Trajectum 09/10 #08 by Trajectum

NR 08 | 17.12.2009 | www.trajectum.hu.nl | magazine voor Hogeschool Utrecht

(advertentie)

magazine van de Hogeschool Utrecht, verschijnt elke twee weken, behalve in de vakanties. De volgende Trajectum verschijnt donderdag 5 november, uiterste inzenddatum service-berichten en traatjes: 28 oktober voor 10.00 uur. Redactieadres Bezoekadres: Padualaan 99, kamer 3S.140, Utrecht Postadres: Postbus 8611,3503 RP Utrecht Tel: (030) 258 66 90 e-mail: trajectum@hu.nl Website: www.trajectum.hu.nl Redactie Janny Ruardy (hoofdredacteur, 258 66 92) Joyce Vanhommerig (eindredacteur, 258 66 93) Gerard Rutten (redacteur, 258 66 94) Jasmijn Masius (redacteur, 258 66 95) Maarten Nauw (webredacteur, 258 66 96) Nettie Peters (redactie-assistent, 258 66 90) Annemarijn van Osch (stagiair, 258 67 30) Trajectum TV wordt gemaakt door Pascale Veerling en Jacco Hamilton Medewerkers Ad Franzen, André Weststrate, Ype Driessen Fotograaf Kees Rutten Ontwerp Ontwerpwerk, Den Haag Opmaak Karel Oosting Advertenties Bureau van Vliet zandvoort@bureauvanvliet.com, tel: 023 - 571 47 45 fax: 023 - 571 76 80 Abonnementen € 32,50 per jaargang (of deel daarvan). Overmaken op giro 578565 van Hogeschool Utrecht, o.v.v. postadres en abonnement Trajectum Druk BDU, Barneveld Redactieraad Chris van der Heijden, Ad van Liempt, Ruud Koolen Trajectum is aangesloten bij het Hoger Onderwijs Persbureau

REdACTIoNEEL

Trajectum, het redactioneel onafhankelijke

TALK I N’ ‘ BOUT M Y GE NE RATI ON People try to put us d-down (Talkin’ ‘bout my generation) Just because we get around (Talkin’ ‘bout my generation) Things they do look awful c-c-cold (Talkin’ ‘bout my generation) I hope I die before I get old (Talkin’ ‘bout my generation) This is my generation This is my generation, baby Is dit jouw generatie? De babyboomer: overal tegen, vol idealen, en zodra je kon, ontvluchtte je het ouderlijk huis. Babyboomers lopen nu tegen hun pensioen en hebben over het algemeen goed geboerd. Of ben je van de verloren generatie? In de crisisjaren tachtig opgegroeid met grote kans op de bijstand na je studie. Dan hebben die jongeren het in de tweede helft van de jaren negentig toch een stuk makkelijker. De baantjes liggen voor het oprapen. Ze hebben geen conflicten met hun ouders en blijven zo lang mogelijk op hun zolderkamertje wonen. Deed je vroeger precies het omgekeerde van wat je ouders deden, tegenwoordig loopt de ene generatie over in de andere en gaat het meer om ideeën dan leeftijd. Dit komt ook naar voren in ons kerstnummer over generaties. Een nummer dat gemaakt is door een groep vierdejaarsstudenten van de School voor Journalistiek. Uit het aanbod van 22 studenten hebben we een selectie gemaakt van de beste artikelen: de ont wikkeling van jongerentaal, vijftigplussers die niet op cruisevakan tie willen, punker in de jaren tachtig nu keurig docent, jong en oud op de voetbalclub, een test om te checken in welke generatie je thuishoort, oude en nieuwe journalistiek bij De Gelderlander en generatieverschillen tussen docenten. Het is de eerste keer in de geschiedenis van Trajectum dat een editie tot stand komt door samenwerking met de School voor Journalistiek. Dat is bijzonder. Het was intensief de afgelopen weken, zowel voor de studenten als voor ons, maar het resultaat mag er zijn!

Janny Ruardy hoofdredacteur

1712 09 TRAJECTUM 08

het m

Zomaar een straatbeeld in Utrecht. Oud en nieuw staan hier

Misschien heeft deze voorbijganger hem net weer terug足

gebroederlijk naast elkaar geparkeerd. Links een Fiat 500

gezet. Misschien ook niet, en staat hij alleen maar even te

break, waarschijnlijk een jaar of veertig oud. Rechts een

kijken. Maar wat hij ook gedaan heeft, je ziet de twijfel.

zoge足naamde Greenwheels; een auto die je deelt met ande足

De man zal rond de dertig zijn en dat is het moment dat je

ren. Je neemt een abonnement en betaalt alleen wanneer je

echt keuzes moet gaan maken. Studententijd achter de rug

hem gebruikt. Op deze parkeerplaats haal je de auto op en

en al een paar jaar aan het werk. Tijd voor ontspanning is

zet je de auto weer terug. En zo zijn er talloze Greenwheels

er eigenlijk alleen nog in het weekend en in plaats van geld

plekken in Nederland.

lenen om leuke dingen te doen is het leuke dingen laten om je lening terug te betalen. Het begin van je carri竪re.

TRAJECTUM 08 171209

moment

De keuze tussen deze twee auto’s zou een makkelijke

Dit is het moment dat je iets voor de wereld gaat betekenen,

moeten zijn. De Greenwheels is beter voor het milieu, goed

in plaats van de wereld iets voor jou.

koper in gebruik en belastingvrij. De Fiat is inmiddels ook

Maar terwijl je in de Greenwheels naar je afspraak rijdt, je de

belastingvrij trouwens, maar om een hele andere reden.

CO2-uitstoot helpt te verminderen en het milieu een zet in

Maar het is moeilijker dan zomaar kiezen tussen een van de

de goede richting geeft, blijft het constant door je hoofd

twee auto’s. Het is een stuk afsluiten en een stuk opnieuw

spoken: zo’n oldtimer is toch eigenlijk veel leuker…

beginnen.

En dat op een druilerige dinsdagochtend in een zijstraat van

Echt beginnen nu. Gedaan met het gelanterfant, klaar met

de Amsterdamsestraatweg.

het geklooi.

Bas van Oort

1712 09 TRAJECTUM 08

t he e ijk an d . k Be g v ww l a p w .n rsl ve le o m.hu a n fi jectu Tra

Je eigen omasjaal Dat is het idee van studente communicatiemanagement Meander Hendrikse. Studenten kopen wol en oma’s pakken de breipennen weer uit het vet. Waarom? Als oma voor je breit, heeft ze vaker contact en is minder eenzaam. Meander en een medestudent willen zo veel mogelijk studenten aan oma’s koppelen. Ze kregen het idee door de cursus Create your World van Studium Generale. Of het project een succes gaat worden is afwachten. De twee studenten zijn in overleg met het Rode Kruis voor de omacontacten.’ (AvO) Zie ook www.omamaakt studenthip.hyves.nl

TRAJECTUM 08 171209

Maarten Das in de prijzen Journalistiekstudent en dichter Maarten Das is één van de winnaars van de lite ratuurbeurs C.C.S Crone Stipendia. Dit zijn beurzen die de gemeente Utrecht elke twee jaar aan begin nende auteurs beschikbaar stelt. ‘Das smeedt zijn ge dichten vol klank en ritme tot miniaturen van taal’, zegt de jury. De student wil met het geld (2500 euro) een geïllustreerd boek schrijven over het leven van Franciscus van Assisi. Ook schijfster Wiegertje postma en dichter Alexis de Roode vielen in de prijzen, die 1 december werden uit gereikt. (AvO)

Borrelhapjes, bier en bon Satéstokjes, sushi, broodjes zalm, taartjes, biertjes en wijntjes. Veel medewerkers van de HU deden zich maandag 14 december tegoed aan de jaarlijkse kerstborrel bij V&D. Na afloop kon de ontvangen cadeaupas in de winkel worden verzilverd.

FOTO: J AN WIL LEM GR OE N

Th e Su rs : De ju ry ov er ec ht ie ts t ur be ‘H ie r ge .’ he t po di um bi jz on de rs op

Het juryrapport over The Surs: ‘De Bosschenaren hebben een totaal eigen stijl. Ze durven prachtige stiltemomenten aan en de gewaagde samenzang zorgt op andere momenten juist voor stuwing in de liedjes. Hier gebeurt echt iets bijzonders op het podium. De zanger staat als een koning op het podium.’ primer ging er terecht met de publieksprijs vandoor, meent de jury. De band is ‘beweeglijk, energiek en speelt buitengewoon strak’. In de categorie singersongwriter werd Katrien Snoeys de win naar. ‘Grappig, ontwapenend, brutaal: steengoed’, concludeerde de jury. ‘Haar liedjes lijken wel scènes uit een film.’ De publieks prijs ging hier naar Sela Ford. Ze combineert een geweldige stem met een overtuigende podiumpresentatie, meent de jury. Het was de zesde keer dat de HU popprijs werd georganiseerd. Op 9 en 10 december vonden de twee afleveren plaats in pop podium EKKO. Minstens een lid van de goep moet student of medewerker zijn aan de hogeschool. De jury bestond uit zange res Signe Tollefsen, producent Frank Los en organisator van Make More Music: Alex van Heeswijk. (GR) Meer op www.popprijs.com

FO T O : AME L MACK AAY

The Surs winnaar HU popprijs Primer wint publieksprijs

Het budget was berekend op 47,5 miljoen maar inmiddels is duidelijk dat er 52,7 miljoen nodig is: een overschrijding van 5,2 miljoen. Dat blijkt uit de voortgangsnotitie over de nieuwbouw HU Amersfoort, die het college van bestuur naar de centrale medezeggenschaps-

Ov-chipkaart vertraagd De invoering van de nieu we ovchipkaart voor stu denten loopt minstens een maand vertraging op. Toch zijn studenten daar niet de dupe van. Ook wie op 1 januari nog geen kaart heeft, zal worden geholpen. Als alle studenten hun nieuwe ov-chipkaart vóór 1 januari activeren, dreigt het systeem overbelast te raken. Daarom is de invoeringsperiode verlengd. Studenten kunnen hun kaart tussen 16 december en eind januari activeren bij een van de duizend oplaadpunten in het land. Daarbij geldt een alfabetische volgorde op achternaam. Wie op 1 januari nog niet aan de beurt is geweest, kan de kaart tijdelijk als ‘zichtkaart’ gebruiken. Studenten die de kaart nog moeten aanvragen en hem pas

De oorzaken van overschrijding zijn onvoorziene hogere rente voor de grond, onverwachte inflatiekosten van de aannemer, een duurder inbouwpakket (installaties, tussenwanden) en hogere uitgaven voor projectmanagement (architecten en advocaten). De ingebruikname stond aanvankelijk gepland op september 2009 maar is uitgesteld tot medio 2010. (GR)

Uitleg over nieuwe stek Domstad

na 1 januari zullen ontvangen, mogen van de vervoersbedrijven reizen op vertoon van hun aanvraagformulier. Daarbij moeten ze kunnen aantonen of ze voor een week- of een weekendkaart hebben gekozen, zegt een woordvoerder. (HOP) Meer informatie: www.studentenreisbewijs.nl

Siegeltje spiegeltje… Nee, niet HUstudente Leonie van Essen. Zij werd derde in de Mooiste Stu dente van het Jaarverkie zing. De studente hborech ten zegt in dagblad De Stentor dat ze blij is dat ze niet gewonnen heeft. Want dit brengt veel verplichtin gen met zich mee. ‘Die tijd kan ik goed gebruiken bij het afronden van mijn scrip tie, want ik ben door de ver kiezing achter geraakt.’ (AvO)

Vertegenwoordigers van Hogeschool Utrecht en Hogeschool Domstad kregen op 9 december een rondleiding in het nieuwe gebouw van HU Amersfoort. Die dag ondertekenden de bestu ren van de instellingen een intentieverklaring tot fusie. Het feite lijk besluit wordt in april 2010 genomen. Domstad verhuist daar na naar Amersfoort. (GR)

FILMPJE

De kosten van de nieuw bouw van HU Amersfoort vallen ruim vijf miljoen euro hoger uit dan be groot.

