Trajectum 14/15 #05

TRAJECTUM #5 | 13 01 2015 | www.trajectum.hu.nl | magazine voor Hogeschool Utrecht

Onderzoek onderzocht

12 jaar lectoren aan de HU

REDACTIONEEL Licht 2015 is door de Unesco uitgeroepen tot gens de organisatie ‘een fantastische gelegenheid om door tal van activiteiten op het gebied van wetenschap, techniek en kunst middels fascinatie, bewondering en verwondering met elkaar te verbinden’.

De Chinezen vieren in 2015 het jaar van de Geit, het achtste dier in de twaalfjaarlijkse cyclus van de Chinese dierenriem volgens de Chinese kalender, wat staat voor verantwoordelijkheidsbesef, mededogen en creativiteit. Als we de trendwat-

INHOUD

International Year of the Light en is vol-

chers mogen geloven wordt 2015 het jaar van de ‘verantwoordelijkheid’, de deeleconomie en het einde van het ik-tijdperk.

De net afgestudeerde Roos Tigchelaar heeft de Unesco en de Chinezen niet nodig. In een interview met Trajectum vertelt ze over haar creatieve ambities en verantwoordelijkheidsbesef.

Datzelfde geldt voor de lectoren aan de HU. Uit de top tien van meest publicerende lectoren zien we in dit nummer, dat ze zich steeds meer roeren in het publieke

20

30

debat en de verbinding met het beroepenveld tot stand brengen. Voor veel studenten moet het licht op het gebied van onderzoek nog gaan branden. Daar is het

ACHTERGROND

TEST

LECTOREN

DATEN

De wat? lector: lec·tor (de; m,v;

Heb je Tinder uitgespeeld en be-

meervoud: lectoren, lectors)

hoefte aan nieuwe jachtvelden?

praktijkprofessor. En daarvan de

Het Trajectum Testteam zocht uit

tien beste op een rij. Zit jouw

welke apps je nu moet downloa-

favoriet erbij?

den om te scoren.

volgens de Unesco in 2015 een fantastische gelegenheid voor.

Een mooi 2015!

Janny Ruardy janny.ruardy@hu.nl

2

TRAJECTUM#5 13012015

12 INTERVIEW

Zo’n actieve student als Roos Tigchelaar kom je niet vaak tegen op de HU. Ze kijkt terug op haar studie en roept studenten op medezeggenschapper te worden: ‘Studenten begrijpen tenminste dat je niet alle colleges naar vrijdagochtend 9 uur moet verplaatsen.’

32

38

BEELDVERHAAL

20 JAAR LATER

SCHOON

HIEP HIEP HU-RA

Ontmoet de mensen die iedere

De HU bestaat 20 jaar en dat

dag jouw lege koffiebekers en

vieren we met een serie terug-

boterhamresten opruimen. Ze

blikken. Deze maand kijken we

doen het met liefde en een bre-

terug op de huisstijl-gate van

de glimlach.

1995.

10

PANEL

18

CHECK

28

ACHTERGROND

40

UITTIPS + WINACTIE

42

CULTUUR

Lectoren moeten meer zichtbaar zijn

Milieuzone in Utrecht

De Ombudsman over de ontvlechting

NIEUW: waar moet jij zijn deze maand?

5 tips voor Stukafest

IEDERE DAG VERS trajectum.hu.nl twitter.com/trajectum facebook.com/trajectum

13012015 TRAJECTUM#5

3

4

TRAJECTUM#5 13012015

IN BEELD Zo mooi kan afbraak zijn. Elke dag stonden er fotografen plaatjes te schieten bij de sloop van het Wentgebouw - beter bekend als het Ponsgebouw. Heftig werd er ingezoomd op het afbrokkelende beton, het kromgetrokken ijzerwerk en wegdruppelend bluswater.

Onze fotograaf Kees Rutten deed een paar stappen terug. Geen details maar een overzicht van De

Uithof – een beeld dat er in de toekomst ook niet meer zal zijn. Medio volgend jaar begint de nieuwbouw van het RIVM. Een flinke toren van 80 meter hoog en een forse omtrek - in totaal krijgt het 70.000 m2 vloeroppervlak. Ook mooi. Maar dit panorama komt niet meer terug.

Voor de nieuwbouwplannen: zie www.wegtotdewetenschap.nl 13012015 TRAJECTUM#5

5

UPDATE

Repair Café in De Uithof Een afgebroken stoelpoot, een knoop die hoognodig moet worden aangezet of een koffiezetapparaat dat niet meer pruttelt. Met deze zaken kunnen studenten, medewerkers en anderen vanaf vrijdag 23 januari aankloppen bij het REPAIR CAFE in De Uithof.

Samen met mensen die verstand van zaken hebben, wordt geprobeerd het euvel te verhelpen. ROBERT ORZANNA, masterstudent duurzame ontwikkeling aan de Universiteit Utrecht, is de initiatiefnemer. Na een pilot is besloten om elke derde vrijdag van de maand van 13.00 tot 16.00 uur de deuren te openen. Het project heeft onderdak gekregen bij Green Office, een platform van de universiteit dat zich inzet voor DUURZAAMHEID, in het Van Unnikgebouw aan de Heidelberglaan 2. |

The Guardian: Utrecht zomer-hotspot Lanzarote, Cuba, Porto, Palm Springs, UTRECHT. The Guardian bekroonde Utrecht als een van de veertig zomer-hotspots van 2015. De Engelse kwaliteitskrant koos niet voor Amsterdam, maar voor de Domstad vanwege de GRAND DEPART van de Tour de France. Ook spreekt de website haar lof uit over de fietsvriendelijkheid van de stad en alle hippe restaurantjes. Het is de krant vergeven dat ze aanvankelijk een foto van de Amersfoortse Koppelpoort erbij plaatste. Die OMISSIE werd snel goedgemaakt en nu prijkt er een prent van de Utrechtse grachten. |

Foto: Flickr/Josef Stuefer

FF BELLEN MET LUUK SIMONSE OVER OORDOPJES

Luuk Simonse (26) is net afgestudeerd aan de faculteit Communicatie & Journalistiek. Voor zijn afstudeeropdracht heeft hij een campagne bedacht om jongeren te motiveren oordoppen te dragen tijdens het uitgaan.

Waarom zijn oordoppen zo belangrijk?

‘275.000 jongeren in Nederland hebben permanente gehoorschade. Elk jaar komen er nog eens 22.000 bij. Ze hebben zelf niet door hoe snel het gaat. De muziek staat zo hard, alleen goede oordoppen kunnen het geluid filteren.’

Hoe wil je jongeren motiveren?

‘Met slogans als: “Van festivals word je eenzaam, dom of depressief.” Het klinkt heel bot, maar het maakt iemand wel nieuwsgie-

6

TRAJECTUM#5 13012015

rig. Als je zo’n uitspraak ergens ziet, wil je al gauw meer lezen. Ook beseffen jongeren daardoor wat de indirecte gevolgen van gehoorschade kunnen zijn.’

Waarom is dit probleem niet allang aangepakt?

‘Het staat niet hoog op de politieke agenda.

De landelijke politiek weet ook niet hoe het de boodschap over moet brengen aan jonge mensen. Vooral vrouwen vinden het raar om oordopjes tijdens het uitgaan te dragen. Ik kreeg tijdens mijn onderzoek reacties als: “Ik draag toch ook geen helm tijdens het fietsen?!” De sociale norm is er nog niet. Jongeren schamen zich ervoor.’

Draag je zelf nu ook oordoppen tijdens het uitgaan?

‘Ja, maar voorheen niet, moet ik eerlijk bekennen. Door mijn eigen onderzoek ben ik ze gaan dragen. Het is soms lastig met praten, daarom heb ik ze vaak alleen bij echt harde muziek in.’ | RK

Trainen met FC Utrecht voor het goede doel Doelman Jeroen Verhoeven van FC Utrecht geeft instructies aan kinderen tijdens een training voor het goede doel. Ruim negentig jonge voetballertjes kwamen zondag 4 januari opdraven op de voetbalclinic met zes spelers en een assistent-trainer van de Utrechtse eredivisieclub. De clinic is georganiseerd door vier HU-studenten eventmanagement. De middag bracht 2180 euro op voor de Stichting oneMen die kleinschalige projecten organiseert in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. |

Foto: FC Utrecht

11,6

miljoen euro wil de HU in 2015 extra investeren in het onderwijs. Dit wordt grotendeels bekostigd uit de eigen middelen van de hogeschool. Dat staat in de conceptbegroting over het jaar 2015. Ruim zeven miljoen euro is bestemd voor onderwijsinnovatie bij de faculteiten. |

ALDUS ‘Mannen zijn relaxter, zeiken minder en kunnen makkelijker samenwerken in projecten.’ Zegt Roos Tigchelaar, in november afgestudeerd bij werktuigbouwkunde. Zie het interview met een vrouwelijk bèta-type bij een opleiding met bijna alleen maar mannen: pagina 12. |

ACTIE Boek!

Wil jij Boek van de doden, het nieuwste boek van Philip Huff, over de windstille plek tussen studentenleven en het gebonden bestaan? Trajectum mag vijf exemplaren weggeven. Winnen?

Mail naar trajectum@hu.nl

13012015 TRAJECTUM#5

7

OUDERWETS GOEDKOOP STUDENTEN

â‚Ź2,40

PER WEEK

MEER DAN 30 SPORTEN ONBEPERKT Olympos is het sportcentrum voor studenten en medewerkers van de Hogeschool Utrecht en Universteit Utrecht. Met de OLYMPAS kun je onbeperkt vrij fitnessen, tennissen, squashen, klimmen en deelnemen aan alle groepslessen, cursussen, inloopuren en voetbalcompetities.

1 8 Untitled-1 TRAJECTUM#5 13012015

22-12-14(w 52) 15:54

(advertenties)

VOLGENS RUTTEN REDACTEUR GERARD RUTTEN BLIKT TERUG OP HET NIEUWS

In het nieuws: de strijd om de openingstijden van Albert Heijn, studenten die frauderen bij tentamens en begrotingsperikelen.

Een opmerkelijke actie van VIDIUS Studentenunie in de eerste week van januari. De belangenbehartiger van Utrechtse studenten lanceerde een petitie over de OPENINGSTIJDEN VAN DE ALBERT HEIJN aan de Amsterdamsestraatweg. De gemeente verordonneerde dat de sluitingstijd wordt teruggeschroefd van 24.00 naar 22.00 uur vanwege overlast in de buurt. Na een uur ging de peiling weer op zwart, maar de studentenorganisatie blijft bij de gemeente aandringen op handhaving van de late openingstijden.

Waarom zet VIDIUS zich in voor de omzetverhoging van de grootste supermarktketen in Nederland. Het lijkt erop dat zij studenten willen pleasen, zodat die ook na tien uur ’s avonds nog een pak chips, toiletpapier of krat bier kunnen kopen. Een wat populistische invulling van belangenbehartiging van studenten. De organisatie kan beter energie steken in het ijveren voor meer studentenwoningen, een betere leefbaarheid van De Uithof en verzet tegen het leenstelsel. Daar hebben studenten echt iets aan.

Waar studenten zichzelf mee in de voet schieten is FRAUDEREN MET TENTAMENS. In december werd de opleiding maatschappelijk werk en dienstverlening (MWD) hier twee keer mee geconfronteerd. Eerst trok een klokkenluider aan de bel met de beschuldiging dat studenten al enkele jaren op grote schaal zouden sjoemelen met toetsen. Maar intern onderzoek leverde geen bewijzen op. Hiermee zou de kous af kunnen zijn. Totdat bleek dat al eerder de alarmbellen van computersysteem Osiris zijn gaan rin-

kelen vanwege onregelmatigheden bij een tentamen. Dat werd tot ontsteltenis van veel studenten ongeldig verklaard.

Twee van deze kwesties in korte tijd: dat maakt achterdochtig. Heeft de klokkenluider gelijk en is geknoei met tentamens een wijdverspreid fenomeen? Dat wantrouwen is niet goed voor de opleiding, de hogeschool en het hoger onderwijs. Daarom is het belangrijk zo snel mogelijk uit te zoeken wat er werkelijk aan de hand is en moeten de uitkomsten – wat die ook zijn – openbaar worden gemaakt.

