Vaca Pinta 9. Edición galego by Transmedia Comunicación

Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 9 marzo 2019 | Edición en galego

• ESPECIAL: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO • A VOZ DO TÉCNICO: CONSELLOS PARA ACADAR UN BO RENDEMENTO PRODUTIVO DO MILLO • CONCURSOS: MENORCA E TROFA • CONDICIONALIDADE DA PAC: OBRIGAS PARA ASEGURAR O SEU CUMPRIMENTO • NA GRANXA: EL CERRO (BADAXOZ)

SUMARIO

DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO E MAQUETACIÓN Marcos Sánchez, Martín Sánchez, Sabela Díaz, Silvia Gayoso EDICIÓN E REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Begoña Gómez, Gemma Martínez, María Melle FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV Raquel Anido COLABORAN NESTE NÚMERO Servizos de Sanidade Vexetal e de Sanidade Animal da Consellería do Medio Rural da Xunta de Galicia, Jesús M.ª Mangado, Oihan Uharte, Sandra Aldaz, M.ª Teresa Sánchez, Ignacio Delgado, María José Bande, Alfonso Carballal, Silvia Baizán, Ana Soldado, Sagrario Modroño, Isabel Piñeiro, Cristina Cueto, Adela Martínez, Marcos García, Pablo Amado, Gustavo García, David Vilacoba, Javier Bueno ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es

O CIAM, o Serida e o INTIA presentan o resultado das avaliacións das variedades comerciais de millo forraxeiro en Galicia, Asturias e Navarra, respectivamente

O investigador Juan Cainzos falou da eficiencia na produción de leite durante a xornada de Africor Lugo

EN VACA TV

OPINIÓN

ECONOMÍA

A PÉ DE PISTA

A condicionalidade da PAC ........................... 50

Concurso de Gando Frisón de Menorca ......... 14

ESPECIAL: SEMENTEIRA DO MILLO FORRAXEIRO

Poxa de Elite de Gando Frisón. Curtis (A Coruña) .......................................... 20 Poxa de Gando de Raza Frisona. Ordes (A Coruña) .......................................... 22 Poxa de Gando Frisón. Chantada (Lugo) ....... 22 Poxa de Gando de Raza Frisona. Santa Comba (A Coruña) .............................. 24

ACTUALIDADE Nova edición dos Encontros Gandeiros en Ordes ........................................................ 31

Transmedia pertence a:

O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sustentable:

NutriGenetik percorreu Portugal coas súas xornadas ........................................ 31 Certificado PEFC

Este producto procede de bosques gestionados de forma sostenible y fuentes controladas

PEFC/14-38-00071

www.pefc.es

Auditada por: Distribución media durante o ano 2018: 17.353 exemplares

El Cerro. Cabeza del Buey (Badaxoz) ........... 42

Cumprir co prometido. Xoán Ramón Alvite ....... 10

Concurso da Raza Holstein Frisia de Trofa ..... 16

Depósito Legal: LU 28-2018 ISSN: 2603-8080 ISBN: 978-84-09-10200-6 Núm. de exemplares: 17.000

NA GRANXA

Ensaios de variedades de millo para forraxe en Navarra. Resultados en 2018 e históricos ......... 64 Guía práctica para o cultivo do millo forraxeiro .............................................. 78 Resultados da avaliación de variedades de millo forraxeiro en Galicia ........................................ 84 Millo forraxeiro en Asturias. Avaliación de variedades (1996-2018) ................................. 94 A voz do técnico: criterios a ter en conta para conseguir unha boa sementeira do millo .... 113 Técnicas actuais para optimizar os recursos no cultivo do millo .............................................. 136 A sementeira variable .................................. 142

Nova Asociación de Profesionais de Podoloxía Bovina de España e Portugal ....................... 32

Novas tecnoloxías aplicadas á semente de millo para axudar a combater o estrés hídrico ........ 148

Primeira edición do Diploma en Podoloxía Bovina ........................................................... 32

AGRICULTURA

Celebrada a Xornada Técnica anual de Africor Lugo ............................................... 34

Os tanques distribuidores de xurro incrementan as súas vendas ......................... 156

www.vacapinta.com

Se queres recibir a revista na túa casa ou negocio, ponte en contacto con nós a través de:

transmedia@ctransmedia.com 675 974 194 @revistavacapinta @VacaPinta_ @transmedia.vacatv 03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 3

La l a n o i s e f o r p a gam a t e l p m más co FORRAJE

E a de

LABOREO Y SIEMBRA

ROTOEMPACADORAS, ENCINTADORAS Y SEGADORAS

PULVERIZADORES

Ga EQUIPOS PARA GANADERÍA

CARROS MEZCLADORES

PICADORAS DE FORRAJE

� � � � �

K E K T E S T S A MA einetnotopapraaralala M i am m

o t n o t p e i a i n u p e i m i q i u E c m q i r E aprac s p e s y e n y ó n i ó c i apalpicliacca rocloyl ypupruinrienses dede setsiétiréc

¿Qué ventajas proporciona? � Rendimiento hasta 250 m3/hora a una distancia de 2,5 km con una sola bomba � Rendimiento hasta 200 m3/hora a una distancia de 3,75 km con una segunda bomba � Utiliza un 40 % menos de combustible que el sistema tradicional � Reduce la compactación en el campo al no ser necesaria la cuba � Como solo utiliza el aplicador se puede utilizar 3 o 4 semanas antes en zonas húmedas � Mayor rendimiento, con ahorro de tiempo y dinero

¿Cómo funciona? La bomba extrae el purín desde la fosa a través de la manguera. La bomba puede accionarse mediante un tractor o un motor independiente. Entonces la manguera se conecta por el otro extremo al aplicador de bajas emisiones en el campo.

¿Qué elementos componen nuestro sistema de mangueras de arrastre? 1. Bomba de alta presión en la balsa de purín 2. Manguera de poliuretano de alta resistencia 3. Aplicador de baja emisión en el campo

Triturador SuperCut � Sistema premiado y patentado

les ores a s r e v i n u es tubos, rejas e inyect r o d a c i l p A e aplicadores de

� Probado en condiciones extremas

Gama d

Síguenos en:

� � � � �

Triturador SuperCut Mastek con 28 salidas Se adapta a cualquier cuba Plegado automático Brazos amortiguados Se atornilla, no necesita soldaduras

� Ligero y resistente � Se puede montar la boquilla esparcidora de la cuba � 100 % galvanizado � Necesita solo un mando de doble efecto

Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com

EN VACA TV

O grupo de expertos de Solomamitis reúnese para falar de calidade de leite A localidade coruñesa de Arzúa acolleuos días 18 e 19 de marzo unha nova sesión de traballo do grupo de expertos de Solomamitis co obxectivo de seguir traballando arredor da calidade do leite. Á cita asistiron Luis Miguel Jiménez, Anna Jubert, Emili Calvet, Christian Paniagua, Patricia de Celis, Oriol Franquesa, José Luis Míguez, Carlos Noya, Xabier Bermúdez, José Mallo e Gema Moyano. Na xornada inaugural, o grupo visitou a granxa ecolóxica Casa Grande de Xanceda, onde se puxeron de relevo os aspectos de benestar animal comparando sistemas de produción tradicional e ecolóxica. Durante a segunda xornada dese volveuse unha sesión máis teórica que comezou coa intervención de Oriol

6 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Foto de familia de la reunión

Susana Astiz

Franquesa (Q-Llet), quen revisou o rol do veterinario no futuro. A continuación, a doutora Susana Astiz (INIA) impartiu un relatorio sobre a conveniencia do consumo de leite e deriva-

Pol Llonch

dos lácteos baseándose en evidencias científicas. Xa por último foi a quenda do doutor da UAB Pol Llonch, que abordou como mellorar o benestar da vaca leiteira durante o secado.

EN VACA TV

A III Xornada do Rural Galego desde Curtis estivo dedicada ao cultivo de millo Como preámbulo á III Poxa de Elite de Gando Frisón, celebrada o pasado 17 de marzo en Curtis (A Coruña), o día anterior tivo lugar a tamén terceira Xornada do Rural Galego, que este ano consistiu nun monográfico sobre o cultivo do millo, tendo en conta que tanto a colleita coma o ensilado representan o maior investimento que realizan ano tras ano as explotacións de gando vacún leiteiro, e alcanzar o maior rendemento posible por hectárea cultivada supón optimizar os investimentos e mellorar a marxe de beneficio no leite producido. Logo de que o alcalde do municipio, Javier Caínzos, inaugurase o encontro, o primeiro experto en intervir foi o enxeñeiro agrónomo Fran-

Javier Caínzos inaugurou a xornada

Francisco Morell

cisco Morell, director de Agronomía e Desenvolvemento de Ferramentas Dixitais e Seguimento de Cultivos por Satélite de Pioneer. A continua-

Albert Porte-Laborde (dereita)

ción tomou a palabra Albert PorteLaborde, tamén enxeñeiro agrónomo e consultor internacional en manexo e desenvolvemento do cultivo do millo.

Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

DistribuiDores soLÁ para GaLicia, asturias y cantabria

02.2019 | Vaca Pinta n.º 8 | 7

EN VACA TV

Os directos de Vaca TV volveron á Feira de Zaragoza O equipo de televisión de Vaca Pinta estivo presente na 14.ª Feira Internacional para a Produción Animal e retransmitiu en vivo entrevistas a distintos expositores do evento.

Entrevista a Patrick Cerdá e Juan Carlos de Vicente, de DeLaval

A capital aragonesa acolleu do 19 ao 22 de marzo unha nova edición de Figan. Habilitáronse 6 pavillóns do recinto feiral, nos que máis de 900 firmas expositoras presentaron as súas novidades para este ano. Figan reforzou, así mesmo, a súa relevancia supranacional coa presenza de 394 expositores estranxeiros chegados de 29 países e centos de delegados inter-

Entrevista a Guillaume Hardy, de Lely

Entrevista a Francesc Oliva, de Gea Farm Technologies

nacionais de 85 empresas. Tamén se recoñeceron un total de 44 produtos como melloras técnicas e outros 12 como novidades técnicas, ademais de 5 explotacións polo seu bo labor e a súa xestión. Neste contexto, Vaca TV contou cun posto no pavillón 6 dende o que estivo retransmitindo de martes a venres distintas entrevistas con asistentes e expositores da feira.

Entrevista a María Otero, de Elmega

MELLORAS E NOVIDADES TÉCNICAS

O martes pola tarde tivo lugar a entrega de premios Novidades Técnicas e Melloras Técnicas. Entre os galardoados, atopábanse compañías como Exafan (IPFS-Sistema Intelixente de Alimentación de Precisión), Gea (Gea Dairy Milk M6850), Humeco (Ibertext), Durán Maquinaria (barra de tubos universal Mastek), Lely (robot Astronaut A5), Mecàniques Segalés (sistema de tratamento de xurros N-DN SBR) e Norel (Bymet). O acto estivo presentado polo director técnico da feira, Carlos Buxadé.

8 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

InnovacIón, compromIso y garantía

trituradora dE 2.80M dE trabaJo. ancho total: 3M, rEvErsiblE, dEsplazablE, doblE chasis

batidor dE purín EspEcial para pozos dE arEna

NoVEDaD

rodillo coMpactador silo con dosiFicador para consErvantE

EXtEndEdorEs dE silo dE Ø 70, 90 Y 100

tenemos la soluciÓn mÁs eficaz y econÓmica para las camas de vacuno frente a los diversos problemas que acarrea la arena 5 meses con nuestro equipo = 5 meses de ahorro, confort y tranquilidad : LACIÓN A INSTA bA) L PRÓXIM A L S.C. (VIL E R T S E V TROS! VILASIL N NOSO E íA f N N CO ¡TAMbIÉ

GanaderÍa vilar de abaixo narón (lugo) GanaderÍa José miGuel valcÁrcel arias lÁncara (lugo) sat ladeira o pÁraMo (lugo) sat o liñar sarria (lugo)

5 GanaderÍas cuentan ya con nuestro equipo

¡comprueba las ventaJas de rentabilizar el purÍn!

• COSTE EQUIPO DE SEPARACIÓN PARA 150 VACAS ............................................... DESDE 32.000 € • COSTE ANUAL DE HIGIENIZACIÓN DE LA CAMA PARA 150 VACAS .................. 109,20 € • COSTE ELÉCTRICO ANUAL PARA UNA EXPLOTACIÓN DE 150 VACAS ............... 584 € SOLICÍTANOS PRESUPUESTO SIN COMPROMISO: NUESTROS TÉCNICOS ESTÁN A TU DISPOSICIÓN

www.corbarsll.com

maQUINarIa aGrÍcola corbar, s.l. poligono industrial o Morelle, nave 4 27614 sarria, lugo // E-mail: corbar@corbarsll.com telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

DIStrIbuIDoreS para galIcIa, aSturIaS y portugal

OPINIÓN

Cumprir co prometido

Xoán Ramón Alvite. Colaborador de La Voz de Galicia, especialista en gandería

FAI FALTA ALGO MÁIS QUE UNHA BOA ANÁLISE DO SECTOR SE QUEREMOS QUE O FUTURO SEXA MELLOR DO QUE ESTÁ SENDO O PRESENTE

10 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

“E

stou sorprendido de que a mellora do prezo en Europa non se traslade ao noso mercado”, “Ningún gandeiro debe recibir menos de 36 céntimos por litro de leite”, “Os custos de produción deberían ser unha referencia da que partir na negociación dos prezos”... Estas frases –publicadas en distintos medios de comunicación durante o último mes– son tan sensatas que puido dicilas calquera gandeiro. Se me apuran, diría que ata calquera persoa minimamente preocupada pola deriva actual do sector leiteiro. Con todo, os seus autores foron, por esta orde, o ministro de Agricultura, a presidenta da Inlac (esta, ademais, é gandeira) e o conselleiro do Medio Rural. Trátase de tres persoas coa suficiente representatividade nos seus respectivos eidos como para que as súas opinións deban ser tidas en conta e valoradas. Dende logo, todos os que defendemos a produción de leite como medio de vida destacamos esa claridade á hora de analizar a realidade do sector e firmariamos debaixo de semellantes afirmacións. No entanto, fai falta algo máis que unha boa análise do sector se queremos que o futuro sexa mellor do que está sendo o presente. Tanto a Inlac coma a Consellería do Medio Rural, nos límites obvios das súas competencias, deben facer algo máis que unha análise e, dende logo, ao ministro de Agricultura, Luis Planas, hai que esixirlle bastante máis que o coñecemento da realidade. Como

pouco, hai que pedirlle a posta en marcha de medidas concretas para que cambie o que el mesmo entende que non é xusto. Se considera que os gandeiros españois deben cobrar igual ca os do resto de Europa (a afirmación resulta tan evidente que non precisa de máis comentarios) ten que facer algo para cambialo. E refírome a algo máis que pedirlles ás industrias que reflexionen –polo visto fíxoo hai un par de semanas en Logroño nunha xuntanza co comisario Hogan– sobre o prezo do leite. Con reflexionar, só con reflexionar, desconfío de se imos conseguir moito. Tres anos e medio despois de que gandeiros, industrias, distribución e Ministerio (o seu Ministerio, señor Planas) asinasen o Acordo para a sostibilidade do sector lácteo, seguimos pedíndolle reflexión á industria? Non, señor ministro, isto non se arranxa con reflexión. Fai falta algo máis e vostede, se mo permite, está aí para iso. Ás industrias hai que esixirlles que cumpran o prometido e que, literalmente, se resumía en “aplicar nos contratos, prezos e volumes de compra que, en concordancia coa evolución do mercado, contribúan á sostibilidade das explotacións”. Outro tanto pasa coa distribución que, aínda que menos, segue con prácticas que pouco axudan a un funcionamento equilibrado e razoable da cadea de valor do leite. Así que, xa sabe, señor ministro, en análise saca vostede un sobresaliente; en traballo, vaille custar moito máis aprobar.

La mejor propuesta para 2019 Nuevas pruebas CONAFE Noviembre 2018

Nissan

Ni a g ra x Om a n x C o n v in c er

• Mucha leche y con componentes sólidos. • Extraordinarias ubres. • Salud y fertilidad de sus hijas. • Vacas longevas y de fácil ordeño. • Fácil parto. EL HAYA NISSAN ROSI (MB-85), El Haya Matienzo, C.B. - Bizkaia

Astrakan

A i k m an x P lane t x O m an

• Altas producciones con mucha grasa (+0,10%) y proteína (+0,02%). • Vacas funcionales y longevas, con muy buenas ubres y patas. • Salud y fertilidad de sus hijas. • ¡¡Muy fácil parto (4%)!! TABEA ET (VG-85). Madre de ASTRAKAN

Douglas

N.º1 TIPO

Do or m a n x De m psey x B o l t o n

• N.º 1 en Tipo (+3,35).Hijas MB de primer parto, también en Canadá. • Grasa (+0,06%) Proteína (+0,10%). • Bajo recuento células somáticas. • Longevidad y alta fertilidad. FLEURY DOUGLAS LISALY. Fleury Holstein - Quebec (Canadá)

ESCOLMO, S.L. Distribuidor para Galicia y Asturias Rua Magnolia, 80, bajo 27003 LUGO Tfno. (+34) 982 217 633 Fax (+34) 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com

www.aberekin.com

Alta Fertilidad Genética de Confianza

Gomas e Camas para Vacas Limpezas Automáticas Estabulacións Libres distribución material gandeiro

PRIMEIRO DISTRIBUIDOR JOURDAIN ORIXINAL EN ESPAÑA

CINCO UN DOS OS PRIMEIR ADORES IMPORT IN DO JOURDA MUNDO

CUBÍCULOS E CORNADIZAS

Gomas e Camas para Vacas

Limpezas Automáticas

Tubular Bovino

NOVO BOX PARA EXTERIOR CON PARQUE EN POLIETILENO

NON SE DEIXE ENGANAR. ANTES DE COMPRAR, CHÁMENOS. Telf.: 671 485 702

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANLES

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ. NON COMPRE IMITACIÓNS

MÁIS DE 2.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN ESPAÑA Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servizo Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www.dismagan.es

distribución material gandeiro

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500

A PÉ DE PISTA

XXXIII CONCURSO MORFOLÓXICO DE GANDO VACÚN FRISÓN DE MENORCA. ALAIOR

En Vaca.tv

Vaca gran campiona

Binillubet Talent Fátima vence en Menorca A localidade menorquina de Alaior acolleu os días 16 e 17 de marzo unha nova edición do Concurso Morfolóxico de Gando Frisón de Menorca, un certame no que participaron 178 animais de 38 ganderías da illa.

xuíz galego Santiago García Souto deulle a esperada palmada da vitoria a Binillubet Talent Fátima, unha frisona adulta que competiu na sección de vacas en produción de máis de 50.000 kg e que foi presentada pola gandería Binillubet, de Es Mercadal. Cómpre recordar que Fátima xa fora elixida vaca gran campiona da illa balear na edición de 2017. A explotación dirixida por Pedro Marqués conseguiu, ademais, o premio de mellor rabaño.

14 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Entre as case cen xatas e xovencas participantes, a gran campiona foi Torre Doorman Dorotea, da gandería Torre Den Quart, de Ciutadella, que saíu á pista na sección de xovencas de 17 a 19 meses. A xata campiona foi Trencadeta Cinderdoor Montana, presentada por Torre Trencadeta, tamén de Ciutadella. Como vén sendo habitual, o certame incluíu un concurso de futuras promesas no que saíron á pista gran cantidade de nenos e nenas para demostrar as súas habilidades de manexo.

Xovenca campiona e gran campiona

Xata campiona

Las auténticas

vacas que recortan los costes Los países nórdicos tienen el menor uso de antibióticos del mundo, y son líderes en producción de leche. Nuestros toros tienen excelentes rasgos de salud y altas producciones. Una eficaz herramienta para tu día a día.

€ Infertilidad

€

Enfer- Tratamientos medades veterinarios podales

€ Mastitis

€ Partos difíciles

seleccionando para lo que realmente importa Global Genetics

www.vikinggenetics.com

Distribuido en Galicia por: Manuel Reixa 610 526 785 | Noel Balsa 619 760 916

A PÉ DE PISTA

XVII CONCURSO DA RAZA HOLSTEIN FRISIA. TROFA (PORTUGAL)

En Vaca.tv

A palmada da vitoria foi para Encanto Atwood 404 O certame, celebrado entre o 1 e o 3 de marzo no marco da Feira Anual de Trofa, foi xulgado polo catalán Jaume Serrabassa e nel participaron cerca de cen animais pertencentes a 12 explotacións portuguesas.

s ganderías Vilas Boas & Pereira e Encanto Natural, ambas as dúas de Ponte de Lima, repartíronse a gran maioría dos premios. O primeiro dos títulos destacados, o de xata campiona, logrouno Vilas Boas & Pereira coa frisona M&S Jacoby M&M Anya. Seguidamente, o de xovenca campiona foi para Encanto Natural con Encanto Byway 527. Vilas Boas & Pereira alzouse cos

16 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

de mellor criador e mellor descendencia de touro. Na gran final de xatas e xovencas o galardón recaeu en Encanto Byway 527, de Encanto Natural. Nas seccións de vacas, a vaca nova campiona foi Pereira Beemer Sonia, de Vilas Boas & Pereira; a vaca intermedia campiona, Encanto Atwood 419, de Encanto Natural, e a vaca adulta campiona, Encanto Atwood 404, tamén de Encanto Natural.

O xuíz do certame escolleu como mellor conxunto e mellor descendencia de vaca a Encanto Natural e na gran final de vacas deulle a palmada da vitoria a Encanto Atwood 404, que tamén salientara como mellor ubre do concurso.

Mellor ubre do concurso

A PÉ DE PISTA

EL NUEVO NOMBRE PARA

Encanto Byway 527, xovenca campiona e gran campiona

A MARC SIN HAR MANC

M&S Jacoby M&M Anya, xata campiona

SELLADOR

MARCANTE DE DIÓXIDO POTENTE ACCIÓN DESINFECTANTE

REFORZADO CON AGENTES COSMÉTICOS

Fungicida Bactericida Viricida

Hidratación hasta el siguiente ordeño.

FUERTE EFECTO MARCANTE

CONSUMO CONTROLADO

Aplicación muy visible sin manchas

Viscosidad óptima

Pereira Beemer Sonia, vaca nova campiona

Encanto Atwood 419, vaca intermedia campiona

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 17

A PÉ DE PISTA

PALMARÉS CATEGORÍA

GAÑADORA

GANDERÍA

XATAS DE 6 A 9 MESES

Pereira Capital Gain Laura

Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)

XATAS DE 10 A 12 MESES

Encanto Capital Gain 581

Encanto Natural (Ponte de Lima)

XATAS DE 13 A 15 MESES E XATA CAMPIONA

M&S Jacoby M&M Anya

Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)

XOVENCAS DE 16 A 18 MESES

Encanto Solomon 563

Encanto Natural (Ponte de Lima)

XOVENCAS DE 19 A 22 MESES

Pereira Solomon Mira

Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)

Encanto Byway 527

Encanto Natural (Ponte de Lima)

XOVENCAS DE 23 A 27 MESES, XOVENCA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA MELLOR CRIADOR MELLOR DESCENDENCIA DE TOURO VACAS ATA 30 MESES

Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima) Pereira Byway-MB Stanley 6

Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)

VACAS DE 30 A 36 MESES E VACA NOVA CAMPIONA

Pereira Beemer Sonia

Vilas Boas & Pereira (Ponte de Lima)

VACAS DE 3 A 4 ANOS

Senras Gifian Pandora

SenrasDairy (Vila Nova de Famalicão)

VACAS DE 4 A 5 ANOS E VACA INTERMEDIA CAMPIONA

Encanto Atwood 419

Encanto Natural (Ponte de Lima)

VACAS DE 5 A 6 ANOS, VACA ADULTA CAMPIONA, MELLOR UBRE E GRAN CAMPIONA

Encanto Atwood 404

Encanto Natural (Ponte de Lima)

VACAS DE MÁIS DE 6 ANOS

Lopes Goldwyn 5950

Manuel Loureiro Lopes & Filho (Figueira da Foz)

MELLOR CONXUNTO

Encanto Natural (Ponte de Lima)

MELLOR DESCENDENCIA DE VACA

Encanto Natural (Ponte de Lima)

Vilas Boas & Pereira, mellor criador

Vilas Boas & Pereira, mellor descendencia de touro

Encanto Natural, mellor conxunto

Encanto Natural, mellor descendencia de vaca

18 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

SEGADORAS DISCO

Convence por todo lo ancho. Variedad convincente: Todas laslas segadoras DISCO Variedades convincentes: Todas segadoras DISCOestán estánconstruidas construidasde detal talmanera manera que que soportan las mayores cargas y ofrecen en todo momento la mejor calidad de corte. Además son fáciles de manejar y trabajan de forma extremadamente eficiente también con unas necesidades mínimas de combustible. Todos los trabajos de mantenimiento pueden ser realizados de forma sencilla. Segar de forma rápida y confortable - ahora con la nueva barra de corte MAX CUT.

www.claas.es

A PÉ DE PISTA

III POXA DE ELITE DE GANDO FRISÓN. CURTIS (A CORUÑA)

En Vaca.tv

Cundins Miriam Hotline alcanza o prezo máis alto, 6.000 euros

Cundins Miriam Hotline

A III Poxa de Elite de Gando Frisón, promovida polo Concello de Curtis e organizada por Embriomarket, celebrouse o día 17 de marzo nas instalacións do recinto feiral desta localidade coruñesa.

terceira edición desta poxa de elite, na que a totalidade dos animais que se puxeron á venda procedían de explotacións galegas, rematou coa adxudicación de 15 dos 17 lotes presentados, a un prezo medio de 3.207 euros. O total das transaccións económicas ascendeu a 48.100 euros e o exemplar que alcanzou a cotización Campa Imax 0338 Red

20 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

máis alta foi Cundins Miriam Hotline FIV ET, unha xovenca de 14 meses adquirida polas ganderías Casa Lameiro SC (Rodeiro) e Cerdeiras SC (Touro). Esta frisona, presentada por Cunordam SC, pertence á familia Oman Mirna e conta cun XICO de 4.087 puntos e 10 xeracións MB/ EX no seu pedigree. Ademais, leva un contrato de macho e outro de catro

embrións, o que supón un valor adicional para os compradores. Outros dos animais destacados que subiron rapidamente as poxas foron Campa Imax 0338 Red, unha xata e cun XICO de 4.233 puntos –o máis alto dos animais postos á venda– que foi adxudicada en 4.600 euros e que leva senllos contratos de macho e de embrións; a xovenca Campa Clever Mitcionera Campa Clever Mitcionera 0308

0308, vendida en 4.000 euros e, tamén, con senllos contratos de macho e de embrións; Campa Solomon Megadea –a única vaca en lactación participante–, cualificada MB 86, con 9 xeracións MB/EX no seu pedigree e que alcanzou os 3.900 euros, e as xatas Cundins Cisma Pinnacle e Cundins Carolina Doc FIV ET, adxudicadas ambas as dúas en 3.700 euros.

EMBRIOVET SL es un equipo veterinario especializado en servicios de transferencia embrionaria en ganado bovino de leche y de carne

Nuestras nuevas instalaciones en Betanzos incluyen un avanzado laboratorio de fecundacion in vitro Le ayudamos a desarrollar el programa genético de su explotación: Diseño del programa genómico Creación de índices genéticos personalizados Asesoramiento genético completo. Programa de acoplamientos Programa de Transferencia de embriones: Flushing y transferencia o congelación de embriones Producción de embriones in vitro: OPU-FIV Programa de rescate genético Comercio de embriones: Nacional Importación/Exportación

www.embriomarket.com

administracion@embriovet.com 981 791 843 649 239 488

• 2 laboratorios móviles con base en Galicia • Servicio en toda la península e islas españolas • Veterinarios especializados en tecnologías reproductivas al más alto nivel

En nuestras nuevas instalaciones en Betanzos (A Coruña) ofrecemos toda la tecnología embrionaria, abarcando la fecundación in vitro en todas las facetas.

A PÉ DE PISTA

I POXA DE GANDO DE RAZA FRISONA. ORDES (A CORUÑA)

Vendidos oito dos nove animais poxados en Ordes Africor Coruña organizou no recinto feiral do Mesón do Vento o domingo 24 de febreiro unha poxa na que participaron animais de cinco ganderías. Asuncion Delta Amiga

suncion Delta Amiga, un animal de Finca La Asunción, foi o que acadou o prezo de venda máis

elevado: Mónica Penas González adquiriuno por 3.350 €. Só unha das nove femias sacadas a concurso

quedou sen adxudicar. Tratouse dunha xovenca preñada que finalmente foi vendida logo de rema-

tar a poxa. O volume total de negocio foi de 19.250 € e o prezo medio de venda, de 2.406 €.

ANIMAL

VENDEDOR/A

COMPRADOR/A

PREZO

VIEITES LIDIA BREWMASTER HURDEIRO QUIXOTE 5854 871 3506 868 864 ASUNCION DELTA AMIGA HURDEIRO SUPREM 5823 HURDEIRO SUPREM 5798

VIEITES GRANXA HURDEIRO SC SAT LAVANDEIRA 950 XUGA GANDEIRÍA MONTEMAIOR SCG SAT LAVANDEIRA 950 XUGA SAT LAVANDEIRA 950 XUGA FINCA LA ASUNCIÓN GRANXA HURDEIRO SC GRANXA HURDEIRO SC

CARMEN VÁZQUEZ NOIA GANADERÍA FAMILIA SANDÁ RIOBO CARMEN VÁZQUEZ NOIA DESERTA GANADERÍA GARCÍA CANDAL GANADERÍA GARCÍA CANDAL MÓNICA PENAS GONZÁLEZ GANADERÍA GARCÍA CANDAL EUGENIO FERNÁNDEZ GARCÍA TOTAL VENDAS

2.400 € 2.000 € 2.100 € 2.150 € 2.500 € 3.350 € 2.350 € 2.400 € 19.250 €

POXA DE GANDO FRISÓN. CHANTADA (LUGO)

Rego Brasileiro Basilea 8332, o animal mellor pagado Conseguiuse darlles saída aos 17 animais presentados á poxa e o volume de negocio ascendeu aos 35.300 €

o marco da Feira do Viño de Chantada, o pasado sábado 9 de marzo tivo lugar nas novas instalacións do mercado gandeiro unha nova edición da Poxa de Gando Frisón do municipio, a primeira do ano na provincia.

22 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Organizada por Africor Lugo en colaboración co Concello de Chantada, puidéronse vender os 17 animais sacados a concurso a un prezo medio de 2.076 €. Dende Africor sinalaron a singularidade de que o prezo medio das xovencas (2.100 €) superase o das

Rego Brasileiro Basilea 8332

vacas paridas (2.060 €), unha situación pouco habitual que se deu nesta ocasión debido á alta calidade das femias máis novas. O animal mellor valorado foi Rego Brasileiro Basilea, unha vaca da gandería Rego SC vendida por 2.750 €.

Ademais, durante a xornada tomou brevemente a palabra o alcalde da localidade, Manuel Lorenzo Varela, quen falou da posibilidade de organizar unha segunda poxa na zona na segunda metade do ano.

Carretera de Santiago, km 5 27210 Lugo TelĂŠfono: 982 221 966 E-mail: correo@millarestorron.com www.millarestorron.com

A PÉ DE PISTA

XIX POXA DE GANDO DE RAZA FRISONA. SANTA COMBA (A CORUÑA)

Cundins Carolina Atwood

Tendeiro Delete Basilea

O volume de negocio superou en Santa Comba os 31.000 € Cundis Carolina Atwood, Tendeiro Delete Basilea e O Chuco SC Shandy Amsterdam, vendidas cada unha por 3.000 €, foron as tres femias que acadaron o prezo de adxudicación máis alto.

recinto feiral desta localidade coruñesa acolleu o sábado 9 de marzo a 19.ª edición da Poxa de Gando de Raza Frisona, organizada por Afri-

cor Coruña e o Concello de Santa Comba. Déuselles saída aos 12 animais poxados a un prezo medio de 2.596 € e o volume de negocio ascendeu aos 31.150 €.

O Chuco SC Shandy Amsterdam

Nesta ocasión, o prezo de venda máis elevado coincidiu na poxa de tres animais: Cundis Carolina Atwood (Cunordam SC), Tendeiro Delete Basilea (O Chuco SC) e O Chuco

SC Shandy Amsterdam (Tendeiro SC) foron vendidos por 3.000 € cada un a gandería O Rubio SC, gandería Xesteiro e SAT Ganadería Xusto, respectivamente.

PALMARÉS ANIMAL

OS CASTROS DUNI JULIUS CHATA 0884 FEVER OS CASTROS CASCA WICKHAM

VENDEDOR/A

COMPRADOR/A

PREZO

TORRES SAT

GANADERÍA SERPE SC

2.350 €

FRANCÉS

M.ª JESÚS RODRÍGUEZ LOUZÁN

1.950 €

TORRES SAT

GANADERÍA XESTEIRO

2.700 €

NUVEIRA BENI QUIXOTE

NUVEIRA

AS NEVES SC

2.500 €

NUVEIRA LUA EXPLODE

NUVEIRA

GANADERÍA O RUBIO SC

2.400 €

CARREIRA SIRIO 7991

CARREIRA DE COLÚNS

SAT XUANEIRO

2.550 €

CUNDINS CAROLINA ATWOOD

CUNORDAM SC

GANADERÍA O RUBIO SC

3.000 €

CUNDINS LISTA ATWOOD FIV ET

CUNIRDAM SC

LÓPEZ DE BUXÁN SC

2.600 €

O CHUCO SC CLARA MONTEREY

O CHUCO SC

GANADERÍA O RUBIO SC

2.900 €

O CHUCO SC SHANDY AMSTERDAM CUNDINS EMILY HIGH OCTANE TENDEIRO DELETE BASILEA

24 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

O CHUCO SC

GANADERÍA XESTEIRO

3.000 €

CUNORDAM SC

M.ª JESÚS RODRÍGUEZ LOUZÁN

2.200 €

TENDEIRO SC

SAT GANADERÍA XUSTO

3.000 €

TOTAL VENDAS

31.150 €

www. i nd usa g ri . es i nd usa g ri @i nd usa g ri . es

A C T U A L I DA D E

Nova edición dos Encontros Gandeiros en Ordes As charlas, ofrecidas pola ADSG de Frades e a ADSG de Mesía, contaron coa presenza dun bo número de gandeiros da zona.

venres 1 de marzo a Casa da Cultura de Ordes acolleu a cuarta edición dos seus Encontros Gandeiros, os cales estiveron organizados polas ADSG de Frades e Mesía.

O acto deu comezo ás 10.30 horas cun café de benvida. Durante os relatorios interviñeron Juanma Loste (veterinario de Albaikide), quen falou do estado sanitario das

NutriGenetik percorreu Portugal coas súas xornadas Ademais das sesións técnicas, a cargo de profesionais de Genous ABS, de Boeck e da propia compañía organizadora, durante a parte práctica visitaron varias granxas próximas.

s días 25, 26 e 27 de febreiro as xornadas de NutriGenetik viaxaron polo país luso de norte a sur para abordar temas como a influencia das células somáticas na produción de leite, a innovación e o progreso xenético, as técnicas de manexo e de conservación dos silos e a monitorización dos animais en tempo real.

explotacións e da creación e inspección da receita veterinaria, e Gerardo Rivero (Producións Gandeiras), que puxo o foco no consumo de antibióticos. A primeira intervención correu a cargo de Eduardo Gens (NutriGenetik), quen se centrou nas problemáticas das mamites e das células somáticas e falou de como se poden previr mediante boas prácticas e usando un axeitado sistema de produtos de predipping, postdipping e biohixienización. A continuación, Pablo Reboiro (Genus ABS) presentou SexcelTM, un novo método de sexado con resultados comprobados nas explotacións. Na súa quenda, Oliver Ploesser (Boeck) expuxo o xeito correcto de preparar e conservar os silos sen terra nin pneumáticos co obxectivo de obter un resultado eficaz e coa máxima calidade. Por último, Sérgio Ferreira (NutriGenetik) deu conta das potencialidades do sistema de podómetros Track-a-Cow® que, a través da monitorización dos animais en tempo real, permite, entre outras cousas, detectar celos en tempo útil e posibles problemas de saúde. Os tres días de xornadas remataron con visitas a explotacións para realizar demostracións reais da cobertura dos silos sen a utilización de terra nin rodas. 03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 31

A C T U A L I DA D E

CELEBRARÁN A SÚA PRIMEIRA ASEMBLEA XERAL EN COMPOSTELA O 4 DE MAIO

Técnicos de España e Portugal únense na Asociación de Profesionais de Podoloxía Bovina Preto de cincuenta expertos en podoloxía reuníronse o 26 de xaneiro en Ribadeo para a asemblea na que se aprobaron os estatutos e se conformou a primeira xunta directiva desta nova asociación.

dignificación da profesión do podólogo bovino a través da difusión do seu papel na prevención e no control das coxeiras no gando vacún, promover o intercambio de coñecemento e a formación continua entre os seus socios e colaborar con outras asociacións do sector gandeiro para garantir un servizo de maior calidade que inflúa positivamente no benestar animal e na rendibilidade das explotacións gandeiras son algúns dos obxectivos que, dende a organización, sinalan como motor desta unión. Así mesmo, no marco desta xuntanza fixouse a data da súa primeira asemblea xeral, que se celebrará en Santiago de Compostela o sábado 4 de maio. As persoas interesadas en formar parte do proxecto, aberto tanto a profesionais da podoloxía bovina como a persoas relacionadas co sector do gando e/ou coa industria, pódense poñer en contacto a través do correo electrónico da asociación (2018.appb@gmail.com).

Alumnos de nivel avanzado formáronse na primeira edición do Diploma en Podoloxía Bovina Trátase dun título específico para os profesionais da saúde podal que está organizado conxuntamente pola Universidade Complutense de Madrid e Conafe.

n total de 26 alumnos participaron no curso para a obtención do Diploma en Podoloxía Bovina da UCM e Conafe, o cal tivo unha duración de 5 días durante o mes de febreiro (3 de contido teórico na Facultade de Veterinaria de Madrid e 2 prácticos en ganderías de Trazo, na Coruña). A parte teórica foi impartida por profesores da Universidade e veterinarios con experiencia en podoloxía bovina, mentres que as prácticas de campo foron avaliadas por dous formadores traídos de Francia exclusivamente para este curso. 32 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Esta primeira edición, orientada tanto a alumnos de nivel avanzado como a podólogos bovinos que xa teñen anos de experiencia, ten como

obxectivo achegarlles coñecementos técnicos e certificar os seus coñecementos e a calidade do seu traballo como recortadores de pezuños.

A C T U A L I DA D E

Celebrada a Xornada Técnica anual de Africor Lugo O encontro que organiza cada ano Africor Lugo tivo lugar o mércores 6 de marzo na Facultade de Veterinaria de Lugo e centrouse na importancia do benestar no período seco, dos plans de recría e da eficiencia das explotacións. O evento contou co patrocinio de AgroBank, Elanco, Boehringer Ingelheim, MSD Animal Health, Zoetis e Xenética Fontao.

briu a xornada o veterinario de Boehringer Ingelheim Manuel Cerviño, quen puxo o foco no manexo do secado e afondou nas vantaxes do uso de seladores internos, centrándose no que está presentando esta compañía, Ubroseal. Coa tendencia actual cara ao uso restritivo de antibióticos, volveuse imperativa a implantación de novos sistemas de traballo para impedir, entre outras cousas, a infección do ubre, “e aquí é onde entran os seladores internos”, explicou Cerviño. O período seco é o momento no que máis antibióticos se empregan

34 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

e no que máis se recomendou tradicionalmente o seu uso. “O que pasa é que os tempos cambiaron. A aparición de resistencias antibióticas é un tema moi serio e a nós, dende a produción leiteira, tócanos colaborar reducindo o uso de antibióticos”, subliñou. Deste xeito, os seladores xogan un papel cada vez máis importante como preventivos no uso de antibióticos durante o secado, xa que funcionan como barreira física que illa o ubre do exterior e non implican riscos para os animais nin para as persoas, posto que son insolubles en leite.

O veterinario de Boehringer fixo un repaso durante a súa intervención por puntos clave como a súa aplicación e eliminación e os beneficios que supón a súa utilización (os tetos non selados teñen 1,7 máis probabilidades de padecer unha IMI, o 97 % das infeccións intramamarias no período seco acontecen en tetos abertos, o 24 % das vacas nunca chegan a formar o tapón de queratina…). Ademais, presentou os resultados de distintos casos de estudo que daban conta da redución da taxa de novas infeccións en vacas recentemente paridas (redúcese entre un 8 e un 11 %) e o aumento da taxa de curación (ascende un 0,5 %) co uso de seladores e incidiu na importancia de empregalos en xovencas. Así mesmo, fixo fincapé na relevancia de combinar estes produtos sempre cun bo manexo: “Por suposto, non poden aplicarse sós, teñen que ir parellos dun manexo exquisito.

A C T U A L I DA D E

Manuel Cerviño

Juan Cainzos

JUAN CAINZOS: “AS PATOLOXÍAS ASOCIADAS AO PERÍODO DE TRANSICIÓN TEÑEN CONSECUENCIAS A LONGO PRAZO, ASÍ COMO UN IMPACTO IMPORTANTE NA EFICIENCIA DO ANIMAL”

CMY

Un selador aplicado nunha vaca mal manexada, nunha vaca con infección, pode ser contraproducente. Porén, aplicado correctamente é moi positivo en canto á redución do índice de infeccións intramamarias”.

EFICIENCIA NA PRODUCIÓN DE LEITE

O doutor en Medicina Veterinaria Juan Cainzos deulle continuidade á xornada cunha presentación na que falou de varios indicadores para calcular a eficiencia da produción de leite, e logo relacionou os conceptos de saúde e eficiencia, incidindo na idea de que a infección e a inflamación impiden que o animal exprese todo o seu potencial produtivo, xa que a activación do sistema inmune require unha gran cantidade de enerxía e nutrientes. Non en van, o técnico de marketing global de Elanco fixo referencia a un estudo que conclúe que a eficiencia enerxética “diminúe un 15 % en vacas leiteiras con situacións de inflamación subclínica”.

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 35

A C T U A L I DA D E

A pregunta é: como podemos axudar a vaca para que os cambios que se producen no seu sistema inmunolóxico durante a transición lle afecten o menos posible? “Alimentación, manexo, instalacións, coidados, protocolos de seguimento… Ábrese un amplo abano de actuacións, pero o fundamental é ter claro que todo empeza por esas tres cuestións”, concluíu.

