Vaca Pinta 12. Edición en galego

Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 12 agosto 2019 | Edición en galego

• • ESPECIAIS: ENSILADO DO MILLO | CULTIVOS PRATENSES • LACTACIÓNS PROLONGADAS: A SÚA INFLUENCIA NA RENDIBILIDADE E NO BENESTAR ANIMAL • FACTORES DE RISCO PARA RCS EN TANQUE: MODELO DE PREDICIÓN EN FUNCIÓN DA LACTACIÓN E DOS DÍAS EN LEITE • CONCURSOS MORFOLÓXICOS: FEIRADEZA, MURTOSA, CANTABRIA E LLANERA • NA GRANXA: SAN RIÁN (A CORUÑA) vacapinta012_portada_GALEGO.indd 1

18/8/19 20:50

FUNNY FACE

288HO00220 EASTVIEW FUNNY FACE

- Pedigrí novedoso, descendiente de Eastview Lheros Lani EX-94.

- Uno de los líderes de la raza para tipo (+4.21).

- Extraordinario para la mejora de cuerpos y estructuras (+3.11)

- Portador de la variante A2A2 de la Beta Caseína.

- Parto Fácil (7.1%).

HO840003126682475 Crush x Airlift x Meridian USA 08/2019 LECHE

140 Lbs.

2.9 4.21

vp012_publicidade_ascol.indd 2

13 Lbs.

LONGEVIDAD SOMÁTICAS

TIPO

info@ascol.es

PROTEÍNA

2.55 UBRE

2.87

TPI: 2.141 %PROTEÍNA

0.03%

FACILIDAD PARTO

7.1%

PATAS

1.85

www.ascol.es 19/8/19 10:31

SUMARIO

DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO E MAQUETACIÓN Marcos Sánchez, Martín Sánchez, Sabela Díaz, Silvia Gayoso EDICIÓN E REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Begoña Gómez, Gemma Martínez, María Melle FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV Raquel Anido COLABORAN NESTE NÚMERO Rober Bellet, Ramiro Fouz, M.ª Elena Fernández, Jesús Cantalapiedra, J. Pedro Pinto, Joaquim Lima, Mercedes Camiña, C. Noya, J.L. Míguez, N. Mourazos, M. Penelas, F. Sesto, A. Tato,L. Nodar, D. Angelats, D. Zalduendo, P. Villoria, P. Ordis, I. Mato, S. Fernández, Marta Miranda, Lucas Rigueira, Víctor Pereira, Marta López-Alonso, Manuel Fernández, Elena Garcia-Fruitós, Laia Grife-Renom, Anna Arís, Ángel Menéndez, G. Flores, S. Pereira, N. Díaz, D. Díaz, A. Román, A. Botana, J. Valladares, L. González, M. Veiga, C. Resch, Antón Camarero, Álex Udina, Pablo Amado ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: 982 221 278, 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es

MANEXO

OPINIÓN Estratexias de alimentación en granxas leiteiras robotizadas. Fernando Díaz .................................6

EN VACA TV

8

ACTUALIDADE Embriovet Embriomarket e ABLN asinan un convenio de colaboración .............................11 Crece a sede de ABS Global en Wisconsin .................11

Tanya Gressley, Universidade de Delaware (EE. UU.) ...……………………………......…....... 14

Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados

Transmedia pertence a:

Certificado PEFC

Este producto procede de bosques gestionados de forma sostenible y fuentes controladas

PEFC/14-38-00071

Falamos coa profesora Gressley da nutrición no vacún e da importancia da suplementación con aminoácidos

ENTREVISTA

ISBN: 978-84-09-12081-9 Depósito Legal: LU 28-2018 ISNI: 0000 0004 7662 5947 ISBN: 978-84-09-13653-7 Tiraxe do número actual: 18.000 exemplares

O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sostible:

Daniel e Ramón, de San Rián SCG, revélannos as súas estratexias para situarse como número 1 de Galicia por ICO e número 2 de España

www.pefc.es

Distribución media durante o ano 2018: 17.353 exemplares

ZONA WELFARE Benestar animal: a importancia dos cubículos ....................................................................... 60

MUXIDO Análise de factores de risco para RCS en tanque.

Modelo de predición en función da lactación e dos días en leite .................................................... 70

SAÚDE ANIMAL Prevalencia da deficiencia de oligoelementos no gando vacún en España ........................................... 84

SAÚDE PODAL

ECONOMÍA

Coxeiras despois do verán .........…………........ 16

Ingresos e custos ocultos na xestión económica ............................................................. 92

FORMACIÓN Entrevistamos a Manuel Rodríguez, director da Axencia Galega da Calidade Alimentaria (Agacal) ..…....................................... 20

ALIMENTACIÓN

A PÉ DE PISTA

ESPECIAL: CULTIVOS PRATENSES

Concurso Rexional de Gando Vacún Frisón de Cantabria ..................................................................... 26 Concurso da Raza Frisona Feiradeza ................... 28

Sementeira de pradeiras na cornixa cantábrica ............................................................114 Avaliación produtiva e nutricional de variedades comerciais de especies pratenses en sementeiras de primavera na zona atlántica de Galicia ............ 122

Concurso Rexional da Raza Holstein Frisia de Murtosa .................................................................. 32 Concurso-Exposición de Gando Vacún de Llanera .................................................................. 34

Auditada por:

Lactacións prolongadas ........................................ 50

NA GRANXA San Rián SCG. Brión (A Coruña) .............................. 38

Proteínas recombinantes e o seu potencial en produción animal ............................................... 106

ESPECIAL: ENSILADO DO MILLO Volatilización do silo de millo: non deixes que se “evapore” .........................................................144 Recomendacións para un adecuado ensilado do millo ............................................................... 152

www.vacapinta.com

Se queres recibir a revista na túa casa ou negocio, ponte en contacto con nós a través de:

transmedia@ctransmedia.com 675 974 194 @revistavacapinta @VacaPinta_ @transmedia.vacatv 08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 3

vp012_sumario_galego.indd 3

21/8/19 10:20

S E R O D A C I APL k E t S A M S UNIVERSALE

vp012_publicidade_duran.indd 4

N G P

AGM

PICHON

CARROS MEZCLADORES

CUBAS Y ESPARCIDORES 22/8/19 9:31

d n a l l o R H E w S I U Ne R C E AG R O F R F A GAM e j a r r o f e d s a r o d a c i P

MÁXIMA CAPACIDAD. El picador más grande del sector, de 900 mm de diámetro, ofrece unos niveles de inercia excepcionalmente elevados.

Detección de la humedad en tiempo real El sistema INTELLFILL™ con cámara 3D detecta automáticamente el borde del remolque y supervisa el llenado.

La tecnología VARIFLOW™ permite cambiar la posición del soplador de acuerdo con el tipo de cultivo que se esté recolectando. La configuración del sistema puede cambiarse de maíz a hierba en menos de 2 minutos, sin ayuda y sin necesidad de ninguna herramienta.

Modos de trabajo automáticos para obtener la máxima productividad.

Guiado automático INTELLISTEER® totalmente integrado.

Radio de giro muy cerrado que facilita las maniobras y el aparcamiento.

Tecnología ADJUST-O-MATIC™ patentada de afilado automático de las cuchillas.

Síguenos en:

Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com

vp012_publicidade_duran.indd 5

22/8/19 9:31

OPINIÓN

Estratexias de alimentación en granxas leiteiras robotizadas

Fernando Díaz, DVM, PhD Director do Dairy Knowledge Center* (Brookings, Dakota do Sur)

ALIMENTAR AS VACAS EN GRANXAS LEITEIRAS ROBOTIZADAS É MÁIS CUSTOSO QUE FACELO CON RCM EN GRANXAS CONVENCIONAIS

D

ebido a que as vacas reciben penso granulado no robot durante o muxido, alimentalas en granxas leiteiras robotizadas é significativamente máis custoso que facelo cunha ración completa mesturada (RCM) en granxas convencionais. Un estudo recente realizado polos investigadores da Universidade de Minnesota avaliou os factores de manexo asociados coa produción das vacas en granxas leiteiras. O estudo incluíu 33 explotacións situadas en Minnesota e Wisconsin e a cantidade do alimento concentrado ofrecido nos robots daba como media 5,01 ± 0,84 kg/vaca.

Os autores (Siewert et al., 2018) atoparon que a cantidade de alimento concentrado ofrecida nos robots estaba positivamente asociada co rendemento diario de leite e concluíron que as granxas que ofrecían máis alimento concentrado xeralmente obtiñan máis produción de leite.

Suxeriuse que prover maiores cantidades de alimento concentrado nos robots de muxido incrementa a frecuencia de visitas a este. Tres estudos conducidos na Rayner Dairy Research and Teaching Facility na Universidade de Saskatchewan (Saskatoon, SK, O Canadá) avaliaron os efectos da cantidade de alimento concentrado ofrecido sobre o rendemento, inxestión e produción de leite das vacas: - No primeiro estudo, os autores (Hare et al., 2018) alimentaron con dúas dietas: unha cunha RCM de alto nivel enerxético sobre materia seca (MS), con 0,5 kg de alimento concentrado ofrecido no robot, ou unha cunha RCM de baixo nivel enerxético con 5,0 kg de alimento concentrado consumido no robot. O total de materia seca inxerida foi 2,7 kg maior para as vacas alimentadas con nivel alto (26,3 kg; 0,5 kg alimento concentrado

6 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_opinion_fernandoDiaz_galego.indd 6

19/8/19 18:48

OPINIÓN

OS RESULTADOS INDICAN QUE LIMITAR A DISTRIBUCIÓN DE ALIMENTO CONCENTRADO NOS ROBOTS DE MUXIDO NON AFECTA Á INXESTIÓN DA VACA

+ 25,7 kg RCM) que as que recibiron a RCM de baixa enerxía (23,6 kg; 5,0 kg alimento concentrado + 18,6 kg RCM). A frecuencia de muxido non se viu afectada polo tratamento, coas vacas asistindo ao robot 3 veces por día. A pesar de que a produción de leite e a composición láctea foron similares, as vacas que recibiron menos alimento concentrado no robot gañaron máis peso.

- No segundo estudo, Menajovsky et al. (2018) avaliaron os efectos da cantidade de alimento concentrado ofrecido (2 kg fronte a 6 kg) tanto en dietas con baixa cantidade de forraxe (54 %) como con alta cantidade (64 %). As vacas que recibiron maior cantidade de concentrado no robot (6,1 vs. 2,0 kg/día) consumiron menos RCM no comedeiro (21,4 vs. 24,9 kg/d).

Con todo, neste estudo a inxestión total de MS e a frecuencia de muxido non resultaron afectadas o tratamento que daba como media 27,3 kg/día e 3,6 veces/día, respectivamente. Ademais, o rendemento leiteiro foi similar (38,6 kg), con independencia da subministración de alimento concentrado no robot ou a forraxe que contiña a dieta.

- Finalmente, no terceiro estudo os investigadores (Paddick et al., 2019) probaron catro cantidades de alimento concentrado ofrecidos nos robots (0,50, 2,00, 3,49 e 4,93 kg de MS/día). Aínda que a inxestión da RCM se reduciu linealmente ao aumentar a cantidade de alimento concentrado ofrecido no robot, a inxestión total de MS non se viu afectada, dando como media 25,3 kg/día. A frecuencia do muxido (3,2 visitas/día), a produción

de leite (37,4 kg/día), produción de graxa (1,43 kg/día) e proteína láctea (1,22 kg/día) non foron diferentes entre os tratamentos.

En conclusión, os resultados destes traballos indican que limitar a distribución de alimento concentrado nos robots de muxido non afecta á inxestión da vaca, ao rendemento da produción de leite nin á súa composición nin á asistencia voluntaria ao robot.

REFERENCIAS BIBLIOGRÁFICAS

Hare, Koryn & DeVries, Trevor & Schwartzkopf-Genswein, Karen & Penner, Gregory. (2018). Does the Location of Concentrate Provision Affect Voluntary Visits, and Milk and Milk Component Yield for Cows in an Automated Milking System?.

Canadian Journal of Animal Science. 98.

10.1139/CJAS-2017-0123.

Menajovsky SB, Walpole CE, DeVries TJ, Schwartzkopf-Genswein KS, Walpole ME, Penner GB. The effect of the forage-to-concentrate ratio of the partial mixed ration and the quantity of concentrate in an automatic milking system for lactating Holstein cows. J Dairy Sci. 2018 Nov;101(11):99419953. doi: 10.3168/jds.2018-14665.

Paddick KS, DeVries TJ, SchwartzkopfGenswein K, Steele MA, Walpole ME, Penner GB. Effect of the amount of concentrate offered in an automated milking system on dry matter intake, milk yield, milk composition, ruminal digestion, and behavior of primiparous Holstein cows fed isocaloric diets. J Dairy Sci. 2019 Mar;102(3):21732187. doi: 10.3168/jds.2018-15138

MÁIS INFORMACIÓN

fernando@dairykc.com | https://dairyknowledgecenter.com/ *Dairy Knowledge Center é unha plataforma global onde se comparten prácticas innovadoras de manexo de vacún leiteiro e investigación aplicada.

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 7

vp012_opinion_fernandoDiaz_galego.indd 7

18/8/19 20:34

EN VACA TV

Vila do Conde acolleu as I Xornadas Técnicas Holstein Genetics O auditorio da Cooperativa Agrícola de Vila do Conde (Portugal) foi sede o venres 28 de xuño das I Xornadas Técnicas Holstein Genetics.

O acto deu comezo ao mediodía coa benvida do presidente da Cooperativa, António Balazeiro. Seguidamente tivo lugar unha presentación de Holstein Genetics; logo,

Rebekha Mast, directora responsable do programa Tauromax, interpretou as probas xenómicas e Tony Evangelo, director de Marketing de WWS, abordou os resultados prácticos na evolución xenética. Na última intervención, Daniel Bello, de Embriovet, falou das tecnoloxías in vivo e in vitro para os embrións.

Agaca ofreceu charlas centradas no desenvolvemento do paquete lácteo O martes 2 de xullo a Agaca organizou en Santiago de Compostela unha xornada sobre cooperativismo en Galicia.

Nela participaron Higinio Mougán (Agaca), Carlos Ares (Agaca), Juan José Cerviño (Fogga), Pablo Fernández (Fogga), Jorge Piñeiro (Fogga), Concha Gafo (Mapa), José López Tellado (Agaca, Inlac e Aira),

Marcos Barreiro (Medio Rural), Miguel Pérez (Xunta de Galicia) e José Montes (Agaca). Seguindo o fío condutor proposto, os relatores expuxeron distintos aspectos da situación do cooperativismo galego ligado ao desenvolvemento do paquete lácteo.

Intervención de J. López Tellado

CONCESIONARIO CONCESIONARIO OFICIAL OFICIAL NEW NEW HOLLAND HOLLAND PARA PARA LUGO, LUGO, ASTURIAS ASTURIAS Y CANTABRIA Y CANTABRIA

8 | Vaca Pinta n.º 11 | 06.2019

vp012_enVacaTV_galego.indd 8

20/8/19 18:23

EN VACA TV

Terceira edición da Fin de Semana do Leite O sábado 13 de xullo tivo lugar en Torrelavega a terceira edición das xornadas técnicas da Fin de Semana do Leite.

O primeiro en intervir foi Juan Antonio Latorre (Zoetis), quen se centrou nas ganderías de precisión e presentou o Smartbow, un sistema de monitorización para vacas leiteiras. A continuación, Almudena

Molinero (Uniform-Agri) puxo o foco na integración da información para unha mellor xestión de explotacións e amosou como emprega Uniform-Repro os datos de AFCA para facilitarlle a toma de decisións ao gandeiro. Pechou a rolda de presentacións José Antonio Jiménez (Conafe), quen falou da xestión das granxas e dos acoplamentos.

Almudena Molinero

Inaugurado o Museo Vivo e Integrado do Campo e da Locomoción Agraria A gandería Casa de Vázquez, de Trasliste (Láncara), abriu o 24 de xullo as portas ao público do seu Museo Vivo e Integrado do Campo e da Locomoción Agraria (Muvicla).

O acto tivo lugar nas instalacións do propio museo e interviñeron M.ª Carmen Caldeiro (USC), Marcos Vázquez (promotor do proxecto), María José Enriquez (doutora

en Xestión Sustentable da Terra e do Territorio), Eloy Galván (Same Deutz Fahr Ibérica e John Deere Ibérica), Miguel Viso (enxeñeiro técnico agrícola e senador) e Manuel Lage (doutor en Enxeñería Industrial e extraballador de Pegasus e Barreiros).

Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

06.2019 | Vaca Pinta n.º 11 | 9

vp012_enVacaTV_galego.indd 9

19/8/19 18:52

PUBLIRREPORTAXE

Volve a gran cita da raza frisona O recinto feiral Luis Adaro de Xixón acollerá a 40.ª edición do Concurso Nacional da Raza Frisona, cuxos campionatos terán lugar entre o sábado 28 e o domingo 29 de setembro.

Este certame levarase a cabo no marco da Agropec, a Feira Monográfica do Campo e das Industrias Agrícolas, Gandeiras, Forestais e Pesqueiras, un evento ao que asisten cada ano máis de 50.000 persoas.

pado, o Concello de Xixón e o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación; a Cámara de Comercio de Xixón; Caja Rural de Asturias e Caja Rural de Gijón; Central Lechera Asturiana e Divertia.

O prato forte deste encontro, o Nacional frisón, está organizado pola Confederación de Asociacións de Frisona Española (Conafe) en colaboración con Asturiana de Control Lechero (Ascol) e conta co patrocinio da Consellería de Desenvolvemento Rural e Recursos Naturais do Princi-

Nesta edición continúa a distribución da programación en dous días. O sábado 28 sairán á pista a partir das 15:00 h as xatas e xovencas e tras o xulgamento destas seccións terá lugar, sobre as 18:00 h, a celebración do XIX Campionato Nacional de Manexadores. O enfrontamento das vacas en

vp012_publirreportaxe_nacional_galego.indd 10

lactación será o domingo pola mañá, dende as 10:00 h.

O encargado de xulgar o concurso será Cord Hormann, xuíz internacional da Asociación Frisona de Alemaña.

14/8/19 11:41

A C T U A L I DA D E

Embriovet Embriomarket e ABLN asinan un convenio de colaboración A compañía galega Embriovet Embriomarket asinou un acordo coa Associação para Apoio à Bovinicultura Leiteira do Norte (ABLN), de Portugal, que permitirá a implantación dun servizo técnico veterinario especialista en biotecnoloxía reprodutiva.

E

sta prestación estará dispoñible para todos os gandeiros portugueses, que poderán rexistrar sen incidencias os animais nados deste programa grazas a unha serie de garantías tanto no transporte de ovocitos e embrións como no cumprimento de todos os requisitos legais e sanitarios esixi-

dos pola UE, tal e como aseguran ambas as partes asinantes.

Desta forma, os aspectos fundamentais do convenio comprenderán o deseño dun programa de formación técnica veterinaria especialista para o desenvolvemento de biotecnoloxías da reprodución para os técnicos da ABLN e a pres-

tación do servizo de laboratorio de fecundación in vitro de Embriovet.

Nunha primeira fase, os técnicos de Embriovet realizarán tamén o traballo de campo en Portugal, pero, unha vez completada a formación, serán os propios técnicos da ABLN os encargados desa parte.

Crece a sede de ABS Global en Wisconsin A compañía aumenta o aloxamento de touros na súa sede de Dekorra, Wisconsin (EE. UU.), e establece un novo centro en Leeds, localidade do mesmo estado, para darlles cabida aos touros adicionais necesarios.

A

ampliación de Dekorra durante este verán significa engadir 60 boxes máis ao establo actual e a construción doutro edificio de 120. Para iso, ampliarase a capacidade de 240 a 420 prazas. Outros proxectos en Dekorra inclúen a ampliación de salas de alimentación e a construción dunha área de lavado.

“Esta expansión representa un investimento de 19,1 millóns de dólares por parte de ABS Global e Genus plc, a nosa empresa matriz, para beneficiar realmente os nosos clientes”, confirma Nate Zwald, COO de ABS Global-Dairy. “Para cando rematemos

en 2021, a expansión total incluirá catro naves novas ou modificadas para albergar 420 touros”, augura.

“Necesitamos máis espazo para a produción e asegurarnos de que a estrutura é adecuada para os sementais xenómicos máis novos que a industria está a demandar hoxe en día”, subliña Jim Meronek, director de Saúde Global e da Cadea de Subministracións de ABS Global. “A expansión deste verán en Dekorra axudaranos a satisfacer a demanda actual, mentres que o edificio proxectado en Leeds nos impulsará cara ao crecemento futuro”, afirma.

A produción intensificouse a medida que aumentou a demanda global e todo iso require, en última instancia, unha maior capacidade de recolección. Tanto é así que ABS está a procesar agora un 21 % máis de seme que hai apenas dous anos.

A construción en Leeds comezará este outono cun taller de mantemento e unha área de lavado. Dous establos con 120 boxes cada un, un laboratorio, un almacén para mercadorías e unha residencia serán construídos para xullo de 2021. As oficinas centrais permanecerán en DeForest, Wisconsin.

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 11

vp012_actualidade_ablnABS_galego.indd 11

20/8/19 14:08

Gomas y Camas para Vacas Limpiezas Automรกticas Estabulaciones Libres

INNOVACIร N en PASILLOS Y CAMAS

distribuciรณn material gandeiro

Gomas y Camas para Vacas

vp012_publicidade_dismagan_galego.indd 12

Limpiezas Automรกticas

Tubular Bovino

07/08/2019 14:13

AQUASTAR ULTIMATE • Todas las ventajas del colchón de látex combinadas con los beneficios del colchón de agua • Ideal para resolver los problemas de pendiente • La bolsa de agua crea un intercambio térmico con la vaca y lucha contra el estrés térmico • Protección de los corvejones de la abrasión gracias al acabado de piel de melocotón y disminución de las fricciones • Aquastar Ultimate sigue los movimientos del animal • Sin riesgo de deformación: se trata de agua • Rollo continuo, con una bolsa de agua por plaza • Colchón compuesto de una lona de goma con un doble armazón textil, diseño New Generation, y de una espuma de látex de 35 mm, densidad 300 kg/m3 • Combinado con la rodillera Aquaboard: la única rodillera flexible con agua en el mercado

UN AMBIENTE DE VIDA TOTALMENTE REDISEÑADO Más de 25 años de observaciones, investigaciones y experimentaciones en la ganadería lechera nos llevaron a una nueva comprensión de las necesidades fisiológicas y la etología de las vacas lecheras. Tenerlas mejor en cuenta nos ha permitido inventar e innovar para proporcionar una solución global en el equipamiento y el diseño del edificio.

DAIRY SUCCESS

Jean-Vincent BIORET

Confort activo y bienestar de la vaca.

Mejor valoración de la ración.

Mejora la circulación sanguínea.

Retorno sobre inversión rápido.

Eco energía = protección del medio ambiente.

LIBERA SU VERDADERO POTENCIAL

Las claves del

Magellan

Feeding Step

®

Dairy Success

Groove

Aqua Board Pendientes laterales

AquaClim

®

®

Todas estas inovaciones son patentadas por Bioret Agri.

Feeding Step | Magellan| AquaClim| Aqua Board| Aquastar.

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Novo teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servizo Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www.dismagan.es distribución material gandeiro

vp012_publicidade_dismagan_galego.indd 13

Distribuidor en Asturias: Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500

07/08/2019 14:14

ENTREVISTA

TANYA GRESSLEY, UNIVERSIDADE DE DELAWARE (ESTADOS UNIDOS)

Entón, cales son as consecuencias de non nutrir a vaca correctamente? É moi importante ter claro que se non alimentamos a vaca de maneira adecuada, o seu desempeño non será o correcto. En última instancia, os seus tecidos necesitan nutrientes e, se non llelos proporcionamos, iso podería resultar non só en menores producións, senón tamén en problemas de saúde. Por todo isto, a nutrición é fundamental tanto para a súa saúde como para o seu rendemento.

En Vaca.tv

“O fundamental é coñecer cal é a biodispoñibilidade real do produto e o método usado para determinala” A profesora de Bioloxía Ruminal do Departamento de Ciencia Animal da Universidade de Delaware Tanya Gressley viaxou recentemente ata o noso país para impartir varias conferencias sobre nutrición en vacún leiteiro. Aproveitamos a súa visita para reunirnos con ela e afondar en conceptos como a alimentación de precisión e a súa relación coa biodispoñibilidade real de certos nutrientes.

Que papel ten para vostede a nutrición na produtividade da vaca?

A vaca é un animal con capacidade para producir moitísimo leite e ten unhas elevadas necesidades para poder cumprir con eses niveis de produción, por iso é importante que a alimentemos de maneira adecuada. Tradicio-

nalmente pensábase que bastaba con cubrir determinados nutrientes para alimentala e cumprir cuns estándares, pero agora estamos a ver que con isto non é suficiente. Por exemplo, no caso da proteína debemos asegurarnos ademais de que o seu perfil de aminoácidos sexa o adecuado.

Segundo a súa experiencia, cales son os principais desafíos na formulación de proteínas para ruminantes?

Un dos retos principais é coñecer cales son os seus requisitos específicos de aminoácidos. No caso dos monogástricos, hai anos que se fai alimentación de precisión, sábese exactamente cantos gramos de aminoácidos absorbidos necesitan e podemos suplementárllelos na dieta.

Actualmente xa están establecidos os requirimentos de cada aminoácido en vacas leiteiras e tamén a produción de proteína microbiana pero, ademais, aínda debemos ter en conta que os produtos baseados en aminoácidos encapsulados deben pasar o rume e liberarse no intestino.

Por tanto, necesitamos coñecer tamén as características específicas do rume?

Dende logo. O rume tamén ten necesidades, así que debemos coñecelas porque nos queremos asegurar de que eses microbios están a facer o mellor traballo posible e necesitan proteína e enerxía para iso. Maximizar a proteína microbiana é moi importante, xa que ten un perfil ideal de aminoácidos, pero en vacas leiteiras de alta produción apenas cubriremos o 60 % dos requirimentos de aminoácidos con ela, polo que debemos garantir un bo perfil de aminoácidos na proteína de sobrepaso, así como asegurar a boa dixestibilidade desta no intestino.

14 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_entrevista_TanyaGressley_galego_sabe.indd 14

14/8/19 12:16

ENTREVISTA

“UN DOS RETOS PRINCIPAIS É COÑECER CALES SON OS REQUISITOS ESPECÍFICOS DE AMINOÁCIDOS”

Que relevancia teñen a precisión e a eficiencia para unha nutrición rendible?

Ambas son moi importantes para a nutrición das vacas de leite. En concreto en canto á precisión, queremos saber exactamente cales son as súas necesidades e con que estamos suplementando as súas dietas para poder satisfacer con exactitude os seus requirimentos. Actualmente tendemos a sobrealimentar e o resultado diso é a ineficiencia.

En última instancia, isto resulta nun incremento dos custos?

Por suposto. Se as alimentamos de máis, malgástase alimento, polo que non estamos a ser tan economicamente eficientes como deberiamos e estamos perdendo diñeiro. A produción de leite, polo menos nos Estados Unidos, ten unha marxe de beneficio moi pequena e é difícil conseguir rendibilidade, polo que é necesario ser eficiente de todas as maneiras posibles. Por iso, alimentalas con máis precisión é un factor moi importante.

En que punto se atopa a alimentación de precisión no caso dos ruminantes?

Os aminoácidos protexidos para o rume ofrécennos unha excelente oportunidade de proporcionarlles aminoácidos que son limitantes para a produción. Iso permítenos ter a posibilidade de movernos ata o seguinte nivel de precisión na alimentación, situándonos case á vez que os monogástricos. En lugar de estar limitados porque os animais non teñen suficientes aminoácidos na súa

dieta, agora podemos coñecer esas necesidades.

Nese sentido, cales cre que serán os próximos pasos a dar?

O problema que temos agora mesmo é que cando estamos alimentando con aminoácidos protexidos contra o rume o que necesitamos saber é a cantidade de aminoácido metabolizable, é dicir, especificamente a cantidade absorbida no intestino. Sabemos canto contido en lisina, metionina ou aminoácidos ten un produto, o problema é coñecer que cantidade chega a ser absorbida. Comprender correctamente esa información daralles aos nutricionistas a capacidade de elixir o produto que cumpra cos requirimentos necesarios para cada animal, de maneira que teña un menor custo para o produtor.

Pensando nos produtores, que información técnica lles deberían esixir aos provedores de produtos con aminoácidos protexidos contra o rume?

O fundamental é coñecer cal é a biodispoñibilidade real do produto no intestino das vacas e o método usado para determinala, porque os resultados poden ser moi diferentes dependendo da metodoloxía. Existen moitos métodos pero, na miña opinión, o mellor é unha estimación da biodispoñibilidade in vivo mediante a resposta dos aminoácidos no plasma.

Por suposto, ademais disto, tamén terían que demandar información sobre cantas veces foi replicada esa proba e sobre que tipo de estudos se levaron a cabo para determinar esas cantidades, porque todo iso é o que

UNHA DÉCADA ESTUDANDO OS AMINOÁCIDOS PROTEXIDOS CONTRA O RUME O Departamento de Ciencia Animal e da Alimentación da Universidade de Delaware (UDEL) no que traballa actualmente Tanya Gressley destaca especialmente en nutrición e produción avícola, pero dous dos membros do equipo están enfocados nas vacas de leite. Un deles é o profesor Limin Kung e o outro, Gressley. En concreto, a nosa entrevistada leva máis de dez anos investigando todo o relacionado cos produtos que conteñen aminoácidos protexidos contra o rume, avaliándoos dende múltiples perspectivas (in vitro, in situ e in vivo) e centrándose fundamentalmente na súa biodispoñibilidade (grao e velocidade con que un fármaco ou un dos seus metabolitos accede á circulación e acada o seu lugar de acción).

Así mesmo, dedicou parte dos seus traballos á saúde intestinal e, especificamente, ao papel que a acidose ruminal xoga nela e en se algunha das respostas inflamatorias sistémicas xurdidas a raíz desta enfermidade metabólica ocorren nos intestinos.

lles proporciona unha certa validez aos datos que che poidan presentar.

Precisamente en 2017 os seus colegas da Universidade de New Hampshire publicaron un estudo sobre este procedemento. Pode explicárnolo?

A primeira parte consiste nun tratamento de control, dáse nunha dieta normal, e o segundo e o terceiro son infusións no abomaso cun aumento gradual no nivel de aminoácidos desprotexidos crus. O principio deste método é que os aminoácidos no plasma son moi sensibles á suplementación e levándoos ao abomaso directamente estamos a evitar os microbios do rume, polo que non poden ser degradados por eles e son totalmente absorbibles no intestino.

Deste xeito, a medida que lles proporcionamos aminoácidos adicionais imos vendo que iso resulta nun aumento lineal do nivel de aminoácidos no plasma. Despois, compárase a relación de pendentes das concentracións de aminoácido en plasma entre a suplementación cun produto comercial respecto ao aminoácido puro a varias doses e con isto calcúlase a súa biodispoñibilidade.

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 15

vp012_entrevista_TanyaGressley_galego_sabe.indd 15

14/8/19 12:16

S A Ú D E P O DA L

Coxeiras despois do verán Como xa sabemos todas as persoas relacionadas co noso sector, na maioría do territorio español tras o período estival aumenta a porcentaxe de coxeiras con respecto ao resto do ano. Esta é a época en que nós, os podólogos de vacas, temos máis carga de traballo co fin de poder atender todos os nosos gandeiros e os animais coa mesma calidade que o facemos sempre.

Roger Bellet Socio e vogal da Xunta da Asociación de Profesionais de Podoloxía Bovina (APPB)

O

incremento destas coxeiras é consecuencia do estrés por calor que padeceron os nosos animais durante o verán. Este estrés por calor aféctalle á vaca en todos os aspectos: produtivos, reprodutivos e, evidentemente, nun aumento de coxeiras, porque a forma de disipar a calor das vacas é estando de pé e, cantas máis horas de pé, máis aumenta o risco de coxeira. Ademais deste problema, na zona do mediterráneo existe unha certa estacionalidade nos partos nesta época do ano.

Despois do parto da vaca, tamén nos aumenta o risco. Como consecuencia, estamos nun momento do ano delicado, polo que debemos ter moitas cousas en conta para poder reducir a nosa prevalencia desta doenza na granxa. Un dos factores clave para mellorar na nosa explotación é tentar incrementar o confort dos nosos animais para que incrementen as súas horas de descanso; desa forma veremos como a nosa prevalencia de coxeiras se ve diminuída.

As dúas lesións máis frecuentes que nos podemos atopar os podólogos de vacas nesta época do ano son a úlcera de sola e a enfermidade da liña branca. A abordaxe para ambas viría a ser practicamente a mesma: colocar un taco no pezuño san e eliminar no pezuño enfermo toda a área do tecido necrótico e a área de ao redor da lesión para deixar unha superficie suave.

Debemos ter coidado de non recortar o corion e non crear buracos onde poida entrar material que se poida aloxar e empeorar a lesión.

Hoxe en día o uso do taco é indiscutible para o tratamento e a curación dunha lesión do casco. Os beneficios que nos dá a súa aplicación son enormes: 1. En primeiro lugar, diminúe a tensión da ferida e o dano do tecido, polo que reduciremos o risco de infección e aumentaremos a cicatrización.

2. En segundo lugar, diminúen a dor e a inflamación, polo que imos reducir o tempo de curación, así que teremos unha recuperación máis rápida e menos dolorosa. A vaca volverá recuperar outra vez a produción esperada dentro da curva de lactación, porque non lle doerá a lesión e terá máis apetito para comer e beber, polo que o vai transformar en leite.

Así pois, o taco só dá vantaxes para recuperar os beneficios da vaca e dos nosos gandeiros.

Unha das preguntas que nos adoitan facer os gandeiros aos podólogos é canto tempo vai ir coxa a vaca. A resposta depende de varios factores: • a gravidade da lesión, • o tipo de granxa e o manexo, como o número de muxidos, o tipo de cama, a distancia do curral á sala de muxido,

• o momento do tratamento; é moi importante tratar canto antes as lesións do casco para axudar á súa recuperación.

UN EXEMPLO PRÁCTICO

Vaca de segunda lactación cunha enfermidade de liña branca na pata dereita dianteira A granxa, situada ao noroeste de España, conta con 1.000 vacas en lactación, fai 3 muxidos, ten cama de cubículos con compostaxe; ademais, ten a característica de que lles fai ducha a todas as vacas mentres están na sala de espera.

A lesión produciuse aos 38 DEL, neste momento o animal producía 37,8 l. Quince días antes da lesión estaba a producir 25,2, e quince días despois do tratamento, producía 41,3 l.

Como podemos ver neste caso, ao ser unha lesión moi próxima ao parto, a produción aparentemente non se viu afectada, porque o animal estaba nun momento da curva de lactación crecente. Por tanto, se coidamos destas lesións e as imos revisando, podemos chegar a producir este efecto na súa produción de leite. Nesta ocasión decidín poñerlle un taco de plástico, porque a distancia do curral á sala de muxido é moi grande; desta forma non teremos desgaste e vainos durar todo o tempo que sexa necesario ata que estea curada a lesión.

O taco só dá vantaxes para recuperar os beneficios da vaca e dos nosos gandeiros

16 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_saudePodal_roberBellet_galego.indd 16

18/8/19 20:32

InnovacIón, compromIso y garantía

trituradora dE 2.80M dE trabaJo. ancHo total: 3M, rEVErsiblE, dEsplazablE, doblE cHasis

batidor dE purín EspEcial para pozos dE arEna

NoVEDaD batidor cEntríFuGo rodillo coMpactador silo con dosiFicador para consErVantE

cucHilla Maíz Hidráulica

cucHilla Maíz con latEralEs abatiblEs

astilladoras Hidráulicas dE 12 a 25 tonEladas, HorizontalEs o VErticalEs

¡COMPRUEBA LAS VENTAJAS DE RENTABILIZAR EL PURÍN!

• COSTE EQUIPO DE SEPARACIÓN PARA 150 VACAS ............................................... DESDE 32.000 € • COSTE ANUAL DE HIGIENIZACIÓN DE LA CAMA PARA 150 VACAS .................. 109,20 € • COSTE ELÉCTRICO ANUAL PARA UNA EXPLOTACIÓN DE 150 VACAS ............... 584 € SOLICÍTANOS PRESUPUESTO SIN COMPROMISO: NUESTROS TÉCNICOS ESTÁN A TU DISPOSICIÓN

www.corbarsll.com

maQUINarIa aGrÍcola corbar, s.l. poligono industrial o Morelle, nave 4 27614 sarria, lugo // E-mail: corbar@corbarsll.com telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

vp012_corbar.indd 17

DIStrIbuIDoreS para galIcIa, aSturIaS y portugal 3/8/19 11:27

PUBLIRREPORTAXE

Kuhn lanza toda su gama de novedades

Las localidades francesas de Monswiller y Saverne han sido escenarios de la presentación de las últimas novedades del grupo Kuhn los días 4 y 5 de julio. La prensa técnica internacional se reunió en este evento en el que conoció de primera mano las innovaciones que llevará la marca a las próximas ediciones de Agritechnica 2019 y FIMA 2020.

El presidente y CEO de Kuhn, Thierry Krier, y el director de comunicación del grupo, Jean-Christophe Haas, dieron la bienvenida a la prensa en el Kuhn Center for Progress, en Monswiller, y compartieron con los periodistas su balance de la situación actual de la agricultura y las expectativas con las que cuentan de cara al futuro.

Tras esta presentación pusieron en marcha las máquinas en un campo de demostración durante la tarde del primer día y la mañana del segundo.

Maxima 3

LABOREO

Una de las novedades más destacadas es la nueva gama de arados suspendidos Vari-Master L Smart Ploughing. La máquina se controla mediante el terminal Isobus para mejorar el confort y la

vp012_publirreportaxe_khun_galego.indd 18

Vari-Master L Smart Ploughing

20/8/19 11:42

práctica del laboreo. Smart Ploughing ofrece varios niveles de rendimiento: Básico, todos los ajustes del arado se realizan desde el terminal Isobus con la posibilidad de guardarlos para futuros usos; Lift, añade a las funciones básicas la elevación individual de los cuerpos combinada con la geolocalización por GPS, y Line, permite ajustar la anchura de trabajo por GPS independientemente de la heterogeneidad de la parcela.

En cuanto a siembra, cabe destacar la sembradora Aurock, disponible con un dosificador (R) o dos (RC). Con 6 m de anchura de trabajo permite mezclar dos especies diferentes en un elemento de siembra o sembrar una hilera de cada dos con profundidad independiente.

Además, la nueva gama de sembradoras mecánicas Sitera 3010/3020/3030, con 3 m de anchura de trabajo, ofrece ventajas esenciales como la calidad de siembra máxima, la facilidad de uso y un ingenioso diseño que se adapta a cualquier tractor.

Por último, también disponen de la sembradora monogramo Máxima 3, de accionamiento eléctrico y cuyo software permite ajustar la dosis de semillas fila por fila según un mapa de aplicación, lo que supone un gran ahorro de semillas y mejores rendimientos.

FORRAJE

Entre las segadoras se pudieron ver en funcionamiento los modelos arrastrados de la serie 1061, el FC 8830 R equipado con la nueva barra de corte Optidisc Elite y los acondicionadores de rodillos con el perfil especial Squareflex y los modelos delanteros FC 3125 RF y FC 3525 RF. Otra de las grandes novedades dadas a conocer fueron los hileradores de cinta Merge Maxx 760 y 1090, con depósito central o lateral, pick-up dirigido y deflector frontal con rodillo.

vp012_publirreportaxe_khun_galego.indd 19

Para el empacado, se vieron las empacadoras cuadradas de la serie SB: la 1270X, la 1290 y la 1290 iD. La novedad llegó con la rotoempacadora de cámara fija FB 3135 con atado con película de plástico, un sistema que usa dos rollos de película elástica de 750 mm con el que se reducen los costes del atado en un 37 % y se facilita

el almacenaje, su apertura y una mejor estabilidad de las pacas.

Dentro del sector de la ganadería también se presentaron los nuevos equipos unifeed SPV Intense y el sistema CVT Intelmix que permite la reducción de la energía demandada, el riesgo de sobrecarga del tractor y un vaciado completo de la caja de mezcla.

FB 3135

Merge Maxx 1090

Carro mezclador

14/8/19 9:57

FORMACIÓN

MANUEL RODRÍGUEZ, DIRECTOR DA AXENCIA GALEGA DA CALIDADE ALIMENTARIA (AGACAL)

En Vaca.tv

“Os traballadores do rural teñen que ter unha estabilidade retributiva para permanecer nas granxas” A Consellería do Medio Rural presentou a principios de xullo un balance da oferta formativa agrícola e gandeira na última década cun rexistro de máis de 64.000 persoas formadas e o sector gandeiro galego segue a demandar man de obra cualificada. Falamos con Manuel Rodríguez, director da Agacal, sobre formación, investigación e calidade dos produtos agroalimentarios, as tres grandes áreas nas que está especializada esta entidade.

Cal foi o motivo da súa creación, hai apenas un ano, e con que obxectivos naceu esta Axencia?

A pregunta non é por que, senón por que non se fixo antes. A Axencia é unha ferramenta que une tres grandes áreas: investigación e innovación, formación e calidade diferencial. Son tres piares que se complementan e que comparten un cuarto concepto, o de transferencia.

A día de hoxe contamos con catro centros de investigación: o Laboratorio Agrario e Fitopatolóxico de Galicia (Lafiga); o Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM), centrado no mundo máis agrogandeiro de Galicia; a Estación de Viticultura e Enoloxía de Galicia (Evega), e o Centro de Investigacións Forestais de Lourizán, de referencia a nivel estatal tanto en investiga-

cións relacionadas coa silvicultura e a ordenación como na loita contra incendios.

Os catro centros dependen desta Axencia e as súas investigacións son fundamentais para o desenvolvemento do sector agrario, para que sexa líder a nivel estatal e europeo. A competencia é brutal e a innovación é clave para que este sector non quede atrás. A través da transferencia e da formación os sectores coñecen os resultados dos proxectos de investigación e teñen a posibilidade de competir nunha situación de liderado.

A terceira área coa que traballamos é a calidade diferencial, unha calidade voluntaria que fai de escaparate do noso colectivo agroalimentario. Está amparada a través de distintos selos, os máis coñecidos son as DO, denominacións de orixe; as IXP, indicacións xeográficas protexidas, e as ETG, especialidades tradicionais garantidas. Así, Galicia é a terceira comunidade de España por número de indicacións xeográficas, só superada por Andalucía e Cataluña, comunidades que nos triplican por poboación e por superficie.

Así, xuntamos nunha única ferramenta, nunha única estratexia o máis destacado do sector agrario galego: innovación, transferencia, formación e calidade diferencial. Ese é o concepto de creación da Agacal.

20 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_formacion_entrevistaAgacal_galego_sabe.indd 20

14/8/19 10:01

FORMACIÓN

“A TRAVÉS DA TRANSFERENCIA E DA FORMACIÓN OS SECTORES COÑECEN OS RESULTADOS DAS INVESTIGACIÓNS E TEÑEN A POSIBILIDADE DE COMPETIR NUNHA SITUACIÓN DE LIDERADO”

Francisco Valladares, presidente do Consello Regulador da Agricultura Ecolóxica de Galicia (Craega); José González, conselleiro do Medio Rural, e Manuel Rodríguez, na presentación do balance da oferta formativa

En canto á formación acaban de facer balance do curso pasado e de presentar algunhas novidades. Podería comentarnos ambas as liñas?

O primeiro que fixemos cando creamos a Axencia foi intentar ter unha foto fixa de cal era a demanda e a realidade da formación agraria galega. O que fixemos foi unha análise a través dunhas enquisas feitas ao sector, aos distintos operadores que consideramos relevantes, que nos facilitase ter unha visión do que necesitaba o noso agro, de como estaba o sistema formativo agrario galego, que eivas tiña, que lle faltaba e que lle sobraba.

Con estes resultados estamos rematando o Plan Estratéxico da Formación Agraria Galega, que verá a luz nos próximos meses. Con el tentaremos completar as eivas e reforzar as fortalezas, afondar na formación regrada, adaptar os ciclos ás necesidades e ás solicitudes destas enquisas, actualizar a formación continua que se dá a través de operadores, de asociacións, de sindicatos, de empresas e tamén renovar a formación continua que se imparte por medio do persoal da Consellería do Medio Rural.

Queremos deixar un documento, unha estratexia de futuro para a formación do agro galego para os próximos dez anos. Creo que é un documento dos máis importantes nos que levo participado.

Un dos problemas actuais do sector lácteo segue a ser a falta de man de obra cualificada. Cales son as trabas para non ter unha formación profesional que resolva as carencias reais?

Nós facemos unha formación á carta, é dicir, tanto a Consellería do Medio Rural como a Axencia Galega da Calidade Alimentaria proporcionan a formación que nos demanda o sector. Se o sector necesita unha formación para calquera traballador dunha granxa, non teñan ningunha dúbida de que se lle pode dar.

Posiblemente este é o mundo que máis formación tivo nos últimos anos. Os ciclos dos centros de formación da Consellería do Medio Rural que máis solvencia e presenza teñen no territorio son os relativos á xestión das granxas de leite. Hoxe en Galicia podemos contabilizar cerca de 400 alumnos entre todos os centros de formación en ciclos de grao medio e superior de gandería.

Iso si, cando un dos nosos rapaces sae da escola de formación leva 4.000 horas de formación ás costas. O empresario agrario, que é como ten que concibirse a si mesmo, ten que entender que contrata a unha persoa con máis de 4.000 horas de formación práctica e teórica e que é un profesional de cara á xestión dunha granxa.

Hai persoal formado en Galicia, sobradamente formado, o que temos todos que entender é que a ese per-

soal hai que retribuílo adecuadamente, porque se ese rapaz ou esa rapaza non recibe un soldo digno, non quedará no sector, non quedará no rural.

Hai que diferenciar entre non atopar xente formada e non pagarlle á xente formada; son cousas ben distintas.

Cústame compartir a diagnose de que no sector gandeiro a día de hoxe non existan profesionais formados, porque si os hai.

Outra cuestión pode darse tamén en temas moi específicos que requiran formación moi concreta, como poden ser o manexo de novas tecnoloxías, novas instalacións... e para iso xa facemos formación ad hoc, específica para eses procesos.

O que é moi importante é mentalizarse de que os traballadores do rural teñen que ter unha estabilidade retributiva para permanecer nas granxas.

De que solución se dispón para esa formación máis específica demandada, sobre todo por empresas provedoras ou de servizos agrogandeiros?

Consiste en dar unha formación que non é a regrada. Imos supoñer que se necesita unha formación de 10 horas, de 20 horas, para o manexo dun robot determinado; iso sería o que chamamos formación continua.

Ese curso pódese deseñar de distintos xeitos, evidentemente sempre financiado pola Administración: co persoal propio ou, se non chega, botando man de perfís profesionais de empresas ou doutros colectivos. O curso deseñaríase ad hoc, a demanda do sector.

O sector e a Administración teñen que ter un fluxo de información continua. A Administración non pode estar xorda ás demandas do sector, primeira autocrítica, e o sector ten que acostumarse a demandarlle as necesidades á Administración.

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 21

vp012_formacion_entrevistaAgacal_galego_sabe.indd 21

14/8/19 10:01

FORMACIÓN

“CANDO UN VAI PAGAR A CESTA DA COMPRA, O TÍCKET É ALGO MÁIS CA UN TÍCKET, É UN CONTRATO CO RURAL GALEGO”

Nós podemos vaticinar a través deste Plan Estratéxico cal vai ser a formación necesaria nos próximos dez anos, pero seguramente dentro deste tempo haberá unha máquina, que a día de hoxe está sen inventar, para a que se necesitará un operario que a saiba manexar ou reparar. A formación require dun plan a longo prazo, pero tamén ten que ter a suficiente capacidade de adaptación para poder darlle resposta a cada innovación que vaia chegando. Debemos ser o suficientemente versátiles para encaixar dentro destes programas de formación continua e de transferencia as necesidades do sector. Creo que é o camiño correcto.

En canto á investigación en materia agraria o centro de referencia é o CIAM. Que liñas de traballo se están desenvolvendo?

Agora mesmo no CIAM podemos estar traballando nuns 56 proxectos de investigación que tocan todos os eidos do mundo máis agrogandeiro de Galicia.

Que sería do millo híbrido en Galicia sen o CIAM? Todo o desenvolvemento dos millos híbridos en Galicia, que son base da alimentación da nosa produción láctea, está baseado nos estudos deste centro. Sen iso non existirían as explotacións intensivas en Galicia que nos levaron a contar case co 50 % da produción láctea española, sempre con base forraxeira.

Evidentemente o CIAM segue na mesma liña, traendo e probando en Galicia as diferentes liñas de produción de forraxes de referencia no marco estatal, europeo e mundial, ben sexan leguminosas, gramíneas, raigrás, colza… todo tipo de produtos forraxeiros.

Ademais, foi intensificando esforzos neste ano nas producións en ecolóxico desas mesmas forraxes, pois fáltanos experiencia de manexo en eco. Galicia ten que aspirar a ser autónoma en producións de forraxes neste eido e esa é unha das liñas estratéxicas coa que contamos a día de hoxe. Non se trata de cambiar nada, senón de estar sempre na punta de lanza das producións a nivel europeo e creo que o CIAM o está. Hai que presumir do que temos. A xente non é consciente do que representan os centros de investigacións agrarias para o colectivo agrario galego.

Que accións se levan a cabo no eido da calidade diferencial?

O mundo a día de hoxe é moi competitivo e a calidade dos produtos galegos en transformación debe manter un nivel destacado no marco europeo. Eu teño ben claro que cada euro investido en promoción dos produtos galegos en Galicia e fóra de Galicia ten retornos superiores ao 100 %.

Os galegos como pobo temos moitas fortalezas, pero temos, polo menos, unha eiva: non somos ás veces coñecedores do que temos ou non sabemos valoralo.

Non sei se todo o mundo é consciente do que cada un a nivel persoal pode facer polo rural galego e polos produtos galegos. Cando un vai pagar a cesta da compra, o tícket é algo máis ca un tícket, é un contrato co rural galego, cos produtos agroalimentarios, pois detrás de cada produto producido na nosa terra hai un labrego, hai un cortalumes, hai alguén que mantén o medio rural e aínda por riba cuns estándares de calidade sen comparación cos do resto de Europa.

Defendemos a promoción desa calidade; de feito, nós apoiamos dun xeito transversal a todos os consellos reguladores, un total de 36, financiando ata un 70 % dos gastos de promoción de todos os seus produtos; pero tamén hai que apostar polo autoconvencemento do rural e dos produtos que temos en Galicia. Creo que é un labor de todo o pobo galego e de todos nós axudar a entender o que somos, o que producimos e o que valemos, pero temos que crelo.

Para finalizar, cales son as expectativas de traballo da Axencia de cara ao futuro?

Mais alá de intentar adaptarnos ás necesidades do sector desenvolvendo este Plan Estratéxico a dez anos, imos intentar darlles forza á formación dual e aos certificados de profesionalidade. Son campos nos que a Consellería do Medio Rural non tivo tradicionalmente participación e cara aos que imos camiñar. Son as dúas novidades a desenvolver nestes dez anos.

Non quero rematar sen subliñar que Galicia non se entende sen o rural e, en cambio, nunha sociedade na que o urbano e o rural están tan interconectados custa ás veces facer entender o mundo rural. Nos últimos anos caemos moito no estereotipo dun rural arrastrado, dun rural a remolque, nun mundo que xa non existe. É unha imaxe que posiblemente entre todos temos que rebater. O rural galego ten problemas, é certo, como a maioría dos rurais europeos. Ten problemas estruturais, de despoboamento, de estrutura da propiedade, de incendios…, pero temos moitas fortalezas: produtos pioneiros a nivel europeo, producimos o 50 % do leite de España e con estándares de calidade máis altos que o resto do país, case o 50 % da madeira que se produce, o selo de Ternera Gallega é líder a nivel estatal, temos a segunda DO de queixos por facturación a nivel estatal… Somos líderes nun montón de sectores.