Het was op zich mooi nieuws, zo voor de kerstdagen: de HU investeert in 2015 voor 11,6 miljoen euro extra in het onderwijs. Dat staat in de BEGROTING 2015 die het college van bestuur ter goedkeuring aan de Hogeschoolraad (HSR) heeft gestuurd. Mooi, iedereen is voor beter onderwijs.

Maar de begroting is opgebouwd uit de huishoudboekjes van alle onderdelen van de hogeschool, waaronder HU Diensten. Daar wordt momenteel fors bezuinigd en ‘geharmoniseerd’ (stroomlijnen van de dienstverlening).

Dit zorgt voor onrust bij het personeel en toenemende kritiek (van onder meer de Ombudsman, zie pagina 28 van dit nummer). Inmiddels liggen er verschillende adviezen die de HSR oproepen niet in te stemmen met de begroting. De vraag rijst of er wel voldoende draagvlak is voor de operatie bij HU Diensten. Om verdere escalatie te voorkomen is het beter om een pas op de plaats te maken. Dan kan het college de noodzaak nog eens uitleggen en tegelijkertijd onderzoeken of het minder ingrijpend kan. | TWITTER: @GERARDRUTTEN

13012015 TRAJECTUM#5

9

HET PANEL IEDERE MAAND SPREKEN VIJF PANELLEDEN ZICH UIT OVER EEN ACTUELE KWESTIE

STELLING

Lectoren moeten meer In dit nummer brengt Trajectum een top 10 van HU-lectoren plus de uitkomst dat studenten nauwelijks op de hoogte zijn van het bestaan van deze lectoren.

Dat brengt ons tot de vraag: zouden lectoren niet meer zichtbaar moeten zijn in het onderwijs?

Zie ook pagina 20

ELLEN SCHEPENS (vicevoorzitter LSVb, student medische hulpverlening)

HARTGER WASSINK (onderzoeker aan het lectoraat Normatieve Professionalisering)

‘De HU is goed op weg om het onderzoek een plek te geven in het onderwijs. Als hboinstelling blijft het belangrijk dat het onderwijs de hoofdzaak is. Onderzoek kan daarbij een interessante toevoeging zijn, ook voor studenten. Dat geldt zeker bij het maken van een scriptie en als je wil doorstromen naar een masteropleiding. Dan heb je die kennis van onderzoek en onderzoeksvaardigheden echt nodig.

‘Het is vooral de vraag hoe je de koppeling legt tussen onderzoek en onderwijs. Wat mij betreft moet een lector vooral een kritisch perspectief op de beroepsuitoefening geven. Wat is wenselijk, maatschappelijk gezien? En hoe vertaal je professionele kennis naar werk dat van betekenis is?

Dat zijn heel relevante vragen vanuit de praktijk. En die vragen vergen onderzoek dichtbij de praktijk. Lectoraten zitten daarbij goed, op het snijvlak van praktijk en beschikbare kennis. Hun onderzoeksuitkomsten kunnen het onderwijs verrijken. Maar dan moet dat wel herkend worden als een verantwoordelijkheid van de hogeschool.

En ik vraag me af of dat nu zo is. Als we onderzoek blijven zien als iets dat vooral veel ‘aansprekende’ publicaties oplevert; en onderwijs als iets waarmee je vooral hoge punten scoort op diverse lijstjes; dan denk ik dat het met de verbinding van onderzoek en onderwijs nooit wat gaat worden.’

Bij mijn faculteit zijn de lectoren zichtbaar in de honours-trajecten en in facultatieve lessen waarbij ze hun onderzoek kunnen toelichten. In mijn opleiding medische hulpverlening heeft onderzoek bovendien een mooie plek in het curriculum. Al in het tweede jaar maak je kennis met het onderzoek en dit wordt steeds uitgebreider tot je fatsoenlijke statistiek kan doen, die je kunt gebruiken bij je eindscriptie.’

10

TRAJECTUM#5 13012015

zichtbaar zijn

NATHALIE FLEDDERUS, student ruimtelijke ordening en planologie, GOC-ambassadeur faculteit Natuur & Techniek

GIJSBERT BRINKMAN (student fysiotherapie, vicevoorzitter Hogeschoolraad, student-lid faculteitsraad Gezondheidszorg)

ZAKARIA TAOUSS (student international communication and media)

‘Lectoren dienen zeker meer zichtbaar te zijn onder de studenten, daar ben ik het helemaal mee eens. Dat is ook terug te vinden in de prestatieafspraken die de HU heeft gemaakt met het ministerie van onderwijs. Bovendien maakt de inbreng van actuele thema’s de lessen nog interessanter.

‘Zelf heb ik nooit les gehad van een lector.

Ik zou ook niet weten waarom en heb zelfs in de leerlijn van onderzoeksvaardigheden nooit kennis genomen van het onderzoek binnen onze eigen deuren. Pas toen ik meer wilde doen naast mijn studie kwam ik in aanraking met een onderzoeker. Het onderzoek waar hij mee bezig was sprak me helaas niet aan, dus deed ik hier niet aan mee.

Ik ben wel benieuwd welke studenten hieraan hebben meegewerkt en wat hun ervaringen waren. Zij kunnen waarschijnlijk het beste uitleggen aan hun studiegenoten wat zij ervan hebben geleerd.

Niet de lectoren, maar juist studenten die aan het onderzoek hebben bijgedragen, zouden het uithangbord naar andere studenten moeten zijn van het onderzoek. Dit verlaagt de drempel voor andere studenten om ook te participeren in onderzoek. Alleen op die manier zal de lector een plaatsje veroveren binnen de HU, anders blijft hij voor 99 procent van de studenten buiten beeld.’

‘Ik weet eigenlijk niet eens of ik ooit een lector ben tegengekomen in het onderwijs.

Ik weet alleen dat onderzoeksvaardigheden tot nog toe niet echt aan bod zijn gekomen.

Ik hoop dat het volgend jaar wel gebeurt, want dan moet ik aan mijn scriptie beginnen en zal ik het ook nodig hebben. Nu ben ik er niet goed op voorbereid. En ik hoor ook van andere studenten die al met hun scriptie bezig zijn, dat de ondersteuning bij zo’n scriptie behoorlijk slecht is. Ondertussen worden scripties veel strenger beoordeeld dan in het verleden. Dus zou het goed zijn als die voorbereiding er is. Een lector kan daarbij helpen door meer te vertellen over zijn onderzoek en hoe hij dat aanpakt. Dus wat mij betreft mogen ze meer zichtbaar zijn.’ | MJ

Ik heb zelf onderzoeksvaardigheden gehad van een lector op de faculteit Natuur & Techniek. We moesten op school een milieueffectrapportage maken en hij heeft ons tijdens zijn lessen uitgelegd hoe dit moest.

De lessen waren een waardevolle aanvulling op het normale lesprogramma.

Toch denk ik dat lectoren nog vaker betrokken moeten worden bij het onderwijs. Laat ze gebruik maken van de innovatieve studenten. Organiseer bijvoorbeeld bijeenkomsten waar stellingen worden besproken, zo maak je het doen van onderzoek interactief!’

13012015 TRAJECTUM#5

11

ROOS TIGCHELAAR is nu officieel ontwerper. Ze was al medezeggenschapper, bestuurslid, machtig student en N.E.C.-supporter. Haar naam komt maar liefst in veertig publicaties van Trajectum voor. Afscheid van een actieve HU-student met een wel heel bijzonder afstudeerproject.

12

TRAJECTUM#5 13012015

| ROMY KEIZ ERWAARD

INTERVIEW

R

oos (23) heeft tijdens haar studie werktuigbouwkunde product design & engineering niet stilgezeten. Vanaf het eerste jaar is ze actief. Als lid van de Hogeschoolraad en bij meerdere technische studieverenigingen. ‘Het gaat niet alleen om het papiertje, maar ook om de activiteiten die je naast je studie doet. Je moet jezelf leren ontdekken als student en ik wilde gewoon veel nieuwe mensen in Utrecht leren kennen.’

Haar actieve houding en betrokkenheid blijven niet onopgemerkt. Ze valt meerdere keren in de prijzen. In 2012 krijgt ze het HUgenoten-ereteken voor haar verdiensten aan de hogeschool en in 2013 wordt ze uitgeroepen tot Queen Meest invloedrijke medezeggenschapper aan de HU. Voor haar afstudeerproject slaat ze een andere weg in dan de meeste design-studenten. Ze kiest voor een project over kinderen met kanker. Hierbij ontwerpt ze speelgoed en producten die deze kinderen stimuleren meer te bewegen.

JEUGD Roos groeit op in Nijmegen in een artsengezin. Haar ouders moedigen hun dochter aan om zoveel mogelijk naast school te doen. ‘Werkdagen van negen tot vijf kwamen bijna nooit voor thuis. Wanneer andere gezinnen om zes uur aten, zaten wij pas om half acht aan tafel. Ik heb die mentaliteit een beetje overgenomen. Werken tot laat in de avond vind ik niet vervelend, maar elf uur ’s ochtends beginnen dus ook niet.’

Op zondag kun je haar vinden in Vak H, rij 4, stoel 9 in het Nijmeegse Goffertstadion.

‘Goed vak met enthousiaste supporters.’

Ze is meteen verkocht, als ze op twaalfjarige leeftijd met haar vader de eerste wedstrijd van N.E.C. bezoekt. ‘De sfeer en het enthousiasme van de supporters waren waanzinnig. Ik probeer nog steeds naar zoveel mogelijk wedstrijden te gaan, maar dit lukt niet altijd. Vorig jaar verloren ze vaak en was

14

TRAJECTUM#5 13012015

de sfeer minder goed. Dit jaar spelen ze in de Jupiler League en winnen ze weer bijna alles. We gaan kampioen worden, ik voel het!’

ONTWERPEN De liefde die ze voor voetbal voelt, heeft ze ook voor het ontwerpen. Toch is deze liefde pas op latere leeftijd ontstaan. ‘Ik liep bij toeval op een open dag langs het kraampje van werktuigbouwkunde. Daar zag ik allemaal tekeningen liggen. Ik hou van techniek en tekenen, dus dat sprak mij gelijk aan.

Daarnaast ben ik een bèta-type, dus heel gek is de keuze ook weer niet.’ Erg vindt ze het helemaal niet, dat 96 procent van haar opleiding uit mannen bestaat. ‘Ik hou van mannen en kan mij niet voorstellen dat ik een opleiding zou doen met alleen vrouwen. Mannen zijn relaxter, zeiken minder en kunnen makkelijker samenwerken in projecten.’

Ontwerpen en dingen bedenken die anderen kunnen helpen, is ook iets dat ze van thuis heeft meegekregen. Zo deed Roos een paar jaar geleden mee aan de Week van het Nachtkastje, een jaarlijks evenement op de faculteit Natuur en Techniek, waarin je je droom kunt verwezenlijken. Het was haar droom om haar verlamde tante weer te laten schrijven.

‘Mijn tante kreeg een hoge dwarslaesie nadat ze van de trap viel. Dit had zo’n grote impact op onze hechte familie. De een hielp haar door te koken, de ander ging haar huis verbouwen. Wat kon ik doen? Ze is Neerlandica en schreef veel. Nu kan ze haar handen niet meer gebruiken. Door oude aantekeningen bij haar collega’s te verzamelen, heb ik haar handschrift in een computer kunnen verwerken. Een maand later kon ze een hele brief in haar oude handschrift typen voor de bruiloft van een familielid. Dat was heel ontroerend om te zien.’

BRAK OP DE VERGADERING Omdat ze al veel naast haar studie doet, ➤ vindt Roos het ook normaal om mee te den-

DILEMMA’S Studeren of werken Bier of Wijn Gelukkig & kort of lang & ongelukkig Extravert of introvert Relatie of single Uitgeven of sparen

ken en te praten over de organisatie van de HU. Ze wordt in de Hogeschoolraad gekozen. Dat betekent vergaderen, maar daarna aan de borrel. ‘Het moet ook niet al te serieus overkomen. Sommige studenten zijn te serieus tijdens de medezeggenschapsraad.

Maar ze willen niet voor niets studenten in de raad. Een keertje brak op een vergadering komen moet kunnen. Dat is mij ook wel eens overkomen.’

Daarnaast vindt ze het belangrijk dat er genoeg studenten in de medezeggenschapsraad zitten. Al was het maar dat ze op andere zaken letten dan medewerkers.