BENESTAR DURANTE O SECADO

Luis Miguel Jiménez

LUIS MIGUEL JIMÉNEZ: “AS SECAS TAMÉN SOFREN ESTRÉS POR CALOR E, UNHA VEZ QUE PAREN, FARÁ QUE PRODUZAN MENOS DO QUE PODERÍAN”

Alfonso Goris

ALFONSO GORIS: “OPTIMIZAR O MANEXO E A ALIMENTACIÓN NA RECRÍA SON CLAVES PARA ALCANZAR TODO O POTENCIAL XENÉTICO DAS FRISONAS” Neste senso, Cainzos focalizou no período de transición, xa que é aquí onde se rexistra a incidencia máis alta de patoloxías en comparación co resto da vida produtiva do animal, e referiuse a tres cambios fisiolóxicos que adoitan producirse neste estadio e que se deben ter moi en conta: o balance enerxético negativo, a inmunodepresión e a hipocalcemia. Estamos a falar, asegurou, “dos tres grandes desafíos aos que se enfronta unha vaca leiteira”, pois están na orixe doutras enfermidades vencelladas entre si, como a metrite, a mamite, o desprazamento de calleiro, a retención de placenta etc., as cales teñen consecuencias a longo prazo, así como un impacto importante na 36 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

eficiencia do animal, tanto desde o punto de vista produtivo como reprodutivo. “Cando falamos de hipocalcemia non falamos de vacas que se tomban, senón de vacas que teñen niveis de calcio por debaixo do normal; cando falamos de balance enerxético negativo non falamos de cetose, senón de vacas que están mobilizando graxas, o que pode desencadear nunha cetose ou non, pero que traerá consecuencias negativas de saúde en transición; polo tanto, o noso papel como técnicos e como produtores será facer que estes tres cambios sexan o máis curtos e suaves posible para a vaca”, advertiu.

Na charla ofrecida por Luis Miguel Jiménez, veterinario de Servet Talavera, os cambios no ubre, a importancia do secado para unhas boas producións futuras, o aumento das infeccións neste período, o efecto dun bo benestar e a importancia de coidar factores como as instalacións ou o estrés por calor nas vacas secas foron algúns dos temas principais. Tamén Jiménez incidiu na importancia do período seco debido a que se trata do momento no que as vacas teñen máis probabilidades de infectarse: “Algo máis do 50 % das mamites que xorden durante a lactación son consecuencia das infeccións aparecidas durante o secado”, apuntou e, neste sentido, sinalou un factor fundamental á hora de evitalas: “Para min, a hixiene é o máis importante para previr infeccións”. Así, logo de facer un repaso polos cambios que experimenta o ubre durante o secado –como a incidencia de infeccións intramamarias ou o estado do tapón de queratina durante a involución activa, a estable e a calostroxénese–, puxo o centro de atención nas prácticas de hixiene que se terán que asumir como consecuencia da nova tendencia cara ao secado selectivo: “O secado selectivo é un tema que se vai ter que realizar si ou si de aquí a uns anos e, como non se respecten esas medidas de hixiene, imos ter problemas”. Explicou tamén a importancia de empregar correctamente os seladores internos (aplicar ben na base do teto, introducir a cánula coa punta ben desinfectada e non masaxear) e, dende o punto de vista do manexo, dedicou parte do relatorio a falar de tipos de secado e das vantaxes e problemas de realizar un secado brusco ou un secado gradual.

1 Durante oo período seco, o ubre tenten unun risco 10 10 veces superior de sufrir infeccións intramamarias que que durante a lactación . 1 Durante período seco, o ubre risco veces superior de sufrir infeccións intramamarias durante a lactación . AsAsmastites xeradas no período seco maniféstanse tras o parto e súmanse ás infeccións propias do inicio da lactación, que mastites xeradas no período seco maniféstanse tras o parto e súmanse ás infeccións propias do inicio da lactación, que son importantes durante as primeiras semanas. En consecuencia, nos nos primeiros momentos tras otras parto a sonespecialmente especialmente importantes durante as primeiras semanas. En consecuencia, primeiros momentos o parto a probabilidade de padecer un proceso de mastite é sempre considerable e xera cuantiosas perdas. Estudos recentes probabilidade de padecer un proceso de mastite é sempre considerable e xera cuantiosas perdas. Estudos recentes 2 estimaron que cada episodio dede mastite supón de de media un custo nonnon inferior a 357 €/vaca . Por2. tanto, non énon estraño que que estimaron que cada episodio mastite supón media un custo inferior a 357 €/vaca Por tanto, é estraño 3 o oPanel Internacional de Expertos en Calidade de Leite elaborase un Documento de Consenso no que se recomenda 3 Panel Internacional de Expertos en Calidade de Leite elaborase un Documento de Consenso no que se recomenda o ouso internos dede tetos, en en TODAS as vacas e ene TODAS as explotacións leiteiras. O obxectivo é diminuír as as usodedeseladores seladores internos tetos, TODAS as vacas en TODAS as explotacións leiteiras. O obxectivo é diminuír infeccións sucedidas durante o secado e ,con iso, os seus elevados custos. A elección correcta dun selador de tetos é agora infeccións sucedidas durante o secado e ,con iso, os seus elevados custos. A elección correcta dun selador de tetos é agora máis coa introdución dede UBROSEAL® de de Boehringer Ingelheim, líderlíder mundial na saúde do ubre. UBROSEAL® posúe máissinxela sinxela coa introdución UBROSEAL® Boehringer Ingelheim, mundial na saúde do ubre. UBROSEAL® posúe ununsistema Flexicap® mellorado que facilita a súa aplicación sen riscos para o teto, ademais de poñer á disposición dos dos sistema Flexicap® mellorado que facilita a súa aplicación sen riscos para o teto, ademais de poñer á disposición usuarios oo máis completo servizo técnico queque puidesen esperar. PoloPolo tanto, síntete seguro e non dubides en recomendar usuarios máis completo servizo técnico puidesen esperar. tanto, síntete seguro e non dubides en recomendar UBROSEAL® como selador interno intramamario na protección rutineira das explotacións gandeiras dos teus clientes. UBROSEAL® como selador interno intramamario na protección rutineira das explotacións gandeiras dos teus clientes.

Para cada vaca. EnEn cada secado. Para cada vaca. cada secado. Ubroseal® Vacas en Secado 2,6 g suspensión intramamaria para bovino. Composición: Cada jeringa intramamaria de 4 g contiene: Subnitrato de bismuto, pesado 2,6 g. Ubroseal® Vacas en Secado 2,6 infecciones g suspensión intramamaria para bovino.de Composición: intramamaria de 4 libres g contiene: Subnitrato de bismuto, pesado 2,6 g. Indicaciones: Prevención de nuevas intramamarias durante el período secado. En las Cada vacas jeringa que se considera que están de mastitis subclínica, el medicamento Indicaciones: infecciones durante el período de secado. En las vacas(vacas que selecheras considera están libres de mastitis subclínica, el medicamento veterinario puedePrevención usarse solode ennuevas el manejo de la vacaintramamarias seca y control de la mastitis. Especies de destino: Bovino en que el secado). Posología: Sólo por vía intramamaria. veterinario puede usarse solo en el manejo de la vaca seca y control de la mastitis. Especies de destino: Bovino (vacas lecheras en el secado). Posología: Sólo por vía intramamaria. Introducir el contenido de una jeringa del medicamento veterinario en cada cuarterón de la ubre inmediatamente después del último ordeño de la lactancia (en el momento del Introducir el contenido de una jeringa del medicamento veterinario en cada cuarterón de lasolo ubreeninmediatamente después del en último ordeño de lactancia (en el del secado). Contraindicaciones: No usar en vacas en lactación. No usar el medicamento veterinario vacas con mastitis subclínica el momento della secado. No usar enmomento vacas secado). en vacas en lactación. No usar elde medicamento veterinario solo enactiva vacasocon mastitis subclínica en el momento secado. No Leche: usar en vacas con mastitisContraindicaciones: clínica en el momentoNo delusar secado. No usar en casos conocidos hipersensibilidad a la sustancia a algún excipiente. Tiempos de espera:del Carne: 0 días. con mastitis clínica en el momento del secado. No usar en casos conocidos de hipersensibilidad a la sustancia activa o a algún excipiente. Tiempos de espera: Carne: 0 días. Leche: 0 horas. Presentación: Caja con 20 jeringas y 20 toallitas limpiadoras. Cubo con 120 jeringas y 120 toallitas limpiadoras. Reg. nº: 3628 ESP. Medicamento sujeto a prescripción 0 horas. Presentación: Caja con veterinaria. 20 jeringasTitular: y 20 toallitas Cubo con 120Boehringer jeringas y 120 toallitas limpiadoras. Reg. nº: 3628 ESP. Medicamento sujeto a prescripción Univetlimpiadoras. Ltd. Representante Local: Ingelheim Animal Health España, S.A.U. veterinaria. Titular: Univet Ltd. Representante Local: Boehringer Ingelheim Animal Health España, S.A.U. Bibliografía: 1. Crispie et al., 2004. Ir. Vet. J. 57, 412-418. 2. Rollins et al., 2015. Prev. Vet. Med.122, 257-264. 3. Andrew Bradley, QMMSand University of Nottingham, UK; Sarne De Vliegher Ghent University, Belgium; Bibliografía: 1. Crispie et al., 2004. Ir. Vet.JimenezServet, J. 57, 412-418. 2.Spain; RollinsThomas et al., 2015. Prev. Vet. Med.122, 3.Ellen Andrew Bradley, QMMSand University of Nottingham, Sarne De Vliegher University, Michael Farre SEGES, Denmark; Luis Miguel Peters, MBFG Wunstorf,257-264. Germany; Schmitt-van de Leemput, Vetformance, Villaines laUK; Juhel, France; Tine vanGhent Werven, UtrechtBelgium; Michael Farre SEGES, Denmark; Luis Miguel JimenezServet, Spain; Thomas Peters, Wunstorf, Germany; Ellen Schmitt-van University, TheMBFG Netherlands. Date of Preparation: Oct 2017 de Leemput, Vetformance, Villaines la Juhel, France; Tine van Werven, Utrecht University, The Netherlands. Date of Preparation: Oct 2017

A C T U A L I DA D E

Rubén Mosquera

RUBÉN MOSQUERA: “eVET NON SÓ ESTÁ DISPOÑIBLE PARA OS PROPIOS VETERINARIOS DE AIRA, SENÓN TAMÉN PARA OUTROS FACULTATIVOS QUE DESEMPEÑEN A SÚA ACTIVIDADE NA ZONA”

Javier López

Xa na última parte da charla o discurso estivo dirixido cara ao ambiente da vaca seca: “Atreveríame a dicir que é tan importante, ou máis, que o da vaca en lactación. Hai que extremar as medidas de hixiene nas camas, que teñen que estar o máis secas e limpas posibles, e ter conta do confort no estrés por calor, porque as secas tamén o sofren e, unha vez que paren, fará que produzan menos do que poderían”, resaltou. A modo de conclusión, Jiménez enumerou cinco ideas básicas: o secado é decisivo para a saúde do ubre e para a produción na seguinte lactación; a vaca sofre nos días seguintes ao secado, polo que hai que tratar de minimizar o problema reducindo este período; débese tratar sempre de ter un ambiente o máis hixiénico posible, e é aconsellable favorecer un espazo libre de estrés. 38 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Baixo estas premisas salientou que é primordial coñecer o concepto de xovenca madura e segundo dixo: “Téñense que conxugar dous conceptos: o tempo e o peso. Unha xovenca madura sería aquel animal que vai parir cun tamaño e un peso determinados e nun momento no que nos vai dar a máxima produción”. O relator subliñou que o equilibrio para a idade ao primeiro parto está ao redor dos 22 ou 23 meses, xa que, “se se acelera o proceso, teremos animais demasiado gordos e, se se atrasa, perderemos tempo de produción”. Goris ademais apuntou tres razóns de carácter económico polas que se recomenda inseminar máis cedo, pois “se os animais paren máis novos, van entrar no lote de muxido antes e teremos máis leite vitalicio; coa mesma taxa de reposición, imos necesitar menos xovencas e, polo tanto, teremos menos custos e, finalmente, o progreso xenético vai ser maior e máis acelerado”. Rematou a súa intervención lanzándolles varias cuestións aos asistentes para que se preguntasen se están realmente facendo as cousas ben, se coñecen os custos de recriar e se lles compensaría máis criar na casa, criar fóra ou comprar a recría.

O PLAN DE RECRÍA, CLAVE NA ECONOMÍA DAS GRANXAS

eVET, NOVA PLATAFORMA DE RECEITA ELECTRÓNICA

A última charla da mañá correu a cargo de Alfonso Goris, responsable de Alimentación e de Xestión Técnica Económica na cooperativa CLUN, quen se centrou en resaltar a importancia que ten o plan de recría nunha granxa de produción de leite e o impacto económico que supón un correcto manexo das xatas e das xovencas nas explotacións. “Conseguir dobrar o peso dende o nacemento aos dous meses, lograr o 55 % do peso maduro no momento da inseminación e alcanzar o 85 % do peso maduro unha semana despois do parto” foron os obxectivos que destacou o técnico ao inicio do seu relatorio. Neste mesmo senso, insistiu en que optimizar o manexo e a alimentación son claves para alcanzar todo o potencial xenético das frisonas.

Iniciou o bloque vespertino o informático Rubén Mosquera, artífice da plataforma de receita veterinaria electrónica eVET que vén de estrear a cooperativa Aira a comezos de ano. “Co cambio lexislativo que se produciu o 1 de xaneiro e que obriga os veterinarios a comunicarlle ao Ministerio as prescricións que fan de antibióticos a través da plataforma PresVet, vimos que as solucións de receitas electrónicas que había no mercado e que nos permitirían resolver esta nova obriga lexislativa non se adaptaban moi ben ás nosas necesidades e, por esta razón, decidimos desenvolver a nosa propia ferramenta, que consideramos que ten determinadas características que suplen as carencias doutras existentes no mercado”, indicou Mosquera.

A C T U A L I DA D E

BENEFICIOS DO DESMOCHADO SEN DOR

Laura Molina

LAURA MOLINA: “O IDEAL É FACER O DESMOCHE ANTES DOS 60 DÍAS E SEMPRE BAIXO ANESTESIA LOCAL E ANALXESIA SISTÉMICA”

Desde o punto de vista funcional, para o seu desenvolvemento tiveron en conta que se axustase aos diferentes estándares e sistemas que interveñen no proceso de receita electrónica. Por exemplo, eVET intégrase coa plataforma Cimavet para obter toda a información dos medicamentos (denominacións, principios activos, formatos…), o que á súa vez lle permite identificar cando se trata dun antibiótico e, de forma automática, o programa comunica esa prescrición ao sistema PresVet, sen que o veterinario teña que facer ningunha outra acción a maiores. A plataforma desenvolvida por Aira, que segundo apunta o seu creador “está feita por xente que coñece o sector e que responde ás necesidades dos socios”, xa está instalada nos 11 puntos de venda nos que a cooperativa dispensa produtos zoosanitarios, así coma noutros 11 centros de venda externos cuxa actividade radica na súa área de influencia. Mosquera recalcou, ademais, que a plataforma eVET non só está dispoñible para os propios veterinarios de Aira, senón que tamén a poden instalar de forma gratuíta outros facultativos que desempeñen a súa actividade na zona.

A TECNOLOXÍA DA XENÓMICA

A continuación, subiu ao estrado Javier López, director técnico do Laboratorio de Xenética Molecular de Xenética Fontao, para explicar o traballo que se realiza neste centro no marco da selección xenómica en España. Para isto, na súa introdución salientou que, tras a creación do Laboratorio de Xenética Molecular no ano 1999, esta unidade entrou a formar parte da Sociedade Internacional para a Xenética Animal (ISAG) en 2001 e converteuse en membro do Comité Internacional para o Control da Produción en Gandería (ICAR) en 2007, entidades que, segundo dixo, “unifican os estándares e as metodoloxías de traballo e permiten que os ensaios que se realizan neste Laboratorio poidan ser materia de estudo e comparación con outros do resto do mundo”. Definiu o que é o ADN, as diferentes maneiras de obter mostras para as súas análises e os principais marcadores xenéticos cos que se traballa, como os SNP (single nucleotide polimorfhism), que son cambios puntuais na secuencia do ADN. Finalmente, mostrou as ferramentas coas que contan para a selección xenómica, como as plataformas de xenotipado e a tecnoloxía dos microarrays, chips de ADN que se utilizan para estudar a expresión de moitos xenes á vez.

A encargada de pechar o encontro foi Laura Molina, responsable de Benestar Animal e de I+D+i en Vacún Leiteiro na Cooperativa Gandeira de Valle de los Pedroches (Covap), quen compartiu a súa experiencia para conseguir un descornado ou desmochado sen dor, punto que considera clave para o benestar da recría. O proxecto que levou adiante cos gandeiros da cooperativa tiña como obxectivo “estandarizar a técnica e instaurar unha rutina adecuada que facilitase o manexo e minimizase a dor para os animais”. Para iso, o traballo desenvolveuse baixo o protocolo europeo Welfare Quality, que considera catro aspectos fundamentais a revisar: un comportamento axeitado dos animais, unha boa alimentación, unha boa saúde e un correcto descanso. A primeira das definicións que lles expuxo aos presentes na sala foi a diferenza entre desmochado e descornado: “Falamos de desmoche cando realizamos esta práctica antes dos 60 días dende o nacemento e de descornado, a partir dos 60 días”. Tamén lembrou que as frisonas son animais que teñen moita sensibilidade á dor e que son especies precoces neste sentido, é dicir, que senten o dano dende moi cedo. Presentou datos das ganderías coas que traballa, amosou vídeos como exemplo de como se comportan os animais cando se lles fai o desmochado ou descornado sen anestesia e con ela, e rematou demostrando que esta práctica ten moita influencia no reconto total do benestar dunha granxa baixo o protocolo Welfare Quality. Con base na súa experiencia, Laura Molina finalizou a súa intervención afirmando que “o ideal é facer o desmoche antes dos 60 días e sempre baixo anestesia local e analxesia sistémica. Con isto os beneficios máis inmediatos serán que a xata non presentará alteracións no seu comportamento natural, conseguirá a mesma inxestión de penso e o mesmo consumo de leite e o manexo será moito máis fácil”.

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 39

NA GRANXA

EL CERRO. CABEZA DEL BUEY (BADAXOZ)

En Vaca.tv

Frisonas de longa vida, pese á calor Aínda que a gran parte da produción de leite se atopa no norte do país, viaxamos ata a provincia de Badaxoz para amosar que no sur aínda quedan granxas leiteiras nas que viven a día de hoxe vacas frisonas. Julián García é o propietario de El Cerro e foi o encargado de desvelarnos as características desta explotación estremeña.

Localización: Cabeza del Buey (Badaxoz) N.º total de animais: 170 Vacas en muxidura: 68 Empregados: 1 Media de produción: 40,2 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,60 % Porcentaxe de proteína: 3,30 % RCS: 120.000 cél./ml Superficie agrícola: 80 ha Prezo do leite: 0,32 €/l

42 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

odo empezou en 1982 coas tres vacas que mantiña e muxía o pai de Julián García Cueva, actual propietario da gandería El Cerro, situada na localidade de Cabeza del Buey, provincia de Badaxoz. A granxa foi crecendo aos poucos, trasladáronse do centro da vila á súa actual localización, nos arredores, e hai oito anos que se incorporou Julián á actividade definitivamente. Nese momento, segundo apunta el mesmo: “Construímos a

nave nova, a sala, aumentamos en número de vacas e empezamos a usar seme sexado para conseguir máis recría”. Na gandería traballan dúas persoas, Julián e un empregado. Entre os dous repártense o traballo: “Eu levo máis o tema da xenética, das inseminacións, e el atende máis a botar de comer aos animais, ademais de axudarme no muxido”, explica. Agora mesmo teñen un total de 170 animais, 68 son vacas en muxidura e 16 secas. Moxen dúas veces ao día nunha sala de espiña de peixe de 12 puntos, a media de produción no momento da visita era de 40,2 litros por vaca e día e a media anual da última campaña, 11.986 litros por vaca. A porcentaxe de graxa estaba no 3,60 % e a de proteína, no 3,30 %. O reconto de células somáticas era de 120.000 células por mililitro.

NA GRANXA

DistribuiDores PArA esPAñA y PortugAl

Alta Calidad Alemana Asegurada!

As xatas son destetadas sobre os 70 días

“ESTAMOS COBRANDO 0,32 €/LITRO E CONTAMOS CON SERVIZOS DE COVAP EN CALIDADE DE LEITE, REPRODUCIÓN, DESEÑO DE INSTALACIÓNS E ASESORAMENTO”

MEMBROS DA COVAP A proximidade de Cabeza del Buey co norte da provincia de Córdoba é o principal motivo de que a gandería El Cerro poida ser membro da Cooperativa Ganadera del Valle de los Pedroches (Covap). Véndenlle o leite e, ademais, en palabras do propio Julián, contan co asesoramento dos seus técnicos en diferentes materias: “Estamos cobrando 0,32 €/litro e contamos con servizos como os de calidade de leite, reprodución, deseño de instalacións e asesoramento”.

*FiNANCiACiÓ

ses N 0% – 24 Me

Patentado en Alemania.

DISTRIBUCIÓN DO RABAÑO A nave na que manteñen todos os animais foi crecendo tamén paulatinamente en función do número de cabezas e a día de hoxe contan con 2.250 metros cadrados construídos. Edificada en ferro e chapa, nela teñen perfectamente distribuído ao rabaño en lotes. As xatas están en dous grupos, un ata os 70 ou 80 días, que fan a desteta, e outro ata os sete meses. Para as xovencas teñen tres lotes, o primeiro deles con animais desde os sete meses ao ano; o segundo, desde os 12 aos 16 meses, e o terceiro, desde os 16 meses ata un mes antes do parto. As vacas sepáranas noutros catro grupos: o lote de produción, o de paridas, o de preparto e o de secas. Para as vacas en muxidura teñen un total de 80 cubículos con camas de area e o resto dos lotes descansan en palla. Na parte da nave onde están os cubículos teñen instalado un sistema de limpeza con arrobadeira, todo o resto arránxano e hixienízano a man.

el autentico arrimado en espiral, no compre imitaciones

*consulte condiciones en su concesionario

Distribución Portugal: ZjCarrageta Lda – Évora. www.zjcagriparts.pt Agrovergeira – Pombal. www.agrovergeira.pt

Distribución españa: Formada por 25 puntos de servicio

Avda. Galicia, 109 • 33770 Vegadeo (Asturias) • Tel./Fax: (+34) 985 634 238 Comercial: info@fondrigomaquinaria.com recambios-Asistencia: servicio@fondrigomaquinaria.com

www.fondrigomaquinaria.com 03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 43

NA GRANXA

ERA INEVITABLE POÑER SOLUCIÓN AO ESTRÉS POR CALOR NA ÉPOCA ESTIVAL

A ración é preparada e facilitada pola Covap

Teñen camas de palla para todo o rabaño menos para as vacas en muxidura, que están sobre area

mesma ración xunto cun penso de punteo e ás secas danlles unha mestura específica para vacas secas e herba seca.

TERRAS, MAQUINARIA E INSTALACIÓNS

ALIMENTACIÓN Esta distribución do gando non só responde ás idades das frisonas, senón tamén ás diferenzas que fan en canto á nutrición de cada lote. “Ata os 70 ou 80 días estamos co prestarter e a desteta facémola suave con este mesmo penso durante quince días máis ou menos. Logo, empezamos a proporcionarlles mestura de arranque para xatas e herba seca e aos sete meses empezan a comer penso de vaca seca”, explica Julián. Covap facilítalles todos os días a ración para as vacas en muxidura, composta basicamente por silo de millo, silo de cereal, herba seca, soia, copos de millo e correctores. As acabadas de parir comen esta

44 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

A superficie total dedicada á explotación é de 80 hectáreas, nas que traballan dous cultivos: avea e triticale. “Dedicamos 60 ha a avea e 20 ha a triticale, a maioría da produción destinámola para a alimentación da granxa e o resto vendémola; depende dos resultados de cada ano, vendemos máis ou menos cantidade”, conta Julián. En canto a maquinaria, teñen dous tractores, unha cuba, un arado, unha acondicionadora e rotores para a herba seca, “o que nos fai falta practicamente para todo, só acudimos aos servizos dunha empresa externa para o empacado da herba seca”, afirma o gandeiro. Precisamente, a herba seca que destinan para a explotación gárdana dentro da nave e na parte do soportal deixan a cuberto a maquinaria. Ademais, teñen dúas fosas, unha de 600 m3 para o xurro e outra de 150 m3 para as augas coas que limpan a sala e o resto das instalacións.

UNIDADE DE RECUPERACIÓN DE CAMAS

O LÍDER TECNOLÓXICO EN TRATAMENTO E SEPARACIÓN DE XURROS

• • •

Primeiras unidades XA INSTALADAS

AVANTAXES ECONÓMICOS

OUTRAS AVANTAXES

• Non require mercar material adicional para as camas • Incremento na producción de leite • Reducción dos custos

• • • •

vacapinta005_publicidade_farminagricola.indd 41

Mellora o cow confort Baixos niveís de microorganismos Fácil manexo Disponible cada día

12/08/2018 14:07

NA GRANXA

Vista dos ventiladores instalados por toda a nave

“AO QUE MÁIS PRIORIDADE LLE DOU É Á PRODUCIÓN E Á VIDA PRODUTIVA”

Sala 2x6 de espiña de peixe

CALOR EXTREMA O benestar dos animais é unha das prioridades actuais desta granxa e para logralo era inevitable pór solución ao estrés por calor na época estival. Julián di que “a calor nesta zona comeza sobre finais de abril ou principios de maio, que temos xa uns 25 graos, e de aí cara arriba ata setembro ou inicios de outubro. Todos eses meses temos temperaturas altas, no verán aproximámonos aos 40 graos”. A solución chegou entre 2017, cando instalaron os ventiladores, unha decena deles repartidos por toda a nave, e 2018, coas duchas de auga. “O sistema funciona dependendo do THI –índice de temperatura e humidade, indicador común do estrés por calor– e por ciclos. O aire comeza a funcionar a 25 graos e a partir dos 28 ou 30 combínase coa auga. Neste caso, ciclos de 10 segundos de auga e 5 minutos de aire”, aclara.

46 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Tras a súa instalación, Julián destaca como notou que a caída de produción nestes meses resultou moito menor e como a reprodución foi mellor no verán: “As vacas están máis cómodas, non están tan apuradas e véselles moito mellor. A produción, aínda que baixou uns días nos que a calor foi moi intensa, mantívose bastante ben”.

REPRODUCIÓN E XENÉTICA Da reprodución en El Cerro encárgase o propio Julián e a recría dedícaa practicamente toda á granxa, aínda que tamén vende algúns machos como sementais para gandeiros da zona. Insemina as frisonas aos 13 ou 14 meses e a media de número de partos é de 2,9. A media de inseminacións por preñez é de 1,3 para as xovencas e de 2,5 para todo o rabaño, e a taxa de fertilidade é do 44 % á primeira inseminación e do 35 % para o total.

O intervalo entre partos anda polos 402 días e para a detección de celos nas vacas de alta produción utilizan os podómetros, pero nunca inseminan antes dos 60 días. Utilizan o implante de embrións e Julián coméntanos que os recolle sempre sobre os 13 ou 14 meses. “Xenotipamos as xatas e traballamos coas que mellores resultados conseguen de toda a granxa. Facémoslles embrións e implantámosllelos ás que saíron máis baixas”, cóntanos. Todo isto é así porque a mellora xenética é outra parte importante da explotación. Utilizan 4 ou 5 sementais ao ano e o 100 % é de orixe americana. Ademais, un 30 % do seme co que traballan é sexado e úsano con “todas as xovencas e ás veces en primeiras e segundas inseminacións”, dinos. Entre os parámetros que priman para a selección dos touros destacan a produción, o mérito neto e a vida produtiva. “Tento mellorar todo en xeral, pero ao que máis prioridade lle dou é á produción e ás vacas lonxevas, á vida produtiva”, subliña. Julián ve o futuro na explotación e non descarta o crecemento paulatino do seu negocio. Aínda que nos comenta que xa son poucas as granxas que quedan na zona, El Cerro é un exemplo de que no sur tamén se pode vivir da gandería de maneira profesionalizada.

DOLOFOS®

La única cama para vacuno con múl�ples funciones

SECA Y ABSORBE - REPELE INSECTOS - ENCAPSULA OLORES - FERTILIZA ESTIÉRCOL - NO PRECIPITA O DECANTA EN EL FONDO DEL ESTERCOLERO - DESINFECTA E HIGIENIZA “Excepcional en las camas”

“Sorprendente en el campo”

Efecto de purín con Dolofos

Ganadería LA MESQUERÍA (Cantabria)

“DOLOFOS es aceptado en las plantas de tratamiento de purines” ´

*Misma cantidad de peso en los tres productos y misma cantidad en agua (100 %)

DOLOFOS absorbe mucha más agua que los otros dos (más del 100 % de su peso) y �ene también bastante más volumen (menos densidad), por lo que cubre mucho más espacio. Comparando solo esto, vemos que el precio de Dolofos es aproximadamente un 50 % menor.

¡¡ECONÓMICO!!

Ofrecemos también nuestro producto virgen LITHOALGAS como alterna�va más económica. Se puede aplicar solo al cubículo o mezclado con otros materiales (serrín, viruta, etc.), aunque estos productos vegetales están demostrando ser un foco de bacterias. Descartamos la arena porque �ene más desventajas que ventajas. Considere que nuestros productos no son simples secantes, pues además de secar y absorber más que ninguno, encapsulan los malos olores, no crean polvo, no endurecen en el establo, repelen a insectos voladores y al gusano del es�ércol (Eristalix tenax) y no decantan ni precipitan en el fondo del estercolero. Además, una vez aplicados con el purín o es�ércol al terreno son un buen enmendante de suelos ácidos, así como aportadores de numerosos microelementos y elementos secundarios, con el consiguiente ahorro que esto supone.

DOLOFOS se produce 100% con LITHOALGAS® (algas calcáreas fosilizadas de origen español) ¡SEA NUESTRO DISTRIBUIDOR! Obtendrá interesantes beneficios, contará con productos únicos y la posibilidad de exclusividad en su zona PRESENTACIÓN Y ENVASADO Polvo (<1 mm). Micronizado Dry y Natural (<5 mm) Sacos de 25 kg (de rafia plas�ficada microperforados). Big bag (sacas) de 500 a 1.000 kg

Productos seleccionados

Exportamos a toda Europa y Sudamérica, Israel, Egipto, Marruecos, etc.

Para más información consúltenos directamente o a través de nuestros distribuidores: SAVV (Évora-Portugal) tel. 351 911884808 (Portugal, Açores y Madeira), ANFER AGRO CHANTADA (Chantada-Lugo) tel. 677406713, POLYAGRO (A Coruña) tel. 602642044, FUTURCAMP (Tineo-Asturias), LACTODUERO (Saldaña-Palencia) tel. 619692754, ALMACÉN GANADERO VGM (Casar-Cáceres) tel. 616503663, PROVILEQ (Mozoncillo-Segovia) tel. 626702105, FRIPACK (Puebla de Vicar-Almería) tel. 619777767

¡¡NOVEDAD!! dry

Aroma pino

C/ Alfonso Álvarez de Miranda, nº 28 - 4 39408 Barros - Los Corrales de Buelna (CANTABRIA) Tels. 942 832 462 - 629 519 793 - Fax: 942 832 463 secan @secanvite.com www.secanvite.com

¡¡4.500 millones de años de evolución nos avalan!!

ECONOMÍA

A condicionalidade na Política Agraria Común (PAC) Analizamos as medidas de obrigado cumprimento que impón esta normativa para que non se reduzan os importes de determinadas axudas comunitarias do sector agrario e que teñen relación co medio ambiente, as boas condicións agrícolas da terra, a saúde pública, a sanidade vexetal, e a sanidade e o benestar animal. Servizos de Sanidade Vexetal e de Sanidade Animal, Consellería do Medio Rural, Xunta de Galicia

condicionalidade aplícaselles aos beneficiarios que reciban pagos directos en virtude do Regulamento (UE) n.º 1307/2013, aos beneficiarios que reciban as primas anuais en virtude dos artigos 21 do Regulamento (UE) n.º 1305/2013 relativo á axuda ao desenvolvemento rural a través do Fondo Europeo Agrícola de Desenvolvemento Rural (FEADER),

50 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

aos beneficiarios que reciban pagos en virtude dos artigos 46 e 47 do Regulamento (UE) n.º 1308/2013, e a aqueles beneficiarios das oito medidas de desenvolvemento rural do Regulamento (CE) n.º 1698/2005, do período anterior (2007-2013), así como aos que recibisen o primeiro pago da prima ao arranque ou a reestruturación e reconversión do viñedo, segundo o disposto no

Regulamento (CE) n.º 1234/2007, nos anos 2013 ou 2014. Quedan exentos do seu sistema de control e da aplicación de penalizacións da aplicación da condicionalidade aqueles agricultores que participan no réxime a favor dos pequenos agricultores.

OBRIGAS QUE DEBEN RESPECTAR O AGRICULTOR OU O GANDEIRO PARA ASEGURAR O CUMPRIMENTO DA CONDICIONALIDADE Cada agricultor ou gandeiro deberá respectar unha serie de obrigas (requisitos e normas), en función do tipo de explotación de que se trate, relativas aos seguintes ámbitos: a) medio ambiente, cambio climático e boa condición agrícola da terra b) saúde pública, sanidade animal e fitosanidade c) benestar animal Explotacións agrícolas 1. Nas marxes dos ríos, lagos e lagoas, consideradas a partir da ribeira, non se aplicarán fertilizantes nunha franxa cuxa an-

ECONOMÍA

chura será a recollida no Código de Boas Prácticas Agrarias ou noutra normativa que respecto diso dispoña a comunidade autónoma, e nas devanditas franxas non haberá produción agrícola, excepto os cultivos leñosos que xa estean implantados. Respectarase, no seu caso, o resto dos requisitos relativos ás condicións de aplicación de fertilizantes a terras próximas a cursos de auga establecidos no Código de Boas Prácticas Agrarias ou outra normativa que respecto diso dispoña a comunidade autónoma. 2. Nas marxes dos ríos, lagos e lagoas, consideradas a partir da ribeira, non se aplicarán produtos fitosanitarios nunha franxa de 5 m de ancho sen prexuízo dunha limitación maior recollida na etiqueta dos devanditos produtos. 3. Está prohibido a vertedura de forma directa sobre o terreo

A APLICACIÓN DE XURRO NAS SUPERFICIES AGRÍCOLAS NON PODERÁ REALIZARSE MEDIANTE SISTEMAS DE PRATO OU ABANICO NIN CANÓNS

Este sistema de aplicación de xurros xa non está permitido pola condicionalidade da PAC

para evitar a filtración a través do chan de substancias perigosas, tales como fertilizantes, herbicidas etc., e a vertedura de forma directa ou indirecta de substancias como refrixerantes, disolventes, praguicidas, fitosanitarios, baterías, hidrocarburos, aceites de motor etc. 4. Non se queimarán restrollos en todo o ámbito nacional, salvo que, por razóns fitosanitarias, a queima estea autorizada pola autoridade competente; nese

caso estará condicionada ao cumprimento das normas establecidas en materia de prevención de incendios e, en particular, as relativas á anchura mínima dunha franxa perimetral cando os terreos coliden con terreos forestais. 5. A aplicación de xurro nas superficies agrícolas non poderá realizarse mediante sistemas de prato ou abanico nin canóns. Segundo a Orde do 26 de febreiro de 2018 pola que se establecen excepcións ás normas de condicionalidade de aplicación de xurros e esterco da Orde do 6 de febreiro de 2018 pola que se regula a aplicación dos pagamentos directos á agricultura e á gandería e das axudas

Progetto2_Layout 1 07/05/18 17:22 Pagina 1

03.2019 Vaca Pinta n.º 9 | 51

ECONOMÍA

A PENALIZACIÓN POR CONDICIONALIDADE CONSISTE NUNHA REDUCIÓN OU EXCLUSIÓN DAS AXUDAS ao desenvolvemento rural suxeitas ao Sistema integrado de xestión e control, Galicia conta cunha excepción para este uso dada as súas particularidades en canto ás condicións orográficas, climáticas e socioeconómicas. 6. Os estercos sólidos deberán enterrarse despois da súa aplicación no menor prazo de tempo posible. Con todo, poderanse exceptuar desta obriga os tipos de cultivo mediante sementeira directa ou mínimo laboreo, os pastos e cultivos permanentes, e cando a achega do esterco sólido sexa en coberteira co cultivo xa instalado. 7. Non se depositarán, máis aló do bo uso necesario, ou abandonarán na explotación envases, plásticos, cordas, aceite ou gasoil da maquinaria, utensilios agrícolas en mal estado ou outros produtos biodegradables ou non biodegradables. 8. Non se alterarán as particularidades topográficas ou elementos da paisaxe seguintes, salvo no caso de contar con autorización expresa da autoridade competente: • sebes dunha anchura de ata 10 m • árbores illadas e en ringleira • árbores en grupos que ocupen unha superficie máxima de 0,3 ha • Lindes dunha anchura de ata 10 m • charcas, lagoas, estanques e bebedoiros naturais de ata un máximo de 0,1 ha non se considerarán os depósitos de cemento ou de plástico • illas e enclaves de vexetación natural ou roca: ata un máximo de 0,1 ha • terrazas dunha anchura, en proxección horizontal, de ata 10 m • cando a comunidade autónoma así o determine, pequenas construcións tales como muretes de pedra seca, antigos pombais ou outros elementos de arquitectura tradicional que poidan servir de acubillo para a flora e a fauna 9. Respectarase a prohibición de cortar tanto sebes como árbores, 52 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Só se utilizarán produtos fitosanitarios autorizados (inscritos no Rexistro de Produtos Fitosanitarios do MAPA)

durante a tempada de cría e reprodución das aves (meses de marzo a xullo), salvo autorización expresa da autoridade ambiental. 10. Só se utilizarán produtos fitosanitarios autorizados (inscritos no Rexistro de Produtos Fitosanitarios do MAPA). 11. Utilizaranse axeitadamente os produtos fitosanitarios, é dicir, de acordo coas indicacións da etiqueta (almacenamento seguro/ lugar de almacenamento, protección da auga, licenza para o uso de produtos específicos etc.), axustándose ás esixencias do Programa Nacional de Control Oficial da Hixiene da Produción Primaria Agrícola e do Uso de Produtos Fitosanitarios. Cultivos herbáceos 1. Nas parcelas agrícolas de secaño que se sementen con cultivos herbáceos de inverno, non se pode labrar con volteo do chan entre a data de recolección da colleita anterior e o 1 de setembro. 2. Non se labrará con volteo a terra na dirección da máxima pendente cando, nos recintos cultivados, a pendente media sexa maior ou igual ao 15 %, salvo que a pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas ou bancais. Cultivos leñosos 1. Non se labrará con volteo a favor da pendente da terra en recintos con pendentes iguais ou superiores ao 15 %, salvo que a

pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas ou bancais, se adopten formas especiais de cultivo como o cultivo en faixas, se practique laboreo mínimo ou de conservación, ou se manteña unha cobertura de vexetación total do solo. En caso de existencia de bancais, será obrigatorio evitar calquera tipo de labores que afecten a estrutura dos noiros existentes. 2. En pendentes igual ou superior ao 15 %, salvo que a pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas ou bancais, manterase unha cuberta vexetal de anchura mínima de 1 m nas rúas transversais á liña de máxima pendente ou nas rúas paralelas á devandita liña, cando o deseño da parcela ou o sistema de rega impidan o seu establecemento na outra dirección. 3. Non se pode arrincar ningún pé de cultivos leñosos situados en recintos de pendente igual ou superior ao 15 % (salvo que a pendente real do recinto estea compensada mediante terrazas ou bancais), agás que sexa obxecto de reposición autorizada. Explotacións situadas en zona declarada pola súa comunidade autónoma como vulnerable á contaminación por nitratos O agricultor ou gandeiro deberá cumprir as medidas establecidas no programa de actuación para as devanditas zonas.

PAC PAC tu tu Anticipa Anticipa PAC tu Anticipa PAC tu Anticipa tu Anticipa PAC Anticipa tu PAC

nuestra nuestra Toda Toda nuestra Toda nuestra Toda nuestra Toda tuya tuya es es , , experiencia experiencia nuestra Toda experiencia tuya ,, es experiencia es experiencia tuya experiencia, es tuya

y yy ganaderos a ganaderos ayudando ayudando años años 3030 30 dede de más más llevamos llevamos Santander elelSantander elSantander En aaganaderos ayudando años más llevamos EnEn ganaderos a ayudarán ayudando de 30 años más llevamos el Santander En a aa y ayudarán ayudarán tete te especialistas especialistas Nuestros Nuestros negocio. negocio. su su en en agricultores agricultores especialistas Nuestros negocio. su en agricultores ganaderos a ayudando años 30 de más llevamos Santander elgestionar, Enagricultores ayudarán te especialistas negocio. su en PAC. PAC. a y la la la PAC. dede de anticipo anticipo tu tu rápida, rápida, yNuestros yrápida, fácil fácil forma forma dede de gestionar, anticipo tu yde fácil forma gestionar, ganaderos a ayudando años 30 más llevamos el Santander Enagricultores ayudarán te la negocio. suforma ende PAC. a y tu anticipo de y rápida,especialistas fácilNuestros gestionar, ayudarán te la especialistas Nuestros negocio. suforma ende agricultores PAC. a de anticipo tutu yy rápida, fácil gestionar, Domicilia Domicilia y anticipa anticipa tu PAC PAC Domicilia y anticipa tu PAC gestionar, de forma fácil y rápida, tu anticipo de la PAC. Domicilia y anticipa tu PAC en en tututu oficina oficina más más cercana. cercana. en oficina más cercana. Domicilia y anticipa tu PAC en tu oficina más cercana. Domicilia y anticipa tu PAC en tu oficina más cercana. en tu oficina más cercana.

