Vaca Pinta 31. Edición en galego

Revista técnica do vacún leiteiro | N.º 31 maio 2022 | Edición en galego

• ESPECIAIS: MAMITE | ESTRÉS POR CALOR • A PÉ DE PISTA: CONCURSOS REXIONAIS DE GALICIA E DE CATALUÑA, OPEN DE TALAVERA E CERTAME DE GALIZANO • NA GRANXA: SAT REY DE MIÑOTELO (LUGO) • CONVERSAMOS CON MICHAEL OVERTON E ÁLVARO SÁNCHEZ SOBRE COMO IMPACTOU NO SECTOR O AUMENTO DE PREZOS DOS INSUMOS • ROBOTS DE MUXIDO: QUE SABEMOS E QUE CONTINUAMOS A APRENDER? vp031_portada_GALEGO.indd 1

26/5/22 15:10

PERFECCIÓN NO MUXIDO E MÁXIMA CALIDADE DO LEITE

ROBOTS GEA, VALOR ENGADIDO NO TRATAMENTO DO LEITE O muxido nunha soa colocación, a análise cuarteirón por cuarteirón e a separación do leite de calidade nun circuíto independente son avais dos sistemas robotizados GEA para obter altas calidades de leite en granxas que transforman a súa produción. Neles confiaron ganderías como La Fageda, Formatges Santa Catalina, Caserío Ezama Enea ou Cal Viudet, Ca l’Alzina, Mas d’Aravó e Cal Marquet, da Cooperativa Cadí.

A maioría das granxas que destinan a súa produción á transformación do leite en produtos finais con marca propia buscan un valor engadido e orientan a súa xestión dunha forma distinta. O obxectivo deste tipo de explotacións é obter co mínimo de animais posible a cantidade de leite necesaria para a elaboración de queixo, leite ou derivados e a

rendibilidade destes negocios provén principalmente do valor engadido que achega unha materia prima de máxima calidade.

LA FAGEDA

Formatges Santa Catalina

A granxa La Fageda (Santa Pau, Xirona) dirixe o leite das súas 125 vacas á produción de iogures, xeados e diversas sobremesas lácteas. Dentro dun proxecto integral de modernización das súas instalacións apostaron en 2019 por cambiar a sala 2x10 coa que muxían por dous DairyRobot R9500.

É unha explotación menorquina con 49 animais en muxidura, elaboración propia de queixos de Mahón con denominación de orixe e venda directa ao público. Arrincaron a súa aventura co DairyRobot R9500 da man de GEA e Jose Febrer, distribuidor oficial en Baleares, en setembro de 2017.

vp031_publicidade_especialCalidadLeche_GEA_galego.indd 2

É un concepto distinto; necesitan traballar cun robot que requira menos atención e co que, tanto o gandeiro como os animais, vaian a outro ritmo.

27/05/2022 8:24:19

In Liner Everything, todo o proceso de muxido nunha soa colocación Análise da condutividade, da cor e da temperatura do leite cuarteirón por cuarteirón Circuíto independente para o leite de calidade, totalmente separado da liña de lavado

Bombeo suave do leite por un percorrido curto e de forma circular

CaserÍo Ezama Enea

Cooperativa Cadí

En Caserío Ezama Enea (Errezil, Gipuzkoa) moxen 40 animais para a produción propia de leite pasteurizado, iogur e queixo fresco e a posterior venda directa ao público. Deron o paso ao muxido robotizado con Esnetech, distribuidor GEA en Euskadi, e instalaron un DairyRobot R9500 en febreiro de 2021.

Dedicada á elaboración de queixos, manteiga, leite e nata, está formada por 80 explotacións gandeiras que entregan diariamente case 190.000 litros de leite. O seu proceso de transformación, que combina tradición e tecnoloxía, conseguiu distincións que certifican a súa calidade como a denominación de orixe protexida (DOP), no caso da manteiga Cadí e o queixo Urgèlia, ou o World Cheese Award, conseguido polo queixo Neu del Cadí en 2017, e por Urgèlia e Flor, en 2018.