‘Studenten snappen tenminste dat je niet alle colleges naar vrijdagochtend 9 uur moet verplaatsen.’

SPEELGOED Voor haar afstudeeropdracht gaat ze op zoek naar iets speciaals. Iets anders dan een gemiddelde productontwerper zou kiezen.

Roos wil ontwerpen met gevoel. Ze komt via haar minor Co-Design Studio bij het project POKO (Participatief Ontwerpen voor Kinderoncologie), dat gericht is op kinderen met kanker. Een samenwerkingsverband tussen de HU en UMC Groningen. ‘De opdracht die ik kreeg was om kinderen te stimuleren meer te bewegen. Ik heb met de zieke kinderen en hun ouders gesproken.

Het is belangrijk dat je de behoeftes van de gebruikers begrijpt. Bij kinderen is dit complex, aangezien ze vaak niet in staat zijn te vertellen wat ze echt willen.’

Daarom ontwierp ze de Energiemeter en Blox. ‘De Energiemeter is een communicatiemiddel om er achter te komen wat het beweegprobleem is. Kinderen met kanker liggen vaak te veel in bed. Niet alleen vanwege de ziekte, maar ook omdat ze niets te doen hebben. Blox zijn blokken van schuim, die je in en om het bed kan gebruiken en ze

16

TRAJECTUM#5 13012015

CV ROOS TIGCHELAAR • 1991: Geboren op 20 mei in Nijmegen.

• 2003-2008: Kandinsky College Nijmegen • 2008-2014: HU, Werktuigbouwkunde product design & engineering • 2008-2009: Cabo Bianci (Barcommissie) • 2009-2010: PR S!GN (Studievereniging Werktuigbouwkunde Product Design & Engineering) • 2010-2011: Voorzitter OSHU (Over Studieverenigingen HU) • 2010: Top Tien Trajectums Machtigste Student 2010 • 2012-2013: Dagelijks bestuur centrale medezeggenschapsraad HU • 2012: Ontvangst HUgenoten-ereteken van de HU • 2013: Queen Meest invloedrijke medezeggenschapper • Nov 2014: afgestudeerd met een 8,1 • 2014: Junior Projectleider POKO

stimuleren het kind actiever te worden. Met deze blokken kunnen ze bijvoorbeeld een hut of een bedbank maken en hun eigen plek creëren in het ziekenhuis.’

Veel ontwerpers communiceren niet goed genoeg met de gebruikers van de producten, volgens Roos. ‘In een ziekenhuis in Nijmegen heb ik dat gezien. Ze hadden een speeltuin voor de kinderafdeling ontwor-

pen, maar ondanks het lekkere weer was er geen kind te zien.’

Vaak komt dat volgens haar doordat de ontwerper de gebruiker niet betrekt in het proces. ‘De ontwerpers gaan er vanuit dat alle kinderen van speeltuinen houden, maar zieke kinderen kunnen heel andere behoeftes hebben. Een speeltuin doet jeugdig aan, maar is vaak veel te vermoeiend voor een kind met kanker.’

Tijdens de Dutch Design Week en de Student Research Conference mocht ze voor driehonderd andere ontwerpers over het project POKO vertellen. Dat was spannend, maar het ging haar goed af. ‘De reacties waren zo lovend over het project. Ik stond versteld van het aantal complimentjes na mijn presentatie.’

Afgelopen november studeerde Roos na zes jaar af. Wat ze wil gaan doen, weet ze nog niet precies. ‘Ik ben aan het rondkijken voor masters. Ik wil meer procesmatig en strategisch leren werken. En universitair afstuderen geeft ook meer kans op een baan.’

Dat ze gemiddeld met meer dan een zeven afgestudeerd is (een 7,3), heeft zijn voordelen. ‘Bij veel masteropleidingen is het een eis dat je gemiddeld een 7 of hoger hebt. Ik heb dan wel zes jaar over mijn studie gedaan, maar rol sneller binnen bij een vervolgstudie.’

In de tussentijd blijft ze actief als de rechterhand van de projectleider van POKO. ‘Ik ben nu officieel ontwerper. Maar wat voor ontwerper ik ben? Geen idee, het is een containerbegrip. Ik ben geen standaard product-ontwerper in elk geval. Ik wil altijd het gevoel erbij betrekken.’ |

De Top 2000. Waarom?

Waarom luisteren we massaal twee weken naar een muzieklijst, waarvan allang bekend is welke liedjes erin staan? Waarom vinden we het fijn om het jaar steeds weer af te sluiten met een top 10 van de beste films, de grootste hits en de meest bekeken Youtube-filmpjes? Onze behoefte aan (eindejaars-)lijstjes, waar komt die toch vandaan? Klaarblijkelijk houden we ervan om de wereld om ons heen te (rang)ordenen en moeten we met hulp van lijstjes eerst het oude jaar netjes en overzichtelijk afsluiten, voordat we aan een nieuw jaar beginnen.

Dat we het fijn vinden om orde te scheppen in chaos en slecht tegen ambiguĂŻteit kunnen, is al langer bekend. We willen niets liever dan de stress van onzekerheid elimineren en antwoorden weten op vragen. Binnen de sociale psychologie staat deze neiging bekend als de Need for Cognitive Closure. In een wereld vol onzekerheden verlangt iedereen naar een afgebakende en gestructureerde omgeving. Onderzoek laat zien dat deze neiging zelfs van invloed kan zijn op het beoordelen van kunst. Mensen met een sterke behoefte aan hebben een voorkeur voor heldere, figuratieve schilderijen en een lichte aversie tegen abstracte kunst.

Soms kan een bepaalde situatie ook de behoefte aan duidelijkheid oproepen. Zo bleek uit een experiment dat bij mensen die werden herinnerd aan terrorisme (bijvoorbeeld via foto’s van 9/11) de behoefte aan structuur en duidelijkheid sterk toenam.

Misschien dat de decembermaand - een weemoedige overgangsperiode waarin we het voorbije jaar loslaten en het nieuwe jaar verwelkomen - een neiging tot ordening oproept. Net als een losgeslagen schip dat een richtpunt nodig heeft om te kunnen navigeren, hebben mensen een baken nodig om het nieuwe jaar in te kunnen gaan. Vaak is het oude jaar anders gelopen dan verwacht en voelen we onzekerheid ten aanzien van wat gaat komen.

Vanuit dat onbestemde gevoel zijn eindejaarslijstjes misschien wel de bestekbakken waarin we het oude jaar opruimen en is de Top 2000 ons vertrouwde ijkpunt van waaruit we afscheid nemen van het oude jaar en met een gerust gevoel het nieuwe jaar instappen.

Ik wens iedereen een mooi, inspirerend en gestructureerd 2015 toe.

COLUMN REINT JAN RENES, LECTOR CROSSMEDIALE COMMUNICATIE IN HET PUBLIEKE DOMEIN

13012015 TRAJECTUM#5

17

CHECK

De Utrechtse milieuzone is zinvol Sinds 1 januari 2015 geldt er een milieuzone in het centrum van Utrecht. Oude dieselauto’s (van voor 2001) mogen deze zone niet in. Volgens de gemeente heeft de maatregel ‘een groot effect op de luchtkwaliteit en daarmee een positief effect op de gezondheid van de bewoners in de stad.’ Is dat zo?

Het lijkt een eenvoudig te checken onderwerp. Werkt zo’n milieuzone of werkt het niet?

Maar juist bij beleid dat al wordt uitgevoerd, beginnen de deskundigen te aarzelen. Ze moeten meer weten, preciezere informatie hebben, zich verder in de materie verdiepen. Zo doet Rien van Stigt, onderzoeker aan het HU-lectoraat nieuwe cultuur in de bouwketen, promotieonderzoek naar de integratie van milieubeleid in stedelijke ontwikkeling. Kennis genoeg, zou je denken. En hij geeft ook graag een toelichting op de milieuzone-maatregel: ‘Uitlaatgassen van diesels zonder roetfilter zijn ontegenzeggelijk veel slechter voor de gezondheid dan van modernere diesels met filter en van benzinemotoren.’

Ofwel: het is logisch dat oude dieselmotoren worden geweerd en auto’s met nieuwere dieselmotoren mogen doorrijden.

Maar de vraag of zo’n dieselverbod in het centrum van Utrecht

18

TRAJECTUM#5 13012015

| M A R C J A N S S E N | M A R C .J AN S S E N @ H U.N L

daadwerkelijk zoden aan de dijk zet, dat kan Van Stigt niet zo een-twee-drie beantwoorden, laat hij weten: ‘Het hangt nogal af van het aantal auto’s waar het om gaat. Die verkeersgegevens heb ik niet en zijn niet zomaar te vinden. En dan nog zou ik eigenlijk een modelberekening van een scenario mét en zónder “oude” diesels moeten doen voor een paar representatieve straten.’

Dat gaat iets te ver voor een eenvoudige check. Al inspireert het Van Stigt wel meteen: ‘Het zou een leuke opdracht voor studenten zijn.’

Maar daar kunnen we nu even niet op wachten. En dus wenden we ons tot een deskundige-bijuitstek in Nederland, hoogleraar Bert Brunekreef. Hij is directeur van het Institute for Risk Assessment Sciences en hoogleraar milieu-epidemiologie aan de Universiteit Utrecht. Hij ontving in 2008 de Heinekenprijs voor

zijn onderzoek naar luchtvervuiling en gezondheid, en is de autoriteit als het gaat om normen voor fijnstof die aanvaardbaar zijn voor de gezondheid.

Maar zelfs hij houdt een slag om de arm: ‘Ik weet eerlijk gezegd niet hoe groot de milieuzone precies is’, laat hij per mail weten. ‘Misschien is het beter de hele stad hierin te betrekken, en niet alleen een zone rond het centrum.’

Maar op twee punten is hij wel heel duidelijk: 1. Is de milieuzone een goede maatregel? Ja. 2. Zijn de normen voor fijnstof streng genoeg? Nee. Ter toelichting bij het eerste punt meldt hij: ‘Oude auto’s produceren soms wel duizend keer meer fijn stof dan nieuwe; het loont dus om deze superemitters gericht van de weg te halen.’

Zijn uitgesproken antwoord op de tweede vraag vergt meer toelichting. Daar zit namelijk de

pijn. De gemeente Utrecht voert de milieuzone in om aan de Europese richtlijnen voor fijnstof te voldoen. ‘Uit de jaarlijkse monitor blijkt dat de luchtkwaliteit op een aantal plaatsen in en rond de Utrechtse binnenstad in 2015 nog niet zal voldoen aan de Europese normen’, meldt de gemeente op haar site. Maar de autoriteit op dit gebied, Brunekreeft, vindt deze normen dus niet streng genoeg. Al in 2008, toen de huidige Europese richtlijn werd vastgesteld, wees hij daarop. Europese normen zijn minder streng dan die in de Verenigde Staten en voldoen al helemaal niet aan de richtlijnen van de WHO (de wereldgezondheidsorganisatie). Resultaat: de huidige richtlijnen voor fijnstof kunnen leiden tot extra sterfgevallen.

Laten we alle wetenschappelijk verantwoorde slagen om de arm even weglaten en tellen we de heldere antwoorden bij elkaar

op, dan durven we uiteindelijk wel zelf een conclusie te trekken: goed dat die milieuzone er is, maar het gaat om een behoorlijk klein gebied. En zelfs als je met de milieuzone de Europese richtlijnen haalt, heeft het effect op je gezondheid. Fijnstof zal nog lang een Utrechts probleem blijven. |

Conclusie: ‘De milieuzone in Utrecht is een goed idee’ beoordelen we als:

o Volledig juist T Een aardig begin, maar niet meer dan dat o Volledig onjuist

Milieuzone?

• De milieuzone omvat de Utrechtse binnenstad, het stationsgebied, de Jaarbeurs en enkele aangrenzende wegen. Dieselauto’s van voor 2001 mogen er sinds dit jaar niet meer in. Al sinds 2007 was dit verboden gebied voor vrachtauto’s.

Tot 1 mei waarschuwt de gemeente alleen maar bij overtredingen van personenwagens.

Daarna worden boetes uitgedeeld.

• De milieuzone is niet de enige maatregel die de gemeente neemt tegen fijnstof. Met schonere bussen en verkeersmanagement hopen ze de uitstoot van fijnstof in de binnenstad nog verder terug te dringen. Ook worden er geen ziekenhuizen en scholen meer gebouwd in de buurt van snelwegen en provinciale wegen. Want ook op die plaatsen heeft Utrecht problemen met de concentratie fijnstof.

