Como pode o leite facernos máis fortes fronte á covid-19?

Efectos dos minerais e das vitaminas no fortalecemento do sistema inmune e a resistencia a patóxenos

Os beneficios que implica o consumo de lácteos para diversos aspectos da nosa saúde están dabondo documentados dende hai anos. No entanto, o novo contexto sociosanitario que nos presentou a pandemia pola covid-19 abriu unha nova vía para afondar en como este alimento reforza o noso sistema inmune para facer fronte ao virus.

Apandemia por covid-19, que causa infeccións graves do tracto respiratorio nos seres humanos, converteuse nun problema de saúde mundial que se propagou rapidamente. Na actualidade, o hándicap máis importante asociado coa covid-19 son o sistema inmunolóxico e os factores que o afectan.

LEITE CONTRA A COVID

O leite de vaca contén moitos compostos bioactivos que inclúen vitaminas, minerais, aminas bioxénicas, nucleótidos, oligosacáridos, ácidos orgánicos e inmunoglobulinas, polo que permite que os seres humanos poidan satisfacer unha parte significativa das súas necesidades de vitaminas e minerais a través do seu consumo. Ademais, é ben sabido que é moi rico en micronutrientes que fortalecen o sistema inmunolóxico e, seguindo esta premisa, un grupo de investigadores publicou recentemente na revista científica Springer Nature o traballo “Beneficial effects of vitamins, minerals, and bioactive peptides on strengthening the immune system against covid-19 and the role of cow’s milk in the supply of these nutrients” (Rezaei Ahvanooei, M.R.; Norouzian, M. A.; Vahmani, P., 2021).

Esta revisión ten como obxectivo discutir os efectos de vitaminas, minerais e péptidos bioactivos –compoñentes que contén o leite– na saúde xeral en humanos para combater as enfermidades virais, especialmente a covid-19, e ditaminar en que medida o consumo de leite de vaca desempeña un papel na subministración destes nutrientes.

A investigación mostra que a administración destes minerais é moi efectiva na loita contra a covid-19 e que unha deficiencia en calquera deles pode ser unha debilidade ante este virus. Doutra banda, apunta cara á accesibilidade do leite de vaca para toda a poboación e cara aos beneficios de beber calostro, leite cru e microfiltrado de vacas vacinadas contra o SARS-CoV-2, posto que pode proporcionar protección contra esta infección.

CONCLUSIÓNS DA REVISIÓN

Apuntan os expertos neste traballo que os micronutrientes como as vitaminas D, E, B, C e A, así como os minerais zinc, cobre, magnesio, iodo e selenio e diferentes péptidos bioactivos poden ter efectos positivos e significativos no fortalecemento do sistema inmunolóxico e a saúde xeral nos seres humanos. Hai que ter en conta, no entanto, que, dos nutrientes mencionados, as vitaminas B3, B6, B9, E e C, así como o cobre, achegan unha porcentaxe moi pequena das necesidades humanas a través do consumo de leite de vaca. Con todo, o resto dos nutrientes que proporciona achegan unha porcentaxe alta e significativa destas necesidades.

Así pois, dándolles unha mirada integral a todos os compoñentes do leite e considerándoo como un complexo, estiman que consumir 350 mililitros de leite por persoa ao día pode ter efectos significativos no fortalecemento do sistema inmunolóxico, o que implica unha maior resistencia ante enfermidades virais, como é o caso da covid-19.

25 MELLORES TOUROS PROBADOS ESPAÑOIS POR ICO

25 MELLORES TOUROS XENÓMICOS ESPAÑOIS POR ICO

Nome Número Ano nac. kg leite

% graxa

kg graxa

% prot.

kg prot.Orde Fiab. prod. IPP ICU IXT RCS Lonx. Fiab. lonx. DA Fiab. DA FPD Fiab. FPD ISP VMUX IM€T leite ICO Perc.