Cal Viudet, Ca l’Alzina, Mas d’Aravó e Cal Marquet son catro granxas da Cooperativa Cadí que apostaron polo muxido robotizado con GEA nestes tres últimos anos.

vp031_publicidade_especialCalidadLeche_GEA_galego.indd 3

27/05/2022 8:24:32

vp031_anuncio_Ascol_web.indd 2

23/5/22 17:20

SUMARIO

DIRECTOR EXECUTIVO José Manuel Gegúndez DIRECTOR DE ARTE Marcos Sánchez DESEÑO E MAQUETACIÓN Marcos Sánchez, Martín Sánchez, Sabela Díaz, Silvia Gayoso EDICIÓN E REDACCIÓN Alexandra Cabaleiro, Noelia Cortizo, Jessica Fernández, Begoña Gómez, Gemma Martínez, María Melle FOTOGRAFÍA E REALIZACIÓN EN VACA TV Raquel Anido, Eva Melle COLABORAN NESTE NÚMERO Asociación Profesional de Podología Bovina (APPB), Yolanda Trillo, Juan Cainzos, Ramiro Fouz, Carlos Noya, Emili Calvet, Rafael Ortega, Juan Echeverría, Manuel Cerviño, Patrick O’Neill, Seve Fernández, Eial Izak, Israel Flamenbaum, A.B. Rodríguez, P. Llorente, J. Amor, Marta Isabel Vicente, Bea Abad, Alexandre Udina ENDEREZO Ronda das Fontiñas, 272, Entreplanta A. 27002 LUGO Teléfonos: +34 982 221 278, +34 636 952 893 e-mail: transmedia@ctransmedia.com Web: www.transmedia.es Depósito Legal: LU 28-2018 ISSN: 2603-8080 ISNI: 0000 0004 7662 5947 ISBN: 978-84-09-41425-3 Tiraxe do número actual: 16.000 exemplares Transmedia Comunicaciones y Prensa SL non se responsabiliza do contido dos artigos asinados

Analizamos con Michael Overton e Álvaro Sánchez como afectou ao mercado global os aumentos nos prezos dos insumos, así como as novas posibilidades de importación de materias primas e as perspectivas de futuro para o sector

Tras alzarse campión rexional por cuarta vez consecutiva cunha das súas frisonas, Alberto Iglesia, da SAT Rey de Miñotelo, desvélanos como é a vida das vacas de concurso e a xestión da súa gandería, baseada en tres piares: xenética, alimentación e manexo

OPINIÓN

NA GRANXA

Contratos indexados para tempos incertos.

Francisco Sineiro e Jorge Santiso .......................... 8

SAT Rey de Miñotelo. A Pastoriza (Lugo) ............. 64

EN VACA TV

Robots de muxido: que sabemos e que continuamos a aprender? ........................ 80

10

SAÚDE PODAL Tres anos visibilizando a profesión ...................... 16

O LEITE

FORMACIÓN

Fisiopatoloxía da mamite: mastite e inflamación ....................................... 102

Anembe organiza o 31.° Congreso Mundial de Buiatría, con sede en Madrid .......................... 24 Falamos con Luis García, director do Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa ......... 26

Álvaro Sánchez, consultor no ámbito dos custos de alimentación .................................... 36

A PÉ DE PISTA Certificado PEFC

Este producto procede de bosques gestionados de forma sostenible y fuentes controladas

PEFC/14-38-00071

www.pefc.es

Auditada por: Distribución media durante o ano 2021: 17.204 exemplares

Análise de campo usando o RCSd ...................... 88 O reconto celular individual: unha ferramenta moi útil para avaliar as mastites subclínicas ........................... 98

Michael Overton, experto en datos lácteos de precisión........................................... 30

O papel utilizado nesta publicación foi elaborado de maneira sostible:

ESPECIAL: MAMITE

Uns lácteos de calidade, o segredo dos doces Yomar ........................................................ 18

ENTREVISTA

Transmedia pertence a:

MANEXO

Concurso Rexional da Raza Frisona de Galicia .................................... 44

Previr as enfermidades desde o período seco con oligoelementos ...................... 110 Vacina contra mastite: prevención eficaz e económica ................................................. 118

ESPECIAL: ESTRÉS POR CALOR O uso de rexistradores de datos intravaxinais para mellorar a efectividade de arrefriamento nas vacas leiteiras .................................................. 126 Estrés e inmunidade: fundamentos da utilización de complementos nutricionais en situacións de estrés en granxa ............................. 132 En que pensan as vacas? ...................................... 140