Entón, como se compaxina a imaxe dese rural atrasado, dese rural a remolque, dese rural subvencionado con isto que estou a describir? Temos que loitar entre todos para situalo no lugar que lle corresponde.

Estou canso desa imaxe estereotipada, hai que levantar a cabeza e ser conscientes do que temos sen ningún tipo de complexo.

22 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_formacion_entrevistaAgacal_galego_sabe.indd 22

14/8/19 10:01

AF_Prensa PAC Vendimia 220x280.pdf

1

22/7/19

11:44

Anticipa tu cosecha de uva

Toda nuestra experiencia, es tuya

En el Santander llevamos más de 30 años ayudando a que viticultores y explotaciones agrícolas continúen cosechando éxitos. Nuestros especialistas te ayudarán a gestionar, de forma fácil y rápida, tu anticipo de uva.

Infórmate en tu oficina más cercana o en bancosantander.es

Oferta válida del 15 de julio de 2019 al 31 de marzo de 2020 inclusive. Financiación sujeta a previa aprobación por el banco. Es necesario presentar el certificado de entrega emitido por la cooperativa o bodega.

Consulta condiciones en tu oficina o en bancosantander.es

vp012_publicidade_santander.indd 23

3/8/19 11:36

ESPECIALIZACIÓN E TRATO PRÓXIMO

MIGUEL PAZOS

Propietario de Ganadería Serpe (Santa Comba, A Coruña)

“Apoian as iniciativas que tomamos, dannos a posibilidade de facer modificacións en préstamos e teñen un bo servizo de asesoramento” En vídeo

M

iguel é o propietario de Ganadería Serpe.

Na actualidade teñen 97 cabezas, 58 delas en muxido e producindo uns 37 litros vaca/día. Hai preto dun ano incorporouse á explotación de seus pais, tempo no que, tras facer un investimento importante, creceron xa algo máis do 50 %, e seguen subindo.

Que foi o que máis valoraches da oferta desta entidade?

Ademais dos intereses baixos, que son importantes, o que máis valorei foi o trato do persoal do banco, moi próximo. Apoian as iniciativas que tomamos, dannos a posibilidade de facer modificacións e ampliacións en préstamos e teñen un bo servizo de asesoramento e axuda.

Todos os seus traballos anteriores estiveron relacionados con este sector, ben en granxas, ben en maquinaria. “É o que me gusta, é no que quero continuar traballando; por iso decidín dar un paso máis e incorporarme na casa, para seguir apostando por este método de vida”, afirma Pazos.

Pensades en seguir crecendo?

A moi curto prazo o que queremos é estabilizarnos e tentar encher as instalacións. Despois, se se dá o paso cara á ampliación e necesitamos crédito, a primeira opción vai ser o Santander. A día de hoxe estou contento, non houbo o máis mínimo problema, polo que a intención é seguir con eles.

Por que decidistes ampliar tras a túa incorporación?

Cando me incorporei tiñamos poucos animais, apenas había sitio e os meus pais estaban próximos á xubilación e, para vivir disto, considero que se ten que ter un certo número de cabezas. Coas que tiñamos, non se podería. Ademais, a maneira de amortizar sen ir moi asfixiados é aumentando en animais.

Como empregastes o financiamento?

A nós o financiamento deunos un adianto dunha subvención e, ademais, permitiunos acceder a préstamos a longo prazo para pagar a débeda. O investimento destinouse a unha nave de 1.600 m2 con sala de muxido, 5 silos de forraxe e unha fosa de xurro.

A ampliación en Ganadería Serpe inclúe unha nave de 1.600 m2 con sala de muxido, 5 silos de forraxe e unha fosa de xurro.

É a primeira vez que recorredes a este tipo de empréstito?

Si. Cando decidín incorporarme e empezamos coa idea da ampliación, soubemos que facelo sen financiamento era impensable. Entón empezamos a informarnos, buscamos as ofertas de distintos bancos e ao final decidinme polo Santander, fundamentalmente polo trato e pola preocupación dos responsables por este proxecto.

vp012_publirreportaxe_santander.indd 24

20/8/19 13:30

FINANCIAMENTO A MEDIDA

ANTONIO GAGO

Director de negocio agroalimentario de Banco Santander en Galicia

“Santander está a apostar pola xente nova e tratamos de dotala cos recursos necesarios para poder levar a cabo a súa forma de vida”

A

s ganderías teñen hoxe en día as mesmas necesidades de financiamento que calquera outra peme. En Banco Santander tentan personalizar o máximo posible, facer un “traxe a medida”, porque non hai un financiamento que sexa para todo o mundo igual. Estudan cal é a capacidade de repago de cada cliente, cales son os seus fluxos, a súa entrada e como se adecúa mellor ao seu estado de contas. “Non todos temos as mesmas necesidades, polo que, como banco, debemos adaptarnos a cada cliente. Esa é a base do noso éxito”, sinala Gago.

acabe o investimento sen ter que amortizar nada, que lle dea tempo a executar as obras e logo poida facer xa o plan de pagos da súa explotación.

Como se estruturan os tipos de financiamento que poden recibir estas pemes?

A estrutura, dependendo de cal sexa o investimento, prodúcese ben a curto prazo, cubrindo, por exemplo, neste caso, financiamento de seguros agrarios e necesidades relacionadas con todo o que son as colleitas e campañas; ben a longo prazo, dentro do cal tamén cubrimos todas as necesidades de investimento que require unha peme como esta, que xa ten certo tamaño.

Cal é a postura do Santander en relación á incorporación de mozos a este sector?

Santander está a apostar pola xente nova, polo cambio xeracional, xente que xa vén con experiencia, que ten ganas, e tratamos de dotala cos recursos necesarios para poder levar a cabo a súa forma de vida. Nese sentido tratamos de cubrir o máximo espectro posible para que o gandeiro, neste caso Miguel, se ocupe de que a súa granxa sexa eficiente e rendible e que, desa maneira, vaia crecendo e desenvolvendo todo o proxecto. Esa é a forma de apostar tamén polo rural, por fixar poboación, por fixar empresa e crecer en toda esta contorna.

Con que tipo de financiamento está a traballar Miguel?

El está a traballar con subvencións e nós realizámoslle anticipos sen practicamente amortización. Os investimentos en inmobilizado son a longo prazo, pero estamos a dar períodos de graza, de carencia, para que

vp012_publirreportaxe_santander.indd 25

Existe algún tipo de requisito que deban cumprir os solicitantes destes plans?

Non existe ningún tipo de condicionante. Estudamos todas as operacións de todos os gandeiros, agricultores, pescadores…, todos os traballadores relacionados co ámbito agroalimentario, cada caso en particular, e a partir de aí o que nos gusta é ir visitalos, estar con eles in situ e traballar nese plan, porque moitas veces diso vai depender a viabilidade ou non da súa empresa.

20/8/19 13:29

A PÉ DE PISTA

XXIV CONCURSO REXIONAL DE GANDO VACÚN FRISÓN. TORRELAVEGA (CANTABRIA)

Llinde Ariel Jordan defende o podio cántabro O animal adulto propiedade de SAT Ceceño (El Tejo, Valdáliga) repetiu como vaca gran campiona do Rexional de Cantabria celebrado en Torrelavega os días 13 e 14 de xullo, no que participaron 124 animais de 26 ganderías da comunidade.

O

inglés Andrew Cope foi o encargado este ano de xulgar os animais que saíron a pista para concursar na vixésimo cuarta edición do Rexional de Cantabria. A vaca de SAT Ceceño, Llinde Ariel Jordan, conseguiu revalidar o título e fíxose co premio de gran campiona de vacas, sumando ao seu palmarés un galardón máis que sucede aos recibidos en xuño nas localidades cántabras de Renedo e Treceño. Así mesmo, este animal alzouse cos recoñecementos de vaca adulta campiona e mellor ubre.

Tamén nos campionatos de vacas foron premiadas Llera High Octane Prism (Llera Her) e Herbarfer Lauthorit Susana (Gloria Holstein) cos títulos de vaca nova e intermedia

campionas, respectivamente. A maiores, o mellor rabaño recaeu en SAT Tezanillos, Llera Her foi elixido como mellor criador e a de Soledad Ortiz Fuente foi recoñecida como a mellor gandería de nova participación.

A xovenca de Gloria Holstein, Gloria Brady Albis, triunfou nas seccións de xatas e xovencas coa obtención dos títulos de xovenca campiona e gran campiona, en tanto que a xata de Ganadería Pelayo Sarabia, Mode Sisi Chief, logrou impoñerse no seu correspondente campionato. Cudaña recibiu a escarapela de mellor criador de xatas e Gloria Holstein gañou o premio de mellor rabaño de xatas. Igualmente, desta explotación foi o nomeado mellor manexador do certame Alberto Llera.

Xata campiona

Xovenca gran campiona

26 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_apedepista_cantabria_galego_sabe.indd 26

14/8/19 12:11

DIFERÉNCIATE DE LOS AFICIONADOS. La serie STEYR Profi hasta 175 CV.

Distribuidor en exclusiva para España y Portugal www.farmingagricola.com

vp012_publicidade_farmimg.indd 27

3/8/19 11:40

A PÉ DE PISTA

XXV CONCURSO DA RAZA FRISONA DE FEIRADEZA. LALÍN (PONTEVEDRA)

En Vaca.tv

Midon Edurne Maximus vence en Lalín Esta localidade pontevedresa acolleu os días 6 e 7 de xullo a vixésimo quinta edición do Concurso da Raza Frisona de Feiradeza, no que participaron un total de 16 ganderías da comarca cun cento de animais.

O

xuíz portugués Henrique Moniz foi o encargado de seleccionar os mellores animais do certame.

Durante a tarde do sábado saíron á pista as xatas e xovencas. Moniz decantouse por Planillo Solomon Albica, copropiedade das ganderías Carballeiras (Lalín) e Rato (Rodeiro), como xovenca campiona, e por Carballeiras Jacoby Whitney ET, como xata campiona. Esta última frisona de 16 meses, presentada por Carballeiras, conseguiu posteriormente alzarse como gran campiona de xovencas. A mesma gandería recolleu tamén o premio ao mellor criador de xovencas.

Ao día seguinte, nas seccións de vacas, Casa Nova Electra Lamborgini, copro-

piedade da gandería Pérez (Lalín) e Miguel Rial, fíxose co campionato de vacas novas; Midon Edurne Maximus, de Midón (Lalín), recolleu o título de vaca intermedia campiona, e Manteiga Alexander Evy, de Manteiga (Vila de Cruces) alzouse co de vaca adulta campiona.

Na gran final de vacas, Henrique Moniz deulle a palmada da vitoria a Midon

Edurne Maximus. O título de mellor criador foi para a gandería Manteiga.

MANEXADORES E POXA No Concurso de Novos Manexadores Feiradeza 2019 o menorquín David Pons recolleu o premio de mellor manexador e María Manteiga, de Vila de Cruces, logrou a segunda posición.

O evento rematou coa poxa de tres exemplares da raza.

Xata campiona e gran campiona

28 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_aPeDePista_feiradeza_galego_sabe.indd 28

14/8/19 10:08

A PÉ DE PISTA

PALMARÉS CATEGORÍA

GAÑADORA

GANDERÍA

Baroncelle Undenied Lia

Rato (Rodeiro)

XATAS DE 8 A 10 MESES

Baroncelle Beemer Samira

Rato (Rodeiro)

XATAS DE 11 A 13 MESES

Sixto M.M. Takeoff Maria ET

Manteiga (Vila de Cruces)

XATAS DE 14 A 16 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

Carballeiras Jacoby Whitney ET

Carballeiras (Lalín)

XOVENCAS DE 17 A 20 MESES

Carballeiras Solomon Concava 3

Carballeiras (Lalín)

Planillo Solomon Albica

Carballeiras (Lalín)-Rato (Rodeiro)

XATAS ATA 8 MESES

XOVENCAS DE 21 A 26 MESES E XOVENCA CAMPIONA MELLOR CRIADOR DE XOVENCAS

Carballeiras (Lalín)

VACAS ATA 30 MESES E VACA NOVA CAMPIONA

Casa Nova Electra Lamborgini

Pérez-M.Rial (Lalín)

VACAS DE 31 A 36 MESES

Gestoso Alta1stClass Aroa

Gestoso (A Estrada)

VACAS DE 3 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

Midon Edurne Maximus

Midón (Lalín)

VACAS DE 4 ANOS

Manteiga Brandy Eirin

Manteiga (Vila de Cruces)

VACAS DE 5 ANOS

Manteiga Alerta Aika

Manteiga (Vila de Cruces)

Manteiga Alexander Evy

Manteiga (Vila de Cruces)

VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS E VACA ADULTA CAMPIONA MELLOR CRIADOR

Manteiga (Vila de Cruces)

CONCESIONARIO OFICIAL

Ctr. Comarcal 546, km. 10 - MACEDA - O Corgo (Lugo) Tel. 982 543 022 • Fax 982 543 255 • tallereschurrillo@churrillo.com RECAMBIOS Tel. 982 543 806 • Fax 982 543 815 • ruben.recambios@churrillo.com

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 29

vp012_aPeDePista_feiradeza_galego_sabe.indd 29

19/8/19 19:05

A PÉ DE PISTA Xovenca campiona

A gandería Carballeiras gañou o título de mellor criador de xovencas

Vaca nova campiona

Vaca adulta campiona

A gandería Manteiga levou o premio de mellor criador

David Pons, mellor manexador

Foto de todos os participantes no Concurso de Novos Manexadores

30 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_aPeDePista_feiradeza_galego_sabe.indd 30

14/8/19 11:51

Consulte finanCiaCión hasta 12 meses sin intereses Como siempre, los primeros DesDe 1975

¡noVeDaD!

Kit Cepillo para arroBaDera • mejora la limpieza De tu estaBlo: los PASIllOS EStARáN MáS lIMPIOS Y SEcOS • limpieza en profunDiDaD en toDo tipo De SuElOS Y PAVIMENtOS, INcluSO lOS SuRcOS mÁs profunDos • MuY fácIl INStAlAcIóN: SE fIJA cON tornillos a los talaDros eXistentes en lAS PAlAS Y SuPlEMENtOS dE NuEStRAS arroBaDeras

arroBaDera (Con rueDas, iDeal para estaBlo Con Cama De arena)

arrimaDor mezClaDor De ComiDa • ARRIMA, AIREA Y Barre fÁCilmente • REducE Y fAcIlItA tu tiempo De traBajo en el estaBlo • eVita la fermentaCión De la ComiDa al airearla

Calidad y limpieza con el mínimo consumo

Consulte precios sin compromiso Camiño vello de Mourelle, s/n – 15840 Santa Comba (A Coruña) – ESPAÑA Telf. 981 88 05 50 – 981 88 05 75 • Fax. 981 88 06 06 e-mail: elmega@elmega.com • web: www.elmega.com

vp012_publicidade_elmega.indd 31

20/8/19 13:33

A PÉ DE PISTA

VI CONCURSO REXIONAL DA RAZA HOLSTEIN FRISIA DE MURTOSA (AVEIRO, PORTUGAL)

En Vaca.tv

Vaca gran campiona

Acme 05204, vaca gran campiona en Murtosa O municipio aveirense de Murtosa acolleu do 11 ao 14 de xullo a sexta edición da súa Feira Agrícola, en cuxo marco se celebrou o Concurso Rexional da Raza Holstein Frisia, no que participaron arredor dun cento de animais procedentes de doce ganderías da contorna.

O

xuíz azoriano Bruno Almeida foi o encargado de seleccionar as frisonas máis destacadas do certame estival da Rexión Centro de Portugal. O título principal, o de vaca gran campiona, concedeullo á frisona 05204, unha filla do touro Khw Elm-Park Acme da gandería Herdeiros de Manuel Tavares Rebimbas Sousa.

A outra gran campiona, neste caso de xatas e xovencas, foi Marrinhas Elude 6388, presentada por José Luciano Marrinhas T. Sousa, quen tamén se fixo co premio de mellor criador.

O título de mellor ubre do concurso recaeu na vaca nova Meridian 07428, propiedade de Gurgo & Filhos, mentres que o de mellor conxunto o recolleu a gandería Qualileite.

Xata campiona e xovenca gran campiona

Xovenca campiona

32 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_aPeDePista_Murtosa_galego_sabe.indd 32

19/8/19 19:07

A PÉ DE PISTA PALMARÉS CATEGORÍA

XATAS DE 6 A 9 MESES XATAS DE 10 A 12 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA XATAS DE 13 A 15 MESES

GAÑADORA

GANDERÍA

Light My Fire 06840

Gurgo & Filhos (Bunheiro, Murtosa)

Marrinhas Elude 6388

José Luciano Marrinhas T. Sousa (Bunheiro, Murtosa)

Capital Gain 02692

José Luciano Marrinhas T. Sousa (Bunheiro, Murtosa)

XOVENCAS DE 16 A 18 MESES

Marrinhas Emilio 8277

José Luciano Marrinhas T. Sousa (Bunheiro, Murtosa)

XOVENCAS DE 19 A 22 MESES

Renegade 08433

Manuel Tavares Rebimbas Sousa, Herdeiros (Bunheiro, Murtosa)

XOVENCAS DE 23 A 27 MESES E XOVENCA CAMPIONA

Capital Gain 00605

MELLOR CRIADOR VACAS ATA 30 MESES VACAS DE 30 A 36 MESES

Gurgo & Filhos (Bunheiro, Murtosa)

José Luciano Marrinhas T. Sousa (Bunheiro, Murtosa) MTRSH Beemer Alexa

Manuel Tavares Rebimbas Sousa, Herdeiros (Bunheiro, Murtosa)

Meridian 07428

Gurgo & Filhos (Bunheiro, Murtosa)

VACAS DE 3 A 4 ANOS

MTRSH Bradnick Mega

Manuel Tavares Rebimbas Sousa, Herdeiros (Bunheiro, Murtosa)

VACAS DE 4 A 5 ANOS

MTRSH Label White Night

Manuel Tavares Rebimbas Sousa, Herdeiros (Bunheiro, Murtosa)

Acme 05204

Manuel Tavares Rebimbas Sousa, Herdeiros (Bunheiro, Murtosa)

VACAS DE MÁIS DE 5 ANOS E VACA GRAN CAMPIONA MELLOR UBRE MELLOR CONXUNTO

Meridian 07428

Gurgo & Filhos (Bunheiro, Murtosa) Qualileite (Válega, Ovar)

Mellor conxunto de vacas

Mellor ubre do concurso

Mellor criador de xovencas

Isabel Almeida, mellor manexadora

Manexadora e xata campionas da sección xuvenil

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 33

vp012_aPeDePista_Murtosa_galego_sabe.indd 33

14/8/19 9:50

A PÉ DE PISTA

XLV CONCURSO-EXPOSICIÓN DE GANDO VACÚN DE LLANERA (ASTURIAS)

En Vaca.tv

Badiola Atwood Megamirta imponse en Llanera A 45.ª edición do Concurso-Exposición de Gando Vacún de Llanera tivo lugar no recinto feiral da localidade asturiana durante os días 9, 10 e 11 de agosto. Ademais das competicións de raza frisona e de Asturiana de los Valles de tipo normal e de dobre grupa celebrouse a II Poxa de Elite de Gando Vacún.

N

o certame frisón participaron un total de 114 animais pertencentes a ganderías de Asturias, Galicia, Cantabria e País Vasco.

O xuíz catalán Jaume Serrabassa decantouse por Sixto M.M. Takeoff Maria ET, da gandería Manteiga (Vila de Cruces), como xata campiona, e por Badiola Solomon Valiosa, de Badiola (Gozón), como xovenca campiona. Na gran final a xovenca logrou alzarse co título de gran campiona.

Nas seccións de vacas, C.Nueva Atwood Rhonda, de Casa Nueva (Karrantza); Badiola Atwood Megamirta, de Badiola,

e Badiola Atwood Mely, de Badiola, conseguiron ser as campionas entre as vacas novas, intermedias e adultas, respectivamente. Badiola Atwood Megamirta impúxose na gran final e levou os premios de mellor ubre e de gran campiona de vacas.

A súa gandería tamén conseguiu o título de mellor rabaño.

Ao finalizar o concurso tivo lugar a II Poxa de Elite de Gando Vacún na que se puxeron á venda 13 lotes de animais de raza frisona e de Asturiana de los Valles. O total das transaccións económicas chegou aos 32.200 euros.

Gran campiona de xatas e xovencas

34 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_apedepista_llanera_galego.indd 34

14/8/19 12:27

vp012_publirreportaxe_lely_acampa_galego_sabe_ac.indd 35

3/8/19 11:44

vp012_publirreportaxe_lely_acampa_galego_sabe_ac.indd 36

3/8/19 11:44

vp012_publirreportaxe_lely_acampa_galego_sabe_ac.indd 37

19/8/19 19:12

NA GRANXA

SAN RIÁN SCG. BRIÓN (A CORUÑA)

En Vaca.tv

Daniel (esquerda) e Ramón

A historia dunha evolución xenética meteórica Achegámonos a San Rián Holstein, a gandería número 1 de Galicia por ICO e a segunda de España, con 3.033 puntos. Recíbennos dous dos seus socios, Daniel e Ramón, que nos explican cales foron as súas estratexias para mellorar o nivel xenético do rabaño ata situarse no máis alto do ranking.

Localización: Cristimil, Luaña (Brión) Socios e traballadores: Daniel Vidal Glez., Mercedes Glez. Lobagueira, José Ramón Cun Santos e María José Glez. Catoso N.º total de animais: 150 Vacas en muxidura: 65 Media de produción: 11.942 kg/vaca/ano (datos Control Leiteiro; ano 2018) Porcentaxe de graxa: 3,33 % Porcentaxe de proteína: 3,34 % RCS: 150.000-200.000 cél./ml IPP: 442 días Taxa de fertilidade: 45 % Taxa de preñez: 33 % Inseminacións/preñez xovencas: 1,7 Inseminacións/preñez vacas: 2,6 ICO: 3.033 puntos Cualificación morfolóxica: 85,42 puntos Superficie agrícola: 50 ha Venda do leite: Nestlé Prezo base do leite: 0,312 €/kg (cun mínimo de 3,7 % de graxa e 3,2 % de proteína)

S

an Rián SCG, máis coñecida como San Rián Holstein, nace no ano 2005 produto da fusión das ganderías Sancho e Rianxeiro, das que toma o seu nome. Actualmente intégrana catro socios, os matrimonios formados por Daniel e Merchi e por Ramón e María José.

Conta Daniel que cando empezaron non estaban nin en Control Leiteiro e que os animais eran “bastante frouxiños”, por iso, desde o comezo optaron por concentrar os esforzos en mellorar o nivel xenético da explotación. “Unha vez que nos xuntamos tiñamos claro que o primeiro que había que facer era mellorar o

que tiñamos, porque sabiamos que esas vacas non tiñan potencial nin de produción nin de tipo para facer un bo rabaño”, manifesta.

A orixe deste vertixinoso progreso está na compra de embrións. “Os primeiros viñeron de Casa Caneda, en Boqueixón. Sempre me gusta dicilo, xa que foi aí onde empezou todo; os embrións da Naomi, unha vaca moi famosa aquí en Galicia, que deixa unhas fillas espectaculares, unhas familias moi boas. Despois compramos noutras granxas de aquí e tamén do estranxeiro, de Holanda, de Alemaña, dos Estados Unidos..., e o seguinte paso xa foi traballar con eses animais que foron nacendo”, explica Daniel.

Na actualidade compran exemplares en poxas do estranxeiro de maneira puntual. En ocasións acoden in situ ao evento e noutras fan a operación por Internet. “Sempre está un atento a incorporar animais que melloren o que hai”, manifesta.

38 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp12_naGranxa_SanRian_galego_sabe.indd 38

14/8/19 9:47

NA GRANXA

DistribuiDores PArA esPAñA y PortugAl

Alta Calidad Alemana Asegurada!

Interior do establo de produción

A COMPRA DE EMBRIÓNS ESTÁ NA ORIXE DO VERTIXINOSO PROGRESO XENÉTICO DA GANDERÍA

DATOS PRODUTIVOS A Memoria 2018 de Africor Coruña recolle unha produción normalizada a 305 días de 11.942 kg/vaca/ano, cunhas porcentaxes do 3,33 % de graxa e do 3,34 % de proteína. O día da nosa visita puntualizaban que a taxa de materia graxa actual ascende ao 3,70 % e a de proteína, ao 3,50 %, segundo as analíticas do Ligal. En canto ás flutuacións estacionais, din que hai épocas nas que o volume cae un pouco debido á acumulación de días en leite, movéndose nun intervalo durante o ano entre 35 e 40 litros.

O que apenas notan as frisonas de San Rián é a calor, a excepción dalgún día puntual que poida darse no verán. Para combatela teñen instalados ventiladores enriba dos comedeiros e aspersores de auga para refrescar o teito.

*FiNANCiACiÓ

ses N 0% – 24 Me

Patentado en Alemania.

ALIMENTACIÓN O día que fixemos a reportaxe, o lote de produción estaba inxerindo unha mestura unifeed integrada por 28 kg de silo de millo, 8 de silo de herba, 13 de bagazo de cervexa e 8,2 de concentrado. Esta ración non é sempre igual, pois o silo de herba non lles chega para todo o ano e vense na obriga de substituílo por alfalfa ou por palla en determinados períodos. “Para o potencial dos animais que temos a ración non é tope, pero ao facer só dous muxidos preferimos non apuralos, porque aquí chegas á mañá e hai vacas que xa teñen o leite na cama. Cun terceiro muxido si se podería facer unha ración cun pouco máis de enerxía”, comenta un dos socios.

Para as secas e as xovencas cunha preñez avanzada preparan outra ración que leva 15 kg de silo de herba, 3 de palla, 2 de concentrado e 3 de silo de millo.

el autentico arrimado en espiral, no compre imitaciones

*consulte condiciones en su concesionario

Distribución Portugal: ZjCarrageta Lda – Évora. www.zjcagriparts.pt Agrovergeira – Pombal. www.agrovergeira.pt

Distribución españa: Formada por 25 puntos de servicio

Avda. Galicia, 109 • 33770 Vegadeo (Asturias) • Tel./Fax: (+34) 985 634 238 Comercial: info@fondrigomaquinaria.com recambios-Asistencia: servicio@fondrigomaquinaria.com

www.fondrigomaquinaria.com 08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 39

vp12_naGranxa_SanRian_galego_sabe.indd 39

14/8/19 9:48

NA GRANXA

Tetoeiras para o muxido en praza fixa

Primeiro lote comunitario despois da desteta O servizo de carro mesturador préstallelo a CUMA Os de Rois, intregada por gandeiros dos concellos de Rois, Lousame e Brión. A ración das vacas de leite elabórana a diario, mentres que a de secas e xovencas llela distribúen cada segundo día.

Especial fincapé fan no manexo alimentario da recría. “Se a unha xovenca a podes inseminar con 13 ou 14 meses e che pare con 23, estás gañando produción, e se aínda por riba o fas cuns bos tamaños e unhas boas capacidades, as primeiras lactacións xa van ser moi boas”, reflexiona Daniel.

Lote de secas e xovencas preñadas Na fase lactante empregan leite de femias da explotación. Empezárono a facer por motivos económicos, A PRINCIPAL VANTAXE DA PRAZA FIXA É QUE A VACA ESTÁ debido a que a industria á que llo VISUALMENTE MOI ACCESIBLE, POLO QUE O TEMPO DE venden lles limitaba a produción e ACTUACIÓN CANDO XORDE UN CONTRATEMPO SE MINIMIZA o que entregaban por riba dun determinado volume pagáballelo a un prezo inferior, polo que lles compensaba usalo para a recría e non gastar en leites maternizados. Hoxe en día non teñen ese problema, pero notaron que as xatas tiñan un me- INSTALACIÓNS E MANEXO llor desenvolvemento alimentándoas Investir en novas instalacións non Os propietarios de San Rián sostecon leite natural e decidiron seguir foi unha prioridade ao longo destes ñen que a vantaxe principal da pracon este sistema. anos, pero quizais agora si que lles za fixa é que a vaca está visualmente Desde os primeiros días teñen chegou o momento de dar un paso moi accesible, polo que o tempo de acceso a auga e a penso de inicia- adiante, pois son conscientes de que actuación cando xorde un contración. A desteta fánllela a ollo, can- para poder ampliar o número de tempo se minimiza. En contrapartido ven que están o suficientemente animais é necesaria a construción da, recoñecen a existencia de varios desenvolvidas para pasar a outro dunha nova nave e a automatización hándicaps. A dificultade máis grande tipo de alimentación. Unha vez que dalgúns procesos. está no muxido, que teñen que facer lles sacan o leite, subminístranlles Cando se fusionaron decidiron na propia praza, o que lles implica penso a discreción e palla ata os ca- utilizar o establo da entón gandería ter que agacharse, e logo está a limtro meses, época na que lles empe- Sancho –da que proceden Ramón e peza das parrillas, que é totalmenzan a dar da mestura de produción. María José–, que acababan de refor- te manual. Con todo, afirman que o Así continúan ata os doce meses, que mar. Unha das súas características muxido é rápido, pero que o teñen pasan a comer da ración de secas máis salientables é o sistema de es- que facer sempre entre dúas persuplementada con máis silo de millo tabulación canadense, pois daquela soas, xa que, ao haber dúas liñas de para, unha vez avanzada a xestación, era o máis estendido pola zona e ta- camas, sería moi complicado atenquedar só coa mestura de secas. der ambos os lados á vez. mén o máis económico.

40 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp12_naGranxa_SanRian_galego_sabe.indd 40

20/8/19 13:34

Una forma más saludable de abordar el secado Reducir la producción de leche en el secado es beneficioso para mejorar la salud de la ubre porque disminuye la presión intramamaria, reduciendo el dolor, el disconfort y el riesgo a nuevas infecciones intramamarias.

Administra 2 bolos de Bovikalc® Dry, 8-12 horas antes del último ordeño o en el último ordeño para ayudar a disminuir la producción de leche.

Dos bolos de Bovikalc® Dry a las 8-12 horas antes del último ordeño • Ayudan a reducir la producción de leche1 • Ayudan a reducir la hinchazón de la ubre1 • Aumentan el bienestar de las vacas de leche1 • Mejoran la salud de la ubre para prepararse para la siguiente lactación Sin receta veterinaria.

Sin periodo de retirada en leche y carne.

1

Effects of oral administration of acidogenic boluses at dry-off on performance and behavior of dairy cattle. G. Maynou, G. Elcoso, J. Bubeck, and A. Bach. J. Dairy Sci. 101:1–12. (2018)

vp012_publicidade_boehringer.indd 41 Bovikalc Dry - A4_02.indd 1

3/8/19 11:50 05/02/2019 12:49:52

NA GRANXA

Establo da recría, ao que empezaron a trasladar os animais a comezos de ano

Outro aspecto ao que lle dan moita importancia é o manexo hixiénico do rabaño; de feito, Daniel insiste en que ás vacas lles lavan os tetos antes do muxido “porque o hai que facer”, pero que a maior parte das veces non sería necesario.

Non teñen servizo de Calidade do Leite. Neste sentido argumentan que, ao ter pouco volume de animais e un manexo tan individualizado, conseguen ter as mamites baixo control. Porén, de momento móstranse un tanto reticentes a dar o paso cara ao secado selectivo, pois pensan que “problemas puntuais sempre hai” e botar man da terapia antibiótica é “curarte un pouco en saúde”.

O que non fan en San Rián é vacinar para absolutamente ningunha enfermidade. “Nunca o fixemos e non temos problemas. Aquí apenas hai baixas neonatais e case todas as que hai se producen no parto. No transcurso do ano pode haber unha baixa ou dúas, pero igual máis por despiste que porque non se puideran atallar”, asegura Daniel.

Para aloxar a recría despois da desteta teñen alugada unha nave no concello limítrofe de Rois, na que permanecen ata uns catro ou cinco meses antes do parto. Despois volven para Cristimil, onde se xuntan coas secas nunha finca na que teñen instalado un comedeiro exterior e unha nave de tipo invernadoiro con

Danlle moita importancia ao manexo hixiénico

XESTIONAN UNHA BASE TERRITORIAL DE 50 HECTÁREAS DIVIDIDAS NUN NÚMERO MOI ELEVADO DE PARCELAS

cama quente de palla. Despois do parto incorpóranse ao lote de produción e nel permanecen ata o secado, a non ser que decidan vendelas durante a lactación.

SUPERFICIE AGRÍCOLA Nesta gandería coruñesa xestionan unha base territorial de 50 hectáreas –a maior parte en arrendo– divididas nun número moi elevado de parcelas. Isto suponlles máis complicacións á hora de traballalas e un gasto económico superior derivado das horas que as máquinas pasan nas estradas.

O cultivo principal é o millo, que sementan nunhas 35 ha e cuxos rendementos poden alcanzar as 50 toneladas cando as condicións meteorolóxicas acompañan. “Non adoitamos usar ciclos moi longos, a maioría son 300, aínda que curiosamente este ano o tempo nos permitiu sementar un pouquiño máis cedo e empregamos un ciclo 400 nunha parte do terreo”, conta Daniel.

En case todas as fincas fan rotación con raigrás, cultivo ao que

dedican entre 20 e 25 hectáreas. O seu obxectivo é maximizar a calidade nutricional do silo, por iso, a principios de ano non se fixan un número de cortes determinado: “Se o clima nos permite facer dous, pois faremos dous, intentando que os dous sexan de calidade; se non nolo permite, faremos un só”, mantén. Nunha pequena parte teñen pradeira plurianual, na que unicamente sementan millo o ano que lles toca renovala.

Para acceder ao pago verde da PAC experimentaron co cultivo de vezas e cereais, pero os rendementos non foron os esperados e agora optan por deixar as terras a barbeito.

Teñen claro que calquera ampliación do rabaño ten que ir asociada a un crecemento da base territorial, aínda que consideran que coa superficie que teñen agora poderían dobrar sen dificultades.

Do laboreo das terras e demais traballos agrícolas encárganse eles, excepto da sementeira do millo e das campañas de ensilado, que lle contratan a unha empresa de servizos.

42 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp12_naGranxa_SanRian_galego_sabe.indd 42

14/8/19 9:48

Rendimiento constante… …es una

MARATÓN, NO UN SPRINT

TAURADOR® es una doramectina pour-on, que proporciona una acción persistente contra los parásitos mas importantes, tanto internos como externos en bovinos. Taurador es resistente al agua y tiene un color AZUL para una fácil y visible aplicación.

042 035 DÍAS

DÍAS

persistencia contra

persistencia contra

(Dictyocaulus viviparus)

(Ostertagia ostertagi)

DÍAS

DÍAS

vermes pulmonares vermes gastrointestinales

049 042 persistencia contra

piojos chupadores (Linognathus vituli)

persistencia contra

piojos mordedores (Damalinia bovis)

RENDIMIENTO CONSTANTE -RESULTADOS VISIBLES Presentación: Taurador Pour-on es una solución transparente de color azul que contiene: 5 mg / ml de doramectina. Usos: Esta indicado en bovinos para el tratamiento de vermes gastrointestinales, vermes pulmonares, vermes oculares, barro, piojos chupadores y mordedores, sarna y mosca del ganado. Duración de la actividad: El producto veterinario protege al ganado contra la infección o la reinfección con los siguientes parásitos durante los periodos indicados: Ostertagia ostertagi 35 dias - Cooperia oncophora 28 dias - Dictyocaulus viviparus 42 dias - Linognathis vituli 49 dias - Oesophagostomum radiatum 21 dias - Damalinia (Bovicola) bovis 42 dias -Trichostrongylus axei 28 dias - Solenopotes capillatus 35 dias. Taurador también controla las moscas de los cuernos (Haematobia irritans) durante al menos 42 días post tratamiento. Dosificación y administración: para uso tópico: POUR-ON. Un solo tratamiento de 500 μg de doramectina / Kg de peso vivo, equivalente a 1 ml /10Kg de peso vivo de TAURADOR, aplicado tópicamente a lo largo de la línea media en una tira estrecha entre la cruz y la cabeza. Tiempo de espera Carne: 35 días. No está permitido su uso en animales lactantes que producen leche para consumo humano. No haga uso en vacas preñadas o novillas, que están destinadas a producir leche para consumo humano, dentro de los 2 meses (60 días) a partir del parto previsto.

Titular de la Autorización de Comercialización: Norbrook Laboratories Ltd, Station Works, Newry, BT35 6JP, Co. Down, Irlanda del Norte. Reg. Núm.: 2913 ESP

Laboratorios Karizoo, s.a.

An Alivira Group Company

vp012_publicidade_karizoo.indd 43

Polig. Industrial La Borda Mas Pujades, 11-12 08140 Caldes de Montbui Barcelona, Spain

T +34 938 654 148 F +34 938 654 648 karizoo@karizoo.com www.karizoo.com

3/8/19 11:53

NA GRANXA Dedican unhas 35 ha ao cultivo de millo

Dedican unhas 35 hectáreas ao cultivo de millo

Fronte do silo de millo

APOSTA POLAS NOVAS TÉCNICAS REPRODUTIVAS Xenotipan o cen por cen das femias e parte dos machos que nacen na explotación. No caso das femias fano para saber se teñen potencial produtivo suficiente para ser inseminadas con seme sexado e, en caso de telo, poder facer un bo acoplamento. Se non o teñen, nun futuro esas xovencas utilizaranse como receptoras de embrións. No caso dos machos fan unha preselección e xenotipan só os que consideran que teñen opcións para entrar nalgún centro, como foi o caso do coñecido touro San-Rián Melendi Doorman, comercializado por Xenética Fontao. O resto adoita ir para outras granxas para a monta natural.

Unha vez que as xovencas paren e deixan unha cría na explotación é cando deciden se ese animal continúa no establo ou se vende, nunca antes. Como por agora non teñen capacidade para medrar máis e intentan aproveitar toda a recría, o que fan é vender entre dez e vinte femias en produción cada ano. Para tal fin acoden regularmente ás poxas

Bagazo de cervexa

NO ÚLTIMO ANO FIXERON PRETO DE VINTE FLUSHINGS, ALGÚNS PARA CUBRIR AS NECESIDADES DA GRANXA E OUTROS DIRECTAMENTE PARA VENDER de Mazaricos e Santa Comba e algunha vez tamén á de Curtis, aínda que moitas veces llelas venden directamente a outras explotacións.

Tal como adiantaba Daniel, ás xovencas practícanlles a primeira IA entre os 13 e os 14 meses, sempre o antes posible tendo en conta o seu tamaño, e a media de inseminacións por preñez é de 1,7 (incluíndo o implante de embrións).

Outro aspecto destacable da xestión reprodutiva é a aposta pola sincronización de celos: “Aínda que nós inseminamos aquí, a veterinaria de reprodución marca unhas pautas e o día que vén insemina todas esas vacas preparadas, pero facémolo máis por comodidade que realmente porque teñamos problemas de detección de celos”, expresa. O intervalo partoprimeira inseminación é de 90 días.

Como avanzabamos ao comezo, o trasplante de embrións −e agora tamén a fecundación in vitro− foi e segue sendo clave na mellora xenéti-

ca do rabaño, ademais de que a súa comercialización lles supón unha vía de ingresos alternativa á principal, a venda de leite.

No último ano fixeron preto de vinte flushings, algúns para cubrir as necesidades da granxa e outros directamente para vender. Neste caso fanos sempre baixo demanda do comprador, é dicir, eles ofertan o animal cos seus correspondentes índices e cualificación e, unha vez que o gandeiro se interesa, é cando empezan a traballar con el. Así, aínda que logo a femia non responda e non produza, de antemán saben que teñen a venda practicamente asegurada.

A maior parte das doantes son xovencas, xa que consideran que van un paso por diante en mellora xenética; en casos puntuais tamén fan flushings en vacas que conservan uns índices elevados ou unha boa cualificación e que poden resultar morfoloxicamente atractivas para algún gandeiro.

44 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp12_naGranxa_SanRian_galego_sabe.indd 44

14/8/19 9:48

Carretera de Santiago, km 5 27210 Lugo TelĂŠfono: 982 221 966 E-mail: correo@millarestorron.com www.millarestorron.com

vp012_millares.indd 45

3/8/19 11:57

NA GRANXA

San-Rián Venecia Apprentice Roja, irmá completa do touro xenómico de Fontao San-Rián Valero Apprer Rojo ET

As camas son de serraduras con carbonato, que renovan unha vez á semana

EN XERAL DECÁNTANSE POR TOUROS BALANCEADOS, SEN DESCOIDAR TIPO, UBRES E PATAS, POR SER O QUE MÁIS INFLÚE NOS ÍNDICES E NA CUALIFICACIÓN

gas a un punto, é complicado sacar vacas malas”, reflexiona Daniel. A súa media de cualificación actual é de 85,42 puntos.

O QUE ESTÁ POR VIR

NA BUSCA DE ANIMAIS SEN DEFECTOS A rapidez e a eficacia son as características que mellor definen a evolución xenética desta gandería, pois dun ICO que apenas superaba os 1.000 puntos en 2005 pasaron a un de 3.033 en xuño deste ano, cifra que a converte na mellor explotación de Galicia por índice combinado e na segunda mellor de España –a primeira na categoría de 75 a 200 reprodutoras por terceira vez consecutiva–.

“Nós non buscamos ser o número 1, senón facer bos acoplamentos, cubrir as necesidades de cada vaca e corrixirlles os defectos; se incides niso acabas conseguindo bos índices, porque traballas para iso. O de ser número 1 veu a maiores, de regalo”, afirma Daniel.

Ao longo destes anos foron variando os parámetros na selección dos touros. Primeiro centráronse en mellorar o aspecto xeral da vaca, a súa morfoloxía: “Buscabamos vacas

con bo tipo, boas patas e bos ubres, xa que partiamos de animais cunha conformación frouxiña. Unha vez que os empezas a conseguir, buscas produción, buscas calidades e buscas lonxevidade”, explica.

Na actualidade empregan touros xenómicos ao cen por cen, pois pensan que para manterse aí arriba e seguir mellorando o máis rápido posible, os xenómicos van un paso por diante dos probados. “Sempre hai algún que chegado o momento se cae, pero asumimos eses riscos”, asegura un dos socios.

En xeral decántanse por touros balanceados, sen descoidar tipo, ubres e patas, por ser o que máis inflúe nos índices e na cualificación.

Non obstante, estes gandeiros pensan que co nivel xenético que hai hoxe en día é moi difícil desfacer o que xa está feito, é dicir, “é moito mellor incidir en temas de produción, de saúde e de ubres, xa que, en canto a tipo, unha vez que che-

O futuro de San Rián Holstein pasa por medrar e seguir evolucionando, aproveitando os adiantos que se van orixinando no sector. Así nolo conta Daniel: “Primeiro hai que dimensionar isto, que é o que o mercado demanda se queres sobrevivir, e logo modernizarnos, no sentido de eliminar moitos traballos que facemos manualmente, sobre todo en tema de limpezas e muxido”.

Entre os seus propósitos está tamén o de seguir incrementando a vía de ingresos por venda de xenética, se ben hoxe en día xa garanten a recuperación de todo o que invisten en tratamentos etc.

A clave está en manter o nivel que acadaron ao longo destes anos, pero con toda probabilidade o seu bo facer e a súa sensatez á hora de fixar obxectivos seguiranos guiando polo camiño acertado. “O único reto que hai é continuar, corrixir os defectos que teñan os animais na xeración vindeira e, se corrixíndoos imos ter uns índices altos que nos van seguir poñendo aí arriba, ben; se non, continuaremos intentándoo para a seguinte xeración”, conclúe.

46 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp12_naGranxa_SanRian_galego_sabe.indd 46

20/8/19 11:46

GEA pon en marcha a primeira sala rotativa robotizada de España A gandería Paulorena Holstein, de Almacelles (Lleida), traballa desde o pasado mes de marzo coa primeira DairyProQ instalada en España, unha sala de muxido rotativa robotizada de 40 puntos coa que chegarán a muxir 1.000 vacas.

Ademais da instalación da sala, GEA desenvolveu o proxecto completo desta granxa catalá no que se deseñou a sala de espera co sistema de limpeza flushing, o empuxador e as portas de postselección; incluíronse o sistema de frío instantáneo, o tanque VCool de 30.000 litros e os colares CowScout para o control das vacas en produción e da recría.

vp012_publirreportaxe_Gea.indd 47

20/8/19 13:36

DairyProQ, única no mercado

EN víDEO

De esqda. a dta., Jordi Cervelló, de Jordi10, distribuidor de GEA na zona; Joan e Álex Giribet, propietarios de Paulorena Holstein, e Francesc Oliva, xefe de vendas de GEA Farm Technologies Ibérica

A

nte o incesante avance da robotización no mercado e o gran peso que supoñen o muxido e a falta de man de obra para os gandeiros, GEA centrou esforzos en darlles solución ás demandas do sector desenvolvendo a sala rotativa robotizada DairyProQ. Pensada para ganderías industriais, pode montarse con diferente número de prazas, desde 28 ata 80 robots, e unha das súas maiores vantaxes é o sistema modular no que está deseñada. Cada robot está formado por diferentes módulos –de leite, de selado, de brazo de muxido, electrónico…– e todos e cada un deles pódense extraer e reparar individualmente mentres que a máquina segue muxindo vacas. Neste sentido, Francesc Oliva, xefe de vendas de GEA Farm Technologies, subliña que “con este sistema modular logramos garantir os diferentes mantementos ou reparacións das máquinas, que necesitan traballar 24 horas, 7 días á semana”.

Para o selado final tras o muxido, Oliva destaca que “antes da retirada das tetoeiras teto por teto, o robot aproveita que aínda ten un pouco de residual de baleiro, coas gretas do esfínter abertas, para botar o selador e facer unha película perfecta con moi pouco produto”.

UNHA SOA COLOCACIÓN Unha das características principais dos sistemas robotizados de GEA, tanto en DairyProQ como en Monobox, é que o robot necesita unha soa colocación para realizar, sen extraer a tetoeira, todo o proceso: o predipping, a estimulación, a extracción dos primeiros chorros, a análise do leite teto por teto, o muxido e o posdipping. “Nestes pasos ten a capacidade de analizar temperatura, condutividade, fluxo de leite e cor. Tras esta revisión, comeza o muxido e separa o leite bo ao tanque e o malo, ao desaugadoiro”, indica. Á análise por cuarteiróns débese engadir o reconto de células somáticas mediante o sensor M6850, que realiza este control en continuo, sen cortar o fluxo e sen o uso de reactivos.

CALIDADE DE MUXIDO A sala rotativa robotizada de Paulorena Holstein conta con 40 puntos e a entrada non se diferencia en ningún aspecto de calquera outra sala rotativa convencional. “Buscamos rapidez e calidade do muxido. Nunha rotativa como esta, que coloca automaticamente e fai todos os pasos que o gandeiro require, podemos chegar a muxir unhas 200 vacas por hora”, sinala.

O obxectivo nesta granxa é chegar ás 1.000 vacas en muxidura e un dos principais problemas cos que se atopaban era o muxido. Desta forma, prepáranse para lograr a súa meta e garanten que o muxido se fai cuns parámetros establecidos, de maneira rutineira e sempre igual.

vp012_publirreportaxe_Gea.indd 48

Francesc Oliva: “Buscamos rapidez e calidade do muxido”

20/8/19 13:36

O PROXECTO EN PAULORENA A DairyProQ de Paulorena Holstein é a primeira sala rotativa robotizada instalada en España e a segunda, a nivel mundial, con sistema de alimentación automático individualizado vaca a vaca. Coa tecnoloxía dos colares CowScout a sala ten a capacidade de identificar cada animal e proporcionarlle o penso no momento do muxido en función da súa produción de leite ou do seu estado de lactación.

Ademais da DairyProQ e dos CowScout, Francesc Oliva detalla que “na sala de espera instalamos un empuxador de barreira Commander 700, o sistema de limpeza flushing co que poden baleirar 30.000 litros por minuto –10.000 litros por válvula–, todas as portas de postselección e un sistema de frío instantáneo cun tanque VCool de 30.000 litros”.

Nome da explotación: Paulorena Holstein SL Localización: Almacelles (Lleida) Traballadores: 6 Sistema de muxido: sala rotativa robotizada 40 puntos Animais en total: 730 vacas en produción: 400 Número de muxidos: 3 Media de produción: 37 litros/vaca/día Graxa: 3,70 % Proteína: 3,10 % RCS: 117.000 cél./ml

Álex Giribet: “Os dous cambios principais foron calidade de vida e tempo de muxido” Que sala tiñan antes de instalar a rotativa?

Tiñamos unha 2x9 de espiña de peixe. Muxiamos 400 vacas tres veces ao día e tardabamos sobre 4 horas e media por muxido.

Por que tomaron a decisión de mudar de sala?

O meu pai leva máis de 20 anos perseguindo os robots por todo o mundo porque sempre nos gustou a robótica, a informática. O robot individual, por cuestións de manexo, non nos acababa de encaixar no noso proxecto e, cando descubrimos a DairyProQ, dixemos: esta é a nosa.

Cando a instalaron?

Estamos inmersos nun proxecto de dez anos para aumentar un pouco máis en número de cabezas. Coas obras da sala fará dous anos que empezamos, a finais de 2016, e estreámola o 19 de marzo.

Por que se decidiron por GEA? Polo servizo, porque o temos aquí moi preto, e polo tipo de sala. Son 40 robots e no mercado creo que é a única que pode ter tantos robots encima da plataforma, o que nos fará gañar un pouco máis de velocidade.

A colocación é moi rápida. En canto pon a tetoeira xa non a saca, entón gañas moito tempo.

vp012_publirreportaxe_Gea.indd 49

Jordi Cervelló: “Co programa FarmView, tanto o gandeiro como os técnicos controlamos o funcionamento da sala desde calquera dispositivo” En canto á saída, as vacas teñen un espazo de tres prazas para saír e diríxense por un corredor onde hai unha porta de postselección e varios lotes diferenciados para os distintos diagnósticos e tratamentos.

Joan e Álex Giribet, pai e fillo, propietarios de Paulorena Holstein

Ademais achéganos datos como a detección de celos, mamites, tempo de descanso, tempo de alimentación…

Como planificaron o proceso?

Unha sala rotativa como esta dáche moita marxe no proceso de cambio, pois podes muxir máis vacas. Collémolo con calma, metiamos as vacas e a muxir.

Que protocolo seguiron para a adaptación dos animais e dos traballadores dedicados ao muxido?

O primeiro muxido foi duro, pero a partir do terceiro ou do cuarto vimos realmente o potencial da máquina.

As vacas están moi tranquilas. A sala proporciónalles o penso durante o muxido e iso reláxaas moito.

Que diferenzas notaron?

A produción de momento non cambiou, xa era boa e ségueo sendo, pero sen ningún plus.

En calidade de vida si que o notamos. Baixamos dúas horas de muxido e podémonos dedicar aos labores do campo, a limpar a granxa, a darlles o leite ás xatas...

Os dous cambios principais foron calidade de vida e tempo de muxido.

Tras a adaptación, que valoración fan do cambio?

Temos que rematar de axustar os parámetros da sala de muxido. Cando subamos a retirada, que a temos moi baixa, e cando as vacas entren ben, cremos que gañaremos media hora máis, lograremos muxir as 400 vacas en dúas horas.

20/8/19 13:36

M A N E XO

Lactacións prolongadas Explicamos en que consiste este sistema produtivo, para o que cómpre aclarar primeiro determinados conceptos como son a produción vitalicia e a persistencia da lactación, ao tempo que debemos coñecer como é a tendencia da duración das lactacións e valorar a súa influencia na rendibilidade da gandería e no benestar dos nosos animais.