1 GEFRI APOLO PC ET ESPM9204383819 2016 1293 0.17 65 0.18 61 85 1.63 0.931.56 114 119 49 106 50 98 30 110 89 276 4356 99 2 WILDER MOCCA ET ESPM9204342146 2015 1388 0.04 54 0.07 52 93 1.88 0.591.04 107 123 53 115 54 112 45 120 98 286 4295 99 3 WILDER MARZIPAN ET ESPM9204301931 2015 1559 -0.08 47 -0.17 31 94 0.89 0.880.71 129 130 53 115 54 114 51 113 77 256 4265 99 4 DG KINGBOY SNIPER ET ESPM9204179147 2015 1065 -0.07 31 -0.01 33 97 1.80 1.591.75 119 125 59 117 62 101 71 123 96 239 4173 99 5 DRAKKAR BABYLONE ESPM9204404870 2016 1411 0.09 61 0.06 52 87 1.97 1.481.89 115 111 50 97 50 74 64 112 97 244 4160 99 6 DE CROB 0030 MISIONE ESPM9204304331 2015 1724 -0.07 54 -0.15 39 97 1.85 1.721.62 116 117 51 100 56 108 60 104 113 265 4116 99 7 KIRON ET ESPM9204261800 2015 1066 0.03 41 -0.02 32 97 0.29 1.230.88 129 129 54 114 55 106 56 115 68 230 4099 99

8 BRAUN ET

ESPM9204415119 2016 777 0.16 44 0.03 28 89 0.54 1.531.18 127 132 52 114 52 104 46 108 89 234 4075 99 9 AKILIA KIWI ET ESPM9204292619 2015 1020 0.24 62 0.06 39 92 1.93 1.291.68 117 115 55 103 56 105 48 115 91 238 4070 99 10 ALH CARMEN MIXER ESPM9203812586 2012 1353 -0.12 35 -0.02 41 94 0.83 1.100.70 126 120 66 110 64 100 53 119 93 237 4056 99 11 BACARDI ET ESPM9204487905 2016 879 -0.14 17 0.14 43 89 1.23 1.481.42 120 132 52 108 52 105 45 119 67 223 4037 99 12 RODASINDE XF DOORMAN DERBI ET ESPM2703999916 2014 1025 0.22 60 0.04 37 99 1.32 1.111.62 127 115 77 104 85 110 62 111 72 218 4026 99 13 JULIUS ET ESPM9204108005 2014 753 0.51 80 0.31 56 99 1.38 0.710.96 118 108 90 95 94 114 85 112 88 249 4002 99 14 BRIA DOC ET ESPM9204342143 2015 1283 0.08 55 0.19 62 92 0.18 0.930.87 114 116 52 98 54 110 40 111 87 253 3969 99 15 ZANDENBURG EVAN MELLOR ESPM9204301926 2015 2052 -0.41 26 -0.24 38 95 0.75 0.870.75 128 124 50 100 51 111 62 114 81 231 3966 99 16 SANXURXO ET ESPM9204300529 2015 1275 -0.15 29 -0.04 37 99 1.00 1.641.57 110 122 68 115 70 110 91 116 102 229 3933 99 17 MONO LA UZMAX 1 ET ESPM3304079493 2015 888 0.20 53 0.15 45 95 0.85 0.970.98 108 119 47 111 56 108 49 117 108 248 3919 98 18 MISIL ET ESPM9204261801 2015 934 0.15 49 0.06 37 95 0.51 1.281.17 120 119 52 106 62 96 52 119 75 216 3905 98 19 BARUDA SANGRIA ET ESPM9204342136 2016 1070 0.15 54 0.06 41 82 1.53 1.431.63 112 116 53 98 54 101 36 112 107 235 3887 98 20 SJONNY SUPERTORO ESPM9204300530 2015 1428 -0.12 38 -0.06 39 99 1.05 1.071.23 123 117 76 102 79 93 91 115 78 205 3887 98 21 THOS APOLL ALLUMI PP ROJO ESPM0804234252 2015 1318 0.01 48 0.00 43 88 0.52 1.411.26 112 119 47 106 48 92 44 105 91 227 3880 98 22 DANICA SICILIA ET ESPM9204292620 2015 1180 0.08 51 0.04 42 95 0.95 1.541.45 113 115 57 101 61 101 45 111 110 234 3870 98 23 BEATBOY ET ESPM9204352138 2016 1409 -0.11 38 -0.01 44 93 0.42 1.211.15 119 121 49 99 50 95 44 114 90 217 3870 98 24 DYNAMIC KOSTAR SKODA ET ESPM9204342140 2015 1066 0.15 54 0.09 44 78 1.01 1.541.65 109 116 50 99 52 100 31 109 103 229 3837 98 25 WILLEM´S HOEVE W-H BARANSINGH ESPM9204474515 2016 1285 0.04 50 0.04 46 94 1.10 1.241.45 118 115 50 92 52 89 63 109 90 214 3835 98