Concurso Catalán da Raza Frisona .................. 56

ALIMENTACIÓN

Open de Gando Frisón de Talavera .................. 58

O magnesio en ruminantes: fontes e solubilidade ............................................. 148

Concurso de Gando Vacún Frisón de Galizano ............................................ 60

www.vacapinta.com

Se queres recibir a revista na túa casa ou negocio, ponte en contacto con nós a través de:

transmedia@ctransmedia.com 675 974 194 @revistavacapinta @VacaPinta_ @transmedia.vacatv 05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 3

vp031_sumario_galego.indd 3

26/5/22 19:04

ía r e d a n a g pos para

Equi

s a l e d a n u , 0 2 TG s a t e l p m o c s cisternas má o d a c r e m l e d

La nueva cisterna SAMSON TG20 se caracteriza por ser una construcción de acero de alta calidad muy ligera, ya que está elaborada, al no trabajar con presión y depresión, con un espesor de chapa de entre 8 y 4 mm. Con un chasis longitudinal, incorpora una lanza diseñada para pasar 4.000 kg de peso al tractor. Incluye, además, un cono de acceso rápido para trasvase y está dotada de un brazo de carga lateral.

Todas las características, EN VÍDEO vp031_publicidade_duran.indd 4

20/05/2022 9:12:39

Dos ejes DE suspensión hidráulica

BRAZO ELEVADOR

SISTEMA DE INYECCIÓN

Recoge el purín y, cuando llega al acelerador de carga, lleva a cabo el llenado completo de la máquina sin presión.

Absorbe el purín, lo tira al fondo del depósito, y, a través de la bomba centrífuga, genera un vacío. Ahí, el brazo de carga introduce el purín en el interior.

Mantiene la misma presión al suelo y sobre los ejes y evita los balanceos laterales.

•• Acumulador de gas que estabiliza y corrige la posición.

•• Posición retrasada de las ruedas y dirección pilotada eléctricamente que confieren gran estabilidad y maniobrabilidad a diferentes velocidades.

Válvula principal de derivación

agricultura 4.0 TURBINA No tiene depresor, es una turbina de alta impulsión hidráulica que genera en torno a 6.000 litros por minuto, con un mantenimiento reducido que exige solo un cambio de rodamientos cada 70 millones de litros.

Sella y deriva la carga hacia el eyector o hacia el circuito de evacuación, que se encuentra en la parte posterior de la cisterna.

Integra sensores de llenado, un caudalímetro y un display.

DISPLAY

Válvula DE 3 vías

ELEVADOR TRASERO

Ajusta continuamente el caudal que circula en el interior de la cisterna y efectúa el agitado hacia la parte posterior.

Se le puede adherir un implemento de hasta 9.000 kg, como una rampa de aplicación de purín o un inyector de alta potencia, ya que tiene una fuerza de doble presión al suelo de 5 toneladas. Además, cuenta con una línea de salidas traseras para ejecutar funciones en los elementos añadidos y así automatizar su plegado, desplegado y acople al suelo.

Permite visualizar todas las funciones y los elementos de diagnóstico de los componentes de la cisterna a través de diferentes pantallas de trabajo: la de transporte, la de carga y la de aplicación en finca. Toda la información puede ser extraída a un USB para poder presentar la documentación necesaria que exige la Política Agraria Común (PAC).

Síguenosen: en: Síguenos

Tel. +34 982 227 165 www.duranmaquinaria.com

vp031_publicidade_duran.indd 5

20/05/2022 9:13:02

EDITORIAL

COMUNICAR EN POSITIVO

A

o peche desta edición de Vaca Pinta estaremos a piques de celebrar o Día Mundial do Leite. Hai xa dúas décadas que a Organización das Nacións Unidas para a Alimentación e a Agricultura (FAO) estableceu o 1 de xuño como o día para poñer o foco de atención neste produto tan completo e indispensable.

Con motivo de tal efeméride preguntámonos… esta conmemoración serve de algo? E a resposta é que, en xeral, si, cremos que de algo serve. Despois de todo, menos dá unha pedra. Calquera acción que axude a difundir o papel dos lácteos, o importantes que son para a nosa alimentación, todos os beneficios que achegan á nosa saúde… debe ser ben recibida. No entanto, tamén é necesario non perder a visión crítica e o certo é que unha mensaxe ao ano nun mar de ataques constantes faise moi, moi insuficiente.