CMY

PAC’19 PAC’19 PAC’19 PAC’19 dedetu de anticipo elelanticipo el Solicita Solicita tutu anticipo Solicita PAC’19 fácil. más más forma forma la la de de PAC PAC fácil. más forma la de PAC tufácil. de Solicita el anticipo PAC’19 fácil. más forma la de PAC tu de anticipo el Solicita 1

2 2 2 por solo solo Chaleco Chaleco este este Y Yllévate Y llévate 1 porpor solo Chaleco este llévate 2.000€. 2.000€. de de mínimo mínimo un un anticipar anticipar de mínimo un anticipar 2 2.000€. 1 por solo Chaleco llévate Y más forma la anticipo deeste PAC tu de el Solicita tu de fácil. anticipo el Solicita de mínimo un anticipar 2 2.000€. 1 solo por Chaleco este llévate Y

PAC fácil. más fácil. forma más la forma de la PAC1 de

de un mínimo anticipar 2 2.000€. 2 solo por Chaleco este llévate este Y solo por Chaleco llévate Y 2.000€. de 2.000€. mínimo de un mínimo anticipar un anticipar

en bancosantander.es o enobancosantander.es o bancosantander.es tu oficina en tu enoficina condiciones condiciones Consulta Consulta banco. del banco. parte parte porpor pordel aprobación previa previa asujeta a aprobación sujeta Operación 1.1. 1. Operación en tu enoficina condiciones Consulta banco. del parte aprobación a previa sujeta Operación efectivo. en efectivo. retribución retribución incluye no incluye promoción La promoción NIF/CIF. NIF/CIF. cada cada por por por unidad unidad unauna una unidades), unidades), (8.000 (8.000 disponibles disponibles unidades unidades agotar hasta o hasta oagotar 30.12.2019 elhasta el 30.12.2019 hasta válida válida Oferta 2.2. 2. Oferta efectivo. enen retribución incluye nono promoción La La NIF/CIF. cada unidad unidades), (8.000 disponibles unidades agotar o hasta 30.12.2019 el hasta válida Oferta importe. importe. mayor oigual o mayor igual de uno por uno sustituirá se sustituirá incidencia incidencia decaso En vigente. vigente. fiscal fiscal normativa normativa según según a cuenta a cuenta ingreso ingreso abanco. y sujeta y asujeta fiscales fiscales efectos efectos aaprobación especie enen en especie Retribución Retribución importe. o mayor igual dede uno porpor sustituirá se se incidencia de de caso En vigente. fiscal normativa según bancosantander.es cuenta a Consulta encaso oEn ingreso oficina adel en tu y sujeta fiscales condiciones a efectos especie parte por Retribución aaprevia sujeta Operación 1. 2. Oferta válida hasta el 30.12.2019 o hasta agotar unidades disponibles (8.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. caso de incidencia se sustituirá por uno de igual o mayor importe. vigente. fiscal normativa bancosantander.es cuenta según o en En ingreso oficina en tu y sujeta fiscalespor condiciones a efectos banco.a Consulta especie parteadel Retribución aprobación a previa sujeta Operaciónen 1. 2. Oferta válida hasta el 30.12.2019 o hasta agotar unidades disponibles (8.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. caso de incidencia se sustituirá por uno de igual o mayor importe. vigente. fiscal normativa bancosantander.es cuenta según o en En ingreso oficina en tu y sujeta fiscalespor condiciones a efectos banco.a Consulta especie parteadel Retribución aprobación a previa sujeta Operaciónen 1. 1. Operación sujeta a previa aprobación por parte del banco. Consulta condiciones en tu oficina o en bancosantander.es 2. Oferta válida hasta el 30.12.2019 o hasta agotar unidades disponibles (8.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. 2. Oferta válida hasta el 30.12.2019 o hasta agotar unidades disponibles (8.000 unidades), una unidad por cada NIF/CIF. La promoción no incluye retribución en efectivo. por uno de igual o mayor importe. En caso de incidencia se sustituirá según normativa fiscal vigente. fiscales y sujeta a ingreso aa cuenta Retribución en especie aa efectos Retribución en especie efectos fiscales y sujeta a ingreso cuenta según normativa fiscal vigente. En caso de incidencia se sustituirá por uno de igual o mayor importe.

ECONOMÍA

TOMARANSE PRECAUCIÓNS Á HORA DE INTRODUCIR NOVOS ANIMAIS PARA PREVIR [...] ENFERMIDADES CONTAXIOSAS

Explotacións situadas na zona Rede Natura 2000 1. Nas explotacións situadas en zonas afectadas por Plans de recuperación e conservación de especies ameazadas, cumprirase o establecido nestes sobre uso ilegal de substancias tóxicas, a electrocución etc. 2. Se na explotación se realizou unha actuación, xa sexa plan, programa ou proxecto, que requira o sometemento, segundo normativa nacional e/ou rexional de aplicación, a avaliación ambiental estratéxica ou avaliación de impacto ambiental, dispoñerase do correspondente certificado de non afección a Natura 2000, a declaración de impacto ambiental, e cantos documentos sexan preceptivos nos devanditos procedementos. Así mesmo, no seu caso, executaranse as medidas preventivas, correctoras e/ou compensatorias indicadas polo órgano ambiental. Explotacións nas que se obteñen produtos destinados á alimentación 1. Os produtos da explotación destinados a ser comercializados como alimentos serán seguros, sen signos visibles de estar putrefactos, deteriorados, descompostos ou contaminados. Non existen nin se lles dá aos animais pensos que non sexan seguros, procedan de establecementos rexistrados e/ou autorizados de acordo co Regulamento (CE) n.º 183/2005 e respéctanse as indicacións da etiquetaxe. 2. Tomaranse precaucións ao introducir novos animais para previr a introdución e propagación de enfermidades contaxiosas transmisibles aos seres humanos a través dos alimentos, e en caso de sospeita de focos destas enfermidades, comunicarase á autoridade competente. 3. Almacenaranse e manexaranse os residuos, os cadáveres e as substancias perigosas por separado e de forma segura para evitar a contaminación. 4. Utilizaranse correctamente os aditivos para pensos, os medicamentos veterinarios e os biocidas (utilizaranse produtos

54 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

autorizados e respectarase a etiquetaxe e as receitas). 5. Almacenaranse adecuadamente os pensos separados doutros produtos non destinados á alimentación animal (químicos ou doutra natureza). 6. Os pensos medicados e os non medicados almacenaranse e manipularanse de forma que se reduza o risco de contaminación cruzada ou de alimentación de animais con pensos non destinados aos mesmos. 7. Dispoñerase dos rexistros relativos a entradas e saídas de pensos e outros produtos utilizados na alimentación animal, rexistro de tratamentos veterinarios (manterase 5 anos), de enfermidades que poidan afectar á seguridade dos produtos de orixe animal, de resultados de todas as análises pertinentes efectuados en plantas, animais ou outras mostras que teñan importancia para a saúde humana, do uso de sementes modificadas xeneticamente, uso de fitosanitarios e biocidas. Será posible identificar os operadores de estes produtos ou animais (caderno harmonizado MAPA/comunidades autónomas ou similar). 8. En caso de considerar o agricultor que os alimentos ou pensos producidos poden ser nocivos para a saúde das persoas ou non cumprir cos requisitos de inocuidade, informará ao seguinte operador da cadea comercial para proceder á súa retirada do mercado e ás autoridades competentes, colaborando con elas. 9. Non se lles administrará aos animais da explotación substancias de uso restrinxido que teñan acción tirostática, estroxénica, androxénica ou xestaxénica (acción hormonal ou tirostática) e betaagonistas, salvo as excepcións recollidas na normativa. Non se comercializarán animais (nin os seus produtos derivados) aos que se lles administraron estas substancias, ata que transcorrese o prazo mínimo de espera establecido para a substancia administrada. 10. Non se dispoñerá de medicamentos para uso veterinario que con-

ECONOMÍA

Cada animal da granxa ten un documento de identificación bovina (DIB)

teñan beta-agonistas que poidan utilizarse para inducir a tocólise. 11. En caso de administración de produtos autorizados, respectarase o prazo de espera prescrito para os devanditos produtos, para comercializar os animais ou a súa carne. 12. Tanto nas explotacións de ruminantes como nas explotacións doutros animais produtores de alimentos distintos dos ruminantes non se utilizarán produtos que conteñan proteínas animais transformadas procedentes de animais terrestres nin de peixe, nin produtos derivados de subprodutos de orixe animal (categorías 1, 2, 3), coas excepcións previstas na regulamentación correspondente. 13. Nas explotacións mixtas nas que coexistan especies de ruminantes e non ruminantes e se utilicen pensos con proteínas animais transformadas destinados á alimentación de non ruminantes, existirá separación física dos lugares de almacenamento dos pensos destinados a uns e a outros. 14. Notificaráselle á autoridade competente a sospeita de casos de encefalopatía esponxiforme transmisible e cumpriranse as restricións que sexan necesarias. O gandeiro dispoñerá da documentación precisa para acreditar os movementos e o cumprimento da resolución que expida a autoridade competente, cando esta sospeite ou confirme a presenza dunha encefalopatía esponxiforme transmisible na explotación. O gandeiro non poñerá en circulación animais sospeitosos ata que

non se levante a sospeita pola autoridade competente. Explotacións con produción de leite 1. As explotacións estarán cualificadas como oficialmente indemnes para brucelose ovina, caprina e bovina, oficialmente indemnes de tuberculose bovina e de caprinos mantidos con bovinos. Nas explotacións non cualificadas, deberán dispoñer de resultados negativos ás probas oficiais de diagnóstico dos programas de erradicación e o leite tratarase termicamente. No caso de ovinos e caprinos, o leite someterase a tratamento térmico ou será usado para fabricar queixos con períodos de maduración superiores a 2 meses. 2. O leite será tratado termicamente se procede de femias distintas do vacún, ovino e caprino, susceptibles de padecer estas enfermidades, que desen negativo nas probas oficiais, pero en cuxo rabaño se detectou a presenza da enfermidade. 3. En explotacións nas que se diagnosticou tuberculose bovina (ou do caprino mantido con bovinos) ou brucelose bovina ou do ovino-caprino, para os efectos do control oficial por parte da Administración, o produtor dispoñerá e utilizará un sistema para separar o leite dos animais positivos do dos negativos e non destinará o leite dos positivos a consumo humano. 4. Os animais infectados polas enfermidades citadas nos pun-

tos anteriores estarán correctamente illados, para evitar un efecto negativo no leite dos demais animais. Os lugares destinados ao al5. macenamento do leite estarán protexidos contra as alimañas, claramente separados dos locais nos que están estabulados os animais e dispoñerán dun equipo de refrixeración adecuado, para cumprir as esixencias de temperatura. Estarán situados e construídos de forma que se limite o risco de contaminación. 6. As superficies dos equipos que están en contacto co leite (utensilios, recipientes, cisternas etc.), destinadas ao muxido e á recollida, serán fáciles de limpar, de desinfectar e manteranse en bo estado. Tras utilizarse, as citadas superficies limparanse e, en caso necesario, desinfectáranse. Os materiais deben ser lisos, lavables e non tóxicos. Estarán situados e construídos de forma que se limite o risco de contaminación. 7. O muxido realizarase a partir de animais en bo estado de saúde e de maneira hixiénica. En particular: antes de comezar, os tetos, os ubres e as partes contiguas estarán limpas e sen feridas nin inflamacións. Os animais sometidos a tratamento veterinario que poidan transmitir residuos ao leite estarán claramente identificados. Os que se atopan en período de supresión serán muxidos por separado. O leite obtido destes animais estará separado do resto, sen mesturarse en ningún momento, e non se destinará ao consumo humano. 8. Inmediatamente despois do muxido, o leite conservarase nun lugar limpo, deseñado e equipado para evitar a contaminación, e arrefriarase inmediatamente a unha temperatura non superior a 8° C se é recollida diariamente e non superior a 6° C se a recollida non é diaria. No caso de que o leite vaia ser procesado nas 2 horas seguintes ou de que por razóns técnicas para a fabricación de determinados produtos lácteos sexa necesario aplicar unha temperatura máis alta, non é preciso cumprir as esixencias de temperatura. 03.2019 Vaca Pinta n.º 9 | 55

ECONOMÍA

Explotacións con produción de ovos 1. Nas instalacións do produtor os ovos manteranse limpos, secos, libres de cheiros estraños e protexidos contra golpes e radiación directa do sol. Explotacións de gando porcino 1. O gandeiro debe estar rexistrado no REGA de forma correcta como titular de explotación porcina debidamente clasificada, debe manter actualizado o libro de rexistro da explotación, conservándoo durante polo menos tres anos unha vez rematado e debe conservar a documentación de orixe, identificación e destino dos animais que posuíse, transportase, comercializase ou sacrificase. 2. Os animais deben estar identificados como establece a normativa. 3. As porcas non estarán atadas. 4. Nos leitóns destetados e porcos de produción a densidade de cría en grupo será adecuada: 0,15 m2 (ata 10 kg), 0,20 m2 (entre 10-20 kg), 0,30 m2 (entre 20-30 kg), 0,40 m2 (entre 30-50 kg), 0,55 m2 (entre 50-85 kg), 0,65 m2 (entre 85-110 kg), 1,00 m2 (máis de 110 kg). 5. Os locais de estabulación para os porcos construiranse da seguinte forma: • Os chans serán lisos, pero non esvaradíos, para evitarlles danos ou sufrimento aos porcos. Serán adecuados ao tamaño e ao peso destes e, se non se equipan con leitos de palla, formarán unha superficie ríxida, plana e estable. • Os animais poderán ter acceso a unha área de repouso, confortable dende o punto de vista físico e térmico, adecuadamente drenada e limpa, que permita que todos os animais se poidan deitar ao mesmo tempo. • Os animais poderán ver outros porcos, coa excepción das porcas que poden estar fóra da vista doutros porcos durante unha semana antes da data prevista de parto e durante o parto. • As celas de verróns estarán situadas e construídas de forma que poidan virarse, oír, cheirar e ver os demais porcos; a superficie de chan libre será igual ou superior a 6 m2 (se os recintos tamén se utilizan para a cubrición, que a superficie mínima é de 10 m2). 6. A superficie de chan dispoñible para cada porca, ou cada porca

56 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

nova despois da cubrición, criadas en grupo, será polo menos 1,64 m2/porca nova e 2,25 m2 por porca despois da cubrición (en grupos inferiores a seis individuos, a superficie de chan incrementarase polo menos nun 10 % e, cando os animais se críen en grupos de 40 individuos ou máis, pode diminuírse nun 10 %). 7. Nas porcas e porcas novas durante o período comprendido entre as catro semanas seguintes á cubrición e os sete días anteriores á data prevista de parto os lados do recinto superarán os 2,8 m no caso de que se manteñan en grupos, ou os 2,4 m cando os grupos sexan inferiores a seis individuos, e en explotacións de menos de 10 porcas e mantidas illadas, poderán virarse no recinto. 8. Detrás das porcas ou das porcas novas, deberá acondicionarse un espazo libre para permitir un parto de forma natural ou asistido. As celas de parto nas que as porcas podan moverse libremente deberán contar con dispositivos de protección dos leitóns, como barrotes. Cando se utilice unha parideira, os leitóns deberán dispoñer de espazo suficiente para poder ser aleitados sen dificultade. 9. Nas porcas novas despois da cubrición e porcas xestantes, criadas en grupo: da superficie total, o chan continuo compacto ofrecerá polo menos 0,95 m2/porca nova e 1,3 m2/porca, e as aberturas de evacuación ocuparán, como máximo, o 15 % da superficie do chan continuo compacto. 10. Nos porcos criados en grupo: cando se utilicen chans de formigón engrellados, a anchura

das aberturas será adecuada á fase produtiva dos animais (non superará para leitóns 11 mm; para leitóns destetados, 14 mm; para porcos de produción, 18 mm; para porcas e porcas novas despois da cubrición, 20 mm), e a anchura das viguetas será adecuada ao peso e tamaño dos animais (un mínimo de 50 mm para leitóns e leitóns destetados e 80 mm para porcos de produción, porcas e porcas novas despois da cubrición). 11. Cando os animais se manteñan temporalmente en recintos individuais (enfermos ou agresivos), deberán poder virarse facilmente (agás que haxa unha instrución do veterinario en contra). 12. As porcas e porcas novas mantidas en grupos alimentaranse mediante un sistema que garanta que cada animal poida comer suficientemente, aínda en presenza doutros animais que compitan pola comida. As porcas novas, porcas posdesteta e porcas xestantes recibirán unha cantidade suficiente de alimentos ricos en fibra e con elevado contido enerxético. 13. O ruído continuo no recinto de aloxamento non superará os 85 dB. 14. Os animais dispoñerán de, polo menos, 8 horas diarias de luz cunha intensidade mínima de 40 lux. 15. Os animais dispoñerán de acceso permanente a materiais que permitan o desenvolvemento de actividades de investigación e manipulación (palla, madeira, serraduras ou outro material apropiado).

O gandeiro debe estar rexistrado no REGA como titular de explotación porcina

ECONOMÍA

16. Todos os porcos serán alimentados, polo menos, unha vez ao día no caso de alimentación en grupo, terán acceso simultáneo aos alimentos. Todos os porcos de máis de dúas semanas terán acceso permanente a unha cantidade suficiente de auga fresca. 17. Acreditarase que antes de efectuar a redución de dentes foron adoptadas medidas para corrixir as condicións ambientais ou os sistemas de xestión e evitar que os porcos se mordan o rabo ou outras condutas irregulares. No caso dos leitóns, a redución de dentes non se efectuará de forma rutineira senón unicamente cando existan probas de que se produciron lesións dos tetos das porcas, as orellas ou rabos doutros porcos. Realizarase antes do 7.º día de vida por un veterinario ou persoal debidamente formado e en condicións hixiénicas. 18. Acreditarase que antes de efectuar o raboteo adoptáronse medidas para corrixir as condicións ambientais ou os sistemas de xestión e evitar que os porcos se mordan o rabo ou outras condutas irregulares. O raboteo non se efectuará de forma rutineira. Se se realiza nos sete primeiros días de vida, farao un veterinario ou outra persoa debidamente formada e en condicións hixiénicas. Tras ese lapso de tempo, só pode realizala un veterinario con anestesia e analxesia prolongada. 19. A castración dos machos efectuarase por medios que non sexan de desgarramento de tecidos, por un veterinario ou persoa debidamente formada, en condicións hixiénicas e, se se realiza tras o 7.º día de vida, levaraa a cabo un veterinario con anestesia e analxesia prolongada. 20. En caso necesario as porcas xestantes e porcas novas serán tratadas contra os parasitos internos e externos (comprobarase mediante as anotacións dos tratamentos no libro de tratamentos da explotación). 21. Os leitóns serán destetados con catro semanas ou máis de idade. Se son trasladados a instalacións 58 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Os xatos deben comer, polo menos, dúas veces ao día

adecuadas, poden ser destetados sete días antes. Explotacións de gando ovino ou caprino 1. Os animais estarán identificados segundo establece a normativa. 2. Os rexistros da explotación, que se deberán conservar durante polo menos tres anos, estarán correctamente cubertos e os datos serán acordes cos animais presentes na explotación. 3. O gandeiro deberá conservar a documentación relativa á orixe, identificación e destino dos animais que posuíse, transportado, comercializado ou sacrificado nos últimos tres anos. Explotacións de bovino 1. Os animais bovinos estarán identificados individualmente segundo establece a normativa. 2. O libro ou rexistros da explotación está correctamente cuberto e os datos de rexistro individual dos animais son acordes cos animais presentes na explotación e consérvanse, polo menos, durante 3 anos. 3. O gandeiro comunicou en prazo a base de datos de identificación e o rexistro os nacementos, movementos e mortes. 4. Cada animal da explotación ten un documento de identificación bovina (DIB). Explotacións con xatos de menos de 6 meses 1. Non se manterá pechado ningún xato de máis de oito semanas de idade en recintos individuais, a menos que un veterinario certificase que a súa saúde ou o comportamento require que se lle ille para que poida recibir un tratamento, que a explotación manteña menos de 6 xatos ou que os animais sexan

mantidos coa súa nai para ser aleitados. 2. Os xatos manteranse en recintos para grupos ou, cando non sexa posible, de acordo coa obriga anterior, en recintos individuais que cumpran as dimensións mínimas (non se aplica a explotacións de menos de 6 xatos nin a animais que son mantidos coa súa nai para ser aleitados): • Aloxamentos individuais para xatos: anchura polo menos igual á altura do animal á cruz estando de pé, e a súa lonxitude polo menos igual á lonxitude do xato medida desde a punta do nariz ata o extremo caudal do isquion e multiplicada por 1,1. • Aloxamentos individuais para animais non enfermos: deben ser de tabiques perforados que permitan contacto visual e táctil directo entre xatos. • Espazo mínimo adecuado na cría en grupo: 1,5 m2 (menos de 150 kg), 1,7 m2 (menos de 220 kg e ata 150 kg de peso en vivo),1,8 m2 (igual ou máis de 220 kg). 3. Os animais serán inspeccionados como mínimo unha vez ao día (os estabulados dúas veces ao día). 4. Os cortellos estarán construídos de tal maneira que todos os xatos se poidan deitar, descansar, erguer e limpar sen perigo. 5. Non se atará aos xatos (con excep ción dos aloxados en grupo, que poden ser atados durante períodos de non máis dunha hora no momento da lactación ou da toma do produto substitutivo do leite). Se se ata os xatos (no caso exceptuado), as ataduras non deberan causar feridas ou estrangulamento. 6. Os materiais que se utilizan para a construción dos cortellos e equipos cos que os animais poidan estar en contacto non serán prexudiciais para os animais e poderanse limpar e desinfectar a fondo para previr infeccións cruzadas e a aparición de organismos patóxenos. As feces, os ouriños e os alimentos non consumidos retiraranse coa maior frecuencia posible para evitar os cheiros e a posibilidade de moscas ou roedores. 7. Os chans non serán esvaradíos, non presentarán asperezas e as

ECONOMÍA

áreas para deitarse os animais estarán adecuadamente drenadas e serán confortables. Os xatos de menos de dúas semanas dispoñerán de leito adecuado. 8. Dispoñerase de luz natural ou artificial entre as 9 e as 17 horas. Os sistemas eléctricos están instalados de modo que se evite calquera descarga. 9. Os xatos recibirán, polo menos, dúas racións diarias de alimento e cada xato debe ter acceso ao alimento ao mesmo tempo que os demais, cando os xatos están aloxados en grupo e non son alimentados a vontade por un sistema automático. A alimentación dos xatos conterá o ferro suficiente para garantirlles un nivel medio de hemoglobina de polo menos 4,5 mmol/litro. 10. Os xatos de máis de dúas semanas de idade terán acceso a auga fresca adecuada, distribuída en cantidades suficientes, ou poderán saciar a súa necesidade de líquidos mediante a inxestión doutras bebidas. Proporcionarase unha ración diaria mínima de fibra, e aumentarase a cantidade de 50 g a 250 g diarios para os de 8 a 20 semanas de idade. Cando vaia calor ou os xatos estean enfermos dispoñerán de auga apta en todo momento. 11. Os xatos recibirán o costro tan pronto como sexa posible tras o nacemento, e en todo caso nas primeiras seis horas de vida. 12. Non se lles poñerá bozo aos xatos. Benestar en explotacións gandeiras en xeral (para todas as especies) 1. Os animais estarán coidados por un número suficiente de persoal con capacidade, coñecementos e com-

petencia profesional. Os animais cuxo benestar esixe unha atención frecuente serán inspeccionados unha vez ao día, como mínimo. 2. Todo animal que pareza enfermo ou ferido recibirá inmediatamente o tratamento adecuado, consultando ao veterinario se é preciso. En caso necesario, dispoñerase dun local para o illamento dos animais enfermos ou feridos, que conte cun leito seco e cómodo. 3. O gandeiro rexistrará os animais atopados mortos en cada inspección no apartado de baixas do libro de rexistro da explotación e este rexistro manterase tres anos como mínimo. 4. Os materiais de construción cos que contactan os animais deberán limparse e desinfectarse a fondo, non lles causarán prexuízo, polo que non presentarán bordos afiados nin saíntes que poidan causar feridas, e os animais manteranse de forma que non sufran danos. 5. As condicións ambientais dos edificios (ventilación, nivel de po, temperatura, humidade relativa do aire e concentración de gases) non serán prexudiciais para os animais. 6. Os animais non se manterán en escuridade permanente, nin estarán expostos á luz artificial sen unha interrupción adecuada, a iluminación coa que conten satisfará as súas necesidades fisiolóxicas e etolóxicas e dispoñerase da iluminación adecuada (fixa ou móbil) para poder inspeccionalos en calquera momento. 7. Na medida en que sexa necesario e posible, o gando mantido ao aire libre protexerase contra as inclemencias do tempo, os depredadores e o risco de enfermidades. 8. Todos os equipos automáticos ou mecánicos indispensables para

a saúde e o benestar animal (alimentación, bebida, ventilación) serán inspeccionados, polo menos, unha vez ao día. 9. Cando a saúde e o benestar dos animais dependan dun sistema de ventilación artificial, estará previsto un sistema de emerxencia apropiado, que garanta unha renovación do aire suficiente en caso de fallo do sistema, así como un sistema de alarma para o caso de avaría que se verifique regularmente que o seu funcionamento é o correcto. 10. Os animais recibirán unha alimentación sa, adecuada á súa idade e especie e en cantidade suficiente, e non se lles dará aos animais alimentos ou líquidos que lles ocasionen dano ou sufrimento. 11.Todos os animais terán acceso ao alimento e auga en intervalos adecuados ás súas necesidades, e terán acceso a unha cantidade suficiente de auga de calidade adecuada ou poderán satisfacer a súa inxestión líquida por outros medios. 12. Os equipos de subministración de alimentos e auga estarán concibidos e situados de forma que se reduza a súa contaminación, a competencia entre animais reducirase ao mínimo. 13. Non se manterá ningún animal na explotación con fins gandeiros que lle poidan carrexar consecuencias prexudiciais para o seu benestar, nin se utilizarán procedementos de cría, naturais ou artificiais, que ocasionen ou poidan ocasionar sufrimentos ou feridas. Os animais non terán limitada a capacidade de movemento, de maneira que se lles evite sufrimento ou dano innecesario, e se, por algunha causa xustificada,

03.2019 Vaca Pinta n.º 9 | 59

ECONOMÍA

hai algún animal atado, encadeado ou retido, continua ou regularmente, proporcionaráselle espazo suficiente para as súas necesidades fisiolóxicas e etolóxicas. 14. Cumprirase a normativa vixente en materia de mutilacións e non se lle administrará a ningún animal ningunha outra substancia, fóra das administradas con fins terapéuticos ou profilácticos ou para o tratamento zootécnico tal como se define na letra c) do apartado 2 do artigo 1 da Directiva 96/22/CE, a menos que os estudos científicos de benestar animal ou a experiencia adquirida demostren que a substancia non resulta prexudicial para a saúde ou para o benestar do animal.

CONSECUENCIAS DO INCUMPRIMENTO DA CONDICIONALIDADE Se o incumprimento é o resultado dunha acción ou omisión directamente imputable ao agricultor que presentou a solicitude de axuda ou a solicitude de pago e está relacionado coa actividade agraria do beneficiario e/ou afecta á superficie da súa explotación, impoñeráselle unha penalización. Para o caso dos beneficiarios da axuda á reestruturación e á reconversión do viñedo, aplicarase cando se produciu o incumprimento en calquera momento durante un período de tres anos a partir do 1 de xaneiro do ano seguinte ao ano natural no que se produciu o primeiro pago. Non se lles aplicará a penalización ás zonas forestais se non foi solicitada para a superficie en cuestión algunha das axudas seguintes: • reforestación e creación de superficies forestais • pagos ao amparo de Natura 2000 e da Directiva Marco da Auga • servizos silvoambientais e climáticos e conservación dos bosques. Que ocorre en caso de transferencia da explotación? Nos casos en que a terra se transfira durante o/os ano/s natural/is de que se trate, a penalización tamén será aplicable cando o incumprimento en cuestión se poida atribuír directamente á persoa a quen se transferiu a terra de cultivo ou que a transferiu. Non obstante o anterior, se a persoa á que se lle pode atribuír directamente o incumprimento presentou unha solicitude de axuda ou unha solicitude de pago no/os ano/s natural/is citado/s, a 60 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Os animais recibirán unha alimentación sa, adecuada ás súas necesidades e en cantidade suficiente

penalización aplicaráselles aos importes totais dos pagos (directos, do sector vitivinícola e primas anuais), concedidos ou por concederlle á devandita persoa. En que consiste a penalización por condicionalidade? A penalización aplicarase mediante a redución ou exclusión do importe total dos pagos que se concederon ou vaian concederse ao devandito agricultor como consecuencia das solicitudes de axuda ou as solicitudes de pagamento que presentase ou vaia a presentar no transcurso do ano en que se descubriu o caso de incumprimento, e/ou respecto de solicitudes ao amparo dos réximes de axuda no sector vitivinícola (reestruturación e reconversión do viñedo). Neste último caso, o importe correspondente dividirase por tres. A penalización por condicionalidade consiste nunha redución ou exclusión das axudas. A regra xeral no caso de incumprimento debido a unha neglixencia, é aplicar unha porcentaxe de redución do 3 % dos importes correspondentes, aínda que en función das características do incumprimento en cuestión, esta porcentaxe poderíase reducir ao 1 % ou aumentar ao 5 %. En caso de incumprimento reiterado, a porcentaxe de redución non poderá exceder do 15 %, e en caso de incumprimento deliberado, a porcentaxe de redución non poderá ser, en principio, inferior ao 20 %, pero en función das características do incumprimento poderá chegar a supoñer a exclusión total dun ou varios

réximes de axuda e aplicarse durante un ou varios anos civís.

CONTROIS ADMINISTRATIVOS As comunidades autónomas poderán efectuar controis administrativos, en particular os que xa se establezan nos sistemas de control, aplicables ao requisito, norma, acto ou ámbito de aplicación da condicionalidade respectivo, tal e como establece o artigo 96 do Regulamento (UE) n.º 1306/2013.

CONTROIS SOBRE TERREO Con respecto aos requisitos ou ás normas dos que é responsable, o organismo especializado de control efectuará controis sobre o terreo polo menos do 1 % dos solicitantes, dentro do universo correspondente ao ámbito de aplicación tratado anteriormente. Incremento dos controis No caso de que os controis sobre o terreo correspondentes a un determinado ano (n), poñan de manifesto a existencia dun importante grao de incumprimento nun determinado Requisito legal de xestión/boas condicións agrarias e medioambientais, no período de control seguinte (n+1), incrementarase o número de controis sobre o terreo que hai que realizar para devandito RLX/BCAM, tal e como establece o artigo 68.4 do Regulamento de Execución (UE) n.º 809/2014. En relación cos RLX/ BCAM específicos, o organismo especializado de control limitará o alcance dos controis sobre o terreo adicionais aos requisitos/normas infrinxidos con maior frecuencia.

PAC

Facilitar LE TRAMITAMOS Y ANTICIPAMOS LAS AYUDAS En AgroBank, sabemos el tiempo y el esfuerzo que dedica a diario a su explotación agraria. Por eso, le facilitamos la tramitación de la PAC y le anticipamos las ayudas cuando lo necesite. Para esta y otras gestiones financieras, tiene a su disposición más de 1.000 oficinas agrarias y el asesoramiento de nuestros 3.000 gestores especialistas. AgroBank, pasión por el mundo agro

Descárguesela ahora en:

www.CaixaBank.es/agrobank

AgroBank NRI: 2792-2019/09681

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Ensaios de variedades de millo para forraxe en Navarra. Resultados en 2018 e resultados históricos Neste artigo móstranse os resultados obtidos nos ensaios levados a cabo en Navarra en 2018 e a comparación con resultados obtidos en anos anteriores. Jesús M.ª Mangado Urdániz, Oihan Uharte Unzué, Sandra Aldaz del Burgo INTIA, Navarra

millo é unha planta que tradicionalmente se cultivou para a obtención de gran polas súas múltiples aplicacións tanto en alimentación humana e animal coma en procesos industriais. Por iso todos os esforzos en investigación e desenvolvemento do cultivo e en mellora xenética da planta tiveron por obxectivo principal o incremento da súa produtividade e a mellora daquelas características de calidade do gran que o fan case imprescindible nas súas aplicacións. 64 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Ademais, desde mediados do século pasado comezouse a darlle importancia á opción de utilizar a totalidade da planta de millo (parte vexetativa e mazaroca), nun estado inmaturo do seu desenvolvemento, para a alimentación de ruminantes. Esta opción produtiva se foi afianzando co tempo conforme se van mellorando tanto as técnicas de cultivo coma as de recolección e de conservación da forraxe mediante ensilado, sendo na actualidade unha materia

prima de uso xeneralizado no racionamento dos ruminantes domésticos. Na actualidade as empresas obtentoras de sementes dispoñen de variedades que, por un maior desenvolvemento da súa parte vexetativa e por permanecer as follas verdes durante maior tempo (stay green), se recomendan para a produción de forraxe, aínda que a información sobre parámetros de calidade e valor nutritivo da forraxe de planta enteira (que ten unha composición heteroxénea e un comportamento nutritivo complexo) é escasa, e non existen rexistros de variedades orientadas cara á produción de forraxe. Ante esta carencia de información, os agricultores e gandeiros adoptan o criterio de utilizar para a produción de forraxe de planta enteira de millo variedades orientadas á produción de gran recollendo (“picando”) a planta enteira nun estado inmaturo no seu desenvolvemento fenolóxico.

INTRODUCIÓN Ante a falta de información acerca das características de diferentes variedades de millo para a utilización da planta enteira como forraxe na alimentación de ruminantes, no ano 2002 varios centros de investigación agraria do norte de España, desde Galicia ata Cataluña, constituíron unha “Rede de avaliación de variedades de millo para forraxe”. Dentro dela levan a cabo anualmente ensaios de variedades de millo adaptadas ás condicións ecolóxicas de cada comunidade autónoma replicados con igual deseño en todas aquelas

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

que tivesen similares condicións, cun protocolo de ensaio común e cos mesmos criterios de avaliación. Desta forma, co paso do tempo, vaise acumulando unha información válida tanto para aconsellar os agricultores e gandeiros de cada comunidade autónoma acerca das variedades de mellor rendemento e adaptación ás condicións concretas da súa explotación, coma para coñecer as súas 1 Ciclos 400 - 500 características e a súa adaptación a condicións ambientais similares, Ciclos 200 - 300 con independencia da localización 2 dos ensaios.

Ensaios de millo forraxeiro en Navarra. Localidade, características e manexo

Ciclos FAO

Manexo

200-300

Oskotz

Secaño fresco

400-500

Doneztebe

Secaño fresco

600-700

Cadreita

Regadío aspersión

Figura 1. Localización dos ensaios de millo forraxe en Navarra Ciclos 400 - 500

Ciclos 200 - 300

para forraxe en Navarra distri7 búense atendendo á súa precocidade, 600 agrupándoas segundo a integral Ciclos - 700 térmica necesaria para a maduración do gran (ciclos FAO). Os grupos de ensaio son5os seguintes:

Sector pirenaico central

Sector prepirenaico

OBTENGA EL MÁXIMO RENDIMIENTO CON NUESTRAS VARIEDADES

Sector riojano

Sector somontano

Sector bardenero-montegrino

FAO

300

Biogeograf

2 3

1 Sector cántabro vascónico; distrito vascónico oriental 2 Sector cántabro vascónico; distrito navarro-alavés

6 de millo Os ensaios de variedades

Bioxeografía navarra

2 ENSAIOS EN NAVARRA 5

2019 para GALICIA

Localidade

FAO

2 Sector distrito 3

Ciclos 600 - 700

SENKO

GRANO HÚMEDO

ALTO CONTENID O

ENSILADO

CON SENKO LO TIENES TODO: Sanidad, rusticidad, almidón, producción...

320

1 Sector distrito

SANDRO

GRANO HÚMEDO

ALMIDÓN

NOVEDAD

ENSILADO

Rentabilidad de doble aptitud

FAO

280

PREMEO

GRANO HÚMEDO

GRANO SECO

ENSILADO

NOVEDAD

El Artesian de ciclo medio-corto

EXPERIENCIA, INNOVACIÓN Y SERVICIO DELEGACIÓN GALICIA TOMÁS PÉREZ 667 499 801 koipesolsemillas.es

FAO

260

COBALT

GRANO HÚMEDO

GRANO SECO

ENSILADO

EXCEPCIONAL VIGOR INICIAL. Mazorcas anchas y homogéneas.

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 65

Sector

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

RESULTADOS EN 2018

Grupo de ciclos FAO 200-300 O ensaio sitúase na localidade de Oskotz, na área atlántica de Navarra con augas vertentes ao mediterráneo. Na táboa 1 recóllense as variedades testadas en 2018.

Táboa 1. Variedades de millo de ciclos 200-300 testadas en 2018

O cultivo manéxase en secaño, polo que o seu desenvolvemento é dependente tanto da precipitación total ao longo do período vexetativo do cultivo coma da súa distribución. Na gráfica 1 preséntase a precipitación diaria e a acumulada (199,2 l/m 2) no período de cultivo. As importantes precipitacións ocorridas nas datas inmediatamente anteriores e posteriores á sementeira do ensaio afectaron á implantación do cultivo de dúas formas: • Lavado do tratamento insecticida en liña de sementeira realizado o día 28 de maio (10 días antes da sementeira), de forma que ao alcanzar o millo un estado de 2-4 follas sufriu un forte ataque de verme gris. • Desbordamento dun curso de auga superficial, situado nas proximidades do ensaio, que provocou que unha parte do ensaio permanecese co solo saturado ao longo das dúas semanas posteriores á data de sementeira.

Variedade

Obtentor

Ano de ensaio

LG 30. 369

LIMAGRAIN

Testemuña

DADIDOR

BATLLE

3.º

SIMPÁTICO

KWS

3.º

CHAMBERÍ

CAUSSADE

3.º

MISTERI

CAUSSADE

2.º

GIBRA

SYNGENTA

2.º

P 9400

PIONEER

2.º

P 9911

PIONEER

2.º

LG 31.295

LIMAGRAIN

2.º

LIVORNO

FITÓ

2.º

DKC 4621

DELKAB

1.º

DKC 5144

DELKAB

1.º

VOLOS

FITÓ

1.º

CUNEO

FITÓ

1.º

HORNET

EURALIS

1.º

WATSON

EURALIS

1.º

HOTSPOT

CAUSSADE

1.º

QUERCI

CAUSSADE

1.º

KONFLUENS

KWS

1.º

Na seguinte fotografía pódense apreciar as afeccións sobre o cultivo. Ante esta situación optouse por anular o bloque 1 do ensaio e os controis de produción en todo o ensaio. Realizáronse os controis de morfoloxía, calidade e valor nutritivo dos bloques 2 e 3, presentándose a continuación os resultados medios obtidos en ambos os bloques. Na táboa 2 amósanse algúns dos resultados obtidos neste ensaio. 22 de agosto de 2018 bloque 1

bloque 3

curso del auga

bloque 2

Afeccións sobre a implantación do cultivo

Gráfica 1. Precipitación Oskotz 2018 200

66 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

115

160 140 floración feminina

120 100 80

110

60 40

7-xuñ 9-xuñ 11-xuñ 13-xuñ 15-xuñ 17-xuñ 19-xuñ 21-xuñ 23-xuñ 25-xuñ 27-xuñ 29-xuñ 1-xull 3-xull 5-xull 7-xull 9-xull 11-xull 13-xull 15-xull 17-xull 19-xull 21-xull 23-xull 25-xull 27-xull 29-xull 31-xull 2-ago 4-ago 6-ago 8-ago 10-ago 12-ago 14-ago 16-ago 18-ago 20-ago 22-ago 24-ago 26-ago 28-ago 30-ago 1-set 3-set 5-set 7-set 9-set 11-set 13-set 15-set 17-set 19-set 21-set 23-set 25-set 27-set 29-set 1-out

20 0

Precipitación acumulada (mm)

Precipitación diaria (mm)

180

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Táboa 2. Resultados dos ensaios de millo forraxe ciclo 200-300. Oskotz 2018 Variedade

Stay green1

Achega mazaroca2 (%)

Proteína bruta2 (% sms)

Amidón2 (% sms)

Dixestibilidade materia orgánica3 (%)

Concentración enerxética3 (UFL/kg ms)

LG 30.369

64,1

7,68

27,0

73,2

0,91

CHAMBERÍ

50,1

8,31

31,7

73,0

0,92

DKC 4621

53,9

8,90

31,2

75,1

0,96

DKC 5144

48,1

8,70

31,9

74,7

0,95

LG 31.295

59,9

7,33

20,1

71,6

0,89

LIVORNO

54,0

8,12

33,8

74,1

0,94

CUNEO

2,5

57,8

7,77

31,6

72,0

0,90

HORNET

56,7

7,84

38,2

74,7

0,96

HOTSPOT

60,6

7,83

40,5

75,3

0,97

MISTERI

57,2

7,99

25,0

73,5

0,90

P 9400

54,7

8,24

29,0

73,6

0,92

P 9911

51,3

7,87

21,5

72,5

0,91

QUERCI

50,3

7,73

27,8

73,9

0,93

WATSON

56,8

7,93

27,7

74,0

0,94

DADIDOR

3,5

54,3

7,59

28,9

71,8

0,90

KONFLUENS

3,5

60,6

8,44

34,1

75,0

0,96

SIMPÁTICO

55,0

7,57

27,8

72,3

0,92

VOLOS

63,3

7,75

33,7

74,1

0,95

GIBRA

4,5

49,6

7,61

32,3

73,3

0,93

MEDIA

2,8

55,7

7,96

30,2

73,6

0,93

Stay green: 5 = mellor // 1 = peor Analítica: Laboratorio Agrario de Navarra (NASERTIC) 3 Estimación Prèv Alim de INRATION 1 2

A valoración do estado verde da planta en colleita (stay green) faise por observación visual por expertos. O stay green xeral en colleita foi medio, tres variedades (GIBRA, VOLOS, SIMPÁTICO) mantiveron o seu estado verde en colleita, mentres que seis variedades (LG 30.369, CHAMBERÍ, DKC 4621, DKC 5144, LG 31.295, LIVORNO) presentaron un estado vexetativo notablemente senescente. A achega media da mazaroca á produción final foi media-alta. As variedades LG 30.369, VOLOS, KONFLUENS, HOTSPOT e LG 31.295 superaron unha achega da mazaroca á produción total de materia seca superior ao 60 %, mentres que as varieda68 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

des DKC 5144 e GIBRA non alcanzaron na súa achega o 50 %. O contido medio en proteína foi medio-alto; destacan as variedades DKC 4621, DKC 5144, KONFLUENS, CHAMBERÍ, P 9400 e LIVORNO, que superan o 8 % de proteína bruta sobre a materia seca producida. O contido medio en amidón é medio; destacan as variedades HOTSPOT e HORNET. A dixestibilidade da materia orgánica é media-alta; destacan as variedades HOTSPOT, DKC 4621 e KONFLUENS, con valores iguais ou superiores ao 75 %. A concentración enerxética é alta; destacan as variedades HOTSPOT, KONFLUENS, HORNET e DKC 4621.

