50 jaar de Uithof

r a a j 50

F O H T I U DE 14 april 2011

ave Eenmalige uitg rant Ck UM B, DU van en Trajectum

CENTRE OF INTERNATIONAL EXCELLENT Education, research and business come together at Utrecht Science Park. A stimulating environment where knowledge and ideas are generated, exchanged and applied.

UTRECHT SCIENCE PARK IS PARTLY FINANCED BY THE EUROPEAN FUND FOR REGIONAL DEVELOPMENT

Yalelaan 40 - 3584 CM Utrecht T +31 (0)30 253 59 98 info@utrechtsciencepark.nl www.utrechtsciencepark.nl

IS SUPPORTED BY FIVE PARTNERS: UTRECHT UNIVERSITY, UNIVERSITY MEDICAL CENTER UTRECHT, HU UNIVERSITY OF APPLIED SCIENCES UTRECHT, THE PROVINCE OF UTRECHT AND UTRECHT MUNICIPALITY.

(advertentie)

MORE THAN JUST A LOCATION

06 14 22 32 34 40 48 54 56

JOHANNA ONTPOLDERD

50 jaar De Uithof

een geschiedschrijving

Daar komen ze weer, weg rust.

Vanaf half acht ’s ochtends denderen de bussen 11 en 12 door De Uithof en spugen bij elke halte drommen studenten naar buiten. De hele dag krioelt het van de mensen in de voormalige Johannapolder, thans Utrecht Science Park, zoals dat met een deftig woord heet.

Want Science Park wekt meer vertrouwen dan Uithof, het kan ook een schaatsbaan zijn.

Werd er eerst nog gestudeerd en maakten de mensen zich spoorslags uit de voeten zodra hun studie en werk erop zat, tegenwoordig wonen en eten ze er ook.

campusgevoel

wonen werken studeren interview

jaco van hornsveld pax andré bolhuis spel

het grote uithof monopoly samen

wat verbindt de kennisinstellingen en bedrijven in de uithof? memorabel

UU: een blijvend pronkstuk UMC: terug naar de navelstreng HU: kasbah in de polder fotoexpo

ivar pel sport

olympos cultuur

cafÉ zonder bier

50 jaar De Uithof is een eenmalige uitgave van het Digitale Ublad (DUB), Trajectum en UMCkrant

Eeuwenlang had ze rust, de Johannapolder, met een buiten dat Amelisweerd heette.

Koeien graasden er, boeren leefden en werkten op de boerderijen. Boerderij De Uithof stamt uit 1664. De boer is er al jaren geleden vertrokken en heeft plaats gemaakt voor een kinderdagverblijf met de kinderen van de medewerkers van universiteit, hogeschool en ziekenhuis. In fleurig geschilderde bolderkarren trekken ze door de velden.

Ja, begin vorige eeuw verzon een of andere onverlaat een plan voor een vliegveld op haar grond, gelukkig bleef het bij een plan. Maar in de jaren zestig toen de welvaart over Nederland neerdaalde en er steeds meer jongeren gingen studeren, was er geen houden meer aan. Johanna moest er aan geloven.

De eerste grijze, lelijke kolossen verrezen, wegen werden aangelegd, de laatste boeren verdwenen. Na de lelijke kolossen mochten toparchitecten aan de slag om de boel aantrekkelijker te maken. Al die architectonische hoogstandjes werden alom bewonderd. Er kwam een ziekenhuis en een hogeschool bij.

Voor haar hadden ze geen oog meer. Johanna werd steeds kleiner. ‘Je blijven ontwikkelen’ werd vaak tegen haar gezegd, ‘daar blijf je jong bij’. Maar dat is gemakkelijk gezegd, zeker als je steeds minder ruimte hebt.

Eén troost. ’s Avonds na tien uur en in het weekend, dan is het stil in de polder. Ja, je kunt zelfs spreken van uitgestorven. Dan bepaalt Johanna met de konijnen, vogels en schapen het leven.

Ries Agterberg Elke Lautenbag Janny Ruardy

50 jaar DE UITHOF

3

4

50 jaar DE UITHOF

The sky is the limit

50 jaar DE UITHOF

5

DE LANgE NAAR CAm UITHOF door Erik Hardeman

6

50 jaar DE UITHOF

WEg mPUs DE

Van militair gebied naar universitaire campus.

Een heldere visie op hoe De Uithof eruit zou moeten zien ontbreekt lange tijd. Het levert strijd op tussen de gemeente en de universiteit over de vraag: wel of geen woningen? Veel gebouwen zijn neergezet voor de tijdelijkheid, maar houden het al vijftig jaar vol.

50 jaar DE UITHOF

7

‘Aangekocht voor onderwijs en onderzoek, niet voor cultuur’

Boerderij de Uithof op landgoed oostbroek dient als inspiratiebron

Ministerie van Onderwijs, Kultuur & Wetenschappen

‘Ik herinner het me als de dag van gisteren.

Waar je tegenwoordig op weg naar De Uithof ter hoogte van het Rietveld-Schröderhuis een laag tunneltje passeert, stond begin jaren vijftig op zondag een ijscoman in de middenberm.

Likkend aan zo’n typisch jarenvijftigijsje tussen twee wafels wandelden we dan verder langs twee voor de Kromhoutkazerne op wacht staande soldaten om tenslotte uit te komen bij een rood-wit geschilderd hek.

Daarachter strekte zich tot voorbij de grens met Bunnik, De Bilt en Zeist de Johannapolder uit, een geheimzinnig niemandsland van weiden en boomgaarden met slechts één smalle weg erdoorheen, de Militaire Weg, afgesloten met een slagboom. Ik had geen vermoeden dat die landelijke oase al snel zou veranderen in een gigantische bouwplaats.’

Tot zover de herinnering van een klein baasje, dat De Uithof daarna als student en als journalist ziet veranderen in de campus die het nu is.

De basis voor die ontwikkeling wordt in 1954 gelegd als de militairen het gebied vrijgeven en de gemeente en de universiteit hun kans schoon zien. Het aantal studenten groeit snel.

Pessimisten reppen zelfs over 7500 studerenden rond 1960 en voor zulke gigantische aantallen is in de wirwar van instituutjes en instituten in de stad geen plaats. De Johannapolder biedt die ruimte wel en in 1958 koopt minister van Onderwijs Jo Cals het gebied van zo’n driehonderd hectare voor de universiteit aan.

Een boerderij op het terrein die al eeuwenlang toebehoort aan het klooster Oostbroek, een zogeheten uithof, fungeert als inspiratiebron voor de naam van het toekomstige universiteitscomplex.

8

50 jaar DE UITHOF

De nooit gekomen traverse In de jaren vijftig is één van de revolutionaire nieuwe ideeën van stedenbouwkundige van der steur om in het centrumgebied van De Uithof op één hoog een wandelroute tussen de verschillende gebouwen te creëren. vandaar dat de hoofdingang van het Langeveldgebouw op de eerste verdieping ligt. zo zouden voetgangers geen last hebben van de bussen op straatniveau. De loopbrug tussen de bibliotheek en het van Unnikgebouw en de vreemde uitbouw van Centrumgebouw Noord boven de Padualaan zijn de stille getuigen van dit voornemen.

De weigering van minister Deetman om geld uit te trekken voor het doortrekken van de loopbruggen naar het Langeveldgebouw, betekende het einde van de plannen. gevolg was dat men bijvoorbeeld op de plek waar de loopbrug het Langeveldgebouw zou bereiken in allerijl een trap moest neerzetten.

Wie denkt dat de bestemming van het gebied daarmee vastligt, vergist zich echter. Zowel binnen het universiteitsbestuur als tussen de universiteit en de gemeente Utrecht ontspint zich een langdurige strijd over de toekomst van De Uithof. Onderwijs en onderzoek komen centraal te staan, dat is evident. Maar de vraag welke faculteiten er naartoe moeten en welke andere functies het gebied moet krijgen, blijft onduidelijk. De vraag wat voor soort ‘wijk’ De Uithof moet worden, zal als een rode draad door de volgende decennia lopen.

NIET vOOR CULTUUR Aanvankelijk wil het universiteitsbestuur de hele universiteit naar De Uithof laten verhuizen. Bouwcurator Ruppert en secretaris Des Tombes dromen van een ideale academische samenleving met naast aandacht voor onderwijs en wetenschap veel ruimte voor cultuur.

De alfa-faculteiten moeten daarom een plaats krijgen in het hart van het complex en ook de Akademie voor Expressie door Woord en Gebaar is er welkom. Dat laatste voorstel wordt burgemeester De Ranitz echter te gortig. Een paar overvolle faculteiten de stad uit, oké. Maar het culturele stadsleven zover uithollen als de universiteit voorstelt, daarvan kan geen sprake zijn. Het Ministerie van Onderwijs, Kultuur & Wetenschappen is zo mogelijk nog strikter. De Uithof is aangekocht voor onderwijs en onderzoek, niet voor cultuur.

sLOTENPATROON Intussen start de ontwikkeling van het gebied, waarbij het eeuwenoude diagonale slotenpatroon genadeloos op de schop wordt genomen.

Geheel in de geest van die tijd, waarin korte

Brug bij van Unnikgebouw werd gebruikt voor tentamens

Bouw van het huidige wentgebouw

1965

Maquette van De Uithof in het ruppertgebouw

>

50 jaar DE UITHOF

9

‘Met terugwerkende kracht samenhang aanbrengen tussen de verschillende elementen’

Rem Koolhaas, 1986

metten wordt gemaakt met veel historisch erfgoed (denk aan het dempen van een deel van de Utrechtse singels) kiest stedenbouwkundige ir. Van der Steur voor het stramien van brede, rechte, haaks op elkaar staande wegen.

Vanwege het schrijnende gebrek aan collegezalen in de stad wordt in 1961 in De Uithof als eerste een tijdelijk onderwijsgebouw voor studenten wis- en natuurkunde geopend, het huidige Ruppertgebouw. Om te voorkomen dat de studenten op de bouwplaats te veel door de modder moeten ploeteren, kiest architect Wouda voor een gebouw in de vorm van een lange overdekte gang met aan weerszijden collegezalen. In afwachting van nieuwbouw zal het pand maximaal vijftien jaar dienst moeten doen. Vandaar de naam Transitorium 1. Maar zelfs een omvallende kraan in 2007 heeft het oudste gebouw in De Uithof niet klein kunnen krijgen.

Noodflat

Woonwijk

Dat wordt er niet beter op als het aantal studenten in de jaren zestig snel toeneemt. De oorspronkelijke plannen ten spijt ziet het universiteitsbestuur zich gedwongen tot de bouw van een niet in het oorspronkelijke plan opgenomen ruim twintig verdiepingen tellende torenflat, Transitorium 2. Als kopie van een bestaande kantoorflat in Rijswijk kan het huidige Van Unnikgebouw, ook bedoeld als tijdelijke noodoplossing, snel en goedkoop worden neergezet. Het ad-hockarakter van de besluitvorming in die tijd wordt het best geïllustreerd door het feit dat de zaak in de rondvraag van een bestuursvergadering wordt afgehandeld.

Met de opening van ‘Trans 2’ in 1968 kan een streep worden gezet door het oorpronkelijke Uithof-ontwerp. Maar dat is niet zo erg, want inmiddels begint ook het denken over het gebied te veranderen. Is het met het oog op de toekomst wel zo verstandig om het gebied volledig vol te plannen? Is het toch niet beter om Letteren en Rechten, vanwege hun lange geschiedenis, in de stad te laten blijven? In 1974 neemt de Universiteitsraad zelfs een motie van die strekking aan. Maar dat brengt de gemeente Utrecht weer op een idee. De Uithof lijkt eigenlijk erg geschikt om de groeiende woningnood in de stad te helpen lenigen.

Weinig visie Om de grootste nood in de stad te lenigen worden in de jaren zestig vervolgens her en der gebouwen en barakken in de polder neergezet.

Maar, constateert ingenieur A. Reinink in het boek Tussen ivoren toren en grootbedrijf (1986), het idee dat een universiteit meer is dan een verzameling gebouwen ontbreekt bij de ingenieurs die in die tijd voor de planvorming verantwoordelijk zijn. ‘Het complex kwam er daardoor uit te zien als een pioniersproject van civiele techniek dat echter op geen enkele manier op een universiteit ging lijken en evenmin een herbergzaam karakter kreeg.’

Duidelijk is volgens Reinink dat het universiteitsbestuur maar weinig visie heeft op waar het met De Uithof heen moet.

10

50 jaar DE UITHOF

2007 Hijskraan vernielt het Ruppertgebouw

Tot ontsteltenis van het universiteitsbestuur verschijnt eind jaren zeventig een conceptbestemmingsplan voor het gebied met daarin opgenomen woningen voor liefst 7100 inwoners. De Universiteitsraad weet niet hoe snel ze haar eerdere standpunt moet herzien. In 1979 wijst zij woningbouw met klem van de hand. De grond in De Uithof moet gereserveerd blijven voor onderwijs en onderzoek, inclusief dat van Letteren en Rechten. De gemeente en de universiteit staan recht tegenover elkaar en schakelen zelfs de Raad van State in. Ook ruim twintig jaar na de aankoop van het gebied is de toekomst van het gebied nog steeds onduidelijk.

Rem Koolhaas Dat verandert als het net aangetreden collegelid Hans Van Ginkel in 1985 besluit dat het hoog tijd wordt voor een samenhangende visie op de toekomst van De Uithof. Op advies van Aryan Sikkema van Bouwzaken benadert hij

het Educatorium van rem koolhaas

‘Academiegebouw in stad bijna verkocht’ moeten de laatste twee binnenstadfaculteiten Letteren en Rechten ook niet naar De Uithof? Die vraag blijft lange tijd doorrommelen. Nog in 1979 wil de Universiteitsraad deze mogelijkheid ‘openhouden’. mede om die reden wordt het voorstel om het academisch ziekenhuis in het centrumgebied van De Uithof te vestigen op dat moment met een verschil van slechts één stem door de raad verworpen.