Apoiamos e tratamos de promover calquera iniciativa que se leve a cabo baixo o paraugas desta data, pero isto ten que ser a punta do iceberg: tras elas teñen que vir outras accións que contribúan a poñer en valor este produto cada día, así como as persoas que traballan para que chegue os lineais –e que o faga, todo sexa dito de paso, cuns estándares de calidade que xa quixeramos para a maioría dos alimentos que consumimos.

En relación con isto, gustaríanos aproveitar para falar da importancia de comunicar en positivo. Sabemos que a doutrina do medo é moi efectista e, que desgraza, está moi de moda, pero cremos que a medio prazo todo o que produce é un efecto rebote.

Ameázase con cortar subministracións? O consumidor buscará outras opcións. Non se cumpre cos contratos? O gandeiro rematará por denunciar ante os órganos competentes. Os estándares de benestar animal son insuficientes? A industria deixará de recoller o leite.

Os que nos seguides dende hai máis tempo saberedes que nesta cabeceira tratamos de comulgar co exemplo e, aínda en momentos máis críticos, tratamos de poñer o foco no lado bo ou, en todo caso, informamos coa maior claridade posible. Se é que o clickbait non é para nós…

Pero non o facemos por altruísmo, senón porque somos os primeiros en crer que a mellor maneira de calar na xente –tanto nos nosos lectores coma na sociedade en xeral– é a través de mensaxes en positivo.

E nesa liña seguimos ou, polo menos, intentámolo.

Para proba, este novo número que vos entregamos e que, como vén sendo habitual, como previa ao verán inclúe un especial sobre estrés por calor e outro sobre mamite, xunto coas nosas habituais reportaxes, entrevistas e noticias coas últimas novidades do sector.

Así pois, seguindo esta liña de traballo que vos presentamos, só se nos ocorre unha maneira de rematar este editorial…

Feliz Día do Leite!

(Hoxe, e mañá, e pasado, e ao día seguinte, e…).

vp031_editorial_galego.indd 6

27/05/2022 8:22:27

Innovación, compromiso y garantía

Cargadoras muy versátiles Gran capacidad de giro Elevación desde 600 kg a 2600 kg

IDORES DISTRIBU O PARA LUG AS Y ASTURI

¡CONSÚLTANOS SIN COMPROMISO!

FRESADORAS DE CAMAS NOVEDAD

Rodillos agrícolas arrastrados autonivelantes desde 3,5m a 15m

cuidamos el bienestar animal

GRADillas de camas de púas

GRADillas de camas de discos PARA CAMAS DE ARENA. De 4 a 7 discos de trabajo dependiendo del formato de los cubículos

Encamadora de cubículos de 1.7 m3 y 2.1m3

www.corbarsll.com

MAQUINARIA AGRÍCOLA CORBAR, S.L. Poligono Industrial O Morelle, nave 4 27614 Sarria, Lugo // E-mail: Corbar@corbarsll.com Telf. y Fax: 982 53 14 63 // www.corbarsll.com

vp031_anuncio_corbar.indd 7

16/05/2022 13:55:47

OPINIÓN

Contratos indexados para tempos incertos

N

Francisco Sineiro (foto superior), Jorge Santiso Grupo de investigación ECOAGRASOC Universidade de Santiago de Compostela (USC)

O SECTOR LÁCTEO CONTA COS ÍNDICES INLAC, QUE DEMOSTRARON SER UNHA FERRAMENTA EFICAZ PARA ADAPTAR O PREZO Á EVOLUCIÓN DO MERCADO

unha situación de tempos incertos como a actual hai risco de que dentro duns meses o prezo do leite non se corresponda co fixado agora para un contrato de duración anual. Este risco é maior se se establece un prezo fixo para todo o período e podería deixar nunha difícil posición a unha das dúas partes que interveñen: ao produtor no caso de que suban os prezos ou á industria no caso de que baixen.

