Phonetic Alphabets in Various Scripts

​​

​สั​ท​ทอั​กษรไท​​ย​ปา​ฬิ ก​​า​รนำ​​เ​ส​นอ ส​ั​ท​ท​อักษร​ไ​ท​ย​ปาฬิ​​(​T​h​​​a​i P ​ ​h​o​n​et​ic ​Al​​ph​​abet Pāḷi​) ​ต​ามแน​ว​ท​า​ง​ก​ารเ​​ข​ีย​น​ค​ำอ่​าน​ ​ สั​ท​ทอัก​ษรสย​าม​ป​าฬิ​(​Siam ​P​h​o​n​et​ic ​Al​​ph​​abet Pāḷi​) ในพระไตรปิฎกปาฬิ จุลจอมเกล้าบรมธัมมิกมหาราช พ.ศ. 2436 อักษรสยาม ​

​​

โ​ด​ย ​ ศ​า​ส​ต​ร​า​จ​า​ร​ย​์ก​ิต​ติคุ​ณ​ด​ร​.​วิ​จ​ิน​ตน์​​ภ​าณ​ุพง​ศ์​ ​ภ​าค​ีสม​าช​ิ​ก ประเภทวรรณศิลป์ สาขาวิชาภาษาศาสตร์ รา​ช​บ​ัณฑิ​ตยส​ถ​าน 16 ธ ​ ันวาคม

พ.ศ. 25​​5​​3

2 Pāḷi Phonetic Writing System Pāḷi Phonetic Writing System in Siam and Roman Scripts (การพิมพ์​ปาฬิภาสา​ด้วยอักษรสยาม​และอักษรโรมัน) 1. Siam Alphabet Pāḷi (อักษรสยามปาฬิ) Roman Alphabet Pāḷi (อักษรโรมันปาฬิ) Chulachomklao of Siam Tipiṭaka 1893 (พระไตรปิฎกปาฬิ จุลจอมเกล้าบรมธัมมิกมหาราช 2436)

ฉบับ จปร. 2436 อนุรักษ์ดิจิทัลโดยโครงการพระไตรปิฎกสากล กองทุนสนทนาธัมม์นำสุขฯ ในพระสังฆราชูปถัมภ์ฯ 2553

2. Roman Alphabet Pāḷi, (อักษรโรมันปาฬิ) The World Tipiṭaka Edition in Roman Script (พระไตรปิฎกสากล Vandāmi Dhammaṃ ahamādarena taṃ Saṅgho sukhettābhy ‿atikhettasaññito Yo diṭṭhasanto sugatānubodhako

Reading Stanzas in Phonetic Alphabets (การพิมพ์​คำอ่านปาฬิภาสา​ด้วยสัททอักษรปาฬิ​ประเภทต่างๆ)

[ สัททอักษรสยามปาฬิ ] [ วัน์ทามิ​​ธัม์มัง​​อะหะมาทะเรนะ​​ตัง​] ๎ เขต์ตะสัญญิโต​] [ สังโฆ​​สุเขต์ตาภ ยะติ [ โย​​ทิฎ์ะสัน์โต​​สุคะตานุโพธะโก​]

3. Siam Phonetic Alphabet Pāḷi

[ สัททอักษรไทยปาฬิ ] [ วันดามิ​​ธัมมัง​​อะหะมาดะเรนะ​​ตัง​] ๎ เขตตะสัญญิโต​​] [ สังโฆ​​สุเขตตาภ ยะติ [ โย​​ดิฎฐะสันโต​​สุคะตานุโบธะโก​]

4. Thai Phonetic Alphabet Pāḷi

5. International Phonetic Alphabet Pāḷi

[ สัททอักษรสากลปาฬิ ]

[ ʋan̪d̪aːmi d̪ʱammã aɦamaːd̪areːn̪a tã ] [ s̪aŋɡʱoː s̪ukʰet̪t̪aːbʱj‿at̪ikʰet̪t̪as̪aɲɲit̪oː ] [ joː d̪iʈʈʰas̪an̪toː s̪uɡat̪aːn̪ubod̪ʱakoː ]

อักษรโรมัน 2553)

