Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 8 febreiro 2019 | Edición en galego
Foto: Sheila Sundborg
• ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA • ENTREVISTA A JOSÉ GONZÁLEZ, CONSELLEIRO DO MEDIO RURAL • CERTIFICAR A CALIDADE, UNHA TENDENCIA Á ALZA • ¿ Q U I É N E S E L J E F E ? , A M A R C A D O S C O N S U M I D O R E S C H E G A A E S PA Ñ A • C O N C U R S O S : S W I S S E X P O, D A I R Y S H O W E G A N D A G R O vp008_portada_galego.indd 1
20/02/2019 18:36
pub_ascol.indd 1
20/02/2019 20:06
sumario
DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO e MAQUETACIÓN Marcos Sánchez, Martín Sánchez, Silvia Gayoso EDICIÓN e REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Begoña Gómez, Gemma Martínez, María Melle FOTOGRAFÍA e REALIZACIÓN EN vaca TV Raquel Anido colaboran neste número Alexandre Udina, Fernando Díaz, Nicole Lau, Jürgen Hummel, Ewald Kramer, Javier López, Albino Iglesias, Manuel J. Vidal Barrera, Elena Fernández, Jesús Cantalapiedra, José Pedro Pinto, Joaquim Lima, Mercedes Camiña, Manuel Fernández ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es
Estivemos en GandAgro 2019 e fixemos cobertura dos concursos frisóns, dos que foi vaca gran campiona Rey 747 July High Octane
EN VACA TV
8
Explotación de José Alexandre Braga Pereira San Miguel (Azores, Portugal) ........................ 84
José González Vázquez, conselleiro do Medio Rural ............................. 14
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Mike Steele, consultor leiteiro e director de Inspire Cattle Solutions ............. 30
A PÉ DE PISTA Poxa AM Vegadeo ........................................... 38
Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados
Concursos da Raza Frisona GandAgro ............ 40 Swiss Expo ..................................................... 44 Dairy Show .................................................... 44
ACTUALIDADE As Africores e Fefriga propoñen iniciar un proceso de fusión ...................................... 48 Máis de 33.000 visitantes en Agraria 2019 .... 50
Transmedia pertence a:
O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sustentable:
O IV Encontro da Mocidade Gandeira, todo un éxito ................................................... 52 Certificado PEFC
Este producto procede de bosques gestionados de forma sostenible y fuentes controladas
PEFC/14-38-00071
CON LUPA
www.pefc.es
Auditada por: Distribución media durante o ano 2018: 17.353 exemplares por número
INTERNACIONAL
ENTREVISTA
Annaïck Locqueneux, coordinadora da iniciativa ¿Quién es el Jefe?....................... 24
Depósito Legal: LU 28-2018 ISSN: 2603-8080 ISBN: 978-84-09-09269-7 Núm. de exemplares: 18.000
Entrevistamos o conselleiro do Medio Rural, José González, quen nos adiantou as súas claves para a dinamización do sector
Certificar a calidade, unha tendencia á alza ............................................. 56
NA GRANXA
Manexo do ensilado de herba en bólas ........... 92 Recollendo forraxe de alfalfa de alta calidade.................................... 98 Impacto do ensilado de herba con altos niveis de propilenglicol para a profilaxe da cetose.............................. 102
ALIMENTACIÓN Influencia da alimentación proteica na reprodución................................ 112 Hixienización da mestura unifeed ................ 118
MANEXO Tecnoloxía, verdades e mentiras .................. 126 Gesgando, unha ferramenta máis de traballo para os servizos de podoloxía.......... 136
ZONA WELFARE Lexislación aplicable en benestar animal en gando vacún leiteiro..................... 144
NOVAS TECNOLOXÍAS A Internet das Granxas ................................ 154
Vencoba SL Villanueva de las Manzanas (León) ................ 70 Lactiber León SL. León .................................. 80
En recordo de esteban obregón www.vacapinta.com
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 3
BLICACIONES ROL DE 00PU ร N Y CO1NT Fax 91 435 96 05 INFORMACI 32 435 91 Tel. RID quez, 46, 1ยบ Dcha. 2800 - MAD 93 419 25 34 C/ Velรกz 18 - Fax 9 - Barcelona - Tel. 93 439 24 C/ Entenรงa, 218, Entlo. 7. 0802 .introl.es e-mail: info@introl.es - www
ACREDITACIร N DE CONTRO
9$&$ 3,17$
Tร TULO DE LA PUBLICACIร N
,21(6 < 75$160(',$ &2081,&$& 6 / 16$ 35( 7/2 $ 521'$ )217,f$6 (1 /8*2
(GLWRU
LFLHPEUH 3HULRGR FRQWURO 0D\R 'Q $QXDO +RPRORJDFLy %LPHVWUDO 3HULRGLFLGDG 38% ',67 *5$7 7 &ODVLILFDFLyQ $*5,&8/7 *$1$'(5ร $ < 3(6&$ &yGLJR
'RPLFLOLR &LXGDG 7HOpIRQR )D[
BLES S EJEMPLARES DISTRIBUI TOTAL PUBLICACIONES GRATUITA OTROS ARES MES
Aร O
L
0D\R -XQLR $JRVWR 2FWXEUH 'LFLHPEUH
TOTAL PROMEDIOS
EJEMPL DISTRIBUIBLES
Nร M. PUB.
CANALES
DESGLOSE OTROS CANALES Ejem CONCEPTO Pagada Grat.Individualiz s Otro
DESGLOSE EJEMPLARES S GRATUITOS DISTRIBUIBLE % Ejem TO CONCEP Buzoneo Directa Redistribuida Retirada TOTAL
TOTAL
trol stradas por Informaciรณn y Con PGD y OJD son marcas regi
%
de Publicaciones, S.A. 0DGULG D GH (QHUR GH
)LUPD YiOLGD
(O 'LUHFWRU *HQHUDO
& 0$18(/ 6$/$ 5 $ 'LJLWDOO\ VLJQHG E\ 'DWH 5HDVRQ 6$/$ *21=ร /(= & 0$18(/ 6$/$ 5 /RFDWLRQ 0$18(/ $
CERTIFICADO DISPOร IBLE EN: www.vacapinta.com/certificacion-pgd vp008_editorial_galego.indd 4
19/02/2019 22:31
TĂ?TULO DE LA
PUBLICACIĂ&#x201C;
N
9$&$ 3,17$ DETALLE DE DISTRIBUCIĂ&#x201C; N GEOGRĂ FIC A
Ejem
ANDALUCIA AlmerĂa CĂĄdiz CĂłrdoba Granada Huelva JaĂŠn MĂĄlaga Sevilla
%
ARAGON Huesca Teruel Zaragoza
P. ASTURIAS
I. BALEARES
CANARIAS Las Palmas Santa Cruz
CANTABRIA
CASTILLA Y LEON Ă vila Burgos LeĂłn Palencia Salamanca Segovia Soria Valladolid Zamora
Ejem
%
CASTILLA LA MANCHA Albacete Ciudad Real Cuenca Guadalajara Toledo
EXTREMADU RA Badajoz
CĂĄceres
%
C.F. NAVARR
A
PAIS VASCO Ă lava GuipĂşzcoa Vizcaya
Ejem
R. MURCIA
CATALUĂ&#x2018;A Barcelona Girona Lleida Tarragona
GALICIA A CoruĂąa Lugo Ourense Pontevedra LA RIOJ A C. MAD RID
C. VALENCIANA Alicante CastellĂłn Valencia
CEUTA MELILLA
OTRAS PROV. Total Nacional Total Extranjero
2%6(59$&,2
/D SXEOLFDFLyQ
1(6
VH GLVWULEX\H H
QWUH DVRFLDFLR
Ej. Distribuib les
QHV FRRSHUDWL
YDV \ SURIHVLR
QDOHV GHO 6HFWRU
9DFXQR GH (
VSDxD \ 3RUWXJ
DO
Vaca Pinta certifica a sĂşa tiraxe Coincidindo co primeiro aniversario de Vaca Pinta, agrĂĄdanos compartir convosco a acreditaciĂłn anual de tiraxe da nosa revista, emitida pola empresa InformaciĂłn y Control de Publicaciones SA, a cal se encarga de realizar as auditorĂas OJD e PGD para medios de pago e gratuĂtos, respectivamente. Este informe determina que cada nĂşmero de Vaca Pinta conta cunha tiraxe media de 17.353 exemplares, que se distribĂşen entre asociaciĂłns, cooperativas e profesionais do sector vacĂşn de EspaĂąa e Portugal. A certificaciĂłn ĂŠ unha prĂĄctica habitual nas publicaciĂłns xeralistas, pero pouco comĂşn nas especializadas. AsĂ ocorre no noso sector, o agrogandeiro,
vp008_editorial_galego.indd 5
no que sĂł dĂşas revistas posĂşen esta acreditaciĂłn e unha delas ĂŠ Vaca Pinta. Cabe destacar que a auditorĂa de medios ĂŠ obrigatoria noutros paĂses da nosa contorna, como Francia. No nome de todo o equipo de Transmedia, queremos darvos as GRAZAS por seguir confiando en nĂłs e axudarnos a consolidar o noso proxecto.
#equipotransmedia 19/02/2019 22:31
La l a n o i s e f o r p a m ga a t e l p m mรกs co
M
Eq ap de
FORRAJE
LABOREO Y SIEMBRA
ROTOEMPACADORAS, ENCINTADORAS Y SEGADORAS
PULVERIZADORES
EQUIPOS PARA GANADERร A
CARROS MEZCLADORES
PICADORAS DE FORRAJE
pub_duran.indd 6
16/02/2019 02:16
¿Qué ventajas proporciona?
K a E T S A l M iento para
Equipam y esparcimiento n aplicació ol y purines de estiérc
� Rendimiento hasta 250 m3/hora a una distancia de 2,5 km con una sola bomba � Rendimiento hasta 200 m3/hora a una distancia de 3,75 km con una segunda bomba � Utiliza un 40 % menos de combustible que el sistema tradicional � Reduce la compactación en el campo al no ser necesaria la cuba � Como solo utiliza el aplicador se puede utilizar 3 o 4 semanas antes en zonas húmedas � Mayor rendimiento, con ahorro de tiempo y dinero
¿Cómo funciona? La bomba extrae el purín desde la fosa a través de la manguera. La bomba puede accionarse mediante un tractor o un motor independiente. Entonces la manguera se conecta por el otro extremo al aplicador de bajas emisiones en el campo.
¿Qué elementos componen nuestro sistema de mangueras de arrastre? 1. Bomba de alta presión en la balsa de purín 2. Manguera de poliuretano de alta resistencia 3. Aplicador de baja emisión en el campo
Triturador SuperCut � Sistema premiado y patentado
les ores a s r e v i n u es tubos, rejas e inyect r o d a c i l p A e aplicadores de
� Probado en condiciones extremas
Gama d
Síguenos en:
� � � � �
Triturador SuperCut Mastek con 28 salidas Se adapta a cualquier cuba Plegado automático Brazos amortiguados Se atornilla, no necesita soldaduras
� Ligero y resistente � Se puede montar la boquilla esparcidora de la cuba � 100 % galvanizado � Necesita solo un mando de doble efecto
Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com
pub_duran.indd 7
16/02/2019 02:16
EN VACA tv
Impacto da pegada de carbono nas explotacións leiteiras asturianas O Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida) ofreceu o 14 de febreiro en Luces (Colunga, Asturias) unha exposición centrada na pegada de carbono. Nela interviñeron Fernando Vicente (Serida), que disertou sobre a produción de leite ligada ao territorio; Adela Martínez (Serida), quen expuxo alternativas forraxeiras e falou sobre fertilización orgánica, e Gregorio Salcedo (CIFP La Granja), que afondou na repercusión deste problema nas explotacións leiteiras asturianas.
Adela Martínez
Gregorio Salcedo
Fernando Vicente
D p y
8 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enVacaTV_galego_02.indd 8
25/02/2019 21:00
EN VACA tv
A AEMV-UTAD puxo o foco na produción de leite O Espaço Agros de Póvoa de Varzim (Portugal) foi o 15 e o 16 de febreiro a sede da primeira edición das Xornadas Clínicas de Produción de Leite organizadas pola Asociación de Estudantes de Medicina Veterinaria da Universidade de Trás-os-Montes. Ao longo destes dous días o uso responsable de antibióticos, a calidade do leite, a importancia da vacinación e o coidado podal foron algúns dos temas que abordaron os relatores.
Corbar ofreceu unha xornada centrada nos xurros A Feira Profesional de Maquinaria, Agricultura e Gandería Abanca Cimag-GandAgro 2019 contou cunha xornada que levou por título “Separación de xurros e aproveitamento da fracción sólida para camas de vacún hixienizadas” e que tivo lugar tanto o primeiro día do certame pola mañá como o segundo pola tarde.
Organizada por Maquinaria Agrícola Corbar, interviñeron José Rodríguez (representante desta empresa), José Turet (PDI da Universidade de Vic-Universidade Central de Barcelona) e Ramón Gea (Mecániques Segalés).
Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com
DistribuiDores soLÁ para GaLicia, asturias y cantabria
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 9
vp008_enVacaTV_galego_02.indd 9
25/02/2019 21:00
EN VACA tv
Exposicións sobre a transmisión natural de nutrientes na cadea alimentaria A cooperativa Delagro convocou unha sesión para profesionais do sector agroalimentario implicados na cadea alimentaria, desde o produtor, integrado por gandeiros e agricultores, ata a industria agroa-
limentaria, a distribución e o consumidor como último e decisivo elo dunha cadea que nos une a todos. O encontro tivo lugar o 22 de febreiro no miradoiro do pavillón 2 da Feira Internacional de Galicia, tamén no marco da feira Cimag-GandAgro. Tras a presentación, a cargo de Gustavo Espinosa (Delagro), tomou a palabra Marta Miranda (USC) para falar da importancia na cornixa cantábrica do selenio e doutros oligoelementos na nutrición e na saúde animal. Seguírona Luis Ángel López (Yara Iberian), co re-
latorio “Solucións nutritivas para forraxeiras: nitróxeno, xofre e selenio”; Ismael Martínez, que ofreceu un caso práctico de optimización do perfil saudable do leite a través da alimentación das vacas, e Ángel Pereira (Dairylac), quen abordou a excelencia sensorial e funcional do leite pasteurizado. O último en intervir foi José Luis Vaz (Verín Biocoop), coa exposición “Morenas e verdes, un exemplo de produción e comercialización de carne ecolóxica de vacún cun amplo perfil nutricional baseado en pasto”.
Marta Miranda
Luis Ángel López
Nuestros equipos garaNtizaN
la mejor mezcla, sus vacas se lo agradeceráN
Distribuidas por:
Avda. Terra Cha, 11 27260 Castro Riberas de Lea (Lugo) e-mail: info@dovalmaquinaria.com www.dovalmaquinaria.com
Telf.: 982 310 026 659 445 627 660 417 676 Fax: 982 310 295
10 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enVacaTV_galego_02.indd 10
22/02/2019 12:13
La mejor propuesta para 2019 Nuevas pruebas CONAFE Noviembre 2018
Nissan
Niagra x Oman x Convincer
• Mucha leche y con componentes sólidos. • Extraordinarias ubres. • Salud y fertilidad de sus hijas. • Vacas longevas y de fácil ordeño. • Fácil parto. EL HAYA NISSAN ROSI (MB-85), El Haya Matienzo, C.B. - Bizkaia
Astrakan
Aikman x Planet x Oman
• Altas producciones con mucha grasa (+0,10%) y proteína (+0,02%). • Vacas funcionales y longevas, con muy buenas ubres y patas. • Salud y fertilidad de sus hijas. • ¡¡Muy fácil parto (4%)!! TABEA ET (VG-85). Madre de ASTRAKAN
Douglas
N.º1 TIPO
Door man x Dempsey x Bolton
• N.º 1 en Tipo (+3,35).Hijas MB de primer parto, también en Canadá. • Grasa (+0,06%) Proteína (+0,10%). • Bajo recuento células somáticas. • Longevidad y alta fertilidad. FLEURY DOUGLAS LISALY. Fleury Holstein - Quebec (Canadá)
ESCOLMO, S.L. Distribuidor para Galicia y Asturias Rua Magnolia, 80, bajo 27003 LUGO Tfno. (+34) 982 217 633 Fax (+34) 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com
Alta Fertilidad Genética de Confianza
www.aberekin.com pub_escolmo.indd 11
20/02/2019 17:44
Gomas e Camas para Vacas Limpezas Automáticas Estabulacións Libres distribución material gandeiro
PRIMEIRO DISTRIBUIDOR JOURDAIN ORIXINAL EN ESPAÑA
CINCO UN DOS OS PRIMEIR D A ORES IMPORT IN DO JOURDA MUNDO
CUBÍCULOS E CORNADIZAS
N
Gomas e Camas para Vacas
vp007_pub_dismagan_galego_02.indd 12
Limpezas Automáticas
Tubular Bovino
16/02/2019 02:40
ÚNICO IMPORT A JOURDA DOR IN PARA GALICIA
CORNADIZAS XATOS PEQUENOS NON SE DEIXE ENGANAR. ANTES DE COMPRAR, CHÁMENOS. Telf.: 671 485 702
Limpezas automáticas de cable
ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANLES
A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS
MÁis DE 2.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN españa Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servizo Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www.dismagan.es
distribución material gandeiro
vp007_pub_dismagan_galego_02.indd 13
Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500
16/02/2019 02:41
ENTREVISTA
JOSÉ GONZÁLEZ, CONSELLEIRO DO MEDIO RURAL DA XUNTA DE GALICIA
“Temos que incidir máis en convencer os nosos gandeiros de que son empresarios” Pasados cinco meses desde que José González fose nomeado conselleiro do Medio Rural da Xunta de Galicia, recíbenos no seu despacho en Santiago de Compostela para coñecer de primeira man a súa estratexia para o sector lácteo. En que situación cre que se atopa o sector lácteo? Temos un sector que é estratéxico para o rural galego, tanto pola súa facturación como pola súa custodia do territorio e pola importancia que ten no conxunto do agro galego. Nestes momentos, aínda que sempre se pode mellorar, creo que vivimos un momento de estabilidade e no que debemos abordar unha estratexia de dinamización do sector leiteiro para garantir o seu futuro. O prezo do leite en Galicia segue estando á cola do resto das comunidades. Como se pode reverter esta situación? O vaso sempre se pode ver medio cheo ou medio baleiro. Fronte a po-
sicións máis pesimistas tamén se poden dar datos importantes. Cando desapareceron as cotas, houbo quen dixo que era o fin do sector e o que temos agora é unha evolución positiva nos últimos dous anos. Desde esta perspectiva quixen poñer en valor ese crecemento que se produciu en facturación, no prezo medio do leite e no volume de litros. Pero está entón satisfeito co prezo actual do leite galego? A resposta é non. Estamos a falar dun leite dunha calidade espectacular e entendemos que esa calidade debería estar máis retribuída polo mercado. Iso si, non temos que poñer todo o foco no prezo do leite, senón tamén nos custos de produción e nas
marxes de beneficio. Os gandeiros son empresarios e teñen que ter un control axeitado dos custos de produción e das marxes para poder negociar mellor os seus prezos. Non deberiamos considerar só o prezo senón traballar no conxunto da actividade económica dos nosos gandeiros. Que puntos tratará o plan estratéxico do sector lácteo e como se abordará? Non falamos dun plan en concreto senón dunha estratexia de dinamización. Nós entendemos que calquera produto polo mero feito de ser galego é ben apreciado polo consumidor e isto é así. O leite galego ten unhas características e unha calidade moi importante e temos que ser capaces de dinamizar o sector coa finalidade clara de que os nosos gandeiros teñan unha maior retribución polo seu produto. Dentro desta estratexia imos abordar a reforma da PAC, apostar pola profesionalización do sector, tamén polos mecanismos que melloren a rendibilidade das explotacións e, por último, queremos solucionar un problema que lles afecta non só aos nosos gandeiros senón ao conxunto do medio rural galego, que é a falta de base territorial.
14 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_entrevista_conselleiro_galego_02.indd 14
21/02/2019 14:27
entrevista
VINCULADO DESDE NENO CO RURAL Naceu en Ourense en 1970 e a súa traxectoria profesional estivo dedicada a cuestións financeiras, pois é licenciado en Dereito pola Universidade de Santiago de Compostela e, en 1997, ingresou no Corpo Superior de Inspectores de Facenda do Estado, especializado en inspección financeira e tributaria e aduanas e impostos especiais. No entanto, o certo é que mantivo desde ben pequeno unha
Que posición vai ter Galicia fronte á seguinte PAC? A Xunta de Galicia ten que defender os gandeiros galegos no momento adecuado e ata o de agora o que se está discutindo en Europa é o marco orzamentario para o período 2021-2027. Nese ámbito quen fixo a defensa foi o Estado español porque así o determina a arquitectura institucional da Unión Europea. O que se pediu por parte do Estado é que a PAC ten que continuar a ser unha política europea forte e ben dotada financeiramente. Nós o que pedimos é que se dote polo menos cos mesmos cartos que no último período 2014-2020. Ademais, para 2021-2027, a Unión Europea propón un cambio de mentalidade da PAC. O que pretende é que os Estados membros fixen uns obxectivos e que a UE controle o cumprimento destes, os cales se teñen que recoller nun plan estratéxico de cada Estado. Que lugar vai ter entón Galicia dentro dese plan nacional? Dentro do plan estratéxico do Estado español reivindicaremos as peculiaridades das nosas explotacións e defenderemos, como non podía ser doutra maneira, as axudas referidas a zonas de montaña con limitacións naturais, o apoio ás pequenas e medianas explotacións e a limitación das axudas por granxa ata os 60.000 euros, ademais, o que sobre da implantación destes topes que se distribúa nas primeiras hectáreas, co cal beneficiamos as pequenas e medianas explotacións. Como pode influírlles aos gandeiros a saída do Reino Unido da Unión Europea? É unha cuestión complicada de contestar nestes momentos, porque es-
vinculación co rural e así nolo confirmou antes da entrevista: “Teño unha relación persoal e familiar co mundo rural. Formo parte xa da cuarta xeración de viticultores e a miña familia está moi vencellada ao sector avícola e tamén ao lácteo. Grazas a isto, teño que dicir que fun propietario dunha explotación láctea de 120 vacas. Recordo a miña nenez moitos domingos dándolles de comer o ensilado ás vacas”.
tamos vivindo as últimas fases da negociación, pero eu trasladaríalles aos nosos agricultores e gandeiros unha mensaxe de tranquilidade. O Reino Unido é contribuínte nato da UE e non cabe dúbida de que cara a 2021-2027 teremos que sacar fondos doutro lado, pero de momento os compromisos que ten asumidos son vinculantes e vainos ter que cumprir. Xestionamos cada ano sobre 200 millóns de euros da PAC que chegan aproximadamente a 30.000 perceptores e eses fondos vanse recibir seguro neste período, con regularidade e con independencia do brexit.
“Paréceme que os custos de produción deberían ser unha referencia da que se PUIDESE PARTIR NA NEGOCIACIÓN DO PREZO”
Se lembramos o último acordo lácteo, en que punto se atopa o seu cumprimento? Xa se implantaron unha parte importante das medidas, a última delas relacionada co decreto que determina a obrigatoriedade de fixar a orixe do leite, que eu creo que vai ter transcendencia cara ao consumidor final. Tamén se estipularon os contratos tipo para a venda e o decreto de cesión de prezos cos que, en definitiva, se buscou dotar dunha maior transparencia toda a cadea. Temos que seguir nesta liña porque os resultados están sendo satisfactorios.
Por que non se potencia máis a transformación para conseguir un maior valor engadido que redunde finalmente nos gandeiros? Pódese potenciar máis a transformación, pero é complicado porque a Xunta de Galicia está facendo unha aposta orzamentaria importantísima. Nós dedicamos ás axudas á transformación e comercialización de produtos derivados do agro galego unha media de 20 millóns de euros cada ano, non obstante, se facemos referencia ao ano 2018, a orde de axudas foi de 32 millóns de euros e mobilizamos preto de 90 millóns. Ante a chegada de novos operadores a Galicia, que espera do seu traballo na nosa comunidade? Que saquen o maior rendemento posible da extraordinaria calidade que teñen os nosos produtos, respectando sempre que esa rendibilidade chegue con claridade e con transparencia a todos os elos da cadea de valor. Non falaría tanto da orixe daqueles que veñen a transformar a Galicia senón de que poñan en valor a calidade que ten o noso leite. 02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 15
VP008_entrevista_conselleiro_galego_02.indd 15
20/02/2019 20:14
ENTREVISTA
“O incremento da base territorial é unha cuestión estratéxica”
Que pensa da non inclusión no acordo dunha referencia aos custos de produción para marcar o prezo? A comunidade autónoma non pode fixar un prezo mínimo, porque existen unha normas comunitarias sobre competencia moi esixentes. Iso si, ninguén pode vender a perdas porque iso non garante a continuidade dun sector. Polo tanto, paréceme que os custos de produción deberían ser unha referencia da que se puidese partir na negociación do prezo. Deberíase traballar con custos de produción, marxes de beneficio e, a partir de aí, co prezo. Como están afectando os primeiros compradores no mercado e como controlan que esta figura cumpre co fixado no acordo? Penso que hai que traballar, sobre todo, en canto aos primeiros compradores que teñen carácter de non transformadores. Estas figuras regulan o mercado, pero nós temos que tratar que o leite se pague cun prezo axeitado e acorde coa súa calidade. Que mecanismos de control están utilizando para garantir este cumprimento? Estamos traballando cos mecanismos que nos marca a lexislación vixente. Para a redución de custos é prioritaria a disposición de terras para cultivo. En que aspectos se traballa neste sentido? Imos darlles aos nosos gandeiros máis ferramentas para incrementar o valor engadido do seu leite non só en canto á redución de custos senón tamén á posibilidade de fomentar algún tipo de actuación que poida colaborar na comercialización do leite, refírome, sen dúbida, ao pastoreo ou ao leite en ecolóxico.
Entendemos que as forraxes propias ou os alimentos derivados das súas propias terras contribúen á redución de custos; polo tanto, o incremento da base territorial é unha cuestión estratéxica. Traballamos tamén coa perspectiva de que ninguén teña que abandonar a súa explotación ou non poida comezar unha actividade por falta de base territorial e partimos de que a cuestión non é sinxela pola estrutura territorial de Galicia. Ademais do minifundismo, hai moitas parcelas das que non se coñece propietario… Somos coñecedores desta problemática, fixemos unha diagnose e entendemos que hai que sacar adiante unha nova lexislación que facilite o acceso a esa propiedade. Ante isto, estamos a desenvolver unha proposición de lei de posta en valor e de recuperación da terra agraria de Galicia para que esas terras que están abandonadas poidan poñerse a disposición daqueles que as queiran traballar. A figura principal que trae a lei consigo é a dos polígonos agrarios, cos que buscaremos facer unha investigación desas terras e poñer en contacto aos propietarios coas persoas que lles queiran sacar rendemento.
un instrumento de ordenación do territorio que fixe os seus usos e que sexa un instrumento que teña xerarquía normativa por riba de calquera outra ordenación. Calquera que estea plantando forestal en solo catalogado como de uso agropecuario, está incumprindo a lei. A Administración está actuando, pero tamén penso que é necesario facer unha reflexión entre todos. Tratamos de chegar aos sitios que imos detectando, pero o problema é bastante amplo e estamos ante unha cuestión na que eu apelo á responsabilidade de todo o mundo. En que consistirá o catálogo de terreos de alta produtividade agropecuaria e forestal de Galicia? Un dos puntos que reflicte é que en Galicia, no rural, temos que facer unha ordenación do territorio con máis forza, se cabe, e temos que ter repartidos os tres usos. O que pretendemos con este catálogo é precisamente iso: colocar o forestal, o agrícola e o gandeiro en cadanseu sitio. O seguinte é que calquera norma sectorial ou calquera traballo que se queira facer, por exemplo, de mobilización de terras respecte o que estea recollido neste catálogo. Sería como o primeiro paso da ordenación do territorio rural de Galicia para despois facer toda a mobilización.
Por que non actúa a Administración de oficio ante a utilización de terras agrícolas como forestais? Coñecemos esta situación e o que temos que dicir é que a lexislación é moi clara: non se poden facer plantacións forestais en solo de uso agrícola. A través do catálogo de terreos de alta produtividade agropecuaria e forestal o que queremos é que haxa
16 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_entrevista_conselleiro_galego_02.indd 16
20/02/2019 20:14
vp008_embriovet_poxa_curtis.indd 17
16/02/2019 01:48
ENTREVISTA
Dentro do plan estratéxico para o sector, fala tamén de profesionalización. A que se refire concretamente con isto? Como conselleiro do Medio Rural estou tremendamente orgulloso dos nosos gandeiros. Levo xa da orde de 15 visitas a explotacións de distintos tamaños nas que vin xente moi consolidada desde o punto de vista profesional, a mozos que se puideron incorporar grazas ás axudas que tivemos estes últimos anos e a xente moi preocupada tanto pola calidade do seu produto como polo benestar animal. Por iso, cando falo de profesionalización refírome a que temos que incidir máis en convencer os nosos gandeiros de que son empresarios e, como tal, teñen que estar formados en contabilidade, en custos de produción, en rendibilidade… Por aí queremos seguir, xa que entendemos que esa é a clave do futuro do noso sector e así o imos recoller na estratexia de dinamización. Un dos problemas actuais do sector é a falta de man de obra cualificada. Por que en Galicia non hai apenas formación profesional para este sector? É certo que a xente está a demandar esa formación máis axeitada ás súas necesidades. Temos que potenciar a formación e a innovación entendendo, repito, que estamos a falar de empresarios. No ano 2018 creamos a Axencia Galega de Calidade Alimentaria, a cal debe defender, entre outras cousas, que se faga un traballo máis específico en formación e innovación. Estamos a traballar nun plan de formación continua, máis aló da regrada, que chegue mellor ás necesidades dos nosos agricultores e gandeiros. Deste xeito, se demandan, por exemplo, tractoristas, teremos que dar unha formación dunha duración determinada que os forme e, se necesitan xente que saiba muxir, teremos que orientar a nosa formación a eses requirimentos. A problemática dos falsos positivos dentro do saneamento gandeiro preocúpalles aos produtores, haberá cambios nos protocolos actuais con respecto ás corentenas? No ámbito de sanidade, tanto animal como vexetal, Galicia é un referente. Dedicamos unha cantidade moi importante de cartos, da orde de
7,5 millóns de euros, todos os anos para garantir esa sanidade animal e, polo tanto, penso que aí temos que ser moi esixentes. O tema dos falsos positivos é unha cuestión que se ten que analizar sempre sendo moi claros con que temos que facer unha defensa da sanidade animal porque precisamente todo isto é o que reforza a calidade do noso leite. Podemos vender benestar animal, podemos vender, sen ningunha dúbida, seguridade alimentaria, e todo iso ten que ver moito coa sanidade animal. Como garantirá un mellor control da fauna salvaxe, responsable de danos agrícolas e transmisora de enfermidades? Temos claro que debemos buscar un mecanismo de control da fauna salvaxe xa non só como control de enfermidades, senón tamén porque neste momento está dificultando moito a plantación de forraxe ou mesmo dos pastos. Hai unha preocupación a nivel europeo coa peste porcina africana, que pode ser transmitida a través do xabaril. Por tanto, nós apostamos pola necesidade de ter un control da poboación e, de feito, xa se está trasladando a utilización tanto de gaiolas como dalgún mecanismo de control poboacional do xabaril. As medidas de excepción tomadas ante o decreto de aplicación dos xurros foron unha solución temporal. Ata cando terán vixencia e que se vai facer cando xa non se permitan máis moratorias? Esas excepcións baseábanse nunhas prácticas tradicionais que utilizan os agricultores galegos co tema dos xurros. Nós, en principio, contamos mantelas, pero tamén estamos a traballar nun plan de tratamento integral dos xurros que tratará de dar solución a todo isto. Temos que ligar a rendibilidade das nosas explotacións coa necesaria seguridade medioambiental e, en relación a isto, nas próximas datas anunciaremos novidades que tratarán de favorecer aos nosos agricultores e gandeiros. Cal é a súa postura respecto dos últimos movementos cooperativos iniciados en Galicia? O sector lácteo, o sector produtor, ten que ser o máis forte posible de cara ás negociacións. Nós apoiamos
En canto á aplicación de xurros: “Nas próximas datas anunciaremos novidades que tratarán de favorecer aos nosos gandeiros” as fusións de cooperativas porque entendemos que pode ser un mecanismo de fortalecemento, sobre todo, para ter unha posición importante fronte á industria e á distribución. Na miña opinión estes dous axentes son tamén clientes do sector e, polo tanto, temos que loitar para que industria, distribución e gandeiros traballen conxuntamente como un equipo. Como Consellería do Medio Rural, temos que tratar de que, se se logra un maior valor engadido grazas á calidade do noso leite (pola vía da comercialización, da publicidade, do reforzamento cara ao consumidor final...), ese valor se reparta por toda a cadea e non quede só na distribución ou na industria. As Africores e Fefriga acaban de poñer enriba da mesa a posibilidade de comezar tamén un proceso de fusión. Como cre que pode influír isto no futuro do sector? Como dicía antes, se conseguimos con iso un fortalecemento do sector, para nós é interesante. Eu penso que aí a unión fai a forza. Hai nada entrou en vigor a nova normativa sobre a etiquetaxe da orixe do leite. Que mecanismos de control se van ter en conta para o seu cumprimento? Quero lembrar que a Xunta de Galicia xa fixo unha aposta importante por esa orixe a través da marca Galega 100 %, que penso que está a ter un bo recoñecemento por parte do consumidor e temos toda a idea de potenciala. Este decreto no que se obriga a identificar a orixe do produto axúdanos moito porque temos un gran produto, que é, ademais, moi seguro desde o punto de vista da seguridade alimentaria. Penso que é bo que o consumidor coñeza exactamente de onde veñen e como se producen todos eles.
18 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_entrevista_conselleiro_galego_02.indd 18
21/02/2019 14:19
pub_aresa.indd 19
19/02/2019 21:36
ENTREVISTA
“Se se logra un maior valor engadido grazas á calidade do noso leite, ese valor tense que repartir por toda a cadea”
En canto a control, teño que nomear ao Ligal, o laboratorio que temos en Galicia que fai as análises do leite. Gustaríame que os consumidores fosen conscientes de que todo o leite galego, o leite das máis de 7.000 explotacións que temos en Galicia, é obxecto de análise cada dous días. Estamos a falar dun control sanitario que teñen poucos produtos e penso que é unha cuestión importante que se ten que poñer tamén en valor. Como mellorará o impulso da marca Galega 100 % e como fará para que os produtores de leite destinado a produtos con este selo vexan recoñecida a súa calidade no prezo que se lles paga? Respondo case coma sempre, con maior prezo e que ese prezo chegue aos gandeiros porque, ao final, é o que nos interesa. Para nós a comercialización xoga un papel fundamental nese ámbito, temos que chegar ao consumidor final. Máis que loitar, que tamén, por que o prezo se distribúa na cadea de valor axeitadamente, o que queremos é que o prezo do consumidor final sexa maior. Entón, se temos un produto excepcional, se temos unhas condicións hixiénicosanitarias fantásticas, se temos un benestar animal tamén importante, temos que facer chegar ao consumidor esa idea de que o leite galego, ademais de ter maior calidade en graxa e en proteína, tamén é un produto que cumpre todos eses requisitos. Interésanos moito que se poida apreciar a orixe galega do produto porque, se imos facer un esforzo importante na comercialización, o que queremos é que o consumidor o poida identificar.
Estanse facendo accións publicitarias desta marca fóra de Galicia? Pola vontade do conselleiro, sen ningunha dúbida, porque o leite galego tense que vender non só en Galicia, senón tamén fóra, pero gustaríame que fose o propio sector, a través da estratexia de dinamización, o que nos indicase o camiño a seguir. Que medidas baralla a Xunta de Galicia para que as DOP ou IXP no sector lácteo traballen con leite de calidade recoñecida e sexan verdadeiras dinamizadoras do sector? A propia transformación para os queixos xa esixe unhas calidades superiores, sobre todo en tema de proteína, pero, máis aló do prezo, temos que facer unha aposta moi importante pola promoción dos nosos produtos en DOP e en IXP. Galicia ten 33 DOP e IXP, todos aqueles produtos que nos fornecen, que nos fan sentir orgullosos de ser galegos, están en DOP ou en IXP (a castaña, a carne, os viños, o grelo, a pataca...). Os queixos galegos xa teñen esa DOP e temos que facer un traballo moi importante para incrementar o seu consumo. Dáme a sensación de que as posibilidades de comercialización de queixo galego acollido a DOP están moi por debaixo do que se pode conseguir co mercado que hai a nivel mundial. Polo tanto, por iso imos apostar por elas como unha das fórmulas para a transformación e para engadir valor aos nosos produtores. A gran maioría das industrias produtoras de queixos con DOP non traballan co selo Galega 100 %. Isto é cando menos curioso… As queixerías non recollen leite Galega 100 % por unha cuestión
de loxística, xa que lles é máis difícil realizar unha ruta de recollida só por ese tipo de explotacións. Ademais, estas queixerías xa están inscritas nun consello regulador, entón xa venden un produto galego de calidade. Como pode actuar a Administración para facer fronte aos ataques que sofre o sector tanto referidos aos propios produtos lácteos como á xestión das explotacións? As nosas explotacións gandeiras son punteiras a nivel nacional e europeo en benestar animal, en condicións hixiénico-sanitarias e en control da seguridade alimentaria e, polo tanto, teño que dicir que estou orgulloso e que este orgullo está avalado por datos reais. O sector ten que ser consciente do seu dinamismo e da súa importancia no conxunto do rural galego e ten que entender que é un sector empresarial que debe avanzar nesa senda da profesionalización e da rendibilidade que antes apuntabamos. Como cre que se ve o sector a si mesmo? Penso que hoxe, logo destes anos de incorporación de mozos á actividade e de potenciación a través do tamaño das nosas explotacións, o sector vese a si mesmo con forza e séntese preparado para un futuro que imos tratar de que sexa mellor. Farémolo a través da estratexia de dinamización que poñeremos en marcha e que, en colaboración con todos os implicados, tratará de acadar ese maior valor engadido e esa maior rendibilidade para que o lácteo sexa un sector de futuro no rural galego.
20 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_entrevista_conselleiro_galego_02.indd 20
20/02/2019 20:14
GALICAL CALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS
¡ N OVO O!
LAD GRANU AL
GRANIC DE
L GALICA
APLICACIÓN DO PRODUTO SOBRE O TERREO NOVO SISTEMA DE APLICACIÓN CON PESAXE E GPS
Redución da acidez dos solos Aumento da produtividade das colleitas EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO) Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO) Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 95 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO (80 % CaO) Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 80 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO (65 % CaO) Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación. Valor neutralizante: 65 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO + DOLOMÍA (53 % CaO / 23 % MgO) Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta. Valor neutralizante: 83 % EMENDA CALIZA, CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO) Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 56 % EMENDA CALIZA DE CARBONATO CÁLCICO MAGNÉSICO, GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO) Achega magnesio. Valor neutralizante: 60 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 SUPRA (54 % CaO / 1 % MgO) Fácil aplicación e asimilación. Valor neutralizante: 56 %
Presentadas en: • Sacos de 35 quilos • Big bag de 600 quilos • Big bag de 1.100 quilos • Camión cisterna ou camión volquete
Estendidas na propia finca Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal
GALICAL S.L.
CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS R/ Gallastegui Unamuno. Vial G - N.º 7 Polígono Industrial As Gándaras 27003 Lugo Teléfono 982 22.14.84 Fax 982 22.14.08 E-mail: info@galical.es Web: www.galical.es
EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 PLUS (47,35 % CaO / 6 % MgO) Fácil aplicación e asimilación con achega de magnesio. Valor neutralizante: 59 % vacapinta005_publi_galical_galego.indd 21
16/02/2019 02:42
Máis de 400 gandeiros participan nas Xornadas Técnicas de CLUN sobre Recría de Xovencas
As tres sedes de Cooperativas Lácteas Unidas, CLUN, Ribadeo, Ames e Melide, foron escenario das Xornadas Técnicas sobre Recría de Xovencas que tiveron lugar do 12 ao 14 de febreiro para coñecer de primeira man os fundamentos do programa NOVIPRO. NOVIPRO é un ambicioso programa deseñado pola cooperativa CLUN, orientado a obter unha maior rendibilidade na recría de xovencas, un dos aspectos centrais no rendemento das explotacións gandeiras. Así o destacou o director xeral de CLUN, José Luis Antuña, que incidiu na importancia de aplicar métodos eficientes que permitan un desenvolvemento sostible das explotacións gandeiras dos socios, ao que contribúen programas exclusivos postos en marcha pola cooperativa como NOVIPRO, así como os servizos integrais de apoio técnico e o abano de produtos que CLUN pon á súa disposición. Está demostrado que deficiencias na alimentación e no manexo das xatas provocan notables perdas na futura vaca, tanto en produción como en estado sanitario. Neste senso, coa finalidade de potenciar o correcto manexo e alimentación animal para optimizar o rendemento da recría de xovencas, os técnicos de CLUN deron a coñecer os aspectos máis destacados do programa dinámico de recría NOVIPRO, que se adapta ás necesidades nutricionais do animal en cada fase do seu crecemento, permite o desenvolvemento do seu potencial xenético e procura que o seu crecemento sexa óptimo e rendible.
pub_clun.indd 22
O director da División de Servizos Agrogandeiros de CLUN, Ángel Miranda, recalcou que é clave aplicar un plan de recría eficiente nas explotacións gandeiras e destacou as fortalezas de NOVIPRO, un programa que aporta catro grandes vantaxes: repercute positivamente na saúde dos animais e o seu benestar, mellora a rendibilidade, optimiza os recursos e mellora a produción e eficiencia da granxa. Miranda sinalou así mesmo o apoio integral que a cooperativa presta aos socios cun equipo humano que posúe os coñecementos e as ferramentas necesarios para acompañar ao gandeiro nas diferentes etapas do proceso de recría e para asesoralos na toma de decisións que garantan tanto o benestar animal como o mellor desenvolvemento das xovencas. No decurso das xornadas, Carolina Tejero, técnico en vacún de leite de MSD Animal Health, tratou os desafíos e as oportunidades que representan as primeiras fases da recría, facendo fincapé na importancia da hixiene e o manexo coa fin de evitar enfermidades e outros factores que poden darse durante a etapa de lactación, a etapa na que as crías transforman con maior eficiencia o alimento. Pola súa parte, Alfonso
19/02/2019 21:58
Goris, xefe de Alimentación Animal de CLUN, detallou as estratexias que conducen a obter un plan de recría eficiente, atendendo a todas as fases dende o período fetal, a lactancia, o destete e toda a fase posterior de crecemento. Juan González-Vadillo, xefe de Vendas Agrogandeiras de CLUN, explicou durante a súa intervención como todos aspectos claves para a recría de xovencas ao longo de todas as etapas de crecemento están integrados en NOVIPRO, que recolle as estratexias a seguir en cada fase, abordando tamén os produtos de alimentación animal desenvolvidos por CLUN que se recomendan de cara a acadar o máximo desenvolvemento dos animais. Ademais, sinalou que dende CLUN se deseñou un programa de recría adaptado ás necesidades do animal en cada fase do seu desenvolvemento para que o seu crecemento se realice dun xeito óptimo e rendible dende o inicio para o gandeiro.
Ángel Miranda
Carolina Tejero
Alfonso Goris
Juan González-Vadillo
pub_clun.indd 23
19/02/2019 21:59
ENTREVISTA
ANNAÏCK LOCQUENEUX, COORDINADORA DA INICIATIVA ¿QUIÉN ES EL JEFE? EN ESPAÑA
“Esperamos que o leite da marca dos consumidores apareza nas tendas Carrefour en xuño” O leite foi unha das opcións máis votadas na web www.lamarcadelosconsumidores.es e converterase nun dos produtos que se comercialice baixo a marca ¿Quién es el Jefe? cunhas características fixadas de acordo coa votación maioritaria dos consumidores, que decidirán cal é o seu prezo xusto e outras cuestións, como o benestar dos animais ou o impacto medioambiental e social da súa elección. Falamos con Annaïck Locqueneux (Perpiñán, 1967) acerca desta iniciativa e da súa implantación no mercado español.