Este risco é menor se o prezo do contrato queda indexado, para o que o sector lácteo conta cos índices INLAC que demostraron ser unha ferramenta eficaz para adaptar o prezo á evolución do mercado. Nun artigo recente (Vaca Pinta 29, febreiro 2022) analizamos os resultados dos Índices A2 e A3 e sinalamos que o importante para a súa aplicación é acordar un prezo inicial que se axuste á situación actual do mercado, posto que despois a indexación será a encargada da súa actualización ao longo do contrato. É relativamente fácil obter a información sobre a evolución dos prezos nos últimos meses, pero é arriscado estimar os cambios nun futuro a 12 meses. Despois de revisar as expectativas de analistas do mercado en Europa e noutros países produtores como Os Estados Unidos e Nova Zelandia, non hai unha resposta convincente. A maioría estima que polo

menos para a primeira metade do ano 2022 os prezos do leite seguirán altos, impulsados por unhas cotizacións elevadas nos produtos lácteos e unha lixeira redución na produción de leite, afectada polos altos prezos das materias primas e a enerxía. Pero a evolución posterior é máis incerta.

Un prezo inicial para un contrato indexado Sinalabamos que nun contrato indexado o prezo inicial ou de partida debería acordarse en base á situación actual, sen especular sobre unha evolución futura da que carecemos de información nin previsión razoable. Dous elementos poden axudarnos a establecer un rango de prezo inicial equilibrado: a evolución dos prezos dos produtos lácteos e a evolución dos prezos do leite nos países da nosa contorna.

1) A evolución dos prezos dos produtos lácteos básicos e o prezo equivalente Nos últimos meses asistimos a fortes subidas de prezos nos mercados de produtos elaborados. Entre febreiro de 2021 e o mesmo mes de 2022 a manteiga rexistra unha subida do 70 %, é superior ao 50 % no leite en po e do 33 % no mix de queixos básicos importados.

Da transformación de leite (3,7 % MG e 3,3 % MP) en manteiga e leite desnatado en po resultaría agora un prezo equivalente de 56 €/100 kg, un 69 % máis que os 33 €/100 kg de hai un ano.

Prezo equivalente dunha transformación de leite (3,7 % MG e 3,4 MP) en manteiga e leite en po (€/100 kg)

Elaborado a partir de EU MMO e CLAL

8 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_opinion_contratosIndexados_galego.indd 8

26/5/22 15:38

OPINIÓN

OS PREZOS ACTUAIS DO LEITE NOS PAÍSES COMPETIDORES MOSTRAN NIVEIS CONSISTENTES, POR ENCIMA DOS 40 CTS. €/KG [...], O QUE INDICA UNHA REFERENCIA CLARA PARA ACORDAR UN PREZO INICIAL NOS CONTRATOS INDEXADOS

2) A evolución dos prezos do leite nos países da nosa contorna Os bos prezos dos produtos lácteos impulsaron os prezos ao produtor, rexistrando nos últimos 4-6 meses subidas importantes na maior parte dos países. En febreiro de 2022, último mes para o que dispoñemos de información, situábanse por riba dos 43 €/100 kg en Alemaña, Holanda ou Dinamarca. O indicador 5EM, que representa o prezo medio ponderado dos 5 países dos que procede a maior parte das importacións ao noso mercado, foi de 42,5 €/100 kg, un 21 % sobre os 35,1 € do mesmo mes de febreiro de 2021 (MG e MP reais).

Os prezos dos produtos lácteos achegan unha imaxe de robustez do mercado e o prezo equivalente resultante, por encima dos 50 €/100 kg de leite, é un bo indicador da valorización actual do leite, cunha tendencia ascendente.

ro de 2021, resultan 39,7 €/100 kg, unha base razoable de discusión para establecer o prezo inicial dun contrato indexado nestes momentos.

Queremos sinalar, unha vez máis, que estas notas teñen como obxectivo un contrato indexado; o seu interese é menor para contratos non indexados, nos que o prezo fixo responde a especulacións sobre unha evolución futura nestes momentos incerta.

E un comentario adicional: os últimos valores publicados para os Índices INLAC recollen unha evolución anual do mesma orde (crecementos anuais en decembro 2021 do +24 % e +20 % para A2 e A3, respectivamente). Do mesma orde tamén foi a subida dos pensos (+25 %), aínda que superada amplamente polos produtos enerxéticos (50 % no gasoil, 80 % na electricidade).

Conclusión Os prezos actuais do leite nos países competidores mostran niveis consistentes, por encima dos 40 cts. €/kg, tras un aumento de 7-9 céntimos no último ano, o que indica unha referencia clara para acordar un prezo inicial nos contratos indexados.

