haar neus bleef hangen. Later kwamen daar onheilstijdingen bij, over de gekke koeienziekte, de varkenspest, de vogelgriep. Ze kreeg steeds meer moeite met de gevolgen die de intensieve veehouderij en de schaalvergroting op het dierenwelzijn en op onze eigen gezondheid hebben. Tegenwoordig laten steeds meer mensen vlees vaak achterwege. Sommigen noemen zichzelf flexitariër. Dat zijn de parttime vegetariërs. Er zijn verschillende redenen waarom mensen ‘veggie’ worden. Zij vinden het zielig voor de dieren, beter voor het milieu, beter voor de portemonnee en niet zo gezond, want natuurlijk kunnen we prima zonder. Als je maar goede vervangers eet, en ijzer, eiwit en vitamine B1 en B12 binnenkrijgt. Vitamine B12 zit alleen in dierlijke producten, dus let erop dat je af en toe een ei eet, melk drinkt of af en toe een stukje vis eet.

In een vleesloos dieet passen noten, peulvruchten, soja, eieren of vleesvervangers. Noten Noten, pijnboompitten en zonnebloempitten leveren voldoende ijzer en redelijk veel vitamine B1, maar geen B12. Noten bevatten veel vet en dus veel calorieën. 40 gram per dag is voldoende.

Peulvruchten Met een portie peulvruchten vervang je zowel aardappels als vlees. Ze zijn rijk aan eiwitten, B-vitamines, voedingsvezel, ijzer en andere mineralen. Peulvruchten bevatten geen B12.

Soja Soja is een goede vleesvervanger. Er zitten ijzer en vitamine B1 in, maar geen vitamine B12. Aan sommige kant-en-klare sojaproducten is het toegevoegd. Tofu en tempé zijn sojaproducten.

Eieren Eieren bevatten ijzer en vitamine A en B1 en ook vitamine B12. Volwassen vegetariërs mogen iets meer eieren per week gebruiken dan vleeseters: 4 tot 5 eitjes per week. Kies je voor vleesvervangers uit het schap van de supermarkt (Valess, Tivall en andere merknamen), lees dan de verpakking. Sommige vleesvervangers bevatten niet alle onmisbare voedingsstoffen uit vlees en vis: eiwitten, ijzer, vitamine B1 en B12. Gebruik daarom verschillende vleesvervangers in je voedingspatroon. Op www.hetvoedingscentrum.nl is meer te lezen over vleesvervangers.

Smaak maker

Vegetarisch eten bestaat al heel lang. In sommige gebieden op de wereld is bijna geen vlees voorhanden, logisch dat mensen daar dan nauwelijks vlees eten. Er zijn ook religies die het eten van vlees afwijzen, zoals het boeddhisme, het hindoeïsme en het jaïnisme. En dan zijn er nog de veganisten. Die eten niet alleen geen vlees of vis, maar gebruiken absoluut geen dierlijke producten. Geen wol, zijde, bont, leer, eieren of melk.

En de salade?

Die komt uit de Groentebijbel van Mari Maris. Salade van geroosterde biet en kikkererwten

6 bietjes / 1,8 dl olijfolie / 1⁄2 theelepel komijnzaad / 1 flinke eetlepel rodewijnazijn 1 theelepel citroensap / 1 sjalot, in fijne ringen / 90 g Nyons-olijven (aoc-olijven, officieel dus niet te vervangen, maar als je deze niet kunt krijgen, gebruik dan een andere smakelijke, zwarte soort) / 6 takjes platte peterselie, gerist en gehakt / 65 g kikkererwten / gaar 150 g ricotta salata (= geperste, gezouten ricotta, eventueel te vervangen door feta), in plakken van een 1⁄2 centimeter koosjer zout (wordt in Amerika veel gebruikt, is te vervangen door fleur de sel)

Het lijstje hieronder levert meer erwten dan nodig voor het recept, maar minder maken is haast ondoenlijk. Bovendien kun je ze een paar dagen bewaren. Voor de kikkererwten:

0,2 dl olijfolie / 1 kleine ui, gesnipperd 1 teen knoflook, geplet / 1⁄2 takje tijm, gerist en gehakt / chile de arbol, mespuntje paprikapoeder / snufje cayennepeper, kaneelstokje / verkruimeld klein laurierblaadje 80 g gedroogde kikkererwten

Bereiding Verhit een braadpan op hoog vuur en giet er na 2 minuten de olijfolie in. Wacht 1 minuut en voeg dan ui, knoflook, tijm, chilipeper en laurier toe. Laat de ui in 2 à 3 minuten zacht worden. Voeg dan kikkererwten, paprikapoeder, cayennepeper en kaneel toe. Roer regelmatig om, zodat de overige ingrediënten zich goed aan de kikkererwten hechten. Schenk er na een paar minuten water op tot ze 7 centimeter onder water staan. Breng op hoog vuur aan de kook, draai het vuur laag en leg een doek of bord op de erwten, zodat ze onder water blijven. Laat 30 minuten pruttelen en voeg 3⁄4 theelepeltje zout toe. Laat de erwten in nog ongeveer 1 uur garen. Controleer af en toe of er nog voldoende vocht in de pan zit. Draai het vuur uit en laat de erwten afkoelen in het kookvocht. Proef of ze voldoende op smaak zijn. Was de bietjes en maak ze aan met olijfolie en zout. Zet de bietjes in een braadpan met een 1⁄2 centimeter water. Sluit de pan af met een goed sluitend deksel of aluminiumfolie en zet ongeveer 40 minuten in een oven van 200 °C. De garingstijd hangt af van de maat biet, dus begin eerder met controleren; de bietjes moeten wel beet houden. Rooster ondertussen de komijnzaadjes in een droge pan tot na 2 à 3 minuten het aroma

vrijkomt en deze licht begint te kleuren. Stamp de helft van de zaadjes fijn in de vijzel. Meng het komijnpoeder met de rest van de zaadjes, de rodewijnazijn, het citroensap en zout. Klop er olijfolie door (houd een eetlepel olie achter) en proef of de vinaigrette op smaak is. Verwijder het folie waneer de bietjes gaar zijn en laat ze afkoelen; duw de schil er met je vingers af. Snijd grotere bieten in partjes – kleintjes hoeven alleen gehalveerd te worden – en leg ze in een schaal. Maal peper & zout over de bietjes en meng er de sjalot en 3⁄4 van de vinaigrette door. Proef of de smaak je bevalt en voeg zo nodig een paar druppels citroensap en meer peper & zout toe. Meng er de olijven en peterselie door. Verhit dan de eetlepel olijfolie in de pan waarin de komijn geroosterd is en voeg de kikkererwten toe als de olie goed heet is. Bak ze in 4 à 5 minuten knapperig, terwijl je de pan regelmatig omschudt. Laat uitlekken op keukenpapier en maal er peper & zout over. Schik de helft van de salade op borden, steek de helft van de plakken kaas in de salade en strooi de helft van de kikkererwten erover. Verdeel de rest van de salade erover en ‘nestel’ de rest van de kikkererwten en kaas erin.

TEKST ELIAN VAN ’T WESTEINDE FOTOGRAFIE INGRID BORGER

Smaak maker

BIOLOGISCH EN ECOLOGISCH

TEKST ELIAN VAN ’T WESTEINDE FOTOGRAFIE ELIAN VAN ’T WESTEINDE / STOCK

Sander

‘Biologisch eten is voor mij bewust omgaan met het milieu. Daarnaast eet ik biologisch voor mijn eigen gezondheid. Hoe minder gif ik binnen krijg, hoe beter. Een andere reden om biologisch te eten is de smaak. Vooral biologische fruit en groente smaakt beter. En ik vind ook dat ik minder nodig heb. Biologisch eten is voedzamer. Vooral het brood. Ik werk bij natuurvoedingswinkel De Tuin van Broeder Ludovicus en tachtig procent van wat ik eet komt uit deze winkel. Ik let ook altijd op de verpakking van een product. Hoe minder plastik, hoe beter. Ik vind het belangrijk dat we nadenken bij wat we kopen.’

Biologische adresjes

Loverendale Ter Linde

Biologische markt

De Kleine Deugniet

Aan de lommerrijke Oranjezonweg in Oostkapelle staat boerderij Loverendale Ter Linde. Loverendale bestaat al sinds 1926 en is zelfs een van de eerste biologischdynamische landbouwbedrijven ter wereld. De naam Loverendale is afkomstig van het toenmalige woonhuis van de oprichtster, Maria Tak van Poortvliet.

De enige biologische markt die Zeeland heeft, wordt wekelijks gehouden in Noordgouwe. Elke zaterdag staan op het erf van Biologische kwekerij Zuidbos verschillende kraampjes met biologische producten zoals vlees, zuivel, kazen, brood en groenten. Zuidbos is een kleinschalig biologisch tuinbouwbedrijf dat eigen groenten verkoopt in de winkel op het terrein. Open op donderdag 13.00-17.00 uur, vrijdag 10.00-17.00 uur en op zaterdag tijdens de markt van 10.00 tot 14.00 uur.

Een bezoek aan natuurvoedingwinkel De Kleine Deugniet in Colijnsplaat is een genot. Vooral op zaterdag, dan geurt de winkel naar versgebakken brood. Een plaatje is de bonte verzameling groenten uit de regio. Je krijgt vanzelf trek. Alle producten van De Kleine Deugniet zijn biologisch.

www.zuidbos.nl

www.dekleinedeugniet.info

Loverendale heeft zich door de jaren heen als merknaam ontwikkeld voor onder andere groente, fruit, zuivel, kaas, vruchtensappen, groentensappen. Producten van de boerderij zijn te koop in de boerderijwinkel op eigen erf. Vanaf Pinksteren geopend. Kijk voor de openingstijden op de website.

www.loverendale.nl

Smaak maker

De winkel is open op vrijdag van 10.0012.00 uur en 13.00-17.00 uur en zaterdag van 9.00-12.00 uur en 13.00-16.00 uur.

Marieke

Fia

‘Yoga is mijn leven. Het is een levenswijze waar biologisch eten bij hoort, omdat ik weet dat het met liefde en respect voor de natuur is geteeld. Uit respect voor mijn lichaam eet ik gezond. En biologisch voedsel is lekkerder. Ik een niet altijd vegetarisch, maar ik eet alleen vlees waarvan ik weet dat het dier een goed leven heeft gehad. In mijn yoga school Flow’er Live Yoga geef ik naast yogalessen ook workshops over voeding en mindful eten. Een mindful diner is een leuke manier om daarover meer te leren. Tijdens een met liefde klaargemaakt vijfgangendiner geef ik allerlei tips over bewust eten.’

‘Ik eet altijd biologisch omdat ik geen bestrijdingsmiddelen en allerlei andere toevoegingen in mijn eten wil. Geen gif. Ook niet voor mijn kinderen. Ik ben kok en detoxcoach en ik merk dat mijn gasten ook gezond willen eten. Laatst nam ik jonge biobietjes mee, zó van de boer. Ik heb ze even gepoft in olijfolie, beetje knoflook en zeezout erover. Dan proef je ook écht een bietje. Wat dat betreft wonen we hier in Zeeland goed. Al die lekkere lokale producten dichtbij huis. Tegenwoordig hoor je ook veel over superfoods als gojibessen uit de Himalaya, maar wij hebben duindoornbessen. Dat is ook superfood.’

De Zilte Hof Tas

De Grote Verleiding

De Zilte Hof Tas is een tas boordevol verse groenten. Deze groenten komen uit de Zilte Hof, dat is een moestuin die tegenover de voordeur van restaurant de Kromme Watergang in Hoofdplaat ligt. Maar ook diverse Zeeuws-Vlaamse telers vullen de tas. Een tas bevat genoeg groente voor vijf dagen voor één persoon. Je haalt de tas elke vrijdag op bij een adres ergens in de buurt. In de tas zitten twee eenvoudige, maar overheerlijke recepten van topchef Edwin Vinke van De Kromme Watergang.

Met boodschappen sjouwen is niet meer nodig. Alex en Anneke van Hootegem uit Kruiningen willen graag iedereen laten genieten van gezond en lekker eten. Met hun biologische webwinkel De Grote Verleiding brengen ze vraag en aanbod samen. Fruit en groenten van het seizoen vinden via de winkel hun weg naar veel huishoudens in de regio. Sommige producten komen van eigen erf, andere van boeren uit de omgeving. Vanaf dit jaar start Alex met de teelt van biologischdynamische groenten in zijn voortuin. En ook deze heerlijke verleidingen brengt hij tot in huis.

www.ziltehoftas.nl

www.degroteverleiding.nl

De Tuin van Broeder Ludovicus Sinds jaar en dag zit reformwinkel De Tuin van Broeder Ludovicus in de Lange Delft in Middelburg. Ludovicus is een kleine biologische supermarkt. Biologische zuivel, brood, sappen, groenten, fruit, natuurvriendelijke verzorgingsproducten, kortom al je dagelijkse boodschappen kan je bij Ludovicus halen.