Que é a marca dos consumidores? Trátase dunha iniciativa social e colectiva que por primeira vez lle dá voz e voto ao consumidor para decidir o que quere consumir, a que prezo e onde quere que vaia o seu diñeiro, ao mesmo tempo que comproba en tempo real o impacto económico correspondente aos criterios da súa elec-
ción. Cada un promove así un comercio máis xusto e sustentable e, por tanto, un consumo máis intelixente. O obxectivo da marca dos consumidores é cambiar completamente as regras de xogo do mercado, baseándose en criterios de transparencia, equidade, educación, ética, respecto, recoñecemento e responsabilidade.
Como xorde esta iniciativa? Esta iniciativa iniciouse en Francia cos mesmos principios antes mencionados. En poucos meses atopou unha resposta incrible entre os consumidores franceses e axudou a sacar a centos de familias de agricultores dunha situación precaria, conseguindo un reequilibrio de forzas máis equitativo entre produtor, distribuidor e consumidor. Respecto, responsabilidade e compromiso son valores universais que me chamaron a atención e, ao contactar cos fundadores en Francia, decidimos, entre consumidores, desenvolver esta iniciativa aquí en España. Que volume de leite se comercializa actualmente en Francia baixo esta marca? En Francia, hoxe en día, máis de 300 familias participan e vendéronse máis de 80 millóns de litros de leite baixo a marca C´est qui le Patron?. Agora, despois de dous anos de existencia, representa case o 3 % do mercado do leite semidesnatado. Sobre que tipo de cuestións deciden os consumidores? Ao construír un cuestionario trátase, en primeiro lugar, de comprender o universo de cada produto en diferentes eixes: a calidade, o valor económico, o proceso de fabricación e o vínculo ambiental e social. Reunímonos con cada un dos actores e identificamos as súas limitacións, os seus coñecementos e os puntos de mellora en cada unha das áreas. Logo propoñémoslle á nosa comunidade de consumidores un máximo de dez temas sobre os que poden actuar, coñecendo en tempo real o impacto da súa elección sobre o prezo final. Ademais, ofrecemos información adicional para que cada un poida decidir libremente o que lle pareza correcto e xusto. Así, todos podemos definir criterios, coma o nivel de remuneración que consideramos xusto para o produtor, o nivel de benestar dos animais ou, incluso, o impacto ambiental.
24 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_entrevista_annaick_galego_02.indd 24
20/02/2019 18:41
ENTREVISTA
“O consumidor poderá, por exemplo, comprobar a nómina dun produtor para asegurarse de que o compromiso se mantén en termos de remuneración”
No caso do leite, van ser gandeiros e técnicos de diferentes áreas os que lles proporcionen esa información adicional aos consumidores? As explicacións proporcionadas no cuestionario son o resultado de intercambios e conversacións con gandeiros e técnicos reais. Como sabe o consumidor cales son os custos do produtor para poder decidir cal é o prezo xusto? Este punto é un dos valores engadidos da nosa iniciativa. Para que o consumidor poida tomar unha decisión, proporcionámoslle a información necesaria para entender o criterio en cuestión a través de explicacións, vídeos, entrevistas... Propoñémoslle visitas e reunións cos produtores e
respondemos a todas as súas preguntas a través da páxina web. Fixaranse uns estándares de calidade recoñecidos internacionalmente ou a marca dos consumidores creará os seus propios criterios? Os consumidores decidiremos estas especificacións mínimas a medida que se desenvolvan os produtos. Non temos ideas preconcibidas. Depende de nós definir que queremos unha vez que entendemos o contexto arredor do produto. Que tipo de leite se vai facer? A comunidade de consumidores xa conta con preto de 3.000 persoas, que optaron por facer do leite UHT o primeiro produto desenvolvido. Ofreceremos este leite en tres versións, enteiro, semidesnatado e desnatado, e decidimos vendelo a tres prezos diferentes, os cales aínda non foron definidos pola comunidade. En efecto, parece lóxico que o leite enteiro, que contén máis nata, se venda a un prezo lixeiramente superior ao do desnatado.
GAMA DE TRACTORES ESPECIALES NEW HOLLAND
lubricantes
BTS
TRACTORES DE CONFIANZA EN CUALQUIER LUGAR.
HUERTO, VIÑEDO, MONTAÑA, PERFILES BAJOS, PENDIENTES ESCARPADAS, HILERAS ESTRECHAS O IMPLEMENTOS PESADOS. NO IMPORTA DONDE TRABAJES: CON UN NEW HOLLAND PODRÁS HACERLO. NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111* ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fijo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador
www.newholland.es
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 25
vp008_entrevista_annaick_galego_02.indd 25
20/02/2019 18:42
ENTREVISTA
“Calquera consumidor pode unirse á nosa comunidade a través da nosa web e redes sociais e participar máis na vida diaria da iniciativa”
do leite ¿Quién es el Jefe? durante o proceso de procesamento. Non debe haber dúbida de que o leite do noso pack é noso.
Na actualidade, Annaïck está tendo contactos con varios gandeiros galegos
Que argumentos lles propoñedes á industria e á distribución para que se sumen ao proxecto? Trátase dunha aventura feita, sobre todo, de conviccións. Por tanto, o primeiro que comprobamos cando nos reunimos cos nosos socios é a súa capacidade de entender os valores da nosa iniciativa. Con quen firma o contrato o produtor? O contacto principal de ¿Quién es el Jefe? é o transformador. É con el con quen contratamos. Ao entrar no proceso, comprométese a respectar estritamente os criterios definidos e elixidos polo consumidor, e é el quen remunerará o produtor. Nós comprobaremos in situ e cos produtores se o que se lles paga segundo o definido e votado está conforme. Ademais, publicaremos a súa remuneración na nosa páxina web e realizaremos controis aleatorios periódicos durante toda a vida do produto. Que garantías ten o produtor en canto a estabilidade do contrato? Pedímoslles aos nosos socios que se comprometan durante tres anos cos produtores. Isto garántelles a estabilidade de prezos durante este período
e permítelles organizarse para xestionar mellor as súas operacións. Como se fai a trazabilidade do produto? Facemos dous tipos de controis; por unha banda, unha inspección técnica na que un organismo independente lles fai un control ao produtor e ao transformador co fin de realizar as análises necesarias e chequear o bo cumprimento dos criterios decididos; pola outra, un control moral, é dicir, organizamos visitas a produtores e a transformadores convidando regularmente a unha decena de membros da nosa comunidade para que vexan por si mesmos se os criterios votados por todos están conformes. O consumidor poderá, por exemplo, comprobar a nómina dun produtor para asegurarse de que o compromiso se mantén en termos de remuneración. O diálogo directo cos produtores e o sentido común son ás veces tan eficientes como moitas das explicacións técnicas. Como se garante a orixe do leite nas fases de recollida e transformación? Antes de comprometerse cun socio, asegurámonos de que sexa capaz de garantir a trazabilidade completa
En que punto se atopa o proceso de implantación da marca en España? O 7 de marzo de 2019 poñeremos o primeiro cuestionario en liña ao redor do leite. Obviamente, reunímonos con moitos produtores e procesadores para desenvolver un cuestionario relevante e realista. Tamén temos a sorte de contar cun distribuidor, Carrefour, que xa está listo para apoiarnos e darlles a benvida aos nosos produtos nos seus lineais. Como é a estrutura da organización? É unha estrutura empresarial clásica española. Con todo, calquera consumidor pode unirse á nosa comunidade a través da nosa web e redes sociais e participar máis na vida diaria da iniciativa. Con que porcentaxe económica se queda a organización? A organización recibe un 5 % sobre o prezo de venda con IVE incluído, diñeiro que permite garantir o cumprimento de todos os procesos descritos anteriormente. Poderiamos estar falando dunha marca branca de nova xeración? ¿Quién es el Jefe? é, sobre todo, unha iniciativa colectiva e social. Ofrece a oportunidade de que coñezamos un pouco máis o sector agroalimentario e promovamos un control máis activo da nosa alimentación diaria. Veremos en breve a marca dos consumidores nos lineais dos supermercados españois? Esperamos que o primeiro produto do leite apareza nas tendas Carrefour o antes posible, probablemente antes de finais de xuño de 2019.
26 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_entrevista_annaick_galego_02.indd 26
20/02/2019 18:42
InnovacIón, compromIso y garantía
trituradora dE 2.80M dE trabaJo. ancho total: 3M, rEvErsiblE, dEsplazablE, doblE chasis
batidor dE purín EspEcial para pozos dE arEna
MÁquina rEvErsiblE para dEshacEr bolas dE silo o hiErba sEca. idónEa para tractorEs dE baJa potEncia
EXtEndEdorEs dE silo dE Ø 70, 90 Y 100
tenemos la soluciÓn mÁs eficaz y econÓmica para las camas de vacuno frente a los diversos problemas que acarrea la arena 5 ganaderÍas cuentan ya con nuestro equipo : LACIÓN A INSTA IM X Ó bA) R P (VILLAL RE S.C. T S E V OS! IL VILAS OSOTR fíA EN N N O C N ¡TAMbIÉ
ganaderÍa vilar de abaixo narón (lugo) ganaderÍa José miguel valcÁrcel arias lÁncara (lugo) sat ladeira o pÁraMo (lugo) sat o liñar sarria (lugo) llevan ya 3 meses utilizando cama higienizada
¡comprueba las ventaJas de rentabilizar el purÍn!
• COSTE EQUIPO DE SEPARACIÓN PARA 150 VACAS ............................................... DESDE 32.000 € • COSTE ANUAL DE HIGIENIZACIÓN DE LA CAMA PARA 150 VACAS .................. 109,20 € • COSTE ELÉCTRICO ANUAL PARA UNA EXPLOTACIÓN DE 150 VACAS ............... 584 € SOLICÍTANOS PRESUPUESTO SIN COMPROMISO: NUESTROS TÉCNICOS ESTÁN A TU DISPOSICIÓN
www.corbarsll.com
VIsÍTaNos EN
maQUINarIa aGrÍcola corbar, s.l. poligono industrial o Morelle, nave 4 27614 sarria, lugo // E-mail: corbar@corbarsll.com telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com
VP008_publicdade_corbar.indd 27
20/02/2019 19:00
SI CREÃ&#x2030;S EN LAS DIFERENCIAS
TRABAJA CON
NOSOTROS
pub_soulFleet.indd 28
26/02/2019 08:26
CONSTRUYENDO TU ÉXITO
Quai Sarrail - BP 12 - 10 402 Nogent-sur-Seine cedex (Francia) España: Telf: (+34) 680 589 691 • oruiz@souffletseeds.com pub_soulFleet.indd 29
26/02/2019 08:27
ENTREVISTA
MIKE STEELE, CONSULTOR LEITEIRO E DIRECTOR DE INSPIRE CATTLE SOLUTIONS
“Aínda se pode gañar moito valor con proxectos dirixidos a mellorar a xestión da recría” Na dilatada traxectoria profesional de Mike Steele (Brighton, 1969) combínanse a paixón pola gandería e o pracer de enfrontarse a novos retos, circunstancias que o levan a fundar en 2018 a empresa de consultoría Inspire Cattle Solutions. Nesta entrevista, Steele dános as claves para lograr unha recría exitosa e fala dos desafíos do sector lácteo británico e europeo para os próximos anos. Como ves o sector lácteo actual? Nunha época de proliferación de alternativas lácteas de arroz, améndoas e coco, pode parecer que os nosos produtos lácteos “xenuínos” están a pasar de moda. O marketing é un grande altofalante para estas novas propostas, pero teño a seguridade de que os produtos lácteos persistirán. Cunha poboación que superará os 9 billóns en 2050 e un
crecente número de consumidores con ingresos “medios”, os seus hábitos evidencian que demandan diferentes opcións nas súas fontes de alimentos. A proteína terá unha gran demanda e os produtos lácteos poden afrontar este desafío con orgullo. O leite ten proteínas de alta calidade e facilmente dixeribles, pode ter compoñentes saudables con ácidos graxos omega e pode presumir das
vitaminas A, B, D, E e K, así como do calcio esencial. Poucas bebidas atopamos no supermercado que nos proporcionen todo isto nun vaso. Os nosos produtores e consultores están traballando arduamente para mellorar a calidade do leite: a vida útil das vacas aumentou enormemente e a mastite está diminuíndo nas granxas con bo manexo. Podemos compracernos de elaborar un produto de alta calidade e, ao aumentar os protocolos de rexistro e monitoreo, as nosas granxas estanse volvendo moito máis eficientes e con mellores resultados de benestar para os animais que coidamos. A que retos deben facer fronte as granxas a medio e longo prazo? O gran desafío para o futuro será aumentar a eficiencia e reducir a nosa pegada de carbono, o uso de auga e os residuos de antibióticos. Con frecuencia, a dispoñibilidade de terra limita a nosa subministración de forraxes e grans e, consecuentemente, o noso número de vacas. Por tanto, para mellorar as marxes deberemos ser máis eficientes co que xa temos, reducindo o estrés por calor, maximizando a inxestión de materia seca mediante a optimización da alimentación e o acceso á auga, reducindo os riscos de enfermidades e asegurando que se cumpran os obxectivos reprodutivos. Só facendo que as nosas granxas sexan máis eficientes poderemos sobrevivir nun futuro cunha dispoñibilidade de terras limitada.
30 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_entrevista_MikeSteele_galego.indd 30
20/02/2019 13:24
ENTREVISTA
“Só facendo que as nosas granxas sexan máis eficientes poderemos sobrevivir nun futuro cunha dispoñibilidade de terras limitada”
Polas túas publicacións recentes, sabemos que a xestión da recría será un tema importante para os vindeiros anos. Cales son os principais obxectivos para alcanzar o éxito nesta fase? A recría supón un dos maiores custos nas explotacións leiteiras: a cría das
xovencas representa arredor do 2025 % dos custos totais e o 50 % deses custos son de alimentación. Con demasiada frecuencia isto pode verse como diñeiro “perdido” e o produtor esquece que se trata dun investimento a futuro para o seu negocio. Cada xovenca debería mellorar a xenética
FIGAN, ZARAGOZA PAB.4 D062
da xeración anterior e, en teoría, ser máis eficiente, máis produtiva e máis rendible que a vaca á que substitúe. Por tanto, débeselles prestar atención para garantir que se cumpran os obxectivos de crecemento e inseminación, e todo iso verase compensado a longo prazo.
ALMA PRO ¡SALUD A SIMPLE VISTA!
¡ESTAMOS ALLÍ!
Flexibilidad = alimentación sin horario Manejo sencillo: por medio de pantalla táctil, smartphone o ordenador Terneros sanos = más ganancia Vuestro contacto en España: Comercial Boimil Pablo Facorro 699 937 763 urbanonline.es
TÉCNICA DE ALIMENTACIÓN especial para terneros y corderos
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 31
vp008_entrevista_MikeSteele_galego.indd 31
19/02/2019 00:58
ENTREVISTA
“Cada xovenca debería mellorar a xenética da xeración anterior e, en teoría, ser máis eficiente, máis produtiva e máis rendible que a vaca á que substitúe”
En que aspectos concretos debemos incidir? Cando se elabora calquera produto é importante mirar a cadea de valor, é dicir, identificar os puntos específicos do proceso que achegan un valor directo ao negocio. A cría de xovencas non é unha excepción e, na miña opinión, os puntos de valor son os seguintes: reducir as mortes fetais; mellorar a taxa de crecemento á desteta; mellorar a taxa de crecemento ata o momento da inseminación e lograr o 66 % do peso dunha vaca adulta entre os 13 e os 15 meses, tendo en conta que unha xovenca pare con arredor do 85 % do seu peso adulto aos 24 meses; mellorar a taxa de crecemento ao parto e a preparación para a lactación. En cada unha destas etapas inflúen varios factores. A intervención ao nacer, se non hai progresos cada dez minutos, reducirá as taxas de morte fetal. Asegurar a inxestión de calostro ao 10-12 % do peso corporal ás cero horas e 6-12 horas máis tarde maximiza a transferencia inmunolóxica. Isto pode mellorar o crecemento ata a desteta ata nun 10 %. Economicamente, é beneficioso separar o xato da nai antes das 24 horas desde o nacemento: as vacas que amamantan as súas crías poden chegar a producir ata 14 kg menos de leite/día á desteta. Ademais, as taxas de crecemento ata a desteta poden ser mellores en xatas amamantadas, pero o crecemento posterior é maior nas xatas alimentadas con leite ad líbitum ou substitutivo e separadas ao nacer. As taxas de enfermidade non mostran diferenzas entre os xatos separados ou aleitados, excepto a enfermidade de Johne, para a cal resulta máis favorable separalos ao nacer.
Que metas de crecemento nos debemos fixar? O crecemento debe alcanzar obxectivos definidos: unha Holstein adulta de segunda lactación e 650 kg andará polos 540 kg no momento do parto. O 66 % disto dános un peso de entre 360 e 410 kg cando se insemina aos 13-15 meses. Por tanto, como a xestación é de 9 meses, necesita unha ganancia de 0,5 kg/día desde a inseminación ata o parto. Para alcanzar 400 kg aos 15 meses necesítanse ganancias de 0,7-0,8 kg/día desde a desteta ata a inseminación. Co fin de lograr estas demandas débeselles fornecer unha proteína crúa de alta calidade ao 16-18 % e ao redor de 2,45-2,6 MCal (10,6-10,8 MJ) de enerxía metabolizable (EM). Reducir a proteína bruta ao 15-16 % despois da inseminación é aceptable para conseguir o obxectivo de 0,5 kg/día ata o parto. Definitivamente, non fagades o que lle escoitei dicir a un
A EVIDENCIA CIENTÍFICA, NA BASE DA SÚA CARREIRA PROFESIONAL Despois de graduarse como veterinario na Universidade de Bristol en 1999 e de exercer a profesión en Irlanda do Norte e Inglaterra, en 2006 retorna á universidade como docente para ensinar Ciencias de Animais de Produción. “Conectar coa mente aberta dos estudantes foi inspirador e impulsoume a estudar a ciencia para apoiar cada decisión, en lugar de basearme nas miñas propias experiencias”, explica. Así, escribiu o primeiro curso de cinco anos sobre medicina veterinaria baseada na evidencia, o cal agora é o curso de referencia do Royal College of Veterinary Surgeons (Real Colexio de Veterinarios de Reino Unido) e se estendeu tamén ás escolas veterinarias canadenses. Desde 2011 ata 2018 traballou como consultor lácteo e asesor de equipos de marketing, investigación e desenvolvemento nunha multinacional farmacéutica, o que o levou a moitos países do
gandeiro recentemente cando vin un pouco de silo podre na parte superior da súa pinza: “Oh, pódolles dar isto ás miñas xovencas!”. As xovencas son o futuro, criádeas con sabedoría! Cales serán os efectos a longo prazo? A idade ao primeiro parto é a proba definitiva da optimización da xestión da recría. Canto máis nos acheguemos aos 22-25 meses, mellor será a nosa economía. Non alcanzar ou superar este tempo reduce a produción de leite e a capacidade de supervivencia ao segundo parto. Non obstante, dous informes de granxas do Reino Unido que incluían 7.442 rabaños concluíron que a media de idade ao primeiro parto era de 29 meses, chegando a un máximo de 32. Na miña experiencia, no resto de Europa ocorre o mesmo; por tanto, aínda se pode gañar moito valor con proxectos dirixidos a mellorar a xestión da recría.
mundo e lle permitiu coñecer diferentes sistemas de produción, desde granxas de dúas vacas en Uganda ata macrogranxas de 4.000 en Wisconsin (EE. UU.). Desenvolveu proxectos relacionados coa redución do risco de cetose, de estrés por calor, de mastite, optimización da recría etc., experiencias que lle axudaron a entender as similitudes nas necesidades dos gandeiros: todos queren que os seus produtos sobrevivan nun medio cada vez máis difícil, marcado por condicións máis intensivas con maiores demandas de eficiencia ambiental e redución de antibióticos. Con esta premisa, a de atopar solucións a estes desafíos globais, crea a empresa Inspire Cattle Solutions, na que ofrecen servizos de asesoría a granxas, cooperativas e industrias lácteas de calquera parte do mundo co obxectivo de optimizar os investimentos dos seus clientes, centrándose nas súas necesidades específicas e proporcionándolles un valor directo.
32 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_entrevista_MikeSteele_galego.indd 32
19/02/2019 00:58
vacapinta005_publicidade_elanco.indd 33
16/02/2019 02:43
ENTREVISTA
“En Europa, Estonia é un país fantástico para a produción láctea, xa que conta cun excelente sistema de rexistro e monitoreo, e cunha das mellores xestións que vin na rexión”
Os cambios na xestión e os avances tecnolóxicos, coma o seme sexado, deron lugar a debates cada vez máis frecuentes sobre a carga de substitución óptima nas granxas. É algo do que nos deberiamos preocupar? Unha pregunta interesante! A resposta é NON. Non vos preocupedes de mellorar a vosa xenética e si da eficiencia do voso rabaño! O reto é adoptar unha política de selección realista e a clave está en coñecer o valor de cada efectivo do rabaño. As xovencas teñen rendementos máis baixos na lactación temperá pero, debido á persistencia da súa curva de lactación, igualan e superan os animais multíparos na lactación tardía. Na seguinte lactación, o seu potencial xenético é teoricamente mellor, polo que o valor que achegan é superior ao dun animal de terceira lactación. En definitiva, debemos ser máis críticos coas vacas multíparas de menor produción. O sacrificio dunha vaca multípara con altos recontos celulares na lactación temperá pódese substituír por unha xovenca que a superará co seu rendemento a 305 días. Moi a miúdo escóitolles aos gandeiros dicir: “Non podo matala, aínda ten toda a súa lactación por diante”, pero economicamente isto non é rendible. Outro punto a favor no mercado actual é que as xovencas teñen unha gran demanda nos países en desenvolvemento. Na miña última viaxe a Paquistán moitas das vacas que vin tiñan crotal holandés. A medida que medran as capacidades das explotacións lácteas en Asia e África oriental, a demanda de boas vacas aumenta o seu valor de venda.
Como está o prezo do leite no Reino Unido? Os prezos do leite son sempre a pregunta máis popular en calquera reunión de gandeiros, sen importar o desempeño de cada un! No Reino Unido é o comprador quen determina o prezo e, en xeral, trátase dunha cadea de supermercados ou dunha industria grande. Normalmente os prezos páganse en volume, con algunhas bonificacións outorgadas a compoñentes que a industria ou o vendedor consideran que achegan un valor adicional, coma o contido de proteínas para o queixo ou o de ácidos graxos omega, por exemplo. As sancións aplícanse en recontos celulares altos, normalmente de máis de 250.000. Algúns compradores pagan máis que outros, o que fai que a discusión entre gandeiros sexa bastante acalorada, pero, polo xeral, os que pagan primas máis altas teñen esquemas de garantía de calidade máis estritos. En xaneiro de 2019, o prezo medio do leite no Reino Unido foi de 30,6 peniques por litro (ppL) [0,35 €/l], un 2,9 % menos que en novembro. O rango é de 29,2 ppL a 31,7 ppL [0,33-0,36 €/l]. A que desafíos se enfronta o sector lácteo británico? Na miña opinión, o principal desafío neste momento é o gran descoñecemento dos mercados posbrexit: ninguén sabe como serán e, ao achegase o prazo límite de saída da Unión en marzo, a comunidade agrícola estase poñendo moi nerviosa sobre como poden evolucionar as cousas. Outras cuestións importantes son a restrición do uso de antibióticos nas granxas, algo bo sempre e cando o benestar non se vexa comprometido, a dispoñibilidade de terras e o crecente temor dos medios de comunicación á xestión dos produtos lácteos, algo no que todos estamos traballando para mellorar a imaxe dunha industria da que deberiamos estar orgullosos.
Que países consideras que están mellor posicionados para a produción de leite nos próximos cinco anos? Polo que vin nas miñas viaxes nos últimos dous anos, Asia terá un papel decisivo no futuro mercado do leite. Países como Corea e China están creando granxas de máis de 10.000 vacas. Por agora, a súa xestión non é moi boa, pero están importando asesores e aprendendo rapidamente para mellorar os seus servizos e, se continúan así, serán unha forza a ter en conta no escenario mundial. En Europa, Estonia é un país fantástico para a produción láctea, xa que conta cun excelente sistema de rexistro e monitoreo, e cunha das mellores xestións que vin na rexión. A parte oriental de Alemaña, Hungría e Bulgaria tamén están ben situados para aumentar a súa participación no mercado, posto que teñen a vantaxe das cifras: é moi común ter máis de 1.000 vacas nunha granxa. Moitos investiron nos establos de produción, pero cando comecen a facelo tamén nos de vacas secas e recría superarán a moitos dos países de Europa occidental en termos de potencial.
Para máis información, pode contactar con Mike Steele en: Tfno.: +44 (0)7905 222 118 E-mail: mike@dairyconsulting.vet Web: https://dairyconsulting.vet/
34 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_entrevista_MikeSteele_galego.indd 34
19/02/2019 00:58
Para vacas de leche y de carne
Una dosis, una vida • • • •
Vacuna de amplio espectro, cubre las principales diarreas neonatales Solo una dosis en la primovacunación = 3 ml Adyuvante bi fase: respuesta inmunológica rápida y duradera* Amplio margen de vacunación: de 3 meses a 3 semanas antes del parto
BOVISAN DIAR -Emulsión para inyección Composición Una dosis (3 ml) contiene: Rotavirus Bovino, inactivado, cepa TM-91, serotipo G6P1 (inactivado) ≥ 6.0 log2 (VNT)* Coronavirus Bovino, inactivado, cepa C-197 (inactivada) ≥ 5.0 log2 (HIT)** Escherichia coli, inactivado, cepa EC/17 (inactivada) expresado como F5 (K99) Adhesina ≥ 44.8 % de inhibición (ELISA)*** *VNT – test de neutralización del virus (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) **HIT – test de inhibición de hemoaglutinación (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) ***ELISA – Valoración inmunosorbente ligado a enzima (serología de conejo inducida por 2/3 de la dosis de la vacuna) Adjuvante: Montanida ISA 206 VG 1.6 ml Especies de destino: Bovino (vacas y novillas gestantes) Indicaciones de uso, inmunización activa, con el fin de conferir protección pasiva a sus terneros vía calostro/leche, para reducir la gravedad de la diarrea causada por rotavirus bovino, coronavirus bovino y el enteropatógeno E. coli F5 (K99) y reducir la eliminación del virus por los terneros infectados con rotavirus y coronavirus bovino . La inmunidad pasiva se inicia con el calostro y depende de si recibe suficiente calostro después del nacimiento. Vacunar solo animales sanos. Precauciones Para el usuario: Este producto contiene aceite mineral. La inyección/autoinyección accidental puede provocar un dolor e hinchazón severo, que en raros casos podría resultar con la pérdida del dedo afectado si no se da atención médica inmediata. Si el dolor persiste más de 12 horas después del examen médico, acudir de nuevo al médico. Reacciones adversas Frecuentemente hinchazón leve de 5-7 cm de diámetro en el sitio de la inyección y a veces acompañado inicialmente por un aumento de la temperatura local que se resuelve en unos 15 días. Puede observarse un ligero y transitorio incremento de la temperatura (hasta 0.8ºC) 24 horas después de la vacunación, que se resuelve dentro de los 4 días después de la vacunación. Posología: Administración im.. Una dosis en cada gestación, administrada en un periodo de 12 – 3 semanas antes de la fecha esperada del parto. Alimentación de calostro: La protección de los terneros depende de la adecuada ingesta de calostro de las vacas vacunadas. Si los terneros no consiguen suficientes anticuerpos por calostro poco después de que nazcan, tendrán fallos de transferencia pasiva de anticuerpos. Es importante que todos los terneros reciben una cantidad suficiente de calostro del primer ordeño en las primeras seis horas después del parto. Se recomienda que se alimenten de al menos 3 litros de calostro dentro de las primeras 24 horas y esta cantidad equivale aproximadamente al 10% del peso de un becerro. Tiempo de espera Cero días. Conservar en la nevera (2 - 8°C). Proteger de la luz. No congelar. Formatos: 15 ml (5 dosis), 90 ml (30 dosis) y 450 ml (150 dosis) – Nº reg: 3301 ESP-Titular. FORTE Healthcare Ltd –Co Dublin (Irlanda) Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Administración bajo control o supervisión del veterinario
* AUCOUTURIER J. et al. Adjuvants designed for veterinary and human vaccines. Vaccines, 19, 2001, 2666-2672
vp007_pub_virbac.indd 35
16/02/2019 02:44
0.00
Pruébala aquí
A Pé de pista
POXA AM VEGADEO 2019. VEGADEO (ASTURIAS)
O volume de vendas alcanzou os 69.925 euros O recinto feiral da localidade asturiana de Vegadeo acolleu os días 25 e 26 de xaneiro unha poxa de animais de alta calidade xenética organizada por Alberto Medina.
A
venda tivo lugar a tarde do sábado 26 e a gran maioría dos lotes estaban compostos por xatas ou vacas de raza frisona, aínda que tamén se poxaron varios lotes de embrións e exemplares de jersey e de parda. O total das transaccións económicas alcanzou os 69.925 euros e a frisona que logrou o prezo de ven-
da máis alto foi H.Tobías Gold Chip AM Galinda, vendida por 4.600 euros. Outros dos animais destacados que subiron rapidamente as poxas foron Argomota AM Jacot Roxy Roja, vendida por 4.200 euros; Argomota AM Jordy SRosa Roja, que chegou aos 3.500 euros, e Planillo Solomon Ashlin, comprada por 3.400 euros.
H.Tobías Gold Chip AM Galinda
En Vaca.tv
Argomota AM Jacot Roxy Roja
Avelino Souto e Abel Carballo, mellores manexadores
Con motivo da celebración da Poxa AM de Vegadeo, o Club de Xóvenes Gandeiros de Galicia organizou o día anterior á venda dos animais, o 25 de xaneiro, un certame de manexo no que houbo dúas seccións: infantil e adultos. Xavier Álvarez Lastra foi o encargado de xulgar os participantes. Na sección dos máis pequenos todos levaron o seu agasallo; na dos adultos, Avelino Souto Rozados foi elixido como mellor manexador, e Abel Carballo Pena, como segundo mellor manexador.
En Vaca.tv
38 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_aPeDePista_vegadeo_galego.indd 38
21/02/2019 14:25
PROGRAMA DE CRUZAMIENTO
La alternativa rentable
ÚNICO
programa de cruzamiento
PROBADO en el mundo
Alan y Ben Andersen
SEAGULL BAY Idaho (EE. UU.)
2.200 vacas ProCross en ordeño Criadores de Supersire, Headliner, Silver...
www.procross.info Para más información: www.procross.info www.procross.info Para más información: www.procross.info Distribuido en España por Global Genetics
Distribuido en Galicia por SERGEGA | Manuel Reixa: 610 526 785 Distribuido en Galicia por SERGEGA | Manuel Reixa: 610 526 785 | Noel Balsa: 619 760 916 Distribuido en Galicia por SERGEGA | Manuel Reixa: 610 526 785
vacapinta006_proCross_galego.indd 39
Telf: 91 637 34 78 | E-mail: procross@globalgenetics.es
16/02/2019 02:46
A Pé de pista
CONCURSOS DA RAZA FRISONA GANDAGRO. SILLEDA (PONTEVEDRA)
Rey 747 July High Octane, vaca gran campiona GandAgro 2019
El Campgran, mellor criador de xovencas
A gandería pastoricense Rey de Miñotelo fíxose co premio principal do concurso. O outro título destacado, o de xovenca gran campiona, recaeu en Cudaña Amok Solomon ET, da gandería cántabra Cudaña.
O
concurso, celebrado o 23 de febreiro no marco de CimagGandAgro, reuniu na pista da Feira Internacional de Galicia (Silleda, Pontevedra) 134 animais de 29 ganderías de Galicia, Asturias, Cantabria, Cataluña e Portugal, os cales foron sometidos á valoración do xuíz italiano Giuseppe Beltramino. No palmarés entraron as ganderías Rey de Miñotelo, cos títulos de vaca gran campiona do concurso e xata campiona de Galicia; Cudaña, cos de xovenca gran campiona, mellor criador de vacas e vaca adulta campiona; Carro, cos de xovenca gran campiona de
40 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
Galicia, xovenca gran campiona reserva do concurso e mellor criador de xovencas de Galicia; El Campgran, co de mellor criador de xovencas; Finca La Asunción, co de vaca intermedia campioCudaña, mellor criador
na; Manteiga, co de mellor criador de vacas de Galicia e vaca intermedia campiona de Galicia, e Cid, co de vaca adulta campiona de Galicia. No certame de novos manexadores, celebrado
o día anterior, fíxose coa vitoria absoluta Cristina Carro (A Coruña), mentres que no de preparadores a primeira posición foi para o pontevedrés Avelino Souto.
A Pé de pista
DistribuiDores PArA esPAñA y PortugAl
Alta Calidad Alemana Asegurada!
D-OL Dol Lucía, vaca intermedia campiona
Quintana Julia Windbrook, vaca adulta campiona e gran campiona reserva
*FiNANCiACiÓ
ses N 0% – 24 Me
Patentado en Alemania.
el autentico arrimado en espiral, no compre imitaciones
Carro, mellor criador de xovencas de Galicia
*consulte condiciones en su concesionario
Distribución Portugal: ZjCarrageta Lda – Évora. www.zjcagriparts.pt Agrovergeira – Pombal. www.agrovergeira.pt
Distribución españa: Formada por 25 puntos de servicio
Avda. Galicia, 109 • 33770 Vegadeo (Asturias) • Tel./Fax: (+34) 985 634 238 Comercial: info@fondrigomaquinaria.com recambios-Asistencia: servicio@fondrigomaquinaria.com
www.fondrigomaquinaria.com
Manteiga, mellor criador de Galicia
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 41
A Pé de pista PALMARÉS GAÑADORA
GANDERÍA
XATAS DE 5 A 7 MESES, XATA CAMPIONA E XOVENCA GRAN CAMPIONA
CATEGORÍA
Cudaña Amok Solomon ET
Cudaña (Cantabria)
XATAS DE 8 A 10 MESES
Campgran Kerinci Deman
El Campgran (Barcelona)
XATAS DE 11 A 13 MESES
Campgran Popsy Brash
El Campgran & Triangle Holstein (Barcelona)
XATAS DE 14 A 16 MESES E XATA CAMPIONA DE GALICIA
Rey 833 Beemer Zynal
Rey de Miñotelo (Lugo)
XOVENCAS DE 17 A 20 MESES
Cudaña Areneta Jacoby
Cudaña (Cantabria)
Casa-Nova Electra Lamborgini
Pérez & Carro & Miguel Rial (Pontevedra)
XOVENCAS DE 21 A 26 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA DE GALICIA MELLOR CRIADOR DE XOVENCAS
El Campgran (Barcelona)
MELLOR CRIADOR DE XOVENCAS DE GALICIA VACAS ATA 30 MESES, VACA NOVA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA VACAS DE 30 A 36 MESES VACAS DE 3 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA VACA INTERMEDIA CAMPIONA DE GALICIA VACAS DE 4 ANOS VACAS DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA VACA ADULTA CAMPIONA DE GALICIA VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS MELLOR CRIADOR DE VACAS MELLOR CRIADOR DE VACAS DE GALICIA
Avelino Souto, mellor preparador
Carro (A Coruña) Rey 747 July High Octane
Rey de Miñotelo (Lugo)
Comas Novas Adrialba Gol ET
Cal Marquet & Comas Novas (Lleida)
D-OL Dol Lucía
Finca La Asunción (A Coruña)
Manteiga Maximus Regenta
Manteiga (Pontevedra)
Cudaña Hollywood Windhammer
Cudaña (Cantabria)
Quintana Julia Windbrook
Cudaña (Cantabria)
Cid Debutante Chona
Cid (Lugo)
Cudaña Debora Stanleycup
Cudaña (Cantabria) Cudaña (Cantabria) Manteiga (Pontevedra)
Cristina Carro, mellor manexadora
Casa-Nova Electra Lamborgini, xovenca gran campiona de Galicia, e Cudaña Amok Solomon ET, xovenca gran campiona do certame
42 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
EMBRIOVET SL es un equipo veterinario especializado en servicios de transferencia embrionaria en ganado bovino de leche y de carne
Nuestras nuevas instalaciones en Betanzos incluyen un avanzado laboratorio de fecundacion in vitro Le ayudamos a desarrollar el programa genético de su explotación: Diseño del programa genómico Creación de índices genéticos personalizados Asesoramiento genético completo. Programa de acoplamientos Programa de Transferencia de embriones: Flushing y transferencia o congelación de embriones Producción de embriones in vitro: OPU-FIV Programa de rescate genético Comercio de embriones: Nacional Importación/Exportación
www.embriomarket.com
administracion@embriovet.com 981 791 843 649 239 488
• 2 laboratorios móviles con base en Galicia • Servicio en toda la península e islas españolas • Veterinarios especializados en tecnologías reproductivas al más alto nivel
En nuestras nuevas instalaciones en Betanzos (A Coruña) ofrecemos toda la tecnología embrionaria, abarcando la fecundación in vitro en todas las facetas.
VP008_publicidade_elmega.indd 43
15/02/2019 22:56
A Pé de pista
SWISS EXPO 2019. LAUSANNE (SUÍZA)
Llera McCutchen Belutina ET
Frisonas españolas na Swiss Expo Un equipo de gandeiros españois viaxaron á cidade suíza de Lausanne para participar o pasado 12 de xaneiro no Campionato da Raza Holstein da Swiss Expo.
D
os animais que saíron á pista pertencentes a ganderías españolas, as dúas frisonas que lograron as mellores posicións foron Llera McCutchen Belutina ET, de Llera Her (Cantabria), e Cudaña Areneta
Jacoby, de Cudaña (Cantabria), segundas clasificadas nas súas respectivas categorías. H.Tobías Solomon AM Adena, copropiedade de Huerta Los Tobías (Córdoba), Alberto Medina (Asturias) e Andrés Planillo (Navarra), conseguiu un tercei-
Adrián Entrecanales, á dereita, durante o certame de manexadores Fotos: Swiss Expo
Cudaña Areneta Jacoby
Adrián Entrecanales, XUÍZ de manexadores
ro posto, e Cudaña Azalea Solomon, de Cudaña, unha quinta posición. A vaca gran campiona do concurso foi Sunibelle
O gandeiro cántabro Adrián Entrecanales, da gandería Cudaña, foi o encargado de xulgar o Campionato de Novos Manexadores.
Dempsey Esprit, copropiedade de Von Känel Markus & Nicolas Sudan, Gary Jones e Pat Conroy.
Foto: Claire Swale
DAIRY SHOW 2019. MONTICHIARI (ITALIA)
All-Dea Black and White
Novo show frisón en Montichiari
Vaca gran campiona
A
localidade italiana de Montichiari celebrou o 3 de febreiro unha nova edición do Dairy Show, cuxo certame da raza frisona foi xulgado por Barclay Phoenix. A vaca gran
campiona foi Castelverde Atwood Perlie, da gandería Quaini Giuseppe Castelverde Hosltein, de Cremona. Entre a participación española no evento podemos destacar a posición conseguida pola xata Shara, copropiedade da gandería Franzetti e Sigesprov, campiona reserva de xatas e xovencas, e pola frisona All-Dea Black and White, copropiedade de Tjr Portea, All. Dea, Quim Serrabassa e Triangle Holstein, primeira clasificada da sección de primíparas ata 32 meses e mellor ubre da sección. No evento estiveron presentes como manexadores a galega Cristina Carro, o asturiano Alberto Medina e o catalán Quim Serrabassa.
44 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_aPeDePista_swiss_Montichiari_galego.indd 44
21/02/2019 14:26
045 VP008-publicidade_curtis xornada.indd 1
18/02/2019 03:31
PUBLIRREPORTAXE
XENÉTICA FONTAO RECIBE A VISITA DE 256 GANDEIROS DE AFRICOR CORUÑA
As instalacións de Xenética Fontao acolleron o martes 29 de xaneiro a visita de 190 profesionais de Africor Coruña, que foron recibidos polo director xeral de Gandería, Agricultura e Industrias Agroalimentarias, José Balseiros, como presidente do consello de administración de Xenética Fontao, e por Jesús Vázquez, director do centro. Na súa recepción, José Balseiros agradeceu a asistencia de todos os gandeiros presentes e salientou que “Xenética Fontao é un referente nacional e internacional na procura da mellora xenética da raza Holstein e da Rubia Gallega”. Xa dentro das instalacións, os visitantes puideron ver os laboratorios onde traballan nos diferentes servizos de biotecnoloxía do ADN, as naves onde se atopan os animais e a sala de monta. O director do centro subliñoulles que “temos á vosa disposición a última xeración de sementais e se tivese que destacar algún problema co que temos que loitar día a día é a dispoñibilidade das doses. Hai
VP008_publicidade_xenetica fontao publirreportaxe.indd 46
José Balseiros
veces que non podemos entregar os pedidos coa celeridade que nos gustaría e aquí podedes comprobar o porqué desta demora: os animais son os que nos marcan o ritmo de traballo”.
20/02/2019 18:57
PUBLIRREPORTAXE
A XORNADA, EN IMAXES Para unha mellor organización da visita, os gandeiros foron divididos en catro grupos e coñeceron as instalacións en diferentes quendas.
José Balseiros: “Xenética Fontao é un referente nacional e internacional na procura da mellora xenética da raza Holstein e da Rubia Gallega”
Presentación sobre Xenética Fontao
Os gandeiros coñeceron os laboratorios do centro
Os gandeiros coruñeses recibiron tamén unha charla informativa sobre como naceu o centro, a súa evolución e en que consiste todo o traballo para a mellora xenética da Holstein e tamén da Rubia Gallega. O veterinario xenetista Mauricio de los Santos foi o encargado de facerlles esta presentación na que asegurou que a tendencia de calquera centro do mundo é “ter menos animais, pero cada vez máis selectos”. A visita de Africor Coruña completouse o martes 5 de febreiro con outro grupo de 66 gandeiros. O obxectivo do encontro foi informar os profesionais do sector en materia de xenética e tamén sobre os touros máis actuais cos que conta Xenética Fontao, coincidindo coa campaña anual de adquisición conxunta de doses seminais por parte das explotacións en control leiteiro. Con este tipo de xornadas informativas, os gandeiros poden intercambiar impresións cos técnicos do centro e coñecer directamente os touros dos que xa reciben información habitualmente a través de catálogos e doutros medios.
VP008_publicidade_xenetica fontao publirreportaxe.indd 47
Visitaron a nave dos touros xenómicos
Na sala de monta puideron ver o proceso de recollida do seme dos touros
20/02/2019 18:57
a c t u a l i da d e
As Africores e Fefriga propoñen iniciar un proceso de fusión O pasado 1 de febreiro reuníronse na sede da Federación Frisona Galega (Fefriga), en Santiago de Compostela, as xuntas directivas de Africor Coruña, Africor Lugo, Africor Ourense e Africor Pontevedra. No transcurso do encontro, de carácter informativo, propuxeron iniciar un proceso de fusión das catro Africores e mais de Fefriga.
“A
idea é empezar a falar do tema e ir dando algún paso –declara o presidente de Africor Lugo e de Fefriga, José Carlos Vega–. Esta decisión é algo do que se vén falando desde hai moito tempo entre as directivas e agora toca deseñar un calendario e unha folla de ruta para seguir adiante”. Para que o proceso continúe é necesaria a aprobación da fusión por parte dos socios de cada Africor, que serán debidamente informados e que logo terán a última palabra mediante votación en asemblea. O propósito da fusión é mellorar a operatividade das funcións tanto das
Africores como de Fefriga e optimizar os recursos. “As tarefas de control leiteiro e do libro xenealóxico están agora repartidas entre cinco entidades e o noso obxectivo é que todo iso se faga de forma conxunta, mediante unha única asociación, pero sen que isto reverta negativamente nos servizos que lles prestamos aos socios”, apunta Vega. Na toma desta decisión tamén influíu a notable redución do número de ganderías na comunidade e, consecuentemente, dos socios de cada Africor, o que fai cada vez máis difícil o mantemento de “cinco entidades coas mesmas funcións”, conclúe.