3

​สัททอักษรสยามปาฬิ และ สัททอักษรไทยปาฬิ ​​​ ​ ​ป​า​ฬ​ิภา​สา​ ห​ร​ือ​​ ภา​ษ​าพระ​ธั​มม​ ์ เป​​็นภ​​าษ​​า​ที​่บ​ันท​ึ​​กคำสอน​ข​อ​งพร​​ะพุ​​ทธเจ​้​า​ในพ​​ระไต​ร​ปิ​ฎกป​าฬ​​ิ ​แม​​้​ปาฬ​ิ​​มี​ี ก​​ำ​เ​​น​​​ิ​​​ดจากภ​​าษาถ​​ิ่​นใ​น​​อ​​ิ​น​​เ​ด​ียโ​​บราณ​ แ​​ต​่ค​ว​ามเ​​ป​​็​นภาษ​​า​พร​ะธ​ัมม์​​เ​ก​ิดจา​ก​นิ​​ย​ามท​ี​​่​ก​ำห​​นด​ข​ึ้น​ใหม่​​เก​ี่ย​ว​กั​​บส​​ภ​า​​ว​ะ​ควา​​ม เ​ปน็ จ​ ริงใ​ ​​ นธรร​​มช​าติ​​ ค​ ำศัพ​ ท​ ใ​์ นป​​าฬ​​ภิ าส​าจ​ ง​ึ เ​​​​ปน​็ ​​วช​ิ ช​ ม​ า​ น​ บ​ ญ ​ั ญ ​ ต​ั ​ิ (​​​​​ บ​​​ญ ​ั ญัต​ ​​ ทิ ม​ี่ สภา​​ ​​ี วธ​ม​ั ม์รองร​​ ​​ บั ) ด​ ว้​​ ย​​เ​หตุนก้​​​ี า​รอน​ร​ุ กั​​ ษ์​​ ปาฬิ​​ภาสา​ด​้วย​​การ​อ​อ​กเ​สี​​ยง​สว​ดแ​ล​ะ​อ​่าน​สั​​งวัธ​ย​าย​​ จึ​ง​ม​​ีคว​​ามสำ​ค​ัญ​​อ​ย่าง​​ยิ​่งย​วด ​​เพรา​​ะ​กา​ร​แ​ป​ลย่​อมทำ​ให​้​​​ค​ว​าม หม​​า​ยเ​ด​ิมเปล​​ี​่ย​นไป​​จา​ก​วิช​​ ชม​​านบ​​ัญญั​ต​​ิ​ ​ด​ั​​​ง​น​ั้น​​​ก​า​​​ร​อ​อ​​​ก​เ​ส​​​ี​ย​ง​ป​า​ฬ​​​ิ​แ​​​ล​ะ​อ​ั​​​ก​ข​​​ร​ว​ิธ​ีบ​ั​​​น​ท​​​ึ​ก​เ​ส​ี​​​ย​ง​ป​า​​​ฬ​ิ​​​จ​ึ​ง​​​ม​ี​ค​ว​า​ม​ส​​​ำ​​​ค​ั​ญ​ย​ิ่ง​ ​เ​มื​่​​​อ​ พ​ร​ะ​​​ไ​ต​ร​​​ป​​​ิ​ฎ​ก​ป​​​า​ฬ​ิใ​นพ​ ​​​ร​​​ะ​พ​ุ​​​ท​ธ​​​ศ​​​า​ส​น​า​เ​​​ถ​ร​ว​​​า​ท​ม​ี​​​การ​เผยแ​​​ผ่​ไ​ปท​ ั​่ว​โ​ลก​ป​​​า​​ฬิ​​ภาสาก็​แ​​พร​่​หล​​าย​ไ​ปใ​น​​น​​า​​น​​า​ป​ร​​ะเ​ท​ศ​ด​้วย​​แล​​ะ​ เน​ื​่อง​​จ​าก​​ปาฬ​ิเป็​​นภ​าษา​ท​ี่ไ​ม​่แยก​​คว​​ามห​​​มายของคำต​า​มเ​​ส​ียง​​ว​​​ร​ร​ณ​​ยุ​ก​ต​์หรือเสียงสูงต่ำและมีเสียงสระ​​​เด​ี่​ย​วท​ั​้งหมด​​ ไม่ม​ีเส​ ​​ียง​ส​​ระผ​สม​ จ​​ึงเป็นการง​่า​​ยที่​​จะใ​​ช้​อักษ​ร​​​ข​องอา​รยธ​​​ร​รมต​่า​ง​ๆ​ เ​ข​ีย​น​​ป​​​าฬิ​​ เ​​ช่น ป​าฬ​ิภ​าสา​​อั​กษรส​​ิงห​​ล ปา​​ฬ​ิภา​​สา​​​ ​​ อ​ก​ั ษ​ ร​ มอ​ญ​ป​ าฬิภา​สาอ​​กษร​​ ​​ั พม่า​​ ป​ า​ ฬ​​ภ​ิ าส​​า​​อัก​ ษรข​อม​ ​ป​ า​ ฬิภ​ า​สาอ​ ​​ ก​ั ษ​​รสย​าม​ป​ าฬ​ภ​ิ าส​​า​​อัก​ ษ​ ร​​ไทย​และ​​​ปาฬ​ภิ า​​ส​าอ​​กั ษร​​ โร​​ม​ัน​​ เป​็น​ต​้น​​ ​เ​น​ื่อ​งจา​​กอ​ั​กษร​โร​ม​ัน​เ​ป​็​​น​อ​​ักษร​ที​่ม​ีค​​ว​​า​​ม​เ​ป​​็นส​า​กล​น​านา​​ชาต​ิ พ​ระ​​ไ​ต​​รป​ิฎ​ก​​​ปาฬ​ิอั​กษ​ร​​โรม​ั​นจึง​​แ​พร่​ห​​ล​าย​ ​​​ มากท​​ส​ี่ ด​ุ ใ​น​ปจ​ั จุบั​​ น​ ​เ​​พ​ราะ​​อ​กั ษ​ รโร​​ ​​ มันเ​ป็​​ นอั​​​ กษ​ รทีช​่ า​ ว​ โลก​คน​ุ้ เคย​ ​​ แล​ะสา​มา​ รถ​ฝกึ อ​​อกเ​​ส​ย​ ​​ี งไ​ดง้ า​่ ย ก​ ​​ าร​ถอด​อก​ั ษ​รข​ อ​​ง​ชาต​​​ิ หน​ึ​​่ง​ไ​ป​เป็นอ​​ัก​ษ​ร​ของ​อ​ีก​​​ชาต​ิหนึ่งโดยร​ั​กษา​เสี​ย​งเด​ิม​ใ​นภาษ​านั้นไว​้ เ​รีย​ก​ว่า​ การป​ริวรรตอ​ักษ​ร (t​ran​slit​eration​) เช​่น ใ​น​ส มั​ย ​ร​ัช ก​า​ล​ท​ี่ 5​ ​เม​ื่อ​ม​ีก​า​รพิม ​พ์ ​พร​ะ ​ไ ตรปิ​ฎ ก​ป าฬิ​ ​เ ป​็น อ​ั​ก ​ษ ​ร ​ส ยา​ม ​เ ​ป​็น คร​ั้​ง แร​ก ​ก ​็ไ ด้ มี ก าร​ป ริ ว รรต​ อัก​ษร​สยาม​เป็​นอ​ั​กษ​รโ​รมันที่ใช้เ​ข​ีย​น​ป​า​ฬิภาส​าเทียบ​ใว้ด​้ว​ย​​เ​ช​่น ​พ ​หรื​อที​่ใ​นส​ มัย ร.5 แ​ ​สดงค​ว​า​มเป็น “หน่วย​ ​เสี​ยง” ด้​วยก​ารพิม​ ​พ์เ​คร​ื​่องหมายว​ั​ชฌการ (​​์ )​​เพื่อแสดงว่าไม่ออกเสียงสระ(​อะ) กำกับไว้เหนือ พยัญช​ นะ เป็น พ​์ หรือที่เ​ขีย​ น แส​ดงความเป​็นห​น่​วยเสียงในปัจ​ จุบ​ ​ันว​่า /​ พ/​และก​็ได​้เทีย​บก​ับอัก​ ษรโ​รมัน​เป​็น ​b ซึง่​ ปัจจ​ุบันไ​​ด​้พัฒ​น​าวิธีเ​ขียนค​ำอ่​าน ปา​ฬ​ิ​เ​ป็น ส​ัททอักษรสาก​ล​(Intern​a​tio​nal P​honetic​Al​phab​e​t​) ​ห​รือเร​ียกว​่​า​ก​ ​า​ร​ถ่า​ยถอดเส​ียง​ (tr​a​n​scri​p​tion) เช​่​น ปาฬิภา​ส​าที่​ใ​ช้อ​ ักษ​รโร​ม​ัน ​b แ​ละ​เขียนสัท​ทอัก​ษ​รสา​ก​ลเป็น​[ b​] ​เที​ยบก​ับอักษ​รสยาม​ป​า​ฬิ​​​พ​์​ เ​ห​ต​ุที​่ใ​น​สม​ั​ย​ ร.​5​ ​ ต​อ้ ง​เท​ยี บ​อกั ษรส​ยาม​กบั อ​ก​ั ษร​โรมัน​ ก็เพร​าะ​ ว​า​่ อ​ ก​ั ษ​ ร​ โ​ร​ ม​ น​ั เ​ปน​็ อ​ กั ษ​ ร​ เ​ก​ า​่ แ​ ก​ ท​่ ส​่ี ด​ุ อัก​ ษ​ ร​ ห​ น​ งึ่ ข​ อ​ ง​ โ​ลก​ ช​าวโ​ลก​ ค​ น​ุ้ เ​คย​ ก​บ​ั เ​ส​ ยี งในอักษ​ ร​โรมันด​ ก​ี ว่าอักษ​รขอม​ทีส​่ ยามเ​คย​ ใ​ช​ บ​้ นั ทึกพระไตรปิฎกมาก่อน น​ อก​จา​ กนัน​้ ใ​นภ​าษ​ า​ ไ​ท​ย​อักษ​ร​​พ​​คน ไ​ทยใ​น​สมัย​ ​ร.