Ramiro Fouz Africor Lugo

O

obxectivo dun produtor de leite é acadar altas producións vitalicias de leite por vaca, con independencia do sistema produtivo co que estea a traballar. As medias de produción por vaca, producións a 305 días, non son bos indicadores da rendibilidade dunha granxa. Pola contra, a produción vitalicia si é un indicador de rendibilidade, e é válido tanto para producións intensivas coma para granxas en

ecolóxico ou baseadas en pastoreo. Indo máis aló, teriamos que falar de produción por día de vida, xa que ten en conta os períodos improdutivos da vaca, como son a fase de recría e os períodos de secado. Este ratio calcúlase dividindo a produción vitalicia entre os días de vida do animal, dende que nace ata que abandona a granxa.

A produción por día de vida afina moito máis de cara a plasmar a produtividade da vaca. O ideal sería estar por riba dos 16 litros por día de vida.

A amortización dunha vaca non se produce ata pasado o pico de produción da segunda lactación,

polo que as vacas que morren antes deste tempo non produciron dabondo para cubrir os custos de amortización; Son o resto das compañeiras de establo as que teñen que producir máis para compensar as perdas.

Con todo, a produción vitalicia aumentou considerablemente nos últimos anos, cun incremento do 66,5 % dende 1998 ata a actualidade. A duración media dunha vaca son 2.190 días e nese tempo produce uns 32.548 kg de leite.

50 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_manexo_africorLugo_galego.indd 50

19/8/19 19:16

M A N E XO

TERIAMOS QUE FALAR DE PRODUCIÓN POR DÍA DE VIDA, XA QUE TEN EN CONTA OS PERÍODOS IMPRODUTIVOS DA VACA

LECHES MATERNIZADAS

Bienestar y rendimientos

A produción por vaca en lactación normalizada a 305 días aumentou nun 43,6 % no mesmo período. A explicación deste desfase no incremento entre a produción vitalicia e a produción por lactación está en que as lactacións cada vez duran máis tempo, e é frecuente estar a muxir vacas con máis de 400 días en leite.

Actualmente, o 1 % das vacas que se moxen na provincia de Lugo superan os 540 días en leite, cunha media de 21,3 kg/día.

Núm. de parto

Duración media da lactación (días)

1

370

2

368

3

369

4

371

5

374

6

374

7

369

PRO

Mejora tus resultados

Collendo como referencia as vacas dadas de baixa en 2018, ao comparar a súa produción vitalicia en función da duración media das súas lactacións, observamos como as vacas que teñen unha maior duración media da lactación teñen unha maior produción vitalicia.

Duración media da lactación

Produción vitalicia N.º medio de partos

< 293

25.348

3,3

de 293 a 336

39.413

4,0

de 337 a 382

43.538

3,9

> 382

43.831

3,3

CRECIMIENTO ÓPTIMO SEGURIDAD DIGESTIVA CONTROLADA RENDIMIENTO Y CONFORMACIÓN

Tel: +34 629 64 02 61 www.serval.fr/es 08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 51

vp012_manexo_africorLugo_galego.indd 51

19/8/19 19:17

M A N E XO

32.802

Evolución da produción 26.800

2016 2017

2014

2012 2013

2011

2010

2009

2015

10.033

305 días 2008

2007

2005

2003 2004

2002

2001

2000

Ano

2006

Vitalicia

6.988 1998

6.800

19.705

1999

16.800

DEBERIAMOS CUESTIONARNOS DE NOVO RATIOS E INDICADORES BASEADOS EN PRODUCIÓNS DO SÉCULO PASADO

Duración da lactación

IPP

Duración do secado

2003

339

426

87

2004

342

432

90

2005

343

431

88

2006

356

433

77

2007

368

439

71

2008

370

442

72

2009

371

443

72

2010

369

440

71

2011

367

437

70

2012

366

433

67

2013

370

434

64

2014

369

433

64

2015

365

430

65

2016

364

428

64

2017

370

434

64

Dif.

42

16

-26

A suma destes dous intervalos (lactación + secado) dános o intervalo entre partos (IPP)

Na actualidade na provincia de Lugo o 75,1 % das lactacións ten unha duración de máis de 305 días, das cales o 44,2 % supera os 360. Cómpre ter en conta que as lactacións entre 240 e 305 días non se normalizan, coincidindo coa produción real desa lactación. Tal como é a tendencia, o correcto sería normalizar as lactacións a 360 días, como se fai noutros países.

Nos últimos vinte anos a duración media dunha lactación aumentou en 42 días, mentres que a duración do secado diminuíu en 26 días.

Dende hai tempo séguese a premisa de maximizar o pico de produción, na medida en que por cada quilo de máis no pico, supón uns 200 kg na lactación total.

A intensificación da produción no posparto leva emparellada unha elevada mobilización de reservas corporais cun descenso da condición corporal, cun sobreesforzo hepático, que leva a incrementar os problemas metabólicos. De feito, o 60 % dos custos veterinarios danse nos 40 primeiros días de lactación.

Para acadar intervalos de parto reducidos, as vacas teñen que quedar preñadas no período de máxima produción, que coincide cun balance enerxético negativo. De feito, a principal causa de baixa das vacas é a infertilidade, vacas que non quedan preñadas. É frecuente escoitar comentarios sobre o intervalo entre partos como un ratio reprodutivo que está

a empeorar, debido ao seu aumento progresivo. En realidade a preocupación está xustificada se o incremento se produce a costa de incrementar o período de secado, pero non no caso de que sexa polo incremento na duración da lactación.

Tendo en conta que estamos no século XXI, deberiamos cuestionarnos de novo ratios e indicadores baseados en producións do século pasado, como ter por obxectivo intervalos entre partos de 305 días.

Hoxe as vacas producen moito leite durante máis tempo. A selección en gando frisón fixo que as vacas dean leite con independencia de que volvan quedar preñadas, cousa que non ocorre noutras razas ou cruzamentos ou en vacas fri-

52 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_manexo_africorLugo_galego.indd 52

18/8/19 20:30

¡Ya estoy de vuelta!

eficacia confianza

calida

d

Finadyne

®

TODA UNA VIDA A TU LADO

Medicamento sujeto a prescripción veterinaria.

Consulta a tu veterinario.

vp012_publicidade_msd.indd 53

3/8/19 12:00

2.3 - Lactations corrigées - toutes lactations

M A N E XO

Durée Production MG lactation moyenne jours kg kg 66 Prim‘Holstein 1 428 836 366 11 206 445 46 Montbéliarde 382 681 334 8 570 335 56 Normande 170 620 349 8 023 340 39 Croisé 101 774 346 9 122 366 12 Abondance 21 580 317 6 450 236 21 Brune 14 801 363 8 920 375 35 Simmental Française 14 234 328 7 582 305 19 Pie Rouge des Plaines 8 842 351 9 343 400 15 Jersiaise 7 825 347 5 994 335 31 Tarentaise 7 372 300 5 141 191 Institut l’Elevage, datos de 2018 57 deVosgienne 1 201 307 4 746 178 23 Salers 872 255 2 755 95 63 Rouge Flamande 748 326 6 600 261 52 pouco Bleue du Nord 316do Institut 5 891 219 de l’Elevage soas seleccionadas, nas que, 513No gráfico 29 volven Bretonne Pie Noire 2 666 obsérvase 119 con datos 281 do ano 2018 cando a quedar preñadas, redu- 130 como a maior da lactación cen65drasticamente Ferrandaise a súa produción, o 113 267 duración 3 578 132 (durée lactation) a obstentan as412 frimesmo que as frisoas do século pasa- 109 18 Ayrshire 364 8 381 do. Non é un desmérito para as outras soas (Prim Holstein), seguidas das 69 Froment du Léon 66 289 3 821 169 razas, simplemente a súa selección pardas (Brune), que son as dúas ra14 Aubrac 40 259 3 164 133 foi encamiñada ao aproveitamento de zas máis seleccionadas para a pro53 Villard de Lans 37 307 4 044 166 pastos, onde a estacionalidade ten un dución intensiva neste país.

Diverses races sistemas traites produ- 112Nesta mesma 316 liña, un 6 276 elemento265 que peso moi forte nestes Code race

Nombre résultats

Races

define as vacas seleccionadas tivos, facendo que Total a súa selección fose 2 162 506 357 frisoas 10 245 408 máis por lactacións curtas, acopladas á para a produción de leite é a súa maior dispoñibilidade de recursos. Isto pode- persistencia da lactación. Esta defínese mos ilustralo con datos do Control Lei- como o grao de descenso na produción teiro en Francia. Poderiamos amosar unha vez que a vaca acada o pico de datos de Lugo, pero o baixo número produción. Así, unha alta persistencia de lactacións doutras razas fai que non de lactación asóciase cun baixo dessexan representativos. O censo doutras censo da produción tras o pico. A perrazas aumenta cada ano, pero, polo de sistencia de lactación é un factor que condiciona a produción total dunha agora, non chega ao 2 %.

8,3%

TB

MP

TP

MU

TMU

g/kg kg g/kg kg g/kg 39,7 359 32,1 805 71,8 39,0 285 33,2 619 72,2 42,4 278 34,7 618 77,1 40,1 297 32,6 663 72,7 36,6 214 33,2 450 69,8 42,1 307 34,4 682 76,5 40,2 257 33,9 561 74,1 42,8 312 33,4 712 76,2 55,9 232 38,7 567 94,6 37,1 168 32,6 359 69,8 37,5 150 31,5 327 69,0 34,4 89 32,2 183 66,6 39,6 217 32,9 478 72,4 37,1 186vacas31,6 405 a mesma 68,7 vaca. Dúas que acadan 44,6 89 no pico 33,3 poden 208rematar 77,9 a produción lactación115 con grandes debi36,8 32,2 diferenzas 247 68,9 do ás distintas 49,2 265 persistencias.

31,6 677 80,8 Este dato podémolo atopar nos 44,1 125 32,7 294 76,9 informes de Control Leiteiro, nas 42,0 109 34,6 242 76,6 vacas de décimo control, calculado 41,1 129 31,9 295 73,0 como a produción neste, respecto 42,2 208 control 33,2 tras473 75,4 O do cuarto o parto.

ideal sería 39,8 333 traballar 32,5 con 741persisten72,3

cias por riba do 96 %.

As vacas de primeiro parto teñen unha maior persistencia que as adultas, polo que se a taxa de reposición do rabaño é elevada (alta porcentaxe de vacas de primeiro parto respecto das adultas que se están a muxir), a persistencia media do rabaño será maior.

7,9%

17,7% 66,1%

Curvas de lactación 45,0 40,0

Prim'Holstein

Normande

35,0

Montbéliarde

Autres races

30,0

NP1

309 328 347 >365

271 290

252

233

138 157 176 195 214

81

100 119

20,0

5 24 43 62

25,0

NP>1

A maior persistencia das vacas de primeiro parto fai que superen a produción media das vacas adultas a partir dos 260 días de lactación 54 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_manexo_africorLugo_galego.indd 54

*** INSTITUT DE L'ELEVAGE

19/8/19 19:18

Résultats du Contrôle laitier - Espèce bovine - 2018 - p.27

***

FCEL***

Para restablecer la funciรณn ruminal

PANSENSTARTER

MEJOR

preparaciรณn

MAYOR

producciรณn

Vร DEO EXPLICATIVO

Estimula el apetito Ayuda a prevenir cetosis Mejora la producciรณn Aumenta la rentabilidad Consulta con tu veterinario vp012_publicidade_virbac_galego.indd 55

3/8/19 12:01

M A N E XO

PARA OPTAR POR SISTEMAS DE PRODUCIÓN BASEADOS EN LACTACIÓNS PROLONGADAS, É NECESARIO PARTIR DUN RABAÑO CON ALTOS VALORES XENÉTICOS PARA PRODUCIÓN DE LEITE E FACER SELECCIÓN POR PERSISTENCIA

Curva de lactación DEL 150 42,0 40,0 38,0 36,0 34,0 32,0 30,0 28,0 26,0 24,0

5 a 10 11 a 21 a 31 a 41 a 51 a 61 a 71 a 81 a 91 a 101 a 110 a 121 a 131 a 141 a 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150 NP1 NP>1

O pico de produción nas vacas de 1.º parto vai dende o día 50 ao día 90 mentres que o das adultas vai dende o día 40 ao 60; as adultas acadan antes o pico, pero dúralles menos

Evolución do pico de produción 49,0 44,0 39,0 34,0 29,0 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 NP1

NP2

Para entender mellor a persistencia, presentamos as curvas de lactación nos primeiros 150 días en leite (DEL) por número de parto, onde se aprecia como as primeirizas teñen un pico máis baixo e duradeiro e o acadan máis tarde que as adultas.

A persistencia decrece segundo aumenta o número de partos. O sistema de produción baseado en lactacións prolongadas precisa de vacas con alta persistencia de lactación que son cubertas pasados os seis meses de paridas, buscando producións diarias máis modestas, sen facer énfase no pico. Ao final da súa vida produtiva estas vacas terán producións vitalicias similares ás dos sistemas convencionais, pero cun menor custo, debido á redución de patoloxías. Trátase de producir o mesmo leite con menos partos.

Para optar por sistemas de produción baseados en lactacións prolongadas, é necesario partir dun rabaño con altos valores xenéticos para pro-

NP3

NP>3

dución de leite e facer selección por persistencia.

A selección de vacas por persistencia é unha ferramenta para acadar maior produtividade, na medida en que as vacas con maior persistencia tenden a ter menos enfermidades metabólicas e un menor custo reprodutivo debido a un menor estrés no pico de produción.

A persistencia pode ser mellorada co incremento no número de muxidos. Nos últimos anos, a porcentaxe de ganderías que moxe máis de tres veces ao día pasou do 3 % ao 14 % e segue aumentando.

Cando se moxe máis de dúas veces ao día, as células secretoras do ubre aumentan en número. En senso contrario inflúe o maior intervalo entre muxidos, o que ten un efecto negativo na produción de leite, sendo maior canto máis leite produce a vaca. Muxir máis de dúas veces ao día reduce o intervalo entre muxidos, o que mellora a produtividade.

56 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_manexo_africorLugo_galego.indd 56

18/8/19 20:30

E N NL A MGARN A ENXO XJ A Interior de nave producción da la nave dede produción

COBERTIZOS

Así, muxir máis de dúas veces ao día un 3,9 % das vacas produce máis de 40 modifica a persistencia, o que fai que se kg de leite cando se vai secar. Cando o prolongue a duración do pico de produ- sistema produtivo busca reducir o interción, á vez que se reduce a pendente da valo entre partos, maximizando os picos curva de produción no último terzo da de produción, as vacas chegan ao secado con altas producións, co conseguinte lactación.

Unha pregunta frecuente cando se estrés para o animal e o risco de maLOS OBJETIVOS DE FUSIÓN ERAN MEJORAR ENdesta CALIDAD DE OS OBXECTIVOS DALA FUSIÓN ERAN MELLORAR EN CALIDADE DE mite.

O maior risco enfermidade cuestionan estes sistemas de lactacións VIDA Y EN ORGANIZACIÓN DEL TRABAJO E DO TRABALLO prolongadas é o risco de sobreengra- predispón á utilización de antibióticos xamento de vacas en cola de lactación. con carácter preventivo. En sistemas de É certo que este sistema aplicado a va- lactacións prolongadas, as producións cas pouco produtoras, con baixo nivel ao secado son inferiores, polo que se xenético para produción de leite, pode mellora o benestar do animal e se reduproducir este problema, pero o manexo ce o uso de antibóticos. evitan el e uso ventilación CARACTERÍSTICAS DO ESTABLO de mu- sándwich deCando pechesse laterais o de teito de panel comparan sistemas proaxeitado da ración,DEL a frecuencia artificial.

Reconoce que hay ESTABLO DE PRODUCCIÓN DE PRODUCIÓN sándwich evitan o uso decuando ventilación convencionais con sistemas de xido e a mellora xenética orientada nes- dutivos tormenta sube mucho labase humedad En lanave nave principal se aloja elrisco. lote lactacións Nasenso principal alóxase artificial. Recoñece quecon cando hai prolongadas no torleite axudan a minimizar esteo relativa del moito ambiente y las vacas sude buscamos frisonas en en ordeño.prolongadas, Como frisonas muxidura.

Como ya xa te menta sobe a humidade relativa corrixido por enerxía, estas últimas Se lactacións fren estrés, pero afirma que avanzábamos antes, fusióntrouxo trajo avanzabamos fusión do ambiente e astambién vacas sofren estrés, favorecidas, por unha maior probaseadas nunhaantes, maioralapersistencia e vense “no días sehai déque esta consigo unha unaassituación de situación de sobrepoperohay tamén afirma queque “non moidemuchos sólidos totais, debido a o alimentamos vacas de forma conven- dución situación”.

Asimismo, queAsí la blación: aa día de hoxe hoyestá elo número boación: día número de tos días seda dea estaapunta situación”. dasque fases lactación con maiores cional, onde a ración orientada a peso nave se apunta orientó de forma que “según cabezas asciende 80eestá ysó solo dispoaa80 dispoñen mesmo, a nave se orientou de que graxa e proteína son altos picosascende de produción, claro que porcentaxes nace el que sol entra directamente nen decubículos.

76 de 76 de maneira que “segundo nace hasta o sol en sistemas convencionais. teremos estecubículos. tipo de problema. O plano maiores El establo diseñado forma O establo foifue deseñado de de xeito que las entra directamente ata aso camas”.

O camas”. parto sempre será período de nutricional en vacas de lactación proEl comedero derecina, resina, pero que el de área de descanso estuviera a área descanso separaO comedeiro éesdeprodutiva pero estrés na vida do ani-a longada difire moito deestivese producións con- maior su es sustituirla por aceiro acero separada la de alimentación.

“Las mal. da da dede "As vacas súaintención intención é intensivo substituíla por Un sistema convencional vencionais. Éalimentación. preciso adaptar a ración inoxidable aloconsiderarlo unaobtén opvacas salen del ordeño van directasaen do muxido e van directamenao consideralo unha maximiza pico de lactación ás novas necesidades.

Oy feito de non que ción más mente al comedero yprodución a los bebederos te ao comedeiro e aos bebedoiros máishigiénica. hixiénica. media tres partos por vaca. O imbuscar altos picos de fai quee de Los bebederos en ycando cuando se de acaba el ordeño se les pacto se acaba o muxido ábreselles Os bebedoiros están colocados na directo dun sistema de lactacións as diferenzas produción entre vacas la paredque queésepara separa as áreas de deparaliabre elpara pasorabaño para que pasen al área o paso que pasen área de desparede áreas de reducir olas número dun mesmo con á diferentes días prolongadas mentación Explica de descanso; después ya pueden canso; despois xa poden descansar por vaca,yenodescanso. mesmo ciclo de vidaque do en leite sexan menores, simplificando oe tos están o“sobredimensionados” pordescansar y comer cuando quieran”, comer cando queiran”, explica José animal, que diminúe o risco de enfermanexo nutricional en racións únicas. que para él que los explica José Antonio.

Su era propósito Antonio.

O seu propósito que os midades para el es é fundamental quesen os metabólicas e o seu estrés, Os problemas de engraxamento de vaanimales tenganfácil accesovitalicia. era que losde animales se molestasen animais se molestasen o menos posianimais teñan acceso aa agua comprometida afácil produción cas en cola lactación son comúns en ver cantidad Cabe lo posible entrede ellos. blemenos entrecon eles. cantidade ede decalidad. calidade.

Cómpre se podeyconcluir que sexa undessisgranxas altos picos produción e enNon tacar queque la tratan con peróxido de Las camas, que queque limpian As persistencia camas, limpan ey nivelan destacar aideal, tratan peróxido produtivo na con mesma medibaixa empregan unha tema hidróxido estabilizado para dos día, sonson de serrín.

Pese da dúasveces vecesalpara ao día, serradude en hidróxido estabilizado paraoevitar que ningún outro sistema é per única ración vacas de de leite. contaminaciones. a que muchos técnicos calidad de se. ras.

Pese a de que moitos técnicos contaminacións.

Cada gandeiro debe decidir cal é o A maiores reducir odeestrés metaEl ordeño loque hacen a las dee leche novaca recomiendan este calidade de eleite non o recomendan O muxido ás da siete mañá sistemafano sesete adapta ás súas bólico da mellorar seumaterial, benestar, mellor la y a las sietesala de de la tarde ellos aseguran no aseguran tenerbaseados problemas este material, eles non ter ás mañana sete da tarde nunha saída pero sempre buscando a os sistemas de produción en condicións, en unarendibilidade, sala derecentemente salidaque trasera, que rede mamitis en casoao tenerlos, problemas dey, mamites e,deen caso de traseira, que non ampliasempre lactacións prolongadas, diminuír o maior cientemente han a 16 punsostienen laque enfermedad suele está telos, sosteñen a enfermidade ron ana16 puntos eampliado informatizaron. maior produción no menor innúmero de que partos fronte a un sistema tosPara y han informatizado. estar de una mala adoitaderivada estar tamén derivada dunha mala tervalo contribuír ao aforro enerxéde tempo.

A combinación da seconvencional, reducen osconserperioPara contribuir al un ahorro energévación los forrajes. conservación das forraxes. tico teñen instalado por persistencia oupreenfriador as medidas dos de de secado, periodos improdutivos lección tico instalado un con preenfriador José Antonio que al Conta José Antonio que, ao tratarque ahan reduce a temperatura do leite promoven, xunto lactacións naCuenta vida da vaca, mellorando o tratarse ratio de que que reduce temperatura de deterla lede una construcción veces se dunha construciónabierta aberta,a ás ve- de antes de duración, quelachegue ao tanque, unha maior poden ser, en quilos/día/vida. che de alunha tanque, tienen problemas concabe el aire ye tienen ces teñen problemas co aire vense placaantes solar coaque que quentan a auga sistemas de llegue manexo forOutro aspecto que salientar é minados una placa solardecon que calientan encamar más demáis unaao vez avez la ma obrigados a da encamar dunha e unde variador frecuencia na sala incrementar a la rendibilidade da aque redución produción secado. el yáun de frecuencia semana.

NoNon obstante, la ausencia de gandería, á semana. obstante, a ausencia de agua muxido. vezvariador que mellora o benestar Actualmente a produción media das en la sala de ordeño. cierresaolaterales el 23,3 techokg, desepanel animais. vacas secado éy de ben dos

La solución fácil y ecónom ica para su cubierta

NAVES GANADERAS Y ALMACENES

Grandes ventajas con respecto a las construcciones tradicionales

Poligono Industrial de Somonte C/Mª Glez “La Pondala” Nº 41 CP 33393 Gijón Asturias Tlfn: + 34 985 303 752 Info@easy-covering.com

www.easy-covering.com 05.2019 | Vaca Pinta n.º 12 10 | 57 49 08.2019

vp010_naGranxa_CasadoPintor_castelan.indd 49 49 vp010_naGranxa_CasadoPintor_galego_SABE.indd vp012_manexo_africorLugo_galego.indd 57

10/5/19 12:30 22/5/19 11:47 13:07 20/8/19

CONSEJOS PRIMA

n

Cuestiones centrales sobre la recría Cuatro de los expertos que participaron en la primera edición de nuestro Simposio Recría con Prima responden a las principales preguntas surgidas en torno al manejo de la recría, haciendo un repaso por conceptos fundamentales como el suministro de calostro, el bienestar de las terneras, la inmunidad y la eficiencia alimentaria. ¿POR QUÉ ES NECESARIO SUMINISTRAR CALOSTRO? “Cuando la ternera nace, su nutrición cambia, su entorno cambia, todo cambia. Por eso necesitamos el calostro como herramienta para cuidarla durante sus primeros días de vida”. Así introduce el profesor Koch el eje central de toda su exposición.

Para Soberón, uno de los factores esenciales en cualquier explotación es tener claros los conceptos y objetivos a cumplir.

“Nadie va a vivir, trabajar y esforzarse por los objetivos que otros le han dado”, remarca.

ChRISTIAN KOCh hofgut Neumühle

Koch alude así en un primer momento a la importancia del calostro en el desarrollo del tracto intestinal de las terneras, en el metabolismo de la glucosa y en la regulación endocrina: “Si damos calostro durante más tiempo vamos a tener un mejor estado de salud del aparato digestivo y este podría ser un motivo decisivo por el cual los animales que reciben más calostro podrán producir más leche. Además, está comprobado que se produce una mayor concentración hepática de glucógeno en las terneras que lo reciben en comparación con las que toman un sustituto”.

También señala hacia este componente como una fuente de células inmunitarias maternas y destaca su efecto en la inmunidad del animal: “Parece que las células inmunitarias maternas tienen un efecto muy prolongado sobre el desarrollo y la maduración del sistema inmunitario”. Además, hace alusión a los efectos positivos en las personas: “El calostro también es una sustancia muy buena para reducir las enfermedades intestinales en el ser humano”.

VP012_PUBLIRREPORTAXE_NANTA.indd 58

¿POR QUÉ FOMENTAR EL CRECIMIENTO ACELERADO?

En relación con esto, alude a la importancia de pesar FERNANDO SOBERóN a los animales y no basar- Nutreco se en medias, ya que eso puede llevar a una evaluación errónea del crecimiento. “No podemos mejorar nada que no midamos. Esperar que las terneras crezcan más sin hacer un seguimiento de su peso es como darnos una palmada en la espalda simplemente porque nos parece que se ven más bonitas”, advierte.

Cuando se refiere al desarrollo de la recría, hace alusión a dos conceptos clave: la eficiencia alimentaria y la importancia de mejorar el potencial productivo: “Cuando hablamos de vacas, hablamos del coste de producción por litro de leche. ¿Por qué? Porque la leche es su potencial productivo. Y en becerras, ¿cuál es el potencial productivo? El peso”, se responde.

Así mismo, Soberón incide, por un lado, en la importancia de analizar el coste de la enfermedad de las terneras y de favorecer su bienestar cuidando, por ejemplo, de que dispongan de aire limpio, y por otro lado, en la posibilidad de valorar desechar terneras cuando sea necesario: “Si tenemos conceptos de desecho en vaca productiva, ¿por qué no tenerlos en vacas futuras?”.

20/8/19 13:38

nanta@nutreco.com www.nanta.es

Todos los vídeos en Facebook

¿CUÁLES SON LOS BENEFICIOS DEL BIENESTAR? Miller-Cushon centra su exposición en el bienestar en la recría de terneras y los beneficios de aumentar la ingesta de leche, suministrar heno y agrupar a los animales.

Así, comienza explicando que la idea de bienestar puede ser ambigua y “significar cosas distin- EMILy MILLER-CUShON tas dependiendo de cada Universidad de Florida persona”. No obstante, hay una serie de prácticas en las que cualquiera estaría de acuerdo con que tiene efectos positivos en la recría.

La primera de ellas es favorecer una mayor ingesta de leche. “El nivel de ingesta de leche influye en la salud básica de la ternera. Teniendo esto en cuenta, es interesante ver que, si favorecemos el acceso libre a este alimento, beben 7 u 8 veces al día, un ratio similar a lo que veríamos en una ternera que mama directamente de la vaca”. De esta forma, estamos mejorando la ganancia media diaria, lo que no solo ayuda a la salud y al funcionamiento del animal al principio de la vida, sino que tiene un impacto a más largo plazo.

En cuanto a los otros factores mencionados, Miller-Cushon explica que existen interesantes datos para estudiar que “sugieren posibles beneficios con el heno durante las primeras etapas de vida”. A mayores, presenta los resultados de una investigación sobre el agrupamiento social de la que se extraen conclusiones muy positivas que ayudan a sostener la importancia de esta práctica: “Merece la pena a veces comprender por qué se dan estos comportamientos y por qué debemos fomentarlos”.

¿CUÁLES SON LOS RESULTADOS DE UN PROGRAMA DE CRECIMIENTO ACELERADO? El cuarto experto en darnos sus claves sobre recría vuelve a incidir sobre los beneficios del suministro del calostro y desecha falsos mitos que han surgido en torno a su toma. “Suministrar calostro con sonda o con tetina no implica ningún cambio en el número total de inmunoglobulinas LEONEL LEAL en sangre y no afecta a la Nutreco velocidad a la que estas son absorbidas en el intestino”, subraya.

Además, apunta hacia cuáles podrían ser los problemas derivados del retraso en su suministro: “Lo que estamos haciendo suplementando prontamente el calostro es reducir las oportunidades de bacterias y patógenos para aparecer en el intestino de la ternera.

Por tanto, cuanto más tardamos en dárselo, más desprotegida dejaremos a nuestra recría”.

Por último, presenta una comparación entre terneras que forman parte de un programa de crecimiento acelerado y terneras que no: “Las terneras del grupo con el esquema de alimentación acelerado crecen más rápido que las que están en el grupo restringido, se quedan preñadas unos 23 días antes que las del grupo convencional y el 86 % del grupo acelerado supera la barrera de los primeros 180 días en lactación”.

Para más información, visítanos en facebook.com/RecriaNantaPrima

VP012_PUBLIRREPORTAXE_NANTA.indd 59

20/8/19 13:38

Z O N A W E L FA R E

Benestar animal: a importancia dos cubículos Neste artigo centrámonos na descrición do que debe ser un cubículo correcto para acadar os obxectivos de aloxamento na granxa: repouso, confort e lograr que as nosas vacas os empreguen adecuadamente.

M.ª Elena Fernández Rodríguez1, Jesús Cantalapiedra Álvarez2, José Pedro Pinto Araújo3, Joaquim Lima Cerqueira4, Mercedes Camiña García5 1 Departamento de Enxeñería Agroforestal, Universidade de Santiago de Compostela (USC) 2 Servizo de Gandería de Lugo, Xunta de Galicia 3,4 Escola Superior Agraria do Instituto Politécnico de Viana do Castelo (Portugal) 5 Departamento de Fisioloxía, Facultade de Veterinaria (USC)

N

as vacas de leite a falla de descanso e de sono ten importantes consecuencias sobre a produción. Inda que de momento non existe ningún sistema de aloxamento perfecto en termos de benestar animal, as características, o deseño e o mantemento dos cubículos son cuestións importantes para acadar unhas boas condicións de confort (coñecido en xeral polo seu termo en inglés, cow comfort). Se ben é certo que os cubículos poden ter un deseño, unha

forma e unhas características moi variadas, as súas dimensións deben axustarse na medida do posible ao tamaño corporal dos animais e ofrecerlle un espazo á vaca que lle permita deitarse, permanecer deitada e levantarse con normalidade.

Preténdese conseguir que a vaca pase máis de doce horas ao día deitada. O fin de acadar este tempo de repouso é múltiple: que os animais teñan unha actividade diaria rutineira na estabulación, que haxa unha boa

circulación de sangue polo ubre que favoreza a produción láctea, contribuír a unha mellor ruminación (a vaca pasa remoendo a maior parte do tempo que está deitada) e diminuír o tránsito por soleiras que presentan o risco de ocasionar problemas de pezuños.

Algúns autores aseguran que cada hora a maiores de descanso das vacas supón ata 1,7 litros de leite máis ao día e que a falta de comodidade tamén provoca cerca do 25 % dos problemas nas explotacións leiteiras.

60 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_zonaWelfare_cubiculos_galego.indd 60

18/8/19 20:28

Z O N A W E L FA R E

Actividade

Duración (horas)

Tombada

112-14 horas (remoendo un 60 % do tempo que permanece tombada)

Exercicio

2-3 horas

Alimentándose

5 horas (11 comidas por día)

Bebendo

0,5 horas (15 veces/día)

Muxidura e outras actividades

2,5-3,5 horas

ALGÚNS AUTORES ASEGURAN QUE CADA HORA A MAIORES DE DESCANSO DAS VACAS SUPÓN ATA 1,7 LITROS DE LEITE MÁIS AO DÍA

Fonte: Grant, 2006

Secuencia de movementos da vaca ao deitarse

OBXECTIVOS Os obxectivos dos cubículos, que deben cumprir como prazas de repouso individuais, están relacionados con ofrecer un confort adecuado e que as vacas os empreguen correctamente; describímolos a continuación.

Respectar a secuencia de movementos da vaca ao erguerse e ao deitarse.

As características do cubículo deben ser tales que a vaca poida levar a cabo eses movementos de maneira natural.

O número de intentos para erguerse ou deitarse e o tempo que inviste en cada un están relacionados coas características do cubículo. Hai procedementos de avaliación do confort que consideran o tempo que tardan en deitarse como un indicador do bo aloxamento (Welfare Quality®, 2009).

1 2 3 3 4 5 6 7 1. Vaca de pé. 2. Prepárase para apoiarse sobre os xeonllos. 3. Comeza a flexión dos xeonllos; déixase caer sobre eles dende unha altura duns 20-30 cm. 4. Mete a pata traseira debaixo do abdome, coas dúas terceiras partes do seu peso sobre os xeonllos. O morro case roza o chan. 5. Deixa caer a parte posterior do corpo. 6. Acomoda o corpo e as patas. 7. Vaca deitada (imaxes adaptadas de Schnitzer, 1971; Tillie, 1986)

Secuencia de movementos da vaca ao erguerse

1 2 3 3 4 5 6 7 1. Vaca tombada. 2. Prepárase para apoiarse sobre os xeonllos coas patas posteriores flexionadas; incorpórase un pouco sobre as patas dianteiras. 3. Desprazamento do corpo cara adiante para incorporarse. 4. Bascula o peso sobre os xeonllos dianteiros (arremetida cara adiante) e o morro case roza o chan. 5. Estira as patas posteriores. 6. Estira unha pata dianteira ata unha posición adiantada uns 40 cm, que corrixe despois. O pezuño levántase uns 12 cm. 7. Vaca de pé (imaxes adaptadas de Schnitzer, 1971; Tillie, 1986)

RÍN:

PU ATAMIeNTO De

ITIVOS PARA TR

OTROS DISPOS

Trituradores

Mezcladores sumergibles en hierro y acero inoxidable

TRACTOR DRÁULICO PARA

BATIDOR HI

Separadores

• Cañón hidráulico dirigible • Combinación del agitador de hélice con la bomba centrífuga • Especial para mover la arena sedimentada en el fondo del pozo • 5 metros de largo + 2 cabezales (opcional) • 100 CV de potencia absorbida,

según densidad del purín • 540 revoluciones

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 61

vp012_zonaWelfare_cubiculos_galego.indd 61

18/8/19 20:28

Z O N A W E L FA R E

HAI PROCEDEMENTOS DE AVALIACIÓN DO CONFORT QUE CONSIDERAN O TEMPO QUE TARDAN EN DEITARSE COMO UN INDICADOR DO BO ALOXAMENTO

Posicións da vaca tombada

Ofrecer o espazo de balanceo e o espazo social arredor da cabeza.

Cando a vaca se ergue ou se deita necesita un espazo adicional ao redor da cabeza, coñecido como de balanceo ou de arremetida. Trátase dun espazo onde non pode haber obstáculos (por exemplo, unha barra ou a proximidade dunha parede) porque o morro case roza o chan. A zona libre ao redor da cabeza tamén ten a finalidade de proporcionarlles un espazo social ás vacas cando están deitadas cabeza con cabeza.

Dispoñer dun espazo para que o animal estea deitado confortablemente. Cando as vacas están tombadas adoptan unha serie de posicións e os cubículos permitiranlles que poidan deitarse con comodidade nunha posición estreita. A lonxitude mínima da cama do cubículo debe comprender o espazo dende o xeonllo ata ao rabo coa vaca tombada na posición estreita.

O espazo mínimo para a súa anchura tómase dende a parte exterior do abdome ata o pezuño coa vaca tombada na posición estreita.

Posición longa Coa cabeza estendida cara adiante

Posición ancha Máis tombada lateralmente Patas posteriores estendidas Unha pata dianteira pode estar estendida cara adiante

Posición curta Cabeza inclinada ao longo do corpo (cando dorme)

Posición estreita Máis recostada sobre o esterno Patas posteriores máis cerca do corpo Unha pata dianteira pode estar estendida cara adiante

Imaxes adaptadas de Rietveld en Anderson, 2008

62 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_zonaWelfare_cubiculos_galego.indd 62

18/8/19 20:28

Biocélula higienizadora: la alternativa real a la arena CALIDAD CONSTANTE El sistema de control electrónico de la biocélula asegura la higienización del material a través de un proceso de pasteurización.

AHORRO FINANCIERO El ahorro obtenido al reciclar y aprovechar la parte solida del purín frente a la utilización de los materiales tradicionales de encamado (arena, paja, serrín, etc), permite amortizar los gastos de inversión en pocos años.

GESTIÓN MEJORADA Y ECONÓMICA DEL PURÍN La cantidad de purín que se maneja, se ve reducida debido a que se eliminan los materiales tradicionales empleados por las camas. Se facilita el cumplimiento de las nuevas normativas medioambientales.

VACAS SALUDABLES El material resultante es muy confortable y con una baja carga bacteriana consiguiéndose un elevado nivel de cow confort.

NO ES NECESARIO UN ALMACÉN El material higienizado es producido diariamente para su inmediata aplicación en las camas.

FÁCIL DE UTILIZAR La maquina es fácil de utilizar gracias a su sencillo sistema de control a través de la pantalla táctil, ordenador o teléfono móvil.

CARACTERÍSTICAS TÉCNICAS � 3 modelos: nos adaptamos a diferentes tamaños de granja. � Producción: hasta 20 Tn/día de sólido higienizado. � Higienización: se garantiza la pasteurización (1 hora a 70ºC). � Secado: entre un 40-55% de materia seca (mediante el ajuste HRT). � Bajo consumo de energía. Consumo máximo 6,5kW. Instalación de HBC2500 en Finca Santa Cruz (Palencia)

DISEÑO Y EQUIPAMIENTO DE NAVES GANADERAS El especialista en bebederos

Polígono Comarca 2 Calle A 17 31191 Barbatáin, Navarra (España) T 948 983 390 www.etxeholz.net etxeholz@etxeholz.net

vp012_publicidade_etxeholz.indd 63

19/8/19 10:41

Z O N A W E L FA R E

A LONXITUDE MÍNIMA DA CAMA DO CUBÍCULO DEBE COMPRENDER O ESPAZO DENDE O XEONLLO ATA AO RABO COA VACA TOMBADA NA POSICIÓN ESTREITA

Presentar unha superficie confortable. Ten a finalidade de evitar danos ao tombarse (a vaca déixase caer sobre os xeonllos) e proporcionar unha superficie cómoda para permanecer deitada.

Para avaliar de maneira sinxela se a cama é cómoda fanse as probas de xeonllo: - Ao estar axeonllados no cubículo, a cama debe adaptarse aos nosos xeonllos.

- Ao deixármonos caer sobre os xeonllos dende unha altura duns 20-30 cm, non nos mancamos.

Toda a superficie onde permanece deitada a vaca debe ser confortable, polo que o mantemento do material de cama xoga un papel fundamental.

Ofrecer unha fricción correcta.

Fai falla para que a vaca non esvare ao erguerse ou ao deitarse.

Esta fricción tamén impide que, cando está tombada, vaia escorregando cara ao corredor. Ten que ser unha fricción correcta, xa que, se é excesiva, a superficie pode ser demasiado abrasiva.

Vaca tombada lonxitudinalmente no cubículo. Un cubículo que está ben deseñado e cos seus elementos correctamente definidos permite que o animal entre de maneira recta, que se deite rápido nunha postura lonxitudinal, ocupando a superficie de cama e ensuciando minimamente dentro.

Evitar que a vaca se manque contra os elementos do cubículo.

Pódense producir golpes contra os elementos cando a vaca se deita, se levanta e cando está deitada. A existencia deses golpes é outro dos parámetros que considera o procedemento Welfare Quality® (2009) para avaliar o benestar do repouso no aloxamento.

Os elementos que compoñen o cubículo son a cama disposta sobre unha base, o chanzo posterior, a táboa ou limitador de peito (almofada), a barra ou limitador do pescozo (barra educadora), o separador, o espazo fronto-lateral (de arremetida, balanceo e social) e o espazo antigolpes contra o separador. En ocasións tamén se empregan barras limitadoras de cabeza.

ELEMENTOS QUE FORMAN O CUBÍCULO

Base. A base soporta o material de cama. As súas características gardan relación co tipo de material de cama empregado. Cando se trata de material que se dispersa (como a area) pode ser unha pequena soleira de formigón ou mesmo de terra ou area apisoada. Se o material é sintético (como un colchón) a base xa é unha soleira de formigón. Unha única base de formigón sen material de cama é desaconsellable para o benestar e o confort da vaca.

Material de cama. É o encargado de proporcionar comodidade, ofrecendo fricción suficiente sen resultar abrasivo. Para evitar a proliferación de xermes, debe ser pouco propenso a humedecerse ou quentarse. Pode tratarse dun material orgánico (como a palla), inorgánico (como a area) ou sintético (como un colchón). No caso dos dous tipos iniciais de materiais hai que recordar a grande importancia que teñen o manexo e o mantemento da cama, para que ofrezan unha superficie adecuada en todo momento, tanto en cantidade como en calidade, e evitando que se produzan fochancas.

Chanzo posterior. É o que permite a separación entre o cubículo e o corredor, e o que nalgúns casos permite conter o material de cama.

Limitador de peito (almofada).

Limita o avance da vaca cando está deitada e tamén define a zona de cama onde a vaca permanece tombada. Desde o punto de vista do confort pode representar un pequeno obstáculo, axuda a manter as condicións hixiénicas no cubículo, xa que contribúe a que os animais defequen no corredor e non na cama.

Separador. É o elemento que separa as prazas de repouso lateralmente entre si. As súas características principais son a forma, o tipo de ancoraxe e as dimensións.

Estas particularidades teñen ido evolucionando co paso do tempo na liña de adaptarse á conduta de movemento e de repouso das vacas, o cal favorece que se golpeen menos contra eles.

64 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_zonaWelfare_cubiculos_galego.indd 64

18/8/19 20:28

Siempre Siempre Siempreun un un paso paso delante delante en en la la Siempre Siempre Siempreun un un paso paso delante delante en en la la alimentación alimentación alimentación de de los terneros terneros alimentación alimentación alimentación de de los terneros terneros Una tetina Limpieza del tubo siempre limpia flexible hasta la tetina

Cierre rápido de la tetina

Limpieza a 65 °C

Iluminación led El alimento siempre de la tetina acabado de mezclar

Bandeja para flema limpiada

Abatible para retirar el estiércol

Posición para beber natural

Aún Aún Aún más más más volumen volumen volumen Aún Aún Aún más más más volumen volumen volumen

Apta Apta Apta para para para terreno terreno terreno Apta Apta Apta para para para terreno terreno terreno

Limpieza Limpieza automática automática automática Limpieza Limpieza automática automática automática

¿Oscuridad? ¿Oscuridad? ¿Oscuridad?–– ningún ningún ningúnproblema problema problema ¿Oscuridad? ¿Oscuridad? ¿Oscuridad?–– ningún ningún ningúnproblema problema problema

Pasteurizador Pasteurizador Pasteurizador

Radiocontrol Radiocontrol Radiocontrol remotor remotor remotor Radiocontrol Radiocontrol Radiocontrol remotor remotor remotor

Bastidor Bastidor Bastidorseguro seguro seguro de de de44ruedas ruedas Bastidor Bastidor Bastidorseguro seguro seguro de de de44ruedas ruedas

Dosifi Dosifi Dosificación cación cación sencilla sencilla sencilla Dosifi Dosifi Dosificación cación cación sencilla sencilla sencilla

Manejo Manejo intuitivo intuitivo Manejo Manejo intuitivo intuitivo

e n e i g i h e d r a d n tá s s e a r o o v d e a t Nu an m a m a en las mátttoiocrarsddeell www.holm-laue.com ¡¡¡DDDeeell iiannuvvtoeennnnttooccrhrhdede!e!ell Pasteurizador Pasteurizador Pasteurizador

vvee llee

lx lxiininddee eeaa D D www.holm-laue.com www.holm-laue.com www.holm-laue.com ¡¡¡D te tta hee!! cch e e l l e e d d i i x x +351 www.holm-laue.com www.holm-laue.com www.holm-laue.com a Moorweg Westerrönfeld, Alemania Teléfono: +351 919028 028774 774•••Correo Correo electrónico: info@holm-laue.de Moorweg Moorweg Moorweg 66 •6 24784 6 • •24784 • 24784 24784 Westerrönfeld, Westerrönfeld, Westerrönfeld, Alemania Alemania Alemania Teléfono: ••Teléfono: Teléfono: +351 --919 919 919 028 028 774 Correo Correo electrónico: electrónico: electrónico: info@holm-laue.de info@holm-laue.de info@holm-laue.de Delegado: Miguel Sá (00351919028774) - •a Distribuido por:-Frior (981774500) / Cosmolabor (00351964139487) ttt•a Moorweg Moorweg Moorweg 66 • 24784 6 • 24784 • 24784 Westerrönfeld, Westerrönfeld, Westerrönfeld, Alemania Alemania Alemania•- •Teléfono: •Teléfono: Teléfono:+351 +351 -919 919 919028 028 028774 774••Correo Correo Correo electrónico: electrónico: electrónico: info@holm-laue.de info@holm-laue.de info@holm-laue.de Delegado: Miguel Sá (00351919028774) Distribuido por:-Frior (981774500) / Cosmolabor (00351964139487) vp012_pub_holm_laue_galego.indd 65

19/8/19 19:24

Z O N A W E L FA R E

O MANTEMENTO DO MATERIAL DE CAMA XOGA UN PAPEL FUNDAMENTAL PARA ACADAR A CONFORTABILIDADE NA SUPERFICIE ONDE PERMANECE DEITADA A VACA

Limitador ou barra de pescozo (barra educadora). Situada lonxitudinalmente por riba dos separadores, ten como función limitar o acceso da vaca dentro do cubículo e que se sitúe correctamente sobre a zona de cama. Se ben en moitas ocasións e un tubo de aceiro galvanizado, tamén se poden empregar outras alternativas que ofrecen maior flexibilidade (como un cable metido dentro dunha tubaxe de goma).

Limitador ou barra de cabeza.

Sitúase por diante dos separadores para limitar o cubículo de maneira frontal nalgúns casos (como en ringleiras situadas cara aos corredores), para disuadir as vacas de que se metan por ese espazo.

A súa posición non debe interferir cos movementos naturais das vacas ao erguérense ou deitárense.

Espazo fronto-lateral. É o que queda na parte dianteira do cubículo e que a vaca emprega cando se ergue, para a arremetida e o balanceo da cabeza. Tampouco deben existir obstáculos no espazo da boca (cando o morro da vaca case roza o chan ao deitarse ou erguerse). Este espazo non só serve para respectar os movementos do animal, senón tamén para ofrecer un espazo social e que as vacas estean comodamente deitadas unha enfronte da outra.

Espazo antigolpes contra o separador. É o espazo que queda por detrás da parte posterior do separador, que impide que as vacas se golpeen contra el cando van polo corredor, pero sen ser tan amplo que lles permita poñerse de pé.

BIBLIOGRAFÍA

Anderson, N. 2008. Dairy cow comfort.

Cow behaviour to judge free-stallandtiestallbarns. Ed. Ontario Ministry of Agriculture, Food and Rural Affairs, Canadá. Dispoñible en: http://www.omafra.gov.on.ca/ english/livestock/dairy/facts/info_cowbehave.htm. Último acceso: maio-2019.

Bickert, G.W.; Holmes, B.; Janni, K.; Kammel, D.; Stowell, R.; Zulovich, J. 2000.

Dairy Freestall Housingand Equipment.

MWPS-7. 7ª ed. Ed. MidWest Plan Service, Iowa State University, EE. UU. Grant, R. 2006. Incorporating dairy cow behavior into management tools.

Proceedings of Penn State Cattle Nutrition Workshop.

Schnitzer, U. 1971. Abliegen, Liegestellungenund Aufstehenbeim Rindim Hinblickaufdie Entwicklungvon Stalleinrichtungenfür Milchvieh. KTBL, Rep. 10.

Tillie, M. 1986. European free stallhousing – historicaldevelopmentandpresentsystems.

Proceedings of Dairy Free Stall Symposium.

Northeast Regional Agricultural Engineering Service, Harrisburg, Pennsylvania, EE. UU. pp. 5-19 WelfareQuality®. 2009. WelfareQuality® assessment protocol for cattle. Welfare Quality® Consortium,Lelystad, Netherlands

66 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_zonaWelfare_cubiculos_galego.indd 66

18/8/19 20:29

alMacenaMIenTO de FOrraJe túnel agrícola toutabri® La gama de cobertizos de almacenamiento Toutabri® es perfectamente adecuada tanto para el almacenamiento de forraje de una explotación poco mecanizada como para una gran explotación que utilice sistemas telescópicos. El forraje se beneficia del efecto de túnel para un almacenamiento seco y correctamente ventilado.

MaTerIal aGrícOla Hangar para proteger su material agrícola Gracias al Toutabri® alargará la vida útil de sus materiales protegiéndolos de la intemperie. La amplia gama de 4,50 a 25 m permite cobijar desde materiales pequeños hasta máquinas voluminosas de tipo cosechadora.

Túnel de cría Una solución inteligente de menor coste El Toutabri® y sus opciones de ventilación y de aislamiento pueden adaptarse a todo tipo de cría respetando el confort de los animales.

Para Protegerlo todo sin gastarlo todo distribUidor oficial Almacenes Ladislao, S.L. Polígono El Zarrín, S.N. La Espina, 33891 Salas (Asturias) Tfnos.: 985 837 385 - 629 566 500 la espina · gijón · avilés

vp012_publicidade_richel.indd 67

info@grupoladislao.com www.grupoladislao.com

www.toutabri.e s

3/8/19 12:04

vp012_publicidade_crystalyx.indd 68

21/8/19 10:02

vp012_publicidade_crystalyx.indd 69

21/8/19 10:02

MUXIDO

Análise de factores de risco para RCS en tanque.

Modelo de predición en función da lactación e dos días en leite A partir da observación de preto de 500.000 mostras mensuais de leite en 297 granxas durante tres anos, levamos a cabo un estudo no que avaliamos os factores de risco para o RCS en tanque de leite en función de dous parámetros: o número de lactación e os DEL, como ferramentas clave na prevención da mamite no rabaño.

A continuación ofrecemos os resultados desta investigación.

C. Noya1, J.L. Míguez1, N. Mourazos1, M. Penelas1, F. Sesto1, A. Tato1, L. Nodar2, D. Angelats2, D. Zalduendo2, P. Villoria2, P. Ordis1, I. Mato2, S. Fernández2 1 Servizo de Calidade do Leite, Seragro S. Coop.

2 Laboratorios Hipra SA

INTRODUCIÓN

D

e todos –profesionais da gandería, técnicos e veterinarios– é sabida a importancia da cuantificación do reconto de células somáticas como indicador de saúde dos nosos rabaños.

Falar de calidade de leite significa, para o consumidor final, falar

dun produto de boa calidade, san e de boa presentación, e para os gandeiros, maior produción, ao ter un rabaño san e maiores ingresos pola venda de leite.

O RCS foi usado pola industria láctea como medida de saúde do ubre, porque as células somáticas xogan un importante rol na defensa da glándula mamaria e está

intimamente relacionado coa presenza de mamite. A determinación do contido de células somáticas do leite de tanque, do animal individual e mesmo dos cuartos do ubre por separado é un dos métodos auxiliares de diagnóstico máis importantes para xulgar o estado de saúde do ubre nas explotacións.

Ademais, veterinarios e produtores buscan constantemente ferramentas que lles axuden na toma de decisións en canto ao mantemento ou sacrificio dun animal en función dos seus RCS; de aí a necesidade de estudos como os presentados a continuación.

70 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 70

18/8/19 20:26

MUXIDO

OS PROFESIONAIS DA GANDERÍA BUSCAN FERRAMENTAS QUE LLES AXUDEN NA TOMA DE DECISIÓNS EN CANTO AO MANTEMENTO OU SACRIFICIO DUN ANIMAL EN FUNCIÓN DOS SEUS RCS

EL NUEVO NOMBRE PARA

A MARC N SI HAR MANC

O RCS EN FUNCIÓN DO NÚM. DE LACTACIÓN E DOS DÍAS EN LEITE (DEL) Demostrouse que o RCS varía en función de diversos factores, entre eles o número de lactación dos animais e os días en leite (DEL). Predicir o RCS que terá cada animal ao longo da lactación e situalo respecto ao conxunto do establo é de grande utilidade para mellorar o criterio de desvelle. Neste caso, usáronse para o estudo os datos de RCS (reconto de células somáticas por ml de leite) de 488.233 mostras mensuais individuais de leite de 33.219 animais en 267 granxas do Servizo de Calidade do Leite de Seragro.