Ganderías en Control Leiteiro
Africor Coruña Africor Lugo Socios: 936 Socios: 1.388 Animais: 130.205 Reprodutoras: 78.032 Animais: 151.211 Reprodutoras: 96.365 Africor Pontevedra Socios: 442 Animais: 35.518 Reprodutoras: 24.161
Africor Ourense Socios: 16 Animais: 2.366 Reprodutoras: 1.55
Ganderías en Libro Xenealóxico da Raza Frisona
Africor Coruña Africor Lugo Socios: 916 Socios: 1.324 Animais: 124.668 Reprodutoras: 77.569 Animais: 143.856 Reprodutoras: 92.017 Africor Pontevedra Socios: 329 Animais: 26.292 Reprodutoras: 17.254
Africor Ourense Socios: 16 Animais: 2.366 Reprodutoras: 1.555
Fefriga Socios: 2.585 Animais: 297.182 Reprodutoras: 188.395
48 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_actualidade_africores_galego.indd 48
19/02/2019 21:11
PÓNGASE EL
CHALECO DE LA INMUNIDAD GRATIS *
Y PROTEJA A SUS ANIMALES * Consultar condiciones
MAMICE L (De uso oral individual)
INMUNOFARM NM
•
En el parto
•
En el secado selectivo
•
+
En recuentos de células somáticas elevadas
INMUNIDAD NATURAL PERIODOS DE ESTRÉS (De uso colectivo en el carro mezclador) Modo de uso:
• 40 gr Vaca/Día durante 4 días (inicio) • 40 gr Vaca/Semana (continuación)
SIN RETIRADA DE LECHE SIN ANTIBIÓTICOS SIN RECETA VETERINARIA
INMUNOFARM y MAMICEL contribuyen a reducir el uso de antibióticos www.grupoinnofarm.com Innovacion e s g a n a d e ra s VP008_publicidade_innofarm chaleco.indd 49
LÍNEA INMUNIDAD 19/02/2019 22:03
A C T U A L I DA D E O número de fabricantes e importadores aumentou un 15 % con respecto á última edición
A barra de tubos universal de Mastek foi unha das máquinas distinguidas no concurso de novidades técnicas
O ministro de Agricultura, Pesca e Alimentación, Luis Planas, na inauguración da feira
Máis de 33.000 visitantes en Agraria 2019
Agraria é un certame de referencia para os profesionais do sector agropecuario que se caracteriza pola diversidade da oferta e a participación de empresas procedentes de once comunidades autónomas, de Francia e de Portugal, aínda que a orixe das múltiples marcas representadas debuxa un mapa no que figuran países coma os Estados Unidos, Dinamarca, Austria, Italia, Gran Bretaña, Polonia, Xapón, Alemaña etc.
A bienal de maquinaria agrícola Agraria, cuxa sexta edición tivo lugar do 30 de xaneiro ao 2 de febreiro na capital valisoletana, superou as XORNADAS TÉCNICAS cifras de 33.000 visitantes e 300 A economía circular e a agricultuempresas participantes. ra conectada foron dous dos temas
O
director xeral da Feira de Valladolid, Alberto Alonso, sinalou como un dos aspectos máis destacables desta cita o crecente número de fabricantes e importadores, que aumentaron un 15 % con respecto á edición de 2017 e representan arredor do 40 % das empresas expositoras, “un feito que dá idea da importancia que esta feira ten para as empresas que comercializan maquinaria, equipos e servizos para o campo e a agricultura”. As dimensións do evento móstranse noutras dúas realidades: a ocupación da totalidade do recinto e a alta especialización de cultivos.
abordados nas conferencias que se desenvolveron no marco da feira. No transcurso das mesmas, coordinadas polo profesor Luis Márquez, analizáronse con detalle algunhas das opcións coas que se obterían beneficios significativos, coma as relacionadas coa rega solar ou a utilización de xurros como complemento á fertilización mineral.
CONCURSO DE MÁQUINAS INNOVADORAS Este ano contou coa participación de doce empresas que presentaron 25 equipos, dos cales o xurado recoñeceu a 20 deles ao entender que achegan melloras respecto doutros modelos convencionais.
Vaca Pinta compartiu espazo con outras publicacións técnicas no stand de prensa
O xurado estivo formado por Luis Márquez -presidente-; Ignacio Mucientes, decano do Colexio de Enxeñeiros Agrónomos de Castela e León e Cantabria; José Ignacio Velasco, secretario do Colexio de Enxeñeiros Agrónomos de Castela e León e Cantabria, e os profesores Francisco Javier López Díez, Luís Manuel Navas e Mariano Nogales, das universidades de León e Valladolid.
AGRARIA 2021 De cara á próxima edición, un dos aspectos nos que se incidirá será en ampliar o raio de captación de visitantes, xa que, aínda que este ano debuxa un mapa coas 17 comunidades autónomas, o obxectivo é dar a coñecer entre os agricultores portugueses esta feira especializada.
50 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_actualidade_agraria_galego.indd 50
21/02/2019 14:18
PAC
Facilitar LE TRAMITAMOS Y ANTICIPAMOS LAS AYUDAS En AgroBank, sabemos el tiempo y el esfuerzo que dedica a diario a su explotación agraria. Por eso, le facilitamos la tramitación de la PAC y le anticipamos las ayudas cuando lo necesite. Para esta y otras gestiones financieras, tiene a su disposición más de 1.000 oficinas agrarias y el asesoramiento de nuestros 3.000 gestores especialistas. AgroBank, pasión por el mundo agro
Descárguesela ahora en:
www.CaixaBank.es/agrobank
AgroBank NRI: 2792-2019/09681
pub_laCaixa.indd 51
19/02/2019 22:17
a c t u a l i da d e
En Vaca.tv
O IV Encontro da Mocidade Gandeira, todo un éxito O Club de Xóvenes Gandeiros de Galicia celebrou na Cidade da Cultura de Santiago de Compostela a cuarta edición do Encontro da Mocidade Gandeira, ao que asistiron arredor dun cento de mozos.
Constante Lorenzo
Avelino Souto
Cristina Pilar
De esquerda a dereita, María Ramos, Gonzalo Gómez, María Manteiga, Alba Rodil e Xabier Paz, durante a mesa redonda
T
ras a benvida da directora xeral de Xuventude, Cristina Pichel, a xornada iniciouse co relatorio “Só hai unha oportunidade de facelo ben”, a cargo de Cristina Pilar, técnica de ruminantes de MSD Animal Health. Seguidamente tomou a palabra o profesor da EFA Fonteboa Constante Lorenzo para desenvolver a súa exposición “Formación a carón da vida”. A continuación, tivo lugar unha mesa redonda na que interviñeron catro profesionais do sector para contar a súa propia experiencia e que foi moderada por María Manteiga, secretaria do Club de Xóvenes Gandeiros de Galicia (CXG). Os participantes foron Xabier Paz, da gandería Enxebreza; Gonzalo Gómez, de Seragro SCG; Alba Rodil, da cooperativa agrícola Terras da Mariña SCG, e María Ramos, da SAT Os Agros. Trataron temas como as incorporacións dos mozos ás explotacións, a importancia da xestión económica nas granxas, as problemáticas que ocasiona a fauna salvaxe ou os beneficios que achegan as iniciativas cooperativas. O conselleiro do Medio Rural, José González, foi o responsable de clausurar o encontro e o presidente do Club, Avelino Souto, rematou a xornada agradecéndolles aos seus compañeiros o traballo realizado para sacar adiante o evento, aos patrocinadores por confiar neste tipo de actividades, a todos os relatores pola súa participación e aos mozos pola súa presenza. Antes da comida, sortearon varios produtos e entregáronlles aos asistentes un regalo tecnolóxico, ademais dun chaleco do CXG.
52 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_actualidade_encontro_mocidade_galego.indd 52
19/02/2019 21:03
AF. PAGINA 200x280_PAC_19.pdf
1
15/2/19
11:04
Anticipa tu PAC
Toda nuestra experiencia, es tuya En el Santander llevamos más de 30 años ayudando a ganaderos y agricultores en su negocio. Nuestros especialistas te ayudarán a gestionar, de forma fácil y rápida, tu anticipo de la PAC.
Domicilia y anticipa tu PAC en tu oficina más cercana. C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
PAC’19 Solicita el anticipo de tu PAC de la forma más fácil. 1
Y llévate este Chaleco2 solo por anticipar un mínimo de 2.000€.
1. Operación sujeta a previa aprobación por parte del banco. Consulta condiciones en tu oficina o en bancosantander.es 2. Oferta válida hasta el 30.12.2019 o hasta agotar unidades disponibles (8.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. Retribución en especie a efectos fiscales y sujeta a ingreso a cuenta según normativa fiscal vigente. En caso de incidencia se sustituirá por uno de igual o mayor importe.
pub_santanader.indd 53
19/02/2019 22:17
PRESENTACIÓN DO ROBOT ASTRONAUT A5 NA GANDERÍA LEBÓN SC Situada en Suñide, no municipio lucense de Samos, esta granxa foi a primeira de Galicia en instalar dúas unidades do novo robot de muxido Astronaut A5. Por iso, e por ser unha gandería modelo do muxido automatizado de Lely, foi elixida para presentar as novidades do robot ante un grupo de clientes potenciais da zona. NOVO FITO NO CONFORT DAS VACAS O Astronaut A5 incorpora os principais desenvolvementos das diferentes versións que houbo do robot de Lely desde 1992, como a entrada e a saída en liña recta ou a cámara 3D, que le o contorno da vaca e mide as distancias ao cerramento do box para saber onde está o animal e poder conectarlle o ubre. Ademais, o A5 incorpora un brazo híbrido máis ergonómico, máis rápido, máis preciso e máis grande, capaz de conectar ubres aínda máis altos e, por riba, é silencioso, co que se consegue que a adaptación ao robot sexa máis fácil e con menos estrés para as vacas, sobre todo no start-up das granxas, o que redunda nunha mellor economía e amortización da máquina e tamén no benestar do gandeiro.
NOVO FITO EN FACILIDADE DE USO Por unha banda, a interface redeseñada é máis intuitiva e facilita o uso do muxido automatizado para todo o mundo. Por outra, muxir unha vaca por primeira vez convértese nunha tarefa fácil. Desenvolveuse un software novo e comprobamos en Lely Center como conectar as vacas e collerlles as coordenadas é unha tarefa que xa non esixe nin o traballo do técnico, senón que o gandeiro, con probar con tres vacas, xa é capaz de facelo. O brazo é silencioso, a vaca non se alarma e déixase conectar con moita facilidade”, explica Telmo Entrecanales, de Agrotec Entrecanales SL.
NOVO FITO EN RENDIBILIDADE DO INVESTIMENTO Co brazo híbrido do Astronaut A5, onde se combinan os movementos eléctricos rápidos e precisos co soporte da pneumática, o consumo de enerxía redúcese considerablemente. A isto súmanse os menores custos do servizo, xa que o robot está deseñado para un mantemento rápido e sinxelo, con pezas de alta calidade.
NOVO FITO EN FIABILIDADE O Astronaut A5 fai máis muxidos pero, sobre todo, é máis fiable e ofrécelle a máxima tranquilidade ao usuario. Está construído para durar, probado a conciencia. Antes do seu lanzamento ao mercado o ano pasado, o A5 foi probado durante dous anos en 30 granxas de 7 países, con sistemas de produción moi distintos e dous millóns de muxidos, o que garante un traballo impecable baixo calquera circunstancia.
A xornada, en vídeo!
vp008_publirreportaje_lely_galego.indd 54
GANDERÍA LEBÓN: EVOLUCIÓN DO ROBOT A2 AO A5 En 2005 daban o paso ao muxido automatizado coa instalación dun robot Astronaut A2, en 2010 ampliaban o sistema coa colocación dunha segunda unidade e a finais do ano pasado decidiron substituír ambos robots por outros dous do novo modelo A5. Marcos López, un dos catros propietarios da granxa, explica como foi o cambio: “Estes robots son máis rápidos e máis eficientes. Ao muxir por fluxo e variar o baleiro xa aumentamos catro litros por vaca e día e só levamos un mes muxindo. A colocación das tetoeiras tamén é moito máis eficaz. Cos A2 tiñamos un problema coa altura do brazo nas xovencas con ubres moi recollidos, e con este robot xa non o temos. Ademais, é moito máis silencioso, o box é máis amplo e a vaca está máis tranquila. Agora mesmo, na gandería Lebón están muxindo 115 vacas, cunha media de 2,8 muxidos/día, unha produción de 43,9 kg/vaca e 0,5 rexeitamentos. “O robot é unha máquina moi singular que funciona as 24 horas todos os días do ano e, se isto se para, temos un problema. A confianza que tivemos en Lely durante estes 14 anos animounos a volver á marca polo servizo técnico que ofrecen, polo reposto e por arranxar avarías en moi pouco tempo. Isto para min é fundamental”, manifesta Marcos.
19/02/2019 21:41
O novo fito no muxido robotizado
Lely Astronaut A5 Observamos as vacas e escoitamos os nosos clientes. O resultado foi un brazo híbrido completamente novo, case sen consumo de aire e cunha gran precisión na conexión. Conseguimos tamén unha maior capacidade de muxido cun menor custo enerxético, así como unha maior fiabilidade e facilidade de uso. Todo isto fai do Lely Astronaut A5 o robot que marca unha nova era no muxido automatizado e que lle permite ao gandeiro de leite afrontar o futuro con garantías de éxito. O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.
AGROTEC ENTRECANALES SL - LELY CENTER OUTEIRO DE REI Parque empresarial de Matela, P11A, nave 1 27150 OUTEIRO DE REI Tfno. 671 646 745 loscorralesdebuelna@cor.lelycenter.com
vp008_publirreportaje_lely_galego.indd 55
19/02/2019 21:41
c o n lu pa
“Esta é unha forma de darlle visibilidade a ese labor de moitos anos e de moitas persoas. Pon en valor o bo traballo que realizan os gandeiros e demostra que altas producións e altas calidades de leite non son incompatibles cun bo benestar animal, nin coa rendibilidade do negocio do gandeiro”, conta Félix Díez, responsable de Benestar Animal de Calidad Pascual.
WELFARE QUALITY: O PATRÓN A SEGUIR
Certificar a calidade, unha tendencia á alza Nos últimos anos é habitual ver como compañías de todos os sectores en xeral, e do lácteo en particular, se apoian en selos como o de benestar animal, o de leite ecolóxico ou o de pastoreo para promover os seus produtos. A continuación facemos un repaso polos principais distintivos de calidade da man dalgunhas das compañías lácteas de referencia do país.
A
integración nas granxas de sistemas de xestión de calidade era ata hai menos dunha década algo practicamente anecdótico, pero hoxe en día converteuse case en obrigatorio se se quere cumprir coas esixencias de benestar animal que están a demandar a industria e os consumidores. “Representa unha forma de xestionar a granxa de xeito que se demostre que se realizan correctamente os procesos ou prácticas necesarias na produción de leite”, di o responsable de compras da planta de leite condensado de Nestlé en Galicia, Edis Estévez.
“Está claro que hai unha tendencia á alza dos nosos xefes, os consumidores, cara a unhas producións baseadas no benestar animal. É algo que se está a demandar tanto en España como fóra do país”, engade Roberto Robles, responsable de Servizos Gandeiros de Lactiber, quen ademais explica que adaptarse a esta nova dinámica non só axuda a satisfacer as necesidades dos seus clientes, senón tamén a mellorar a produtividade das explotacións coas que traballan: “Estamos convencidos de que as granxas con maior benestar, nas que as vacas son máis felices, tamén son as que teñen maior produtividade”.
Por estes motivos, e tomando sempre como referencia a lexislación vixente aplicable que se debe cumprir de xeito obrigatorio (a Norma Europea 853/2004 relativa ás normativas específicas de hixiene dos alimentos de orixe animal), as industrias tenden cada vez máis á aposta por certificacións que lles outorguen un extra no tocante a garantir que os animais cos que traballan gozan de benestar. En xeral, os criterios para asegurar as boas condicións do rabaño toman como base o protocolo europeo Welfare Quality, o cal foi desenvolvido por persoal e organizacións de todo o continente, entre as que se atopa o Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentarias (IRTA) con sede en Cataluña. Este documento atende a catro factores principais: a alimentación, o aloxamento, o estado sanitario e o comportamento. Dentro deses parámetros identifícanse doce medidas complementarias entre si que, tal e como explican dende a Asociación Española de Normalización e Certificación (Aenor), en conxunto, e atendendo á correlación entre elas, permiten ver o grao de benestar real. Os devanditos criterios son a ausencia de fame e sede prolongadas, o confort (térmico e en relación co descanso) e a facilidade de movemento, a ausencia de lesións, enfermidades e dor causada polo manexo; a expresión dun comportamento social e doutras condutas axeitadas e unha relación humano-animal e un estado emocional positivos.
56 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 56
19/02/2019 01:03
c o n lu pa
“ALTAS PRODUCIÓNS E ALTAS CALIDADES DE LEITE NON SON INCOMPATIBLES cun bo benestar animal”, f. díez
A ausencia de fame e sede prolongadas, dous factores fundamentais do Welfare Quality
O EXAME EXTERNO Parte do traballo de revisión a nivel interno implica a implantación de accións de mellora naquelas granxas que poidan correr o risco de non chegar a acadar a puntuación necesaria para superar o control externo. “Sobre esas explotacións facemos un seguimento para que cando chegue a empresa externa poida certificar que temos o que nós cremos ter”, explica Robles.
Aenor e a industria láctea Aenor é un dos principais órganos autorizados pola Entidade Nacional de Acreditación (ENAC) para certificar de xeito externo no país. Na actualidade, ten operacións en desenvolvemento en 90 países e máis de 2.700 certificados co seu nome só no sector agroalimentario, os cales “axudan ao recoñecemento da calidade, á competitividade
O LIDER TECNOLÓXICO NA SEPARACIÓN DE LÍQUIDOS E SÓLIDOS
e á legalidade destes produtos, ao tempo que contribúen a abrir novos mercados”, enumeran dende a asociación. Sandra Montejano, xerente de alimentación da entidade, sinala a clave destas certificacións: “Ponse o foco no animal, que é o que nos amosa o seu estado, o cal é lóxico, posto que estamos falando de avaliar o seu benestar”.
Importador en exclusiva para España y Portugal 979 728 450 · www.farmingagricola.com
¡CONSULTE AS NOSSAS MÁQUINAS DE DEMONSTRACIÓNS! Deseño compacto e flexible Baixos requerimentos de enerxía Elevados redementos de materia seca Multiples utilizacións: gandeiría, agricultura, industria e plantas de biogás
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 57
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 57
19/02/2019 22:49
c o n lu pa
A calidade do leite debe ir parella ao benestar dos animais
Tal e como apunta Montejano, dende Aenor poñen a disposición das ganderías e industrias lácteas certificacións nas que, tras as últimas tendencias relacionadas coa sustentabilidade, destaca o interese polos produtos éticos (benestar animal), pola volta ao tradicional (leite de pastoreo) e pola atención aos esquemas relacionados coa seguridade alimentaria e coa sustentabilidade das explotacións. O Aenor Conform O seu certificado de Benestar Animal Aenor Conform acredita que as organizacións cumpren cos requisitos do modelo de Aenor de Benestar Animal, o cal foi desenvolvido xunto co IRTA e está baseado no xa mencionado Welfare Quality. Así pois, os auditores expertos no selo de Benestar Animal de Aenor realizan as súas auditorías con base nos catro principios básicos deste modelo internacional. Son, ademais, os únicos autorizados e cualificados pola plataforma Welfare Quality Network para certificar o cumprimento dos requisitos establecidos no protocolo. “Esta certificación ten en conta, igualmente, a implantación dun sistema de trazabilidade que asegure que só os programas que superaron favorablemente estes criterios poden facer uso desta marca en envases de produto final”, destaca Montejano.
“as granxas con maior benestar, nas que as vacas son máis felices, tamén son as que teñen maior produtividade”, r. robles
Outras certificacións en auxe No caso da acreditación de Leite de Pastoreo de Aenor, do que se trata é de implantar un sistema de boas prácticas nas explotacións gandeiras co que se manteña un control exhaustivo do réxime de pastoreo definido, do manexo e da alimentación deses animais. Así mesmo, engaden, “tamén dispoñemos doutras certificacións, como a que acredita que unha organización do sector implantou un sistema de xestión da calidade conforme á Norma ISO 9001; a do sistema de xestión da seguridade alimentaria segundo a Norma ISO 22000 e a Guía Inlac, que corrobora que as explotacións gandeiras cumpren coa Guía de prácticas correctas de hixie-
ne como ferramenta de axuda para combinar a rendibilidade da explotación e a responsabilidade na protección da saúde humana”.
QUE ESIXE A INDUSTRIA? Acreditar o benestar animal, o tipo de alimentación que segue o rabaño ou a orixe do leite e dos seus derivados é, sen dúbida, un bo reclamo para atraer os consumidores, cada vez máis concienciados sobre a importancia de coñecer a trazabilidade dos produtos que están a mercar. Para afondar nos requisitos que están a esixirlles aos seus gandeiros, falamos con representantes dalgunhas das principais industrias lácteas do país en relación aos seus criterios de certificación.
58 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 58
19/02/2019 01:04
Carretera de Santiago, km 5 27210 Lugo TelĂŠfono: 982 221 966 E-mail: correo@millarestorron.com www.millarestorron.com
vp008_publicidade_millares_torron.indd 59
15/02/2019 23:07
c o n lu pa
Na produción eco, as vacas deben pastar ao aire libre sempre que sexa posible
“Ponse o foco no animal, que é o que nos amosa o seu estado”, s. montejano
Lactalis, aposta decidida polo eco Responde: Luis Antonio Díaz Dende Lactalis certifican en leite de pastoreo, en benestar animal e en ecolóxico. Teñen na actualidade 80 explotacións producindo en ecolóxico, a certificación á que outorgan maior importancia e pola que levan apostando xa 20 anos. “Esta certificación é a máis completa de todas, posto que garante que as vacas gozan de altos estándares en benestar animal, establece que as vacas teñen que pastar ao aire libre sempre que sexa posible e fixa un límite máximo de 2 vacas por hectárea de terreo, o que asegura un espazo amplo para o pasto e o benestar dos animais. Ademais, en canto á alimentación, a produción ecolóxica é a única que garante que as vacas comen pastos, forraxes e pensos de produción ecolóxica libres de organismos xeneticamente modificados (OXM) e axentes químicos”, indica Luis Antonio Díaz, responsable de calidade en compras de leite.
No entanto, e para garantir que a totalidade do leite que recollen cumpre cos máis altos estándares de seguridade e calidade alimentaria, realizan diariamente as análises pertinentes en todas as cisternas de leite e en cada explotación gandeira. “Contamos cun equipo composto por veterinarios e enxeñeiros agrónomos localizados ao redor de cada unha das nosas 8 fábricas cuxa función é colaborar diariamente cos nosos gandeiros na mellora da calidade do leite e na solución de calquera incidencia que poidan chegar a ter nas súas explotacións”, explica Díaz. Todas as ganderías certificadas en leite de pastoreo e benestar animal coas que Lactalis colabora son auditadas dúas veces ao ano por Aenor. Deste xeito, no caso das certificadas en benestar animal deben respectar os criterios do Welfare Quality, mentres que nas certificadas en leite de pastoreo os requisitos son “cumprir cun tempo de pastoreo mínimo de 750 horas e 150 días ao ano e que cada hectárea conte, como máximo, con 2,5 unidades de gando maior (UGM). No que se refire á alimentación do gando, esta pode ser complementada con outras forraxes e concentrados, dos cales as primeiras supoñen na ración unha porcentaxe mínima do 55 %”.
En canto ao leite ecolóxico, cada comunidade autónoma determina a maneira de auditar e certificar este tipo de produción, que se rexe pola normativa europea de produción ecolóxica. Por exemplo, en Galicia é o Consello Regulador de Agricultura Ecolóxica de Galicia (Craega) o que visita os gandeiros que producen ou queren producir leite en ecolóxico e encárgase de facerlles as recomendacións pertinentes e de auditalos anualmente para comprobar que seguen cumprindo cos requisitos europeos e nacionais en canto a este modo de agricultura. Lactiber, primeiros pasos cara á certificación de benestar Responde: Roberto Robles En Lactiber levan máis dun ano traballando para obter a certificación de benestar animal, a cal conseguiron o pasado mes de decembro. “Estamos recollendo leite en 69 granxas e todas obtiveron esta certificación, é dicir, que agora o 100 % do leite que entra en Lactiber o fai certificado en benestar animal”, conta Robles, o responsable de Servizos Gandeiros de Lactiber.
60 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 60
21/02/2019 14:27
VP008_publicidade_entec.indd 61
15/02/2019 22:59
c o n lu pa
INDUSTRIA
CERTIFICADORA EXTERNA
QUE CERTIFICA
Depende das CC. AA. (Ex. Galicia: Creaga)
LEITE ECOLÓXICO
LACTALIS AENOR
LEITE DE PASTOREO BENESTAR ANIMAL
LACTIBER
AENOR
BENESTAR ANIMAL
LECHE PASCUAL
AENOR
BENESTAR ANIMAL
NESTLÉ
CERTICAR
BENESTAR ANIMAL
CENTRAL LECHERA ASTURIANA
SGS
BENESTAR ANIMAL
LARSA
SGS
LEITE DE PASTOREO
CAPSA FOOD
ESIXENCIAS DA CERTIFICACIÓN
• Non máis de 2 vacas por hectárea de terreo • Teñen que pastar ao aire libre sempre que sexa posible • Aliméntanse de pastos, forraxes e pensos de produción ecolóxica libres de OXM e de axentes químicos • Non máis de 2,5 unidades de gando maior por hectárea • Tempo de pastoreo mínimo de 750 horas e 150 días ao ano • A alimentación do gando pódese complementar con outras forraxes e concentrados, dos cales as primeiras supoñen unha porcentaxe mínima do 55 % da ración Cumprir cos principios e criterios recollidos no Welfare Quality: • Alimentación: ausencia de fame e sede prolongadas • Aloxamento: confort (térmico e en relación co descanso) e facilidade de movemento • Estado sanitario: ausencia de lesións, de enfermidades e de dor causada polo manexo • Comportamento: expresión dun comportamento social e doutras condutas axeitados, e relación humano-animal e estado emocional positivos Cumprir cos criterios do seu sistema de xestión de calidade, o Dairy For You Nestlé: • Identificación e trazabilidade • Alimentación e subministración de auga • Sanidade animal e uso de medicamentos • Manexo e benestar animal • Instalacións e proceso de muxido • Seguridade alimentaria e composición do leite • Aloxamento e condicións ambientais • Uso de agroquímicos • Medio ambiente e sustentabilidade • Protección de persoas • Creación de valor • Xestión documental Cumprir cos criterios do certificado de Xestión de Servizos Agrarios de SGS, que abrangue: • Nutrición • Calidade do leite • Sanidade • Reprodución • Xestión de explotacións • Tempo de pastoreo mínimo de 720 horas e 120 días ao ano
*Táboa elaborada en función da información facilitada por cada industria
En relación ao que lles esixen aos seus gandeiros, sinala que o primeiro é cumprir coa lexislación. Despois, préstanlles atención a outros temas como “as feridas que poida ter a vaca, a sucidade, as coxeiras, o seu comportamento social… Todo iso trasládase a unha táboa de clasificación (que está baseada na normativa europea, a Welfare Quality), a partir da cal levamos a cabo a auditoría interna. Durante esta implantamos accións correctoras e de mellora se consideramos que é necesario para poder acadar a certificación externa”. Neste caso, a auditoría externa fana con Aenor, a cal escolleron por considerar que “era a que máis desenvolvemento tivera neste campo”, explica.
Leche Pascual, a seguridade garantida Responde: Félix Díez Fariza O Programa de Seguridade Alimentaria funciona en todas as ganderías de Pascual dende o ano 2000. O veterinario e responsable de Benestar Animal de Calidad Pascual Félix Díez explica cales son os requisitos que deben cumprir as explotacións que traballen con eles: “Teñen que ter unhas instalacións axeitadas para o aloxamento do gando (descanso e protección fronte ás inclemencias do tempo, bebedoiros en cantidade suficiente e acceso á comida axeitado), cumprir uns requisitos de hixiene, tanto en animais coma no seu manexo, e o rabaño debe estar nunhas condicións de saúde axeitadas, con protocolos de control e prevención de enfermidades e baixo supervisión veterinaria (…). En definitiva, queremos que os nosos gandeiros teñan vacas felices”, sintetiza.
Todas as ganderías desta industria son avaliadas, como mínimo, dúas veces ao ano e atendendo aos requisitos do seu Manual de seguridade garantida, que no capítulo sobre benestar animal engloba todos os requisitos do Welfare Quality. “É o que nos permite avaliar todas as granxas e que poidan cumprir cos requisitos de certificación de Aenor”, di Díez. O equipo de Benestar Animal da compañía subliña a importancia de contar con esta acreditación: “É, sen dúbida, o noso principal factor de diferenciación fronte á competencia, un criterio decisivo para o consumidor á hora de decantarse polo noso leite. Esta distinción recoñece un dos valores diferenciais da firma: o noso traballo no campo”. Contan cun equipo multidisciplinar en cada un dos seus cinco centros de traballo: “Cada equipo
62 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 62
19/02/2019 01:04
LA FERIA INTERNACIONAL DE LAS PRODUCCIONES ANIMALES Más de 1.400 expositores en 11 pabellones y 250 stands en el exterior.
Más de 100.000 visitantes profesionales, entre ellos, 14.000 internacionales de 121 paises.
Una superficie de exposición de 16 Ha.
100 conferencias durante los 4 días.
Visitas gratuitas a granjas.
Consiga su pase gratuito en: www.space.fr
10 - 13 SEPT. 2019 RENNES - FRANCIA +33 2 23 48 28 90 / international@space.fr
@SPACERennes VP008_publicidade_space.indd 63
#SPACE2019 15/02/2019 23:08
c o n lu pa
Boas producións e un alto grao de benestar son obxectivos acadables
está formado por diferentes perfís profesionais, como poden ser veterinarios, enxeñeiros ou técnicos, e a súa asignación de tarefas dentro do departamento pasa pola xestión de compras, a calidade do leite e os diferentes programas de traballo que temos instaurados nas ganderías (eficiencia produtiva, seguridade alimentaria, medio ambiente e benestar animal)”. Nestlé, Dairy For You Responde: Edis Estévez “O noso sistema de calidade en granxa é un método de traballo continuo que está a evolucionar constantemente e vai incorporando as necesidades que nos transmiten os clientes, a Administración e a propia compañía”, conta Edis Estévez, responsable de compras de leite de Nestlé en Galicia. Dende Nestlé traballan cun certificado de calidade propio, cuxos criterios se rexían inicialmente pola Guía de prácticas correctas da Inlac e que máis tarde se recolleron cos requirimentos específicos de Nestlé no seus sistemas de xestión de calidade, denominado Dairy For You Nestlé. Verifican áreas como a de identificación e trazabilidade, alimentación e subministración de auga, sanidade animal e uso de medicamentos, manexo e benestar animal, instalacións e proceso de muxido, seguridade alimentaria e composición do leite, aloxamento e condicións ambientais,
“non se fixo máis que trasladar á produción de leite métodos que xa existían noutras áreas”, e. estévez uso de agroquímicos, medio ambiente e sustentabilidade, protección de persoas, creación de valor e xestión documental. “En Galicia dispoñemos de catro asesores agropecuarios que son persoal de Nestlé”, explica. Estes son os encargados de realizar dúas auditorías anuais nas que recollen, ademais, datos de produtos empregados na explotación (pensos, medicamentos, fitosanitarios, fertilizantes…) e actualizan as características das instalacións (modificación en aloxamentos e na zona de muxido), as medidas de aforro enerxético e a mellora das condicións ambientais. Tamén poden levar a cabo visitas requiridas polo gandeiro ou actuar ante outros riscos detectados. A entidade certificadora é Certicar, a cal audita anualmente o sistema de calidade mediante a visita a unha mostra representativa das granxas. “A maiores, tamén fomos auditados por SGS no alcance do Responsible Sourcing (aprovisionamento responsable), que é o sistema implantado por Nestlé a nivel mundial para a compra de materias primas agrarias, e participamos nas auditorías do Sistema Integrado de Xestión de Nestlé (NIMS), que audita Bureau Veritas”, engade Estévez.
Capsa Food: garantía gandeira e leite de pastoreo Por unha banda, en Central Lechera Asturiana contan dende o pasado mes de xuño co selo “Garantía Ganadera”, do cal dispoñen os 1.200 gandeiros e accionistas da compañía. Con esta acreditación, creada a través da certificación Xestión de Servizos Agrarios emitida por SGS, CLAS di “avalar un completo abano de servizos agrarios únicos en España”, ao tempo que garante “o benestar do animal, a calidade de vida dos nosos gandeiros e a profesionalización das súas ganderías”. Este selo ten como obxectivo ofrecer o mellor leite e busca “contribuír ao confort do gando mediante unha boa alimentación natural, loitando contra enfermidades e supervisando o control reprodutivo”. Deste xeito, “Garantía Ganadera” dá acceso a uns programas de nutrición, de control de calidade do leite, de sanidade, de reprodución e de xestión de explotacións encamiñados a apoiar e profesionalizar o sector.
64 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 64
19/02/2019 01:04
2019 www.figan.es
19 -22
marzo | march
Zaragoza (SPAIN)
14ÂŞ Feria internacional para la ProducciĂłn Animal 14th International Animal Production Show
vacapinta005_publicidade_fima.indd 71 vp007_publicidade_fima.indd 65
17/10/2018 02:47 14:31 16/02/2019
c o n lu pa
“é necesario preocuparse pola sustentabilidade e polas condicións ambientais e de benestar animal coas que se obtivo o leite”, l. a. díaz
CERTIFICAR PARA FIDELIZAR
Por outra banda, dende Larsa buscan darlles prioridade tanto á calidade como á tradición, respectando a orixe e o medio. “No noso afán por manter a autenticidade dos nosos produtos, a confianza dos consumidores e o apoio a Galicia, dende Larsa presentamos en outubro de 2017 o leite de pastoreo, que está avalado co certificado SGS”, indican dende a compañía. Este leite procede de vacas que pastan en liberdade durante un mínimo de 720 horas e 120 días ao ano.
O motivo principal de seguir todas estas directrices é, segundo apuntan dende as industrias, cumprir coas esixencias dos clientes: “Os consumidores están cada vez máis sensibilizados co trato que as compañías lles dan aos seus animais, mesmo hai casos nos que se deixa de comprar algunha marca determinada por non contar cun programa de benestar animal”, sinala o representante de Calidad Pascual. Os datos abalan esta afirmación: “As últimas enquisas sobre as tendencias de consumo din que o 85 % dos consumidores, en todas as producións animais, amosan interese pola orixe dos produtos, polas condicións de benestar nas que estiveron producindo eses animais, aínda que a realidade é que nas granxas, a día de hoxe, non hai nada fóra do normal neste sentido”, asegura Robles. Dende Nestlé, tamén Estévez se suma a esta idea: “Aínda que moita xente pensa que os sistemas de certificación (de calidade, benestar animal etc.) son algo novo, realmente non se fixo máis que trasladar á produción de leite métodos que xa exis-
tían dende hai tempo noutras áreas como as fábricas, e que buscan que as cousas se fagan sempre ben, de maneira estruturada e de acordo a uns criterios cada vez máis esixentes”. Isto quere dicir que cada vez é máis necesario preocuparse “non só pola calidade dos produtos, senón tamén pola sustentabilidade e polas condicións ambientais e de benestar animal coas que se obtivo o leite que utilizamos para elaboralos”, explican en Lactalis. A implantación deste tipo de sistemas de xestión supón un interesante reto tanto para a industria como para os gandeiros, o cal os obriga a pensar na necesidade de traballar a longo prazo, cun sistema que evolucione e que lles permita a todos os axentes implicados adaptarse e seguir mellorando a calidade dos seus produtos. Isto é algo fundamental, contan, para facerse un oco nun mundo tan rápido e globalizado coma o que nos tocou vivir, no que resulta evidente que xa non só importa ser posuidores desa calidade, senón tamén ser quen de demostrala ante o elo fundamental da cadea: o consumidor.
66 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_conLupa_certificacions_calidade.indd 66
19/02/2019 01:04
Biocélula higienizadora: la alternativa real a la arena CALIDAD CONSTANTE El sistema de control electrónico de la biocélula asegura la higienización del material a través de un proceso de pasteurización.
AHORRO FINANCIERO El ahorro obtenido al reciclar y aprovechar la parte solida del purín frente a la utilización de los materiales tradicionales de encamado (arena, paja, serrín, etc), permite amortizar los gastos de inversión en pocos años. GESTIÓN MEJORADA Y ECONÓMICA DEL PURÍN La cantidad de purín que se maneja, se ve reducida debido a que se eliminan los materiales tradicionales empleados por las camas. Se facilita el cumplimiento de las nuevas normativas medioambientales.
VACAS SALUDABLES El material resultante es muy confortable y con una baja carga bacteriana consiguiéndose un elevado nivel de cow confort.
NO ES NECESARIO UN ALMACÉN El material higienizado es producido diariamente para su inmediata aplicación en las camas.
FÁCIL DE UTILIZAR La maquina es fácil de utilizar gracias a su sencillo sistema de control a través de la pantalla táctil, ordenador o teléfono móvil.
CARACTERÍSTICAS TÉCNICAS � 3 modelos: nos adaptamos a diferentes tamaños de granja. � Producción: hasta 20 Tn/día de sólido higienizado. � Higienización: se garantiza la pasteurización (1 hora a 70ºC). � Secado: entre un 40-55% de materia seca (mediante el ajuste HRT). � Bajo consumo de energía. Consumo máximo 6,5kW.
En vídeo
Un caso real: Aldapa SC (Urritzola-Galain. Navarra)
DISEÑO Y EQUIPAMIENTO DE NAVES GANADERAS El especialista en bebederos
Polígono Comarca 2 Calle A 17 31191 Barbatáin, Navarra (España) T 948 983 390 www.etxeholz.net etxeholz@etxeholz.net VP008_publicidade_ethx holz.indd 67
15/02/2019 23:01
Robots de muxido GEA en Lugo Na Gandería Ferpar, no Incio, atópanse en pleno proceso de cambio. Con 110 de vacas en muxidura, instalaron o primeiro robot Monobox GEA o pasado mes de novembro e en tres meses poñerán en marcha o segundo. Un dos propietarios, Luis Fernández, cóntanos nesta entrevista como está sendo a experiencia.
LUIS FERNÁNDEZ Explotación: Gandería Ferpar Localización: Santalla de Bardaos (O Incio, Lugo) Animais en total: 195 Vacas en produción: 110 Media de produción: 36 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,90 % Porcentaxe de proteína: 3,40 % RCS: 150.000 cél./ml
Que sistema de muxido tiñan antes de instalar o robot? Traballabamos nunha sala de espiña de peixe 2x5. Por que se decidiron a cambiar da sala ao robot? Decantámonos polo robot para poder alcanzar os tres muxidos e pola man de obra. Cando o instalaron? En novembro de 2018 e puxémonos a funcionar sobre o 5 de decembro. Como planificaron o proceso de instalación do robot? Botamos ao redor de sete días en adaptación ao penso e despois xa empezamos ao muxido. Os primeiros días foron difíciles, pero despois fómolo levando ben. Temos agora mesmo 110 animais en produción, pero estamos en plena fase de instalación dos robots. Temos xa en marcha o primeiro deles, que está muxindo 60 cabezas, e as restantes aínda as temos que muxir na sala, mentres que facemos as obras do segundo.
Luis Fernández e María Jesús Pardo, propietarios da Gandería Ferpar
Por que elixiron GEA? Eliximos GEA polos distribuidores, están cerca e coñecémolos xa doutras máquinas que lles compramos. Tamén nos decidimos por certas características do propio robot: a colocación manual, o foso que che permite un bo acceso ao ubre da vaca, a separación do leite por cuarteiróns e a sala de espera. Teñen algún equipo máis GEA? A sala antiga era tamén de GEA e co robot instalamos o tanque. Quédanos a incorporación do segundo robot. En canto ao futuro, pensan en crecer? Nun futuro non temos pensado crecer porque dispoñemos dos animais para un segundo robot e estancarémonos así. En dous ou tres meses contamos con que xa estea funcionando e eliminaremos a sala.
Como recordan o proceso de cambio? Os primeiros días o tema da adaptación foi complicado. Valeu moito que as pasamos pola porta de preselección antes do adestramento co penso, entón despois xa era unha cousa á que estaban acostumadas. As vacas entraron moi ben, quizais nos adaptamos peor nós. Fácil non é, pero ímolo levando. Que diferenzas notaron? O traballo é distinto e a produción aumentou. Estabamos cerca dos 32 ou 33 litros/vaca/día e estamos en 36 ou 37. Para falar de calidade de vida é moi pronto, só levamos dous meses, pero nun futuro esperemos que ben.
EN VíDEo
VP008_publicidade_gea.indd 68
15/02/2019 23:09
gea.com
Pola contra, na Gandería Tío Ramón, en Láncara, van cumprir dous anos de traballo co robot. Miguel López leva a granxa en solitario e a falta de man de obra foi o principal motivo para a súa instalación. Coñecemos de primeira man a súa valoración de todo o proceso.
MIGUEL LÓPEZ Explotación: Gandería Tío Ramón Localización: Armea de Arriba (Láncara, Lugo) Animais en total: 117 Vacas en produción: 63 Media de produción: 38 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,79 % Porcentaxe de proteína: 3,22 % RCS: 160.000 cél./ml
Que sistema de muxido tiña antes de instalar o robot? Antes o establo era trabado. Era unha explotación familiar, tiñamos unhas 35 vacas e o sistema de muxido era un circuíto. No momento do cambio, por que se decidiu polo robot? A decisión de instalar un robot veu derivada principalmente por motivos de man de obra. Eu xestiono o negocio só e sería moi complicado seguir así con 60 vacas. Pareceume a mellor idea para levar a explotación. Cando o instalou? Fará dous anos no vindeiro mes de agosto. En 2017, comezamos a traballar na nave nova e, en consecuencia, co robot. Como recorda o proceso de cambio? Foi duro tanto para os animais como para min. Ademais, non houbo unha adaptación con base no penso, fixemos entrada e muxido directamente, entonces o proceso era moi complexo. Botamos moitas horas, moitos días e mesmo moitos meses. Recordo que as vacas tiveron moitos problemas de patas, o muxido era totalmente diferente e houbo que estar aquí moitas horas. A súa adaptación foi difícil porque as vacas estaban trabadas, non se movían e, cando chegaron aquí, tiveron que empezar a andar e comezaron a mancarse. Intentamos facer uns corredores moi anchos para que tivesen máis liberdade, pero na nave era todo novo. Que diferenzas notou co robot? En canto a número de animais case foi obrigatorio aumentar as cabezas porque o robot alcanza un límite de 60 ou 65 vacas e creo que para sacarlle unha rendibilidade tiña que chegar a esa cifra. En datos de produción, o cambio foi moi significativo porque viña dunha media de 29 ou 30 litros. O establo era de hai moitos anos, as vacas non estaban a gusto e confortables e non daban chegado a máis. No inicio, a pesar dos problemas que pasamos, subiron xa rapidamente a 32 litros por día; logo, paulatinamente, chegamos aos 35 e, agora, estamos a redor dos 39. O índice máis alto lográmolo haberá dous meses, que chegamos a 39,9.