OrdeOrde Nome Número Ano nac. kg leite

% graxa

kg graxa

% prot. kg prot. Fiab. prod. IPP ICU IXT RCS Lonx. Fiab. lonx. DA Fiab. DA FPD Fiab. FPD ISP VMUX IM€T leite PERC.ICO

Perc.

1 AIRAS ET ESPM9205179560 2020 2432 -0.05 81 0.00 78 64 0.94 1.501.29 119 133 41 111 41 108 24 116 90 407 5354 99 2 CURTIS CARAMELO ET ESPM9205179083 2020 1454 0.28 83 0.15 63 69 1.29 2.402.17 120 140 45 115 48 103 29 112 108 397 5331 99 3 FAVORITE ET ESPM9205063929 2019 2038 -0.03 70 0.07 74 66 1.93 1.031.50 125 137 44 113 44 113 29 109 84 381 5268 99 4 3STAR HWH BAMBAM P ESPM9205179081 2020 974 0.36 73 0.25 58 66 1.70 1.951.54 123 148 43 121 42 112 27 109 120 404 5264 99 5 ADONIS ADAI ET ESPM9205143364 2020 1594 0.01 58 0.04 56 64 1.19 2.261.96 124 145 42 122 42 102 25 117 101 377 5258 99 6 BELAKO GH CLASSY ET ESPM9205153206 2020 1887 0.05 73 0.09 71 66 1.99 0.940.94 132 143 43 100 44 106 27 109 95 397 5245 99 7 8 GAUDI ET GALILEO ET ESPM9204899563 2019 1803 -0.07 57 0.02 60 66 1.60 1.551.44 129 145 44 113 44 105 27 119 94 374 5231 99 ESPM9204897687 2019 2119 -0.09 66 0.01 69 66 1.19 1.341.52 131 133 44 112 44 112 27 118 79 364 5213 99