​5 ค​ ุ้​นกั​บ​การอ​อกเสียงเป็นไทย เช่น คำว่า “พุทธะ” ซึ่งเป็นเสียง พ [ ph ] ดังนั้นจึงต้องกำกับอักษรโรมัน ทีส่ ามารถอ้างอิงเป็นมาตรฐานได้ เรือ่ งนีเ้ ป็นปัญหาหนึง่ ในปัจจุบนั ทีท่ ำให้ชาวไทยไม่สามารถอ่านคำปาฬิในบทสวดมนต์ ให้​้เสียงตรงกับพระไตรปิฎกปาฬิเหมือนชาวโลกทั้งหลายได้ แม้ในปัจจุบันจะได้มีการศึกษา วิจัยแล้วว่าในสมัยสุโขทัยก็ ออกเสียง พ เป็น บ ด้วย แต่เนื่องจากมิได้มีการศึกษาเรื่องนี้ในบริบทของปาฬิภาสา ทำให้เป็นการยากที่จะเปลี่ยน พฤติกรรมการออกเสียงชาวไทยในปัจจุบัน แต่อาศัยความรู้สัททศาสตร์เบื้องต้นก็อาจสามารถแก้ปัญหานี้ได้โดยง่าย บทความนี้ได้วิเคราะห์การพิมพ์ปาฬิอักษรสยามในพระไตรปิฎกปาฬิในสมัย ร.5 ว่า เป็นการนำเสนอในลักษณะ สัททอักษร (phonetic alphabet) เนื่องจากแสดงการพิมพ์ในลักษณะที่เป็นหน่วยเสียง เช่นใช้สัญลักษณ์วัชฌการ เพื่อแสดงว่าไม่ออกเสียงสระ(​อะ) กำกับไว้บนพยัญช​ นะดังกล่าว จึงเรียกว่า สัททอักษรสยามปาฬิ นอกจากนั้นเมื่อทำ ตารางเสียงที่เป็นหน่วยเสียงพยัญชนะปาฬิแสดงตำแหน่งฐานที่เกิดเสียง พร้อมทั้งลักษณะการออกเสียง โดยอาศัยหลัก สัททนีตขิ องตะวันออกเทียบกับหลักวิชาสัททศาสตร์ของตะวันตกแล้ว ทำให้สามารถเลือกชุด สัททอักษรสากลปาฬิ ที่ ปัจจุบันใช้เป็นคำอ่านพระไตรปิฎกปาฬิอักษรโรมันในปัจจุบันได้ด้วย และจากหลักการต่างๆ ดังกล่าว บทความนี้จึงได้ พัฒนาแนวความคิดของการพิมพ์คำอ่านปาฬิ ที่เรียกว่า สัททอักษรสยามปาฬิ เป็น สัททอักษรไทยปาฬิ เพื่อใช้สำหรับ เขียนคำอ่านปาฬิภาสาที่เขียนด้วยอักษรไทย ทั้งนี้เพื่อประโยชน์ในการเขียนคำอ่านในบทสวดมนต์จากพระไตรปิฎก ปาฬิให้ถูกต้องตามเสียงปาฬิภาสา ที่ได้สืบทอดมานับพันปี คำสำคัญ : ปาฬิภาสา, ภาษาพระธัมม์, วิชชมานบัญญัต, ปริวรรต, ถ่ายถอด, สัททนีติ, สัททศาสตร์, สัททอักษร, สัททอักษรสยามปาฬิ, สัททอักษรสากลปาฬิ, สัททอักษรไทยปาฬิ