Nas gráficas 2, 3, 4 e 5 (páxinas seguintes) ordénanse as variedades atendendo de forma conxunta a pares de valores de valor nutritivo (concentración enerxética, dixestibilidade da materia orgánica) e calidade (proteína bruta, amidón) referidos aos alcanzados pola variedade testemuña (LG 30.369), que se toma como base (100). En cada unha delas resaltáronse aquelas variedades que mellor conxugan cada par de valores. Tomando no seu conxunto os resultados expostos nestas gráficas, as variedades que mellor conxugan os criterios de calidade e valor nutritivo elixidos son DKC 5144, DKC 4621, HORNET, KONFLUENS, HOTSPOT, WATSON, VOLOS, GIBRA e QUERCI.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Gráfica 2. Comparación de variedades de millo forraxeiro. Ciclos FAO 200-300. Oskotz 2018 108

CUNEO

CHAMBERÍ

Amidón (% s/ materia seca)

107 106 105 104

SIMPÁTICO

DADIDOR

103 102

HORNET

WATSON

P 9400

HOTSPOT

LIVORNO

MISTERI

100

DKC 4621

VOLOS DKC 5144

GIBRA

QUERCI

P 9911

LG 31.295

101 99

KONFLUENS

LG 30.369 97

100

101 102 103 104 105 Concentración enerxética UFL /kg ms

106

107

108

Proteína bruta (% s/ materia seca)

Gráfica 3. Comparación de variedades de millo forraxeiro. Ciclos FAO 200-300. Oskotz 2018 120

DKC 4621 DKC 5144

115 SIMPÁTICO CHAMBERÍ

110 MISTERI

105

LG 31.295 97

LIVORNO

100

101

102

HOTSPOT

VOLOS

GIBRA

SIMPÁTICO

DADIDOR

HORNET

WATSON

QUERCI

LG 30.369

KONFLUENS

P 9400

P 9911 CUNEO

100 95

103

105

104

106

107

Concentración enerxética UFL /kg ms

Gráfica 4. Comparación de variedades de millo forraxeiro. Ciclos FAO 200-300. Oskotz 2018 108

CHAMBERÍ

107

CUNEO

106 Amidón (% s/materia seca)

OS ENSAIOS DE VARIEDADES DISTRIBÚENSE ATENDENDO Á SÚA PRECOCIDADE, AGRUPÁNDOAS SEGUNDO A INTEGRAL TÉRMICA NECESARIA PARA A MADURACIÓN DO GRAN

105 104

SIMPÁTICO DADIDOR

103 102

LG 31.295

101

VOLOS

QUERCI P 9400

P 9911

DKC 5144

100

101

DKC 4621

HORNET

WATSON LIVORNO

MISTERI LG 30.369

100 99

GIBRA

102

HOTSPOT KONFLUENS 103

104

Dixestibilidade da materia orgánica (%)

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 69

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Gráfica 5. Comparación de variedades de millo forraxeiro. Ciclos FAO 200-300. Oskotz 2018 120 DKC 4621 Proteína bruta (% s/ materia seca)

AS VARIEDADES QUE MELLOR CONXUGAN OS CRITERIOS DE CALIDADE E VALOR ELIXIDOS SON DKC 5144, DCK 4621, HORNET, KONFLUENS, HOTSPOT, WATSON, VOLOS, GIBRA E QUERCI

115

DKC 5144

110 105 CUNEO 100 95

DADIDOR

KONFLUENS

P 9400

CHAMBERÍ

LIVORNO

MISTERI

P 9911

WATSON

QUERCI

LG 30.369 SIMPÁTICO

HORNET

HOTSPOT

VOLOS

GIBRA

LG 31.295 97

100

101

102

103

104

Dixestibilidade da materia orgánica (%)

Grupo de ciclos FAO 400-500 O ensaio sitúase na localidade de Doneztebe, na área atlántica de Navarra con augas vertentes ao cantábrico. Na táboa 3 recóllense as variedades testadas en 2018. Do mesmo xeito que no caso anterior, o cultivo manéxase en condicións de secaño, polo que o seu desenvolvemento é dependente da precipitación total ao longo do período vexetativo do cultivo e, fundamentalmente, da súa distribución. Na gráfica 6 preséntase a precipitación diaria e a acumulada (309,5 l/m 2) no período de cultivo.

Táboa 3. Variedades de millo de ciclos 400-500 testadas en 2018 Variedade

Obtentor

Ano de ensaio

MAGGI ATLAS ZOOM MEGASIL ALCUDIA HELIUM KENOBIS MAS 54.H P 0640 TEMUCO ATOMIC PROSPERIC BODEGA ROMERO FERIA INSULEA

CAUSSADE FITÓ EURALIS BATLLE FITÓ SYNGENTA KWS JOUFFRAY PIONEER FITÓ SYNGENTA SYNGENTA FITÓ KWS EURALIS CAUSSADE

testemuña 3.º 3.º 3.º 2.º 2.º 2.º 2.º 2.º 2.º 1.º 1.º 1.º 1.º 1.º 1.º

Gráfica 6. Precipitación Doneztebe 2018 35

350 300

140

Precipitación diaria (mm)

120

floración feminina

120 100 80 60

10 5

23-mai 25-mai 27-mai 29-mai 31-mai 2-xuñ 4-xuñ 6-xuñ 8-xuñ 10-xuñ 12-xuñ 14-xuñ 16-xuñ 18-xuñ 20-xuñ 22-xuñ 24-xuñ 26-xuñ 28-xuñ 30-xuñ 2-xull 4-xull 6-xull 8-xull 10-xull 12xull 14-xull 16-xull 18-xull 20-xull 22-xull 24-xull 26-xull 28-xull 30-xull 16-xull 18-xull 20-xull 22-xull 24-xull 26-xull 28-xull 30-xull 1-ago 3-ago 5-ago 7-ago 9-ago 11-ago 13-ago 15-ago 17-ago 19-ago 21-ago 23-ago 25-ago 27-ago 29-ago 31-ago 2-set 4-set 6-set 8-set 10-set 12set 14-set 16-set 18-set 20-set

70 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

40 20 10 0

Precipitación acumulada (mm)

140

As importantes precipitacións ocorridas nas datas inmediatamente anteriores e posteriores á sementeira do ensaio (> 150 l/m2) afectaron á implantación do cultivo, xa que provocaron o lavado do tratamento insecticida na liña de sementeira e, por iso, un ataque importante de verme gris. Ante esta situación optouse por anular os controis de produción das variedades que se viron afectadas en máis dun 50 % na súa implantación (TEMUCO, ROMERO) e manter os controis de morfoloxía, calidade e valor nutritivo da totalidade das variedades en testaxe. Na táboa 4 preséntanse algúns dos resultados obtidos neste ensaio.

Cultivando la innovación D-CODER TOP

ADO RECOMENDÍZ EN MA FORRAJERO

Mayor eficiencia de las unidades NPK Disminución de pérdidas Multiplicación de la actividad rizosférica Mayor producción y calidad del cultivo

CALCIMER Óptima corrección del pH Mejor estructura del suelo Activación de la vida microbiana Mayor disponibilidad y absorción de nutrientes

@timacagroespaña

www.timacagro.es

timacagro@timacagro.es

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Táboa 4. Resultados dos ensaios de millo forraxe ciclo 400-500. Doneztebe 2018 Variedade

Stay green1

Achega mazaroca2 (%)

Proteína bruta2 (% sms)

Amidón2 (% sms)

Dixestibilidade materia Concentración orgánica3 (%) enerxética3 (UFL/kg ms)

MEGASIL

1,7 a

61,8 d

8,9 a

35,7 d

71,3 a

0,87 a

MAS 54. H

2,2 ab

58,2 abcd

8,4 a

35,0 cd

73,0 a

0,90 abcd

INSULEA

2,3 abc

57,7 abcd

8,1 a

33,1 abcd

73,6 a

0,92 abcde

KENOBIS

2,3 abc

61,3 cd

8,1 a

25,4 a

72,0 a

0,89 ab

MAGGI

2,3 abc

58,2 abcd

9,0 a

27,0 abc

72,8 a

0,90 abc

P 0640

2,3 abc

60,5 bcd

8,3 a

33,3 abcd

72,5 a

0,90 abc

BODEGA

2,5 abc

55,6 abcd

8,8 a

33,5 bcd

75,5 a

0,96 de

ISH 508

2,7 abc

59,0 abcd

7,6 a

34,2 bcd

73,3 a

0,92 abcde

ZOOM

2,7 abc

57,5 abcd

8,5 a

33,4 abcd

73,9 a

0,92 abcde

ALCUDIA

2,8 abc

60,1 bcd

8,1 a

31,5 abcd

75,3 a

0,97 e

ATOMIC

3,2 abc

55,3 abcd

8,3 a

35,4 d

75,1 a

0,95 cde

FERIA

3,3 abc

56,4 abcd

8,4 a

35,5 d

74,9 a

0,96 de

PROSPERIC

3,3 abc

54,5 ab

9,4 a

26,7 ab

72,0 a

0,88 a

ATLAS

3,7 bc

58,7 abcd

8,8 a

34,1 bcd

75,4 a

0,96 de

ROMERO

3,7 bc

61,6 cd

9,4 a

30,9 abcd

74,5 a

0,94 bcde

HELIUM

55,1 abc

8,4 a

33,9 bcd

74,8 a

0,95 cde

TEMUCO

52,5 a

9,1 a

30,5 abcd

74,4 a

0,94 bcde

MEDIA

2,9

57,9

8,6

32,3

73,8

0,93

Stay green: 5 = mellor // 1 = peor Analítica: Laboratorio Agrario de Navarra (NASERTIC) 3 Estimación Prèv Alim de INRATION 1 2

O stay green xeral en colleita foi medio. As variedades MEGASIL e MAS 54.H presentan un stay green significativamente inferior (planta seca) ao alcanzado polas variedades TEMUCO e HELIUM. A achega media da mazaroca á produción final foi alta. As variedades MEGASIL, ROMERO e KENOBIS alcanzan un valor significativamente superior ao das variedades TEMUCO e PROSPERIC. O contido medio en proteína foi alto. Non se atopan diferenzas estatisticamente significativas entre as variedades testadas.

72 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

O contido medio en amidón é alto. As variedades MEGASIL, FERIA, ATOMIC e MAS 54.H alcanzan valores significativamente superiores aos das variedades KENOBIS e PROSPERIC. A dixestibilidade da materia orgánica é media. Non se atopan diferenzas estatisticamente significativas entre as variedades testadas. A concentración enerxética é mediaalta; neste aspecto destacan as variedades ALCUDIA, FERIA, BODEGA e ATLAS con valores significativamente superiores aos das seguintes variedades: MEGASIL, PROSPERIC e KENOBIS.

Na gráfica 7 ordénanse as variedades testadas atendendo de forma conxunta aos criterios de concentración enerxética (enerxía neta dun alimento para ruminantes) e de produción de materia orgánica dixestible por unidade de superficie (produción vexetal eficiente no alimento do gando). A comparación dos resultados obtidos por cada variedade faise en valores relativos referidos aos alcanzados pola variedade testemuña (MAGGI), que se toma como base (100). As variedades que mellor conxugan ambos os criterios son as resaltadas na gráfica.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Gráfica 7. Comparación de variedades de millo forraxeiro. Ciclos FAO 400-500 Doneztebe 2018 118

ZOOM P064

100

MAGGI

kg MO digestible/ha

105

ATOMIC

95 90 85 75

P 9911 KENOBIS

ALCUDIA

INSULEA

ATLAS

MEGASIL

65 60

FERIA

MAS 54.H

80 70

BODEGA

HELIUYM

PROSPERIC

100

102

104

106

108

110

UFL/kg ms

Grupo de ciclos FAO 600-700 O ensaio sitúase na localidade de Cadreita (montes do Cierzo), na área mediterránea de Navarra. O cultivo manéxase en regadío por aspersión; por iso, ao contrario que nos dous casos anteriores, non se analiza o impacto do réxime de precipitacións sobre o cultivo. Na táboa 5 recóllense as variedades testadas en 2018 e na táboa 6 preséntanse algúns dos resultados obtidos neste ensaio.

Táboa 5. Variedades de millo de ciclos 600-700 testadas en 2018 Variedade

Obtentor

Ano de ensaio

LG 30.709 ELIOSO FONDARI RESERVE ANTEX HYDRO KELINDOS KONTIGOS LG 30.681 P 1570 BRAVUS HATTAY KEFRANCOS UBEDA

LIMAGRAIN BATLLE CAUSSADE SYNGENTA SYNGENTA SYNGENTA KWS KWS LIMAGRAIN PIONEER SYNGENTA FITÓ KWS FITÓ

Testemuña 3.º 3.º 3.º 2.º 2.º 2.º 2.º 2.º 2.º 1.º 1.º 1.º 1.º

Táboa 6. Resultados dos ensaios do millo forraxe ciclo 600-700. Cadreita 2018 Variedade

Stay green1

Achega mazaroca2 (%)

Proteína bruta2 (% sms)

Amidón2 (% sms)

Dixestibilidade materia Concentración orgánica3 (%) enerxética3 (UFL/kg ms)

UBEDA

1,00 a

47,3 a

8,06 ab

34,3 cd

74,3 de

0,95 c

FONDARI

1,33 ab

41,6 a

8,17 ab

22,4 a

71,0 a

0,88 a

HATTAY

1,67 abc

58,4 a

7,45 ab

35,9 cd

72,7 bc

0,91 ab

P 1570

1,67 abc

34,2 a

8,44 b

23,5 ab

71,9 ab

0,89 a

ANTEX

2,67 bcd

54,8 a

7,42 ab

35,7 cd

73,6 cd

0,92 bc

LG 30.709

2,67 bcd

35,4 a

7,88 ab

27,6 abc

72,4 abc

0,91 ab

BRAVUS

3,00 cde

36,1 a

7,94 ab

33,8 cd

74,4 de

0,94 bc

HYDRO

3,00 cde

59,5 a

7,31 a

46,5 e

74,4 de

0,95 c

KEFRANCOS

3,33 de

60,6 a

7,88 ab

35,3 cd

74,8 de

0,96 c

LG 30.681

3,33 de

62,8 a

8,19 ab

39,4 de

75,4 e

0,96 c

KONTIGOS

3,67 de

58,0 a

8,35 b

36,0 cd

75,3 e

0,96 c

RESERVE

3,67 de

57,1 a

7,98 ab

39,9 de

74,7 de

0,94 bc

KELINDOS

4,00 de

55,9 a

8,36 b

32,7 bcd

74,4 de

0,94 bc

ELIOSO

4,33 e

52,6 a

7,82 ab

33,4 bcd

73,7 cd

0,92 bc

MEDIA

2,8

51,0

7,9

34,0

73,8

0,93

Stay green: 5 = mellor // 1 = peor Analítica: Laboratorio Agrario de Navarra (NASERTIC) 3 Estimación Prèv Alim de INRATION 1 2

74 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Gráfica 8. Comparación de variedades de millo forraxeiro. Ciclos FAO 600-700. Cadreita 2018 150

130

Dentro da rede de avaliación de variedades de millo para forraxe o obxectivo é manter as variedades en testaxe durante tres anos; con

HATTAY

110

KONTIGOS HYDRO KELINDOS UBEDA

LG 30.709

100 90

ELIOSO

FONDARI

BRAVUS

P1570

80 96

LG 30.681

RESERVE

ANTEX

120

100

102

104

106

108

UFL/kg ms

iso preténdese diluír o impacto que poden ter circunstancias extraordinarias sobre os resultados obtidos nun ano concreto e consolidar as tendencias marcadas polos devanditos resultados. Non todas as variedades que inician o proceso cumpren este obxectivo, sendo decisión das empresas obtentoras manter a testaxe de cada variedade durante os tres anos ou retiralas antes dese prazo.

Na táboa 7 preséntase o número total de variedades que participaron nos ensaios en Navarra nos últimos 16 anos agrupadas por empresa que proporciona a semente, grupo de ciclos e número de anos nos que se ensaiaron. Realizáronse 466 ensaios de 207 variedades, 88 de ciclos 200-300, 54 de ciclos 400-500 e 65 de ciclos 600-700, 110 variedades durante tres anos, 39 durante dous anos e 58 variedades durante un ano.

Táboa 7. Navarra. Ensaios de millo para forraxe. Variedades testadas 2003-2018 Obtentor

Ciclos 200-300 Ciclos 400-500 Ciclos 600-700 31anos 21anos 11ano 31anos 21anos 11ano 31anos 21anos 11ano

ADVANTA

ALFA-OMEGA

ARLESA

BATLLE

BLUE AGRO

EURALIS

FITÓ

KWS

LIMAGRAIN

MONSANTO

5 4 1 1

1 1

OEVV

3 5

RAGT ROCALBA

GALVEZ

MAÏSADOUR

3 13

1 1

TOTAL

4 1

1 7

1 1

CAUSSADE

PIONEER

RESULTADOS PLURIANUAIS

KEFRANCOS

140 kg MO dixestible/ha

O stay green xeral en colleita foi medio. As variedades UBEDA, FONDARI, HATTAY e P 1570 estaban practicamente secas, con stay green significativamente inferior ás variedades ELIOSO, KELINDOS, RESERVE, KONTIGOS, LG 30.681 e KEFRANCOS. A achega media da mazaroca á produción final foi baixa. Non se atopan diferenzas estatisticamente significativas entre as variedades testadas. O contido medio en proteína foi medio-alto. As variedades P 1570, KELINDOS e KONTIGOS presentan valores significativamente superiores á variedade HYDRO. O contido medio en amidón é alto. As variedades HYDRO, RESERVE e LG 30.681 alcanzan valores significativamente superiores aos das variedades FONDARI e P 1570. A dixestibilidade da materia orgánica é media. As variedades LG 30.681 e KONTIGOS presentan valores significativamente superiores ás variedades FONDARI, P 1570, LG 30.709 e HATTAY. A concentración enerxética é media-alta; destacan as variedades KEFRANCOS, LG 30.681, KONTIGOS, HYDRO e UBEDA con valores significativamente superiores aos das variedades FONDARI, P 1570, HATTAY e LG 30.709. Na gráfica 8 ordénanse as variedades testadas atendendo de forma conxunta aos criterios de concentración enerxética (enerxía neta dun alimento para ruminantes) e de produción de materia orgánica dixestible por unidade de superficie (produción vexetal eficiente na alimentación do gando). A comparación dos resultados obtidos por cada variedade faise en valores relativos referidos aos alcanzados pola variedade testemuña (LG 30.709), que se toma como base (100). As variedades que mellor conxugan ambos os criterios son as resaltadas na gráfica.

3 21

SYNGENTA

TOTAL

207

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 75

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

MÁIS INFORMACIÓN

Os resultados completos destes ensaios pódense consultar na páxina web de INTIA https://www.intiasa.es/es/

76 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Gráfica 9. Rede de millo forraxeiro. Ensaios en Navarra. Variedades ensaiadas 2 anos (2012-2018) por grupos de ciclos 120 SAVIO

115 110

BELUGI

METRONOM

105

LG 30,275

PR 37 N01

100

kg MO dixestible/ha

Do mesmo xeito que cos resultados anuais, os resultados plurianuais preséntanse de forma gráfica para axudar á súa interpretación. Na gráfica 9 móstrase a relación entre os dous criterios de valoración para as variedades ensaiadas tres anos para os tres grupos de ciclos nos que se agrupan as variedades. Os datos preséntanse en formato relativo respecto ao valor da variedade testemuña en cada grupo de ciclos á que se lle outorga o valor base 100. Considerando a forte presión de renovación do material xenético que as empresas obtentoras exercen sobre as variedades de millo e con obxecto de “alixeirar” a representación gráfica dos resultados, nesta gráfica represéntanse unicamente os correspondentes ás variedades testadas durante tres anos nos últimos sete (de 2012 a 2018). Adoptando como método de recomendación o de superar o 98 % dos dous criterios de valoración sobre as testemuñas, de forma conxunta, as variedades máis recomendables, por grupo de ciclos, resultan os seguintes: • grupo de ciclos 200-300: SAVIO, P 9838, ROBERI, CASCADINIO, AMADEO • grupo de ciclos 400-500: P 0725, P 0837, RITUEL, LG 30.444, KERBANIS, P 0222 • grupo de ciclos 600-700: RESERVE, ELIOSO, P 1921, GIANERI, P 1574, INOVE.

KAIRO

95 90

RESERVE P 9838 ROBERI

RITUEL KERBANIS P 0222 GIANERI

CASCADINO

P0725 P0837

ELIOSO

P1921 P 1574 KOMPETENS AMADEO ZOOM CODIGREEN ANJOU 387 FONDARI ZOAN ASSIST SAGUNTO INNOVE

KONFITES

LG 30.444 ATLAS

SALARDU

85 80

Grupo de ciclos 200-300

75 70

Grupo de ciclos 400-500 Grupo de ciclos 600-700

MEGASIL

100 UFL/kg ms

101

102

103

104

105

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

A IMPORTANCIA DUNHA BOA FERTILIZACIÓN

Guía práctica para o cultivo do millo forraxeiro Achegamos algúns consellos básicos para obter un cultivo de millo óptimo co fin de lograr a mellor nutrición para a nosa explotación gandeira. María Teresa Sánchez Martín Ignacio Delgado Hernández Xestores de Produto Tecnolóxico Fertinagro Biotech www.fertinagro.es

millo ensilado é o cultivo máis rendible para o gandeiro, unha práctica que xa se realizaba desde o antigo Exipto, como reflicten as antigas pinturas e, aínda que non é algo novo, a súa evolución foise permitindo máis por menos. Darlle a un animal o alimento en base ao ensilado de millo para conseguir inxerir o máximo de UFL ou de UFC co menor custo posible é o obxectivo da nosa empresa. O ensilado de millo, que achega ao redor de 25 ou 30 t de materia

78 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

seca ou ha, é un alimento completo e seguro para o noso gando durante todo o ano, por iso debemos preocuparnos ao máximo do seu cultivo.

POR ONDE COMEZAR Unha boa preparación de solo é importante no cultivo. Debemos colocar a semente nos 3-4 cm cun bo leito de sementeira. Unha nacenza moi superficial pódenos dar perda de sementes e unha demasiado profunda dános problemas de perda de semente e talos máis febles.

Realizar unha boa fertilización tamén é fundamental. O millo necesita unha cantidade importante de fósforo, o elemento considerado factor de precocidade, xa que activa o desenvolvemento inicial do cultivo e favorece o callado, consómese fundamentalmente ao establecer o cultivo e é responsable do desenvolvemento radicular, polo que é necesario para o enraizamento nos comezos de cultivo e precisamos que estea dispoñible nos nosos solos. Deste xeito, evitaremos eses tons avermellados, a coloración antocianínica do millo, moitas veces unha característica varietal que se agudiza polas condicións adversas na nacenza. Por todo iso é esencial facer unha aplicación de fósforo localizado neste cultivo nos primeiros momentos de enraizamento e de nacenza, xa que é o elemento menos móbil nos nosos solos e de aí a necesidade de colocalo preto da semente. A nosa recomendación é a aplicación de fertilizantes microgranulados de rápida absorción localizados xunto coa semente, adaptados aos solos ácidos de Galicia ou a outro tipo de solos, dependendo dos resultados das análises con outros tipos de formulacións.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

As máximas necesidades do millo son de nitróxeno, que é o factor de crecemento, dado que intervén na multiplicación celular. Tamén é preciso para a formación de aminoácidos, proteínas e vitaminas; é por iso que para complementar as unidades fertilizantes achegadas co xurro das nosas explotacións debemos utilizar fórmulas altas en nitróxeno, xa sexa en únicas aplicacións en fondo ou con achegas de cobertoira. Por suposto, non debemos esquecer o potasio, considerado factor de calidade, xa que condiciona o proceso de maduración dos froitos e inflúe sobre a produción de glícidos e proteínas. O ensilado de millo é un fornecedor de glícidos na nosa ración e estes varían en función do estado da planta que os utiliza e almacena de maneira diferente. É tamén relevante explicar que as máximas necesidades de nutrientes no millo están ligadas ao seu crecemento e van dende o estado de seis follas ata a fecundación e ata

o cambio de cor das sedas das mazarocas. Igualmente, debemos considerar o interese dalgúns micronutrientes que, aínda que son necesarios en menos cantidades, como zinc, magnesio ou manganeso, non por iso son menos importantes, xa que, como é ben coñecido, o elemento que nos falta é o que nos limita a produción. Estes deberían estar incluídos nas formulacións granuladas para facilitar o manexo.

O ENSILADO DE MILLO É UN FORNECEDOR DE GLÍCIDOS NA NOSA RACIÓN

VARIEDADES DESDE CICLOS 200 A 700

Análiticas CIAM 2018 DÍAS S-C (días)

ALTURA (cm)

ESPIGA (%MS)

RMS (t/ha)

RMOD (t/ha)

DMO (%)

PB (%MS)

AÑOS

125

274

49,1

24,5

17,1

125

73,1

6,7

Agroeume S.L.

LUGAR VILARÓN, 7 - 15613 CAPELA (A CORUÑA) Tlf: 981 45 92 00 - 609 89 29 40 compras@agromera.com

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 79

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

UN MILLO SAN E UNIFORME É GARANTÍA DE PRODUCIÓN

A DENSIDADE DA SEMENTEIRA A densidade de sementeira é un factor determinante en función do solo, do sistema de rega etc. e é moi oscilante e varía desde as 70.000 sementes por ha ata as 120.000 sementes por ha nalgúns casos, pero non son importantes só as sementes utilizadas senón as que nos nacen e chegan a finalizar o ciclo de cultivo. Como recomendación xeral as sementeiras máis temperás necesitan unha densidade de sementeira maior que as sementeiras tardías. Sucede igual no caso de calidade de solo, na que xa se está traballando coa sementeira variable en función da calidade deste. Non obstante, é importante traballar en mellorar a nacenza, evitar perdas de sementes e conseguir que a nosa se vexa no menor número de días. Lograr un bo nacemento é garantía de éxito, posto que a falta de plantas ou os erros son un factor limitante na nosa produción e é un dos momentos máis importantes no noso cultivo. Por iso, debemos controlar as pragas de solo, tales como o verme de arame ou a rosquilla, debemos realizar tratamentos en caso de necesidade ou mesturados con herbicidas. É neste momento cando debemos aplicar aminoácidos de actuación radicular co fin de facer que o noso cultivo naza rápido, forte e uniforme, pois un millo san e uniforme é garantía de produción.

CONTROL DAS MALAS HERBAS O control de malas herbas nos primeiros estadios é fundamental para evitar a competencia co millo, pois este define o tamaño da mazaroca con seis follas. É neste momento cando se define o número de liñas e número de grans por mazarocas, ademais de definir o seu número, normalmente un por axila en axilas alternas e ata mesmo seis mazarocas por planta. Cal é o momento ideal para realizar os tratamentos herbicidas? Sempre que poidamos, realizamos o tratamento en preemerxencia ou posemerxencia temperá, se as condicións climatolóxicas son adecuadas e garantimos a boa actuación do herbicida. En caso contrario, deberiamos ir á aplicación de herbicidas de posemerxencia canto antes para evitar competencias da mala herba. Un millo limpo é un millo de calidade. Para contrarrestar o efecto fitotóxico destes tratamentos, a utilización simultánea de activadores fisiofortificantes baseados en aminoácidos permite superar o estrés producido, favorecendo os procesos fisiolóxicos dos cultivos.

ción e sanidade. Ao contrario que se pensaba hai uns anos, un millo rico en gran achéganos un mellor valor alimenticio e unha seguridade en conseguir o desexado.

O MOMENTO DA COLLEITA Unha vez que logramos o noso cultivo nas mellores condicións, non debemos esquecer a importancia da colleita para determinar o estado adecuado do noso cultivo, o cal nos permitirá obter as máximas calidades do noso silo. A teoría indícanos que o óptimo agronómico é cando o contido de materia seca se aproxima ao 38 %, o óptimo para a conservación do silo sitúase entre un 30 e un 38 % de materia seca. Ademais, debemos conseguir unha máxima inxestión; para iso é necesario picar fino: o obxectivo sería obter menos do 1 % dos pedazos superiores a 2 cm e do 5-10 % dos pedazos entre 1 e 2 cm para facilitar a ruminación. Pódese resumir que o momento óptimo de ensilado é cando os grans medios da mazaroca están en 2/3 da liña de enchido do gran, cunha picadora que nos permita realizar un picado óptimo.

CONCLUSIÓNS

QUE É IMPORTANTE NUNHA PLANTA DE MILLO PARA ENSILAR? Unha planta co 35 % de materia seca repártese do seguinte xeito: entre o 60 % de media está na mazaroca e o 40 % restante, entre o talo e as follas; por iso debemos buscar variedades de millo de máxima produción de gran e mantelas nas mellores condicións posibles de nutri80 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

O ensilado de millo é a base da enerxía da ración do noso gando, tanto en forma de ácidos graxos volátiles coma no caso da glicosa, que é a fonte de enerxía do ubre; favorece o contido proteico e a precursora da lactosa (azucre do leite), que é imprescindible para o feto e se utiliza na reconstitución das reservas corporais. Por tanto, o cultivo deste cereal en condicións nutricionais óptimas achegará unha mellor nutrición para a nosa explotación gandeira.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Resultados da avaliación de variedades do millo forraxeiro en Galicia Presentamos a actualización do ano 2019 das características produtivas e nutricionais das variedades comerciais de millo forraxeiro avaliadas polo Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM). María José Bande Castro Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM), Xunta de Galicia

maior volatibilidade no mercado do leite e a diminución do seu prezo debido á eliminación das cotas en abril de 2016 trouxeron consigo a necesidade de abaratar os custos de produción e diminuír a dependencia dos pensos, co obxectivo de lograr unha maior competitividade dos gandeiros. Así mesmo, a intensificación das granxas implicou unha maior de-

84 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

pendencia dos cultivos forraxeiros na produción do leite para axudar a mellorar a súa rendibilidade. Nestas condicións, o millo forraxeiro considérase un cultivo importante na Unión Europea, en España e, sobre todo, en Galicia, principalmente por tres factores: • A súa alta eficiencia na síntese de hidratos de carbono con aforro de auga nas condicións estivais das

zonas temperadas, permitida grazas ao seu metabolismo, • A xeración de híbridos cada vez máis produtivos e adaptados a diferentes ambientes mediante o proceso continuo de mellora xenética ao que foi sometido o millo durante máis de 90 anos, • A mellora nas técnicas de cultivo (fertilización racional, rotacións, control de adventicias e sistemas de colleita e ensilado). Segundo a última actualización dos datos oficiais do Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (2017), a superficie de Galicia destinada ao seu cultivo no ano 2016 foi de 67.620 hectáreas (a maioría en secaño) e obtívose unha produción de 2.187.804 toneladas de forraxe verde, o que supuxo o 63,6 % e o 52,9 % de España, respectivamente, e deixa ver a relevancia que ten nas explotacións gandeiras galegas.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

ZONAS DE ENSAIO DO CIAM Co obxectivo de avaliar o rendemento e a calidade das variedades comerciais de millo forraxeiro máis utilizadas en Galicia, así como outras que poidan resultar de interese, o CIAM vén realizando ensaios dende o ano 1999 en campos situados en catro comarcas rurais de Galicia: 1. Sarria (centro sur de Lugo), 2. Trasdeza (nordeste de Pontevedra), 3. Ordes (centro da Coruña) e 4. A Mariña Oriental (nordeste de Lugo). Hai que ter en conta que as necesidades concretas dunha explotación poden ser diferentes das doutras, polo que non se pode chegar a ter un millo para ensilar ideal para todos; requírese unha variedade para cada caso. Elixir ben a variedade a sementar é moi importante para aumentar a rendibilidade do cultivo de millo, pois o 70 % dos custos de produción do seu cultivo para ensilar son fixos. A preparación do terreo e os tratamentos fitosanitarios previos non dependen da produción espera-

da nin das propiedades da forraxe que se obterá. Polo tanto, a medida que aumentamos a produción por hectárea diminúe o custo total por quilogramo de materia seca, é dicir, polos mesmos cartos poderemos obter os nosos obxectivos ou non.

NA ÉPOCA ESTIVAL É O CULTIVO MÁIS DEMANDADO DEBIDO, EN PARTE, AO SEU ALTO PODER NUTRITIVO

INTERPRETACIÓN DOS RESULTADOS DAS VARIEDADES ENSAIADAS Nas táboas que publicamos a seguir exponse a información necesaria para unha boa escolla da variedade, en función das condicións de cada gandeiro para cada sementeira e pódese dar o caso de que un mesmo gandeiro pode elixir distintas variedades para diferentes parcelas, normalmente coa finalidade de ensilalas todas no mesmo momento. A táboa 1 contén as variedades avaliadas durante dous ou máis anos e na táboa 2 figuran as variedades cun só ano de avaliación, polo que a fiabilidade destes datos é menor. Non se consideran datos definitivos ata que unha varieda-

de acada os dous anos de ensaios. Para que as variedades estudadas durante períodos de anos diferentes poidan ser incluídas nos resultados, os datos dos diferentes anos integráronse estatisticamente mediante a técnica de mínimos cadrados. Nos ensaios utilízase un deseño en bloques ao chou con tres repeticións, cunha densidade de 90.000 plantas/ha. Recolleuse cada variedade no momento en que a liña de leite estaba a 1/3-1/2 do ápice (gran pastoso-vítreo) e analizáronse a parte verde da planta e as espigas por separado.

Variedades maíz Xesga 2019

Tratamientos semilla

Distribuido por:

www.euralis-semillas.com

www.xesga.net XESGA

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 85

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación Variedade

Días S-C (días)

Altura (cm)

Espiga (% MS)

RMS (t/ha)

RMOD (t/ha)

DMO (%)

PB (% MS)

Anos

Comercial

KOMPETENS AMADEO GRIZZLY BELUGI DKC 3390 ES ALBATROS ES METRONOM LG 31.276 MALTON MAS 18.C MAS 40.F ARECIBO BARSA ES BOMBASTIC MAS 24.A MEXICANA PHARAON QUATRO RGT AFIXX DARIDOR ES TOLERANCE ES WATSON FENELON JULIETT SUNMARK BACKARI DYNAMITE ES METHOD ES PEPPONE FORVIA ITEA LUCAM MAS 23.B MAS 24.C SUFAVOR TALINA DKC 4117 FORTIM IZABAL KATARI SURREAL SUSANN SY KAIRO AGV 4308 CODIGREEN PESANDOR SIMPATICO KWS CHAMBERI DEL RÍO DKC 4114 KENOBIS MAS 27L MISTERI SY ZEPHIR

115 117 118 119 119 119 119 119 119 119 119 120 120 120 120 120 120 120 120 121 121 121 121 121 121 122 122 122 122 122 122 122 122 122 122 122 123 123 123 123 123 123 123 124 124 124 124 125 125 125 125 125 125 125

257 256 271 275 272 275 274 282 252 258 291 265 275 270 269 264 244 265 267 264 275 281 276 276 243 277 275 292 286 269 250 251 269 271 269 271 263 273 279 272 271 271 279 278 264 271 287 274 264 265 289 278 268 273

53,8 53,5 52,4 52,5 51,9 53,4 52,3 48,1 54,3 52,2 45,4 49,0 52,8 52,2 51,5 50,3 51,3 50,6 51,9 49,0 50,9 49,2 49,0 50,6 48,8 50,3 52,0 48,3 47,6 50,6 51,2 53,5 51,8 51,0 48,0 51,3 50,8 50,0 48,4 51,8 51,8 48,9 54,6 48,9 51,2 51,8 50,1 49,1 51,4 52,9 45,5 54,4 48,5 48,1

20,5 20,5 21,7 20,8 20,5 22,2 21,6 23,4 17,9 20,2 26,6 20,8 20,5 21,8 20,8 20,5 19,1 21,6 21,7 19,8 20,7 23,5 22,8 21,4 21,2 21,3 20,5 22,6 24,9 21,3 23,0 20,3 20,2 23,3 21,4 21,0 21,7 20,8 21,9 20,6 22,5 21,2 21,7 24,0 20,8 22,7 24,3 24,5 21,0 21,6 24,4 21,9 22,5 23,1

14,3 14,3 15,5 14,4 14,3 15,2 14,9 16,4 12,4 13,6 18,3 14,4 13,7 14,8 14,1 14,5 13,0 15,0 15,0 14,0 14,3 16,6 16,2 15,2 14,8 14,7 13,7 15,5 17,2 14,5 16,4 14,1 13,7 16,1 14,8 14,8 15,2 14,3 15,1 14,3 15,3 14,6 15,1 17,0 14,5 15,4 16,9 17,1 14,6 14,8 17,0 15,0 15,5 15,9

105 104 113 105 104 111 109 119 90 99 133 105 100 108 103 106 95 109 109 102 104 121 119 111 108 107 100 113 126 106 120 103 100 118 108 108 111 104 110 104 112 106 110 124 106 113 123 125 107 108 124 110 113 116

72,4 72,4 74,0 72,0 72,7 71,4 71,1 72,8 71,8 70,2 71,7 72,0 69,9 70,9 70,7 73,1 70,8 72,1 71,8 73,0 71,2 73,4 74,0 74,0 72,4 71,6 69,2 71,2 72,4 70,9 74,6 72,6 70,7 72,0 71,8 72,8 73,2 71,5 71,2 71,9 70,9 71,7 72,1 74,2 72,4 70,6 72,3 73,1 72,6 71,7 72,9 71,2 71,0 71,7

6,6 7,0 6,8 6,9 7,1 6,6 6,7 6,1 7,2 6,9 5,9 6,9 6,9 6,9 6,9 6,8 6,8 6,6 7,0 6,6 7,2 6,7 6,6 6,9 6,8 6,7 7,0 6,3 6,6 6,8 7,0 6,7 6,9 6,3 6,9 6,8 6,6 6,8 6,8 6,9 6,6 7,1 6,7 6,6 6,8 6,2 6,4 6,7 6,7 6,4 6,3 6,6 6,1 6,6

2 2 2 2 6 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 6 3 2 3 2 2 2 2 2 2 5 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

KWS KWS AGROMUNDO CAUSSADE MONSANTO AGV EURALIS LG BATLLE MAS Seeds MAS Seeds PROCASE-DFV BLUE SEMENCES EURALIS MAS Seeds PANAM ADVANTA BATLLE R.A.G.T. BATLLE AGV EURALIS WAM LG ROCALBA AGROEUME MAS Seeds AGV EURALIS BLUE SEMENCES SOUFFLET SEEDS EUROARESPA SL MAS Seeds MAS Seeds ROCALBA AGROMUNDO MONSANTO EUROARESPA SL PANAM AGROEUME ROCALBA ROCALBA SYNGENTA AGV CODISEM KWS KWS AGROEUME PROCASE MONSANTO KWS MAS Seeds CAUSSADE SYNGENTA

86 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación (continuación) Variedade

Días S-C (días)

Altura (cm)

Espiga (% MS)

RMS (t/ha)

RMOD (t/ha)

DMO (%)

PB (% MS)

Anos

Comercial

BENICIA HUXXTOR MT-MOLOSS AGROSTAR ARKADI ES FLATO MARCELLO MAS 33.A MAS 35.K DKC 4621 OBIXX CLARICA ELZEA ES BOOMER KANU PHILEAXX LG 33.85 MANACOR MARTELI WAMGAL ANADON BC 406 DKC 4608 DS 0747

126 126 126 127 127 127 127 127 127 128 128 129 129 129 129 129 130 130 130 130 131 131 131 131

280 287 283 282 268 267 269 281 272 271 290 262 279 299 276 266 275 278 269 296 264 275 273 271

51,5 48,3 44,6 48,9 50,1 49,6 52,0 50,7 50,5 49,9 50,6 53,4 52,7 47,8 50,9 52,8 50,3 50,3 48,2 49,4 47,1 49,9 52,5 49,4

21,6 22,7 23,2 22,1 21,8 21,5 21,1 22,8 22,6 24,5 22,5 20,1 19,8 24,7 21,9 22,4 23,7 22,1 22,3 23,8 23,2 24,0 22,3 21,8

14,4 15,6 16,0 14,6 15,4 14,8 14,4 15,8 15,6 17,3 15,3 13,5 13,3 17,0 14,7 15,5 16,2 15,1 15,5 15,8 16,1 16,6 15,5 15,4

105 114 117 107 112 108 105 115 114 127 112 99 97 124 107 113 118 110 113 116 118 121 113 112

69,4 71,1 71,4 68,9 73,3 71,7 71,2 71,8 71,8 73,9 71,1 70,8 70,2 71,1 70,2 72,0 71,1 71,0 72,1 69,2 72,7 71,6 72,5 73,5

6,1 6,5 6,5 6,7 6,9 6,4 6,7 6,3 6,9 6,1 6,5 6,6 6,4 6,2 6,5 6,3 6,4 6,4 6,0 5,8 6,4 6,8 6,0 6,6

5 2 2 4 2 2 2 2 2 3 2 5 2 2 2 3 3 3 2 2 2 2 2 2

PIONEER R.A.G.T. PANAM EURALIS AGROEUME EURALIS KWS MAS Seeds MAS Seeds MONSANTO R.A.G.T. PIONEER PANAM AGV BC R.A.G.T. LG FITÓ CAUSSADE WAM PROCASE BC MONSANTO PROCASE

GENÉTICA NS 80 AÑOS DE BUENAS SEMILLAS SUBMINISTRAMOS TRATAMENTO BIOLÓXICO PARA A SEMENTE

GALEGA DE SEMENTES

GALICIA ASTURIAS PORTUGAL

SUMINISTRAMOS TRATAMIENTO BIOLÓGICO PARA LA SEMILLA WE SUPPLY BIOLOGICAL SEED DRESSING

SILO Y GRANO VARIEDADES

FENELON NS3023 NS4051 ANTHINS NS3022 NS444 NS5051

WAMESTRADA S.L.L. Zona industrial de Toedo - 36680 A Estrada, Pontevedra Telf. 986 572 445 www.semillaswam.com info@semillaswam.com

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 87

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Táboa 1. Resultados das variedades con dous ou máis anos de avaliación (continuación) Variedade

Días S-C (días)

Altura (cm)

Espiga (% MS)

RMS (t/ha)

RMOD (t/ha)

DMO (%)

PB (% MS)

Anos

Comercial

DS 1592

131

292

48,4

27,2

19,0

139

72,7

6,1

PROCASE-DFV

LG 30.444

131

283

51,0

24,3

17,1

125

73,4

6,3

LOUBAZI

131

293

50,4

23,6

16,3

119

71,8

6,6

CAUSSADE

RULEXX

131

274

51,7

23,8

16,5

120

71,9

6,5

R.A.G.T.

MAS 49.G

132

279

52,7

22,9

15,7

115

71,7

6,7

MAS Seeds

DA SCIPIO

133

273

51,0

21,9

15,2

111

72,3

6,4

PROCASE

DEVOLVI

133

279

48,8

23,4

16,4

119

73,1

6,4

AGROEUME

ES SENSOR

133

285

51,6

23,4

16,3

119

72,3

6,2

EURALIS

NS 3022

133

271

50,8

23,6

16,4

120

72,4

6,4

WAM

ZP 305

133

280

48,8

22,7

15,2

111

69,9

6,5

WAM

AAPOTHEOZ

134

288

50,3

24,2

17,1

125

73,8

5,9

ADVANTA

LEMORO

134

262

52,0

22,1

15,1

110

70,9

6,1

KOIPESOL

LG 30.369

134

255

51,1

21,5

15,3

111

73,9

6,4

MAMILLA

134

282

49,9

24,2

16,5

121

71,0

6,6

CAUSSADE

ROBERI

134

263

47,6

23,3

16,3

119

72,9

5,9

CAUSSADE

SENKO

135

284

47,1

23,1

16,2

118

72,8

5,8

KOIPESOL

NKCISCO

138

277

50,0

23,1

15,1

111

68,6

6,2

SYNGENTA

SY GIBRA

139

287

50,9

27,4

19,7

143

74,5

6,0

SYNGENTA

COURTNEY

141

278

47,5

23,1

15,8

115

71,0

6,1

ADVANTA

ELDORA

143

290

47,0

23,1

15,5

113

69,8

6,6

PANAM

CV (%) 3,3 DMS (5 %) 2 Media das testemuñas: 15,0

4,0 6

6,4 1,6

8,0 0,9

8,6 0,7

Táboa 2. Resultados das variedades cun só ano de avaliación Variedade

Días S-C

Altura

Espiga

RMS

RMOD

DMO

Comercial

(días)

(cm)

(% MS)

(t/ha)

(%)

(% MS)

KONFLUENS

115

282

48,0

24,2

17,2

125

73,5

6,1

KWS

LG 31295

124

264

46,1

23,5

16,9

124

75,0

6,2

LIVORNO

124

283

47,9

23,9

16,5

121

71,9

6,4

FITÓ

MAXIAL

124

254

49,2

21,9

15,3

112

72,6

6,6

AGROEUME

RGT CONEXXION

124

274

49,1

22,3

15,4

112

71,7

6,3

R.A.G.T.