• De milieuzone botste vooraf op tegenstand, maar alleen vanuit de autohoek. ANWB, Bovag en automobielclub KNAC protesteerden vooraf en dreigden met rechtszaken. Uiteindelijk stemde een meerderheid van de gemeenteraad voor. D66 en GroenLinks noemden het ‘een historisch besluit.’

13012015 TRAJECTUM#5

19

20

TRAJECTUM#5 13012015

COVERSTORY

LECTOREN ONDERZOEK Al twaalf jaar lopen er lectoren rond op de HU. Hoogste tijd om de balans op te maken. Welke lectoren hebben invloed in media en wetenschap? Waarom publiceert nummer-1-lector Piet Bakker zo veel?

Staan lectoren niet voor een onmogelijke opgave? En kennen studenten onze lectoren? Trajectum onderzoekt…

| GERARD RUT T EN

➤

13012015 TRAJECTUM#5

21

TOP 10 INVLOEDRIJKSTE LECTOREN ‘Wachten met publiceren, dat is zo 1980’ ‘Mediaprofessor’ Piet Bakker is de onbetwiste aanvoerder van de Top 10 van invloedrijkste HU-lectoren. Logisch, want journalistiek krijgt veel aandacht in de media. Maar het is ook een bewuste strategie om veel te publiceren.

ummerNUMMER 1 DR. PIET BAKKER (1953) 161 punten Lector Massamedia en Digitalisering aan de faculteit Communicatie en Journalistiek.

Sinds 2007 Aanstelling 1.0 fte Twitter @PietBakker Studie Politicologie, gepromoveerd aan de Universiteit van Amsterdam (UvA).

Andere werkzaamheden Medeauteur van Communicatiekaart van Nederland en Handboek Nieuwe Media.

22

TRAJECTUM#5 13012015

Er gaat bijna geen dag voorbij of Piet Bakker, lector Crossmediale Kwaliteitsjournalistiek, staat in een krant met zijn commentaar. Over De Telegraaf die overstapt op kleiner formaat, het belang van de regionale pers, zijn kijk op digitale krantenkiosk Blendle of de kansen van nieuwssite BuzzFeed.

‘Ik zeg ook vaak nee’, nuanceert Bakker in het crossmedia-lab, een kantoorruimte op de begane grond van de faculteit Communicatie en Journalistiek. Veel vragen laat hij aan zich voorbijgaan. Hoe media berichten over de val van advocaat Moszkowicz, of ebola een hype is – die vragen negeert hij.

PUNTIGE QUOTE Desondanks weet de pers hem vaak te vinden. Op zich niet zo verwonderlijk.

Media schrijven veel over media en de opkomst van internet heeft een grote impact op de traditionele wereld van kranten, tijdschriften, radio en tv. Journa-

listen komen dan snel uit bij ‘mediaprofessor’ Bakker, die niet te beroerd is een puntige quote te geven of ontwikkelingen van snedig commentaar te voorzien.

‘Als je in de nanotechnologie zit, zal je niet elke week gebeld worden door journalisten’, denkt hij.

Het helpt dat hij als oud-journalist makkelijk zelf een blog, nieuwsbericht of analyse publiceert op een van de blogs, zoals Journalismlab.nl. Voor deze groepsblog van zijn lectoraat produceert hij zelf de helft van de artikelen. ‘Als er iets met NRC gebeurt, schrijf ik er meteen een stukje over waarna ik weer wordt gebeld door journalisten.’ Daarnaast vinden zijn artikelen de weg naar onder meer journalistenwebsite De Nieuwe Reporter, nieuws- en opiniesite The Post Online en journalistenplatform Villamedia.

INFOGRAPHICS Het is een bewuste keuze dat zijn onderzoeksclub de wereld bestookt met veel korte publicaties. ‘We wachten niet met publiceren tot het eindrapport of academisch artikel van ons onderzoek klaar is.

Dat is zo 1980’, sneert hij. ‘Het is onze strategie om ook de tussenresultaten en opinies te publiceren. We maken onszelf

2

3

4

5

DR. NADJA JUNGMANN (1974) 80 punten Lector Schulden en Incasso aan de faculteit Maatschappij en Recht.

Sinds 2010 Aanstelling: 0,2 fte Twitter @nadjajungmann Studie Bestuurskunde en filosofie, gepromoveerd aan de Universiteit Leiden.

Andere werkzaamheden Eigen organisatieadviesbureau Social Force.

PROF. DR. BEPPIE VAN DEN BOGAERDE (1953) 66 punten Lector Dovenstudies aan de faculteit Educatie.

Sinds 2007 Aanstelling: 0,7 fte Twitter @HU_Deafstudies Studie Tolk/vertaler EngelsNederlands, leraar Engels, bachelor algemene taalwetenschap en gepromoveerd aan de UvA. Andere werkzaamheden Onbezoldigd hoogleraar Nederlandse Gebarentaal aan de UvA en docent bij de opleiding NGT.

PROF. DR. MARIEKE SCHUURMANS (1965) 57 punten Lector Ouderenzorg aan de faculteit Gezondheidszorg.

Sinds 2002 Aanstelling: 0,5 fte Twitter @SchuurmansMJ Studie Gezondheidswetenschappen aan de Universiteit Maastricht, hbo-verpleegkunde Hogeschool Arnhem/Nijmegen, gepromoveerd aan de Universiteit Utrecht (UU).

Andere werkzaamheden Hoogleraar Verplegingswetenschap aan de UU, Chief Nursing Officer (adviseur van de minister van Volksgezondheid) en lid van de Gezondheidsraad.

DR. MENNO VAN DUIN (1959) 39 punten Lector Regie van Veiligheid aan de faculteit Maatschappij en Recht.

Sinds 2012 Aanstelling bijzonder lector 0,2 fte Twitter @mennovanduin Studie Sociologie aan de Erasmus Universiteit, gepromoveerd aan de Universiteit Leiden.

Andere werkzaamheden Lector Crisisbeheersing aan de Politieacademie en het NIFV.

daarmee zichtbaar en gaan de discussie met de beroepspraktijk aan.’

Hij wijst op het project Every Picture Tells a Story, over infographics. Dat onderzoek leidde tot tientallen publicaties, evenementen en presentaties. En tot een mooie RAAKaward voor praktijkgericht onderzoek.

Bakker is stellig in zijn opvatting over de taak van lectoren. ‘Lectoren hebben een duidelijke opdracht: het onderzoek moet relevant zijn voor de beroepspraktijk, het onderwijs en de wetenschap. In die volgorde. Het onderzoek en het publicatiebeleid moet daarop gericht zijn. Het is in mijn optiek onbestaanbaar dat een lector uitsluitend één keer in de twee jaar een eindrapport publiceert.’

SOCIAL MEDIA Bakker gebruikt Twitter veel, heel veel. Zijn account @PietBakker wordt door zo’n 8.000 mensen gevolgd en hij heeft in de loop der jaren ruim 18.000 tweets de wereld in geslingerd.

‘Social media zijn een effectieve manier om een grote doelgroep te bereiken’, doceert hij. Hem zal je zelden betrappen op berichten over de pizza die hij die avond eet of dat hij zich ergert aan Femke Halsema bij De Wereld Draait Door. Zijn gevolg telt veel journalisten en andere mediamensen. ‘Je moet relevante content voor je doelgroep maken’, stelt hij. Hij plaatst artikelen van zijn blogs door, geeft de laatste oplagecijfers van kranten, signaleert het verschijnen van een nieuw sportmagazine of deelt een interessant artikel over een internetfenomeen

van een onbekende Noorse website. ‘Originele content is belangrijk.’

Twitter en andere social media zijn goedkope tools die niet veel inspanning vergen.

‘We hoeven er geen reclamebureau voor in te huren en veel dingen gaan automatisch of met één druk op de knop’, betoogt Bakker.

En social media zijn niet alleen nuttig voor journalisten en communicatiemedewerkers.

Ook wie onderzoek doet in de nanotechnologie kan er zijn voordeel mee doen. Je informeert geïnteresseerde volgers, maar kan er zelf ook interessante informatie vinden en met vakgenoten in gesprek raken. Bakker: ‘Het is goed voor je netwerk. Vroeger moest je allemaal recepties aflopen en kaartjes verzamelen, nu verloopt een groot deel van ➤ dat contact via Twitter.’

13012015 TRAJECTUM#5

23

6

7

8

9

DR. REINT JAN RENES (1970) 33 punten Lector Crossmediale Communicatie in het Publieke Domein aan de faculteit Communicatie en Journalistiek.

Sinds 2011 Aanstelling 0,9 fte Twitter @ReintJanRenes Studie Sociale en organisatiepsychologie aan de UU en gepromoveerd aan de Vrije Universiteit Amsterdam.

Andere werkzaamheden Universitair hoofddocent Gezondheidscommunicatie aan de WUR.

DR. CYRILLE KRUL 27 punten Lector Innovative Testing in Life Sciences and Chemistry aan de faculteit Natuur en Techniek.

Sinds 2006 Aanstelling: bijzonder lector 0,1 fte Twitter @Cyrillekrul Studie Biologische gezondheidskunde aan de Universiteit Maastricht en gepromoveerd aan de UU. Andere werkzaamheden Directeur van de afdeling Biomedische Innovatie bij TNO.

PROF. DR. HELIANTHE KORT (1962) 27 punten Lector Vraaggestuurde Zorg aan de faculteit Gezondheidszorg.

Sinds 2004 Aanstelling 0,8 fte Twitter @HeliantheKort Studie Biologie, richting medische biologie, aan de UU en gepromoveerd aan de Technische Universiteit Eindhoven.

Andere werkzaamheden Hoogleraar aan de faculteit Bouwkunde van de Technische Universiteit Eindhoven.

PROF. DR. IR. JOHAN VERSENDAAL (1964) 17 punten Lector Extended Enterprise Studies aan de faculteit Natuur en Techniek.

Sinds 2008 Aanstelling 0,5 fte Twitter @johanversendaal Studie Informatica, gepromoveerd aan de Technische Universiteit Delft.

Andere werkzaamheden Bijzonder hoogleraar E-Business bij de Open Universiteit en directeur/consultant bij Breder Advies (ict in de zorg).

Ranking de lectoren Hoe we tot onze Lectoren Top 10 kwamen en waarom we het zo hebben gedaan. Een verantwoording bij dit onderzoek.

De veertig lectoren die op de hogeschool rondlopen zijn autoriteiten op hun vakgebied. Van microsysteembiologie tot dovenstudies, van geletterdheid tot vernieuwend vastgoedbeheer; binnen de hogeschool is de deskundigheid voorhanden.

Van de tien genomineerden heeft er ĂŠĂŠn een fulltime aanstelling, de rest werkt minder en combineert het met een functie elders.

De media weten onze lectoren te

24

TRAJECTUM#5 13012015

vinden voor een quote of opinie. Ze publiceren in wetenschappelijke tijdschriften. Kortom: zij mengen zich in het publieke en wetenschappelijke debat en vormen zo mede het gezicht van de HU naar buiten.

Wie zijn het meest invloedrijk geweest in 2014? Dat was de vraag die Trajectum zich stelde bij de samenstelling van de Top 10.

Om hier zicht op te krijgen werden alle namen gezocht van lectoren in de database Lexis Nexis, een elektronische knipselkrant met artikelen uit Nederlandse kranten, tijdschriften en andere media. Om zo actueel

mogelijk te zijn, screenden we het jaar 2014: van 1 januari tot begin december. De gevonden artikelen werden gecontroleerd, dubbeltellingen eruit gehaald. Daarnaast telden we het aantal wetenschappelijke publicaties mee. Daarvoor gebruikten we Google Scholar, de zoekmachine voor wetenschappelijke artikelen en boeken. Ook hier selecteerden we op het jaar 2014 en skipten de mensen met dezelfde naam en dubbeltellingen. We vulden de resultaten zo mogelijk aan met gegevens van de HU-onderzoekssite en vermeldingen van publicaties op Linkedin.

10 PROF. DR. IR. VINCENT GRUIS (1972) 16 punten Lector Vernieuwend Vastgoedbeheer aan de faculteit Natuur en Techniek.

Vanaf 2009 Aanstelling 0,2 fte Studie Bouwkunde, gepromoveerd aan de TU Delft.