De Tuin van Broeder Ludovicus 0118-626011

Smaak maker

Lekker

Zeeuws Elk Zeeuws eiland heeft zijn eigen kenmerkende producten, maar waar vind je nou het lekkerste van het lekkerste als je de weg niet kent? Lekker Regionaal Product heeft de adressen voor je verzameld en op kaartjes gezet, gebundeld in een waaier. De streekproductenroutes wijzen de weg langs de vele smaakmakers die onze provincie rijk is. Langs vissers en boeren, slagers en bakkers. De routes leiden naar koks die met liefde hun gasten laten kennismaken met de lekkere, lokale producten. Zo zijn er adressen waar je zeegroenten leert kennen en vis, schaalen schelpdieren nuttigt, of speciale plekken waar je geniet van zilt lamsvlees, boerenkaas en zuivel. Ook zijn er stekjes waar je zelf zoet fruit plukt en eerlijke groenten koopt. Sluit je dagje heerlijkheid af met een glas Zeeuwse wijn of een stoer Zeeuws bier.

De Boer @p Allerbeste Bolus

Echte Bakker Van Meijel is een begrip in het Zeeuws-Vlaamse Clinge. Zijn broden en gebak zijn prijswinnende lekkernijen. Dit jaar doet Van Meijel er nog eens een schepje bovenop. Op de jaarlijkse boluswedstrijd bakte hij de beste Zeeuwse bolus. Van Meijel doet al twintig jaar mee, maar greep steeds naast de trofee. Nu liet hij Bakkerij Hirdes uit Krabbendijke en Masterbakery uit Middelburg achter zich. In totaal streden 19 bakkers om de titel.

Smaak maker

Weten wie de boer is, waar het product vandaan komt en natuurlijk alles leren over stal, akker en wei. Vanaf nu via de kaas, de chips en het ei zelf vragen stellen aan de boer. Hoe? Met de handige nieuwe, gratis app van de Agrimarkt, De Boer@p. Met je smartphone kun je nu bij drie boerenbedrijven de boer@p: Kaasboerderij Schellach, De Baar eieren en Hoeksche Chips. Via de app krijg je rechtstreeks van de boer uitgebreide en interessante informatie over zijn bedrijf. Dit kunnen productgegevens zijn, maar ook tweets, foto’s en video’s. De app is te vinden in de app stores. Gewoon even zoeken naar Agrimarkt.

Aspergewijn

Bij het voorjaar horen asperges. Zeeuwse asperges komen ieder jaar vers uit ZeeuwschVlaanderen en Walcheren. Bij ‘het witte goud’, zoals de mooie lentegroente genoemd wordt, hoort een heerlijke Zeeuwse wijn. ’t Zeeuwsche Schorretje Blanc van Wijnhoeve De Kleine Schorre uit Dreischor is dit jaar verkozen tot de Aspergewijn van Zeeland. Deze verkiezing is de tweede opsteker dit voorjaar voor De Kleine Schorre. Voor al zijn wijnen nam de wijnmaker ook al het keurmerk Zeker Zeeuws Steekproduct in ontvangst.

LEKKER ZEEUWS TEKST SABINE VERBURG FOTOGRAFIE SABINE VERBURG / STOCK

Zeeuwse Kookwinkel wint Amerikaanse Prijs

Bianca Bonte van de gelijknamige kookwinkel uit Oostburg is in maart in Chicago benoemd tot Global Honoree. Dit is een prestigieuze Amerikaanse prijs voor ‘excellent retailing’ die onderdeel is van het Global Innovation Award programma (GIA). De GIA is een bekroning voor winkels die zich op bijzondere wijze onderscheiden in de markt van huishoudelijke artikelen, kook- en keukengerei, tafelen en cadeaus. Dit jaar streden 23 landen wereldwijd om de titel. Elk land selecteerde eerst één nationale winnaar. Deze winkels behoren dus tot de top in eigen land. In Chicago gingen ze voor de extra kers op de taart: benoemd worden tot Global Honoree. Deze eer als ‘best of the best’ is voor 6 van de 23 winkels weggelegd en Bianca Bonte is er daar een van.

Zeker Zeeuws

Zie je ergens dit logo, dan weet je zeker dat het een erkend Zeeuws streekproduct is. Want eindelijk is het zover. Zeeland heeft een keurmerk voor erkende streekproducten: Zeker Zeeuws Streekproduct. Het keurmerk is er voor eerlijke producten van land en uit zee. Nu de belangstelling voor streekproducten groot is, neemt ook de behoefte toe om echt van onecht te onderscheiden. Om garanties te bieden over de herkomst en productiewijze van de producten is het Zeeuws keurmerk ontwikkeld. Zeker Zeeuws Streekproduct staat

voor regionale herkomst van grondstoffen, voor duurzaam en maatschappelijk verantwoord bewerken daarvan. Alle producten krijgen met het Zeeuwse keurmerk ook de landelijke erkenning als Erkend Streekproduct van Stichting Streekeigen Producten Nederland.

Boodschappen doen op de veiling

Tholen heeft iets bijzonders. Daar staat namelijk de enige aardappelveiling van Nederland. Via de veilingklok vinden jaarlijks tonnen aardappelen hun weg naar handelaren. Een spannend schouwspel. Vanaf eind mei is het voor iedereen mogelijk de veilingklok te bedienen. Regionale telers bieden wekelijks seizoensproducten aan bij de veilingmeester. Verse asperges, aardbeien, aardappelen, uien, appels en peren komen onder de klok. Maar ook vis, eieren, molenaarsproducten en bloemen uit de regio worden via de veiling verkocht. Rondom de veiling is nog meer te beleven. Zoals de route Lekker Thools waarmee je op de fiets de streek verkent om te zien welke gewassen er groeien en langs adresjes voert waar je streekproducten kunt kopen. Verder is een bezoek aan het dichtbij gelegen Streekmuseum De Meestoof de moeite waard. De streekproductenveiling is elke woensdag vanaf 28 mei om 11.00 uur en 14.00 uur.

Smaak maker

PROEF ZEELAND

Proef De drang om het water op te gaan zit bij veel Zeeuwen in het bloed. 20

Smaak maker

Zeeland www.proefzeeland.nl

TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE FOTOGRAFIE PROEF ZEELAND / NEELTJE JANS

Spartelvers

Spartelverse vis zó uit de boot, in de pan en op je bord. Bij Proef Zeeland, middenin de monding van de Oosterschelde, eet je vis zoals het hoort. Zonder poespas. Mosselen, oesters, Oosterscheldekreeft, zalm, een tongetje… De zilte specialiteiten hebben geen versiering nodig. Als de vis maar vers is, dan smaakt die goed. En dat zit wel snor bij Proef Zeeland. De schelpdieren en de vis vinden dagelijks hun weg vanuit het water naar de eeterij. Alleen de plek zelf is al een bezoekje waard. Vanachter je bordje kibbeling van 100% kabeljauw kijk je uit op de hangmosselpercelen. Hier proef je Zeeland op zijn puurst.

Kreeftmenu De eeterij van Proef Zeeland is het domein van Sjaak Paardekoper. Ooit was hij visser. Als geen ander kent hij de smaken van verse vis, schaal-, en schelpdieren. Nu het kreeftenseizoen loopt, serveert hij in de eeterij een menu met verse Oosterscheldekreeft. Die komt uiteraard van eigen visgronden. ‘Na het koken leg ik de kreeft een minuutje op de gril met wat olie en knoflook’, zegt de chef.

‘Deze kreeft in look serveren we met een frisse salade van groene sla, zeekraal en lamsoor.’ Een drank die altijd past bij zilte smaken is het mosselbiertje dat Proef Zeeland speciaal laat brouwen in Vrouwenpolder. Voor wijnliefhebbers staan in de eeterij verschillende passende witte wijnen onder de kurk.

Echte vissers De drang om het water op te gaan zit bij veel Zeeuwen in het bloed. Maar de familie Schot van viskwekerij Neeltje Jans spant daarin misschien wel de kroon. Al rond 1750 voer ene Jan Everts Schot uit om de Zeeuwse wateren te bevissen. Nu, tien generaties later, werken veel van zijn nazaten nog steeds in de visserij. Na de bouw van de stormvloedkering kreeg het visverwerkingsbedrijf van de familie een plek in de Oosterschelde bij het voormalige werkeiland Neeltje Jans. Daar ontdekten de vissers dat mosselen ook aan lange touwen willen groeien. Deze vondst werd verder ontwikkeld. Tegenwoordig is viskwekerij Neeltje Jans een van de grootste hangcultuurmosselbedrijven in Nederland. Uiteraard staan deze mosselen op het menu van eeterij Proef Zeeland, het restaurant is immers nauw verbonden met de viskwekerij.

Smaak maker

IN HET SCHAP BIJ AGRIMARKT

Chefkok

Hans Everse Kookt delicatessenlijn voor Zeeland

Steeds meer raken we in de ban van gezonde voeding. We willen het vers, ambachtelijk, en zonder kleur-, geur- en smaakstoﬀen. Dat gaat moeilijk samen met de snelle magnetronhap. Chefkok Hans Everse brengt daar verandering in. Onder de noemer ‘Hans Everse’s Zilte Smaaksensaties’ liggen zijn kanten-klaarmaaltijden nu in het koelvak van de Agrimarkt.

Smaak maker

vissoep

kruidenstamppot

aspergesoep

preistamppot

Puur en ambachtelijk

Iedere Zeeuw heeft nu toegang tot gezonde kant-en-klare maaltijden uit het koelvak van de supermarkt’, zegt chefkok Hans Everse van Cleijenborch CulinR in Colijnsplaat. ‘Met deze delicatessenlijn is een langgekoesterde wens van me in vervulling gegaan. Genieten van gezonde, lekkere gerechten die bovendien snel op tafel staan. Dat is nu binnen ieders handbereik.

Na een drukke dag een kant-en-klaarmaaltijd weggrissen uit het koelvak. We doen het allemaal wel eens. Ze zien er vaak lekker uit, maar zitten vol toevoegingen en echt smakelijk is het meestal niet. Teleurstellingen zijn verdwenen na de lancering van Hans Everse’s Zilte Smaaksensaties bij de Agrimarkt, in maart van dit jaar. De meervoudig Wereldkampioen Snert en Stamppotkoken bedacht zelf de recepturen voor zijn gerechten. Van der Ende in Maasdijk maakt de maaltijden. Hans werkt vooral met pure producten. ‘Verse aardappelen, vers vlees en verse groenten. Ambachtelijk bereid. Natuurzuiver, zonder kleur-, geur-, en smaakstoffen. Dat smaakt!’

Lentegerechten

In de schappen van de Agrimarkt liggen vier maaltijden: twee stamppotten en twee soepen. Na de winterlijn met onder andere Hans’ befaamde snert en boerenkoolstamppot, ligt nu de lentelijn in het koelvak. Uniek is de Zeeuwse vissoep zegt Hans. ‘Met een goede vulling. Een echte soep dus. Daarnaast maakte ik een asperge-roomsoep. Met groene en witte asperges en een lente-uitje. Geen waterig goedje waar je zo doorheen kijkt.’ Verder zette de chefkok een stamppotje preiprol op het supermarktmenu. Een Zeeuws-Vlaams gerecht met aardappel, prei, een ei en een rood uitje. Zijn kruidenstamppot met ui en tomaat sluit de rij. ‘De smaak van de kruiden is zo vol dat je niet eens proeft dat er geen vlees in zit. Kortom…ook flexitariërs of vegetariërs komen aan hun trekken.’

TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE FOTOGRAFIE HANS EVERSE / AGRIMARKT

Zilte smaaksensatie

In plaats van zout, werkt de smaaktovenaar altijd met gezuiverd Oosterscheldewater van Oosterschelder waarmee hij naar een zoutreductie van 30 procent streeft. Een stuk gezonder. ‘In het begin zal de smaak even wennen zijn’, verwacht Hans. ‘We moeten opnieuw leren proeven. De gerechten smaken subtiel zilt waardoor de natuurlijke smaken van groenten, aardappelen en vlees of vis de boventoon voeren. Een stuk lekkerder.’

facebook.com/AgrimarktNL facebook.com/Ziltesmaaksensaties

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Ludo en Elian maakten een tocht door ZeeuwsVlaanderen. In het volgende verslag vertellen zij over smakelijke ontmoetingen en

Dag 1 toer

culinaire verrassingen.

met Ludo en Elian

TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE / LUDO HAERS FOTOGRAFIE ELIAN VAN ‘T WESTEINDE / LUDO HAERS

De garagedeur op Plein 29 in Zaamslag staat al uitnodigend open, Jan de Putter Senior legt de laatste hand aan ons vervoer voor vandaag. Nummerbord vastschroeven, oliepeil controleren, bougies goed aandraaien, spiegeltjes afstellen, accu controleren en nog wat extra remolie. Gezien de toestand van het wolkendek hebben we een dikke vest aan, hoed op en paraplu achterin. Jan wenst ons een fijne dag en ‘off we go’. Nog wat pruttelend vertrekken we in onze spierwitte MG-B Cabrio richting de groenstraat. We rijden langs de Otheense kreek en slaan op het eind linksaf. We rijden richting Steenovens langs de watergang ‘ de kleine Dulper’. Steenhovens is een buurtschap van Zaamslag dat zijn naam dankt aan de

Smaak maker

steenbakkerijen die hier in de 19e eeuw lagen. We passeren een prachtig rietveld en natuurlijk ook Garage Oosterhuis, de beroemde Rolls Royce specialist, waar menig Arabische Sjeik hun auto liet onderhouden. Het kleine romantische boerderijtje aan de linkse kant intrigeert ons, het paadje is belopen maar het minihuisje ziet er niet echt bewoond uit. Er woont vast een kluizenaar. Via het prachtige knotwilgenweiland aan de hoek van de dijk, rijden we via de Bosdreef richting de Bossen Blie, (een aantal polders aan de rand van Axel heten zo), en raken betoverd door een overdaad aan witte appel en perenbloesem in de boomgaarden.

Een prachtige boerderij staat leeg en verlaten. We doorkruisen Axel en passeren, aan het oude zwembad, het gezellige terras van het Wapen van Axel. Een gezellig restaurant met voor ieder wat wils en de High Tea hier is een echte aanrader. Oh trouwens mocht je heerlijke olijfolie en aceto balsamico nodig hebben, dan kun je terecht bij Le Bourget aan de Passage 1, je kunt er trouwens ook terecht voor leuke cadeautjes en brocante. Als we stoppen om een plaatje te schieten in het idyllische Zuiddorpe sputtert onze Engelse vriend tegen. Elke keer als we de sleutel in het contact draaien, rochelt de startmotor verdacht. Na een laatste kuchje blijft het stil. We laten ons niet ontmoedigen. In afwachting van

de sleephulp van Jan de Putter dwalen we over het dorpsplein op zoek naar verborgen geheimen. We kennen Zuiddorpe van Restaurant Onder de Linden, beroemd vanwege de asperges op traditionele wijze. Nu we wat rondneuzen, valt ons een geel-geschilderd huisje op tegenover het restaurant. Aan de voorkant prijkt een grijze tegelsteen. Drie pelgrims staan hierop afgebeeld. We vermoeden dat het een kapelletje is. Totdat de eigenaresse van de naastliggende woning plotseling de voordeur opendoet. Eerst is ze wat huiverig, maar zodra we uitleggen waarom we zo rondhangen op het plein, staat ze open voor onze nieuwsgierige vragen. Ze verdwijnt de gang in en komt terug met een tekening. ‘Dit gebouwtje is de oude flessenwasserij van een voormalige bierbrouwer.’

Ooit stond middenin het dorp Stoombierbrouwerij Wilhelmina. In 1899 opgericht door Theophile Emanuel Joseph Marie Onghena (1872-1921). De Vlissingsche Courant van 3 januari 1900 schonk destijds uitgebreid aandacht aan de opening. ‘De nieuwe stoombierbrouwerij alhier, genaamd ‘Wilhelmina’, is in werking getreden, zodat met Nieuwjaar het Zuiddorpsche bier zijn intrede in de wereld zal doen. Naar wij horen kan het wat smaak en kwaliteit betreft goed met andere biersoorten concurreeren, wat trouwens wel hoogst noodig is, als men nagaat dat van de grensgemeenten in ZeeuwschVlaanderen alleen de gemeente Overslag geen bierbrouwerij bezit. Sommige gemeenten hebben twee, andere drie of vier van dergelijke inrichtingen.

De liefhebbers van een glaasje bier behoeven dus vooreerst niet te vreezen dat ze hier van dorst versmachten zullen, te meer daar menig bierbrouwer van België ons ook nog ruimschoots van zijn fabricaat voorziet. Maar, vragen wij ons bezorgd af, waar moet het met onze grensbewoners heen, zo zij maar niet willen inzien, dat de vele offers gebracht aan Bacchus, hun zedelijken ondergang bewerken en hun gezondheid ondermijnen’. Inmiddels is onze ‘redder in nood’ gearriveerd. De cabrio gaat op sleeptouw. Terug naar Zaamslag waar we tijdelijk vervangend vervoer nemen.

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Dag 1: Sint Jansteen Via het Groot Eiland rijden we naar Sint Jansteen. We zijn net op tijd om het kreeftenbrood van Pepijn en Sjoerd Boussen uit de oven te zien komen.

Smaak maker

Dag 1: Terhole Vanuit Hulst rijden we naar Terhole. Daar staat het Melkhuis van John en Gabri van Esch. Met een luid ‘volluk’ stappen we het erf op. Na een praatje met John van Esch over zijn unieke boerenijs, duiken we de stal in. Daar staan roodbonte moeders nieuwsgierig met hun natte neuzen vooruit. John wijst ons op de kalfjes. Sommige zijn net een paar uur oud. Koeien hebben een sterk moederinstinct. Nog voordat de dieren hun eerste wiebelige stappen zetten, zijn ze helemaal schoon en warmgelikt. Vertederend. Met moeite maken we ons los uit de stal.

Zes jaar geleden streken John en Gabri van Esch vanuit Brabant neer in Terhole. Ze runnen er een melkveehouderij die lijkt op alle andere. De ruim honderd koeien eten gras, staan in de wei en krijgen net zulke vertederende kalfjes als het roodbont op andere boerderijen. Toch is het hier anders. Boer en boerin maken zelf boerenijs van een groot deel van de melk van hun herbivoren. In de zomer verkopen ze de koude lekkernij

in de ijssalon tegenover de stal. Bezoekers hebben keuze uit ruim dertig smaken met als grootste smaakverrassing: De kus van Maxima. Toch verdwijnt niet alle melk in de ijsmachine. John en Gabri verkopen ook verse boerderijmelk via de melkautomaat. Deze melk is bijzonder van smaak. Dat komt omdat het puur natuur is, zonder

toevoegingen. De melkautomaat staat altijd klaar voor klanten. Ze moeten wel zelf een ﬂes meebrengen en zelf de melk tappen. Omdat John en Gabri trots zijn op hun bedrijf nemen ze vaak groepen bezoekers mee de stal in. Daar komen alle zintuigen aan bod. Een leerzaam uitstapje dus.

www.hetmelkhuis.nl

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Dag 1: Biervliet

Biervlieters Marlies de Vos-Vonk Noordegraaf heet ze oﬃcieel. En ze is de alleraardigse kaasboerin van Biervliet en omgeving. Marlies runt kaasboerderij De Vos. Uit romige ochtendmelk van eigen koeien maakt ze op ambachtelijke wijze Biervlieters. Dat zijn Goudse kazen met een Zeeuws smaakje. De melk is nog warm als die in de kaaskuip gaat. Stremsel,

zuursel en water gaan erbij tot er dikke korrelige wrongelblokken ontstaan. Die gaan in de kaasvaten onder de pers om overtollig vocht eruit te persen. Na het pekelbad gaan de kazen op de plank om te rijpen. De traditie van het kaasmaken is overgegaan van geslacht op geslacht. Marlies leerde kaasmaken van haar grootmoeder en moeder. In het winkeltje

in het oude wagenhuis van de boerderij verkoopt ze de Biervlieters. Verder geeft de kaasboerin rondleidingen in de boerderij. Het melken en kaasmaken gaat onderwijl gewoon door.

www.devoskaas.nl

Patatje met In Westdorpe reden we het erf op bij De Baeckermat. Dit bedrijf van de familie Baecke bestaat uit een boerderij-restaurant, een boerderijwinkel en ‘de huiskamer van de boswachter’. Hier is van alles uit de natuur te zien. Ook kan je vanuit deze huiskamer met een natuurgids op stap richting Canisvliet, een natuurgebied van Staatsbosbeheer. Onderweg komen de verhalen over de boeiende historie en het wel en wee van flora en fauna in de omgeving. Maar op een ander manier de omgeving verkennen kan ook. Zoals een avontuurlijke tocht met de huifkar of rijden op een solex. Voor de jongeren onder ons: een bromfiets met een benzinemotortje onder het stuur dat het voorwiel aandrijft. Een bezoek aan het restaurant na afloop van een ontdekkingstocht door het ZeeuwsVlaamse landschap maakt de dag af. Daar eet je een gerecht bereid met verse producten uit de eigen landwinkel. De frieten maakt de kok van zelfgeteelde aardappelen: de trots van dit boerenbedrijf. www.debaeckermat.nl

Smaak maker

Dag 1: Zuiddorpe

Het witte goud ligt onder de linden Tijdens het aspergeseizoen barst Zuiddorpe uit zijn voegen. Dan stromen van heinde en ver elke avond honderden bezoekers richting het dorpsplein. Ze komen voor Restaurant Onder de Linden. Vooral in mei zijn alle tafels elke avond bezet. Zo’n honderd kilo asperges gaan er dan gemiddeld door volgens Chantal de Cock. Samen met haar man Sjef runt ze de zaak. Zij in de bediening, hij aan de kachel. Ze namen de zaak over van Sjef zijn pa.

zo gegroeid. Het was de vader van Sjef die zich liet inspireren door de aspergeteelt in dit gedeelte van Zeeuws-Vlaanderen. Heikant, Koewacht en Absdale zijn dorpen waar zandgrond ligt, nodig voor het ‘witte goud’ om in te kunnen groeien. Mond tot mondreclame deed de rest.

asperges met twee soorten ham, eieren, boter- en mousselinesaus. knapperig gebakken krieltjes.

Bij Onder de Linden eet je asperges op Zuiddorpse wijze. Rechttoe rechtaan:

www.restonderdelinden.nl

Het aspergeseizoen loopt nog tot 20 juni. Daarna staat er kreeft op het menu. Wie zeker wil zijn van een plaatsje kan het best even reserveren.

Gelukkig hebben ze tegenwoordig voor het schillen van de witte staken een aspergeschilmachine. Vroeger schilden drie dames ze met de hand. Van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat haalden ze de smakelijke scheuten voorzichtig uit hun jasje. Dat het restaurant in de wijde omtrek zo befaamd staat om zijn aspergemenu is in de loop der jaren

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Ketchupfabriek Dag 1: Graauw

Graauw is ons volgende doel. Daar staat de inmiddels beroemde Ketchupfabriek. Die willen we zien! We toeren zig-zag door de polders. De natuur trakteert ons. Nu weer zien we pril groene dijkjes die tussen de bruine akkers slingeren. Bovenop lopen ongeplaveide paden die naar een onbekende bestemming leiden, dan weer verbinden strakke gekleurde lijnen de randen van een akker met elkaar. Bloemen die worden gekweekt voor de bollen, bloeien uitbundig in rood, wit, lila, geel.

Smaak maker

Zie & lees meer > Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Smaak maker

Dag 1: Graauw

Ketchupkampioen

Patrick Keizer is eigenaar van De Ketchupfabriek in Graauw. Een klein productiebedrijf weliswaar, maar hij fikst het toch maar. Patrick’s ketchup is een groot succes. De geboren Rotterdammer begon de ketchuponderneming om zijn werk als webdesigner en vormgever onder de aandacht te brengen. Als hobbykok maakte hij al langer ketchup. Voor gebruik thuis en om weg te geven. Vrienden en kennissen waren zeer te spreken over de smaak van zijn culinaire tomatenprut, dus besloot hij het in zakflaconnetjes te stoppen. Een bakfiets voor zijn huis fungeerde als winkel. In één week was de voorraad uitverkocht. Het geheim? Patrick maakt de ketchup op authentieke wijze met de hand. Het is lekker Zeeuws, want de tomaten komen uit Westdorpe en de uien uit Graauw. Met een uitgekiende mix van biologische kruiden en specerijen brengt hij het rood op smaak. Pas na twee weken rijpen op de fles, is de ketchup op zijn best. Inmiddels is een run ontstaan op de stijlvol geëtiketteerde flesjes. Patrick kookt nu drie keer per dag een paar pannen vol. Zo is een promotieartikel core business geworden. De ketchupkkoker maakt zijn product met veel zorg, toewijding en plezier. Dat is te proeven. Hoe dan ook, voor ons is Patrick beslist een ketchupkampioen. Zie voor de verkooppunten: www.deketchupfabriek.nl.

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Refrein: Waar eens ‘t gekrijs der meeuwen Verstierf aan ‘t eenzaam strand, Daar schiepen zich de Zeeuwen Uit schor en slik hun land; En kwam de stormwind woeden, Hen dreigend met verderf, Dan keerden zij de vloeden Van ‘t pas gewonnen erf.