SIRICUS

124

277

48,3

21,7

15,0

110

72,2

6,5

AGROMUNDO

BUCKLEY

126

273

50,3

22,2

15,5

113

72,4

6,1

ADVANTA

DS 0610 C

131

272

47,2

22,3

15,3

112

71,2

6,0

PROCASE

ES ZOOM

131

280

48,9

25,9

18,2

133

73,0

5,8

AGV

HOTSPOT

131

268

53,4

25,1

17,9

130

74,1

6,3

SOUFFLET SEEDS

DS 1609 E

135

282

47,6

23,6

16,5

121

72,7

5,8

PROCASE

ES HORNET

135

296

47,7

25,6

18,0

132

73,1

5,9

EURALIS

QUERCI

135

275

50,2

23,2

16,3

119

73,2

6,0

CAUSSADE

SY TRIADE

135

293

51,1

25,0

17,5

128

72,7

5,7

SYNGENTA

URBANIX

135

275

49,7

25,5

18,0

131

73,4

5,9

R.A.G.T.

BC 525

139

265

44,2

23,3

16,1

117

71,8

6,3

NS 3023

143

279

47,6

24,0

16,4

120

71,1

6,4

WAM

CV (%) 3,3 4,0 DMS (5 %) 2 6 Media das testemuñas: 13,7

88 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

6,4 1,6

8,0 0,9

8,6 0,7

2,0 0,7

5,6 0,2

2,0 0,7

5,6 0,2

A presentación dos resultados inclúe a seguinte información: CV (%): coeficiente de variación, é un índice de calidade estatística dos experimentos, canto máis baixo mellor. DMS (5 %): é a menor diferenza que debe haber entre dúas variedades para que se poidan considerar diferentes cunha probabilidade do 95 %. Altura: altura total da planta, en cm. Anos: n.º de anos nos que a variedade foi ensaiada. Comercial: entidade comercializadora da variedade. Días S-C: son os días que transcorren entre a sementeira e a colleita para ensilar na zona máis fría das estudadas, que é a comarca de Ordes. Para a comarca de Sarria débenselles restar 15 días á cifra da táboa. Os “días S-C” é un índice do ciclo de maduración das distintas variedades. DMO: dixestibilidade in vitro da materia orgánica, determinada polo NIRS (sistema de reflectancia no infravermello próximo). Espiga: é a porcentaxe que representa a mazaroca (carozo e gran) sobre o rendemento en materia seca.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

IP. Índice produtivo; é a porcentaxe que representa o rendemento de cada variedade en materia orgánica dixestible sobre a media do rendemento das testemuñas ‘Agrostar’, ‘Clarica’ e ‘Pharaon’ (15,0 t/ha MOD). MO: materia orgánica. MS: materia seca. PB: proteína bruta, en porcentaxe sobre o rendemento en materia seca, determinada polo NIRS. RMOD: rendemento da planta enteira en toneladas de materia orgánica dixestible por hectárea. RMS: rendemento da planta enteira en toneladas de materia seca por hectárea.

RECOMENDACIÓNS Á hora de elixir unha variedade, o primeiro que temos que ter en conta é o ciclo que resulte máis axeitado ao clima da zona e, se sabemos a data de sementeira e sumamos os días que aparecen na columna “Días S-C”, teremos a data probable de recollida para unha zona fría do interior. Se é unha zona cálida, haberá que restarlle 15 días. Tamén é importante a dispoñibilidade de maquinaria para esa data. Dentro do ciclo elixido, escolleriamos aquelas variedades que reúnan as dúas condicións seguintes ao mesmo tempo: 1) un elevado índice produtivo (IP); canto maior sexa o dato da columna IP, mellor. 2) unha elevada calidade; canto maiores sexan os datos das columnas ESPIGA, DMO e PB, mellor. A maioría das consultas realizadas sobre a escolla de variedades a sementar perseguen unha maior profesionalización das explotacións, o que leva consigo que a colleita teña lugar, cada vez con máis frecuencia, no momento óptimo de maduración

(gran pastoso-vítreo), é dicir, téndese a ensilar mellor.

REDE DE ENSAIOS EN COLABORACIÓN Área de Formación, Innovación e Investigación Agraria (Agacal), Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM) e Servizo de Sanidade e Produción Vexetal.

RECOLLEUSE CADA VARIEDADE NO MOMENTO EN QUE A LIÑA DE LEITE ESTABA A 1/3-1/2 DO ÁPICE E ANALIZOUSE A PARTE VERDE DA PLANTA E AS ESPIGAS POR SEPARADO

AGRADECEMENTOS Agradecémoslles aos técnicos a axuda e a contribución no desenvolvemento deste traballo (persoal do Centro de Formación e Experimentación Agroforestal Pedro Murias de Ribadeo, do Servizo de Explotacións Agraria de Lugo, do Servizo de Sanidade e Produción Vexetal de Santiago e da Área de Formación, Innovación e Investigación Agraria do Agacal de Santiago) e aos propietarios das parcelas nas que se levan a cabo os ensaios, a súa dedicación e o seu apoio.

MÁIS INFORMACIÓN

Os resultados obtidos publícanse nun díptico informativo distribuído entre cooperativas agrarias e agricultores individuais a través das oficinas agrarias comarcais. Estes datos están tamén dispoñibles na páxina web http://www.ciam.es

Distribuidor de Semillas RAGT para Galicia y Asturias Venta de semillas de maíz, sorgo, girasol, colza, soja, trigo, veza...

Polígono Lalín 2000 Ciudad del Transporte - nave A3 36500 LALÍN (Po)

90 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

gilangel@hotmail.es Tel.: 670 535 636

2019 - 1919

EL GRUPO RAGT CELEBRA SUS 100 AÑOS !!! ROUERGUE las

cuatro

AUVERGNE

regiones

que

han

GÉVAUDAN

dado

lugar

TARNAIS,

nuestro

nombre.

Con solidas raices y fuertes valores humanos nos han permitido definir una agricultura europea ambiciosa, innovadora y competitiva.

¡ la semilla que necesitas !

www.ragt-semillas.es RAGT Iberica • Crta. Burgos km. 2,1 Apdo de Correos 612 • 34004 Palencia • España Tel : (34) 979 725 199 • Fax : (34) 979 711 807

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Imaxe 1. Campo de avaliación de variedades comerciais de millo 2018 na zona costeira occidental de Asturias (Barcia, Valdés)

Millo forraxeiro en Asturias. Avaliación de variedades (1996-2018) Ofrecemos a análise realizada en 2018 a 15 variedades enviadas polas casas de sementes (incluíndo testemuñas), das cales 8 o foron por primeira vez. Como resultado, e tras 24 anos de ininterrompidos de ensaios, avaliáronse un total de 306 variedades nas diferentes zonas edafoclimáticas de Asturias. Alfonso Carballal Samalea, Silvia Baizán González, Ana Soldado Cabezuelo, Sagrario Modroño Lozano, Isabel Piñeiro Sierra, Cristina Cueto Álvarez, Adela Martínez Fernández Programa de Investigación en Pastos e Forraxes Servizo Rexional de Investigación e Desenvolvemento Agroalimentario (Serida) admartinez@serida.orgadmartinez@serida.org

millo é un dos cereais máis eficientes para transformar en materia orgánica a enerxía solar, o CO2, a auga e os minerais presentes no solo. Por iso, empresas de diversos países dedicáronse desde hai anos a mellorar xeneticamente numerosos caracteres da semente 94 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

de millo mediante hibridación, optimizando de xeito significativo algúns dos seus atributos, como o rendemento, a resistencia ao encamado ou o contido en amidón do gran. Dada a súa importancia no sector agrario e o amplo rango de condicións climáticas nas que é cultivado,

no ano 1996 iniciouse en Asturias un proceso de avaliación de variedades comerciais de millo híbrido para ensilar. O obxectivo deste proceso de avaliación é que exista información veraz e adaptada á hora de elixir as variedades para sementar ao ano seguinte, todo conforme a resultados de comportamento agronómico e contido en principios nutritivos nunha zona determinada. En Asturias, o protocolo de avaliación lévase a cabo nas catro zonas edafoclimáticas que son aptas para o cultivo desta forraxe e utilízase un deseño experimental en parcela dividida con 4 repeticións, onde a “parcela principal” representa o ciclo de cultivo (longo, medio e curto) e a “subparcela” a variedade a ensaiar. En cada campo experimental, o proceso comeza coa preparación do terreo, a súa fertilización, a delimitación de parcelas, a sementeira manual das variedades a ensaiar e a aplicación de tratamentos fitosanitarios. Cando as plantas alcanzan uns 20 cm de altura, realízase un aclareo para asegurar unha densidade final de plantas por ha á recollida similar para todas as variedades. Durante o seguimento do cultivo recóllense as datas de floración das diferentes variedades ensaiadas e, unha vez que finaliza a fase vexetativa e antes de proceder á colleita, realízase un control de alturas de todas as variedades en ensaio.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Os controis de produción efectúanse sempre no momento idóneo para ensilar, considerando que cada variedade se recolle cando o estado medio das mazarocas das 4 repeticións está en gran pastoso-vítreo (estado fenolóxico óptimo para a elaboración do ensilado) e faise o control de: • número de plantas no momento da colleita • porcentaxe de plantas caídas, as inclinadas nun ángulo superior a 45° • porcentaxe de plantas co talo partido por baixo da espiga • peso en verde Na imaxe 2 recóllense diferentes momentos do proceso de avaliación.

Imaxe 2. Diferentes fases do proceso de avaliación: sementeira manual, aclareo, control de alturas, elección de momento de colleita, colleita e control de produción

Ds 1592

Ds 1609

Ds 0747

Da Scipio

Arecibo

Delrio

la mejor genética

en sus manos

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 95

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

A partir das mostras cultivadas, reconstitúese unha mostra de cada variedade por parcela elemental, composta pola mestura proporcional de mazaroca e a follaxe secas. Cada unha destas mostras móese e envíase ao Laboratorio de Nutrición Animal do Serida, onde se realizarán as análises pertinentes para unha forraxe con gran. En función dos controis en campo e as determinacións analíticas realizadas, as variables controladas e as estimacións realizadas son as seguintes: • DÍAS S/R: días desde a sementeira ata recollida no estado antes indicado • PROD (t MS/ha): produción de forraxe total (parte verde + mazaroca) en toneladas de materia seca por hectárea • CIN: cinzas; PB: proteína bruta; FND: fibra neutro deterxente; AMIDÓN (expresadas en % sobre materia seca). • DMO (%): dixestibilidade in vivo da materia orgánica • MJ/kg MS: enerxía metabolizable en megaxulios por quilogramo de materia seca • UFL/kg MS: enerxía neta de lactación en unidades forraxeiras leite por quilogramo de materia seca • Mcal/kg MS: enerxía neta de lactación en megacalorías por quilogramo de materia seca. Os resultados publícanse en tres listas: Principal, Provisional e Complementaria, de forma independente para cada unha das catro zonas en ensaio. As devanditas listas figuran as determinacións analíticas que acabamos de mencionar, así como o número de ensaios realizados con cada variedade e a respectiva empresa que comercializa ou comercializou a semente. Tamén se mostran os resultados de resistencia ao encamado.

cionan ano tras ano os resultados obtidos (táboa 1). Así, por exemplo, en 2018 a colleita das variedades de ciclo longo na zona “interior alta” viuse afectada por unha nevarada temperá a finais de outubro cando as plantas aínda non alcanzaran o estado óptimo de colleita, o que provocou a acumulación de neve un encamado xeral das plantas de millo.

Táboa 1. Rango de temperaturas (°C) e cantidade de choiva acumulada (L/m2) durante os meses de desenvolvemento vexetativo do cultivo de millo nas catro zonas edafoclimáticas consideradas en Asturias

Maio Xuño Xullo Agosto Setembro Outubro

Costa occidental T.ª T.ª Litros máx. mín. 16,8 11,0 34 19,1 14,7 133 22,0 16,9 39 22,6 16,8 37 20,8 16,0 10 17,7 11,1 109

96 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Costa oriental T.ª T.ª Litros máx. mín. 17,2 11,1 56 19,8 14,7 75 22,9 17,6 125 23,7 16,7 50 22,0 15,1 84 18,2 10,4 138

Interior baixa T.ª T.ª Litros máx. mín. 17,8 9,9 112 21,1 13,7 142 22,7 16,2 131 24,5 16,1 55 23,3 15,1 41 18,0 9,5 211

Interior alta T.ª T.ª Litros máx. mín. 18,7 9 107 21,8 14 159 24,0 17 69 26,4 16 25 25,6 15 6 18,9 8 187

T.ª máx.: media das temperaturas máximas de cada mes T.ª mín.: media das temperaturas mínimas de cada mes

Na táboa 2 móstranse as datas de sementeira, recolección, días de cultivo e rendemento en materia seca en función do momento en que as variedades a ensaiar foron alcanzando o momento idóneo para ensilar do ensaio de avaliación de 2018.

Táboa 2. Datas de sementeira, recollida segundo ciclo, media de días de cultivo e rendemento do ensaio de avaliación de variedades de millo correspondente a 2018 segundo zona edafoclimática de Asturias Zona

Data de sementeira

Data de recollida

Días de cultivo

Media días de cultivo

Produción

Interior baixa

06/05/2018

04/09/2018 17/09/2018 24/09/2018

121 134 141

131

17,0

Costeira occidental

14/05/2018

12/09/2018 25/09/2018 02/10/2018

121 134 141

132

20,1

Costeira oriental

23/05/2018

19/09/2018 26/09/2018 03/10/2018

119 126 133

126

16,1

Interior alta

21/06/2018

16/10/2018 24/10/2018 07/11/2018

117 125 139

127

20,2

RESULTADOS DA AVALIACIÓN CORRESPONDENTE AO ANO 2018 Seguindo este procedemento, en 2018 avaliáronse 15 variedades enviadas polas casas de sementes (incluíndo testemuñas), das cales 8 o foron por primeira vez. Como resultado e tras 24 anos de ininterrompidos de ensaios, avaliáronse un total de 306 variedades. As condicións termopluviométricas durante o período de avaliación condi-

O OBXECTIVO É QUE EXISTA INFORMACIÓN VERAZ E ADAPTADA Á HORA DE ELIXIR AS VARIEDADES PARA SEMENTAR AO ANO SEGUINTE

Nas páxinas seguintes inclúense a lista principal (PR) para cada zona edafoclimática e a lista de resistencia ao encamado.

(t MS/ha)

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL Resultados 1996-2018. Zona: COSTA OCCIDENTAL (% MS) PROD (t MS/ha) CIN PB FND

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

74,4

11,5

1,74

0,96

31,6

74,8

11,6

1,75

0,96

44,4

33,6

74,3

11,5

1,74

0,96

6,6

45,9

32,2

72,8

11,3

1,70

0,93

3,4

7,3

46,1

31,8

73,4

11,4

1,71

0,94

3,5

7,2

46,6

29,8

73,3

11,3

1,71

0,93

18,1

3,5

6,9

44,3

32,8

74,5

11,5

1,74

0,95

19,2

2,9

6,9

41,7

37,9

75,9

11,8

1,78

0,98

130

17,8

3,2

6,9

43,9

32,3

74,5

11,5

1,74

0,96

CODIGREEN

125

16,8

3,2

7,1

46,2

29,4

73,9

11,4

1,73

0,95

CONCA

139

17,6

3,2

6,9

42,7

34,9

75,2

11,6

1,76

0,97

Advanta

COURTNEY

145

20,2

3,4

6,4

42,8

37,2

75,0

11,6

1,75

0,96

Semillas Batlle

DARIDOR

127

17,3

2,8

6,9

47,1

31,2

72,8

11,3

1,71

0,94

Monsanto

DK 287

130

17,3

3,4

6,9

44,2

31,1

74,3

11,5

1,73

0,95

Monsanto

DK 315

128

16,3

3,5

7,2

43,2

32,5

75,3

11,6

1,75

0,96

Monsanto

DKC 33.90

124

17,9

3,2

7,2

46,2

31,0

73,4

11,4

1,71

0,94

Monsanto

DKC 3745

138

17,1

3,3

7,0

42,5

33,6

75,3

11,7

1,76

0,97

Monsanto

DKC 41.14

130

19,6

3,5

7,3

43,3

34,8

75,1

11,6

1,75

0,96

Monsanto

DKC 43.72

136

17,4

3,3

6,8

43,3

34,2

74,9

11,6

1,75

0,96

Monsanto

DKC 4608

137

19,7

3,2

6,6

42,4

34,3

75,5

11,7

1,76

0,97

Monsanto

DKC 4845

142

17,4

3,3

6,4

41,2

35,0

75,9

11,7

1,77

0,98

Fitó

DUERO

129

16,0

3,5

6,9

43,6

30,8

74,6

11,5

1,74

0,96

Euralis Semillas

ES DEBUSSY

142

21,7

3,2

6,2

42,3

37,4

75,3

11,7

1,76

0,97

Euralis Semillas

ES METRONOM

126

18,2

3,1

6,8

44,4

31,2

73,8

11,5

1,72

0,95

Euralis Semillas

ES SENSOR

138

18,6

3,6

6,7

43,8

34,2

74,5

11,5

1,73

0,95

Euralis Semillas

ES SIGMA

134

19,1

3,2

6,7

44,2

31,7

74,3

11,5

1,73

0,95

Euralis Semillas

ES ZOOM

143

21,9

3,3

6,4

41,4

36,9

75,8

11,7

1,77

0,97

Soufflet Seeds

EXTASIA

141

21,0

3,0

6,2

40,8

38,7

76,0

11,8

1,78

0,98

Semillas Batlle

HAPPI

123

16,3

3,3

6,7

46,7

29,1

73,0

11,3

1,70

0,94

Soufflet Seeds

ITEA

130

19,8

3,1

6,7

42,8

34,7

75,2

11,7

1,76

0,97

KWS

KROKUS

131

16,2

3,6

7,5

43,4

30,9

74,5

11,5

1,73

0,95

LG 30.275

124

19,2

3,3

7,5

46,1

27,1

73,8

11,4

1,72

0,95

Lista

Casa comercial

Anos

Variedade

Advanta

AAPOTHEOZ

144

21,4

3,3

6,5

43,5

35,3

KWS

AMANITIDIS

123

16,6

3,0

6,9

43,8

Senasa

ANJOU 387

138

19,6

3,0

6,5

Senasa

ANJOU 456

146

19,0

3,4

CEFSA

BARCA

124

18,0

Caussade

BELUGI

127

18,8

RAGT

BERGXXON

141

Caussade

CHAMBERI

135

RAGT

CICLIXX

Codisem

Monsanto

98 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

DÍAS S/R

AMIDÓN

UFL/kg MS

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA OCCIDENTAL (cont.) Resultados 1996-2018. Zona: COSTA OCCIDENTAL (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

75,9

11,7

1,77

0,98

37,9

75,1

11,6

1,76

0,97

45,5

29,4

74,1

11,5

1,73

0,95

7,4

43,3

29,8

74,9

11,6

1,74

0,96

3,3

6,9

43,2

33,5

75,0

11,6

1,75

0,96

3,1

6,5

43,9

35,0

74,2

11,5

1,73

0,95

15,8

3,1

7,2

41,9

37,0

74,8

11,6

1,75

0,96

21,0

3,2

6,6

42,5

36,3

75,0

11,6

1,75

0,96

140

17,4

3,6

7,1

43,2

33,0

74,9

11,6

1,74

0,96

MARTELI

140

20,8

3,2

6,4

44,3

33,7

74,1

11,5

1,73

0,95

MAS 33 A

141

19,0

3,4

7,0

43,4

32,4

74,5

11,5

1,74

0,95

Caussade

MISTERI

125

19,6

2,8

6,1

46,4

31,8

73,3

11,4

1,72

0,94

Fitó

OPTI

138

17,0

3,7

7,6

44,6

28,6

74,5

11,5

1,73

0,95

Fitó

ORENSE

144

18,2

3,6

7,3

45,7

31,2

73,6

11,4

1,71

0,94

Advanta

PENELOPE

125

17,9

3,1

6,8

43,6

31,2

74,7

11,6

1,75

0,96

Semillas Batlle

RAVENNA

122

13,4

3,4

7,0

42,3

32,7

75,3

11,6

1,76

0,96

Caussade

ROBERI

135

19,8

3,3

6,1

43,3

35,1

74,5

11,5

1,74

0,95

RAGT

RULEXX

140

18,8

3,7

7,0

45,6

31,7

73,9

11,4

1,72

0,94

Koipesol

SENKO

142

21,3

3,1

6,0

41,9

37,8

75,3

11,7

1,76

0,97

RAGT

SILEXX

143

17,5

3,5

6,9

42,8

33,4

75,0

11,6

1,75

0,96

KWS

SIMPATICO KWS

126

18,7

3,0

6,5

46,4

32,9

73,2

11,4

1,71

0,94

Fitó

SUBITO

128

18,7

3,5

7,3

46,1

30,1

73,3

11,3

1,71

0,94

Semillas Batlle

SUM 330

135

16,8

3,4

6,6

44,4

31,3

73,9

11,4

1,72

0,94

Semillas Batlle

SURPRISE

124

15,3

3,4

6,8

44,1

29,4

74,0

11,4

1,73

0,95

Rocalba

SUSANN

134

17,6

3,1

6,8

43,0

34,9

74,8

11,6

1,75

0,96

Syngenta

SY GIBRA

143

22,9

2,6

6,1

41,3

39,7

75,7

11,8

1,78

0,98

RAGT

TAXXOA

128

17,2

3,4

6,9

46,0

29,7

73,3

11,3

1,71

0,94

Fitó

TECK

136

18,2

3,6

7,2

43,2

29,3

75,2

11,6

1,75

0,96

TORQUAZ

143

22,0

3,3

6,8

41,0

36,3

76,3

11,8

1,78

0,98

Semillas Batlle

YUCATAN

140

19,1

3,0

6,2

42,9

36,4

74,6

11,6

1,75

0,96

Fitó

ZAMORA

136

16,5

3,3

7,4

41,7

34,2

76,0

11,8

1,77

0,98

Lista

Casa comercial

Anos

Variedade

LG 30.369

135

18,3

3,3

6,8

41,7

37,8

LG 30.444

144

21,6

3,2

6,2

41,8

LG 32.77

128

18,1

3,3

7,3

LG 33.03

130

17,1

3,4

LG 33.85

143

18,9

LG 34.90

138

20,6

Semillas Batlle

MADISSON

125

Codisem

MAMILLA

146

Fitó

MANACOR

Caussade

Maïsadour

AMIDÓN

UFL/kg MS

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 99

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL Lista

Casa comercial Anos

Variedade

Resultados 1996-2018. Zona: COSTA ORIENTAL (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

AMIDÓN

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

UFL/kg MS

Advanta

AAPOTHEOZ

141

24,1

3,6

6,0

41,4

36,6

75,6

11,7

1,76

0,97

KWS

AMANITIDIS

125

19,8

3,2

6,4

42,0

34,8

75,4

11,7

1,76

0,97

Senasa

ANJOU 387

134

20,3

3,4

6,3

43,8

33,4

74,7

11,5

1,74

0,96

Senasa

ANJOU 456

142

21,5

3,8

6,9

43,7

32,4

74,5

11,5

1,73

0,95

CEFSA

BARCA

117

21,0

3,9

6,8

46,2

30,2

73,5

11,3

1,71

0,93

Caussade

BELUGI

123

20,8

3,5

6,3

45,5

32,0

73,6

11,4

1,71

0,94

RAGT

BERGXXON

135

22,5

3,4

6,4

42,5

34,0

75,4

11,6

1,76

0,97

Caussade

CHAMBERI

130

21,0

3,4

6,6

43,6

34,4

74,9

11,6

1,75

0,96

RAGT

CICLIXX

123

19,0

3,1

6,6

44,8

30,7

74,0

11,5

1,73

0,95

Codisem

CODIGREEN

120

20,8

3,5

6,3

46,2

30,4

73,5

11,3

1,71

0,94

Monsanto

CONCA

135

20,2

3,3

6,7

41,3

35,5

76,2

11,8

1,78

0,98

Advanta

COURTNEY

141

26,0

3,6

6,4

41,4

34,8

76,1

11,7

1,77

0,98

Semillas Batlle

DARIDOR

121

17,9

3,5

6,6

46,2

31,8

73,5

11,3

1,71

0,94

Monsanto

DK 287

125

18,3

3,6

6,5

44,5

32,2

74,3

11,5

1,73

0,95

Monsanto

DK 315

128

19,2

3,5

6,6

44,2

33,3

74,7

11,5

1,74

0,96

Monsanto

DKC 33.90

120

18,9

3,5

6,6

44,8

32,5

74,2

11,5

1,73

0,95

Monsanto

DKC 3745

131

18,8

3,5

7,1

42,7

33,5

75,4

11,6

1,76

0,97

Monsanto

DKC 41.14

122

19,8

3,8

7,1

42,8

31,8

75,6

11,6

1,75

0,96

Monsanto

DKC 43.72

131

19,5

3,4

6,7

42,5

35,8

75,4

11,6

1,75

0,96

Monsanto

DKC 4608

134

21,3

3,5

6,4

41,4

34,7

76,1

11,8

1,78

0,98

Monsanto

DKC 4845

135

20,1

3,5

6,5

40,4

35,7

76,7

11,8

1,79

0,98

Fitó

DUERO

125

17,3

3,8

7,1

42,3

30,4

75,5

11,6

1,75

0,97

Euralis Semillas

ES DEBUSSY

137

23,2

3,4

6,2

39,0

38,1

77,4

12,0

1,81

0,99

Euralis Semillas

ES METRONOM

121

19,9

3,3

6,4

44,7

31,4

73,7

11,4

1,72

0,94

Euralis Semillas

ES SENSOR

136

19,6

3,5

6,5

42,0

35,1

75,4

11,7

1,76

0,97

Euralis Semillas

ES SIGMA

127

20,1

3,6

6,6

43,8

32,7

74,5

11,5

1,73

0,95

Euralis Semillas

ES ZOOM

143

22,2

3,4

5,8

42,3

36,0

75,4

11,7

1,76

0,97

Soufflet Seeds

EXTASIA

137

24,2

3,5

6,0

42,3

35,4

75,5

11,7

1,76

0,97

Semillas Batlle

HAPPI

124

19,2

3,6

6,5

44,7

30,0

74,2

11,4

1,73

0,95

Soufflet Seeds

ITEA

120

20,3

3,5

6,9

41,4

35,1

75,9

11,7

1,77

0,97

KWS

KROKUS

119

18,8

3,8

7,3

45,2

29,0

74,1

11,4

1,72

0,95

LG 30.275

117

20,5

3,5

6,3

45,4

29,1

74,3

11,5

1,73

0,95

100 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Variedades perfectas para la producciรณn de leche.

EL FORRAJE QUE SUS VACAS NECESITAN

AUTENS KWS

Ciclo 190

KOMPETENS

Ciclo 200

SIMPATICO KWS

Ciclo 260

www.kws.es

Nuev

MARCELLO

Ciclo 270

KENOBIS

Ciclo 350

KONFITES

Ciclo 400

KERBANIS

Ciclo 500

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA COSTEIRA ORIENTAL (cont.) Lista

Casa comercial Anos

Variedade

Resultados 1996-2018. Zona: COSTA ORIENTAL (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

AMIDÓN

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

UFL/kg MS

LG 30.369

131

21,0

3,9

6,5

41,3

35,6

76,4

11,7

1,77

0,98

LG 30.444

141

21,3

3,4

6,1

43,4

35,2

74,6

11,5

1,74

0,96

LG 32.77

120

18,6

3,5

7,2

44,8

28,6

74,6

11,5

1,74

0,95

LG 33.03

124

19,9

3,7

6,9

43,4

30,5

74,9

11,5

1,74

0,96

LG 33.85

135

21,2

3,2

6,7

42,9

33,4

75,2

11,6

1,76

0,97

LG 34.90

139

21,3

3,4

5,9

42,4

36,0

75,0

11,6

1,75

0,96

Semillas Batlle

MADISSON

121

18,0

3,6

6,5

44,4

34,0

74,6

11,5

1,73

0,95

Codisem

MAMILLA

144

23,2

3,7

6,3

46,4

33,1

72,8

11,2

1,69

0,93

Fitó

MANACOR

135

19,3

3,8

7,0

43,3

33,8

74,8

11,5

1,73

0,95

Caussade

MARTELI

124

21,4

3,8

6,2

45,5

30,3

73,9

11,4

1,71

0,94

Maïsadour

MAS 33 A

135

21,4

3,8

6,9

44,1

30,5

74,2

11,4

1,72

0,94

Caussade

MISTERI

121

21,7

3,5

6,4

47,4

30,7

72,8

11,2

1,69

0,93

Fitó

OPTI

131

18,3

4,4

7,7

46,1

25,7

74,1

11,3

1,71

0,94

Fitó

ORENSE

137

18,7

3,8

6,7

47,0

29,7

73,6

11,3

1,71

0,94

Advanta

PENELOPE

120

20,1

3,6

6,6

43,0

29,9

74,6

11,5

1,74

0,95

Semillas Batlle

RAVENNA

117

15,7

3,8

7,0

43,3

31,5

75,4

11,6

1,75

0,96

Caussade

ROBERI

130

22,7

3,5

6,0

42,0

34,4

75,6

11,7

1,76

0,97

RAGT

RULEXX

136

22,2

3,5

6,7

41,3

35,4

76,1

11,7

1,77

0,98

Koipesol

SENKO

133

23,1

3,8

6,1

43,7

35,2

74,9

11,5

1,74

0,96

RAGT

SILEXX

139

19,2

3,5

6,7

40,9

35,2

76,5

11,8

1,78

0,98

KWS

SIMPATICO KWS

121

19,4

3,4

6,2

45,6

33,4

73,9

11,4

1,72

0,95

Fitó

SUBITO

128

20,5

3,7

7,1

45,6

32,1

73,5

11,3

1,71

0,94

Semillas Batlle

SUM 330

132

18,9

3,7

7,0

43,8

32,1

74,6

11,5

1,73

0,95

Semillas Batlle

SURPRISE

117

17,5

3,4

6,4

44,3

27,5

74,7

11,5

1,74

0,96

Rocalba

SUSANN

122

18,9

3,5

7,0

43,9

31,5

74,6

11,5

1,74

0,95

Syngenta

SY GIBRA

138

24,0

3,5

6,6

41,5

36,2

76,1

11,7

1,77

0,98

RAGT

TAXXOA

127

19,3

3,5

6,3

44,5

32,2

74,1

11,4

1,73

0,95

Fitó

TECK

125

17,6

4,0

7,3

44,2

28,1

75,1

11,5

1,74

0,96

TORQUAZ

139

21,6

3,8

6,5

40,8

35,4

76,6

11,8

1,78

0,98

Semillas Batlle

YUCATAN

138

19,0

3,5

6,3

43,8

34,2

74,3

11,5

1,73

0,95

Fitó

ZAMORA

132

18,1

3,6

7,3

41,5

33,4

76,2

11,8

1,77

0,98

102 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

O T R A F O R M A D E V E R L A A G R I C U LT U R A

Selección Selección

h Íí Bb Rr Ii Dd Oo SS 22 00 11 89 H

TRINIDAD FAO 300 MEDIO

NOVEDAD

MARCIANO

Panam cuenta con las variedades más rentables

FAO 300 CORTO

NOVEDAD

El mayor crecimiento en cuota de mercado en el noroeste peninsular así lo demuestra.

KOSyNIER FAO 200 - CORTO

NOVEDAD

ELDORA FAO 400 - APTITUD GRANO/SILO

ELZEA FAO 300

MEXICANA FAO 200 MEDIO

ISORA FAO 200 MEDIO

MAIZ RH RICO EN ACEITE El carburante de las Vacas

Estos maíces son seleccionados por su alto valor alimentario y por su riqueza en aceite, una energía de alto valor. Las variedades RH y RH+ tienen una riqueza en aceite que varia del 6 a 7% de los maíces RH y del 10 o 12% en los RH+. El alto valor energético de los lípidos de los maíces RH permite aumentar la concentración energética de la ración. No modifican el ph rumial y aumenta la DINAG. Reducen las emisiones de gas metano. Son ricos en acidos grasos insaturados, lo cual mejora la calidad nutricional de los productos destinados a los animales. Una disminución de los acidos grasos saturados y aumento de los insaturados omega 3 y omega 6. Su fuerte valor en aceite mejora el valor energético entre 0.002 y 0.03 UFL/KG MS. Disponibilidad de variedades desde ciclo 300 a ciclo 600

El maíz más rentable del mercado Con las garantías de nascencia, rendimiento y calidad, las cuentas nunca fallan con Panam. Cada vez más agricultores confían en una marca que garantiza el maíz más rentable del mercado, presentando una variedad para cada situación.

MÁS INFORMACIÓN

982 303 486

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA Lista

Casa comercial Anos

Variedade

Resultados 1996-2018. Zona: INTERIOR ALTA (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

AMIDÓN

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

UFL/kg MS

Advanta

AAPOTHEOZ

162

20,4

3,4

6,9

46,7

26,8

72,6

11,2

1,69

0,93

KWS

AMANITIDIS

148

17,6

3,1

6,7

46,3

31,0

73,0

11,3

1,71

0,94

Senasa

ANJOU 387

155

19,0

3,3

6,8

48,6

24,9

72,2

11,2

1,68

0,92

Senasa

ANJOU 456

166

18,5

3,6

7,1

47,7

26,1

72,5

11,2

1,68

0,92

CEFSA

BARCA

139

21,4

3,8

7,5

48,2

25,6

72,6

11,2

1,68

0,92

Caussade

BELUGI

139

19,3

3,6

7,3

47,0

27,2

73,0

11,3

1,70

0,93

RAGT

BERGXXON

160

18,9

3,3

6,9

47,8

28,3

73,0

11,3

1,70

0,93

Caussade

CHAMBERI

154

19,7

3,4

7,0

47,3

28,2

72,3

11,2

1,68

0,92

RAGT

CICLIXX

149

17,4

3,1

6,8

46,3

28,2

73,1

11,3

1,71

0,94

Codisem

CODIGREEN

138

18,9

3,5

7,3

48,5

25,7

72,3

11,2

1,68

0,92

Monsanto

CONCA

159

18,7

3,2

6,9

46,1

29,1

73,3

11,4

1,71

0,94

Advanta

COURTNEY

162

20,3

3,8

7,1

48,9

24,9

71,9

11,1

1,67

0,91

Semillas Batlle

DARIDOR

132

19,3

3,3

7,4

47,0

27,9

73,0

11,3

1,70

0,93

Monsanto

DK 287

149

17,9

3,4

6,7

45,0

30,0

74,0

11,4

1,72

0,95

Monsanto

DK 315

151

16,8

3,5

7,3

46,4

29,1

73,6

11,4

1,71

0,94

Monsanto

DKC 33.90

143

18,9

3,3

7,0

46,3

27,9

73,3

11,3

1,71

0,94

Monsanto

DKC 3745

158

18,4

3,4

7,4

44,1

30,5

74,2

11,5

1,73

0,95

Monsanto

DKC 41.14

150

20,5

3,7

7,1

45,0

27,6

74,3

11,4

1,73

0,95

Monsanto

DKC 43.72

157

18,8

3,3

6,8

45,7

30,5

73,2

11,3

1,71

0,94

Monsanto

DKC 4608

160

20,4

3,4

6,7

45,3

28,4

73,9

11,4

1,72

0,95

Monsanto

DKC 4845

157

18,2

3,4

6,7

43,8

30,7

74,7

11,6

1,74

0,96

Fitó

DUERO

150

15,7

3,6

7,1

45,3

26,9

74,0

11,4

1,72

0,94

Euralis Semillas

ES DEBUSSY

163

20,0

3,7

7,1

48,1

24,0

72,9

11,2

1,69

0,93

Euralis Semillas

ES METRONOM

134

20,8

3,2

6,9

43,2

32,1

74,7

11,6

1,75

0,96

Euralis Semillas

ES SENSOR

162

18,1

3,6

6,9

47,4

28,3

72,7

11,2

1,69

0,93

Euralis Semillas

ES SIGMA

148

18,8

3,2

6,6

45,7

28,8

73,8

11,4

1,72

0,94

Euralis Semillas

ES ZOOM

161

21,5

3,5

6,3

47,2

26,8

72,8

11,2

1,69

0,93

Soufflet Seeds

EXTASIA

162

20,3

3,4

6,4

46,8

27,9

72,9

11,3

1,70

0,93

Semillas Batlle

HAPPI

148

17,1

3,5

6,8

48,3

26,3

72,1

11,1

1,68

0,92

Soufflet Seeds

ITEA

132

18,8

3,5

7,2

46,6

25,2

73,3

11,3

1,71

0,94

KWS

KROKUS

149

16,8

3,6

7,5

47,0

27,0

72,9

11,3

1,70

0,93

LG 30.275

142

20,9

3,5

7,3

46,2

25,2

74,1

11,4

1,72

0,95

104 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Variedades de MILLO recomendadas para ENSILAJE en GALICIA 500

400

300

400

300

400

300

Pompeo

300

200

Surreal

300

200

Susann

300

200

Conbrío

300

200

Sciello Isia Sumbra Scoff

NOVIDADE

Expresión vegetal www.rocalba.com

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR ALTA (cont.) Lista

Casa comercial Anos

Variedade

Resultados 1996-2018. Zona: INTERIOR ALTA (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

AMIDÓN

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

UFL/kg MS

LG 30.369

153

19,0

3,9

7,3

45,6

28,1

73,7

11,3

1,71

0,94

LG 30.444

162

19,9

3,5

7,2

46,0

30,6

73,0

11,3

1,70

0,93

LG 32.77

145

18,7

3,5

7,3

46,4

27,4

73,8

11,4

1,72

0,94

LG 33.03

149

19,1

3,7

7,1

44,7

26,9

73,8

11,4

1,71

0,94

LG 33.85

157

19,4

3,1

7,0

45,8

29,3

73,7

11,4

1,72

0,95

LG 34.90

166

19,8

3,4

6,6

45,9

29,6

72,9

11,3

1,70

0,93

Semillas Batlle

MADISSON

133

19,0

3,6

7,3

47,2

27,8

73,2

11,3

1,70

0,93

Codisem

MAMILLA

170

20,4

3,4

6,5

48,6

27,1

71,5

11,1

1,67

0,91

Fitó

MANACOR

158

16,5

3,6

7,1

45,5

27,0

73,7

11,4

1,72

0,94

Caussade

MARTELI

159

21,5

3,4

6,6

46,3

26,6

73,2

11,3

1,71

0,94

Maïsadour

MAS 33 A

160

18,0

3,6

7,3

47,4

25,4

72,8

11,2

1,69

0,93

Caussade

MISTERI

133

20,2

3,3

7,0

45,2

27,5

73,9

11,4

1,72

0,95

Fitó

OPTI

158

16,8

3,7

7,4

46,8

26,8

73,5

11,3

1,71

0,94

Fitó

ORENSE

165

17,1

3,6

7,4

49,1

25,2

72,3

11,2

1,68

0,92

Advanta

PENELOPE

138

18,0

3,9

7,5

47,8

21,4

72,5

11,2

1,68

0,92

Semillas Batlle

RAVENNA

142

14,7

3,5

7,1

44,6

31,5

74,1

11,4

1,72

0,95

Caussade

ROBERI

154

20,8

3,4

6,6

46,8

25,7

73,0

11,3

1,70

0,93

RAGT

RULEXX

158

19,7

3,4

7,0

46,1

29,3

73,7

11,4

1,71

0,94

Koipesol

SENKO

156

20,4

3,6

6,9

47,1

23,9

72,9

11,2

1,70

0,93

RAGT

SILEXX

163

18,5

3,3

6,7

45,0

30,0

74,3

11,5

1,73

0,95

KWS

SIMPATICO KWS

132

21,9

3,5

6,7

49,6

25,3

71,6

11,1

1,66

0,91

Fitó

SUBITO

148

19,1

3,5

7,3

47,8

26,3

72,7

11,2

1,69

0,93

Semillas Batlle

SUM 330

156

18,8

3,2

6,8

44,2

31,5

73,8

11,4

1,72

0,94

Semillas Batlle

SURPRISE

141

16,3

3,4

6,6

44,6

29,2

73,8

11,4

1,72

0,94

Rocalba

SUSANN

148

18,5

3,4

7,1

45,9

29,5

73,4

11,3

1,71

0,94

Syngenta

SY GIBRA

160

21,1

3,4

7,2

48,7

25,6

71,9

11,1

1,68

0,92

RAGT

TAXXOA

152

18,6

3,4

6,8

47,2

27,2

72,6

11,2

1,69

0,93

Fitó

TECK

153

17,8

3,8

7,2

47,3

25,0

72,9

11,2

1,69

0,93

TORQUAZ

160

23,0

3,7

7,0

45,7

28,2

73,4

11,3

1,71

0,94

Semillas Batlle

YUCATAN

160

19,5

3,2

6,8

46,9

31,6

72,4

11,2

1,69

0,93

Fitó

ZAMORA

156

17,1

3,5

7,5

44,9

29,6

74,0

11,4

1,72

0,95

106 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

NOVEDAD NOVEDAD

P 9757

FAO300 300 ••FAO CRM97 97 ••CRM

P 0640

FAO400 400 ••FAO CRM106 106 ••CRM

Creciendo juntos juntos Visítenos Visítenosen encorteva.es corteva.es , , , , Son o de servicio dede Dow AgroSciences, DuPont o Pioneer y y Sonmarcas marcascomerciales comerciales o de servicio Dow AgroSciences, DuPont o Pioneer TM de dede sus respectivos propietarios. ©2019 Corteva Agriscience desus suscompañías compañíasfiliales filialeso o sus respectivos propietarios. ©2019 Corteva Agriscience. TM . ®® TM TMSMSM

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXA Lista

Casa comercial Anos

Variedade

Resultados 1996-2018. Zona: INTERIOR BAIXA (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