Andere werkzaamheden Hoogleraar Housing Management aan de TU Delft, lid van de raad van commissarissen van een woningcorporatie, bestuurslid van de Vereniging Onroerend Goed Onderzoekers Nederland (VOGON) en bestuurslid 033Energie Amersfoort (voor energiezuinige woningen).

Vervolgens gaven we punten aan de gevonden artikelen. Een artikel in een lokale krant (1 punt), in een landelijke uitgave (2 punten) en wetenschappelijke publicaties (3 punten).

Zo rolde er de Top 10 uit van meest invloedrijke lectoren uit.

Adepten van methoden en statistieken en andere scherpslijpers zullen de waarde van dit onderzoek in twijfel trekken en wellicht aanvoeren dat academische publicaties veel meer gewicht in de schaal leggen. Dat vakbladen ook mee moeten tellen.

En dat een radio- of tv-optreden niet is meegenomen (maar dat is omdat die nergens geregistreerd staan).

Wij pretenderen niet de ultieme manier gevonden te hebben om het belang van lectoren op een wetenschappelijk verantwoorde manier te meten. Het ene onderzoek leent zich nu eenmaal beter voor media-aandacht dan het andere. Media schrijven graag over oplagecijfers van kranten, maar niet zo snel over agile micro-manufacturing. Maar deze Top 10 is meer dan een gimmick. Het is een manier om de lectoren onder de loep te nemen en te laten zien wat het resultaat is van twaalf jaar lecto➤ ren in het hbo.

13012015 TRAJECTUM#5

25

COVERSTORY

ONDERZOEKS VERMOGEN De ambities zijn groot aan de HU: beter onderzoek, goed ingebed in het onderwijs, met herkenbare lectoren. Opleidingen worstelen nog met de ambities.

Want wat is toch dat ‘onderzoekend vermogen’ van een student? | JANNY RU A RDY

26

TRAJECTUM#5 13012015

Een lector heeft het per definitie niet gemakkelijk. Met één been moet hij in de beroepspraktijk staan, met het andere been mag hij praktijkgericht onderzoek verbinden met het onderwijs. Lastig, zeker als je slechts een deeltijdaanstelling hebt als lector. Maar de ambities van de HU zijn groot.

‘De hogeschool is niet voor niets een University of Applied Sciences’, stelt het strategisch plan De hogeschool in 2020. Daar hoort praktijkgericht onderzoek bij en studenten met ‘een zeker onderzoekend vermogen’.

‘Kwantitatief bekeken is de vergelijking van onderwijs- en onderzoekspersoneel een verhaal van Berg en Muis’, zei scheidend lector Luc van Hees in zijn afscheidsrede op 3 oktober 2014. Van Hees stond aan de wieg van het hbo-onderzoek en was sinds 2002 lector binnen de HU. Hij constateerde dat slechts een fractie van het personeel in de onderzoekstructuur is ingebed, vaak in deeltijd. ‘Men kan niet verwachten’, stelde Van Hees, ‘dat in de huidige toestand en met de huidige personeelsbezetting de lectoraten en de kenniscentra de opdracht van meer praktijkgericht onderzoek kunnen waarmaken.’

Meer docenten moeten meewerken aan praktijkgericht onderzoek, zo meende hij. Zijn voorstel: laat veertig procent van de docenten voor veertig procent participeren in het praktijkgericht onderzoek.

Een fraai idee, maar vooralsnog heeft de hogeschool die doelstelling nog niet overgenomen. Wel moeten alle HU-docenten in 2017 een master op zak hebben (in 2013 was dat 76,3 procent) en is 20 procent gepromoveerd (in 2013 nog 8,9 procent). De hogeschool ligt op koers om die doelstelling te halen. Maar met een master of doctorstitel ben je er niet.

VERWARRING Om faculteiten en lectoraten te ondersteunen in onderzoeksmethodiek en –didactiek gaat in 2013 het faculteitsoverstijgende lectoraat Methodologie van praktijkgericht

onderzoek van lector Daan Andriessen van start. Hulp bij onderzoek moet leiden tot meer (internationale) publicaties en succesvolle projectaanvragen en tot de vormgeving van onderzoek in het onderwijs.

Om dit gemakkelijker te maken benoemt het lectoraat van Andriessen in elke faculteit een docent/onderzoeker die hulp biedt. Op aanvraag, want alles gaat op basis van vrijwilligheid.

‘Daar wordt inmiddels fors gebruik van gemaakt’, zegt Andriessen. ‘We krijgen veel vragen over didaktiek van onderzoek.’

Er is namelijk nogal wat verwarring over de onderzoeksvaardigheden die studenten moeten krijgen. ‘Een zeker onderzoekend vermogen’, zoals nu is geformuleerd, is niet helder en moet per opleiding vastgesteld worden. Andriessen noemt het Instituut Archimedes, met de tweedegraads lerarenopleidingen, als voorbeeld waar die eisen al redelijk duidelijk zijn vastgesteld en toegepast in het curriculum. Zo leert een student welke onderzoeken hij moet doen voor het in elkaar zetten van een lessencyclus. Daar hoort onder meer bij dat hij zich afvraagt wie z’n leerlingen zijn en welke doelen hij wil bereiken met z’n lessen.

Ook helpen de onderzoekers van Andriessen docenten van lerarenopleidingen hoe ze een consistente onderzoekslijn kunnen aanbrengen voor hun studenten vanaf jaar 1 tot en met 4.

‘Maar de meeste opleidingen zijn nog zoekende’, zegt Andriessen. ‘ Sommigen steken landelijk de koppen bij elkaar, zoals de opleidingen commerciële economie. Gezamenlijk formuleren ze beoordelingscriteria en minimumeisen. Ook al heeft elke opleiding z’n eigen profiel, ze kunnen wel afspraken maken over competenties die studenten moeten verwerven.

Daarnaast worstelen opleidingen met de vraag hoe je onderzoekend vermogen aanleert: apart of geïntegreerd in bestaande vakken. Van dat laatste is Andriessen een groot voorstander. ‘Dan pas je het

meteen toe’. Hij hamert daar ook op in gesprekken met faculteiten. Maar opleidingen neigen naar het apart aanbieden van onderzoeksvakken. Andriessen: ‘Ieder is vrij om te doen wat hij wil.’

VERSPLINTERING Terug naar de lectoren, die zowel een onderzoeksopdracht hebben, in de beroepspraktijk moeten staan en ook nog de verbinding met onderwijs tot stand moeten brengen. Vaak hebben ze een kleine aanstelling, van enkele dagen per week of soms slechts een dag per week. Er is minstens een aanstelling van drie dagen nodig, denkt Andriessen. Te kleine aanstellingen leiden tot versplintering en maken het lastig voor een lector om zich goed te profileren. En juist die profilering is nodig: lectoren zijn voor de buitenwereld en onder studenten vaak onbekend, ook al lopen er inmiddels toch zo’n 700 rond op de Nederlandse hogescholen, sinds de invoering in 2002.

Het profileren van praktijkgericht onderzoek is ook een van de doelen van de eind vorig jaar opgerichte Vereniging van Lectoren. Door samenwerking willen de lectoren het praktijkgericht onderzoek aan hogescholen op een hoger plan tillen.

Andriessen is een van de initiatiefnemers van deze vereniging. Naast de broodnodige profilering hebben promovendi hun aandacht. ‘Universiteiten worden steeds huiveriger om promovendi van buiten binnen te halen’, zegt Andriessen. ‘De premie die ze tot voor kort kregen van het ministerie voor deze mensen, wordt immers minder.’

Ook het kabinet en de Onderwijsraad zijn enthousiast over onderzoek in het hbo, blijkt uit de Wetenschapsvisie 2025. Ze zien een rol voor het hbo als ‘natuurlijke kennispartner’ voor het mkb en de publieke sector. Bussemaker maakt er zelfs meer geld voor vrij. Grote opdracht voor het hbo: onderwijs en praktijkgericht onderzoek op een goede manier inbedden in het curriculum. |

13012015 TRAJECTUM#5

27

ACHTERGROND

‘SITUATIE VAN SOMMIGE MEDEWERKERS IS ONNODIG SCHRIJNEND’ De HU-ombudsman heeft het druk sinds de ontvlechting van het nietonderwijzend personeel is voltooid. Medewerkers voelen zich soms benadeeld door de werkgever. Een interview met Paul Herfs en Sytske Teppema, die samen de HU-ombudsman vormen. | TO SC A SE L Herfs en Teppema hebben slechts een aanstelling van één dag per week. Begin januari is er een collega voor één dag per week bijgekomen. De ombudsman adviseert medewerkers met klachten over de instelling. Dat doet hij op onpartijdige wijze. Maar dat betekent niet dat de ombudsman geen mening heeft. Herfs en Teppema rapporteren aan collegelid Jan Bogerd. Belangrijk onderwerp van gesprek: de negatieve ervaringen van medewerkers bij de ‘ontvlechting’ van het niet-onderwijzend personeel en de geplande bezuinigingen.

Herfs: ‘Wij zien dat mensen zwaar gebukt gaan onder de voorstellen die de HU momenteel doet aan personeelsleden van wie afscheid wordt genomen. Mensen die hier zoveel jaar hebben gewerkt, krijgen het idee dat ze worden afgedankt. Deze signalen bespraken we recent met Bogerd. Van wie moet hij dat anders horen? Medewerkers kunnen niet even bij hem langslopen. Wij zijn de oren en ogen van de organisatie.’

28

TRAJECTUM#5 13012015

De piek aan hulpvragen lag vorig collegejaar rond de zomervakantie. Niet zo gek, want toen werd het grootste deel van de ondersteunende diensten in één klap ‘ontvlochten’. Veel medewerkers kregen plotseling een nieuwe werkplek, taak en leidinggevende. Dit proces is volgens de ombudsman gehaast doorgevoerd. Het was onvoldoende duidelijk welke rollen die werknemers zouden krijgen in de nieuwe organisatie.

Zo kreeg een medewerker binnen één week van drie leidinggevenden een uitnodiging voor een kennismakingsgesprek. Herfs: ‘Dat is lachwekkend maar ook schrijnend. Kennelijk was er geen duidelijk beeld van de organisatie na de ontvlechting. Dat zorgt voor onrust op de werkvloer. Als je te maken krijgt met drie leidinggevenden, die niet weten dat je ook door twee andere leidinggevenden bent uitgenodigd voor een gesprek, ga je je toch afvragen of het allemaal goed doordacht is.’

Teppema: ‘We hebben hier ook geregeld te

maken met gefnuikte verwachtingen. Zo kregen sommige mensen in korte tijd vier leidinggevenden achter elkaar, waardoor eerder gemaakte afspraken vervielen. Het organisatiegeheugen gaat dan verloren en een nieuwe leidinggevende kan zelfs van gemaakte afspraken zeggen: “We zitten nu in een andere constellatie, ik schuif dit terzijde.” De werkgever wekt dan verwachtingen die niet worden waargemaakt. Dat is geen goed werkgeverschap.’

Onnodig schrijnend vindt het duo de situatie waarin sommige medewerkers zich bevinden. Herfs: ‘Als een net ingevlogen leidinggevende tegen een medewerker zegt: “Jij voldoet niet. Jouw kwaliteiten zijn niet aan de norm”, dan is dat onacceptabel voor iemand die al jaren goed werk aflevert.

Want hoe kan die nieuwe leidinggevende dat nou weten? Als dat niet goed gemotiveerd kan worden, krijgen mensen de indruk

REACTIE VAN CVB-LID JAN BOGERD We vroegen een korte reactie aan Jan Bogerd, lid van het college van bestuur, op de kritiek van de ombudsman. Per mail liet hij weten veel waardering te hebben voor het werk van de ombudsman, ‘ook in de fase waarin de HU zich momenteel bevindt’.

Daarnaast meldt hij: ‘Dit artikel geeft alleen een beeld op basis van de ervaringen en opvattingen van de ombudsman. Deze ervaringen verdienen het om toegelicht en geplaatst te worden in de context van de HU.’ In het volgende nummer van Trajectum laten we Bogerd uitgebreider aan het woord over ontvlechting en bezuinigingen op het nietonderwijzend personeel.

dat het een gemeen spelletje is. “Ik word geslachtofferd”. Daarmee breng je mensen in een heel vervelende situatie die emotioneel zwaar belastend is.’