9 ALFRED ET

ESPM9205179082 2020 2277 -0.19 59 -0.04 68 64 1.46 1.871.72 118 141 40 108 41 103 24 115 102 386 5203 99 10 CADY ET ESPM9205143362 2020 1855 0.22 92 0.06 67 66 2.03 0.931.39 120 135 44 108 44 112 27 107 103 395 5170 99 11 KAERGAARD SOUNDCLOUD KEY ESPM9204898428 2019 1304 0.13 61 0.04 47 69 2.39 2.152.08 135 146 44 108 44 99 27 108 84 345 5153 99 12 GIGABALL ET ESPM9205063930 2019 998 0.43 81 0.21 55 66 2.27 1.851.94 133 138 44 107 44 102 27 109 97 361 5143 99 13 DIRECTOR EV ET ESPM9205097044 2020 1385 0.30 83 0.13 59 66 1.20 2.492.42 126 135 43 100 42 101 25 120 97 363 5141 99 14 CMP SATURN HELO ET ESPM1505063932 2020 1121 0.48 91 0.03 40 69 1.91 2.171.94 129 140 45 111 46 107 27 110 108 362 5126 99 15 GRILLE DROST DRON ET ESPM1505063980 2020 1394 -0.01 49 0.00 45 64 0.87 1.911.49 136 156 40 113 41 105 24 115 81 352 5100 99 16 KOE 10275 SPORTING ET ESPM9204897684 2019 877 0.30 63 0.16 45 69 2.72 1.952.06 128 141 45 121 46 100 29 113 94 337 5087 99 17 GORETEX DELTA MARIJKE ET ESPM9205153205 2020 1428 0.37 92 0.24 72 64 2.13 1.371.43 116 126 42 104 42 101 25 117 115 387 5065 99 18 GALON ALH IBIZIANA ET ESPM9204932288 2019 2177 -0.25 49 -0.02 68 69 1.91 1.841.71 116 137 45 110 46 115 29 112 101 372 5054 99 19 DRAGON DELTA FLIRT ET ESPM9205064710 2020 809 0.43 73 0.21 48 66 1.54 1.821.77 145 143 43 98 44 114 26 119 86 344 5042 99 20 KAEGAARDEN BERLIN KARL ET ESPM9205095969 2020 1140 0.17 59 0.21 59 64 1.68 2.121.96 119 135 42 126 42 111 26 113 108 358 5041 99 21 AF JORDY GYWER ET ESPM1704958320 2020 1222 0.10 55 0.12 52 66 1.88 1.741.65 131 145 44 114 44 108 27 111 79 339 5040 99 22 CROSS ESPM9205179084 2020 1017 0.53 93 0.26 61 69 1.49 2.261.92 109 133 45 110 46 109 29 114 99 371 5016 99 23 HFP BENTLEY ET ESPM9205094069 2020 1539 0.18 75 0.14 65 64 1.70 1.471.36 115 136 42 111 42 106 26 112 97 373 5013 99 24 BENZEMA ET ESPM9205143361 2020 995 0.17 54 0.15 48 66 0.41 1.580.96 129 154 43 124 42 103 26 116 100 354 5009 99 25 GENUINE ET ESPM9204895627 2019 1773 0.07 72 0.08 66 66 1.92 1.871.90 118 130 44 105 46 102 27 111 87 352 5003 99

Ano nac.: ano de nacemento do touro Fiab. prod.: fiabilidade para a proba de produción IPP: índice de patas e pés ICU: índice combinado de ubres IXT: índice xeral de tipo RCS: valor xenético para reconto celular Lonx.: valor xenético para lonxevidade Fiab. lonx.: fiabilidade para a proba de lonxevidade DA: días abertos Fiab. DA: fiabilidade para a proba de días abertos FPD: facilidade de parto directa Fiab. FPD: fiabilidade para a proba de facilidade de parto directa ISP: índice de saúde podal Fiab. ISP: fiabilidade para a proba de índice de saúde podal IM€T leite: índice de mérito económico para leite ICO: índice xenético global Perc: percentil VMUX: velocidade de muxido

TOUROS PARA A CAMPAÑA DE SEME DE GALICIA 2022

TOUROS “NEXT” XENÓMICOS ÍNDICES PRODUCIÓN ÍNDICES TIPO ÍNDICES FUNCIONAIS ÍNDICES MÉRITO ECONÓMICO

NOME GICO KC BC kl %Gr kg Gr % Pt kg Pt IXT ICAP IPP ICU RCS LONX DA VMUX BCS dCE ISP IM€T_L IM€T_Q IM€T_P IM€T_E XENEALOXÍA AIRAS 5.354 AB A1A2 2.432 -0,05 81 0,00 78 1,29 0,17 0,94 1,50 119 133 111 90 0,31 108 116 407 506 174 344 ADAWAY x GYWER

CARAMELO 5.331 BB A1A2 1.454 0,28 83 0,15 63 2,17 0,07 1,29 2,40 120 140 115 108 1,11 103 112 397 523 207 333 COPYRIGHT x ALCOVE

BAMBAM P 5.264 AB A2A2 974 0,36 73 0,25 58 1,54 -1,22 1,70 1,95 123 148 121 120 0,37 112 109 404 532 233 339 BEST BENZ x HOTSPOT

ADAI 5.258 BB A1A2 1.594 0,01 58 0,04 56 1,96 -0,40 1,19 2,26 124 145 122 101 -0,97 102 117 377 460 197 320 ADAWAY x SWIFT