VP008_publicidade_gea.indd 69
A alimentación non a cambiamos moito. Realmente é todo moi parecido, só aumentamos bastante en quilos de penso porque comen a ración e máis no robot. Comen máis e tamén producen máis. Respecto á xenética, eu funme adaptando ao que había. Entrei aquí con vacas con ubres moi complicados para o robot e agora intento buscar xenética que sexa rápida en fluxo e con maior perfección do ubre. Aquí o cambio foi moi grande. Notouse moito para ben, pero, a longo prazo. Non se conseguiu en tres meses, botamos seis meses moi complicados. Cando a vaca fixo un parto aquí foi cando empezamos a notar máis diferenzas.. Por que elixiu GEA? Principalmente polo distribuidor, porque el apostou por esta máquina e deille un voto de confianza. Ademais, vin que a máquina me permitía certas cousas que outras marcas non: a colocación manual, o poder separar o leite por cuarteiróns e o ter contacto coa vaca fisicamente. Ves a vaca, ves o ubre, se ten un problema. A min gustoume ese sistema, por iso me decidín por el. Ten algún equipo máis GEA? Si, o tanque GEA, o novo modelo ICool, que permite un arrefriamento máis progresivo xa que entran cantidades de leite máis pequenas. En canto ao futuro, pensa en crecer? Imos pouco a pouco, de momento non teño ningunha previsión para iso. O investimento é grande e é complicado. Iso si, volvería a facelo porque a miña calidade de vida cambiou. Aínda que pasei eses meses mal, cambioume no aspecto da liberdade. Eu tiña uns horarios fixos, tiña que muxir mañá e tarde e agora teño outra flexibilidade. Non importa que veña a unha hora ou outra, vou ter unhas cantas vacas atrasadas, pero non hai máis. Hoxe, por exemplo, había cinco atrasos. Deles, dúas son vacas que teño seleccionadas para muxido manual pola complicación dos ubres. Depende da situación delas, pero máis ou menos teño ese número de atrasos sempre. Eu volvería a tomar esta decisión pola flexibilidade que me dá.
15/02/2019 23:09
NA GRANXA
VENCOBA SC. VILLANUEVA DE LAS MANZANAS (LEÓN)
En Vaca.tv
Ventura Barreales nun dos corredores de alimentación da nave
Un proxecto familiar sen teito de crecemento Viaxamos ata León para coñecer a gandería Vencoba, na que moxen máis de 300 vacas nunha sala rotativa de 40 puntos. A isto súmanse unha importante actividade agrícola e a prestación de servizos a terceiros. O seu obxectivo está claro: medrar ata onde poidan. Localización: Villacelama (Villanueva de las Manzanas, León) N.º total de animais: 710 Vacas en muxidura: 315 Empregados: 8 Media de produción actual: 33 litros vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,80 % Porcentaxe de proteína: 3,38 % RCS: 210.000 cél./ml Bacterioloxía: 12.000 ufc/ml ICO: 2.427 Cualificación morfolóxica: 77,43 (51 animais non cualificados) Superficie agrícola: 300 ha IPP: 415 días Media de partos do rabaño: 2,8 Prezo do leite: 326 €/t + calidades + IVA
N
a diversificación empresarial de Vencoba SC a actividade principal é a produción de leite, que inclúe os cultivos agrícolas destinados á explotación e que supón o 70 % dos ingresos; os servizos a terceiros representan o 20 % e a venda de cereal, o 10 % restante. Á cabeza, xestionándoo todo, está Ventura Barreales Redondo, quen, xunto aos seus pais, Ventura e Conchi, formaron esta sociedade civil hai tres anos e medio, despois de 15 anos de trámites burocráticos. Foi nese momento cando se trasladaron ás instalacións novas, nas que aloxan a case totalidade dos 700 animais que integran o seu rabaño na actualidade.
O pai de Ventura xa está xubilado, pero gústalle estar pendente do negocio e axudar na medida do posible; a súa nai, aínda que xa ten os anos, aínda non se retirou e colabora de forma activa na granxa. Teñen oito empregados durante todo o ano, catro para atender os animais e outros catro para traballos agrícolas e maquinaria. Dos que se dedican á gandería, tres ocúpanse do muxido, a alimentación e o manexo dos cubículos, e o cuarto encárgase dos partos e de coidar a recría.
UN CAMBIO DE PLANS INESPERADO O establo antigo estaba dentro da localidade e foi construído hai uns corenta anos por Ventura e Conchi, cunha capacidade para 60 animais en muxidura. Naquela época, anterior á chegada do regadío, nesta zona de León era habitual que todas as casas tivesen unhas poucas vacas de leite.
70 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enLaGranja_vencoba_galego.indd 70
19/02/2019 01:20
NA GRANXA
COBERTIZOS
Vista parcial do interior da nave
Teñen oito empregados durante todo o ano, catro para atender os animais e outros catro para traballos agrícolas e maquinaria
Paulatinamente o negocio foi prosperando, pero un día decidiron que era o momento de desfacerse dos animais, así que empezaron a inseminar con razas cárnicas e cando xa apenas quedaban uns trinta exemplares na explotación, Ventura deulle un xiro inesperado aos acontecementos: “Vin que aquilo funcionaba e entón dixen que non, que había que botalo arriba, e comezamos a traballar doutra maneira, a comprar animais e fomos medrando. A idea, despois duns anos, era facer unhas instalacións novas pero, como o papelorio se atrasaba, chegamos a muxir alí 120 vacas en praza fixa con cinco puntos de muxido. Aquí levamos tres anos e medio e a verdade é que estamos moi contentos, trabállase moi a gusto, hai poucos problemas e a verdade é que vai ben a cousa”. De aí o obxectivo de seguir medrando. Co cambio á nave nova o crecemento foi meteórico. Foron ampliando o rabaño con recría propia, inseminando con seme sexado e sen desfacerse de efectivos en demasía, xa que “había que producir para amortizar as instalacións”, manifesta Ventura. “Agora si que estamos vendendo algúns animais, porque xa hai moitísima recría e hai que sanear a granxa”, engade.
INSTALACIÓNS, MUXIDO E BENESTAR Teñen 9.000 m2 edificados, dos que 6.500 están destinados ao aloxamento dos animais e outros 2.500 a gardar forraxes e maquinaria. A nave principal, de estabulación libre, caracterízase polo seu carácter aberto e diáfano. Nos laterais combínase a chapa perforada, que corta a auga e o vento, con portas a varias alturas que se poden levantar da metade para arriba, para abaixo, ou ambas, en función da climatoloxía. O teito é de panel sándwich e teñen unha cumieira elevada que, ademais de ventilar, actúa de claraboia. Estas características evitan o uso de ventiladores incluso os días máis calorosos. “No verán hai arredor de 10 graos menos dentro que fóra da nave; como moito, nos días de máxima calor chegamos aos 28 graos dentro, entón a verdade é que os animais están moi a gusto”, asegura o propietario. Onde si teñen que botar man de ventiladores artificiais en determinadas épocas do ano é na sala de espera; de feito, o ano pasado tiveron varias perdas embrionarias que achaca a esta circunstancia. O muxido fano nunha sala rotativa de 40 puntos que dispón de identificación de cada animal mediante podómetros e que proporciona datos de calidade de leite, celos etc. A día de hoxe están a facer dous muxidos –ás 7 da mañá e ás 7 da tarde–, pero están valorando a posibilidade de ir a tres se conseguen incrementar un pouco a produción. O cumprimento estrito do protocolo de muxido considérano fundamental: limpeza de tetos, despunte, selado e desinfección do equipo entre vaca e vaca.
La solución fácil y ecónom ica para su cubierta
NAVES GANADERAS Y ALMACENES
Grandes ventajas con respecto a las construcciones tradicionales
Poligono Industrial de Somonte C/Mª Glez “La Pondala” Nº 41 CP 33393 Gijón Asturias Tlfn: + 34 985 303 752 Info@easy-covering.com
www.easy-covering.com
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 71
vp008_enLaGranja_vencoba_galego.indd 71
19/02/2019 01:20
NA GRANXA
Sala rotativa de 40 puntos, que empregan un total de catro horas ao día
Gustaríalles implantar o secado selectivo, pero antes teñen que mellorar algúns índices de saúde de ubre
VENDA DO LEITE E RELACIÓN COA INDUSTRIA O leite véndenllo a Lactiber León e practicamente sempre o entregaron nesa planta, que pertenceu a varias empresas desde que se creou en 1970. O informe do FEGA serve de referencia para fixar os prezos de venda no contrato que asinan anualmente coa industria. O prezo actual é de 326 euros/tonelada máis calidades e IVE. Aínda que os prezos “poderían ser mellores”, Ventura afirma que a relación con Lactiber é boa. Hai algo máis dun ano Vencoba foi unha das explotacións pioneiras en incorporarse ao proxecto de eficiencia produtiva e sustentabilidade Efiber, posto en marcha pola láctea leonesa e cuxo obxectivo é comparar unha serie de variables produtivas entre as granxas participantes para que cada gandeiro saiba cales son os seus puntos fortes e débiles e que accións debe acometer. “Eu creo que é unha iniciativa boa para saber que cousas se están facendo mal e que se pode mellorar. Empezamos hai algo máis dun ano e ata agora aí seguimos”, sostén.
Xato acabado de nacer na sala de partos
A media de produción é de 33 litros por vaca e día, cun 3,80 % de graxa, un 3,38 % de proteína e un reconto celular que ascende a 210.000. As femias en lactación e as xovencas preñadas dormen en cubículos de palla sobre unha base de arxila. Arránxanos dúas veces ao día e énchenos cada cinco días en época de choivas ou cada sete cando o tempo está seco. Gustaríalles implantar o secado selectivo, pero antes teñen que mellorar algúns índices de saúde de ubre. “Entramos hai pouco nun grupo de calidade de leite e melloramos, pero de momento o secado selectivo non o valoramos. Si que nos gustaría facelo, non xa polo gasto económico, senón por reducir o consumo de an-
tibióticos, pero estamos á espera de coñecer con máis exactitude a incidencia de mamites e de que tipo son, e despois avaliarase”, afirma. O confort do rabaño cobra moita importancia nesta granxa. Neste sentido contan co certificado Aenor de benestar animal, que os obriga a cumprir os requisitos do estándar europeo Welfare Quality. Mostra das boas condicións das que gozan os animais é que sempre beben a auga á mesma temperatura, “temperada, nin fría nin quente, e igual no verán que no inverno”, di Ventura. Conségueno utilizando a auga procedente das placas para arrefriar o leite. “A calor vaise á auga, de maneira que as vacas beben máis, sobre todo nesta época de inverno”, engade.
72 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enLaGranja_vencoba_galego.indd 72
19/02/2019 01:21
w w w. r m h m i x e r. c o m
50 años de experiencia
■■ Modelos en autopropulsados adaptados a cada necesidad
■■ Liberty 11,12 y 13 m3 ■■ VS 18,20 y 22 m3 ■■ VSL 14, 16 y 18 m3 ■■ Megamix 18 y 20 m3 ■■ Vulcan 14, 16, 18 y 20 m3 ■■ Premium 15, 17,19 y 21 m3 ■■ Mixellent 22, 24, 26 y 30 m3 ■■ Turbomix 24, 26 y 30 m3
■■ Nº 1 en tecnología Basada en la experiencia ■■ La mejor publicidad, nuestros clientes
■■ NUEVO MODELO autopropuldado LIBERTY la mejor opción para granja individual Conservando todas las ventajas la marca, presentamos los nuevos modelos de granja individual, destado por su gran rendimiento de trabajo, su bajo mantenimiento , bajo consumo y a un precio sin competencia... y como siempre en RMH sin renunciar a la calidad de trabajo, con una homogeneidad de mezcla del 99%.
■■ DISPONEMOS DE CARROS USADOS TOTALMENTE REVISADOS Y CON GARANTÍA Distribuidor zona norte y Portugal: Chantada - Lugo. Tlfs. 982 44.14.51/ 678.465.922, www.icos.es, e-mail: mmoreiras@aira.es
Distribuidor zona sur:
vacapinta005_pub_ICOS.indd 73
Talleres Delgado Serrano, S. L. El Viso (Córdoba) Tlfns. 957 127 727 / 617 317 514 email: tdelgadoserrano@hotmail.com
19/02/2019 22:34
NA GRANXA
Ventura: “Non estamos vendendo ningún animal para vida porque a idea é medrar”
Dúas semanas antes do parto trasládanse ao lote de preparto-parto e despois ao de posparto, no que as manteñen outros 15 días para controlarlles a temperatura e outras variables que indican se a recuperación está sendo favorable. En ambos os compartimentos están en cama quente de palla.
As xatas permanecen no lote da amamantadora tres meses e medio
MANEXO DA RECRÍA LACTANTE
En canto á hixiene das instalacións, a sala de espera límpase por un sistema de flushing que utiliza a auga coa que previamente se manguearon a sala de muxido e os tanques. Para a limpeza dos patios empregan dúas arrobadeiras arrastradas hidráulicas, que empuxan o esterco cara a unha fosa de formigón de 4.500.000 m3.
DISTRIBUCIÓN DOS ANIMAIS As vacas de produción divídense en dous lotes de 150 exemplares. Nun deles están as primíparas e algunha de segundo parto e no outro, as adultas. As secas e a recría ata os 15 meses téñenas en cama quente de palla. Unha vez que abandonan o lote da amamantadora, as xatas pasan a outro compartimento ata os 6 meses e logo a outro ata os 12. No entanto, a partir dos tres meses e medio unha parte é trasladada ao establo vello, no que permanecen ata os 12. Por outra banda, desde os 6 meses teñen acceso a unha finca exterior, á que saen a facer exercicio para previr problemas podais. De volta ás instalacións novas agrúpanse noutro lote, xa sen saída ao exterior, ata que lles diagnostican a preñez. Logo pasan ao de xovencas preñadas, no que quedan ata dous meses antes do parto, cando se xuntan coas secas.
Conta Ventura que desde que teñen unha persoa dedicada en exclusiva ao coidado da recría todo marcha moito mellor. “Encalostrámolas ben, logo vacinámolas e, entre os 10 e os 15 días de vida, pasámolas para a amamantadora automática. Hai tempo dabámoslles pouca cantidade de leite pensando que así empezaban antes a comer concentrado, pero agora dámoslles máis e funciona mellor así”, explica. Póñenlles a vacina intranasal para BVD e IBR e a inxectable contra pasteurella. Para E. coli e rotavirus vacinan as nais durante o período de secado. O proceso de desteta faino a propia amamantadora. Ao longo dos 70 días que se estende a fase lactante, as xatas inxiren 6 ou 7 litros de leite en función do día e os últimos 10 a máquina vailles reducindo progresivamente a cantidade ata que se destetan completamente. Porén, déixanas neste lote ata os 3 meses e medio, cando xa perderon o hábito de acudir á mamadeira e foron descornadas. Durante todo este tempo teñen acceso a penso de iniciación e a forraxe seca ad líbitum.
74 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enLaGranja_vencoba_galego.indd 74
19/02/2019 01:21
www.indusagri.es indusagri@indusagri.es
pub_indusagri.indd 75
18/02/2019 03:33
NA GRANXA Dispoñen dun arrimador automático para achegarlles a comida aos animais
ALIMENTACIÓN Para as vacas de leite elaboran unha única ración unifeed composta por 20 kg de silo de millo, 14 de silo de veza, 1 de alfalfa, 6,5 de gran húmido e 7 dun núcleo proteico. Repártenllela unha vez ao día e achéganllela mediante un arrimador automático con moita frecuencia. Producen eles todos os ingredientes, excepto o núcleo proteico; o prezo desta ración ascende a 4,60 €/día. Para as secas elaboran outra ración que leva palla e raigrás seco a partes iguais e 2 kg de penso. Fana unha vez ao día e, ás veces, cada 2. As xovencas a partir dos 6 meses tamén comen ración unifeed, composta por palla, silo de veza e penso. Fan dúas distintas, unha para as xatas de 6 a 12 meses e outra que inxiren desde os 12 meses ata dous antes do parto. A única variación entre ambas é a cantidade de penso que lles subministran, maior nas xovencas máis adultas.
Cuba de 3.000 l coa que tamén lles prestan servizos a terceiros
Dispoñen de 300 hectáreas de regadío por inundación nas que cultivan millo (160 ha), veza (80 ha), alfalfa (20 ha) e trigo (70-80 ha) AUTOSUFICIENCIA AGRÍCOLA
MAQUINARIA E SERVIZOS A TERCEIROS
Contan con 300 hectáreas de regadío por inundación nas que cultivan millo (160 ha), veza (80 ha), alfalfa (20 ha) e trigo (70-80 ha). En 40 delas fan dobre cultivo, primeiro veza e despois millo, todo para ensilar. A súa idea é aumentar a superficie de dobre cultivo e facer un aproveitamento máis eficiente do terreo. “Máis ou menos á explotación destínase o 70 % do que cultivamos. En canto ao cereal, a palla utilizámola nós e o gran vendémosllelo a almacenistas para penso”, afirma Ventura. Para forraxe asegura que é unha zona idónea e para o millo sostén que mellor usar ciclos non moi longos para evitar problemas coas xeadas temperás. A produción aproximada é de 60.000 kg/ha en millo forraxe e 12.000 kg/ha en millo gran. A superficie de Vencoba está comprendida nun raio de 8 km, pero o empresario leonés non está totalmente satisfeito: “O que pasa é que son moitas fincas. Esta concentración fíxose hai 25 anos ou así e xa se reconcentrou; as fincas máis grandes poden alcanzar as 10 ha, pero aínda as hai pequenas”.
Dispoñen de todos os equipos necesarios para a granxa, para labrar o terreo e para prestar servizos a terceiros. “Facemos traballos de labradura e sementeira, de colleita, tanto de gran coma de forraxe con colleitadora e picadora, e tamén desmontes e nivelación de fincas”, detalla. Trátase de equipos de gran capacidade que lles permiten facer as tarefas no menor tempo posible. Tamén contan cunha cuba de xurro de 30.000 litros equipada cun sistema de descarga por canón e outro por barra de tubos colgantes que usan tanto para a propia explotación como para fóra.
REPRODUCIÓN E XENÉTICA “Non estamos vendendo ningún animal para vida porque a idea é medrar. Agora mesmo nestas instalacións hai un lote futurible de 150 vacas ata chegar a muxir sobre 500 e, unha vez que cheguemos a iso, miraremos a ver que pasa, pero tampouco nos puxemos un límite, un ata aquí e paramos. Podendo co traballo e permitíndonolo a sala, que agora mesmo estámola usando catro horas ao día, por que non?”, expresa.
76 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enLaGranja_vencoba_galego.indd 76
19/02/2019 01:21
PREFABRICADOS FARO Especialistas en naves de vacuno Además de naves de vacuno, se realizan distintos modelos de naves de porcino, avícolas y cunículas. En cada caso, buscando siempre una especialización del producto adaptado a las necesidades de cada cliente. Este año se han ejecutado varias naves avícolas adaptadas para ventilación forzada. Se han unido en un solo producto las necesidades de ventilación forzada junto con las características de mantenimiento nulo que posee el hormigón prefabricado. En porcino, se está innovando constantemente e incorporando soluciones cada vez más eficientes en los aspectos térmicos y de ventilación. Actualmente estamos construyendo un complejo para madres y cebo con paneles con rotura térmica para prevenir humedades y mejorar el aislamiento.
Prefabricados Faro S.L. A Devesa s/n - 36530 - Rodeiro, Pontevedra Tlf: 986 79 18 05 · prefabricadosfaro@prefabricadosfaro.es
afriga133_publi_faro.indd 77
19/02/2019 22:40
NA GRANXA
O FUTURO A OLLOS DE VENTURA “Baixo o meu punto de vista, en Castela e León debería haber máis explotacións porque é unha boa zona para producir. Con todo, creo que o prognóstico para o futuro é bo, xa que agora mesmo entre ecolóxico, pastoreo e xente que está producindo para elaborar o seu produto, vai haber un abano grande e cada un vaise situar onde queira e iso vai ser bo”. “En España somos deficitarios en leite e, na miña opinión, deberiamos suplir todo ese déficit. Que mellor que un país produza o seu propio alimento! O que agora hai aquí son explotacións grandes, e seguramente cada vez o serán máis, pero debería haber un futuro tanto para grandes como para pequenos, pois cada sistema ten os seus puntos bos e malos; non por ser grande o tes todo asegurado, xa que tamén tes máis gastos e é moito máis difícil colocar a túa produción”.
Lote de xovencas para inseminar
“No noso caso, eu son optimista. A verdade é que vas mellorando en todo, cada vez vas tendo menos custos e, ao final, se invistes en instalacións, non podes velo como un gasto, tes que velo como unha mellora da que ao final vas sacar máis beneficio”.
Na selección xenética priman a produción, os caracteres de saúde e ultimamente tamén os partos
Chourizos de gran húmido de millo
Nas xovencas, a primeira inseminación practícanllela sobre os 14 meses. A media de inseminacións por preñez do total do rabaño é de 2,5 e o intervalo entre partos, de 415 días, con 180 DEL. A detección de celos levána a cabo mediante podómetros, sistema co que se mostra satisfeito, porque “te avisa do momento exacto de inseminación” e as posibilidades de erro redúcense. Recentemente alongaron o tempo da primeira inseminación tras o parto. O motivo explícao Ventura: “Eu pensaba que se se inseminaban antes de que chegasen ao pico de lactación quedarían mellor preñadas, e si que preñaban, pero despois deime de conta de que ao finalizar a lactación faciámolo con menos días e penalizábanos a produción. Agora estamos esperando
uns 90 días e a verdade é que tampouco vemos que a fertilidade se vexa prexudicada”. Na selección xenética priman a produción, os caracteres de saúde e ultimamente tamén os partos. O seu obxectivo é conseguir vacas funcionais, que non dean problemas e que sexan duradeiras, pois o contrario implica “moito tempo, dedicación e persoal”. A maior parte dos touros que utilizan son xenómicos, aínda que tamén traballan con algún probado, e para as xovencas e algunha primípara cómprano sexado. “Non nos gusta meter moitos touros, pero ao final si que colles máis dos que queres, e máis agora que este tema varía tanto”, di. O servizo de acoplamentos préstallelo a Asociación Frisona Leonesa (Afrile), da que son socios.
78 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enLaGranja_vencoba_galego.indd 78
19/02/2019 01:21
Soluciones Solucionesmodernas modernaspara para proSoluciones modernas parapropro- S fesionales fesionales de de la la cría cría de de terneros terneros fe fesionales de la cría de terneros
Ganar tiempo y flexibilidad
Más prestación
Terneros sanos
Trabajo más ligero
a r a p s a r o d a v o n n i eId as s terneros u s y www.holm-laue.com usted Ganar Ganar tiempo tiempo y y flexibilidad flexibilidad
Más Más prestación prestación
Terneros Terneros sanos sanos
Trabajo Trabajo más más ligero ligero
Reducción de gastos
Reducción Reducción de de gastos gastos
s apraara roarsap o d d a a v v o o nn IdIedaesaisnin sussutsetrenrenreorsos yy www.holm-laue.com www.holm-laue.com usutsetded
Moorweg 6 • 24784 Westerrönfeld, Alemania • Teléfono: +49 4331 20174 - 0 • Correo electrónico: info@holm-laue.de
Moorweg Moorweg 6 • 24784 6 • 24784 Westerrönfeld, Westerrönfeld, Alemania Alemania • Teléfono: • Teléfono: +49+49 4331 4331 20174 20174 - 0 •-Correo 0 • Correo electrónico: electrónico: info@holm-laue.de info@holm-laue.de
Delegado: Miguel Sá +351 919 028 774 • Distribuido por: Frior 981774500 / Cosmolabor +351 964 139 487
pub_holm_laue_galego.indd 79
16/02/2019 02:50
w
na granxa
LACTIBER LEÓN SL. LEÓN
En Vaca.tv
Emilio de León (esq.) e Roberto Robles no exterior da planta
Lactiber, a industria que contribúe á sustentabilidade do produtor Ventura Barreales, de Vencoba SC, é un dos 70 gandeiros que lle venden o seu leite a Lactiber, unha empresa cen por cento leonesa que nace en 2007 para darlle soporte á expansión de Mercadona no noroeste do país.
A
historia de Lactiber –antes Lecherías del Noroeste SA– está moi arraigada á comunidade castelá; de feito, tal como explica o seu director xeral, Emilio de León, “é unha das empresas que máis antigüidade ten aquí en Castela e León, con 48 anos de vida, e que pasou por distintos propietarios”. Pertenceu a Granxas Castelló, a Nestlé, a Puleva… ata que no ano 2007 Lactiber León SL, unha sociedade formada ao 50 % por Covap e Iparlat, adquire a planta. A partir dese momento o crecemento foi exponencial. Pasaron de 60 millóns de litros de leite anuais recollidos en 2007 aos 150 millóns que recollen na actualidade, cuns 70 gandeiros –a metade leoneses e a
outra metade do resto da comunidade–, 135 postos de traballo directos e uns 100 millóns de euros de facturación que alcanzaron en 2018.
A RELACIÓN CON MERCADONA Toda a produción de Lactiber se destina á marca Hacendado de Mercadona. Desde esta planta distribúese todo o leite que se consome en Castela e León e parte do que se consome en Madrid e na cornixa cantábrica. “Covap e Iparlat xa eran interprovedores de Mercadona e, ante a expansión que a cadea ía ter nesta zona, pediunos que a seguísemos; por iso se comprou esta planta, só e exclusivamente para darlle servizo ao crecemento de Mercadona, desde o inicio ata hoxe”, explica De León. A cadea de supermercados valenciana esíxelles o cumprimento de cinco necesidades básicas: seguridade alimentaria, calidade, calidez, servizo e prezo competitivo. “Ademais, ultimamente estanos pedindo innovación en produto. En Lactiber levamos tres anos traballando moito neste ámbito e os produtos que desenvolvemos este ano foron froito deste esforzo”, sostén o seu director.
80 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_enLaGranja_lactiber_galego.indd 80
19/02/2019 13:15
na granxa
AMPLA VARIEDADE DE PRODUTOS
• Leites básicos (enteiro, semidesnatado e desnatado) • Leites con calcio (enteiro, semidesnatado e desnatado) • Leites sen lactosa (enteiro, semidesnatado e desnatado) • Leites enriquecidos con fibra e omega 3 • Batidos e natas para cociñar UHT
Innovacións do último ano: • Leite semidesnatado alto en proteínas, que non existía no mercado español • Batido UHT (sabor chocolate ou vainilla) rico en proteínas, sen lactosa e sen azucres engadidos, indicado para a recuperación muscular tras o exercicio (en fase de proba en 30 tendas)
Lactiber puxo en marcha o programa Efiber para avaliar a eficiencia produtiva das granxas
MODELO DE NEGOCIO O obxectivo de Lactiber é sinxelo: satisfacer o consumidor, ofrecéndolle un produto de “calidade dez” e ao mellor prezo posible. “Como se fai iso? Traballando xuntos todos os elos da cadea. Desde hai dous anos fixemos un esforzo por achegarnos máis ao gandeiro e darlle máis servizos; na parte da industria, tentamos ser o máis eficientes posible desde o punto de vista medioambiental, de consumo enerxético e de produtividade das liñas, e na parte do mercado reforzamos moito todo o que ten que ver con innovación e desenvolvemento, pois sabemos que o consumo de leites básicos está en descenso desde hai moitos anos e non nos queda outra que innovar en produtos que satisfagan as novas necesidades do consumidor”, declara o máximo responsable de Lactiber.
Produtos exclusivos para toda España Desde Lactiber sérvenselles ás 1.600 tendas que Mercadona ten en todo o país leites infantís de 1 a 3 anos e leite evaporado
PROXECTO EFIBER A confianza e a transparencia son esenciais nas relacións cos gandeiros. En outubro de 2017 Lactiber puxo en marcha o programa Efiber para avaliar a eficiencia produtiva das granxas co propósito de mellorar a calidade do leite e a trazabilidade, á vez que se lles proporciona aos gandeiros unha información que lles permite potenciar os seus puntos fortes e corrixir os débiles. “Efiber é un programa voluntario co que pretendemos aumentar a eficiencia en todos os elos da cadea produtiva, xa que, igual que nós en fábrica temos que mellorar os procesos, nas granxas tamén. Nos informes que emitimos semestralmente dicimos como está cada unha en comparación coas demais, poñemos os valores mellor e peor de cada aspecto que avaliamos e así sabemos cal é a mellor nun determinado índice e como podemos progresar nas que non chegaron a ese nivel de eficiencia”, declara o responsable de Servizos Gandeiros de Lactiber, Roberto Robles. O proxecto tamén inclúe reunións de posta en común de toda a información xerada. Recentemente, os gandeiros que participan nel visitaron as instalacións da Covap, en Córdoba, e a súa filosofía de traballo, unha viaxe que Robles considera “moi satisfacto-
ria” e da que os asistentes “volveron con ganas de repetir”. Outra consecuencia positiva da estreita colaboración entre industria e produtores é a recente obtención do certificado en benestar animal de todas as granxas que lle venden o seu leite a Lactiber.
GALARDOADA CO PREMIO VISIÓN DE CADEA No principio do ano, Lactiber recibiu o premio Visión de Cadea que outorga Editorial Agrícola e que recoñece o seu modelo de negocio, baseado na integración de todos os elos da cadea –produtores, industria, distribución e consumidor– para ofrecer un produto de calidade, sustentable e eficiente. “A nosa función como industria é satisfacer as necesidades do consumidor –do ‘xefe’, como lle chamamos–, achegar o gandeiro a ese consumidor e, por suposto, colaborar de forma estreita co noso cliente, Mercadona, como cadea de distribución. O xurado tamén valorou que dúas empresas con base cooperativa fosen capaces de asumir un reto fóra dos seus lugares naturais de produción e estender o seu modelo de negocio a outras zonas de España, como é o caso de Castela e León”, conclúe Emilio de León. 02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 81
vp008_enLaGranja_lactiber_galego.indd 81
19/02/2019 13:15
SHIMMER*RC Salvatore x Rubicon x Cashcoin
+932 +2835 2,49 2211lbs NM$
TPI
TIPO
LECHE
3ª Madre: Dymentholm Sunview Sunday VG87
NM$
TPI
LECHE
#PRO
#GRA
% PRO
%GRA
FIAB.PROD.
PL
SCS
DPR
HCR
CCR
TIPO
FIAB. TIPO
UBRES
PATAS
COMP. CORP.
NM$
+932
+2835
+2211
+66
+80
+0,00
-0,01
76%
+6,4
+2,65
+1,7
+3,0
+3,3
2,49
74%
2,37
2,03
0,02
+865
ABS PROGENEX, C/ Rafael Bergamín 16A, local 4, 28043 - Madrid Email: EMEA-ABS-Progenex@genusplc.com Teléfono: 91 483 49 30 - Fax: 91 510 25 00 spain poster final.indd 1
vp007_publicidade_progenex.indd 82
16/02/2019 02:51
HONDA
Lylas x Montross x Epic
+865 +2801 2,28 +2,8 NM$
TPI
TIPO
DPR
Abuela: Cookiecutter Epic Hazel - ET EX91
OMP. ORP.
NM$
TPI
LECHE
#PRO
#GRA
% PRO
%GRA
FIAB.PROD.
PL
SCS
DPR
HCR
CCR
TIPO
FIAB. TIPO
UBRES
PATAS
COMP. CORP.
02
+865
+2801
+1699
+61
+70
+0,03
+0,02
79%
+6,1
+2,66
+2,8
+3,1
+3,8
2,28
77%
2,72
2,05
-0,26
20/12/2018 11:30:56
vp007_publicidade_progenex.indd 83
16/02/2019 02:51
INTERNACIONAL
EXPLOTACIÓN DE JOSÉ ALEXANDRE BRAGA PEREIRA. SAN MIGUEL (AZORES, PORTUGAL)
avó e despois meu pai. Cando o noso pai dixo que para el xa era suficiente, foi cando nos decidimos a comprarlla meu irmán e mais eu”. Na actualidade contan cun total de 68 animais, dos que 40 son frisonas en muxidura. A súa media de produción anda polos 32 litros por vaca e día, cunhas porcentaxes de graxa e de proteína de 3,70 % e de 3,30 %, respectivamente, e cun reconto de células somáticas de 180.000 células por mililitro. Véndenlle o leite á Cooperativa União Agrícola de São Miguel e están cobrando un prezo base de 21 céntimos o litro, unha cifra que conseguen incrementar ata os 0,28 €/l ao sumarlle as calidades.
VIDA NO PASTO
En Vaca.tv
Crecemento con base no pastoreo e na xenética A explotación de José Alexandre Braga Pereira e o seu irmán Marco Polo responde aos trazos típicos das granxas da illa de San Miguel, nos Azores (Portugal), pero está en plena fase de ampliación. Falamos co primeiro deles para coñecer o pasado, o presente e o futuro do seu negocio. Localización: Lombinha da Maia, Maia (Ribeira Grande) Propietarios: José Alexandre e Marco Polo Braga Pereira N.º total de animais: 68 Vacas en muxidura: 40 Media de produción: 32 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,70 % Porcentaxe de proteína: 3,30 % RCS: 180.000 cél./ml Superficie agrícola: 19 ha Prezo do leite: 0,28 €/l
V
iaxamos ata a illa portuguesa de San Miguel para coñecer a explotación de José Alexandre Braga Pereira. No concello de Ribeira Grande, collemos dirección á parroquia de Maia, onde están situadas as instalacións da granxa e os terreos onde mantén as súas vacas, e alí nos agarda el mesmo. José Alexandre rexenta xunto co seu irmán Marco Polo o negocio familiar dende hai sete anos, pero tal e como nos conta: “A historia desta explotación vén de tempo atrás. Empezou con ela o meu bisavó, logo meu
Ao igual que a maioría das explotacións da illa, as vacas pasan a maior parte do día no pasto, “tan só van ao parque –como eles chaman ao lugar onde teñen os puntos de muxido, o comedeiro para a alimentación e a zona da recría– dúas veces ao día para muxirse. Están alí dúas horas durante o muxido da mañá e outras dúas horas durante o da tarde”, explica. Móxense nunha sala de seis puntos, que, a pesar de ser móbil, teñen fixa e a cuberto permanentemente no parque. Nestes dous momentos é cando as vacas de José Alexandre pasan polo comedeiro, no que teñen un suplemento composto de 15 kg de silo de millo, 12 kg de herba presecada, 2 kg de palla e 2 kg de concentrado. Ademais, durante o muxido, danlles 8 kg máis de concentrado. As secas están separadas das de produción e son alimentadas cunha ración específica que leva herba presecada e palla. Para os animais desta granxa non existen os cubículos nin as camas como as coñecemos en España; a súa cama é a herba das terras dedicadas ao pasto.
84 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_internacional_bragaPereira_galego.indd 84
20/02/2019 17:22
INTERNACIONAL O pasto é a base da súa alimentación
As vacas pasan a maior parte do día no pasto, tan só van ao parque dúas veces ao día para muxirse
MANEXO DA RECRÍA
Combinan o pasto coa ración que lles proporcionan neste comedeiro
BATIDORES DE PURINES
No momento do nacemento das crías déixanas estar coa nai as 24 primeiras horas e despois deste tempo sepáranas para uns boxes que xa teñen acondicionados e que chaman gaiolas. En cada un teñen auga e palla a discreción e a ración adecuada para cada idade. Ademais, proporciónanlle dúas veces ao día, mañá e noite, dous litros de leite a cada xata.
DISTRIBUIDORES DE ENSILAJE DE HIERBA s ntrano Encué AN G en FI
llón 8 pabe E/2 stand
Batidores de toma de fuerza, batidores eléctricos, batidores con motor hidráulico y agitadores sumergidos. ¡Tenemos el batidor apropiado para sus necesidades individuales!
Agratechnik Landmaschinen Ibérica S.L. +34 (0) 678432835 / +34 (0) 982314029 Talleres Altemir Febas S.A. +34 (0) 636209639 / +34 (0) 974412008
www.reck-agrar.com
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 85
VP008_internacional_bragaPereira_galego.indd 85
20/02/2019 17:22
INTERNACIONAL
“Temos 19 hectáreas, delas 7 son para millo e o resto para pastoreo e herba”
Boxes para as xatas acabadas de nacer
Dispoñen dun carro unifeed para a elaboración diaria da ración que lles dan ás vacas no parque de alimentación, un tractor, un tanque para levar a auga aos terreos de pasto, unha arrobadeira que acoplan ao tractor para a limpeza dos patios e un pulverizador para a aplicación dos xurros. Aínda así, para o ensilado e outros traballos agrícolas, contratan empresas externas especializadas, pois segundo nos di este produtor azoriano: “Se tivese moitas máis terras ou moitas máis vacas podería compensar o investimento, pero dos agricultores de aquí ninguén ten unha sementadora ou unha picadora de millo porque non é rendible”.
Xovencas en lotes de catro en catro meses
Silo de millo
Destétanas aos catro meses e pasan para outra parte do establo onde teñen varios lotes diferenciados. O criterio para a separación é a idade: están organizadas de catro en catro meses. As xovencas preñadas pásanas un mes antes do parto para o lote de produción “para que se habitúen a ir ao pasto e ás horas de volver ao parque. Se non, despois, cando paren, descoñecen as rutinas
APOSTA POLA XENÓMICA
do pastoreo e o ambiente do muxido”, apunta.
TERRAS E MAQUINARIA “Temos 19 hectáreas, delas 7 son para millo e o resto para pastoreo e herba”, así puntualiza José Alexandre os datos sobre a superficie agrícola que traballan. Coa produción de millo fan silo e coa herba, rolos presecados.
De cando se incorporaron os dous irmáns á explotación, José Alexandre lembra que “meu pai xa tiña vacas boas, pero sempre faltaba algo… Necesitabamos un ubre con calidade, un tipo de vaca máis produtiva, máis adecuada aos días de hoxe; entón decidín que lle había que dar unha volta”. O ubre e as patas son os dous factores de selección que priman: “Preocúpame moito a saúde e a durabilidade do ubre e tamén as patas. As vacas para o pastoreo teñen que ter moi boas patas, bos pés e bos talóns. A maiores, sempre escollo o mellor touro para corrixir a conformación xeral dos animais”.
86 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_internacional_bragaPereira_galego.indd 86
20/02/2019 17:22
Consulte finanCiaCión hasta 12 meses sin intereses Como siempre, los primeros DesDe 1975
¡noVeDaD!
Kit Cepillo para arroBaDera • mejora la limpieza De tu estaBlo: los PASIllOS EStARáN MáS lIMPIOS Y SEcOS • limpieza en profunDiDaD en toDo tipo De SuElOS Y PAVIMENtOS, INcluSO lOS SuRcOS mÁs profunDos • MuY fácIl INStAlAcIóN: SE fIJA cON tornillos a los talaDros eXistentes en lAS PAlAS Y SuPlEMENtOS dE NuEStRAS arroBaDeras
Ás en trar n o C en nos n4
arroBaDera
lló paBe D B-C stan 3-18 n.º 1
(Con rueDas, iDeal para estaBlo Con Cama De arena)
arrimaDor mezClaDor De ComiDa • ARRIMA, AIREA Y Barre fÁCilmente • REducE Y fAcIlItA tu tiempo De traBajo en el estaBlo • eVita la fermentaCión De la ComiDa al airearla
Calidad y limpieza con el mínimo consumo
Consulte precios sin compromiso Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑA Telf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: elmega@elmega.com • web: www.elmega.com
VP008_publicidade_elmega.indd 87
15/02/2019 22:55
INTERNACIONAL
O ubre e as patas son os dous factores de selección que priman
José Alexandre e a súa familia posan con Francisca, vaca gran campiona do Concurso Micaelense de Primavera en 2018 Obras do novo establo no que instalarán unha sala fixa de 12 puntos
Sala de muxido móbil que manteñen sempre fixa e cuberta
Utilizan en cada campaña unha media de seis touros e apostan fielmente pola xenómica; segundo di José Alexandre: “É unha garantía para dar un paso máis ao fronte. Falar de xenómica e de xenética é falar de risco, pero eu non teño problema. Eu arrisco”. Para aquelas vacas mellores dentro da explotación e para as xovencas confían no seme sexado e traballan
tamén con embrións, todos feitos na explotación. “Non teño nada comprado de fóra”, afirma. Ademais confesa vender algún animal cando se dá a oportunidade, iso si, destaca que “sempre quero vender animais que sei que van ser fiables, das mellores vacas, que transmitan liñas moi boas. É un pracer que te chamen e che recoñezan a calidade do que vendiches”.
Todo bo traballo chega a dar os seus froitos e a día de hoxe contan cunha cualificación morfolóxica media de 85 puntos, todas as vacas son MB e ten dúas, Francisca e Sara, que están a punto de converterse en EX. Precisamente, Francisca foi a vaca gran campiona do Concurso Micaelense de Primavera en xuño de 2018, un certame no que participan dende hai 16 anos. “Comezamos porque nos gustaba moito o concurso e dende aquela xa non paramos. Nestes anos conseguimos todos os premios, pero nunca lograramos o de vaca gran campiona e o de mellor ubre. Finalmente, chegou o ano pasado”, subliña orgulloso. Entre galardón e galardón, José Alexandre tamén valorou moi positivamente outra distinción conseguida, o premio Produtor Excelente que promove cada ano a Associação dos Jovens Agricultores Micaelenses. “Recoñece a produción de leite con calidade os 365 días e, dende que existe, conseguino todos os anos. Valóroo moito”, confirma.
O FUTURO No momento da nosa visita á granxa puidemos comprobar o crecemento ao que están xa moi dispostos, pois teñen en marcha as obras dun novo establo no que instalarán unha sala de muxido fixa de 12 puntos. Tamén pensan en reorganizar os lotes, ao ter máis espazo para cada un deles, e en construír trincheiras novas para os silos. Continuar e facer medrar o proxecto gandeiro da súa familia é a finalidade actual destes dous produtores, os cales reflicten á perfección as características das ganderías azorianas.
88 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
VP008_internacional_bragaPereira_galego.indd 88
20/02/2019 17:24
902 990 020
pub_mecano.indd 89
19/02/2019 22:36
Pol.industrial Pedrapartida, parcela 17, 15316 Coirós • Tlf: 981.77.45.00 Rúa da Feira 13, 15680 Ordes • Tlf: 981.68.21.95 • E-mail: frior@frior.com
S
Alimentadores portátiles grupales e individuales. Fáciles de usar
Para calostro
R E d d
Botella Vitality
Con compartimentos
Limpieza
Se buscan distribuidores VP007_publicidade_frior.indd 90
16/02/2019 02:52
0 om
SHUTTLE ECO Robot de Alimentación SHUTTLE ECO: disponibilidad de forraje dosificado con precisión las 24 h del día, los 365 días del año.
ality
BUTLER GOLD Arrimador con opción de dispensor de pienso El único arrimador del mercado que no compacta la comida
Se buscan distribuidores VP007_publicidade_frior.indd 91
16/02/2019 02:52
DENSIDADES SEGÚN EL TIPO DE BALA
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Manexo do ensilado de herba en bólas As bólas de herba ensilada estendéronse pola flexibilidade no seu uso e pola vantaxe de menos man de obra, pero hai que considerar tamén os custos máis altos dos plásticos e a problemática de manexo en granxas grandes. Sobre estas cuestións poño o foco no seguinte estudo. Alexandre Udina Director técnico de Adial Nutrición SL alexudina@adial.es
INTRODUCIÓN
U
n dos sistemas de conservación da forraxe son as bólas ensiladas (rulos), é dicir, co uso dunha rotoempacadora ou embaladora de balas redondas recóllese a forraxe, comprímese dándolle unha forma circular e fíxase con corda ou malla antes de embolsar con plástico coa encintadora para ter as condicións anaerobias necesarias para a conservación.
As consideracións de manexo do ensilado de herbas en bólas inclúen un bo manexo do cultivo (composición botánica, fertilización etc.), o estado de maduración óptimo ao cultivar (produción, proteína, dixestibilidade, fibra etc.), unha altura do corte óptimo (non < 6 cm), facer unha boa roza (evitar contaminación de fungos polos restos de materia orgánica do millo), facer bo nivelado (evitar contaminación por terra), fase curta de secado e acondicionado (máximo 24 horas) para ter mellor calidade nutritiva, materia seca óptima (nas balas adóitase recomendar algo máis de MS; por tanto, entre un
35 e un 50 % de MS serían valores aceptables), a disposición do fileirado da forraxe debe ser en fileiras do mesmo ancho que o pick up e cunha sección homoxénea e rectangular, considerar o uso de rotoempacadora que pique a forraxe (habitualmente non se fai picado), conseguir unhas boas compactación e densidade (>200 kg MS/m³), un pechado rápido e sen aire dentro da bóla, prevención de danos no plástico etc. Nas consideracións para unha boa compactación, ademais do aspecto tecnolóxico (a compresión da embaladora), hai que ter en conta a importancia da MS que vai influír nas densidades segundo o tipo de bala (ver gráfica co estudo de densidades de balas segundo MS).