Cun aumento do 21 % do indicador 5EM, aplicado aos 32,8 €/100 kg de prezo medio en España de febrei-

Prezo do leite ao produtor; media 5EM (€/100 kg)

Elaborado a partir de EU MMO e DataComex

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 9

vp031_opinion_contratosIndexados_galego.indd 9

26/5/22 15:38

EN VACA TV

Virbac presentou en Lugo o seu proxecto sobre o protocolo 5d-Cosynch O veterinario de Dairy Professionals Pau Pallarés foi o encargado de impartir esta sesión formativa, que tivo lugar na capital lucense, organizada por Virbac e dirixida a profesionais do sector. A charla, que se celebrou o 7 de abril, centrouse nas alternativas rendibles para a inseminación de xovencas.

Tras expoñer a importancia da reprodución en xovencas e ofrecer solucións ante a escasa detección de celos, deuse a coñecer o proxecto levado a cabo por esta empresa: Estratexias reprodutivas para xovencas leiteiras baseadas no 5d-Cosynch con ou sen dispositivo intravaxinal de proxesterona e observación de celos. Pallarés, quen tamén é coautor do estudo, destacou entre as conclusións que o protocolo 5d-Cosynch presenta unha fertilidade superior a outros en épocas cálidas, ademais de ser máis rendible

En Vaca.tv

En Vaca.tv

Pau Pallarés

en termos económicos (17 €), debido a un menor número de IA/preñez e á redución dos días abertos. En canto aos puntos fortes para aplicalo en ganderías, puntualizou que “é un sis-

tema rendible especialmente para granxas que combinan a IATF co celo visto, asumindo un lixeiro detrimento da fertilidade, pero un maior aforro económico”.

concesionario oFiciaL neW HoLLanD para LuGo, asturias y cantabria

D p y

10 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_enVacaTV_galego.indd 10

26/5/22 18:28

EN VACA TV

Sesión formativa para coñecer o programa The Vital 90™ Days de Elanco O 24 de marzo, Elanco organizou unha xornada de formación para compartir as novidades do seu programa The Vital 90™ Days, que recentemente incorporou YMCP Vitall®.

Ignacio R. Ipharraguerre, do Instituto de Nutrición Humana & Ciencia dos Alimentos da Universidade de Kiel (Alemaña), expuxo a relación entre a saúde metabólica, a permeabilidade intestinal e o inmunometabolismo en vacas. Resaltou que hai que ter en conta o intestino, ademais do rume, e á microbiota tratala coma “outro órgano máis, para conseguir manter o equilibrio metabólico”.

En Vaca.tv

Rodrigo García

Ignacio R. Ipharraguerre

Pola súa banda, o veterinario de TechMix Rodrigo García presentou os beneficios de YMCP Vitall®, un penso complementario mineral en formato de bolos, que contén fermento vivo e calcio de rápida absorción e que

axuda a recuperar o nivel óptimo de inxestión posparto, co cal se consegue que as vacas volvan alimentarse de maneira máis rápida tras o parto.

Manto Maquinaria SLU Crta. N-640, km 87,5 27192 La Campiña - Lugo Tel. 982 315 756 - Fax 982 303 203 www.mantomaquinaria.com | info@mantomaquinaria.com

DistribuiDores soLÁ para GaLicia, asturias y cantabria

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 11

vp031_enVacaTV_galego.indd 11

27/5/22 11:35

Gomas e camas para vacas Limpezas automáticas distribución material gandeiro

Estabulacións libres

MÁIS DA M ETADE DAS VACA S GALEGA S COMEN O UD CORNADIZ ORMEN EN AS, CUBÍC ULOS OU CAMA S VENDID AS POR NÓS

AS

MELLORES GANDERÍAS

ELIXEN OS NOSOS PRODUTOS TUBULAR BOVINO

CUBÍCULOS E CORNADIZAS

A AU NON

DISPOÑEMOS DE TUBULAR ORIXINAL JOURDAIN NA NOSA NAVE, CUBERTA E PECHADA, co que evitamos deterioracións do galvanizado polo efecto do sol e da choiva, sen risco de sufrir oxidación

Gomas e Camas para Vacas

vp031_publi_dismagan_galego.indd 12

Limpezas Automáticas

Tubular Bovino

25/5/22 11:08

ALMACÉN PR EN ESPAÑ OPIO A GARANTÍA E OFRECIDA S SP DISMAGÁ OR N

CUBÍCULOS FLEXIBLES

S N OS

AS

LIMPEZAS AUTOMÁTICAS DE CABLE

ARROBADEIRAS ESPECIAIS PARA CANAIS

A AUTÉNTICA LIMPEZA ALEMÁ.