F OT O: JA N WI LLE M GR OE N

Bouw HU Amersfoort duurder

raad (CMR) heeft gestuurd. De benodigde extra vijf miljoen kan voor de helft komen uit het budget ‘meerjaren huisvestingsbegroting’. Een half miljoen wordt gedekt door de schadevergoeding die projectontwikkelaar Burgfonds heeft betaald vanwege een vertraging van de bouw. Voor twee miljoen moet nog dekking worden gevonden.

ek je we ilmp e f Elk uw tum e c i e n n aj ee p Tr line o on

Kijk op www.trajectum.hu.nl

D E Z E WE E K : Bij een BIJZONDERE EDITIE van Trajectum hoort een bijzonder filmpje. De makers van het kerstnummer vertellen over hun artikel.

1712 09 TRAJECTUM 08

De hbo-master dovenstudies/ leraar Nederlandse gebaren taal is positief beoordeeld. Alle zes onderzochte hoofd onderdelen, zoals het onder wijsprogramma en perso neel, ontvangen een positief oordeel van de NederlandsVlaamse Accreditatieorgani satie (NVAO). Het subonder deel materiële oorzieningen scoort excellent. Het onderzoekpanel is on der de indruk van de facili teiten voor doven en slecht horenden in het gebouw. Ook krijgt de opleiding een pluim voor het talenpracti cum dat gezien de Interna

Opheffen Ublad leidt tot geschil De universiteitsraad van de Universiteit Utrecht legt het besluit om het Ublad af te schaffen voor aan de geschillencommis sie. De raad adviseert negatief over het besluit van het college van bestuur de papieren univer siteitskrant met ingang van januari 2010 te stoppen. Max Patelski, studentraadslid en woordvoerder van de actiegroep Redhetublad, kondigde tijdens de vergadering op 14 december aan het hogerop te gaan zoeken bij de landelijke geschillencommissie. ‘Wij gaan ervan uit dat dit een opschortende werking heeft.’ Collegevoorzitter Yvonne van Rooy zei ‘niet aangenaam verrast’ te zijn. Zij vindt het een

TRAJECTUM 08 171209

tionale belangstelling voor op loopt. Het rendement is het enige subonderdeel dat een onvoldoende krijgt. Rick van Dijk, directeur van het Instituut voor Gebaren, Taal & Dovenstudies, noemt het oordeel van de accreditatie organisatie ‘een opsteker’. De master bestaat sinds 1997 en is bedoeld voor dove en horende professio nals binnen de dovenwereld, zoals docenten, logopedis ten, taalkundigen, (ortho) pedagogen en psychologen. De tweejarige deeltijdoplei ding is de enige in Neder land. (GR)

‘grote stap’ die alleen in ‘extreme gevallen’ genomen wordt. ‘Daarmee wordt op de conclusies vooruit gelopen.’ Een woordvoerster van de geschillencommissie zegt dat een procedure het gewraakte besluit niet opschort. Tijdens de vergadering overhandigde Patelski voorzitter Van Rooy een petitie tot behoud van het Ublad. Zo’n vierduizend personen tekenden de steunbetuiging. De collegevoorzitter benadrukte dat het niet de bedoeling is om het Ublad op te heffen of de onafhankelijkheid van de redactie aan te tasten. Omdat de papieren uitgave steeds minder wordt gelezen wil het college met een digitale versie medewerkers en studenten beter bereiken. (GR)

Zetels studentenfracties schuiven De verkiezingen schudt de verhouding bij de studentengeleding bin nen de centrale mede zeggenschapsraad (CMR) behoorlijk op. Studentenfractie USVBO zakt van 5 naar 2 zetels. Concurrent MUST ziet het aantal stijgen van 5 naar 7. De nieuwe lijst HU4you krijgt 1 zetel. Bij de personeelsgeleding in de CMR is de nieuwe samenstelling na de verkiezingen minder drastisch veranderd. De fractie AOb/ AbvaKabo verliest 1 zetel en komt op 4. Dit ten gunste van de Lijst Ondersteunend Personeel: de nieuweling verwerft 1 plaats. Het personeel van HU 2000+ blijft stabiel op 5 zetels. De verkiezingen telden dit jaar de hoogste opkomst ooit. In totaal bracht 11 procent van studenten en medewerkers een stem uit. Bij de studenten deed bijna 8 procent aan de verkiezingen mee; bij de medewerkers 46 procent. De verkiezingen van de CMR, faculteitsraden en (gemeenschappelijke) opleidingscommissies vonden plaats van 26 november tot en met 2 december. Bij een deel van de raden en commissies hoefde niet gestemd te worden omdat er evenveel of minder kandidaten waren dan er zetels beschikbaar zijn. (GR) De volledige uitslag en opkomst is te vinden op de interne HU-site www.verkiezingen.hu.nl

POST

‘Opsteker’ voor dovenstudies

Beste Ad, Ik hoop dat je jouw opleiding een warm hart toedraagt, dat je jezelf kunt verplaatsen in de omgeving rondom de opleiding zoals het een goed hbo-professional betaamt. Ik hoop dan ook oprecht dat het verhaal over de ‘operatie vijfpuntsvak’ (Trajectum nummer 6) sarcastisch is opgesteld. Het onderwijs is namelijk sterk aan het veranderen. Studenten worden veeleisender, vragen meer flexibiliteit. Alleen al op dit ogenblik wil volgens diverse onderzoeken gemiddeld 10% van de huidige studenten één of meerdere vakken buiten de reguliere opleiding volgen. Ik had – als techniekstudent – graag vakken gevolgd bij jouw opleiding, zodat ik mij beter had kunnen ontwikkelen en mij breder had kunnen oriënteren op de beroepspraktijk. En wat is er nu leuker dat intrinsiek gemotiveerde studenten jouw vak gaan volgen? Operatie vijfpuntsvak is onderdeel van een veel groter geheel: operatie flexibilisering. Eindelijk een project waardoor we echt meerwaarde kunnen gaan bieden als Hogeschool, waarbij we studenten de hoogste kwaliteit onderwijs kunnen gaan bieden als ze dat willen, meer ruimte voor persoonlijke verdieping kunnen geven, maar

Kristian Spek Fractievoorzitter CMR-fractie MUST

Beste Ad, Met veel genoegen lees ik altijd je column. Wat je schrijft over ouder wordende docenten is natuurlijk helemaal waar. Ik ben onlangs 60 geworden, maar strompel nog steeds vitaal door de HU gebouwen. Schrijf ook eens een verhaal (als tegenwicht) over de slappe verwende jonge generatie. Hierbij wat suggesties: • om 8.00 ’s ochtends afspreken met een jongere collega lukt zelden: er moet met kids heen en weer worden gezeuld, het was weekend, het regent

of de zon schijnt • een A4’tje (notitie) in een avond in elkaar zetten: als het al lukt is het niet te lezen, nauwelijks opbouw, geen kop en/ of staart, vol met taal- en spel fouten, en o ja de spellingscontrole deed het niet, enz. • er moet voortdurend worden gerookt, en natuurlijk koffie drinken (van die smerige automaatkoffie, smaak hebben ze ook al niet) • en dat onder het genot van al die leuke verhalen over de kinderen (ik heb kids van 14 en 15, maar dat hou ik geheim) • op de trappen lopen ze te sjokken, maar liever blijven ze in grote getale voor de lift wachten (en dan weer die verhalen over niets) • en dan (heel erg) al die mails met verwijzingen naar sites waar je foto’s kunt bekijken van vakanties en motortochten • en de mail in het algemeen: veel gewouwel, geklets en waar gaat het eigenlijk over • en ook de jonge managers: hebben nooit tijd, kunnen geen prioriteiten stellen, vergaderen (kletsen) de hele dag, richting geven ho maar Tenslotte: ik vind het nog steeds een voorrecht om met al die jonge lui op deze hogeschool te werken, maar gezeur over ouderen slaat nergens op: laten ze naar hun eigen kijken.

De AOW gaat naar 67 en toen ik het hoorde sprong ik een gat in de lucht. Als 54-jarige zit ik aan de goede kant van de 55 en ik mag nu door tot mijn 66e verjaardag. Ik heb het vaak gezien in het onderwijs: vitale zestigplussers, die prima functioneren, worden met zachte hand in de VUT geduwd. Docenten in het hbo zouden gemakkelijk tot hun zeventigste mee kunnen; op universiteiten mogen hoogleraren immers al jarenlang tot hun zeventigste doorgaan! Toch klagen enkele collega’s van mij over te veel taken, hoge werkdruk en ongemotiveerde studenten. Hoe is het mogelijk in het walhalla dat hoger onderwijs heet. In het vmbo vechten docenten dagelijks om overeind te blijven en hebben een grote opvoedkundige taak. Daar zijn onderwijsjaren tropenjaren en leiden regelmatig tot burnout, depressie en onderwijsblues. In deze kelder van het onderwijs mag je van een zwaar beroep spreken. Opvallend is dat docenten niet oud worden; regelmatig ontvang ik bericht dat ex-collega’s enkele jaren na uittreding uit het onderwijs ook uitgetreden zijn uit het aardse bestaan. Onlangs was ik op een reünie van mijn middelbare school en het was schokkend om te horen hoe weinig van mijn toenmalige docenten nog in leven zijn. Bovendien dateerden zij uit een tijd dat het middelbare onderwijs een ontspanningsoord was voor docenten. ‘Gezag was gezag’ en als je uit een les werd verwijderd, dan had je direct een extra vakantieweek. Daarnaast kreeg je een pak op je lazer van je ouders, want ‘als jij eruit gestuurd was, dan zul je het er wel naar gemaakt hebben’.

Ad Franzen is docent op de HU

bovenal: keuzevrijheid. Keuzevrijheid in docent (dan krijgt de beste docent echt meerwaarde), studielast (volg zoveel als je zelf wilt) en roosterindeling (herinner je de klachten nog?). En voor de docent; gemotiveerde studenten, want ze hebben niet alleen voor de opleiding, maar specifiek voor jouw vak gekozen! Flexibilisering vraagt standaardisering. De afspraak over vakken van 5EC is daar een onderdeel van. Hoe beter je dat doet (niet alleen vakken plakken) hoe leuker het voor de student wordt. En makkelijker, want één tentamen nakijken is toch eenvoudiger dan twee of drie, nietwaar?

COLUMN

Zwaar beroep?

Het is voor docenten jarenlang te gemakkelijk geweest om voortijdig het onderwijs te verlaten. Vijfentwintig jaren geleden, toen ik in het middelbare onderwijs zat, ging mijn collega van 58 jaar stoppen. Ik heb een rechtszaak tegen hem aangespannen bij zijn afscheid, want hij mankeerde helemaal niets en ik vond het een enorme kapitaalvernietiging voor de school dat hij zo vroeg stopte. Het was bovendien erg vervelend dat ik zijn vijfde klas voor Wiskunde II moest overnemen, omdat ik me voor één jaar helemaal in dat afgeschafte vak moest verdiepen…

Ad Franzen

Met vriendelijke groet, Guus Adriaanse Huisvesting SBV

1712 09 TRAJECTUM 08

Taal

Doekoe, chillen of joffel: het klinkt menig student bekend in de oren.