Densidade de MS como función tecnolóxica Kg MS/m3 250 200 150 100 50 0
0
Bala redonda
Búnker -furgón de ensilar
Bala cadrada
Búnker - picadora
30
45
60
75
90
MS (%) Keller et al. (1997)
92 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_bolasHerba_galego.indd 92
20/02/2019 18:47
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Problemas en ensilados en balas pola variación de MS
20 %
35 %
20 %
30 % TM
SE SE TRABALLAN AS BÓLAS ENSILADAS, TAMÉN SE PODERÍA RECOMENDAR USAR UNHA ROTOEMPACADORA QUE TEÑA UN DISPOSITIVO DE PICADO
40 % 30 % TM 20 %
INTERCAMBIO DE GAS EN FUNCIÓN DA TEMPERATURA EN BALAS ENSILADAS Algúns dos problemas tecnolóxicos das balas ensiladas serán: 1. Variación inevitable de MS 2. Sen intensidade de mestura do cultivo ao segar (a intensidade de fermentación reséntese) 3. Distribución homoxénea difícil 4. Ás veces non hai picado da forraxe para balas (máis dificultade de fermentación).
Outro dos problemas é conseguir a anaerobiose, é dicir, a ausencia de aire dentro da bóla. A pesar dos esforzos para excluír o aire, hai un grande intercambio de gases entre a bala e a atmosfera debido a unha maior superficie específica e á porosidade máis alta que nos silos en búnkers (Lingvall e Weissbach, 2001); hai un maior intercambio de gases e de permeabilidade a medida que aumenta a temperatura ambiental.
As rotoempacadoras de presión constante son as que teñen a cámara variable e a presión na bóla será homoxénea e regulable. Tamén o seu diámetro pode ser variable, aínda que se adoitan usar de 120 cm (que dará bólas duns 500 kg aproximadamente). As de cámara fixa teñen unha presión variable, xa que presionan á forraxe de fóra a dentro e, por tanto, o centro estará menos compactado. Para a produción de bólas ensiladas será mellor o uso das de cámara fixa.
Progetto2_Layout 1 07/05/18 17:22 Pagina 1
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 93
vp008_especialEnsilado_bolasHerba_galego.indd 93
19/02/2019 01:24
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
HAI QUE CONSIDERAR O USO DUN ADITIVO DE ENSILADO COMBINADO OU DUAL, É DICIR, QUE CONTROLA A FERMENTACIÓN E A ESTABILIDADE AEROBIA DA BÓLA
Bólas ensiladas
Permeabilidade (cm [STP] mm/m2 x 24 h x atm en miles)
Permeabilidade ao osíxeno e ao dióxido de carbono a través dunha película DPE como unha función de temperatura 8 6 Dióxido de carbono 4 2 Osíxeno 0 -20 -10 0
10 20 30 40 50 60 70
Temperatura (ºC)
Se se traballan as bólas ensiladas, tamén se podería recomendar usar unha rotoempacadora que teña un dispositivo de picado, que é moi útil en forraxes con alta humidade. Cando se fai picado da forraxe, debe usarse obrigatoriamente unha malla por fóra para que non se perda material nin se deforme a bóla antes de encintar. Para o encintado hai máquinas combinadas que fan a bóla e a plastifican ao momento e outras encintadoras que envolven as balas xa formadas con plástico, mediante un dispensador deste mesmo material. As famosas catro capas de plástico que recubran toda a superficie son necesarias para conseguir suficiente espesor, de 100 micras, no recubrimento.
CONTROL DA FERMENTACIÓN NAS BALAS ENSILADAS Como en calquera forraxe ensilada, para a herba en bólas é tamén moi importante a fermentación láctica para asegurar unha boa conservación. Ao non facerse picado e ao traballar con materias secas máis altas, a intensidade da fermentación adoita ser máis débil e, por tanto, a baixada de pH é máis lenta e non tan acusada, polo que o risco de malas fermentacións aumenta. O máis importante no ensilado de herbas é o control dos clostridios para evitar as fermentacións butíricas, polo que hai que considerar todas as pautas de manexo para evitar contaminacións por clostridios e as súas esporas (reducir a porcentaxe de terra na forraxe) e considerar o uso dun aditivo de ensilado eficaz no seu
control. A mellor opción é o uso de nitrito sódico e hexamina (hexametilenetetramina) como aditivos de ensilado, xa que teñen actividade bactericida e tamén eliminan esporas de clostridios, favorecendo a fermentación láctica e hixienizando a bóla. Ademais, o nitrito sódico expándese en forma de gas, de modo que se se aplica na forraxe dentro da bóla, esta espállase e actúa todo o gas en toda a bóla. Outra das problemáticas nunha bóla ensilada é a estabilidade aerobia, xa que se a MS é alta e non se compacta ben, como non adoita picarse a herba, poden quedar bolsas de aire no interior e tamén pode haber algún problema na capa exterior coa permeabilidade do plástico ou porque queda tamén algo de aire entre a forraxe e o plástico.
Táboa sobre a calidade do silo de herba (LKS) Parámetros Proteína bruta Proteína bruta utilizable Proteína soluble (A, B1) Proteína indixestible (C) UDP (proteína bypass) Pepsina insoluble PB NH3 N do total N Aminas bioxénicas Cinzas pH Ácido acético Ácido butírico Ácido láctico Etanol
Unidades g/kg MS g/kg MS % de PB % de PB % de PB % de PB % g/kg MS g/kg MS % MS % MS % MS % de la MS
Silo de herba (rye-grass) 150 a 180 > 135 55-60 % < 12 % 15-25 % < 25 % <8% <5 < 100 4,2 - 4,8 (segundo MS) 1,5 - 3,5 0 2,5 - 8,0 < 1,5
94 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_bolasHerba_galego.indd 94
19/02/2019 20:12
Altre S.L. C/ Tarbes nº10 entreplanta 22005 HUESCA tlf: 974 231 664 www.altre.es e-mail: ventas@altre.es RepResentante en españa
n º 1
e n
m a l l a s
d e
e m pa c a R
To d o l o n e c e s a r i o p a r a el empacado y ensilaje (Cuerda, malla y estirable) pub_disasem.indd 95
19/02/2019 22:02
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
O USO A DOSES ADECUADAS DUN CONSERVANTE É TAN IMPORTANTE COMO O SON AS BOAS PAUTAS DE MANEXO E O BO USO DAS TECNOLOXÍAS
Embaladora con aplicador para aditivos de ensilado
Embaladora con bobina para plástico e depósito para aplicar aditivos de ensilado
A presenza de osíxeno favorece a actividade de fungos, polo que haberá actividade de fermentos e mofos. Deberíase usar algún aditivo de ensilado ou conservante con acción antifúnxica (propiónico, benzoico, sórbico, acético…) para evitar calquera problema deste tipo. No caso da herba (raigrás), o nivel de azucre é alto e hai variedades (HZG) con altos contidos en azucre, de modo que se se usa embaladora con picado e trabállase a MS máis baixas, as bacterias lácticas poden ter unhas boas condicións para controlar a fermentación e producir láctico. Unha das opcións é usar bacterias lácticas do tipo Lactobacillus plantarum que producen metabolitos secundarios con actividade antimicrobiana (Rodríguez et al., 2012; Arasun, 2014; Li et al., 2015) e que baixan o pH pola produción de láctico. Para o control de fungos hai bacterias lácticas heterofer-
mentativas produtoras de acético e propanodiol, como Lactobacillus buchneri, que tamén estarían indicadas nas condicións comentadas e, sobre todo, cando as MS son altas e a compactación mala. En resumo, para unha boa conservación dunha bóla ensilada, hai que considerar o uso dun aditivo de ensilado combinado ou dual, é dicir, que controle a fermentación e que controle a estabilidade aerobia da bóla. Os parámetros que se deben ter en conta para ter bólas de herba ensiladas de calidade serán os mesmos que para un ensilado en silo en trincheira, chea ou bolsa. Calquera analítica debe considerar á parte do nutricional, as características da fermentación, con pH, cinzas, MS, ácido láctico, ácido acético, ácido butírico, N amoniacal, aminas bióxenas, etanol etc. e, segundo a valoración do fermentativo, poderíase realizar tamén un microbiolóxico.
En referencia ao pH, este é dependente da humidade e dos azucres da herba, ademais do picado e da compactación, de modo que en bólas de herba sen picado e con MS altas o pH pode ser superior a 5. Outra consideración do fermentativo é o fraccionado de proteína e as perdas en forma de N amoniacal, que poden deberse a un exceso de acondicionado ou ben a unha mala fermentación con proteólise por actividade de clostridios ou de enterobacterias. No caso da degradación de proteína por fermentación butírica pódese asociar a un nivel alto de aminas bióxenas na analítica. Un dos aspectos máis ligados á calidade nutritiva dun ensilado de herba é o momento de corte e para as bólas ensiladas a vantaxe é que cada parcela se pode cultivar no seu momento óptimo e facer bólas só dos campos onde a forraxe estea no seu momento óptimo. Para conservar a calidade nutritiva destas forraxes estará moi indicado o uso dun aditivo para o control da fermentación, o que fará máis seguro traballar con MS baixas, e tamén se podería engadir algún ingrediente para o control fúnxico de forma sistemática, como seguridade a calquera problemática coa estanqueidade da bóla. O uso a doses adecuadas dun conservante é tan importante como o son as boas pautas de manexo e o bo uso das tecnoloxías que deben acompañar neste caso todo o proceso de elaboración das bólas de herba ensiladas.
REFERENCIAS
Táboa de calidade do raigrás ensilado do LKS Fotos e figuras de Addcon Gmbh (Alemaña)
96 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_bolasHerba_galego.indd 96
19/02/2019 01:24
pub_deLagro_Silo.indd 97
19/02/2019 22:45
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Recollendo forraxe de alfalfa de alta calidade Repaso as claves dos procesos de secado e de ensilado en rotopacas da alfalfa para conseguir forraxes coas mellores condicións nutritivas posibles. Fernando Díaz DVM, PhD, consultor leiteiro en nutrición e manexo de Rosecrans Dairy Consulting LLC fernando@jration.com
A
forraxe de alfalfa, seca ou ensilada, é unha das materias primas máis comúns usadas en dietas de vacas leiteiras. A súa alta concentración en proteína, unida ao elevado contido en fibra soluble, fai que sexa un dos alimentos preferidos polos nutricionistas leiteiros.
secado Despois de cortada, a alfalfa conservada seca require estar estendida sobre o terreo entre 2 e 4 días para secarse, ou máis dependendo das condicións ambientais. Canto máis rápido é o secado, mellor é a súa calidade e menor o risco de recibir fenómenos meteorolóxicos adversos en forma de choiva ou sarabias. Do total de proteína dispoñible nas plantas de alfalfa antes de segarse, un 28 % desta pode perderse cando a alfalfa seca se realiza con boas condicións ambientais e ata un 46 % cando hai choiva. Ademais, ao reducir o tempo que a masa forraxeira cortada permanece no campo, acelérase o crecemento dos novos rebrotes e aumenta a produción forraxeira por hectárea.
98 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008 especialEnsilado_alfalfa_galego_02.indd 98
20/02/2019 17:26
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Canto máis rápido é o secado, mellor é a calidade DA ALFALFA SECA
Os produtores de alfalfa seca poden usar diferentes equipos para fileirar; deles, os anciños fileiradores de soles e rotativos son os máis comúns. Os fileiradores poden ser avaliados segundo as perdas que producen no campo, a velocidade de secado da masa forraxeira, a forma da fileira e a capacidade para mover grandes cantidades de forraxe e para crear fileiras sen pedras, terra ou outros contaminantes. A selección dun equipamento adecuado asegura a obtención dunha alfalfa seca de calidade. Un estudo recente que avaliou o tipo de fileiradores sobre o contido en cinzas foi presentado na Minnesota Nutrition Conference. O traballo foi realizado por un investigador da Universidade de Minnesota (Neu, 2016) en alfalfa de primeiro corte e en campos localizados de Minnesota, Pensilvania e Wisconsin. A forraxe segada foi posta en fileiras usando un anciño de soles, rotativo ou de cinta. O fileirador de cinta produciu as pacas coa menor cantidade de cinzas nas tres localizacións (11,4, 9,8 e 9,2 % de cinzas como porcentaxe da MS en Minnesota, Pensilvania e Wisconsin, respectivamente), mentres que o de soles produciu as pacas con maior cantidade de cinzas (14,6, 11,1 e 9,5 % de cinzas en cada un dos tres lugares). Contidos en cinzas superiores ao 8 % da MS indican que a forraxe foi contaminada con terra, polo que estes resultados suxiren que os fileiradores de cinta son a mellor opción para reducir o contido de cinzas da alfalfa seca.
Soluciones específicas para conservar sus ensilados
- RCS Lallemand 405 720 194 - 042009.
As perdas de materia seca (MS) durante todo o proceso de elaboración da alfalfa seca estímanse entre un 15 e un 25 % para aquela obtida baixo boas condicións de secado, e nun 35 e un 100 % para a danada por choiva. As perdas mecánicas representan entre un terzo e a metade de todas as perdas de MS. Durante o proceso de segado, fileirado e empacado algunhas follas da planta esmigállanse e sepáranse do talo, o que fai diminuír a calidade do produto final. De todas as actividades, o fileirado produce as maiores perdas. As seguintes prácticas de manexo enfocadas en acelerar o secado e minimizar a perda de follas poden mellorar o valor nutritivo da alfalfa seca: • Segar a forraxe nun cordón ancho que cubra, polo menos, un 75 % da área cortada. • Manter unha altura de corte superior a 5 centímetros para incrementar o fluxo de aire debaixo do cordón. • Fileirar cando o contido de humidade na masa forraxeira é superior ao 40 %.
• Una respuesta técnica adaptada a su forraje, • Su ensilado fresco y apetente mucho más tiempo, • Su ensilado mejor conservado y valorizado.
A cada ensilado su solución Lalsil
LALLEMAND ANIMAL BIO, SL Télf : (+34) 93 241 33 80 Email : animal-Iberia@lallemand.com
www.lallemandanimalnutrition.com
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 99
vp008 especialEnsilado_alfalfa_galego_02.indd 99
20/02/2019 18:48
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
ENSILADO EN ROTOPACAS A ensilaxe de forraxes en rotopacas é unha práctica común para almacenar ensilados de leguminosas, sobre todo en granxas de pequeno e mediano tamaño. Para garantir condicións anaerobias na masa forraxeira é recomendable envolver a rotopaca de silo con 4 capas de plástico, pero esta práctica pode ser inadecuada cando a forraxe é almacenada durante longos períodos de tempo. Un estudo publicado recentemente por investigadores da Universidade de Wisconsin e o Centro de Investigación de Forraxes Leiteiras dos EE. UU. reportou os efectos de encintar rotopacas con 4, 5 ou 6 capas de plástico sobre a fermentación e o valor nutritivo do ensilado dunha mestura de alfalfa e herba. Os investigadores (Coblentz e col., 2016) envolveron pacas redondas dunha mestura alfalfa-herba (60 % MS) con 4, 5 ou 6 capas dun polietileno comercial (750 mm × 1.500 m × 25 μm). En resumo, despois de catro meses de almacenamento, non apareceron diferenzas con respecto ao número de capas de plástico nos seguintes parámetros: • o contido en MS da superficie (58,2 %) e do interior das rotocapas (58,6 %) • a recuperación de MS (99,5 %) • o pH na superficie e no interior do ensilado (5,7) • a concentración de ácidos totais (0,89 % DM), ácido láctico (0,11 %), ácido acético (0,78 % DM) e amoníaco (0,16 %) • as perdas de carbohidratos solubles en auga (0,5 unidades porcentuais) e de nutrientes dixestibles totais (1,0 unidades).
Catro capas de plástico son suficientes para preservar a calidade da forraxe
Estes resultados indican que non hai ningunha vantaxe ao encintar as rotopacas con máis de 4 capas de plástico. Noutro traballo levado a cabo posteriormente, estes investigadores avaliaron a calidade da forraxe ensilada en rotopacas durante varios períodos de tempo. Pacas redondas dunha mestura alfalfaherba foron envoltas con 4 capas dun polietileno comercial (750 mm × 1.500 m × 25 μm) e almacenadas durante 99, 243 ou 357 días. Neste caso, os autores (Coblentz e col., 2017) tampouco atoparon diferenzas no pH do ensilado (5,8) e os contidos de ácidos totais (2,68 %
MS), ácido láctico (1,47 %) e ácido acético (0,85 % MS). Como era de esperar, a concentración de carbohidratos solubles en auga foi reducida lixeiramente dun 6,2 % de MS ao empacado a un 5,1, 4,4 e 3,7 % aos 99, 243 e 357 días. Sorprendentemente, as perdas de nutrientes dixestibles totais foron maiores aos 99 días (2,8 unidades porcentuais) que aos 243 e 357 días de almacenamento (1,8). En conclusión, estes resultados suxiren que catro capas de plástico son suficientes para preservar a calidade da forraxe durante longos períodos de almacenamento.
100 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008 especialEnsilado_alfalfa_galego_02.indd 100
19/02/2019 20:14
Alfalfa de secano e regadío
Mesturas Forraxeiras
Alfalfa SAN ISIDRO, elevada produción, gran perenidade, secano ou regadío
Gama SPEEDYLMIX, 6 tipos de pradeiras , anuais de sega ou pastoreo
Gama REGMIX, 3 tipos de pradeiras perennes de regadío
-
Gama SECMIX, 2 tipos de pradeiras perennes para secano
-
pub_rocalba_galego.indd 101
-
secano ou regadío
Alfalga TIERRA DE CAMPOS, rústica e adaptada ao secano
Gama PLURIMIX, 4 tipos de pradeiras , frescos perennes para secanos
www.rocalba.com
VICTORIA, a Alfalfa mellorada, para
Expresión vegetal
16/02/2019 02:53
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Impacto do ensilado de herba con altos niveis de propilenglicol para a profilaxe da cetose Ofrecemos unha síntese da nosa investigación, que foi levada a cabo co obxectivo de avaliar o impacto de diferentes ensilados de herba con ou sen altos niveis de propilenglicol (PG) sobre os parámetros metabólicos relevantes da cetose (durante a fase de transición e o arranque da lactación), o rendemento leiteiro e a inxestión de alimento do gando.
Nicole Lau 1,2, Jürgen Hummel¹, Ewald Kramer² ¹Departamento de Ciencias Animais, Universidade Georg-August, Göttingen, Alemaña nicole.lau@is-forschung.de ²ISF Schaumann Forschung GmbH, Pinneberg, Alemaña
INTRODUCIÓN
D
urante os primeiros días de lactación, a enerxía requirida e a enerxía subministrada case nunca están equilibradas. Para previr a cetose, unha consecuencia habitual do balance enerxético ne-
gativo (Nielsen e Ingvartsen, 2004), recoméndase con frecuencia engadir compoñentes glicoxénicos na dieta. Pódense observar altas cantidades de propilenglicol (PG) (> 4 % en MS) en ensilados de herba tratados con Lactobacillus buchneri despois de 120 días de ensilado (Nishino et
al., 2003). Asumindo que as vacas leiteiras consomen 8 kg de ensilado de herba por día que contén 4 % de PG (s.m.s.), a inxestión diaria total sería de 320 g de PG, o cal cumpre coas recomendacións habituais.
MATERIAL E MÉTODOS En maio de 2016 a herba de primeiro corte recolleuse con dúas colleitadoras diferentes, que a cortaron en paralelo (120 ha en total). Os materiais de ensilado de herba ensiláronse en dous silos diferentes e almacenáronse máis de 90 días. Aplicáronse os seguintes tratamentos: 1. Inoculante que contiña unha mestura de 3,0 × 105 unidades formadoras de colonias [UFC] por g de forraxe fresca (hoheLAB-Lactobacillus rhamnosus, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus buchneri), bacterias ácido lácticas homofermentativas e heterofermentativas,
102 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_impacto_galego_02.indd 102
25/02/2019 14:20
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
PARA PREVIR A CETOSE RECOMÉNDASE CON FRECUENCIA ENGADIR COMPOÑENTES GLICOXÉNICOS NA DIETA
SISTEMAS NIR DINAMICA GENERALE La nueva frontera de la agricultura de precisión AgriNIRTM Tu laboratorio NIR portátil
2. Inoculante que contiña unha mestura de 3,0 × 105 UFC/g de forraxe fresca (hoLAB - Lactobacillus plantarum, Lactobacillus rhamnosus) bacterias ácido lácticas homofermentativas. Durante unha proba de alimentación de tres meses déuselles para comer a dous grupos de 60 vacas leiteiras cunha ración unifeed (TMR) con ensilados de herba inoculada hoheLAB ou con hoLAB. O noso estudo realizouse no Gut Huelsenberg. As vacas de raza Holstein-Friesian eran de alto rendemento, cunha lactación previa de máis de 12.000 kg de leite. A TMR dos dous tratamentos (hoheLAB e hoLAB) só difería no ensilado de herba e estaba composta da seguinte maneira: - 25,7 % ensilado de millo - 34,1 % ensilado de herba - 39,5 % concentrado - 0,7 % Silostar liquid (Na-benzoato e Na-acetato) [todo SMS] (NEL: 7,12 MJ/kg MS; CP: 175 g/ kg MS).
NIR on board Pesado y análisis NIR en el campo
X-NIRTM Analizador NIR portátil
DG precisionFEEDINGTM Eficiencia y rentabilidad para el agricultor
Visítenos en Cimag-GandAgro (Silleda), del 21 al 23 de febrero Trav. Cruz da Pedra n.º 4/6 - Ap.53 - Lijó 4754-909 Barcelos • maciel.lda.comercial@gmail.com Tel.: (+351) 253 808 420 02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 103
vp008_especialEnsilado_impacto_galego_02.indd 103
19/02/2019 01:26
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
AS MESTURAS ESPECIAIS DE BACTERIAS DE ÁCIDOS LÁCTICOS (LAB) […] DAN COMO RESULTADO ALTOS NIVEIS DE PD DEBIDO Á ACCIÓN DO L. BUCHNERI
As vacas dentro de cada un dos dous grupos de tratamento distribuíronse de acordo co número de lactación, a produción de leite e os días en leite (N = 120) [grupo cLAB: número medio de lactacións: 2,0 ± 1,1; días medios en lactación: 206 ± 96; grupo hLAB: número medio de lactacións 2,1 ± 1,3; días medios en lactación: 204 ± 118]. As vacas recentemente paridas (hoheLAB: n = 12 e hLAB n = 11) foron distribuídas aleatoriamente nos grupos experimentais o día 3 despois do parto segundo o número de lactacións e o rendemento leiteiro na lactación anterior. Os parámetros medidos avaliaban o consumo diario de materia seca do grupo (IMS) e a produción de leite que se rexistraban diariamente. A composición desta rexistrouse cinco veces para cada vaca durante o período da proba. Os parámetros avaliados das recentemente paridas incluíron beta-hidroxibutirato (BHB) e ácidos graxos non esterificados (NEFA). As mostras de sangue, que foron tomadas da vea xugular unha hora antes da alimentación matinal, recolléronse seis semanas antes do parto, o día do parto e durante seis semanas seguintes e enviáronse a un laboratorio comercial (Biocheck GmbH, Leipzig).
Os parámetros medidos dos ensilados e a TMR incluíron contido de nutrientes (segundo VDLUFA, 2012), substancia orgánica soluble en encimas (ELOS) e concentración de ácidos fermentativos (cromatografía líquida de alta resolución (HPLC), recontos de mofos, bacterias lácticas (LAB), fermentos e clostridios. Os datos foron analizados usando o procedemento de modelo mixto (PROC MIXED) de SAS 9.4 (SAS, 2013). As diferenzas na BHB entre os grupos de tratamento (hoLAB vs. hoheLAB) probáronse a través de ANOVA. As diferenzas entre as medias dos mínimos cadrados determináronse pola opción PDIFF co axuste de Tukey. O modelo incluíu o efecto do tratamento en fixo, na semana e a interacción do tratamento por semana. A vaca incluíuse como efecto aleatorio. As diferenzas de tratamento declaráronse significativas a P < 0,05.
• A herba de primeiro corte (85 % Lolium arundinacea, 15 % Lolium perenne) recolleuse con dúas colleitadoras diferentes, que a cortaron en paralelo (120 ha en total) • Almacenouse durante 90 días • Dous silos diferentes
Tratamento do material da herba LAB homofermentativas hoLAB
LAB homofermentativa + heterofermentativa ho+heLAB
3,0 × 105 CFU/g FM L. plantarum L. plantarum L. rhamnosus L. rhamnosus ______ L. buchneri Bonsilage Fit G.
Animais e deseño • 120 vacas de leite (Holstein-Friesian; n = 60 cada tratamento; ho+heLAB vs. hoLAB) • Ao 3.º día p.p. colocáronse 23 vacas en 2 grupos experimentais segundo o número de lactación e a previsión de produción de leite Parámetros • Consumo de materia seca (IMS) • Produción de leite • Composición do leite • Plasma beta-hidroxibutirato (BHB) e ácidos graxos non esterificados (NEFA) • Utilizouse SAS (programa de análise estatística) para analizar os datos • Unidade experimental para o grupo IMS • Media IMS (kg/d) e consumo de PD (g/d) – Efecto fixo: tratamento (=> modelo xeral lineal en SAS ) • Produción de leite (kg/d) e composición, plasma BHB e NEFA – Efectos en fixos: tratamento, semana e semana × tratamento – Efecto aleatorio: vaca (=> modelos mixtos en SAS)
104 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_impacto_galego_02.indd 104
20/02/2019 17:27
Nutricor S.L C/ Jaume II, Nº 37 bajos · 25001 Lleida (Spain) Tlf: (+34) 973 21 25 20 · Fax: (+34) 973 21 10 11 nutricor@nutricor.es · www.nutricor.es VP008_publicidade_nutricor.indd 105
16/02/2019 01:33
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Compoñentes principais da dieta Compoñente (% MS)
hoLAB
ho+heLAB
Ensilado de millo Ensilado de herba (hoLAB) Ensilado de herba (ho+heLAB) Concentrado Silostar Liquid (Nabenzoato e Na-acetato)
25,7 34,1
25,7 –
–
34,1
39,5
39,5
0,7
0,7
RESULTADOS e DISCUSIÓN O ensilado de herba inoculada con hoheLAB tivo un contido medio de PG de 3,89 ± 0,07 %; o ensilado inoculado con hoLAB contiña 0,06 ± 0,08 % de PG (ambos os baseados en MS). TMR I (ensilado de herba hoheLAB) tiña un contido medio de PG de 1,7 ± 0,13 %; TMR II (hoLAB) contiña 0,4 ± 0,06 % de PG (ambos baseados en MS). A produción media de leite das vacas recentemente paridas no grupo hoheLAB foi de 41,2 ± 3,74 kg/d e no grupo hoLAB de 40, ± 3,63 kg/d. A composición do leite durante as seis semanas posteriores ao parto foi a seguinte: grupo hoheLAB - proteína: 3,4 ± 0,29 e graxa 4,8 ± 0,49 ; grupo hoLAB - proteína: 3,2 ± 0,31 e graxa 5,1 ± 0,24 . A IMS media das vacas do grupo hoheLAB foi de 23, ± 1,3 kg/d e a das do grupo hoLAB de 22, ± 0,58 kg/d. En comparación co grupo hoLAB (96 ± 13,9 g), a inxestión diaria de PG do grupo hoheLAB foi maior que en caso das veces superiores (401 ± 41,9 g). En comparación co grupo hoLAB, a alimentación co ensilado de pasto inoculado con hemoderivado de LHH eHILAB diminuíu o nivel de BHB en vacas despois do parto durante as
primeiras seis semanas de lactación (unha media de 43 %). A cetose subclínica defínese como unha concentración en soro de BHB de 1,0-1,4 mmol/l (Van Saun, 2007; Oetzel, 2004). No grupo hoheLAB non se observou ningún aumento na concentración media de NEFA nas primeiras seis semanas despois do parto, mentres que no grupo hoLAB a concentración de NEFA aumentou (hoLAB: 0,61 ± 0,18 mmol/l; cLAB: 0,25 ± 0,09 mmol/l).
O ENSILADO CON ALTO CONTIDO EN PD PODE DIMINUÍR O RISCO DE CETOSE SUBCLÍNICA
Composición química do ensilado de herba e millo (n =13; media ± SD) Compoñentes (% MS) MS (%) Cinza bruta Proteína bruta Azucre Amidón aNDFom aADFom ELOS1 NEL (MJ/kg MS) 1
hoLAB 32,1 ± 1,09 9,2 ± 0,68 19,4 ± 1,33 6,9 ± 1,18 42,5 ± 0,53 22,3 ± 0,72 63,4 ± 0,67 6,6 ± 0,14
ho+heLAB 31,2 ± 0,82 9,5 ± 1,23 19,2 ± 2,48 1,9 ± 0,44 42,2 ± 0,68 22,3 ± 0,75 63,7 ± 0,82 6,6 ± 0,12
Ensilado de millo 34,7 ± 2,55 7,3 ± 0,51 7,2 ± 0,40 28,1 ± 3,65 42,8 ± 2,84 25,4 ± 1,88 66,2 ± 2,41 6,5 ± 0,17
Substancia orgánica soluble en encimas
Impacto sobre a inxestión e sobre o rendemento do leite
Ácidos de fermentación e PD Ensilados (% MS; n = 13; media ± SD) hoLAB
Ácido láctico Ácido acético PD
9,9 ± 0,79 0,9 ± 0,21 0,1 ± 0,10
ho+heLAB
Ensilado maíz
5,1 ± 0,62 7,1 ± 1,01 4,6 ± 0,42 1,8 ± 0,49 3,9 ± 0,26 1,6 ± 0,21
TMR (% MS; n = 13; media ± SD) Ácido láctico Ácido acético PD
hoLAB
ho+heLAB
6,1 ± 0,82 1,2 ± 0,21 0,4 ± 0,07
4,1 ± 0,63 2,2 ± 0,32 1,7 ± 0,33
Parámetro
hoLAB
ho+heLAB
IMS (kg/d) 22,6b ± 0,24 23,6a ± 0,24 Inxestión de PD (g/d) 96b ± 9,02 401a ± 9,02 Produción leite (kg) 40,7b ± 1,36 41,5a ± 1,36 ECM* (kg) 46,2 ± 6,65 46,2 ± 6,65 Graxa leite (%) 5,1a ± 0,10 4,8b ± 0,10 Proteína leite (%) 3,2b ± 0,06 3,4a ± 0,06 Graxa: ratio proteína 1,6 ± 0,19 1,4 ± 0,19 a,b Significativo a P < 0,05 *Leite corrixido por enerxía
106 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_impacto_galego_02.indd 106
20/02/2019 11:49
SEGADORAS DISCO
Convence por todo lo ancho. Variedad convincente: Todas laslas segadoras DISCO Variedades convincentes: Todas segadoras DISCOestán estánconstruidas construidasde detal talmanera manera que que soportan las mayores cargas y ofrecen en todo momento la mejor calidad de corte. Además son fáciles de manejar y trabajan de forma extremadamente eficiente también con unas necesidades mínimas de combustible. Todos los trabajos de mantenimiento pueden ser realizados de forma sencilla. Segar de forma rápida y confortable - ahora con la nueva barra de corte MAX CUT.
www.claas.es
vacapinta006_anuncio_claas.indd 107
18/02/2019 03:34
ESPECIAL: ENSILADO DE HERBA
Beta-hidroxibutirato (BHB) 1,4 BHB (mmol/L)
hoLAB ho+heLAB
O PROPILENGLICOL PRODUCIDO MICROBIOLOXICAMENTE TIÑA A CAPACIDADE DE REDUCIR OS CORPOS CETÓNICOS NO SANGUE DAS VACAS LEITEIRAS DESPOIS DO PARTO
*Significativo a P < 0,05
1,2 1
*
*
*
* *
0,8 0,6 0,4 0,2 -6
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Semanas ap./p.p. *Significativo a P >0,05
Ácidos graxos non esterificados (NEFA) 1 NEFA (mmol/L)
hoLAB ho+heLAB
*
0,8
*
0,6
*Significativo a P < 0,05 * * *
0,4 0,2 0 -6
-5
-4
-3
-2
-1
0
1
2
3
4
5
6
Semanas ap./p.p. *Significativo a P >0,05
REFERENCIAS
Concentración de betahidroxibutirato (mmol/l; todo en media ± SD) de vacas recentemente paridas (hoheLAB: n = 12; hoLAB: n = 11)* Valor p efectos fixos
Efecto Tratamento Semana Tratamento × semana
Pr > F <.0001 <.0001 <.0001
*As diferenzas de tratamento declaráronse significativas a P < 0,05
RESUMo e DISCUSIÓN • A inoculación con ho+heLAB deu como resultado altas concentracións de PD. • O ensilado de herba inoculada ho+heLAB diminuíu o nivel de BHB p.p.
• O ensilado con alto contido en PD pode diminuír o risco de cetose subclínica. • Non houbo indicios dunha influencia negativa dos altos contidos de PD (1,7 % MS) e ácido acético (2,2 % MS) coa inxestión de alimento.
CONCLUSIÓN Aínda que a concentración enerxética da TMR de ambos os grupos non foi diferente (o contido enerxético das dietas foi de 7,12 MJ NEL/kg MS para ambos os grupos), o grupo hoheLAB tivo concentracións considerablemente máis baixas de BHB. O propilenglicol producido microbioloxicamente tiña a capacidade de reducir os corpos cetónicos no sangue das vacas leiteiras despois do parto.
DLG, 2005. Fachinfos Rinder: Zum Einsatz von Propylenglykol in der Milchviehfütterung. DLG-Verlag, Frankfurt. DLG, 2012. Fütterungsempfehlungen für Milchkühe im geburtsnahen Zeitraum. DLG-Verlag, Frankfurt. Nielsen, N.I., Ingvartsen, K.L., 2004. Propylene glycol for dairy cows. A review of the metabolism of propylene glycol and its effects on physiological parameters, feed intake, milk production and risk of ketosis. Animal Feed Science Technology 115, 191-213. Nishino, N., Yoshida, M., Shiota, H., Sakaguchi, E., 2003. Accumulation of 1,2-propanediol and enhancement of aerobic stability in whole crop maize silage inoculated with Lactobacillus buchneri. Journal of Applied Microbiology 94, 800-807. Oetzel, G.R., 2004. Monitoring and testing dairy herds for metabolic disease. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice 20 (3), 651-674 SAS Institute. 2013. System for Windows Release 9.4. SAS Inst. Inc., Cary, NC, USA. Van Saun, R.J, 2007. Application of a pooled sample profile for use as a herd screening tool. Proceeding Danske Kvaegfagdyrlaegers Årsmøde (Danish Bovine Practitioner Seminar) Middelfahrt. Weissbach, F., Kuhla, S. 1995. Stoffverluste bei der Bestimmung des Trockenmassegehaltes von Silagen und Grünfutter. Entstehende Fehler und Möglichkeiten der Korrektur. Übersichten Tierernährung 23, 189-214.
108 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_especialEnsilado_impacto_galego_02.indd 108
19/02/2019 20:18
Máxim efica a cia
Alimentando la innovación La gama de aditivos EUROSIL está especialmente diseñada para conseguir ensilados de máxima calidad; evitando el desarrollo de bacterias, levaduras y hongos. Mayor valor nutritivo del ensilado Óptima calidad sanitaria Animales más productivos
@timacagroespaña • www.timacagro.es
VP008_publicidade_timac agro.indd 109
16/02/2019 01:49
CAL24
Una solución cómoda, eficaz y rentable
frente a la fiebre de la leche
La hipocalcemia o fiebre de la leche tiene una incidencia de hasta el 40-50% del rebaño, con un coste de entre 100 y 200€ por animal afectado, siendo responsable de la “entrada” de otros procesos como cetosis, metritis, desplazamiento de cuajar, pérdida de tono muscular, etc.
La aplicación de bolos orales de calcio inmediatamente después del
parto es la terapia más indicada y ventajosa, en comparación con otras como la aplicación de geles orales, calcios subcutaneos o endovenosos, drenajes orales, etc.
NO REQUIERE PRESCRIPCIÓN VETERINARIA
Obtenido de algas marinas, es un producto natural, sostenible y completo que aporta: 3 tipos de calcio de liberación escalonada Magnesio: Se interrelaciona con la Vitamina D mejorando la asimilación del Calcio Vitamina D3: Facilita el transporte activo de Calcio y Magnesio. Suministra 105 gramos de Calcio por dosis (2 bolos) Calcio altamente disponible Potente buffer para regular el Ph ruminal 9 gramos de Magnesio por dosis + 120.000 U.I. de Vitamina D3 + Propilenglicol
Ctra. Valdefresno, 2. 24228 Corbillos de la Sobarriba. León. Tl.: 987 213 172 - www.inatega.com
VP008_publicidade_cri.indd 110
15/02/2019 22:54
Comparativa PRODUCTO
Nº BOLOS Ca max. Nº APLIC. DOSIS Dosis
Vit. D Dosis
Mg dosis Niacina
TIPOS DE CALCIO
Producto 1
1
4
44
NO
6 grs.
NO
Formiato de calcio
Producto 2
3
2
64
NO
NO
SI
Cloruro de Ca, Sulfato de Ca, Propionato de Ca y Lactato de Ca.
Producto 3
1
4
43
NO
NO
NO
Cloruro de Ca y Sulfato de Ca
Producto 4
1
2
47
400.000 UI
5 grs.
NO
Cloruro de Ca, Sulfato de Ca, Carbonato de Ca y Fosfato dicalcico.
Producto 5
1
4
40
NO
3 grs.
NO
Cloruro de Ca y Propionato calcico.
Producto 6
2
2
36
NO
0,9 grs.
NO
Carbonato calcico y Formiato de Ca.
Producto 7
1
2
44
50.000 UI
NO
NO
Cloruro de Ca, Carbonato y Propionato de calcio.
CAL24
2
1
105
120.000 UI
9 grs.
NO
Cloruro de Ca, Carbonato de Ca. y Calcio derivado de algas marinas
Recomendaciones de aplicación y conservación Conservar entre 2 y 32ºC No aplicar bolos rotos o defectuosos (blisters rotos) Usar aplicadores recomendados Se puede usar como terapia de apoyo, tras poner calcio intravenoso al animal Aplicar inmediatamente tras el parto. Uso sistemático en vacas lecheras de 2 o más partos.
Presentación La dosis consiste en 2 bolos de 206g. cada uno. El producto Cal24 se presenta en caja de 48 bolos (24 dosis). En blister de 2 bolos cada uno. Dimensiones del bolo: 15cm largo por 3,5cm de diametro
Ctra. Valdefresno, 2. 24228 Corbillos de la Sobarriba. León. Tl.: 987 213 172 - www.inatega.com
VP008_publicidade_cri.indd 111
15/02/2019 22:54
ALIMENTACIÓN
importancia DoS AMINOÁCIDOS no ÉXITO REPRODUTIVO
Influencia da alimentación proteica na reprodución Neste estudo abordo a importancia dos aminoácidos como nutrientes fundamentais na alimentación das nosas vacas, aos que non lles prestamos demasiada atención e que, non obstante, xogan un papel fundamental na viabilidade dos embrións e, por tanto, no éxito reprodutivo.
Javier López Kemin Ibérica javier.lopez@kemin.com
INTRODUCIÓN
A
miúdo, cando nunha granxa nos atopamos cuns datos reprodutivos que non nos satisfán, poñemos o foco na alimentación. Neste campo son varios os aspectos aos que sinalamos como posibles responsables do problema, os cales se poden agrupar en dous apartados:
a) calidade microbiolóxica (fungos, bacterias…) e micotoxinas b) deficiencias nutritivas Dentro destas últimas, prestámoslles grande atención á enerxía ou á carencia dalgúns minerais e vitaminas relacionadas directamente coa reprodución. Como nutricionistas, cando nos enfrontamos a un desafío deste tipo, xeralmente revisamos os niveis destes nutrientes e, en non poucos casos, superamos os requirimentos a modo de “seguro”. Con todo, hai outros nutrientes, como son os aminoácidos, que non adoitamos relacionar directamente co éxito reprodutivo.
Os aminoácidos son a única fonte aproveitable de nitróxeno para o animal. As vacas teñen uns requirimentos individuais de cada AA en función do seu peso, do nivel produtivo etc. Podemos estar a subministrar unha cantidade de proteína bruta elevada e non cubrir os requirimentos dalgúns AA. Ao mesmo tempo, o animal sufrirá un desgaste enerxético para expulsar outros AA que poden estar en exceso en forma de urea. Ademais de ser fundamentais para a síntese das proteínas, son precursores doutros compostos nitroxenados, son as unidades químicas ou elementos constitutivos das proteínas que, a diferenza dos demais nutrientes, conteñen nitróxeno (N) e son biomoléculas formadas por carbono (C), hidróxeno (H), osíxeno (O) e xofre (S). Existen 20 AA e pódense dividir en esenciais (os que non poden ser sintetizados polo animal en cantidade suficiente) e os non esenciais. Ademais da formación de proteínas, os AA teñen moitas máis funcións no organismo (ex.: a lisina intervén na formación de carnitina, esencial para proverlle enerxía ao organismo). Así mesmo, cada aminoácido ten funcións biolóxicas propias, algunhas delas relacionadas coa función reprodutiva.
112 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_alimentacion_kemin_galego.indd 112
19/02/2019 01:41
ALIMENTACIÓN
Proteínas de tecido
Proteínas mensaxeiras
Enzimas
Proteínas receptoras
Conectivo Epitelial Nervioso Muscular
Bases nitroxenadas Creatinina/creatina Histamina Poliaminas etc.
Regulación metabólica
Proteínas de canle iónica
Proteínas de leite
Proteínas de sangue
OS AMINOÁCIDOS SON A ÚNICA FONTE APROVEITABLE DE NITRÓXENO PARA O ANIMAL
Albúminas Globulinas Fibrinóxeno Proteínas reguladoras Factores coagulantes
Síntese de proteína
Glicosa Compostos NPN
Aminoácidos
Enerxía Graxa
PERDAS EMBRIONARIAS Na realidade os malos datos reprodutivos non adoitan deberse a un erro na fertilización do embrión; de feito, a maioría das vacas “estiveron preñadas”. O que de verdade lles sucede é que sufriron
perdas embrionarias por diferentes motivos. Un grupo de estudos realizados nos EE. UU. median unhas perdas embrionarias de 0,9 % diarias nos 50 primeiros días de xestación.
www.argotractors.com
Comarcal 546, km 10. Maceda. O Corgo (Lugo)
TELF. 982 54 30 22
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 113
vp008_alimentacion_kemin_galego.indd 113
20/02/2019 17:30
ALIMENTACIÓN
100 80 60 40
6% Fallo fetal temperánmedio
13 % Fallo embriónico tardío
23 % Fallo posblastocístico embriónico
37 % Fallo en fase de escisión
17 % Fallo de fertilización
20
4% Fallo fetal mediotardío
0 AI
Fert.
D 5-7
D 28
D 45
D 75
Term
Hansen, Rev. Bras., Reprod. Anim., 2011
O crecemento do folículo comeza antes do parto Parto = d 0
VWP = 70 d
IA
Liberación hormonal luteinizante Desviación dos folículos subordinados
a) Balance proteico negativo En moitas ocasións no posparto falamos de balance enerxético negativo, pero non menos importante que este é o balance proteico negativo. A concentración en plasma sanguíneo de certos aminoácidos como a metionina diminúe drasticamente as tres últimas semanas antes do parto e non recuperan o nivel basal ata 28 DEL.