Teppema: ‘Als mensen zorgvuldig begeleid zouden worden in het proces van afscheid nemen en weten dat ze met een goede oplossing de hogeschool verlaten, zou dat de pijn kunnen verzachten.’

De ombudsman spreekt wekelijks mensen voor wie het afscheid van de hogeschool als een donderslag bij heldere hemel komt.

Herfs: ‘Sommige mensen zijn extreem geschokt als ze na dertig jaar trouwe dienst van hun nieuwe leidinggevende - die ze nog nauwelijks gezien of gesproken hebben – horen dat ze niet voldoen. De boodschap “Wij gaan afscheid van jou nemen” komt dan onverwacht en van een onbekende.

Blijkbaar heeft die leidinggevende dan een beeld van jou, terwijl hij of zij jou niet kent.

Dan weet je: ik sta ergens op een lijst van mensen die eruit moeten. Dat verergert de gevoelens van onveiligheid.’

REORGANISATIE Teppema ziet dat veel mensen het ervaren als een persoonlijke afrekening. Maar, zegt Teppema daarbij: ‘Feitelijk is het dat niet.

Wij proberen dan context te bieden en de volledige organisatieontwikkeling te schetsen, zodat je dat gevoel een beetje weg kan nemen. Mensen gaan aan zichzelf twijfelen, vragen zich af wat zij verkeerd hebben gedaan.’

De pijn zit hem in het feit dat de hogeschool de bezuinigingsmaatregelen tot nu toe niet heeft aangemerkt als een reorganisatie, zeggen Herfs en Teppema. ‘De ontvlechting is niet ingezet als bezuinigingsmaatregel, maar is dat in combinatie met het strategisch plan Koers 2020 wel geworden.

Herfs: ‘Bij de aankondiging van de ontvlechtingsplannen kregen we te horen dat alle mensen “gewoon” naar HU Diensten zouden overgaan. In de loop van het proces werd het steeds duidelijker dat er naast het overhevelen van het personeel ook een extra target was: bezuinigen, mensen afstoten.’

Volgens Herfs heeft het CvB ervoor gekozen om niet van een reorganisatie te spreken.

‘Maar’, zegt hij, ‘het is er wel één. Het was een bewuste keuze om niet met de vakbonden om tafel te gaan zoals gebruikelijk is bij een reorganisatievoornemen. De hogeschool wilde een langer traject ingaan en zo gebruikmaken van de natuurlijke afvloeiing in de organisatie: er gaan altijd mensen weg en als ze vanzelf weggaan, hoef je niemand te ontslaan. Dat klinkt aantrekkelijk, maar er wordt wel degelijk afscheid genomen van mensen, die eigenlijk niet weg willen. Dat gebeurt niet op grond van reorganisatieontslag, maar mensen worden “verleid” een vaststellingsovereenkomst te tekenen of weggewerkt via disfunctioneren.’

De bezuinigingsactie mag geen reorganisatie heten en dat is volgens de ombudsman vooral een geldkwestie. Langzaam begint door te dringen dat dit misschien niet de beste keuze is geweest. Herfs: ‘Na de grote medewerkersbijeenkomst in de FEM in november horen we meer geluiden met de strekking: moeten we niet gewoon zeggen dat dit een reorganisatie is? En laten we het dan doen volgens de regels der kunst. Dan ga je in overleg met de vakbonden en vraag je een reorganisatie aan. Je geeft aan hoeveel personeelsleden je wilt afstoten binnen een bepaald tijdpad en je hebt een sociaal plan voor die mensen.’

Maar voorlopig zal dat niet gebeuren, beseffen ook de ombudsmannen. |

13012015 TRAJECTUM#5

29

TRAJECTUM TEST

DATING-APPTEST Het Trajectum studententestpanel swipete zich een duimkramp voor je en zocht naar een alternatief voor het al te populaire Tinder in de appstore. | T OSCA SEL

ER: SPOIL R INDE

T ?

PEELD S E G T UI

load down !

Badoo

30

TRAJECTUM#5 13012015

Tinder

Love Potion

Down Dating

Badoo

VERKOOPPRAATJE?

‘Tinder is de leukste manier om nieuwe en interessante mensen in je buurt te leren kennen.’

‘Ontmoet hem of haar in speeddates van 7 minuten. Foto’s worden tijdens het gesprek onthuld.’

‘Ontdek Facebookvrienden en hotties waarvan je vrienden weten dat ze interesse in je hebben.’

‘Badoo helpt jou in het ontmoeten van mensen die je in het echt ook tegen bent gekomen.’

DOET ‘IE HET?

Prima. Inloggen gaat supermakkelijk via Facebook. Het spreekt voor zich en werkt goed.

Onhandig. Het zoeken naar speeddates duurt eindeloos en in die tijd kan je geen andere app openen of je telefoon vergrendelen.

Ingewikkeld. Lijkt op Tinder, maar werkt net iets anders. Als je iemand leuk vindt kun je naar beneden swipen voor ‘Get Down’ en naar boven voor ‘Get Date’.

Traag. ‘De foto’s van potentiële dates laden langzaam, maar daarna wijst het zichzelf. Je geeft aan of je interesse hebt en wilt chatten.

Onuitputtelijk.‘Je kunt eindeloos blijven swipen!’

Valt tegen. ‘Ik had een heel leuk gesprek, maar toen de foto verscheen, was het niet mijn type.

Zeven minuten voor niets gechat.’

Extreem slecht. ‘Ontzettend ongemakkelijk om Facebookvrienden en bekenden te benaderen voor een date!’

Uitgebreid.‘Veel mensen van mijn leeftijd!’

‘Binnen een week had ik meer dan 30 berichten.’

Leuk tijdverdrijf. Je weet maar nooit.’ ‘Alleen als je een bootycall zoekt’, ‘Aanraden? Het is toch passé?’

Mwah. ‘Er zijn niet genoeg gebruikers om lekker te kunnen daten.

Jammer!’ ‘Geen date gehad, maar wel een leuke tijd. Ik hou ‘m erin!’

Nope. ‘Waarom zou ik vrienden via een app benaderen voor een date als ik ze het ook zo kan vragen?’

Ja. ‘Het is een iets uitgebreidere versie van Tinder’

CCCCC

CCCCC

CCCCC

CCCCC

AANBOD?

AANRADER?

EINDOORDEEL

CONCLUSIE Als je Tinder hebt ‘uitgespeeld’ is Badoo een goede app om te downloaden. Makkelijk in gebruik en met genoeg leden om lekker te kunnen chatten en daten. Love Potion heeft potentie, maar te weinig leden om leuk en effectief te kunnen zijn en Down Dating, tja, laten we die naam maar vergeten.

13012015 TRAJECTUM#5

31

BEELDVERHAAL

SCHOON GENOEG Wie zijn toch die mensen die iedere dag de HU schoonmaken? Trajectum zocht ze op en ontdekte dat ze jullie maar sloddervossen vinden. | TO S CA SEL | FOT OGRAFIE: KEES RUT T EN

32

TRAJECTUM#5 13012015

Bayram Tuncer (39)

werkt al 21 jaar als schoonmaker op de HU. ‘De mensen op de FCJ zijn gezelliger en vriendelijker dan die op andere faculteiten. Vooral in de tv-gang, waar de studio en de montagesets zitten, is het altijd leuk. Studenten zouden wel wat netter kunnen zijn, ik ben meer aan het opruimen dan aan het schoonmaken. Wat dat betreft zouden we best wat beter kunnen samenwerken.’

13012015 TRAJECTUM#5

33 ➤

Hennie Molenaar (54)

werkt al tien jaar op de HU en houdt zich vooral bezig met het vloeronderhoud.

Hij is een setje met Mieke Fortunati.

‘Iedere ochtend gaat de wekker om 4:15 uur en ruim een uur later openen Mieke en ik de gebouwen. Ik heb - net als mijn collega’s – EHBO en BHV en draag ook een pieper. Als er wat gebeurt, komen wij helpen. Laatst hebben we een jongen geholpen die van de trap was gevallen. Veel gekker wordt het op school niet.’

Mieke Fortunati (63)

werkt al 22 jaar op de HU en is objectleider op de FE, FCJ en FEM, stuurt de vijftien collega’s aan die op deze faculteiten werken, en is al 28 jaar een setje met Hennie.

‘Iedere ochtend ben ik weer blij dat ik mag gaan werken, Als ik over twee jaar met pensioen ga, zal ik het wel missen. Ik regel zeg maar alles op de drie faculteiten en ben dus ook Hennies baas. Maar er is geen sprake van vriendjespolitiek, hij moet harder werken dan de rest.’

34

TRAJECTUM#5 13012015

Abdelhak Baarda (36)

werkt al 14 jaar op de HU, is objectbeheerder op de FG en stuurt tien collega’s aan.

‘Als ik om 5:20 uur de deur open doe, druppelen m’n collega’s langzaam binnen.

We doen altijd even ‘een bakkie’ voordat we om 6 uur beginnen. Ik verbaas me over de rommel die studenten overal achter laten. Als ze koffie drinken, laten ze de bekers staan en als ze in een collegezaal een stuk koek of boterham laten vallen, ruimen ze het niet op. Wij moeten dan de fijngetrapte resten opruimen. Zo gedragen ze zich thuis toch ook niet?’

13012015 TRAJECTUM#5

35 ➤

Sahli Ikhlef (41)

werkt al tien jaar op de HU. Eerst bij de FCJ, nu bij de FE. ‘Toen ik overgeplaatst werd naar de FE vond ik dat niet zo leuk, omdat ik er niemand kende. Nu ik er wat langer zit, voel ik me meer op m’n gemak. Ik herken weer mensen die ik kan groeten en ik heb zelfs een kerstkaart gekregen van het secretariaat. Ook in deze faculteit verbaas ik me over wat mensen laten slingeren: telefoons, portemonnees, sokken en drollen in het toilet. Ik breng alles naar de receptie, behalve het laatste.’ |

36

TRAJECTUM#5 13012015

COLUMN NINA JUFFERMANS, VIERDEJAARS JOURNALISTIEK

Lekker waggelen Het Julianapark, de groene oase aan de bekende Amsterdamsestraatweg. Die straat zonder einde, inderdaad. De afgelopen weken zag je er door de kou alleen kippen en af en toe een wandelaar met bibberend hondje. Nu barst het er van de hardlopers, of hardwaggelaars. Het is 1 januari. En ik sta met een kater voor het raam te kijken naar dit schouwspel.

Ik moet om goede voornemens lachen. Stoppen met roken, beginnen met sporten. De liefde vinden, foute mannen ontwijken. Goede voornemens zijn er om te falen. Want als ik over drie weken weer voor het raam sta, rennen er nog drie mensen rond in het park. Misschien nog één waggelaar met discipline.

Ach, noem me een zeur, dat ben ik ook een beetje.

Stiekem ben ik jaloers hoor, echt. Ik vind het knap dat mensen zich iets voornemen en daar ook echt aan beginnen. Ik bewonder al die mensen die op 31 december nog snel een dure sportoutfit kopen en op 1 januari hun kater wegrennen. Maar hallo, mag ik dan alsjeblieft lekker lachen als al die mensen op 21 januari in de supermarkt gewoon weer de groente, fruit en quinoa voorbijlopen en in het gangpad met de pizza’s eindigen?

‘Ja Nina, lach jij maar. Jij luie hond! Jij doet het ze niet na!’, denken sommigen nu. Klopt, persoonlijk ben ik meer van het uitstellen.

Dus alles wat goed voor me zou zijn, stel ik ook uit. Deze column schrijf ik bijvoorbeeld een dag voor de deadline. Gezond eten stel ik al uit sinds ik op kamers woon. Stoppen met roken heb ik nog nooit geprobeerd.

Sporten? Tja, dat ligt een beetje gevoelig.

13012015 TRAJECTUM#5

37

HU TOEN EN NU DEEL 1 DE HUISSTIJL WORDT INGEVOERD

In 1995 eist het ebolavirus 244 slachtoffers in Afrika, paffen hbodocenten nog rustig achter hun bureau en huren studenten een computer voor 600 gulden. Ter ere van het twintigjarig bestaan

1995 - 2015

van Hogeschool Utrecht belicht Trajectum onderwerpen die in 1995 actueel waren. Zijn ze dat nog steeds? Deel 1: de huisstijl wordt ingevoerd.