AMIDÓN

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

UFL/kg MS

Advanta

AAPOTHEOZ

137

19,7

3,7

6,4

44,6

34,2

74,2

11,4

1,72

0,95

KWS

AMANITIDIS

118

17,2

3,4

7,1

45,0

31,5

74,1

11,4

1,72

0,95

Senasa

ANJOU 387

127

18,0

3,6

6,8

45,7

32,5

74,0

11,4

1,72

0,94

Senasa

ANJOU 456

133

19,7

3,8

6,6

46,2

32,1

73,3

11,3

1,70

0,93

CEFSA

BARCA

114

16,3

4,0

7,4

46,6

29,4

73,5

11,3

1,70

0,93

Caussade

BELUGI

114

18,4

3,9

7,1

48,1

30,2

72,8

11,2

1,69

0,92

RAGT

BERGXXON

131

18,7

3,6

6,9

42,2

34,7

75,9

11,7

1,77

0,97

Caussade

CHAMBERI

124

19,2

3,8

6,3

48,6

33,8

72,8

11,2

1,69

0,93

RAGT

CICLIXX

120

17,3

3,4

7,1

43,0

32,6

75,0

11,6

1,75

0,96

Codisem

CODIGREEN

117

16,7

3,9

6,7

49,0

27,8

72,5

11,2

1,68

0,92

Monsanto

CONCA

128

18,7

3,6

7,3

42,6

33,3

75,8

11,7

1,76

0,97

Advanta

COURTNEY

137

21,6

3,8

6,7

44,5

36,3

74,6

11,5

1,73

0,95

Semillas Batlle

DARIDOR

118

15,8

3,6

7,0

47,5

33,7

73,2

11,3

1,70

0,94

Monsanto

DK 287

118

17,0

3,8

7,0

44,8

32,1

74,5

11,5

1,73

0,95

Monsanto

DK 315

120

16,2

3,7

7,2

42,7

33,3

75,7

11,7

1,76

0,97

Monsanto

DKC 33.90

114

15,8

3,9

7,7

46,7

28,3

74,0

11,4

1,71

0,94

Monsanto

DKC 3745

128

18,1

3,5

7,0

42,4

35,2

75,3

11,6

1,75

0,96

Monsanto

DKC 41.14

117

17,2

4,2

7,3

46,3

28,5

74,5

11,4

1,72

0,95

Monsanto

DKC 43.72

125

17,8

3,8

6,8

45,1

33,3

74,3

11,4

1,73

0,95

Monsanto

DKC 4608

129

18,4

3,8

6,9

44,7

33,8

74,6

11,5

1,73

0,95

Monsanto

DKC 4845

131

18,3

3,5

6,9

41,0

36,0

76,5

11,8

1,78

0,98

Fitó

DUERO

120

15,6

3,9

7,4

44,1

29,5

74,8

11,5

1,74

0,95

Euralis Semillas

ES DEBUSSY

132

20,3

3,6

5,9

43,7

36,2

74,9

11,5

1,74

0,96

Euralis Semillas

ES METRONOM

118

17,7

3,9

6,7

47,8

30,9

72,8

11,2

1,69

0,93

Euralis Semillas

ES SENSOR

123

17,3

4,1

7,1

45,4

32,5

74,0

11,4

1,71

0,94

Euralis Semillas

ES SIGMA

129

18,7

3,7

7,1

42,9

32,6

75,2

11,6

1,75

0,96

Euralis Semillas

ES ZOOM

133

19,0

3,7

6,5

45,6

33,9

74,1

11,4

1,72

0,94

Soufflet Seeds

EXTASIA

129

20,0

3,4

6,2

42,8

38,2

75,6

11,7

1,76

0,97

Semillas Batlle

HAPPI

118

17,4

3,8

7,2

45,0

30,7

74,2

11,4

1,72

0,95

Soufflet Seeds

ITEA

119

18,8

3,6

6,6

45,8

34,3

74,0

11,4

1,72

0,95

KWS

KROKUS

117

16,2

3,9

7,6

42,8

30,9

75,0

11,5

1,74

0,95

LG 30.275

114

17,1

3,7

7,4

44,8

28,7

75,0

11,6

1,74

0,96

108 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

LISTA PRINCIPAL DE VARIEDADES DE MILLO. ZONA INTERIOR BAIXA (cont.) Lista

Casa comercial Anos

Variedade

Resultados 1996-2018. Zona: INTERIOR BAIXA (% MS) DÍAS S/R PROD (t MS/ha) CIN PB FND

AMIDÓN

DMO (%)

MJ/kg MS

Mcal/ kg MS

UFL/kg MS

LG 30.369

127

18,6

3,9

6,7

43,4

37,5

75,3

11,6

1,75

0,96

LG 30.444

137

18,6

3,4

6,5

43,7

38,1

75,3

11,6

1,76

0,97

LG 32.77

117

16,5

3,7

7,4

46,2

28,3

74,1

11,4

1,72

0,94

LG 33.03

118

16,9

4,1

7,1

46,6

28,3

73,4

11,3

1,70

0,93

LG 33.85

128

18,8

3,6

7,2

43,1

33,4

75,4

11,6

1,75

0,97

LG 34.90

129

20,2

3,7

6,8

43,0

33,2

75,3

11,6

1,75

0,96

Semillas Batlle

MADISSON

118

17,1

3,8

7,1

46,2

36,2

73,8

11,4

1,71

0,94

Codisem

MAMILLA

135

20,3

4,0

7,0

44,6

31,9

74,4

11,4

1,72

0,95

Fitó

MANACOR

122

16,4

4,0

7,4

45,3

31,3

74,4

11,4

1,72

0,95

Caussade

MARTELI

127

20,6

3,8

6,6

45,5

34,6

74,0

11,4

1,72

0,94

Maïsadour

MAS 33 A

129

19,0

3,8

7,4

42,9

33,5

75,2

11,6

1,75

0,96

Caussade

MISTERI

118

19,4

3,8

6,2

50,3

32,2

71,8

11,1

1,67

0,91

Fitó

OPTI

127

17,0

3,9

7,9

42,5

29,1

75,8

11,7

1,76

0,97

Fitó

ORENSE

133

18,1

3,8

7,7

45,3

30,1

74,6

11,5

1,73

0,95

Advanta

PENELOPE

114

17,5

3,8

6,8

47,0

27,8

73,3

11,3

1,70

0,93

Semillas Batlle

RAVENNA

114

14,2

3,7

7,3

41,4

34,2

76,0

11,7

1,77

0,97

Caussade

ROBERI

129

20,3

3,7

6,1

45,6

34,9

74,2

11,4

1,72

0,95

RAGT

RULEXX

129

19,5

3,6

7,0

43,5

34,4

75,1

11,6

1,75

0,96

Koipesol

SENKO

129

19,2

3,9

6,6

45,7

34,3

74,0

11,4

1,72

0,94

RAGT

SILEXX

131

18,4

3,5

6,9

43,1

35,0

75,4

11,6

1,76

0,97

KWS

SIMPATICO KWS

119

19,5

3,8

6,5

48,9

33,0

72,6

11,2

1,68

0,92

Fitó

SUBITO

120

18,1

3,8

7,3

44,9

32,2

74,4

11,4

1,73

0,95

Semillas Batlle

SUM 330

126

18,3

3,6

7,3

43,4

31,5

74,8

11,5

1,74

0,96

Semillas Batlle

SURPRISE

114

16,3

3,7

6,9

41,3

33,4

75,8

11,7

1,76

0,97

Rocalba

SUSANN

117

16,2

3,9

7,6

45,8

30,6

73,8

11,3

1,71

0,94

Syngenta

SY GIBRA

136

20,1

3,6

6,4

42,8

39,7

74,8

11,5

1,74

0,96

RAGT

TAXXOA

120

18,0

3,7

7,0

46,5

30,1

73,5

11,3

1,71

0,94

Fitó

TECK

123

17,9

4,0

7,3

44,1

27,8

74,9

11,5

1,74

0,95

TORQUAZ

135

18,7

4,0

7,3

45,2

34,1

74,4

11,4

1,73

0,95

Semillas Batlle

YUCATAN

133

18,4

3,7

7,0

46,7

36,1

72,8

11,2

1,69

0,93

Fitó

ZAMORA

126

16,7

3,6

7,5

39,9

33,5

76,9

11,9

1,79

0,99

110 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

EL EQUILIBRIO PERFECTO PARA TU GANADO

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

RESISTENCIA AO ENCAMADO (resultados 1996-2018) Lista

Casa comercial

Anos

Variedade

Resistencia encamado

Lista

Casa comercial

Anos

Variedade

Resistencia encamado

Protección Verde

AAPOTHEOZ

LG 30.275

KWS

AMANATIDIS

LG 30.369

Senasa

ANJOU387

LG 30.444

Senasa

ANJOU456

LG 32.77

CEFSA

BARSA

LG 34.90

Caussade

BELUGICS

LG33.03

RAGT

BERGXXON

LG33.85

Caussade

CHAMBERI

Semillas Batlle

MADISSON

RAGT

CICLIXX

Caussade

MAMILLA

Codisem

CODIGREEN

Fitó

MANACOR

Monsanto

CONCA

Caussade

MARTELLICS

Advanta

COURTNEY

Maïsadour

MAS33A

Semillas Batlle

DARIDOR

Caussade

MISTERI

Monsanto

DK287

Fitó

OPTI

Monsanto

DK315

Fitó

ORENSE

Monsanto

DKC 33.90

Protección Verde

PENELOPE

Monsanto

DKC 41.14

Batlle

RAVENNA

Monsanto

DKC3745(MCP413)

Caussade

ROBERI

RAGT

RULEXX

Monsanto

DKC43.72

Koipesol

SENKO

Monsanto

DKC4608

RAGT

SILEXX

Monsanto

DKC4845

KWS

SIMPATICO KWS

Fitó

DUERO

Fitó

SUBITO

Euralis

ES DEBUSSY

Batlle

SUM330

Euralis

ES METRONOM

Batlle

SURPRISE

Euralis

ES SENSOR

Rocalba

SUSANN

Euralis

ES SIGMA

Syngenta

SY GIBRA

Euralis

ES ZOOM

RAGT

TAXXOA

Soufflet Seeds

EXTASIA

Fitó

TECK

Batlle

HAPPI

TORQUAZ

Soufflet Seeds

ITEA

Batlle

YUCATAN

KWS

KROKUS

Fitó

ZAMORA

(*): resultado provisional debido ao reducido número de observacións baixo condicións ventosas (**): non estimado. A mínima intensidade de vento impide calquera estimación

112 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

A VOZ DO TÉCNICO

JOSÉ MARÍA VIVERO

Dekalb

En Vaca.tv

Criterios a ter en conta para conseguir unha boa sementeira do millo Falamos con varios técnicos de casas comerciais sobre os condicionantes a ter en conta nas diferentes fases da sementeira do millo co obxectivo de coñecer mellor os criterios de escolla do ciclo e da variedade, os coidados que se lle deben aplicar antes, durante e despois da sementeira, así como a influencia da nova normativa relativa ao uso de fitosanitarios e fertilizantes.

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O obxectivo fundamental é diminuír gastos producidos polo concentrado. Desta maneira, non se perseguen unicamente aspectos cuantitativos, como pode ser o rendemento de kg/ha, senón tamén aspectos cualitativos, coma o amidón, a materia seca e a dixestibilidade. Por que facemos tanto fincapé na dixestibilidade da fibra neutro deterxente? Porque dela vai depender a capacidade de inxestión do animal, é dicir, canta maior dixestibilidade teñamos, mellor vai ser o aproveitamento da forraxe polos nosos animais. Por iso, debemos buscar millos cunhas fibras moi dixestibles, pois de nada nos serve coller moitos quilos se eses millos non poden ser posteriormente aproveitados polos nosos animais. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Os criterios basicamente son tres, que van depender da zona, da data de sementeira e da integral térmica de temperatura, que vai ser a máis importante, xa que vai influír directamente sobre os outros dous. A integral térmica é o sumatorio de temperaturas que vai acumulando día a día o millo desde que se sementa ata que se recolle. Cada variedade ten a súa propia integral, que é sempre a mesma; desta maneira, o que nos vai variar son os días nos cales se alcanza esta integral. Así, á hora de escoller un 03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 113

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

determinado ciclo de millo, se podemos sementar cedo podemos utilizar millos que acumulen máis temperaturas, é dicir, maior integral térmica e, por tanto, poderemos utilizar millos de ciclos máis longos. Cal é a época idónea para a sementeira? Como dixemos anteriormente, a época idónea vai depender da zona e da integral térmica de temperatura, e non só disto, senón que, ademais, temos que ter en conta a temperatura do chan. O normal e o alcanzable é que esa temperatura sexa de aproximadamente uns 10 °C, aínda que o máis aconsellable sería que fose de 12 ou máis. Debemos reparar tamén na información climatolóxica despois da sementeira, é dicir, que durante os 10 ou 15 días posteriores haxa unhas boas condicións para que non se produzan fallos na nacenza que nos vaian repercutir máis adiante nun descenso de produción. Así, cando falamos da época ideal de sementeira, na nosa xeografía podemos dicir que en zonas costeiras, por exemplo as zonas de Asturias próximas á costa ou a costa da Coruña, as sementeiras comezan normalmente a principios ou mediados de abril; na zona centro da Coruña e mesmo zonas do sur de Lugo, como poden ser Sarria e en menor medida Chantada, podemos falar de sementeiras a mediados ou finais de abril, e xa a última quenda serían as do interior de Lugo, en lugares como A Pastoriza, Terra Chá e incluso Teixeiro, na Coruña, que se realizarán a principios de maio, pois é cando podemos lograr as condicións óptimas para realizar unha boa sementeira do millo. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? O primeiro é realizar unha boa fertilización, aínda que esta se pode suplir en cobertoira máis tarde. Non menos importante é ver se esas terras necesitan algún correctivo por acidez; nese caso, o normal sería facer un encalado nos meses previos a esa fertilización. Outro tema importante sería preparar ben o leito de sementeira; así teremos unha boa homoxeneidade entre o gran e o chan para que non se produzan fallos de nacenza e as plantas nazan todas á vez. Esta 114 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

homoxeneidade á hora de pasar a sementadora tamén nos vai valer para que os grans queden todos á mesma profundidade. Despois, se a sementeira se realiza en épocas temperás, debemos ter coidado cos vermes do chan, facer bos tratamentos preventivos respecto diso e, posteriormente á sementeira, teremos que facerlles fronte ás malas herbas para que non haxa unha competencia entre estas e o noso cultivo, o que nos produciría diminucións na produción, aínda que despois sexan controladas. Tamén é fundamental o control de pragas, como pode ser a rosquilla. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Desde hai uns anos, estase apostando por unha agricultura sustentable e que favoreza a biodiversidade. No tema dos fertilizantes, o que están a facer os distintos países europeos é apostar por normativas con limitacións dos nitritos para que non haxa volatilización á atmosfera e, desta maneira, téntase traballar con fertilizantes ureicos protexidos e demais. No tema de fitosanitarios van un pouco polo camiño de materias activas máis concentradas pero en menor dose, tendo en conta que ten que haber unha maior profesionalidade á hora de realizar estes traballos. Moi da man con todo isto está a agricultura de precisión, da que tanto se está falando actualmente. Hoxe mesmo, no mercado temos abonadoras con cortes de lindes, pulverizadores variables, que van xogar ou están xogando xa un papel moi importante na sementeira do millo. Cal é o momento idóneo de ensilar? A resposta a esta pregunta, se nola fan a calquera técnico hai uns anos, sería distinta ao que vou contestar agora, xa que hai uns se cría que o momento óptimo para ensilar estaba a dous terzos da liña de enchido, porque era neste momento cando había máis enerxía na mazaroca. Pero, claro, hai que ter en conta que iso ten que ser aproveitable polos nosos animais. Co paso dos anos estas teorías quedaron un pouco obsoletas e hoxe en día os estudos demostran que cada variedade ten o seu momento óptimo de ensilaxe. Neste aspecto debemos ir da man con nutrólogos e valoralo en función dos quilos que teñamos que meter na ración, de

se temos dispoñibilidade ou non de silo de herba e demais. No entanto, o momento óptimo de colleita, en liñas xerais, dise que é ao redor dun medio ou un pouquiño antes dos dous terzos para ter unha boa enerxía por hectárea, pero sen despistarse do que en realidade buscamos: a dixestibilidade por hectárea da nosa forraxe.

DAVID CASTELLANOS

Fitó

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? En primeiro lugar, facer comida na casa para aforrar custos e non ter que saír ao mercado. Ademais, o millo é unha forraxe de alta calidade, de longa conservación e moi apetecible para o gando. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Para min hai tres criterios básicos. O primeiro sería a data de sementeira, en función de como estea o terreo, da climatoloxía e de se hai ou non un cultivo anterior en rotación. Despois sería a data estimada de recolección, tamén un pouco en función da climatoloxía, de se hai risco de xeadas, de que chegue o inverno e empece a chover... Nalgunhas zonas onde enfermidades coma o mitosporium teñen presenza, sobre todo a partir de metade de setembro máis ou menos, é aconsellable acurtar un pouco o ciclo para que aquelas variedades máis sensibles a esta enfermidade non a sufran; e, logo, por suposto, a climatoloxía da zona. En función da data de sementeira e da de recolección temos que axustar a

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

gradiente térmica da variedade á gradiente da zona onde estamos cultivando. Hai que ter moito coidado, porque unha semana de atraso na sementeira supón un atraso na colleita de entre dez e quince días; entón, ás veces, pola razón que sexa, sementamos máis tarde e temos que acurtar o ciclo para colleitar na data que nós queriamos. Cal é a época idónea para a sementeira? Por suposto, primavera, aínda que eu, máis que ver unha data idónea, falaría do tempero da terra, que estea coa humidade adecuada, coa estrutura, a soltura e a aireación apropiadas, e, logo, que a temperatura do terreo estea arredor dos 13 °C ou a partir de aí, xa que, por exemplo, se o terreo ten 10 °C ou menos, esa semente non vai xerminar. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Antes da sementeira temos que facer unha boa preparación, un arado profundo para renovar o perfil, airealo e crear unha boa estrutura do terreo, e isto farase, por suposto, cun bo tempero da terra, cunha boa humidade. Se o facemos cun chan demasiado seco rompemos a estrutura, os agregados do terreo; se o facemos cun chan demasiado húmido, vainos quedar comprimido, vai haber compactación superficial e despois imos ter problemas, sobre todo cando se establezan as raíces. Ademais, é fundamental un bo plan de fertilizado apoiado nunha analítica da terra. Durante a sementeira, o primeiro é que a máquina funcione ben, que semente correctamente. Debemos axustar a densidade de sementeira para que haxa unha densidade óptima en función do terreo que temos, da fertilización que xa fixemos e da variedade escollida. Tamén é moi importante que a profundidade de sementeira nunca sexa máis do dobre do diámetro da semente. Dentro diso, en terreos máis húmidos podemos facer unha sementeira un pouco máis superficial para que a semente non se afogue e, se o terreo está máis seco, podemos profundar un pouquiño máis para que busque a humidade, pero sen exceder nunca esa regra de ouro, que é nunca máis do dobre do seu diámetro. Despois da sementeira, primeiro hai que vixiar que xermina ben, que o vigor é o adecuado, e logo controlar a infestación de adventicias, todo o tema de malas herbas, e valorar se imos aplicar ou non algún tipo de herbicida. Tamén se debe vixiar se hai algún tipo de praga que poida facer acto de presenza e valorar se imos aplicar algún tipo de insecticida no noso cultivo. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Aquí hai dúas patas. A primeira é como nos inflúe a nós, ás casas de sementes, que temos que actualizarnos e adaptarnos a estes cambios de normativa desenvolvendo novas variedades que se adapten ben ás necesidades do agricultor e desenvolvendo novos tratamentos de sementes en concordancia coa lexislación; a segunda pata serían os gandeiros e agricultores, que teñen que estar continuamente formados e

sociedad agrícola galega sl

Parque Empresarial Vilanova I 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - soaga@soaga.com www.soaga.com

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 115

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

informados desta normativa e adaptarse no menor tempo posible á súa explotación e que sexa o máis rendible posible. Cal é o momento idóneo de ensilar? A regra de ouro do ensilado é que a liña de leite estea entre dous terzos e a metade da lonxitude do gran. En concordancia con iso, a planta ten que ter unha senescencia o máis tardía posible. Unha planta con senescencia temperá seca antes e, aínda que o gran estea en estado óptimo, a planta que imos ensilar vai estar demasiado seca, cos consecuentes problemas que vai haber no silo. Por tanto, á parte de elixir unha variedade que madure en tempo, debe ter unha senescencia tardía para metela co mellor stay green posible.

GUSTAVO GARCÍA

Limagrain Ibérica Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O que pretenden é conseguir unha forraxe de boa calidade no menor tempo posible, é dicir, conseguir unha forraxe que se transforme facilmente en leite e de boa calidade, autosuficiencia forraxeira e abaratar custos de produción. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Basicamente, os criterios a ter en conta son a zona e a data de sementeira. Temos que adecuar o millo á zona e á época de sementeira, xa que non todos os millos valen para todas as épocas nin para todas as zonas. 116 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Cal é a época idónea para a sementeira? Non hai unha data idónea de calendario. Podemos falar que nesta zona a mellor época sería entre finais de abril e finais de maio –20 de abril e 20 de maio– pero, realmente, o que importa é a temperatura do chan. Temos que ter unha temperatura do chan entre 10 e 12 °C ou superior para que haxa unha boa xerminación do millo e unhas boas condicións a posteriori para que a emerxencia tamén sexa boa. Pode ser que a mediados de abril haxa boa temperatura e poidamos sementar e, ás veces, a principios de maio non hai esa temperatura e temos que esperar. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? O primeiro que hai que facer é unha boa preparación do terreo, deixalo o máis homoxéneo posible, encalalo e abonalo. Neste sentido, temos que facer unha fertilización suficiente en función do rendemento esperado. Á hora da sementeira, é moi importante sementar amodo para garantir unha nacenza homoxénea e unha boa xerminación do millo; iso garantiranos unha boa colleita. A posteriori, hai que facer unha boa limpeza de malas herbas, xa que, ao final, é unha competencia co cultivo. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Estas normativas que temos agora de produtos fitosanitarios véñennos principalmente impostas desde Europa e o que fan é limitar o uso de materias activas, tanto insecticidas como herbicidas, co cal teremos máis dificultades para loitar contra as malas herbas ou contra insectos. É un problema para o tratamento da semente, xaxa que, no caso dalgunhas materias activas se prohibe o seu uso en anos seguidos. Entón, temos que facer un bo manexo do chan para tentar limpar malas herbas, así como unha rotación de cultivos para axudar a reducir as pragas e as malas herbas tamén. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento idóneo de ensilar sitúase co millo arredor dun medio ou dous terzos da liña de enchido. O que queremos conseguir para ensilar é entre un 32 e un 35 % de materia seca para maximizar a enerxía do silo e tamén a dixestibilidade. Se cultivamos antes aumentamos o nivel de dixestibilidade, pero baixamos o nivel de amidón; entón, cando

temos ese 32-35 % de materia seca, é o momento idóneo. Ao final, trátase de aplicar un pouco de sentido común. Se a planta está seca tes que picar un pouquiño antes para, sobre todo, conseguir unha boa conservación. Se nos metemos nunha planta moi seca, á parte de baixar a dixestibilidade, baixamos a conservación do silo debido á compactación, que é máis difícil.

TOMÁS PÉREZ

Koipesol

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O enunciado dío todo. Os gandeiros perseguen co cultivo do millo alimentar o seu gando, principalmente as vacas, en cantidade e en calidade. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Iso vén determinado polo que necesite o gandeiro, é dicir, cantidade e calidade. Tamén é certo que debería deixarse asesorar polos técnicos, posto que somos os que verdadeiramente coñecemos as variedades e os ciclos e, dependendo da época de sementeira, aconsellaremos un ou outro tipo de millo. Cal é a época idónea para a sementeira? A época idónea é cando o tempo e o terreo nolo permiten. Se o terreo está encharcado ou se está moi seco, para que imos sementar, se non vai nacer? En cambio, se o tempo está caloroso e hai a humidade suficiente é cando deberiamos sementar. En canto ao ciclo a empregar, nas casas

El herbicida con efecto BOOST

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

comerciais dispomos de ciclos para adaptarnos a calquera época de sementeira. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Antes, os coidados principais son facer un bo leito de sementeira para que se desenvolva perfectamente a semente, non entrar cando o terreo estea encharcado, non facer labores mal feitos por compactación ou por malas prácticas agrícolas… O que debemos facer antes é preparar un leito de sementeira apropiado. Durante, facer unha sementeira correcta, a unha velocidade non moi rápida. En Galicia, como todos queremos sementar na mesma época, tendemos a facela cunha velocidade inadecuada. Non é suficiente preparar correctamente o leito, senón que tamén debemos facer unha sementeira en boas condicións. Moitas veces paga a pena pagar dúas horas máis de traballo antes que facer unha cousa mal feita. Despois, o que hai que facer é garantir que o millo se desenvolva sen competencia de herbas nin insectos. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Os fertilizantes son cada vez máis apropiados para o millo, o clima e os terreos que temos en Galicia e o agricultor vaino adaptando á súa parcela mellor. A xente xa vai analizando o terreo. En canto a fitosanitarios, están desaparecendo moitas materias activas, principalmente por mor da desaparición e morte das abellas. Desde a miña experiencia en León e Galicia, temos un problema, por exemplo, cos neonicotinoides nos cultivos de remolacha, pero hai que adaptarse. Todos sabemos o dito de ‘sen abellas non poderiamos vivir’. Se temos unha herba de folla estreita, debemos matar unha herba de folla estreita; se temos unha herba de folla ancha, debemos matar unha herba de folla ancha; se temos uns ruminantes, uns ruminantes; se temos uns mastigadores, uns mastigadores… Pero non por matar o verme, temos que matar as abellas. Cal é o momento idóneo para ensilar? No pasado falábase de que a forma de saber o momento idóneo para ensilar era cando unha terceira parte do gran estivese pastosa, pero iso era antes e era pura teoría. A reali118 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

dade é que o silo perfecto non existe. Por exemplo, se queremos moito amidón, perderemos dixestibilidade. Cada explotación ten que xestionar o que verdadeiramente quere para o seu gando. Agora estase ensilando o millo moito máis verde, cun pouquiño menos de amidón, pero cunha dixestibilidade moi boa. A agricultura e os ensilados están cambiando e case todas as explotacións gandeiras teñen un nutrólogo, que é quen realmente nos pode aconsellar.

FERNANDO NÚÑEZ

Caussade Semillas Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? Coma con todos os cultivos que se elaboran ou producen nunha explotación, o que vai buscar a gandeira ou o gandeiro é a rendibilidade, é dicir, tentar producir un alimento ao menor custo posible para despois reducir os custos de produción deses animais. No caso do millo, trátase dun cultivo que produce moitas toneladas de materia seca por hectárea. Adóitase falar de que o millo sae moi caro pero, se botamos contas, a tonelada de materia seca de millo pódenos saír ata 10 euros máis barata que a tonelada de raigrás, sempre que teñamos unhas producións aceptables. No caso de que non teñamos boas producións, menos de 25 toneladas de materia fresca por hectárea, ao mellor nos estamos equivocando –e agora estou a falar na miña contra– e non teriamos que botar millo, porque non compensa. Nese caso quizais teñamos que buscar outros cultivos alternativos, coma o sorgo, que ten menos esixencias edafoclimáticas.

Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Para escoller un ciclo de millo, o criterio fundamental vai ser a integral térmica, que en moitos catálogos de casas comerciais vai aparecer como unha acumulación de graos/día. Sácase a partir da media da temperatura máxima e a temperatura mínima menos 6 dende a data de sementeira ata a de recolección. Con esta fórmula podemos obter a acumulación –debemos ter en conta que non será a mesma nunha zona de costa que nunha zona de montaña: canto máis subamos en altitude menor vai ser esa integral–, a cal nos vai dar o ciclo ao final. Cal é a época idónea para a sementeira? Para min, sería dende finais de abril ata mediados de maio, pero todo depende da climatoloxía, porque non podemos sementar un millo a finais de abril se nos está chovendo constantemente ou se a temperatura é moi baixa. Para que o millo xermole debemos sementar cunha temperatura de chan superior a 10 ºC. Se sementamos con menos temperatura, ese millo non vai nacer dunha forma homoxénea, un vai nacer antes e outro despois. Pola contra, se nos imos a datas moi tardías, o millo vai xerminar moi ben, pero imos ter unha explosión de vexetación e perderemos moitísimo en gran, entre 1.500 e 2.000 kg por hectárea. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Antes da sementeira, eu tería en conta catro factores: realizar unha analítica de chan, facer un plan de fertilización, aproveitar ao máximo o xurro que teñamos na nosa explotación –xa que, ao final, é o fertilizante máis barato que temos– e facer un bo labor para a sementeira posterior. En canto ao plan de abonado, penso que hoxe en día todas as casas comerciais de fertilizantes poden ofrecer bastante información e, dependendo das características de cada terreo, podemos fertilizar dunha maneira ou doutra. A sementeira debe de ser tranquila, a 4-6 km/hora, e cunha profundidade de 4 centímetros; se o terreo está moi seco podemos baixar a 6 centímetros e, se está moi húmido ou frío, a 3.

™ Mix CoteN Fertilizante de liberación controlada El secreto está en la cápsula

1.- Gránulos de fertilizantes con recubrimiento polimérico

2.- El vapor de agua penetra a través de la cubierta

3.- La humedad comienza a disolver los gránulos fertilizantes

4.- Se produce la difusión de los nutrientes hacia el suelo

5.- Después de que la liberación finalice, la cubierta se rompe y degrada

Pioneering the Future

Haifa Iberia | Telf: 91 591 2138 | E-mail: iberia@haifa-group.com | www.haifa-group.com

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

rios técnicos máis racionais e adecuados en función da analítica, facer unha boa preparación do chan, determinar os fitosanitarios a aplicar –herbicidas e insecticidas–, elixir a data de sementeira adecuada, tendo en conta a temperatura do chan e o grao de humidade, axustar a máquina de sementeira –dose e profundidade– e comprobar, durante a sementeira, que todo funciona de acordo ao previsto. A posteriori hai que observar a xerminación das plantas transcorridos 5-7 días e facer un seguimento do cultivo.

En canto aos tratamentos fitosanitarios, fronte a pragas de insectos pódese utilizar semente tratada, insecticidas microgranulados a máquina ou, se non, insecticidas en líquido. Para o tratamento contra malas herbas, eu faría un tratamento livián e, despois da sementeira, vixiaría o terreo e fixaríame na primeira folla. Se está murcha, temos un problema: podemos estar ante un ataque de verme de arame ou ante calquera outro tipo de deficiencia. Por iso é importante fixarnos, sobre todo, nesa folla, ademais de vixiar a poboación de malas herbas, centrándonos en utilizar herbicidas específicos. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Enfrontámonos a un panorama no cal todo vai estar moito máis controlado e vai haber que seguir un rexistro. Non vai ser coma antes, que podiamos fertilizar e tratar as malas herbas co que queriamos. Agora estase falando moito do tema dos xurros, de que vai haber que inxectalo ou deixalo no chan, non distribuílo mediante prato, e no tema dos fitosanitarios hai que seguir un control das parcelas, utilizalos só cando sexa necesario e avaliar a situación antes de decidir se tratamos ou non, porque igual a poboación é tan baixa que non é necesario, tanto contra malas herbas coma contra insectos. Eu prevería, sobre todo, un tratamento para o verme de arame cun insecticida microgranulado, que creo que son os que mellor funcionan, ou mesmo algún líquido que vén microencapsulado, e despois unha preliviá para ter un maior control. Cal é o momento idóneo de ensilar? Depende de moitos factores. Témonos que fixar na climatoloxía, que sexa boa para facer un bo ensilado, e, sobre todo, na floración do millo. Dende que o millo florece, se contamos uns 40-42 días, imos ter entre un 28 e un 30 % de materia seca. A partir de aí, se esperamos uns días máis ímonos ir a un 32 %. Eu aproveitaría ao máximo a xenética das variedades: se unha variedade ten un bo stay green, aproveitaríao ata o final, ata que o gran case non bote leite, que sexa practicamente vítreo, porque, ao final, se tes unha gran porcentaxe de gran no silo vanche baixar as fibras e iso vai ser moi dixestible, sempre e cando a planta teña un bo stay green. 120 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

WALDINO

Semillas Wam Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? En xeral, o obxectivo é obter forraxe de calidade cun custo rendible para a explotación gandeira. O silo de millo, conxuntamente co silo de herba, permite que o custo de produción xere beneficios nos resultados de transformación.

Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Posiblemente, o cultivo de millo verase afectado pola redución de materias activas dispoñibles, o que limita as alternativas de control químico e suporá un incremento de técnicas de control culturais preventivas respectuosas co medio. Cal é o momento idóneo de ensilar? Cando hai unha boa planificación pódese prever a data de colleita, que será cando o gran estea en estado pastoso, ao redor do 32 % de materia seca.

Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? O ciclo son os días que transcorren desde a xerminación ata a madurez fisiolóxica da planta e poden variar en función da integral térmica de cada zona. Para garantir unha boa xerminación da semente, a temperatura do chan debe estar por riba dos 10 °C. Por tanto, deberemos coñecer a utilización do cultivo, a zona (integral térmica) onde se vai sementar, a data prevista de sementeira e a data desexada de colleita. Cal é a época idónea para a sementeira? En liñas xerais estamos a falar da primavera, sobre todo os meses de abril e maio, se ben en cada zona existe unha época histórica de sementeira. Non obstante, como xa dixen na resposta anterior, a época idónea é a que nos permite sementar cunha temperatura do chan por riba dos 10 °C. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? É importante planificar o cultivo, coñecer as necesidades de nutrientes e o pH do chan, dispoñer do fertilizante con crite-

ÓSCAR LANZACO

Rocalba

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? Perséguese conseguir unha ración de volume con alto contido enerxético para completar a dieta co concentrado proteico. O ensilado de millo pode conservarse ata dous anos, co que a devandita ración de volume queda asegurada durante todo o ano. Por iso, o obxectivo é obter grandes rendementos en materia verde,

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

da orde de 50-55 t/ha, que garantan a ración mencionada e se xustifique economicamente, ao tratarse, o millo, dun cultivo de altos requirimentos económicos. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Se se trata do cultivo principal, a premisa é escoller o ciclo máis longo que encaixe na zona, o cal virá determinado, principalmente, pola latitude, a altura respecto ao nivel do mar e a distancia á costa, que nos van determinar a data de sementeira. Se se trata de segundo cultivo despois de prado de raigrás, o ciclo viranos determinado pola data de sementeira e a data prevista de colleita. O criterio, en ambos os casos, é escoller o ciclo o máis longo posible, pola lei inexorable que implica que canto máis longo sexa o ciclo, maior será o potencial do cultivo, e máis no aproveitamento para gran, onde non vimos condicionados pola rapidez da fase final de maduración (dry down). Dentro de cada ciclo, escolleremos as variedades con maior potencial de gran e biomasa, así como as que teñan mellor stay green, pois comporta a máxima a produción unida á máxima dixestibilidade. Parámetros coma o contido en amidón superior ao 35 % tamén serán cruciais para escoller a variedade máis idónea. Cal é a época idónea para a sementeira? En cultivo principal, despois de barbeito, o recomendable é sementar cando a temperatura media do chan alcance os 12-13 °C durante tres días seguidos, o cal dependerá do ano, pero pode establecerse a mediados de abril en zonas costeiras e a principios de maio en zonas interiores ou elevadas. Se falamos de segunda colleita, detrás de pradería de raigrás, a regra é sementar tan pronto como se poida unha vez levantado o cultivo precedente. Nestas sementeiras tardías, as plantas alcanzan maior altura que en sementeiras precoces, pois vexetan cando o día se acurta, pero a produción en gran e, por tanto, a calidade do ensilado, sempre será maior en sementeiras precoces que en sementeiras tardías. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? A preparación do chan, a fertilización e o control herbicida teñen 122 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

que adecuarse ás expectativas de colleita. Para unha nacenza rápida, que vai ser un factor determinante no éxito do cultivo, a preparación do leito de sementeira vai ser fundamental. Deberemos combinar un labor profundo, que facilite o desenvolvemento das raíces, cuns labores superficiais, cos que se consiga un contacto íntimo entre a semente e as partículas do chan. Tamén é moi importante axustar a velocidade do tractor no momento de sementeira a uns 4-6 km/h, de forma que permita tanto o correcto emprazamento da semente á profundidade desexada coma unha óptima distribución no chan. É importante coñecer o pH do chan e corrixilo en consecuencia. O fertilizado de fondo e de cobertoira, tanto químico coma orgánico, adaptarase ao rendemento esperado e á fertilidade do chan, que é moi conveniente coñecer, pois permítenos axustar custos. Finalmente, o control herbicida deberá axustarse á historia da parcela e ás adventicias que se desexen controlar. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? As directivas comunitarias e a súa trasposición á lexislación española son cada vez máis esixentes no que se refire ao medio ambiente. Iso implica unha limitación no número de moléculas autorizadas para o control herbicida e de pragas no millo, así como da fertilización en zonas vulnerables. Ao agricultor non lle queda outra que adaptarse a esta realidade, o cal non sempre é fácil. A diversificación de cultivos e a alternativa-rotación son estratexias que non cabe outra que ir impoñendo nas diferentes explotacións, igual que ocorre con prácticas de laboreo, coma o veso, que, aínda que implican un elevado custo enerxético, contribúen a ter minimamente controlado o tema das malas herbas e dalgunhas pragas. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento óptimo vén determinado polo contido do 32 % materia seca do gran mentres a planta permanece verde, polo menos nas dúas terceiras partes superiores. Con iso conseguimos a máxima produción cuns elevados niveis de calidade e dixestibilidade, é dicir, unha UFL/UFC máximas por hectárea. Picar máis seco só implica maiores contidos de amidón, pero sen

conseguir maiores rendementos de MS/ha e diminuíndo drasticamente a dixestibilidade e, sobre todo, a apetencia do ensilado.

ANA CALMARZA

Procase Semillas Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? Conseguir a maior cantidade de silo e coa mellor calidade. Esta calidade baséase na materia enerxética obtida a través do amidón e da proteína do gran e da fibra que sae da planta verde; para iso utilizaremos variedades que teñan boa palatabilidade e dixestibilidade co fin de producir a máxima calidade de leite. É necesario tamén conseguir a máxima produción de silo para o alimento de todo o ano da gandería e non ter que recorrer a comprar outros produtos no mercado, o que lle faría perder rendibilidade á explotación. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Os gandeiros deben elixir o ciclo con base nas condicións da explotación e nas necesidades que teñan para o ano. É importante coñecer a situación da explotación, xa que, dependendo da altitude, utilizarán un ciclo máis longo ou máis curto. A maior altitude, o ciclo será máis curto, e é na zona litoral onde se poderán utilizar ciclos máis longos. Tamén son importantes as necesidades do gandeiro, xa que, aínda que o ideal é facer unha sementeira temperá utilizando o ciclo máis longo, esta pode vir condicionada pola data de colleita das

Aumente el valor de su purín.

El estabilizador de Nitrógeno más eficiente para purines

Pide tu descuento en www.basfcontigo.com/promoVizura

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Cal é a época idónea para a sementeira? O momento idóneo para sementar márcao a climatoloxía. Necesitamos un período mínimo de 5-6 días sen precipitacións, sen xeadas e con temperaturas diúrnas que alcancen uns 18 °C, o que nos garante unhas temperaturas do terreo por enriba de 8 °C.

forraxes de inverno. Dependendo das cortas que se fagan, a data de sementeira do millo atrasarase, polo que se deberá reducir o ciclo. Cal é a época idónea para a sementeira? O factor principal a ter en conta para elixir a data de sementeira é a temperatura do chan, que non debe ser inferior a 10 °C para unha boa xerminación da semente. En Galicia a sementeira realízase, normalmente, entre o 15 de abril e o 15 de xuño, en función da localización da explotación e das necesidades que teña o gandeiro. O ideal é, se a climatoloxía o permite, sementar cara ao 15 de abril, xa que así poderemos utilizar un ciclo máis longo que, en condicións normais, será máis produtivo. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Antes da sementeira convén facer un bo laboreo e unha boa fertilización. No momento da sementeira, as sementes deberán quedar a unha profundidade onde a terra teña humidade suficiente, e é importante que queden todas a unha profundidade homoxénea para que xerminen á vez. Despois da sementeira é necesario un bo control das malas herbas e das pragas, xa que poden ser determinantes para unha boa produción. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Cada vez hai máis control dos produtos que se poden utilizar para combater as malas herbas e as pragas no cultivo do millo. Cada ano vemos como se limitan ou se eliminan produtos que funcionaron ben para o coidado do cultivo. Estas restricións farán que no futuro sexa máis complicado o control das pragas se non aparecen no mercado outros produtos alternativos que poidan realizar estas funcións. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento óptimo de ensilado é cando a planta ten entre un 32 e un 35 % de materia seca, xa que é cando maior rendemento de amidón e dixestibilidade terá o silo. Visualmente, o gran presenta un estado de enchido no cal se aprecian tres partes iguais: leitoso, pastoso e vítreo.

124 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

MIGUEL ÁNGEL POSE

Pioneer

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? Creo que o obxectivo a conseguir foi cambiando e evolucionando nos últimos anos. Se hai escasos anos o único que se buscaba eran quilos de materia seca por enriba de todas as cousas, a día de hoxe, que nos atopamos nun momento no que a base territorial por explotación aumentou de forma xeneralizada, creo que, sobre todo, se busca produción de gran –silos de alto contido enerxético– que nos permita darlles ás vacas unha forraxe de calidade, abaratando ao mesmo tempo o gasto máis importante nunha explotación, que é o da nutrición animal. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Desde logo, a experiencia acumulada por parte dos gandeiros de moitos anos de sementeiras axuda a saber ata onde podemos estirar os ciclos e a coñecer cales encaixan, cales non e cales representan un risco, tendo en conta os factores climáticos do verán nunha zona determinada. Debemos ter claro que a ciclo máis longo maior adoita ser o potencial produtivo do híbrido, pero tamén ser conscientes dos limitantes climatolóxicos de cada zona, das particularidades de cada terreo e de que, ás veces, é mellor sementar dentro dun rango de seguridade, sabendo que imos chegar ao momento óptimo de ensilado sen comprometer a colleita.

Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Os coidados previos, ademais dos citados no punto anterior, pasan por ter o terreo ben laborado. É importante non esquecer que ás veces a baixa produción por hectárea non se debe a que un híbrido non fose produtivo, senón a que se fixo unha sementeira en malas condicións atmosféricas ou de chan, problemas que arrastraremos ata o momento do corte. Ademais, é extremadamente importante unha correcta aplicación de herbicidas e insecticidas antes e despois da sementeira. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? Por unha banda, non cabe dúbida de que as novas normativas, cada vez máis restritivas para o uso de fitosanitarios e fertilizantes, nos condicionan, e de que as alternativas de produtos a usar son menores. Por outra, poder rexistrar e comercializar novos produtos pasa por uns procesos burocráticos e administrativos infinitamente complicados, o cal require, por parte do gandeiro, un maior esforzo á hora de detectar os ataques a tempo e un rigor extremo á hora de usar os produtos dispoñibles e que a lei permite. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento idóneo para ensilar prodúcese cando o gran do noso millo chega, como mínimo, á metade de enchido da liña de amidón, sendo o momento óptimo incluso cando a liña alcanza os dous terzos de enchido. Loxicamente, a sanidade de planta tamén é un factor determinante, de aí a importancia da elección dun híbrido que nos permita chegar a ese momento ideal de madurez do gran conservando a planta verde.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

se as condicións o permiten, porque en febreiro ás veces podemos conseguir estas temperaturas de chan, pero nos 15 días que seguen o millo ten que ter suficiente temperatura, e sabemos que o millo necesita 90 unidades de calor para nacer, entón aí si que se pode sementar. En liñas xerais, a época idónea de sementeira situaríase entre o 20 de abril e o 10 de maio.