O período de mostraxe foi dende xaneiro de 2015 ata agosto de 2018.

O reconto de células somáticas non segue unha distribución normal, de modo que se aplicaron logaritmos. Fíxose un modelo preditivo de regresión lineal para cada unha das cinco lactacións, con logaritmo do RCS como variable resposta e os días de lactación como variable explicativa. Con este modelo pódese predicir o RCS dun animal nos distintos DEL (ata 305 DEL) dentro desa mesma lactación.

Fixéronse tres modelos de regresión cuantílica con DEL como variable explicativa e logaritmo de RCS como variable resposta, para cada unha das primeiras cinco lactacións. Un destes tres modelos úsase para estimar a mediana e os outros dous para os percentís 20 e 80. Con estes modelos pódese clasificar cada animal respecto ao RCS da cabana gandeira.

Deste xeito, calculando 5 modelos de regresión lineal para cada unha das 5 lactacións e introducindo a variable RCSreal e DELreal (DEL que ten a vaca cando se recolle a mostra) e DELpredición (DEL aos que se quere prever o RCS), obtense o RCSpredito, que é o RCS que prognosticamos para eses días en leite.

SELLADOR

MARCANTE DE DIÓXIDO POTENTE ACCIÓN DESINFECTANTE

REFORZADO CON AGENTES COSMÉTICOS

Fungicida Bactericida Viricida

Hidratación hasta el siguiente ordeño.

FUERTE EFECTO MARCANTE

CONSUMO CONTROLADO

Aplicación muy visible sin manchas

Viscosidad óptima

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 71

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 71

18/8/19 20:26

MUXIDO

Figura 1. RCS en función do número de lactación e do DEL

CON ESTE MODELO PÓDESE PREDICIR O RCS DUN ANIMAL NOS DISTINTOS DEL ATA 305 DEL DENTRO DESA MESMA LACTACIÓN

Táboa 1 LACTACIÓN

PREVISIÓN

R2

P-VALOR

1.ª lactación

(DELpredición-DELreal)*0,00126

RCSpredito = RCSreal*e

0,0075

<2,2*10-16

2.ª lactación

RCSpredito= RCSreal*e(DELpredición-DELreal)*0,00331

0,0414

<2,2*10-16

3.ª lactación

RCSpredito = RCSreal*e(DELpredición-DELreal)*0,00350

0,0409

<2,2*10-16

4.ª lactación

RCSpredito = RCSreal*e(DELpredición-DELreal)*0,00339

0,0350

<2,2*10-16

5.ª lactación

RCSpredicho = RCSreal*e(DELpredición-DELreal)*0,00291

0,0241

<2,2*10-16

Táboa 2 LACTACIÓN

1.ª lactación

2.ª lactación

3.ª lactación

4.ª lactación

5.ª lactación

PREVISIÓN

R2

20

RCS = e(2,85693 + 0,00099*DEL)

50

RCS = e(3,51321 + 0,00181*DEL)

80

RCS = e(4,62837 + 0,00167*DEL)

20

RCS = e(2,51097 + 0,00467*DEL)

50

RCS = e(3,43152 + 0,00448*DEL)

80

RCS = e(5,05625 + 0,00190*DEL)

20

RCS = e(2,60650 + 0,00546*DEL)

50

RCS = e(3,71965 + 0,00453*DEL)

80

RCS = e(5,54156 + 0,00142*DEL)

20

RCS = e(2,67860 + 0,00587*DEL)

50

RCS = e(4,03764 + 0,00405*DEL)

80

RCS = e(5,91967 + 0,00102*DEL)

20

RCS = e(2,75733 + 0,00591*DEL)

50

RCS = e(4,33747 + 0,00329*DEL)

80

RCS = e(6,33467 + 0,00001*DEL)

Axustando os tres modelos de regresión cuantílica para cada lactación (táboa 2), introdúcense os DEL en cada un dos tres modelos (táboa 2) e obtense a estimación de RCS para o 20 % das mellores vacas (percentil 20), para a mediana (percentil 50) e para o 20 % das peores (percentil 80).

72 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 72

19/8/19 19:33

STARTVAC

VACUNA INACTIVADA POLIVALENTE en emulsión inyectable frente a la mastitis bovina www.startvac.com

* Andrew Bradley et al 2015 J. Dairy Sci. 98: 1706–1720 STARTVAC®, Vacuna inactivada polivalente, mastitis bovina, emulsión inyectable. Composición: Una dosis (2ml) contiene: Sustancias activas: Escherichia coli J5 inactivado > 50 RED60 Staphylococcus aureus (CP8) cepa SP 140 inactivado, expresando Complejo Antigénico Asociado a Exopolisacárido (SAAC) > 50 RED80. Adyuvante: Parafina líquida 18,2 mg. Excipiente: Alcohol bencílico 21 mg.

Indicaciones: para la inmunización de establos de vacas y novillas sanas, en establos de vacas lecheras con problemas de mastitis recurrentes, para reducir la incidencia de mastitis subclínica y la incidencia y gravedad de los signos clínicos de la mastitis clínica causada por Staphylococcus aureus, coliformes y estafilococos coagulasa negativos. Vía de administración: Uso intramuscular Es preferible que las inyecciones se administren alternando los lados del cuello. Dejar que la vacuna alcance una temperatura entre 15 ºC y 25 ºC antes de su administración. Agitar antes de usar.

Posología: administrar una dosis (2ml) por vía intramuscular profunda, en los músculos del cuello, 45 días antes de la fecha prevista de parto. Administrar una segunda dosis 1 mes más tarde (como mínimo 10 días antes del parto). Una tercera dosis debe administrarse 2 meses más tarde. El programa vacunal completo debe repetirse en cada lactación. Reacciones adversas (frecuencia y gravedad): En muy raras ocasiones: Pueden producirse reacciones transitorias locales leves o moderadas después de la administración de una dosis de la vacuna. Principalmente son: hinchazón (hasta 5 cm2 de promedio), que desaparece como máximo en una o dos semanas. En algunos casos, también puede presentarse dolor en el punto de inoculación que remite espontáneamente en un máximo de 4 días. Puede producirse un incremento transitorio de la temperatura corporal de aproximadamente 1 °C, en algunas vacas hasta 2 °C, durante las primeras 24 horas después de la inyección. En algunos animales muy sensibles puede darse el caso de reacciones de tipo anafilácticas. En estas circunstancias, debe administrarse un tratamiento sintomático rápido y apropiado.

Contraindicaciones: Ninguna. Tiempo de espera: Cero días. Precauciones especiales: Todo el rebaño debe ser inmunizado. Solo deben ser inmunizados animales sanos. Precauciones específicas que debe tomar la persona que administre el medicamento veterinario a los animales: Este medicamento veterinario contiene aceite mineral. Su inyección accidental/autoinyección puede provocar dolor agudo e inflamación, en particular si se inyecta en una articulación o un dedo, y en casos excepcionales podría provocar la pérdida del dedo afectado si no se proporciona atención médica urgente. Puede administrarse durante la gestación y la lactancia. Conservar y transportar refrigerado (entre 2 ºC y 8 ºC) y protegido de la luz. No congelar. Para más información consulte el prospecto interno. Presentación: Caja de cartón con 20 viales de 1 dosis. Caja de cartón con 1 vial de 5 dosis. Caja de cartón con 1 vial de 25 dosis. Código ATCvet: QI02 AB. Titular y número de la autorización de comercialización: LABORATORIOS HIPRA, S.A. Avda. la Selva, 135. 17170 Amer (Girona) España. Tel. (972) 430660 – Fax (972) 430661. Números de la autorización de comercialización: EU/2/08/092/003, EU/2/08/092/004, EU/2/08/092/006.Prohibición de venta, dispensación y/o uso: Medicamento sujeto a prescripción veterinaria. Use los medicamentos responsablemente.

vp012_publicidade_hipra.indd 73 1 AAFFpmsaStarvacHIPRA SPAIN.indd

Laboratorios Hipra, S.A. Avda. la Selva, 135 17170 Amer (Girona) Spain Tel (34) 972 43 06 60 Fax (34) 972 43 06 61 hipra hipra.com www.hipra.com 3/8/19 12:09 16/10/15 14:38

MUXIDO

O USO INAPROPIADO DA MÁQUINA DE MUXIDO INDUCE CAMBIOS NA ESTRUTURA DO TETO

Este modelo preditivo de RCS por lactación é unha ferramenta útil para a toma de decisións, xa que achega información sobre a calidade de leite que se espera de cada animal nesa mesma lactación. Este dato, xunto á clasificación do animal respecto ao RCS da poboación estudada, é unha ferramenta que permite coñecer coa maior exactitude posible cal é o futuro produtivo de cada animal, logrando así tomar medidas no control ou na eliminación da vaca do sistema produtivo.

O seguimento individualizado das explotacións mensualmente non só é importante á hora de prescribirlles tratamentos aos animais afectados e realizar recomendacións orientadas a evitar a aparición de novos casos: a recollida de datos en granxa nas visitas realizadas polos técnicos de Seragro e a súa posterior informatización é de vital importancia para elaborar un histórico das devanditas explotacións e poder “obxectivar” e medir factores de risco intimamente relacionados coa aparición de mamite no rabaño.

O obxectivo do seguinte estudo baséase, por tanto, en cuantificar a variabilidade do RCS en tanque en función dos diferentes factores de risco observados nas devanditas visitas, de modo que estes factores se poidan usar como un elemento máis na avaliación da saúde do conxunto dos animais e como ferramentas clave na prevención da enfermidade.

Neste estudo usáronse as medias mensuais do RCS (miles de células somáticas por ml de leite) en tanque de 267 granxas, no período comprendido entre xaneiro de 2015 e setembro de 2018. Á súa vez, usáronse os datos das visitas recompilados e informatizados mensualmente polo Servizo de Calidade do Leite de Seragro susceptibles de ser relevantes para mamites.

Dado que os datos do RCS non seguen unha distribución normal, aplicáronse logaritmos para facer o test estatístico e comparáronse as medianas do RCS (táboas 1 e 2), de xeito que os resultados son menos susceptibles de ser penalizados por valores extremos.

O programa estatístico utilizado polo departamento Hiprastats foi

R Studio 1.1.453. No estudo da relación entre as características e o logaritmo do RCS usouse un modelo de regresión lineal cun nivel de confianza do 95 %, introducindo neste a granxa como efecto aleatorio.

Factores fixos na granxa A pesar de estudar moitos máis factores, tan só se desenvolveron os resultados cando o p-valor é menor a 0,1, os cales se mostran nas seguintes táboas (3 e 4) en forma de mediana e rango intercuartílico e considéranse resultados significativos cando o p-valor é menor de 0,05.

A táboa 3 representa aqueles factores de carácter fixo existentes nas explotacións, que, salvo cambios relevantes, son obxectivos e, por tanto, a súa valoración mensual non depende xamais da subxectividade do observador.

Como xa mencionamos, considéranse resultados significativos no estudo cando o p-valor é inferior a 0,05.

No concernente aos equipos de muxido das explotacións avaliadas, podemos deducir, por tanto, que factores como o sistema de muxido, a liña de leite, a presenza/ausencia de retirada automática e a presenza de variador ou non son factores altamente correlacionados coa aparición de mamites no rabaño (p-valor <0,05). O uso inapropiado da máquina de muxido induce cambios na estrutura do teto, tales como conxestión e edema, asociados á penetrabilidade e susceptibilidade ao ataque de patóxenos e aparición de novas infeccións intramamarias. É obvio que a modernización do sector permitiu que os equipos de muxido conten con sistemas de condución de leite, na súa maioría en liña baixa, con retirada automática e estabilizadores electrónicos do baleiro de traballo que redundan na calidade do leite producido e no benestar dos animais, diminuíndo a prevalencia de mamite asociada a estes factores.

A alimentación das vacas secas, sobre outros factores, resultou ser un factor determinante na aparición de mamites durante a

74 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 74

18/8/19 20:26

Platino

RC

P la tinu m x G o l d C h i p x S h o t t le

NOVEDAD

KHW REGIMENT APPLE RED ET (EX-96), cimientos de PLATINO

• El mejor producto de la Apple Red (EX-96), la vaca del millón de dólares.

• Altas producciones de leche y grasa, muy buenas patas y ubres, mucha longevidad.

• Semental con factor rojo que sobresale en producción y tipo.

ESCOLMO, S.L.

BURGUNDY

PLATINO ET

Distribuidor para Galicia y Asturias Rua Magnolia, 80, bajo 27003 LUGO Tfno. (+34) 982 217 633 Fax (+34) 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com

Alta Fertilidad Genética de Confianza

www.aberekin.com vp012_publicidade_escolmo.indd 75

20/8/19 14:10

MUXIDO

lactación. Recentes estudos asocian a calidade da comida fornecida durante o período seco e preparto cos cambios na estrutura do ubre e no sistema inmune da glándula mamaria. Vacas en balance enerxético negativo no preparto e/ou con hipercetonemia teñen máis risco de padecer mastite, dado que a capacidade de fagocitose dos neutrófilos e macrófagos do ubre se ve diminuída. Racións mal balanceadas, con baixos niveis de selenio e vitamina E, a base de excedentes de produción en mal estado de conservación ou a base de forraxes en mal estado están tamén intimamente relacionadas coa aparición de mastites durante a

lactación vindeira por presenza de microorganismos que actúan directamente sobre as defensas do animal, diminuíndo a súa capacidade de resposta a novas infeccións.

En canto ao confort, a presenza de cubículos adecuadamente dimensionados nas explotacións, cun correcto mantemento diario, o material de cama e a presenza de rascadores mostráronse relevantes na aparición da enfermidade. Todas as medidas orientadas a incrementar o confort, reducir o estrés e diminuír a carga bacteriana da superficie do animal e do ubre repercuten directamente na aparición de mamite na granxa.

A ALIMENTACIÓN DAS VACAS SECAS RESULTOU SER UN FACTOR DETERMINANTE NA APARICIÓN DE MAMITE DURANTE A LACTACIÓN

Táboa 3. Factores de carácter fixo existentes nas explotacións Variable

MÁQUINA DE MUXIDO

ALIMENTACIÓN

Retirada*** Automática Manual Máquina de muxido* Cántara Circuíto Robot Sala Marca* Distribución da sala* Dobre Simple Liña*** Alta Media Baixa Sistema de muxido*** Condución Transporte Tipo de pulsación Alterna Simultánea Variador* Non Si Retirada automática*** Non Si Sistema potabilizador Non Si

Número de granxas

Mediana RCS (miles) e RI

142 125

199 (153-257) 228 (174,75-294)

3 43 12 212

299,5 (249-361,75) 227 (177-293) 237,5 (181,25-313,75) 207 (158-257)

P-valor

<0,01

0,0114

0,048 0,028 179 34

205 (157-266) 231 (179-294)

85 21 163

227 (176-294) 240 (183-309) 201 (155-262)

210 51

204 (156-266,5) 233,5 (184-294)

254 6

211 (160-273) 268 (196,5-333)

207 64

217 (164-281) 200 (155-257)

143 131

226 (174-294) 198 (153-256)

199 65

217 (165-278) 201 (156-267)

< 0,001

< 0,001

0,090

0,026

< 0,001

0,098

76 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 76

19/8/19 19:35

PÓNGASE EL

CHALECO DE LA INMUNIDAD GRATIS *

Y PROTEJA A SUS ANIMALES * Consultar condiciones

MAMICE L (De uso oral individual)

INMUNOFARM NM

•

En el parto

•

En el secado selectivo

•

+

En recuentos de células somáticas elevadas

INMUNIDAD NATURAL PERIODOS DE ESTRÉS (De uso colectivo en el carro mezclador) Modo de uso:

• 40 gr Vaca/Día durante 4 días (inicio) • 40 gr Vaca/Semana (continuación)

SIN RETIRADA DE LECHE SIN ANTIBIÓTICOS SIN RECETA VETERINARIA

INMUNOFARM y MAMICEL contribuyen a reducir el uso de antibióticos www.grupoinnofarm.com I n n ova c i o n e s g a n a d e ra s vp012_publicidade_imnofarm.indd 77

LÍNEA INMUNIDAD 20/8/19 11:54

MUXIDO

O ESTADO DAS CAMAS, A LIMPEZA DOS COMEDEIROS E BEBEDOIROS, ASÍ COMO A LIMPEZA DAS VACAS AO MUXIDO […], SON FACTORES A TER EN CONTA

Táboa 3. Factores de carácter fixo existentes nas explotacións (cont.)

Número de granxas

Mediana RCS (miles) e RI

2.125 435

204 (158-263) 248 (185 – 312,5)

142 112

200 (155-257) 226 (171,25-290)

35 48 39 27

181 (144,25-225) 208 (165-267,25) 208 (156-265) 261 (185-323)

Palla

19

217 (156-282,25)

Serraduras Serraduras + carbonato Outros Rascadores** Non Si Arrobadeira Non Si

30 53 12

227,5 (176-304) 201 (154-257) 211(161-275)

221 49

219 (167-285) 185 (145-236)

167 106

220 (164-289) 202 (158-256)

Variable

ALIMENTACIÓN

INSTALACIÓNS

Alimentación vacas secas* Correcta Mellorable Cubículos** Ben dimensionados Dimensión mellorable Material da cama** Area Caucho Caucho + material Cemento

Factores variables da granxa A táboa 4 representa aqueles factores avaliados polos técnicos durante as visitas que poden ser variables (cambiar mes a mes) e suxeitos a un certo grao de subxectividade.

No concernente á rutina de muxido, tanto a duración desta (referido a unhas correctas estimulación e limpeza que dean como resultado uns tempos de muxido curtos), como a retirada (correcta ou non) postuláronse como determinantes nos incrementos de RCS. Como mencionamos anteriormente, tempos de muxido excesivos unidos a retiradas con baixos ou nulos fluxos de leite inducen cambios na estrutura do teto.

Na valoración da máquina de muxido, tanto o funcionamento do regulador coma o caudal da bomba sen carga, teñen un impacto directo nos RCS da granxa, así como tamén outros factores como poderían ser o mantemento dos elementos de caucho/silicona ou a limpeza dos equipos.

A conservación das forraxes producidas na explotación, así como a temperatura e o aspecto da comida fornecida aos animais

P-valor

0,036

0,006

0,006

0,004

0,058

son claves (P= 0,002 e 0,007, respectivamente) na aparición de mamites e o consecuente incremento dos RCS. Fermentacións indesexables dos ensilados e/ou presenza de micotoxinas teñen un impacto negativo na saúde do animal. O tipo de alimentación (unifeed, tradicional…) non resultou ser un factor determinante na aparición da enfermidade.

O estado das camas, a limpeza dos comedeiros e bebedoiros, así como a limpieza das vacas ao muxido e o duración do período seco, isto en menor medida, son factores a ter en conta na nosa avaliación do potencial risco de mastites.

78 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 78

19/8/19 19:36

Las auténticas

vacas que recortan los costes Los países nórdicos tienen el menor uso de antibióticos del mundo, y son líderes en producción de leche. Nuestros toros tienen excelentes rasgos de salud y altas producciones.

Una eficaz herramienta para tu día a día.

€ Infertilidad

€

€

Enfer- Tratamientos medades veterinarios podales

€ Mastitis

€ Partos difíciles

seleccionando para lo que realmente importa Global Genetics

www.vikinggenetics.com

Distribuido en Galicia por: Noel Balsa 619 760 916

vp012_publicidade_VIKING_GALEGO.indd 79

3/8/19 12:17

MUXIDO

Táboa 4. Factores variables Número de casos

Mediana RCS (miles) e RI

7.887 1.517

209 (160-268) 232 (170-304)

6.016 2.899 443

206 (158-264) 218 (166,5-284) 267 (193-333)

6.138 3.210

207 (159-269) 221 (168-284)

Correcto

8.441

210 (160-272)

Incidencia Proba reserva* Correcta Deficiente Manexo frontes silo** Correcto Mellorable T.ª e aspecto da comida** Correcto Mellorable Estado das camas*** Correcto Mellorable Limpeza comedeiro** Correcta Mellorable Limpeza bebedoiros** Correcta Mellorable Limpeza vacas muxido* Correcta Mellorable Duración do secado* Curto (30-45 días) Medio (46-60 días) Longo (> 60 días)

759

234 (172-296,5)

6.944 1.067

205(158-266) 248 (191-309)

6.489 2.003

206 (157-270) 232 (180-293,5)

6.005 2.591

207 (157-296) 228 (173-292)

5.432 3.869

201 (154-259) 225 (173-287)

7.785 1.736

207 (159-266) 240 (176-303)

8.001 1.520

205 (158-266) 251,5 (191-305)

6.728 2.814

208 (159-266) 225 (170-290)

157 1.508 795

243 (197-349) 201 (152-264,25) 224 (173-281)

Variable

Limpeza* Correcta Mellorable Tempo de muxido *** Bo Regular Malo Retirada*** Correcta Sobremuxido Regulador***

VALORACIÓN DA RUTINA DE MUXIDO

VALORACIÓN DE MÁQUINA DE MUXIDO

ALIMENTACIÓN

INSTALACIÓNS

SECADO

CONCLUSIÓN En resumo, de todos os factores analizados nas visitas mensuais ás explotacións para avaliar o potencial risco de mamites e asesorar os gandeiros, estes reflectidos nestas dúas táboas (3 e 4), resultaron ser claves na aparición de RCS elevados. Por tanto, podemos concluír que, avaliando estes puntos, seremos capaces de predicir cales serán os RCS da explotación, e o que é máis importante, previr a aparición de animais enfermos.

O incremento dos RCS, e a enfermidade que subxace, deben afrontarse desde un punto de vis-

P-valor

0,012

< 0,001

O INCREMENTO DOS RCS, E A ENFERMIDADE QUE SUBXACE, DEBEN AFRONTARSE DENDE UN PUNTO DE VISTA PREVENTIVO TANTO POR PARTE DE GANDEIROS COMA DE VETERINARIOS

<0,001

< 0,001

0,010

0,002

0,007

0,001

0,003

0,002

0,021

0,020

ta preventivo tanto por parte de gandeiros como de veterinarios. A correcta combinación entre observación, dixitalización dos datos e tratamento estatístico destes postúlase como unha ferramenta moi efectiva no tratamento e na prevención da mamite.

80 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_muxido_RCSTanque_galego.indd 80

18/8/19 20:27

G e nt

BouMatic ORDEÑO SUAVE,

l

www.boumatic.com

RÁPIDO Y COMPLETO NUEVO

e-DIP

SELLADO AUTOMATIZADO

SmartWay 90 Sala paralela de salida rápida

>> UN PASO ADELANTE

SIMPLIFICA EL ORDEÑO Y AHORRA TIEMPO SELLADO

DESINFECCIÓN

ENJUAGADO

La unidad de ordeño Flo-Star MAX es reconocida por su inigualable calidad en el ordeño. En asociación con la tecnología e-DIP, ahora le ofrece un sistema completo que combina calidad de ordeño y desinfección automatizada.

Ver el vídeo

T

SISTEMAS DE ORDEÑO I SISTEMAS DE CONTROL Y MONITORIZACIÓN HIGIENE Y DESINFECCIÓN I SISTEMAS DE CUIDADO DE PEZUÑAS I SISTEMAS DE FRÍO I ACCESORIOS Y REPUESTOS DE GRANJA I AUTOMATIZACIÓN Y GESTIÓN

Pol.industrial Pedrapartida, parcela 17, 15316 Coirós • Tlf: 981.77.45.00 Rúa da Feira 13, 15680 Ordes • Tlf: 981.68.21.95 • E-mail: frior@frior.com

vp012_publicidade_boumatic.indd 81

GRUPANOR CERCAMPO S.A.- C/Azufre, 4 - 28850 Torrejón de Ardoz (MADRID) • Tlf.: 91 656 17 48 • E-mail: pedrojdiaz@grupacer.com

3/8/19 12:18

vp012_publirreportaxe_progenex.indd 82

21/8/19 12:48

vp012_publirreportaxe_progenex.indd 83

21/8/19 12:48

SAÚDE ANIMAL

Prevalencia da deficiencia de oligoelementos en gando vacún en España Amosamos os resultados da investigación levada a cabo con datos retrospectivos do Laboratorio de Asesoramento e Análise Mineral da USC (2012-2018) co obxectivo de avaliar a prevalencia de deficiencia de oligoelementos en vacún de carne e de leite en España nos diferentes sistemas de produción.

Marta Miranda 1,3, Lucas Rigueira1,3, Víctor Pereira2, Marta López-Alonso2 1 Departamento de Anatomía, Produción Animal e Ciencias Clínicas Veterinarias 2 Departamento de Patoloxía Animal, Facultade de Veterinaria, Campus Terra, Universidade de Santiago de Compostela (USC) 3 Servizo de Animais de Renda, Hospital Veterinario Universitario Rof Codina, Facultade de Veterinaria, Campus Terra (USC) marta.miranda@usc.es

RESUMO este artigo ofrécense os datos de prevalencia de deficiencia de oligoelementos en gando vacún en España. A deficiencia de oligoelementos en gando vacún, principalmente Se, Cu e I, é común e afecta a todos os tipos de produción, leite e carne, aínda que a problemática é maior

N

en explotacións en ecolóxico e en vacún de carne en semiextensivo pola falta de suplementación mineral.

INTRODUCIÓN E OBXECTIVO Os oligoelementos, tamén coñecidos como microminerais ou elementos traza, son esenciais na nutrición humana e animal. Os

máis importantes no gando son o cobalto (Co), cobre (Cu), ferro (Fe), iodo (I), manganeso (Mn), molibdeno (Mo), selenio (Se) e zinc (Zn), e por orde de importancia “clínica” serían Se, Cu, Zn, I, Co, Mn e Fe. Estes oligoelementos son compoñentes estruturais de órganos e tecidos, e actúan como catalizadores en sistemas enzimáticos, por exemplo o Cu, Zn e Mn na superóxido-dismutasa (SOD), o Se na glutatión peroxidasa (GSHPx) ou o Fe e en Mn na catalasa.

Tamén de vitaminas, como o Co e a vitamina B12 ou hormonas, como o I e as hormonas tiroideas. A súa deficiencia dá lugar a unha gran variedade de alteracións patolóxicas e defectos metabólicos, debido a que estes elementos teñen un papel clave no sistema inmune, no metabolismo oxidativo e energético (ver táboa 1). Os signos clínicos asociados a desequilibrios en elementos traza están ben descritos e relaciónanse con numerosas patoloxías produtivas, reprodutivas e neonatais 1, xa que logo, debemos tratar de facer un diagnóstico temperán e atallar os problemas na etapa subclínica, pois as perdas económicas son moi importantes (figura 1).

84 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_saudeAnimal_oligoelementos_galego_ok.indd 84

19/8/19 11:00

SAÚDE ANIMAL

Figura 1. Patoloxías asociadas á deficiencia de oligoelementos

Retención de placenta (Se) e alteracións reprodutivas (Se, I, Mn)

Coxeiras e alteracións dermatolóxicas (Zn, Cu)

Mamite (Se, Zn)

Xatos mortinatos (Se, I)

DEBEMOS TRATAR DE FACER UN DIAGNÓSTICO TEMPERÁN E ATALLAR OS PROBLEMAS NA ETAPA SUBCLÍNICA, XA QUE AS PERDAS ECONÓMICAS SON MOI IMPORTANTES

EMBRIOVET SL es un equipo veterinario especializado en servicios de transferencia embrionaria en ganado bovino de leche y de carne

Nuestras nuevas instalaciones en Betanzos incluyen un avanzado laboratorio de fecundacion in vitro Le ayudamos a desarrollar el programa genético de su explotación: Diseño del programa genómico Creación de índices genéticos personalizados Asesoramiento genético completo. Programa de acoplamientos Programa de Transferencia de embriones: Flushing y transferencia o congelación de embriones Producción de embriones in vitro: OPU-FIV Programa de rescate genético Comercio de embriones: Nacional Importación/Exportación

www.embriomarket.com

administracion@embriovet.com 981 791 843 649 239 488

• 2 laboratorios móviles con base en Galicia • Servicio en toda la península e islas españolas • Veterinarios especializados en tecnologías reproductivas al más alto nivel En nuestras nuevas instalaciones en Betanzos (A Coruña) ofrecemos toda la tecnología embrionaria, abarcando la fecundación in vitro en todas las facetas.

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 85

vp012_saudeAnimal_oligoelementos_galego_ok.indd 85

18/8/19 20:24

SAÚDE ANIMAL

Táboa 1. Principais consecuencias patolóxicas e defectos metabólicos nas deficiencias de oligoelementos (modificada de Constable et al., 2017)15 CONSECUENCIA PATOLÓXCA

DEFECTO METABÓLICO ASOCIADO

Co

Anorexia Inhibición oxidación propionato Anemia

Metilmalonil CoA mutasa Tetrahidrofolato metiltransferasa Falta Vit B12

Cu

Defecto melanina (despigmentación) Defectos queratinización: pelo, la Defectos en tecido conxuntivo Ataxia, aplasia de mielina Falta de crecemento Diarrea Anemia

Oxidación tirosina/DOPA SH oxidación a S-S Lisil oxidasa Citocromo oxidasa Alteración oxidación tisular Mo atrofia vellosidades, Formación hemoglobina, Fe

Fe

Anemia Falta de crecemento

Hemoglobina Enzimas oxidativas

I

Hiperplasia tiroides Trastornos reprodutores Perda de pelo e la Baixada produción láctea

Síntese de hormonas tiroideas

Mn

Defectos cartílago/esqueleto Trastornos reprodutores

Síntese de condroitín sulfato

Se

Miopatía: cardíaca e esquelética Necrose hepática Neutrófilos con función defectuosa Fallo reprodutivo Mamite Alteracións cutáneas: paraqueratose Coxeiras Mortalidade perinatal Anorexia, falta crecemento Fallo inmunidade celular: inmunosupresión

Zn

O estatus micromineral é altamente dependente da inxestión alimentaria. Estudos recentes demostran que as deficiencias en vacún son máis frecuentes cando os animais non están suplementados con concentrados e/ou mesturas minerais, como ocorre nos sistemas a pastoreo e ecolóxicos, tanto de gando de carne coma de leite2-6.

Con todo, tamén se afecta o vacún leiteiro en intensivo que está suplementado4-6, porque cada mineral non actúa de forma independente e, polo tanto, os antagonismos e interaccións entre elementos poden carrexar descompensacións que se traducen en problemas de deficiencia ou toxicidade. Ademais, viuse que estas deficiencias están estatisticamente relacionadas cunha maior prevalencia da enfermidade no rabaño7.

Malia coñecer a súa importancia e de que hoxe en día as técnicas analíticas multielemento, que permiten facer un “varrido” da maioría dos elementos nunha única mostra, como a espectrosco-

OS RESULTADOS POÑEN DE MANIFESTO QUE OS NIVEIS DE OLIGOELEMENTOS […] SON ALTAMENTE DEPENDENTES DA INXESTIÓN DIETÉTICA DESTES

peróxido/hidroperóxido Glutatión peroxidasa OH; O2 (radicais libres) Estrés oxidativo e fallo inmunidade

Síntese de polinucleótidos, transcrición, tradución

pia con fonte de plasma acoplado (ICP), melloraron moito a sensibilidade e especificidade das análises e permite facer análises con certa rapidez e prezo competitivo, xeralmente recórrese á análise de oligoelementos en última instancia.

MATERIAL E MÉTODOS Analizáronse os datos do Servizo de Asesoramento e Análises Minerais da Universidade de Santiago de Compostela, Facultade de Veterinaria, dende 2012 ata 2018. En total inclúense neste estudo datos de 968 animais, procedentes dun total de 71 rabaños: 21 rabaños de vacún de leite en ecolóxico (338 animais), 34 rabaños de vacún de leite intensivo (482 animais) e 16 rabaños de vacún de carne en semiextensivo (148 animais). O 78 % dos rabaños procedían da cornixa cantábrica (Galicia, Asturias, Cantabria e País Vasco) e o 22 % restante de diferentes localizacións do territorio nacional. Unicamente incluíronse neste estudo aqueles rabaños dos que se dispoñía de

datos epidemiolóxicos, dietéticos, sanitarios e reprodutivos.

Unha vez no laboratorio, as mostras de sangue (soro) sometéronse a unha dixestión ácida con ácido nítrico e peróxido de hidróxeno8 para a análise de Co, Cu, Fe, Mn, Mo, Se e Zn e para o I realizouse unha extracción alcalina. Unha vez preparadas as mostras, analizáronse por espectroscopia de masas con fonte de plasma axustado (ICP-MS) [figura 2].

RESULTADOS E DISCUSIÓN Os resultados do noso estudo poñen de manifesto que os niveis de oligoelementos varían en función do tipo de explotación e, polo tanto, son altamente dependentes da inxestión dietética destes elementos. Así, os rabaños de vacún de leite en intensivo, como era de esperar polo tipo de dieta, foron os que mostraron maiores niveis de I, Cu e Se en comparación coas granxas ecolóxicas de leite e coas granxas de carne que dependían máis do pasto. Nestes últimos rabaños foron máis altos os elementos ligados ao solo e ao pastoreo, como o Fe e o Mo (figura 3).

86 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_saudeAnimal_oligoelementos_galego_ok.indd 86

26/8/19 9:18

6 meses de...

Bolos intrarruminales de liberación controlada durante 6 meses.

Tecnología SMR

(liberación lenta de minerales)

única y revolucionaria Los bolos de DalmaGlass liberan en el rumen oligoelementos durante al menos 6 meses.

Cobalto Selenio

Cobre Yodo Retículo Rúmen

Omaso

Abomaso

La salud animal en manos del Veterinario Fatro SpA.

Vía Emilia, 285 40064 • Ozzano Emilia • Bolonia • ITALIA vp012_publicidade_fatro.indd 87

Fatro Ibérica

vet@fatroiberica.es www.fatroiberica.es 3/8/19 12:25

SAÚDE ANIMAL

OS OS SOLOS ÁCIDOS, PROPIOS DO OCCIDENTE ESPAÑOL, FAVORECEN PASTOS POBRES EN S E OUTROS OLIGOELEMENTOS ESENCIAIS

Figura 2. Procesamento das mostras

Sangrado en tubos sen aditivos (tapón vermello) para obtención de soro

Recepción de mostras no laboratorio

Retracción do coágulo e desorado en mostras de boa calidade

Equipo de ICP-MS do Campus Terra, USC

Figura 3. Gráfico de barras mostrando as concentracións de oligoementos (Co, Mn, Mo, e Se en µg/L e Cu, Fe e Zn en mg/L) en vacún de leite en convencional (vermello), vacún de leite en ecolóxico (verde) e vacún de carne en semiextensivo (azul) Convencional

90

Ecolóxico

Carne

70 *

50

* *

30 *

10 5 4 3 2 1 0

*

Se Co Cu Fe I Mn Mo A liña vermella horizontal sinala o límite inferior de normalidade segundo Herdt e Hoff (2011)9 *Denota diferenzas estatisticamente significativas entre grupos (P<0.05) Nota: en gando de carne non hai datos de I

Á hora de avaliar a prevalencia de deficiencia, cabe sinalar que se observan deficiencias, tanto nos animais de leite en intensivo, coma nos de leite en ecolóxico e nos de carne en semiextensivo, aínda que a prevalencia de deficiencia é maior nas vacas de leite en ecolóxico e de carne. Nos tres tipos de granxas observamos que os elementos máis

Zn

deficitarios foron o Se (58, 64 e 95 % de animais deficientes en vacún de leite intensivo, leite en ecolóxico e carne, respectivamente), o Cu (30, 48 e 65 %, respectivamente) e o I (25 e 41 % vacún de leite en intensivo e leite ecolóxico, respectivamente) [figura 4].

Ao avaliar a prevalencia por rabaños, observamos que a porcentaxe de raba-

ños deficientes foi significativamente maior nas explotacións de vacún de carne e de leite en ecolóxico que os de leite convencional. A porcentaxe de rabaños de carne deficientes foi moi elevado, un 89 % foi deficitario en Cu e un 98 % en Se. Un 86 % dos rabaños de leite en ecolóxico foron deficientes de Cu, un 68 % en Se e un 59 % en I, mentres que nos rabaños de leite en convencional a porcentaxe de rabaños deficientes foi algo inferior; un 60 % eran deficientes en Cu, un 55 % en Se e un 40 % en I. Usamos como rangos de referencia os niveis reportados por Herdt e Hoff (2011)9, xa que utilizan a mesma técnica analítica (ICP-MS) e o mesmo tipo de mostra (soro) [táboa 2].

Así mesmo, avaliando a causa pola que se solicitan as análises de oligoelementos nos diferentes rabaños, observamos que nos de leite intensivos un 58 % das granxas indican problemas reprodutivos e de fertilidade, xunto con aumento de incidencia de mastite, e o 42 % restante indica falta de arranque na produción de leite en diferentes etapas do posparto. No caso das granxas de leite ecolóxicas un 78 % das análises fanse por problemas reprodutivos e de fertilidade e o 22 % restante por causas múltiples (mastites, falta de produción, mala condición corporal etc.). No caso das granxas de carne, o 100 % fai a análise de microminerais por problemas reprodutivos e nun 48 % dos casos, ademais, por nacemento de xatos febles.

Como demostra este estudo, as deficiencias de oligoelementos son un problema moi habitual, tanto en rabaños de leite como de carne, aínda que a prevalencia é maior cando os animais non están suplementados con concentrados e/ou mesturas minerais. Estudos previos en rabaños de vacún de leite e de carne en Francia10, Irlanda11, Bélgica7,12 e no norte de España2-6 poñen de mani-

88 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_saudeAnimal_oligoelementos_galego_ok.indd 88

20/8/19 18:40

SAÚDE ANIMAL

Figura 4. Gráfico de barras no que se mostra a prevalencia de deficiencia individual e por rabaños (entre parénteses) en vacún de leite en convencional (vermello), vacún de leite en ecolóxico (verde) e vacún de carne en semiextensivo (azul)

Leite ecolóxico

Leite convencional

Carne

Táboa 2. Valores de referencia de elementos traza en soro en gando vacún e analizados pola técnica ICP-MS (tomados de Herdt e Hoff, 2011)9 Co

Soro

Cu

Fe

I

Mn

Mo

Se

Zn

(µg/L)

(mg/L)

(mg/L)

(µg/L)

(µg/L)

(µg/L)

(µg/L)

(mg/L)

0,17-2

0,6-1,1

1,1-2,5

80

0,9-6,0

2,0-35

65-140

0,6-1,9

Sangue

festo que, de forma similar ao noso estudo, os oligoelementos máis deficitarios en gando vacún son o Se, Cu, I, Co e Zn. As razóns principais destas deficiencias radican en que os solos europeos son deficientes nunha serie de minerais traza que case nunca se repoñen e que a abundancia dos monocultivos fai que as racións sexan menos variadas e equilibradas13. De feito, a análise mineral das racións nun estudo no norte de España puxo de manifesto que estas eran deficientes en minerais e de aí as carencias nos animais5.

Outro punto importante que afecta á biodispoñiblidade e, por tanto, ao status micromineral, son as interaccións entre os elementos cando as racións están mal formuladas, ou en animais que pastan pola inxestión de solo rico en Fe, ou forraxes e ensilados con moitos restos de solo1,5.

Ademais, en pastoreo debemos ter en conta o tipo de solo, así por exemplo os solos ácidos, propios do occidente español, favorecen pastos pobres en Se e outros oligoelementos esenciais14.

120-300

CONCLUSIÓNS A deficiencia de oligoelementos en gando vacún, principalmente Se, Cu e I, é común e afecta a todos os tipos de produción, leite e carne, aínda que a problemática é maior en explotacións en ecolóxico e en vacún de carne en semiextensivo pola falta de suplementación mineral.

Posto que a deficiencia de oligoelementos é unha causa importante de alteración da inmunidade e reprodución, o que indirectamente afecta á saúde e á produción dos nosos rabaños, a nosa recomendación é non atrasar a análise dos oligoelementos nos rabaños con problemas de fertilidad, falta de produción e enfermidade subclínica indefinida.

Tendo en conta que actualmente as técnicas multielemento como a espectroscopia de masas son rápidas, sensibles e específicas e permiten a análise da maioría dos oligoelementos nunha soa mostra, a avaliación do estatus micromineral debería incluírse no panel de probas de saúde do rabaño.

BIBLIOGRAFÍA

1. Suttle NF. 2010. Mineral Nutrition of Livestock: Fourth Edition. 4th edn. Cabi Publishing, Wallingford, UK. 2. Blanco-Penedo I, Shore RF, Miranda M, Benedito JL, López-Alonso M. 2009.

Factors affecting trace element status in calves in NW Spain. Livestock Science.

123(2-3), 198-208.

3. Rey-Crespo F, López-Alonso M, Miranda M. 2014. The use of seaweed from the Galician coast as a mineral supplement in organic dairy cattle. Animal. 8, 580586.

4. Miranda M, Rey-Crespo F, HerreroLatorre C, Rigueira L, López-Alonso M. 2015. Profile of essential trace and toxic elements in organic and conventional dairy cattle in Spain. Proceedings of XX Congreso Internacional Anembe de Medicina Bovina, Burgos, Spain.

5. Orjales I, Herrero-Latorre C, Miranda M, Rey-Crespo F, Rodríguez-Bermúdez R, López-Alonso M. 2018. Evaluation of trace element status of organic dairy cattle. Animal. 12(6), 1296-1305.

6. López-Alonso M, Rey-Crespo F, HerreroLatorre C, Miranda M. 2017. Identifying sources of metal exposure in organic and conventional dairy farming. Chemosphere.

185, 1048-1055.

7. Guyot H, Saegerman C, Lebreton P, Sandersen C, Rollin F. 2009. Epidemiology of trace elements deficiencies in Belgian beef and dairy cattle herds. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology.

23, 116-123.

8. Luna D, Miranda M, Minervino AHH, Piñeiro V, Herrero-Latorre C, López-Alonso M. 2019.Validation of a simple sample preparation method for multielement analysis of bovine serum. PLoS ONE. 14(2), 1-10.

9. Herdt TH, Hoff B. 2011. The use of blood analysis to evaluate trace mineral status in ruminant livestock. Veterinary Clinics of North America: Food Animal Practice.

27, 255-283.

10. Mee JF, Rogers PAM. 1996. Prevalence of iodine, selenium, copper and cobalt deficiencies on Irish cattle farms. Irish Veterinary Journal. 49, 160-4.

11. Enjalbert F, Lebreton P, Salat O. 2006.

Effects of copper, zinc and selenium status on performance and health in commercial dairy and beef herds: Retrospective study. Journal of Animal Physiology and Animal Nutrition. 90, 459-466.

12. Guyot H, Alves de Oliveira L, Ramery E, Beckers JF, Rollin F. 2011. Effect of a combined iodine and selenium supplementation on I and Se status of cows and their calves. Journal of Trace Elements in Medicine and Biology. 25, 118-124.

13. Rollin F, Guyot, H. 2013. Manejo de los minerales traza en el ganado. Libro de ponencias XIX Congreso de Anembe (Lleida).154-159.

14. Kabata-Pendias A. 2011. Trace Elements in Soil and Plants. 4td Edition, Taylor and Francis Group, CRC Press, Boca Raton.

15. Constable PD, Hinchcliff KW, Done HD, Gruenberg W. 2017. Veterinary Medicine.

A textbook of the diseases of cattle, horses, sheep, pigs and goats - two-volume set. 11th Edition. Elsevier.

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 89

vp012_saudeAnimal_oligoelementos_galego_ok.indd 89

20/8/19 18:43

RumiLife® CAL24

Unha solución cómoda, eficaz e rendible para a febre do leite O gandeiro de vacún de leite tivo que aprender a convivir coa febre do leite ou hipocalcemia. A medida que o sector se foi profesionalizando, co avance da xenética e o incremento das producións, o gandeiro viuse na obriga de afinar máis na alimentación e no coidado dos animais.

Como sucede cos icebergs e segundo destaca Javier Martínez Gallego, veterinario e técnico comercial do grupo Inatega: “Non só temos que prestar atención ás hipocalcemias que se ven senón tamén ás que non apreciamos tan facilmente, porque están aí. O gandeiro asocia esta enfermidade á vaca que cae, pero estes casos adoitan responder a un 1 ou un 5 % do conxunto do rabaño. As hipocalcemias subclínicas teñen unha incidencia do 40 ou do 50 % do efectivo e a súa consecuencia principal é que a vaca non arrinca ben a lactación. É aquí onde debemos poñer atención para que o animal teña unha boa achega de calcio e comece a producir nas mellores condicións”.

Neste senso, téñense probado distintas terapias para corrixir as hipocalcemias, desde o calcio aplicado en vea aos xeles e os bolos, pero “a día de hoxe a solución máis práctica e eficaz son os bolos de calcio”, asegura Martínez.

Inatega decantouse por RumiLife® CAL24, dous bolos que achegan unha cantidade importante de calcio con vitamina D e magnesio, dous elementos que axudan na asi-

vp012_publicidade_inatega_galego.indd 90

Javier Martínez Gallego, veterinario de Inatega

milación do calcio necesario. Ademais, RumiLife® CAL24 contén tres sales de calcio diferentes que se van liberando de maneira graduada: cloruro de calcio, que está dispoñible para a vaca en minutos; carbonato de calcio, cuxa liberación é máis sostida en horas, e calcio especial incorporado nunha preparación a base de algas, que aguanta as primeiras 24 ou 36 horas. Así, provócanse tres picos de calcio no animal para que vaia cubrindo o período de risco no que poida caer.

UNHA ÚNICA APLICACIÓN A maioría dos tratamentos dispoñibles no mercado implican unha atención especial para os animais acabados de parir xa que supoñen a subministración de varias doses cada diferentes horas. “Este tratamento consiste en aplicar dous bolos nunha única aplicación unha vez que a vaca pariu ou está no momento máis próximo ao parto.

Cunha única administración, esquéceste das hipocalcemias”, así resume o técnico o método de utilización.

14/8/19 9:58

EXPERIENCIAS CON RumiLife® CAL24 MANUEL SANDAMIL CABANA

LADISLAO LÓPEZ YÁÑEZ

BENITO VILA IGLESIAS

“Cunha soa aplicación evitamos estar picando a vaca cada certas horas”

“Agora tamén vemos que este calcio funciona mesmo mellor que picado”

“Aplícanse os dous no momento do parto e os resultados non cambiaron”

Explotación: SAT A Vereda Localización: Pacios. Castro de Rei (Lugo) Animais en total: 420 Vacas en muxidura: 220

Explotación: Casa da Grandela SC Localización: Ponte de Outeiro.

Castro de Rei (Lugo) Animais en total: 170 Vacas en muxidura: 90

Explotación: SAT Vilar Alaxe Localización: Prevesos. Castro de Rei (Lugo) Animais en total: 400 Vacas en muxidura: 220

Estamos a utilizalo desde hai seis meses e decidímonos por este produto para simplificar o manexo en posparto e cubrir as hipocalcemias que se poden dar sobre todo en vacas moi adultas.

Como traballamos con xente externa, con empregados e demais, o obxectivo era simplificar o manexo. Cunha soa aplicación evitamos estar picando a vaca cada certas horas.

Non é que tivésemos un índice alto de hipocalcemias, pero preferimos a prevención aos tratamentos.

Decidimos utilizalo por comodidade, porque antes de utilizar este produto estabamos a usar calcio picado en vea. Agora ao poder poñer estes dous bolos xuntos, é moito máis cómodo. A rutina é sempre igual no momento do parto, ao ver a vaca parida, subministrámoslle os dous bolos e listo.

Decidímonos por comodidade e agora tamén vemos que este calcio funciona mesmo mellor que picado.

As vacas recupéranse mellor, o posparto é un momento de estrés para o animal e vemos que están mellor que antes en xeral.

Estabamos a utilizar outros bolos, pero había que poñelos cada 12 horas. Estes aplícanse os dous no momento do parto e os resultados non cambiaron. Máis cómodo.

Aplicámolos a todas as vacas, menos ás primíparas, inmediatamente despois do parto para previr hipocalcemias. Cunha soa aplicación temos este problema controlado.

ENTREVISTAS EN VÍDEO

vp012_publicidade_inatega_galego.indd 91

14/8/19 9:58

ECONOMÍA

Ingresos e custos ocultos na xestión económica Nas seguintes páxinas avalío os chamados ”gastos e ingresos ocultos”, os cales en ocasións non temos en conta á hora de realizar a xestión da nosa granxa, o que trae como consecuencia un balance final erróneo, e mostro algúns exemplos prácticos co fin de mellorar os cálculos para poder obter maiores beneficios.

Manuel Fernández Webmaster de www.cowsulting.com

Que se analiza nos balances?

O ámbito FINANCEIRO

QUE SE ANALIZA NOS BALANCES?

A

maioría das granxas levan dunha maneira ou outra a súa xestión económica.

O ámbito ECONÓMICO

Con todo, a xestión eficiente de calquera empresa tradúcese en fixarse en dous ámbitos que adoitan confundirse, o financeiro e o económico.

O ámbito financeiro: como se está a xestionar o que ten e o que debe a empresa.

• A ferramenta habitualmente usada é o “balance de situación”, no cal se valora.

- Se a empresa ten fondos suficientes para afrontar a súa actividade: se está en disposición de facer fronte ás súas débedas (a empresa é solvente se ten liquidez suficiente para facer fronte a eses pagos).

- Se eses fondos están correctamente distribuídos, para o que se ten en conta: ▪ O fondo de manobra (ou capital circulante) que nos asegura que o activo circulante (a parte do noso diñeiro que podemos usar a curto prazo) é suficiente para pagar as nosas débedas a curto prazo (pagamento a provedores, préstamos…).

92 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 92

18/8/19 20:11

ECONOMÍA Fondo de manobra

Activo fixo

Pasivo fixo

▪ O período medio de cobro dos nosos produtos ▪ O período medio de pago aos nosos provedores • O balance permítenos, por tanto, comparar: - a riqueza xerada polo proceso produtivo de fabricar leite, ademais da achega económica dos socios, - a cantidade de débedas e obrigas con terceiros, - a capacidade de cubrir esas débedas en caso de peche de actividade (fondo de manobra positivo),

- a capacidade dos recursos da empresa (diñeiro, vacas, bens…) para converterse en diñeiro, - a capacidade de pagamento das débedas.

2. O ámbito económico: a capacidade da empresa de xerar beneficios ou rendibilidade ou, dito doutro xeito, saber se o proceso produtivo de producir leite na nosa granxa é rendible.

• A ferramenta habitualmente usada é a “conta de perdas e ganancias” ou “conta de resultados”, que é onde se valoran os ingresos e gastos do proceso produtivo de fabricar leite, concluíndo se é rendible ou non e axudándonos a predicir as perspectivas de futuro.

• Tamén nos serve para coñecer a produtividade dos factores produtivos da empresa: · litros producidos por vaca, · beneficio por praza, · vacas por traballador, beneficio por traballador…

TEMOS QUE SABER DISTINGUIR ENTRE O QUE REALMENTE GAÑAMOS CADA ANO […] E SE O PROCESO PRODUTIVO DE FABRICAR LEITE É RENDIBLE OU NON

XII FERIA DE GANADO FRISÓN 18 y 19 de octubre de 2019

08.2019 Vaca Pinta n.º 12 | 93

vp012_economia_colvet_galego.indd 93

18/8/19 20:12

ECONOMÍA

PÓDESE DAR O CASO DE QUE O PROCESO PRODUTIVO DEA RESULTADOS NEGATIVOS E, NON OBSTANTE, NA CONTA BANCARIA OBTEÑAMOS INGRESOS

Figura 1. Custos totais da man de obra (custo de oportunidade da man de obra familiar e custo da man de obra asalariada) [€/100 kg SCM]

Estes dous ámbitos están intimamente relacionados, xa que, canto máis próspero é un negocio, disporá de maiores medios financeiros para levar a cabo a súa actividade e o seu futuro será máis prometedor. Non obstante, e baixo o meu punto de vista, temos que saber distinguir entre o que realmente gañamos cada ano (se o poñemos todo nunha conta bancaria) e se o proceso produtivo de fabricar leite é rendible ou non.