4

ฉบับ จปร. 2436 อนุรักษ์ดิจิทัลโดยโครงการพระไตรปิฎกสากล กองทุนสนทนาธัมม์นำสุขฯ ในพระสังฆราชูปถัมภ์ฯ 2553

Chulachomklao of Siam Pāḷi Tipiṭaka 1893 : Digital Preservation Edition 2010

พระไตรปิฎกปาฬิ จุลจอมเกล้าบรมธัมมิกมหาราช อักษรสยาม 2436 : อนุรักษ์ดิจิทัล โดยกองทุนสนทนาธัมม์นำสุขฯ ในพระสังฆราชูปถัมภ์ 2553

5 Translitration of Thai-Roman Scripts and Transcription of Pāḷi Sounds

13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

จ์ ฉ์ ช์ ฌ์ ์

c

ฏ์ ์ ฑ์ ฒ์ ณ์

ṭ

ต์ ถ์ ท์ ธ์ น์

t

ป์ ผ์ พ์ ภ์ ม์

p

kh g gh ṅ

j jh

Velar Kaṇṭhaja1

ñ

ṭh

Palatal Tāluja1

ḍ ḍh ṇ

Retroflex Muddhaja1

th d

Dental Dantaja1

dh n

Bilabial Oṭṭhaja1

ph b bh

[ɦ] k [k ] c [c] ṭ [ʈ ] t [t̪ ] p [p]

ก [ก]

kh

จ [จ]

ch

ฏ [ฏ]

ṭh

ต [ต]

th

ป [ป]

ph

[kʰ] [cʰ] [ʈʰ] [ t̪ʰ] [pʰ]

ข [ข] ฉ [ฉ] ฐ [ฐ] ถ [ถ] ผ [ผ]

g [ɡ] j [ ɟ] ḍ [ɖ] d [d̪ ] b [b]

ค [ค]

gh [ɡʱ]

ช [ช]

jh

ฑ [ฑ]

ḍh

ท [ด]

dh

พ [บ]

[ɟʱ ]

[ɖʱ ]

[d̪ʱ ] bh [bʱ ]

ฆ [ฆ] ฌ [ฌ] ฒ [ฒ] ธ [ธ] ภ [ภ]

ห [ห ]

ง [ง]

ṅ [ ŋ]

ญ [ญ]

ñ [ ɲ]

ณ [ณ]

ṇ [ɳ ]

y [ j] r [ ɻ]

ย [ย] ร [ร ]

น [น]

n [n̪] m [m]

ḷ [ɭ ] l [l̪ ]

ฬ [ฬ ] ล [ล]

s [ s ]̪

ส [ส]

ม [ม] v

Labio-dental Dantoṭṭhaja1

m

ย๎ y ร๎ r ล๎ l ว๎ v ส๎ s ห๎ h ฬ๎ ḷ อํ aṃ อิ ํ iṃ อุํ uṃ

h

Glottal Kaṇṭhaja1

ch

[ʋ]

ว [ว]

(a)ṃ อํ [ã] [ อัง] (i)ṃ อิํ [ĩ] [อิง]

Nasalised Nāsikalakkhaṇaṃ

k Roman Alphabet Pāḷi 1 2

ก

(u)ṃ อุํ [ũ] [ อุง] Thai Alphabet Pāḷi

Vichin Panupong, Dhamma Society’s World Tipiṭaka 2010

12

k

Fricative

11

ก์ ข์ ค์ ฆ์ ง

Voiced Ghosa1

Lateral

9 10

Voiceless Aghosa1

Non-lateral

8

Approximant

Nasal Nāsik1

7

Stops

Aspirated Dhanita1

6

Unaspirated Sithila1

5

Manner of Articulation Karaṇa1

Aspirated Dhanita1

3 4

อ2 a2 อา ā อิ i อี ī อุ u อู ū เอ e โอ o

Unaspirated Sithila1

2

Place of Articulation Ṭhānakaraṇa1

1

[k] International Phonetic Alphabet Pāḷi

See Saddanīti (913) Siam-script / Roman-script Tipiṭaka from the transliteration chart of Chulachomklao of Siam Pāḷi Tipiṭaka (1893)