Pas halverwege de jaren tachtig valt het besluit om Letteren en Rechten definitief in de binnenstad te laten blijven. De Utrechtse binnenstad is een voortreffelijke omgeving voor die twee opleidingen, maar er speelt meer, zo vertelt oud-rector Hans van ginkel. De toekomst van het Academiegebouw staat namelijk op het spel. ‘Toen ik in 1985 aantrad, was het een vrijwel uitgemaakte zaak dat Letteren en Rechten naar De Uithof zouden verhuizen. Dat vond ik jammer, maar nog veel erger was dat die beslissing ook het einde voor het Academiegebouw als onderdeel van de universiteit zou hebben betekend. Een ceremonieel gebouw in de stad zonder kernactiviteiten van de UU in de buurt, had onmogelijk kunnen overleven. Collegelid Hans Rosenberg had het Academiegebouw alvast op de lijst van te verkopen panden gezet. maar dat kon toch niet. Het Academiegebouw was eind negentiende eeuw door de burgerij aan de universiteit geschonken, en een cadeau verkopen, dat doe je niet. Om het Academiegebouw voor de universiteit te behouden, heb ik doorgedrukt dat Rechten en Letteren in de stad bleven, in ieder geval voor de voorzienbare toekomst.’

1997

1997

Minnaertgebouw voor natuur- en sterrenkunde

architect Rem Koolhaas, die dan net internationaal begint door te breken. ‘Het aantrekken van Koolhaas was allereerst een strategische zet in onze strijd met de gemeente’, zegt de oud-rector lachend. ‘Men verweet ons, niet helemaal ten onrechte, dat we overal tegen waren, maar dat we zelf geen toekomstbeeld hadden. We hadden dus behoefte aan iemand van naam die op een visionaire manier duidelijk kon maken dat de universiteit wel degelijk wist wat ze wilde.’

Onder de begoochelende zinspreuk ‘met terugwerkende kracht samenhang aanbrengen tussen de verschillende elementen’, presenteert Koolhaas in 1986 zijn toekomstvisie Uithof 2000. Hij verdeelt het gebied in een aantal compacte clusters met daartussen voldoende ruimte voor groen. Plaats voor woningbouw is er in zijn plan niet, maar over andere gebruikers valt te praten. Voor het eerst valt de term ‘science park’.

sTUDENTENHUIsvEsTINg Zelfs over studentenhuisvesting valt te praten, zo blijkt uit het plan. Dat spoort met de wens van de inmiddels rector geworden Van Ginkel om van De Uithof een campus en daarmee het hart van het kenniscentrum Utrecht te maken.

‘Ik was ervan overtuigd dat de slag om de student voor een steeds belangrijker deel bepaald zou gaan worden door de kwaliteit en de attractiviteit van de stad en de universiteit. De Uithof moest aantrekkelijker worden. In die tijd zijn we ook voor het eerst gaan denken over cafés, winkels, een bioscoop en een aantrekkelijk sportcentrum op de campus. Op de bioscoop na zijn die er allemaal gekomen.’

ARCHITECTONIsCHE HOOgsTANDJEs Na ruim 25 jaar heeft de universiteit met het plan-Koolhaas dus eindelijk haar lang verwachte visie op De Uithof. In de volgende jaren verrijst op initiatief van Sikkema het ene na het andere architectonische hoogstandje, zoals het in 2004 geopende Alexander Numangebouw, waar naast veel kleine start-up bedrijfjes ook biotech gigant Genmab is gevestigd.

Daarmee wordt een ontwikkeling in gang gezet die inmiddels bij het huidige college van bestuur heeft geleid tot het vaste voornemen om van de aloude Uithof een echt science park te maken.

gRENzEN ‘Om die wens te onderstrepen hebben we voorgesteld om de naam De Uithof te vervangen door Science Park Utrecht’, zegt collegelid Hans Amman. ‘Dat betekent niet dat het karakter van De Uithof weer ingrijpend gaat veranderen. Een science park is in onze visie een ontmoetingsplaats van kennisinstellingen en bedrijven waar onderwijs en onderzoek samenkomen. Vandaar dat we de komst van meer onderdelen van de hogeschool naar De Uithof net zo belangrijk vinden als de komst van nieuwe bedrijven.’

Amman beschouwt het plan-Koolhaas nog altijd als de solide basis voor de ontwikkeling van De Uithof. ‘Maar we beginnen aan te lopen tegen de grenzen van wat in De Uithof mogelijk is. Hopelijk kunnen we binnen afzienbare tijd zowel het Wentgebouw als het Van Unnik slopen. Dat zou ons een beetje lucht geven.’

Amman waarschuwt voor al te veel optimisme.

‘We hebben voor de komende jaren een vrij ambitieus programma op de rails gezet met

50 jaar DE UITHOF

11

>

Het idee is dat je samen sterker staat.

Als coĂśperatieve bank gelooft de Rabobank heilig in de kracht van het collectief. Samen bereik je immers meer dan alleen. U kunt dan ook op meerdere manieren gebruik maken van onze kennis en die van onze klanten. Zo helpen ervaren ondernemers startende ondernemers. En helpen jongeren elkaar met financiĂŤn. Verder komen door samen te werken. Dat is het idee.

Samen bereik je meer dan alleen.

Rabobank. Een bank met ideeĂŤn.

www.rabobank.nl/utrecht

2006 Casa Confetti, studentenwoningen

‘Ik zou meer studentenflats op de campus toejuichen’

Bert van der Zwaan, 2011

De Kasbah-zone Een belangrijk element in het plan-koolhaas is de zogeheten kasbah-zone aan de Padualaan en de Heidelberglaan, waarin nu de gebouwen van de hogeschool staan.

Oud-rector van ginkel: ‘Tegenover de kolossen Trans 2 en Trans 3 moesten lichte, transparante gebouwen komen te staan, vond koolhaas. Dat vonden wij een goed idee, maar helaas heeft hij zich niet uitgelaten over de hoogte van de gebouwen in die zone. Op zich staan er mooie gebouwen, maar als mij in De Uithof iets stoort, dan is het niet de hoogbouw, waarover veel mensen vallen, maar dan zijn het juist die te lage gebouwen van de hogeschool. maar ja, gerritsen, toenmalig collegelid van de hogeschool was mordicus tegen hoogbouw.

Heel dom, want als die gebouwen iets hoger waren geweest, had de hogeschool nu niet met die verouderde panden ver weg aan de Oudenoord in haar maag gezeten.’

nieuwbouw voor Geowetenschappen en renovaties in het centrumgebied (het plein bij de Spar). Veel meer kunnen we ons financieel niet permitteren. Het is niet voor niets dat de plannen voor een fontein in het Centrumgebied zijn gesneuveld. Die fontein had zes ton moeten kosten. En ja, als je dat doet, zijn er altijd weer medewerkers die roepen: moeten we ons geld nu echt daaraan besteden? En dat kan ik me in deze tijden goed voorstellen. We hadden in de buurt van de botanische tuinen graag een mooi café-restaurant met eventueel een hotel neergezet. Maar zelfs bescheiden nieuwbouw zou ons al een kleine vijf miljoen gaan kosten.

Dus ook dat zit er voorlopig niet in.’

PERmANENTE bEWONERs Jammer, vindt de net aangetreden rectormagnificus Bert van der Zwaan, want een mooie campus, zoals ik die bijvoorbeeld ken uit Berkeley en uit Toronto, is De Uithof nog lang niet. ‘Toch is gegeven onze beperkte financiële mogelijkheden het centrumgebied er de laatste tien jaar geweldig op vooruit gegaan. Ik ben erg blij met de studentenflats midden tussen de universitaire gebouwen en met de nieuwe, groene busbaan.’

Basisvoorwaarde voor een levendige campus is volgens Van der Zwaan een groter aantal permanente bewoners. ‘Ik zou het toejuichen als we meer studentenflats op de campus zouden krijgen, want dat is maatgevend voor hoeveel winkels en horeca je binnen kunt halen. Maar we kunnen ook weer niet ongelimiteerd grond uitgeven voor studentenhuisvesting. We hebben De Uithof niet voor niets omgedoopt in “Science Park Utrecht” Onze prioriteit ligt bij het aantrekken van andere kennisinstellingen en van bedrijven.’ Maar het is volstrekt duidelijk dat een goed werkklimaat niet kan zonder een goed leefklimaat. Dus de kunst zal de komende tijd zijn om de schaarse middelen zo verstandig mogelijk in te zetten.’

2011 David de wied gebouw

2003 Met The Basket kwam er een horecagelegenheid bij

50 jaar DE UITHOF

13

C A m P U s gE v OE L

Er kan best een ‘Toen ik als eerstejaars hier kwam dacht ik: “wow, al die studenten” ’ seherzada Dzananovic

s T U DE R E N ‘super’, zegt de een. ‘Best leuk’, vindt een ander. ‘gezellig met al die studenten’, meent de volgende. Uit gesprekken met tientallen studenten komt een overwegend positief beeld naar voren van De Uithof als studieomgeving. ‘het is een echte campus’, oordeelt merel bleijerveld (23), tweedejaars culturele antropologie aan de UU. seherzada Dzananovic (21), tweedejaars bedrijfseconomie aan de hU, zit tussen de colleges door even uit te puffen in een patio bij de faculteit Economie en Management. voor haar was De Uithof de reden om voor Utrecht te kiezen. ‘hier heb je veel andere studenten, in amsterdam loop je meer verloren rond.’

sTUDENTEN zIJN gOED TE sPREkEN OvER DE UITHOF ALs sTUDIEPLEk. mAAR vERDER HEb JE ER NIETs TE zOEkEN. door Gerard Rutten

‘in De Uithof is alles aanwezig wat je als student nodig hebt’, zegt Jahed ziaie (26), tweedejaars student chemie. hij is bij de ingang van de Universiteitsbibliotheek (UB) met zijn mobiel in de weer. oordopjes in. ‘het is een echte studentenplek. gezellig. En bij mooi weer kun je lekker op het gras zitten.’ opvallend vaak wordt de UB geroemd als prettige studieplek; niet alleen door universitaire maar ook door hogeschoolstudenten. studenten spreken veelal lovende woorden over de aanwezige secundaire studievoorwaarden.

seherzada Dzananovic

14

50 jaar DE UITHOF

rondom het plein naast de UB kunnen zij in pauzes en tussenuren naar hartenlust snacken en drankjes nuttigen. De koffie bij gutenberg is een begrip. handig ook die supermarkt om de hoek. sinds kort is ook de bekende hEMa-rookworst verkrijgbaar. ‘heerlijk’, vindt Julia Penning (19), eerstejaars sociologie. ze heeft net een broodje gekocht en staat dit pal voor het hEMa-filiaal te verorberen. zij en haar studiegenoot Danique van der burg (20) zijn goed te spreken over De Uithof. ‘het geeft een dorpsgevoel’, meent penning.

terras bij

En dan zijn er op steenworp afstand de bijna ongelimiteerde sportmogelijkheden van sportcentrum Olympos. Wie nog snel voor college een studieboek wil scoren kan terecht bij Broese Selexyz. En het vervoer van het station of het centrum met buslijnen 11 en 12 is ook prima geregeld. Hoewel er meteen bij wordt vermeld dat de bussen in de spits overvol zijn.

Maar ja, klinkt het dan relativerend, ze rijden af en aan. Hoogstens een paar minuten wachten. ‘Waar gaat het over.’

Maar een heus studiewalhalla is De Uithof nog niet. De oude grijze gebouwen zijn menigeen een doorn in het oog. En van die fijne studieplekken in de bibliotheken zijn er veel te weinig. Net zoals de collegezalen; die zitten te vol.

De lijst met klein leed is aanzienlijk. De supermarkt is te duur en er zijn te weinig pinautomaten. Maar de grootste klacht lijkt te zijn dat het ontbreekt aan gezellige terrassen en andere comfortabele zitjes in de buitenlucht. Studenten moeten zich in de vrije momenten behelpen met harde houten en stenen bankjes en de opstaande grasperkjes langs de busbaan en fietspad. Het enige echte terras waar iets gedronken kan worden is grand café The Basket. Een tweede of derde terras erbij zou best goed lopen, zo wordt van verschillende kanten verzekerd.

Het predicaat campus heeft De Uithof volgens velen nog niet verdiend. Wie studenten vraagt of ze iets van een Uithof- of campusgevoel ervaren, krijgt starende blikken en zwijgzame of korte reacties.

‘Nee, niet echt.’ Of: ‘Bij mij niet.’

HU-studente Dzananovic: ‘Toen ik als eerstejaars hier kwam dacht ik: “wow, al die studenten”. Ik werd het studentenleven ingezogen.

Dat gevoel had ik toen, maar nu is dat minder.’

De meeste studenten komen alleen naar De Uithof om colleges te volgen en te studeren. Om daarna als de wiederweerga weer huiswaarts te keren.

‘In De Uithof is alles aanwezig wat je als student nodig hebt’ Jahed Ziaie

50 jaar DE UITHOF

15

C A m P U s gE v OE L

Gutenbergkoffie is ‘Vroeger was het een winderig gebied met een paar grijze gebouwen’ Daniël saris

WERkEN EEN sPIksPLINTER NIEUW gEbOUW kAN EEN sTImULERENDE WERkOmgEvINg zIJN. mAAR DE sFEER vAN DE OUDE bINNENsTAD WORDT gEmIsT. door Gerard Rutten

16

50 jaar DE UITHOF

‘De Uithof kampt met concurrentie van de binnenstad. Er is sprake van een tweedeling’, zegt Daniël saris (45), orthopedisch chirurg in het UMC Utrecht. De panden van hogeschool als universiteit staan zowel in de stad als in De Uithof. En daarbij speelt het studentenleven zich voornamelijk in de binnenstad af. na zijn studie geneeskunde aan de Universiteit van amsterdam kan saris kiezen tussen een opleidingsplek in het aMC in amsterdam of het academisch ziekenhuis Utrecht (azU), nu onderdeel van het UMC Utrecht. hij kiest voor Utrecht omdat het azU enkele jaren daarvoor is verhuisd naar een spiksplinternieuw pand in De Uithof. professor verbout runt er met een nieuwe groep enthousiastelingen de orthopedische afdeling. na zes jaar opleiding gaat saris in 2000 als orthopedisch chirurg aan de slag.