Ovulación
Preovulatorio
Antral Dominante 55 días
42 días
Crecemento iniciado
2 - 3 días
1 día
Secundaria Primaria
Folículo primordial
Crecemento folicular > 100 ~100 días ou máis
Hansen, 2013
28 Met (mmol/L)
Influencia de AA en balance proteico e enerxético negativo • Menor custo enerxético por excreción de urea (menor PB necesaria e menor desaminación) • Incremento de IMS con Met en pre e posparto (Osorio, 2013; Zhou et al., 2016) • Gliconeoxénese (Met) [Loor, 2017] • Achega de aminoácidos limitantes (Lys e Met); durante o posparto o que denominamos BPN en realidade é un déficit de AA • Estimular a eliminación oxidativa de NEFA (carnitina...) [Lys e Met] • Incremento na produción de carnitina (Lys e Met) • Oxidación de ácidos graxos para producir enerxía • Incorporación de NEFA ás mitocondrias
33
100
100
26 Lys (mmol/L)
A nivel alimenticio a nutrición proteica xoga un importante papel, xa sexa por exceso, cos problemas que isto carrexa, ou por non cubrir os requirimentos dalgúns AA que xogan un papel fundamental na viabilidade dos embrións. Esta influencia da nutrición na reprodución comeza antes do parto, xa que o crecemento do folículo arranca nesta etapa e o status nutricional nesta fase vai ter clara repercusión no éxito reprodutivo. Nesta fase de periparto poderiamos dividir a influencia dos AA na reprodución en dous apartados: a) balance proteico negativo b) influencia de determinados AA no estado sanitario do animal
Perdas embrionarias e fetais dende a concepción ata o parto
N.º de vacas preñadas
ADEMAIS DE SER FUNDAMENTAIS PARA A SÍNTESE DAS PROTEÍNAS, SON PRECURSORES DOUTROS COMPOSTOS NITROXENADOS
24 22
80
60
20 18 -21 -14 -7
1
7 10 1417 21 28
40
-21 -14 -7
1
7 10 1417 21 28
Días ao redor do parto Zhou et al., 2016
114 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_alimentacion_kemin_galego.indd 114
19/02/2019 20:19
® ® SMARTAMINE SMARTAMINE ®®M ® M SMARTAMINE SMARTAMINE SMARTAMINE MM ® M ® MetaSMART MetaSMART ®® ® MetaSMART MetaSMART MetaSMART TM TM LysiGEM LysiGEM TM TM TM LysiGEM LysiGEM LysiGEM TM TM CholiPEARL CholiPEARL TM TM TM CholiPEARL CholiPEARL CholiPEARL TM TM TOXFIN TOXFIN TM TM TM TOXFIN TOXFIN TOXFIN MUCHAS COSAS ESTÁN MUCHAS COSAS ESTÁN MUCHAS MUCHAS MUCHAS COSAS COSASESTÁN ESTÁN COSAS ESTÁN CAMBIANDO ENLA LA CAMBIANDO EN CAMBIANDO CAMBIANDO CAMBIANDO ENENLA LALA EN PRODUCCIÓN DELECHE, LECHE, PRODUCCIÓN DE PRODUCCIÓN PRODUCCIÓN PRODUCCIÓN DEDELECHE, LECHE, LECHE, DE NO SOLO ESTO... NO NONOSOLO SOLO NO SOLOESTO... ESTO... SOLO ESTO... ESTO... La nutrición lechera está evolucionando La nutrición lechera está evolucionando La Lanutrición La nutrición lechera lecheraestáestá evolucionando lechera evolucionando rápidamente. producción, no es el único rápidamente. Lanutrición producción, yaLa no es el único está yaevolucionando rápidamente. rápidamente. rápidamente. producción, La producción, ya Lano ya no es el es único ely único ya nolaessalud el único objetivo, otros objetivos como y la objetivo, otrosLaobjetivos como laproducción, salud la objetivo, objetivo, objetivo, otros otros objetivos objetivos otros como como la objetivos salud laambiente salud y lay lacomo la salud y la fertilidad de animales, o el medio ambiente fertilidad de los animales, o ellos medio fertilidad fertilidad fertilidad deigual de los los animales, animales, deigual o los elo medio el animales, medio ambiente ambiente o el medio ambiente se vuelven de importantes. se vuelven de importantes. se vuelven se vuelven seigual vuelven igual de importantes. de importantes. igual de importantes. Lasclaves palabras claves Las palabras en la actualidad son: en la actualidad son: Las Las palabras palabras Las claves palabras claves en la en actualidad la claves actualidad en la actualidad son: • Optimizaciónson:son: • Optimización •• •Optimización • Optimización Optimización • Eficiencia Eficiencia •• •Eficiencia • Eficiencia Eficiencia • de costes Ahorro de costes Ahorro •• •Ahorro • Ahorro de Ahorro costes de costes de costes • Rendimiento Rendimiento •• •Rendimiento • Rendimiento Rendimiento • Calidad Calidad •• •Calidad • Calidad Calidad • Fertilidad Fertilidad •• •Fertilidad • Fertilidad Fertilidad • Salud Salud
• •Salud • Salud Salud • Medioambiente • Medioambiente • •Medioambiente • Medioambiente Medioambiente Estasdeben palabras Estas palabras formar partedeben de nuestroformar parte de nuestro Estas Estas palabras Estas palabras deben palabras deben formar formar parte deben parte de de nuestro nuestro formar parte de nuestro y ser nuestra meta. idioma yidioma ser nuestra meta. idioma idioma idioma y ser y ser nuestra nuestra ymeta. ser meta. nuestra meta. pretende proporcionar una nueva Kemin Kemin pretende proporcionar una nueva Kemin Kemin Kemin pretende proporcionar pretende proporcionar unauna proporcionar nueva nuevay para ello una tenemos nueva visión de visión de lapretende nutrición, y la paranutrición, ello tenemos visión visión de visión de la la nutrición, nutrición, de ser ylapara y nutrición, para ello ello tenemos tenemos y para ello tenemos como principal objetivo ser sus colaboradores. como principal objetivo sus colaboradores. como como principal como principal principal objetivo seruna ser sussus colaboradores. objetivo colaboradores. colaboradores. Buscamos producción sostenible a la vez Buscamos una objetivo producción sostenible a la vezser sus Revise sus die Revise sus dietas, Kemin puede ayudarle. Buscamos Buscamos Buscamos unauna producción producción sostenible sostenible producción a laauna vez la vez sostenible a la vez que competitiva, que tenga como resultado una que competitiva, que tengauna como resultado Revise Revise sus sus dietas, dietas, Kemin Kemin puede puede Revise ayudarle. ayudarle.sus dieta Ibérica Kemin Ibérica Tel 977 25 41 88 Kemin queque competitiva, que competitiva, competitiva, que que tenga tenga como resultado que resultado tenga unauna como resultado una alimentación más eficiente y rentable. alimentación más eficiente ycomo rentable. Kemin Ibérica Ibérica TelTel 977977 25 25 41 41 88 88 Kemin Ibérica T alimentación alimentación alimentación másmás eficiente eficiente y rentable. más y rentable. eficiente yKemin rentable.
© Kemin Industries, © Kemin Inc. and its Industries, group of companies Inc. 2016. and All rights its group reserved. ® of™companies Trademarks of Kemin 2016. Industries, AllInc., rights U.S.A. reserved. MetaSmart® is a ® Trademark ™ Trademarks of Adisseo France S.A.S. of Kemin Industries, Inc., U.S.A.
® ® © Kemin © Kemin Industries, ©Industries, Kemin Inc. and Inc. Industries, itsand group its group of companies ofInc. companies 2016. and2016. Allits rights All group rights reserved. reserved. of ®companies ™ Trademarks ® ™ Trademarks of 2016. Kemin of Kemin Industries, All Industries, rights Inc., U.S.A. Inc., reserved. U.S.A. MetaSmart MetaSmart ® is a Trademark ™ is aTrademarks Trademark of Adisseo of Adisseo France of France Kemin S.A.S.S.A.S. Industries, Inc., U.S.A. Met
2016_ruminants_spain.indd 2016_ruminants_spain.indd 1
1
vacapinta001_publicidade_kemin.indd 115 2016_ruminants_spain.indd 2016_ruminants_spain.indd 2016_ruminants_spain.indd 1 1 1
08/02/16 17:23
19/02/2019 23:01 08/02/16 08/02/16 17:2317:23
ALIMENTACIÓN
b) Influencia de determinados AA no estado sanitario do animal • Subministración de NEFA ao fígado • Biosíntese de colina (Met) • Síntese de VLDL (Met): expulsión de graxa do fígado (Luchini, 2014) • A metionina é un substrato para a síntese de glutatión, que é un dos antioxidantes máis potentes • A metionina é necesaria para a proliferación de linfocitos (WBC) (Solder & Holden, 1999); tamén aumenta a capacidade de matar dos neutrófilos (Osorio et al., 2013).
A METIONINA Ten UN PAPEL FUNDAMENTAL nAS ETAPAS DE DESENVOLVEMENTO DO FOLÍCULO E DO EMBRIÓN temperán
No seguinte cadro móstrase un estudo realizado con suplementación de metionina en periparto sobre os principais parámetros reprodutivos: Control
RPM
Días ata o 52,7 30,0 primeiro estro Días ata a primeira AI 78,0 50,5 Días ata a concepción 173,0 137,0 Servizos por 3,1 2,8 concepción Días abertos 142,7 106,2 Intervalo entre 421,3 386,8 partos (días) Visibilidade de 2,61 1,96 expresión de celo1 Nikkahah et al., 2013 1 Puntuación da visibilidade do celo: - evidencia de montaxe e recepción - baixa evidencia de montaxe e recepción - sen evidencia de montaxe e recepción
Valor P
<0,01 0,01 0,06 0,69 0,04 0,06 0,09
Estes aspectos que citamos sobre a influencia dos aminoácidos na reprodución circunscríbense ao periparto, pero existen diversos estudos que relacionan o aumento na suplementación de distintos aminoácidos co éxito reprodutivo. Nun estudo realizado na Universidade de Wisconsin, con máis de 300 animais, as perdas embrionarias entre os días 28 a 61 post IA do 19,6 % ao 6,1 % en animais suplementados con metionina. 20
CON
RPM
15 10 5 0
Primíparas
Multíparas
Toledo et al., 2015
No mesmo estudo tamén se observou unha diferenza significativa no tamaño do embrión e da vesícula amniótica no día 33 entre vacas suplementadas con metionina e o grupo control. Concretamente o tamaño do embrión tivo de media 209,3 mm³ en vacas suplementadas, mentres que o grupo control tivo 160,5 mm³. En canto ao tamaño da
vesícula amniótica, no grupo metionina foi de 592,1 mm³, mentres que no grupo control foi de 472,3 mm³. Esta diferenza de tamaño relaciónase directamente coa viabilidade do embrión. Estes datos están relacionados con estudos de Penagaricano en 2013, nos que concluían que nos animais suplementados cunha dose de metionina se expresaba con maior claridade un xene que inflúe no metabolismo de lípidos no embrión. Nos traballos de Gao et al. (2009) e de Groebner et al. (2011) estudáronse as concentracións dos distintos aminoácidos no oviduto, útero e plasma sanguíneo no momento de elongación do embrión (día 18 de ciclo) e concluíuse que as concentracións de certos AA era moito maior no oviduto e no útero que no plasma sanguíneo, o que demostra un “secuestro” destes para funcións reprodutivas. Outra conclusión significativa foi que as vacas que finalmente quedaron xestantes tiñan concentracións de lisina, metionina e histidina en útero máis de 10 veces superior ás que non quedaron xestantes. Isto é de vital importancia, xa que estes tres aminoácidos son limitantes para a produción de leite e xusto nese momento no que a vaca está a chegar ao pico de lactación é cando queremos deixar o animal xestante.
116 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_alimentacion_kemin_galego.indd 116
19/02/2019 20:23
ALIMENTACIÓN
Aminoácido
Ovidutal [μM]
Plasma [μM]
Uterino [μM]
Oviduto/ Plasma %
Utero/ Plasma %
Dobre aumento no útero preñado
Ala Arg Asn Asp Gln Glu Gly His Ile Leu Lys Met Phe Ser Tau Thr Trp Tyr Val
592,2 133,3 41,0 135,5 194,7 346,3 1.557,6 68,8 87,6 192,2 223,7 39,8 68,1 172,7 49,4 162,6 36,1 54,4 181,4
252,52 94,50 19,60 6,72 236,80 62,12 680,88 57,04 86,10 154,72 105,34 24,88 38,42 85,54 47,34 133,60 27,52 25,62 170,04
353,07 193,87 72,17 120,80 208,80 217,63 1.215,73 109,23 94,10 201,03 209,23 40,40 75,50 252,73 440,03 144,60 38,40 63,73 192,47
235 % 141 % 209 % 2.016 % 82 % 558 % 229 % 121 % 102 % 124 % 212 % 160 % 177 % 202 % 104 % 122 % 131 % 212 % 107 %
156 % 196 % 357 % 2.059 % 89 % 341 % 183 % 195 % 103 % 121 % 176 % 201 % 175 % 301 % 793 % 96 % 134 % 227 % 106 %
2,87X 7,58X 5,50X 4,93X 4,06X 3,45X 1,24X 11,48X 7,06X 4,41X 14,39X 12,39X 7,31X 2,52X 1,09X 3,29X 4,99X 5,30X 4,63X
ESTA INFLUENCIA DA NUTRICIÓN NA REPRODUCIÓN COMEZA ANTES DO PARTO, XA QUE O CRECEMENTO DO FOLÍCULO COMEZA NESTA ETAPA
Adaptado de Gao et al. (2009) e Hroebner et al. (2011)
RESUMO DE AMINOÁCIDOS FUNCIONAIS EN REPRODUCIÓN • A arxinina é fundamental para manter o fluxo sanguíneo uterino e manter a eficiencia reprodutiva (Kwon et al., 2004) • A metionina ten un papel fundamental no desenvolvemento do embrión bovino desde a mórula ata o blastocito (Ikeda et al., 2012) • A metionina ten un papel fundamental nas etapas de desenvolvemento do folículo e do embrión
temperán modificando o epixenoma do embrión. Os xenes modifícanse e non se expresan da mesma maneira debido á adición de grupos metilo ao ADN das células (Wiltbank, Toledo, Shaver, Lobos, Follerndorf, Luchini, Carballo Báez e Sousa, 2014) • O aumento dos niveis de metionina na dieta materna cambiou a expresión xenética (metilación de ADN), inhibe a expresión de determinados xenes ata a etapa de desenvolvemento apropiada. Moitos destes xenes desactivados na etapa de desenvolvemento embrionario están relacionados coa función inmune fundamentais para o progreso do embarazo e función inmune normal despois do nacemento (Penagaricano, 2013).
PARÁMETROS ANALIZADOS EN DIVERSOS TRABALLOS DE CAMPO • Mellor involución uterina aos 45 días posparto (Lys e Met) [Robert et al., 1996] • Niveis máis altos de Lys e Met en dietas resultaron en niveis máis altos de proxesterona antes e 5 días despois da ovulación fértil. Niveis altos de proxesterona favorecen a implantación do embrión (Robert et al., 1996) • Racións con niveis máis altos de Lys e Met reducen o intervalo P1.ª IA e P-P en 5 días (53 granxas, 2.000 vacas) [Thiacourt, 1996]. BIBLIOGRAFÍA
Os lectores poden contactar directamente co autor deste artigo a través do seu e-mail: javier.lopez@kemin.com
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 117
vp008_alimentacion_kemin_galego.indd 117
21/02/2019 14:20
ALIMENTACIÓN
Hixienización da mestura unifeed (TMR) Na actualidade este sistema de alimentación é un dos máis frecuentes nas granxas de leite. Neste artigo propoño algunhas accións para lograr a súa estabilidade aerobia co fin de inhibir o crecemento de fermentos e bacterias e garantir así unha calidade óptima na ración subministrada aos nosos animais.
Alexandre Udina Director técnico de Adial Nutrición SL alexudina@adial.es
A
s racións totais mesturadas (do inglés TMR, total mixed ration) son a forma de subministrarlles ás vacas de leite unha ración completa, homoxénea e equilibrada. Hoxe en día é o sistema habitual nas explotacións de vacún de leite e introduciuse tamén no ovino, caprino e algo en ceba de xatos. Este sistema de alimentación, coñecido como unifeed, mellorou a precisión na formulación e distribución dos alimentos, pero do carro mesturador obtense unha mestura nutritiva
e húmida con pouca estabilidade aerobia e cuns niveis de fermentos e bacterias moi elevados. A estabilidade aerobia da mestura unifeed dependerá da súa humidade (a maior MS máis estabilidade aerobia), da súa composición (aerobia), así como dos niveis microbiolóxicos iniciais. Unha mestura con aproximadamente un 50 % de MS terá unha estabilidade aerobia por baixo das 48 horas (Hao, W. et al., 2015). Segundo o nivel inicial de fermentos (ufc/g), a deterioración será máis ou menos rápida, sendo o nivel de 106 ufc/g de fermentos indicativo de deterioración aerobia con perdas nutricionais e redución da dixestibi-
lidade da MS, así como quecemento da mestura coa produción de CO2 pola actividade dos fermentos, sobre todo do xénero Candida. O proceso de quecemento pode producirse poucas horas despois de facerse a mestura polo efecto multiplicador dos fermentos.
Figura 1. Nivel de fermentos (ufc/g) segundo o tempo de exposición ao aire (ás 0, 2, 4, 6 e 8 horas) 1.488.000
1.500.000 1.000.000
744.000
500.000
372.000 93.000
186.000
0 851
6.808 13.616
Borreani, 2010
118 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_alimentacion_unifeed_galego.indd 118
20/02/2019 10:46
ALIMENTACIÓN
Horas de estabilidade aerobia
Figura 2. Relación do nivel de fermentos coa estabilidade aerobia do unifeed (TMR) mostreada nos veráns de 2003 e 2004 en granxas de DE, MD e PA
A ESTABILIDADE AEROBIA DA MESTURA PODE AUMENTARSE INHIBINDO OS FERMENTOS CO USO DE BENZOATO SÓDICO OU ÁCIDO BENZOICO EQUIVALENTES
50 40 30
CONTROL DA ESTABILIDADE AEROBIA DA MESTURA
20 10 0 1
2
4
5
6
7
8
9
Fermentos, log/ufc/g
Kung, Mulrooney e Morges, Univ. de Delaware, EE. UU.
Pódense usar inhibidores do crecemento de fungos, como ácidos orgánicos que melloran a estabilidade aerobia da mestura, o que frea a proliferación de fermentos e mofos. Os ingredientes activos máis eficaces contra fermentos e mofos son o ácido sórbico, o ácido benzoico, o ácido propiónico e o ácido acético, ou ben os seus sales, que, unha vez disociados, actuarán contra os fungos. Adóitase usar a unidade de benzoato equivalente (BE) para a comparativa de efectos entre distintos ingredientes e as equivalencias son as seguintes: o sorbato ten 2 BE, o benzoato como unidade 1 BE, o propionato 0,5 BE e o acetato 0,25 BE ou menos.
Figura 3. Concentración mínima requirida (MIC) de ingrediente activo para inhibir a Penicillium roqueforti (%) 1,6 1,2 0,8 0,4 0,0 Sorbato
Benzoato Propionato
Acetato
Auerbach, 1996
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 119
vp008_alimentacion_unifeed_galego.indd 119
20/02/2019 11:10
ALIMENTACIÓN
A inhibición do crecemento de mofos na mestura (Penicillium, Fusarium, Aspergillus...) non só mellora a palatabilidade e reduce as perdas de dixestibilidade, senón que tamén é importante polo efecto das micotoxinas que producen estes fungos e que reducen a produción, a fertilidade e a inmunidade. Por tanto, a estabilidade aerobia da mestura pode aumentarse inhibindo os fermentos co uso de benzoato sódico ou ácido benzoico equivalentes.
Figura 4. Niveis de fermentos (log ufc/g) segundo o nivel de benzoato sódico equivalente (de 0 a 1.200) 5 5,0 4 4,0 3
3,0 2 Fermento=-0,0025x
+ 4,0664 y = -0.0025x + 4.0664 2,0 1 1,0 0 0,0
r2=0,727
r² = 0.727
0
200
400
600
800 1.000 1.200
0
200
400
600
800
1.000 1.200
Figura 5. Niveis de benzoato equivalentes-BE (de 0 a 1.200) e estabilidade aerobia en días (de 0 a 15) 15 Fermentos=1,7735e0,0018x
10
r2=0,848
15
5
0.0018x
y = 1,7735e r² = 0.848
10
0
5
0
200
400
600
800 1.000 1.200
0
HIxIENIZACIÓN DAS BACTERIAS
Na hixienización da mestura unifeed é tamén importante o uso de ingredientes con acción bactericida ou bacteriostática, para inhibir ou reducir bacterias patóxenas como clostridios, bacilos, listerias, enterobacterias (colis, salmonelas...) etc. Listeria monocytogenes pódelles afectar gravemente aos animais (son especialmente sensibles as ovellas e as cabras), pero tamén ás persoas, causando problemas dixestivos, abortos e mortes (Wiedman et al., 1994). As enterobacterias presentes nas mesturas poden ser patóxenas (colis, salmonelas...), causando problemas dixestivos e produtivos nos animais, ou ben ter unha acción de deterioración da mestura pola súa acción sobre os azucres e a proteína, producindo aminas bioxénicas que reducen a palatabilidade da comida (McDonald et al., 1991). Os bacilos adoitan deteriorar a calidade nutritiva e concretamente Bacillus Cereus é considerado o principal microorganismo de deterioración do leite pasteurizado (Giffel, 1997); por tanto, eliminar ou reducir os bacilos da mestura é tamén positivo. Finalmente, hai que considerar os clostridios coma outro factor de deterioración da calidade nutricional e cuxa presenza nas mesturas indica que os ensilados poidan ter problemas de malas fermentacións, de niveis de ácido butírico, de toxinas e de aminas. Nun estudo en unifeed (Cristina Arias, 2013) fíxose un reconto e unha caracterización de Clostridium spp. na ración unifeed e no leite e atopáronse niveis altos de clostridios nas mesturas, con máis de 56 xenotipos de Clostridium presentes (Sporogenes, Beijerinskii, Butyricum, Tyrobutyricum, Sphenoides, Bifermentans etc.).
BACILLUS CEREUS É CONSIDERADO O PRINCIPAL MICROORGANISMO DE DETERIORACIÓN DO LEITE PASTEURIZADO
ESTUDO MICROBIOLÓXICO DAS RACIÓNS UNIFEED Unha analítica microbiolóxica da mestura debería considerar os niveis de fermentos, de mofos, de Clostridium perfringens e de Escherichia coli. Tamén adoitan facerse recontos de aerobios mesófilos e en casos concretos de listerias totais. As recomendacións de niveis que consideran aceptable para o seu consumo a mestura unifeed poderían ser para fermentos menos de 105 ufc/g, para mofos menos de 104 ufc/g, para coliformes menos de 10³ ufc/g e para clostridios menos de 10² ufc/g. Non hai unha lexislación de niveis máximos; por tanto, trátase de reducir os niveis para evitar problemas. O laboratorio LKS de Alemaña (LKS, 2016) ten un sistema de clasificar a calidade hixiénica dunha mostra unifeed segundo os seus niveis microbiolóxicos (ver figura 6, táboa de microbioloxía unifeed, LKS, 2016). Fan unha valoración do 1 ao 4 segundo os recontos de microorganismos de degradación en grupos (de KG1 a KG7), dando valoracións de boa hixiene (1), regular (2), mala (3) e moi mala (4), segundo os recontos dos grupos de microorganismos.
120 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_alimentacion_unifeed_galego.indd 120
19/02/2019 01:58
SILOKING SelfLine 4.0 System 500+: doble dirección para carretera y finca El mezclador unifeed autopropulsado SelfLine 4.0 System 500+ de SILOKING se ha desarrollado especialmente para uso profesional en granjas lecheras con múltiples ubicaciones, comunidades de alimentación y contratistas. Esta máquina es apta para la conducción rápida en carretera y para granjas estrechas. Motores duraderos y de bajo mantenimiento Los modelos 500+ están equipados con un motor Volvo de 218 hp de par alto y bajo consumo de combustible y la baja vibración de los 6 cilindros de gran capacidad de 7,7 litros garantiza un bajo desgaste. Además, el aceite de motor estándar solo debe cambiarse cada 1.000 horas de funcionamiento y permite intervalos de mantenimiento dos veces más largos. Otra novedad es el sofisticado sistema de filtro de flujo de retorno para la hidráulica Bosch Rexroth. Todos los componentes desde la fresa hasta la unidad mezcladora se operan hidráulicamente. Como novedad, el intervalo de mantenimiento es de 1.000 horas de funcionamiento, lo que favorece una mayor reducción de gastos. La máquina está completamente equipada con motores y aceites estándar. El sistema SelfLine 4.0 System 500+ 2519 exprime sus puntos de fuerza en todos los lugares donde se requiere fiabilidad y rendimiento, incluso en condiciones difíciles como terrenos accidentados, áreas de patio desigual, así como caminos de campo o tablero. La máquina tiene una dirección en las cuatro ruedas, neumáticos anchos y es muy ágil gracias a los dos ejes direccionales. Garantiza también una gran tracción, asegurada por el eje de transmisión delantero con motor y unidades hidráulicas agrupadas en fuente también cuando el cajón está vacío. Mezcla homogénea de la alimentación El objetivo de la alimentación es siempre el bienestar de las vacas y, en consecuencia, la estructura de la alimentación y una mezcla precisa tienen prioridad absoluta. Para una mezcla homogénea, el tamaño del recipiente de mezcla y el tornillo de mezcla son cruciales para el éxito. Con una capacidad de 27 m³, 25 m³, 22 m³ y 19 m³ y el sinfín turbo adecuado para cada tamaño, el SelfLine 4.0 System 500+ 2519 está diseñado para una alta precisión de mezcla. Los contenedores están revestidos de serie en las áreas donde se presenta mayor desgaste con la aleación de acero SILONOX, resistente a los ácidos y al deterioro. El imán integrado en el sinfín clasifica cuerpos extraños metálicos y protege a las vacas de lesiones. Los especialistas en alimentación de Tittmoning también confían en la combinación de un cabezal de fresado de 2 metros de ancho
Responsable de ventas en España: Andrea Mariani +49 175/2913949 pub_siloking.indd 121
Presentación del SelfLine 4.0 System 500+ en Figan 2019 (Zaragoza)
s Visítano en el 4, pabellón 38 4 3 / D stand
y 42 cuchillas para una extracción suave y rápida de los alimentos del silo y un canal de carga dispuesto con precisión. Se encuentra casi en el centro del vehículo y, con un ancho de 70 cm, tiene la dimensión probada para el transporte rápido de los componentes de alimentación. La fresa SILOKING es adecuada para todos los componentes de alimentación. Paquete global económicamente interesante La máquina está disponible en tres versiones de velocidad (20/25/40 km/h). Para todas ellas, la suspensión neumática delantera y trasera y el control de nivel automático garantizan el confort, la estabilidad y la seguridad en el viaje, incluso con diferentes cargas. Al mismo tiempo, la suspensión neumática protege las unidades contra golpes. Todas las versiones de SILOKING SelfLine 4.0 System 500+ están equipadas con frenos de tambor de bajo desgaste. Debido a la baja resistencia de funcionamiento de los frenos, el consumo de combustible puede reducirse aún más. Todo esto, junto al concepto de derivación automotive del acelerador (la máquina viaja a 40 km/h con revoluciones de motor reducidas), resulta un paquete global económicamente muy interesante. Andrea Mariani, responsable comercial de SILOKING para los mercados del área del mar Mediterráneo, destaca que “el SILOKING System 500+ es la serie perfecta por las CUMAs de Galicia por diversos motivos: gastos reducidos, ejes reforzados y motores con intervalos de manutención cada 1.000 horas. En definitiva, un carro mezclador fiable, confortable e inteligente en todas sus partes. La colaboración con Volvo Penta y Bosch Rexroth garantiza una calidad extremadamente alta de las partes vitales del mezclador y esto permite tener un producto muy rentable y duradero. Este proyecto de SILOKING es la verdadera revolución en el sector de los carros unifeed”.
www.siloking.com 19/02/2019 21:37
ALIMENTACIÓN
Figura 6. Táboa do LKS sobre grupos de micoorganismos en unifeed
A RECOMENDACIÓN É USAR DE FORMA SISTEMÁTICA UN PRODUTO HIXIENIZANTE PARA AS MESTURAS UNIFEED CON ACCIÓN ANTIFÚNXICA
Caracterización de microorganismos de degradación en grupos (VDLUFA, 2011) Grupos de microorganismos
Nome do grupo
Especies
Bacterias
KG 1
Pseudomonas, Enterobacterias
Bacterias de degradación
KG 2
Bacilos, Estafilococos, Micrococos
Bacterias de degradación
KG 3
Estreptomicetos
Fungos escuros (mofos escuros)
KG 4
Fungos negros, Acremonium, Fusarium, Verticillium, Aureobasidum…
Mofos de degradación
KG 5
Aspergillus, Penicillium, Scopulariopsis, Wallemia sebi, Alternaria, Geothricum, Byssolchlamys, Sporotricum…
Mofos mucorais
KG 6
Mucor
KG 7
Todas os fermentos, excepto Saccharomyces cerevisiae: Candida, Mycoderma, Torulopsis, Rhodotorula…
Fermentos
Figura 8. Microorganismos na mestura unifeed para inhibir con ácidos orgánicos e os seus sales Listeria monocytogenes
Nun estudo do Laboratorio Mouriscade (María Hermida, 2010) sobre niveis microbiolóxicos nas racións unifeed chégase á conclusión de que hai altos niveis de contaminacións bacterianas por E. coli e por C. perfringens, o que aconsella levar a cabo de forma rutineira a aplicación de ácidos orgánicos con acción contra estas bacterias. En concreto, un 31 % das racións unifeed tiñan máis de 1.000 ufc/g de clostridios e máis do 40 % tiñan máis de 1.000 ufc/g de E. coli. Tamén aparecen neste estudo niveis altos de fermentos e mofos. Nun 48 % das mostras unifeed había máis de 106 ufc/g de fermentos e nun 49 % entre 104 e 106 ufc/g, é dicir, só un 3 % das racións unifeed tiñan niveis de fermentos por baixo de 10.000 ufc/g. Isto tamén indica a necesidade de aplicar de forma rutineira ácidos ou sales con acción funxicida para evitar a deterioración aerobia das mesturas. Nun estudo de Alemaña (Universidade de Saxonia, 2005) os resultados microbiolóxicos das mesturas unifeed analizadas (24) deron tamén niveis moi altos de fermentos e bacterias, coa maior portentaxe de mostras con niveis altos.
Figura 7. Niveis de fungos e bacterias en mesturas unifeed
Clostridium tyrobutyricum/ Clostridium butyricum
Fermentos: ≈ 45 % > 1 millón ufc/g ≈ 85 % > 100.000 ufc/g 43
30
13 < 100.000
13 10.000 1 millón
1millón - 10 millóns > 10 millóns
Bacterias: ≈ 80 % > 1 millón ufc/g 70 22
0 < 100.000
10.000 1.millón
9 1 millón - >10 millóns 10 millóns
Fungos: ≈ 55 % > 5.000 ufc/g 43 22
26
< 1.000
1.000 5.000
9 5.000 10.000
10.000 >
Estudo da Universidade de Saxonia, Alemaña
Penicillium roqueforti Monascus ruber Fermentos Pichia Candida Hansenula Rhototorula
A recomendación é usar de forma sistemática un produto hixienizante para as mesturas unifeed con acción antifúnxica (inhibición de fermentos para evitar quecemento), pero tamén con acción contra bacterias, é dicir, un hixienizante completo. En canto a ingredientes activos para inhibir fungos (mofos e fermentos) existen as seguintes opcións autorizadas: ácido sórbico, sorbato potásico, benzoato sódico, ácido benzoico, ácido propiónico, propionato amónico, propionato cálcico, propionato sódico, ácido acético e acetatos etc. Como ingredientes activos para inhibir bacterias existen as opcións de ácido benzoico, ácido fórmico, formiato cálcico ou sódico, formiato amónico, nitrito sódico (este só pode aplicarse como aditivo de ensilado no momento de ensilar, pero non se pode nin se debe aplicar directamente na mestura), hexamina, AGCM ácidos graxos de cadea media), láctico etc.
122 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_alimentacion_unifeed_galego.indd 122
19/02/2019 01:58
VP008_publicidade_nutriblock.indd 123
15/02/2019 23:11
TUS DUDAS, ¡RESUELTAS!
Recría con En este tercer capítulo de nuestro consultorio Recría Con Prima exponemos los datos relativos a la importancia que dan los ganaderos a suministrarle agua a libre disposición a su recría y profundizamos en la transcendencia que esta práctica tiene para el correcto desarrollo de la ternera.
¿Por qué se aconseja que las terneras tengan acceso al agua de bebida limpia y fresca desde los primeros días de vida? Tras una encuesta realizada por Nanta a 206 ganaderos con todo tipo de sistemas de alimentación, se descubrió que el 36 % no le dan la suficiente importancia al suministro de agua a las terneras, no les dan acceso al agua o solo lo hacen a veces, puesto que creen que el contenido en agua de la leche o lactorreemplazante es suficiente para saciar su sed. Además, sabemos que la mayor parte del agua que ingieren las terneras durante la lactancia procede de la ingesta de leche o lactorreemplazante, mientras que menos del 20 % procede de la ingesta voluntaria de agua de bebida (Thomas et al, 2007). Sin embargo, lo cierto es que es fundamental para garantizar su bienestar y saciar su sed. La libertad de sed es una de las 5 libertades fundamentales que hay que cumplir con la recría. El agua es un nutriente básico al que las terneras necesitan tener acceso desde el nacimiento o durante los primeros días de vida. No obstante, muchos ganaderos esperan una media de 15 días antes de ofrecérsela y voluntariamente, durante este periodo, podrían ingerir diariamente una media de 0,75 kg. Los animales recién nacidos tienen un requerimiento de agua inherentemente superior a los más mayores, ya que su contenido en agua corporal al nacimiento es del 80 % del peso vivo frente al 70 % a los 40 días de vida (Sekine y Hirose).
VP008_publirreportaxe_Nanta.indd 124
MAnUEL RonDón
Jefe de Producto de Vacuno Lechero de nanta
Además, el suministro de agua ad libitum también es necesario porque: • Aumenta la ingesta de pienso starter. Los ensayos llevados a cabo por Nanta demuestran que, independientemente de la cantidad de leche suministrada, la recría a la que se le administra agua hasta el destete consume un 31 % menos de pienso starter y tiene una ganancia media diaria un 38 % menor que la que tiene ad libitum.
15/02/2019 23:10
“El 36 % de los ganaderos no le dan la suficiente importancia al suministro de agua a las terneras” • Estimula el desarrollo del rumen. La leche o lactorreemplazantes son alimentos que evitan el rumen y se digieren en el abomaso por activación de la gotera esofágica, mientras que el agua de bebida va al rumen creando un ambiente húmedo que favorece la fermentación del pienso y la colonización bacteriana. En ausencia de agua, el desarrollo del rumen se ralentiza. • Reduce la severidad de las diarreas. Las terneras con diarrea beben más agua para compensar las pérdidas de agua por las heces y para evitar la deshidratación.
Síguenos en Facebook
TEn En CUEnTA QUE... Colocando los cubos de agua y pienso starter lo más separados posible se conseguirá tener menos agua en los de pienso y menos pienso en los de agua. Es recomendable hacer limpieza diariamente a fin de mantener los cubos de agua libres de heces y restos de pienso. Desde el nacimiento hasta destete las terneras beben entre un 7 % y un 8 % más de agua si está templada (16-18 ºC) en lugar de fría (6-8 ºC).
¡Entra en facebook.com/RecrianantaPrima y envíanos tus preguntas!
nanta@nutreco.com
VP008_publirreportaxe_Nanta.indd 125
www.nanta.es
15/02/2019 23:10
M A N E XO
Tecnoloxía, mentiras e verdades A evolución das ganderías de vacún de leite en Galicia foi vertixinosa e na actualidade a súa dimensión, os seus rendementos e a súa profesionalización sitúanas nun alto nivel. Este avance, acompañado dunha tecnificación xa presente en moitas granxas, achéganos información valiosísima ou suple unha man de obra escasa ou ás veces inexistente.
Albino Iglesias Varela Veterinario do Servizo de Alimentación de Seragro SCG
INTRODUCIÓN
N
on hai tanto tempo tomar a decisión de saír a cortar a herba tratábase máis dun xogo de azar que dunha reflexión sustentada en datos. Poñer o ollo no que facía
o veciño, aquel que atinaba, era, en moitos casos, o máis acertado. Hoxe esvaramos o dedo sobre a pantalla do noso teléfono e temos ao noso alcance a información detallada das evidencias que mandan media ducia de satélites analizadas e transmitidas a modo de previsión meteorolóxica en tempo real e que con lixeiras limitacións acerta a curto e medio prazo. A información está aí dispoñible, na palma da man.
A EVOLUCIÓN DA INFORMACIÓN NAS GRANXAS Se almacenásemos en papel toda a información que se pode rexistrar nunha sala de muxido con identificación ou no robot de muxido de 100 vacas durante 100 anos, ocuparía unha habitación e, con todo, cabe nun chip do tamaño dunha lentella, e a súa análise pode facerse de forma instantánea. Durante anos, a valiosísima información que nos achegou o Control Leiteiro (producións, calidades) axudábanos a tomar decisións. Hoxe, en moitos casos, dispoñemos dela a diario na pantalla do noso teléfono. As salas rexistran as producións, ofrécennos información da desviación desta con respecto á habitual, ao rabaño, ás súas calidades, alteracións do leite que poidan servir como indicador de enfermidade… Algúns robots rexistran o peso dos animais que moxen e, por tanto, a súa evolución para evidenciar a severidade da perda de condición corporal nos pospartos ou a excesiva ganancia nas colas, e con iso tomar decisións de racionamento ou de
126 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 126
19/02/2019 22:09
M A N E XO
Gráfico 1. Curvas de lactación
®
A INFORMATIZACIÓN DOS SISTEMAS, O REXISTRO E A ANÁLISE DOS DATOS SON UNHA PARTE DA TECNIFICACIÓN QUE SE FOI COANDO NAS EXPLOTACIÓNS XUNTO COA ROBOTIZACIÓN descarte. Podemos visualizar de forma gráfica (gráfico 1) a produción acumulada dun animal concreto ou a súa curva de lactación e cotexalas co grupo, coas súas compañeiras e co seu rendemento na lactación anterior, por exemplo, e todo este caudal de información serviranos para xestionar cun criterio técnico, menos subxectivo, o rabaño. Cando valoramos, por exemplo, se unha ración está rendendo ou non, necesitamos tomar puntos de referencia. Habitualmente fixámonos na media de produción que, comparada cos días en leite, se os coñecemos, chéganos para sacar conclusións. Se dispoñemos de datos, podemos recorrer aos picos e, segundo estes sexan bos ou malos, valorar como está funcionando o noso presebe, por exemplo. Todo iso podemos observalo cun clic, é máis, os datos poden indicarnos como son os picos para, facilmente, distinguir os das primíparas do resto e, se o peso destas no rabaño é importante, indicarnos se estamos tendo un problema coa nosa recría ou cos pospartos. Tamén podemos saber con facilidade como e cando pican os animais e comprobar como a media pode amosar uns días que marcan a máxima produción individual por animal, pero como os hai que o fan de forma rapidísima e outros non, e axudarnos isto a saber se o noso preparto está funcionando ou non. Se temos dúas vacas, unha en 60 litros e outra en 10, a nosa media é de 35… As medias, en xeral, son enganosas e analizar multitude de datos disgregándoos permite observar as desviacións, que son as que mellor definen as situacións problemáticas.
Metionina bypass C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S · C5 H11 N O2 S
Metionina protegida para una mejor biodisponibilidad
T. +34 91 501 40 41| info@norel.net www.norel.net
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 127
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 127
21/02/2019 14:22
M A N E XO
UN ARGUMENTO EN CONTRA […] É QUE O “OLLO CLÍNICO” DE ALGUÉN ACOSTUMADO A TRABALLAR COS ANIMAIS PODE REVELAR COUSAS QUE A MÁQUINA NON VE
Unha das decisións máis difíciles de tomar nunha explotación é a de que animais descartar, cando e como. É tan complicado e inflúen tantos factores que non existe una regra aplicable a todas as granxas e a todos os animais, pero si é certo que dispor de toda a información posible de cada animal axudaranos a tomar decisións acertadas. Ver non só o momento de lactación presente dun animal senón poder contemplar a súa lactación dende o principio, cos seus altibaixos, os seus problemas e, incluso, o que ocorreu nas súas lactacións anteriores, axudaranos a decidir. Do mesmo xeito, poder comparar as curvas de lactación das primíparas presentes pode suxerirnos que, quizais, o sacrificio dalgunha sexa necesario se non queremos empobrecer o noso rabaño, porque do total de substitucións que se moxen nunha explotación sempre hai individuos que son peores que o resto e descartalos para futuras lactacións será un acerto en moitos casos. Nunha visita que fixemos técnicos de Seragro SCG a explotacións mexicanas de tamaños considerables, puidemos comprobar como a xestión da información era un piar fundamental do traballo diario. Cando o rabaño medra, a información procesada convértese nunha necesidade para o seu control. Nesas
explotacións, a revisión posparto realizábase de forma rutineira, pero apoiada nos rexistros de produción. Revisábanse aqueles animais frescos cuxa produción non se incrementase nunha determinada porcentaxe respecto do día anterior. O reporte extráese a diario e permite focalizar o problema. Non é necesario muxir 5.000 vacas para xestionar así a información e vémolo xa a diario nas nosas explotacións, nas que as alarmas que lanzan as salas de muxido e os robots nos axudan na xestión diaria.
A ROBOTIZACIÓN NAS EXPLOTACIÓNS: OS PROS E OS CONTRAS A informatización dos sistemas, así como o rexistro e a análise dos datos son unha parte da tecnificación, que se foi coando nas explotacións xunto coa robotización. Robotizar é automatizar accións mediante o uso de robots e estes son sinxelamente máquinas capaces de realizar operacións antes reservadas ás persoas. Cando nos preguntamos por que se dispara a implantación de robots nas explotacións, sempre, entre outras, xorde esa resposta: suplir as persoas para minimizar o problema da man de obra. Gañar en calidade de vida é o outro grande argumento; para poder prescindir de man de obra contratada ou poder aumentar o rendemento da explotación sen necesidade de incrementala é sempre unha das respostas. Un argumento en contra de encomendarlles ás máquinas o desempeño de funcións sensibles nunha granxa é precisamente que o “ollo clínico” de alguén acostumado a traballar cos animais pode revelar cousas que a máquina non ve. Así sucede, por exemplo, durante o muxido, momento no que nas instalacións clásicas o gandeiro entra en contacto máis íntimo e frecuente coa vaca; sucede o mesmo noutras tarefas, como a alimentación das xatas, que, realizada de maneira rutineira, dúas ou tres veces ao día, lle permite ao gandeiro observar o comportamento individual de cada animal, o seu estado de ánimo, a súa vivacidade, a súa forma de consumir…
As amamantadoras A priori, as amamantadoras poden parecer un sistema arriscado ao que confiarlle o futuro da explotación porque se lle supón un maior risco de transmisión de enfermidades, se se presentan, e unha resposta máis tardía antes estas. De novo, adaptarse á máquina e aprender unha nova forma de manexar é necesario para evitar a catástrofe. Superpoboación, falta de hixiene, falta de mantemento e limpeza nas gomas, mala programación do dispositivo e un longo etcétera poden facer fracasar un dispositivo que pode achegar grandes vantaxes se se manexa ben e que pode optimizar de maneira importante a man de obra. Regular con exactitude os progresivos incrementos de leite, aumentar o número de tomas, aproveitar a información que hoxe ofrecen os equipos para anticiparse á enfermidade antes que un ollo experto son algúns dos logros que poden acompañar o robot. O diagnóstico precoz da enfermidade é crucial e a observación visual non é suficiente. Hai evidencias de que o descenso do número de rexeitamentos por parte da amamantadora, é dicir, de ocasións en que o animal entra a comer e a máquina non lle dispensa alimento, é un dos mellores índices de predición de enfermidade nas xatas pequenas… De novo, a máquina supera o ollo humano. Do mesmo modo, parece que a velocidade de amamantamento tamén pode usarse como indicador de saúde.
128 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 128
19/02/2019 02:11
VP008_publicidade_ovejero.indd 129
16/02/2019 01:34
M A N E XO
A vaca vai ao robot a comer, non a ser muxida
SE HAI UN ROBOT QUE DEU UN PUÑAZO SOBRE A MESA DA GANDERÍA ESTES ÚLTIMOS ANOS FOI O ROBOT DE MUXIDO
O robot de muxido, o antes e o despois das granxas Se hai un robot que deu un puñazo sobre a mesa da gandería estes últimos anos foi o robot de muxido e, con el, o cambio na forma de alimentar. Polo momento, creo sinceramente que aínda estamos descubrindo o camiño e, aínda que as grandes verdades en canto á alimentación das vacas seguen en pé, o certo é que debemos ver cunha nova perspectiva algunhas consideracións do manexo dos animais e deixar de lado algún dos principios que eran válidos para a ración total mesturada no presebe. Deféndense basicamente dous modelos no manexo dos animais arredor do robot. Nun modelo fórzaselle á vaca a circular necesariamente nunha dirección se quere acceder ao presebe dende a zona de descanso, con ou sen o paso polo robot, mediante o uso de portas sen retorno (circulación forzada), e noutro non, deixándolle que circule libremente cara ao presebe ou a zona de descanso (circulación libre).