CADY 5.170 BE A1A2 1.855 0,22 92 0,06 67 1,39 0,17 2,03 0,93 120 135 108 103 -0,61 112 107 395 517 186 327 CALVIN x PROSPEROUS

TOUROS “TOP” XENÓMICOS ÍNDICES PRODUCIÓN ÍNDICES TIPO ÍNDICES FUNCIONAIS ÍNDICES MÉRITO ECONÓMICO

NOME GICO KC BC kl %Gr kg Gr % Pt kg Pt IXT ICAP IPP ICU RCS LONX DA VMUX BCS dCE ISP IM€T_L IM€T_Q IM€T_P IM€T_E XENEALOXÍA FAVORITE 5.268 AA A1A2 2.038 -0,03 70 0,07 74 1,50 1,33 1,93 1,03 125 137 113 84 1,21 113 109 381 484 175 322 GYWER x SNIPER

GAUDI 5.231 AB A1A2 1.803 -0,07 57 0,02 60 1,44 0,10 1,60 1,55 129 145 113 94 0,61 105 119 374 444 188 315 GYWER x TREND

GALILEO 5.213 AA A1A2 2.119 -0,09 66 0,01 69 1,52 1,17 1,19 1,34 131 133 112 79 -0,23 112 118 364 454 169 309 GYWER x WINDMILL

KEY 5.153 AA A1A2 1.304 0,13 61 0,04 47 2,08 -0,07 2,39 2,15 135 146 108 84 0,34 99 108 345 426 190 283 SOUNDCLOUD x GYMNAST

GIGABALL 5.143 AB A2A2 998 0,43 81 0,21 55 1,94 -0,06 2,27 1,85 133 138 107 97 0,93 102 109 361 494 207 298 GIGABYTE x SONIC

SPORTING 5.087 AB A2A2 877 0,30 63 0,16 45 2,06 0,41 2,72 1,95 128 141 121 94 1,69 100 113 337 452 200 282 STARELLO x GYMNAST

KARL 5.041 AB A2A2 1.140 0,17 59 0,21 59 1,96 0,15 1,68 2,12 119 135 126 108 0,21 111 113 358 473 196 306 BERLIN x GYMNAST

CROSS 5.016 BE A1A2 1.017 0,53 93 0,26 61 1,92 -0,01 1,49 2,26 109 133 110 99 -0,23 109 114 371 527 195 309 CROWN MAX x CASPER

BENTLEY 5.013 AA A2A2 1.539 0,18 75 0,14 65 1,36 -0,77 1,70 1,47 115 136 111 97 -0,32 106 112 373 485 183 314 BEST BENZ x SUPREME

DAMIL 5.001 AB A2A2 1.058 0,40 80 0,20 56 1,50 -0,58 1,38 1,88 128 133 111 83 0,14 109 114 349 487 196 292 ALTADATELINE x GUARENTEE

COACH 4.982 AB A1A2 1.963 0,13 86 0,02 65 1,55 0,20 1,55 1,49 112 132 106 115 0,12 113 106 383 483 169 316 COPYRIGHT x YODA

MIRON 4.922 BE A1A2 1.481 0,04 58 0,04 52 2,23 -0,88 2,01 2,44 127 133 106 102 -0,58 99 111 339 406 174 281 SWIFT x SHARPE

GRECO 4.903 AB A2A2 1.698 0,34 99 0,05 60 1,72 -0,05 1,25 1,92 109 131 99 118 0,34 97 108 373 488 169 305 SATURN x IMAX

MONIN 3.591 AB A2A2 589 0,10 31 0,05 24 3,18 1,90 2,23 2,61 104 118 96 95 -1,33 87 114 164 197 80 133 MOOVIN x KING DOC TOUROS “SEXADOS” XENÓMICOS ÍNDICES PRODUCIÓN ÍNDICES TIPO ÍNDICES FUNCIONAIS ÍNDICES MÉRITO ECONÓMICO

NOME GICO KC BC kl %Gr kg Gr % Pt kg Pt IXT ICAP IPP ICU RCS LONX DA VMUX BCS dCE ISP IM€T_L IM€T_Q IM€T_P IM€T_E GENEALOGÍA GAUDI 5.231 AB A1A2 1.803 -0,07 57 0,02 60 1,44 0,10 1,60 1,55 129 145 113 94 0,61 105 119 374 444 188 315 GYWER x TREND