6

15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43

[ɦ]

ก [ก]

kh

จ [จ]

ch

มุทธชะ 1 ṭ ที่ปลายลิ้นม้วน

ฏ [ฏ]

ṭh

ทันตชะ 1 ที่ฟันบน

ต [ต]

th

ป [ป]

ph

Velar

ตาลุชะ 1 ที่เพดานแข็ง Palatal

Retroflex

Dental

โอฏฐชะ 1 ที่ริมฝีปาก Bilabial

Fricative

h

Glottal

กัณฐชะ 1 ที่เพดานอ่อน

เสียงเสียดแทรก

Lateral

เสียงข้างลิ้น

Non-lateral

กัณฐชะ 1 ที่ช่องเส้น​เสียง k [k ] c [c]

[ʈ ] t [t̪ ] p [p]

[kʰ] [cʰ] [ʈʰ] [ t̪ʰ] [pʰ]

ข [ข] ฉ [ฉ] ฐ [ฐ] ถ [ถ] ผ [ผ]

g [ ɡ] j [ɟ] ḍ [ɖ] d [d̪ ] b [ b]

ค [ค]

gh [ɡʱ]

ช [ช]

jh

ฑ [ฑ]

ḍh

ท [ด]

dh

พ [บ]

[ɟʱ ]

[ɖʱ ]

[d̪ʱ ] bh [bʱ ]

ฆ [ฆ] ฌ [ฌ] ฒ [ฒ] ธ [ธ] ภ [ภ]

ṅ [ ŋ] ñ [ ɲ] ṇ [ɳ ] n [n̪] m [m]

ห [ห ]

ง [ง] ญ [ญ] ณ [ณ]

y [ j] r [ ɻ]

ย [ย] ร [ร ]

น [ น]

ḷ [ɭ ] l [l̪ ]

ฬ [ฬ ] ล [ล]

s [ s ]̪

ส [ส]

ม [ม] v

ทันโตฏฐชะ 1 ทีร่ มิ ฝีปากกับฟัน

[ʋ]

Labio-dental

ว [ว]

(a)ṃ อํ [ã] [ อัง]

นาสิกลักขณัง เสียงขึน้ จมูก Nasalised

(i)ṃ อิํ [ĩ] [อิง] (u)ṃ อุํ [ũ] [ อุง]

k

​

1 2

ก อักษรไทยปาฬิ [ก] สัททอักษรไทยปาฬิ [k] สัททอักษรสากลปาฬิ ​ Thai Alphabet Pāḷi Thai Phonetic Alphabet Pāḷi IPA Pāḷi เป็นคำที่ใช้ในคัมภีร์สัททนีติ​พ.ศ.​​1456 ซึ่งได้พิมพ์เปรียบเทียบไว้กับคำศัพท์ทางสัททศาสตร์ในปัจจุบัน อักษรสยามกับอักษรโรมัน​จากการปริวรรตในพระไตรปิฎก​จปร.​พ.ศ.​2436 พระไตรปิฎกปาฬิฉบับพิมพ์ชุดแรก อักษรโรมันปาฬิ

Roman Alphabet Pāḷi​

วิจินตน์​ภาณุพงศ์​โครงการพระไตรปิฎกสากล​กองทุนสนทนาธัมม์นำสุขฯ​ในพระสังฆราชูปถัมภ์​2553

14

ไม่ใช่เสียงข้างลิ้น

13

Voiced

Nasal

12

Voiceless

นาสิก เสียงนาสิก

11

โฆสะ 1 เสียงก้อง

Aspirated

10

อโฆสะ 1 เสียงไม่ก้อง

ธนิต 1 มีลม

9

Approximant

Unaspirated

8

เสียงเปิด

Stops

สิถิล 1 ไม่มีลม

7

เสียงกัก

Aspirated

6

ธนิต 1 มีลม

5

Manner of Articulation

Unaspirated

4

ลักษณะการเปล่งเสียง

สิถิล 1 ไม่มีลม

3

อ a อา ā อิ i อี ī อุ u อู ū เอ e โอ o ก์ k ข์ kh ค์ g ฆ์ gh ง ṅ จ์ c ฉ์ ch ช์ j ฌ์ jh ์ ñ ฏ์ ṭ ์ ṭh ฑ์ ḍ ฒ์ ḍh ณ์ ṇ ต์ t ถ์ th ท์ d ธ์ dh น์ n ป์ p ผ์ ph พ์ b ภ์ bh ม์ m ย​๎​​ y ร​๎​ r ล​๎​ l ว​๎​ v ส​๎​ s ห​๎​ h ฬ​๎​ ḷ อํ aṃ อิ​ํ iṃ อุํ uṃ