Do mesmo modo, cada día descubrimos que cousas que tiñamos por non certas ou, polo menos, non tan certas como pensabamos, as verdades absolutas arredor dos robots non existen; teño oído dicir con absoluta seguridade que o futuro do robot de muxido pasa polos tráficos forzados que eliminen a alimentación na moega e escoitei dicir todo o contrario. Teño visto funcionar o robot subministrando fariña en vez de penso pelletizado e teño visto gandeiros felices con 28 litros de media no seu robot. En maio do pasado ano, fomos a Palencia xunto cun gandeiro comprar vacas, moi boas, dunha excelente explotación, con catro robots de muxido en funcionamento, unha media de produción excepcional e, para a miña sorpresa, sen penso no robot. Isto quere dicir que non todo é como parece; coma sempre foi, a alimentación non é só un penso ben deseñado e unha boa alimentación non só radica nunha ración ben axustada, aínda que un e mais a outra sexan importantes.
A importancia dun manexo adecuado: eficacia alimentaria Un dos obxectivos asociados á implantación do robot é aumentar a frecuencia do muxido. Alcanzar medias de tres ou máis sen incrementar a man de obra, como xa dixemos, é un dos argumentos mais esgrimidos para xustificar a súa instalación, e, para iso, temos que conseguir que a vaca asista ao robot. Naqueles casos nos que o animal o ten que facer de forma voluntaria, erros na alimentación poden desincentivar a asistencia, pero outros moitos factores inflúen. A densidade de animais parece determinante por razóns obvias e a súa velocidade do muxido condicionará, ou non, a taxa de ocupación do robot. O momento de lactación parece ter influencia tamén. A explicación parece estar, entre outras cousas, en que as necesidades de animais coa lactación avanzada e a súa produción en declive son menores e quedan en maior medida satisfeitas coa ración mesturada do presebe. A saúde é determinante, vacas enfermas non acudirán a muxirse, do mesmo modo que non o farán a comer, e a saúde podal é, se cabe, máis importante que no método clásico, xa que os movementos son, na maioría dos casos, máis numerosos. A vaca vai ao robot a comer, non a ser muxida. Ao aumentar a frecuencia de muxido, en teoría, a presión do leite no ubre non actúa como incentivo para que a vaca vaia ao muxido; ten que querer ir porque desexe o concentrado. É por iso que a formulación do que se lle subministre na máquina debe facerse pensando na súa palatabilidade, de aí o uso de aromas de eficacia máis ou menos discutida e, ademais, debemos escapar daqueles ingredientes que a diminúan ou lle afecten á durabilidade dun gran que ten que comportarse en moega con exquisitez, cun tamaño agradable para a vaca, con poucos finos que a incomoden. A boa noticia é que ás vacas lles gusta o penso e, salvo erros de fabricación, que ás veces ocorren, ou algunha materia que entrase cunha calidade non desexada ou algún erro na granulación, os granulados que se dispensan funcionan.
130 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 130
19/02/2019 20:24
M A N E XO
ADAPTARSE Á MÁQUINA E APRENDER UNHA NOVA FORMA DE MANEXAR É NECESARIO PARA EVITAR A CATÁSTROFE
A ración mesturada no presebe segue a ser a base do que come a vaca. Temos que ter en conta que, aínda dispensando moitos quilos de penso no robot, animais con alta produción alcanzarán consumos elevados de materia seca, dos que o que tome do presebe suporá o 70 % ou máis do total do que inxira. En cambio, naqueles casos nos que o consumo sexa escaso, ten que ser suficiente para equilibrar co dispensado polo robot para que a nivel dixestivo funcione, por exemplo, ao principio da lactación, onde pode fixarse incremento de subministración diaria con independencia da produción e sen saber, obviamente, cal é o seu consumo en presebe. Algunhas recomendacións As recomendacións xenéricas asumidas pola maioría son non esaxerar a concentración nin a densidade enerxética da ración mesturada para que as necesidades non queden plenamente satisfeitas na maioría de animais e así acudan con ganas ao robot, pero a realidade é que encontramos racións con perfís diferentes, con maior e menor concentración, funcionando por igual, o que suxire que non sempre a tan necesaria asistencia ao robot se potenciará ou fracasará exclusivamente concentrando ou desconcentrando o carro ou modificando o gran subministrado no robot.
Gráfico 2. Diferentes racións en robot 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
enl % concentrado penso cms 1
2
3
4
5
6
7 8 Granxas
9
Un caso real e presente: nunha explotación X, na que a asistencia ao robot fracasa, expresándose nunha frecuencia de muxido baixa e un número de atrasos desmedido, chegaron a usarse nas tres unidades de muxido das que dispón dous pensos distintos (formulacións dispares, fabricantes diferentes) simultaneamente con resultado similar, e ata tres racións con concentracións e perfiles enerxéticos moi dispares, dúas solapándose no tempo, cando unha das racións parecía funcionar fixo unha soa das unidades. Isto pode suxerir que a mellora nos parámetros se poida ter grazas a outras modificacións realizadas na unidade en canto a parámetros de muxido, permisos de asistencia etc. A estas alturas, creo que todos temos claro, ou deberiamos telo, o importante que resulta para a vaca, e máis aínda para unha primípara, a súa “primeira vez”. A primeira vez que entran á sala, os animais poden provocar un rexeitamento que os deixe marcados incluso
10
11
12
13
14
15
de por vida. Imaxinemos arrincar unha explotación con gran número de animais en moitas unidades simultaneamente; temos 24 horas para pasar, polo menos, dúas veces a todos os animais pola máquina. Para elas, se perciben un caixón estraño, ruidoso, cheo de reflexos, olores, contrastes incertos…, o penso será o de menos. Para nós, será un traballo desesperante que, aínda con man de obra suficiente, cando levemos 20 horas ininterrompidas metendo vacas e non albisquemos o final, farémolo de mala gana e sendo, como mínimo, pouco pacientes con elas, convertendo o seu primeiro contacto co robot en algo traumático que non as animará a volver voluntariamente. A planificación da posta en marcha do robot é importantísima. Permitirlles durante un tempo ás vacas o acceso ao robot para comer, coa sala de muxido aínda en funcionamento é, se é posible, unha práctica moi recomendable, pero chegado o momento a paciencia será necesaria.
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 131
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 131
20/02/2019 20:16
M A N E XO
IMPLEMENTAR UNHA RUTINA DE ARRIMADO FRECUENTE AUMENTA O CONSUMO E, POLO TANTO, A PRODUCIÓN
O robot non entende de horarios
A miúdo por intereses comerciais, outras veces pola incapacidade de pararse a mirar, saber que mirar ou querer ver, o fracaso na asistencia ao robot achácaselle á alimentación e haberá ocasións en que si e outras en que non. Algunhas situacións, como as descritas, soluciónaas o tempo: a habituación, o seu paso polo robot nunha lactación anterior etc., de modo que todos os animais, salvo as primíparas, xa teñan pasado por un secado tras o seu muxido en robot, a variación dos días nun lote ou a súa densidade. A xerarquización nos rabaños é determinante neste tipo de instalacións e maniféstase dunha forma diferente a como o fai nas salas clásicas. Os conflitos entre eles ao redor das unidades poden agravarse se non existe unha boa planificación destas zonas no referente aos espazos ou á colocación doutras estruturas, como bebedeiros ou cepillos, e pode significar o rexeitamento por parte dalgúns animais a aproximarse á máquina.
O tamaño dos lotes modifica as interaccións entre animais, que serán determinantes á hora de estimular o acceso ao alimento das dominadas. Un número insuficiente de camas, condición indesexable en calquera explotación, quizais teña maior repercusión nun sistema baseado no movemento dos animais de forma voluntaria cara ao seu alimento, e un longo etcétera de condicionantes, algún aínda por descubrir. Non debemos esquecer que a eficiencia alimentaria non pode vir dada exclusivamente por subir ou baixar a cantidade de concentrado administrado a un animal segundo o seu nivel produtivo, e non podemos caer no erro de considerar un sistema baseado en soster ou aumentar a cantidade de penso para manter as producións como o sistema de alimentación máis eficiente. Isto non pode facernos esquecer que a eficiencia tamén radica na vaca. Queremos vacas eficientes, é máis, se cabe, nun sistema no que o número de animais cos que traballar está limitado e no que o tempo de ocupación do mesmo vale o seu peso en ouro. Unha mala produtora éo con robot ou sen el, por moito que o seu consumo de concentrado sexa menor que o dunha produtora maior. Por último, temos que ter en conta que, en xeral, o custo de alimentación aumenta por varios motivos: quizais a maior consumo de concentrado, aínda se se incrementa a produción, os quilos por litro de leite non o fagan; unha parte importante do concentrado aumenta o seu prezo ao tratarse dun produto granulado e, por último, a posibilidade de traballar con materias primas acúrtase.
O ROBOT DE ARRIMADO Se falamos de estandarizar procedementos operacionais, hai un robot presente xa en moitas explotacións que reflicte nitidamente o significado da expresión “o robot de arrimado”. De todos é coñecida a necesidade de implementar unha rutina de arrimado frecuente de comida: aumenta o consumo e, por tanto, a produción; pode solucionar problemas de posparto en situacións de cornadiza insuficiente; favorece o acceso á comida de animais dominados; minimiza o estrés; mellora a saúde podal ao diminuír os “paseos” de cornadiza en cornadiza na busca de comida… e un longo etcétera. Quizais sexa na ración de secas onde os efectos sexan máis notables, aínda que menos evidentes, sendo ademais a ración que, polas súas propias características, máis necesite ser arrimada.
132 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 132
19/02/2019 02:12
pub_deLagro_yara.indd 133
19/02/2019 23:03
M A N E XO
AS RECOMENDACIÓNS XENÉRICAS [...] SON NON ESAXERAR A CONCENTRACIÓN NIN A DENSIDADE ENERXÉTICA DA RACIÓN MESTURADA
Debemos ser conscientes da importancia do arrimado coa máxima de que a vaca coma cando, como e o que queira
Aínda con apeiros deseñados para esa función, é necesario dedicarlle tempo e estar presente na explotación para facelo. Non obstante, coa frecuencia debida é, en ocasións, complicado ou sinxelamente imposible (racións húmidas moi pesadas, instalacións nas que o arrimado resulta difícil, explotacións nas que nos momentos de máis necesidade de arrimado non hai ninguén para facelo, á noite, por exemplo…). Neste sentido, o robot non entende de horarios, pode ser programado para aumentar a súa frecuencia de arrimado a medida que a cantidade de comida diminúe segundo sexa o tipo de ración. Debemos ser conscientes da importancia enorme que ten o arrimado frecuente de comida coa máxima de que “a vaca coma como queira, cando queira e onde queira”. O labor de arrimado é básico. Cada explotación ten as súas características e pode ocorrer que nalgunhas (por ter suficiente man de obra ou unha ferramenta non autónoma, pero cómoda, destinada ao arrimado, instalacións que o faciliten
polo seu deseño ou cunha superficie que favoreza o escorregamento no presebe, un carro propio que permita dispensar a comida de tarde, de modo que naquelas horas nas que non hai operarios na granxa o volume de comida dispoñible é alto, unha conciencia clara da importancia do arrimado no terceiro muxido que facilita un primeiro moi temperán e un último tarde…) a incorporación dun arrimador autónomo diminúa a carga de traballo, pero non reporte beneficio claro nos rendementos. Do mesmo modo, explotacións de dimensións con dificultades para contar con toda a man de obra que sería necesaria para estes labores comprometan os seus rendementos por non acometer o investimento que supón un robot de arrimado, parece inxustificable.
CONCLUSIÓN “Unha máquina pode facer o traballo de 50 homes, ningunha máquina pode facer o traballo dun home extraordinario”. O home extraordinario debe ser o que tome a decisión de incorporar a máquina á granxa e sacarlle partido.
134 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_albino_galego_03.indd 134
19/02/2019 20:30
vp007_publicidade_ratibron.indd 135
16/02/2019 02:54
M A N E XO
Gesgando, unha ferramenta máis de traballo para os servizos de podoloxía Presentamos Gesgando, un programa informático de Seragro que iniciamos hai xa oito anos e que foi incorporado ao noso Servizo de Podoloxía co fin de obter unha perspectiva diferente das patoloxías podais, o que nos permite non só curar senón previr as coxeiras mediante unha exhaustiva recollida de datos e o seu posterior tratamento.
Manuel J. Vidal Barrera Podólogo de Seragro S. Coop. Galega
CONSIDERACIÓNS PREVIAS
N
os últimos anos estáselles a conceder unha grande importancia á recollida e á análise dos datos que ofrecen as granxas de
vacún leiteiro. De feito, os últimos encontros gandeiros falan fundamentalmente da explotación e do aproveitamento desa mina de información que son os datos. Este traballo de recollida e de análise de información, sobre todo técnica, é algo polo que Seragro apostou dende que comezou a dar os seus
primeiros pasos no campo, sen ser unha excepción nesta aposta o servizo de podoloxía. Nun primeiro lugar, a recollida dos datos facíase de xeito manual nunhas follas de establo que, co paso do tempo e coa acumulación dun gran volume, facía imposible o seu estudo dunha maneira sinxela e eficiente, por non falar da elaboración de informes individuais ou das comparativas colectivas. Precisamente, ese afán por ser eficientes tanto na recollida coma no tratamento dos datos foi o que nos levou a incorporar o programa informático de Seragro (Gesgando) ao módulo de podoloxía, co cal comezamos a traballar no ano 2011. Neste apartado recollemos as accións e os tratamentos realizados a cada animal que pasa polo poldro, de xeito que esta información queda ligada ao número de crotal, o cal, xunto cos datos introducidos nos módulos de reprodución, de calidade do leite ou o seu cruzamento cos datos de Conafe e Control Leiteiro, consegue crear un mapa completo do animal na granxa, sabendo así a idade, o número de lactación, produción etc., ademais do histórico en canto á saúde podal do animal en cuestión. Non obstante, o máis relevante non é a información individual de cada animal no momento de facer un tratamento ou unha revisión, senón que, grazas ao estudo dos datos globais da granxa, xunto coa comparativa da totalidade, é posible obter unha perspectiva diferente das patoloxías podais, o que lle permite ao noso servizo non só facer unha acción curativa senón buscarlles solucións preventivas ás coxeiras mediante o estudo dos datos. Este avance foi posible porque, pouco a pouco, nos damos de conta de que mirar unicamente para as vacas coxas non é suficiente: debemos analizar que patoloxías son as máis frecuentes na explotación e previr os problemas con manexo.
136 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_gesgando_galego.indd 136
19/02/2019 02:12
M A N E XO
A ANÁLISE DUNHA GRANXA A continuación someteremos a estudo unha das granxas do Servizo de Podoloxía para poder visualizar todo o potencial que nos ofrecen os datos recollidos no noso traballo diario. Unha das primeiras preocupacións é saber cal é o alcance das incidencias, é dicir, que porcentaxe das patas revisadas ao longo do ano presentan unha patoloxía e tiveron que ser tratadas. Este dato é especialmente relevante, xa que unha vaca cunha patoloxía debe ser tratada, co seu conseguinte gasto, que, como sabemos, vai moito máis alá do custo do técnico, xa que unha vaca coxa é un animal que presenta dor ao camiñar, ao que lle será máis complicado desprazarse ata o comedeiro e que mostrará unha baixada de produción como consecuencia da súa condición. Na ilustración 1 vemos a evolución que amosaron as patoloxías na granxa exemplo durante os últimos cinco anos. Por unha banda, podemos ver a través das barras o número de vacas revisadas no programa periódico de recorte funcional (barras azuis) e as
Pendislide & Penditwist Basic
Ilustración 1. Evolución das incidencias na granxa exemplo 350
70 % 65,49 %
300
60 % 56,88 %
250 200
50 % 41,73 %
2014; 48,59 %
150
40 %
36,55 %
2013; 40,83 % 2015; 33,33 %
29,69 % 2016; 30,11 %
100
2017; 24,47 %
50
30 % 20 % 10 %
0
0 2013
2014
Núm. de vacas en revisión
2015
2016
Núm. de vacas urxencia
2017
Total de incidencias
Vacas coxas
!
DEBEMOS ANALIZAR QUE PATOLOXÍAS SON AS MÁIS FRECUENTES NA EXPLOTACIÓN E PREVIR OS PROBLEMAS CON MANEXO vacas que entraron no poldro fóra do programa nunha visita de urxencia con motivo dunha coxeira (barras grises); pola outra, a liña azul representa a porcentaxe de incidencias recollidas en cada ano; aquí é impor-
tante sinalar que cada animal pode recoller ata oito incidencias, unha por cada dedo de cada pata. Precisamente por este motivo inclúese a liña gris que representa a porcentaxe de vacas coxas tratadas en cada ano.
Distribuidor visibles aqui : www.joskin.com\dealers
NUEVO APLICADOR DE PURIN Sistema de rampas economico Disponible en 6 & 7,5 m de ancho Adaptación posible en otras máquinas
Más información : info@joskin.com joskin.com
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 137
vp008_manexo_gesgando_galego.indd 137
19/02/2019 02:12
M A N E XO
Como podemos observar, o ano 2015 marca un punto de inflexión na incidencia de patoloxías, coincidindo co cambio da revisión periódica anual a semestral, co cal se consegue unha clara redución na porcentaxe de incidencias e, por tanto, no número de vacas coxas. Non obstante, non só nos debemos quedar co dato individual, senón que hai que analizar os resultados do noso arredor, pois indicaranos se temos moito camiño que percorrer para mellorar a saúde podal das nosas vacas ou se os cambios que necesitamos facer son mínimos, posto que o noso resultado xa é bo ou está entre os mellores. Isto último está representado na ilustración 2, na cal podemos ver nun primeiro lugar a porcentaxe de vacas coxas do ano 2017 da granxa exemplo en comparativa coa media da súa zona, o 25 % dos mellores resultados e dos peores resultados do ano e a mesma comparativa para a porcentaxe de incidencias. Podemos extraer que tanto no dato de incidencias coma no de vacas coxas a granxa exemplo se atopa por debaixo da media, o que evidentemente é algo positivo, pero aínda así está ás portas do grupo dos 25 % mellores resultados, o que quere dicir que aínda hai cousas susceptibles de mellora. Con todo, para mellorar o primeiro que debemos saber é a que nos enfrontamos e cal é a fonte principal dos nosos problemas, e para iso debemos saber cales son as principais lesións na nosa explotación.
Ilustración 2. Comparación coas granxas do noso arredor, ano 2017 25 % dos peores
Media
Granxa exemplo
25 % dos mellores
Vacas coxas
Incidencias 0%
10 %
20 %
30 %
40 %
50 %
60 %
70 %
PARA MELLORAR O PRIMEIRO QUE DEBEMOS SABER É A QUE NOS ENFRONTAMOS E CAL É A FONTE PRINCIPAL DOS NOSOS PROBLEMAS
Tal e como podemos observar na ilustración 3, no caso da granxa exemplo e durante o ano 2017 a principal fonte de incidencias son as úlceras, as separacións e os hematomas, tres lesións que representan o 81,60 % das incidencias totais da granxa.Todas elas son lesións de casco provocadas polo efecto das instalacións e a falta dun manexo correcto dos espazos do establo. No caso da granxa exemplo, as instalacións non presentan o mellor tipo de cama que garanta un correcto
descanso dos animais, as camas son de colchón con algo de material para que se manteñan secas e limpas, pero este material non proporciona un recheo confortable. Ademais, a cama branda de colchón provoca un sobrecrecemento do pezuño, especialmente na zona 4, o que, como consecuencia do aumento de presión na zona, favorece a aparición do hematoma que, co tempo, se converterá nunha úlcera; este punto feble da instalación podería paliarse facendo o recorte funcional cada catro meses.
Ilustración 3. Lesións na granxa exemplo, ano 2017
Úlcera Separación Hematoma
Der. dixit. Der. inter. Panadizo
Cox. alta Deformación Abceso
138 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_gesgando_galego.indd 138
22/02/2019 09:42
VANTAXES Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas. Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.
PRODUTOS FERTILIZANTES
Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados. Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.
O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal. Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo. AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.
FERTILIZANTES AUTORIZADOS
Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.
CÓDIGO
TIPO
NOME COMERCIAL
F0001757/2022
Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal
AGROTHAME ORGANITE START
Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.
F0001894/2022
Emenda orgánica compost
AGROTHAME ORGANITE COMPOST
F0001895/2022
Emenda orgánica compost
AGROTHAME ORGANITE COMPOST START
Regulan o pH do solo, ao achegar cal.
F0001896/2022
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMICO START
F0001897/2022
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMICO
F0001919/2023
Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido
AGROTHAME ORGANITE N-LIQ
F0001925/2023
Fertilizante órgano-mineral NK líquido
AGROTHAME ORGANITE PURINE
F0001926/2023
Fertilizante órgano-mineral NP líquido
AGROTHAME ORGANITE LIQUID
F0001980/2023
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN
F0002420/2025
Fertilizante órgano-mineral NPK
AGROTHAME ORGANITE AGRO
F0002421/2025
Fertilizante órgano-mineral NPK
AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO
F0002422/2025
Emenda orgánica húmica
AGROTHAME ORGANITE HUMOST
AGROAMB Ponte de Outeiro, 10 | 27256 Castro de Rei (Lugo) Teléfono (+34) 982 231 365 | Fax (+34) 982 240 534 E-mail agroamb@agroamb.com | Web www.agroamb.com
pub_agroamb_galego.indd 139
19/02/2019 22:37
M A N E XO
Ilustración 4. Lesións infecto-contaxiosas Patoloxía
Granxa exemplo
25 % dos mellores
Media
25 % dos peores
Der. dixit. Der. inter. Panadizo
7,20 % 3,20 % 5,60 %
6,27 % 0,00 % 0,00 %
19,17 % 4,39 % 1,93 %
28,93 % 5,13 % 3,15 %
UNHA VACA COXA É UN ANIMAL QUE PRESENTA dor AO CAMIÑAR, AO QUE LLE SERÁ MÁIS COMPLICADO DESPRAZARSE ATA O COMEDEIRO E QUE MOSTRARÁ UNHA BAIXADA DE PRODUCIÓN COMO CONSECUENCIA DA SÚA CONDICIÓN
Así mesmo, trátase dunha explotación que traballa de xeito habitual con sobrepoboacións ao redor dun 130 % en cornadiza e dun 110 % en cubículos, o que prexudica o descanso dos animais e fai que a proliferación de lesións de casco, como as úlceras ou separacións, sexa maior que nunha explotación onde se respectan os espazos de maneira máis rigorosa. A través da análise dos datos tanto individuais coma do conxunto da zona, non só vemos os puntos negativos da granxa senón que tamén somos capaces de ver que estamos a facer ben na nosa explotación. Se nos fixamos agora nas lesións de tipo infecto-contaxioso (representadas na ilustración 4) podemos observar que a dermatite (tanto dixital coma interdixital) é unha patoloxía controlada pola granxa exemplo que conta cunha estrita rutina de baño de pezuños semanal. Non obstante, a incidencia de panadizos durante 2017 é superior á media, mesmo se sitúa no 25 % dos peores datos, debido en gran medida ao manexo das secas que durante todo o ano se atopan fóra das instalacións da granxa. Isto non representa un problema no tempo estival, pero si o é no inverno, cando, por motivo das chuvias, a zona queda completamente enlamada e se converte nun perfecto caldo de cultivo para o contaxio do panadizo.
CONCLUSIÓNS Este é un pequeno exemplo do que nos axudan a ver os datos sobre o manexo da saúde podal nunha explotación. No caso da granxa exemplo podemos observar como a rutina de baños funciona se comparamos os resultados obtidos cos datos do resto das granxas da zona (79). Tamén podemos detectar como a sobrepoboación e o tipo de camas provocan unha serie de lesións de casco pero que coa correcta identificación do problema podemos buscarlle a solución máis axeitada. É fundamental que procuremos as preguntas e as respostas nos datos, xa que desta maneira poderemos erradicar o problema que nos fai perder cartos tanto directa como indirectamente. Este tipo de análises vannos permitir tomar decisións de cambios de manexo ou de mellora das instalacións baseándonos en datos reais e comparándonos con explotacións do noso arredor e en moitos casos aprendendo dos acertos doutras granxas que conseguen bos resultados cun manexo determinado. Dende o Servizo de Podoloxía de Seragro somos conscientes da necesidade cada vez maior do gandeiro de coñecer a súa problemática individual e é por isto que levamos tantos anos traballando cun ordenador ao lado como unha ferramenta máis do noso día a día.
140 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_manexo_gesgando_galego.indd 140
22/02/2019 09:42
UTERTAB 2000 mg EN EL LUGAR ADECUADO Hidrocloruro de Tetraciclina comprimidos intrauterinos para bovino
TRATAMIENTO LOCALIZADO. BLÍSTER PERFORADO UTERTAB 2000 mg comprimidos intrauterinos para bovino. Cada comprimido intrauterino contiene: Hidrocloruro de tetraciclina 2.000 mg. Especie de destino: Bovino (vacas en lactación). Contraindicaciones: No usar en casos de infecciones causadas por patógenos resistentes a la tetraciclina. No usar en casos de hipersensibilidad a la sustancia activa o a algún excipiente. No usar en casos de enfermedades renales o hepáticas. Advertencias especiales para cada especie de destino: Ninguna. Precauciones especiales de uso: Precauciones especiales para su uso en animales: Siempre que sea posible, este medicamento veterinario solo debe ser usado después de realizar un test de sensibilidad. Cuando se use el medicamento veterinario se deben tener en cuenta las recomendaciones oficiales (nacionales y regionales) sobre el uso de antimicrobianos. No se debe alimentar a los terneros con la leche de las vacas tratadas hasta el final del tiempo de espera en leche, excepto durante la fase calostral, debido a una posible selección de resistencia en la flora intestinal de los terneros. Precauciones específicas que debe tomar la persona que administre el medicamento veterinario a los animales: Este medicamento veterinario puede causar sensibilización. Evitar el contacto directo con la piel y las mucosas. Usar guantes cuando se manipule este medicamento veterinario. Lavarse las manos después de su uso. Tiempo(s) de espera: Carne: 10 días. Leche: 96 horas. Precauciones especiales de conservación: Este medicamento veterinario no requiere condiciones especiales de conservación. Naturaleza y composición del envase primario: Cajas con 10 y 100 comprimidos intrauterinos. Titular de la autorización de comercialización: aniMedica GmbH. Im Südfeld 9, 48308, Senden-Bösensell, Alemania.
livisto.com
VP008_publicidade_invesa_livisto.indd 141
21/02/2019 14:15
REUNIÓN
MADRID
LANzAMIENTO DE CLARIFIDE® PLUS
LA HERRAMIENTA QUE IDENTIFICA A ANIMALES CON EL MAYOR POTENCIAL GENÉTICO EN SALUD, BIENESTAR Y RENTABILIDAD EL BIENESTAR ANIMAL ES UNA OPCIÓN POSIBLE Y RENTABLE: NACE LA “BIENTABILIDAD” Cerca de ochenta productores y veterinarios técnicos de vacuno de leche se reunieron el pasado 24 de enero en Madrid para conocer el último lanzamiento de Zoetis, CLARIFIDE® Plus, una poderosa herramienta que ayuda a los productores a identificar animales con el mayor potencial genético para alcanzar sus objetivos de salud, bienestar y rentabilidad.
GENÉTICA TRADICIONAL VS. GENÓMICA Bajo la premisa de que en 2026 el consumo de proteína cárnica se incrementará en un 12 %, llegando a superar los 37 millones de toneladas, Francisco José Fueyo, director de la Unidad de Rumiantes y Equino de Zoetis España, apuntó la necesidad de innovar en todo el proceso de la salud animal para lograr producciones eficaces y rentables. “Somos una empresa de salud animal y nuestro objetivo número 1 son los animales —expresó—, pero no olvidamos que tenemos que dar rentabilidad a nuestros clientes”. Es por ello por lo que la compañía presentó el concepto de “bientabilidad” de la mano de su nueva herramienta genómica, que permite apostar tanto por el bienestar como por la rentabilidad. “Tan importante es tener información como saber cómo utilizarla, y este es precisamente el valor añadido de Zoetis con CLARIFIDE® Plus”, concluyó.
VP008_publicidade_zoetis.indd 142
La jornada comenzó con un acercamiento a la genómica y su aplicación estratégica en la explotación. Así, Alfredo Suárez-Inclán, integrante del Equipo Técnico de Rumiantes de Zoetis, partiendo de la base de que la recría de novillas es un juego de números dirigido por datos, expuso que sin estos todos los animales son iguales y no es posible tomar buenas decisiones de selección. En este sentido, Alfredo manifestó que resulta fundamental clasificarlos en base a su potencial genético, existiendo en la actualidad cuatro fuentes de información para estimar el mérito genético: el rendimiento de los antepasados o pedigrí, el rendimiento propio, el rendimiento de la descendencia y, desde 2008, los datos genómicos. “La ventaja fundamental de estos últimos frente al resto —explicó— es su mayor fiabilidad, es decir, mayor seguridad de que los genes asociados a los rasgos de interés son transmitidos a su descendencia”.
15/02/2019 23:03
Eugenia Peralta, también miembro del Equipo Técnico, apuntó que “con la genómica la fiabilidad de los datos aumenta hasta un 70 %, frente a un 25 % que aportan los métodos tradicionales”. Peralta incidió nuevamente en el valor de la selección genómica, que puede resumirse en tres puntos fundamentalmente: aumentar la precisión de selección, hacerlo a una edad más temprana y la posibilidad de trabajar con caracteres difíciles de medir, como la longevidad o los rasgos de salud o bienestar, que presentan una heredabilidad baja y son de difícil registro.
UNA PODEROSA HERRAMIENTA PARA CLASIFICAR AL ANIMAL EN BASE A SU POTENCIAL GENÉTICO
CLARIFIDE® Plus se presenta como una innovadora prueba genómica que permite clasificar a los animales en función de su salud, rendimiento y beneficio. Una de las grandes novedades de esta herramienta es el Dairy Wellness Profit Index (DWP$), índice de selección generado por Zoetis que incluye predicciones de salud y bienestar en vacas (mamitis, laminitis, metritis, retención de placenta, desplazamiento de abomaso y cetosis) y en terneros (supervivencia, enfermedad respiratoria y diarreas), además de rasgos de producción, fertilidad, longevidad y tipo, para conseguir la máxima rentabilidad. Tal y como explicó Peralta, “el beneficio del empleo de índices de selección con múltiples rasgos recae en que aportan un valor que representa el conjunto de estos, ponderan cada uno de los rasgos en función de su valor económico y tienen en cuenta la relación entre ellos, dado que algunos rasgos pueden ser inversamente proporcionales”. A continuación, Fernando Di Croce, director de los Servicios Técnicos de Genética de Zoetis, mostró la eficacia de las predicciones genómicas para caracteres de salud de CLARIFIDE® Plus mediante la exposición de estudios llevados a cabo en granjas de vacuno de leche de Estados Unidos que comparan la predicción genómica con la incidencia real observada en la explotación. A nivel europeo, Di Croce aportó los resultados preliminares de un estudio multianual que engloba a seis países de Europa (entre ellos España e Italia), los cuales indican una asociación significativa entre las predicciones genómicas de salud de la vaca y la incidencia observada en granja. El experto recalcó que “mejorar la salud y el bienestar animal a través de la selección genómica directa presenta una oportunidad para ayudar a manejar las enfermedades y a mejorar la rentabilidad, siempre y cuando se combinen con buenas prácticas de manejo”. De esta manera, reflejó cómo con CLARIFIDE® Plus se pueden mejorar seis de los factores que más influyen en el éxito económico y financiero de la explotación, como son la reposición del rebaño, la tasa de preñez o la mortalidad de las vacas, entre otros. Como conclusión, Di Croce incidió en que criar y mantener a las novillas equivocadas es una mala inversión, y que solo aquellas vacas sanas y genéticamente capaces de vivir el tiempo suficiente para producir más tiempo serán rentables. Por ello, desde Zoetis se pone a disposición del productor una propuesta de valor con la que se pretende crear
VP008_publicidade_zoetis.indd 143
un plan de mejora de la explotación, mediante la más avanzada tecnología, consultoría y herramientas de soporte. Por último, Daniel Martínez, director técnico de Embriovet, centró su presentación en el retorno de la inversión. En este sentido, atribuyó la rentabilidad de la genómica a un uso correcto de la información y al diseño de estrategias reproductivas y de tecnología embrionaria con finalidad económica. Durante la sesión de la tarde se llevó a cabo una descripción, de la mano de Suárez-Inclán y Di Croce, de las herramientas disponibles para la elaboración de informes y análisis de datos obtenidos de la predicción genómica con CLARIFIDE® Plus.
Intervención de Alfredo Suárez-Inclán
Intervención de Eugenia Peralta
Intervención de Fernando Di Croce
Intervención de Daniel Martínez
15/02/2019 23:03
Z O N A W E L FA R E
Lexislación aplicable en benestar animal no gando vacún leiteiro Repasamos as normas existentes en benestar animal dos bovinos na lexislación actual e ofrecemos un breve percorrido por algunhas das recomendacións fundamentais elaboradas polo Consello de Europa nesta materia. Elena Fernández Rodríguez1, Jesús Cantalapiedra Álvarez2, Mercedes Camiña García3, José Pedro Pinto Araújo4, 5, Joaquim Lima Cerqueira4, 6 1 Área de Enxeñería Agroforestal, Universidade de Santiago de Compostela (USC) 2 Servizo de Gandería de Lugo, Xunta de Galicia 3 Departamento de Fisioloxía, Facultade de Veterinaria, Universidade de Santiago de Compostela (USC) 4 Escola Superior Agraria do Instituto Politécnico de Viana do Castelo, Ponte de Lima, Portugal 5 Centro de Investigación de Montanha (CIMO), ESA - IP Viana do Castelo, Portugal 6 Centro de Ciencia Animal e Veterinaria (CECAV) - UTAD, Vila Real, Portugal
INTRODUCIÓN
E
xisten dúas normas de benestar animal que hai que considerar no aloxamento das vacas leiteiras: • O Real decreto 348/2000 relativo á protección dos animais nas explotacións gandeiras (RD 348/2000, BOE n.º 61, modificado por RD
441/2001, BOE n.º 114) que incorpora a Directiva comunitaria correspondente. • O Real decreto 1047/1994 relativo ás normas mínimas de protección dos xatos menores de seis meses (RD 1047/1994, BOE nº 161, modificado por RD 229/1998, BOE nº 41 e RD 692/2010, BOE nº 135). O Consello de Europa tamén elaborou unha serie de recomendacións (COE, 1988) en canto á produción con bovinos que se poden empregar como referencia para diversas cuestións, entre elas determinadas características do aloxamento. Ademais, certas producións tamén están sometidas a unha regulamentación específica, como é o caso da produción ecolóxica. Estas normas poden incluír aspectos relativos ás prácticas pecuarias e ao benestar animal, polo que deben ser tidas en conta en determinadas explotacións.
Non se deben esquecer como liñas xerais as cinco liberdades enunciadas pola FAWC (1993), que indican que os animais deben estar: • libres de medo, estrés e fatiga • libres de sufrimentos, lesións e enfermidades • libres de fame e sede • libres para expresar un comportamento normal • libres de incomodidades
CUESTIÓNS XERAIS SOBRE A ESTABULACIÓN Algunhas das cuestións xerais sobre a estabulación incluídas no RD 348/2000 son: Liberdade de movementos. Non se limitará, de maneira que se lles cause sufrimento ou dano innecesario aos animais, tendo en conta neste sentido a especie, o seu grao de adaptación e a domesticación, así como as súas necesidades fisiolóxicas. Cando se atopen atados ou retidos continua ou regularmente, hai que proporcionarlles un espazo adecuado ás súas necesidades fisiolóxicas e etolóxicas.
144 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 144
20/02/2019 18:49
Z O N A W E L FA R E É fundamental non limitar a liberdade dos seus movementos no interior da explotación
LECHES MATERNIZADAS
Edificios e estabulacións. Teranse en conta aspectos como os seguintes: • Empregar materiais non prexudiciais, que poidan ser limpados e desinfectados, sobre todo aqueles que estean en contacto cos animais. • Os accesorios que se utilicen para atar non poden ter bordos afiados ou saíntes que poidan causarlles feridas aos animais. • Hai que manter unhas condicións ambientais non prexudiciais no aloxamento no que se refire á circulación do aire, ao nivel de po, á temperatura, á humidade relativa e á concentración de gases. • Os animais non estarán en escuridade permanente nin expostos á luz artificial sen unha interrupción adecuada. Equipos automáticos ou mecánicos. Os equipos que sexan indispensables para a saúde e o benestar inspeccionaranse, polo menos, unha vez ao día e as deficiencias solucionaranse de inmediato. Cando se trate dun sistema de ventilación artificial, hai que prever un sistema de emerxencia adecuado que garanta unha renovación do aire suficiente e ter un sistema de alarma que advirta da avaría. Alimentación e auga. Débese ter en conta que: • Os animais recibirán unha dieta adecuada ás súas necesidades, con acceso aos alimentos a intervalos apropiados en tempo e forma. • Deben ter acceso á auga en cantidade abondo e de calidade adecuada. • Os equipos para subministrar alimento e auga deben reducir ao máxi-mo o risco de contaminación dos alimentos e da auga e reducir as consecuencias negativas derivadas da rivalidade entre os animais.
les esperamos en FIGAN Pabellón 6 - Stand G/7-9
Deben ter acceso á auga en abundancia e de calidade
Tel: +34 629 64 02 61 www.serval.fr/es
Bienestar y rendimientos
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 145
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 145
20/02/2019 18:50
Z O N A W E L FA R E
A PARTIR DAS OITO SEMANAS NON SE EMPREGARÁN RECINTOS INDIVIDUAIS, a NON SER POR RECOMENDACIÓN VETERINARIA
diciais para os animais (circulación de aire, nivel de po, temperatura, humidade relativa do aire e concentración de gases).
No que respecta aos xatos menores de seis meses, as cuestións que se encontran incluídas no RD 1047/1994 (e modificacións posteriores) referentes á estabulación son: Espazos mínimos nas explotacións de xatos. A partir das oito semanas non se empregarán recintos individuais (excepto por recomendación veterinaria). A súa anchura será, polo menos, igual á altura da cruz do animal estando de pé e a lonxitude polo menos igual á lonxitude ou longura do xato medida dende a punta do fociño ata o extremo caudal do isquion e multiplicada polo factor 1,1. Os aloxamentos individuais terán tabiques perforados que permitan o contacto visual e táctil (excepto naqueles nos que se illen os animais enfermos). Cando os xatos se crían en grupo, o espazo libre por animal debe ser o seguinte:
• peso vivo inferior a 150 kg → 1,5 metros cadrados • peso vivo igual ou superior a 150 kg pero inferior a 220 kg → 1,7 metros cadrados • peso vivo igual ou superior a 220 kg → 1,8 metros cadrados Materiais empregados. Os materiais empregados en recintos e equipos, principalmente aqueles en contacto cos xatos, non lles causarán dano e permitirán a limpeza e a desinfección a fondo. Circuítos e instalacións eléctricas. Instalados de conformidade coa normativa nacional vixente para evitar calquera descarga eléctrica. Condicións ambientais. O illamento, a calefacción e a ventilación do edificio garantirán que se encontren dentro dos límites non prexu-
Equipos automáticos ou mecánicos. Inspeccionaranse unha vez ao día como mínimo. As deficiencias solucionaranse de inmediato empregando métodos alternativos de subministración de alimentos e de mantemento dun espazo adecuado mentres tanto. Se se emprega un mecanismo de ventilación artificial, existirá un sistema apropiado que garanta a renovación de aire no caso de avaría e un sistema de alarma. Iluminación. Non se manterán permanentemente os xatos na escuridade. Dispoñerán, polo menos, dunha iluminación adecuada, natural ou artificial, equivalente ao tempo de luz natural dispoñible entre as nove e as dezasete horas. A iluminación, fixa ou móbil, será axeitada e con suficiente intensidade para inspeccionar os animais en calquera momento. Inspección. Os xatos estabulados, polo menos dúas veces ao día, e unha vez, os mantidos no exterior. Os que parezan enfermos ou feridos serán tratados sen demora. Illaranse os animais enfermos de ser preciso. Movementos. O aloxamento debe permitir que todos os xatos se poidan deitar, descansar, levantar e limpar sen perigo.
Os materiais empregados en recintos e equipos non lles causarán dano
Atado. Non se deben atar os xatos, excepto os aloxados en grupo por períodos máximos dunha hora no momento de darlles de mamar. As ataduras non deben ocasionar feridas. Hai que inspeccionalas e axustalas, para evitar calquera risco de estrangulamento ou ferida e para que os animais teñan as posibilidades de movemento indicadas antes.
146 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 146
19/02/2019 02:17
Durante o período seco, o ubre ten un risco 10 veces superior de sufrir infeccións intramamarias que durante a lactación1. As mastites xeradas no período seco maniféstanse tras o parto e súmanse ás infeccións propias do inicio da lactación, que son especialmente importantes durante as primeiras semanas. En consecuencia, nos primeiros momentos tras o parto a probabilidade de padecer un proceso de mastite é sempre considerable e xera cuantiosas perdas. Estudos recentes estimaron que cada episodio de mastite supón de media un custo non inferior a 357 €/vaca2. Por tanto, non é estraño que o Panel Internacional de Expertos en Calidade de Leite3 elaborase un Documento de Consenso no que se recomenda o uso de seladores internos de tetos, en TODAS as vacas e en TODAS as explotacións leiteiras. O obxectivo é diminuír as infeccións sucedidas durante o secado e ,con iso, os seus elevados custos. A elección correcta dun selador de tetos é agora máis sinxela coa introdución de UBROSEAL® de Boehringer Ingelheim, líder mundial na saúde do ubre. UBROSEAL® posúe un sistema Flexicap® mellorado que facilita a súa aplicación sen riscos para o teto, ademais de poñer á disposición dos usuarios o máis completo servizo técnico que puidesen esperar. Polo tanto, síntete seguro e non dubides en recomendar UBROSEAL® como selador interno intramamario na protección rutineira das explotacións gandeiras dos teus clientes.