Dag 2 toer 34

Smaak maker

Van d’Ee tot HontenisseVan Hulst tot aan Cadzand Dat is ons eigen landje, Maar deel van Nederland. Waar eens de zeeën braken, Met donderend gedruis Daar glimmen nu de daken, En lispelt bladgesuis. Daar trekt de ploeg de voren, Daar klinkt de zicht in ‘t graan. Daar ziet men ‘t Zeeuwse koren, Het allerschoonste staan. Daar klappen rappe tongen, De ganse lieve dag. Daar klinkt uit frisse longen, Gejok en gulle lach. Daar klinkt de echte landstaal, Geleerd uit moeders mond. Eenvoudig, zonder omhaal, Goed Zeeuws en dus goed rond. Daar werd de oude zede, Getrouwelijk bewaard. En ‘t huis in dorp en steden, Bleef zuiver Zeeuws van aard. Daar leeft men zo eendrachtig, En vrij van droef krakeel. Daar dankt men God almachtig, Voor ‘t toegemeten deel. De worstelstrijd met Spanje, Bracht ons het hoogste goed, De vrijheid door Oranje, Betaald met hartebloed. Dat goed gaat nooit verloren, De Nederlandse vlag, Zal wapp’ren van de toren, Tot op de jongste dag.

West Zeeuws-Vlaanderen Avontuurlijk reizen is niet weten wat de dag zal brengen. Vandaag laten we ons verrassen in West Zeeuws-Vlaanderen. De banden staan op spanning. Olie en andere vloeistoffen zijn op peil gebracht. Jan de Putter senior wijst de chauffeur nog even op het gebruik van de choke en onze tweede klassieker-rit door Zeeuws-Vlaanderen gaat van start. We hebben er weer zin in, ook al rinkelde de wekker vroeg en staat er een waterig zonnetje aan de horizon. Diep duiken we in onze kragen als we de MG op zijn staart trappen en â&#x20AC;&#x2DC;t Durp achter ons laten. De meeste dorpsbewoners zitten nog achter hun ontbijt. Misschien wel aan een boterham met stroop. Daar houden de stropielekkers -zoals de inwoners van Zaamslag ook wel worden genoemd- immers van? Vrij vertaald betekent stropielekkers strooplikkers. Als je de verhalen mag geloven stond vroeger op

het dorpsplein een vat met stroop. Daar bleven na het tappen altijd een paar druppels aanhangen. Mensen die langsliepen haalden de zoetigheid met hun vinger van het vat om die vervolgens af te likken. Een andere lezing is dat een vat met stroop van een kar gleed. De duigen hielden het niet waardoor de stoop uit het vat lekte. De dorpelingen die ervan hoorden, snelden toe met kannen en kruiken om het goedje mee naar huis te nemen. Anderen staken hun vingers in de stroop en likten de zoetigheid op die manier op.

Zie & lees meer >

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Dag 2: Philippine Vanaf Zaamslag rijden we naar Philippine. Via kronkelwegen, dijken en binnenweggetjes. Ze dragen namen als Vogelschordijk, Seydlitzweg, Visartpolderdijk. We passeren het Zwarte pad, dat dwars door de polder loopt. Van oorsprong is het een kerkepad waarover de bewoners van boerderijen in de omgeving op zondag naar de kerk liepen. Via de Vergaertdijk naderen we de Spuikom, de vroegere rijkeluisbuurt van Philppine. ‘Als je hier een huis kon laten bouwen, met uitzicht over de akkers, nou dan had je geld’, horen we een geboren Zeeuws-Vlaming zeggen. Nu zien we deze bungalows als enigszins vergane glorie. Vanuit Philippine gaat de rit zuidwaarts, richting Posthoorn. Posthoorn is een grensbuurtschap waar voornamelijk boerderijen staan. Deze hele streek staat bekend om de smokkelpartijen na de oorlog. Vooral boter werd de grens overgebracht omdat die in het buurland België stukken duurder was. Voor smokkelaars en douaniers was deze illegale handel een groot avontuur dat later uitgroeide in een harde strijd waarbij uiteindelijk zelfs geschoten werd.

Smaak maker

Per toeval raken we aan de praat met een man op leeftijd. Hij vertelt ons over zijn eigen smokkelpraktijken. Hij glundert als hij uitlegt hoe dat in zijn werk ging. ‘Als jongen verkocht ik kraaiepoten aan smokkelaars. Een soort drietand met scherpe punten. Die smokkelaars deden er natuurlijk alles aan om aan de greep van de douane te ontsnappen, dat begrijp je wel. Die kraaiepoten gooiden ze ’s nachts op de weg, zodat achtervolgers hun banden platreden. En was dat voorbij, dan raapten wij de kraaiepoten weer op en verkochten we ze gewoon aan een volgende smokkelaar.’ Lange tijd rijden we op de grens. Links van ons ligt België, rechts van ons Zeeuws-Vlaanderen. Aan de betonnen telefoonpalen herkennen we de Belgische wegen. We passeren de Maagd van Gent, een buurtschap dat genoemd is naar een herberg die hier ooit stond. Via de Patiëntieweg en de Smokkelweg bereiken we Pyramide. Af en toe verlaten we de gebaande paden en rijden we op landweggetjes. De vering van de MG heeft het soms taai met het hobbelen over de kasseien. Toch houdt hij moedig stand.

De zon heeft zich nog steeds achter de wolken schuilgehouden en de verwarming van het cabriootje blaast flauwtjes wat lauwe lucht tegen onze kuiten. Op de Isabellaweg zien we ineens honderden kippen in een wei scharrelen. ‘Dat zijn nog eens echte uitloopkippen’, zeggen we tegen elkaar. We besluiten bij deze boer het erf op te draaien. Carlos de Dobbelaere ontvangt ons allerhartelijkst en nodigt ons uit voor de koffie. Nou, dat slaan we niet af. Een warm drankje is na de frisse rit erg welkom. Carlos is biologische pluimveehouder en akkerbouwer. In de wei achter de schuur lopen 21.000 bruine kippen. Overdag scharrelen de leghennen tussen het gras op zoek naar kleine insecten en vers groen. ’s Avonds gaan ze op stok in de stal waar ze keurig hun eieren leggen. Elke ochtend liggen er zo’n 20.000 eieren. Carlos geeft ons toestemming even de wei in te lopen voor een foto. Als het hek opengaat schieten de bruin gevederde

dames van alle kanten op ons af. Nieuwsgierig pikken ze in onze schoenen. Eén hennetje laat van schrik haar bruine ei los. ‘Dat gebeurt zo af en toe’, zegt de kippenboer. ‘Ik denk dat ik zo’n dertig wilde eieren per dag raap.’ Naast pluimveehouder is Carlos ook akkerbouwer. Op 85 hectare verbouwt hij suikerbieten, uien, aardappelen, graszaad, wortelen en tarwe. De kippen heeft hij er pakweg tien jaar geleden bijgenomen om risico’s in zijn bedrijf te spreiden. Na de koffie roept de plicht. Carlos neemt zijn plaats achter de lopende band weer in. De eieren uit de stal rollen naar de sorteerruimte waar ze een stempel krijgen en worden klaargemaakt voor verder vervoer naar een eierpakstation dat ze in dozen verpakt. De eieren van Carlos zijn kipjes komen uiteindelijk terecht in de schappen van een grote supermarkt onder de naam Puur & Eerlijk.

Zie & lees meer > Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Dag 2: Turkeye Na ons avontuur op de pluimveehouderij rijden we de Watervlietseweg op. Via de Oudemansdijk meanderen we door het Zeeuws-Vlaamse platteland naar Turkeye. Het piepkleine gehucht heeft 19 inwoners. Turkeye haalde in 2012 nog het landelijke nieuws. De Telegraaf schreef toen dat hier voor het eerst in 25 jaar een baby werd geboren. Vandaag hangt de vlag uit voor een demonstratie grondbewerking. Onder het toeziend oog van een paar landbouwers uit de omliggende polders, trekken robuuste tractoren flinke machines met scherpe messen over het land. ‘Dit is om de grond zaaiklaar te maken’, zegt Denny van Acker (nee, deze naam hebben wij niet verzonnen) van het gelijknamige landbouwmechanisatiebedrijf dat deze show organiseert. ‘De grond is een stuk fijner nadat de cultivator er overheen is geweest’. Voordat we in de cabrio stappen en verder rijden knikken we naar elkaar. ‘Zo zie je nog eens wat.’

Smaak maker

We vervolgen onze weg. De Liniedijk is volgens sommige Zeeuws-Vlamingen de mooiste plek in West. Stil is het er in elk geval, we hebben nauwelijks tegenliggers. Sommige dijkjes waar we overheen hobbelen, zijn niet meer dan een karrespoor met aan weerszijden hoge populieren. Om bij de kookwinkel van Bianca Bonte in Oostburg te raken, schieten we vanaf de Philipsweg de Kaas en Broodsedijk in. Alleen al vanwege de naam. Die spreekt ons smulpapen natuurlijk enorm aan. De reden voor ons bezoek aan Bianca is dat ze in Chicago een Global Innovation Award heeft gewonnen. Ze kreeg deze prijs voor de inrichting van haar winkel en de spullen die ze daar verkoopt. Vorig jaar won ze de Nederlandse versie van de award en mocht daarom naar Chicago. Daar werden uit 23 inzendingen zes winnaars gekozen. Na felicitaties, koffie en taart laat ook de zon zich zien. We laven ons aan de warmte en rijden naar paardenmelkerij Nortier aan de Brugsevaart in Oostburg.

Dag 2: Oostburg

Bianca Bonte

Zie & lees meer > Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Dag 2: Oostburg In de stal staat Ommel Van Belle, een zes jaar oude hengst. Terwijl Pieter Nortier praat over het bedrijf laat Ommel zich onder zijn blonde manen krabben. Uit respect voor de afmetingen van deze Belg, houden wij gepaste afstand… Binnenkort verlaat Ommel deze stal, zijn taak als stamvader zit er op. Trekpaardenwereld Oostburg In de stal van Trekpaardenwereld laat Ommel van Belle zich geduldig achter zijn oren krabben. Liefkozend knabbelt de zes jaar oude hengst even aan de jas van zijn baas. Zijn blonde manen hangen als slingers voor zijn ogen. Aan zijn hoogte en aan de gespierde benen is te zien dat Ommel sterk is. Hij is van een ras dat nog steeds als werkpaard wordt gebruikt door de Amish in Amerika. Ommel is de enige hengst in de stal van Ina en Pieter Nortier. De rest van de kudde bestaat uit merries. Alle paarden op de boerderij zijn zadelmak. Alleen de slimmeriken lopen in het gareel. Landschapscamping De boerderij van Trekpaardenwereld ligt even buiten Oostburg aan het

Smaak maker

eind van een idyllisch landweggetje, en is al meer dan 100 jaar oud. Steeds is het bedrijf van in de familie gebleven. Vijftien jaar geleden namen Ina en Pieter het boerenbedrijf over. Een aantal jaar geleden besloten ze de akkerbouw uit te breiden met een landschapscamping en een paardenmelkerij. Voor gasten van de camping is het mogelijk ritten te maken met de paarden. Paardenmelk Nadat een merrie een veulen heeft gekregen, geeft ze ongeveer zes maanden melk. Het veulen blijft wel bij de moeder, anders stopt de melkproductie. Van paardenmelk wordt gezegd dat het de weerstand verhoogt en dat het zorgt voor een goede darmflora.

Ook heeft paardenmelk een gezonde werking op de huid. Daarom hebben Ina en Pieter van de paardenmelk ook cosmetica laten maken. De crèmes en pakkingen zijn samengesteld uit 100% natuurlijke ingrediënten. Rondleidingen In de zomermaanden geven Ina en Pieter elke woensdag rondleidingen op de boerderij. Naast uitleg over de kudde krijgen bezoekers een glaasje verse paardenmelk om te proeven. Daarnaast bakken boer en boerin in de schuur pannenkoeken van paardenmelk. Alle producten van de paardenmelk zijn op de boerderij te koop, maar ook via de webwinkel. Meer informatie via www.trekpaardenwereld.nl.

Zie & lees meer > Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Dag 2: Sluis Na deze korte stop rijden we over de Austerlitzdijk, Diomedeweg, Boomgaardweg, Zuiddijk naar Sluis. Het is lunchtijd en het vestingstadje staat boordevol eetgelegenheden dus de keuze is snel gemaakt: Restaurant ‘t Wapen van Sluis. De cabrio staat op de stoep. Zo kunnen we mooi een oogje in het zeil houden. Eensgezind kiezen we voor de garnalenkroketjes. Het goudbruine laagje kraakt tussen de tanden. De warme vulling is vol van smaak en doet het prima bij de verse frietjes en huisgemaakte mayonaise. Een droge witte wijn maakt de lunch compleet.

weer tussen België en Nederland. In Boekhoute lonkt het zonnige terras van het café tegenover de kerk, zoals het een goed katholiek dorp betaamt. Cafe De Kring heeft veel vaste klanten. Op zondag na de preek is het er druk. Dan mengt de plaatselijke bevolking zich met dagjesmensen en wielrenners. Na de verwenkoffie (koffie met rijstvlaai en een advocaatje) drinken ze een goeie pint. De autoriteiten van het dorp proberen alle nattigheid in goede banen te leiden. Ze hangt er zelfs in de steeg naast het café een bordje met de tekst “Verboden te wateren”.