Pódese dar o caso de que o proceso produtivo dea resultados negativos, pero en cambio na conta bancaria obteñamos ingresos. Aquí é onde entran o que eu chamo “ingresos e custos ocultos”, como todo aquilo que é alleo ao proceso produtivo pero que realmente fai que chegue diñeiro aos nosos petos.

Un dos conceptos que adoita ser motivo de polémica é o uso dos chamados “custos de oportunidade”. O concepto é fácil de entender: se nos gastos de persoal só incluímos os salarios pagos e non valoramos o noso tempo ou outros gastos de persoal familiar, non podemos saber se o proceso produtivo é rendible ou non, xa que cando esas persoas que traballen sen soldo deixen de traballar habería que pagalos.

Isto quere dicir que un “custo de oportunidade” só se materializa “cando sucede a oportunidade”, isto é, hai que consideralos para saber se o proceso produtivo puro e duro sería rendible se se materializase ese custo de oportunidade pero, de feito, mentres eses soldos non se paguen, o diñeiro vai ao noso peto.

Vexamos o exemplo de como valora a Red Rengrati o custo de oportunidade da man de obra que non se paga, para que vos fagades unha idea da súa influencia (en ocasións custa o mesmo que a que si se paga):

INGRESOS Un exemplo: ingresamos por venda de leite 340 euros por tonelada de leite, xa sexa a que vai a industria ou a que vendemos por outras vías:

1.250-GAL

60-GAL

45-GAL

33-GAL

150-GAL

65-GAL

41-AST

330-CYL

Custos de oportunidade MO familiar

165-CYL

80-CYL

75-CYL

890-CAT

240-CAT

95-AND

100-AND

Salarios pagos

12 10 8 6 4 2 0

Por tanto, xa temos algo que nos desdebuxa os ingresos debidos ao proceso produtivo que é a subvención, de forma que podemos ingresar un 7-10 % máis ou menos de existir a non existir subvención que pode facer que un proceso produtivo non rendible se converta en rendible.

Ingresos con subvención Pero tamén temos outros ingresos “non de leite”. Ingresamos por vendas non de leite outros 64 €/t grazas aos ingresos por venda de xatos e vacas, posibles ingresos provenientes do seguro (se o temos contratado) e os ingresos por subvencións “de explotación” que se cobran no período, como a PAC.

Ingresos sen subvención

Os ingresos por venda de xatosxatas e vacas son secundarios á actividade, pero existen dentro do proceso produtivo e mesmo se poden optimizar. Os seguros xeran ingresos pero tamén o gasto da póliza. Con todo, as subvencións de explotación non están ligadas ao proceso produtivo e poden aumentar, rebaixarse ou desaparecer no tempo.

GASTOS Os gastos habituais aos que estamos afeitos son os seguintes: Gastos variables Son os que dependen directamente da actividade (aínda que as camas poderían considerarse gasto fixo).

94 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 94

20/8/19 11:58

anuncio ucoga cocodrilo.pdf

1

17/6/19

18:43

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

vp012_publicidade_ucoga.indd 95

18/8/19 20:53

ECONOMÍA

O QUE EU DECIDÍN PRODUCIR NO LUGAR DE MERCAR, ESTOUNO FACENDO BEN OU MAL? ISO TAMÉN É UN “INGRESO-CUSTO OCULTO”

A primeira consideración é sobre a alimentación:

Distribución de gastos

A alimentación adoita ocupar entre o 50-60 % dos gastos totais e, nas racións húmidas, o 60 % ou máis adoita ser forraxe, co que o 36 % dos gastos totais do proceso produtivo veñen dados polo custo da forraxe consumida. Calquera erro na súa valoración inflúe moitísimo no resultado. Poñamos como exemplo a seguinte ración real tomada da descarga do carro unifeed nun mes.

Obsérvase que 34 litros de produción con esa ración cobrando a 340 euros/tonelada colocaríanos nun 53,3 % de ingresos sobre gastos de alimentación, o cal non está mal.

Con todo, estamos a usar unha valoración de forraxes baseada no prezo de mercado, concretamente prezos parecidos aos de compra de forraxes por parte de empresas que fabrican mesturas húmidas.

Cando valoramos un silo de millo, tentamos saber o prezo ao que deberiamos vendelo e por iso incluímos varios “custos de oportunidade”, como o custo ao que poderiamos alugar a terra se non a explotásemos nós ou o prezo do diñeiro que obteriamos.

A realidade é que estes custos de oportunidade debemos valoralos para comparar co prezo de merca-

do e saber se producimos a nosa forraxe máis cara do que a poderiamos comprar. Tamén as temos que ter en conta se queremos comparar resultados de granxas para ter sempre o mesmo criterio.

Non obstante, como de feito non o vendemos, o custo de fabricación por tonelada dun silo de millo pode ser perfectamente de 36-40 euros/tonelada.

Pasa igual co silo de herba, que pode ser de 48 euros/tonelada por exemplo, de forma que a ración anterior tería un custo real de 4,8 euros/vaca/día no canto de 5,4; daquela, o custo de alimentación é un 11 % menor (e os custos totais baixan sobre o 4 %) e o cadro de ingresos sobre gastos de alimentación quedaría preto do 60 %, como se pode observar na seguinte táboa do ISGA:

ISGA: Ganadero... => Año:... 2018 - Mes... 5

Datos de Rebaño Datos do rabaño Ración

Ingrediente

€/Ton Kg mes Vacas Kg/v (t) Kg/v (r) Desv

LACTACIÓN PALLA

106

2332.6

2

2.1

LACTACIÓN PENSO

280

11785.8 37

10.4

10.3

0.1

LACTACIÓN SILO HERBA 49

2428.4

7

7.1

-0.1

LACTACIÓN SILO MILLO

43173.2 37

37.3

37.7

-0.5

58

37

38

-0.1

COSTE ALIMENTACIÓN VACA/DIA: 5.4

O custo de alimentación parece ser de 5,4 euros por vaca e día, o cal nos dá a seguinte estrutura de “Ingresos sobre gastos de alimentación”:

96 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 96

18/8/19 20:12

vp012_publicidade_vizuete.indd 97

3/8/19 12:29

ECONOMÍA

No apartado de sanidade, seme e hixiene adoitamos sumar os gastos de vacas e xovencas xuntos. Realmente, o matiz é que os gastos de xovencas neste apartado son iguais que os de alimentación de xovencas ou calquera outros; son “gastos para creación de inmobilizado”, o que quere dicir que é diñeiro que apartamos para crear nosas propias máquinas, pero aclararémolo máis adiante cando falemos de amortizacións.

Gastos fixos Dentro dos gastos fixos (que non dependen da produción), o custo oculto máis claro é o de oportunidade nos gastos de persoal familiar non valorado (do que xa falamos anteriormente).

NO FONDO TODO O MUNDO SABE SE GAÑA OU PERDE DIÑEIRO, PERO QUIZAIS SERÍA INTERESANTE DESAGREGAR COMO

As amortizacións das vacas e do material non as vemos, pero é diñeiro que deberiamos gardar para facer fronte a esas compras.

Falemos delas.

A AMORTIZACIÓN No momento no que esa xovenca teña o seu primeiro parto, o diñeiro que gastamos en recriala deberíase sumar todo xunto e converteríase nun activo que se debería de empezar a amortizar desde ese prezo. Vexamos un exemplo nunha táboa de amortización de vacas:

Non matizaremos máis, aínda que queda claro que todos os traballos de mantemento que facemos nós mesmos inclúense dentro do diñeiro que pagamos neste concepto.

INDICADORES DO PROCESO PRODUTIVO Por tanto, todos estes conceptos fannos chegar a unha conta de explotación á que estamos habituados, que corresponde cos resultados de amortizacións:

E agora é cando aparecen todos estes conceptos “ocultos” ou que non pasan por caixa:

Se contamos cun custo de recría por día, por exemplo de 2,35 euros, cada vaca terá un custo de amortización segundo o tempo que se estivo recriando ata o seu primeiro parto (ou sexa a súa idade ao primeiro parto).

A primeira xovenca que pariu a 27 meses dáse de alta como un activo que vale 1.902 euros e empézase a amortizar desde esa cantidade durante, por exemplo, catro anos.

A segunda, en cambio, pariu con 22 meses e por iso dáse de alta como un activo que vale 1.559 euros e empézase a amortizar dende esa cantidade.

O valor actual correspóndese coa parte que queda por amortizar desa vaca. Por exemplo, as catro primeiras vacas a data 31 de decembro xa están amortizadas, á quinta quédanlle 41 euros por amortizar e ese é o seu valor.

Outra cousa é o valor residual que darán pola vaca cando vaia ao matadoiro.

Entón, o proceso de amortización de vacas dános a información doutro gasto “que non se ve”. Representa o diñeiro que deberiamos gardar para poder comprar outras vacas (ou recrialas).

Por outro lado, o valor actual de cada animal sumado dános o valor das vacas que temos na cuadra nun momento dado (aínda que se nos poñemos a vendelas non ten por que coincidir, pero é unha boa estimación).

98 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 98

18/8/19 20:13

VANTAXES  Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas.  Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.

PRODUTOS FERTILIZANTES

 Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados.  Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.

O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal.

Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo.

AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

FERTILIZANTES AUTORIZADOS

 Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.

CÓDIGO

TIPO

NOME COMERCIAL

F0001757/2022

Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal

AGROTHAME ORGANITE START

 Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.

F0001894/2022

Emenda orgánica compost

AGROTHAME ORGANITE COMPOST

F0001895/2022

Emenda orgánica compost

AGROTHAME ORGANITE COMPOST START

 Regulan o pH do solo, ao achegar cal.

F0001896/2022

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO START

F0001897/2022

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

F0001919/2023

Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

F0001925/2023

Fertilizante órgano-mineral NK líquido

AGROTHAME ORGANITE PURINE

F0001926/2023

Fertilizante órgano-mineral NP líquido

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

F0001980/2023

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

F0002420/2025

Fertilizante órgano-mineral NPK

AGROTHAME ORGANITE AGRO

F0002421/2025

Fertilizante órgano-mineral NPK

AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO

F0002422/2025

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMOST

AGROAMB Ponte de Outeiro, 10 | 27256 Castro de Rei (Lugo) Teléfono (+34) 982 231 365 | Fax (+34) 982 240 534 E-mail agroamb@agroamb.com | Web www.agroamb.com

vp012_pub_agroamb_galego.indd 99

3/8/19 12:34

ECONOMÍA

O PROCESO DE AMORTIZACIÓN DE VACAS DÁNOS A INFORMACIÓN DOUTRO GASTO “QUE NON SE VE”

Figura 2

75.000 euros

75

60.000 euros

60

45.000 euros

45

30.000 euros

30

15.000 euros

15

0 euros

0-2 m

2-6 m N.º de animais

6-12 m

12m-p

Vacas

N.º

Valor

104.416 euros: valoración de 112 animais inventario de probas Dende 01-01-2019 ata 01-05-2019

0

Valor en euros

O concepto é o mesmo que o da amortización dun tractor ou calquera outro ben; cando o queiramos vender non ten por que coincidir co que nos paguen, pero é lóxico calcular o seu valor polo que nos queda por amortizar del.

Fixádevos que o concepto é o mesmo, pero é diñeiro que non vai ao peto; agora ben, máis nos valería gardalo no banco para facer fronte ao pagamento cando haxa que cambiar ese tractor ou apeiro. Por tanto, as amortizacións son outro “custo oculto”.

O valor actual de cada ben ou, como dixemos, o que nos queda por amortizar do ben nun momento concreto ten un matiz importante do que falaremos cando toquemos o custo das baixas.

SUBVENCIÓNS DE CAPITAL De novo, aparecen outro tipo de subvencións, as de capital, que se periodifican a varios anos, por exemplo, cando cobramos unha subvención dun tractor que compramos hai dous anos, ou a típica subvención de obras da granxa.

Deberemos periodificar esa subvención durante o tempo que quede ata que o tractor ou a obra se amorticen. No peto aparece un in-

greso puntual un mes e é así, pero no proceso produtivo debemos periodificalo.

Hai outras estratexias, como descontalo do prezo de compra; calquera delas é mellor que contar unicamente co ingreso o día que se cobra.

Aquí vemos un exemplo:

Non obstante, o proceso produtivo debería ser alleo a estas subvencións e dar beneficio sen elas, xa que poden existir ou non. É outro ingreso “oculto ao proceso produtivo”.

RESULTADO ANTES DE IMPOSTOS O seguinte paso é descontar os gastos financeiros para saber a base que nos quedaría para pagar impostos a Facenda.

100 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 100

18/8/19 20:13

vp012_publicidade_ratibrom.indd 101

3/8/19 12:36

ECONOMÍA

RESULTADO NETO Ao descontar impostos quedaríanos o resultado neto, pero aquí xa entramos en estratexias fiscais onde cada un ten a súa; polo tanto, eu non achego información sobre iso, porque para min é alleo ao proceso produtivo.

Se a este rendemento neto lle quitamos as amortizacións, dános o que chamamos cash flow, é dicir, o que se move por caixa (as amortizacións non se ven en caixa).

Fixádevos que neste exemplo o proceso produtivo dá resultado positivo se non consideramos as amortizacións.

RESULTADOS ATÍPICOS A partir de agora parece que a conta de resultados xa a desenvolvemos segundo a estrutura típica, pero non tivemos en conta algúns “ingresos e gastos ocultos ao proceso produtivo” dos que xa falamos:

Como a fabricamos nós, o que facemos é ir contabilizando o gasto que nos vai causando fabricar a mesa (unha pata, outra pata…), pero cando xa está fabricada compensamos todos eses gastos cun ingreso e damos de alta a mesa como un ben que hai que amortizar.

De tal forma, se unha pata nos custa 20 euros, as catro 80 euros e os parafusos e a tapa outros 60, ao final temos que compensar todos eses gastos no tempo facéndonos un ingreso de 160 euros e dando de alta unha mesa con valor de 160 euros para amortizala no período que se considere.

Como somos unha empresa de fabricar leite con animais, parece lóxico fabricar os nosos propios animais, porque nos sairá máis barato.

No cadro vemos 35 primeiros partos no ano en curso valorados en 62.475 euros (2,35 euros/día de recría, multiplicados pola idade ao primeiro parto deses partos, dato que collo de control leiteiro).

Por tanto, é un importante ingreso “oculto ao proceso produtivo” pero real, xa que “se recriamos moito, non gastamos moito senón que reinvestimos moito”.

O PROCESO PRODUTIVO DEBERÍA SER ALLEO A ESTAS SUBVENCIÓNS E DAR BENEFICIO SEN ELAS, XA QUE PODEN EXISTIR OU NON

PERDA DE INMOBILIZADO Este concepto tamén é moi importante. Se non valoramos o custo das baixas (animais, tractores…), perdemos un concepto que cambia a nosa perspectiva de como vai o negocio.

CUSTO DAS BAIXAS

TRABALLOS REALIZADOS PARA O SEU ACTIVO Este concepto é importante, xa que explica por que a recría non é un gasto senón un investimento.

Se somos unha empresa de madeiras e temos que comprar unha mesa para a oficina, parece lóxico fabricala nós porque nos sairá máis barata.

Se a comprásemos, engadiriámola ao noso activo como un ben que amortizariamos desde o seu prezo de compra (xa que non é un custo senón un investimento que iremos amortizando).

Que pasa se un ben ten un accidente (o tractor ten sinistro total) ou a vaca morre?: - posibilidade 1: o tractor xa estaba amortizado => gasto = 0 - posibilidade 2: o tractor non estaba amortizado de todo => gasto = ao valor actual no momento do accidente. É un gasto, porque antes tiñamos un ben que podiamos vender e agora xa non o temos e, por riba, non o acabamos de pagar. No caso do tractor é fácil de ver porque teremos que comprar outro e seguir pagando o que quedaba por pagar do que non temos.

No caso dunha vaca pasa igual.

Debemos valorar as baixas das vacas que morren en granxa polo valor actual que tiñan no momento de morrer (se non estaban amortizadas).

102 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 102

18/8/19 20:13

ECONOMÍA

A primeira vaca foi baixa o 21 de xaneiro de 2019 e de 1.589 euros que valía no seu primeiro parto xa amortizaramos 580+22=602 euros, polo que quedaban por amortizar 987. Neste caso tivemos un custo de 987 euros.

Figura 3

6.991 euros: valoración 11 baixas probas Dende 01-01-2019 ata 01-05-2019

Valor

3.000 euros

75 60

1.800 euros

45

1.200 euros

30

600 euros

15 0-2 m

2-6 m

6-12 m

N.º de animais

12 m-p Valor en euros

Vacas

N.º

2.400 euros

lizar a empresa (é coma se investimos en máquinas).

• Da mesma maneira que se para conseguir diñeiro para pagar un préstamo vendemos vacas… conseguiremos diñeiro pero perdemos capital.

Por todas estas razóns desconto os custos de “alimentación de recría” e “sanidade e reprodución de recría” (aínda que non se adoitan separar vacas de recría), xa que antes foron cargados como custos variables cando realmente non o son.

0

O custo das baixas habidas nos primeiros catro meses deste ano foi de 6.991 euros, xa que foron mortes en granxa que non foron a matadoiro nin tiveron retorno.

O custo das baixas é outro “custo oculto”, xa que non pasa polo diñeiro do peto.

• Se temos poucos novos partos e moitas baixas, evidentemente estamos descapitalizándonos.

• Se temos moitos novos partos e poucas baixas estamos a capita-

08.2019 Vaca Pinta n.º 12 | 103

vp012_economia_colvet_galego.indd 103

19/8/19 10:51

ECONOMÍA

Por tanto, os beneficios que eu chamo “atípicos” son de 55.000 euros e neste exemplo podemos concluír: • Que o cash flow é positivo: temos diñeiro para pagar o que sae de caixa, • Que o resultado antes de amortizacións é positivo, • Que o resultado despois de amortizacións e subvencións de capital (neste caso non as hai) é negativo, • Que despois de quitar gastos financeiros aínda é máis negativo, • Que despois de considerar gastos e ingresos atípicos o resultado volve ser positivo (Rneto: 41 euros/ tonelada + 80 euros/tonelada (atípicos) = 39 euros/tonelada): ·35 novos partos no período fronte a 22 vacas de baixa, · Substituír os gastos de recría pola mesma cantidade en positivo.

CENTROS DE CUSTOS Por último, cabe comentar que é importante dispoñer en paralelo de centros de custos que nos digan se o noso custo é inferior ou superior ao de mercado: Os centros de custos máis importantes son: • Recría: se recriamos máis caro do que podemos comprar unha xovenca a parir no mercado, estamos a perder diñeiro.

• Forraxes: se producimos forraxes máis baratas do que poderiamos compralas, estamos a gañar diñeiro.

Como eran poucos os ingresos e custos ocultos, engadimos este último: o que eu decidín producir no canto

de comprar (“traballos para o inmobilizado”), estou a facelo ben ou mal? Iso tamén é un “ingreso-custo oculto”.

SE PENSAMOS VIVIR SEMPRE ACOMPAÑADOS DE SUBVENCIÓN, ESTE ARTIGO NON SERVE PARA NADA

CONCLUSIÓNS Hai moitas formas de enganarnos a nós mesmos sobre os resultados do noso proceso produtivo: as subvencións, os custos de oportunidade de persoal, custos reais de elaboración de silos e alimentos, labores que facemos nós mesmos… No fondo todo o mundo sabe se gaña ou perde diñeiro, pero quizais sería interesante desagregar como.

As subvencións non axudan neste sentido, xa que o 7-10 % dos nosos ingresos se basean nelas e iso desvirtúa moito a situación: • Se pensamos vivir sempre acompañados de subvención, este artigo non serve para nada.

• Se queremos acompañar esa subvención dunha análise máis crítica do noso proceso produtivo, quizais sería interesante profundar máis nos temas expostos neste estudo.

• Se queremos explorar “que pasaría” se algún día nos adelgazan ou separan desas subvencións, pode ser bastante interesante telo en conta.

NOTA DO AUTOR

O software gratuíto www.cowsulting.com, a través de Vaca Pinta (https://vacapinta. com/el-internet-de-las-granjas.html) está a disposición de calquera que queira abundar nestes aspectos.

Se producimos forraxes máis baratas do que as poderiamos comprarlas, estamos a gañar diñeiro

104 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_economia_colvet_galego.indd 104

19/8/19 12:09

Durante estos últimos diez años nuestro objetivo siempre ha sido mantener a nuestros clientes formados e informados con el fin de maximizar los beneficios del uso de aminoácidos, convirtiendo el Programa de Aminoácidos de Kemin en una referencia en toda Europa.

Kemin es la única empresa que ofrece toda la gama de aminoácidos para rumiantes: Lisina y Metionina, con datos de biodisponibilidad y estabilidad científicamente contrastados.

Kemin proporciona el equipo técnico más cualificado y experimentado en la formulación de aminoácidos, siempre buscando optimizar y maximizar la rentabilidad.

Kemin Lifelong Learning: programa de formación continuo y personalizado

Kemin Animal Nutrition and Health - EMENA Tf: +34 977 25 41 88 WWW.KEMIN.COM ©Kemin Industries, Inc. and its group of companies 2019. All rights reserved. Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. Certain statements may not be applicable in all geographical regions. Product labeling and associated claims may differ based upon government requirements.

vp012_publicidade_kemin.indd 105

Anuncio Spain.indd 1

3/8/19 12:41

15/03/2019 10:14:24

ALIMENTACIÓN

Proteínas recombinantes e o seu potencial en produción animal Ofrecemos unha perspectiva xeral das proteínas recombinantes producidas en distintos sistemas de expresión, focalizándonos nos tres alicerces fundamentais para produción animal: reprodución, eficiencia alimentaria e saúde, co fin de realizar unha fotografía do seu uso e das investigacións relacionadas coa tecnoloxía destas na produción animal actual e nun futuro próximo.

Elena Garcia-Fruitós1, Laia Grife-Renom2, Anna Arís1 1 Investigadoras de Produción de Ruminantes, Instituto de Investigación e Tecnoloxía Agroalimentarias (IRTA) Torre Marimon, Caldes de Montbui (Barcelona) 2 Estudante de doutoramento (IRTA)

A

s proteínas son moléculas cun papel biolóxico moi relevante e por iso teñen un gran número de aplicacións e un enorme potencial. Durante anos a única forma de obter estas proteínas era a través da extracción das súas fontes naturais mediante procesos moi caros e pouco

eficientes [1]. No entanto, o descubrimento da tecnoloxía do DNA recombinante nos anos setenta permitiu dar un salto cualitativo neste campo de estudo, o que facilitou que hoxe en día se poida producir calquera proteína de interese usando células procariotas ou eucariotas como fábricas celulares. De

forma resumida, esta tecnoloxía permítenos seleccionar calquera xene de interese e incorporalo nun sistema de expresión heterólogo ou recombinante (bacterias, fermentos, algas, células de mamífero ou células de insecto, entre outros) [2] para producir a proteína codificada no devandito xene, tanto a escala de laboratorio coma a unha escala industrial (figura 1). Actualmente, a pesar de que existe un amplo abano de sistemas de produción recombinantes, a bacteria Escherichia coli e as células de mamífero seguen sendo as opcións elixidas en moitos dos casos.

106 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_alimentacion_proteinas_galego.indd 106

18/8/19 20:03

ALIMENTACIÓN

AS HORMONAS RECOMBINANTES PRESENTAN MELLOR ACTIVIDADE, MESMO CON DOSES INTERIORES, QUE AS HORMONAS DERIVADAS DA GLÁNDULA PITUITARIA

La

s

ol

uc

ión

gan

ado

ra

pa

el

ra AS HORMONAS RECOMBINANTES PRESENTAN MELLOR ACTIVIDADE, MESMO CON DOSES INTERIORES, QUE AS HORMONAS DERIVADAS DA GLÁNDULA PITUITARIA de

Figura 1. Esquema dun proceso de produción dunha proteína recombinante

Rumi p ck

Fábrica celular clonación

stete

Tradi l it

Leche maternizada para rumiantes

transformación

Núcleos para piensos de arranque

Proteína recombinante de interese (hormona, encima, anticorpo...)

xene de interese plásmido ou vector receptor proteína de interese

En primeiro lugar, insírese o xene de interese nun plásmido ou vector de expresión mediante un proceso de clonación. A continuación, introdúcese o plásmido co xene de interese no sistema de expresión elixido (bacterias, fermentos, fungos, células de insecto, células de mamífero etc.). Este sistema de expresión que actúa coma unha fábrica celular produce a proteína de interese que posteriormente é purificada.

Máis concretamente, e centrándonos no uso das proteínas recombinantes en produción animal, o uso dos citados sistemas como fábricas celulares medrou de xeito notable na última década. Un dos campos máis amplamente estudados é o relacionado co sistema endócrino e, especificamente, co uso de hormonas recombinantes [3-6]. Na actualidade xa existen hormonas producidas de forma recombinante e dispoñibles comercialmente, e moitos grupos de investigación están a estudar o seu uso co obxectivo de mellorar o potencial reprodutivo. Ademais, estanse a desenvolver outras estratexias terapéuticas ou tratamentos profilácticos baseados en proteínas recombinantes, á vez que se estuda o seu uso como encimas para mellorar a eficiencia da conversión dos alimentos a produtos máis facilmente consumibles.

SETNA NUTRICIÓN, S.A.U. c Clavo, nº1 · Pol. Ind. Santa Ana · 28522 · Rivas Vaciamadrid (Madrid) t (34) 91 666 85 00 · f (34) 91 666 71 94 · setnanutricion@setna.com · w setna.com

AnunTradi&Rumipack_105x297_2018.indd 1

vp012_alimentacion_proteinas_galego.indd 107

16/03/18 08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 107

11:24

18/8/19 20:03

ALIMENTACIÓN

HORMONAS RECOMBINANTES USADAS CON FINS REPRODUTIVOS Como xa se mencionou anteriormente, no ámbito da reprodución animal, o uso de hormonas recombinantes con fins reprodutivos é o máis amplamente explorado [3, 7-8]. De feito, as devanditas hormonas úsanse con dous obxectivos opostos: aumentar a fertilidade da femia, mediante a regulación da ovulación e/ou facilitando a implantación do embrión, mentres que doutra banda se usan para esterilizar os machos co obxectivo de mellorar a calidade da carne.

Todo iso é debido a que as hormonas reprodutivas teñen un rol crítico na regulación da función reprodutiva do macho e no ciclo reprodutivo e o mantemento do embarazo da femia. As hormonas máis amplamente usadas para estes fins son a hormona estimulante do folículo (FSH), a hormona luteinizante (LH) e a gonadotropina coriónica (CG), entre outras [9]. A FSH e a LH, xunto coa CG, úsanse para provocar unha superovulación nas femias e, no caso dos machos, para estimular a produción de testosterona e mais a espermatoxénese. Por tanto, o uso destas hormonas é unha práctica habitual en distintas especies animais.

Actualmente, as hormonas máis usadas para fins reprodutivos íllanse en moitas ocasións a partir da glándula pituitaria dos animais. Cabe destacar que, a pesar de ser unha estratexia moi usada, leva importantes problemas asociados: • variación entre lotes, dando lugar a respostas distintas entre animais, • pouca pureza, xa que a miúdo hai outras hormonas contaminando a mostra, • posible contaminación con axentes patóxenos [8].

En consecuencia, é necesario aplicar protocolos de purificación moi complexos para garantir a calidade do produto final. É neste contexto onde a produción de hormonas de forma recombinante aparece como unha prometedora estratexia para solucionar os citados problemas, xa que, ao compararmos a súa funcionalidade, vemos que a miúdo as hormonas recombinantes presentan mellor actividade, mesmo con doses inferiores, que as hormonas derivadas da glándula pituitaria [7, 10].

Ata agora, a produción recombinante de hormonas realizouse esencialmente usando células de mamífero.

Existen distintas formas comerciais producidas neste sistema de expresión, así como extraídas a partir da súa fonte natural, a pituitaria, tal e como se resume na táboa 1. As células ováricas de hámster chinés (CHO) son as máis amplamente usadas, aínda que as células de ril embrionario humano (HEK) tamén se usan. Con todo, a produción nestes sistemas de expresión é complexa e ten importantes custos asociados, ademais de ser un proceso longo.

De forma alternativa xa se empezaron a explorar os fermentos (microorganismos eucariotas), tales como Pichia pastoris e a bacteria E. coli (microorganismo procariota), como sistemas máis económicos e cos que é fácil traballar [11,12]. Como exemplo, a FSH bovina, porcina e ovina producíronse satisfactoriamente en P. pastoris [1315]. O fermento Hansenula polymorpha tamén se usou para producir FSH bovina e probouse a súa función en ratos. Aínda queda traballo por facer nesta dirección, pero os resultados obtidos ata o momento mostran que os fermentos se poden converter nunha alternativa para a produción de FSH nun futuro próximo.

No caso da LH e da CG explorouse a súa produción en células de insecto [71], en P. pastoris [19] e tamén en E. coli [20]. Por tanto, estes estudos proban que é posible producir hormonas funcionais en organismos eucariotas máis simples e mesmo en sistemas procariotas.

NALGÚNS CASOS A SUPLEMENTACIÓN FAISE CON ENZIMAS QUE SE PRODUCEN EN NIVEIS INSUFICIENTES POR PARTE DO ANIMAL

Táboa 1. FSH, LH e CG dispoñibles comercialmente para produción animal Nome comercial

Fábrica/orixe celular

Follistim® Puregon® Gonal-F® FSH

BoviPureFSH

Células CHO TM

EquiPureFSHTM FSH Folltropin-V® Pluset®

Células HEK Glándula pituitaria

BoviPureFSHTM LH

CG

EquiPureFSHTM

Células CHO

Luveris® Pluset®

Glándula pituitaria

Pregnyl

Ouriños

Folligon®

Soro

Novormon®5000

Corion

PG600®

Corion e soro

108 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_alimentacion_proteinas_galego.indd 108

18/8/19 20:04

vp012_publicidade_fima.indd 109

3/8/19 12:48

ALIMENTACIÓN

ENCIMAS FIBROLÍTICOS RECOMBINANTES A dixestibilidade da parede celular das plantas por parte dos encimas animais é baixa e por iso as dietas son suplementadas con encimas fibrolíticos para mellorar a taxa de conversión e así mellorar a produción animal. Tradicionalmente, os encimas fibrolíticos (β-glucanasas, xilanasas, manasas, pectinasas, galactosidasas e fitasas) usáronse en porcos e aves, pero hoxe en día úsanse tamén en ruminantes. Ademais, nalgúns casos a suplementación faise con encimas que se producen en niveis insuficientes por parte do animal, por exemplo proteasas, lipasas e amilasas. Igual que no caso das hormonas, os encimas fibrolíticos pódense obter a partir da súa fonte natural (neste caso fungos ou bacterias) e nestes casos úsase un extracto celular, que a miúdo contén unha mestura de distintas actividades encimáticas. No entanto, debido ao gran número de impurezas presentes na mostra, cómpre eliminar calquera residuo de DNA ou doutros residuos da fermentación non desexables. A pesar de que hoxe en día os encimas comercialmente dispoñibles para estes fins proveñen das súas fontes naturais, está a explorarse o desenvolvemento de estratexias baseadas na tecnoloxía do DNA recombinante para a produción da forma pura de cada encima. Para iso exploráronse un amplo abano de microorganismos, incluíndo bacterias (E. coli, Bacillus subtilis e Bacillus licheniformis), fermentos (P. pastoris) e fungos (Trichoderma reesei e Aspergillus niger). En todos os casos as estratexias desenvolvidas pretenden ter en conta os requirimentos da industria: altos niveis de produción, baixo custo de produción, procesos facilmente escalables e produtos cataliticamente eficientes e moi estables.

Actualmente foron publicados un gran número de artigos que mostran prometedores resultados, feito que é particularmente interesante nunha situación de crecente demanda destes encimas [21, 22]. P. pastoris e Saccharomyces cerevisiae están a estudarse en detalle para a produción de distintas xilanasas e conseguíronse optimizar os seus niveis de produción e a súa estabilidade. No caso de bacterias explorouse E. coli, Lactobacillus spp. e B. subtilis, e os fungos máis estudados son Aspergillus spp. e Trichoderma spp.

Así mesmo, as fitasas empréganse para degradar o fitato, sendo a principal fonte de fósforo nas dietas animais [23].

Como alternativa usouse durante anos fósforo inorgánico como suplemento, pero isto supón un problema ambiental debido á acumulación no chan e na auga do exceso de fósforo excretado. Aínda que se valorou a súa obtención a partir da súa fonte natural, vendo os baixos niveis resultantes, empezouse a explorar a súa produción recombinante.

Coa comercialización da primeira fitasa recombinante en 1991 minimizouse o impacto do fósforo residual e desde entón outras alternativas saíron ao mercado [24]. O mercado das fitasas supón un 60 % do total do mercado dos encimas fibrolíticos e son especialmente importantes non só porque aumentan a eficiencia senón porque contribúen a reducir a polución asociada á presenza de fósforo. Por iso, distintos grupos están a traballar para mellorar o deseño e a produción de fitasas recombinantes [23, 25].

Para producir este encima usáronse fungos (T. resei, A. niger e A. oryzae) e fermentos (Saccharomyces pombe e P. pastoris), principalmente. O xénero Aspergillus é o máis amplamente estudado entre os fungos, P. pastoris é o fermento máis usado e o xénero Bacillus, así como algúns Lactobacillus e E. coli son os máis estudados entre os sistemas bacterianos. Hoxe en día a investigación neste campo está máis centrada na optimización de propiedades clave de encimas xa descritos, máis que na identificación de novas fitasas, e para iso a enxeñería de proteínas terá un papel decisivo [26]. En concreto, a investigación céntrase no desenvolvemento de encimas máis estables a pH baixos e temperaturas altas, sendo condicións que mimetizan o tracto dixestivo e o proceso de fabricación de pellets, respectivamente.

O MERCADO DAS FITASAS SUPÓN UN 60 % DO TOTAL DO MERCADO DOS ENCIMAS FIBROLÍTICOS

PROTEÍNAS RECOMBINANTES PARA TRATAMENTOS PREVENTIVOS E TERAPÉUTICOS A administración de anticorpos, tamén coñecida como inmunización pasiva, usouse de forma satisfactoria nun amplo número de especies animais, incluíndo vacún, porcos, ovellas, cabras, aves e peixes, para controlar infeccións [27]. A diferenza da vacinación (ou inmunización activa), a administración de inmunoglobulinas esta-

110 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_alimentacion_proteinas_galego.indd 110

18/8/19 20:04

A LAICMT EUNATLAI DA C I ÓDNE Ángel Abuelo durante A TECNOLOXÍA un dos seus relatorios RECOMBINANTE […]

PERMITIU DAR UN SALTO SIGNIFICATIVO EN PRODUCIÓN ANIMAL E XA COMEZA A TER UN IMPACTO TANXIBLE

blece unha inmunidade instantánea, o que lle dá protección ao animal a curto prazo. Estes tratamentos son especialmente relevantes naqueles casos con doenzas multifactoriais e/ou que non responden a control de vacinas.

AMPLO ABANICO DE TEMÁTICAS Neste sentido, durante a última déca“O máis difícil é escoller”, comentada desenvolvéronse tecnoloxías para a ron os socios, que se vían vicisituprodución recombinante dena anticorpos de ter que elixir entre varios dos quede poden chegar a ser altamente esrelatorios que sea estaban a desenvolpecíficos fronte un patóxeno.

Varios ver á vez,mostran posto que exemplos que se soncelebraban unha boa ata catro charlas aproximación en simultaneamente. produción animal; “Polopor feedback que que estoua recibindo viuse, exemplo, adminisata o momento, o problema é quetración de anticorpos recombinantes rer atender a demasiadas charlas ao fronte ao Coronavirus da gastroenterite mesmo tempo, pero que iso tamén transmisible (TGEV), afecta proba a porque interese polo contido é próxima alto, así cos eocausa unha mortalidade que estamos contentos”, dixonotableo preao 100 % nos leitóns, aumenta sidente comité científico secremente a do supervivencia destes eanimais tario da asociación, Juan [28]. Outro exemplo son osCaínzos. anticorpos En canto aos virus criterios para(boHVescofronte ao herpes 1 bovino ller as temáticas e os clara relatores deste 1), que mostran unha actividade ano, Caínzos inexplicou queAínda non que haneutralizante vitro [19]. bía senón para novidades este último ao casorespecto, é necesario deque se mantivo a norma indavivo, casa: terminar a súa efectividade os “En cantoinremata cada valores congreso, resultados vitro mostran de comezamos traballar noaseguinte neutralizacióna comparables un antie, logoxade constituír comitéa ciencorpo descrito e queo reduce mortífico, primeiro colatalidadeo en coellos. é Unbuscar terceiroa exemboración de líderes da comunidade plo probouse con anticorpos contra o científica internacional, FMDV, un nacional virus que eafecta ao gando que emiten una serie de propostas bovino, a porcos e a ovellas, demose temáticas que tratamos de seguir

AgroBank

trando que pode ser un tratamento útil para controlar brotes de FMDV en rexións como a Unión Europea.

Así mesmo, os anticorpos recombinantes, neste caso producidos en E. coli, usáronse para o tratamento de infeccións intramamarias. Estas infeccións causan importantes perdas económicas na industria leiteira e a inmunización pasiva podería ser unha boa aproximación para tratar infeccións debidas a Staphylococcus aureus.

Aínda que xa empeza a haber resultados prometedores neste sentido, aínda queda traballo por facer nesta liña.

CONCLUSIÓN En resumo, a tecnoloxía recombinante, xunto coa enxeñería de proteínas, permitiu dar un salto significativo en produción animal e empecona ter base nosas posibilidades”, za unnas impacto tanxible.

Hoxe en contou, especial secuencias relevancia día xa époñendo posible deseñar no encimas valor de ápoder con estas de carta,contar que poden mespersonalidades á hora de manter o mo combinar propiedades distintas alto nivel científico que ven demosnunha única molécula funcional. trando o congreso.

Ademais, esta aproximación permite Este ano os relatorios vertebráronproducir hormonas mediante procese en oito eixes fundamentais: nusos economicamente viables usando trición, benestar ecomo sanidade, repromicroorganismos fábricas cedución, Sumado xestión, acalidade de estraleite, lulares. iso, novas medicina e cirurxía, gando extensivo texias, tales como a inmunización e lexislación. pasiva, están a gañar terreo debido eles destacaron, área aoEntre elevado potencial que isona ofrece. deAta nutrición, os fixéronse nomes dexaTanya o momento esforGressley Delaware), zos para (Universidade minimizar os de custos destes que faloupero do aínda potencial supleprocesos, quedados moito por mentos facer.

De intestinais, feito, durantedaos evolución próximos da biodispoñiblidade anos é necesario ir máisdos aló eprodutos fai falta bypass e doutras da inmunidade e a acidose facer uso tecnoloxías, como a ruminal, e Ignacio Ipharraguerre nanotecnoloxía, que traballa coa en(Universidade deproteínas Kiel), queoupresencapsulación das o seu tou a relación entre disfunción inrecubrimento con ananoemulsións, testinal, a inmunidade e o metabolisliposomas, nanocápsulas, partículas mo en bovino. poliméricas e/ou hidroxeles para cheEna benestar e sanidade atopábangar obter produtos comercialmente se nomes o dedarlles Ángelun Abuelo viables. É como necesario novo (Universidade Estatal de Michigan), formato ás moléculas (proteínas) que enunciou unha exposición so-

“AS NOSAS producidas, co EXPECTATIVAS fin de aumentar así a ERAN DUNS súa función e a600 súaINSCRITOS, vida media para, PERO SUPERAMOS TODOS finalmente, poder reducir dose e, en OS RÉCORDSreducir DE ASISTENCIA consecuencia, custos.

HISTÓRICOS DE ANEMBE” BIBLIOGRAFÍA

[1] Rosano & Ceccarelli. Front Microbiol.

2014;5:1–17.

[2] Saccardo P et al. Appl Microbiol Biotechnol. 2016;100:4347–55.

[3] Bó & Mapletoft. Theriogenology.

2014;81:38–48.

[4] Jennings et al. Anim Reprod Sci. 2009;116:291–307.

[5] Liu et al. Theriogenology. 2015;83:314–9.

[6] Geary et al. l. J Anim Sci 2006;84:343-50.

[7] Adams & Boime Reprod Domest Anim.

2008;43:186–92.

[8] Hesser et al. Reprod Domest Anim.

2011;46:933–42.

[9] De Koning et al. Nat Biotechnol.

1994;12:988–92.

[10] Meyers-Brown et al. J Equine Vet Sci. 2010;30:560–8.

[11] Fachal et al. Anim Reprod Sci. bre as estratexias para mellorar a 2010;117:331–40.

[12] Rutigliano et al. Theriogenology. inmunidade con estrés metabólico e 2014;82:455–60. outra sobre a inmunidade activa e [13] Richard et al. Biochem Biophys Res pasiva en xatos; o de Marta AlonCommun.

1998;245:847–52.

Samaddar et al. Protein Purif. a cal so[14](Universidade de Expr León), 1997;10:345–55. se[15] centrou na importancia de traFidler AE et al. J Mol Endocrinol. ballar por unha produción animal 1998;21:327–36.

[16] Qian W etsostible al. Protein Expr Purif. eticamente e deu a coñecer 2009;68:183–9. as[17] ferramentas das que dispoñen Legardinier et al. Reprod Nutr Dev. gandeiros e veterinarios para me2005;45:255–9.

[18] Blanchard et al. Glycoconj 2007;24:33–47. llorar e demostrar o J.benestar dos [19] Gadkari et al.eProtein Purif. seus animais, o deExpr Joep Driessen 2003;32:175–84.

(Cow Signals Training Company), [20] Huth et al. Endocrinology.

1994;135:911–8.

[21]enumerou Ravindran & Son. Pat Food Nutr que as Recent cowsignals dende Agric. 2011;3:102–9. o secado ata o parto e no muxido [22] Gifre et al. Microb Cell Fact. con robot.

2017;16(1):40.

No apartado de reprodución inter[23] Haefner et al. Appl Microbiol Biotechnol.

2005;68:588–97 viñeron expertos como Luis Men[24] Lei et al. Annu Rev Anim Biosci. donça (Universidade Estatal de Kan2013;1:283–309. sas), impacto da saúde [25]que Rao etabordou al. Crit RevoBiotechnol.

2009;29:182–98. na transición sobre a fertilidade das [26] Mukhametzyanova et al. Microbiology. vacas de leite, e no de calidade do 2012;81:267–75. leite Pinho Português [27]Luís Hedegaard et al.(Conselho Vet Immunol Immunopathol. 2016;174:50–63. de Saúde do Úbere), que compa[28] Bestagno et al. J Gen Virol. 2007;88:187–95. rou os seus distintos parámetros en [29] Pasman et al. Clin Vaccin Immunol. contextos diferenciados e explicou a 2012;19:1150–7.

importancia de analizar a saúde do ubre e os índices reprodutivos.

Asesoramento e servizo para o sector agrario

06.2019| Vaca | VacaPinta Pintan.ºn.º1211| 111 | 45 08.2019

vp011_actualidade_Anembe_galego_02_sabe.indd 45 vp012_alimentacion_proteinas_galego.indd 111

17/6/19 18/8/19 16:49 20:04

SprayFo E-Line Delta, la leche energética para terneros

L d

Forma parte del programa de nutrición LifeStart de Trouw Nutrition con el que se ha demostrado que la nutrición y el ambiente en el que se crían los animales tienen un gran impacto en la maximización de su potencial genético, su salud y su productividad.

Una de las principales novedades que aporta esta leche maternizada de Sprayfo con respecto a los lactoreemplazantes existentes en el mercado es la semejanza a la leche materna. Hasta ahora estos substitutos no se asemejaban en composición a la leche de vaca y, tras diversas investigaciones promovidas por la empresa, la ciencia reveló varios condicionantes: - El factor limitante de crecimiento no es la proteína, como se creía, sino la energía y la calidad de la fuente de energía.

- La mayoría de los substitutos de leches tienen una osmolalidad relativamente elevada (400-600 mOsm), un dato bastante más alto

que el de la leche de vaca que puede alterar la permeabilidad de la membrana intestinal y aumentar el riesgo de diarreas.

- Es conveniente reajustar la composición en vitaminas y minerales.

Con base en estos resultados, SprayFo logra un 20 % menos de osmolaridad, un 10 % más de energía metabolizable y está formulado con un contenido mineral más equilibrado.

Así, garantiza el desarrollo óptimo de los órganos de los animales, especialmente el parénquima de la glándula mamaria, y el ganadero consigue un alto desarrollo en la fase predestete con la tranquilidad de un mejor arranque y una mayor resistencia.

“Es un producto enfocado a las terneras y al ganadero, aporta beneficios

para los dos. Hemos conseguido que se parezca lo máximo posible a la leche de vaca manteniendo las ventajas de los lactoreemplazantes. Los ganaderos confirman que los animales no solo crecen a muy buen ritmo sino que se les ve un brillo en el pelo que solo tienen los criados con leche de vaca

”

EN VÍDEO

w

Entrevista a Jesús Nieto, jefe de producto de rumiantes de Trouw Nutrition > vp012_publirreportaxe_trouwSprayFo_galego.indd 112

20/8/19 14:12

Pub Sprayf

MI DI EN

+R

AL UD

+S

+C

RE

CIM

IEN

EN

TO

TO

La energía maximiza el potencial de su ternera

Nace e-LINE:

la línea de leche energética resultado de la investigación científica. Leche formulada para una alimentación de excelencia.

www.sprayfo.es vp012_publirreportaxe_trouwSprayFo_galego.indd 113

Pub Sprayfo ECM eLine A4.indd 1

14/8/19 9:52 22/5/19 1:15

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

A alternativa millo-pradeira asegura a produción de forraxe durante todo o ano

Sementeira de pradeiras na cornixa cantábrica Aínda que pareza unha frase recorrente, a recomendación de lograr boas producións forraxeiras para mellorar a rendibilidade das ganderías da cornixa cantábrica non debería perder importancia: conseguir a maior cantidade de forraxes coa mellor calidade posible reduce os gastos de compra doutros alimentos. Ángel Menéndez González Enxeñeiro técnico agrícola, Departamento de Produción Vexetal Campoastur

INTRODUCIÓN

N

o outono, unha vez cultivado o millo, chega o momento de sementar de novo a pradeira e non deixar os campos espidos durante o inverno. A alternativa

millo-pradeira asegura a produción de forraxe durante todo o ano. Esta época tamén é a máis adecuada para a renovación doutras pradeiras non alternativas con millo.

As pradeiras da cornixa cantábrica están formadas por dous grandes grupos de especies: 1. Gramíneas: achegan produción, fibras e enerxía. A principal gramínea é o raigrás, con catro es-

pecies distintas: italiano anual, italiano bianual, inglés e híbrido.

Outras gramíneas son dactilo, festuca, fleo, avea ou triticale.

2. Leguminosas: son un bo complemento ás gramíneas, xa que achegan proteína de calidade, fixan nitróxeno atmosférico no solo e melloran o estado xeral da pradeira. As máis importantes son os distintos tipos de trevos: anuais, violeta, branco ladino e branco anano. Outras leguminosas con menos presenza son a veza, os chícharos forraxeiros e a alfalfa.

ELECCIÓN DA ESPECIE A SEMENTAR

Gramíneas • Raigrás italiano. Son pradeiras de grandes producións, adecuadas para sega. Unha vez pasado o frío do inverno, ten un crecemento rápido, incluso un crecemento invernal moderado en zonas de

114 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_campoastur_galego.indd 114

18/8/19 19:54

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

costa. Existen dous tipos de raigrás italiano: ▪ Italiano anual ou westerwoldicum, coñecido como vallico, utilízase principalmente na alternativa con millo. Ten boas producións no outono da sementeira e na primavera seguinte. A súa vida produtiva é dun ano.

▪ Italiano bianual, empregado en pradeiras de duración máis longa, xa que a súa persistencia é de dous anos. Manexando correctamente os fertilizantes e as segas, pode alongarse ata os tres anos.

• Raigrás inglés. A pradeira ten máis persistencia, chegando ata os 3-4 anos. Aínda que ben fertilizado dá bos resultados para sega, adáptase perfectamente ao pastoreo, pois ten moita capacidade de afillado e rebrote.

• Raigrás híbrido. É o cruzamento do italiano e o inglés e posúe características intermedias de ambas as especies. Ten boa velocidade de crecemento, así como capacidade de rebrote e persistencia. Posúe aptitude tanto para sega como para pasto.

Leguminosas • Trevos anuais. Existen diferentes especies: encarnado, persa, de Alexandría… Son plantas de gran crecemento, cunha duración dun ano para aproveitamento mediante sega.

• Trevo violeta. Adáptase á sega, cunha persistencia de 2-3 anos.

• Trevo branco. Ten máis persistencia que o violeta. Divídese en dous grandes grupos: ▪ Trevo branco anano ou de folla pequena. Emprégase en pradeiras destinadas a pastoreo polo seu crecemento rastrero. Ten unha duración moi longa, de 4-5 anos.

▪ Trevo branco ladino ou de folla grande. Ten unha persistencia menor que o anano, pero adáptase mellor á sega.

HAI QUE TER EN CONTA QUE OS TRATAMENTOS CON HERBICIDAS PARA O CONTROL DE MALAS HERBAS DE FOLLA ANCHA AFÉCTANLLES AOS TREVOS

FÓRMULAS Existen no mercado multitude de fórmulas onde se mesturan distintas especies e variedades na proporción máis adecuada para a súa pradeira: • Fórmulas anuais. Levan mestura de raigrases italiano anual e

Progetto2_Layout 1 07/05/18 17:22 Pagina 1

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 115

vp012_especialPratenses_campoastur_galego.indd 115

20/8/19 12:01

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

bianual. No caso de levar trevo utilízanse os trevos anuais.

• Fórmulas F2 para dous anos.

Son mesturas de raigrás italiano bianual e híbrido. Poden levar trevo violeta.

• Fórmulas F4 de longa duración.

Neste caso mestúranse raigrás híbrido e inglés e pódense complementar con trevos brancos.

Son tres os criterios a ter en conta para elixir a semente a sementar: • Aproveitamento mediante sega ou pastoreo • Duración desexada • Introdución ou non de trevos. Os trevos melloran os niveis de proteína pero encarecen o custo da semente. Tamén hai que ter en conta que os tratamentos con herbicidas para o control de malas herbas de folla ancha afectan os trevos.

ÉPOCA DE SEMENTEIRA A sementeira pode realizarse na primavera ou no outono, sempre que se dean as condicións adecuadas de humidade e temperatura para unha correcta implantación da pradeira. Obtéñense mellores resultados nas sementeiras de outono (setembro-outubro), pois aseguramos a humidade coas primeiras choivas outonais e as plantas

chegan ben desenvolvidas para soportar o frío invernal. Outra vantaxe é que no outono hai menos crecemento das malas herbas, o que reduce a competencia de estas coa pradeira. No caso de pradeiras alternativas con millo, loxicamente, a sementeira será sempre no outono, unha vez cultivado este.

NOS ÚLTIMOS ANOS XENERALIZOUSE O USO DE TRENS DE SEMENTEIRA E GRADES RÁPIDAS CON SEMENTADORA INCORPORADA

MÉTODOS DE SEMENTEIRA

Sementeira convencional O sistema de laboreo clásico é o máis utilizado para a sementeira de pradeiras xa que consegue un bo leito de sementeira, pero ten un custo elevado polo gran número de labores a realizar: 1. Primeiro é necesario o pase de arado ou fresa para eliminar os restos do cultivo anterior.