2
4
Para cada vaca. En cada secado. Ubroseal® Vacas en Secado 2,6 g suspensión intramamaria para bovino. Composición: Cada jeringa intramamaria de 4 g contiene: Subnitrato de bismuto, pesado 2,6 g. Indicaciones: Prevención de nuevas infecciones intramamarias durante el período de secado. En las vacas que se considera que están libres de mastitis subclínica, el medicamento veterinario puede usarse solo en el manejo de la vaca seca y control de la mastitis. Especies de destino: Bovino (vacas lecheras en el secado). Posología: Sólo por vía intramamaria. Introducir el contenido de una jeringa del medicamento veterinario en cada cuarterón de la ubre inmediatamente después del último ordeño de la lactancia (en el momento del secado). Contraindicaciones: No usar en vacas en lactación. No usar el medicamento veterinario solo en vacas con mastitis subclínica en el momento del secado. No usar en vacas con mastitis clínica en el momento del secado. No usar en casos conocidos de hipersensibilidad a la sustancia activa o a algún excipiente. Tiempos de espera: Carne: 0 días. Leche: 0 horas. Presentación: Caja con 20 jeringas y 20 toallitas limpiadoras. Cubo con 120 jeringas y 120 toallitas limpiadoras. Reg. nº: 3628 ESP. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Titular: Univet Ltd. Representante Local: Boehringer Ingelheim Animal Health España, S.A.U. Bibliografía: 1. Crispie et al., 2004. Ir. Vet. J. 57, 412-418. 2. Rollins et al., 2015. Prev. Vet. Med.122, 257-264. 3. Andrew Bradley, QMMSand University of Nottingham, UK; Sarne De Vliegher Ghent University, Belgium; Michael Farre SEGES, Denmark; Luis Miguel JimenezServet, Spain; Thomas Peters, MBFG Wunstorf, Germany; Ellen Schmitt-van de Leemput, Vetformance, Villaines la Juhel, France; Tine van Werven, Utrecht University, The Netherlands. Date of Preparation: Oct 2017
vacapinta005_publirreportaxe_Boehringer_galego.indd 147
16/02/2019 02:55
Z O N A W E L FA R E
O ALOXAMENTO DEBE PERMITIR QUE TODOS OS XATOS SE POIDAN DEITAR, DESCANSAR, LEVANTAR E LIMPAR SEN PERIGO
Inspección dos animais. Os edificios e equipos deben permitir levar a cabo unha inspección de todos os animais. A recomendación do Consello de Europa (COE, 1988) para os bovinos inclúe os seguintes puntos:
Reducirase ao mínimo o risco de contaminación dos alimentos e da auga
Equipos e limpeza. Os equipos, gaiolas, utensilios etc. limparanse e desinfectaranse para previr infeccións cruzadas e a aparición de microorganismos patóxenos. As feces, os ouriños e os alimentos non consumidos ou vertidos retiraranse coa maior frecuencia posible para evitar cheiros, moscas e roedores. Chans. Non serán esvaradíos, non terán asperezas e non lles deberán ocasionar feridas ou danos aos xatos cando estean de pé ou tombados neles. Serán adecuados aos seus tamaño e peso e formarán unha superficie ríxida, chá e estable. A zona onde se deiten os animais será confortable, seca, non prexudicial e terá un bo sistema de desaugadoiro. Os xatos de menos de dúas semanas de idade deben ter un leito apropiado. Alimentación. Será adecuada á idade do animal, incluíndo unha dose suficiente de ferro e una ración mínima de fibra a partir da segunda
semana de vida. Non se empregarán bozos. Todos os xatos recibirán, polo menos, dúas racións diarias de alimentos. Cando estean aloxados en grupo e non se alimenten a vontade ou cun sistema automático, cada xato terá acceso ao alimento ao mesmo tempo que os outros. Auga. A partir das dúas semanas de idade, haberá acceso á auga fresca adecuada en cantidade suficiente (ou saciar a necesidade de líquidos coa inxestión doutras bebidas). Cando vaia calor ou con xatos enfermos, hai que dispor en todo momento de auga potable. Equipos de subministración de alimentos e auga. Reducirán ao mínimo o risco de contaminación dos alimentos e da auga. Encostrado. Todos os xatos deben recibir o costro o antes posible e, en todo caso, dentro das súas primeiras seis horas de vida.
Apartados • disposicións xerais • edificios e equipos • xestión da explotación • cambios de fenotipo e/ou xenotipo • disposicións complementarias • anexo: a. disposicións especiais para os touros destinados á reprodución ou ao engorde b. disposicións especiais para as vacas e as xovencas c. disposicións especiais para os xatos (animais menores de seis meses)
RECOMENDACIÓN DO CONSELLO DE EUROPA PARA BOVINOS: EDIFICIOS E EQUIPOS
Perturbacións exteriores. Considerar os riscos ocasionados polo ambiente exterior (ruído, vibracións, contaminación atmosférica…). Hixiene e sanidade. Edificios e equipos: boa hixiene, limitar o risco de enfermidades ou lesións traumáticas, condicións de seguridade para previr e protexer contra os incendios. Corredores e portas amplos de abondo. Evitar esquinas angulosas e arestas vivas. Inspección dos animais. Os edificios e equipos deben permitir levar a cabo unha inspección de todos os animais: movementos > liberdade de movementos para asearse sen dificultade, suficiente espazo para tombarse, descansar, adoptar posturas propias para durmir, estirarse libremente e erguerse.
148 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 148
19/02/2019 02:17
Z O N A W E L FA R E
OUTRA RECOMENDACIÓN DO CONSELLO DE EUROPA É MANTER AS CONDICIÓNS DE LIMPEZA NAS EXPLOTACIÓNS
Liberdade para poder ver e tocar outros animais e mostrar comportamentos de investigación e mantemento da estrutura social. Chans. Non esvaradíos, cunha boa evacuación de dexeccións. Enreixados ou solos perforados adaptados ao tamaño e peso dos animais, formando unha superficie ríxida, chá e estable. Manexo. Dispositivos para a manipulación como manga, poldro ou outros apropiados. Existencia de lazareto e de parideiras. Os sistemas de alimentación informatizados automatizados deben proporcionar información suficiente, sobre todo se un determinado animal consumiu ou non todo o seu alimento.
RECOMENDACIÓN DO CONSELLO DE EUROPA PARA BOVINOS: XESTIÓN DA EXPLOTACIÓN
Espazo. Debe estar dispoñible para o gando aloxado en grupo en función do ámbito global, idade, sexo, peso vivo, comportamento animal, existencia ou ausencia de cornos e tamaño do grupo. Evitar espazos demasiado limitados ou exceso de poboación que levaría a que se pisaran entre si, a alteracións do comportamento ou a calquera outro tipo de problemas. Limpeza. Manter limpos os animais. Limpar e desinfectar, se fose preciso, as instalacións en contacto cos animais tras o seu paso. Manter as condicións de limpeza nas instalacións ocupadas.
Alimentación. Acceso apropiado á alimentación suficiente, nutritiva, hixiénica e equilibrada todos os días. Acceso á auga en cantidade e calidade apropiada. Cantidade diaria suficiente de forraxe rica en fibra. Condicións ambientais. Manter dentro dos límites tolerables a temperatura ambiente, a velocidade do aire, a humidade relativa, os niveis de gases e po e demais condicións atmosféricas. Evitar o risco á exposición de concentracións prexudiciais de gases ao almacenar e manipular o zurro. Asegurar a subministración de aire fresco en locais pechados con sistemas de ventilación dinámica cando falle o sistema. Ruídos. Evitar exposicións inútiles a ruídos constantes ou repentinos. O uso de equipos (ventiladores, aparellos para a alimentación etc.) debe producir o menor ruído posible, ben directamente ou ben a través das estruturas das propias instalacións.
Iluminación. Non manter os animais permanentemente baixo unha luz intensa ou nunha escuridade total. As fontes de luz artificial non ocasionarán molestias. O nivel de iluminación, natural ou artificial, debe ser suficiente para permitir un comportamento etolóxico normal. Fugas de corrente. Os circuítos e equipos eléctricos manteranse de maneira que os animais non estean expostos a fugas de corrente. Equipos automáticos ou mecánicos. Inspección, polo menos, unha vez ao día. Nos sistemas de ventilación, detectar e corrixir inmediatamente os fallos que poñan en perigo a saúde ou o benestar. Se non é inmediata a citada corrección, cómpre adoptar as medidas apropiadas para protexer ambos ata a reparación. Acceso ao exterior. O gando en pastos sen refuxio natural ou sombra dispoñerá dalgún tipo de protección contra os factores meteorolóxicos. Elixir e manter os pastos de maneira que os animais que pacen non estean sometidos a perigos físicos, químicos ou doutro tipo.
Hai que proporcionarlles cantidade diaria suficiente de forraxe rica en fibra
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 149
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 149
19/02/2019 02:17
Z O N A W E L FA R E
OS ANIMAIS DEBERÍAN TER A POSIBILIDADE DE SAÍR AO EXTERIOR, PREFERENTEMENTE TODOS OS DÍAS DA ÉPOCA ESTIVAL
RECOMENDACIÓN DO CONSELLO DE EUROPA PARA BOVINOS: VACAS E XOVENCAS
Deseño xeral. Na estabulación libre, o número de animais non deberá superar o número de cubículos dispoñibles nin o número de prazas para comer se non houbese forraxe rica en fibra a discreción. É aconsellable ter cubículos complementarios. O deseño e dimensións dos corredores e as zonas de movemento deben evitar presións sociais inútiles. O nivel de iluminación, natural ou artificial, debe ser suficiente para permitir un comportamento etolóxico normal
Cubículos e compartimentos. Lonxitude que lle permita ao animal manterse en pé e tombarse sobre un chan uniforme. Facilitarán os movementos propios do animal cando se levante e se deite. Enreixado. Os animais non deberán manterse nun espazo totalmente enreixado. Deben dispoñer dun lugar para deitarse, que consista nun chan uniforme cuberto de palla ou unha cama apropiada que sexa cómoda e reduza o risco de feridas.
Nos sistemas de ventilación hai que prever un sistema de emerxencia adecuado
Control do rabaño. Non se empregarán instrumentos cortantes ou rematados en punta para controlar o comportamento distintos dos destinados aos peches nin aparellos que emitan descargas eléctricas que non sexan os destinados para tal fin. Durante o período de adestramento poderanse conectar os elementos educadores se se examinan convenientemente e se axustan a cada animal. Non deberán empregarse durante a xestación ou período inmediatamente perinatal. Saída ao exterior. Os animais deberían ter a posibilidade de saír ao exterior cando sexa posible e, preferentemente, todos os días da época estival.
Deben dispoñer dun chan uniforme cuberto de palla ou dunha cama cómoda e que reduza o risco de feridas
150 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 150
19/02/2019 02:17
Z O N A W E L FA R E
Cómpre asegurarse de que a vaca poida lamber o xato inmediatamente despois do parto
Muxidura. Prestaráselles especial atención aos métodos de muxidura e ao mantemento en bo estado do material para evitar feridas no ubre. Rabos. Habería que evitar atar o rabo das vacas de forma permanente. Inspección diaria. Na inspección diaria hai que prestarlles atención tamén ao ubre e aos órganos xenitais, e realizar un exame coidadoso durante o último mes de xestación. Parideira. É recomendable ter espazos separados con chan uniforme con cama para o período anterior ao parto e durante este.
Prestaráselles especial atención aos métodos de muxidura e ao mantemento en bo estado do material para evitar feridas no ubre
Partos. O gandeiro responsable dos partos deberá ter experiencia e ser competente nas técnicas de aplicación e prestaralle especial atención á hixiene, sobre todo en partos asistidos. Cómpre asegurarse de que a vaca poida lamber o xato inmediatamente despois do parto. Se se prevén dificultades, ten que consultar o veterinario con tempo suficiente. Hai que evitar o uso de axudas mecánicas no parto, distintas de cadeas ou cordas usadas manualmente; esas axudas poderán empregarse en casos excepcionais se levan un mecanismo de liberación rápido e son manipuladas por unha persoa experimentada. Se o parto manual non fose posible sen
riscos graves de danos para a vaca ou o xato, hai que consultar o veterinario. As cesáreas debe facelas este e só en beneficio dos animais en cuestión e non como medida rutineira. Reprodución. Sobre todo en xovencas non cubertas, seleccionar ben os animais, considerando a raza, o tamaño, a idade e os antecedentes de distocias para reducir os problemas no parto.
BIBLIOGRAFÍA
CETS n.º 087. 1976. Protección dos animais en explotacións gandeiras. Asinado e ratificado por España. Entrou en vigor o 6 de novembro de 1988. Emendado en 1992 (Protocolo CETS n.º 145). Directiva 2008/119/CE, do Consello, do 18 de decembro de 2008, relativa ás normas mínimas para a protección de becerros (versión codificada). Esta codificación derroga a Directiva 91/629/ CEE, do Consello, do 19 de novembro de 1991, relativa ás normas mínimas para a protección de becerros e as súas modificacións: Directiva 97/2/CE e Decisión 97/182/CE. Directiva 98/58/CE, do Consello, do 20 de xullo de 1998, relativa á protección dos animais nas explotacións gandeiras. Lei 32/2007, do 7 de novembro, para o coidado dos animais na súa explotación, transporte, experimentación e sacrificio. Real decreto 1047/1994, do 20 de maio, relativo ás normas mínimas para a protección de becerros. Transposición da Directiva 91/629/CEE. Modificado polo Real decreto 229/1998, do 16 de febreiro, que traspón a Directiva 97/2/CE. Real decreto 348/2000, do 10 de marzo, polo que se incorpora ao ordenamento xurídico a Directiva 98/58/CE, relativa á protección dos animais nas explotacións gandeiras. Modificado polo Real decreto 441/2001, do 27 de abril.
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 151
vp008_zonaWelfare_lexislacion_galego_02.indd 151
19/02/2019 02:17
LUCHA BIOLÓGICA CONTRA LA MOSCA EN GANADERÍA: UNA REALIDAD EFICAZ
E
l control biológico se viene utilizando en agricultura de forma masiva desde hace más de 10 años con unos resultados excelentes en muchas de las plagas existentes. “Con ello, se evita el uso de productos químicos que puedan dejar residuos o crear resistencias y, por este motivo, el biocontrol es perfectamente compatible con la producción ecológica”, confirma el director general y entomólogo de Appi, Damien Morel.
Foto: ecosociosystemes.fr
C
Aunque en ganadería se ha empezado a utilizar más tarde que en agricultura, hoy en día también se consiguen unos magníficos resultados en la lucha biológica contra la mosca y el ácaro rojo (en avicultura) en las granjas. Innofarm ha apostado fuerte en el control biológico de la mano de Appi, empresa francesa especializada en biocontrol. Para el control biológico de la mosca se utiliza fundamentalmente Appiwasp (para explotaciones con cama seca). Son miniavispas parásitas que ponen sus huevos en el interior de la pupa y tras parasitarla, salen nuevas pequeñas avispas. Así sucesivamente mientras haya pupas de moscas en las proximidades. Cuando no hay más pupas, las avispas dejan de multiplicarse.
Mosca de los establos (Stomoxys calcitrans)
Appiwasp® rompe el ciclo biológico de la mosca parasitando la pupa de la propia mosca Mosca adulta
Huevo
Larva
Para las granjas con cama húmeda, como es el caso de las explotaciones de porcino o en vacuno de leche con arrobadera, hay que utilizar Appifly. En este caso, son depredadores que controlan las moscas de las fosas de purines. El objetivo principal en ambos casos es controlar la mosca común, la mosca doméstica menor y la mosca de los establos (Stomoxys calcitrans), que representan un 95 % de las especies de las granjas. Es importante saber que todos estos depredadores y/o parásitos se crían de forma controlada en laboratorio y están libres de patógenos. Actualmente hay granjas de vacuno que utilizan el biocontrol de APPI como, por ejemplo, la granja Moraga, situada en la ciudad de Andújar, en Jaén, dedicada a la cría de vaca Bruna de los Alpes, a la comercialización de leche y a la transformación y venta de sus propios quesos artesanos bajo la marca Tierra de Brunas. Desde hace cinco años controlan la mosca con lucha biológica de APPI y como dice la familia Moraga: “Valoramos positivamente sus muchas ventajas y ningún inconveniente”. En porcino, el biocontrol también actúa eficazmente como en Dalland Hybrid España, en Murcia. Según ellos, con APPI han conseguido una “disminución de la densidad de moscas tanto a nivel de la granja como de la finca de cultivo donde se aplican los purines”.
Pupa Nuevos Appiwasp® Crecimiento de los huevos
Appiwasp® introduce sus huevos en la pupa de la mosca
Si
Ciclo biológico de Appiwasp parasitando la pupa de la mosca
Familia Moraga
I VP008_publirreportaxe_innofarm_galego.indd 152
19/02/2019 22:05
CONTROL BIOLÓGICO DE LAS MOSCAS DE FORMA NATURAL Y SIN RESIDUOS
appiwasp®
appifly®
para camas secas
para camas húmedas (granjas con arrobadera)
Sin Appiwasp
Con Appiwasp
Con APPIWASP ® y APPIFLY ® las moscas caen… como moscas Control de plagas y lucha biológica sin productos químicos • Reduce el estrés de los animales • Evita la transmisión de enfermedades a través de las moscas • 100% BIOLÓGICO. Compatible con la producción ecológica • Sin residuos ni resistencias • Seguro para los animales y las personas (fácil de aplicar)
www.grupoinnofarm.com
Innovaciones ganaderas Innovaciones ganaderas VP008_publirreportaxe_innofarm_galego.indd 153
LÍNEA INMUNIDAD LÍNEA BIOCONTROL
www.grupoinnofarm.com grupoinnofarm@grupoinnofarm.com
19/02/2019 22:05
N O V A S T E C N O LOX Í A S
Normalmente utilízase con fins comerciais e todos somos conscientes do poder que teñen algunhas empresas, sobre todo a través do uso de teléfonos móbiles e Internet, pero tamén se usa con fins de mellora da produtividade e da calidade de vida. Vexamos algúns exemplos reais a través do uso de sensores: Coruña Smart City: calidade do aire, nivel acústico, manexo da calidade da auga, eficiencia enerxética, control do tráfico ou interacción dos cidadáns e turistas para mellorar a sustentabilidade.
A Internet das Granxas Describo elinternetdelasgranjas.com, unha páxina web que nos permite consultar datos xerais ou mesmo da nosa propia granxa relacionados coas condicións ambientais, que debemos ter moi en conta se queremos mellorar o rendemento da nosa explotación.
Manuel Fernández Webmaster de www.cowsulting.com
Q
uizais esteamos máis afeitos a oír na prensa ou na televisión “a Internet das Cousas”. Se buscamos en Google, aparecen 373 millóns de páxinas. Con todo, tamén existe para as granxas e se buscamos “a Internet das granxas” localizamos 43 millóns de entradas. Podemos atopar temas como granxa 4.0 ou industria agroalimentaria 4.0,
que reflicten as mesmas inquietudes que se desenvolven noutros sectores sobre automatización e intelixencia artificial entre outros nomes raros: Big Data, datawarehouse ou data mining son nomes en inglés que aparecen habitualmente cando se fala destes temas. O concepto “Internet das Cousas” foi proposto por Kevin Ashton no Auto-ID Center do Instituto de Tecnoloxía de Massachusetts en 1999; é, en definitiva, a conexión de Internet con obxectos que utilizan as persoas.
Proxecto de agricultura ecolóxica intelixente no Reino Unido: os sensores úsanse para monitorizar un amplo número de medidas ambientais que lle afectan directamente á agricultura, por exemplo a radiación solar, a velocidade do vento, pluviometría, temperatura e humidade ambiental, gases, humidade do solo etc.
Monitorización de granxas equinas (País Vasco): os sensores monitorizan temperatura, humidade, niveis de auga, estado das portas e outros datos que indican o control e o benestar dos animais.
154 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_02.indd 154
19/02/2019 02:19
N O V A S T E C N O LOX Í A S
EL NUEVO NOMBRE PARA
O PROBLEMA NON É QUE NON EXISTAN DATOS nA GRANXA, QUIZAIS O PROBLEMA SEXA QUE FACER CON ELES
A robotización das granxas deu lugar á multiplicación de datos ao seu redor. Se se fala de Big Data ou, dito doutro xeito, da nube de datos que se recollen nunha granxa, podemos dicir que unha explotación de vacún leiteiro é un bo exemplo. Xa se recollían gran cantidade de datos: • control leiteiro: millóns de controis • certificación: centos de gandeiros • asesoría: miles de inputs-outputs • software de granxa: millóns de rexistros • software de reprodución: millóns de eventos • subvencións, PAC: miles de apuntamentos, pastoreo… • oficina virtual agraria: miles de censos • billetes KUMA: miles de controis de alimentación • ADS: miles de analíticas individuais e vacinacións • caderno de explotación: miles de cultivos e fertilizacións • monitorizacións particulares: rabaño e instalacións • libro de tratamentos: centos de medicamentos utilizados A existencia de robots multiplica a cantidade de datos xerados engadindo: • produción leiteira diaria • inxestión de penso • número de muxidos • tempo libre • porcentaxe de ruminación • celo e actividade • número de visitas… Por non esquecerse doutros sistemas que miden: • Ph e temperatura no rume • detección de partos Á fin e ao cabo, o obxectivo é racionalizar o traballo.
A MARC N SI HAR MANC
SELLADOR
MARCANTE DE DIÓXIDO POTENTE ACCIÓN DESINFECTANTE
REFORZADO CON AGENTES COSMÉTICOS
Fungicida Bactericida Viricida
Hidratación hasta el siguiente ordeño.
FUERTE EFECTO MARCANTE
CONSUMO CONTROLADO
Aplicación muy visible sin manchas
Viscosidad óptima
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 155
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_03.indd 155
20/02/2019 17:35
N O V A S T E C N O LOX Í A S
O OBXECTIVO É RACIONALIZAR O TRABALLO
De feito, ás veces compramos estas ferramentas unicamente para facernos o noso labor máis cómodo e esquecémonos do potencial que teñen os datos xerados e que nos evitan un tipo de tarefa, pero aparécenos outra, a de xestores de datos. Que porcentaxe do software que temos na granxa utilizamos? Moitas veces está infrautilizado. Por tanto, o problema non é que non existan datos na granxa, quizais o problema sexa que facer con eles. O proceso lóxico é organizalos en indicadores que chamamos KPI (key performance indicator), cuxo significado en galego viría ser “indicador clave de desempeño” ou “medidor de desempeño”, fai referencia a resumir os datos nun índice que sintetizará a produtividade dos datos e se cumpren cos obxectivos que nos propuxemos. Os KPI tamén son coñecidos como indicadores de calidade ou indicadores clave de negocio: “O obxectivo último dun KPI é axudar a tomar mellores decisións respecto do estado actual dun proceso, proxecto, estratexia ou campaña e, desta forma, poder definir unha liña de acción futura”.
Estamos afeitos a velos en diferentes programas informáticos respecto dos datos aos que estamos máis acostumados, por exemplo: • produción por vaca e día • reconto de células somáticas • media de días en leite • porcentaxe de vacas preñadas a 150 días en leite • número de vacas e porcentaxe de reposición
A forma de presentar a información é moi importante e neste sentido o tipo de gráfico é fundamental. O tipo velocímetro quizais é o máis utilizado porque nos informa do dato e pono en comparación cos niveis ideais ou obxectivo diferenciando polo tipo de cor.
O metano (CH4) é producido no rume das vacas polos microorganismos metanoxénicos e está presente de forma natural en todos os ruminantes.
85 % Medición a distancia a través dun lector de infravermellos (máis práctico): Os módulos de traballo poden incluír mesmo módulos completos de calidade de leite, como no caso dos robots (detección de células somáticas, niveis de proxesterona, condutividade, temperatura, graxa, proteína…).
A IMPORTANCIA DE INTERNET PARA O CONTROL AMBIENTAL NA NOSA GRANXA Existe un grupo de datos que se nos escapan e que, sen dúbida, achegan información importante e que están ligados ás condicións ambientais que, loxicamente, teñen que ver, e moito, co rendemento das granxas, así como co seu impacto ambiental (xa hai marcas de leite que o usan como argumentario de venda). Aquí é onde aparece “a Internet das Granxas”; podemos pensar que tomar medidas ambientais na explotación é unha parvada, aínda que no fondo sabemos que non o é. Poñamos varios exemplos complexos de Internet da nosa granxa:
Cámaras de ambiente controlado que servirán para coñecer canto gas metano xeran os ruminantes a partir da fermentación dos alimentos que consomen (experimental).
Medición de gases Os dous gases producidos en granxa que máis contribúen ao efecto invernadoiro son metano e óxido nitroso. Non é estraño ver na prensa noticias atribuíndolles aos ruminantes o seu efecto (en parte, real). Con todo, os sensores que se deberían utilizar son caros, deben ser precisos e no caso do metano difíciles de manexar. Medición no comedeiro
156 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_02.indd 156
19/02/2019 02:19
N O V A S T E C N O LOX Í A S
Temperatura e humidade nas casetas dos xatos a) Temperatura fóra e dentro de dúas casetas de xatos ao longo de catro días
Graos F
O ÍNDICE QUE MELLOR MIDE O IMPACTO DE TEMPERATURA E HUMIDADE NA GRANXA É O THI
Aínda que o metano é un gas moi importante pola súa contribución ao efecto invernadoiro, a súa medición é complexa ao ter que tomarse a medida preto da cabeza da vaca, xa que, se se mide na granxa, o metano se volatiliza enseguida e a medición non sería correcta. En canto ao óxido nitroso (NO2) é emitido dende o chan (camas) cando os ouriños, as feces e os fertilizantes son disociados polos microorganismos do chan.
35 30 25 20 15 15 0 -5 -10 -15
Días novembro
20 12am
20 12pm
21 12am
Só ventilación natural
21 12pm
22 12am
22 12pm
Ventilación natural con tubo PP
Temperatura e humidade na granxa Unha cousa é a temperatura ambiente e outra é dentro da nosa granxa. As variacións son o máis importante. A vaca gaña e perde calor segundo o gráfico (superior dereita b), o que depende das nosas instalacións:
23 12pm
24 12am
Fóra das granxas
b) Funcionamento da temperatura corporal Estrutura da instalación
Radiación indirecta
Radiación directa
Evaporación pola pel
Evaporación mediante tracto respiratorio Radiación indirecta
Convención ata/dende o aire ambiental Condución dende e cara á superficie
Outros gases, como o CO2, tamén necesitan sensores profesionais. Con todo, hai outras medicións económicas e que teñen impacto na produtividade da granxa, como son a temperatura, a humidade, a presión atmosférica ou a intensidade de luz. Calquera dos problemas xerados por non ter en conta estas medicións é unha perda, xa que se poderían tomar medidas preventivas. As variacións dentro das 24 horas poden ser moi grandes, segundo o tipo de ventilación, como vemos no gráfico (superior dereita a). Se aparecen pneumonías en xatos de moi temperá idade, a existencia de correntes e variacións de temperatura adoita ser un factor moi importante.
23 12am
Aumento da frecuencia respiratoria Redución da ruminación
Ambiente: THI>68
Incremento das necesidades enerxéticas
Alteracións no equilibrio e a función ruminal
Estrés oxidativo
Incremento do risco de acidose
Diminución da inxestión de alimento Signos visibles da estrés por calor Custos estimados Consecuencias invisibles de estrés por calor
Calor dixestiva
Mastite, problemas de saúde, mortalidade 2,3 €/vaca/ano
O índice que mellor mide o impacto de temperatura e humidade na granxa é o THI (temperature humidity index), xa que a temperatura inflúe de forma diferente segundo a humidade existente. Hai numerosos estudos desde que se creou o índice combinado THI en 1958 por Thom e empezouse a avaliar en gando vacún en 1964 por Berry, así como outras revisións, como a de Zimbleman en 2012, que se usan habitualmente para valorar o estrés por calor en catro clasificacións:
Descenso da inmunidade
Redución da produción de leite
Incremento do RCS no leite
Incremento da temperatura rectal Descenso do índice de concepción 12 €/vaca/ano
403 €/vaca/ano
• limiar de aparición de estrés (amarelo): THI 68-71 • estrés medio-moderado (laranxa): THI 72-79 • estrés moderado-severo (vermello): THI 80-89 estrés severo (morado): THI 90-99 As respostas biolóxicas a variacións de THI foron validadas, sobre todo cara ao estrés por calor, aínda que o efecto do frío tamén varía co nivel de humidade e coa velocidade do vento.
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 157
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_03.indd 157
20/02/2019 18:52
N O V A S T E C N O LOX Í A S
Nivel de estrés no rabaño e niveis de THI
Exemplos prácticos de temperatura: humidade relativa
Duración (horas/día)
Limiar de estrés THI (68-71)
22 °C (72° F), 50 %
4
Estrés leve-moderado THI (72-79)
25 °C (77° F), 50 %
9
Estrés moderado-severo (80-89)
30 °C (86° F), 75 %
12
Estrés severo THI (90-99)
34 °C (93° F), 85 %
–
Puntuacións de células somáticas
Táboa 1. Impacto potencial de varios niveis de estrés en rabaño de produción de leite con exemplos prácticos Perdas potenciais de leite kg/h; kg/vaca/día
-0,283 kg/h; -1,1 kg/ vaca/día -0,303 kg/h; -2,7 kg/ vaca/día -0,322 kg/h; -3,9 kg/ vaca/día Non medido
3,0 2,8 2,6 2,4 2,2 2,0 30
40
90
E MM J S N E MM J S N E MM 1994 1995 1996
Taxa de fecundación (%)
Temperaturas máximas diarias (%)
Células somáticas É obvio que unha temperatura e unha humidade maiores deberían poñer unhas condicións favorables para o desenvolvemento de mamites, tal e como vemos na gráfica deste estudo de 2013. Nalgúns estudos, como os de Mahmoud S. ElTarabany (2017), refírese a un aumento do 36 % en células somáticas con THI elevado. Noutros vemos diferenzas como as que se mostran na gráfica superior dereita (ao aumentar o índice, aumentan as células).
Velocidade do vento (m/s)
Temperatura, Cº 0 -5 -10 -15 -20 -25 -30 -35 -40 -45 0 5
Moi frío
10
Perigo de xeadas
15 20
Perigo elevado de xeada
-25 -35 -60 Índice de sensación térmica, Cº
32ºC
120 % RH
16ºC
90 % RH
0ºC
60 % RH
Humidade
Temperatura
80
Debemos estar preparados para recibir en calquera momento a “Internet das Granxas”. O uso de sensores de temperatura e de humidade que sincronizan Internet por wifi é realmente económico e permite ter medidas reais da nosa propia granxa. Se só se quere ter unha previsión do estado de estrés, pódese consultar de forma gratuíta en http://www.elinternetdelasgranjas. com. Introducindo o nome da súa localidade, poderá ver a previsión en canto aos seguintes parámetros: Estrés por frío: corrixido polo efecto do vento (windchill index) cando a temperatura é inferior a 10 graos e a velocidade superior a 4,8 km/h.
Variacións estacionais na taxa de fecundación dunha explotación de leite
UNHA TEMPERATURA E UNHA HUMIDADE MAIORES DEBERÍAN POÑER UNHAS CONDICIÓNS FAVORABLES PARA O DESENVOLVEMENTO DE MAMITES
70
CONCLUSIÓNS
Reprodución
35 30 25 20 35 30 25 20 15 10 5 0
60
Índice termal
Burgos Zimbelman e Collier, 2011
Se temos en conta que o estrés por calor en vacas de alta produción empeza con, por exemplo, 22 graos e 50 % de humidade e pode facer baixar máis de 2 kg de leite a partir de 22 graos con 90 % de humidade, podemos observar que na cornixa cantábrica, a pesar de non ter temperaturas altas, as variacións diarias de humidade son moi grandes, superando o 70 % moi habitualmente. No gráfico inferior vemos un exemplo real nunha granxa de Galicia, onde a humidade varía desde o 50 % ata o 85 % en cuestión de días. O custo do sensor aproxímase aos 200 euros e a súa informatización faise a través da páxina web elinternetdelasgranjas.com.
50
30 % RH
-16ºC 22
23
24
25
26
27
Decembro 2018
28
29
30
31
01
02
03
04
05
06
07
08
09
10
11
Xaneiro 2019
158 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_02.indd 158
19/02/2019 02:19
¿Ha llegado la digitalización a su explotación?, ¿percibe que es el momento de hacer un cambio?, ¿alcanzar nuevos retos?, ¿tecnificar la información del rebaño?, ¿invertir en el futuro?, ¿busca mejores soluciones y con las mejores condiciones?
¡Entonces está usted leyendo la página indicada! 4 ¡Optimice la productividad de su rebaño con nuestras herramientas analíticas!
4 ¡Benefíciese de las mejores condiciones de atención al cliente al cambiar a nuestro programa! 4 ¡Utilice más de 30 años de experiencia para resolver nuevos desafíos diarios! 4 ¡Manténgase al día con nuestro software de gestión de rebaños! Con el servicio de soporte anual las actualizaciones están incluidas!
lón 4 Pabel 17 A Stand
Tenemos interfaces para casi todos los sistemas en la granja, ¡y le ofrecemos los mejores análisis para procesar todos estos datos! UNIFORM también está disponible para veterinarios y técnicos. Infórmese más en
www.uniform-agri.com/es o contáctenos en el +34 695 45 67 35
VP008_publicidade_uniform agri.indd 159
20/02/2019 18:54
N O V A S T E C N O LOX Í A S
O USO DE SENSORES DE TEMPERATURA E HUMIDADE QUE SINCRONIZAN A INTERNET POR WIFI […] PERMITE TER MEDIDAS REAIS Da NOSA PROPIA GRANXA
Estrés por calor: THI, tal e como se explicou neste artigo:
Tamén se poden obter as súas gráficas de evolución:
De forma que podemos ver, por exemplo, a situación en Lugo cidade:
• Temperatura: 7 graos • Humidade: 93 % • Velocidade do vento: 5,11 • THI: 45,1 (sen estrés térmico) • Estrés por frío: sensación térmica 6,3 graos (normal) • Outros datos: dirección do vento, nebulosidade…
E, quizais o máis interesante, podemos ver a previsión para a semana seguinte, que inclúe a súa THI. 160 | Vaca Pinta n.º 8 | 02.2019
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_02.indd 160
19/02/2019 02:20
N O V A S T E C N O LOX Í A S
THI
Evolución do THI
En resumo, elinternetdelasgranjas.com permite tamén a informatización dentro da granxa, de xeito que os resultados se poden obter de maneira personalizada. Pódese ver un exemplo baixando do Play Store a apk “cowsulting THI”, con información en tempo real do estado da granxa onde veremos un donut do THI, velocímetros de temperatura e humidade, a gráfica de evolución do THI e o mapa térmico.
Mapa térmico
Máis información
https://vacapinta.com/es/el-internet-delasgranjas https://consuvet.com/ cowsulting/cron/ heatmap.php
Velocímetro da humidade
Velocímetro da temperatura
02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 161
vp008_novasTecnoloxias_internetGranxas_galego_02.indd 161
19/02/2019 02:20
SANT JAUME DEL PALAU, 25 AÑOS CONFIANDO EN DELAVAL TRABAJAN CON LA SALA ROTATIVA PR3100 DE 60 PUNTOS Y HAN ROBOTIZADO EL PROCESO DE SELLADO GRACIAS AL TSR DeLaval ha acompañado a la explotación leridana Sant Jaume del Palau durante más de la mitad de su camino y ha sido testigo de su crecimiento exponencial hasta llegar a las 3.000 cabezas de ganado y cerca de 1.600 vacas en ordeño que tienen en la actualidad. Los padres de Jaume comenzaron con este negocio tras casarse, hace ahora 42 años, con tan solo 12 vacas. En la actualidad, están al frente su padre, Josep, y el propio Jaume y, en este tiempo, su crecimiento ha sido más que notable: cuentan con 24 trabajadores, están ordeñando a casi 1.600 vacas, tienen más de 200 secas y unas 1.200 terneras. Hace ya tiempo que la familia Torres decidió confiar en DeLaval para mejorar el ordeño y el bienestar de sus animales. “Antes de empezar con la rotativa teníamos una sala paralela de 2x24, también de DeLaval, que montamos hace 24 años”, cuenta Jaume, que explica que en Sant Jaume del Palau se empezó a trabajar con esta compañía antes incluso de que él se pusiese al frente. “Cuando yo me incorporé ya teníamos puesta esa sala, pero la verdad es que estoy muy contento”, añade, haciendo alusión tanto al producto como al equipo técnico, que califica como “el mejor de la zona con diferencia”. CAMBIO A LA ROTATIVA El pasado mes de junio comenzaron a trabajar con la PR3100, una sala rotativa de 60 puntos en la que están haciendo 3 ordeños al día y de la que están sacando un rendimiento de unas 420 vacas/hora. Es precisamente el rendimiento la ventaja principal que señalan desde la explotación: “Es una sala robusta, no hay ninguna en el mercado que sea tan robusta como esta; es sencilla y es muy funcional. Tiene una entrada por la que pasan casi dos animales a la vez y eso es la única marca que lo tiene. Además, al tener la plataforma un poco inclinada, favorece tanto la entrada como la salida del animal”. “Esta fue una de las cosas que más les gustó, y es la principal característica
pub_deLaval.indd 162
Gerard y Jaume
Localización: Vilasana (Lérida) Propietarios: Jaume y Josep Torres Empleados: 24 Número de animales: 3.000 Vacas en ordeño: 1.600 Media de producción actual: 35,5 litros vaca/día Porcentaje de grasa: 3,4 % Porcentaje de proteína: 3,5 % Recuento celular: 190.000-200.000 cél./ml que la diferencia de otro tipo de máquinas similares”, explica su distribuidor, Gerard Bosch. “Es una máquina pensada para grandes explotaciones como esta, preparada para trabajar prácticamente las 24 horas del día”, añade. Durante el ordeño hay tres personas trabajando: “Una se encarga de traer a las vacas, otra hace el predipping (pone espuma con una mano y con la otra limpia a cada vaca) y, tras dejar pasar un minuto y medio más o menos, el tercero pone las máquinas”. No realizan estimulación y ya no despuntan: “Antes lo hacíamos para ver la mamitis pero ahora tenemos el sistema de conductividad, que ya nos las dice”. En lo que respecta al sellado, lo hacen con el TSR.
¡En vídeo!
ROBOTIZACIÓN DEL SELLADO En Sant Jaume no se plantean la robotización del ordeño a corto plazo. “Esperamos no tener que cambiar en muchos años, aunque ya hemos dado el paso con las terneras pequeñas, mediante la robotización de la amamantadora (tenemos dos y la idea es poner cuatro, o quizás seis). Además, estamos trabajando con el TSR, el robot de sellado, que en principio amortizaremos en un par de años y es más fiable que el personal”. En relación al motivo de este cambio, Jaume hace alusión a la eliminación del error humano ya que el encargado no llegaba a tiempo de sellar alguna vaca, un problema que con el nuevo sistema queda descartado.
19/02/2019 22:00
MÁS PRODUCTOS DELAVAL EN SANT JAUME
Cow Cooling
En esta explotación cuentan con otros artículos DeLaval que dan soporte y complementan su rutina diaria. Gerard Bosch, distribuidor de la marca en la zona, nos habla de sus principales características.
Creando Creando el el clima clima adecuado adecuado para para sus sus vacas vacas • NODRIZAS PARA TERNEROS En Sant Jaume están súper contentos con esta máquina. El ternero entra solo, se identifica y, según el plan de alimentación que se le haya puesto, se le va dispensando la leche. Además, ayuda a que los animales crezcan fuertes y sanos, ya que siempre suministra la leche con la misma concentración y a la misma temperatura, de modo que se evitan posibles problemas por trastornos alimentarios.
• ROBOT DE SELLADO AUTOMÁTICO TSR En esta granja realizan el sellado mediante pulverización de los pezones una vez terminado el ordeño de la vaca. Con un porcentaje de acierto muy elevado, esta tecnología trabaja a través de una cámara que lee en todo momento los pezones de la vaca para saber cuándo debe entrar y cuándo no.
Trabajan con una rotativa de 60 puntos “Teníamos “Teníamos “Teníamosnuestra nuestra nuestrapropia propia propia solución solución soluciónde de deenfriamiento, enfriamiento, enfriamiento,pero pero pero tuvimos tuvimos tuvimosproblemas problemas problemascon con conel el eltráfico tráfico tráficode de de vacas, vacas, vacas,visitas visitas visitasal al alVMS VMS VMSyyysalud salud saludanimal. animal. animal. Después Después Despuésde de deinstalar instalar instalarel el elsistema sistema sistemade de de enfriamiento enfriamiento enfriamientode de devacas vacas vacasDeLaval, DeLaval, DeLaval,las las las visitas visitas visitashan han hanvuelto vuelto vueltoprácticamente prácticamente prácticamenteal al alnivel nivel nivel que que quetenemos tenemos tenemosen en eninvierno. invierno. invierno.Lo Lo Lomismo mismo mismo ocurre ocurre ocurrecon con conla la laproducción producción producciónde de deleche.” leche.” leche.” José José JoséMaría María MaríaMiguel, Miguel, Miguel,ganadero. ganadero. ganadero. Talavera Talavera Talaverala la laNueva, Nueva, Nueva,Toledo Toledo Toledo Están muy contentos con la automatización de la amamantadora
• FRÍO INSTANTÁNEO CWC Cuentan además con un sistema de frío instantáneo. De este modo, se consigue reducir rápidamente la temperatura de la leche recién ordeñada que va al tanque hasta los 4 grados, lo que ayuda a controlar la bacteriología. • PROGRAMA DE GESTIÓN DELPRO Esta herramienta ayuda al ganadero a tomar decisiones mediante el envío directamente a su smartphone de datos procesados relativos al ordeño, a la salud del animal, a la alimentación y a la reproducción.
Han robotizado el proceso de sellado
• PUERTA SELECTORA DSG SiEn surebaños explotación estaen en unclima clima enelel el quelas las temperaturas excedende de22°C, 22°C,no nonecesita necesitaque quelala lainvestigación investigación Si Si su su explotación explotación esta esta en un un clima en en que que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que investigación tan grandes como este esta puerta es temperaturas de gran ayu- exceden leinforme informesobre sobrelala lacaída caídade deproducción producciónen enlos losdías díasen enlos losque quelas lastemperaturas temperaturasson sonaltas. altas.Cuando Cuandolala latemperatura temperatura lele informe sobre caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas. Cuando temperatura da a lade hora de separar a los comienzan animales cuando seastress necesario. excede de 22°C, lasvacas vacas comienzan sufrir stresspor porcalor. calor.Esto Estoprovoca provocaque quecoman comanmenos menosyyyproduzcan produzcan excede excede de 22°C, 22°C, las las vacas comienzan aaasufrir sufrir stress por calor. Esto provoca que coman menos produzcan menosleche, leche,hasta hastaun un25% 25%de deperdidas. perdidas. El Elstress stresspar parcalor calorpuede puedetambien tambienllevar llevaraaaíndices índicesde depreñez preñezmas masbajos bajos menos menos leche, hasta un 25% de perdidas. El stress par calor puede tambien llevar índices de preñez mas bajos CÁMARA CONDICIÓN CORPORAL aterneras terneras conDE menos pesoen enel elnacimiento. nacimiento.BCS yyyaa• terneras con con menos menos peso peso en el nacimiento. También tienen instalada en la puerta del área de separación una cámara que les proporciona una puntuación de la condiLa amplitud de la entrada permite que pasen casi ción corporal de los animales. Todos estos datos van directados vacas a un tiempo mente al DelPro, desde donde el ganadero puede gestionarlos. • DETECCCIÓN DE CELO POR ACTIVIDAD AM2 Han instalado el nuevo sistema de celo AM2, una herramienta fantástica para las granjas. Envía un informe de actividad cada 15 minutos y utiliza una tecnología similar a la que incorporan los teléfonos móviles para contar pasos para controlar el movimiento del animal.
Enfriar Enfriar las las vacas vacas es es la la forma forma adecuada adecuada de de aumentar aumentar su su producción producción
• PANTALLA TÁCTIL IDD La entrada de la sala de ordeño está equipada con una pantalla táctil en la cual los operarios pueden consultar a tiempo real el estado de la vaca, en qué plaza está situada y si, por ejemplo, la quieren separar, pueden activar desde ahí mismo la puerta DSG.
.Tel DeLaval DeLaval DeLavalEquipos Equipos EquiposS.A. S.A. S.A. C/ C/ C/Anabel Anabel AnabelSegura, Segura, Segura,7. 7. 7.28108 28108 28108Alcobendas Alcobendas Alcobendas(Madrid) (Madrid) (Madrid) Tel Tel.91 91 91490 490 49044 44 4473 73 73///62 62 62///63 63 63
www.delaval.es www.delaval.es www.delaval.es
es es esuna una unamarca marca marcaregistrada registrada registradade de deTetra Tetra TetraLaval Laval LavalHoldings Holdings Holdings&&&Finance Finance FinanceS.A. S.A. S.A. yyyDeLaval DeLaval DeLavales es esuna una unamarca marca marcacomercial comercial comercialregistrada registrada registradade de deDeLaval DeLaval DeLavalHolding Holding HoldingAB. AB. AB.ElEl Elpropietario propietario propietariose se sereserva reserva reservatodos todos todoslos los losderechos derechos derechosde de demodificación modificación modificacióndel del del diseño diseño diseño
pub_deLaval.indd 163
19/02/2019 22:00
SALVUS ET ESPM920463481 Familia “Converse Judy” SALVATORE x MISSOURI x BOOKEM
SALVUS ET
O 65 % dos touros do TOP 100 GICO son de Xenética Fontao! Fontao - Esperante - 27210 LUGO -Tfno.: 982 284 391 / Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com VP008_publicidade_xenetica fontao salvus.indd 164
20/02/2019 17:48