Place of Articulation

2

ตาราง การปริวรรต “อักษร” ไทย-โรมัน และการถ่ายถอด “เสียง” ปาฬิ

2

ฐานที่เกิดเสียง

1

2

7

ประโยชน์ของ สัททอักษรไทยปาฬิ ตามแนว สัททอักษรสยามปาฬิ โดย ศาสตราจารย์กิตติคุณ ดร. วิจินตน์ ภาณุพงศ์

1. ประโยชน์ในการนำเสนอ ระบบการเขียนคำอ่านปาฬิภาสา (Pāḷi Phonetic Writing System)

การศึกษาเรือ่ ง สัททอักษรสยามปาฬิ เป็นการเปิดมิตใิ หม่ของ อักษรสยาม-ไทย ในเชิงสัททศาสตร์ ซึง่ พระบาท สมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวได้โปรดให้ “ปริวรรตอักษร” (transliteration) โดยใช้์อักษรสยาม แทน อักษรขอม เขียนคำอ่าน ปาฬิภาสา ในพระไตรปิฎกปาฬิ ตัง้ แต่ พ.ศ. 2436 ซึง่ แสดงถึงเอกลักษณ์อกั ษรของชาติไทยในระดับสากล เช่น <พ์> เทียบกับ <b> และ <ท์> กับ <d> ดู ข้อ 26 และ 31 ในด้านซ้ายมือ ตารางปริวรรตอักษร ซึ่งแสดงเอกลักษณ์ ชุดอักษรสยามปาฬิ ที่มีสัญลักษณ์โดดเด่นในทางการออกแบบสัททอักษร และความสามารถอันเป็นเลิศในการใช้เขียน คำอ่านปาฬิภาสาในพระไตรปิฎกปาฬิ ที่ตีพิมพ์ได้เป็นชุดถึง 39 เล่ม ครั้งแรกของโลก ซึ่งปัจจุบันได้รับการขนานนามว่า “พระไตรปิฎกปาฬิ จุลจอมเกล้าบรมธัมมิกมหาราช พ.ศ. 2436 อักษรสยาม”

2. ประโยชน์ในการเลือกชุดสัททอักษรต่างๆ (Phonetic Alphabets in Various Scripts)

ในตารางการ “ถ่ายถอดเสียง” (transcription) หน้าซ้ายมือ สัททอักษรปาฬิ [ ก ]/[ k ], [ ข ]/[ kh ]... ในแถวล่ า งของแต่ ล ะช่ อ งมี ค วามเป็ น สั ท ทอั ก ษรโดดเด่ น ยิ่ ง ขึ้ น เมื่ อ เปรี ย บเที ย บกั บ อั ก ษรโรมั น และสั ท ทอั ก ษร สากล จะเห็นได้ว่าในชุดสัททอักษรสากลปาฬิมิได้มีตัวอักษรแทนเสียงปาฬิครบทุกเสียง จึงจำเป็นต้องเพิ่มเครื่องหมาย พิเศษบนและใต้อักษรโรมันและพิมพ์ในวงเล็บ [ ] เพื่อให้ตรงกับเสียงปาฬิภาสาในพระไตรปิฎกปาฬิ แต่อักษรสยาม ที่ ใช้เขียนปาฬิภาสาตั้งแต่อดีตจนถึงสมัย ร.5 มีอักษรครบทุกเสียงปาฬิ โดยเขียนเครื่องหมายวัชฌการ ( ์ ) บนพยัญชนะ ทุกตัวเพือ่ แสดงการงดออกเสียง สระ-อะ และเขียนเครือ่ งหมายยามักการ ( ๎ ) บนพยัญชนะอวรรค หรือพยัญชนะอัฑฒสระ ยกเว้น อักษร ง ซึ่งในอดีตถือว่าไม่มีเสียง สระ-อะ เพราะเป็นเสียงนาสิกเกิดจากฐานเพดานอ่อน เป็นต้น อักษรสยาม นี้ภายหลังการพิมพ์พระไตรปิฎกปาฬิ พ.ศ. 2436 ก็คืออักษรไทยนั่นเอง โดยชุดสัททอักษรไทยปาฬิที่นำเสนอใหม่มีข้อ แตกต่างเล็กน้อยจากชุด สัททอักษรสยามปาฬิ (ดูรายละเอียดหน้า 13 และ 15)