Of je nu afkomstig bent van generatie X, Y of Einstein. Maar die jongerenÂ taal bestaat nog niet zo lang. Taalwatcher en schrijver Wim DaniĂŤls bestudeert de ontwikkelingen en veranderingen van jongerentaal. Hij schreef Vet!, een boek over jongerentaal tussen vroeger en nu.

TRAJECTUM 08 171209

INTERVIEW

DOOR ANNE HAK

lwatcher

1712 09 TRAJECTUM 08

Jongerentaal door de jaren heen: 1920 1930 1940 1950 1960

1970 1980 1990

bakvissen, jolig, zalig, fuifnummer, zielig mieters verdomd verdomd, mieters hippisch, blits, birdie, chick, cool, freak, blitskikker, graftak, stoot, weetjewel jeweetwel, te gek, maf, tsjik gaaf, chillen, aso, buma, ordi, saggo, dombo, triest, wreed auf wieder schnitzel, eindeloos, beugelbekkie, noncha, bekken, headbangen

‘Doch hoe het ook zij, aan zijne appeltjes zullen we ons niet ziek eten’, zegt Dik Trom het beroemde personage van Johan Kieviet. De veelgelezen jeugdserie verscheen voor het eerst in 1898. Dik Trom, dan zestien jaar klinkt als een oude man. Jongerentaal bestond nog niet. Kinderen gingen direct na de lagere school aan het werk en traden meteen de volwassen wereld binnen. Het duurde nog vele jaren voor je echt kon spreken van jongerentaal. ‘Jongeren bestonden voor 1900 eigenlijk niet. Natuurlijk waren er wel jonge mensen, maar die gingen meteen werken. Er bestond nauwelijks middelbaar onderwijs, alleen een lagere school’, zegt Wim Daniëls. ‘Gevolg was dat jongeren elkaar nauwelijks ontmoetten en dat platform heb je voor taal nodig. Vanaf de jaren vijftig kwam jongerentaal echt in opmars door het generatieconflict. Via taal werd de generatiekloof uitgedrukt. Pas bij de verlenging van de leerplicht in de jaren zestig ontwikkelden jongeren een eigen jargon. Dit veranderde weer toen er subculturen onder jongeren ontstonden zoals rock ’n rollers of jazzliefhebbers, en taal gebruikt werd om je te onderscheiden.

Wanneer ontstaan de subculturen? ‘Vanaf 1980 zie je een explosie aan opkomende muziekstijlen en daardoor ontstaan subculturen. Taal verandert mee met deze bewegingen, net als kleding. Taal is van dit drietal het minst snel in opkomst gekomen.’ Hoe komt het dat taal nu sneller verandert? ‘Ja, maar vroeger hadden we ook te maken met grenzen, waardoor je minder kans hebt op taalverandering. Als je bijvoorbeeld in een dorp woonde, bleef je daar wonen en trouwde je met iemand uit je kring. Taal verandert dan minder snel. Daarnaast hebben andere culturen en technologische ontwikkelingen invloed op taal. Sinds 1952 is er televisie in Nederland. Dit heeft natuurlijk ook enorme invloed gehad. Er zijn in deze tijd meer prikkels en uitdagingen. Maar ook meer groepen waarbij je kunt aansluiten. Dit zorgt voor een platform. Taal ontwikkelt zich in rap tempo en kent vele vertakkingen, zoals msn- en sms-taal. Straattaal is gekoppeld aan hip hop en wordt niet alleen gesproken door hangjongeren, maar ook door studenten. Jongerentaal is een taalcocktail van verschillende talen, stijlen en gevolg van technologische ontwikkelingen.’

‘Wanneer een woord door een grote groep gebruikt wordt kun je het als jongerentaal afschrijven’

TRAJECTUM 08 171209

Leg eens uit? ‘Door de komst van nieuwe culturen, kent jongerentaal veel buitenlandse taalinvloeden zoals Surinaams, Marokkaans en Engels. Bijvoorbeeld ‘doekoe’, dat voortkomt uit het Surinaams. Engels is de belangrijkste leidraad, omdat deze taal terugkomt in muziek en films. Jongerentaal moet je niet zien als een volwaardige taal. Het verschil zit hem vooral in andere woorden of in de spelling, zoals het woord ‘even’ dat vervangen wordt door ‘ff’. Hier zie je de technologische vooruitgang in terug.’ Hoe ontstaan woorden? ‘Veel nieuwe woorden worden afgeleid van hip hopteksten. Daarin zit veel creativiteit woordgebruik of deze teksten zorgen ervoor dat een woord een comeback maakt. Vaak zijn het idolen die dit bewerkstelligen, maar dat hoeft niet het geval te zijn. Trendzetters op scholen bijvoorbeeld pikken woorden op en volgelingen nemen ze over. Als iemand het nieuwe woord in een artikel gebruikt, en het gedrukt staat, kan Van Dale het overnemen. Belangrijk is dat een woord terecht komt in een mainstream. En dit gaat via internet snel. Er zijn voorbeelden uit het verleden van een radiostation uit Vlaanderen dat het woord ‘lulleriken’ in het woordenboek probeerde te krijgen. Daarvan is het niet gekomen, maar succes hebben ze wel gehad.’

(Oude) studentenwoorden: Druipen zakken voor een tentamen Het afleggen zich bezatten of voortijdig stoppen met een studie Muzenzoon student philisterisch burgerlijk Kast studentenkamer Sjekplantage behaarde borstkast ploert scheldwoord voor niet studenten Slaplippen zuipen Convocatie studentenvereniging Collegehengst studenten die altijd naar college gaan Barren kroegen bezoeken Bijklussen structureel vreemdgaan

Taal verloedert, zeggen taalpuristen? ‘Er bestaan twee vooroordelen over taal. Dat taal verloedert en dat het grof is. Dat is zo’n misvatting. Taal verandert nu eenmaal. Mensen kijken niet over hun eigen generatie heen. Als ze dat zouden doen, zien ze dat hun eigen taalgebruik in de jaren ook enorm is veranderd. Sommige generaties zijn heel kortzichtig, want ze zitten vast in wat ze zelf geleerd hebben. Als jongeren in deze tijd geen invloed op taal hadden, was er wel iets anders dat taal veranderde.’

Wanneer wordt jongerentaal volwassentaal? ‘Wanneer een woord door een grote groep algemeen gebruikt wordt, of zelfs wordt opgenomen in de Van Dale kun je het als jongerentaal afschrijven. Maar uiteindelijk vinden jongeren altijd iets nieuws. Neem het woord cool. Dit wordt tegenwoordig door iedereen gebruikt. Jongeren willen zich blijven onderscheiden, dus wordt hier vet cool van gemaakt.’ Kun je nog een voorspelling doen? ‘Dialecten zullen minder worden gesproken, omdat er geen grenzen meer zijn. Jammer? Je kunt vechten tegen de bierkaai, maar taalverandering hoort eenmaal bij deze tijd. In het verleden heb ik het boek Puubs2000 geschreven. Daarin voorspel ik opkomst van populaire woorden. Maar er kwam maar weinig van deze voorspellingen uit, terwijl ik maar een jaar vooruit keek.’ 

CV Wim Daniëls is taalkundige en columnist bij het VARA radioprogramma Spijkers met Koppen. Daarnaast levert hij een bijdrage aan het radioprogramma Klare Taal van de Wereldomroep. Hij heeft meer dan veertig boeken geschreven, waar onder Vet!, een boek over jongerentaal.

1712 09 TRAJECTUM 08

K N U P D

’ NOT

TRAJECTUM 08 171209

K D A E D

’S

Ze waren te herkennen aan hun leren jacks, gekleurde hanenkammen

en een veelvoud aan lichaamspiercings: de punkers. Rebels waren ze,

anarchistisch. De muziek was rauw, geboren in de garage. ‘Het ging om vernieuwing.’ Voor Trajectum ging Nick Boers op zoek naar punkers op de hogeschool

DOOR NICK BOERS

1712 09 TRAJECTUM 08

Gerry

Docent pedagogiek Gerry Nouwens (53) ontdekt punkrock tijdens een vakantie in Engeland. Ze is rond de 21, ‘een late punker’ naar eigen zeggen, en haar leeftijdgenoten luisteren alleen muziek uit de jaren zestig. ‘Voor hen was er niks beters gemaakt na die tijd. Punk was vernieuwend, niet zo burgerlijk. Het idee was: er is meer dan The Stones en The Beatles.’ Midden jaren zeventig komt punk op in New York en Londen. Daar ontwikkelen zich gelijktijdig twee punkboegbeelden: The Ramones (in Amerika) en Sex Pistols (Engeland). De leden van The Ramones zijn uniform in de stijl van The Beatles. Ze dragen zwarte leren jasjes en hebben hun haar lang. De Sex Pistols zijn meer individualistisch ingesteld, hebben geverfd haar en piercings.

Docent pedagogiek Sandra Knopper (41) is vijftien als ze in aanraking komt met punk. Ze gaat elke zaterdag naar uitgaansplek d’Olde Skoele in Hattem om bandjes te horen spelen. Ze is ‘helemaal weg’ van onder andere Siouxsie and the Banshees. ‘Ik was toen het uitgaan aan het ontdekken en kwam via vrienden in aanraking met punk. Zij kochten de platen en ik nam daar cassettebandjes van op.’ De muziek is jong, chaotisch, snel, radicaal en shockerend. Zingen is ook schreeuwen. Bands spreken zich uit over maatschappelijke onderwerpen als drugs en de strijd tussen klassen en rassen. In God Save The Queen vergelijken de Pistols de Engelse monarchie met een fascistisch regime. Oproer alom. Over de hele wereld worden nieuwe punkbandjes geboren.

Punk wordt geboren in de garage. Al in de vroege jaren zestig komen bandjes daar samen om minimalistische rock ’n roll ten gehore te brengen. Sociale onvrede baart agressieve teksten, een gitaar wordt door de mangel van de versterking gehaald.

Gerafelde truien

TRAJECTUM 08 171209

Een punker herken je destijds meteen. ‘Het moest vooral niet te netjes of te gelikt’, vertelt Knopper. ‘Het liefst droeg ik de oude gerafelde trui van mijn vader. Ik had alle

kleuren haar. Mijn vader noemde me pleeborstel vanwege mijn kapsel, maar mijn ouders lieten me wel experimenteren met kleding en haarstijl.’ Ze spuit haar fiets paars en prikt gaatjes in haar oren. ‘De straf was dat ze ontstoken raakten.’ Haar leeftijdgenoten begeven zich ook op het politieke terrein. De kraakbeweging komt op en punkers spreken zich uit. Hun standpunten zijn overwegend anarchistisch of extreemlinks, ze doen actief mee aan protestacties en rellen. Ze verzetten zich tegen de commercialisering van muziek en brengen hun muziek in eigen beheer uit. Ze leven naar de teksten van hun favoriete bands. Knopper vind je die dagen veelal in de lokale Plato, waar ze platen luistert. The Clash, de Sex Pistols, The Jesus and Mary Chain en Echo and the Bunnymen. Ze koopt de cassettes van de jonge, onbekende bandjes die in de d’Olde Skoele speelden. Hoe ze invulling wil geven aan haar leven weet ze nog niet, alleen dat ze ‘iets met mensen’ wil doen, ‘iets creatiefs’. Iets bur-

Sandra

gerlijks als lesgeven in ieder geval niet. Wanneer ze gaat studeren, legt ze het punkuiterlijk naast zich neer. ‘Als postbode kon je je nog wel zo kleden, maar bij een stage met kinderen ging dat niet. Dat trok aandacht en je wilde de kinderen niet laten schrikken.’ Ondertussen was ook het rebelse er bij haar wel een beetje van af. Na veel omwegen komt Knopper terecht bij pedagogiek. De bandjes van haar favoriete artiesten, die in de auto nog wel eens beluisterd worden, zijn weggegooid bij de laatste verhuizing. Maar toch is de punk er niet helemaal uit. ‘Nee, niet meer in het uiterlijk, maar het is gevoel is er nog; een kritische houding. Het is nog steeds leuk om te zien als studenten zich onderscheiden, als ze van het al bewandelde pad afgaan.’