2. Despois dáse un ou varios pases de bancada ou rotovator para enterrar os fertilizantes de fondo e deixar o terreo preparado para recibir a semente. A sementeira adoita facerse a voleo con máquinas centrífugas.

3. Despois da sementeira debe facerse un pase de rulo para que a terra entre en contacto directo coa semente favorecendo así a xerminación.

Sementeira directa Para a sementeira directa utilízanse sementadoras especiais que

As leguminosas son un bo complemento ás gramíneas xa que achegan proteína de calidade, fixan nitróxeno atmosférico no chan e melloran o estado xeral da pradeira

116 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_campoastur_galego.indd 116

18/8/19 19:54

AAFF_ANUNCIO_CAMPOASTUR_MAGNICAL_PLUS.pdf

1

7/9/18

14:20

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

vp012_publicidade_delagro_magnical.indd 117

3/8/19 12:55

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Á HORA DE ESTABLECER AS NECESIDADES DE CAL, DEBEMOS TER EN CONTA DOUS PARÁMETROS: ACIDEZ E ALUMINIO DE CAMBIO

reparten a semente en sucos sen necesidade de facer labores previos. A vantaxe fronte ao laboreo convencional é o aforro de horas de maquinaria. Debe realizarse unha aplicación de herbicida antes da sementeira para eliminar a competencia da vexetación existente. Este sistema é o máis adecuado para terreos difíciles de laborear, como é o caso dos solos pedregosos. Como inconveniente, as pradeiras a sementeira directa sofren unha degradación máis rápida, polo que deben renovarse antes.

Métodos intermedios Nos últimos anos xeneralizouse o uso de trens de sementeira e grades rápidas con sementadora incorporada.

Estes apeiros realizan nunha única pasada tres labores: pase de grade ou fresa, sementeira e rulado. Por tanto, reducen os custos dos labores fronte ao laboreo convencional e melloran a cama de sementeira con respecto á sementeira directa.

ENCALADO E FERTILIZACIÓN O primeiro paso a dar antes de aplicar cal ou fertilizantes é realizar unha análise do chan onde imos sementar a pradeira. Desta maneira coñeceremos o estado do chan e as correccións a realizar se fosen necesarias.

Encalado Á hora de establecer as necesidades de cal, debemos ter en conta dous parámetros: acidez e aluminio de cambio. Como norma xeral, haberá que encalar cando o pH sexa inferior a 5,5 e se o nivel de aluminio é superior ao 10 %. Se a análise realizada indica a necesidade de achegar máis de 3.000 kg/ha de calcaria, habería que pensar nun plan de encalado en varios anos.

Se se fai sementeira con laboreo, debe encalarse antes do pase de fresa ou arado para enterrar o cal, xa que ao aumentar o contacto co chan mellora a súa eficacia. No caso de sementeira directa, o máis adecuado é encalar antes de sementar.

Fertilización de fondo A fertilización de fondo é o que se realiza pouco antes ou no momento da sementeira. Con esta fertilización corríxense as deficiencias de nutrientes detectadas coa análise de solo.

Para fertilidades medias é suficiente a achega de 40-50 kg/ha de N, 80-100 kg/ha de P2O5 e 50-60 kg/ha de K2O. Isto lógrase con 400-500 kg/ha de Bisannia 10-18-12, que tamén achega pequenas cantidades de calcio, magnesio e xofre.

En sementeiras convencionais a fertilización de fondo debe enterrarse cun pase de grade. En sementeira directa a fertilización realizarase despois de sementar.

Fertilización orgánica É importante insistir en que o fertilizante orgánico xerado nas ganderías, fundamentalmente xurro, non é un residuo. Trátase dun subproduto moi válido para o seu uso como fertilizante. En ningún caso está prohibida a súa aplicación, simplemente queda limitado o seu esparexido con prato ou canón, e existen outros métodos que cumpren totalmente coa lexislación vixente.

Se se aplica xurro tamén debería enterrarse. No caso de sementeira directa, a súa aplicación debe ser antes da sementeira para evitar costras superficiais que dificulten a nacenza das plantas.

118 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_campoastur_galego.indd 118

18/8/19 19:54

¡ LA MEJOR cal agrícola DEL MUNDO !

LITHOCAL GRANULADO

C

®

(de fácil disolución y rápida asimilación)

CORRIGE Y FERTILIZA ENMIENDA NATURAL DE ACCIÓN RÁPIDA Y ALTA PUREZA 100% PROCEDENTE DE ALGAS CALCÁREAS TIPO LITHOTHAMNIUM

Amendment calcique venant d'algues calcaires fossilisées

Principales diferencias con otros enmendantes o correctores agrícolas (como FERTILIZANTE Y ENMIENDA CALCICA ORGÁNICA carbonatos de piedra molida, conchas de moluscos molidas cal industrial): Corretivo calcário de açao rápida e oalta pureza ADUBO CORRETIVO CALCÁRIO – ENGRAI AMENDMENT CALCIQUE

acciónDE rápida ytotalmente origen marino !! ¡¡ LA ÚNICA ALGAS CALCÁREAS TIPOdensidad LITHOTHAMNIUM Única dePROCEDENTE origen¡¡ Demarino, MásFOSILIZADAS, volumen, menos (cubre !!

;WƌŽĐĞĚĞŶƚĞ ĞdžĐůƵƐŝǀĂŵĞŶƚĞ ĚĞ ůŐĂƐ ĐĂůĐĄƌĞĂƐ >ŝƚŚŽĂůŐĂƐ͕ ƟƉŽ >ŝƚŚŽƚŚĂŵŶŝƵŵͿ natural más terreno) D G Acción más rápida y más efectiva RepeleDŝĐƌŽŐƌĂŶƵůĂĚŽ insectos perjudiciales (insecti'ƌĂŶƵůĂĚŽ Lithocal tiene una riqueza por encima del 97 % cida natural) Por su textura porosa ayuda a la repor lo que se trata de un producto prácticamente tención de agua No contiene metales pesados ni sodio puro. No existe ningún otro enmendante en el mercado Mejor asimilación para las plantas Corrige la acidez (eleva el pH) y fertiliza con esta riqueza, por lo que dobla o triplica a otros ϭ Ͳ Ϯ ŵŵ apenas polvo Más soluble, incluso gran parte en agua No produce Ϯ Ͳ ϰ͕ϳ ŵŵ enmendantes.

Por PrecioEĂƚƵƌĂů ŐƌĂŶƵůĂĚŽ competitivo, incluso con otros P su estructura mejora la textura del E WŽůǀŽ suelo productos de inferior calidad LithoCal es de rápidaen asimilación para las plantas: Más alto contenido en calcio y mag- Admitido agricultura ecológica supera ampliamente a los Carbonatos de piedra nesio (CE 889/2008, 2092/91, RD 506/2013) molida y también a los obtenidos deFrancia, conchasItalia, Más de 34 microelementos esenciales Exportamos a Portugal, ф ϭ ŵŵ Ϯ Ͳ ϰ͕ϳ ŵŵ Brasil, etc. ostra, vieira, etc.) que son aún de moluscos (mejillón,

LITHOCAL®

más insolubles y por tanto más lentos.

*Oferta válida hasta el 30-9-2017 para camiones de 25 tns., granel, origen, más 10 % de IVA

*Transporte (25 tns.): Lugo 450 €, A Coruña 500 es €, Ourense-Pontevedra 550fertilizante € (consúltenos sobre otrosuna destinos) LithoCal también un con aportación ¡¡FERTILIZA - CORRIGE ACIDEZ - ACCION RAPIDA - ALTA POROSIDAD!! muy importante de elementos secundarios y microele-

ͻ ŶŵŝĞŶĚĂ ĐĄůĐŝĐĂ ŽƌŐĄŶŝĐĂ ĚĞ ͻ ^Ƶ ĂůĐŝŽ LJ DĂŐŶĞƐŝŽ ƐŽŶ ŵƵLJ ͻ ĞďŝĚŽ Ă ƐƵ ďůĂŶĚƵƌĂ ŶŽ ͻ ĞƐďůŽƋƵĞĂ ĞůĞŵĞŶƚŽƐ ĨĞƌƚŝmentos, superando los 34. ĂĐĐŝſŶ ƌĄƉŝĚĂ͕ ƉƌŽĐĞĚĞŶƚĞ Ğdž- COMPOSICIÓN ĂƐŝŵŝůĂďůĞƐ͕ ƉƵĞƐ ŚĂŶ ƐŝĚŽ ƉƌĞͲ ŶĞĐĞƐŝƚĂ ŵŽůĞƌƐĞ ĞŶ ĞdžĐĞƐŽ͕ Ăů ůŝnjĂŶƚĞƐ ĂŶƵůĂĚŽƐ ƉŽƌ ƵŶ Ɖ, Y PROPIEDADES FÍSICO-QUÍMICAS: ĐůƵƐŝǀĂŵĞŶƚĞ ĚĞ ůŐĂƐ ĐĂůĐĄƌĞĚŝŐĞƌŝĚŽƐ ƉŽƌ Ğů ĐŽƌĂů ĚĞů ĂůŐĂ͘ ĐŽŶƚƌĂƌŝŽ ĚĞ ůŽ ƋƵĞ ŽĐƵƌƌĞ ĐŽŶ ĄĐŝĚŽ͘ Equivalencia ................................ 1 kg = 1,54 de otros Carbonato Cálcico Orgánico (CaCO3) ........ 97 – 99 % ĂƐ ĨŽƐŝůŝnjĂĚĂƐ >ŝƚŚŽĂůŐĂƐ͕ ƚŝƉŽ Ğů ĂƌďŽŶĂƚŽ ĄůĐŝĐŽ ĚĞ ƉŝĞĚƌĂ ͻ ůĞǀĂ Ğů Ɖ, ĚĞů ƐƵĞůŽ͕ ĞǀŝƚĂ ͻ hƚŝůŝnjĂĚŽ ĞŶ ƉŽůǀŽ ĞƐ ƵŶ ďƵĞŶ >ŝƚŚŽƚŚĂŵŶŝƵŵ ĂůĐĂƌĞƵŵ͘ ŵŽůŝĚĂ LJ ůĂƐ ĐŽŶĐŚĂƐ ĚĞ ŵŽValor neutralizante .............................................. 70 % Óxido de Calcio (CaO ) .........................................

58 % Presentación: ŵĂůĂ ŐĞƌŵŝŶĂĐŝſŶ LJ ŵĞũŽƌĂ ůĂ ƌĞƉĞůĞŶƚĞ ĚĞ ŝŶƐĞĐƚŽƐ ;ƉƵůŐŽůƵƐĐŽƐ ;ŽƐƚƌĂ͕ ŵĞũŝůůſŶ͕ ǀŝĞŝƌĂ͕ Valor neutralizante .............................. 1 kg = 0,6 CLH Óxido de Magnesio (MgO) ..................................... 3 % ͻ ůƚĂ ƐŽůƵďŝůŝĚĂĚ ĐĂƌďſŶŝĐĂ LJ ƚĞdžƚƵƌĂ ĚĞů ƐƵĞůŽ͘ ŶĞƐ͕ ŐĂƌƌĂƉĂƚĂƐ͕ ƉƵůŐĂƐ͕ ĞƚĐ͘Ϳ * Cubetas de 5 kgs. ĞƚĐ͘Ϳ ƉĂƌĂ ƋƵĞ ƉƵĞĚĂŶ ƐĞƌ ĂůŐŽ ƉŽĐĂ ĚĞŶƐŝĚĂĚ͕ ƉŽƌ ƐƵ ĞƐƚƌƵĐĂƐş ĐŽŵŽ ďƵĞŶ ĨƵŶŐŝĐŝĚĂ͘ ^ŝŵValor neutralizante ........................... 1 kg = 18 ml 1 N Caliza 157 ppm * Sacos de 25 activa kgs. .................................................... ĂƐŝŵŝůĂďůĞƐ͘ ƚƵƌĂ ŵŝĐƌŽƉŽƌŽƐĂ͘ * Big-bag de 500 a 1.000 kgs. ƉůĞŵĞŶƚĞ ĞƐƉŽůǀŽƌĞĂŶĚŽ ƐŽďƌĞ Basicidad útil ................................................ 97 – 99 % Oligoelementos ..................................................... + 32 ͻ &ĞƌƚŝůŝnjĂ ĂƉŽƌƚĂŶĚŽ ĂůĐŝŽ͕ ůĂ njŽŶĂ ĂĨĞĐƚĂĚĂ ĚĞ ůĂ ƉůĂŶƚĂ Ž * Granel pH .................................................................................

9 Densidad ......................................... 650 – 950 kgs./m2 DĂŐŶĞƐŝŽ͕ D͘K͘ LJ ŵŝĐƌŽĞůĞĂŶŝŵĂů͘ EŽ ĐŽŶƚŝĞŶĞ ĚŝŽdžŝŶĂƐ͕

¡NUEVO SISTEMA DE GRANULACIÓN COMPACT!

• 100% de pureza (sin aditivos ni aglomerantes) •55 – Mayor homogeneidad (gránulos entre 2 y 4 mm.)

56 % Color ........................................................

KXHVR PDUȴO Porosidad ...................................................... ŵĞŶƚŽƐ ƷƚŝůĞƐ͘ ĨŽƐĨĂƚŽƐ͕ ĞƚĐ͘​͘ K>M'/ K ; ϴϴϵͬϮϬϴϴͿ OTROS ACABADOS: 21 % Olor .................................................................. inodoro Solubilidad en agua .............................................

• No desliza, permanece donde cae * Polvo Solubilidad carbónica ........................................... 85% Humedad normal ................................................. <5 % COMPOSICIÓN Y PROPIEDADES FÍSICO QUÍMICAS: • – 250 Exento de ............................... polvo y humedad * Microgranulado (1-2.................................................. mm.) % Reservas 5 millones de toneladas Absorción agua * Granulado natural (2-4,7 mm.) ĂƌďŽŶĂƚŽ ĄůĐŝĐŽ KƌŐĄŶŝĐŽ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϵϳͲϵϵ й ^ŽůƵďŝůŝĚĂĚ ĞŶ ĂŐƵĂ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ Ϯϭ й ĂƐŝĐŝĚĂĚ Ʒƚŝů ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϵϳͲϵϵ й * Granulado esférico (2-4,7 mm.)

• Mayor resistencia al manejo almacenamiento Y ENVASADO: Polvo (<1 mm y <5 mm), Microgranulado (1-2 mm),͗ ϵCompactado y (2-4 mm), KdžŝĚŽ ĚĞ ĂůĐŝŽ ; ĂKͿ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ PRESENTACIÓN ͗ ϱϴ й ^ŽůƵďŝůŝĚĂĚ ĐĂƌďſŶŝĐĂ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϴϱ й Ɖ, ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘

(2-4 mm), Granel, Cubetas (5 lts) Sacos (10 y 25 kgs) y Big-Bag (500-1.000 kgs)͗ŚƵĞƐŽͲŵĂƌĨŝů KdžŝĚŽ ĚĞ DĂŐŶĞƐŝƐŽ ;DŐKͿ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ Granulado ͗ ϯ й ďƐŽƌĐŝſŶ ĚĞ ĂŐƵĂ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ фϮϱϬ ŽůŽƌ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ĂůŝnjĂ ĂĐƚŝǀĂ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϭϱϳ ƉƉŵ ƋƵŝǀĂůĞŶĐŝĂ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϭ ŬŐ с ϭ͕ϱϰ ŽƚƌŽƐ KůŽƌ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ŝŶŽĚŽƌŽ PRUEBAS EN CAMPO KůŝŐŽĞůĞŵĞŶƚŽƐ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ н ϯϮ sĂůŽƌ ŶĞƵƚƌĂůŝnjĂŶƚĞ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϳϬ й ,ƵŵĞĚĂĚ ŶŽƌŵĂů ͘​͘​͘​͘ ͗ фϱ ŵŵ͘ ĞŶƐŝĚĂĚ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϲϱϬͲϵϱϬ <ŐƐͬ͘ŵϯ sĂůŽƌ ŶĞƵƚƌĂůŝnjĂŶƚĞ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϭ ŬŐ͘сϬ͕ϲ >, LITHOCAL ha sido el n.º1 en todos los CAMPOS DE ENSAYO en cualquiera de sus presentaciones, WŽƌŽƐŝĚĂĚ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϱϱͲϱϲ й sĂůŽƌ ŶĞƵƚƌĂůŝnjĂŶƚĞ ͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘​͘ ͗ ϭ ŬŐ͘сϭϴ ŵů ϭE

¡Supera en todo a cualquier otro producto similar y a menor precio!

donde se han comparado ¡CONSULTE NUESTRA GAMA PARA CAMAS DE GANADO! con los productos similares más utilizados.

Estamos dispuestos a colaborar con nuestros productos en cualquier CAMPO DE ENSAYO ajeno a quien nos lo demande.

Ύ ZĞƐƵůƚĂĚŽƐ ŽďƚĞŶŝĚŽƐ ƐŽďƌĞ ƉƌŽĚƵĐƚŽ ƐĞĐŽ͕ ƐŝŶ ŵĞnjĐůĂƐ Ŷŝ ĂĚŝƚŝǀŽƐ͘

C/ Alfonso Álvarez de Miranda, 28 39408 LOS CORRALES DE BUELNA Cantabria, ESPAÑA Tel. 942 832 462 - 629 519 793 secan@secanvite.com www.secanvite.com

vp012_anuncio_secan.indd 119

¡CONSULTE ¡BUSCAMOSA DISTRIBUIDORES NUESTROS Y COMERCIALES! DISTRIBUIDORES! 14/8/19 10:28

NOVAS INSTALACIÓNS DE GALICAL EN LUGO

EN VÍDEO

Emendas calizas Camas de vacún Alimentación animal Presentación en sacos, big bags ou a granel Estendido regulado por GPS

Nova mestura de carbonato e serradura para as camas A mestura de carbonato cálcico con serradura proporciona unha cama cómoda e hixiénica para o gando.

O emprego de carbonato facilita un bo descanso da vaca, axuda a reducir as posibles infeccións que provocan mamites causadas por bacterias de tipo ambiental, tales como E. coli, estreptococos, enterobacte-

vp012_publirreportaxe_galical_galego.indd 120

rias etc., e diminúe ou elimina os problemas de dermatite (dixital e interdixital), úlceras e uñeiros nos pezuños dos animais, evitando así coxeiras e perdas na produción de leite.

Ademais, o carbonato cálcico tamén enriquece de calcio o xurro, que, utilizado como fertilizante orgánico nas terras de cultivo, achegará un nivel aceptable de calcio.

14/8/19 10:04

GALICAL

CALES E CARBONATOS AGRÍCOLAS

GAMA DE EMENDAS CALIZAS • REDUCIÓN DA ACIDEZ DOS SOLOS • AUMENTO DA PRODUTIVIDADE DAS COLLEITAS

EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO (90 % CaO) Alta porcentaxe en calcio. Valor neutralizante: 90 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO GRANULADO DOLOMÍTICO (35 % MgO / 60 % CaO) Alta porcentaxe de magnesio. Valor neutralizante: 95 % EMENDA CALIZA, CAL VIVO (80 % CaO) Gran poder de neutralización. Valor neutralizante: 80 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO (65 % CaO) Potencia o rendemento agrícola. De fácil asimilación.

Valor neutralizante: 65 % EMENDA CALIZA, CAL APAGADO + DOLOMÍA (53 % CaO / 23 % MgO) Achega magnesio. Favorece a actividade clorofílica da planta.

Valor neutralizante: 83 % EMENDA CALIZA, CARBONATO CÁLCICO (56 % CaO) Para terra e camas hixiénicas. Eficaz na redución de mamites ambientais e dermatites. Apropiado para a produción de todo tipo de pensos.

Valor neutralizante: 56 %

Presentadas en: • Sacos de 35 quilos • Big bag de 600 quilos • Big bag de 1.100 quilos • Camión cisterna ou camión volquete Estendidas na propia finca Transportadas en camións a calquera punto de España e Portugal

EMENDA CALIZA DE CARBONATO CÁLCICO MAGNÉSICO, GALIMAG (33 % CaO / 17 % MgO) Achega magnesio. Valor neutralizante: 60 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 SUPRA (54 % CaO / 1 % MgO) Fácil aplicación e asimilación. Valor neutralizante: 56 % EMENDA CALIZA, GRANICAL G60 PLUS (47,35 % CaO / 6 % MgO) Fácil aplicación e asimilación con achega de magnesio. Valor neutralizante: 59 %

GALICAL SL

CALES E DOLOMÍAS AGRÍCOLAS

vp012_publirreportaxe_galical_galego.indd 121

R/ Gallastegui Unamuno.

Vial G - N.º 7 Polígono Industrial As Gándaras 27003 Lugo

Teléfono 982 22.14.84 Fax 982 22.14.08 E-mail: info@galical.es Web: www.galical.es

14/8/19 10:04

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Vista dos ensaios de avaliación do CIAM de raigrases para ensilar

Avaliación produtiva e nutricional de variedades comerciais de especies pratenses en sementeiras de primavera na zona atlántica de Galicia Mostramos o estudo realizado co obxectivo de avaliar o valor nutricional de variedades comerciais de especies gramíneas e leguminosas pratenses, baixo un sistema de aproveitamento por corte para ensilado dirixido a gandeiros e a técnicos do sector.

G. Flores, S. Pereira, N. Díaz, D. Díaz, A. Román, A. Botana, J. Valladares, L. González, M. Veiga, C. Resch Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo (CIAM)

INTRODUCIÓN

O

ruminante ocupa unha posición estratéxica con relación ao home producindo alimentos para o seu consumo a partir de alimentos fibrosos e fontes de nitróxeno non proteicas que non poden ser utilizadas por aquel, non competindo coa especie humana, polo menos parcialmente, por alimento.

O uso de enerxía fósil na obtención de alimentos para ruminantes oscila, por kg de materia seca producida, de 1 a 3 MJ para a forraxe a máis de 8 MJ para os concentrados, razón pola cal a intensificación fo-

rraxeira das explotacións é unha vía de reducir o input de enerxía fósil destinada á produción de alimentos para o gando, contribuíndo por tanto a diminuír o impacto ambiental da produción gandeira.

As forraxes constitúen de forma case xeral as fontes alimenticias máis baratas para a produción de ruminantes. Nunha análise dos custos de produción de forraxes nas explotacións de Galicia levada a cabo no CIAM estímase que a relación entre o custo da unidade de materia seca posta a disposición do gando para a forraxe en pé, ensilado e un concentrado medio para vacún de leite atópase ao redor de 1:3:6, respectivamente.

O coñecemento preciso da composición dos alimentos para o gando é

unha condición necesaria para a súa utilización eficiente na alimentación animal, a través da preparación de dietas equilibradas. Tal información é vital cando se trata de alcanzar os altos niveis de produción animal hoxe en día requiridos para unha produción competitiva, sen esquecer os requirimentos do mercado e dos consumidores en xeral acerca da calidade e salubridade dos produtos, así como a sensibilidade do público cara a sistemas de produción non agresivos para o medio ambiente.

Así mesmo, o coñecemento da composición química e o valor nutricional dos alimentos para o gando é fundamental para a planificación da produción forraxeira das explotacións, de forma que os cultivos elixidos e o seu manexo respondan ás

122 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 122

19/8/19 18:39

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

necesidades dunha dieta equilibrada e económica para os animais a cuxo consumo van destinados. Ademais, a información acerca da composición química e valor nutricional das forraxes e alimentos para o gando en xeral proporciónanlles información básica aos xestores a fin de permitirlles planificar unha agricultura sustentable e competitiva.

OBXECTIVO DO CAMPO DE ENSAIO O obxectivo principal é o de realizar a avaliación do valor nutricional de variedades comerciais de especies gramíneas e leguminosas pratenses, baixo un sistema de aproveitamento por corte para ensilado dirixido a gandeiros e técnicos do sector.

Táboa 1. Especies e variedades de pratenses avaliadas Especie Dactilo (Dactylis glomerata L.)

Festuca alta (Festuca arundinacea Schreber)

Raigrás italiano (Lolium multiflorum Lam.)

Raigrás inglés (Lolium perenne L.)

METODOLOXÍA

a) Material vexetal Foron avaliadas un total de 27 variedades comerciais de forraxeiras pratenses, das cales 18 correspondían a especies gramíneas e 9 a especies leguminosas, cuxas características se indican na táboa adxunta.

Alfalfa (Medicago sativa L.)

Trevo violeta (Trifolium pratense L.)

Trevo branco (Trifolium repens L.)

Variedade Adreno Bartyle Cristóbal Bardelice Bariane Bardoux Barsutra Bartigra Barveloz Inducer Barmultra II Udine Barflip Barsintra Barforma Barpasto Portique Mezo Emiliana Verdor Victoria Discoveri Uno L-69 Valente Companion Rivendel Huia

Observacións DG1 DG2 DG3 FA1 FA2 FA3 LM1 Tipo westerwold,tetraploide LM2 Tipo westerwold, tetraploide LM3 Tipo westerwold, diploide LM4 Tipo bisanual, diploide LM5 Tipo bisanual, diploide LM6 Tipo bisanual, tetraploide LP1 diploide LP2 tetraploide LP3 diploide LP4 tetraploide LP5 tetraploide LP6 diploide MS1 MS2 MS3 TP1 TP2 TP3 TR1 Folla grande, tipo Ladino TR2 Folla pequena, tipo silvestre TR3 Folla intermedia, tipo Hollandicum

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 123

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 123

21/8/19 11:50

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

b) Disposición do ensaio e sementeira O ensaio foi realizado na finca experimental do CIAM en Mabegondo (Abegondo, A Coruña), zona costeira atlántica, a 100 m altitude s.n.m. e solos franco-limosos de fertilidade media. O deseño seguido no ensaio foi o de bloques ao azar, con cinco repeticións. A sementeira se realizou a man, en parcelas elementais de 1.3 x 5 m á saída do inverno (13 de marzo de 2015), como cultivos monofitos de gramíneas ou de leguminosas, segundo o caso. As doses de sementeira foron as seguintes (expresadas en kg de semente/ha): raigrases tetraploides 40 kg, raigrases diploides, dactilo e festuca 30 kg, alfalfa e trevo violeta 25 kg/ha, trevo branco 6 kg/ha. As sementes de leguminosas estaban inoculadas con Rhizobium. c) Fertilización e herbicidas A fertilización de fondo correspondeu a solos de acidez moderada e contido medio en fósforo e potasa, realizándose antes da sementeira unha achega (en kg/ha) de 2.000 kg

de calcarias agrícolas, 60 kg de P2O5 e 200 kg de K2O. As parcelas de gramíneas recibiron, ademais, 100 kg de N/ha en total, en cada ano de ensaio. As leguminosas non recibiron achegas nitroxenadas. En canto aos tratamentos herbicidas, aplicados aproximadamente 5 semanas tras a sementeira (20 de abril), consistiron en Bentazona 40 % nas parcelas de gramíneas e Imazamox ao 4 % nas de leguminosas. d) Datas de corte Co ánimo de seguir unha estratexia de aproveitamento tipo ensilado, o primeiro corte realizouse o 3 de maio, cando os raigrases italianos tipo westerwold estaban no inicio de espigado. Neste momento o crecemento das leguminosas era moi escaso e a sega serviu para eliminar as especies adventicias. Nesta data non se levou a cabo o control de alfalfa e dos trevos debido ao seu escaso crecemento. O segundo aproveitamento realizouse o 15 de xullo, rexistrándose a produción de todas as variedades sementadas, ao igual que o terceiro aproveitamen-

FORON AVALIADAS UN TOTAL DE 27 VARIEDADES, DAS CALES 18 CORRESPONDÍAN A ESPECIES GRAMÍNEAS E 9 A FORRAXEIRAS

to, realizado o 27 de setembro. Tras este corte resementáronse as parcelas de raigrás italiano tipo westerwold aplicando a mesma dose que na primavera anterior. No seguinte ano, os aproveitamentos iniciáronse cun corte de limpeza o 23 de febreiro, seguido dun corte o 4 de maio, o 1 de agosto e, finalmente, o 24 de novembro. No corte de agosto de 2016 só se controlou o crecemento das variedades de alfalfa e de trevo violeta debido ao escaso desenvolvemento das restantes especies.

Todos os cortes se realizaron con motosegadora de barra oscilante de 80 cm, que cortaba unha superficie de 4.20 m x 0.80 m na parte central de cada

S

TODAS

2

SIEGA LA COMBINACIÓN PERFECTA DE LA ELECCIÓN DE LOS MEJORES RAIGRÁS A NIVEL MUNDIAL

“Las mezclas HIBRID que combinan semillas pratenses, SIEGA leguminosas y cereales forrajeros en función de las SIEGA necesidades del agricultor”

LA CALIDAD Y LA PRODUCCIÓN ESTÁN ASEGURADAS

-pro

LA COMBINACIÓN IDEAL DE RAIGRÁS CON TRÉBOLES ANUALES DE ACTITUD FORRAGERA

-pro alternativa

LA CALIDAD HECHA FÓRMULA

TREBOL

LA MEZCLA DE TRÉBOL POR EXCELENCIA

1

TRITI LA MÁXIMA PRODUCCIÓN SIN DESCUIDAR LA CALIDAD NUTRITIVA

PASTO LA PRADERA DE LARGA DURACIÓN PARA SIEGA Y PASTOREO

124 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 124 afriga131_pub_soaga.indd 2-3

19/8/19 18:40

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

UFL equivale a 1.7 Mcal de enerxía neta leite. O total de mostras analizadas no decurso do experimento ascendeu a 1.080, das que 928 foron utilizadas na análise. Os resultados expostos neste informe refírense exclusivamente á produción e valor nutricional das especies sementadas nos distintos tratamentos.

Vista xeral dos campos

parcela elemental. A forraxe foi pesada no campo cunha báscula portátil, tomándose unha alícuota de 1.5-2.0 kg, que foi inmediatamente trasladada ao laboratorio. e) Medidas no laboratorio No laboratorio determinouse a composición botánica das mostras e o seu contido en materia seca (MS), en estufa de aire forzado a 80 ºC durante 16 h. Sobre mostra seca e moída a 1 mm efectuouse a lectura dos espectros NIRS para estimación da súa composición química (MO: materia -

RESULTADOS

tro deterxente, CNET: carbohidratos non estruturais totais e CSA: azucres) e a dixestiblidade in vitro da materia

Climatoloxía durante o ensaio Na táboa 2 indícanse os valores medios mensuais de temperatura media e precipitación acumulada durante os dous anos de ensaio, correspondentes

de ácidos graxos (AG) da forraxe. O aparato empregado foi un espectrofotómetro monocromador Foss NIRSystem 6500 (Foss NIRSystem, Silver Spring, Washington USA) e as estibracións desenvolvidas en proxectos conxuntos do CIAM e do Ligal. A partir dos valores de dixestibilidade e de MO calculouse o valor de enerxía neta das mostras de forraxe sendo expresado como unidades forraxeiras leite (UFL) asumindo que unha

coa media de 25 anos da mesma estación meteorolóxica para temperatura media anual (13.4 ºC) e precipitación total anual (1107 mm), o ano 2015 foi máis cálido e moito máis seco (14.1 º C e 717 mm), mentres os valores para 2016 (13.5 ºC e 1421 mm) indican que foi moito máis húmido, chegando a duplicar a precipitación total do ano anterior e cunha temperatura media normal, se ben durante o verán fíxose

Cultivos alternativos GRAOS, semilla certificada de CEREALES y LEGUMINOSAS

CEREALES; TRITICALE, AVENA, CEBADA, CENTENO. LEGUMINOSAS (ANUALESPLURIANUALES); VEZA, TITARRO, GUISANTE, ALFALFA, ESPARCETA...

Consulte a nuestro departamento técnico sobre las diferentes mezclas que se pueden aplicar en función de las necesidades de cada suelo.

Parque Empresarial Vilanova 1 • 36614 Baión • Vilanova de Arousa (Pontevedra) Tel. 986 516 030 • Fax 986 516 035 • www. gruposoaga.com

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 125

19/8/19 18:40 22/08/2017 16:34

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Táboa 2. Temperatura media e precipitación acumulada anuais durante o ensaio Mes Xaneiro Febreiro Marzo Abril Maio Xuño Xullo Agosto Setembro

Temperatura media, ºC Media 25 anos 2015 2016 8.9 8.6 10.5 8.9 7.9 9.3 10.6 10.2 9.2 11.7 13.5 10.8 14.2 15.1 14.3 16.9 18.0 17.1 18.6 19.7 19.8 18.9 18.6 19.5 17.2 15.9 17.4

Mes Xaneiro Febreiro Marzo Abril Maio Xuño Xullo Agosto Setembro

Precipitación acumulada, mm Media 25 anos 2015 2016 137 168 302 105 97 253 94 42 222 99 77 111 82 18 126 45 3 53 32 13 2 34 45 17 55 12 100

Outubro

14.8

14.9

14.4

Outubro

137

133

41

Novembro Decembro Total anual

11.0 9.3 13.4

13.3 13.2 14.1

10.0 9.8 13.5

Novembro Decembro Total anual

153 133 1107

44 65 717

141 53 1421

Presenza de especies sementadas na materia seca colleitada, por data de corte Na táboa 3 móstrase a porcentaxe de especies sementadas na biomasa total colleitada en cada corte, sendo expresados os resultados en MS. Como valores medios de todo o ensaio, a proporción de sementadas foi significativamente máis elevada para o dactilo (89 %) e os raigrases italiano e inglés (86 e 85 %), seguida das tres especies de leguminosas (trevos branco e violeta 77 %, alfalfa 72 %) sendo inferior a da festuca alta, que mostrou unha menor implantación (62 %). A proporción da alfalfa e do trevo violeta na biomasa total foi máis elevada no primeiro ano, comparado co segundo, mentres que a do trevo branco se mantivo relativamente estable durante todo o período de ensaio. En comparación cos raigrases, a implantación do dactilo aumentou nos sucesivos cortes mentres que a da festuca se mantivo sempre por debaixo da do resto das especies gramíneas. A ausencia de crecemento no corte de agosto de 2016 para todas as especies pratenses agás para alfalfa e para trevo violeta é indicativo da maior tolerancia á seca destas últimas especies.

En xeral non se observaron diferenzas na implantación das diferentes variedades das especies pratenses avaliadas. Unicamente para o raigrás italiano, a porcentaxe de especies sementadas foi numericamente superior para as variedades bianuais (LM4, LM5 e LM6) comparada coas anuais ou westerwoldicum (LM1, LM2 e LM3) nos cortes de verán. En can-

A AUSENCIA DE CRECEMENTO NO CORTE DE AGOSTO DE 2016 PARA TODAS AS ESPECIES PRATENSES AGÁS ALFALFA E TREVO VIOLETA É INDICATIVO DA MAIOR TOLERANCIA Á SECA DESTAS ÚLTIMAS

to ás variedades de raigrás inglés unicamente a LP1 (Barflip) mostrou unha presenza de especies sementadas significativamente inferior ao resto no primeiro corte, non habendo máis diferenzas entre variedades nos dous seguintes aproveitamentos. Non se detectaron diferenzas na porcentaxe de especies sementadas entre as variedades de dactilo nin entre as de festuca alta en ningún dos cortes efectuados. Saliéntase a baixa contribución de todas as variedades de festuca á materia seca recollida ao longo do ensaio, sendo particularmente reducida no corte de metade do verán, o que parece indicar unha baixa resistencia desta especie ás condicións de estrés hídrico, no presente ensaio.

Dentro das especies de alfalfa, trevo violeta e trevo branco non se detectaron diferenzas significativas entre variedades en canto á porcentaxe de especies sementadas nos diferentes cortes efectuados, se ben para o trevo branco o devandito valor foi inferior no corte de mediados de verán, mostrando a menor tolerancia á seca desta especie en comparación coa

Lectura de espectros NIRS das mostras pratenses

Vista dunha parcela elemental de trevo violeta a comezos de verán

126 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 126

20/8/19 12:08

vp012_publicidade_calfensa.indd 127

3/8/19 13:05

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

SALIÉNTASE A BAIXA CONTRIBUCIÓN DE TODAS AS VARIEDADES DE FESTUCA Á MATERIA SECA RECOLLIDA, SENDO PARTICULARMENTE REDUCIDA NO CORTE DE METADE DO VERÁN

Táboa 3. Porcentaxe de especies sementadas en cada corte DG 105 Medias por data de corte 03/05/2015 83.9 15/07/2015 69.3 27/09/2015 87.7 11/11/2015 97.4 23/02/2016 90.0 04/05/2016 96.8 01/08/2016 -

FA 105

LM 210

LP 210

MS 105

TP 105

TR 90

P

e.s.m.

d.m.s.

43.7 29.7 66.4 77.7 77.5 70.9 -

96.4 93.0 88.0 84.7 82.6 95.1 -

84.7 77.0 87.5 95.3 82.5 92.5 -

92.6 92.3 59.8 41.9 52.8 89.1

91.3 90.8 94.8 41.7 67.7 85.4

74.3 81.0 89.4 65.7 72.3 -

*** *** *** *** *** *** NS

2.74 3.44 2.78 2.99 4.52 8.29 3.18

7.7 9.7 7.8 8.4 12.7 23.2 5.8

24/11/2016

99.2

70.1

63.7

78.9

74.9

66.6

82.1

***

4.13

11.5

Total cortes % Sementadas

89.1

62.2

86.2

85.4

71.9

76.9

77.5

***

2.08

5.8

n

DG: dactilo; FA: festuca; LM: r. italiano; LP: r. inglés; MS: alfalfa; TP: t. violeta; TR: t. branco; P: significación do test F no ANOVA; NS: non significativo, * P<0.05, ** P<0.01, *** P<0.001; e.s.m.: erro estándar da media; d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma fila; n: n.º de observacións (valores acumulados do total dos aproveitamentos)

Táboa 4. Rendemento por hectárea de materia seca, proteína e enerxía para as distintas especies pratenses no conxunto do ensaio DG FA LM LP n 15 15 30 30 Produción de materia seca (MS) kg MS/ha 14105 8994 13813 11608 Produción de proteína (PB) kg PB/ha 1826 1100 1480 1398 Produción de enerxía neta (unidades forraxeiras leite) UFL/ha 10302 6719 12047 9663

ESPECIE MS TP 15 15

TR 15

P

e.s.m.

d.m.s.

G 90

FAMILIA L P 45

e.s.m.

9382

11396

6894

***

596.1

1670

12323

9224

***

397

1397

1886

1412

***

86.3

241

1447

1565

ns

53.9

6557

8582

5408

***

543.6

1442

10074

6849

***

349

DG: dactilo; FA: festuca; LM: r. italiano; LP: r. inglés; MS: alfalfa; TP: t. violeta; TR: t. branco; G: familia gramíneas; L: familia leguminosas P: significación do test F no ANOVA; NS: non significativo, * P<0.05, ** P<0.01, *** P<0.001; e.s.m.: erro estándar da media; d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma fila; n: n.º de observacións (valores acumulados do total dos aproveitamentos)

Táboa 5. Distribución do rendemento de materia seca por estación do ano en porcentaxe sobre o total de cada especie FAMILIA ESPECIE Media G L DG FA LM LP MS TP TR n 135 90 45 15 15 30 30 15 15 15 Produción de materia seca (MS) 41.5 50.0 26.8 Primavera 44.6 37.2 62.8 49.3 18.7 26.8 36.6 12.7 3.7 28.4 Verán 2.7 1.8 5.0 4.6 43.7 28.2 6.9 42.7 43.0 42.0 Outono 50.4 56.1 28.1 43.1 35.4 44.1 50.4 3.2 3.4 2.8 Inverno 2.4 4.9 4.1 2.9 2.2 0.8 6.1 DG: dactilo; FA: festuca; LM: r. italiano; LP: r. inglés; MS: alfalfa; TP: t. violeta; TR: t. branco; G: familia gramíneas; L: familia leguminosas P: significación do test F no ANOVA; NS: non significativo, * P<0.05, ** P<0.01, *** P<0.001; e.s.m.: erro estándar da media; d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma fila; n: n.º de observacións (valores acumulados do total dos aproveitamentos)

alfalfa e o trevo violeta, cun sistema radicular máis fondo.

Rendemento de materia seca, proteína e enerxía das especies sementadas Na táboa 4 móstranse os valores medios do rendemento total obtido durante o experimento para as distintas especies e na táboa 5 a distribución estacional da produción.

Considerando o conxunto das es-

pecies gramíneas, estas mostraron unha produción de MS e de enerxía neta significativamente superior comparada coa das especies leguminosas (12.3 vs. 9.2 t MS/ha e 10.0 vs. 6.8 mil UFL/ha), mentres que a produción de proteína das especies leguminosas (1.56 t MS/ha) foi numericamente superior á das gramíneas (1.44 t PB/ha). Dentro das gramíneas, o rendemento total de MS e de enerxía neta do dactilo

128 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 128

20/8/19 12:17

anuncio_renovation_fuerza_ecophosk_biocal A4.pdf 1 30/07/2019 13:33:31

Complejo nutricional tecnolรณgico de precisiรณn

BioCAL Enmienda cรกlcica natural tecnolรณgica de precisiรณn

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

www.fertinagro.es vp012_publicidade_fertinagro.indd 129

3/8/19 13:11

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

10.3 mil UFL/ha) e do raigrás italiano (13.8 t MS/ha e 12.0 mil UFL/ha) foron superiores ao observado para o raigrás inglés (11.6 t MS/ha e 9.6 mil UFL/ha), o rendemento do cal foi á súa vez superior ao da festuca (8.9 t MS/ha e 6.7 mil UFL/ha). Para as especies leguminosas, a máis produtiva en termos de MS e enerxía foi o trevo violeta, seguido da alfalfa e, por último, do trevo branco, con valores medios, respectivamente, de 11.3,

9.3 e 6.8 t MS/ha e de 8.5, 6.5 e 5.4 mil UFL/ha para as citadas especies.

En canto á produción de PB, o trevo violeta e o dactilo mostraron valores semellantes (1.88 e 1.82 t PB/ha) e significativamente superiores aos das especies raigrás italiano (1.48 t PB/ha), trevo branco (1.41 t PB/ ha), alfalfa (1.39 t MS/ha) e raigrás inglés (1.39 t PB/ha), que non se diferenciaron significativamente entre si, sendo todos eles superiores aos

Figura 1. Produción de materia seca, de proteína e de enerxía neta por especie pratense (valores medios das variedades)

DG: dactilo; FA: festuca; LM: r. italiano; LP: r. inglés; MS: alfalfa; TP: t. violeta; TR: t. branco; G: familia gramíneas; L: familia leguminosas As barras da parte superior da columna representan o erro estándar da media de cada especie.

Figura 2. Produción total de MS das diferentes variedades de cada especie pratense

130 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 130

20/8/19 12:28

consiga a Mellor produción coas fórMulas de alta eficiencia

Maxicut Maxicut trio

long power especial siega dispoñemos de ampla variedade de sementes de cereais e leguminosas anuais e plurianuais

realizamos fórmulas personalizadas, tanto de pratenses como de mesturas con cereal

Consulte co noso departamento técnico Ctra. N-VI - Km 518 . 27373 Begonte (LUGO) Tel: 982 390 052 | Fax: 982 209 653

www.cecoagro.com vp012_pub_cecoagro_galego.indd 131

3/8/19 13:13

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Táboa 6. Valor nutricional medio e composición de ácidos graxos das especies pratenses no conxunto do ensaio n

DG 120

FA 120

LM 240

Materia seca (%) MS 18.9 20.2 19.1 Composición química (% MS) MO 88.7 88.7 88.6 PB 13.6 14.2 11.6 FAD 32.7 28.2 29.6 FND 61.8 53.2 52.4 CSA 10.3 16.6 19.6 CNET 10.5 17.5 21.3 Dixestibilidade da MO (%) IVOMD 64.4 71.2 71.2 Enerxía neta leite (Mcal/kg MS) ENL 1.28 1.44 1.44 Unidades Forraxeiras Leite/kg MS UFL 0.75 0.85 0.85 Concentración dos principais AG (g/kg MS) Total AG 10.4 9.7 8.2 Palmítico 1.7 1.4 1.5 Linoleico 1.2 1.5 1.3 Linolénico 5.9 6.0 4.8

d.m.s.

G 720

FAMILIA L P 360

0.652

1.82

19.6

17.8

***

0.360

*** *** *** *** *** ***

0.263 0.432 0.436 0.580 0.729 0.716

0.73 1.19 1.21 1.61 2.01 1.99

88.2 12.7 29.5 53.8 17.3 18.4

87.6 19.1 31.8 42.3 5.0 7.6

** *** *** *** *** ***

0.150 0.241 0.269 0.382 0.421 0.423

75.9

***

0.463

1.27

70.5

69.0

***

0.312

1.39

1.47

***

0.013

0.04

1.42

1.36

***

0.008

0.75

0.82

0.86

***

0.007

0.02

0.84

0.80

***

0.004

9.6 1.7 1.7 4.6

11.5 1.9 2.3 6.3

11.6 2.1 2.3 6.2

*** *** *** ***

0.325 0.050 0.050 0.216

0.89 0.13 0.14 0.60

9.4 1.6 1.3 5.6

10.8 1.9 2.1 5.7

*** *** *** NS

0.178 0.027 0.029 0.119

LP 240

ESPECIE MS TP 105 120

TR 120

P

e.s.m.

20.2

21.6

17.8

14.5

***

87.8 12.1 28.2 51.4 19.6 20.6

89.8 16.6 35.7 47.7 2.1 5.7

87.8 18.7 30.6 42.6 7.3 9.4

84.4 22.6 28.5 34.9 6.0 7.8

72.9

63.3

69.8

1.47

1.27

0.86 9.8 1.7 1.2 5.9

e.s.m.

DG: dactilo; FA: festuca; LM: r. italiano; LP: r. inglés; MS: alfalfa; TP: t. violeta; TR: T. branco; G: familia gramíneas; L: familia leguminosas P: significación do test F no ANOVA; NS: non significativo, * P<0.05, ** P<0.01, *** P<0.001; e.s.m.: erro estándar da media; d.m.s.: diferenza mínima significativa entre dúas medias da mesma fila; n: n.º de observacións (valores medios do total dos cortes)

observados na especie festuca (1.10 t PB/ha), que foi a menos produtiva.

Cando se compara o rendemento das diferentes variedades dentro de cada especie, saliéntase a relativa uniformidade, con escasas diferenzas significativas en xeral, agás as observadas entre variedades alternativas e non alternativas de raigrás italiano, sendo máis produtivas estas últimas e entre variedades de trevo branco, onde dúas variedades (Rivendel e, sobre todo, Huia) tiveron un rendemento significativamente inferior ao da terceira variedade (Companion). Nas figuras 1 e 2 se mostran graficamente as diferenzas entre especies e entre variedades a respecto do rendemento en MS, PB e enerxía neta para o total do ensaio.

Pesaxe de biomasa recollida no campo

Valor nutricional medio de gramíneas e leguminosas Na táboa 6 móstranse os valores medios de composición química, valor nutricional e composición de ácidos graxos das especies gramíneas e das leguminosas. Considerando o conxunto de especies e variedades de cada familia, se observa que as leguminosas teñen de media, comparadas coas gramíneas, valores significativamente

superiores de PB e de FAD e menores de MS, MO, FND, CSA e CNET. Os valores medios para ambas as familias (en % para MS e en % MS para o resto dos parámetros de composición química) foron os seguintes: MS 19.6 e 17.8, MO 88.2 e 87.6, PB 12.7 e 19.1, FAD 29.5 e 31.8, FND 53.8 e 42.3, CSA 17.3 e 5.0 e CNET 18.4 e 7.6. A dixestibilidade e o valor enerxético das gramíneas foron, de media, superiores ao das leguminosas, con valores medios, respectivamente, de 70.5 e 69.0 para IVDMO e 0.84 e 0.80 UFL/kg MS.Por outra banda, saliéntase o perfil marcadamente insaturado da graxa das especies pratenses, con valores de ácidos graxos poliinsaturados (AGPI) superiores ao 70 % do total de AG en ambas as familias. As especies leguminosas mostraron, en comparación coas gramíneas, unha concentración media lixeiramente superior de AG totais (AGT: 10.8 vs. 9.4 g/kg MS), do principal AG saturado ácido palmítico (1.6 vs. 1.9 g/kg MS) e do poliinsaturado ácido linoleico, cabeza da serie omega-6 (1.3 vs. 2.1 g/kg MS). O tamén poliinsaturado ácido linolénico, cabeza da serie omega-3 foi o principal AG en ambas as familias, sen diferenzas significativas na concentración media

132 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 132

20/8/19 13:46

Alfalfa de secano e regadío

Mesturas Forraxeiras

Alfalfa SAN ISIDRO, elevada produción, gran perenidade, secano ou regadío

Gama SPEEDYLMIX, 6 tipos de pradeiras , anuais de sega ou pastoreo

Gama REGMIX, 3 tipos de pradeiras perennes de regadío

-

Gama SECMIX, 2 tipos de pradeiras perennes para secano

-

vp012_pub_rocalba_galego.indd 133

-

secano ou regadío

Alfalga TIERRA DE CAMPOS, rústica e adaptada ao secano

Gama PLURIMIX, 4 tipos de pradeiras , frescos perennes para secanos

www.rocalba.com

VICTORIA, a Alfalfa mellorada, para

Expresión vegetal

3/8/19 13:15

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Táboa 7. Coeficientes de correlación entre os principais parámetros de composición química e valor nutricional de gramíneas e leguminosas pratenses MS MS

1.00

MO

MO NS 0.06 1.00

PB

PB *** -0.44 *** -0.40 1.00

FAD

FAD NS 0.00 *** -0.23 ** -0.12 1.00

FND

Gramíneas (n=630) FND CSA IVOMD AGT *** *** NS *** -0.14 0.30 -0.02 -0.20 ** *** *** ***-0.11 0.54 0.25 0.48 *** *** *** *** 0.14 -0.61 -0.25 0.82 *** 0.90 1.00

CSA

***0.65 *** -0.79 1.00

IVOMD

*** -0.84 *** -0.92 *** 0.82 1.00

AGT

*** -0.35 *** -0.14 *** -0.34 NS -0.03 1.00

AGPI

AGPI Linolénico *** *** -0.24 -0.25 ****** 0.45 -0.39 *** *** 0.84 0.77 *** -0.36 *** -0.15 *** -0.33 NS 0.01 *** 0.99 1.00

MS

MO *** 0.34

PB ***0.52 *** -0.59

Leguminosas (n=298) FND CSA IVOMD AGT *** NS *** *** 0.28 -0.11 -0.44 -0.38 *** *** *** *** 0.60 -0.01 -0.64 -0.41 *** *** *** *** -0.69 0.02 0.77 0.73 *** *** *** *** 1.00 0.87 -0.51 -0.85 -0.60 *** *** *** 1.00 -0.43 -0.93 -0.47 *** ** 1.00 0.51 0.16 *** 1.00 0.57

FAD *** 0.31 *** 0.27 *** -0.71

AGPI *** -0.45 *** -0.43 *** 0.78 *** -0.61 *** -0.48 ** 0.17 *** 0.61 *** 0.98

*** -0.51 *** -0.30 *** -0.18 *** 0.18 *** 0.95 *** 0.98

Linolénico *** MS 1.00 -0.46 *** MO 1.00 -0.38 *** PB 1.00 0.76 *** FAD -0.65 *** FND -0.48 *** CSA 0.21 *** IVOMD 0.60 *** AGT 1.00 0.93 *** AGPI 1.00 0.97 MS: materia seca (%), MO: materia orgánica (% MS), PB: proteína bruta (%MS), FAD: fibra ácido deterxente (%MS), FND: fibra neutro deterxente (%MS), CNET: carbohidratos non estruturais totais (%MS), CSA: azucres (%MS), IVOMD: dixestibilidade da MO in vitro (%), AGT: AG totais (g/kg MS), AGPI: AG poliinsaturados (g/kg MS); p: significación do coeficiente de correlación de Pearson NS: non significativo; *: p<0.05; **: p<0.01; ***: p<0.001

OS RAIGRASES ITALIANO E INGLÉS MOSTRARON OS CONTIDOS MÁIS ELEVADOS EN CARBOHIDRATOS SOLUBLES E NON ESTRUTURAIS

media observada entre ambas (5.6 vs.