NON MERQUE IMITACIÓNS

MÁIS DE 2.000 LIMPEZAS INSTALADAS EN ESPAÑA

Polígono Industrial do Corgo, parcela 3, 27163 O Corgo (Lugo) Teléfono: 671 485 702 (TONI) • 671 485 703 (Servicio Técnico) E-mail: toni@dismagan.es // Web: www.dismagan.es distribución material gandeiro

vp031_publi_dismagan_galego.indd 13

25/5/22 11:08

EN VACA TV

Vaca TV de novo en directo desde FIMA 2022 En Vaca.tv

O noso equipo de televisión desprazouse ata Zaragoza para cubrir na última semana de marzo a 42.ª edición deste evento.

Tras un ano de parón, Vaca TV volveu realizar emisións en directo desde FIMA 2022, a feira internacional de maquinaria agrícola máis importante do país. Desde a capital aragonesa démoslle cobertura ao evento mediante charlas con expositores, técnicos, visitantes, representantes da feira e demais profesionais do sector.

FIMA 2022 foi a primeira gran feira destas características tras a pandemia que se celebra sen ningún tipo de restrición sanitaria e, se en algo coincidiron todos aqueles que se pasaron polo noso stand, foi en que era moi necesario volver estar presentes neste tipo de eventos para restablecer o contacto

tanto cos clientes como entre as distintas delegacións de cada empresa.

Desde a organización valoraron positivamente a afluencia de marcas comerciais e de público: durante o cinco días de feira, asistiron algo máis de 100.000 visitantes profesionais e estiveron presentes 1.130 firmas expositoras.

Mariano Boffelli (KWS)

Claudio Pérez (Easy Covering)

Alejandro García (Yara)

Lorena Ruiz (Banco Santander)

Fernando Garrachón (Lidea)

José María González (Michelin)

Henrique Teixeira e Marta Oviedo (Mas Seeds)

Martín Alzón (Etxe Holz)

José Sancho (Timac Agro)

Juan López Plumed (Agrointelligent)

Víctor Casal (Abanca)

Jorge Monzó (Fertiberia Tech)

Ana Nogales, Felipe Cortines e Mats Rosenberg (Agoro)

Esther Valdezate (Haifa)

Miriam López (Aceites de Semillas)

14 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_enVacaTV_galego.indd 14

26/5/22 18:29

Xornada técnica

Africor Lugo_Vaca Pinta 14 DE XUÑO DE 2022 FACULTADE DE VETERINARIA DE LUGO

PROGRAMA 10.30 h

Instalacións e medios para mitigar os efectos da calor e a importancia do uso de medios de monitorización Israel Flamenbaum, Cow Cooling Solutions, Ltd. Israel

11.00 h

A nova normativa de uso responsable de antibióticos Gerardo Rivero, xefe do Servizo de Seguridade Alimentaria nas Producións Gandeiras, Xunta de Galicia

11.30 h

Descanso para o café

12.00 h

O secado selectivo e o novo marco contexto de uso de antibióticos Luis Miguel Jiménez, veterinario de Servet Talavera

12.30 h

A pegada de carbono, ferramenta de xestión das explotacións leiteiras da cornixa cantábrica Gregorio Salcedo, investigador do CIFP La Granja (Cantabria)

13.00 h

estrés por calor e a súa influencia na produción e fertilidade das vacas en O climas húmidos como en Galicia Israel Flamenbaum, Cow Cooling Solutions, Ltd. Israel

13.30 h 13.40 h 14.00 h 15.30 h

PATROCINAN:

VII XORNADA TÉCNICA DE

27 DE FEBREIRO Principais liñas vixentes de axudas financeiras para o sector Jesús Combarro, director de Abanca Agro XOVES Quenda de preguntas FACULTADE DE Comida VETERINARIA Manexo da transición: importancia na redución da patoloxía e tratamentos Rodrigo DVM, PhD International Ruminant Nutrition Manager en TechMix Europe DEGarcía, LUGO

PRODUCIÓN DE LEITE

16.00 h

Ácidos graxos no leite: que sabemos da experiencia en Galicia JuanORGANIZAN: Cainzos, Senior Sales Manager en ABS España