Punk nu In de jaren negentig maakt punkrock een comeback, maar in een iets andere vorm. Punk wordt toch nog mainstream en krijgt een gelikt uiterlijk. The Offspring wordt in die tijd immens populair. De bekende band

Green Day timmert al 22 jaar aan de weg. ‘Die bands zijn wel leuk, het is punk in een nieuw jasje’, zegt Nouwens. De hanenkammen verdwijnen deels, maar punkers blijven kleurrijk. De leren jasjes worden vervangen door losse stropdasjes. Een nieuwe subbeweging, ‘emo’, komt op, waarin er de nadruk wordt gelegd op gevoelens. Alternatief is inmiddels standaard. Aan de maatschappelijke betrokkenheid van de echte punker is in ieder geval niets afgedaan, ze zijn vaak te vinden in de voorhoede van protestacties. Knopper heeft in de jaren na punk haar muzieksmaak wat aangepast. ‘Die is een stuk milder. Ik luister nu veel jazz, maar ook Elvis Costello, James Morrison.’ Een tijd was ze groot fan van Manu Chao, Frans-Latijnse folk met een rockrandje. ‘Ik kom nog maar weinig met punk in aanraking.’ The Dandy Warhols, garage rock, spreekt haar wel aan, maar haar grootste bron van punkmuziek is inmiddels weggevallen. ‘Daar had je het vroeger met je vrienden over, maar het gaat nu niet meer over punk.’

Kritische houding Gerry Nouwens oogt nog punk, met oorringetjes en oranjepaars gekleurd haar. ‘Dat heb ik, denk ik, aan die tijd over gehouden. Ik had geen hanenkam, maar als ik in die tijd op de middelbare school had gezeten, dan had ik er zeker één gehad’, vertelt ze. Hoewel ze zich niet meer afzet tegen de gevestigde orde, probeert ze vernieuwend te blijven. Voor Nouwens betekent punk ook de weg naar andere muziekgenres, artiesten die geïnspireerd worden door de punkbeweging. Ze is een groot fan van bands uit de jaren tachtig, zoals Joy Division, maar ook hedendaagse muziek volgt ze op de voet. ‘Nu luister ik, onder andere, de Editors en de Arctic Monkeys. Ik kan studenten daar altijd mee verrassen als ik vertel dat ik naar een concert van hen ben geweest. Je vindt mij niet achter de geraniums.’ Maar Top 40 muziek, daar waagt ze zich niet aan. ‘Ik kan niet de top 10 van dit moment noemen. Op het introkamp van de opleiding werd er om me gelachen. Toen vroeg ik tijdens een quiz wie Nick en Simon waren.’ 

1712 09 TRAJECTUM 08

Voor alle leeftijden!

‘Ik behoor tot de generatie van betrokken mensen, bij de positief ingestelde creatievelingen’, stelt paul Linders (56), docent aan het Instituut voor Communicatie van de HU en manager van adviesbureau Scompany. ‘Waarom’, vraagt Linders zich hardop af, ‘krijg ik nu ik vijftigplus ben opeens informatiefolders over cruises, die ik niet kreeg toen ik 47 was?!’ Met verontwaardiging in zijn stem vervolgt hij: ‘Ze denken zeker dat ik nu geld en tijd heb om zo’n reis te maken, ze nemen aan dat ik in dat patroon pas. Maar het is toch niet logisch om daarvoor naar mijn leeftijd te kijken? De adverteerders moeten juist kijken naar het type vakantie dat bij mij past. Als ik elke zomer de Himalaya beklim, ben ik géén potentiële opvarende van zo’n cruiseschip.’

Mensen moeten niet alleen ingedeeld worden op basis van leeftijd, vindt Linders. ‘Er zijn eigenlijk twee generatie-indelingen: de eerste is op basis van demografische elementen als leeftijd en woonplaats’, legt hij uit. ‘Deze elementen zijn niet ‘onwaar’, maar er is een nieuwe, tweede indeling die gemaakt wordt op basis van mentaliteit, geloof, bezieling, inspiratie, wereldbeeld…’ Producten kunnen daarom meer ‘losgekoppeld’ worden van een leeftijdscategorie. ‘Afgezien natuurlijk van een aantal producten die echt horen bij een bepaalde leeftijd, zoals een kinderboek.’

TRAJECTUM 08 171209

Generatiegrenzen vervagen. Fairtrade producten zijn voor jong en oud. Ook een rollator heeft niets met leeftijd te maken, ze moeten hem alleen wat hipper maken. DOOR ALINE VAN VEEN

Wel moet je producten differentiëren, legt Linders uit. ‘Voor jonge mensen maak je een iPod die plat is en in de broekzak past, voor oudere mannen maak je dezelfde iPod breder, zodat hij beter in de zak van een pak past. Maar het gedachtegoed achter deze producten verandert niet.’ De oude indeling is horizontaal, laag op laag. De ‘verticale generatie’ is volgens hem gebaseerd op een bepaald gedachtegoed. Daarin worden mensen benaderd op basis van ideeën en gedachten. Als voorbeeld noemt Linders de FairTrade-generatie. ‘FairTrade koffie is koffie met eerlijkheid. Men-

sen van alle leeftijden houden daarvan. De Bodyshop doet dat ook goed. Als je in een van die winkels loopt, zie je alle leeftijden; klanten die ongeacht hun leeftijd houden van het concept van de Bodyshop.’ Dat het loskoppelen van producten en leeftijd tamelijk eenvoudig is, illustreert Linders met het volgende voorbeeld: ‘Een rollator heeft niets met leeftijd te maken. Het ding biedt een oplossing aan mensen die niet goed kunnen lopen, dat kan ook komen door een ongeluk of een handicap op jonge leeftijd. Het is logisch dat onder bejaarden een hoger percentage er één nodig heeft, maar als op reclamefoto’s steeds een bejaarde staat, blijft die rollator een bejaardending! En dat is onzin. Maak ‘m modern, plaats er een MP3-speler in of een tas met een vakje voor condooms. Waarom zou er voor jonge mensen een heel nieuw instrument moeten worden uitgevonden?’

In die woorden kan creatief directeur Cees Dingler (36) van marketingbureau YoungWorks, dat zich richt op jongeren tussen tien en vijfentwintig jaar, zich ook vinden. ‘Wij worden ingeschakeld om een speciale groep te bereiken’, vertelt hij. ‘Bepaalde bedrijven geloven dat jongeren op een andere manier benaderd moeten worden. Toch blijkt dat wat wij voor jongeren maken, eigenlijk voor iedereen toepasselijk is. Als wij iets bedenken voor jongeren beginnen we met een schone lei. We bedenken iets nieuws en vaak blijkt wat we bedacht hebben het hele merk als het ware te verjongen.’ Linders is het voorbeeld van zelf niet gecategoriseerd wil worden in de leeftijd ‘fit for cruises’. ‘Als ik fit ben vind ik het heerlijk vind om mensen tegen te komen van allerlei leeftijden en blijf ik lekker werken? Dat kan ook parttime. Waarom zou ik geen ambitie meer hebben na mijn 65ste? Man, onder 23-jarigen ken ik een hoop inspiratieloze bejaarden!’

richten op één groep. Een goed idee blijft een goed idee, daarvoor is iedereen ontvankelijk.’

In de nieuwe campagne van KPN ‘Generatie KPN’ worden alle leeftijdsgroepen vertegenwoordigd: grootouders oriënteren zich met mobiel internet op een goed restaurant, succesvolle carrièrevrouwen sms’en tijdens vergaderingen en verstoppertje-spelende kinderen worden uit de bosjes gebeld en op die manier snel gevonden. ‘Iedereen, ongeacht de leeftijd, maakt op zijn eigen manier gebruik van de mogelijkheden die KPN biedt,’ beaamt Elizabeth Rozendaal van KPN. ‘Jongeren sms’en wellicht meer en ouderen bellen vaker met de thuistelefoon. De campagne gaat niet over één generatie, maar juist de verzameling van generaties maakt ‘Generatie KPN’,’ vertelt Rozendaal. KPN kreeg de afgelopen tijd veel positieve reacties op de nieuwe campagnes. ‘Zowel op de herkenbare Nederlandse situaties in de reclames, als op de term Generatie KPN.’ 

Niet alles is terug te voeren op leeftijd, maar veel ook wèl, signaleert Dingler: ‘Ik zie het zo: generaties hebben een soort vaste waarde. Ik denk dat elke leeftijdsgroep bepaalde behoeftes kent. Een vijftienjarige denkt meer aan seks dan een vijftigjarige en in de pubertijd zijn veel mensen onzeker. Daarnaast blijven mensen een kind van hun tijd’, vervolgt hij. ‘Je groeit op in een bepaald gezin in een bepaalde tijd, dit vormt je, Maar generaties worden steeds ruimer. Ik geloof ook niet dat marketing zich moet

1712 09 TRAJECTUM 08

Martin

BIEFSTUK &

Rob

pieter

Kees

Rik

Henk

Thielemans

Koen

Lucas

Tussen het stadion en de velden van sportgrootmachten FC Utrecht en Kampong ligt een van de kleinste voetbalclubs van Utrecht: Domstad Majella. Bij de zondagafdeling spelen alleen studenten, terwijl de club bestuurd wordt door zestigplussers. Een wonderlijke combinatie die goed blijkt te werken. 20

TRAJECTUM 08 171209

Walter

GEZELLIGHEID Jasper

Michiel

Ernst

DOOR BAS VAN OORT

Bas

Lowie

Zondag 22 november begint niet goed voor Domstad Majella. Scherpenzeel-thuis staat op het programma, maar daar is het bestuur nog niet mee bezig. Er is ingebroken. Alweer. Voorzitters Thijs de Waal (68) en Rob Zorn (71) zien de eerste selectiespelers binnendruppelen en leiden ze uitgebreid rond langs alles dat vernield is: het

patrick

Tom

Thijs

Jerry

keukenraam, de koeling, bijna alle deuren en het alarm. De schade wordt geschat op zo’n drieduizend euro. Het is de vierde inbraak in korte tijd. Dat betekent naast schade, ook gedoe met de verzekering. De premie van de glasverzekering is al flink gestegen. Misschien wordt de club er nu uitgezet, ‘de verzekering is ook niet gek natuurlijk.’