De eerste huisstijl in 1995 waarin duimafdrukken de gefuseerde scholen symboliseerden.

20 JAAR HUISSTIJL Na de oprichting van Hogeschool van Utrecht (HvU) werd onder luid protest een huisstijl ingevoerd. Het logo zou ´infantiel’ zijn en op ‘drollen’ lijken.

Wordt de HU-huisstijl twintig jaar later wel met trots gedragen? | SJOE RD A RE NDS ‘Ik heb nog nooit zoiets doms gezien’. Zo begon het artikel dat Trajectum (toen nog Trajecta) twintig jaar geleden publiceerde over de nieuwe huisstijl. Karel Berkhout, toenmalig docent redactionele vormgeving op de School voor Journalistiek (SvJ), was niet te spreken over het logo dat de kersverse Hogeschool van Utrecht introduceerde. En hij was niet de enige.

Het logo van de hogeschool bestond uit zes vingerafdrukken, die de samenkomst van alle Utrechtse hbo-instituten symboliseerden. De partijen, die toentertijd aan elkaar geknoopt werden door het ministerie van Onderwijs, verbonden hun identiteiten.

Tenminste, dat was één interpretatie. Uit rondvraag van Trajecta eind 1994 bleek dat men het HvU-logo vooral geschikt vond voor ‘Kindercircus Poepie’, ‘de vreemdelingenpolitie’ en ‘een kinderdagverblijf met weinig geld’. En misschien wel de meest zorgwekkende opmerking: ‘Dit logo is ongeschikt voor het sturen van boze brieven naar de minister’. ÉÉN PARAPLU Ondanks de kritiek ging het logo jaren mee.

Pas in 2005 lanceerde de HvU de huisstijl zoals we die nu kennen. Het woordje ‘van’ verdween uit Hogeschool van Utrecht en het logo bestaat sindsdien uit een blauwe H en een rode U. ‘De duimafdrukken in het oude logo staan symbool voor de gefuseerde scholen. Nu is het

tijd dat imago van ons af te schudden. We willen duidelijk maken dat al onze opleidingen onder één paraplu vallen’, liet de voorzitter van het college van bestuur Geri Bonhof destijds aan het AD weten.

Wordt die paraplu twintig jaar na oprichting van de HU geaccepteerd? ‘Het is goed om de huisstijl van de instelling waar je werkt te profileren, maar ik was niet heel blij met de huisstijl, toen ik op de HU kwam werken. Die vind ik vrij popi. Dat zit hem in de kleuren’, zegt lector dovenstudies Beppie van den Bogaerde. Trajectum verzamelde reacties bij lectoren van verschillende faculteiten, HU-medewerkers die veel met de buitenwereld communiceren. Conclusie: de huisstijl wordt vaak als schreeuwerig ervaren, maar het is niet meer dan normaal dat deze wordt gebruikt door het personeel.

Medewerkers worden geholpen door het zevenkoppige Team Huisstijl. ‘Wij bieden middelen waarmee HU-medewerkers de huisstijl kunnen toepassen’, zegt teamleider Mees Hermes.

Daarnaast wordt subtiel controle uitgeoefend.

‘Als we door een faculteit lopen en we zien een babyroze HU-logo, dan vragen we even waarom dat er zo uitziet en hoe we kunnen helpen’, aldus Hermes.

Conflicten over de huisstijl zijn er nauwelijks, laat Hermes weten. ‘Medewerkers willen de huisstijl soms niet toepassen omdat de boodschap daardoor in de massa verdwijnt. Dan helpen wij om de grenzen van de huisstijl op te zoeken’, zegt de teamleider.

ROBUUST Van grote weerstand lijkt geen sprake meer.

Waar docent redactionele vormgeving Karel Berkhout twintig jaar geleden het HvU-logo van zijn briefpapier knipte, is de huidige docent redactionele vormgeving Gert-Jan Peddemors positief over de huisstijl. ‘Het logo is heel robuust en degelijk. Het bevat stevige typografie. En wat ik altijd heel slim heb gevonden, is de dubbele H in het logo’, zegt de docent. ‘Een logo moet simpel zijn, zodat je het op verschillende manieren kunt gebruiken.

Groot, klein, in kleur en in zwart-wit. En dat kan’, aldus Peddemors.

Bovendien heeft Peddemors baat bij de huisstijl. ‘Als ik een foto-expositie heb, zet ik een HU-banner neer. Anders ben je van “niks”. Dan word je toch anders benaderd’, zegt de docent. Maar voelt Peddemors zich ook een échte HU-docent? ‘Als ik mij voorstel, zeg ik altijd dat ik op de SvJ werk.’

De opmerking van Peddemors zegt veel over de manier waarop veel docenten en onderzoekers aan de HU verbonden zijn. De huisstijl wordt toegepast maar als het puntje bij paaltje komt, is het niet altijd de HU waar kracht vanuit gaat. ‘Ik denk niet dat de HU mij helpt bij mijn werk. Dat gaat toch meer op persoonlijke titel’, zegt Beppie van den Bogaerde. Lector Nieuwe Energie in de Stad Ivo Opstelten onderschrijft dat. ‘Niet om arrogant te zijn, maar ik loop al een tijdje mee in deze wereld. Vooral mijn eigen naam zorgt dat ik binnenkom.’ |

UITTIPS

DI 20 EN WO 21 JANUARI BOG. / MEN. DE MENING HERZIEN Theater Kikker Het Vlaams-Nederlands collectief BOG. maakte, aan de hand van interviews met onder andere een journalist, een rechtsfilosoof en een politicus, een voorstelling over ‘de mening’. Want een mening hebben is tegenwoordig steeds gangbaarder, makkelijker en dwingender. MEN. is een aanklacht, maar ook een pleidooi.

Een onderzoek over de ruimte tussen mensen, zonder die meteen in te vullen met meningen. www.theaterkikker.nl

VR 30 JANUARI NK POETRY SLAM 2015 TivoliVredenburg Tijdens de landelijke Poëzieweek strijden de beste poetry slammers om de titel Slampion 2015, de Gouden Vink-trofee en 1000 euro. Met metaforen, beelden, taalspel en bovenal hun uitzonderlijke voordrachtskunst moeten ze de jury en het publiek ervan overtuigen dat ze de beste poëzieperformer van Nederland zijn. Slamkampioenen Ellen Deckwitz en Daan Doesborgh presenteren de avond.

En jij kan jouw favoriet naar de winst klappen, juichen en joelen! www.literatuurhuis.nl

ZO 1 FEBRUARI ANDY BURROWS TivoliVredenburg Andy Burrows kennen we tegenwoordig als singer-songwriter met piano & gitaar, maar doorgewinterde popquizzers weten dat deze muzikale Engelsman ook een succesvol drummer is. Tot 2009 zat hij bij Razorlight achter de drumkit en speelt nu in We Are Scientists. Als soloartiest trekt Burrows voor zijn nieuwe plaat Fall Together Again (2014) alle registers open en zijn de nummers vrolijk en rijk gearrangeerd. www.tivolivredenburg.nl

WINACTIE! 2x2 kaarten voor Schijn van Nonprofit Kapitalist/ Fahd Larhzaoui Soms moet je liegen om bij de mensen te kunnen zijn van wie je houdt. Maar hoelang kun je leven alsof je iemand anders bent?

Schijn is een verhaal over een jongen met Marokkaanse ouders die opgroeit in Nederland. Thuis is hij de geliefde jongste zoon en broer maar ondertussen droomt hij van mannen. Acteur Fahd Larhzaoui (‘Ik Driss de musical’) onderzoekt hoe hij zichzelf kan zijn zonder zijn familie te verliezen. Je maakt kans op kaarten voor Schijn op maandag 26 januari in RASA. Kijk voor meer informatie op www.stadsschouwburg-utrecht.nl Winnen? Check www.trajectum.hu.nl/cultuur of www.uitagendautrecht.nl

40

TRAJECTUM#5 13012015

i.s.m.

www.utrechtsuitburo.nl

Weg met de studeermantra Aan het eind van de kerstvakantie lieten twee van mijn ouderejaarsstudenten weten dat ze met de studie ophielden. Een van hen schreef: ‘De laatste weken (in feite al maanden) zit ik erg slecht in mijn vel. De afgelopen tijd heb ik veel kunnen nadenken en opeens kwam het besef dat het door de studie komt. Ik heb besloten te stoppen met studeren, volledig en per direct. Wat ik wel ga doen is nog niet helemaal duidelijk, in ieder geval werken. Het spijt me maar als ik nog langer op deze manier doorga, word ik nog ongelukkiger en dat trek ik niet.’

Zo’n briefje snijdt me door de ziel. Wat kan ik doen? Wat had ik moeten doen? En stom dat ik het niet gemerkt heb. Tot overmaat van ramp hield de student in kwestie al eens eerder met een studie op, met als gevolg dat hij minstens drie jaar van zijn jonge leven (de details ken ik niet) ‘verloren’ heeft. Hoe kan zoiets in hemelsnaam gebeuren?

Het antwoord is uiteindelijk simpel, denk ik: We vinden dat ‘iedereen’ moet studeren. De cijfers illustreren dat ook. In 1950 studeerde (of had gestudeerd) zo’n vijf procent van de bevolking. Tegenwoordig doet meer dan veertig procent wo of hbo. In 2030, zo is de verwachting, heeft meer dan de helft van de bevolking gestudeerd. Prachtig, behoor je te zeggen. Een samenleving vol dr-ussen, ing-en, bachelors, doctoren en anderen die niet langer beklemd titelloos wakker worden.

Ik ben het er volstrekt mee oneens. Toevallig ben ik zelf een studieus type, altijd geweest. Mijn kinderen zijn veel minder studieus. Lijkt me prima. Studeren is geen voorwaarde voor geluk. Ook niet voor succes. En evenmin voor goed burgerschap. Ik heb in de loop der jaren heel wat debielen ontmoet die hoogleraar waren en heel wat genieën die nauwelijks naar school waren gegaan (de meest bijzondere man die ik ooit ontmoette was een schaapherder in Zuid-Spanje, hij kon niet lezen).

Dus waarom moet iedereen studeren? Studeer niet als het niet bij je past, leer lezen, beetje rekenen, een paar andere handigheden en trek de wereld in. Hebben mensen altijd gedaan. Waarom nu niet meer? Weg met die studeermantra, hij is een loze kreet.

COLUMN CHRIS VAN DER HEIJDEN, HISTORICUS EN SCHRIJVER, DOCEERT AAN DE SCHOOL VOOR JOURNALISTIEK

13012015 TRAJECTUM#5

41

CULTUUR OP KAMERS

Wat? Le Guess Who? Een vierdaags muziekfestival in de Utrechtse binnenstad met heel veel aandacht voor jong talent en nieuwe muziek.

Wat? Studentenkamerfestival Stukafest.

Wanneer? Woensdag 4 februari 2015 van 18.00 tot 04.00 uur.

Waar? In 22 studentenkamers, centrum Utrecht.

Stukahap en Stukafeest: in EKKO. Wie? Onder andere optredens van: Emil Landman (zie foto), On Eva, Koffie, Joe Madman, NNTWEE etc.

Wat kost dat? 1 ronde kost 5,50 euro; drie rondes 12 euro; drie rondes en eindfeest: 15 euro. Alleen het eindfeest: 5,50 euro Kaartje kopen? Via de website www.stukafest.nl Meer info: facebook.com/stukafest of op twitter via @stukafestUT 42 TRAJECTUM#5 13012015

Foto: Ruben van Vliet

Vorig jaar nog gewoon bezoekster van Stukafest, dit jaar in de organisatie: Susan Verdouw werd zo enthousiast over het Studentenkamerfestival, dat ze voor de functie als pr-medewerkster ging. De kunstgeschiedenis-studente verklapt vijf handige tips over een geheel vernieuwde editie van Stukafest. | R K

TIP 1 STUKAHAP ‘We hebben dit jaar een extra evenement eraan vast geplakt: Stukahap. Dit diner vindt plaats in Ekko om 18.00 uur, voordat alle optredens beginnen. We hebben het diner samengesteld samen met een beeldend kunstenaar en singersongwriter. Hierdoor combineren we kunst en eten. Ontzettend leuk om de avond mee te beginnen en alvast de Stukafest-sfeer te proeven.’