Vanaf Sluis gaat de rit naar Waterlandkerkje. We toeren langs weilanden vol witte madeliefjes, verstilde drinkputten voor vee en hobbelen over oude wegen. We zien gepotdekselde schuren en vervallen boerenwoningen. Omdat we vinden dat lekker eten en drinken niet stopt bij de grens, zigzaggen we heen-en-

Naast de kerk ligt de romp van een schip, de BOU-8. Het is een lemmerhengst die in 1973 in het dorpscentrum is geplaatst. Hoewel de haven de geschiedenis en verzanding niet heeft overleefd, geldt Boekhoute nog steeds als officiële vissersplaats. Enkele tientallen jaren zijn er in september de ‘Gîrnaertfeesten’

Smaak maker

(Boekhouts voor garnaalfeesten). Een spektakel dat uitnodigt tot een volgend bezoek. Informatie via www.vzwbou8.be. Het is tijd voor de rit naar huis. Onderweg richting Posthoorn kruisen we het fotogenieke Leopoldskanaal. Het water stroomt van Boekhoute tot Heist tussen hoge kanaalbermen met daar bovenop strakke rijen bomen. Vanaf 1842 is het in delen met schop en kruiwagen uitgegraven. Het stuk van het kanaal waar we nu overheen rijden, van de Oesterputbrug tot Haven, is in 1938 gegraven. De Notelaarsbrug die dateert uit 1949 is een juweeltje van staal, een echte vakwerk- of Baileybrug. Weldra ligt West Zeeuws-Vlaanderen achter ons maar voordat we de cabrio afleveren in Zaamslag, draaien we nog even het erf op van Café de Griete voor een welverdiend afzakkertje.

Xavier begroet me zoals ik dat van hem ken: Hosternokke leef jie oek nog! Al meer dan tien jaar werkt hij bij Bianca en Mark van Landschoot van ‘het Wapen van Sluis’. Zij namen hem in dienst als afwashulp. Stimuleerden hem om bij Scalda een opleiding te volgen tot horeca-assistent en bleven hem ondersteunen. Hij beheert de koude kant, dat wil zeggen: maakt de mise en place voor alle koude voorgerechten, roert heerlijk verse mayonaise, maakt dressings maar ook de desserts zijn van zijn hand. Hij blijft in het ‘Wapen’, het is zijn ultieme baan, elke dag anders en het woord stress dat kent hij niet. Zijn werk is zijn hobby, Xavier Moreels gaat ervoor!

Het Leopoldskanaal

Cafe de Griete Café de Griete In de polders van Terneuzen, om precies te zijn in de Kleine Huissenspolder aan de Westerschelde dijk, staat een klein sfeervol caféken: Café de Griete. Voor de gasten is Café de Griete een gezellig, bruisend bruin café, met een voorliefde voor Bourgondische gezelligheid. In het café van Jessica Bareman wordt een traditie gekoesterd. Heden en verleden schudden elkaar de hand, net als onze bezoekers, zowel jong als belegen, die gemoedelijk samen aan de toog hun pintje drinken. Een plek waar elk mens zich thuisvoelt en zijn dorst komt lessen. Op donderdagavond is het ouderwets kletsen aan de toog, een potje poolen, een boompje kaarten of dobbelen. Kom op vrijdagmiddag na het werk een lekker pintje drinken, of op vrijdag- en zaterdagavond eens goed feesten op muziek van toen en nu! Proef de nostalgische, Bourgondische sfeer op zaterdag- en zondagmiddag. In Cafe de Griete gebeurt meer dan je denkt.

Smaak maker

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN

Het Stoffen Hoedje in Zaamslag

Toen ik in Zaamslag kwam wonen tien jaar geleden was het winkeltje van Janny Muller aan de Veerstraat echt een verrassing. De naam van de winkel dekt niet de gehele lading en daarom zeker een aanrader om eens te shoppen. Het Stoffen Hoedje, Veerstraat 5 in Zaamslag, bestaat al ruim twintig jaar met een collectie dames en heren hoeden, modestoffen en accessoires. In de loop der jaren is het assortiment uitgebreid met tassen in zowel leder als ook modieuze sjaals, panty’s, en leuke kleine geschenkjes o.a. Savon de Marseille, geurzakjes enzovoort. En er is ook pas een leuke collectie van het merk APPLETREE bij gekomen.

Sliertemie, echte Kauterse vliegdrank! Paviljoen ‘t Schor op de Paal, een echte aanrader.

Wat je met dromen en doorzetten kan bereiken, dat bewijzen Denny en Christien met hun nieuwe paviljoen precies aan de rand van het prachtige Verdronken land van Saefthinge. Wat een mooi uitgevoerd gebouw, helemaal in het hout met meer dan 300 stoelen binnen en buiten. Twee blinkende espressomachines, een prachtig uitgeruste keuken en een stralende oud leerling van Scalda: Kimberley die ons vol trots even rondleidt met een glimlach van oor tot oor. Komt helemaal goed!

www.tschor.nl 44

Smaak maker

Slagerij La Couronne in Philippine

Oog voor kwaliteit dat is waar het om draait bij Dione en Joris van La Couronne in Philippine. Passie en beleving. Schoonste slagerij van Nederland in 2011, finalist van de Held van de Smaak in 2013 en nog maar pas geleden met hun vrouwelijk rund kampioen van Nederland. Hun rundvlees is van hoge kwaliteit en afkomstig van hun vaste mester Paul van Driessen uit Hoek.Dione is de Chefslagerin en Joris is de kok, een bijzonder stel, die zoveel mogelijk alle vleeswaren, salades en patés in eigen slagerij bereiden.

Op de Kauter, Nieuw Namen, een klein grensplaatje in ZeeuwsVlaanderen daar woont een kleine lieve Juf die kan vliegen. Al meer dan 30 jaar vliegt ze rondjes over het dorp en vele kleutertjes waren daar getuige van. Bij volle maan werd haar bezem bewerkt met krachtige kruiden en wierook en dronk ze zelf een flesje Kauterse vliegdrank leeg ‘Ne Sliertemie‘ Wilt u ook eens vliegen boven Zeeuws-Vlaanderen... Marlène van Domburg – Thielens brouwt deze bijzondere drank in haar eigen kelder. Info via www.sliertemie.nl of info@sliertemie.nl Ludo Haers

Zeeuws-Vlaanderen 200 jaar voeding Wij hebben geen ‘eetcultuur’ zo wordt gezegd. Oké we hebben minder dan de Vlamingen en Fransen maar wij kennen wel degelijk een Gastronomisch erfgoed. Dat zijn vooral streekgebonden producten en recepten als preiprol, paptaarten, bolussen, peejen en juun, asjee en eiers en beiers, en veel meer van die heerlijkheden. Deze voedselgebruiken zijn vooral sterk verbonden met gevoelens van identiteit en verwijzen vaak naar een grote onderlinge saamhorigheid.

het brood besmeerd met reuzel en spekvet. Men begon ook jam te eten, al was dat door de hoge prijs van suiker wel een luxe. Bij de warme maaltijd werd langzaam een voorgerecht geïntroduceerd al was dat vaak natuurlijk een soep. De invloed vanuit Vlaanderen werd groter en groter en er kwam steeds meer variatie in de maaltijd. De basis was wel steeds aardappel, groenten en vis of vlees. Net na de Tweede Wereldoorlog waren extra gevulde soepen als snert en ook stamppotten erg geliefd.

De maaltijden in de 19e eeuw waren simpel gezegd erg karig in Zeeuws-Vlaanderen. Er werd vooral veel soep gegeten waarvan de basis vaak gort was, op smaak gebracht met zout, peper en uien. Daar werden soms wat bonen of aardappelen aan toegevoegd, wat groenten en bij hoge uitzondering wat vers of gezouten vlees, spek of haring. Als ontbijt werd er veel pap en pannenkoeken gegeten. Zuivelproducten waren toen vooral een luxe artikel. Boter die thuis werd gemaakt was voorbehouden aan welgestelde burgers of rijke boeren, terwijl de arbeiders zich tevreden stelden met reuzel, vet of een uitgestreken aardappel op brood. Bier was nog niet populair en wijn werd alleen door de rijken gedronken. De arbeiders dronken vooral jenever om de flauwe smaak van het voedsel weg te spoelen maar ook om de ellende te vergeten. Tegen het eind van de negentiende eeuw begon de kwaliteit van de maaltijden te verbeteren. Rond 1900 begon men in de ochtend brood te eten naast pap en beschuit. Ook werd er in de slachttijd genoten van zaken die kort houdbaar waren zoals bloedworst en hooflakke, nog steeds favorieten van velen. Nog steeds werd

Vanaf de zestiger jaren kwam door de internationalisering steeds meer exotischer voedsel in zwang. Dit hing vooral ook samen met de komst van vele mensen uit Indonesië die gewend waren om meerdere warme maaltijden per dag te nuttigen. Het waren vooral ook maaltijden die met zeer veel zorg werden bereid. Na 1970 beperkte de belangstelling zich niet meer tot bami of nasi maar kwamen ook de pizza’s en pasta’s. We gingen volop aan de Chinese gerechten en later kwam daar de Griek, de Turk en de Mexicaan bij.

Garage de Putter

Speciale dank aan Garage de Putter uit Zaamslag, want Elian en ik mochten de route door ons lentegroene Zeeuws-Vlaanderen rijden in een MG uit 1971. Een heerlijk brommende viercilinder met lederen stoelen, glimmende

En ja anno 2014 is het wel wat veranderd. Onze (top)chefs zijn terug gegaan naar de regionale roots en serveren hun interpretaties van hutspot met klapstuk, vossesoppen, kermisvlaai, gestoofde kabeljauw met botersaus, sperzieboontjes met een baklapje en paling in het groen. Ze gebruiken veelal alleen regionale producten en experimenteren dat het een lieve lust is. En het resultaat mag er zijn, niet alleen de vele sterren maar steeds meer restaurants gebruiken onze mooie Zeeuws Vlaamse producten en zetten onze prachtige regio steeds meer op de kaart.

Ons culinair erfgoed is nu verzekerd met toppers als Sergio, Edwin, François, Syrco, Laurent, Thomas en Eric. Zij vernieuwen ons culinaire erfgoed en breiden dit uit. Het ligt nu vast voor eeuwig en niemand kan meer om ons Zeeuws-Vlaanderen heen. Ik ben fier dat ik een Zeeuws Vlaming ben!

Philippine: waar een klein dorp groot in is. Negen restaurants in een dorp van vijfentwintighonderd inwoners, dat is wel erg bijzonder, wat zeg ik, dat is ongekend. Met de terrassen meegerekend evenveel stoelen als inwoners. De familie Wiskerke waren de grondleggers van dit bijzondere dorp waar alles draait om de Zeeuwse mossel. Mijn horeca carrière begon er achter de bar als glazenspoeler, Restaurant de Mosselbank, nog steeds een van de pijlers waar Philippine op steunt. De broers de Bruijne namen de zaak over van Ma en Pa en serveren in het zomerseizoen natuurlijk de heerlijke mosselen maar daarnaast ook volop asperges in het voorjaar. Ook serveren ze op gezette tijden een heerlijke Fruits de Mer met bijpassend glas. De Oude Haven, Au Port, Auberge des Moules, De Fijnproever, Place du Marche, De Mosselbank, De Vlaamsche Pot, Esplanade, De Zwaan zijn de collega’s in dit B ourgondische dorp. Ludo Haers

spiegels en blinkend zwarte velgen. Dat is hun specialiteit, een prachtige selectie klassieke scooters, motors en auto’s. Maar ook exclusieve cabrio’s van o.a. Porsche, BMW en Ferrari. Ook dat in het mooie Zaamslag.