HENRIQUE TEIXEIRA

Maïsadour Semences Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O que necesitan os gandeiros é encher os seus silos cunha forraxe que teña o menor custo posible e que lles sirva todo o ano para abastecer a dieta que teñen na súa explotación. Os recursos forraxeiros dos gandeiros son distintos, algúns teñen moita herba, outros non teñen… Entón, a idea é que o millo que van cultivar sexa de calidade e en cantidade e que cumpra cos seus requisitos, sobre todo en canto a cantidade, porque as producións entre variedades poden variar desde un 100 ata un 130 %. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? A integral térmica da zona, coas datas de sementeira que adoita ter o gandeiro e a data de colleita, así como a altitude. O agricultor adoita saber máis ou menos a integral térmica da súa variedade, que vai depender da data de sementeira, é dicir, non é o mesmo sementar en abril que facelo en maio, xa que o millo necesita pechar o seu ciclo entre a data de sementeira e a de colleita. O ideal é que a floración ocorra antes do 15 de xullo, porque logo non se optimiza a produción de materia seca na parcela. Cal é a época idónea para a sementeira? A época idónea é cando a temperatura do chan está a 10 °C, pero a 10 cm baixo terra, xa que pode estar a 15 °C no ambiente e, a 10 cm por baixo do chan, estar a 8 °C. Logo hai que saber

126 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? O coidado é, sobre todo, facer un bo labor. Por exemplo, despois de segar herba débese realizar un bo labor para ter terra fina e ben húmida cando se coloca a semente para que naza toda igual, algo que é imprescindible no millo, posto que o 50 % do rendemento créase no momento de sementeira. En canto ao abonado, aquí hai moita materia orgánica, pero hai fertilizantes, como a potasa e o fósforo, que si necesita. Tamén é importante facer un tratamento herbicida en condicións e a tempo, porque hai produtos que non se botan despois de seis follas, e hai que fixarse ben se son realmente seis ou xa son oito, pois ás veces non se contan as primeiras, que xa están secas; entón, hai que prestar atención a isto porque logo pasa factura. Fóra disto, o millo é un cultivo bastante rústico. Vímolo estes últimos anos cos climas que tivemos. É case a única planta de verán que permite sacar tanta materia seca por hectárea en tan pouco tempo. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? As novas normativas son uns freos á produción, mentres que o que tenta o gandeiro é sacar as máximas toneladas de materia verde na súa parcela para ter suficiente forraxe para as súas vacas e, se lle quitamos solucións para conseguir isto, ten un problema. Para as casas de sementes, a nós, por exemplo, tocounos cumprir cunha normativa contra o po, porque cando se lle bota un funxicida ou un insecticida á semente xérase un pouco de po e pode ser un factor danoso para o usuario, xa sexa o que manipula a semente na fábrica, xa sexa o agricultor. No ano 2015 fomos a primeira empresa en España en conseguir un certificado que garante que a nosa fábrica de Zaragoza cumpre con esta normativa.

No campo, en 2016 lanzamos un tratamento innovador en sementes que consta de bioestimulantes que lle axudan ao millo a aproveitarse máis do que hai, é dicir, con estes freos que lles estamos poñendo aos agricultores, isto é unha maneira de, con menos, producir máis. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento idóneo é entre o 32 e o 35 % de materia seca. Isto vale para todos os híbridos, é unha media xeral, pero algunhas variedades poden cultivarse ata co 37-38 % e incluso se melloran. Son variedades cuxa fibra sofre unha podremia nobre, igual que pasa no viñedo; entón, ata estes niveis de materia seca algunhas das nosas variedades poden cultivarse e mellóranse; pero, en xeral, 32-35 % de materia seca na planta enteira.

ÁNGEL MANUEL BLANCO

KWS

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O principal obxectivo que busca un gandeiro co cultivo de millo é obter unha forraxe que achegue amidóns, que achegue enerxía. O millo é un cultivo que nos permite alcanzar unha produción de materia seca elevada e de valores enerxéticos altos nun período curto de tempo e nunha época do ano na que isto non se consegue con outro cultivo. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? A elección vai depender da temperatura media diaria que teñamos

MUCHO MÁS QUE UNA ENMIENDA • Más asimilable • Mejor distribucción • Mayor rendimiento • De acción rápida • Alto contenido en oligoelementos Parque Empresarial Vilanova I - 36614 Baion - Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tf. 986 51 60 30 - soaga@soaga.com - www.soaga.com

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

na zona, fóra do período de xeadas. Temos que elixir o ciclo de millo con base en alcanzar bos niveis de amidón e obter a máxima produción posible de forraxe. Cal é a época idónea para a sementeira? A época de sementeira determínana varios factores: a temperatura media do chan que necesita o millo para xerminar é de 6 °C, a súa sensibilidade a xeadas e que se cumpran as necesidades hídricas son os principais. En función disto, cada zona, tanto de Galicia como Asturias, ten épocas de sementeira que van desde finais de abril ata principios de xuño. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Antes de sementar temos que preparar as fincas. En función do tipo de chan que teñamos aplicaremos emendas para a corrección de pH, faremos os labores máis ou menos profundos e engadiremos fertilizantes de fondo, orgánicos e minerais, que nos cubran as necesidades do millo. Durante a sementeira, o primeiro é que a sementadora estea en boas condicións, co mantemento feito e, despois, sementar a velocidade adecuada, arredor de 6 km/h, e coa profundidade necesaria para que a semente quede en terra con humidade para que xermole. Normalmente, con 4 cm de profundidade é suficiente, pero hai anos que temos que sementar máis profundo buscando a humidade do chan, ao redor dos 6 ou 7 cm. Nos días inmediatamente posteriores é recomendable aplicar produtos fitosanitarios preventivos para as malas herbas e para o control de pragas. Despois da sementeira, o máis importante é controlar as pragas e as malas herbas que poidamos ter para minimizar as perdas, aplicando os fitosanitarios nas doses recomendadas polo fabricante. En función de como fixésemos o abonado de fondo, pódense aplicar fertilizantes en cobertoira que nos axuden a cubrir as necesidades de nitróxeno de final de ciclo. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento idóneo para ensilar vén marcado por dous parámetros 128 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

principalmente: o grao de madurez do gran e o estado da planta. Como norma xeral, temos que buscar variedades que teñan un bo stay green para evitar perder dixestibilidade das fibras unha vez alcanzado o grao de madurez óptimo do gran.

graos centígrados a uns 10 cm. Isto equivale a unha temperatura ambiente duns 12 °C. Cando se dean estas condicións de temperatura estaremos ante a época ideal para sementar, xa que o que buscamos é unha correcta homoxeneidade na sementeira, entón así teremos un nacemento moi homoxéneo, todo igual e, ao fin, unha parcela moi bonita. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Antes da sementeira o principal é facer unha boa preparación da parcela e, despois, unha vez que temos xa a planta nada e cunha homoxeneidade perfecta, o importante é coidala. Isto supón facer unha boa fertilización, unha correcta aplicación de herbicidas e un adecuado tratamento insecticida para que a planta teña un bo desenvolvemento.

MARTA BUSTAMANTE

Euralis

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O millo é o cultivo que permite obter maior cantidade de materia seca dixestible e con amidón para os animais. Trátase dun cultivo tradicionalmente moi arraigado en Galicia; a xente sábeo manexar ben e achégalles boa rendibilidade. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? O principal á hora de elixir o ciclo é a integral térmica, que é o sumatorio das temperaturas diarias desde que nós sementamos ata que o produto alcanza a súa madurez fisiolóxica. Evidentemente, o cultivo anterior que houbese na parcela condiciónanos moitísimo, pero, sobre todo, temos que mirar un pouco a climatoloxía porque, dependendo dos días de sol que teñamos, temperatura e demais, elixiremos un ciclo ou outro. Cal é a época idónea para a sementeira? A época idónea é cando o chan ten unha temperatura entre uns 8 e 10

Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? O que buscan todas as normas novas que están saíndo é que o uso de todos os produtos fitosanitarios, fertilizantes, herbicidas, insecticidas e demais, provoque o menor impacto no medio ambiente. O que se tenta é que, ao ser obrigatorios os cadernos de campo, a xente se axuste a botar as doses rexistradas polas marcas. Polo que nós estamos vendo, cada vez vaise tender máis ao uso de produtos en postemerxencia que en preemerxencia, porque son menos residuais e afectaríanlle un pouco menos ao medio ambiente. Cal é o momento idóneo de ensilar? O momento idóneo depende moito das características da zona, pois ás veces queremos ensilar nun determinado momento e a climatoloxía non nolo permite. No entanto, nós pensamos que o momento ideal é cando a planta ten entre un 32 e un 35 % de materia seca. Canto máis queiramos alcanzar a porcentaxe de materia seca, non máis amidón gañamos, pero moitas veces depende das características da planta, do stay green que manteña, da temperatura ambiente, da rusticidade da variedade… En definitiva, sempre que nos manteñamos neses baremos poderemos conseguir un bo ensilado.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

BEATRIZ VÁZQUEZ

RAGT

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O millo úsase como forraxe pola súa alta produción de materia seca por hectárea. Ademais, é un produto de alta palatabilidade que pode almacenarse directamente tras a colleita e resulta un cultivo barato e sinxelo que reduce os custos da ración. Nun sistema de produción intensivo requírense forraxes de alto rendemento e calidade, polo que a produción de millo destinado a ensilaxe é unha excelente alternativa. En resumo, ningún outro cultivo presenta niveis tan altos de dispoñibilidade de subministración, densidade enerxética e uniformidade en tan pouco tempo. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Temos que ter en conta cales son os límites tanto para sementar como para cultivar, é dicir, o ciclo de cultivo da zona e, dentro diso, as particularidades de manexo da explotación, rotación de cultivos etc. Ademais, hai que valorar a adaptación da variedade á zona de cultivo, a tolerancia a enfermidades, a sanidade xeral da planta e, o que tamén é moi importante, escoller variedades estables e uniformes nas distintas condicións de cultivo. Loxicamente, desde o punto de vista produtivo búscanse variedades que rendan as máximas toneladas por hectárea de materia seca coa maior dixestibilidade posible.

Cal é a época idónea para a sementeira? Para a sementeira do millo é moi importante que a terra teña tempero, é dicir, que non estea húmida, para evitar a formación de terróns e de gretas coa calor, o que dificultaría a nacenza e o desenvolvemento da planta, que necesita entre 10 e 12 graos de temperatura de chan para a xerminación. Non é tanto unha cuestión de datas, é unha cuestión de condicións. Debemos ter en conta que as máximas producións se alcanzan cando as plantas aproveitan ao máximo o seu período de crecemento, captando a maior radiación solar posible, é dicir, que a máxima superficie foliar coincida cos días máis longos do ano. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Debémoslle prestar atención á saúde física do chan; se está aireado, con bos niveis de materia orgánica e con actividade biolóxica son síntomas dun chan fértil. É importante que este dispoña sempre dunha cuberta vexetal, aproveitable ou non como forraxe, pero nunca debe quedar descuberto porque contribuiremos á erosión e á compactación, hipotecando a fertilidade futura. Se non queremos sementar un cultivo aproveitable debemos igualmente sementar unha cobertura vexetal, co que non só se mellorará a estrutura, senón que tamén fixaremos nitróxeno, evitaremos a proliferación de malas herbas e obteremos un fertilizante verde de boa calidade. É moi importante ter analíticas do chan polo menos cada tres anos para poder fertilizar de acordo coas necesidades do cultivo e o estado do terreo, así como tamén encalar en función do pH da parcela. O xurro da propia explotación ocupa o primeiro lugar do plan de abonado e, se non é suficiente, hai que engadir fertilizante de síntese. A cantidade total depende da produción de materia seca obxectivo, do ciclo da variedade, do tipo de chan etc. Polo común, serían necesarios 180 kg/ha de N, 75 kg/ha de P2O5 e 200 kg/ha de K2O para unha produción de 15 toneladas de MS/ha. A dose de sementeira debe ser a adecuada á parcela, á variedade, ao ciclo, á cantidade de fertilizante subministrado… En liñas xerais, debe estar entre as 80.000 e as 100.000 plantas/ha. A profundidade da sementeira depende de cando se realice. A semente necesita humidade e temperatura para 03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 129

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

xerminar. Canto máis baixas sexan as temperaturas ambientais e máis humidade no chan teñamos, máis superficial debe ser, sendo suficientes 3 ou 4 cm e, ao contrario, canto máis tarde se semente, máis profundidade necesitamos, ata 6 ou 7 cm. A velocidade da sementeira tamén debe vixiarse e non é recomendable que exceda os 6-7 km/hora. Debe facerse, sobre todo no primeiro mes tras a sementeira, un control exhaustivo de malas herbas e das pragas máis comúns, como a rosquilla, o verme de arame ou a mosca branca. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? A principal modificación é a obriga da alternancia na aplicación de materias activas que, dependendo do produto que se utilice, pode ser dun ano ou dous. O responsable de que a aplicación se faga correctamente, tanto na elección do produto como na dose de aplicación, é o gandeiro/agricultor ou, na súa falta, a empresa que lle aplique o fitosanitario. Tamén é moi importante que o produto que se use estea rexistrado para o cultivo sobre o que se vai aplicar. Na actualidade, a maior parte dos gandeiros están preparados para unha correcta utilización destes produtos, coñecen a lexislación e entenden que se pode facer un control de malas herbas de maneira eficaz seguindo as recomendacións das empresas comercializadoras e a lexislación vixente. É fundamental controlar o uso de fitosanitarios e facelo a tempo, se non, as alternativas de control redúcense e os custos increméntanse. Calquera cambio no manexo do cultivo é útil para atrasar a aparición de resistencias, por exemplo, alternar a materia activa, non incrementar as doses recomendadas polo fabricante, non ignorar as condicións de uso ou a combinación do uso de herbicidas con outros métodos de control non químicos. A contaminación por nitratos en zonas vulnerables obriga os titulares das explotacións a cubrir cada ano unha folla de xestión de fertilización nitroxenada para cada cultivo e presentar un plan de xestión do esterco gandeiro cun resumo mensual dos fertilizantes aplicados. Estas explotacións están obrigadas a contar con depósitos para almacenar estercos e xurros e acreditar que se dispón de superficie agrícola suficiente segundo a cantidade valorada como fertilizante. 130 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Cal é o momento idóneo de ensilar? O noso obxectivo debe ser o máximo rendemento de materia seca sen perder dixestibilidade. O ideal en canto a materia seca está ao redor do 32%; é neste momento cando a planta alcanza un balance adecuado entre rendemento e calidade, se minimizan as perdas por lixiviación e se favorece a palatabilidade da forraxe. Non debemos baixar dun 28 % nin pasarnos do 37 %, porque en ambos os casos comprometemos a calidade final do silo. Desde un punto de vista práctico, podemos fixarnos na liña de enchido do gran que, no momento óptimo de ensilado, debe aproximarse aos dous terzos da liña de amidón; pero tamén hai que ter en conta o estado xeral da planta, a ausencia de fungos ou outras enfermidades, a perda de stay green, as condicións meteorolóxicas etc.

PEDRO MARTINS

Syngenta

Que obxectivos perseguen os gandeiros co cultivo de millo para a alimentación dos animais? O silo de millo é, hoxe en día, imprescindible na alimentación do vacún leiteiro; de feito, representa máis do 50 % da dieta, xa que proporciona rendementos por hectárea realmente altos dunha forraxe moi estable e manexable ao longo do ano. Ademais, é altamente dixestible e cunha gran palatabilidade que o animal aprecia, unha forraxe fácil de producir, que o gandeiro coñece perfectamente e que só esixe un momento de corte, co aforro de custos que isto implica. O silo de millo cumpre cun obxectivo básico do produtor, que é conseguir unha forraxe altamente enerxética que

lle sirva como base da alimentación dos seus animais ao menor custo posible. Que criterios hai que ter en conta á hora de escoller un determinado ciclo de millo? Un dos factores determinantes é que o ciclo do híbrido seleccionado estea adaptado á zona onde se vai desenvolver para que poida completar con garantías o seu ciclo e así conseguir a súa madurez fisiolóxica e, polo tanto, expresar todo o seu potencial. Normalmente, un millo ensílase 15 días antes de alcanzar o que coñecemos como madurez fisiolóxica ou punto negro. É por isto que as variedades destinadas a silo poden ter un ciclo superior que se as destinásemos a colleita de gran. En canto á elección do híbrido adecuado para silo, entre os factores máis importantes atopámonos a súa aptitude para produción de gran, si, para gran, xa que arredor do 65 % da enerxía dun silo de millo provén da porción de gran ensilada, sendo esta altamente dixestible. Ademais, deberemos ter presente que o híbrido elixido presente unha elevada capacidade de producir materia seca de forraxe. Outros factores tamén claves serán o seu potencial produtivo, a estabilidade, a sanidade vexetal ou tolerancia a enfermidades, así como a calidade do silo producido, destacando a dixestibilidade da súa fibra. Cal é a época idónea para a sementeira? De forma xeral, sementeiras precoces favorecen rendementos superiores debido a factores como poden ser dispor de máis tempo para o desenvolvemento do millo e evitar o risco de estrés por calor durante a época de polinización, clave á hora de fixar o rendemento. Con todo, isto non garante unha alta produción, pois a data de sementeira non deixa de ser outro dos factores que lle afectan ao rendemento. O máis importante é que a sementeira se realice nas condicións adecuadas, cun leito de sementeira ben preparado, unha temperatura adecuada, superior a 10 °C, aínda que o ideal sería entre 15 e 25 °C, que non baixe debido a un descenso de temperatura ambiental, choivas etc., así coma cun contido adecuado en humidade que lle permita á semente xerminar. A absorción de auga por parte da semente prodúcese rapidamente e, se esta coincide con baixas temperaturas, a xerminación pode quedar comprometida. Habitualmente,

AF kenotrin geo_A4.pdf

1/3/18

16:53

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

nestas latitudes a data ideal de sementeira estará comprendida entre mediados de abril e finais de maio. Que coidados aconsella aplicar ao millo antes, durante e despois da sementeira? Factores como a elección da variedade, un leito e unha data de sementeira adecuados repercuten directamente sobre o rendemento. Asegurar unha nacenza homoxénea, para o que a distribución e a profundidade de sementeira regular serán fundamentais; un control precoz das malas herbas, importante á hora de reducir a competencia polos recursos, así como a redución do impacto de posibles pragas, coma o verme de arame e as rosquillas, axudarannos a conseguir un cultivo ben implantado e listo para expresar todo o seu potencial produtivo. Como inflúen as novas normativas de uso de fitosanitarios e fertilizantes ao cultivo do millo? A limitación de materias activas para o control de malas herbas e pragas contribúe a que o seu control se faga máis complicado. Tras a saída dos neonicotinoides para o tratamento da semente, na actualidade é moito máis difícil o control de pragas de chan, o que pode dar lugar a unha redución do número de plantas importante, pois os produtos existentes teñen unha efectividade limitada. Respecto das malas herbas, aínda é posible ter un bo control sobre

132 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

elas, se ben hai certos problemas con determinados tipos de plantas, como poden ser a xunca, a cañota etc. De todos os xeitos, non só podemos xogar con fitosanitarios, senón que o uso doutras ferramentas, incluíndo as rotacións, nos poden ser de grande axuda. Canto á fertilización, neste momento os puntos máis críticos poden ser o control en aplicación de fertilizantes nitroxenados e o seu impacto na contaminación de augas subterráneas. Esta problemática está supeditada á normativa da comunidade, polo que é aconsellable informarse antes de planificar o calendario de fertilización. Cal é o momento idóneo de ensilar? A data de colleita condicionará de forma clave a calidade do noso silo. Todos oímos falar da liña de leite ou enchido, e aínda sendo un método simple e estimativo, segue sendo a referencia máis usada e áxil para estimar o momento idóneo de ensilado. Con todo, deberemos ter en conta que, grazas á mellora xenética dos novos híbridos, estes presentan un mellor comportamento fronte a pragas e enfermidades, así como unha maior capacidade para alongar a integridade da planta, con follas e talos capaces de manter a súa humidade durante máis tempo mentres o gran acumula materia seca e azucres. Por iso, a liña de leite é un indicador algo débil á hora de estimar a porcentaxe de materia seca do noso futuro silo,

pero si é fiable á hora de indicarnos cando debemos comezar a controlar a porcentaxe de materia seca da planta. Entre variedades, e durante o crecemento vexetativo –desde a emerxencia ata a floración–, é onde atoparemos maiores diferenzas, sendo o estado reprodutivo –desde a floración ata a madurez fisiolóxica– relativamente estable. Así, o momento da emisión de sedas é un bo indicador para estimar a posible data de ensilado, dado que, normalmente, entre 42 e 50 días despois, o noso gran deberá estar ao redor do 50 % de enchido, momento clave para iniciar o monitoreo da porcentaxe de materia seca. En plantas cunha boa sanidade foliar e stay green o gran acumula amidón, sen que por iso se reduza significativamente a dixestibilidade do resto da planta. Desta forma será posible pospoñer o momento de corte ata situarnos entre o 33 e o 37 % de materia seca, capturando o máximo de amidón sen comprometer a dixestibilidade da fibra e a humidade, que permita unha boa compactación e fermentación do silo. O procesamento do gran tamén resultará clave para determinar a porcentaxe de materia seca idónea, pois valores superiores ao 37 % non esixirán que o gran estea o máis partido posible, aumentando así a súa dixestibilidade, pois estará máis dispoñible para as bacterias do rume e, por tanto, terá unha maior eficiencia alimenticia.

Adengo® es un herbicida de aplicación en pre-emergencia y post-emergencia precoz del maíz, que asocia dos materias activas, isoxaflutol y tiencarbazona-metil, que le confieren una gran eficacia sobre malas hierbas anuales, gramíneas y dicotiledóneas; incluso las más difíciles de combatir o aquellas que presentan resistencia a los herbicidas tradicionales. Se absorbe tanto por las raíces como por las hojas y se transloca hacia el ápice y los bordes de las hojas en crecimiento. Isoxaflutol actúa inhibiendo el 4-HPPD, provocando un blanqueo característico en las especies sensibles (Grupo HRAC F2). Tiencarbazona-metil actúa inhibiendo la síntesis de la enzima acetolactato sintetasa (Grupo HRAC B). Adengo® se puede aplicar en maíz grano y de ensilaje en pre-emergencia y post-emergencia precoz, tanto del cultivo como de la mala hierba; hasta un estadio máximo de 3 hojas del maíz. Entre las malas hierbas dicotiledóneas controladas, destacan: Abutilon spp., Amaranthus spp., Atriplex patula, Chenopodium spp., Datura stramonium, Polygonum spp., Solanum spp., Sonchus spp., Stellaria spp., Xanthium spp. y Portulaca oleracea. Entre las malas hierbas gramíneas controladas: Digitaria sanguinalis, Echinochloa crus-galli, Setaria spp., Panicum spp. y Sorghum halepense (de semilla). Además, tiene efecto limitativo sobre Cyperus spp. De forma general, se debe aplicar a la dosis de 0,33 a 0,44 l/ha sobre malas hierbas no nacidas o hasta 2-3 hojas y en crecimento activo. Por la forma de acción de sus componentes y en condiciones favorables de humedad, controla nascencias posteriores de malas hierbas.

Riegos o lluvias posteriores a la aplicación, dentro de un intervalo de 2 a 3 semanas, favorecen la eficacia del producto. En caso de fallo de cultivo, es posible implantar nuevamente maíz sin tiempo de espera ni labor. Los cultivos que se pueden poner en rotación tras un maíz tratado con Adengo®, siguiendo las buenas prácticas agrícolas y en condiciones climatológicas normales, son: trigo, cebada, judía, guisante de primavera, girasol, remolacha azucarera de primavera (11 meses de intervalo mínimo entre aplicación y siembra), patata (11 meses de intervalo mínimo entre aplicación y siembra), soja, maíz y sorgo. Siempre es conveniente realizar una labor profunda previa, especialmente en años con pluviometrías inferiores a la media de la zona. No implante el siguiente cultivo en un plazo inferior a 90 días. No se recomiendan mezclas con abonos líquidos foliares, insecticidas organofosforados, ni con aceites o mojantes.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Técnicas actuais para optimizar os recursos no cultivo de millo Debido aos grandes niveis de tecnificación existentes na actualidade, necesitamos de novas ferramentas que nos axuden a mellorar a eficiencia produtiva e aquí é onde as novas técnicas da “agricultura intelixente” van ser tan imprescindibles para os agricultores como o foron no seu día outros avances. Marcos García Asesor agrónomo de Dekalb

O NOSO OBXECTIVO: PRODUTIVIDADE

principal obxectivo da agricultura actual e futura é o aumento da produtividade, optimizando os recursos existentes en cada explotación, reducindo o consumo de enerxía e minimi-

136 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

zando os efectos negativos sobre o medio ambiente. A agricultura dixital xa chegou ao noso día a día no campo. Aplicar nos campos de millo todo o desenvolvemento tecnolóxico dos últimos anos para lograr aumentar os rendementos é

unha idea cada vez máis presente entre os agricultores españois e europeos, e todo iso sendo máis eficientes e máis sustentables cos recursos hídricos e enerxéticos co obxectivo de maximizar os beneficios das explotacións.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

A ANÁLISE DE SOLOS É UNHA PRÁCTICA BÁSICA PARA DETERMINAR A FERTILIDADE ACTUAL E POTENCIAL DE CADA LOTE guaxes e ferramentas novas, como son os monitores de rendemento, GPS, pantallas, isobus etc. A agricultura de precisión ofrécenos: 1. xestión da variabilidade das propiedades dos solos e estado dos cultivos, 2. axuda ao guiado e á uniformidade das operacións mecanizadas. Tendo como base a mellora xenética continua e incorporando a innovación de solucións tecnolóxicas de última xeración para tomar as mellores decisións sobre o laboreo, fertilización, aplicación de fitosanitarios, densidades de cultivo, momento óptimo de colleita ou avaliación do bo estado dos campos imos optimizar o rendemento por

hectárea co fin de maximizar os recursos. Con estas directrices xorde o termo “agricultura de precisión” que non é nin máis nin menos que a consecuencia da irrupción das TIC (tecnoloxías de información e comunicación) na agricultura, é dicir, a manifestación da era dixital na produción agraria. Os agricultores han de familiarizarse con estas lin-

Na práctica esta serie de técnicas de precisión van ser beneficiosas para a agricultura, o medio ambiente e o agricultor.

EFICIENCIA ENERXÉTICA O que buscamos é un conxunto de técnicas que teñan como obxectivo fundamental conservar, mellorar e facer un uso máis eficiente dos re-

GAMA DE TRACTORES ESPECIALES NEW HOLLAND

lubricantes

BTS

TRACTORES DE CONFIANZA EN CUALQUIER LUGAR.

HUERTO, VIÑEDO, MONTAÑA, PERFILES BAJOS, PENDIENTES ESCARPADAS, HILERAS ESTRECHAS O IMPLEMENTOS PESADOS. NO IMPORTA DONDE TRABAJES: CON UN NEW HOLLAND PODRÁS HACERLO. NEW HOLLAND TOP SERVICE 00800 64 111 111* ASISTENCIA E INFORMACIÓN 24/7. *La llamada es gratuita desde teléfono fijo. Antes de llamar con su teléfono móvil, consulte tarifas con su operador

www.newholland.es

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 137

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

cursos naturais mediante un manexo integrado do solo. Estamos ante un sector con múltiples variables produtivas (laboreo, fertilización, sementes, rega, clima etc.), no cal as recomendacións máis adecuadas cambian en cada zona da parcela, en cada estado de desenvolvemento do cultivo e, por suposto, o condicionante da nosa climatoloxía. Por tanto, o que ata agora se consideraba unha unidade produtiva (cada leira como unha unidade produtiva), en pouco tempo non vai ser suficiente. Cos grandes niveis de tecnificación que temos na actualidade, para seguir aumentando a eficiencia necesitamos de novas ferramentas que nos axuden e aquí é onde as novas técnicas da “agricultura intelixente” (teledetección, big data, intelixencia artificial etc.) van ser ferramentas tan imprescindibles para o agricultor como o foron no seu día outros avances. Con estas directrices buscamos a maior eficiencia produtiva por cada metro, nas que temos que tomar unha serie de decisións dependendo dunha gran cantidade de variables, adaptadas a cada estado climático, a cada situación da explotación, a cada estado produtivo, cada ciclo vexetativo etc. Están a chegar as

NON SE PODEN ENTENDER A AGRICULTURA E A GANDERÍA EN GALICIA SEN CONSIDERAR O MONTE COMA UN COMPETIDOR DA SUPERFICIE PARA O CULTIVO DO MILLO

138 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

innovacións ao campo e as novas tecnoloxías intelixentes son ferramentas que, unha vez que as coñecemos e empezamos a utilizalas, nos traerán unha multitude de avances, oportunidades e, sobre todo, coñecementos e tratamento de datos que nos darán soporte e apoio para que esa toma de decisións sexa a máis adecuada para cada caso e a máis eficiente para a nosa explotación.

RECURSOS UTILIZADOS NO CULTIVO DE MILLO Entre os recursos prioritarios destacamos como principal a superficie agrícola útil, que diminúe ano tras ano a medida que aumenta a poboación mundial e a medida que necesitamos maior cantidade de alimentos, polo que é necesario aumentar a produción por unidade de superficie, é dicir, a eficiencia produtiva.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

No conxunto de Europa, a superficie de millo en regadío aproxímase aos 2,5 millóns de hectáreas. En España temos un total de 360.000 hectáreas de millo, das cales aproximadamente 70.000 se localizan na cornixa cantábrica. O coidado do solo como factor determinante na produción agrícola reiterouse en numerosas ocasións que é un factor clave na produción agrícola, polo que as innovacións que perseguen o diagnóstico das propiedades do solo e as que perseguen preservalo da compactación producida pola maquinaria fan que cobren unha especial relevancia os sistemas de mapeado de solos. Con respecto a Galicia, o aproveitamento agrícola supón algo máis da terceira parte do territorio. A existencia de importantes zonas forestais tamén achega moito á economía rural. Ao redor da terceira parte dos espazos destinados ao cultivo conviven con explotacións forestais, o que garante un aproveitamento mutuo desta relación. Por tanto, non se poden entender a agricultura e a gandería en Galicia sen considerar o importante papel do monte como fonte de recursos e, por tanto, como un competidor da superficie para o cultivo do millo. Ademais, tampouco podemos obviar as limitacións que durante moitos anos sufriu o noso sector primario polas políticas de contención da produción europea, que afectaron ás cotas de produción de leite. Debemos ter en conta o factor demográfico, tan importante en Galicia, que condiciona o desenvolvemento e o futuro das explotacións agrícolas e gandeiras. Existe unha fundada preocupación de como se vai realizar o cambio xeracional e a escaseza de man de obra para os labores agrícolas e gandeiros. Por todo o exposto, o solo agrícola na nosa comunidade toma un cariz máis importante e explica o necesario que se fai a incorporación dos avances tecnolóxicos ao campo, que en boa medida son os responsables do incremento de produtividade e do rendemento. Este é o camiño para conseguir que o sector sexa rendible e poida competir en condicións vantaxosas cunha oferta crecente de fóra.

É imprescindible mellorar a viabilidade económica e técnica das explotacións, sobre todo naquelas de menor tamaño, que son as que presentan máis problemas para aumentar a súa produtividade e para o seu mantemento en mercados cada vez máis competitivos.

O GRAN SALTO ESTÁ UNIDO Á INTEGRACIÓN DO GPS QUE PERMITE ADAPTAR CADA TRABALLO A CADA ZONA DA PARCELA

Ante esta realidade hai que seguir evolucionando nas técnicas de produción agrícola en Galicia co fin de mellorar a rendibilidade. Non basta con producir, débese innovar, especializarse e buscar a excelencia e todo iso co fin último de optimizar os recursos e maximizar os beneficios. Determinada a tenza e a importancia do solo, tanto como medida cualitativa como cuantitativa á hora de dimensionar a nosa explotación ou do seu posible crecemento, debemos saber que desde antigo se coñece que a cantidade de colleita recollida nunha parcela agrícola non é uniforme en toda ela, a pesar de realizar todas as operacións de cultivo (laboreo, sementeira, fertilizado etc.) de forma homoxénea. Existen factores ligados ás propiedades dos solos, microclimas ou axentes patóxenos que afectan de maneira selectiva e con distintos graos de inten-

sidade en zonas concretas, dando lugar ao que se coñece como variabilidade intraparcelaria. A análise de solos é unha práctica básica para determinar a fertilidade actual e potencial de cada lote. O obxectivo de efectuala é determinar a oferta de nutrientes do lote, para que, xunto coa extracción de nutrientes (demanda), se poida efectuar un balance e establecer as cantidades a agregar como fertilizantes. As novas técnicas de fertilizado permítennos mediante o mapeo de solos adaptar a devandita fertilización a cada zona dentro de una mesma parcela, co cal adaptamos os custos de fertilización a cada zona segundo a súa produtividade e, á vez, mediante a utilización de GPS evitamos superposicións axustando aínda máis citados custos. Unha vez analizados estes parámetros, podemos levar a cabo, a partir

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 139

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

DÉBESE INNOVAR, ESPECIALIZARSE E BUSCAR A EXCELENCIA E TODO ISO PARA OPTIMIZAR OS RECURSOS E MAXIMIZAR OS BENEFICIOS

140 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

dunha semente seleccionada e certificada que conserve as características que queremos para o noso campo, un estudo e así poder expresar o máximo potencial produtivo, tratamentos que minimicen as perdas de produción, favorecendo o vigor de nacenza e evitando a degradación por fungos. A partir deste punto de sementeira, e cos parámetros observados mediante as análises de solos, na achega de nutrientes necesaria pódense destacar innumerables fórmulas de fertilización de maior e menor eficiencia, con novas tecnoloxías que implican unha nutrición das plantas de acordo coas súas necesidades que requiren menores cantidades de fertilización e menores perdas por lixiviación e volatilización, o que contribúe á mellora do noso medio, da mesma forma que os herbicidas ou insecticidas. Con todo, entre os avances máis destacados sinalamos a maquinaria e, sobre todo, os tres apeiros encargados de repartir os inputs da sementeira: fertilizadora, pulverizador e sementadora. A evolución destes útiles está vinculada ao desenvolvemento dos sistemas de información e comunicación. Aínda que cada un deles experimentou melloras considerables que facilitan e melloran o rendemento de cada apeiro, como poden ser o accesorio para fertilizado de lindeiros, en fertilizadoras, as boquillas antideriva ou o antibalanceo en pulverizadores ou control de profundidade en sementadoras. O gran salto cualitativo e cuantitativo esta unido á integración do GPS que permite adaptar cada traballo a cada zona da parcela. O que se trata é dunha combinación de dispositivos electrónicos, hidráulicos e mecánicos que automatizan por completo a dosificación correcta do fertilizado, pulverizado ou sementado en cada zona da parcela con precisión, permitindo mesmo axustar a dose superficial ao indicado por un mapa de aplicación cargado previamente no terminal e controlado por GPS. Unha vez conseguida toda esta información proporcionada polas máquinas e polos sistemas de posicionamento, o último punto para poder falar de “agricultura de precisión” é

o emprego e a presentación ao usuario de toda esta información dunha forma simple para poder optimizar os resultados da nosa explotación. A profesionalidade e a innovación vivida no sector agrogandeiro nos últimos anos está practicamente centrada no campo da gandería, pero debemos mellorar os labores agrícolas, xa que da xestión agrícola da terra depende en gran medida a rendibilidade económica das explotacións. O tratamento de datos daranos soporte e apoio para que esa toma de decisión sexa a máis adecuada a cada caso e a máis eficiente para a nosa explotación. Incorporar ferramentas que axuden na toma de decisións será útil para mellorar a eficiencia nas explotacións daqueles agricultores que as utilicen, marcando importantes diferenzas na conta de resultados da explotación. Como resumo, habemos de ter claro que se a rendibilidade de cada explotación depende da optimización dos seus recursos e que se o custo dunha tonelada de forraxe depende do rendemento que temos por cada unidade de superficie, resulta que da maior eficiencia de cada metro de solo obteremos os mellores resultados de explotación.

UNIFORM Feed Monitor Control de la nutrición de forma sencilla

UNIFORM Feed Monitor es un sistema de gestión de alimentación independiente que le permite controlar los costes de alimentación, promover la eficiencia y mejorar la producción.

4 Gestión de las raciones del rebaño 4 Registro de cargas rápido y sencillo desde la App 4 Calcula eficiencia de Materia Seca a diario 4 Control del alimento Sobrante 4 Conexión con UNIFORM-Repro

¡Sin inversiones en hardware! Más info: ventas@uniform-agri.com www.uniform-agri.com/es

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

A sementeira variable Dentro da agricultura de precisión, esta nova técnica permítenos adaptar a dose de sementeira ao potencial produtivo do terreo e, con isto, diminuír os recursos empregados en cada tonelada de forraxe producida.

Pablo Amado Asesor agrónomo de Dekalb

CONSIDERACIÓNS PREVIAS

ara explicar dunha forma máis gráfica en que consiste a sementeira variable, imos utilizar as imaxes dun traballo realizado nos últimos anos en Galicia. A finca obxecto de estudo está situada na localidade de Bertamiráns, ao sur de Santiago; nela

142 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

fíxose un mapeo do solo antes da sementeira e para levalo a cabo contouse cunha empresa especializada en agricultura de precisión, que realizou un Informe de zonificación de solo de cultivo mediante sensores de magnetismo xeofísico. Para poñer en marcha este mapeo utilizouse un Quad ATV arras-

trando un sistema MAP2SOIL (M2M), equipado con antena GPS para que todos os datos tomados nos quedasen xeorreferenciados. A continuación, describimos os mapas proporcionados e sobre os que realizamos a posterior prescrición de sementeira.

DESCRICIÓN DOS MAPAS

Mapa de condutividade eléctrica aparente (CEA) O primeiro mapa que podemos ver é o correspondente á condutividade eléctrica aparente. Existe unha relación entre os valores de condutividade eléctrica aparente (CEA) e a textura dun solo. Así, solos con valores baixos e de CEA correspóndense a solos con menores contidos de arxila e contidos porcentuais altos en area, con capacidade media para a retención de nutrientes. Os solos con valores altos de CEA adoitan corresponderse a solos con maior estrutura e capacidade de retención de auga e nutrientes. O problema deste último tipo é que, debido ás súas características, son máis propensos a posibles encharcamentos e compactacións.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Mapa de capacidade de retención de auga As unidades empregadas neste mapa son milímetros de auga por cada metro de solo e, como o seu propio nome describe, trátase dun mapa que nos indica a capacidade de retención de auga que posúe o solo. Na cornixa cantábrica (Galicia, Asturias e Cantabria), onde está a inmensa maioría do millo para ensilado que se cultiva en España, máis do 95 % do millo cultivado prodúcese en condicións de secaño; por tanto, o mapa que nos indica a cantidade de auga que un solo pode reter é de vital im-

portancia á hora de realizar unha prescrición de sementeira variable, na cal poderemos aumentar a densidade de sementeira a medida que aumenta a capacidade de retención de auga do solo. Se o cultivo de millo se desenvolve en condicións de regadío, o concepto de retención de auga é fundamental para programar as regas, xa que nos permite coñecer a cantidade que pode almacenar o noso terreo, evitando así posibles encharcamentos e gastos de auga innecesarios. Mapa de textura de solo A textura dun solo está formada por area, limo e arxila. Segundo sexan as distintas porcentaxes destes tres elementos, podemos clasificar o solo en 12 tipos de texturas diferentes: • areento • areento franco • franco areento • franco arxilo-areento • arxilo-areento • franco

BATIDORES DE PURINES

A PRESCRICIÓN DE SEMENTEIRA CONSISTE EN ASIGNAR A CADA ZONA DA PARCELA UNHA DENSIDADE DE SEMENTEIRA ACORDE AO SEU POTENCIAL PRODUTIVO • franco arxiloso • arxiloso • franco limoso • franco arxilo-limoso • arxilo-limoso • limoso O solo estudado presentaba dous tipos de textura: franco e franco areento.

DISTRIBUIDORES DE ENSILAJE DE HIERBA MÁS NCIA POTE

Batidores de toma de fuerza, batidores eléctricos, batidores con motor hidráulico y agitadores sumergidos. ¡Tenemos el batidor apropiado para sus necesidades individuales!

Agratechnik Landmaschinen Ibérica S.L. +34 (0) 678432835 / +34 (0) 982314029 Talleres Altemir Febas S.A. +34 (0) 636209639 / +34 (0) 974412008

www.reck-agrar.com

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 143

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Mapa de distribución porcentual do contido de arxila e area Estes dous mapas presentan grande importancia para realizar as prescricións de sementeira e recomendacións de fertilizado. As zonas máis areentas son zonas con baixas capacidades de retención de auga e baixa capacidade de retención de nutrientes. Pola contra, as que teñen máis arxila son zonas con alta capacidade de retención de nutrientes e de retención de auga. Segundo varíen estas porcentaxes, poderemos fertilizar en consecuencia á capacidade de retención de nutrientes e ao potencial produtivo do solo.

Mapa de pH do solo O pH é un indicador da basicidade ou da acidez dun solo. En Galicia, os solos adoitan ser ácidos, polo que se necesita corrixir esta ácidez para un bo desenvolvemento dos cultivos. Posuír un mapa de pH do solo, e de forma xeorreferenciada, permítenos corrixir a acidez deste achegando emendas calcarias nas zonas que o necesiten, así como a cantidade necesaria.

Mapa de caracterización do solo Nos apartados anteriores vimos algúns dos mapas que se poden obter mediante o mapeo de solos, pero poden obterse máis (materia orgánica, compactación etc.), polo que é frecuente realizar unha caracterización do solo atendendo aos mapas que máis interese nos proporcionen para cada caso concreto. 144 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

canto maior sexa esta porcentaxe, maior será tamén a densidade de sementeira.