WRAAK ACTI E ‘Ze moeten ons hebben’, zegt voorzitter De Waal. Met ‘ze’ bedoelt hij een paar oud-spelers van de club. ‘Die zijn hier met ruzie weggegaan. Maar dat mogen we eigenlijk niet zeggen want bewijzen kun je het niet.’ Hij schetst meteen de problemen waar de club een paar jaar geleden mee te maken had. ‘Spelers scholden op de scheids-

1712 09 TRAJECTUM 08

rechter’, zegt Zorn. De Waal: ‘Ze waren erg agressief.’ ‘Zorn: ‘Of ze klommen achter de bar om de muziek harder te zetten.’ De Waal: ‘Geen leuke jongens’. Nu spelen er wel leuke jongens bij de club, vinden ze. Inmiddels bestaat de zondagafdeling uit drie teams, die voornamelijk bevolkt worden door studenten. Tweeënhalf jaar geleden meldde het eerste team zich aan. Een groep studievrienden kwam over van studentensportvereniging Odysseus. Voornaamste reden: de lage contributie. Maar ook niet onbelangrijk: gezelligheid, betrokkenheid van het bestuur en het is minder ver fietsen. Odysseus ligt bijna in De Bilt. ballen vissen Een jaar later volgde het huidige eerste elftal. Wederom een vriendenteam, maar afkomstig van Hercules. ‘Zeg maar sportfabriek Hercules’, zegt Casper Starreveld (22), speler van het eerste elftal. ‘Ze hebben daar voetbal, cricket, tennis en veel meer. Wij waren het achtste elftal van de zondagafdeling. Sta je zondagochtend om tien uur op een bijveldje ballen uit de sloot te vissen.’

TRAJECTUM 08 171209

‘Dat is wel een grappig verhaal trouwens.’ Teamgenoot Tom van Beek (24) komt erbij staan en begint wat te lachen. ‘We speelden een potje tegen een nietszeggende tegenstander, zoals dat gaat als je een achtste elftal bent. Wij speelden niet best en zij waren niet de meest hoogopgeleiden, zal ik maar zeggen. Er verdwenen al wat ballen de sloot in en bij het zoveelste oponthoud knoopte onze keeper maar een praatje aan met hun spits. Keeper: ‘pff, het lijkt wel alsof er een enorme ballenmagneet in de sloot ligt.’ Spits: ‘Dat kan niet man, die ballen zijn toch niet van ijzer.’ Ta ppie of flessie Toenmalig aanvoerder Lucas Lenselink (22) was een van de initiatiefnemers om te verhuizen naar Domstad en heeft daar geen moment spijt van. ‘We speelden al een keer tegen Domstad en voelden ons hier meer thuis dan bij onze eigen club. Neem de kantine. Hier ziet het er uit als een gezellig bruin café in plaats van een modern jongerencentrum. Als je een biertje bestelt vragen ze: ‘moe je ‘n tappie of een flessie jochie?’ En als je even geen geld hebt schrijven ze het op en betaal je later.’

Die goede verhalen bezorgden Domstad afgelopen zomer een derde zondag elftal. Weer een vriendenteam. Voor voorzitters Rob en Thijs is deze nieuwe lijn binnen de club een bewuste keuze. En dat terwijl ze allebei al meer dan vijfenveertig jaar lid zijn van de club. Eerst als spelers van Domstad, toen nog gevestigd in TuindorpOost, later als bestuurders, en na de fusie met Majella als voorzittersduo. Over de huidige leden: ‘Nette jongens, respect voor elkaar en voor de tegenstander. Gewoon zoals het hoort.’ Ook de spelers hebben het bestuur hoog zitten. Tom: ‘Het bestuur komt elke wedstrijd kijken, ook de uitwedstrijden. Dan staat er in ieder geval nog iemand langs de lijn. Soms lunchen ze met elkaar voor een wedstrijd. Lucas: ‘Dan zijn er broodjes en soep en dat vindt iedereen lekker en gezellig.’ Casper heeft daar nog wel wat aan toe te voegen. ‘Ze kunnen zo oprecht genieten als we winnen. Dan zijn ze echt een stukje gelukkiger. Ook al is het maar 6e klasse. Ze hebben alles voor de club over en dan kun je het op het veld niet maken om er niet vol voor te gaan.’ D e biefstukregel De activiteiten die georganiseerd worden spreken de spelers ook aan. Zoals een teamweekend in Zeeland of een borrelavond op de club. En er trad een keer na de wedstrijd een zanger op in de kantine. Lucas: ‘Het bestuur had Ton de Wit geregeld.’

Tom: ‘Dat is een Utrechtse volkszanger.’ Lucas: ‘Die kwam een speciaal geschreven clublied voor ons zingen.’ Waar vind je steeds gezelligheid, hier bij Domstad. Een voetbalclub uit Utereg, dat is Domstad. Tom: ‘Stond op een gegeven moment de hele club arm in arm dat lied te zingen.’ Lucas: ‘En daarna met Rob en Thijs in de polonaise.’ Tom: ‘Zijn daar eigenlijk foto’s van?’ Ook introduceerde het bestuur vorig seizoen samen met een paar leden van de kaartclub de ‘biefstukregel’. Bij het halen van acht punten krijgt het eerste elftal op zondagmiddag na de wedstrijd biefstuk. En bij zeventien punten weer. ‘Dat is goed voor de motivatie en dan eten die studenten ook nog eens goed’, was de redenering erachter. Er werden achttien punten gehaald en dus kregen de spelers twee keer biefstuk. Ook dit jaar geldt de biefstukregel. Als het team zestien punten haalt krijgen ze weer een lekker stuk vlees. Deze zondag wint Domstad met 1-0 thuis. Rob: ‘Ik heb liever dat wij winnen dan dat FC Utrecht wint.’ Thijs: ‘Ik zie liever dat FC Utrecht wint. Want bij verlies zitten wij weer met de rotzooi van die hooligans.’ Voor de spelers is de grens van zestien punten nu binnen bereik. ‘Volgende week biefstukwedstrijd.’ 

CoLUMN

A L I N E VA N V E E N

Vriendjescontest

Duizend euro. HUstudente Leonie van Essen heeft het bijna in de pocket. Wat moet ze er nog voor doen? Even de finale van de Beau ty and Brainscontest op studenten.nl winnen. piece of cake nu fo to’s van in bikini gehulde finalistes op de website verklappen dat het in ieder geval niet om brains te doen is. Leonie strijdt dus om de mooiste studente van het jaar te zijn. Het is natuurlijk een ver dienste, mooi zijn. Niet iedereen wordt ermee geboren, maar wat geeft dat. Om het onderwerp van de wedstrijd is het me nog niet eens te doen. Wel om wie bepaalt of de Apeldoornse de mooiste is. Dat zijn wij, namelijk: een lekenjury die de ballen verstand heeft van schoonheid en bovendien aan de hand van foto’s en een profielver haal moet beslissen wie Miss 2009 wordt. Leonietje noemt zich am bitieus en zegt een sterke wil te hebben. Mijn sympathie wordt al opgewekt, nog één goede wens voor wereldvrede en mijn stem krijgt ze zeker… Elke dag, want zo vaak mag ik stemmen. Een tijdje terug kreeg ik doorstuurmailtjes over de verkiezing van de VNjongerenvertegenwoordiger 2009. Niet van finalisten, maar van hun vrienden, of erger, kennissen. Voor drie verschillende stu denten kreeg ik aanbevelingsmails, afgesloten met woorden als ‘stem op X, ze is zo’n tof wijf’ en ‘stem op Y, hij heeft het verdiend’. Waar is de tijd dat er een capabele jury was en de winnaar werd gelauwerd op basis van competenties? Dat kwaliteit boven een grote, stemmende achterban ging? Zou Leonie straks, als ze wint, echt geloven dat ze de mooiste is? Terwijl een medestudent gewoon een dagje vanaf verschillende schoolcomputers heeft gestemd? Wat al die wedstrijden van tegen woordig nog inhouden is me een raadsel. Zijn het niet allemaal vari anten van de grote netwerk en hyvesvriendjesmatch? Als dat zo is, prima, maar noem het beestje dan bij de naam! Overigens heb ik nog goed nieuws voor arme studentes. Om dui zend euro te verdienen hoef je niet slim te zijn; aanmelden voor de Beauty & Brainscontest 2010 kan nu al. plaats een hitsige foto en regel een zooitje stemmende vrienden en wie weet schrijf ik vol gend jaar een stukje over jou.

1712 09 TRAJECTUM 08

E T o R dE G z I U Q E I T A R E N GE Ben jij geboren in de

juiste generatie?

DOOR ANNE KROON

Je kent ze wel. Jongeren die niets moeten hebben van mobieltjes en gruwen van computers. Ze spelen liever gitaar en hebben niet eens Hyves. Of wat dacht je van je opa, die er ineens op los twittert?

‘Jo dude, lang niet gesprkn, alless flex hiero.’ Vreemde vogels zijn het. Zijn we wel in het juiste tijdperk geboren? Iedere generatie heeft zo z’n typering. Voel jij je als een vis in het water tussen je leeftijdgenoten? Of ben je op het verkeerde tijdstip geboren? Doe de test en kom er achter in welke generatie je thuishoort. Misschien kun je beter vrienden gaan maken in het bejaardenhuis. Kies steeds het antwoord dat het beste bij je past.

A Ik ben niet zo bezig met materiële zaken. Mijn aankopen deel ik graag met anderen. B Noem mij gerust een shop-a-holic. Winkelen vind ik geweldig! Ik shop merkbewust en het liefst zo vaak mogelijk. C Producten moeten nut hebben en duurzaam zijn. Kwaliteit is erg belangrijk. D Ik ben niet vies van geld, ik koop wat ik nodig heb. Ik laat me echter niet leiden door merken en reclame. Ik kies producten die ik zelf wil hebben.

1  2

Mijn levensmotto is… A B C D

Hoe ga jij om met geld?

Is dit alles? Liefde en vrede Zelfontplooiing en solidariteit Hard werken en tevredenheid

TRAJECTUM 08 171209

Stel, jouw werkgever besluit je te korten op je uren. Wat doe je?

A Ik doe wat me wordt opgedragen. Ik ga het conflict liever uit de weg B Ik probeer een praktische oplossing te verzinnen. C Ik ga eens met de beste man praten. Ik kan goed problemen oplossen, we komen er vast samen uit. D Ik laat potverdorie niet zomaar mijn rechten afpakken! Vanavond nog sta ik met spandoeken voor z’n deur.

Hoe denk jij over seks?

Hoe bepaal jij je politieke standpunt?

A Ik en mijn partner doen het rustig aan. Stiekem zoenen achterin de bioscoop is toch ook al reuze spannend? We hebben alle tijd, we blijven toch samen. B Over seks ben ik heel open, ik praat er gemakkelijk over. Ik heb meerdere sekspartners gehad, maar ik duik alleen met iemand onder de dekens als ik ook echt iets voor hem/haar voel. Een keertje vreemdgaan is geen wereldramp. C Seks puur voor de seks, dat is echt mijn ding. D Hoewel ik al vroeg begon met experimenteren, denk ik serieus na over seks. Seks en liefde zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Het liefst zou ik een vaste partner willen. Vreemdgaan is een absolute no-go.

A Ik geloof niet in politiek, het werkt toch niet. B Ik kijk vooral naar de verschillen tussen rechts en links. C Ik stem hetzelfde als mijn ouders. D Ik richt me op de standpunten van verschillende politici. Ik laat me niet inpalmen door praatjesmakers, ik wil een leider met verstand van zaken en een langetermijnvisie.