Daniël saris

hij ziet hoe de uitstraling van het universiteitsterrein in de loop der jaren verbetert. ‘vroeger was het een winderig gebied met een paar grijze gebouwen. na colleges of werk was je meteen weer weg. Met de nieuwe kleurrijke gebouwen heeft De Uithof meer smoel gekregen.’ Bijvoorbeeld het hijmans van den Berghgebouw van het UMC, oppert hij. Een architectonisch hoogstandje met een fijne tuin erbij. ‘je ziet dat mensen daar gebruik van maken.’

van een bruisend campusleven merkt burg Firet (60) niet veel. De teamleider gebouwzorg regio oost werkt al enkele tientallen jaren in een uithoek van De Uithof. Eerst als baliemedewerker bij de faculteit Tandheelkunde in het wentgebouw. na een jaar verkast hij naar de Diergeneeskunde en heeft er diverse functies: administratief medewerker, manager bedrijfsvoering en hoofd gebouwbeheer. in zijn jeugd fietst de jonge firet vaak door de weilanden in de johannapolder. als medewerker ziet hij de voormalige polder volgebouwd worden. na de grijze kolossen van de universiteit ziet hij de nieuwbouw van het academisch ziekenhuis Utrecht (medio jaren tachtig) en het wilhelmina kinderziekenhuis (eind jaren negentig) verrijzen. hij betreurt dat daar de weilanden waar de paarden, schapen en koeien van Diergeneeskunde graasden verdwijnen.

oké

‘Parkeren gaat makkelijk, maar die file...’ jacoba huizenga

‘Dadelijk hebben we geen weiland meer over’ Burg firet

‘ik dacht wel eens: dadelijk hebben we geen weiland meer over.’ De ontwikkeling van de rest van De Uithof ontgaat hem, omdat hij fietsend vanuit zijn woonplaats zeist direct zijn werkplek aan de oostkant bereikt. ‘opeens stonden die gebouwen van de hogeschool er.’

De nieuwe, vaak kleurrijke en markante gebouwen vindt hij een aanwinst. hij is ze met collega’s wel eens van buiten en binnen gaan bewonderen. En ook de renovatie van de gebouwen van Diergeneeskunde uit de jaren zestig, die Burg firet

onlangs heeft plaatsgevonden, kan hem bekoren. Maar gezellig wandelen, nee, niet in De Uithof. ‘als ik wil wandelen, dan ga ik met mijn honden het bos in.’ ook Jacoba Huizenga (33), sinds 2009 docente bij de faculteit Maatschappij & recht van hogeschool Utrecht maakt geen wandelingetje tussen de middag. ‘je loopt dan tussen de gebouwen rond, want de weilanden en bossen zijn net te ver voor een ommetje.’ huizenga: ‘Toen ik hier kwam werken, viel het me op dat het een afgelegen schoolterrein is, met ziekenhuis natuurlijk. apart gelegen van de stad.’ De auto parkeren gaat makkelijk, is haar ervaring. ‘Maar de files aan het einde van de dag zijn één groot drama. ik doe er soms een half uur tot drie kwartier over om hier weg te komen.’

Eerder werkte ze als psycholoog in een instelling voor geestelijke

gezondheidszorg in de binnenstad van Dordrecht. ‘Die sfeer mis ik hier. De Uithof is een verzameling gebouwen. gestructureerd en overzichtelijk, maar niet met een goede uitstraling.’ ook zij houdt van espressobar gutenberg. ‘van dat soort tentjes mogen ermeer komen.’ Dat er steeds meer studenten wonen is geen pre. want die zijn gehuisvest in grote flats. Misschien komt het de levendigheid ten goede als er een wijk met eengezinswoningen wordt gebouwd. Met een vijver of parkje waar je kan zitten. ‘ik heb geen campusgevoel hier’, concludeert ze. ‘het gros van de studenten woont thuis of in de stad. het studentenleven speelt zich hier niet af. het is voornamelijk een plek om te studeren en te werken.’

Teamleider Burg firet heeft eerder een ‘Diergeneeskunde-gevoel’. hij vindt het een goede zaak dat er studenten zijn komen wonen. want dit komt de levendigheid ten goede.

‘Maar als ik wel eens ’s avond door De Uithof fiets dan vind ik het hier heel stil. het centrum van de stad blijft natuurlijk de grote trekpleister, met de grachten en kroegen.’ ook Daniël saris mist een campusgevoel maar voelt zich wel thuis. ‘wat leuk is, dat mensen allemaal naar buiten gaan als het lente wordt. Dan merk je dat er niet alleen gewerkt wordt, maar dat het ook een studentenomgeving is. Die mix van professionals en studenten vind ik interessant. En dat heb je op een campus meer dan in de stad.’

50 jaar DE UITHOF

17

C A MP U SGE V OE L

Een kwartiertje ‘Liever bossen in de buurt dan cafés’ Anne-Marie van der Veen

WONEN Het is een bewolkte woensdagmiddag rond vier uur. Bij de halte Heidelberglaan in De Uithof dringen studenten voor een plaatsje in de bus. De colleges zitten erop en zij keren huiswaarts. Joost Frieling (23) komt aangefietst. De masterstudent biogeologie stalt zijn fiets in het hok onderin studentenflat Casa Confetti. Dan glipt hij door een zijdeur naar binnen en neemt de lift naar de tiende verdieping. Daar woont hij sinds november 2008 samen met twee studiegenoten.

Nee, we hoeven geen medelijden met hem te hebben dat hij hier woont, vertelt hij aan de keukentafel. ‘De meesten kiezen ervoor; het is geen gedwongen verblijf ofzo.’

Het maakt hem niet uit of hij in het centrum woont of in De Uithof.

18

50 jaar DE UITHOF

‘Dat ik met twee vrienden van mijn opleiding in een flat terecht kon vond ik een groot voordeel. Je leeft dan met elkaar. In een studentenhuis met tien personen heb je veel minder persoonlijke contacten.’

En het is praktisch: vlakbij de faculteit.

Meestal vertoeft hij er ook in de weekenden. ‘Dan is het uitgestorven.’ Maar ook lekker rustig. ‘Het slag mensen dat hier woont hoeft niet elke avond in de kroeg te hangen. Hier wonen de rustige types.’

Mist hij dan niet wat meer vertier?

‘Uhh, als je bedenkt dat er in de weekenden bijna niemand is, dan is het zinloos om entertainment te organiseren. En als ik uit wil gaan dan kan ik met vrienden in de stad afspreken. Het is een kwartiertje fietsen. We leven hier niet in the middle of nowhere.’

Uithofbewoners zijn rustige types die niet elke avond in de kroeg hoeven te hangen, zegt de een.

Welnee, ook wij willen leven in de brouwerij, meent een ander. door Gerard Rutten

Dat het makkelijk te fietsen is naar het centrum voert ook Anne-Marie van der Veen (24) als argument aan. De vijfdejaars diergeneeskunde heeft het naar haar zin in De Uithof. Ze deelt een appartement in de laagbouw van studentencomplex Cambridgelaan. ‘De kwaliteit van de flats is beter dan de meeste kamers in de stad’, vertelt ze op het tochtige trapje naar haar woning. Ze heeft liever bossen in de buurt dan café’s. Wel gaat ze zoveel mogelijk de weekenden naar haar ouders. Ook omdat ze daar op de schietclub zit.

Het enige dat ze in De Uithof mist is een goedkope supermarkt. ‘De Spar is voor de dagelijkse boodschappen te duur. Daarvoor ga ik naar Bunnik, De Bilt of het centrum. Met een grote tas is dat sjouwen, maar daar valt mee te leven.’

van de stad ‘ Geen community waar je alles bij de hand hebt’ sebastiaan van Dam

Een nadeel is dat De Uithof afgelegen ligt en het best spooky kan zijn, vooral voor vrouwen. ‘pas geleden is er een meisje lastig gevallen.’ ze is zich ervan bewust dat zo’n vijftien jaar geleden een man tijdenlang de omgeving onveilig maakte en meerdere vrouwen heeft aangerand en verkracht. Deze Uithofverkrachter, zoals hij werd genoemd, is nooit gepakt. ’s nachts moet je hier niet rondlopen. En niet te laat in je eentje thuiskomen. als het toch nachtwerk wordt dan moet je met meerdere mensen naar huis gaan. Maar dat weerhoudt me er niet van hier te wonen.’

Enkele dagen later, op een lentezwoele zaterdagavond, ziet De Uithof er op het eerste gezicht verlaten uit. De bus zet twee bezoekers af en verder zijn er enkele fietsers en wandelaars te ontwaren. wie rondloopt ziet in de studentenwoningen huiselijke taferelen. De afwas wordt gedaan en groepen studenten kijken tv. op het grasveld naast het Cambridgecomplex brandt een kampvuurtje en klinkt stemmige muziek. in de Cambridgebar is het een levendige boel. Er is een afstudeerborrel van twee studenten aan de gang.

normaal gesproken is het in het weekend rustig in het inmiddels tienjarig bestaand café, vertelt barman en oud-bestuurslid sebastiaan van Dam (23), vijfdejaars integrale veiligheidskunde.

Door de week is het drukker: van enkele tientallen tot honderd personen op een avond. vooral op donderdag is het een dolle boel: dan drinken velen zich hier in (bier 1,40 euro) voordat ze naar het centrum trekken.

zelf woont hij al vier jaar naar volle tevredenheid in studentenflat De Bisschoppen, vertelt hij terwijl hij een slok van zijn biertje neemt. waarom De Uithof? ‘waarom niet?’ reageert hij laconiek. Dicht bij school, niet te duur, een goede busverbinding en maar een kwartiertje fietsen naar de stad. hij is het niet eens met het idee dat Uithof-bewoners alleen maar rustige studenten zijn die geen vertier behoeven. ‘Dat was aanvankelijk misschien zo, maar het is aan het veranderen. ook wij hebben net zoveel zin in feestjes en willen leven in de brouwerij.’ Een heus campusgevoel heeft hij niet. ‘het is geen community waar je alles bij de hand hebt. absoluut niet.’

50 jaar DE UITHOF

19

Er komt EEn momEnt dat JE hogErop wil Hogeschool Utrecht brengt de carrière en persoonlijke ontwikkeling van de moderne professional naar een hoger plan. Wij bieden een uitgebreid aanbod van masteropleidingen, post-hbo en cursussen in deeltijd en duaal.

Kijk voor meer informatie op www.masters.hu.nl en bezoek een open dag.

ER VALT NOG GENOEG TE LEREN

Heb jij een slim idee?

Wil jij een bedrijf starten?

Loop dan eens langs bij

H.R. Kruytgebouw, Padualaan 8 of Nijenoord 1. www.utrechtinc.nl

Spoed

Jaco van Hornsveld (54) is locatiemanager van de Spoedeisende Hulp van het UMC Utrecht.

Al sinds de verhuizing van het AZU (nu UMC) naar De Uithof in 1989 werkt hij in het ziekenhuis.

22

50 jaar DE UITHOF

‘Ik herinner me de verhuizing in ‘89 nog goed. Ik werkte op de Intensive Care en die gooi je niet even dicht vanwege een verhuizing. vrachtwagens waren nodig om de patiënten met bed, apparatuur en verpleegkundige van de Catharijnesingel naar het nieuwe ziekenhuis in De Uithof te vervoeren. spannend was het. maar het ging goed.

Wij keken erg uit naar dat mooie nieuwe ziekenhuis. De binnenstad heeft z’n voordelen, maar ook nadelen. Parkeren was een ramp. bovendien zaten de afdelingen in verschillende gebouwen waardoor er niet echt sprake was van één organisatie.

En we hadden ruimtegebrek, chronisch ruimtegebrek.

Aan dat alles zou die nieuwe locatie, aan de rand van de stad, een einde maken. zeeën van ruimte en volop mogelijkheden om de eilandjesstructuur te doorbreken.

Toen we eenmaal hier zaten, duurde het niet lang voordat ik op de spoedeisende Hulp ging werken. Daar werd me nog een groot voordeel zichtbaar. voor de circa zesduizend ambulances die jaarlijks – al of niet met loeiende sirenes – onze spoedeisende Hulp aandoen is De Uithof veel gemakkelijker bereikbaar dan de binnenstad. vooral over de busbaan. soms hebben we hier een opvallende clientèle. En dan doel ik niet op de mensen die in De Uithof werken. zij bezoeken meestal gewoon hun huisarts. Nee, dan heb ik het over de studenten. vooral in het weekend, die met klachten komen door te grote hoeveelheden van het een of ander in hun lichaam. vaak staan zij nog ingeschreven bij de huisarts van hun ouders. maar die is meestal niet naast de deur.

Daarom komen ze hier. met het vriendelijke verzoek niks tegen hun ouders te zeggen.

Ook onze unieke samenwerking met Diergeneeskunde zou op een andere locatie niet mogelijk zijn. Het is meerdere keren voorgekomen dat een patiënt niet in onze CT-scanner paste. Omdat het toch om spoedgevallen ging, konden we gelukkig bij de scanner van Diergeneeskunde terecht.

Nu doemen eigenlijk weer dezelfde problemen op... De tijd dat je zonder moeite een parkeerplaats vindt, is al lang voorbij. Ook de eilandjesstructuur is niet helemaal verdwenen. Wie goed kijkt ziet nog altijd de oude muurtjes van de Catharijnesingel.

En het ruimtegebrek is weer helemaal terug.