Smaak maker

SCALDA

Als kleuter ging ze al aan de slag met cup-cakejes, taartjes, potten en pannen 46

Smaak maker

Girlpower op Scalda! Drie hele nette jonge dames schuiven bij mij aan in restaurant Puur, het bijzonder sfeervolle opleidingsrestaurant van Scalda in Middelburg. Haartjes keurig, lipstickje, eyeliner, rouge, geurtje, klokje, tasje, drie pittige meiden. Mandy Bezuijen, Saskia de Looff en Nikita Scherbeijn. De eerste twee staan hun ‘mannetje’ in de keuken, de laatste doet ‘haar’ ding in het restaurant. Mandy wist als kleuter al dat ze kok wilde worden. Als mams en paps niet thuis waren ging ze aan de slag met cupcakejes, taartjes, potten en pannen. Toen wist ze het al, ik word kok. Een kleine uitstap op de opleiding tot schoonheidsspecialiste bevestigde alleen maar haar droom. Onlangs won ze de eerste prijs op de landelijke MBO/VMBO kookwedstrijd in Tilburg en dat had ze absoluut niet verwacht. Een gecombineerde wedstrijd waarbij Mandy hulp had van een jong VMBO talent. Ze vond de gerechten van haar concurrenten er veel mooier uit zien maar gelukkig waren haar gerechten ‘veel’ lekkerder en dat is toch waar het om draait. Haar mentor Donald Temmerman noemt Mandy echt een toppertje en daar is geen woord van gelogen. Haar ouders hebben restaurant ‘Juno’ aan de haven in Wemeldinge en dat wordt straks haar ding. Lekker ambachtelijk koken, eerlijk en oprecht. Kersverse vis, een eerlijk stuk vlees, niet teveel poespas. Ja en als ze dan niet kookt op school of

thuis dan mag ze graag de stad in om te shoppen en sluit dan het liefst af met een heerlijk etentje. Saskia dacht in eerste instantie echt dat ze kapster wilde worden, tsja welk jong meisje wil dat niet. Een open dag op Scalda deed haar echter besluiten een meeloopdag aan te vragen in de keuken en bediening, om zo haar keus te bepalen. De bediening heeft ze niet gehaald en is sindsdien de keuken niet meer uit geweest. Saskia hoopt net als Mandy volgend jaar niveau drie af te ronden. Waarschijnlijk gaat ze dan door met de studie voor voedingsdeskundige want de huidige trend duurzaam en gezond spreekt haar erg aan. Ze houdt erg van koken maar waarschijnlijk gaan de vele uren en weekenden haar opbreken. Nikita lacht als ik haar vraag wat ze doet over tien jaar. Lachen doet ze trouwens altijd, Nikita is altijd vrolijk. Ze biedt vaak zelf aan om te helpen, doet spontaan de afwas of springt vrijwillig bij achter de bar, echt een gastvrouw. Haar droom is een heuse authentieke tearoom en daar is ze heel stellig in. Ze neemt niet restaurant La Marmite in IJzendijke over van mams en paps, maar gaat voor haar eigen droom. Het vak werd haar met de paplepel ingegoten en dat doet ze goed. Altijd gastgericht, altijd die brede lach. Waarschijnlijk gaat ze hierna de bakkersopleiding volgen want ze wil alles straks voor haar tearoom zelf bakken. Ja dan weet je wat je wil.

Smaak maker

SMOOTHIES

Milou haar favoriete smoothie is kokos, limoen, crushed ice en groene thee, Tom heeft liever aardbei, kiwi, crushed ice en melk, Leroy heeft het liefst banaan en aardbei met yoghurt en Lisa houdt helemaal niet van smoothies. Als ik met onze leerlingen over deze gezonde drankjes spreek, blijkt dat ze daar veel mee experimenteren. Ze vinden het allemaal best belangrijk dat ze voldoende vitamines binnenkrijgen en daar springen we bij het Scalda in Middelburg op in. Bij onze quick lunches op school serveren we vaak smoothies.

Smoothies, Powershakess & Superfoodssss Een smoothie is een niet-alcoholisch koud drankje, barstensvol fruit. De ingrediĂŤnten zijn crushed ice, vers fruit en melkproducten. Stop je die bij elkaar in een blender, dan is het resultaat een romige, supergezonde drank.

RECEPT LUDO HAERS TEKST LUDO HAERS FOTOGRAFIE INGRID BORGER

Smaak maker

Tegenwoordig zijn ook powershakes populair. Ze zijn bedoeld als vervanger voor het ontbijt of als een supergezond tussendoortje. Deze shakes leveren extra brandstof om de dag energiek door te komen. Ze zitten boordevol vitamines, mineralen en eiwitten en zijn ook heerlijk als verkoelende drank op een warme zomerse dag. In deze vitaminebommen zitten veel groenten en ingrediĂŤnten als tarwegras, bijenpollen en algen.

Smaak maker

SMOOTHIES

De onderstaande smoothie vind ik zelf geweldig en die deel ik dan ook graag ½ kopje bosbessen ½ kopje aardbeien ½ kopje bramen 1 middelgrote gewassen en geschilde wortel 1 kop verse melk ½ kopje cranberries 2 kopjes crushed ice

Smaak maker

Superfoods In alles geldt wel: niet overdrijven. Het is absoluut niet gezond om een hele dag alleen van deze superfoods te nuttigen.

Meer energie, ontzuren van het lichaam en absoluut supergezond dat zijn de omschrijvingen die je vindt op internet. Superfoods zijn al heel bekend in Amerika en beginnen in Europa ook steeds meer de aandacht te trekken. Dit komt omdat in elke streek de natuur haar eigen unieke voedingsmiddelen levert. Dus nu gaat Zeeland ook helemaal los. Bij ons schoolrestaurant Puur serveren we regelmatig een reageerbuisje met daarin sap van biologische wortel met verse gember en limoen, een echt successapje.

De onderstaande eigenschappen worden toegeschreven aan deze gezonde trend:

• • • • • •

Verbetering van je immuunsysteem Verbeteren van onze stofwisseling Je slaapt beter Je hebt veel minder last van obstipatie Het is goed voor je libido Je humeur gaat er op vooruit

Smaak maker

BIOLOGISCHE WIJNEN TEKST BERT HORSTMAN

Lekker duurt Wijn is geen eerste levensbehoefte, al weet ik dat velen het hiermee oneens zijn. Toch is fysiologisch gezien, waar wat ik zeg. Zo geeft wijn geen kalk aan je botten, je spieren worden er niet sterker van en ook je haar gaat er niet van groeien. Wel staat vast dat het met mate goed is voor hart en bloedvaten. Omdat het dus geen eerste levensbehoefte is moet wijn te allen tijde lekker zijn, of eigenlijk wil ik nog een stap verder gaan, wijn moet een FEEST zijn! Maar waarom drinken dan nog hele volksstammen die onsmakelijke goedkope rommel?

Smaak maker

het langst

Nu weet ik wel dat lekker subjectief is, smaken als; fris, fruitig, zoet, zuur en sappig zijn nog wel voor iedereen te begrijpen. Maar kom je aanzetten met; mondgevoel, smaakgehalte, ﬁlmend, strak en aards dan wordt het velen al snel te abstract. Voor mij is lekker dan ook veel meer dan een optelsom van smaakindrukken, het is vooral de verwachting en de beleving én een beetje kennis, die wijn lekker maakt. De Nederlander, dus niet alleen de spreekwoordelijke Zeeuw, is van nature zuinig, tweeëntwintig procent koopt zijn wijnen voor een prijs onder de drie euro. Zo drinken zij bij een wijn van € 2,99 voornamelijk accijns en transportkosten want die maken ruim de helft van de prijs uit. Dan heb ik de lege ﬂes, etiket, capsule, kruk of schroefdop, werk van de boer, marge voor de importeur en van de winkel nog niet eens gerekend. Doe je dat wel dan blijft er nog geen TIEN cent over voor de wijn zelf, terwijl het daar toch om te doen is! Want bij gelijkblijvende basiskosten heb je bij

een ﬂes van vier euro al ruim tien keer meer kwaliteit, betaal je nog een euro meer dan kun je zelfs al spreken over wijn. Maar wil je echt iets beleven ga dan eens op zoek naar een biologische of biodynamische wijn. Zo’n bioboer gebruikt geen kunstmest en andere gifstoﬀen laat zijn schapen in de wijngaard grazen én poepen, terwijl de ganzen er de schadelijke slakken opeten. Om de bodemdiversiteit te bevorderen groeien er grassen, bloemen en kruiden in de paden tussen de druivenstokken. Dit ziet er niet alleen mooi uit maar trekt ook nog eens nuttige insecten aan. In de wijnkelder maakt hij gebruik van de gistcel die van nature op de druif aanwezig is en houdt zich verre van de industriële gist, die onze smaakpapillen met een onnatuurlijke bananensmaak verveelt. Tel al deze positieve elementen bij elkaar (er zijn er nog veel meer) en de kans is groot dat je een wijn hebt met authentieke smaak en beleving, of zo je wilt lekkerder!

Naast de meerwaarde van gezondheid en smaak heeft de bioboer meer aandacht voor het milieu, zo hergebruikt hij zoveel mogelijk materiaal en zoekt zijn leveranciers in de omgeving. Ter compensatie voor het onvermijdelijke gebruik van diesel plant hij ieder jaar één of meerdere bomen, dat is wat je noemt maatschappelijk ondernemen. In Nederland zijn restaurants die zich ook op deze bovenstaande manier proﬁleren. Zij kopen en koken biologisch, gebruiken producten direct uit de natuur, zoals paddenstoelen noten en bessen. Voor u als Zeeuw is het zo vanzelfsprekend dat oesters, mossels en kreeften dagvers voorradig zijn. Wat eten betreft maakt de Zeeuw zijn Bourgondische reputatie waar; kwaliteit met een zekere mate van kwantiteit. Maar als het om wijn gaat valt er nog veel te experimenteren en te ontdekken. Koop, drink en geniet eens biologisch, geef iets meer uit voor uw ﬂes wijn en de kreeft, mossel en oester zullen u dankbaar zijn, zij worden immers ook liever door een lekkere wijn aan tafel begeleidt. En zeg nu zelf die Zeeuwse parels verdienen het, toch? Zo duurt lekker het langst.

Bert Horstman Wijnkoper

Smaak maker

BIER EN SPIJS

Bier & spijs Over Marckensteijn, Proef Zeeland en Veerse Witte

TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE

Marckensteijn

Proef Zeeland

Veerse Witte

Deze blonde met stevige witte kraag is MARCKENSTEIJN N° 1. Ze is een moutig, licht zoet en stevig gehopt bier van de gelijknamige brouwerij uit het Zeeuws-Vlaamse Groede. De waard van het aangrenzende grand café restaurant adviseert dit blonde bier bij de Coq à la bière, een sappig stukje vlees dat is bereid met een donker bier van MARCKENSTEIJN. De smaaktonen van beide ambachtelijk gebrouwen bieren vullen naadloos aan op die van het vleesgerecht.

Mosselbier van Proef Zeeland is een blond bier met gisting op de fles. Goed gekoeld is dit bier een uitgelezen dorstlesser. Natuurlijk lekker om op een zomerse dag een terras mee op te duiken. Maar wil je het lichte zoetje samen met de citrusachtige smaken op al je smaakpapillen ervaren, dan is een combinatie met zilte gerechten aan te prijzen. Mosselen, oesters, Oosterscheldekreeft, alle lekkernijen uit onze Zeeuwse wateren versterken de subtiele smaken van deze blonde versnapering.

De Veerse Witte is de trots van Stichting Op Goede Gronden. Onlangs ontving dit witbier het keurmerk Zeker Zeeuws. Dit tarwenat is een speciaal bier van hoge gisting met 5% alcohol. De brouwmeester gebruikt voor dit witbier traditioneel verbouwde tarwe van eeuwenoude graanrassen die groeien op Zeeuwse klei. En dat proef je. Het moutige, licht hoppige biertje smaakt fris citrusachtig door de koriander en curaçaoschil die op het eind van het brouwproces zijn toegevoegd. Goed te combineren met een garnalencocktail of niet al te vette vis als kabeljauw.

www.marckensteijn.com

www.proefzeeland.nl

www.stichtingopgoedegronden.nl

Smaak maker

HOTSPOTS

Gastronomisch restaurant

Puur à la Carte

Scalda in Middelburg

www.puuralacarte.nl Wilt u genieten van een heerlijke lunch of een exquise diner en daarbij ook een bijdrage leveren aan het onderwijs? Daarvoor kunt u terecht bij Restaurant Puur à la Carte van Scalda College voor Hotelmanagement en Gastronomie in Middelburg! Restaurant Puur à la Carte bevindt zich op de eerste verdieping van het Scalda gebouw in ZEP Middelburg, Podium 15. Scalda is partner van Smaakmaker in de totstandkoming van dit magazine.

Smaak maker

Ontdek

Oud Terneuzen www.oudterneuzen.nl

Een prille voorjaarsdag. Lekker weer voor een wandelingetje door Terneuzen. Plotseling belanden we in een steegje dat Tuinpad heet. ’t Gangetje is zo smal dat we in ganzenpas achter elkaar moeten lopen. Dit geheimzinnig stukje Terneuzen verrast ons danig. De pittoreske huizen, weelderige bloembakken en rustieke zitjes brengen ons in Parijse sferen. De serene rust tussen de geveltjes maakt dat we bijna tegen elkaar gaan ﬂuisteren. Tuinpad,

Vissteeg, Kandeelstraat, samen vormen de steegjes het oudste deel van de binnenstad. De monumenten hier zijn gebouwd op de oude zestiende-eeuwse vestingwal. In de pandjes zitten winkels en horeca. Zo is er ’t Kanten Brocantje in de Vissteeg. Daar struinen we even ongegeneerd tussen de kledingrekken op zoek naar een bruikbaar topje. Ook de brocante onderwerpen we aan onze nieuwsgierigheid. Dan staan we plotseling oog in oog met Peggy de Rijcke, eigenaresse van Culi Neuze. Deze wijnen hapjesbar ligt in het verlengde van de brocantezaak. Sinds februari serveert ze in deze huiselijke herberg haar gasten ‘sneukeltjes’ bij de borrel.