Beste uitvinding ooit: iPhone Wasmachine Kleuren-tv Bromfiets

Meeste groen: stille generatie Meeste rood: babyboom generatie Meeste zwart: verloren generatie Meeste paars: Einstein generatie

1 2 3 4 5 6 7 8 9

A A A A A A A A A

B B B B B B B B B

C C C C C C C C C

Sleutel

D D D D D D D D D

A B C D

Welke muziek vind je het leukst? A Ik heb niet echt een voorkeur. Mijn iPod staat bomvol verschillende muziekgenres. B The Rambles, Doris Day C Abba, Madonna D Beatles, Rolling Stones

5 Welke media gebruik je?

Welke omschrijving past het best bij je?

A Smsâ&#x20AC;&#x2122;en, surfen, chatten, ik doe het allemaal. Hyves vind ik ook wel geinig, maar wat is dat twitteren nu precies? B Ik ben een echte boekenwurm. Heerlijk, â&#x20AC;&#x2122;s avonds vroeg naar bed met een goed boek. Ik lees ook opiniebladen en natuurlijk de krant. C Als er een mobieltje afgaat, kun je er donder op zeggen dat het de mijne is. Ik kan me geen leven meer voorstellen zonder mijn spiksplinternieuwe iPhone. Ik snap niet waarom mensen nog met studieboeken rondzuilen. Hallo! Nooit van e-books gehoord? D Je maakt mij blij met een avondje heerlijk buizen. Ik gebruik internet om mijn e-mail te checken, maar daar blijft het ook wel bij.

A B C D

Conservatief en verantwoord Serieus en optimistisch Neerslachtig en individualistisch Opstandig en idealistisch

1712 09 TRAJECTUM 08

STILLE GENERATIE

GENERATIE BABYBOOM

(geboren tussen 1930 -1940)

(geboren tussen 1945 -1955)

Hard werken, niet zeuren en zuinigheid

Seks, drugs and rock ‘n roll

Jij voelt je het meest thuis tussen de harde werkers van de Stille Generatie. Zij staan bekend om hun doorzettingsvermogen en tevredenheid. De leden van deze generatie overleefden de misère van de Tweede Wereldoorlog en werkten zich te pletter tijdens de wederopbouw. In de naoorlogse jaren gaven ze de economie een boost en zetten Nederland terug op de kaart. Deze generatie kreeg heel wat voor haar kiezen, maar droeg haar lot zonder klagen. Onlusten werden niet uitgesproken, vandaar ook hun naam Stille Generatie. In de naoorlogse jaren werd de Stille Generatie beloont voor haar doorzettingsvermogen. De magere jaren waren voorbij, een nieuwe tijd brak aan. Dat betekende echter niet dat het geld over de balk gesmeten kon worden. Alle extra’s verdwenen in de spaarpot, voor later.

Jij voelt je het meest op je gemak in een bloemetjestrui, met in de ene hand een jointje en in de andere hand een spandoek. Echte wereldverbeteraars waren het, die babyboomers. Zij zouden hun ouders eens laten zien hoe het allemaal anders kan. Ze sprongen in de bres voor de arme kinderen in Afrika en protesteerden tegen milieuvervuiling. De seksuele revolutie, de studentenprotesten en de emancipatiestrijd waren hun verdiensten. Het was de eerst generatie die brulde om rechten in plaats van enkel plichten. Vrede voor iedereen stond bovenaan hun verlanglijstje. De rebellen choqueerden hun ouders keer op keer. Ze lieten hun haren groeien, gooiden hun stropdas weg en droegen – zelfs op zondag – spijkerbroeken. De zondaars! De prachtige idealen van de babyboomers waren echter maar van korte duur.

TRAJECTUM 08 171209

Later is nu. De oudjes genieten van hun pensioen in het exotische zuiden, of trekken met een camper door Amerika. Na een leven lang hard werken is het nu tijd voor plezier. A C H T ER GR O N D grote gezinnen, moeder werkte niet KA R A KT ER preuts, conservatief, beleefd I D O L EN Marilyn Monroe, Paulus de Boskabouter WO O R D EN epistel, in facto M ED I A Hoorspellen op de radio, boeken en kranten (geen tv) M U S T H AV E’ S auto, wasmachine en centrifuge B ER O EMD E GEN ER AT I EGEN O T E N Dustin Hoffman, Bob Dylan, Queen Elizabeth 2

Nadat de babyboomers de dertig passeerden, werden de baarden afgeschoren, de jointjes uitgedrukt en gingen ze op zoek naar een serieuze baan. Die kregen ze. Zonder moeite werkten ze zich op naar de hoogste segmenten van de arbeidsmarkt. Van de woeste dwarskop met wereldse plannen bleef niet veel over. ACH TE RGROND kneuterige gezinscultuur, strakke verdeling vader en moeder. Op zaterdag naar school en op zondag baden in een teiltje. K ARAK TE R individueel gericht, gaat conflicten niet uit de weg. M UST H AVE puch, geitenwollensokken en de volledige platencollectie van The Beatles. WOORD E N nozems en provo’s I D OLE N Bob Dylan, The Beatles, J.F Kennedy MEDIA Swiebertje, Dappere Dodo, The Thunderbirds BE K E ND E GE NE RATI E GEN GE N OT EN Oprah Winfrey, Bill Gates, Prince Charles.

R G E d R E N E G

VERLOREN GENERATIE

GENERATIE EINSTEIN

(geboren tussen 1960 -1985)

(geboren tussen 1985 - nu)

Is dit alles?

Twitter, iPods en zelfontplooiing

Jij hoort thuis tussen de doemdenkers van de verloren generatie. Deze generatie groeide op in de duistere jaren tachtig. Het waren de jaren van de Koude Oorlog, de economische depressie, Aids, polarisatie tussen rechts en links en opkomend consumentisme. De idealen van de babyboomers hadden plaatsgemaakt voor kopen, kopen en nog eens kopen. De Verloren Generatie kon enkel hongerig toekijken, want geld hadden ze niet. Er was amper werk voor de jongeren van deze generatie; na hun studietijd zaten ze jaren achtereen met de handen in de haren. Dag rooskleurige toekomst, hallo werkloosheid. Er zat niet veel anders op dan woest uitgaan, naar zwarte muziek luisteren en veel zuipen en blowen. Gelukkig verging het hen in de jaren die volgden een stuk beter. Ze vonden een baan en maakten er het beste van.

‘Niet lullen maar poetsen’ werd hun motto; de schouders eronder. Het zweverige geneuzel van hun ouders vonden ze maar niets. Inmiddels zwaaien ze de scepter in hoge sectoren van het bedrijfsleven. Vooral de dames van deze generatie blijken een stuk minder verloren dan hun moeders; daar waar de Dolle Mina’s ondanks hun idealen toch voor de opvoeding opdraaiden, combineert de ‘verloren’ carrièrevrouw haar werk prima met de kids. A C H T ER GR O N D oppervlakkige consumptie maatschappij KA R A KT ER nuchter, pragmatisch, niet autoritair M U S T H AV E magnetron, kleuren-tv, loloballen en elastieken WO O R D EN kakkers, punkers, dijkers, drop-out’s I D O L EN Madonna, Michael Jackson, Abba, Wham M ED I A Grease, Top 40, Frits Spits B EKEN D E GEN ER AT I EGEN O T EN Princes Diana, Tom Cruise, Eddie Murphy

Waarschijnlijk ben jij geboren met een muis in je hand en kon je eerder sms’en dan lopen. Generation Einstein, dat ben jij. En daar mag je trots op zijn, want het gros van de wetenschappers heeft torenhoge verwachtingen van jou en je generatiegenoten. Deze generatie is communicatief vaardig, sociaal, onafhankelijk, serieus en optimistisch. Applaus! Generatie Einstein staat ook wel bekend als de internetgeneratie. Met het grootste gemak vinden de jongeren van tegenwoordig hun weg in het informatiedoolhof. Ze kunnen effectief selecteren en werken doelgericht. Maar onze digiqueens en digi-kings houden zich niet enkel bezig met pixes en megabites. Ze zijn betrokken bij de mensheid en willen weten wat er gebeurt in de wereld.

E T o R z I U Q E I T A R

In de liefde zijn de Einsteiners conservatiever dan hun ouders. Ze vinden dat liefde en seks onlosmakelijk verbonden zijn en dromen van een vaste partner en een liefdesbaby. Vreemdgaan is een absolute no-go. Generatie Einstein heeft een hoop verwachtingen waar te maken. Of ze dat gaat lukken, zal blijken in de toekomst. ACH TE RGROND informatiemaatschappij K ARAK TE R positief, sociaal, serieus M UST H AVE iPhone, mini-laptop, wii WOORD E N Twitter, swaffelen I D OLE N Barack Obama, Beyonce, Brad Pitt. MEDIA GTST, Facebook, radio 538, Friends BE K E ND E GE NE RATI E GE NO T EN Rihanna, Prince Harry, Miles Cyrus, Olsen twins

1712 09 TRAJECTUM 08

Op de Nijmeegse stadsredactie van de grootste regionale krant van Nederland, dagblad De Gelderlander zie je het direct: veel grijs. De meeste journalisten die er werken zijn de veertig ruim gepasseerd. Jonkies zijn vooral de stagiaires van journalistiekopleidingen. Nijmegen neemt hiermee geen unieke positie in. Op vele redacties voert grijs de boventoon. Een gesprek over de toekomst van de regionale journalistiek.

GRIJS EN 28

TRAJECTUM 08 171209

D oor N iek V erhoeven

DE GELDERLANDER is stageverlener voor veel studenten van de hogeschool. En een helpende hand van aankomend journalisten kan de krant goed gebrui ken, want het dagblad moest in de af gelopen periode voor de vierde keer in tien jaar flink bezuinigen. Vijftien journa listen moesten hun heil elders zoeken. Journalist John van Oppen (58) werkt al bijna veertig jaar bij het dagblad en Danitscha Pas (23) loopt er stage. Voor haar begint het werk net.

Is er verschil tussen jong en oud in de journalistiek? Van Oppen: ‘Naar mijn overtuiging marginaal. Als het er al is, dan zit het in de maatschappelijke ontwikkelingen van de laatste dertig jaar. We zijn met z'n allen materialistischer, individualistischer, sneller en eigenwijzer geworden. Jongeren zijn nadrukkelijker exponent van de nieuwe tijd en deze eigenschappen zie je bij hen sterker terug dan bij ouderen. Maar dit is niet meer dan een generalisatie. Uitzonderingen bevestigen de regel, gelukkig.’ Pas: ‘Wij zijn egoïstischer, individueler, maar vaak ook creatiever dan mensen uit de leeftijdsgroep van John. Alle genoemde kenmerken staan in verband met de opkomst van televisie, internet, gamecomputers, en dergelijke: moderne trekjes dus.’

GROEN

Sterft de ouderwetse nieuwsjournalist uit? Van Oppen: ‘Pas uit als de voorlaatste mens gestorven is. Bovendien nemen vraag en aanbod naar snel nieuws de laatste jaren enorm toe door de komst van nieuwe media als internet en sms. Maar tegelijkertijd is daar sprake van jatwerk, plagiaat en amateurisme. Berichten worden klakkeloos gekopieerd, vaak zonder check of bronvermelding. Naast de vakkundige nieuwsjournalist, heb je nu ook de gewone burger die zijn ervaringen via e-mail rondstuurt, vaak compleet met foto. Daardoor weet de nieuwsconsument niet meer wie hij kan geloven. We zitten in een overgangsfase, straks zal blijken welke media echt betrouwbaar zijn. En die overleven. Pas: ‘Mensen willen op de hoogte blijven van dingen die gebeuren, ook in de toekomst. Nieuwsjournalisten moeten daarop inspelen.’