5.7 g/kg MS).

Entre as gramíneas, os raigrases italiano e inglés mostraron os contidos máis elevados en carbohidratos solubles e carbohidratos non estruturais (CSA: 19.6 e 19.6 %MS, CNET: 21.3 e 20.6 % MS), seguidos da festuca e do dactilo (CSA: 16.6 e 10.3 %MS, CNET: 17.5 e 10.5 % MS). Estas dúas especies mostraron un valor medio de PB (14.2 e 13.6 % MS) superior ao dos raigrases italiano e inglés (11.6 e 12.1 % MS). O contido en FAD e FND do dactilo foi, de media, significativamente superior ao das restantes gramíneas (FAD: 32.7, 28.2, 29.6 e 28.2 % MS; FND: 61.8, 53.2, 52.4 e 51.4 % MS, especies dactilo, festuca, raigrás italiano e raigrás inglés, respectivamente). Consecuentemente, os valores de IVDMO e de enerxía neta do dactilo (64.4 % e 0.75 UFL/kg MS) foron, de media, significativamente inferiores aos da festuca (71.2 % e 1.44 UFL/kg MS), raigrás italiano (71.2 % e 1.44 UFL/kg MS) e raigrás inglés (72.9 % e 1.47 UFL/kg MS).

Entre as especies leguminosas, salienta a alta dixestibilidade e o contido proteico do trevo branco (IVOMD 75.9 %, PB 22.6 %MS), así como o

Distribuidor de Semillas RAGT para Galicia y Asturias Venta de todo tipo de semillas para praderas, mezclas especiales para coberteras y desinfección del suelo, mostazas, habas, guisantes, colzas, alfalfa, vezas y todo tipo de cereales Polígono Lalín 2000 Ciudad del Transporte - nave A3 36500 LALÍN (Po)

gilangel@hotmail.es Tel.: 670 535 636

134 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 134

20/8/19 12:29

2019 - 1919

EL GRUPO RAGT CELEBRA SUS 100 AÑOS !!!

ROUERGUE las

cuatro

AUVERGNE

regiones

que

han

GÉVAUDAN

dado

lugar

a

TARNAIS,

nuestro

nombre.

Con solidas raices y fuertes valores humanos nos han permitido definir una agricultura europea ambiciosa, innovadora y competitiva.

¡ la semilla que necesitas !

www.ragt-semillas.es RAGT Iberica • Crta. Burgos km. 2,1 Apdo de Correos 612 • 34004 Palencia • España Tel : (34) 979 725 199 • Fax : (34) 979 711 807 vp012_publicidade_ragt.indd 135

© RAGT Semences

19/8/19 10:56

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Táboa 8. Variación estacional do valor nutricional das familias gramíneas e leguminosas pratenses n

Primavera 180

Verán 270

Materia seca (%) MS 21.2 30.8 Composición química (% MS) MO 89.4 87.3 PB 11.6 9.9 FAD 26.3 31.5 FND 48.0 55.3 CSA 25.3 17.2 CNET 26.0 18.9 Dixestibilidade da MO (%) IVOMD 75.2 66.3 Enerxía neta leite (Mcal/kg MS) ENL 1.56 1.30 Unidades Forraxeiras Leite/kg MS UFL 0.92 0.76 Concentración dos principais AG (g/kg MS) Total AG 9.6 9.3 Palmítico 1.6 2.1 Linoleico 1.3 1.1 Linolénico 6.1 4.9

Familia gramíneas Outono Inverno 180 90

P

e.s.m.

d.m.s.

Primavera 90

Verán 135

Familia leguminosas Outono Inverno 90 45

P

e.s.m.

d.m.s.

15.9

16.5

***

0.307

0.82

16.3

28.0

13.9

14.5

***

0.912

2.54

87.9 14.0 32.5 59.0 11.6 12.6

87.9 14.0 24.4 48.3 18.1 19.6

*** *** *** *** *** ***

0.408 0.324 0.520 0.715 0.720 0.714

1.14 0.90 1.44 1.96 1.98 2.00

87.6 19.5 28.0 37.8 7.7 10.3

89.6 13.5 35.7 46.4 5.5 9.5

86.8 19.9 33.0 43.8 4.2 6.6

86.8 24.9 25.4 35.4 4.2 5.6

*** *** *** *** *** ***

0.440 0.484 0.563 0.799 0.404 0.421

1.24 1.35 1.56 2.22 1.12 1.17

67.6

74.4

***

0.407

1.13

74.5

63.6

68.3

74.6

***

0.754

2.10

1.34

1.50

***

0.011

0.03

1.50

1.27

1.33

1.49

***

0.013

0.04

0.79

0.88

***

0.006

0.02

0.88

0.75

0.78

0.87

***

0.008

0.02

8.9 1.5 1.3 5.0

11.2 1.7 1.3 7.2

*** *** *** ***

0.334 0.048 0.053 0.213

0.93 0.14 0.15 0.59

10.9 1.8 2.2 6.1

8.5 1.7 1.7 4.0

11.4 1.9 2.2 6.1

12.4 2.0 2.2 6.9

*** *** *** ***

0.373 0.068 0.072 0.248

1.04 0.19 0.20 0.69

P: significación do test F no ANOVA; NS: non significativo, * P<0.05, ** P<0.01, *** P<0.001; e.s.m.: erro estándar da media; n: n.º de observacións. (valores medios do total dos cortes). MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FAD: fibra ácido deterxente; FND: fibra neutro deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga; CNET: carbohidratos non estruturais; IVOMD: dixestibilidade da MO in vitro; ENL: enerxía neta leite; UFL: unidade forraxeira leite; AG: ácidos graxos

baixo valor de FND (34.9 % MS), significativamente superiores e inferior, respectivamente, aos do resto das especies pratenses avaliadas e evidenciando o elevado valor nutricional desta especie.

Como acontece co resto das leguminosas pratenses avaliadas, o baixo contido en azucres unido á elevada humidade do trevo branco alerta acerca das dificultades para conseguir unha calidade fermentativa adecuada durante o ensilado. Da mesma forma, as outras dúas especies de leguminosas mostran valores significativamente superiores de PB e inferiores de FND (PB: 18.7 e 16.6 % MS, FND 42.6 e 47.7 % MS, trevo violeta e alfalfa, respectivamente) comparadas coas especies gramíneas, se ben a dixestibilidade do trevo violeta (69.8 %) é inferior á dos raigrases e á da festuca, e a da alfalfa ( 63.3 %) é a menor de todas as especies avaliadas, co cal o valor enerxético destas dúas especies de leguminosas se sitúa nun rango medio-baixo. Os trevos branco e violeta mostran a maior concentración de AGT (11.6 e 11.5 g/kg MS) comparada co resto das especies, sendo tamén superiores os contidos en AG linoleico (2.3 e 2.3 g/kg MS) e linolénico (6.2 e 6.3 g/kg MS).

Correlación entre parámetros de composición nutricional Na táboa 7 móstrase a matriz de correlacións entre os principais parámetros relativos á composición nutricional das mostras das diferentes especies e variedades pratenses estudadas. Saliéntase a elevada correlación negativa entre a dixestibilidade e o contido en fibra (FAD, FND) para ambas as familias, así como a correlación positiva entre dixestibilidade e o contido en proteína para as leguminosas. Así mesmo, obsérvase unha alta correlación positiva entre o valor de PB das diferentes especies pratenses e o contido en ácidos graxos totais (AGT), en ácido alfa-linolénico (C18:3n3) e en poliinsaturados (AGPI).

Variación estacional do valor nutricional de gramíneas e leguminosas A época do ano exerceu un forte efecto sobre a composición química e o valor nutricional das especies pratenses, como se pode observar na táboa 8. O contido en MS do corte realizado no verán, cando as plantas estaban nun estado avanzado de

madurez, mostrou os contidos máis altos de MS e os máis baixos de proteína, de carbohidratos non estruturais, de dixestibilidade e de valor enerxético.

Para as gramíneas, os valores medios (en porcentaxe sobre MS para a composición química) dos cortes de primavera foron: MS 21.2 % , MO 89.4 %, PB 11.6 %, FAD 26.3 %, FND 48.0 %, CSA 25.3 %, CNET 26.0 %, IVOMD 75.2 % e 0.92 UFL/ kg MS. A variación respecto a estes valores, observada para os cortes realizados no verán, medidos en unidades porcentuais, foron: MS +8.6, MO -2.1, PB -1.5, FAD +5.2, FND +7.3, CSA -8.1, CNET -7.1, IVOMD -8.9 e UFL -0.16. A evolución das especies leguminosas

Estufa de secado de mostras do CIAM

136 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 136

20/8/19 12:34

El abonado rentable y eficaz de cultivos forrajeros

ENTEC®, la mayor innovación en el abonado de los cultivos forrajeros en los últimos años, permite obtener cosechas abundantes, de calidad y respetando el medio ambiente. El nitrógeno estabilizado de ENTEC® permanece en el suelo durante meses en forma amoniacal y retrasa su transformación a nitrato, evitando así las pérdidas de este elemento.

Así, con ENTEC® los cultivos forrajeros disponen de nitrógeno en el suelo durante un período más largo, lo que permite disminuir las aplicaciones de abono, siendo posible en algunos cultivos realizar una única aplicación. ® Marca registrada de EuroChem Agro

EuroChem Agro Iberia, S.L. Joan d’Àustria 39-47 08005 Barcelona Tel. 931 702 744 Fax. 932 259 291 www.eurochemagro.es

vp012_publicidade_entec.indd 137 pub_eurochen.indd 145

Para más información

3/8/19 13:18 19/12/2017 14:46

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Táboa 9. Rendemento e valor nutricional de variedades de tipo alternativo e non alternativo de raigrás italiano Variedades de raigrás italiano Alternativas Non alternativas n 120 120 Produción de materia seca (MS) kg MS/ha 12897 14730 Produción de proteína (PB) kg PB/ha 1360 1599 Produción de enerxía neta (unidades forraxeiras leite) kg PB/ha 1360 1599 Materia seca (%) MS 19.9 18.4 Composición química (%MS) UFL 0.92 0.76 Total AG 9.6 9.3 MO 88.6 88.2 PB 11.8 11.7 FAD 31.3 27.7 FND 54.3 50.2 CSA 17.5 21.5 CNET 19.3 23.1

P

e.s.m.

*

492

**

52.4

**

52.4

NS

1.620

*** *** NS NS *** *** * *

0.006 0.334 0.930 1.150 1.300 1.980 2.850 2.730

73.1

***

1.580

1.48

**

0.047

0.87

**

0.027

OS VALORES DE DIXESTIBILIDADE E ENERXÍA NETA AUMENTAN SIGNIFICATIVAMENTE NO CORTE DE OUTONO RESPECTO DOS OBSERVADOS NO VERÁN

Dixestibilidade da MO (%) IVOMD

69.4

Enerxía neta leite (Mcal/kg MS) ENL

1.40

unidades forraxeiras leite/kg MS UFL

0.82

Concentración dos principais AG (g/kg MS) Total AG

7.6

9.0

**

0.852

Palmítico

1.5

1.6

NS

0.155

Linoleico

1.3

1.3

NS

0.152

Linolénico 4.1 5.6 *** 0.612 P: significación do test F no ANOVA; NS: non significativo, * P<0.05, ** P<0.01, *** P<0.001; e.s.m.: erro estándar da media; n: nº de observacións. MS: materia seca; MO: materia orgánica; PB: proteína bruta; FAD: fibra ácido deterxente; FND: fibra neutro deterxente; CSA: carbohidratos solubles en auga; CNET: carbohidratos non estruturais; IVOMD: dixestibilidade da MO in vitro; ENL: enerxía neta leite; UFL: unidade forraxeira leite; AG: ácidos graxos.

entre os cortes de primavera e verán seguiu un patrón semellante ao descrito para as gramíneas. Na primavera, os valores medios foron: MS 16.3 % , MO 87.6 %, PB 19.5 %, FAD 28.0 %, FND 37.8 %, CSA 7.7 %, CNET 10.3 %, IVOMD 74.5 % e 0.88 UFL/kg MS. Os valores medios para os cortes realizados no verán mostraron, con relación ao corte de primavera, as seguintes diferenzas: MS +11.7, MO +2.0, PB -6.0, FAD +7.7, FND +8.6, CSA -2.2, CNET -0.8, IVOMD -10.9 e UFL -0.13.

Como se ve, agás para o contido en MO, máis alto no corte de verán para as leguminosas, o resto dos parámetros varían no mesmo sentido, se ben o intervalo de variación é máis alto para as gramíneas no caso dos carbohidratos non estruturais e para as leguminosas

no caso da proteína, sendo comparábel a redución media da dixestibilidade e do valor enerxético.

Os cortes de outono e inverno mostraron os valores máis baixos de MS, CSA e CNET e máis altos de PB en ambas as familias. Os valores de dixestibilidade e de enerxía neta aumentan significativamente no corte de outono respecto dos observados na época de verán, acadando no inverno valores comparables aos observados na primavera tanto en gramíneas como en leguminosas.

Seguindo un patrón semellante para ambas as familias, a concentración de ácidos graxos totais acada os seus valores máis altos durante o inverno (11.2 e 12.4 g/kg MS para gramíneas e leguminosas, respectivamente).

138 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 138

20/8/19 12:36

NU EL PODER DEL VIGOR HIBRIDO EN MEZCLA Mezcla Anual para Corte

EV

C-MIX

O

SPEEDMIX Mezcla Anual para Pastoreo y Corte

Mezcla Anual para Pastoreo y Corte

AVEX

FERTIHENO Mezcla Anual para Pastoreo y Corte

Mezcla Anual para Corte

TRITIMIX

Mezclas Biodiversas de Semillias Praderas y Forrajes ricas en proteina, energia y con elevada digestibilidad

(+351) 245 569 000 vp012_publicidade_fertiprado.indd 139

www.fertiprado.com 3/8/19 13:22

E S P E C I A L : C U LT I V O S P R A T E N S E S

Nas épocas de inverno e primavera a proporción de AGPI é máis elevada, con valores próximos ao 75 % do total AGT, mentres que no verán se observa un incremento da proporción de AG saturados, superando o 30 % AGT, mentres que nas restantes épocas do ano esta proporción se sitúa en valores lixeiramente por riba do 22-23 %.

Se ben non se observaron diferenzas na concentración dos AG linoleico e linolénico entre gramíneas e leguminosas, como se comentou no apartado anterior, a proporción media do AG linolénico nas gramíneas (rango 48.8-64.3 % AGT) foi superior á observada nas especies de leguminosas (rango 44.2-55.9 % AGT), mentres que no caso do AG linoleico sucedeu ao contrario, sendo a proporción máis elevada nas leguminosas (rango 17.920.5 % AGT) comparada coa das gramíneas (rango 11.8-15.4 % AGT) nas distintas épocas do ano.

Variabilidade na composición nutricional entre variedades de cada especie pratense Cando se realizou a análise das diferenzas en composición química e valor nutricional das diferentes variedades dentro de cada especie pratense foi observado, con carácter xeral, un comportamento varietal homoxéneo ao longo dos aproveitamentos realizados, coa excepción do raigrás italiano.

Non se detectaron diferenzas significativas para ningún dos parámetros analizados entre as variedades das especies gramíneas dactilo, festuca e raigrás inglés e das tres especies de leguminosas.

Como se reflicte na táboa 9, no caso do raigrás italiano observouse un efecto significativo da variedade para o rendemento (xa comentado nun apartado anterior) e para practicamente todos os parámetros de composición en valor nutricional, agás para o contido en proteína bruta. As distintas variedades tiveron un comportamento relativamente homoxéneo, non obstante, cando se considera a agrupación entre os tipos de raigrás italiano anual (alternativo ou westerwold) e bisanual (non alternativo). As variedades do primeiro tipo (LM1 a LM3), sen necesidade de vernalización, comezaron a espigar no entorno do primeiro corte, mentres que as variedades bisanuais (LM4 a LM6) non espigaron no ano da sementeira. Estas mostraron un rendemento

por hectárea e un valor nutricional significativamente superior ao das variedades do tipo westerwold, salvo para o contido en proteína. As variedades bisanuais mostraron valores superiores de carbohidratos non estruturais, azucres, dixestibilidade e enerxía neta, conxuntamente cunha maior concentración de AGT, AGPI e C18:3n3. Cabería dicir, por tanto, que o valor nutricional medio das variedades de tipo bisanual é superior ao das variedades de tipo westerwold, nas condicións do ensaio.

Dentro das variedades de tipo bisanual, a variedade LM5 (Barmultra II) mostrou consistentemente un valor nutricional superior ao resto, con valores de fibra máis baixos e de dixestibilidade máis elevados, acompañados dunha maior concentración de AGT, AGPI e C18:3n3, en particular no primeiro corte.

DENTRO DAS ESPECIES DE TREVO BRANCO HOUBO MARCADAS DIFERENZAS ENTRE O RENDEMENTO DAS VARIEDADES, PERO NON NO SEU VALOR NUTRICIONAL

CONCLUSIÓNS As leguminosas implantáronse máis lentamente en comparación coas gramíneas. No entanto, a presenza de especies sementadas nos diversos cortes foi comparable entre ambas as familias. Dentro das gramíneas, a festuca arundinácea foi a que tivo unha menor porcentaxe de especies sementadas en todos os cortes efectuados.

As gramíneas produciron, de media, máis materia seca e enerxía que as leguminosas ao longo do experimento, sendo a produción de proteína lixeiramente superior para as leguminosas.

Dentro das gramíneas, as especies con maior rendemento total de materia seca foron o dactilo e o raigrás italiano.

Dentro das leguminosas, o trevo violeta foi a especie globalmente máis produtiva. En canto á produción de proteína, o trevo violeta e o dactilo foron as especies con maiores rendementos, mentres que o raigrás italiano foi a especie con maior produción de enerxía neta.

O momento de corte exerceu unha forte influencia sobre a composición e valor nutricional das gramíneas e leguminosas pratenses. Os cortes realizados ena primavera e no inverno mostraron unha superior calidade nutricional comparados cos realizados no verán, sendo a dos cortes de outono de calidade intermedia.

O patrón de variación da calidade nutricional coa estación foi semellante para ambas as familias pratenses.

Destácase a elevada calidade nutricional do trevo branco, superior á do resto das especies avaliadas.

En xeral, foi observado un comportamento homoxéneo entre variedades, dentro de cada especie, en canto a rendementos por hectárea e valor nutricional, salvo para o raigrás italiano. Nesta especie os rendementos e a calidade nutricional foron superiores para o tipo bianual, comparado co westerwoldicum. Dentro do trevo branco houbo marcadas diferenzas entre o rendemento das variedades, a favor das de folla máis grande, pero non no seu valor nutricional.

AGRADECEMENTOS Este traballo foi realizado mediante as actividades de campos de ensaio ATT085-086/2015 e ATT 112113/2016 do programa de Transferencia Tecnolóxica da Consellería do Medio Rural da Xunta de Galicia.

Laboratorio de forraxes do CIAM

140 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialPratenses_gonzaloFlores_galego.indd 140

27/8/19 13:15

MULTIPLICA A CALIDADE DAS TÚAS PRADEIRAS FÓRMULAS FORRAXEIRAS · Maior produtividade · Mellora a estrutura e a fertilidade · Elevada flexibilidade de producción

TURBO

vp012_publicidade_fito.indd 141

PERMANENT

AUTO

3/8/19 13:26

REMITIDO

ESCOLLER O MELLOR RAIGRÁS A DIFERENZA ESTÁ NO CONTIDO DE AZUCRESÚCARES David Castellanos e Diego García Técnicos comerciais de Semillas Fitó en Galicia e Asturias

Contenido Contenido Contenido en azúcares en azúcares en(%) azúcares (%) (%)

Nos últimos anos, as ganderías de vacún de Á hora de realizar un bo ensilado hai que ter 3.ª fase: as bacterias anaerobias (bacleite da cornixa cantábrica preocúpanse, en conta: terias BAC) producen ácido láctico cada vez máis, pola calidade das súas pra- • O momento de corte. Este marca os a partir de materia orgánica ensiladeiras. Segundo datos da Consellería do da, que é moi importante como fonseguintes procesos. Non facelo no moMedio Rural da Xunta de Galicia, a supermento adecuado pode poñer en risco a te de enerxía para os ruminantes. O Y PALATIBIDAD NITRÓGENO ficie dedicadaELEVADA a pradosDIGESTIBILIDAD e praderías supera ácidoDEL láctico fai que o pH do ensicalidade do ensilado.EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN ELEVADA DIGESTIBILIDAD Y PALATIBIDAD Los raigrases con elevado contenido de azúcares presen- EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN DEL NITRÓGENO as 400.000 ha, o que supón un 14 % da lado baixe aínda máis e a fermenta• O presecado.

Non debe ser excesivo, tan mayorcon digestibilidad debido a su contenido en Los una raigrases elevado contenido debajo azúcares presenDIGESTIBILIDAD Y PALATIBIDAD EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN DEL NITRÓGENO superficie totalELEVADA de Galicia. Á gran cantidade ción continúa por un máximo de 14 xa que contidos de MS superiores ao fibras y un elevado contenido de carbohidratos solubles, tan una mayor digestibilidad debido a su bajo contenido en HECES raigrases con elevado de azúcaressolubles, presenazúcares Llegan a contenido presentar aproximadamente un fibras y un(CHNF). elevado contenido de carbohidratos CON: 42% de hectáreas,Los sumámoslles os beneficios días ata que o pH chega a un valor 35 % poden provocar problemas por HECES ABER: 39% tan una digestibilidad debido a aproximadamente su bajo contenido en 17% másmayor de CHNF que un araigrás convencional incrementaazúcares (CHNF).

Llegan presentar un CON: 42% ambientais que estas teñen, como fixar o mala compactación. de 4,0, óptimo. fibras ydigestibilidad un contenido deconvencional carbohidratos solubles, do su en un 5-5.5%.

ABER: 39% 17% más deelevado CHNF que un raigrás incrementaHECES (CHNF).

Llegan presentar aproximadamente un Débense evitar bolsas CON: 42% do su120 digestibilidad en une,a5-5.5%.

CO2 no solo,azúcares evitar a escorrentía polo • A compactación.

ABER: 39% 17% más de CHNF que un raigrás convencional incrementaPor tanto, podemos garantir que os ORINA tanto, a erosión. parte da calidade, outra de aire que eviten a proliferación de bacdo Á su120 digestibilidad en un 5-5.5%.

115 35% azucres son unCON: elemento fundamenORINA ABER: 26% das principais preocupacións é o+17% fin das terias aerobias (enterobacterias) e fun115 110 CON: 35% 120 tal para asegurar unha boa conserva26% CHNF ORINA +17% a LECHE ABER: pradeiras, que adoita gos que poden provocar perdas no silo.

110 FORRAJE 105 115 ser habitualmente CON: 35% CON: 23% ción do raigrás e, consecuentemente, 100% CHNF LECHE ABER: 35% ABER: 26% alimentación animal. gande- • O tapado final. DebeCON: asegurar que non FORRAJE 105 ABER: 100% +17% 100 110 No caso das CON: 23% unha alta calidade.

O elevado contido CON: 100% ABER: 35% CHNF ABER: 100% rías de vacún e, en100 especial, as de vacún de entra aire que poida pór en risco o proLECHE 95 FORRAJE 105 de azucres CON: na 23% planta faina máis apeteCON: 100% ABER: 35% leite, o aproveitamento ceso de ensilado. ABER: 100% 95 90 das praderías faise 100 cible e, por tanto, aumentan a inxestión Raigrás convencional Alto contenido en azúcares mediante ensilado, henificado ou pastoreo. O proceso de ensilado, unha vez tapado, 90 95 e a dixestibilidade, xa que se estimula o Raigrás Altoque contenido azúcares Su alto contenido enconvencional azúcares hace sea en más palatable divídese endetres fases: CON: Convencional INCREMENTO DE 90 para el ganado, incrementando su ingesta diaria forraje. alto contenido enconvencional azúcaresasí hace que sea más palatable rume do estómago da vaca, polo que Sen afondar noSu método deRaigrás aproveitamento Alto contenido en azúcares ABER: Alto contenido en azúcares PRODUCCIÓN INCREMENTO DE 1.ª fase: asde bacterias (enterobacpara el ganado, incrementando así su ingesta diaria forraje. aerobias CON: Convencional aproveita mellor o alimento. das pradeiras,INCREMENTO cómpre destacar algúns asSu alto contenido azúcares hace que seaGANADERA más palatable ABER: Alto contenido en azúcares DEenLA PRODUCTIVIDAD PRODUCCIÓN 1,4 - 1,5 litros terias) utilizan o osíxeno para producir INCREMENTO DE para el ganado, incrementando así su ingesta diaria de forraje.

CON: Convencional pectos técnicos das especies que as comde leche/vaca INCREMENTO DE LA PRODUCTIVIDAD GANADERA La elevada digestibilidad con alto contenido en azúcares ABER: Alto contenido en azúcares 1,4 - 1,5 litros y día PRODUCCIÓN dióxido de carbono, auga e calor. Can- O IBERS (Institutey día of Biological, Envipermite que el rumen tenga mayor disponibilidad de enerde leche/vaca poñen, en concreto o raigrás, que sen La elevada digestibilidad condúalto contenido en azúcares INCREMENTO DE LAé,PRODUCTIVIDAD 1,4 - 1,5 litros gía fermentable.

Se reduce lamayor cantidad perdida dede nitrógedo aGANADERA forraxe se manexa ben, esta etapa ronmental and Rural Sciences), pertenpermite que el rumen tenga disponibilidad enerbida, a especieLa máis cultivada e que aparece de leche/vaca y día digestibilidad con alto contenido en azúcares no (proteína degradable) orina y perdida las heces a gía elevada fermentable.

Se reduceen lalacantidad dedebido nitrógedura menos de seis horas e redúcense cente á Universidade de Aberywtwyth * Información obtenida por IBERS (Institute of Biological, Environmental and Rural Sciences, at Aberywtwyth permite queasimilación el rumen tenga mayor de ener-a University, Wales). una(proteína mayor de en este eldisponibilidad rumen incrementando en maior proporción nos prados e praderías. no degradable) laen orina y las heces debido as posibles perdas nutricionais. gía fermentable.

Se reduce la cantidad perdida de nitrógeasí la producción. * Información obtenida por IBERS (Institute of Biological, Environmental and Rural Sciences, at Aberywtwyth raigrases con en Gales, desenvolveu una mayor asimilación de este en el rumen incrementando no (proteína degradable) en póla orina y las heces debido a University, Wales). asíalimento la producción.

O raigrás como para o gando 2.ª fase: a medida queInformación se vaiobtenida esgotando o elevado azucres. Estes prepor IBERS (Institute of Biological, Environmental contido and Rural Sciences,de at Aberywtwyth una mayor asimilación de este en el rumen incrementando *University, Wales). dese inxerir por de silo ou pastoreo. osíxeno, iníciase o proceso de conserva- sentan unha maior dixestibilidade graasímedio la producción.

Para pastoreo, unha das características máis ción, no cal as bacterias anaerobias (bac- zas ao seu baixo contido en fibras e a un DIGESTIBILIDAD PALATIBIDAD importantes do raigrás é a capacidade de teriasELEVADA BAC, que producen ácido láctico) Y elevado contido de carbohidratos so-EFICIENCIA EN resistencia ao piso. Para iso, o raigrás debe descompoñen os azucres planta encontenido lubles, azucres (CHNF). Chegan Los raigrases condaelevado de azúcares presen-a preter unha alta capacidade de rebrote e ácidos orgánicos, de modo que o cultivo debido sentar aproximadamente un 17en % máis tan una mayor digestibilidad a su bajo contenido un sistema radicular profundo. Outra se estabiliza para o seu almacenamento. de CHNF que un raigrás convencional, fibras y un elevado contenido de carbohidratos solubles, característica importante en pastoreo é o En condicións ideais, a segunda fase dura incrementando a súa dixestibilidade azúcares (CHNF).

Llegan a presentar aproximadamente un momento de introducir o raigrás ao gando. entre17% un emás tres días. nun 5-5,5 %. de CHNF que un raigrás convencional incrementaO momento ideal para iso é cando o raigrás do su digestibilidad en un 5-5.5%. ten unha altura próxima aos 50 cm, xa que a dixestibilidade e a palatabilidade son 120 máximas. O gando inxire máis cantidade de 115 alimento e asimílao mellor debido ao con+17% tido en azucres que ten nese momento a • Fecha tardía.

110 de floración medianamente •• Fecha floraciónde medianamente tardía. planta, aínda que este aspecto pode variar CHNF Rápidade capacidad rebrote.

(Raigrás inglés tetraploide) FORRAJE 105 capacidad de rebrote.

• Fecha Rápida en función da fertilización(Raigrás e doinglés momento • de floración medianamente tardía.

Presenta una buena aptitud tanto para corte como para pastoreo.

CON: 100% tetraploide) ABER: 100% do ano.

Presenta una buena tanto paracoronata). corte como para pastoreo.

100 •• Rápida capacidad de Elevada tolerancia a aptitud larebrote. roya (Puccinia (Raigrás inglés tetraploide)

ABERPLENTIFUL ABERPLENTIFUL ABERPLENTIFUL ABERECHO ABERECHO O ensilado de raigrás, ben sexa como monoespecie ou comoABERECHO compoñente dunha (Raigrás híbrido tetraploide) (Raigrás híbrido tetraploide) (Raigrás híbrido tetraploide)

pradeira multiespecie, é a opción maioritaria nas ganderías de leite da cornixa cantábrica.

Contenido en azúcares (%)

NUESTRAS VARIEDADES NUESTRAS VARIEDADES NUESTRAS VARIEDADES

•• Elevada tolerancia ladebido roya (Puccinia coronata).

Presenta unaduradera buenaa aptitud tanto corte como para pastoreo.

Persistencia a su para fuerte capacidad radicular.

95 •• Persistencia duradera a su fuerte capacidad radicular.

Elevada tolerancia a ladebido roya (Puccinia coronata).

90 • Persistencia duradera debido a su fuerte capacidad radicular.

Raigrás convencional

Alto contenido en azúcares

Su alto contenido en azúcares hace que sea más palatable para el ganado, incrementando así su ingesta diaria de forraje. www.semillasfito.com www.semillasfito.com

CON: Convencional ABER: Alto contenido en azú

INCREMENTO DE LA PRODUCTIVIDAD GANADERA publirreportaxe_fito_GALEGO.indd 142

www.semillasfito.com

La elevada digestibilidad con alto contenido en azúcares permite que el rumen tenga mayor disponibilidad de ener-

20/8/19 18:46

REMITIDO

MAIOR DIXESTIBILIDADE

Ao presentar maior cantidade de carbo-

hidratosYsolubles e un menor contido de DA DIGESTIBILIDAD PALATIBIDAD

EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN DEL NITRÓGENO

fibras, os raigrases con elevado contido en

rases con elevado contenido de azúcares presenazucres proporcionan unha maior dixesmayor digestibilidad debido a su bajo contenido en tibilidade da forraxe.

Este incremento da ELEVADA DIGESTIBILIDAD Y PALATIBIDAD un elevado contenido de carbohidratos solubles, ELEVADA DIGESTIBILIDAD Y PALATIBIDAD dixestibilidade ELEVADA repercute nun maior aproLos raigrases con elevado contenido de azúcares presenDIGESTIBILIDAD Yun PALATIBIDAD s (CHNF). Llegan a presentar Losaproximadamente raigrases con elevado contenido de azúcares presentan una mayor digestibilidad debido a su bajo contenido en veitamento da Los forraxe para obter a enerxía tan una mayorcon digestibilidad debido a su contenido en raigrases elevado contenido debajo azúcares presende CHNF que un raigrás convencional incrementafibras y un elevado contenido de carbohidratos solubles, fibras yeun elevado contenido de carbohidratos solubles, metabolizable (ME) destinala a funcións tan una mayor digestibilidad debido a su bajo contenido en azúcares (CHNF).

Llegan a presentar aproximadamente un gestibilidad en un 5-5.5%. azúcares (CHNF). Llegan a presentar aproximadamente un fibras y un contenido deconvencional carbohidratos solubles, 17% más deelevado CHNF que un raigrás incrementa-

0

Contenido Contenido en azúcares enen azúcares (%) (%)(%) Contenido azúcares

metabólicas, de17% mantemento, más de CHNF crecemenque un raigrás convencional incrementaazúcares (CHNF).

Llegan presentar aproximadamente un do su digestibilidad en un a5-5.5%. do su digestibilidad 5-5.5%. convencional incrementato, produción de ouCHNF carneque eenáun repro17%leite más de un raigrás 120 do su120 digestibilidad en un 5-5.5%. dución. Un aumento porcentual na dixes115 120 115 tibilidade (DMO) equivale a 0,15 MJ/kg +17% 110 115 +17% +17% adicionais de ME. 110 CHNF CHNF 105 +17% 110 CHNF Os raigrases Aber 105 teñen unha dixestibiliCHNF FORRAJE 100 105 100 dade entre un 5 e un 5,5 % máis alta que CON: 100% 95 ABER: 100% 100 95 outros raigrases comerciais.

Esta diferenza 90 95 90 de 1,4-1,5 Raigrás convencional Alto contenido en azúcares supón un incremento litros de Alto Raigrás convencional contenido en azúcares 90contenido en azúcares hace que sea más palatable Su alto leite por vaca eSu día.alto Raigrás Altoque contenido azúcares contenido enconvencional azúcares hace sea en más palatable

Raigrás convencional

para el ganado, incrementando así su ingesta diaria de forraje. para el ganado, incrementando así su ingesta diaria de forraje.

Sucontenido alto contenido en azúcares hace que sea más palatable Alto en azúcares para el ganado, incrementando así su ingesta diaria de forraje.

INCREMENTO DE LA PRODUCTIVIDAD GANADERA MAIOR PRODUTIVIDADE INCREMENTO DE LA PRODUCTIVIDAD GANADERA

contenido en azúcares haceINCREMENTO que seadigestibilidad más palatable La elevada con alto contenido en azúcares ANIMAL DE LA PRODUCTIVIDAD GANADERA La elevada digestibilidad con alto contenido en azúcares permite quediaria el rumen tenga mayor disponibilidad de eneranado, incrementando así su ingesta de forraje. permite que el rumen tenga mayor disponibilidad de enerCON: Convencional A palatabilidade incrementa debido ao La elevada digestibilidad con alto contenido en azúcares

EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN DEL NITRÓGENO EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN DEL NITRÓGENO EFICIENCIA EN LA UTILIZACIÓN DEL NITRÓGENO

HECES CON: 42% ABER: 39%

HECES HECES CON: 42% CON: ABER:42% 39% HECES ABER: 39% CON: 42% ABER: 39%

ORINA ORINA ORINA CON: 35% CON: 35% CON: ABER:35% 26% ABER: 26% ORINA ABER: 26%

FORRAJE FORRAJE CON: 100% CON: ABER:100% 100% FORRAJE ABER: 100% CON: 100% ABER: 100%

CON: Convencional ABER:Convencional Alto contenido en azúcares CON: ABER: Alto contenido en azúcares CON: Convencional ABER: Alto contenido en azúcares

CON: 35%

LECHEABER: 26% LECHE CON: 23% LECHE CON: ABER:23% 35% LECHE CON:ABER: 23%35% CON: 23%

ABER: 35% ABER: 35%

INCREMENTO DE INCREMENTO DE PRODUCCIÓN PRODUCCIÓNDE INCREMENTO 1,4 - 1,5 litros PRODUCCIÓN 1,4 - 1,5 litros de leche/vaca y día de 1,4 -leche/vaca 1,5 litros y díaDE INCREMENTO de leche/vaca y día

PRODUCCIÓN

gía fermentable. Se reduce la cantidad perdida de nitrógeAltode contenido en azúcares gía fermentable. Se reduce la cantidad ABER: perdida nitróge-

que el disponibilidad de ener-a no (proteína degradable) enmayor la orina y las heces debido maior contidopermite de(proteína azucres, orumen que tenga fomenno degradable) enlalacantidad orina y perdida las hecesdedebido Información obtenida por IBERS (Institute of Biological, Environmental and Rural Sciences, at Aberywtwyth gía Se reduce nitróge-a *University, unafermentable. mayor asimilación de este en el rumen incrementando MENTO DE LA PRODUCTIVIDAD GANADERA Wales). * Información obtenida por IBERS (Institute of Biological, Environmental and Rural Sciences, at Aberywtwyth una mayor asimilación de este en el rumen incrementando 1,4 - 1,5 litros ta unha maiorno inxestión de materia en seca (proteína degradable) la orina y las heces debido a University, Wales). así la producción. así la producción. * Información obtenida por IBERS (Institute of Biological, Environmental and Rural Sciences, at Aberywtwyth una mayor asimilación de este en el rumen incrementando University, Wales). de leche/vaca y día (MS), pode chegar aos 2en kg por vaca ada digestibilidad conquealto contenido azúcares así la producción. e día.

Un incremento na dixestibilidade que el rumen tenga mayor disponibilidad de enerdo 1 la % cantidad permite que unha vaca leiteira entable. Se reduce perdida de nitrógeproduza 0,28 litros adicionais por día ou a eína degradable) en la orina y las heces debido * Información obtenida por IBERS (Institute of Biological, Environmental and Rural Sciences, at Aberywtwyth queeste unhaen vaca produza incrementando 40 gramos adior asimilación de el rumen University, Wales). cionais de carne por día. oducción.

Os ruminantes son pobres convertidores de proteína procedente da forraxe, utilizando soamente o 20 % para produción e o resto é desperdiciado como feces ou ouriños. O alto nivel de hidratos de carbono soluble en auga nos produtos Aber proporciona maior enerxía fermentable no rume. Isto aumenta a eficiencia na captura de proteína degradable no rume

e reduce a cantidade de nitróxeno perdido cos excrementos.

Na península ibérica, este tipo de produtos Ademais, este tipo de raigrases foron desenvolvidos paraVARIEDADES resistir á seca, debi- véndense de maneira NUESTRAS NUESTRAS VARIEDADES do ao seu sistema radicular máis profunNUESTRAS VARIEDADES exclusiva a través de do e con mellor capacidade de rebrote, • Fecha de floración medianamente tardía.

Semillas Fitó.

Fecha de floraciónao medianamente tardía. o que os fai •máis tolerantes piso.

ABERPLENTIFUL

ABERPLENTIFUL ABERPLENTIFUL ABERECHO ABERECHO ABERECHO (Raigrás inglés tetraploide) (Raigrás inglés tetraploide) (Raigrás inglés tetraploide)

(Raigrás híbrido tetraploide) (Raigrás híbrido tetraploide) (Raigrás híbrido tetraploide)

••• ••• ••• ••• •

Rápida capacidad de rebrote.

Fecha floraciónde medianamente tardía.

Rápidade capacidad rebrote.

Presenta una buena aptitud tanto para corte como para pastoreo.

Rápida capacidad deaptitud rebrote.

Presenta una buena tanto para corte como para pastoreo.

Elevada tolerancia a la roya (Puccinia coronata).

Presentatolerancia una buenaa aptitud tanto paracoronata). corte como para pastoreo.

Elevada la roya (Puccinia Persistencia duradera debido a su fuerte capacidad radicular.

Elevada tolerancia a ladebido roya (Puccinia coronata).

Persistencia duradera a su fuerte capacidad radicular.

Persistencia duradera debido a su fuerte capacidad radicular.

NUESTRAS VARIEDADES www.semillasfito.com www.semillasfito.com www.semillasfito.com publirreportaxe_fito_GALEGO.indd 143

9/8/19 12:22

• Fecha de floración medianamente tardía.

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

Volatilización do silo de millo: non deixes que se “evapore” Neste artigo analizamos os dous procesos fundamentais do ensilado do millo, a respiración e a fermentación, e ofrecemos algúns consellos para levar a cabo unha manipulación adecuada co fin de conseguir unha calidade óptima para a alimentación do noso rabaño.

Antón Camarero1, Alexandre Udina2 1 Veterinario de Adial 2 Director técnico de Adial

FUNDAMENTOS DO ENSILADO DE MILLO: ENTRE A RESPIRACIÓN E A FERMENTACIÓN

A

grandes liñas, os seres vivos teñen dous mecanismos para obter enerxía: a fermentación e a respiración. A primeira non necesita a presenza de aire e é menos

efectiva. Na fermentación, a partir dunha molécula que rompe en dúas ou tres máis pequenas, obtense unha cantidade discreta de enerxía. Este mecanismo é utilizado xeralmente por bacterias e fermentos. A respiración necesita do osíxeno do aire para realizar unha combustión completa, coa que se obtén unha gran cantidade de enerxía. A respiración deixa como residuos auga e CO2, é propia de animais, plantas, fungos e tamén fermentos. No proceso de ensilado están involucrados estes dous mecanismos

144 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_adial_galego.indd 144

18/8/19 20:00

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

AÍNDA CANDO SE CORTA A PLANTA DE MILLO, ESTA SEGUE A CONSUMIR AZUCRES E POR ISO DEBEMOS MINIMIZAR ESTE TEMPO, EVITANDO ASÍ A PERDA DE NUTRIENTES

TEMPO RESPIRACIÓN

A planta respira mesmo cortada.

Minimizar o tempo de recollida para reducir perdas.

HORAS

FERMENTACIÓN

Ao pechar o silo, consómese o osíxeno e empeza a fermentación.

DÍAS

RESPIRACIÓN

Ao abrir o silo, empeza a penetrar aire pola parte superior, os fungos e fermentos empezan a respirar liberando CO2 ao ser máis pesados que o aire sae pola parte inferior.

Os fungos e os fermentos consomen o noso silo: isto débese minimizar.

MESES

O2 CO2

Experimento co pan Cando mastigas moito o pan ata convertelo nunha papa, notarás que empeza a saber doce. O pan, o mesmo que o millo, é un alimento rico en amidón, unha macromolécula formada por unidades de glicosa (azucre), que pola acción dunha encima da saliva (a amilasa) rompe estas ramificacións e queda o azucre libre. Nas papilas gustativas da lingua este azucre transmítenos o sabor doce. Coa mastigación e a salivación empeza a dixestión, por iso é saudable comer amodo e mastigar ben os alimentos.

Stop al Oxígeno

Proteja el Valor de su Ensilaje 08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 145

vp012_especialEnsiladoMillo_adial_galego.indd 145

18/8/19 20:00

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

CO BUTÍRICO DEBERIAMOS TER TOLERANCIA CERO, PORQUE A SÚA PRESENZA NO SILO INDICA QUE HAI CLOSTRIDIOS Aínda cando se corta a planta de millo, esta segue a consumir azucres e por iso debemos minimizar este tempo, evitando así a perda de nutrientes. O silo tápase e a planta segue respirando. Chega un momento no que se consome todo o osíxeno e é a partir de aquí cando empeza a fermentación. As bacterias ácido lácticas empezan o seu traballo no silo de millo: os azucres do amidón convértense en ácido láctico para obter enerxía. Con esta acidez báixase o pH por baixo de 4, o que impide que outras bacterias (entre elas, as indesexables como os clostridios, coliformes ou listerias) se multipliquen no silo. Ao redor dos corenta días o silo estabilízase case do todo e a fermentación xa está moi retardada ou case concluída.

TIPOS DE FERMENTACIÓNS NUN SILO DE MILLO De todas, só a ácido láctica é a desexable, pero existen outras fermentacións nun silo de millo que describimos a continuación: Fermentación butírica: é a de peores consecuencias. Aínda que o butírico é un ácido graxo que se produce no rume como precursor das graxas e é un alimento máis, a súa presenza indica a existencia de clostridios que a partir das proteínas producen este ácido e tamén as chamadas aminas bioxénicas (como a cadaverina e a putrescina), que son hepatotóxicas, responsables dos problemas hepáticos no posparto que adoitan acabar en cetose.

O butírico cheira a pés, pero ás veces queda enmascarado polas aminas, que cheiran aínda peor. Co butírico deberiamos ter tolerancia cero, porque a súa presenza no silo indica que hai clostridios, que poden ser patóxenos e producir desde unha toxiinfección (un exemplo é o caso do Clostridium perfringes), ata problemas hepáticos (que conducen a acetonemias) ou ata a di-

minución do consumo de materia seca (un silo que cheire mal tampouco ten apetecibilidade para as vacas).

Os clostridios están presentes na terra e desenvólvense moi ben en presenza de auga, terra e proteínas; por iso, os silos en condicións húmidas (especialmente en herbas do primeiro corte) son de alto risco, pois cumpren sobradamente con estas condicións. No gando ovino a Listeria é o principal problema nos silos húmidos e mal fermentados (provoca unha encefalite grave de posible transmisión aos humanos polo leite se este non se pasteuriza); a vaca é máis resistente a esta bacteria.

Fermentación alcohólica: os fermentos en ausencia de osíxeno producen alcol. O problema é que cando se abre o silo empezan a respirar consumindo o ácido láctico con dúas consecuencias negativas: por unha banda, perda de valor nutritivo (este ácido é tamén un alimento) e, pola outra, ao desaparecer, o pH sobe, facilitando que as bacterias como clostridios, listerias ou coliformes crezan no silo.

Fermentación acética: a presenza de acético pode indicar a presenza de Escherichia coli, que é un xerme que pode provocar infeccións intestinais e un indicador de mala hixiene. Hai unha excepción cando inoculamos con Lactobacillus buchneri para producir acético a propósito, pois é un bo funxicida (para o control de mofos e fermentos). Ademais, coa inoculación de Lactobacillus buchneri obtéñense substancias glicoplásticas (glicoxénicas) como o propanodiol, polo que asociamos de forma positiva a presenza de acético xunto á presenza de propanodiol.

ESTABILIDADE AEROBIA NA ENSILAXE DE MILLO Cando se abre o silo empeza de novo a respiración. A través da

O iogur e o pH O pH ou potencial de hidróxeno defínese academicamente como o menos logaritmo decimal da concentración de hidroxenións; simplificando: mide a cantidade de H libre nunha disolución: canto máis baixo, máis hidróxeno libre, dicimos entón máis acido. Canto máis alto, menos hidróxeno libre e dicimos máis alcalino.

Cando o pH baixa de 4, a maioría das bacterias indesexables empézano a pasar mal, hai demasiado hidróxeno libre que entra ao interior das bacterias e estas empezan a bombealo cara ao exterior para desfacerse del. Isto supón un gran gasto enerxético e as bacterias así non son capaces de reproducirse.

O iogur é un alimento cun 86 % de humidade (exactamente o mesmo que o leite) e, a pesar da elevada porcentaxe en auga que contén, consérvase durante semanas por riba da data de caducidade. A razón é a fermentación láctica.

A presenza de ácido láctico fai baixar o pH por baixo de 4, evitando que bacterias indesexables poidan multiplicarse; por iso, o contido de lactosa do iogur é más baixo que o que contén o leite líquido e convérteo nun alimento máis apto para os intolerantes a este azucre. Ademais, as bacterias ácido lácticas colonizan o intestino cun efecto protector; por tanto, o iogur é realmente un alimento máxico.

A mesma fermentación ácido láctica é a que desexamos para os nosos silos, tanto na herba coma no millo, e por iso debería lembrar o cheiro destes lácteos.

146 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_adial_galego.indd 146

20/8/19 18:47

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

O FACTOR MÁIS DETERMINANTE PARA MINIMIZAR ESTE QUENTAMENTO É A COMPACTACIÓN DO SILO fronte entra osíxeno do aire e os fermentos e fungos (que proveñen do cultivo ou que trae o propio aire) respiran e liberan o CO2. Este consumo de enerxía trae como consecuencia unha perda de masa inevitable e debémolo minimizar. A isto refírese o concepto de estabilidade aerobia, que é o tempo en días que un silo tarda en empezar a quentarse: considérase pouca se tarda un día ou dous e moi boa se é dunha semana ou máis. O factor máis determinante para minimizar este quecemento é a compactación do silo, así como para lograr unha boa compactación o máis relevante é o grosor das capas.

Con pan e viño faise o camiño Os fermentos son microorganismos moi interesantes para a humanidade; o viño, o pan e a cervexa necesitan dun fermento: Sacharomyces cerevisae para a súa elaboración.

No caso do viño ou da cervexa fermentan os azucres da uva ou os que se derivan dos amidóns da cebada para producir alcol en ausencia de aire.

No caso do pan o fermento respira en presenza de aire e produce CO2, que é o responsable de levar o pan, é dicir, formar burbullas no seu interior para facelo esponxoso. No caso do silo de millo non nos interesan para nada: pois nin nos interesa a produción de alcol en ausencia de aire nin moito menos que nos consuman respirando o millo na súa presenza, que implica unha perda de masa. se o fungo é produtor de micotoxinas podemos ter unha intoxicación con diferentes síntomas segundo a micotoxina de que se trate (pero case sempre acompañada cunha inmunosupresión que facilita a aparición de mamites, infeccións podais, diarreas etc.).

As micotoxinas son produtos que usan os fungos para eliminar competidores como as bacterias, unha auténtica guerra biolóxica. Poderíase considerar a penicilina coma unha delas, pero neste caso cunha connotación positiva, pois quizais sexa o medicamento que salvase máis vidas ata a data, un exemplo máis de relatividade entre o bo e o malo.

Os factores que afectan a estabilidade aerobia nun silo de millo son a materia seca deste, a densidade de com-

pactación, a porosidade, a intensidade da fermentación, a carga microbiana ao abrir o silo (niveis de fermentos lactato asimiladoras), os azucres residuais, os compoñentes específicos do millo e metabolitos bacterianos (bacteriocinas).

A consecuencia dunha mala estabilidade aerobia será, por tanto, o crecemento de fungos (fermentos e mofos), aumento de temperatura, aumento do pH do silo, capas negras (blacklayers), perdas de materia seca e a produción de micotoxinas.

Falaremos de micotoxinas de conservación se estas son producidas polos fungos que crecen no silo, a diferenza das micotoxinas de campo, que xa se produciron con anterioridade ao ensilado na propia planta de millo.

A liña que sinalan as frechas é produto da multiplicación dos fermentos que en presenza de aire se multiplicaron sobre a superficie durante a noite na parte superior do silo. Cando ao día seguinte se segue a ensilar, quedan tapadas e en ausencia de osíxeno realizan fermentación alcohólica, como acusaba o cheiro do silo nesta liña.

As consecuencias do quecemento son a perda de masa, especialmente á conta dos nutrientes de máis valor nutritivo como os azucres ou amidóns.

Ademais, a comida quente é rexeitada polas vacas, polo que compromete o consumo de materia seca. Por último,

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 147

vp012_especialEnsiladoMillo_adial_galego.indd 147

20/8/19 13:50

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

REDUCIÓN DAS PERDAS CON PRODUTOS ANTIFÚNXICOS

Penicillium spp. en silo de millo (micotoxinas de conservación)

Fusarium spp. en millo (micotoxinas de campo)

O rápido e correcto pechado do silo axudará a manter un bo pechado durante todo o proceso de fermentación

As perdas de materia seca pola actividade fúnxica (fermentos e mofos) asócianse principalmente á densidade de compactación do silo de millo, sendo o valor de 220 kg/MS por m³ o mínimo recomendable para minimizar perdas por actividade aerobia.

O picado e a altura de capas para o pisado, así como a materia seca, serán fundamentais para conseguir unha boa compactación, que pode medirse cun densitómetro.

Tamén o rápido e correcto pechado do silo, co uso dos plásticos adecuados, do filme transparente e de pesos riba, xunto a lona ou malla de protección, axudarán a manter un bo pechado do silo de millo durante todo o proceso de fermentación.