Ondanks dat er veel is bijgebouwd, barsten veel afdelingen bijna uit hun voegen. kijk, hier voor mijn raam wordt ook gebouwd. Nu heb ik nog uitzicht op de drafbaan van Diergeneeskunde. straks niet meer.’

door Elke Lautenbag

50 jaar DE UITHOF

23

STUDIUM GENERALE UNIVERSITEIT UTRECHT

LEZING OOEK K J I K NLIN L & D E B AT O U.N SG.U G R AT I S VOOR IEDEREEN

LUSTRUMPROGRAMMA VA N D I N S DAG 5 A P R I L - Z AT E R DAG 1 8 J U N I

KENNIS VOOR DE TOEKOMST 4 MEI FUTURE COMMONS BOUTELLIER FRANS DE WAAL UTRECHT SCIENCE MAARTEN VAN BUUREN ROB RIEMEN DEBESCHAVING NIVEL NEWTON SOCIAL ENGINEERING NIGHTINGALE RIVM DARWIN LUSTRUM UU FREUD JOEP DOHMEN TRIMBOS INSTITUUT MEER INFO OVER TIJD & PLAATS ZIE WWW.SG.UU.NL

www.topselectgroep.nl | info@topselectgroep.nl | 030-253 3815

(advertentie)

(advertentie)

‘Levendige

26

50 jaar DE UITHOF

door Tirzah Schnater

PAX (30), HIPHOPCOLLECTIEF HAbEk, sTUDEERDE COmmUNICATIEsysTEmEN AAN HOgEsCHOOL UTRECHT (1999-2004)

dierentuin’

‘mijn studententijd: je pakte een bus die tot de nok toe vol zat en dan was het net of je de stad uitreed, langs het zwembad waar we ’s zomers, illegaal na sluitingstijd, onze kater wegzwommen, naar die open plek met gebouwen waar het krioelde van de studenten. voor mij is De Uithof een plek die hangt tussen een industrieterrein en een campus zoals in de vs.

Ik studeerde er vier jaar communicatiesystemen aan de faculteit Communicatie & Journalistiek. Een veilige keuze, want eigenlijk wilde ik alleen maar bezig zijn met hiphop; raps en beats maken. gelukkig ontmoette ik daar iemand met wie ik dat ging doen en nog steeds doe: Dharmen Nokhai van boemklatsch. ze noemen me ook wel het ‘geweten’, maar ik ben geestelijk vader van het Utrechts hiphopcollectief Habek: een productiehuis en uitvalsbasis voor onze generatie artiesten, zoals kyteman, kapabel, La boutique Fantastique maar vooral ook voor nieuw hiphoptalent. We zijn een groep artiesten die overal in de stad – en ver daarbuiten – optreedt en bijdragen levert aan bijvoorbeeld het bevrijdingsfestival, Tweetakt, Festival a/d Werf en ons eigen festival Roffest.

Net als een live-act verandert onze aanpak voortdurend. muziek is een golfbeweging.

We zijn nu bezig met andere artiesten te laten zie hoe je van een podium een levendige dierentuin kunt maken die volle zalen trekt in plaats van een saaie play-knop.

Ook De Uithof kan zo’n levendige dierentuin zijn.

Het is tenslotte een plek voor jonge mensen die zichzelf nog aan het uitvinden zijn, in een wereld waarin niets nog vastligt. ze moeten er kunnen wonen, studeren, uitgaan, alles door elkaar. In plaats van aparte faculteiten zeg ik: gooi het open! zet opleidingen naast elkaar die op het eerste gezicht niets met elkaar te maken hebben.

Het is supercool dingen te combineren die niet logisch zijn. ze verfrissen elkaar automatisch. Pak journalistiek, muziek en bouwkunde, wat zou daar voor moois uit kunnen komen?’

HU

>

50 jaar DE UITHOF

27

am_45H_adv_190x235_Trajec_0211

01-04-2011

14:20

Pagina 1

NU IN VERKOOP

137 stijlvolle appartementen in het nieuwe centrum van Amersfoort vanaf € 129.000,– v.o.n. unieke ligging aan het Eemplein/Eemcentrum ■ op loopafstand van het oude centrum en NS-station afgesloten privé-parkeerplaats in stallingsgarage ■ balkon, loggia of dakterras ■ sanitair van Villeroy & Boch vloerverwarming én vloerkoeling ■ relaxen op de Roofgarden Verkoopbemiddeling: Woonvast Makelaars | (033) 422 10 10 | info@woonvast.nl Hendriks Makelaardij | (033) 465 55 79 | amersfoort@hendriks.nl

(advertentie)

Verder komen als verpleegkundige?

Ontdek je kansen op doorscholing.nl Wil je je verder ontwikkelen als verpleegkundige? Dan heeft het UMC Utrecht dĂŠ oplossing: doorscholing. Dit gaat in de eerste plaats over je vak bijhouden. Maar doorscholing gaat verder dan dat. Het maakt van je baan een loopbaan met alle doorgroeimogelijkheden die je maar kunt bedenken. Ontdek jouw volgende stap op doorscholing.nl

Wij proberen altijd beter te worden

UU 30

50 jaar DE UITHOF

André Bolhuis (64), voormalig hockeyinternational, is voorzitter van het alumnifonds van de universiteit en van sportkoepel NOC*NSF. Naast zijn sportcarrière werkt hij al jaren als doctor in de tandheelkunde IN de uithof.

door Simon Buck

‘Van de vijftig jaar Uithof heb ik er vierenveertig hier rondgelopen. Ik begon mijn studie tandheelkunde in 1966. De faculteit zat toen nog in een oud gebouw aan de Jutfaseweg. We kwamen terecht in de Ponskaart, het Wentgebouw. Een gebouw dat tot de verbeelding sprak. De bijnamen Rotte Kies en Kubus Cariës kende ik niet, misschien wilde ik die ook niet weten.

De overstap van de stad naar De Uithof heb ik met gemengde gevoelens ervaren. Als student was je gewend om midden in de stad te leven en ineens zaten we tussen de koeien. Dat vond ik maar niks.

Je had alleen de faculteit Diergeneeskunde en het Transitorium. Openbaar vervoer was er niet. We gingen met de fiets of je nam met een paar man een auto.

Ik moest in die tijd studie en topsport combineren.

Dat vraagt een zekere discipline. Gelukkig was mijn studie zwaar. Dat maakte het gemakkelijker, omdat het zo’n vast ritme vereiste. Ik zat de hele dag op de universiteit en trainde ’s avonds bij Kampong.

Het Ponsgebouw was een gebouw van wereldniveau.

Alles zag er modern uit. Als student kregen we een eigen unit, zodat je aan een tandartsstoel kon oefenen. Het leek een echte kliniek waar je om je patiënt heen kon manoeuvreren. Dat was uniek. Voorheen moest je het doen met een lange tafel waar je aan stond. De onderwijsmethodes en faciliteiten hadden een hoge kwaliteit en het was zo aantrekkelijk dat het niet uitmaakte dat je midden in de polder zat.

Ik heb alles in De Uithof zien komen. In 1973 woonde ik met mijn vrouw in een huisje aan de Tolakkerlaan, tussen de boomgaarden. Het huis staat er nog steeds. Ik hoorde laatst dat er een XTC-lab in heeft gezeten.

Dat studenten wonen op de campus was in die tijd echt ondenkbaar. Studenten hoorden in de stad te wonen!

Nu is het logisch dat studenten er wonen.

Er gaat een visionaire gedachte uit van de opzet van De Uithof. Dat Diergeneeskunde al direct aan de rand van het gebied zijn geplaatst is, vind ik bijvoorbeeld heel slim. Je kunt je nu niet voorstellen dat alle huidige studenten en opleidingen ergens in de binnenstad zouden moeten zitten.’

Tandheelkunde op wereldniveau 50 jaar DE UITHOF

31

32

50 jaar DE UITHOF

50 jaar DE UITHOF

33

34

50 jaar DE UITHOF

illustratie niels bongers

In Utrecht Science Park, formerly known as the Uithof, kruipen kennisinstellingen en bedrijven gezellig dicht bij elkaar.

Wat doen die organisaties op dat hele kleine stukje aarde zonder

ame

voor­geschreven wetten? Ze gaan samenwerken. Soms grootschalig en

ambitieus, soms klein en praktisch. We leggen vier samenwerkingen onder

de loep. Van de Academie Gezondheidszorg Utrecht en de academische pabo

tot Utrecht Life Sciences en de Utrecht Summer School.

Aan het begin is het vaak wennen, achteraf had niemand het anders gewild.

door Rinze Benendictus

ACADEMIE GEZONDHEIDSZORG UTRECHT

Wat hebben de ‘handen aan het bed’ aan wetenschappelijke publicaties over verpleegkunde?

Hoogleraar én lector Marieke Schuurmans voelt als geen ander de noodzaak kennis bruikbaar te maken.

‘Ik kan me niet voorstellen dat we niet samenwerken!’, reageert prof. dr. Marieke Schuurmans. ‘In verpleging en fysiotherapie zijn voornamelijk hbo’ers werkzaam. Als wij academisch onderzoek in de praktijk door willen laten dringen, moeten we wel samenwerken met de hogeschool. Dat is helemaal geen zendingswerk. Met gelijkgestemde bestuurders benutten we kansen.’

In de Academie Gezondheidszorg Utrecht trekken het UMC Utrecht, Hogeschool Utrecht en het ROC Midden Nederland samen op.

Doel: een doorlopende leerlijn neerzetten voor fysiotherapie, logopedie, physician assistants en verpleegkunde. Van bachelors op hboniveau tot universitaire promovendi. In de AGU gaat wetenschappelijk onderzoek hand in hand met beroepsonderwijs.

Schuurmans belichaamt de samenwerking als geen ander. Zij is lector verpleegkundige en paramedische zorg voor mensen met chronische aandoeningen aan Hogeschool Utrecht.

Ze is óók hoogleraar verplegingswetenschap aan het UMC Utrecht. ‘Het zijn heel verschillende werelden’, stelt ze vast. ‘De universiteit draait vooral om wetenschappelijk onderzoek, in het hbo is onderwijs belangrijker. Het zou een gemiste kans zijn als de praktijkgerichte hbo-opleidingen niet de meest recente academische kennis gebruiken. Tegelijk kan de universiteit winst boeken op het vlak van onderwijs. Bovendien, we zitten slechts een paar honderd meter van elkaar!’

Ter illustratie wijst Schuurmans op het promotieonderzoek van verpleegkundige Jita Hoogerduijn. Zij brengt in kaart welke ouderen in het ziekenhuis de meeste kans lopen op functieverlies dat niets met hun aandoening te maken heeft. Die patiënten krijgen vervolgens extra zorg. Aan het onderzoek werken masterstudenten mee, maar ook bachelorstudenten.

Zij hebben de resultaten verwerkt tot een best practice, waarmee het onderzoek snel z’n weg vindt naar de praktijk. Bovendien worden de wetenschappelijke publicaties meteen gebruikt in het onderwijs.

Een groot voordeel van de samenwerking vindt Schuurmans de mogelijkheid om docen-

ten uit te wisselen. ‘Bij de hogeschool loopt een aantal heel goede docenten rond. Die expertise moet zo breed mogelijk ingezet worden. Ik probeer me niet al te druk te maken over praktische belemmeringen zoals medewerkers die onder verschillende cao’s vallen. We doen het gewoon. Ik prijs me gelukkig dat we op één campus zitten en dat mijn vakgebied relatief klein is. Iedereen kent elkaar.’

Dankzij de samenwerking biedt Utrecht de perfecte opleiding voor verpleegkundigen die méér willen, meent Schuurmans. ‘Ik hoop dat medisch geïnteresseerde hbo’ers met ambitie voor Utrecht gaan kiezen. Wij bieden ontwikkelingsmogelijkheden en carrièreperspectief voor mensen die een leven lang willen leren.’

‘We zitten een paar honderd meter van elkaar!’

50 jaar DE UITHOF

>>

35

De Uithof 50 jaar!

SSH zorgt sinds 1998 voor woonruimte in De Uithof met spraakmakende gebouwen zoals de Cambridgelaan, Casa Confetti en De Bisschoppen. www.sshxl.nl

(advertentie)

DE ACADEMISCHE PABO Het vergt jarenlang praten en vooroordelen overwinnen. Maar eenmaal gerealiseerd vindt het idee breed navolging. Alle Nederlandse univer­ siteiten hebben (binnenkort) een ‘academische pabo’. Een Utrechts idee.

Officieel heet het de academische lerarenopleiding primair onderwijs (ALPO), maar iedereen kent het onder de noemer academische pabo.

Sinds 2008 kunnen scholieren met een vwodiploma of hbo’ers met een propedeuse een nieuwe opleiding volgen. Studenten combineren de pabo (hogeschool) met de bachelor onderwijskunde (universiteit) en studeren af met twee diploma’s én onderwijsbevoegdheid.

De ‘stille reserve’ van vwo-leraren aanspreken, dat was het doel van bedenker prof.dr. Theo Wubbels. Hij is hoogleraar onderwijskunde en vice-decaan van de faculteit Sociale Wetenschappen. ‘Op open dagen van de universiteit lopen veel vwo-scholieren rond die voor de klas willen, maar zij kiezen vaak een studie peda­ gogiek of onderwijskunde omdat de pabo niet universitair is. Daar wilde ik iets aan doen.’

Maar tussen droom en daad staan wetten in de weg en praktische bezwaren. Wubbels: ‘We hadden eerst het idee om zelf zo’n studie op te zetten, maar op het gebied van de praktijk bleken we te weinig knowhow te hebben.’

Samenwerking met de hogeschool ligt voor de hand, maar gaat niet van een leien dakje, vertelt Wubbels. ‘Wat hebben we met elkaar te maken? De universiteit zit in die ivoren toren. We moesten nogal wat vooroordelen overwinnen. Persoonlijke contacten spelen een grote rol. Gelukkig ben ik al sinds 1986 betrokken bij het onderwijs. Uiteindelijk komen mensen op de werkvloer erachter dat hogeschool en universiteit elkaar goed aan­ vullen en gaat het lopen. Maar ik heb er wel véél voor moeten praten.’

Dankzij steun van Geri Bonhof, collegevoor­ zitter van de hogeschool, en decaan sociale wetenschappen Willem Koops, start de opleiding in 2008. De eerste lichting bestaat uit 52 studenten die via gesprekken geselectereerd zijn uit zo’n 150 gegadigden. Na het eerste jaar stoppen dertien studenten. Niet meer dan bij andere opleidingen, maar toch een teleurstellend hoog percentage, geeft Wubbels toe.