3. ประโยชน์ในทางสัททศาสตร์ (Phonetics)

ทำให้สามารถแก้ไขวิธเี ขียนคำอ่านในปัจจุบนั ให้เขียนได้ถ้ กู ต้องยิง่ ขึน้ เช่น สังโฆ สุเขต์ตาภ ​ย๎ ติเขต์ตสั์ิโต เสียงควบกล้ำ ภย ว่า ภย​๎ ะ ด้วยการใช้เครือ่ งหมายยามักการบนพยัญชนะควบกล้ำ เขียนคำอ่านด้วย สัททอักษรไทยปาฬิ ว่า [สังโฆ สุเขตตาภ ​ย๎ ะติเขตตะสัญญิโต] สัททอักษรสากลปาฬิว่า [s̪aŋɡʱoː s̪ukʰet̪t̪aːbʱj‿​at̪ikʰet̪t̪as̪aɲɲit̪oː] นอกจากนี้ยังสามารถเขียนคำศัพท์ปาฬิ เช่น <ท> กับ <ด> และ <พ> กับ <บ> เพื่อแก้ไขให้อ่านออก เสียงตรงตามเสียงปาฬิได้ด้วย เช่น [ดิฎฐะสันโต] ไม่ใช่ออกเสียงเป็นไทยว่า ทิฏฐะ... หรือ ปาฬิภาสาว่า [โบธะโก] ไม่ใช่ออกเสียงเป็นไทยว่า โพธะ...

4. ประโยชน์ในทางสภาวนิรุตติและการแปลพระไตรปิฎกปาฬิ (Pāḷi Tipiṭaka Translation)

การเขียนคำอ่านตามแนว สัททอักษรสยามปาฬิ ที่พัฒนาเป็น สัททอักษรไทยปาฬิ ทำให้สามารถเขียนคำอ่าน ที่ยังคงรูปศัพท์ปาฬิอยู่ ซึ่งเป็นการช่วยให้ผู้อ่านสามารถมองเห็นรูปศัพท์ปาฬิเดิมและเข้าใจความหมายด้วย เช่น Saṅgho เขียนคำอ่านว่า [สังโฆ] / [s̪aŋɡʱoː] ซึ่ง ในภาษาไทยหมายถึง สงฆ์ แทนที่จะเขียนคำอ่านว่า [สัง-โค] ส่วนการแปลพระไตรปิฎกปาฬิในรูปศัพท์ท่ียังไม่ได้แจกวิภัตติ เช่น สังฆะ (Saṅgha) จะเขียนคำวิชชมานบัญญัติ ทีม่ สี ภาวนิรตุ ติของอริยสงฆ์ ด้วยวิธเี ขียนทับศัพท์ปาฬิ ทีส่ อดคล้องกับการเขียนคำอ่านปาฬิภาสา ว่า สังฆะ (Saṅgha)

5. ประโยชน์ในทางภาษาศาสตร์ (Linguistics) เช่น การทำพจนานุกรม (Lexicography)

ระบบการเขี ย นคำอ่ า นปาฬิ ภ าสาในรู ป สั ท ทอั ก ษรนี้ ส ามารถพั ฒ นาเป็ น ระบบการเขี ย นคำอ่ า นด้ ว ย อักขรวิธีในภาษาไทยตามแนวสัททอักษรสยามปาฬิ สำหรับอ่านพระไตรปิฎกอักษรต่างๆ เช่น ปาฬิภาสาอักษรพม่า ปาฬิภาสาอักษรโรมัน เป็นต้น และจะใช้เป็นระบบการเขียนคำอ่านในพจนานุกรมที่เกี่ยวกับปาฬิภาสาในรูปแบบต่างๆ ได้ทั้งในประเทศและต่างประเทศ ที่ปัจจุบันกำลังเกิดขึ้นมากมาย เนื่องจากชุดสัททอักษรไทยปาฬิมีความเป็นสากลทาง วิชาการ และสามารถใช้แทนชุดสัททอักษรสากลปาฬิ ได้ด้วย