GIGABALL 5.143 AB A2A2 998 0,43 81 0,21 55 1,94 -0,06 2,27 1,85 133 138 107 97 0,93 102 109 361 494 207 298 GIGABYTE x SONIC

SPORTING 5.087 AB A2A2 877 0,30 63 0,16 45 2,06 0,41 2,72 1,95 128 141 121 94 1,69 100 113 337 452 200 282 STARELLO x GYMNAST

KARL 5.041 AB A2A2 1.140 0,17 59 0,21 59 1,96 0,15 1,68 2,12 119 135 126 108 0,21 111 113 358 473 196 306 BERLIN x GYMNAST

GIGI RED 4.973 AB A1A1 1.883 -0,13 53 0,03 64 1,73 0,23 1,92 1,57 117 138 111 93 -0,60 114 112 339 434 137 287 GYWER x SALVATORE

GERO 4.706 AB A2A2 1.989 0,04 76 0,08 73 1,70 0,58 1,17 1,68 110 118 100 104 -1,09 100 112 290 355 147 250 GYWER x KERRIGAN

PALMER 4.506 AB A2A2 1.177 -0,05 37 0,14 53 2,17 0,39 1,30 2,27 111 133 116 102 0,08 94 112 357 421 162 301 PADAWAN x SUPERHERO KURVERS RED 4.371 AA A2A2 1.046 0,06 44 0,12 47 1,74 -0,05 1,96 1,63 122 128 108 100 0,45 101 110 276 345 147 232 ARKTIS x ELOPED RED TOUROS PROBADOS (LACTACIÓNS + VOLUME) NOME GICO KC ÍNDICES PRODUCIÓN BC kl %Gr kg Gr % Pt kg Pt ÍNDICES TIPO IXT ICAP IPP ICU RCS LONX ÍNDICES FUNCIONAIS DA VMUX BCS dCE ISP ÍNDICES MÉRITO ECONÓMICO IM€T_L IM€T_Q IM€T_P IM€T_E XENEALOXÍA BRAUN 4.075 AA A2A2 777 0,16 44 0,03 28 1,18 0,00 0,54 1,53 127 132 114 89 1,30 104 108 234 304 138 194 BATTLECRY x SHOTGLASS

SANXURXO 3.933 BB A2A2 1.275 -0,15 29 -0,04 37 1,57 0,90 1,00 1,64 110 122 115 102 1,87 110 116 229 262 105 195 SUPERSHOT x SHAW

SUPERTORO 3.887 BE A1A2 1.428 -0,12 38 -0,06 39 1,23 0,65 1,05 1,07 123 117 102 78 -0,59 93 115 205 244 91 174 SUPERSHOT x MERIDIAN

SIGMA 3.319 AE A1A2 1.292 -0,08 38 -0,04 37 1,85 1,06 1,58 1,38 97 103 95 114 -0,93 73 113 163 188 49 139 SILVER x MCCUTCHEN

HAPPY 3.283 AA A2A2 921 0,13 47 -0,02 28 2,22 2,07 1,95 1,76 98 107 93 105 -0,64 102 100 159 204 55 124 MCCUTCHEN x MERIDIAN

GICO: índice xenético KC: kappa-caseína BC: beta-caseína kl: valor para leite % Gr: valor para porcentaxe de graxa kg Gr: valor para quilogramoss de graxa % Pt: valor para porcentaxe de proteína kg Pt: valor para quilogramos de proteína IXT: índice xeral de tipo ICAP: índice de capacidade IPP: índice combinado de patas e pés ICU: índice combinado de ubre RCS: valor para reconto celular LONX: valor para lonxevidade DA: días abertos VMUX: velocidade de muxido BCS: condición corporal dCE: facilidade de parto ISP: índice de saúde podal IM€T: índice de mérito económico ([L] leite; [Q] queixo; [P] pasto; [E] ecolóxico)