Inmiddels zit de uitval op ongeveer tien procent. ‘We selecteren mensen beter, we zorgen dat ze de juiste verwachtingen van de studie hebben. Bovendien confronteren we ze in het eerste jaar niet alleen met de saaie, theoretische kant. Studenten kiezen tenslotte voor deze studie omdat ze praktisch ingesteld zijn.

Verder hebben we hbo- en universitaire vakken beter geïntegreerd.’

Over de carrière van de studenten valt nog weinig te zeggen. In 2012 studeert de eerste lichting af. Wubbels ziet hun loopbaanperspectief zonnig in. ‘Directe collega’s zien hen nog wel eens als een bedreiging, maar besturen van basisscholen vinden het geweldig. Zij hebben het idee dat deze leerkrachten zullen helpen het onderwijs omhoog te trekken. Dat is ook ons idee. Wij hopen dat via deze leraren vernieuwing sneller zal doordringen in het basisonderwijs.’

UTRECHT LIFE SCIENCES Het is een van de ambitieuzere samenwerkingen op Utrecht Science Park, die tegelijk ook minder goed omschreven is. Utrecht Life Sciences verbindt bedrijven met levenswetenschappelijk onderzoek bij verschillende kennisinstellingen.

Het moet vernieuwing stimuleren in de gezondheidszorg voor mens en dier.

Uitgangspunt is de enorme concentratie levenswetenschappelijk onderzoek op het Utrecht Science Park. Van de faculteiten Diergeneeskunde en Bèta, waaronder Farmaceutische Wetenschappen, tot het UMC Utrecht en het Hubrecht Instituut. Maar ook een onderzoeksafdeling van voedingsmiddelenproducent Danone komt naar De Uithof, net als het RIVM. Utrecht Life Sciences kent geen formele juridische structuur. Het moet vooral een netwerk zijn, waar informele contacten en gezamenlijke projecten de wetenschap op een hoger plan

‘We willen het mensen makkelijk maken elkaar te ontmoeten’ brengen. Een cocktail waarvan het geheel naar meer smaakt dan de som der delen. Ingrediënten zijn kruisbestuiving tussen wetenschappelijke disciplines; ontmoetingsplaatsen voor wetenschappers; marktgericht denken van bedrijven; geldschieters en voorzieningen voor startups. Dat alles bij elkaar moet een klimaat creëren waar topwetenschap goed gedijt en startups uit de grond schieten. Het droombeeld is een campus zoals een Amerikaanse topuniversiteit.

Zover is het nog niet. Maar het begin is er, aldus prof. dr. Anton Pijpers, decaan van de faculteit Diergeneeskunde en voorzitter van Utrecht Life Sciences. ‘We willen het mensen makkelijk maken elkaar te ontmoeten. We zitten met z’n allen op een vierkante kilometer, dat wij ten volle willen benutten met lunchbijeenkomsten, lezingen, enzovoort. Bijeenkomsten moet je niet te lang maken, maar vooral na afloop de ruimte bieden om nieuwe contacten te leggen. Dat is ook precies wat ik zie gebeuren.’ >>

50 jaar DE UITHOF

37

WONING!

Koop nu je eigen

Ook je kansen vergroten?

... met een tuin van maar liefst 9 meter diep!

Kom e naar d ag rd Maste uni j op 10

OF KIES VOOR EEN CASCO 2-ONDER-1-KAPWONING VAN € 231.000,- NU VOOR R.E.C 30933

JE 198.000,V.O.N. EIGEN PLEK IN HARTJE AMERSFOORT

www.boogiewoogie-amersfoort.nl Kom naar de infodag op

Haal je master in Nijmegen

16 april van

Studeer je hbo Rechten en wil je meer mogelijkheden op de arbeidsmarkt met een meestertitel? Aan de Radboud Universiteit Nijmegen kun je via een speciaal ontwikkelde studieroute de master Nederlands recht behalen. Dit diploma heeft civiel effect. Zo vergroot je je carrièrekansen, want je kunt dan ook kiezen voor een togaberoep als advocaat of rechter.

11.00 - 13.00 uur bij Zandfoort a/d Eem, Kleine koppel 20/21 in Amersfoort

Wil je meer weten of je aanmelden voor de Masterdag op 10 juni?

Kijk dan op www.ru.nl/rechten/hbo-studenten

Neem je salarisstrook mee en we berekenen meteen of het voor jou financieel mogelijk is!

Onder de eerste 10 kopers verloten we een

keuken en een laminaatvloer!

Tot 16 april a.s.!

Ruud volgt de master Human Aspects of Information Technology (HAIT) ‘Op het HBO bestudeerde ik de technische kant van ICT, aan Tilburg University bestudeer ik de maatschappelijke kant. Zo heb ik het beste uit twee werelden en vergroot ik mijn kansen op de arbeidsmarkt.’

Volg Ruud op Facebook!

Zie www.tilburguniversity.edu/hait School of Humanities

1080064_Adv Geesteswetenschap HAIT 190x115_fc.indd 1

(advertentie)

29-03-11 11:01

Het buzzword bij Utrecht Life Sciences is valorisatie. Pijpers: ‘Dat betekent voor mij het verwaarden van kennis. Maar niet alleen in euro’s of in producten. Het wil ook zeggen dat wij kennis en expertise delen met de maatschappij.’

Op praktisch vlak ligt samenwerking voor de hand. Het onderbrengen van proefdieren in het gemeenschappelijk dierenlaboratorium GDL is daar een voorbeeld van. Ook is het mogelijk dure, geavanceerde apparatuur te delen, bijvoorbeeld voor eiwitonderzoek.

In het onderzoek zijn twee hoofdrichtingen te onderscheiden: ‘Cancer, regenerative medicine & stem cells’ en ‘Public health’ met een focus op OneHealth (de samenwerking tussen humane en veterinaire geneeskunde). Maar dat zijn meer etiketten dan korsetten. ‘Utrecht Life Sciences is voor geen enkele wetenschapper zijn eerste omgeving, maar het moet een vanzelfsprekende tweede laag worden. Wij willen het tandwiel zijn dat andere tandwielen samen laat draaien.’ Pijpers: ‘Ik hoop dat het Utrecht Science Park over vijf jaar zo vol zit als een potje met pieren. We hebben dan een incubator die uitpuilt van de nieuwe bedrijfjes. Ik hoop ook dat we nog enkele grote bedrijven hebben aangetrokken. Misschien is het zo vol dat we enkele satellieten in de regio Utrecht hebben.’

Aan Utrecht Life Sciences doen mee: Danone, Gemeente Utrecht, Genmab, GlaxoSmithKline, Hogeschool Utrecht, Hubrecht Institute, Immuno Valley, Provincie Utrecht, Taskforce Innovatie Regio Utrecht, TNO, UMC Utrecht, Universiteit Utrecht, Utrecht Holdings en Utrecht Science Park.

‘Terug­komen met een paar internationaal geldige studiepunten’ UTRECHT SUMMER SCHOOL Graag zou hij beweren dat een briljante visie ten grondslag ligt aan de drukbezochte en nog steeds groeiende Utrecht Summer School. Maar de werkelijkheid is prozaïscher, bekent directeur Jeroen Torenbeek. ‘We hadden tachtig kamers leegstaan in de zomer. Dat is dúúr!’

Terwijl Nederland onthaast in Ameland, Bangkok of Chersonissos maken honderden buitenlandse studenten kennis met Utrecht. Ze doen de stad aan voor een cursus en bijbehorende studiepunten, maar ook voor de terrassen en het vakantiegevoel. Sinds het bescheiden begin – 25 jaar geleden – volgen momenteel meer dan 1800 studenten één van de 130 jaarlijkse cursussen bij de Utrecht Summer School. Europa, Noord Amerika en Azië leveren elk ongeveer eenderde van de studenten.

Het aanbieden van cursussen in de zomermaanden gebeurt nu al 25 jaar. Het komt onder meer voort uit een uitwisselingsprogramma met de University of Florida. Maar een belangrijke aanjager was het feit dat de universiteit kamers verhuurde in juli en augustus vaak leeg staan. Zomerstudenten vullen die leegte en verdienen zo de organi­ satie meer dan terug.

Want Utrecht Summer School is evenveel merk als organisatie, aldus directeur Jeroen Torenbeek. ‘Onze belangrijkste bijdrage is dat we alle cursussen onder één paraplu samenbrengen zodat ze gezamenlijk naar buiten treden. Het geheim van ons succes is dat wij ons

niet bemoeien met het onderwijs, maar uitsluitend met de faciliteiten eromheen. Ons bureau bestaat uit slechts een paar mensen.

We maken een goede website, een mooie brochure, bieden huisvesting voor alle studenten en organiseren een uitgebreid sociaal programma.’

Torenbeek en collega’s bemoeien zich expliciet niet met de inhoud. ‘Wát voor cursussen faculteiten organiseren mogen ze helemaal zelf weten. Wat weten wij daar nou van? Wij brengen wel eens organisatoren met elkaar in contact als we denken dat hun cursussen elkaar raken of overlappen. Daar komt bijvoorbeeld de zesweekse cursus Doing Business in Europe uit voort. Een samenwerking van hogeschool en universiteit.’

Van de 130 cursussen stammen ongeveer 85 van de universiteit, 30 van de hogeschool en 15 van overige partners zoals het UMC Utrecht.

De grootte varieert sterk. Zo heeft Diagnostic Avian and Exotic Animals Pathology drie deelnemers, terwijl bij European culture and identity 120 studenten meedoen.

Iedere faculteit heeft andere redenen om een cursus te organiseren. Bij de hogeschool draait het vaak om internationale uitwisseling van studenten, Universitaire bèta’s hopen onder meer masterstudenten te werven. Als een cursus eenmaal loopt, blijft die meestal lang bestaan. Docenten vinden het vaak een voorrecht om de zomervakken te geven. De studenten komen van ver en zijn erg gemotiveerd.

‘Als je ouders hiervoor betalen, wil je wel terugkomen met een paar internationaal geldige studiepunten!’

50 jaar DE UITHOF

39

Huffels UMC Utrecht Locaties: AZU Utrecht | Wilhelmina Kinderziekenhuis www.huffels.com

Zoekt u een leuke wenskaart?

Een heerlijke espresso of latte macchiato?

Even een bloemetje halen?

Alles KIDS? Eet smakelijk!

Huffels feliciteert De Uithof met haar 50-jarig bestaan!

Faculty Club De huiskamer van de Universiteit Utrecht. Voor alle medewerkers en alumni.

Kijk voor onze lustrum- en overige activiteiten op www.uu.nl/facultyclub

Het Utrechts Universiteitsfonds bestaat 125 jaar.

De Universiteit Utrecht 375 jaar.

Het is een traditie dat het Utrechts Universiteitsfonds namens alle alumni, medewerkers en studenten de universiteit een cadeau aanbiedt.

1

In het kader van het thema ‘Kennis voor de Toekomst’ kunt u dit lustrum bijdragen aan de volgende unieke universitaire projecten: 1

2 3

Van biomassa naar energie: naar een duurzame samenleving Spel van de Gouden Eeuw Biografie Johanna Westerdijk

2

Bij een lustrum hoort een cadeau!

Doet u ook mee?

Zie voor meer informatie over de projecten: www.uu.nl/lustrumcadeau

www.uu.nl/lustrumcadeau 3

(advertentie)

UU 24 OkTObER 1997: mET TWEE HOORCOLLEgEEN DRIE TENTAmENzALEN Is HET EDUCATORIUm HET ONDERWIJsCENTRUm vAN DE UITHOF. ELkE sTUDENT Is ER WEL EENs gEWEEsT, AL Is HET mAAR IN DE gROTE mENsA. IN DIT JAAR WORDT HET bEJUbELDE EN vERgUIsDE ARCHITECTONIsCHE HOOgsTANDJE gEOPEND. DE zALEN zIJN HARD NODIg, mAAR ER Is OOk ANgsT DAT DE gROTE ONDERWIJsRUImTEN TE LAAT kOmEN.

Zalen voor de massa door Xander Bronkhorst

‘Dus dit is een bijzonder gebouw? Welke architect zeg je? Rem Koolhaas? Nooit van gehoord.’ Een groepje eerstejaars economiestudenten haalt in de pauze van een hoorcollege de schouders op over het bijzondere ontwerp van het glazen gebouw aan de Leuvenlaan. ‘Maar ik vind het wel prettig om hier in het Educatorium college te volgen’, zegt Elize Hogendoorn. ‘Het zijn lekker grote en lichte zalen en de docent is goed te verstaan.

Gewoon prima.’

Betere hoorcollege- en tentamenzalen. Dat verlangen is begin jaren negentig een belangrijke aanleiding voor de bouw van het Educatorium. De opleidingen psychologie en rechten groeien als kool en kunnen hun studenten slechts met moeite huisvesten. In onderzoeken onder studenten scoort de UU bovendien dramatisch op vragen naar de onderwijsfaciliteiten. ‘Het was vooral in de binnenstad een gemodder en gemeier’, herinnert hoofd vastgoedbeheer Ruut van Rossen zich. ‘In die tijd is meerdere malen overwogen de Janskerk door-

42

50 jaar DE UITHOF

deweeks te confisqueren. In De Uithof gebruikten we een prefab sporthal, De Pelikaan.’

Volgens Van Rossen gaat het om een vervelende erfenis uit het verleden. Waar andere universiteiten al lang over auditoria en congresfaciliteiten beschikken, blijft Utrecht achter. ‘Vanaf het begin was er de wens om hoorcollegezalen en een bibliotheek voor de hele universiteit te bouwen in De Uithof, maar de prioriteit lag bij grote gebouwen voor faculteiten’, zegt Van Rossen. ‘En in de jaren zeventig is het gewoon uit met de pret. Er is geen geld meer en nieuwe gebouwen moeten ‘de menselijke maat’ aanhouden: het bakstenen Langeveldgebouw komt er dan bijvoorbeeld.’