TIP 2 GA VOOR DE INTERACTIEVE ACTS ‘Dit jaar ligt de focus op interactieve acts. We willen het publiek mee laten doen met de acts. Ook vinden we het thema “collectief bewustzijn” belangrijk. Bij een van de optredens heeft het publiek bijvoorbeeld koptelefoons op waardoor het gesproken teksten te horen krijgt. Ook komt cartoonist Argibald in een studentenkamer. Hij laat je zien hoe je het beste kunt tekenen. Zo kun je een keer iets anders doen dan je gewend bent.’

CULTUUR

TIP 3 10 MINUTEN VAN DE DOM ‘Alle locaties zijn tien minuten fietsen van de Dom. Hierdoor kun je naar meerdere optredens toe. De meeste studentenkamers in het centrum zijn bijzonder.

Vaak zitten ze in oude panden, met hoge plafonds en versieringen. Elk huis verzorgt zijn eigen drank en eten. Bier, wijn en fris kost een euro. Bewoners maken daarnaast vaak hun eigen hapjes.’

TIP 4 KOOP HET VERRASSINGSKAARTJE ‘Het zijn in totaal 22 acts. Veel mensen vinden het moeilijk om te kiezen, daarom hebben we het verrassingskaartje bedacht. Je koopt het kaartje en krijgt later pas te horen waar je naartoe gaat.

Ik weet al wat de act is en kan verklappen dat hij erg leuk wordt!’

TIP 5 AFTERPARTY ‘Als alle optredens zijn afgelopen, kan iedereen om 23.00 uur naar Ekko komen. Hier is het Stukafeest, met verschillende acts in de grote zaal en het café. Daar kun je horen hoe andere mensen het bij andere locaties hebben gehad.’

13012015 TRAJECTUM#5

43

44

TRAJECTUM#5 13012015

DRIVE SEBASTIAAN HAMELEERS OVER DUURZAAMHEID, POLITIEK EN FILOSOFIE

‘Tot 2007 was ik een nette student’ Sebastiaan Hameleers (28) is zevendejaars integrale veiligheidskunde. Hij runt een

bedrijf in groene energie om bij te dragen aan een duurzame wereld en is lobbyist bij Organisatie Duurzame Energie Nederland. | TOSCA SEL

VROEGER

NU

LATER

In debat als voorzitter van het ISO met Boris van der Ham (D66) over de invoering van het leenstelsel.

Met Organisatie Duurzame Energie onthullen we de mijlpaal van 1 Gigawatt aan zonnepanelen in Nederland.

In gesprek met Geri Bonhof voor de NOS, Radio 1.

‘Via de mavo en het mbo koos ik voor de opleiding integrale veiligheidskunde. Als mens vind ik het belangrijk dat iedereen in een veilige maatschappij kan leven, dus besloot ik me daarvoor in te zetten. Tot 2007 was ik een nette student die zich puur bezighield met zijn studie, maar na het overlijden van mijn vader realiseerde ik me dat het leven zo voorbij kan zijn. Je moet er zelf wat van maken en betrokken zijn, het leven is breder dan een snelle studie en carrière. Ik ging de opleidingscommissie in, werd gekozen als voorzitter, later als vicevoorzitter van de Hogeschoolraad en voorzitter van vereniging MUST. Toen ik in 2011 gevraagd werd om voorzitter van het Interstedelijk Studenten Overleg (ISO) te worden, greep ik die kans met beide handen aan. Ik wilde mij inzetten voor een sterk onderwijsklimaat en de langstudeerboete stoppen die met terugwerkende kracht werd ingevoerd. Dat is ons gelukkig gelukt.’

‘In het leven zijn er twee dingen die me drijven: liefde én noodzaak. Ik doe veel dingen uit liefde en omdat ze noodzakelijk zijn. In 2013 - toen ik ISO-voorzitter af was en m’n studie weer had opgepakt – was ik bij een lezing van Ruud Koornstra, duurzaamheidsexpert en oprichter van Oxxio. Toen werd mij duidelijk: het is code oranje voor de wereld.

Er moet snel iets veranderen in de manier waarop we met het milieu omgaan voordat het te laat is. Vanaf dat punt ben ik samen met een aantal vrienden Groenpand begonnen, een bedrijf dat huishoudens en bedrijven helpt om energieneutraal te worden en daarnaast energieleverancier is. We zijn in september 2013 gestart en ondertussen zijn we met zijn achten fulltime aan het werk.

Verder besteed ik één dag in de week om te lobbyen in de Tweede Kamer voor een duurzaam Nederland. Op deze manier komen mijn drijfveren, liefde voor mensen, de wereld en noodzaak, bij elkaar.’

‘Als we niets doen, is de wereld in 2036 twee graden warmer en dat heeft, wetenschappelijk bewezen, desastreuze gevolgen. Ik ben dus van plan me tot die tijd met man en macht in te zetten voor duurzaamheid. En ik zal in de tussentijd ook echt nog wel een keer afstuderen, maar waarschijnlijk niet meer aan de HU. Ik hoop ergens in de komende twee jaar ruimte te hebben om een studie filosofie te beginnen. Mocht het mij gegeven zijn, dan zou ik later de bestuurlijke overheid en democratie graag omvormen.

Want als we op deze manier doorgaan, lopen we het risico dat we als Nederland vastlopen in onze eigen complexiteit. Ik zou bijvoorbeeld graag zien dat zaken meer technocratisch opgepakt worden. Politici op portefeuilles waar ze door hun studie of werkervaring daadwerkelijk een meerwaarde creëren vanuit de inhoud. Dat gebeurt nog veel te weinig.’ |

13012015 TRAJECTUM#5

45

I.S.I.S. Lezing van Stichting I.S.I.S.: ‘Van onderwijs naar (onder)wijsheidWegwijzers voor mededogen’ Wijsheid is kennis van een andere orde. 20 januari, 20.00 uur in De Kargadoor, Oudegracht 36, Utrecht. Toegang vrij.

advertenties

KLINIEK CONTACTLENZEN Heb of wil je contactlenzen? Bij de HU-kliniek contactlenzen krijg je een deskundige aanmeting en controle voor alle soorten en korting op de aanschaf.

Bel naar: 088 – 4815 777 SNEL HEES OF EEN SCHORRE STEM? Moeilijk verstaanbaar of alles twee keer moeten zeggen?

Meld je dan aan voor een gratis logopedieonderzoek, -advies of -behandeling in de opleidingskliniek logopedie. Bel naar: 088 – 4815 777

malthastudiecoaching.nl

trajectum-maltha 141204.indd 1

KLINIEK OOGZORG Vermoeide ogen bij beeldschermwerk? Maak gebruik van de HU regeling & HU faciliteiten: GRATIS oogonderzoek & beeldschermbril via de kliniek van Oogzorg op De Uithof. Voor een afspraak, bel: tel. 088 – 4815 777

Snel je rijbewijs halen?

04-12-14 15:38

Wij hoeven je niet te overtuigen van onze kwaliteit, dat doen onze leerlingen wel: 97% van onze leerlingen beveelt ons aan.

Al meer dan 1000 reviews binnen een jaar beoordelen ons met een gemiddeld cijfer van 8,2 Schrijf je nu in voor een gratis rijtest en ga naar bruinsma.nl en ervaar het zelf en haal snel je rijbewijs! klantellnen.nl verte

DE LEUKSTE SCHOOL VAN UTRECHT

46

TRAJECTUM#5 13012015

8,2

1053 beoordelingen

Trajectum, het redactioneel onafhankelijke magazine van Hogeschool Utrecht, verschijnt elke tweede dinsdag van de maand, behalve in de vakanties.

Redactieadres Bezoekadres: Padualaan 99, kamer 3S.140, Utrecht Postadres: Postbus 8611,3503 RP Utrecht Tel: (088) 481 66 90 E-mail: trajectum@hu.nl www.trajectum.hu.nl twitter.com/trajectum facebook.com/trajectum Redactie Janny Ruardy (hoofdredacteur, (088) 481 66 92, janny.ruardy@hu.nl) Marc Janssen (eindredacteur, (088) 481 66 93, marc.janssen@hu.nl) Gerard Rutten (redacteur, (088) 481 66 94, gerard.rutten@hu.nl) Tosca Sel (redacteur, (088) 481 66 95, tosca.sel@hu.nl) Maarten Nauw (webredacteur, (088) 481 66 96, maarten.nauw@hu.nl) Nettie Peters (redactie-assistent, (088) 481 66 90, nettie.peters@hu.nl) Romy Keizerwaard (stagiaire, (088) 481 67 30) Columnisten Chris van der Heijden, Reint Jan Renes, Nina Juffermans Fotografie & beeld Kees Rutten, Merlijn Draisma Coverbeeld Merlijn Draisma Vormgeving Joyce Vanhommerig Advertenties Bureau van Vliet zandvoort@bureauvanvliet.com, tel: 023 - 571 47 45 Abonnementen e 35,– per jaargang Druk BDU, Barneveld Redactieraad Sebastiaan Hameleers, Hendrien van de Weert © Trajectum Auteursrecht voorbehouden. Het is verboden om zonder schriftelijke toestemming van de hoofdredacteur artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen.

vanaf 10 februari

VOLGENDE EDITIE STUDENTEN OVER HUN TOEKOMST, TRIATLETEN TWEELING TIM EN DAAN JACOBS EN HET CAFÉTHEATERFESTIVAL advertenties

‘De Avonden, maar dan in het nu.’– nrc.next

Ontdek jouw master aan de Universiteit Leiden

Nu al 4e druk!

PHILIP HUFF Masterdag 6 februari unileidenmasters.nl

BOEK VAN DE DODEN DE BEZIGE BIJ

Bij ons leer je de wereld kennen 13012015 TRAJECTUM#5

47

STUDENT STYLE

Omschrijf je stijl. ‘Ik hou van minimalistisch en kleuren als grijs, wit en zwart. En van kleine random dingen, zoals deze lelijke Nike-ring. Gekocht in een prullariawinkel op Texel. Ik winkel liever niet, ik koop liever online.’ Überlelijk? ‘Bont. Nepbont kan wel, als gimmick. En ik haat bruin. En die Jack & Jones-shirts die schreeuwen: ‘Ik zat zogenaamd in het volleybalteam van de universiteit in Oxford in 1974.’ Doe maar niet. Stekeltjes zijn ook lelijk. Maar ik let niet zo op anderen. Beter zo.’

Muziek? ‘Bijna alles. Bandjesmuziek.

The Kills, The Dead Weather. Popmuziek in het algemeen, behalve après-ski en Tiësto-trance. In m’n tienertijd was ik fan van Blink 182. En de Backstreet Boys natuurlijk. Hun tourshirt van 1996, doe ik nog regelmatig aan.’

Laatste concert/feest? ‘Dark Allies in Paradiso in april. Heel erg. Ik ben vooral gefocust op afstuderen. Ik was nog wel naar Miley Cyrus in de Ziggo Dome, met een vriendin. Stonden we tussen de twerkende in croptops gehulde twaalfjarigen.’

Sport? ‘Fitness, een paar keer per week. Maar verder heb ik maar één reactie op sport: LOL. Zo saai. Ik hou wel van lasergamen trouwens.’

Hoe woon je? ‘In een eigen appartement in Amsterdam, met m’n vriend en onze twee adoptiekinderen Macedonskiy en Chapaev. Katten die gevlucht zijn uit Rusland.’

Bijbaan of alleen stufi? ‘Ik ben net gestopt met mijn bijbaan, ik heb het te druk met afstuderen. Ik was campagnemanager bij een communicatiebureau.

Nu leen ik maximaal. Kom maar op met die studieschuld.’

Geloof je? ‘Nee. Ik hou me er niet mee bezig. Laat mij maar met rust.’

Welk cijfer geef je je leven nu? ‘Doe maar een 8. Als ik ben afgestudeerd een 9. En dan eens zien hoe ik aan de 10 kom.’

Wat wil je later worden? ‘Ik wil in de concepting bij een reclamebureau.

Werken in een dynamische omgeving, sprints naar deadlines. Achtung, een bureau in Amsterdam, lijkt me geweldig om voor te werken.’ | M A A RTE N NA U W | M A A RTE N.NA U W@ HU .NL

Meer Student Style? Check trajectum.hu.nl/dossier/studentstyle

HOLLY HOWARD (24, VIERDEJAARS INTERNATIONAL COMMUNICATION & MEDIA)