O P de stadsredactie

1712 09 TRAJECTUM 08

Heeft De Gelderlander nog toekomst? Van Oppen: ‘Ja. De vraag naar betrouwbare media zal blijven. Ze veranderen alleen van vorm.’ Pas: ‘Nee. De krant verliest het van snellere media als radio, televisie en internet en zal daarom, zeker bij de jongere generatie, overbodig worden. Waarom zou je betalen voor het nieuws, terwijl je het gratis van internet haalt en op televisie ziet? Vergeet de gratis kranten ook niet. De Gelderlander heeft te weinig identiteit om het in de toekomst van andere grote kranten te winnen. Je moet in deze tijd met iets extra's komen, wil je je publiek houden en nieuwe lezers aantrekken. Dit doet De Gelderlander niet. Of misschien ook wel: het streeknieuws. Maar dat staat vervolgens gratis op de site.’

‘De vraag naar betrouwbare media zal blijven. Ze veranderen alleen van vorm’

De generatiekloof in de journalistiek? Van Oppen: ‘Absoluut. Ik studeerde eind jaren zestig, begin jaren zeventig. Toen zijn stelselmatig bressen geslagen in de ivoren torens van waaruit instituties meenden te

Wat zijn de minpunten van jullie generatie? Van Oppen: ‘Mijn generatie is volstrekt blind voor de onrustbarende ontwikkelingen in het medialandschap sinds pakweg 1995. Redacties zijn te lang op grote voet blijven leven en hebben te laat onderkend dat dagbladen in grote problemen zouden komen als er geen revolutionaire veranderingen zouden plaatsvinden in de bedrijfsvoering. Redacties hebben te lang gehecht aan hun zelfstandigheid, terwijl samenwerking zowel financieel als inhoudelijk voordeel kon opleveren. Pas: ‘Het is vooral een individualistische generatie, die als gevolg van al die technische hoogstandjes, minder hoeft samen te werken. En natuurlijk door communicatiemiddelen als Hyves, Skype, MySpace. We zijn gehaast, hebben weinig tijd voor vrienden en familie en geen ruimte voor het onverwachte.’ Wat kunen jullie van elkaar leren? Van Oppen: ‘Ik weet niet goed wat de jonge generatie boeit en waar deze mee bezig is. Welke communicatievormen gebruiken ze en wat geniet hun voorkeur, dat weet ik niet. Dat kun je leren door met elkaar te praten.’ Pas: ‘John weet voor wie hij schrijft en is doelgericht. Ik geloof dat ik wel kan schrijven, maar het moet me aangereikt worden. Ik vind het moeilijk zelf met suggesties te komen.’

’Het komt aan op zelfstandigheid, maar ook op creativiteit. Dat is de kwaliteit van mijn generatie’

TRAJECTUM 08 171209

kunnen doen wat goed was voor het volk, zonder enige vorm van tegenspraak te dulden. Vergeleken met toen zijn sectoren als politiek, gezondheidszorg, onderwijs en wetenschap transparanter geworden. Dat is de collectieve verdienste van de generatie journalisten uit die tijd. Die dwong tot openheid door achterkamertjespolitiek aan de schandpaal te nagelen.’ Pas: ‘Zeker. Het komt aan op zelfstandigheid, maar ook op creativiteit. En dat is de kwaliteit van mijn generatie. Ik ben opgegroeid met nieuwe (media)technologieën en ben daar vrij handig mee. Dat is tegenwoordig toch wel een pre.’

John, je bent docent geweest op de School voor Journalistiek in Tilburg. Wat zou je studenten journalistiek vandaag de dag meegeven als ze op stage gaan? Van Oppen: ‘Doe niet slaafs wat je werkgever je vraagt. Ken je maatschappelijke verantwoordelijkheden. En wees kritisch. Ook hoop ik dat studenten niet meedoen aan de taalverloedering. Die begint in Hilversum. Een auto knalt niet tegen een boom, een huis vliegt niet in de fik, een fietser gaat niet op zijn bek en een boot slaat niet te pletter.’ 

CoLUMN

LINDE ARTS

Egotrippers

Voortplanting. Dat is eigenlijk het eerste waar ik aan denk bij het woord generatie. Een manier om ervoor te zorgen dat je niet de laat ste bent in je familie. Op zich klinkt dat heel nobel. Je laat de wereld toch niet achter voordat jij je taak als vrouw zijnde hebt volbracht? Dus, hup... Ga ervoor en zorg dat je van kind moeder wordt, en van moeder oma. Dat moet die vriendin van mij ook gedacht hebben toen ze een paar maanden geleden de liefde bedreef zonder condoom, met resultaat. Drieëntwintig is ze! Twintig plus drie! Ja, je zult wel denken, zo jong is dat nou toch ook weer niet? Nee, misschien heb je gelijk, maar ik ben eenentwintig. En dat betekent dat ook ik in de meest vruchtbare periode van mijn leven zit en wie weet binnenkort rondloop met een kind in mijn buik. Dat zou een ramp zijn. Ik heb namelijk geen moedergevoel. ‘Wat ego istisch! Een intelligente, hoogopgeleide vrouw heeft bijna de plicht zich voort te planten’, is de algemene opvatting in dit land. En mocht er een God bestaan, heeft ‘ie je daarvoor op de wereld gezet! Anatomisch gezien lijkt het heel vanzelfsprekend, we zijn gemaakt om kinderen te krijgen. Die brede heupen zijn er niet voor niets en ook die twee bobbels schijnen na een zwangerschap nuttig te zijn. Toch trek ik het in twijfel. De katholieke kerk zal niet achter me staan, maar ik vind het nogal egoïstisch om jezelf voort te planten. Weet je wat er in de Van Dale staat achter het woord voortplanten? Je ver menigvuldigen, je vermeerderen. Dat klinkt een stuk minder nobel. Dat klinkt alsof je meer mensen zoals jij op de wereld wilt gaan zet ten. Behoorlijk arrogant als je het mij vraagt. Want ga eens na, is er iemand in je omgeving waarvan je denkt: ‘Goh, leuk mens, doe er daar nog maar één van’. Volgens mij niet. Ik heb fijne vriendinnen, maar ze hebben allemaal wel wat. De één is snel op haar tenen getrapt, de ander betrekt alles op zichzelf. X praat con stant over hoe dik ze is en Y weet altijd alles beter. En hun vriendjes hebben natuurlijk ook allemaal wat, dat maakt het dubbel zo erg. Nee, doe mij maar mét condoom, zonder resultaat. Want moeders… het zijn eigenlijk egotrippers.

1712 09 TRAJECTUM 08

Aljan de Boer

Aljan de Boer (24) studeerde commerci ële economie aan de HU en werd daarna docent aan dezelfde faculteit. Hij volgt de masteropleiding Entrepreneurship & New Business Venturing aan de Erasmus Universiteit. Daarnaast is hij eigenaar van marketingbureau New Pulse. >

Mark – strak in het pak – Nutzel (43), geeft al twintig jaar les op de faculteit Economie en Management. Aljan – laaghangende broek – de Boer (24) pas drie jaar. Verschillen deze docenten alleen in leeftijd of ook in denkbeelden over lesgeven, regels en studenten?

Over sms, liefdesrelaties en outfit

TRAJECTUM 08 171209

D oor C laudia A ldenkamp

Mark Nutzel

Mark Nutzel (43) studeerde aan de heao in Utrecht, en economie aan de Erasmus Universiteit. Sinds 1989 is docent marke ting en sales. Vanaf z’n 23ste heeft hij een eigen marketingadviesbureau. >

goed niet komen. Als ze dan toch zitten te slapen, krijgen ze een berisping of iets dergelijks. Ik nagel ze niet aan de schandpaal of zo.’

Student met kater in de les De Boer: ‘Ik vind het niet erg. Het is al een compliment dat een student er is, want ik hanteer geen aanwezigheidsplicht. Ik kan er wel om lachen en vraag misschien of ‘ie nog gescoord heeft’.’ Nutzel: ‘Gezelligheid hoort bij het studentenleven, dat begrijp ik goed. En studeren natuurlijk ook. Daarom vind ik het al indrukwekkend als ze aanwezig zijn. Speciaal voor de les je bed uit komen toont karakter en discipline. Maar als ze door een kater slecht presteren, bij een presentatie die al weken gepland is, dan krijgen ze dat te horen.’ Deadlines De Boer: ‘Ik raad studenten altijd aan om de data in de cursuswijzer te volgen, maar als ze zich niet aan de tussentijdse deadlines houden, is het ook prima. Als het maar ingeleverd wordt. Het is hier geen legerbasis. Bovendien, in het bedrijfsleven kun je ook niet altijd op tijd zijn.’ Nutzel: ‘Over het algemeen vind ik dat planning deel van het leerproces is. Als ik een specifieke deadline stel dan staat die ook vast. Als studenten die niet halen, volgt er cijfervermindering of beoordeel ik niet.’ Regels in de klas De Boer: ‘Heb ik niet echt, maar muziek luisteren of de hele tijd naar je telefoon staren vind ik asociaal. Heb ik liever dat je naar buiten staart. Ik geef niet snel straf, maar ik improviseer soms als iemand te laat komt. Moet ‘ie een dansje doen, koffie halen of een mop vertellen. Ik heb ooit eens een student drie minuten in de hoek gezet.’ Nutzel: ‘Ik heb een duidelijke regel. Ik doe niet aan aanwezigheidsplicht dus als je komt, dan doe je mee. Anders kun je net zo

Les geven of les krijgen De Boer: ‘Les geven. Het klink misschien arrogant, maar ik vind mezelf wel goed. Mijn manier van lesgeven is gebaseerd op wat ik zelf ook leuk vond toen ik nog student was. Toen ik net begon schreef ik alles op het bord met stift. Nu werk ik veel met filmpjes en plaatjes. Powerpoint is voor mij een must, het maakt de lessen leuker en houdt studenten beter bij de les.‘ Nutzel: ‘Les geven. Dat is altijd al zo geweest. Eigenlijk ook al toen ik student was, want ik hield van presentaties geven. Ik doe het nog altijd met veel plezier. Negen van de tien keer kom ik met meer energie de les uit, dan dat ik erin ging. Ik ben geen fan van Powerpointpresentaties, omdat dit naar mijn mening vaak leidt tot standaardisering.’ Student zijn De Boer: ‘Ik was net als elke andere student. Soms vond ik de lessen leuk, inspirerend en motiverend, maar ook net zo vaak vermoeiend, saai en zinloos. Ik spijbelde bij sommige vakken, maar was niet echt een spijbelaar. Het mooie aan student zijn, is dat je vrij bent in wat je wel en niet doet.’ Nutzel: ‘Ik was een selectieve student en ging niet naar alle colleges. Gaan om het gaan vond ik zonde van de tijd. Colleges waarbij docenten niet alleen de theorie behandelden, maar ook onderwerpen koppelden aan de praktijk, hadden voor mij de meeste toegevoegde waarde. Het boek kon je immers ook thuis lezen.’