Buiten de behoefte aan onderwijsruimte, is volgens Van Rossen ook het stedenbouwkundige plan uit 1988 een belangrijke reden om te denken aan een -wat inmiddels met een Koolhasiaans neologisme- Educatorium is gaan heten. Dat plan dat De Uithof nieuwe allure moet geven, laat een gat zien tussen de Transitoria 1 en 2, de huidige Ruppert- en Van Unnik-

Educatorium 3 tentamenzalen Alfa: 150 Bèta: 200 Gamma: 300 2 collegezalen Megaron: 400 Theatron: 500 Gebruik Educatorium 2010-2011 Aantal bezoeken van studenten: 614879 Aantal tentamens: 1288 Aantal hoorcolleges: 1131 Aantal tentamenuren: 3231 Aantal college-uren: 2183 Bron: Huisvesting & Services Centrumgebied

gebouwen. Van Rossen: ‘Er was behoefte aan een schakel tussen die twee gebouwen. Ook om daar een prettige onderwijssfeer te creëren.’

Desondanks is niet iedereen overtuigd van de noodzaak van de bouw van grote hoorcollegezalen. De verwachting is immers dat kleinschalig onderwijs de toekomst heeft. De vraag is dan ook of je met nieuwe gebouwen niet juist daar op in moet spelen. ‘Het uiteindelijke besluit het Educatorium te bouwen zou je anticyclisch kunnen noemen’, erkent Van Rossen.

Op 24 oktober 1997 opent het Educatorium officieel de deuren. Over de architectuur zijn de meningen zeer verdeeld, maar over de collegezalen zijn de meeste docenten en studenten zeer te spreken, zo blijkt uit een Ubladverslag. Vooral de akoestiek en audiovisuele mogelijkheden worden geroemd. Strafrechtdocent Boek zegt in die tijd bewonderend: ‘Ik was stinkende armoedige zaaltjes gewend aan de Drift. En dan kom je hier…’

Maar er zijn ook docenten die dezelfde zalen verafschuwen. ‘Als de architect al een onder-

wijsfilosofie heeft gebruikt, dan is dat zeker niet de mijne’, foetert hoogleraar intellectueel eigendomsrecht Willem Grosheide. ‘Dit zijn gehoorzalen voor muzikale activiteiten, terwijl ik in mijn onderwijs graag de interactie met studenten zoek. Toen ik met mijn onderwijs naar De Uithof verhuisde vroeg ik me werkelijk af wat ik ermee opgeschoten was. Dan gaf ik liever mijn college drie keer in een kleinere zaal in de binnenstad.’

Met een loopmicrofoon probeert Grosheide tijdens zijn colleges de afstand met de studenten te verkleinen, terwijl hij in verschillende overleggen zijn klachten overbrengt. ‘Maar het gebouw stond er, en in bestuurlijke kringen was men tevreden.’

Wim Dirksen, als faculteitsdirecteur betrokken bij de voorbereidingen van de bouw, herinnert zich een voortdurende strijd tussen de begeleidingscommissie en de architect.

De discussies die herhalen zich wanneer het gebouw er al staat. ‘Ik heb een aantal keer voorgesteld van de parterre op de eerste ver-

dieping een studielandschap te maken met computerfaciliteiten voor studenten, maar daar wilde de architect niets van weten.’

Toch concludeert Dirksen dat het Educatorium ruimschoots voldoet aan de doelstellingen die de universiteit met het gebouw voor ogen heeft. En zeker met de zalen is hij blij.

Daar doen ook de klachten over de hoge temperaturen in de zomer en over de hoge kosten van de schoonmaak waar hij als beheerder mee te maken had, niets aan af. ‘De bezettingsgraad is hoog en volgens mij vinden de meeste docenten alles in orde. Samen met het Ruppert, dat nota bene ooit als tijdelijk gebouw is neergezet, vormt het een mooie verzameling van grote en kleine ruimtes. Het Educatorium blijft een pronkstuk van de universiteit.’

Ook Ruut van Rossen concludeert met terugwerkende kracht dat de beslissing om het Educatorium te bouwen een juiste is geweest. ‘Het hoorcollege blijft nog wel even bestaan, de vraag naar congresruimte ook. Het Educatorium is alleen nooit zoals sommigen verwachtten het echte hart van De Uithof geworden.

50 jaar DE UITHOF

43

UmC ONs LICHAAm gEEFT DE LAATsTE vIJFENTWINTIg JAAR HET ENE NA HET ANDERE gENETIsCHE gEHEIm PRIJs. EUREkA-mOmENTEN IN sTAmCELLAbORATORIA TE OvER, mAAR DEzE vERTALEN NAAR EEN EUREkAbEHANDELINg kOsT TIJD. TIJD, éN vOORTsCHRIJDEND INzICHT, HEbbEN vAN LEUkEmIE EEN gENEEsLIJkE zIEkTE gEmAAkT.

Terug naar de navels door Manou van de Zande

44

50 jaar DE UITHOF

Een doodvonnis, dat was de diagnose leukemie een paar decennia geleden. Hooguit twintig procent genas en leefde nog even door, maar de meeste patiënten stierven binnen een paar maanden. Veertig jaar geleden moesten we het namelijk doen zonder genetica, zonder stamceltherapieën, zonder landelijke gestandaardiseerde protocollen en zonder geïndividualiseerde therapie. Hoe anders is dat nu – 90 tot 95 procent van de patiënten blijft leven, na een steeds verfijnder afgestemde behandeling. Teruggaan naar het allerprilste begin (vooral bij hoog risico-leukemieën) blijkt een schot in de roos: navelstrengbloed.

De beste strijders tegen leukemie lijken cellen te zijn die nog van niks weten, vertelt kinderarts dr. Jaap Jan Boelens. Hij is immunoloog en beenmergtransplantatie-expert in het Wilhelmina Kinderziekenhuis (WKZ). ‘Cellen uit navelstrengbloed zijn nog niet geprogrammeerd voor een speciale taak, en juist daarom werken ze heel sterk tegen leukemie.’ Voor een beenmergtransplantatie (het vervangen van de eigen, bloedcellenaanmakende stamcellen

door donor-stamcellen in het beenmerg) maken Boelens en het transplantatieteam van het WKZ gebruik van een wereldwijd navelstreng-netwerk: in bloedbanken over de hele wereld liggen, in vloeibare stikstof-vriezers, ruim 450 duizend navelstrengbloed-eenheden opgeslagen.

TRANsPLANTATIE Genezen van de meest voorkomende vorm van leukemie bij kinderen, ALL (zie kader), kan bij ruim 75 procent met alleen chemokuren. De overige patiënten hebben naast chemotherapie ook een beenmergtransplantatie nodig.

Voordat nieuwe stamcellen voor het nieuwe beenmerg gaan zorgen, moeten eerst alle eigen beenmergcellen vernietigd worden. Sinds de jaren zeventig/tachtig, toen beenmergtransplantaties hun intrede deden, bestaat de voorbehandeling om eigen beenmergcellen op te ruimen uit totale lichaamsbestraling. Na die voorbehandeling en het toedienen van de donor-beenmergcellen, duurt het twee tot vier weken voordat deze donorcellen het nieuwe

Tien keer te hoog

streng bloed voldoende aanmaken. ‘Die donor was tot voor kort een broer of zus. Sinds medio jaren negentig worden er ook vrijwillige, onverwante, donoren gebruikt. Maar wij geven nu steeds vaker de voorkeur aan navelstrengbloedcellen’, zegt Boelens. ‘De nog naïeve cellen zijn in de ontvangende patiënt makkelijk 'op te voeden' om de foute leukemiecellen te doden. En, misschien paradoxaal, met navelstrengbloed neemt het risico op graft versus host-ziekte (afweerreactie donorweefsel tegen weefsel ontvanger, red) link af vergeleken met andere donoren. Transplantatieziekte die resulteert in een chronische vorm komt gelukkig relatief weinig voor op kinderleeftijd (1015% van de overlevers), maar de gevolgen zijn ingrijpend en levenslang.’

Cellen die van toeten noch blazen weten rekenen af met leukemie

F OTO ivar pel

In maart maakten onderzoekers van het Erasmus MC bekend dat AML-patiënten (acute myeloïde leukemie -600 nieuwe volwassen patiënten per jaar) al twintig jaar lang een tien keer te hoge dosis chemo krijgen. De onderzoekers voorzien dat hun vondst – aan hun onderzoek deden 860 patiënten mee – een wereldwijde aanpassing van de dosering tot gevolg zal hebben. Winst voor de patiënten: nog steeds genezen van leukemie, maar minder bijwerkingen zoals ontstekingen en darmklachten, minder vaak bloedtransfusies en kortere opnametijd in het ziekenhuis.

Naast de 'navelstrengbloedrevolutie' is het individueler afstellen van de chemotherapeutische voorbehandeling een groot winstpunt van de afgelopen jaren. ‘Tien jaar geleden begonnen we met het optimaliseren van het voornaamste chemo-middel: Busulfan. Dankzij veel meten en steeds meer gestandaardiseerde werkwijzen hebben we heel veel geleerd over dosering. Het wordt nu geïndividualiseerd gegeven, waardoor het een veilig (laag toxisch) en effectief middel is voor de voorbehandeling.’

De huidige uitdaging van Boelens is om de voorbereiding op transplantatie stralingsvrij te maken, voor álle stamceltransplantatie-indicaties. ‘Dat gaan we doen door het optimale te halen uit de juiste chemo-cocktail, in de juiste dosering, op de juiste tijd. Daarnaast voorzie ik de komende vijf jaar de ontwikkeling van specifieke tumorvaccinaties, waardoor de eenmaal getransplanteerde navelstrengbloedcellen nog gerichter leukemische cellen kunnen afmaken.’

Wat is leukemie?

Leukemie is een verzamelnaam voor verschillende soorten kanker in bloedcellen. Bloedcellen (én leukemiecellen) worden gemaakt in het beenmerg. Een normale bloedcel begint blanco, en rijpt in het beenmerg uit tot een rode bloedcel, een witte bloedcel of een bloedplaatje. Dan laat het beenmerg ze los in onze bloedbaan om hun taken te gaan vervullen. Bloedplaatjes zorgen voor de bloedstolling. Rode bloedcellen zorgen voor zuurstoftransport naar alle organen. Witte bloedcellen zorgen voor de afweer tegen bacteriën en virussen. Deze cellen heten leukocyten (‘leukos’: Grieks voor wit), en omdat bloedkanker voor het eerst in witte bloedcellen werd ontdekt, heet leukemie zo.

Er bestaan twee hoofdtypen leukemie: AML (acute myeloïde leukemie) en ALL (acute lymfatische leukemie). AML is zeldzaam bij kinderen, maar treft naar schatting jaarlijks één of twee patiënten per 100.000 volwassenen (meestal oudere). ALL is de meest voorkomende vorm van kanker bij kinderen; ongeveer 120 nieuwe gevallen per jaar in Nederland. Dit type komt het meest voor bij kinderen tot een jaar of veertien.

Ongeveer tachtig procent van de kinderen met leukemie heeft lymfatische leukemie. Vooral jonge kinderen van twee, drie jaar oud worden door de ziekte getroffen.

Leukemie is niet besmettelijk en ook niet erfelijk (afgezien van enkele zeldzame typen). En een link met drinkende en rokende ouders, op gifgrond wonen en wat dies meer zij, is (nog) niet wetenschappelijk gelegd. Het zit ‘m in chromosoomafwijkingen in bloedkankercellen – dus niet in gezonde cellen. Maar hoe en waarom die afwijkingen ontstaan, is nog onbekend. Leukemie krijgen is dus – vooralsnog – een kwestie van botte pech.

50 jaar DE UITHOF

45

HU 11 OkTObER 1995. HET NIEUWE gEbOUW vAN DE FACULTEIT ECONOmIE & mANAgEmENT WORDT gEOPEND EN vOOR HET EERsT zETELT DE HOgEsCHOOL IN DE UITHOF. DE FEm Is EEN ARCHITECTONIsCH HOOgsTANDJE vAN bUREAU mECANOO, DAT NOg sTEEDs LIEFHEbbERs vAN OvER DE HELE WERELD TREkT. DE NIEUWE bEWONERs – DOCENTEN, sTUDENTEN EN mEDEWERkERs – mOETEN EvEN WENNEN AAN DE sTRAkkE vERsCHIJNINg, mAAR vEROvEREN HET gEbOUW LANgzAAmAAN mET EEN NIEUW REsTAURANT EN IkEA-mEUbELs.

Kasbah in de polder door Tirzah Schnater

WAT vOORAF gAAT Stedelijk architect Rem Koolhaas wordt begin jaren negentig gevraagd met zijn Office of Metropolitan Architecture (OMA) een Masterplan te ontwerpen voor De Uithof waarin vernieuwende architectuur een grote rol speelt.

De losse universiteitsgebouwen die er tot dan toe staan, zijn gedateerd, ontoegankelijk, onsamenhangend. Dat moet anders, helemaal nu ook andere instellingen dan de universiteit een plek in De Uithof krijgen en het een heuse campus moet worden.

De Padualaan moet volgens Koolhaas de Kasbahzone worden, verwijzend naar Noord-Afrikaanse woongemeenschappen: aaneengesloten, lage, in zichzelf gekeerde gebouwen. Het eerste gebouw van de Kasbahzone is in 1995 klaar: de faculteit Economie & Management, ontworpen door architectenbureau Mecanoo.

Tot dan heet de school nog de Hogeschool voor Economie & Management (HEM), die verspreid zit in zeven gebouwen door de stad, waaronder de Kaatsstraat en de Laan van Chartroise. Na de opening van het nieuwe

46

50 jaar DE UITHOF

gebouw wordt de HEM een faculteit van de Hogeschool van Utrecht (later Hogeschool Utrecht) en gaat de FEM heten.

vAN ONTWERP TOT REALITEIT Harm Noordhof, dan bestuursvoorzitter van de HEM, en later collegelid van de HvU, heeft als taak de Hogeschool voor Economie & Management vanuit zeven locaties onder één dak te brengen. ‘De Kaatsstraat waar we destijds zaten was een oud kantoor, een gesloten gebouw. We wilden dit nieuwe gebouw daarom zo open mogelijk hebben: van beneden naar boven, je moest elkaar altijd kunnen zien.’