O uso, sobre todo nas últimas capas (o terzo superior), dun silo de millo de ácidos orgánicos ou os seus sales, con actividade funxicida ou funxistática, é unha práctica habitual para reducir as perdas por fungos. Así adoitan usarse como opcións produtos a base de propiónico, benzoico, sórbico, acético ou algún dos seus sales, que estean autorizados como aditivos de ensilado ou conservantes. As mellores opcións pola súa actividade de inhibición de fermentos e mofos son o benzoico (ou o benzoato sódico) e o sórbico (ou o sorbato potásico).

Existe tamén a opción de inocular en todo o silo unha bacteria láctica heterofermentativa como o Lactobacillus buchneri, que produce láctico, acético e propanodiol; así, ademais de mellorar a fermentación, prodúcese acético como substancia antifúnxica e propanodiol como substancia glicoplástica (glicoxénica). As inoculacións de 100.000 ufc/g desta cepa melloran a estabilidade do silo e xeran propanodiol, mentres que inoculacións superiores non só non aumentan a estabilidade senón que, ademais, aumentan perdas por ineficiencia fermentativa.

Hai que considerar que se quere unha fermentación láctica, cunha proporción de láctico:acético de 3:1 aprox.

Nas valoracións da fermentación do silo de millo, os valores analíticos de etanol serán un marcador da actividade de fermentos; por tanto, os valores de etanol deben ser o máis baixos posibles (<1 % sms), xa que son un indicador de perdas de nutrientes.

Táboa 1. Perdas segundo a compactación en silos de millo Compactación (kg MS/m3)

Perdas (%)

156

10,4

188

8,0

219

7,6

250

6,2

282

4,8

313

3,4

Fonte: Ruppel, 1992

Táboa 2. Perdas de materia seca e enerxía en silo de millo por aumento de temperatura Perdas MS día % (Honig)

Aumento de temperatura (°C)

Perdas enerxía día (MJ ENL/kg MS) [Gross]

5

1,2

0,05

10

2,3

0,10

15

3,5

0,15

20

4,6

0,20

25

5,8

0,25

30

0,30

45

0,45

Fonte: Honig e Gross

Tamén se asocian os niveis de etanol á presenza de ésteres, tanto do láctico como do acético, que poden provocar baixada de inxestións ou problemas inespecíficos e, por tanto, tampouco interesa que se formen no silo de millo estes ésteres.

Figura 1. Correlación entre ésteres, os seus respectivos ácidos (acético, láctico) e etanol (n=67) EA = éster acetato

EL = éster lactato

Fonte: Weiß et al.

148 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_adial_galego.indd 148

20/8/19 13:53

DA D NO VE

Rapid React

®

¡Silo abierto en sólo 7 días!

11 C33 Inoculante para Maíz

11 G22 Inoculante para Ensilado de Hierba/Alfalfa/Cereales

11 B91 Inoculante para Pastone

Consulte a su Asesor Agronómico Pioneer Visítenos en: corteva.es I @cortevaES , , Son marcas comerciales o de servicio de Dow AgroSciences, DuPont o Pioneer y de sus compañias filiales o de sus respectivos propietarios. ©2019 Corteva AgriscienceTM. ® TM SM

vp012_publicidade_pioneer.indd 149 07/18 A4 Anuncio Vaca Pinta.indd 2

3/8/19 13:30 25/7/19 8:50

ctuales del grupo Mensajes SCHAUMANN actuales del grupo SCHAUMANN

Nr. 1 | 2019

Nr. 1 | 2019

xitoEldeÉxito su granja de su granja NEWSNEWS ENSILADO DEL MAIZ

B

E re m m d d L á e d d P B

ra visible Mejora del visible bienestar del bienestar s vacas deylas la vacas estabilidad y la estabilidad

adi�vo para Bonsilage Fitde Mmaíz garan� za ensilados de maíz estables y ra ensilado El Bonsilage Fit Mensilado garan�za ensilados estables y aportación para extrasudeganado, propilenglicol su ganado, extremas. incluso en condiciones extremas. ión extra deuna propilenglicol incluso para en condiciones

exclusiva combinación Gracias adesu exclusiva combinación de 1 Una dosis de BONSILAGE FIT1MUna produce dosis11 debidones BONSILAGE de propilenglicol FIT M produce 11 bidones de propilenglicol o lác� cas, Bonsilage bacterias Fit M ácido lác� cas, Bonsilage Fit M 1 dosis ≈ 100 t dedades MF ensilado 1 dosis de maíz≈ (Ø 100 t 33 % dede MF MS) ensilado de maíz (Ø 33 % de MS) ear grandes can� es dades capaz de crear grandes can� de en el ensilado de propilenglicol maíz. Las en100 el ensilado maíz. Las t MF ≈ 33de t MS 100 t MF ≈ 33 t MS de Bonsilage dosis Fit M u� crean lizadas de Fit M crean 1 %Bonsilage en 33 t corresponde 1 % en 33 t corresponde e 330 kg de propilenglicol un promedio de 330 kg de propilenglicol a 330 kg de propilenglicol a 330 kg de propilenglicol ual ayuda notablemente (imagen 1),allo cual ayuda notablemente al nergé� co de los metabolismo animales energé� co de los animales e otras cosas, lay fer� mejora, lidadentre y otras cosas, la fer�lidad y ntre partos. los intervalos entre partos.

Propilenglicol

Propilenglicol

A

aduras y el moho El nivel aumenta de levaduras y el moho aumenta ente en las plantas considerablemente de maíz. en las plantas de maíz. e maíz se produce En elun ensilado reca- de maíz se produce un recano se aplica la acción lentamiento inhibi- si no se aplica la acción inhibi-

Fit M estabiliza Bonsilage el ensilado Fit M estabiliza y aporta mayor el ensilado bienestar y aporta a lasmayor vacas bienestar a las vacas vp012_pub_nutricor.indd 150

M

to la c d le L d m p m fi 3 p € a le fi

del maíz Ensilado del maíz INCIPAL Ensilado TEMA PRINCIPAL

e de la estabilidad Mejora visible de la estabilidad

M

3/8/19 14:10

Mensajes actuales del grupo SCHAUMANN Mensajes actuales del grupo SCHAUMANN

Nr. 1 | 2019 Nr. 1 | 2019 Mensajes actuales del grupo SCHAUMANN

toria necesaria mediante el ácido acé�co y 2 BONSILAGE FIT M aporta una mejora visible del bienestar de las vacas y un ensilado de maíz estable la liberación de oxígeno durante la extracTEMA PRINCIPAL Ensilado del maíz Control del maíz maíz PRINCIPAL ción.TEMA Con un control preciso de Ensilado los ácidos del Contenido en % de MS TEMA PRINCIPAL Ensilado BONSILAGE FIT M de fermentación (imagen 2) se inhiben las 8 levaduras y el moho.

8 % 7 Las pérdidas energé� cas y las pérdidas 6 debidas al crecimiento incontrolado de 5 moho y levaduras en los ensilados de maíz 5 % pueden acarrear rápidamente un coste de 4 más de 100 euros por hectárea de super- 3 ficie de ensilado de maíz cul�vada (imagen 2 2,7 % 3). Las pérdidas ocasionadas encarecen la 1 0,5 % 0,2 % 1,0 % producción del ensilado de maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. Las pérdidas Ácido láctico Ácido acético Propilenglicol adicionales como consecuencia del recatoria necesaria mediante ácido toria necesaria mediante el ácidoel acé� co y BONSILAGE FIT M aporta una mejora visible del bienestar 2 recalentamiento dinero necesaria mediante ácido acé� Mcuesta aportamucho una mejora visiblemediante del bienestar lentamiento afectan al labalance acético y también la libración deeloxígeno du-co y 3 2EldeBONSILAGE las vacas y FIT un ensilado de maíz estable toria necesaria el ácido acé�co y latoria liberación de oxígeno durante extrac2 BONSILAGE FIT M aporta de las vacas y un ensilado delamaíz establede oxígeno durante laControl larante liberación de oxígeno durante la extracde las vacas y un ensilad fición. nanciero del fl ujo de producción. la extracción.

Con un control liberación extracCon un control preciso de los ácidos Contenido en % de MS Control ción.

Con un control preciso de los ácidos preciso de los ácidos de fermentaContenido en % de MS ción.

Con un control preciso de los ácidos BONSILAGEContenido FIT M en % de MS de fermentación 2) se inhiben las 8 2 Bonsilage Fit M (imagen BONSILAGE de fermentación 2) selas inhiben ción (imagen 2)(imagen se inhiben leva- las 8 de fermentación (imagen 2) se inhiben las 8 FIT M levaduras y el moho.

8 % 7 levaduras elenergé� moho. cas 8 % ElLas adi� vo ypara ensilado Bonsilage Fit M duras ely moho. levaduras y el moho.

8 % 7 pérdidas y las pérdidas 7 6 Las pérdidas energé� cas y las pérdidas reduce el riesgo de recalentamiento al Las pérdidas energéticas y las pérdidas Las pérdidas energé� cas y las pérdidas debidas al crecimiento incontrolado de 6 6 debidas crecimiento incontrolado modifi car elal delos losensilados ácidos ende la maíz ferdebidas alpatrón crecimiento incontrolado de de 5 debidas al crecimiento incontrolado de moho y levaduras en 5 5 5 % moho enen loslos ensilados de maíz mentación.

Obteniendo mayor dad mohoyacarrear ylevaduras levaduras ensilados de moho y levaduras en los ensilados de maíz 1 pueden rápidamente uncan� coste de 4 4 5 % 5 % pueden acarrear rápidamente un coste de ácido acé� co yacarrear menor can�dad ácimaíz pueden rápidamente un de 3 pueden acarrear rápidamente un coste de 4 más de 100 euros por hectárea dede super3 más de euros por hectárea de super- 2 do lác� y100 generando más propilenglicol. coste de más de maíz 100 euros por(imagen hectámás de 100 euros por hectárea de super- 3 ficie deco ensilado de cul� vada 2,7 % 2 fi cie de ensilado de maíz cul� vada (imagen La porción adicional de propilenglicol y el rea de superficie de ensilado de maíz ficie de ensilado de maíz cul�vada (imagen 2 2,7 % 3). Las pérdidas ocasionadas encarecen la 1 0,5 % 3).

Las pérdidas ocasionadas encarecen la 1 ácido acé� co formado favorecen el biencultivada.

Las pérdidas ocasionadas en3). Las pérdidas ocasionadas encarecen 1 0,2 %la 1,0 % producción del ensilado de maíz en 4-6 0,5 % 0,2 % 1,0 % del deLas maíz ende4-6 estar detonelada las vacas y ensilado reducen los problemas carecen la producción del ensilado producción del ensilado de maíz en 4-6 € producción por de ensilado. pérdidas Ácido láctico Ácido acético Propilenglicol La cámara termográfi ca muestra claramente el recalentamiento en una superfi cie de corte € por tonelada de ensilado.

Las pérdidas maíz en 4-6 € por tonelada de ensilado. derivados de la alimentación como la aci€ por tonelada deacético ensilado. Las pérdidas láctico Ácido Propilenglicol adicionales como consecuencia del reca- aparentementeÁcido Ácido láctico buena (punto de medición 1:17 °C; punto de medición 2:29 °C) adicionales como consecuencia del reca3 Las pérdidas adicionales como consedosis y la cetosis. adicionales El recalentamiento cuesta mucho dinero como consecuencia del recalentamiento también afectan al balance 3 El recalentamiento cuesta mucho dinero 3 El recalentamiento cues lentamiento también afectan al balance cuencia del lentamiento también Pregunte a del su asesor de Schaumann por lentamiento también afectan al balance financiero flrecaujo de producción. fiafectan nanciero flujo de producción. balance financiero del flujo Bonsilage Fitaldel M. financiero del flujo de producción.

Protección contra el recalentaAlivia el rumen: más ácido

Mejora yylalaestabilidad Mejoravisible visibledel delbienestar bienestarde delas lasvacas vacas estabilidad Mejora visible del bienestar de las va

190709ES

2 Bonsilage Fit M de producción. miento mediante la2formación Bonsilage Fit M 2 Bonsilage Fit Macé�co, menos ácido lác�co El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M de ácido acé� co Bonsilage Fit M El adi�elvoriesgo para ensilado Bonsilage FitalM El adi� vo para ensilado Bonsilage Fit M reduce recalentamiento El aditivo paradeensilado Bonsilage reduce el riesgo de recalentamiento al reduce el riesgo de recalentamiento al modifi car el patrón de los ácidos en la ferFit M reduce el riesgo de recalenmodificar elObteniendo patrón de los ácidoscan� en la fermodificar el patrón de los ácidos en la fermentación. mayor dad 1 el riesgo tamiento al modificar el patrón de Reduce Obteniendo mayor can� dad 1 mentación. Obteniendo mayor can� dad 1 dementación. ácido acé� co y menor can� dad de ácilos ácidos en la fer- mentación. Obde cetosis gracias a aportede ácido acé�co Mejora ácido acé� co y menor can� dad de ácila palatabilidad y menor can� dad de ácidode lác� co y generando más propilenglicol. teniendo mayor cantidad de ácido extra de propilenglicol do lác�co y generando más propilenglicol. lác�coadicional y generando más propilenglicol.

Lado porción de propilenglicol y el acético y menor cantidad de áci- do La porción adicional de propilenglicol y el La porción adicional de propilenglicol y el ácido acé�yco formado favorecen el bienláctico generando más propilengliácido acé� co formado favorecen el bienácido acé�co formado favorecen el bienestar de las vacas y reducen los problemas col. La porción adicional de propiestar de las vacas y reducen como los problemas La cámara termográfica muestra claramente el vacas recalentamiento en una superficie de corte estar de las y reducen los problemas derivados de la alimentación la acilenglicol y el ácido acético formado La cámara termográfi ca muestra claramente el°C; recalentamiento en una superfi corte termográfica mue aparentemente buena (punto de medición 1:17 punto de medición 2:29 °C) cie Lade cámara derivados de la alimentación como la acide la°C;alimentación como 2:29 la aciAsegure suel bienensilado propilenglicol adicional dosis y la cetosis. favorecen estar deylas vacas aparentemente buena (punto de derivados medición 1:17 punto de medición °C) aparentemente buena (punto dosis y laa cetosis. dosis y la cetosis.

Pregunte su los asesor de Schaumann por y reducen problemas derivados PregunteFita M. su asesor de Schaumann por Pregunte a su asesor de Schaumann por Bonsilage de la alimentación como la aci- dosis Protección contra el recalentaAlivia el rumen: más ácido Bonsilage Fit M. Bonsilage Fit M. Alivia el rumen: más ácido Protección contra el Protección contra el recalentay la cetosis. miento mediante la formación acé�co, menos ácido lác�co miento mediante la formación acé�co, menos ácido lác�co miento mediante la PregunteNutricor a su asesor de Schaumann de ácido acé� co S.L., C/ Jaume II, 37, 25001 Lleida, Tel: +34 973 21 25 20 Schaumann Agri International GmbH de ácido acé� co por Bonsilage Fit M. de ácido acé�co nutricor@nutricor.es, www.nutricor.es info@schaumann-agri.com, www.bonsilage.com Reduce el riesgo riesgo a aporte deReduce cetosiselgracias de cetosis gracias a aporte extra de propilenglicol extra de propilenglicol

Asegure su ensilado y propilenglicol adicional Asegure su ensilado y propilenglicol adicional

Nutricor S.L., C/ Jaume II, 37, 25001 Lleida, Tel: +34 973 21 25 20 nutricor@nutricor.es, www.nutricor.es Nutricor S.L., C/ Jaume II, 37, 25001 Lleida, Tel: +34 973 21 25 20 nutricor@nutricor.es, www.nutricor.es

vp012_pub_nutricor.indd 151

Mejora la palatabilidad Mejora la palatabilidad

Reduce el riesgo de cetosis gracias a a extra de propilenglic 190709ES 190709ES

019

Asegure su ensilado y propilenglicol adicional

Schaumann Agri International GmbH info@schaumann-agri.com, www.bonsilage.com Schaumann Agri International GmbH S.L., C/ Jaume II, 37, 25001 Lleida, Tel: +34 973 21 25 20 Nutricor info@schaumann-agri.com, www.bonsilage.com nutricor@nutricor.es, www.nutricor.es

3/8/19 14:11

Schaum info@sc

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

Recomendacións para un adecuado ensilado do millo Que é importante no millo para ensilado? No presente traballo tratamos de responder a esta cuestión poñendo o foco na elaboración deste proceso con millo de planta enteira, por ser o máis utilizado, sobre todo nas ganderías de vacún de leite.

Pablo Amado Carollo Enxeñeiro agrónomo. Asesor agronómico de Dekalb

INTRODUCIÓN

O

ensilado de forraxe, xa sexa de millo ou de herba, é o método de conservación de forraxe máis utilizada na actualidade por parte dos gandeiros de vacún. Practicamente en todas as explotacións gandeiras de vacún se utiliza este método de conservación, xa sexa en silos trincheira de formigón, en bolsas coñecidas normalmente como salchichas, ou ben en pacas prismáticas ou rotopacas encintadas. En calquera

destes sistemas se pode conservar tanto millo como herba.

Tras a colleita, o millo debe almacenarse e compactarse rapidamente para que teña lugar un proceso de fermentación de catro fases chamado ensilado, que evita que a colleita se deteriore e perda o seu valor alimenticio. O proceso de ensilado e fermentación dura entre dúas e tres semanas e empeza nada máis cultivarse o millo.

O ensilado correcto debe limitar o contacto do millo ensilado co

osíxeno para potenciar a fermentación, que permitirá conservar o seu valor nutricional e minimizar as perdas durante o ensilado.

FASES DO ENSILADO

Etapa 1. Fermentación aerobia: empeza co picado e almacenado do millo. As bacterias aerobias utilizan o osíxeno para producir dióxido de carbono, auga e calor. Cando a forraxe se manexa ben, a fase 1 dura menos de seis horas e redúcense as posibles perdas nutricionais.

Etapa 2. Primeira fase da fermentación anaerobia: a medida que se vai esgotando o osíxeno, iníciase un proceso de conservación, no que as bacterias anaerobias descompoñen os azucres da planta en ácidos orgánicos, de modo que o cultivo se estabiliza para o seu almacenamento. O ácido acético é unha fonte de enerxía esencial para os ruminantes e un elemento fundamental para un ensilado correcto. En condicións ideais, a fase 2 dura entre un e tres días.

Etapa 3. Segunda fase da fermentación anaerobia: na que as bacterias anaerobias producen ácido láctico a partir de materia orgánica ensilada,

152 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 152

18/8/19 19:58

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

O ENSILADO CORRECTO DEBE LIMITAR O CONTACTO DO MILLO ENSILADO CO OSÍXENO PARA POTENCIAR A FERMENTACIÓN

Soluciones específicas para conservar sus ensilados

- RCS Lallemand 405 720 194 - 042009.

que é moi importante como fonte de enerxía para os ruminantes. O ácido láctico fai que o pH do ensilado baixe aínda máis e a fermentación continúa por un máximo de 14 días ata que o pH chega a un valor de 4,0, óptimo para o ensilado de millo. A composición de ácidos e o pH desta fase son indicadores temperáns da calidade do ensilado do millo. No ensilado de alta calidade, o ácido láctico supón un 4-8 % da materia seca.

Etapa 4. Estabilidade do ensilado e subministración ás vacas: esta é a fase final, na que o montón de ensilado necesita repousar e estabilizarse. Isto é esencial, unha vez aberto o silo, para minimizar o quecemento e as perdas.

Cando o montón de millo ensilado se abre e se lles empeza a subministrar ás vacas, a forraxe ensilada está exposta outra vez ao osíxeno e os microorganismos comezan a descompoñelo inmediatamente, de xeito que é crítico que os gandeiros limiten o tempo que o ensilado está en contacto co aire antes de dárllelo para manter o valor nutricional da forraxe ensilada, e que retiren o ensilado de forma uniforme de toda a superficie. O ensilado solto debe dárselles ás vacas de forma inmediata.

ENSILAR NO MOMENTO ÓPTIMO Normalmente dicimos que o momento óptimo para ensilar o millo é entre o 30 e o 35 % de materia seca da planta. Para calcular dun modo visual e rápido se estamos no momento adecuado, adoitamos utilizar o método da liña de leite, que consiste en romper unha mazaroca e fixarnos na chamada liña de leite. Dicimos que o millo está no momento de ensilar cando esta liña está entre 1/3 e 2/3 de enchido. Na actualidade sabemos que cada variedade ten o seu momento óptimo de colleita; por iso, para programar a colleita no momento óptimo de cada variedade, debemos fixarnos, ademais de na liña de leite, nos seguintes parámetros: » A relación mazaroca-follaxe: indica a proporción de mazaroca con respecto á planta enteira. Canto máis grande sexa e máis baixa sexa a planta, antes poderemos recoller a variedade, xa que antes se alcanzará unha boa proporción de amidón no ensilado. É importante, posto que determina a proporción de gran/planta que pasa polo rodete durante o

• Una respuesta técnica adaptada a su forraje, • Su ensilado fresco y apetente mucho más tiempo, • Su ensilado mejor conservado y valorizado.

A cada ensilado su solución Lalsil

LALLEMAND ANIMAL BIO, SL Télf : (+34) 93 241 33 80 Email : animal-Iberia@lallemand.com

www.lallemandanimalnutrition.com

08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 153

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 153

18/8/19 19:58

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

procesado. Canto maior sexa a relación mazaroca-follaxe, máis procesado (e axuste da lonxitude de picado) se necesitará para lograr un ensilado óptimo con alto contido en amidón. » O tipo de senescencia: refírese ao avance da maduración ou do murchado da planta. Hai grandes diferenzas na senescencia dos híbridos, desde os que presentan senescencia temperá aos tipos resistentes (que teñen xanelas de colleita máis amplas, o que permite a optimización do almacenamento do amidón e unha colleita máis tardía). » A progresión do enchido da mazaroca: é un indicador esencial da madurez, que presenta grandes diferenzas entre os distintos híbridos en canto á velocidade e ao avance da liña de leite (que indica a cantidade de gran que está cheo de amidón).

Unha vez elixida a data de colleita, as recomendacións para efectuar un ensilado de calidade son as seguintes: • Almacenar a forraxe rapidamente nos silos para limitar a exposición ao osíxeno.

• Colocar a forraxe en capas finas (15 cm) e utilizar un sistema de compactación adecuado. Na actualidade é moi frecuente que o rendemento das picadoras de millo sexa superior ao dispoñible na explotación para efectuar o compactado correcto. Estas diferenzas poden vir provocadas por silos trincheira de superficie reducida en comparación ao gran volume de forraxe que poden transportar os remolques das empresas de servizo ou cooperativas. Isto provoca que, ao baleirar o remolque no silo, nos queden capas superiores aos 15 cm recomendados e a compactación non sexa a óptima.

• Así mesmo, para equilibrar o rendemento da compactación co da picadora debemos aumentar o peso do ou dos tractores que realizan a compactación do millo e é aconsellable tamén aumentar a presión dos pneumáticos destes tractores.

• Unha vez aberto o silo, hai que garantir un avance mínimo da fronte de ensilado duns 10 cm no verán e 20 cm no inverno. É moi importante telo en conta á hora de construír os silos trincheira de formigón.

• Subministrarlles o ensilado adecuadamente aos animais cun sistema de extracción que realice un corte limpo da fronte de ensilado.

• Recoller ou canalizar os efluentes para evitar problemas ambientais.

CANDO A FORRAXE SE MANEXA BEN, A FASE 1 (FERMENTACIÓN AEROBIA) DURA MENOS DE SEIS HORAS E REDÚCENSE AS POSIBLES PERDAS NUTRICIONAIS

Para equilibrar o rendemento da compactación co da picadora, debemos aumentar o peso dos tractores, así como a presión dos pneumáticos

FACTORES A TER EN CONTA NO MILLO PARA ENSILADO O ensilado de alta calidade maximizará a capacidade de inxestión e cubrirá as necesidades da vaca, mentres que o de baixa calidade ocupará espazo no rume e fará necesario incorrer en custos adicionais para completar a ración con penso concentrado e poder cubrir así as súas necesidades diarias.

Sanidade vexetal A sanidade vexetal é de vital importancia cando falamos de produtos destinados a alimentación. O principal nun alimento é que estea san, este parámetro é mesmo máis

154 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 154

18/8/19 19:58

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

CANTO MÁIS GRANDE SEXA A MAZAROCA E MÁIS BAIXA SEXA A PLANTA, ANTES PODEREMOS RECOLLER A VARIEDADE, POIS ALCANZARASE ANTES UNHA PROPORCIÓN DE AMIDÓN ADECUADA, XA QUE ANTES SE ALCANZARÁ UNHA BOA PROPORCIÓN DE AMIDÓN NO ENSILADO

CUANDO EL FORRAJE SE MANEJA BIEN, LA FASE 1 DURA MENOS DE SEIS HORAS Y SE REDUCEN LAS POSIBLES PÉRDIDAS NUTRICIONALES

SISTEMAS NIR DINAMICA GENERALE

La nueva frontera de la agricultura de precisión AgriNIRTM Tu laboratorio NIR portátil

X-NIRTM Analizador NIR portátil

importante que a súa calidade nutricional ou que a súa produción, xa que, se a sanidade vexetal do millo é mala, sobre todo no referente a fungos (Helminthosporium sobre todo e/ou roya, carbón etc.), estaremos a introducir patóxenos nos animais, coas nefastas consecuencias que iso pode carrexar (micotoxinas etc.).

Aínda que non existen variedades resistentes a fungos, si existe unha compoñente xenética de tolerancia, e grandísimas diferenzas entre variedades á tolerancia de enfermidades foliares (Helminthosporium, roya etc.).

Para seleccionar a variedade máis adecuada para sementar con destino a ensilado, este debería ser o primeiro parámetro que teriamos que utilizar, co fin de descartar variedades que non posúan unha boa sanidade foliar.

NIR on board Pesado y análisis NIR en el campo

Un exemplo de híbrido con moi mala tolerancia ao Helminthosporium

DG precisionFEEDINGTM Eficiencia y rentabilidad para el agricultor

Trav. Cruz da Pedra n.º 4/6 - Ap.53 - Lijó 4754-909 Barcelos • maciel.lda.comercial@gmail.com Tel.: (+351) 253 808 420 08.2019 | Vaca Pinta n.º 12 | 155

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 155

18/8/19 19:59

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

Stay green O cultivo de millo na cornixa cantábrica desenvólvese practicamente na súa totalidade en secaño. O stay green é un aspecto fundamental por varios motivos: • Canto maior sexa o stay green do híbrido, maior será a xanela de colleita óptima deste, polo que teremos máis días para poder cultivar o híbrido en óptimas condicións.

• Mellor compactación e conservación do silo. Un millo con bo stay green é máis fácil de compactar no silo, co que se eliminará máis facilmente o osíxeno presente e mellorará a conservación do ensilado.

Fibra Os ruminantes, como as vacas, teñen a capacidade de extraer enerxía da fibra que inxiren como parte da súa alimentación. O seu rume actúa como unha cuba de fermentación na que as bacterias se ocupan da degradación dos compoñentes fibrosos para convertelos en azucres fáciles de dixerir ao longo do resto do tracto intestinal, o que supón unha vantaxe diferencial da utilización de cultivos forraxeiros en ruminantes fronte aos animais monogástricos, coma os porcos. A fibra é a parede celular das células da planta e está formada por hemicelulosa, celulosa e lignina, que xuntas conforman a debe poñer fibra neuro deterxente (FND), a cal se atopa fundamentalmente no restrollo (talos e follas). A celulosa é a parte máis degradable da fibra. Hai tres criterios para caracterizar a fibra do ensilado: 1. Fibra neutro deterxente (FND): fibra total; valor obxectivo = 38-43 % MS 2. Fibra ácido deterxente (FAD): porción de fibras de degradación lenta; valor obxectivo = 19-22 % MS 3. Lignina ácido deterxente (LAD): contido en lignina “non dixerible”; valor obxectivo = 1,5-3 % MS Dixestibilidade das paredes celulares (d-FND) Posto que só parte da fibra é dixerida no rume das vacas, é importante medir a proporción de FND que é facilmente dixestible. A dixestibilidade real depende de moitos factores e habitualmente mídese no laboratorio, reproducindo a acción microbia-

Procesos de degradación da parede celular microbiana Híbrido con baixos CWD

Híbrido con bos CWD

Microorganismos

Ruptura encimática da superficie celular

Lignina

Parede celular Celulosa e hemicelulosa

na no rume, mediante unha análise chamada d-FND (dixestibilidade da fibra neutro deterxente, proporción de FND total dixerida no rume).

Dixestibilidade de FND (dFND) Dixestibilidade da fibra total (FND); valor obxectivo: 50-60 %.

Pode oscilar entre un 40 e un 70 %.

O d-FND ten unha compoñente xenética, é dicir, varía entre variedades. A lignina son as fibras non dixestibles, todas as variedades a conteñen, pero a diferenza en d-FND está relacionada coa distribución desta lignina, sobre todo na forma en que está disposta en relación ao resto de fibras da planta, xa que nos actúa como barreira para as restantes fibras dixestibles por parte dos microorganismos do rume.

Cando falamos de vacas leiteiras de alta produción, como sucede na maioría das explotacións lácteas actuais, cada animal pode inxerir ata 24-26 kg de m.s. ao día, fronte aos 20-21 kg que inxerían ata hai non moitos anos. Isto significa que a velocidade de tránsito intestinal na actualidade é maior, polo que é de vital importancia utilizar variedades que nos acheguen a maior dixestibilidade de fibra posible, para facilitar o aproveitamento da maior cantidade posible de forraxe e minimizar as perdas desta vía feces.

A grande importancia do d-FND no gando vacún leiteiro de alta produción vén dada porque a capacidade de inxestión do animal é limitada (24-26 kg de m.s.) e pola velocidade de tránsito intestinal, xa que, se conseguimos aumentar a capacidade de inxestión, tamén nos aumenta a velocidade de tránsito intestinal.

Enerxía e amidón O millo para ensilado cultívase fundamentalmente polo seu alto contido en enerxía. Aínda que se realizaron esforzos de mellora para potenciar outros compoñentes nutricionais, como o contido en aminoácidos e aceite, o cultivo séguese xustificando principalmente polo seu gran valor enerxético. A enerxía, en termos de nutrición, non é un compoñente como tal senón o valor calórico que pode obterse dun penso para manter a actividade metabólica. O millo proporciona esta enerxía a partir de dúas fontes: 1. Talo e follas (fibras). Achega aproximadamente o 30 % da enerxía dun silo.

2.

A mazaroca, principalmente composta por amidón e cunha enerxía digestible case ao 100 %. Achega aproximadamente o 70 % da enerxía dun silo.

O ensilado contén outros compoñentes nutricionais como azucres solubles, proteínas e graxas, pero están presentes en pequenas cantidades e supoñen unha contribución pequena na ración final.

Amidón É a principal fonte de enerxía do millo, procedente exclusivamente do gran. Os niveis no ensilado de millo adoitan oscilar entre 27-35 %,

156 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 156

20/8/19 13:56

www.in du s agr i.e s in du s agr i@ in du s agr i.e s

vp012_pub_indusagri.indd 157

22/8/19 13:00

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

aínda que en ocasións pode chegar ao 40-42 %.

Necesidade de axustar a ración en función do valor do amidón: se é moi baixo, hai que engadir concentrados para achegar máis enerxía ou o ensilado de millo podería usarse nunha porcentaxe maior na ración, se >30 %: engadir máis fibra para manter as vacas rumiando e evitar a acidose.

As vacas aproveitan o amidón en determinadas condicións, algunhas partes poden perderse, dependendo da ración total e do ben que se procesou o gran durante a colleita. Hai dous tipos: amidón do endospermo vítreo e do endospermo fariñento. O vítreo adóitase dixerir peor no rume das vacas leiteiras; non obstante, tras varias semanas no silo, chega a ser igual de dixestible que o fariñento. O correcto procesado do gran tamén elimina os efectos adversos da vitrosidade do amidón.

Procesado do gran Anteriormente dixemos que a enerxía digestible do gran é case do 100 %, pero na realidade isto non é así. O gran de millo necesita ser procesado para que os animais poidan aproveitalo dunha forma eficiente. Este procesado do gran debe ser maior canto máis avanzada estea a maduración deste e é necesaria para mellorar a dixestión e a degradabilidade do amidón dentro da vaca.

a lonxitude de picado óptima pode ser menor.

• Tipo de silos dispoñibles: se a explotación dispón de silos trincheira e dispón de maquinaria pesada para compactar o ensilado, a lonxitude de picado pode ser maior; se pola contra os silos se realizan en montón superficial, a lonxitude de picado debe ser menor para favorecer a compactación.

Para comprobar se a lonxitude de picado é a adecuada podemos utilizar os seguintes métodos: • Tarxeta de control que subministran algúns fabricantes de maquinaria agrícola, coa que se poden determinar o longo e o grosor das partículas.

• O uso dunha Penn State Shaker Box é adecuado directamente no silo, para comprobar a lonxitude do picado.

Un mal procesado de gran fai aumentar o amidón non utilizado pola vaca e excretado en forma de feces, o que lle pode facer perder cuantiosas cantidades de diñeiro ao gandeiro.

Para comprobar dunha forma rápida se o procesado de gran é o adecuado podemos utilizar o seguinte método: • Vaso de probas de 1 litro para un “control rápido” do acondicionado do gran. Na proba todos os grans deben estar partidos e non deben atoparse grans enteiros. O ideal é que os grans estean rotos en 4 anacos ou máis.

• Tamén existe un método de laboratorio máis complexo e fiable, o Corn Silage Processing Score (CSPS) [“grao de acondicionado dos grans de millo”]. O CSPS é unha análise de laboratorio, que mostra o acondicionado dos grans en relación coa cantidade total representada na proba.

Lonxitude de picado A diferenza do procesado do gran, que sabemos que canto máis procesado máis aproveitable será polos animais, a elección adecuada da lonxitude de picado óptima é un pouco máis complexa e depende dos seguintes factores: • Materia seca da planta: a medida que aumenta a materia seca da planta, debemos reducir a lonxitude de picado.

• Compoñentes da ración: non é o mesmo unha ración composta unicamente por ensilado de millo e concentrado (onde o millo é a única fonte fibrosa, polo que necesitamos unha lonxitude maior), que unha ración composta por ensilado de millo, ensilado de herba, palla e concentrado, onde

Os tamaños das partículas no ensilado deben ser os recollidos na táboa 1.

Táboa 1. Tamaños das partículas de ensilado Tamaño partícula

Lonxitude partícula

Porcentaxe

Características

Grandes

> 20 mm

<1 %

Provocan rexeitamentos na ración.

Dificultan a compactación do silo

Medias

10 - 20 mm

10 - 15 %

Favorecen a ruminación

Finas

<10 mm

30 - 40 %

Facilitan a dixestión

Moi finas

< 6 mm

40 - 50 %

Facilitan a compactación do silo

158 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 158

20/8/19 13:57

Imparable.

Únicamente quien se mantiene en movimiento y se sigue desarrollando, es capaz de mantener su posición líder. Por lo tanto 40.000 picadoras fabricadas no es motivo para relajarse, sino nuestra motivación para facilitarle el trabajo también en el futuro. Porque lo que realmente importa es usted.

La JAGUAR marca las pautas.

Eficiencia y concepto de transmisión.

Fiabilidad.

Acondicionado del material de cosecha.

• DYNAMIC POWER: Ahorro de hasta un 10% de diésel.

• Tecnología y componentes madurados.

• SHREDLAGE® CORN CRACKER original.

Hasta un litro más de rendimiento lácteo diario con un alimento mejor acondicionado.

• Concepto de transmisión como mínimo un 5% más eficiente que la competencia.

• Paquete de equipamiento PREMIUM LINE. Aguanta 3.000 horas. Garantizado.

• CLAAS SERVICE en el mundo entero, ¡también de noche!

40000jaguar.claas.com vp012_publicidade_claas.indd 159

3/8/19 13:46

E S P E C I A L : E N S I L A D O D O M I L LO

PRODUCIÓN A produción do cultivo de millo é un parámetro importante. Unha boa produción redundará nun ensilado de millo rendible. Na actualidade no cultivo de millo podemos traballar con densidades de sementeira variable e podemos adaptar a densidade de sementeira ao potencial produtivo de cada zona da leira. Algunhas das variedades actuais de millo teñen moi boa resposta á densidade de plantación, o que aumenta a produción a medida que aumentamos a densidade de sementeira. Un incremento de produción a igualdade de inputs produtivos tradúcese nun abaratamento do custo do kg de millo. Supoñendo uns custos medios de 1.200 €/ha, en función da produción o custo por tonelada de millo sería o que se pode observar na táboa 2.

Táboa 2. Custo da produción da tonelada de millo en función da produción Produción (kg/ha)

Custo (€/tonelada)

30.000

40

40.000

30

50.000

24

É DE VITAL IMPORTANCIA UTILIZAR VARIEDADES QUE NOS PROPORCIONEN A MAIOR DIXESTIBILIDADE DE FIBRA POSIBLE

Este exemplo sérvenos tamén á hora de seleccionar as leiras aptas para o cultivo de millo, descartando aquelas onde a produción obtida sexa moi baixa, xa que as de baixa produción nos farán diminuír a rendibilidade do cultivo

Táboa 3. Exemplo da influencia do d-FND e do amidón na calidade (milk per ton) e nos litros de leite por ha Híbrido

Gran procesado

M.S.

P.B.

FND

d-FND

Amidón

Cinzas

Graxa

Milk per ton

Produción bruta

Produción M.S.

Litros de leite/ ha

Dekalb

Si

35

6

40

60

35

4

3

1.789,5

50

17,5

31.281

Dekalb

Si

35

6

40

55

35

4

3

1.727,0

50

17,5

30.222

Dekalb

Si

35

6

40

60

30

4

3

1.6564

50

17,5

28.987

Dekalb

Si

35

6

40

55

30

4

3

1.595,9

50

17,5

27.929

Fonte: www.foragelab.com/media/milk_2006_corn_silagev1_spreadsheet.xls

MÉTODO PARA CUANTIFICAR A CALIDADE DUN ENSILADO: MILK 2006 Para comparar diferentes analíticas de silos de millo dispoñemos de varios parámetros cualitativos (dFND, amidón, FND, FAD, proteínas, cinzas…) e dun parámetro cuantitativo (produción). Se dispoñemos dun número elevado de analíticas, o número total de parámetros aumenta exponencialmente, o que dificulta en gran maneira a clasificación das analíticas en función da calidade.

No ano 2000, a Universidade de Wisconsin (EE. UU.) desenvolveu unha ferramenta para avaliar silos de millo e silos de alfalfa chamada Milk 2000, que posteriormente no ano 2006 se actualizou e se introduciron melloras na ferramenta, pasando a chamarse Milk2006.

Esta ferramenta, a partir dos datos cualitativos, devólvenos un valor que é a calidade do silo. A este va-

lor chámalle milk per ton (litros de leite por tonelada de materia seca do ensilado), o cal é 100 % cualitativo. Canto maior sexa, máis calidade ten o ensilado. Se o multiplicamos pola produción (toneladas por ha), obtemos os litros de leite por ha, valor que engloba tanto a calidade como a produción, é dicir, cantos máis litros de leite por ha máis rendible será o millo para o gandeiro (táboa 3).

Parámetros como a sanidade vexetal da variedade, a dixestibilidade da fibra e o procesado do gran deben ser tidos cada vez máis en conta por parte do gandeiro, co fin de maximizar a eficiencia produtiva das vacas leiteiras de alta produción e de facer aínda máis rendible a produción de millo para ensilado.

CONCLUSIÓNS Á hora de elixir unha variedade para silo aínda continúan a ter grande importancia características como a altura do híbrido e o amidón da analítica, ambos os parámetros moi ambiguos, xa que a altura do híbrido non garda relación directa coa produción, e o amidón da analítica non sempre é amidón dispoñible para a vaca, no caso de que o procesado do gran non sexa correcto.

160 | Vaca Pinta n.º 12 | 08.2019

vp012_especialEnsiladoMillo_dekalb_galego.indd 160

20/8/19 13:59

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

vp012_pub_delagro_silo.indd 161

3/8/19 14:12

CASA XACOBE SC Y DEMATÍAS SC CONFÍAN EN EL ORDEÑO ROBOTIZADO DE DELAVAL Estas dos ExplotacionEs vEcinas han apostado por la robotización para mEjorar sus rutinas dE trabajo y sus nivElEs dE producción charlamos con juan pablo (casa xacobe sc) y josé manuel (dematías sc), quienes nos exponen las distintas mejoras que han notado en sus respectivas granjas tras dar ambos el paso al ordeño con robot y nos hablan de las claves que los llevaron a decantarse por la marca delaval para el cambio.

Los abuelos de Juan Pablo fundaron hace más de sesenta años Casa Xacobe. Tiempo después, fueron sus padres quienes se pusieron al frente y, desde hace dos años, está él también incorporado. Hace poco más de tres meses, dieron el paso a la robotización e instalaron dos unidades tras más de veinte años ordeñando en una sala 2x5, también de DeLaval.

En el caso de la explotación Dematías, los inicios fueron similares: tras empezar con los abuelos de José Manuel y seguir con sus padres, en la actualidad están a cargo del negocio él y su hija. El 25 de julio hizo un año desde que empezaron a ordeñar con dos robots DeLaval.

CAMBIO AL ROBOT “Los motivos de pasarnos al robot fueron no tener que depender tanto de la mano de obra, mejorar un poco en calidad de vida e intentar conseguir la media de tres ordeños sin que eso nos supusiese más horas de trabajo”, explica Juan Pablo de Casa Xacobe.

Empezando todavía con la robotización, ahora mismo están ordeñando 90 vacas, con expectativas de llegar a las 120 lo antes posible.

“Nosotros teníamos una sala pequeña en la que nos llevaba 3 horas el ordeño y también estábamos teniendo problemas con la falta de mano de obra”, cuentan en Dematías. “Ahora la gente suele permanecer muy poco en las explotaciones, entonces corres el riesgo de quedarte tirado en cualquier momento. Ese fue uno de los motivos básicos por el que nos decidimos por el robot de ordeño, porque una sola persona lo puede manejar fácilmente”, añaden.

Pensando en los comienzos, José Manuel recuerda que la adaptación

en Dematías fue compleja, ya que al proceso de adaptación se sumó la necesidad de llevar a cabo modificaciones en el establo para ubicar los dos robots, lo que ocasionó una serie de cambios en el movimiento de los animales dentro del mismo. “Los primeros días tienes que estar aquí día y noche, pero después la cosa mejora y, la verdad, hoy en día nos va muy bien”.

Juan Pablo también se une a esta idea: “La primera semana tuvimos que pasar más tiempo aquí, estar pendientes, pero en seguida empezamos a mejorar y ahora la cosa va muy bien.

Creo que íbamos con tanto miedo

C

C C pp

que, al final, no fue para tanto”, señala el encargado de Casa Xacobe.

Así mismo, en ambas granjas realizaron una adaptación progresiva al robot. En el caso de Dematías, hicieron que 20 días antes las vacas empezasen a pasar por él a comer pienso, para que se acostumbrasen antes de comenzar a ordeñarlas. En cuanto a Xacobe, los animales fueron pasando por grupos: 30 el primer día, después 60… hasta llegar a las 90 cabezas.

En paralelo a la instalación de los robots, en Xacobe colocaron cepillos de DeLaval, “estratégicamente de-

CASA XACOBE SC

SS lel ee m m yy

Localización: Belesar (San Xoán do Campo, Lugo) Propietarios: Juan Pablo y su madre María Jesús Empleados: 2 Vacas en ordeño: 90 Media de producción actual: 37 litros vaca/día Porcentaje de grasa: 3,50 % Porcentaje de proteína: 3,20 % Recuento celular: 140.000 cél./ml

¡En vídeo!

DD D

didd

vp012_publirreportaxe_delaval.indd 162

20/8/19 14:00

e-

aal is er n n eia

s s e-

lante del robot para que las vacas se acerquen más a esa zona”; mientras que en Dematías decidieron adquirir también un tanque DeLaval de 12.000 litros y dos cepillos rascadores.

enumeran en Dematías. “Para mí, la ventaja más destacable es la colocación. Es muy buena, prácticamente no tenemos incompletos”, añaden en Casa Xacobe.

A mayores, en ambos casos destacan el papel del soporte técnico.

“Nosotros llevamos tiempo trabajando con este equipo, confiamos en ellos y valoramos muy positivamente su labor”, cuenta Juan Pablo. “Los primeros días tras la instalación de los robots estuvieron aquí, al pie del cañón, ayudándonos y explicándonos cómo funcionaba, y la verdad es que estuvimos muy contentos”, destacan.

Según cuentan en Dematías, la buena valoración del servicio técnico y su proximidad fueron dos de los factores que los ayudaron a de-

Cow Cooling

cantarse por DeLaval. “Los primeros días estuvieron aquí desde las 6 de la mañana hasta las 12 de la noche”, remarca José Manuel. “Después, cada poco nos llamaban, venían a hacer visitas y en cuanto había cualquier problema en seguida estaban aquí”.

Creando Creando el el clima clima adecuado adecuado para para sus sus vacas vacas EL EQUIPO TÉCNICO, UN FACTOR CLAVE Hablando de los motivos que los llevaron a apostar por la robotización con DeLaval, en los dos casos aluden a tres factores básicos: el acceso a la ubre, la colocación y el soporte técnico.

“Nos decidimos por DeLaval porque tiene un mejor acceso a la ubre, entonces puedes hacer los secados o puedes mirar si una vaca tiene algún problema de mamitis con facilidad. Además, el programa de gestión funciona muy bien”,

NIVELES DE PRODUCCIÓN INESPERADOS En lo que se refiere a las mejoras conseguidas tras pasarse a la robo“Teníamos “Teníamos “Teníamos nuestra nuestra nuestra propia propia propia tización, lo más destacable ha sido solución solución soluciónde de deenfriamiento, enfriamiento, enfriamiento,pero pero pero el aumento en la producción. tuvimos tuvimos tuvimosproblemas problemas problemascon con conel el eltráfico tráfico tráficode de de “Esta producción la verdad es que vacas, vacas, vacas, visitas visitas visitas al al alVMS VMS VMSyyysalud salud salud animal. animal. animal. ni yo me la esperaba.

Pasamos de Después Después Despuésde de deinstalar instalar instalarel el elsistema sistema sistemade de de 33 litros a 39 litros en tanque, y yo enfriamiento enfriamiento enfriamientode de devacas vacas vacasDeLaval, DeLaval, DeLaval,las las las hacía números para mucho menos. visitas visitas visitashan han hanvuelto vuelto vueltoprácticamente prácticamente prácticamenteal al alnivel nivel nivel Son máquinas de sacar leche, hay que que que tenemos tenemos tenemos en en eninvierno. invierno. invierno.

Lo Lo Lomismo mismo mismo quecon decirlo así”, afirma Manuel. ocurre ocurre ocurre con conla la laproducción producción producción de de deJosé leche.” leche.” leche.”

También los números han crecido José José JoséMaría María MaríaMiguel, Miguel, Miguel,ganadero. ganadero. ganadero.

DEMATÍAS SC notablemente en Xacobe poco más Talavera Talavera Talaverala la laNueva, Nueva, Nueva,Toledo Toledo Toledo de 3 meses después de su instalación: “Hemos subido ya unos 6 litros vaca/día”, aseguran.

“Además, ahora no tenemos tan marcado el horario de trabajo, podemos empezar más tarde por la mañana”, dice Juan Pablo, a lo que José Manuel añade: “En ese sentido, para nosotros ahora el manejo es mucho más fácil porque puede estar una sola persona en la granja. Eso no quiere decir que no haya que venir, horas haces las mismas, pero de manera distinta”.

Todos estos cambios redundan, por supuesto, en un mayor bienestar animal. “En eso también hemos mejorado mucho.

Por ejemplo, anSisu suexplotación explotaciónesta estaen enun unclima climaen enelel elque quelas lastemperaturas temperaturasexceden excedende de22°C, 22°C, nonecesita necesita quelala lainvestigación investigación Si Si su explotación esta en un clima en que las temperaturas exceden de 22°C, no no necesita que que investigación tes teníamos camas de goma y aholeinforme informesobre sobrelala lacaída caídade deproducción producciónen enlos losdías díasen enlos losque quelas lastemperaturas temperaturasson sonaltas. altas.Cuando Cuandolala latemperatura temperatura lele informe sobre caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas.

Cuando temperatura ra, a raíz de todas estas mejoras, excedede de22°C, 22°C,las lasvacas vacascomienzan comienzanaaasufrir sufrirstress stresspor porcalor. calor.Esto Estoprovoca provocaque quecoman comanmenos menosyyyproduzcan produzcan excede excede de 22°C, las vacas comienzan sufrir stress por calor.

Esto provoca que coman menos produzcan nosaaahemos a una mezcla menosleche, leche,hasta hastaun un25% 25%de deperdidas. perdidas. El Elstress stresspar parcalor calorpuede puedetambien tambienllevar llevar índicespasado depreñez preñez mas bajosde menos menos leche, hasta un 25% de perdidas.

El stress par calor puede tambien llevar índices índices de de preñez mas mas bajos bajos aterneras ternerascon conBirbigueira menospeso peso en el nacimiento. yyyaaLocalización: terneras con menos menos peso en en el el nacimiento. nacimiento. carbonato con serrín”, cuentan en (San Xoán do Campo, Lugo) Casa Xacobe.

En Dematías también Propietarios: José Manuel y su hija Lucía valoran muy positivamente la mejoEmpleados: 1 ra general de su rebaño: “Cuando Vacas en ordeño: 86 trabajas en sala, tienes que mover a Media de producción actual: 41,6 litros vaca/día todos los animales juntos, los apriePorcentaje de grasa: 3,71 % tas en una sala de espera. Aquí diPorcentaje de proteína: 3,22 % ¡En vídeo! gamos que están siempre a su aire Recuento celular: 220.000 cél./ml y, cuando quieren ordeñarse, vienen solas. Eso genera un movimiento mucho más continuo, durante las 24 horas del día, y yo creo que todo eso redunda en un aumento del bienestar animal”, apunta José Manuel.

Enfriar Enfriar las las vacas vacas es es la la forma forma adecuada adecuada de de aumentar aumentar su su producción producción

.Tel DeLaval DeLaval DeLavalEquipos Equipos EquiposS.A. S.A. S.A. C/ C/ C/Anabel Anabel AnabelSegura, Segura, Segura,7.

7.

7.28108 28108 28108Alcobendas Alcobendas Alcobendas(Madrid) (Madrid) (Madrid) Tel Tel.91 91 91490 490 49044 44 4473 73 73///62 62 62///63 63 63

www.delaval.es www.delaval.es www.delaval.es

es es esuna una unamarca marca marcaregistrada registrada registradade de deTetra Tetra TetraLaval Laval LavalHoldings Holdings Holdings&&&Finance Finance FinanceS.A. S.A. S.A. yyyDeLaval DeLaval DeLavales es esuna una unamarca marca marcacomercial comercial comercialregistrada registrada registradade de deDeLaval DeLaval DeLavalHolding Holding HoldingAB. AB. AB.ElEl Elpropietario propietario propietariose se sereserva reserva reservatodos todos todoslos los losderechos derechos derechosde de demodificación modificación modificacióndel del del diseño diseño diseño

vp012_publirreportaxe_delaval.indd 163

20/8/19 14:00

GUAY ESPM9204695956

GYMNAST x RUBICON x DOORMAN

K&L OH ROSSI GUAY • Alta xenómica apoiada por unha profunda familia de vacas con 7 xeracións MB ou EX • Nº 1 absoluto en GICO e IM€T (Conafe xuño 2019) • No TOP 15 en Alemaña, con 161 en RZG e 137 RZE (tipo) • Altas producións de leite con excelentes porcentaxes de graxa e proteína • Tipo extremo con sobresalientes trazos de saúde • O touro revelación. Gran demanda a nivel europeo Fontao - Esperante - 27210 LUGO -Tfno.: 982 284 391 / Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com vp012_publicidade_xf_galego.indd 164

@xeneticafontao 20/8/19 14:16