Bellen/mailen/sms’en/twitteren/ facebooken De Boer: ‘Dat ligt eraan. Ik ben een makkelijke beller, maar het ligt aan de boodschap of de ontvanger. Als ik naar de kroeg wil met vrienden, dan sms ik. Met mijn businesspartner heb ik contact via de mail. Studenten mail ik ook. Met mijn zusje sms ik liever, maar mijn oma bel ik altijd.’ Nutzel: ‘Twitter is niet mijn ding, maar mailen en bellen doe ik allebei evenveel. Welke van de twee ik gebruik is afhankelijk van de boodschap. Wil ik even kort iets afspreken, dan mail ik. Voor iets uitgebreider overleg pak ik de telefoon. Tegen mensen die ik twintig keer heen en weer zie sms’en, zeg ik altijd dat de telefoon veel sneller was geweest.’ Liefdesrelaties tussen docenten en studenten De Boer: ‘Ja, dat moet kunnen. Zeker hier, we zijn allemaal volwassenen. Je moet natuurlijk bepaalde afspraken maken. Het kan gevaarlijk zijn, de docent moet zijn relatie met die student gescheiden houden van bijvoorbeeld de beoordeling van een presentatie.’ Nutzel: ‘Dat moet iedereen zelf weten. Het gaat goed zolang het goed gaat. Maar het is risicovol, vooral voor de docent. Wettelijk mag het, maar het kan ingewikkeld worden. Ach, als het echte verliefdheid is, moeten ze dat vooral doen.’ Kledingkeuze De Boer: ‘Ik ben ijdel. Soms gedraag ik me een beetje wijverig. Dan sta ik voor de kast en denk ik ‘had ik dat vorige week dinsdag ook al aan?’, maar dat zet ik snel weer uit mijn hoofd. Ik blijf mezelf. Als ik in pak voor de klas zou staan denkt negen van de tien studenten ‘wat een nerd, wat een pikkie’. In beoordelingen kom ik er meestal goed vanaf, dus dat is toch een waardering dat jezelf blijven loont.’ Nutzel: ‘Ik sta maar heel kort voor de kast. Ik hoef alleen te kiezen welk pak ik combineer met welk overhemd. Zelfs toen ik op mijn 23e begon met lesgeven droeg ik al een pak. Juist een pak, want daarmee creeërde je afstand. Maar, ik moet zeggen dat het toen onder marketingdocenten een code was om in pak naar school te komen.’



1712 09 TRAJECTUM 08

Op zoek naar een leuke bijbaan voor overdag?

Pharos, kenniscentrum vluchtelingen en gezondheid, zoekt met ingang van 15 januari 2010 een

Ambtelijk Secretaris voor de Ondernemingsraad voor de duur van 8 uur per week. Aanstelling voor de duur van een jaar, met mogelijkheid tot verlenging. Tot de taken van de secretaris van de OR behoren alle voorkomende secretariĂŤle werkzaamheden, als notuleren van OR en Overlegvergaderingen en uitwerken in verslagen, behandeling inkomende en uitgaande post, archivering, documenten vermenigvuldigen en verspreiden, concept OR-Nieuwsbrief maken, adviserende rol richting de OR over de WOR (Wet op de Ondernemingsraden), etc. Wij zoeken een secretaris op minimaal HBO-niveau, met een accurate instelling. Inschaling geschiedt in schaal 30 van de CAO-GGZ. Invulling van de 8 uren per week geschiedt in overleg. U kunt uw sollicitatiebrief met CV sturen aan Tanja Dahmen, t.dahmen@pharos.nl In verband met de vakantieperiode, zult u begin januari bericht ontvangen.

Traverse Advies gevestigd in centrum Utrecht zoekt enthousiaste, commerciĂŤle studenten en herintreders (min.17 jr en 8 uur p.w.). Zeer goede verdienste (plm. â&#x201A;Ź 10.- p.u.).

7IL JIJ IN WERKEN IN DE KINDEROPVANG "IJ ,UDENS KUN JE DIRECT AAN DE SLAG

LUDENS NL VACATURES

(advertentie)

BEL NU 030-7890150 Thomas Dijkslag www.traverseadvies.nl

Vind je het een uitdaging om op parttime basis creatief bezig te zijn met web content? Wij bieden je een uitstekende vergoeding. Wij zijn gevestigd in Maarssen, dichtbij het station. NextMark. E-mail: info@nextmark.nl

VRIJWILLIGER WORDEN? Als vrijwilliger naar Afrika, Azië of Latijns-Amerika? Kom op 8 februari naar de info-bijeenkomst! www.jongerenenmissie.nl

SNEL HEES OF EEN SCHORRE STEM? Moeilijk verstaanbaar of alles twee keer moeten zeggen? Meld je dan aan voor een gratis logopedieonderzoek, -advies of -behandeling in de opleidingskliniek logopedie. Bel naar: 030 - 258 57 77

WORD MENTOR

TRAATJES

Bied jij een jongere die moeilijk meekomt dat extra steuntje in de rug? Word mentor bij U2Connect. Meld je aan bij Alleato 030 - 231 38 33 of kijk op www.alleato.nl

STUDIEMAATJES Zit je iets te veel aan de bar? Sommige studenten zitten in de shit. Sta op van je kruk en help een student met een psychische handicap. Kijk eens op www.humanitasutrecht.nl bij Studiemaatjes of mail studiemaatjes.utrecht@gmail.com

WIN EEN SUMMER COURSE AAN UCLA Vier kansen om een summercourse te winnen aan the University of California Los Angeles. De ECHO Award is een landelijke stimuleringsprijs voor niet-westers studenttalent uit het hoger en wetenschappelijk onderwijs in Nederland. Een zich onderscheidende hbo-student wordt beloond met de ECHO Award. Verder is er de Bèta Techniek Award en de Teaching for Excellence Award te winnen. Nieuw is de NOS Media Award. De criteria waaraan je moet voldoen vind je op www.echoaward.nl. Voordrachten tot uiterlijk 22 januari 2010 sturen naar: christine.spijkerman@hu.nl

HUMANITAS Loop je vast met studeren? Kom je niet door die tentamenstof heen? Wordt de scriptie een nachtmerrie? Als student met een psychische belemmering kun je hulp krijgen van een studiemaatje. Kijk eens op www.humanitasutrecht.nl en meld je op studiemaatjes.utrecht@gmail. com voor een kennismaking.

DE TUSSENVOORZIENING

In de rubriek FAQ geven studentendecanen Marianne Hamel, Nina Kalker en Jeanette van Ulden antwoord op veel gestelde vragen van studenten. Heb jij vragen? Dan kun je bij jouw eigen decaan terecht voor informatie, advies en hulp over en bij je studie. Maar ook bij bijzondere persoonlijke omstandigheden en ﬁnanciële en materiële vragen. De studentendecanen hebben een onafhankelijke positie en gaan uit van de belangen van de student. Kijk op de studentendecanen-site op Sharepoint voor meer informatie.

Dit is mijn tweede studiejaar. Ik woon nog thuis bij mijn ouders. Eigenlijk wil ik wel wat meer op eigen benen staan. Ik zou wel een tijdje naar het buitenland willen. Dat zou in de vakantie kunnen, maar misschien ook wel een buitenlandse stage of een buiten landse minor. Ik heb niet veel idee over hoe ik dat moet aanpakken en ook niet hoe ik het moet betalen.

Er zijn allerlei mogelijkheden en het is ook ingewikkeld. Ik noem een paar dingen waarmee je kunt beginnen. Het is ﬁjn als je ouders je plan steunen. Heb je het er al met hun over gehad? Naar wat voor land zou je willen? Als je een stuk van je studie in het buitenland wilt doen, moet je uitzoeken welke mogelijkheden er binnen jouw studie zijn. De HU heeft contacten met buitenlandse stageplekken en opleidingen, maar die zijn niet voor alle opleidingen hetzelfde. Er bestaan ook minoren die op internationale samenwerking gericht zijn. Als je naar een land gaat waar je de taal niet voldoende spreekt, is het verstandig van te voren een taalcursus te volgen. Dat kan buiten de HU of binnen de HU bij het Centre for Language and Culture (CLC). Als je verblijf in het buitenland onderdeel is van je studie, kun je je studieﬁnanciering laten doorlopen. In dat geval kun je ook je OV-kaart tijdelijk inleveren en daar een vergoeding voor krijgen. Als je niet wilt studeren in het buitenland maar reizen of vrijwilligerswerk doen, kun je toestemming vragen om de studie voor een tijdje te onderbreken. Naar het buitenland gaan kost ook extra geld, er zijn instanties die beurzen geven voor studeren in het buitenland, je kunt als je niet maximaal leent bij IBG, wat extra lenen en dat sparen, je kunt ook werken en daarvan een spaarpotje opbouwen. Je kunt te maken krijgen met een visum en met speciale verzekeringen. Het is heel verstandig om ruim van te voren te beginnen met organiseren.

dECAAN

TEKSTSCHRIJVER DIGITA LE MEDIA GEZOCHT

Iets leuks doen naast je studie? Koken voor daklozen of maatje worden van een ex-dakloze? Wordt vrijwillig(st)er bij ‘De Tussenvoorziening’. Meer info: 030 - 234 08 19 (Chris Daanen) of mail: vrijwilligerswerk@tussenvoorziening.nl

TI p Kijk op sharepoint bij CLC en International Ofﬁce, de faculteiten hebben ook medewerkers die internationale plannen begeleiden. Zoek op internet, bijvoorbeeld op de site www.wilweg.nl en loop eens bij je studentendecaan binnen. Nina Kalker

1712 09 TRAJECTUM 08

24/7

ZATERDAG Sinterkla as in Hilversum met de hele familie. Neefje Rijk was net van zijn geloof gevallen. Bij ieder pak een gedicht. De oogst bestond uit een sjaal en dvd’s.

peter Douma is docent taalbeheersing aan de School voor Journalistiek (FCJ). Zijn studenten van de Redactie Tijdschrift schreven voor deze Trajectum. Naast zijn baan aan de HU werkt hij voor communicatieadviesbureau pACE in Den Haag en schrijft hij recensies in diverse bladen. peter woont in Amsterdam met echtgenote Danielle en met katten Sprite en Fanta.

DINSDAG ‘s Ochtend s redactievergaderin g op school. Trajectumstukken zijn ingeleverd, aan de pla nk ontstaat weer een eigen glossy . Aan de eerstejaars die middag kun je merken dat het gaat stormen.

DONDERDAG Redactievergadering, practicum en dan langs stageplaatsen in Amsterdam. In dit gebouw huist Elegance. Ook naar Margriet en Flair. Thuis stapels nakijkwerk en zoals ie dere avond The Wire.

WOENSDAG Een les Creatief Schrijven, vergadering en vergade ring, snel langs de sportschool en koken. Als je bij ons thuis even opstaat, ben je je plek kwijt. Lezen voor recensie in OOR.

VRIJDAG Communicat ieplan voor Amsterda ms politicus corrigeren. Lezen in draak van een boek dat ik recenseer voo r parbode. Danielle en ik eten bij onze favoriete Ita liaan Trulli in de Rijnst raat.

Ook een keer in deze rubriek? Geef je op via jasmijn.masius@hu.nl

ZONDAG Uitwaaien aan het Katwijkse strand met vrienden Marieke en Fred. Daarna Mexicaans gegeten aan boord van hun schip. Geen boot zeggen. ‘s Avonds vergaderen in Den Haag.

MAANDAG Thuis we rken aan on derzoek naar de invloe d van social media op de popjourn alistiek. Lijkt een bijna onontwarb are kluwen. Iedereen twittert alle kanten uit, kan ik lector piet Bakke r melden.