Het ontwerp van architect Francine Houben van Mecanoo springt er meteen uit. Noordhof: ‘Het modernistische van Mecanoo sprak me enorm aan. De spectaculaire binnenkomst, hoe de collegezalen als dozen in het gebouw hangen, prachtig. Naar achteren toe wordt het dan wat “gewoner”.’

‘Wij noemden het ontwerp “Kasbah in de Polder”, naar het idee van de Kasbahzone,’ vertelt

F OTO christian richters

Zestien jaar na de opening staan er nog elke week groepjes architectuurliefhebbers voor de FEM met hun camera’s in de aanslag. Harm Noordhof: ‘Het gebouw heeft enorm veel publiciteit gekregen. We waren genomineerd voor de Rietveldprijs in 1997 en het gebouw maakte deel uit van een architectuurroute door de stad. Ik ben nog steeds trots op de FEM, het is het mooiste gebouw in De Uithof.’

architect Francine Houben. ‘Toen wij ons verdiepten in het idee van een Noord-Afrikaanse gemeenschap, kwamen we uit bij een sobere, open stijl, met drie patio’s die voor de details zorgen, net als bij een echte kasbah.’ Die patio’s krijgen ieder een thema: zen, jungle en water. Alleen de junglepatio is open voor publiek. Via een loopbrug die tegelijk kunstwerk is kun je van de ene naar de andere kant lopen. ‘We wilden geen klaslokalen met minimale gangen, maar een open ruimte met veel ontmoetingsplekken. Je moest het collectief van de school kunnen voelen. Wat in de wandelgangen gebeurt, bepaalt de sfeer.’

Het budget voor de bouw van de FEM is niet groot en mag niet overschreden worden.

Noordhof: ‘Alles werd drie keer nagerekend voordat we ja zeiden, naderhand hadden we een miljoen gulden over.’ Mecanoo moet door een beperkt budget schipperen. ‘Aan de voorzijde met de hal, de mediatheek en de grote collegezaal wordt veel aandacht besteed, de laatste gaat ook een congresfunctie vervullen voor andere zaken dan onderwijs. Achterin het

gebouw moet het soberder, ook in materiaalgebruik.’ Iedere studierichting krijgt wel een studieplein met eigen secretariaat.

De menselijke maat ‘Het contrast met de Kaatsstraat kon niet groter zijn’, vertelt Janus Ruighaver, destijds docent bedrijfseconomie. ‘Van een kantoor zonder collegezaal naar een prettig, open en licht gebouw. Ik kan me een busreisje met docenten naar de bouwplaats herinneren. Ik was behoorlijk onder de indruk van de kasbahfilosofie.’

Eenmaal gesetteld in de FEM wordt een centrale ontmoetingsplaats gemist, zowel door medewerkers als studenten. Ruighaver: ‘We hielden één keer per maand een docentenborrel in een van de lokalen.’ De studenten morren in het begin dat het net een ‘gevangenis’ is, dat het lijkt of het ‘niet af’ is, met al dat beton.

Het is niet gezellig, niet vriendelijk genoeg. Op de studiepleinen aan het einde van de gangen staan op een gegeven moment meubels van IKEA. Slimme studenten commerciële econo-

mie hebben een deal gesloten met het concern.

Rond 2002 krijgt het gebouw personeelsrestaurant FEMke boven de receptie, meer projectruimten en een kunstcommissie die de gangen gebruikt als expositieruimte. De grote collegezalen worden geregeld verhuurd als congresruimten voor representatieve doelen, er komen meer zitjes in de open ruimten en de kantine krijgt een facelift. Bij FEMke heerst een geheel andere sfeer dan in de rest van het gebouw. Chesterfields en pubuitstraling staan in schril contrast met de strakke architectuur van het gebouw.

Ruighaver: ‘Vooral FEMke is een prettige ontmoetingsplek geworden, ik heb er zes keer een bridge- en klaverjastoernooi georganiseerd.’

Harm Noordhof vindt de leren fauteuils boven de receptie juist jammer. ‘Ze lijken niet te horen bij de modernistische, strakke uitstraling van het gebouw.’ Francine Houben vindt het een normaal proces dat mensen hun eigen draai geven aan het gebouw waarin ze werken.

‘Alleen jammer dat we er niet bij betrokken zijn geweest.’

50 jaar DE UITHOF

47

Binnenste wat gebeurt er in al die gebouwen?

In het kunstproject De Uithof Binnenstebuiten laat Fotograaf Ivar Pel de binnenkant eens letterlijk aan de buitenkant zien. door Ries Agterberg

48

50 jaar DE UITHOF

‘Ik ben op zoek naar de ziel van de gebouwen, de sym­ boliek achter de stenen’, probeert Ivar Pel (46) zijn project samen te vatten. Hij bezoekt de verschillende gebouwen en loopt er rond, ademt de sfeer en zoekt naar één thema. In de bibliotheek bijvoorbeeld.

‘Dat is allang niet meer een gebouw van alleen boeken. Je kunt er college volgen, je hebt werkplekken en daarnaast zijn er cultuurschatten. Oud en nieuw ontmoet elkaar in de bibliotheek. Dat heb ik in de foto’s willen vangen. Een college met op de achtergrond landkaarten, maar ook een loungeplek waar je heerlijk kunt pauzeren en de app van de bibliotheek bekijken om te checken of er nog werkplekken vrij zijn.’

Pel loopt al 25 jaar rond in De Uithof. In die tijd had de universiteit nog eigen fotografen in dienst. ‘Ik kwam na de middelbare school rechtstreeks naar de universiteit.

Je draaide twee of drie jaar mee met een faculteit en kreeg een opleiding fotografie. Ik kwam terecht bij Diergeneeskunde.’ Daarna werkt hij bij het audio visueel centrum en kan ingehuurd worden binnen de universiteit.

‘Ik concentreer me nog altijd op wetenschapsfotografie, ook voor verschillende onderzoeksinstituten. Maar mijn favoriete opdrachtgever is nog altijd de universiteit.’

Een kunstproject is voor hem iets nieuws. ‘Het is bijzonder dat je zelf mag nadenken hoe je het wilt uitvoeren. Ik heb gezocht naar de visuele pareltjes. Gebouwen zijn statisch, nu moet je juist het dynamische in beeld brengen. Wat daarbij me wel opvalt? Dat er overal zoveel rommel ligt.

Dat bepaalt de foto. Het is bijna onmogelijk om echt een schoon stukje Uithof te vinden.’

De Fotopanelenroute is vanaf 15 april te zien in de Padualaan en de Heidelberglaan. De panelen zijn voorzien van een digitale code die verwijst naar meer info op de website.

Ook vanaf 15 april is in de speciale LustrumLounge in het Unnikgebouw een ander project van Ivar Pel zichtbaar. Het gaat om 9 portretten van 3 generaties ‘bewoners’. De filmische en digitale portretten zijn te bezichtigen.

De portretten geven een persoonlijk beeld van de ontwikkeling van De Uithof als rustiek natuurgebied tot een kleine stad waar mensen studeren, werken en wonen.

buiten

Universiteitsbibliotheek: meer dan alleen boeken

50 jaar DE UITHOF

49

Kruytgebouw: Studenten zetten eigen innovatief product op de markt

50

50 jaar DE UITHOF

UMC: Onderzoek naar geboorte van een cel en studenten die oefenen op een patiĂŤnt

50 jaar DE UITHOF

51

APPARTEMENT!

Thuis in het recht voor scheepvaart, handel en vervoer!

Koop nu je eigen

Werken in karakteristiek Breda, centraal tussen de havens van Antwerpen, Duisburg en Rotterdam. Deel uitmaken van een klein gemotiveerd team met een goed geautomatiseerde werkomgeving.

In verband met de groei van de praktijk zoeken wij een

...en volgend jaar woon je hier al!

ADVOCAAT-STAGIAIR(E) • met een afgeronde civielrechtelijke (internationaal gerichte) universitaire opleiding; • met interesse voor de natte praktijk; • met inzet, enthousiasme en flexibele werkhouding; • met goede kennis van de Duitse taal in woord en geschrift.

Reacties – bij voorkeur per e-mail – uiterlijk 30 april 2011 aan:

Van Zuethem Advocaten t.a.v. mevrouw D.M. van der Vlies e-mail: diana@vanzuethem.nl website: www.vanzuethem.nl

VANAF

R.E.C 30933

JE 152.000,V.O.N. EIGEN PLEK IN HARTJE AMERSFOORT

www.boogiewoogie-amersfoort.nl Kom naar de infodag op

16 april van 11.00 - 13.00 uur bij Zandfoort a/d Eem, Kleine koppel 20/21 in Amersfoort

Neem je salarisstrook mee en we berekenen meteen of het voor jou financieel mogelijk is!

Onder de eerste 10 kopers verloten we een

keuken en een laminaatvloer!

Tot 16 april a.s.!

STUDENTEN, LET OP! Punten niet gehaald?

Scriptie nog niet af?

Met Personal Studycoaching van Instituut Maltha kom je er wel!

Ook voor struikelvakken als Statistiek & de Bètavakken kun je op ons rekenen.

Schrijf je nu in via

www.instituutmaltha.nl Of kom langs op de

Van Asch van Wijckskade 24.

THE EXPLORDINARY TOUR 2011 KILROYWORLD.NL/TOUR

(advertentie)

• Een goede rijopleiding volg je maar één keer in je leven!

• Al meer dan 40 jaar toonaangevend, innovatief en betrouwbaar!

• Wij hebben als één van de weinige rijscholen het Bovag 3-sterren kwaliteitslabel!

www.bruinsma.nl 030-2510864 De grootste verkeersschool van Midden-Nederland

De faculteiten in het historisch hart van de universiteit feliciteren De Uithof met haar

50ste verjaardag.

Faculteit Geesteswetenschappen Faculteit Recht, Economie,, Bestuur en Organisatie

University College Utrecht congratulates the Uithof on her 50th anniversary

(advertentie)

HET OLymPOs sPORTCOmPLEX Is EEN PRACHTIg sPORTCENTRUm. DAAR HEbbEN DE UTRECHTsE sTUDENTEN LANg OP mOETEN WACHTEN. vEEL PLANNEN sNEUvELDEN. zE mOEsTEN HET DOEN mET DE RUPs-OPbLAAsHALLEN. DIE WAREN ALTIJD gEHORIg EN vAAk TE kOUD OF TE WARm.

Van Rups naar Olympos ‘in een koude winter vroren je sokken soms vast aan de vloer’, herinnert oud-sportinstructeur irene jansen haar lessen in de opblaashallen. in de zomer daarentegen kon de temperatuur flink oplopen.

‘Bij zo’n 40 à 45 graden, vond ik het onverantwoord om binnen te trainen. De steps en gewichten namen we mee naar buiten voor een de conditieles op het grasveld.’

De opblaaskoepels hebben ook nog een ander probleem. jansen: ‘Doordat de hal een rond dak had kon je me aan de andere kant van de zaal horen fluisteren, maar de persoon recht voor me verstond me niet.’

door Tessa Glijn

54

50 jaar DE UITHOF

TIJDELIJkE vOORzIENINg

WEgbEzUINIgD

NIEUW COmPLEX

De eerste sportaccommodatie in De Uithof start begin jaren zestig. veel geld heeft de universiteit er niet voor over. Een deel van de sportvelden wordt overdekt door een opblaaskoepel, in de volksmond de rups genaamd. zo ontstaan er twee overdekte hallen en later wordt er nog een derde bijgebouwd. De opblaashallen zijn bedoeld als tijdelijke voorziening, maar uiteindelijk blijkt dat de accommodatie veel langer mee moet.

nieuwbouwplannen komen er al snel, maar de uitvoering laat lang op zich wachten. geldgebrek en politiek spelen daarbij een grote rol. ‘ik heb wel drie of vier ontwerpen voorbij zien komen. Die komen er allemaal niet door heen. De eisen worden aangescherpt en sommige ontwerpen blijken onhaalbaar’, zegt hans harthoorn, oud hoofd sport. zo worden de bijna afgeronde plannen in 1977 wegbezuinigd door het eerste kabinet van Dries van agt.

het zal nog lang duren voor het sportcentrum er komt. in 1985 probeert minister Deetman de studentensport af te schaffen. roeland geertzen, oud directeur van het sportcentrum, blijft vechten voor een Utrechtse sportaccommodatie. hij betrekt studenten bij een werkgroep om de zaak sterker te maken. Uiteindelijk met succes. het nieuwe complex opent de deuren in 1996. De studentensportverenigingen, die hun onderkomen hadden over zalen in de hele stad, kunnen nu op één plek terecht. het beheer van het sportcomplex is vanaf dat moment ondergebracht bij de aparte stichting Mesa Cosa.

De stichting krijgt geld van de universiteit en hogeschool.

sERIEvERkRACHTER

kLImmUUR

RELATIEF DUUR

grootste probleem in het begin is om van olympos een bruisend sportcentrum te maken. zo ligt De Uithof buiten de stad en is er ’s avonds nog niet veel leven. Dat maakt het voor studenten een hele tocht naar het sportcentrum. ‘in die tijd was ook net de serieverkrachter actief en dat schrikte veel studentes af’, zegt sportinstructeur jansen. Daardoor komt er een pendelbusje en een heuse fietspoolplaats bij het sportcentrum. Die nog altijd bestaat.

Een ander probleem is de ruimte. al snel vinden verenigingen dat er een tekort aan velden is. Bovendien zou de stichting meer oog hebben voor commerciële activiteiten. Dat is nog altijd een thema, nu op een deel van de sportvelden een Transferium zal verrijzen en de vervangende velden op het terrein van de Botanische tuin zijn onvoldoende. De rugby’ers en voetballers overwegen te vertrekken. Daar staat tegenover dat op de parkeergarage een indrukwekkende klimmuur komt.

Universiteit en hogeschool zijn volgens de studenten ‘schraperig’ als het gaat om sportvoorzieningen. De Utrechtse student betaalt een relatief hoge prijs voor de sportkaart. Toch is het aantal sporters de laatste jaren sterk gestegen naar 9000. Maar dat succes kost nu eenmaal geld. Directeur jules vereecken: ‘Elke sporter kost meer dan het oplevert. het goedkoopste sportcomplex is een dicht sportcomplex.’