PRESCRICIÓN DE SEMENTEIRA VARIABLE A prescrición de sementeira consiste en asignar a cada zona da parcela unha densidade de sementeira acorde ao seu potencial produtivo. Canto máis en consonancia estea a recomendación de sementeira co potencial produtivo de cada zona, maior será o beneficio económico da parcela. Esta prescrición de sementeira variable pode realizarse a partir de mapeo de solos, a partir de mapas de rendemento proporcionados polas colleitadoras ou picadoras cando falamos de forraxe e a partir de imaxe satélite. 1. Mediante mapeo de solos É a técnica máis precisa, xa que a información obtida a partir do mapeo de solos é constante, ao contrario dos mapas de colleita ou das imaxes satélite, onde pode existir unha gran variabilidade segundo nos veña o ano climático. A partir da información proporcionada en todos estes mapas hai que tomar a decisión de cal ou cales son os mapas máis importantes na parcela que imos sementar e realizar unha prescrición de sementeira variable para cada unha das distintas zonas da parcela. O criterio a utilizar non sempre é o mesmo, polo que debemos seleccionar os parámetros máis influentes na produtividade segundo a zona na que esteamos ou mesmo segundo os valores dos parámetros estudados. Neste caso en cuestión os mapas principais segundo os que realizamos a prescrición de sementeira variable foron dous: - Mapa de retención de auga no solo: nas zonas onde o cultivo de millo se desenvolve en condicións de secaño, a capacidade de retención de auga é de vital importancia. Canto maior sexa esta capacidade, maior será a dose de sementeira utilizada. - Mapa da porcentaxe de arxila no solo: as zonas con máis arxila teñen máis capacidade de retención de nutrientes e auga, polo que

2. Mediante mapa de rendemento Se dispoñemos dun mapa de rendemento (mapa de produción) proporcionado pola colleitadora de gran ou pola picadora de forraxe, podemos utilizar estes mapas para realizar a prescrición de sementeira variable. Poñer en práctica a prescrición de sementeira a partir dos mapas de rendemento é un sistema válido. Con todo, se utilizamos este sistema para realizar as prescricións, debemos ter en conta algunhas consideracións: - Os mapas de rendemento tal como os saca a colleitadora non son exactos. Nas zonas onde o maquinista leve o cabezal incompleto, sairán como zonas de baixa produción, do mesmo xeito que as zonas onde se realicen manobras e nas entradas e saídas cara aos cabezais. - No caso de que a velocidade da colleita ou a altura de corte do cabezal non sexan uniformes, no mapa de rendemento veremos valores que non son os correctos. - Efecto ano: se no ano da colleita tivemos problemas de compactación, encharcamento, fitotoxicidades, pragas etc. nalgunha zona da parcela, o dato do mapa de rendemento será erróneo. - Os datos dos mapas de rendemento están moi condicionados polas condicións meteorolóxicas do ano da colleita. 3. Prescrición de sementeira variable a partir de imaxe satélite As imaxes satélites son unha solución tecnolóxica para axudar o agricultor durante todo o período de cultivo. Estas imaxes son únicas para cada leira e actualízanse periodicamente, de forma que o agricultor pode ver o estado dos seus cultivos de forma remota, desde a súa smartphone ou tablet. Estas imaxes poden ofrecernos entre outros dous mapas moi importantes: Mapa de saúde do cultivo Pragas, enfermidades e condicións climáticas adversas ameazan constantemente os campos de millo. Os mapas de saúde proporcionan imaxes de alta calidade que poden axudarnos a identificar problemas de forma temperá e inmediata, para que sexa posible tomar as accións correctivas no momento preciso.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

O USO DESTAS FERRAMENTAS AXÚDANOS A REDUCIR OS RECURSOS, POIS NECESITAREMOS MOITO MENOS TEMPO PARA VIXIAR OS CAMPOS

• Beneficio principal: controlar a distancia o estado de saúde dos campos con datos baseados na porcentaxe de biomasa mediante imaxes por satélite, ao longo de toda a campaña. Mapa de uso de auga Optimizar os recursos hídricos require tomar decisións acertadas coa mellor información posible. Os mapas de uso de auga axudan a analizar o consumo de auga das plantas de millo nos campos de cultivo. • Beneficio principal: identificar coa axuda destes mapas as diferenzas de auga consumida en cada zona do campo, para definir as estratexias de regas no caso de que esteamos en regadío, ou para identificar zonas con menor consumo de auga, e, por tanto, menor produción e corrixilas, (problemas de compactado de chan, fitotoxicidades) etc. O uso destas ferramentas axúdanos a reducir os recursos durante o cultivo de millo, xa que, ao monitorizalo desde o teléfono móbil, necesitaremos moito menos tempo para vixiar os campos, xa non teremos que desprazarnos en coche a todas as parcelas para velas, senón que identificaremos de forma remota as zonas que necesitan vixilancia a través do mapa de saúde do cultivo ou do mapa de consumo de auga e iremos in situ ás zonas que realmente o necesitan. A partir das imaxes satélite podemos realizar unha prescrición de sementeira variable, pero debemos coñecer como foi o desenvolvemento do cultivo durante o ano das imaxes satélite para non cometer erros, pois poden estar condicionadas pola climatoloxía, pragas, erros de sementeira, erros de fertilización, fitotoxicidades etc. Ter un histórico de imaxes satélite tamén pode axudarnos a ser máis precisos na obtención da recomendación adecuada.

CONCLUSIÓNS Como podemos ver en todos os apartados descritos, cando falamos de agricultura de precisión e de sementeira variable, falamos dun conxunto de técnicas que varían constantemente ao longo da parcela. Ao variar deste xeito dentro da mesma parcela, e variar tamén entre distintas parcelas, non é posible cuantificar dunha forma precisa canto pode gañar máis un agricultor realizando este tipo de agricultura.

Con todo, na actualidade temos un histórico de varios anos e en varias localidades europeas, a partir das cales podemos sacar interesantes datos obtidos mediante a sementeira variable a partir dos mapas de solo: • Achéganos valor en función da variabilidade de cada parcela: canto máis variable, mellor resultado. • As condicións do ano (sobre todo en secaño) determínannos os resultados da sementeira variable, xa que a dose vai ligada ao nivel de rendemento de cada parcela, intrinsecamente ligado ao efecto ano. • Por si soa non supón un incremento de rendemento, senón que necesita ir acompañada dunha boa recomendación agronómica. Cada híbrido ten unha resposta diferente á densidade e acertar coa dosificación pode ser clave para conseguir o máximo potencial produtivo. • Non debe ser vista soamente como unha ferramenta para diminuír os custos de semente. En moitos casos o custo é parecido e mesmo pode haber casos onde sexa maior. O importante é a boa distribución desta semente para a conseguir os mellores resultados e, por tanto, maximizar o uso dos recursos que achegamos a cada parcela. • Unha das vantaxes máis grandes da sementeira variable é que nos permite coñecer mellor cada parcela, estudala de forma individual e recomendar a dosificación para para cada zona. A través de mapas de solo, de imaxes de satélite ou dos mapas de colleita, zonificamos a nosa parcela e analizamos o que ocorreu ata o momento para ser capaces de ofrecer un plan axustado a cada situación. Non nos vale unha dose de sementeira para todas as variedades e todas as parcelas; con este sistema axustamos os inputs ao máximo para ser máis eficientes e máis sustentables. No total de ensaios de Europa en silo (17 localidades distintas) o 82 % das comparacións entre sementeira estándar (dose agricultor) e sementeira variable, esta última deu máis kg/materia seca por hectárea que a sementeira habitual do agricultor. Se temos en conta a porcentaxe en amidóns, o 69 % (13 localidades) dos casos tivemos máis porcentaxe na sementeira variable que na dose agricultor (datos obtidos da rede de ensaios Dekalb en Europa). 03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 145

Estrategias Kenogard Estrategias Kenogard para de malas malas para el control de hierbas plagas de de hierbas y de plagas suelo maíz suelo en el maíz CONTROLDE DEPLAGAS PLAGAS DE DE SUELO SUELO CONTROL

Kenotrin Geo Geoes esun uninsecticida insecticida dirigido dirigido al gusanos grises Kenotrin al control controlde deplagas plagasde desuelo suelocomo comolos los gusanos grises (rosquillas, agrotis), los de alambre y los blancos. Se caracteriza por su fuerte efecto de choque (rosquillas, agrotis), los de alambre y los blancos. Se caracteriza por su fuerte efecto de choque persistenciaen enel elsuelo, suelo,actúa actúa por por contacto que protege y ypersistencia contactoeeingestión ingestiónyyejerce ejerceun unefecto efectobarrera barrera que protege la semilla gracias a su acción repelente. la semilla gracias a su acción repelente. Seformula formulacomo comoun unmicrogránulo microgránulo de que emplea Se de tamaño tamañohomogéneo homogéneoyycon conausencia ausenciadedepolvo polvo que emplea la tecnología G Plus para proteger el producto y modular su liberación al medio. Esta formula tecnología G Plus para proteger el producto y modular su liberación al medio. Esta formulación permite combinar la rapidez de acción junto con una adecuada persistencia en el suelo, lación permite combinar la rapidez de acción junto con una adecuada persistencia en el suelo, incrementando el periodo de protección del cultivo. incrementando el periodo de protección del cultivo. Su uso está autorizado en cultivos como el de maíz y el de patata a una dosis de 10-15 kg/ha y Su uso está autorizado en cultivos como el de maíz y el de patata a una dosis de 10-15 kg/ha y su aplicación se recomienda para el momento de la siembra. Una vez en el suelo, el producto suseaplicación se recomienda para el momento de la siembra. Una vez en el suelo, el producto caracteriza por su baja solubilidad, ya que no se ve afectado por posibles lavados de lluvias. seSicaracteriza por su baja ya quecon no otras se ve plagas afectado por posibles lavados udeorugas lluvias. a lo largo del cultivo se solubilidad, dieran problemas aéreas, como pulgones Sidefoliadoras, a lo largo dellacultivo se dieran problemas con otras plagas aéreas, como pulgones u orugas ® ,® recomendación es realizar aplicaciones foliares alternando con Sumidelta , defoliadoras, es realizar aplicaciones foliares alternando con Sumidelta ® la recomendación ® Permasect y Kenotrin WG . Permasect® y Kenotrin WG®. ®®

Permit Permit

® ®

CONTROL DE MALAS HIERBAS CONTROL DE MALAS HIERBAS

Permit® es un herbicida especializado en el control de juncia y con efecto también sobre algunas malas®hierbas de hoja ancha como Abutilon sp., Xanthium sp. oy Diplotaxis En la actualidad, se Permit es un herbicida especializado en el control de juncia con efectosp.también sobre algunas trata de la solución más eficaz en parcelas con una alta infestación de juncia. malas hierbas de hoja ancha como Abutilon sp., Xanthium sp. o Diplotaxis sp. En la actualidad, se Su aplicación debemás hacerse con cultivo entre 2 yalta 8 hojas y en postemergencia de las malas trata de la solución eficaz enel parcelas con una infestación de juncia. hierbas a dosis de registro de 40 g/ha. Su absorción se produce tanto por las hojas pormalas las Su aplicación debe hacerse con el cultivo entre 2 y 8 hojas y en postemergenciacomo de las raíces y tubérculos de la juncia, acumulándose en las zonas de crecimiento activo (brotaciones, hierbas a dosis de registro de 40 g/ha. Su absorción se produce tanto por las hojas como por las rizomas y tubérculos) lo que,acumulándose gracias a su altaen eficacia, se consigue la reducción progresiva de raíces y tubérculos de por la juncia, las zonas de crecimiento activo (brotaciones, la infestación de esta mala hierba de tan difícil control. rizomas y tubérculos) por lo que, gracias a su alta eficacia, se consigue la reducción progresiva de ® pueden tres semanas en ser percibidos, aunque duefectos visuales Permit laLos infestación de estade mala hierba de tantardar difícil hasta control. rante este periodo la juncia ya ha detenido su crecimiento. En las plantas afectadas se verá como ® en ser percibidos, aunque duLos efectos visuales de Permit pueden tardar hasta tres semanas las hojas centrales amarillean, produciéndose necrosis en las zonas de crecimiento y evitando así rante este periodo la juncia ya ha detenido su crecimiento. En las plantas afectadas se verá como que se produzcan rebrotes. las hojas centrales amarillean, produciéndose necrosis en las zonas de crecimiento y evitando así Para un control total de las malas hierbas emergidas se recomienda su aplicación en mezcla con que se produzcan rebrotes. Herbikon®, un nuevo herbicida que combina tres sustancias activas con modos de acción complePara un control total de las malas hierbas emergidas se recomienda su aplicación en mezcla con mentarios y asegura así un alto control tanto de malas hierbas gramíneas como de hoja ancha. Herbikon®, un nuevo herbicida que combina tres sustancias activas con modos de acción complementarios y asegura así un alto control tanto de malas hierbas gramíneas como de hoja ancha. Kenogard dispone de otros herbicidas con registro en el cultivo (como Redier®, Shiver®, Cribis® u Oceal®) que, aplicados solos o combinados en función de las malas hierbas presentes, son una excelente solución a los ® ® ® Kenogard dispone de hierbas otros herbicidas cona registro en el cultivo (como , Shiver , Cribis u Oceal®) que, problemas de malas que afectan la rentabilidad del cultivo de Redier maíz, facilitan el uso de diferentes aplicados solos o combinados funciónriesgos de las malas hierbas son una excelente solución a los familias químicas y reducen losenposibles de aparición depresentes, resistencias. problemas de malas hierbas que afectan a la rentabilidad del cultivo de maíz, facilitan el uso de diferentes familias químicas y reducen los posibles riesgos de aparición de resistencias.

CMY

AF_permit y herbikon_prensa.pdf

15/2/19

12:26

Estrategias Kenogard para el control de malas hierbas y de plagas de suelo en el maíz CONTROL DE PLAGAS DE SUELO

Kenotrin Geo es un insecticida dirigido al control de plagas de suelo como los gusanos grises (rosquillas, agrotis), los de alambre y los blancos. Se caracteriza por su fuerte efecto de choque y persistencia en el suelo, actúa por contacto e ingestión y ejerce un efecto barrera que protege la semilla gracias a su acción repelente. Se formula como un microgránulo de tamaño homogéneo y con ausencia de polvo que emplea la tecnología G Plus para proteger el producto y modular su liberación al medio. Esta formulación permite combinar la rapidez de acción junto con una adecuada persistencia en el suelo, incrementando el periodo de protección del cultivo. Su uso está autorizado en cultivos como el de maíz y el de patata a una dosis de 10-15 kg/ha y su aplicación se recomienda para el momento de la siembra. Una vez en el suelo, el producto se caracteriza por su baja solubilidad, ya que no se ve afectado por posibles lavados de lluvias. Si a lo largo del cultivo se dieran problemas con otras plagas aéreas, como pulgones u orugas defoliadoras, la recomendación es realizar aplicaciones foliares alternando con Sumidelta®, Permasect® y Kenotrin WG®. ®

Permit

CONTROL DE MALAS HIERBAS

Permit® es un herbicida especializado en el control de juncia y con efecto también sobre algunas malas hierbas de hoja ancha como Abutilon sp., Xanthium sp. o Diplotaxis sp. En la actualidad, se trata de la solución más eficaz en parcelas con una alta infestación de juncia. Su aplicación debe hacerse con el cultivo entre 2 y 8 hojas y en postemergencia de las malas hierbas a dosis de registro de 40 g/ha. Su absorción se produce tanto por las hojas como por las raíces y tubérculos de la juncia, acumulándose en las zonas de crecimiento activo (brotaciones, rizomas y tubérculos) por lo que, gracias a su alta eficacia, se consigue la reducción progresiva de la infestación de esta mala hierba de tan difícil control. Los efectos visuales de Permit® pueden tardar hasta tres semanas en ser percibidos, aunque durante este periodo la juncia ya ha detenido su crecimiento. En las plantas afectadas se verá como las hojas centrales amarillean, produciéndose necrosis en las zonas de crecimiento y evitando así que se produzcan rebrotes. Para un control total de las malas hierbas emergidas se recomienda su aplicación en mezcla con Herbikon®, un nuevo herbicida que combina tres sustancias activas con modos de acción complementarios y asegura así un alto control tanto de malas hierbas gramíneas como de hoja ancha. Kenogard dispone de otros herbicidas con registro en el cultivo (como Redier®, Shiver®, Cribis® u Oceal®) que, aplicados solos o combinados en función de las malas hierbas presentes, son una excelente solución a los problemas de malas hierbas que afectan a la rentabilidad del cultivo de maíz, facilitan el uso de diferentes familias químicas y reducen los posibles riesgos de aparición de resistencias.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Novas tecnoloxías aplicadas á semente de millo para axudar a combater o estrés hídrico O estrés por falta de auga é o factor máis importante que limita o rendemento e a calidade dos cultivos, en especial o do millo. Para paliar esta situación, propoñemos a introdución dos bioestimulantes na semente co obxectivo de mellorar o rendemento na nosa colleita.

David Vilacoba1 Gustavo García Riveiro2 1 Técnico de desenvolvemento de cultivos Limagrain Ibérica 2 Xefe de produto millo e forraxeira Limagrain Ibérica

ara axudar os agricultores hai novos millos con transformacións xenéticas que permiten resistencias a diferentes insectos, herbicidas, que teñen unha mellor tolerancia á seca ou un uso máis eficiente do nitróxeno, pero en Euro-

148 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

pa estas tecnoloxías de organismos OGM non se poden usar, salvo unha excepción para o taladro, por motivos regulatorios. Non obstante, a pesar destas dificultades, hai novas tecnoloxías nas que se está a traballar para conse-

guir unha elevada produción de millo e un dos factores nos que máis se está afondando é na obtención de novas variedades de millo cunha alta tolerancia á seca (sen ningunha modificación xenética), coa que se pode axudar a agricultores e a gandeiros a obter bos rendementos en condicións de menor dispoñibilidade de auga. Segundo os datos do Anuario de estatística do Magrama, só a cuarta parte do millo que se produce na península se obtén sen rega e esas zonas sitúanse, principalmente, en Galicia e na cornixa cantábrica. Pola súa parte, os datos da Axencia Estatal de Meteoroloxía revélannos que existe unha redución nas precipitacións do 50 % nos meses de verán (comparado con datos medios de 1971-2000). Xeralmente, o estrés por falta de auga é o factor máis importante que limita o rendemento e a calidade dos cultivos, en especial o do millo. A relevancia da perda de produción vese afectada pola fase do crecemento na que se atopen os millos e do período de tempo que estean expostos á seca (figura 1).

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Figura 1. Perdas de rendemento en función do estado de desenvolvemento do millo, e con 4 ou máis días de estrés Porcentaxe de redución na colleita (a partir de 4 días de estrés visible)

O período máis delicado é de 15 días antes da floración, cando as perdas de potencial de rendemento poderían alcanzar o 7 % diario

Cando a humidade da terra é insuficiente, as plantas pechan os seus poros (estomas) co obxectivo de reducir as perdas de auga por

traspiración. Este mecanismo aforra auga, pero tamén diminúe o arrefriado evaporativo. A diminución na liberación da calor a través dos esto-

UN DOS FACTORES NOS QUE MÁIS SE ESTÁ AFONDANDO É NA OBTENCIÓN DE NOVAS VARIEDADES DE MILLO CUNHA ALTA TOLERANCIA Á SECA mas, unido á calor ambiental elevada que xeralmente ocorre en épocas de seca, provocan un aumento da temperatura das follas que reduce o metabolismo das plantas. Cando a planta diminúe a velocidade coa que se producen os procesos encimáticos, isto permítelle aforrar enerxía e nutrientes para poder usalos posteriormente cando mellore a humidade do solo. Este mecanismo axuda as plantas a recuperar o crecemento, unha vez que a dispoñibilidade de auga no solo sexa restablecida. Algunhas veces, cando a falta de auga é moi severa, a planta non presenta mazaroca ou esta apenas ten grans. A produción aproximada para ensilado nestas situacións é de 2 toneladas por cada 25 cm de altura da planta (excluíndo o penacho).

www.argotractors.com

Comarcal 546, km 10. Maceda. O Corgo (Lugo) TELF. 982 54 30 22

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 149

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

O MILLO AFECTADO POLA SECA PODE TER ALTOS CONTIDOS EN NITRATO NO TALO, SOBRE TODO NO TERZO INFERIOR

Se as plantas teñen 1,5 metros, a produción esperada será de 12 t/ha en verde. Á parte de obter pouca produción, existen outros inconvenientes no ensilado de millo, ante os que deberemos estar alerta:

sanitarios no gando por esta causa. En todo caso, nestas condicións estaría indicado realizar a colleita cunha altura de corte superior á normal.

recursos hídricos do solo e os insectos diminúen a cantidade de raíces efectivas - correcta fertilización

Presenza de micotoxinas Durante as condicións de baixa humidade no solo, aumenta a cantidade de esporas de Aspergillus no aire, así mesmo cando se produce unha seca durante a polinización aumenta a posibilidade de contaminación dos grans con aflatoxinas. A tolerancia á seca no cultivo de millo pódese atenuar, en gran medida, a través de dous aspectos (técnico e xenético). Os procedementos técnicos son os seguintes: - descompactación do solo - sementeiras precoces, aproveitando as reservas hídricas do solo, e a elección dun ciclo curto (demandan menos cantidade de auga) - profundidade de sementeira adecuada - densidade de sementeira equilibrada ao solo e unha distribución homoxénea das plantas - control de pragas: as malas herbas compiten directamente cos

Características xenéticas dos híbridos tolerantes ao estrés hídrico 1. Deberán ter un sistema radicular excepcional, para poder extraer humidade de extractos máis profundos. 2. A floración debe estar o máis sincronizada posible (forte emisión de sedas e maior lonxevidade do pole). 3. Reducir o excesivo desenvolvemento vexetativo, evítase un aumento da evapotraspiración. 4. Un bo stay green, característica que aumenta a actividade fotosintética. A tolerancia ao estrés é a capacidade de resposta dun complexo conxunto de xenes aos estímulos ambientais, tentando na mellora xenética, seleccionalos e que poidan expresar as súas características nas plantas escollidas (figura 2).

Figura 2. Híbrido con tolerancia ao estrés hídrico (esq.) e híbrido convencional (dta.)

Contido de materia seca A colleita de millo en estados máis avanzados necesita un maior coidado no procesado dos grans e, sobre todo, cando presenta o risco dun nivel de MS excesivo para lograr unha boa compactación, co consecuente perigo de entrada de aire na masa de forraxe que favorece o crecemento de fermentos e fungos. Isto provoca perdas substanciais de MS no almacenamento e mala calidade hixiénica, con presenza probable de micotoxinas. Contido en nitratos O millo afectado pola seca pode ter altos contidos en nitrato no talo, sobre todo no terzo inferior. Estes altos niveis de nitrato son máis frecuentes cando se aplicaron doses altas de nitróxeno ou cando un cultivo que sufriu falta de humidade importante é cultivado dúas ou tres días despois dunha choiva forte que mollou ben o terreo. Con todo, no proceso de fermentación do silo reduciranse os contidos en nitrato na forraxe nun 50 %, polo que non é frecuente a aparición de problemas 150 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

En igualdade de circunstancias, os híbridos resistentes ou tolerantes á seca aseguran un 5 % máis de pro-

dución que os híbridos convencionais do mesmo ciclo.

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Gráficos 1 e 2. Diferenzas de produción entre híbridos en condicións de estrés hídrico Híbridos de interese 150

Alta produción baixa tolerancia á seca

Alta produción + alta tolerancia á seca

140 (Rendemento potencial q/ha)

OS HÍBRIDOS RESISTENTES OU TOLERANTES Á SECA ASEGURAN UN 5 % MÁIS DE PRODUCIÓN QUE OS CONVENCIONAIS DO MESMO CICLO

130 120

Baixa produción Boa tolerancia

110 100 Índice de tolerancia á seca

Bioestimulantes aplicados á semente A maiores da mellora xenética, coa que se están a acadar híbridos máis tolerantes á seca, hai novas tecnoloxías que lograron aplicar bioestimulantes á semente. A acción dos bioestimulantes nas plantas é sobradamente coñecido, cos que se logran un mellor enraizamento e unha mellor adaptación. A utilización de sementes con esta tecnoloxía permite obter resultados claramente visibles, especialmente nas primeiras etapas do cultivo. Con iso conseguimos reducir o efecto dos problemas agroambientais que lle afectan ao rendemento da produción dos híbridos de millo, agora e no futuro. A redución do impacto causado por factores limitantes, como a auga ou o estrés nutricional, promove unha mellor expresión do potencial xenético e plantas máis uniformes, mesmo cando as condicións do solo son desfavorables, permite obter variedades cunha mellora adaptación ao terreo, así como unha mellor resposta ante condicións agroclimáticas adversas, algo que cada vez ocorre con maior frecuencia.

Estes bioestimulantes aumentan a cantidade de raíces no cultivo, principalmente raíces secundarias. Con esta cantidade adicional de raíces o que se consegue é unha maior capacidade de absorción de auga e nutrientes no solo, xa que a cantidade de terreo explorada pola superficie radicular é maior e, por tanto, poñemos máis cantidade de nutrientes dispoñibles a disposición da planta. Ao mesmo tempo, estes bioestimulantes melloran a capacidade de absorción de nutrientes por parte das raíces, as bacterias adhírense ás raíces alimentándose de exudados da raíz. A cambio, estimulan o crecemento da raíz mediante a secreción de metabolitos e secretan phytase que disolve o fósforo no solo, que está bloqueado en formas non dispoñibles para a planta. Ao mesmo tempo, estas bacterias tamén forman un escudo protector para as raíces e producen hormonas de crecemento (auxinas e xiberelinas).

Figura 3. Efecto dos bioestimulantes en diferentes estadios (os millos con bioestimulantes, á dereita)

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 151

E S P E C I A L : S E M E N T E I R A D O M I L LO F O R R A X E I R O

Acción dos bioestimulantes nas raíces do millo Exudados (azucres) Fósforo

Ao introducir estes bioestimulantes coa semente, estamos a axudar ao millo desde os primeiros estadios e durante todo o seu ciclo. Grazas a iso a maiores dunha mellor tolerancia á seca, obtemos unha maior homoxeneidade do cultivo, unha maior produción e unha

Diferenza de produción en diferentes condicións Diferenzas de produción

110 108 106 104

mellor calidade nutritiva, xa que nos mellora a cantidade de gran e o stay green da planta e así se consegue un maior contido en amidón, unha mellor dixestibilidade e unha mellor conservación grazas a un mellor pisado. Os millos que levan esta tecnoloxía melloran a produción en todos os ambientes, pero esta diferenza de produción vese acentuada cando as condicións non son as máis favorables, polo que nos axuda a ter unha estabilidade na colleita e mellora a produción naquelas parcelas con menor potencial ou con condicións máis desfavorables.

CONCLUSIÓNS

102 100 98 96 Condicións favorables Estándar

152 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Condicións de estrés Bioestimulante

• Seleccionar híbridos tolerantes ao estrés hídrico. • Utilizar novas tecnoloxías que aumentan a capacidade radicular e a de absorción de auga e nutrientes. • Adiantar data de floración (sementeiras máis temperás ou híbridos máis precoces), para que non coincida coa data de menos dispoñibilidade de auga no solo e máis calor. • Diminuír a densidade de plantas. • Facer un bo control de malas herbas, para evitar a competencia pola auga. • Utilizar un sistema de mínimo laboreo, para evitar a evotraspiración do solo.

La fertilización optimizada en el cultivo de maíz

Fertilizantes de liberación controlada con tecnología avanzada

www.icl-sf.es

T +34 968 418 020 info.iberica@icl-group.com

OS PRODUTOS GALICAL FAVORECEN O RENDEMENTO DO MILLO

O millo pide un pH de entre 6 e 7. A acidez dos solos galegos é unha das limitacións para o crecemento dos nosos cultivos (millo, herba etc.). Para reducir o efecto limitante do pH e controlar o aluminio cómpre aplicar emendas calizas ou magnésicas nas terras de cultivo. TIPOS DE EMENDA Cal vivo (90 % CaO) Cal vivo dolomítico (60 % CaO + 35 % MgO) O cal vivo é o produto resultante de calcinar nun forno caliza ou caliza dolomítica. Caracterízase polo seu alto contido en calcio e magnesio, xa que máis do 90 % está en forma de óxido. Ambos son materiais moi solubles, por iso se poden aplicar en granulometrías carentes de po. Alto índice de neutralización entre 90 e 100 %. A acción sobre o terreo é inmediata.

Cal apagado (65 % CaO) Cal apagado + dolomía (53 % CaO / 23 % MgO) O cal apagado é o resultado de mesturar cal vivo con auga. Conserva todas as propiedades dos cales vivos e actúa tamén rapidamente sobre o terreo. O seu valor de neutrali-

ESTENDIDO REGULADO POR GPS

zación é alto (80 %). Tanto o cal vivo coma o cal apagado son fundamentais para un encalado de corrección.

Calizas Calizas dolomíticas Son materiais que resultan de moer finamente as calizas. Conteñen baixas porcentaxes de calcio e de magnesio.

Caliza (entre 50 e 56 % CaO) Caliza dolomítica (30-40 % CaO e 17-20 % MgO) Caracterízanse por ser materiais pouco solubles. Se a moenda que reciben non está por debaixo de 0,125 mm son produtos de actuación lenta e corren o risco de que a choiva provoque perdas da emenda. Teñen un valor neutralizante medio de entre o 50 e o 60 %. Utilízanse máis ben para encalados de mantemento unha vez que o pH xa se achega a niveis óptimos.

A aplicación sobre o terreo controlada por GPS permítenos o aforro dos produtos e a optimización dos custos. Con esta nova ferramenta poderemos calcular de forma precisa a cantidade que imos aplicar na nosa finca e coa súa regulación poderemos asegurar que botamos exactamente o produto desexado.

GALICAL

CALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

GAMA DE EMENDAS CALIZAS

•Redución da acidez dos solos •Aumento da produtividade das colleitas EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO) Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO) Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 95 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO (80 % CaO) Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 80 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO (65 % CaO) Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación. Valor neutralizante: 65 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO + DOLOMÍA (53 % CaO / 23 % MgO) Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta. Valor neutralizante: 83 % EMENDA CALIZA, CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO) Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos. Valor neutralizante: 56 %

Presentadas en: • Sacos de 35 quilos • Big bag de 600 quilos • Big bag de 1.100 quilos • Camión cisterna ou camión volquete Estendidas na propia finca Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA CALIZA DE CARBONATO CÁLCICO MAGNÉSICO, GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO) Achega magnesio. Valor neutralizante: 60 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 SUPRA (54 % CaO / 1 % MgO) Fácil aplicación e asimilación. Valor neutralizante: 56 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 PLUS (47,35 % CaO / 6 % MgO) Fácil aplicación e asimilación con achega de magnesio. Valor neutralizante: 59 %

GALICAL SL

CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

R/ Gallastegui Unamuno. Vial G - N.º 7 Polígono Industrial As Gándaras 27003 Lugo

Teléfono 982 22.14.84 Fax 982 22.14.08 E-mail: info@galical.es Web: www.galical.es

A G R I C U LT U R A

Os tanques distribuidores de xurro incrementan as súas vendas A condicionalidade da PAC e o Plan Renove trouxeron consigo un incremento na inscrición destes equipos no ROMA dun 155 % en 2018. Neste artigo realízase o balance das súas vendas a nivel autonómico e estatal e descríbense os principais sistemas de distribución localizada existentes no mercado como alternativa aos de distribución tradicional. Javier Bueno Lema Centro Tecnolóxico Agroalimentario de Lugo (Cetal)

convocatoria de axudas para a renovación do parque nacional de maquinaria agrícola do ano 2018 dedicouse en exclusiva á adquisición de tanques de xurro novos con sistemas de distribución localizada ou á substitución do prato de choque ou canón por algún sistema de distribución localizada en tanques en uso. Os tres millóns de euros concedidos para esta finalidade tiveron a súa repercusión no Rexistro Oficial de Maquinaria Agrícola (ROMA), onde o número de tanques distribuidores de xurro inscritos alcanzou as 1.741 unidades.

156 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Isto supón o mellor dato dos últimos trece anos, cun incremento do 155 % respecto ao ano 2017, no que se inscribiron 683 unidades. Con todo, as 1.741 unidades non son todas tanques de xurro novos na súa totalidade, xa que nestas inscricións se contan tamén os sistemas de distribución localizada montados sobre tanques en uso, o cal contribuíu de forma notable a alcanzar esta cifra récord. De feito apareceron no mercado ata 19 novas marcas comerciais especializadas case unicamente na venda de sistemas de distribución que non

realizaran unha soa inscrición no ROMA nos 12 anos anteriores. O sector de fabricantes de tanques distribuidores de xurro caracterízase por unha gran variedade de marcas comerciais. Ata 51 distintas inscribiron algunha unidade no ROMA en 2018, aínda que nos últimos oito anos entre o 91 % e o 95 % das unidades inscritas se concentran nas primeiras vinte marcas. Ademais, é un sector cun claro predominio da fabricación nacional. As seis marcas que superaron as 100 unidades inscritas son todas nacionais e entre elas concentran o 53 % das máquinas vendidas en 2018.

A G R I C U LT U R A

Unidades

Gráfica 1. Vendas de tanques de xurro novos 2.000 1.800 1.600 1.400 1.200 1.000 800 600 400 200 0

1.715

1.741

O NÚMERO DE TANQUES DISTRIBUIDORES DE XURRO INSCRITOS ALCANZOU AS 1.741 UNIDADES

Gráfica 2. Vendas de tanques de xurro novos en 2018 700

668

PRINCIPAIS COMUNIDADES AUTÓNOMAS

600 400

340

300

208

200

152 78

100

M an ch a

Ca ste laA

Unidades

500

Cuba de purín 11.000 l lanza ballesta tren rodante atornillado ajustable Modulo2 : Valor de la experiencia al mejor precio (produccion de series industriales)

Pre-equipamiento para brazo de carga frontal

Frenos neumáticos proporcionales

Rampa Pendislide basic 7,5 m Ruedas encastradas Alliance 800/65R32

Distribuidor visibles aqui : joskin.com\dealers

joskin.com

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 157

A G R I C U LT U R A

Respecto das vendas por comunidades autónomas no ano 2018, destaca o elevado número de unidades vendidas en Castela e León (668), que practicamente iguala o número de unidades inscritas en toda España no ano 2017 (683), o que dá unha idea do grande incremento das vendas que tivo lugar o ano pasado. Séguenlle por número de unidades vendidas Aragón (340), Galicia (208) e Cataluña (152). A modificación da normativa de condicionalidade para recibir axudas da PAC realizada en novembro de 2017 tamén tivo unha grande influencia no comportamento observado das vendas de tanques distribuidores de xurro.

Gráfica 3. Vendas de tanques de xurro novos

A NORMATIVA DE EMISIÓNS E AS SÚAS CONSECUENCIAS SOBRE OS TANQUES DE XURRO

dos contaminantes atmosféricos incluíu no seu anexo III recomendacións para a aplicación de xurros mediante sistemas de distribución localizada tanto en superficie como enterrada. Segundo os datos da EEA, a Axencia Europea de Medio Ambiente, as emisións de amoníaco aumentaron lixeiramente desde 2014, e é o único contaminante considerado no Protocolo de Gotemburgo que non descendeu o seu nivel de emisións respecto de 2005 en Europa. España superou os teitos de emisión de amoníaco que tiña asignados tanto en 2010 coma en 2016. Por tal motivo, en 2017 puxéronse en marcha unha serie de medidas para corrixir esta situación, que acabaron afectando a determinadas actividades do sector agrario, como é o caso dos sistemas de distribución nos tanques de xurro. O 11 de novembro de 2017 o entón Ministerio de Agricultura e Pesca, Alimentación e Medio Ambiente (Mapama) publica no BOE o Real decreto 980/2017, do 10 de novembro, polo que se modifican os Reais decretos 1075/2014, 1076/2014, 1077/2014 e 1078/2014, todos eles do 19 de decembro, ditados para a aplicación en España da Política Agrícola Común. No seu artigo cuarto indicábase que a partir do 1 de xaneiro de 2018 “a aplicación de xurro nas superficies agrícolas non poderá realizarse mediante sistemas de prato ou abano nin canóns, podendo as comunidades autónomas establecer excepcións”.

No ano 1999 asinouse o Protocolo de Gotemburgo, que fixaba os niveis máximos permitidos das emisións para os catro contaminantes precursores causantes da acidificación, a eutrofización ou o ozono troposférico: dióxido sulfúrico (SO2), óxidos de nitróxeno (NOx), compostos orgánicos volátiles (COV) e amoníaco (NH3). A comunidade europea adheriuse ao Protocolo en 2003, mediante a Decisión 2003/507/CE e España ratificouno no ano 2005. No ano 2012 revisouse este protocolo e establecéronse novos compromisos de redución das emisións dos contaminantes. Como consecuencia diso aprobouse a normativa legal que afecta a todas aquelas actividades que xeran os contaminantes tidos en conta no Protocolo de Gotemburgo. No caso concreto do amoníaco, a actividade agrícola e gandeira é a responsable de aproximadamente o 94 % das súas emisións actuais na Unión Europea. O gando porcino e os fertilizantes químicos nitroxenados son as dúas actividades do sector agrario que máis emisións de amoníaco producen en España (sobre o 50 % do total). Dada a relevancia que ten a utilización de esterco líquido e xurros como fertilizante orgánico, a directiva (UE) 2016/2284 do Parlamento Europeo e do Consello do 14 de decembro de 2016 relativa á redución das emisións nacionais de determina-

158 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

PRINCIPAIS MARCAS COMERCIAIS

Unidades *+,-.-/0

200

174

161

155

150

153

143

138

100 50 0

Esta nova norma de condicionalidade debíana cumprir todos os beneficiarios que recibían axudas da PAC en España. No RD equivalente publicado o 9 de novembro de 2018 polo Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA) mantense a mesma redacción e, por tanto, a posibilidade de que as comunidades autónomas establezan excepcións tamén para 2019. As excepcións establecidas polas comunidades autónomas permitiron que o prato de choque se puidese seguir utilizando como sistema de distribución nos tanques de xurro tanto en 2018 como en 2019 sen perder a condición de beneficiario de axudas da PAC. Nalgunhas comunidades si se prohibiu o uso de canóns desde a entrada en vigor do RD 980/2017, como é o caso de Galicia. Estas excepcionalidades permiten dispor do tempo necesario para ir cambiando ou adaptando os equipos existentes, coa finalidade de que posúan sistemas de distribución localizada. Hai que ter presente que a posibilidade de establecer excepcións por parte das comunidades autónomas non vai ser eterna e, por tanto, hai que estar preparados para o momento en que desapareza. Se miramos a Unión Europea, vemos que hai países que prohibiron o prato de choque hai anos (Dinamarca, Holanda, Bélxica…) e outros que planean aumentar restricións ou establecer prohibicións a partir de 2020 (Alemaña, Francia…). En case todos os demais está a deba-

A G R I C U LT U R A

terse a cuestión e a presión para a súa prohibición é cada vez maior. É bastante probable que cara ao ano 2025 o prato de choque estea prohibido, ou con severas restricións de uso, na maioría dos países da Unión Europea. Por tal motivo, a medida do MAPA de promover a súa substitución por outros sistemas de distribución localizada máis respectuosos co medio ambiente é totalmente acertada.

OS SISTEMAS DE DISTRIBUCIÓN LOCALIZADA O sistema de distribución tradicional nos tanques de xurro é o denominado prato de choque, que consiste en que o chorro que sae pola boquilla de esparexido por acción da presión no interior do tanque impacte contra un prato metálico inclinado. Isto provoca que o chorro se transforme nun abano de esparexido, por iso é polo que tamén se denomina esta modalidade como sistema de distribución en abano. Cando a normativa fala de sistemas de prato ou abano, estase a referir ao sistema de distribución por prato de choque. É o sistema máis utilizado na actualidade debido principalmente a que é o de menor custo e á súa sinxeleza de manexo e mantemento. Hai distintas variantes de pratos de choque: fixos (o máis frecuente) ou móbiles, de inclinación fixa ou regulable, de chorro cara arriba ou de chorro cara abaixo ou invertido. O prato fixo que provoca un chorro en abanico cara arriba é o sistema máis clásico e o que máis emisións de amoníaco provoca ao pulverizar de forma intensa o xurro e obrigalo a realizar a traxectoria máis longa ata alcanzar o seu obxectivo, que é o solo. Así mesmo, é o sistema que provoca maior intensidade de cheiros, o que dificulta a convivencia dos gandeiros cos seus veciños ao ser causa de frecuentes conflitos. É por iso que nalgúns países esta modalidade de prato de choque xa está prohibida, pero permítese o de chorro invertido, como é o caso de Irlanda do Norte. O prato de choque con chorro cara abaixo ou invertido provoca que o abano de xurro percorra unha traxectoria máis curta ata alcanzar o solo, o que reduce algo 160 | Vaca Pinta n.º 9 | 03.2019

Sistema de prato de choque co chorro cara arriba

É BASTANTE PROBABLE QUE CARA A 2025 O PRATO DE CHOQUE ESTEA PROHIBIDO, OU CON SEVERAS RESTRICIÓNS DE USO, NA MAIORÍA DOS PAÍSES DA UE o seu volatilización e, por tanto, as emisións e os cheiros. É unha alternativa económica que mellora o prato de choque convencional, pero que segue a ser insuficiente para conseguir reducir de forma significativa as emisións de amoníaco, lograr unha

Sistema de prato de choque co chorro cara abaixo

boa repartición transversal e, xa que logo, unha distribución uniforme do xurro no solo. Polo tanto, este sistema tamén está afectado pola prohibición indicada na normativa e no momento en que as comunidades autónomas xa non poidan seguir

A G R I C U LT U R A

establecendo excepcións, tampouco poderá ser utilizado. Descartados os sistemas de prato de choque, no mercado dispoñemos de tres alternativas de distribución localizada que cumpren coa normativa: as barras de tubos colgantes, os sistemas de patíns e os sistemas de enterrado. O custo destes sistemas de distribución localizada é superior ao prato de choque, así como o seu peso, o que demanda máis potencia nos tractores para realizar a aplicación. A repartición do xurro na anchura de traballo é máis precisa e como reducen a superficie de xurro en contacto co aire descenden significativamente os cheiros e as emisións. Para utilizar estes equipos é necesario realizar unha boa homoxeneización previa do xurro antes de cargalo no tanque e instalar dispositivos que eviten atascos provocados por elementos sólidos (trituradores rotativos, filtros…), co fin de evitar a obturación das canalizacións. As barras con tubos colgantes son barras provistas de conducións flexibles cuxo extremo se sitúa a poucos centímetros do solo ou mesmo se arrastra durante o esparexido. Distribúen o xurro en bandas sobre a superficie da parcela e dentro dos sistemas de distribución localizada son os máis económicos e os que teñen un menor peso, polo que están a ser a principal opción dos usuarios que deciden abandonar o prato de choque. Aínda que no mercado dispoñemos de modelos de ata 36 m de ancho de traballo, os que máis se están vendendo na actualidade en España adoitan estar entre os 7,5 e 12 m de ancho de traballo. O rango de prezos é moi amplo, desde versións simples de 3 m que comezan en 1.500 €, ata máis de 20.000 € nas de 12 m. Hai que ter en conta que o rango de capacidades dos tanques existente no mercado tamén é moi

Sistema de tubos colgantes

extenso, desde os 2.500 ata máis de 30.000 litros. As barras con sistemas de patíns son moi parecidas ao sistema anterior. Os tubos flexibles teñen un patín colocado no seu extremo, co que depositan o xurro no solo sobre o que se apoian. Con esta solución deposítase menos xurro sobre a vexetación que co sistema anterior e queda máis en contacto co solo, co que se reducen as perdas de nitróxeno por volatilización en forma de amoníaco. Os patíns supoñen un peso adicional e un elemento máis que provoca que o

NO MERCADO DISPOÑEMOS DE TRES ALTERNATIVAS: AS BARRAS DE TUBOS COLGANTES, OS SISTEMAS DE PATÍNS E OS SISTEMAS DE ENTERRADO

Sistema de patíns

prezo do sistema de distribución localizada sexa maior que a barra con tubos colgantes. Os sistemas de enterrado, coñecidos tamén como inxectores de xurro, son os mellores desde o punto vista de reducir os cheiros e as perdas de nitróxeno por emisións de amoníaco. Poden ser de discos ou de reixas e son os sistemas máis pesados e caros dentro das tres alternativas de distribución localizada. Por estes dous motivos (peso e custo), a súa anchura de traballo adoita ser menor que nos dous sistemas anteriores, polo que a súa capacidade de traballo se reduce. O maior aproveitamento que conseguen do nitróxe-

no que contén o xurro pode chegar a compensar total ou parcialmente os seus maiores custos de utilización. Por último, cómpre advertir que a montaxe dun sistema de distribución localizada nun tanque de xurro en uso provoca variacións tanto nas súas dimensións (lonxitude máxima, anchura) coma na súa masa. Isto implica que para poder circular por estrada legalmente é necesario realizar un proxecto de reforma do tanque de xurro co novo sistema de distribución instalado, elaborar a nova documentación e solicitar unha inspección ITV para regularizar a situación.

Sistema de enterrado

03.2019 | Vaca Pinta n.º 9 | 161

SALVUS ET ESPM920463481 Familia “Converse Judy” SALVATORE x MISSOURI x BOOKEM

SALVUS ET

O 65 % dos touros do TOP 100 GICO son de Xenética Fontao! Fontao - Esperante - 27210 LUGO -Tfno.: 982 284 391 / Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com