Potters kaeswienkeltje Van frisse lucht krijg je trek. Zeker als je net een Thools ommetje van een paar kilometer in de benen hebt. Gelukkig zijn in stad Tholen verschillende lekkere adresjes. Bakkerij van Oost aan de Botermarkt, Eetcafe Sixties aan de Kaaij. Vraag je de Tholenaren zelf waar je een goed broodje kunt kopen, dan sturen ze je steevast naar de Kerkstraat. Daar

is Potter’s Kaeswienkeltje. Rond het middaguur gaan de Italiaanse bollen en halve baguettes hier als warme broodjes over de toonbank. Letterlijk en figuurlijk. Vers gebakken en goed belegd vinden de twaalfuurtjes hun weg naar menig bedrijf. Die bestellen via de website en krijgen de lunches aan de voordeur bezorgd. Ook in de winkel is gretig aftrek. En passant nemen de klanten een lekker stuk kaas mee voor het

Een andere nieuwkomer in Oud Terneuzen is Bonne Foi. Een bistro waar de kok als het even kan zelf de gasten ontvangt.

Verderop in Tuinpad zit De Paerdestal een café en vestzaktheater. De eigenaars Monique en Jan zitten vol verhalen die ze graag vertellen terwijl je zelf van een vispannetje of stoverij smult. Wij hebben genoten. Dit stukje Terneuzen heeft wat ons betreft de potentie om uit te groeien tot een hippe plek. Echt een bezoekje waard.

ontbijt van de volgende dag, of wat vleeswaren. Potter’s Kaeswienkeltje verkoopt ook producten uit de streek zoals de ambachtelijk gebakken Hoekse chips van aardappelen uit de Hoekse Waard. De romig, zure Belse Majoneis van Tons Mosterd uit Zierikzee, vrij van geur-, kleuren smaakstoffen. Of zuivelproducten. Vanillevla en yoghurt van Zuivelboerderij Hoogelande vlakbij Middelburg. n’ Prima adresje voor lekkerbekken.

www.kaeswienkeltje.nl

Tholen Kruidje roer me wel Kardoen, pimpernel, Griekse

Maar ook de kok van de Eeterij op de camping is vaak

bergthee, pastinaak, artisjok, we hebben deze namen

op ‘t hof te vinden. Hij houdt van seizoensgebonden

van gewassen allemaal wel eens gehoord. Maar

producten uit de streek. Zoals mosselen, Zeeuws lam,

hoe die plantjes eruit zien? Moestuinliefhebbers

asperges. Dat hij de kruiden uit zijn eigen achtertuin

die Tholen aandoen, moeten daarom beslist even

gebruikt als smaakmakers, is logisch. Van lieverlee

pauzeren bij de kruidentuin op Landschapscamping

groeide de kruidentuin. Inmiddels staan in de borders

Kruytenburg in Poortvliet. Op een deel van het land

meer dan vierhonderd in- en uitheemse, keuken- en

van de voormalige boerderij plantte Hans van Nieu-

medicinale kruiden. Ook vergeten groenten hebben

wenhuijzen zo’n veertien jaar geleden veertig soorten

een plaats in de tuin, zoals boomspinazie en pastinaak.

opgekweekte spul. Omdat hij fier is op de tuin,

keukenkruiden. Als service voor de campinggasten.

Hans kweekt de plantjes zelf. Omdat hij zulke groene

geeft hij rondleidingen.

Sindsdien plukken de kampeerders naar believen

vingers heeft, ontkiemen alle zaadjes. Dat is te veel,

van de plantjes en bereiden ze er de meest geurige

zelfs voor in een grote tuin als de Kruytenburg.

De data zijn te vinden op

gerechten mee op hun eenvoudige gasbrandertjes.

Daarom verkoopt hij elk voorjaar een deel van het

www.kruytenburg.nl Smaak maker

HOTSPOTS TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE

Oosterschelde kreeft

Het Station Vlissingen kennen we van de boulevard. Van de schepen op de Westerschelde, zo dichtbij dat je ze bijna kunt aanraken. En van Michiel de Ruyter natuurlijk. Maar we kennen Vlissingen ook van Het Station, de meest westelijk gelegen stationsrestauratie in Nederland. Jaren geleden was dit hét restaurant waar je naar toe ging als je vis wilde eten. En dat is het nu weer, als het aan Gerard Kerbert en Herbert Dettingmeijer ligt. Deze ondernemers bliezen Het Station nieuw leven in. Het interieur is grondig aangepakt: stoer en industrieel, passend bij de maritieme sfeer van de stad. Op de kaart staat vis, vers van de vismijn, rund van lokale boeren en groenten uit de regio. Een echte aanrader is de vissoep met kokosroom, sereh en gember. Met dit goedgevulde papillentreitertje zet de kok Het Station opnieuw op de kaart. Dat smaakt naar meer.

www.hetstationvlissingen.nl

Traditiegetrouw ging op 27 maart het kreeftenseizoen van start. Zoals altijd gebeurt dat in schepen midden op de Oosterschelde. Na het opvissen van de eerste kreeft presenteren restaurants van De Kring van de Oosterscheldekreeft de delicatesse als voorproefje aan hun gasten. Terwijl iedereen smikkelt van het versgevangen goed, gaat de tweede gevangen kreeft naar de veiling voor een goed doel. Dit jaar is dat KiKa, het kinderkankerfonds. De chefs van de Kring van de Oosterscheldekreeft promoten gezamenlijk het schaaldier. Ze roemen de smaak en de kwaliteit. Anders dan bij de Canadese kreeft, proef je een zoete toon naast het zilt. Zoals bij coquilles. Een inspirerend stukje vlees dus dat niet voor niets het keurmerk Zeker Zeeuws kreeg en daarmee een officieel streekproduct is. Het kreeftenmenu bij alle restaurants van de Kring kost 59,50. Aangesloten zijn: Our Seaside in Renesse, Hostellerie Schuddebeurs in Schuddebeurs, Brasserie Maritime in Zierikzee, Restaurant de Etage in Bruinisse, Vis aan de Markt in Scherpenisse, De Stadsschuur in Goes, De Oesterbeurs in Yerseke, de Campveerse Toren in Veere, Auberge des Moules in Philippine en ’t Vlasbloemeken in Koewacht. Wacht niet te lang, het seizoen van de Oosterscheldekreeft loopt maar tot 15 juli.

www.oosterscheldekreeft.nl

Two Ladies Like Taart, verf en pumps

Het is winkelen geblazen bij ‘Two Ladies Like - living, fashion & food’ in de Korte Geere in Middelburg. In elke hoek zie je wel weer iets anders. Snoezige babyledikantjes, leren banken, een serie design lampenkappen, kleurrijke prenten voor aan de wand. En last but not least, voor modegevoelige dames hangt in een deel van de zaak kleding. Nét even iets anders en goed betaalbaar. De collectie wisselt regelmatig en varieert van sjiek tot vintage. Two Ladies heeft het hele pakket in huis, van stijlvolle pumps tot en met

Smaak maker

armbandje of oorbel. Je wandelt bij wijze van spreken in je net iets te oude spijkerbroek naar binnen en paradeert als diva naar buiten. De drive achter dit concept komt van Diana en Nikki. De ladies hebben duidelijk smaak. Moeder en dochter zijn creatieve wervelwinden. Ze geven stylingadviezen en workshops met chalk paint van Annie Sloan. Bovendien zijn ze graag met eten in de weer, want om het shoppen nog aangenamer te maken, serveren Diana en Nikki tussen de kleding en de meubelen een biologische no

nonsens lunch. Op donderdag, vrijdag en zaterdag maken ze tijd vrij om taarten te bakken en soep te koken.

www.twoladieslike.nl

200 JAAR ZEEUWS-VLAANDEREN Op 20 juli 1814 tekenende koning Willem I het besluit waardoor Staats-Vlaanderen toegevoegd zou worden aan Zeeland. Staats-Vlaanderen werd tot Zeeuws-Vlaanderen gedoopt. In 2014 bestaat Zeeuws-Vlaanderen dus 200 jaar en dat merk je! Zeeuws-Vlaanderen staat altijd al bol van de evenementen. Maar van februari tot oktober vinden er in 2014 veel extra activiteiten plaats die refereren aan 200 jaar Zeeuws-Vlaanderen en op de een of andere manier het thema van het jubileumjaar uitdragen: VERBINDEN.

Zeeuws-Vlaanderen

Zeeuws-Vlaanderen is Vlaams en Zeeuws tegelijk, dat voel je als je hier bent. Bourgondisch, gemoedelijk en een volkje van vrijbuiters. In een bourgondisch landje als Zeeuws-Vlaanderen mogen de culinaire evenementen uiteraard niet ontbreken.

EN DAT WORDT GEVIERD! Woensdag 9 juli • ‘Proef de grens’ In het grensdorpje Sint Anna ter Muiden is deze dag van alles te beleven. Het culinaire festival ‘Proef de Grens’ biedt muziek, kunst, culinaire hoogstandjes en een expositie van historische foto's die laten zien wat er aan de grens gebeurde.

HEERLIJK PROEVEN

Zaterdag 20 september • Slotfeest ‘Eten en dansen door twee eeuwen heen’ En we sluiten het feestjaar af met een waar culinair festijn op 20 september in Sas van Gent. De rode draad tijdens de Slotmanifestatie vormt het thema ‘eten en dansen door twee eeuwen heen, van de geschiedenis naar de toekomst’. Genieten van heerlijke streekproducten verzekerd!

Er worden niet alleen bijzondere evenementen georganiseerd, ook hebben veel Zeeuws-Vlamingen jubileumproducten ontwikkeld. Zo maakt Lions Zostera een herinnering in de vorm van een Zeeuws wellness pakket en zijn er bonbons in de vorm van een grenspaaltje gemaakt. Een bier mag zeker niet ontbreken en dus is er een speciaal Zeeuws-Vlaams bier gebrouwen, ‘Koopman Koning’, een vorstelijke amber!

Ook in de rest van Zeeland wordt herdacht en gevierd. Alle evenementen in het kader van het 200-jarig jubileum vind je op de website www.zeeuws-vlaanderen2014.nl.

Alle producten zijn te koop bij de VVV-winkels in Zeeuws-Vlaanderen.

Weekend van 18-20 juli • Festival ‘Fier op Zeeuws-Vlaanderen’ Een groot festival op en rond het veerplein in Breskens. Het hele terrein is dan omgebouwd tot Zeeuws-Vlaanderen in het klein. Alle bijzonderheden van de streek op één festivalterrein, met natuurlijk veel muziek, dans en zoals het Zeeuws-Vlaanderen betaamt: heerlijk eten! Eén van de hoogtepunten dat weekend is de heroïsche zwemwedstrijd van Vlissingen naar Breskens op zondag 20 juli.

WWW.ZEEUWS-VLAANDEREN2014.NL

Blijf op de hoogte!

ZEEUWS-VLAANDEREN2014

@ZVL2014 Smaak maker

KEUKENSPUL TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE

Keuken Spul Met Smaak bij Kookwinkel Bianca Bonte

Kitchen Aid waterkoker

Magimix

Patissier

Ben je een theeliefhebber? Dan is de dubbelwandige KitchenAid waterkoker iets voor jou. Deze robuuste keukenhulp brengt in no time 1,5 liter water aan de kook. Maar je kunt ook de temperatuur aanpassen: lekker warm

Dit multi-talent zien we graag in de keuken

voor delicate groene thee of wat heter voor

aan het werk. Veertig jaar na de lancering van

grove Assam.

de eerste foodprocessor komt Magimix met

(€ 189,-)

weer een revolutionaire machine. Met een roestvrijstalen kom, speciaal voor brood en patisserie. Maar ook met alle multifunctionele

Brouwerijstraat 4 - 4501 CP Oostburg 0117 45 46 14 - www.biancabonte.nl

mogelijkheden van deze befaamde foodprocessor. (€ 799,-)

Big Green Egg Cedarwood ovenplank Ja, je leest het goed. Deze cederhouten plank is voor gebruik in de oven. Leg vlees, vis, groenten of gevogelte op de plank en schuif die in de oven. Tijdens het garen geeft het cederhout een verﬁjnd aroma af. Dat proef je. Bovendien blijven bij deze kookmethode de gerechten sappig en vol smaak. (Koken op Hout € 29,95)

Smaak maker

Gebruik een Big Green Egg en al je oerinstincten komen naar boven. Zachtgegaarde rosbief, gegrilde halve Oosterscheldekreeft, gestoofde mosselen, ze komen perfect van het houtskoolvuur onder het deksel vandaan. Een alleskunner die niet voor niets bij veel sterrenkoks gewoon in de keuken staat. (Vanaf € 640,-)

Madeleine-vorm Met deze vorm heb je in een handomdraai een dozijn Madeleines. (€ 17,50)

Slowjuicer big mouth

Saladeschaal

Grappig deze saladeschaal met couvert met

Deze ﬂuisterstille slowjuicer doet

vogeltjes. Meer vrolijk nieuws: hij mag in de

zijn naam eer aan. Hele tomaten,

vaatwasser.

appels en wortelen passen in de

(€ 35,-)

extra wijde toevoeropening.