50 jaar DE UITHOF

55

DE UITHOF EN CULTUUR, DE ROEP NAAR EEN CULTUURCAFé bLIJFT kLINkEN. mAAR NA DE CREATIEvE HUIskAmER vAN DE UITWIJk, DE CURsUssEN vAN PARNAssOs EN CULTUURPROgRAmmA UIT IN DE UITHOF, Is ALLEEN DE mAANDELIJksE FILmAvOND NOg OvER.

Een café zonder bier Een café zonder bier, een gezellig huiskamer in de onpersoonlijke studentenstraat van het ruppertgebouw. het zijn de kenmerken voor het cultuurcentrum De Uitwijk in hoogtijdagen. Beetje pingelen op een piano, spelletjes spelen, een cursus volgen of gewoon lekker hangen met een tijdschrift. voor de studenten is het een ideale plek om vrije uurtjes op te vullen. ook mag je als student je eigen ideeën uitwerken, zo wordt er een vrouwenemancipatiegroep opgericht. in de jonge jaren van het centrum, is er samenwerking met theater kikker. koot en De Bie treden op of het muzikale duo De sissies.

door Marieke Migchelbrink

56

50 jaar DE UITHOF

gODmOTHER

DE sALON

UIT IN DE UITHOF

Begin jaren zeventig komen de studenten in opstand tegen de saaiheid van De Uithof. ze vinden gehoor bij Emmy lagrange. ook zij vindt het gebied onleefbaar en start in 1972 De Uitwijk. ze sleept een projector op een karretje door de gebouwen van de universiteit om ergens een film te vertonen. lange tijd blijft Emmy lagrange de godmother van De Uitwijk, met haar hond Buster als trouwe metgezel.

in 1994 krijgt de binnenstad een tweede cultureel centrum, parnassos genaamd, een samengaan van het Cantoraat en opscène. Dit centrum richt zich op kunst en biedt cursussen aan op het gebied van onder meer muziektheater en dans.

De Uitwijk is gemoedelijker en biedt onder meer cursussen pottenbakken, fotografie en acrylschilderen. in 2006 gaat parnassos samen met De Uitwijk. hierdoor ontstaat één ultuurcentrum, waarin alle kunstdisciplines vertegenwoordigd zijn. De kruisstraat heet parnassos Cultuurcentrum en de ruimte die eerst de Uitwijk heet, krijgt nu de naam De salon. ‘we hebben die ruimte gemoderniseerd’, zegt Marieke van Merriënboer, directeur van parnassos. ‘we hebben het opener en eigentijdser gemaakt, wat meer ruimte gecreëerd. ook hebben we een knalblauwe bank aangeschaft. Daarnaast bieden we meer cursussen aan, zoals grafische vormgeving en rap.’

De campus groeit. De hogeschool komt naar De Uithof en het aantal studenten dat op de campus woont, neemt toe. Toch blijft het moeizaam om cultuur in De Uithof te laten floreren. van Merriënboer zit in een commissie die De Uithof leefbaarder wil maken. het project ‘Uit in De Uithof’ brengt in 2006 een laagdrempelig cultuurprogramma met een breed aanbod van muziek, dans, en theater. Dat varieert van een voorstelling van theatersport, een debat over terrorisme, een workshop poëzie met ingmar heytze, een reeks pubquizzen en een bandjeswedstrijd ‘we wilden graag een cultuurcafé. Dat is er helaas nooit gekomen. Er was geen geld voor. we konden ook geen studenten meer vinden die in het bestuur van Uit in de Uithof wilden. na drie jaar zijn we gestopt.’

www.topselectgroep.nl | info@topselectgroep.nl | 030-253 3815

bIOs PARNAssOs

CULTUURCAFé

parnassos verdwijnt op 1 januari 2010 bijna helemaal van De Uithof.

Door bezuinigingen van de hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht ziet van Merriënboer een flink gat in het budget ontstaan.

Met 130.000 euro aan jaarlijkse kosten, was het in De Uithof een prijzig plaatje. alleen Bios parnassos is nog actief. voor vijf euro per jaar kunnen studenten dertig films bekijken. van blockbusters als Inception tot documentaires als Exit Through The giftshop.

in de toekomst wil van Merriënboer nog steeds graag een cultuurcafé in De Uithof zien verschijnen. Maar ze denkt ook na over kleinere initiatieven. Een kunstwerk bijvoorbeeld, op het plein bij de Universiteitsbibliotheek. ‘als een student elke dag langs een bepaald werk loopt, bouwt hij er vanzelf een band mee op.’

COLOFON Deze eenmalige editie is een samenwerkingsverband van UMCkrant, Digitale Ublad (DUB) en Trajectum. En werd mede mogelijk gemaakt door Utrecht science park.

Redactie: ries agterberg, Elke lautenbag, janny ruardy, joyce vanhommerig medewerkers: rinze Benedictus, xander Bronkhorst, simon Buck, Tessa glijn, Erik hardeman, Marieke Migchelbrink, gerard rutten, Tirzah schnater, Manou van de zande Coverontwerp en spel: ype Driessen

Fotografie: ivar pel, kees rutten, leonard schmal, Tirzah schnater, anna van kooij, archief Ublad Illustratie: niels Bongers vormgeving: karel oosting Advertentieacquisitie: noor van haaren Drukkerij: koninklijke BDU Barneveld Advertenties: Bureau van vliet zandvoort Oplage: 30.000 © auteursrecht voorbehouden. het is verboden om zonder schriftelijke toestemming van de redactie artikelen of illustraties geheel of gedeeltelijk over te nemen.

50 jaar DE UITHOF

57

Het Oude Tolhuys feliciteert de Uithof met haar 50 jarig bestaan

Het Oude Tolhuys Café - Restaurant - Partycentrum

• Voor al uw promotie- en afstudeerfeesten en vergaderingen.

• Ook uitstekend a la carte restaurant.

• Gratis parkeren • Op loopafstand van de Uithof

17 april Jazzalike Bigband van drie tot zes

Gratis entree

Weg naar Rhijnauwen 13-15, Utrecht tel. 030 - 251 12 15, voor meer info: www.hetoudetolhuys.nl

www.topselectgroep.nl | info@topselectgroep.nl | 030-253 3815

Genmab feliciteert De Uithof met haar 50ste verjaardag

(advertentie)

(advertentie)

Lustrumactiviteiten 17 april – 29 mei

25 april 2011 Vanaf 17 april vinden er nog veel meer activiteiten plaats in De Uithof, kijk voor het complete overzicht op: www.uu.nl/lustrum/ programma

UU Estafette Marathon, Utrecht en omgeving Hét sportieve hoogtepunt van de viering van 375 jaar Universiteit Utrecht is de UU Estafette Marathon op Tweede Paasdag – een onderdeel van de Jaarbeurs Utrecht Marathon. Op 25 april kunnen studenten, medewerkers en alumni meelopen als estafetteteam in de Jaarbeurs Utrecht Marathon, bijvoorbeeld als studentenvereniging, studentenhuis, jaargroep, collega’s van een opleiding of afdeling, of alumni uit een bepaalde regio. Een team bestaat uit 2, 4 of 6 deelnemers en ieder

17 april 2011

Culturele Zondag: De Uithof is jarig!

loopt een gedeelte van het marathonparcours. De opbrengsten gaan naar het goede doel: Stichting Move.

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.uu.nl/lustrum of

Op zondag 17 april 2011 zetten we de

www.jaarbeursutrechtmarathon.nl

50-jarige Uithof in het zonnetje met een verjaardagsfeest vol dans, muziek, debat en kunst. Wandel mee door De Uithof en ontdek de verborgen plekken dag.nl ontwerp: www.studiovrij

en bijzondere geheimen van deze kenniswijk. Ontmoet de mensen die er

2e paasdag 25 april 2011

studeren, werken en wonen. Beleef hoe vitaal en divers De Uithof is en hoe zij 17-03-2011

UITHOF_A2.indd

3

18:04:39

oog heeft voor de toekomst. Een gratis programma voor alle leeftijden.

Het volledige programma van ‘De Uithof is jarig!’‚ vind je op www.culturelezondagen.nl

(advertentie)

Utrecht voor hardlopen en hardlopers

w w w.jaarbeursutrechtmarathon.nl

Ontwerp: Pencilpoint - Reclamemakers & Vormgevers, Woerden

wetenschap, theater, eten, film, design,

26 mei 2011

21 en 22 mei 2011

Concertroute: ‘De cursus van de eeuwige student’

28 mei 2011

Unitas S.R. Kennisspel, Maskerade, Utrecht UniversiteitsIn 1836, tijdens het bibliotheek De Uithof tweede eeuwfeest van de Universiteit, werd Niet alleen de universiteit is jarig: studenten-

de toon gezet voor de maskerade, een

gezelligheidsvereniging

gekostumeerde optocht door de stad.

Unitas S.R. bestaat in 2011

In 2011 bestaat de Universiteit Utrecht

honderd jaar en viert

375 jaar en het USC 195 jaar. Op zaterdag

deze speciale verjaardag

28 mei 2011 is daarom in de stad een bijzon-

Drie routes, tien universitaire panden,

samen met de Universiteit Utrecht.

dere maskeradeoptocht te bewonderen,

elf muziekgezelschappen en 450 muzikale

Gezamenlijk is een kennis- en vaardigheids-

waarin het thema ‘Odysseus’ een grote rol

studenten. Op negen bijzondere universi-

spel op hoog wetenschappelijk niveau

zal spelen. De organisatie is in handen

taire locaties en met een afsluitend concert

opgezet, waarbij teams bestaande uit vijf

van het Utrechtsch Studenten Corps (USC)

in de Domkerk.

studenten zich één dag lang mogen buigen

en Dag van het Aangespannen Paard (DAP).

over allerlei vraagstukken. Uiteraard wordt aan het winnende team een fantastische Kijk voor meer informatie en kaartverkoop

prijs gegeven en wordt de dag afgesloten

Kijk voor meer informatie op

op www.parnassos.nl

met een mooi feest.

www.lustrumusc.nl

25 mei 2011

Afternoon picknick voor medewerkers Lekker eten en elkaar ontmoeten in een mooie omgeving? Picknicken in het gras of op één van de terrassen? Mobiliseer je collega’s, vrienden of familie en kom naar de Afternoon Picknick in de Botanische Tuinen in De Uithof. Ook voor kinderen zal er van alles te doen zijn.

Toegankelijk voor alle medewerkers van de universiteit, het UMC Utrecht en hun introducés. Kijk voor meer informatie en kaartverkoop op www.uu.nl/lustrum/ picknick

Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.100jaarunitas.nl

Reuzenrad Dé uitkomst voor wie tijdens de feestweek even helemaal wil doordraaien en De Uithof vanuit een andere hoek wil bekijken. Maak een rondje in het reuzenrad in het centrumgebied en laat je verrassen. De ideale plek voor een speed-date in de gondel.

Openingstijden: maandag t/m zaterdag 12.00 – 20.00 uur

23 – 29 mei Feestweek

woensdag 15.00 – 23.00 uur

‘De Uithof draait door’ Hoogtepunt van het lustrumprogramma in De Uithof wordt de feestweek van 23 t/m 29 mei. Deze week staat De Uithof bol van de activiteiten. In het centrumgebied verschijnt een reuzenrad van waaruit je over de hele wijk kunt kijken. De Botanische Tuinen worden verfraaid met een muziektent waar je kunt genieten van concerten. Of kom naar de interactieve theatervoorstelling Bio-Sfeer in het kassencomplex of de Openluchtbioscoop.

Voor meer informatie over het programma: www.uu.nl/lustrum/feestweek

Muziektent in de BotanischeTuinen Tijdens de feestweek is de gezelligste hangplek van De Uithof een authentieke muziektent in de Botanische Tuinen, Budapestlaan 17. Rond lunchtijd en vanaf ca. 17.00 uur is er iedere dag iets te beleven, wisselend van oorstrelende akoestische muziek tot een studentenband met een bite. De toegang is gratis.

LustrumLounge Het kloppend hart van het Uithofprogramma is de LustrumLounge. Hier is de lustruminformatiebalie, de lustrumshop

Openluchtbioscoop in de BotanischeTuinen

en de start van veel programmaonderdelen.

Maar je kunt er ook gewoon relaxen. De LustrumLounge bevindt zich in de laagbouw van het Van Unnikgebouw, op de Heidelberglaan 2. De LustrumLounge is geopend

Geen betere avondbesteding dan film kijken

vanaf 17 april op dinsdagen, woensdagen

in een romantische openluchtsetting.

en donderdagen van 11.00 – 15.00 uur.

Een passende programmering, leuke aankleding en een klein barretje doen de rest.

Neem zelf een strandstoeltje of dekentje mee.

Even wegdromen met krekels op de achtergrond. Wanneer: van 24 tot en met 26 mei vanaf ongeveer 21.30 tot uiterlijk 24.00 uur.

Meer informatie over aanmelden www.uu.nl/lustrum/openluchtbioscoop

Kennis voor de toekomst www.uu.nl/lustrum

ZA 18 JUNI 2011 MUZIEK KUNST WETENSCHAP

DE STAAT JAZZSTEPPA(UK) SKIP & DIE DAZZLED KID MORNING PARADE(UK) ARJUNA SCHIKS AND SO I WATCH YOU DANIEL SANCHEZ FROM AFAR(IRL) RAUWKOST VILLAGERS(UK) GILI’S ROCK ‘N’ ROLL FESTIVALSET(BE) TREEFIGHT FOR FRANS DE WAAL SUNLIGHT(DEN) MORES ACTS TBA GINGER NINJA(DEN) BOTANISCHE TUINEN UITHOF

UTRECHT SCIENCE PARK WWW.DEBESCHAVING.NL

deBeschaving 2011 Advertentie 002 265x210.indd 1

TICKETS €37,50

04-04-11 14:50

TRAJECTUM