Mauviel koperen sauteuse Koken als een topchef is voor iedereen

weggelegd. Zeker met een koperen sauteuse van Mauviel. De welbekende Franse fabrikant maakt ze al decennialang van de beste

Snijden is niet meer nodig.

kwaliteit. Geschikt voor alle warmtebronnen.

De jongste telg uit de

Een investering voor het leven.

Kuvings juicerfamilie

(€ 189,-)

perst moeiteloos uit alle vruchten een gezond, vitaminerijk sap. (€ 399,-)

Grillpan

Wortelslijper

vis of groenten even inkwasten met een klein

van een salade of groente een makkie.

likje olie ze krijgen een mooi bruin korstje. Deze

Stop een wortel, komkommer of

grillpan (28x28) met handvat is van gietijzer

courgette in de opening en je krijgt

en geschikt voor alle warmtebronnen, inclusief

prachtige krullen waar je in een

inductie, en voor op de BBQ. Wel even met de

handomdraai een roosje mee vormt.

hand afwassen.

(€ 12,95)

Van grillen is bekend dat het gezond is. Vlees,

Met deze maxi puntenslijper is het garneren

Opinel No. 8 vouwmes met lemmet van olijfhout

(€ 89,-)

Ik zou je het liefste in een doosje willen doen en telkens even kijken… Annie M.G. Schmidt bedoelde hiermee ongetwijfeld het legendarische Opinel mes. Stoer, altijd scherp, een alleskunner en onverwoestbaar sterk. (€ 42,-)

Smaak maker

BOEKENPLANK

Boeken plank Over Franse oesters,Zoetwatervis en tips

TEKST ELIAN VAN ‘T WESTEINDE

De Grand Cru van de Zee Zelden heeft een boek over schelpdieren een groter effect op me gehad dan De Grand Cru van de Zee. Onrustig blader ik door de verhalen over de streken waar oesterbarons deze zeevruchten kweken. Ik wil op reis. Vandaag nog. Op het gemak de kust afzakken, vanaf de Oosterschelde zuidwaarts, naar de Middellandse Zee. Onderweg laaf ik me aan verfijnde oestersoorten. Ik laat mijn zinnen prikkelen en droom weg bij namen als ‘Fine de Claire Chapon’, ‘Belon Plate Cadoret’, ‘La Paimpolaise du Large’… Om me toch bij de les te houden, stop ik het oesterboek onder mijn arm. Daarin vind ik informatie over de geschiedenis, de kweekmethodes en classificaties van de

Smaak maker

schelpdieren. Nuttig is het hoofdstuk ‘Oesters openen als een vakman’. De foto’s die dit kunstje illustreren spreken voor zich. Ook wie de smaak van rauwe oesters niet kan waarderen, komt aan zijn trekken. Twintig bekende chef-koks, waaronder Jannis Brevet, Edwin Vinke, Sergio Herman, gaven een recept dat voor iedereen thuis is klaar te maken. Rauw, als crème of schuim, gemarineerd of gegratineerd, de eiwitbommetjes zijn altijd lekker. Een aanrader is de Smaakwijzer achterin het boek. Een smaakbeschrijving van 36 Franse oesters met bijpassend wijnadvies. Liefhebbers zullen veel plezier beleven aan deze handleiding.

Oesters zijn zeer delicate schelpdieren waar veel over valt te vertellen. Terecht dat dit met liefde samengestelde naslagwerk is uitgegeven. Inge Bruijnooge en haar man Adri, eigenaar van groothandel vis-, schaalen schelpdieren Adri & Zoon uit Yerseke tekenden voor het initiatief.

De Grand Cru van de Zee - Franse oesters. Jaap Bouman, Florence Lambert-van Vugt en Barbara Zijlstra-van den Berg. Adri & Zoon ISBN 978 90 9026 472 1 -Hardcover, 140 pag. Prijs: € 26,50

Zo etw ate rv is de culinaire gids

r. Zoetwatervis – de culinaire gids Hanneke Videle 287  55947 97890 SBN I -  Scriptum publishers Hardcover, 208 pag. Prijs: € 19,95

Met zoveel heerlijks uit het zoute water om me heen komt het bij mij, als ras-Zeeuw, nauwelijks in me op om zoetwatervis te eten. Bovendien associeer ik dat soort vis met ‘grondsmaak’ en ‘veel graten’. Maar Hanneke Videler trekt me over de streep. Met Zoetwatervis - de culinaire

gids spoort ze me aan deze vooroordelen aan de kant te zetten, een stel mensen aan tafel uit te nodigen en samen te proeven wat het zoete water ons te bieden heeft. Vooraf neem ik het fraaie boek door. Het leesdeel staat vol met weetjes over de zoetwatervisserij. Daarna volgt een beschrijving van bijna veertig consumptievissen. Erg leerzaam. Nooit gedacht dat er zoveel verschillende vissen rondzwemmen in onze rivieren, kanalen, grachten, kreken, vaarten en slootjes. Ze dragen prachtige namen als blei, elft en fint. Natuurlijk krijgen ook de bekendere vissen als karper, paling, snoek en forel de verdiende aandacht. Het doedeel begint met viskunde. Hoe is de vis opgebouwd, hoe ga je de graten te lijf en

Uitgekookt!

wanneer heb je een verse vis te pakken. Ook lees ik hier dat de grondsmaak van vis wordt veroorzaakt door een stofje dat ook de typische smaak geeft aan bietjes. Om deze bijsmaak te neutraliseren geeft Hanneke als tip de vangst te marineren. Gewapend met deze nieuwe kennis wil ik aan de slag. Inspiratie voor in de keuken haal ik uit het laatste deel van het boek. De recepten voor allerlei sauzen, soepen alsook de vullingen voor in de visbuiken zijn toepasbaar op alle soorten vis. Het handige leeslint leg ik op pagina 181 bij de Terrine de poissons. Morgen is het markt. Dan koop ik daar eens geen kabeljauw of tongfilet, maar ga ik op zoek naar een paar lekkere zoetwatervissen.

Uitgekookt! Waarom de cavia niet in de magnetron mag en andere verhelderende inzichten in de keuken. Annemieke Smit. Scriptum publishers - ISBN 978 90 5594 292 3 - Hardcover, 144 pag. Prijs: € 19,95

Aangebrande of tot pap gekookte risotto, een deeg dat niet goed rijst of een schiftende vinaigrette. Ook al noemen vrienden me een keukenprinses, ook mij overkomt het wel eens dat gerechten faliekant mislukken. Gelukkig ben ik niet de enige. Ook bij meer ervaren koks draait een recept wel eens in de soep. Wetenschapsjournalist Annemieke Smit overkwam het ook regelmatig. Ze besloot op zoek te gaan naar het antwoord op de vraag: Wat heb ik verkeerd gedaan? In Uitgekookt! Waarom de cavia niet in de magnetron mag en andere verhelderende inzichten in de keuken beschreef ze scheikundige, biologische en natuurkundige processen die tijdens het koken plaatsvinden. Want, zo redeneerde ze, als je eenmaal weet wat er misgaat in de pan, begrijp je ook hoe je mislukkingen kunt voorkomen. Met veel humor en gevoel voor drama weet Annemieke de soms zware wetenschappelijke

kost zo te vereenvoudigen dat iedereen het begrijpt èn onthoudt. In korte verhaaltjes doet ze verslag van haar zoektocht. De hapklare brokjes rubriceerde ze in aparte hoofdstukken: eieren, vlees, vis en gevogelte, groenten en fruit, soepen en sauzen, aardappelen en frites, graanproducten. Het mysterie rondom de cavia ontvouwt zich in het laatste hoofdstuk waarin Annemieke uitleg geeft over de werking van keukenapparatuur. Uitgekookt! is een kostelijk naslagwerk. Handig ook. Mij hebben de kookverhaaltjes al een paar keer gered uit een gênante situatie. Met dank aan Annemieke Smit weet ik hoe ik mijn gasten voortaan een perfect gebakken biefstuk, knapperige frietjes of een supersoufflé voorschotel. Het Wageningen Universiteits Fonds honoreerde Uitgekookt! van Annemieke Smit met de vierjaarlijkse Persprijs 2014.

Smaak maker

Zoomvliet Hotelschool: ‘waar Brabant Zeeland kust’

TEKST ANKE DERKSE

Studenten en docenten van de Zoomvliet Hotelschool in Bergen op Zoom bewijzen dagelijks aan hun gasten waartoe ze in staat zijn. Zo bereiden en serveren ze voor u een heerlijke lunch of een culinair diner in hun eigen restaurant Canise en brasserie In de Dikke Daan. Theorie en praktijk smelten hier naadloos samen. Maar ook zijn ze te vinden bij evenementen in de regio, zoals ProefMei dat dit jaar van 23 t/m 25 mei wordt gehouden. Alle kookdocenten geven hier, samen met de eerstejaars studenten Horeca ondernemer manager, acte de présence. Een prachtgelegenheid voor de studenten om hun kwaliteiten te meten met die van restaurants uit de buurt. Op vrijdag 23 mei serveren zij voor u fingerfood van Kalfspastrami met witte en groene asperges met truffelmayonaise én een Mini-tiramisu van aardbeien. Zaterdag 24 en zondag 25 mei kunt u genieten van een voorgerecht van Rillette van makreel met crostini van foccacia, saffraan mayonaise, zoetzuur van witte asperges en visdraadwier; gevolgd door

Smaak maker

een hoofdgerecht van Sous-vide gegaarde kalfssukade met groene kruidenpesto, risotto van parelgort, witte asperge en gedroogde pancetta. Lenterecept van zestienjarige student Eerstejaars koksstudent Thomas Schipper (16) heeft onlangs een mooi recept bedacht. Hij heeft zich daarbij laten inspireren door zijn Zeeuwse roots én de Oosterschelde. Het resultaat: Een tartaartje van zeebaars, met avocadocrème en een frisse salade. “Ik heb een voorkeur voor vis”, verklaart Thomas zijn keuze. “Ik had ook tonijn kunnen nemen, maar waarom zou je dat doen als je dicht bij huis een smakelijke vis kunt vinden!” Kijk voor het recept op

zoomvliet.nl

Wilt u meer zien van de culinaire kunsten van deze studenten, kijk dan op

www.facebook.com/ ZoomvlietHotelschool

ZOOMVLIET COLLEGE

Smaak maker

TOT DE VOLGENDE KEER

DE ECHTE DEZEEUWSE ECHTE ZEEUWSE KEUKEN KEUKEN KOMT UIT KOMT UIT KAPELLE KAPELLE

Kloosterweg 6, Kapelle T 0113 33 00 04 www.ssk-keukenstudio.nl 66

Smaak maker Kloosterweg 6, Kapelle T 0113 33 00 04 www.ssk-keukenstudio.nl

Tot de volgende keer! De volgende Smaakmaker verschijnt in juli 2014 met daarin o.a. Zeeuwse mosselen en zomerfruit!

Smaak maker 67

TonS Mosterd en Heerlijkheden Onze ambachtelijke mosterdfabriek maakt vele specialiteiten waar u hopelijk net zo van geniet als wij. Al onze producten zijn te koop bij uw eigen winkel in de buurt. Wanneer zij ons product niet verkopen, kunt u altijd contact met ons opnemen of kijk op onze website.

Mosterd TonS Mosterd heeft verschillende smaken mosterd, allen zonder toegevoegde kleurstoffen en conserveringsmiddelen. Natuurlijk maakt Ton ook mosterd en mayonaise zonder suiker. Voor iedere smaak een eigen recept!

Verse sauzen

Nu Zeekraal in uw mosterd! Belze Majoneis

TonS zelf gemaakte verse sauzen zitten in flesjes van 145 ml. Ton maakt voor u: Cocktailsaus, Knoflooksaus, Zeeuwse Mosselsaus, Honing Mosterdsaus, Zeeuwse Kibbelingsaus, en Mosterddille saus.

Dat is smullen, met de groeten uit Zierikzee!