16.30 h

Como a integración de información nos axuda no campo Xosé Ramón Botana, veterinario de AIRA SCG

17.00 h

Traballar ou non con monitorización, unha experiencia real Manuel Candamio, gandeiro de Finca Cabreira (Irixoa, A Coruña)

ORGANIZAN:

COLABORAN:

vp031_anuncio_africor_lugo_galego.indd 15

A ASISTENCIA

27/05/2022 8:23:34

S A Ú D E P O DA L

Tres anos visibilizando a profesión A Asociación Profesional de Podoloxía Bovina (APPB) créase en 2019 para apoiar e reivindicar o noso traballo, así como para poñer en contacto os profesionais da saúde podal de España, Portugal e outros países de fala hispana. meroteca na que se irán publicando todos os estudos realizados desde a Asociación, así como os que se consideren de interese para esta páxina.

A

súa principal misión é a formación continuada para todos os seus socios co fin de conseguir que obteñan os mellores coñecementos teóricos e prácticos nesta área. Isto lévase a cabo tanto coa programación de cursos presenciais coma de conferencias vía telemática. Debido á complexidade que esta profesión require, é moi necesaria a formación, así como tamén moitas horas de práctica. Todos os que son socios da APPB terán un distintivo (un adhesivo de distinta cor cada ano), que os identificará como tales, algo que os obrigará a asistir a un mínimo de formación cada certo tempo.

ATOPA O TEU PODÓLOGO A nosa páxina conta cun mapa interactivo, no que encontraredes todos os nosos podólogos socios. Para acceder a el, tan só debedes premer enriba das súas chinchetas de localización e sairavos directamente o seu contacto ou os seus círculos, cun número dentro que corresponde ao número de podólogos desa zona; neste caso debedes facer clic nos círculos tantas veces como sexa necesario ata que apareza a chincheta de localización co contacto: https:// appb.es/directorio/.

Outra opción para contactar é mediante o seu correo a través do apartado denominado en castelán “Ponte en contacto”, no que podedes enviar a vosa mensaxe cubrindo previamente os datos solicitados.

Con estas ferramentas pretendemos achegarlles o mellor servizo e a maior información posible a todos os gandeiros e gandeiras.

Visita as nosas redes sociais

ACCESO Á NOSA WEB Co dobre obxectivo citado anteriormente –visibilizar e poñer en valor– a APPB dispón dunha páxina web á que todos vós podedes acceder (https://appb.es/). Nela atoparedes as súas bases principais e as súas últimas novidades, entre as que se inclúe a sección titulada “Artigos”, que nace coa intención de crear unha he-

Nesta profesión son moi necesarias a formación e a realización de moitas horas de práctica

16 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_saudePodal_paxinaWeb_galego.indd 16

26/5/22 15:41

DISTRIBUIDOr oficial de mccormick EN GALiCIA

McCormick X8.680 310 CV

Entregado a la empresa Rodríguez y Buño, de Carballo (A Coruña) RED DE CONCESIONARIOS AGROFORESTAL ROUCO SLU C/ Xistral, n.º 23 27770 O Valadouro · Lugo Tfno.: 982 574 613

TAIL MAQUINARIA Parque empresarial de Xinzo, Parcela 12 32630 Xinzo de Limia · Ourense Tfno.: 988 550 502

TALLERES MOSFER SC P. Ind. Monterroso, Parcela 14 27560 Monterroso · Lugo Tfno.: 982 378 011

TALLERES JOMABE SL C/ Arenal, n.º 52 36500 Lalín · Pontevedra Tfno.: 986 780 272

PABLO GONZÁLEZ RODRÍGUEZ C/ Fonteboa, n.º 1 32570 Maside · Ourense Tfno.: 696 687 726

AGROCOSME SL Estrada de Tui, n.º 25, Cela 36415 Mos · Pontevedra Tfno.: 986 344 599

CIAL. AGRÍCOLA Y CERRAJERA F. CHAVES SL Tanoira, n.º 17, Padrenda 36968 Meaño · Pontevedra Tfno.: 986 747 243

Lugar Corrillos, 31 AC-223 km 15,8 15685 Mesía · A Coruña | Tfno.: 881 060 218

vp031_anuncio_duracor.indd 17

19/05/2022 10:45:06

O LEITE

En Vaca.tv

Uns lácteos de calidade, o segredo tras os doces de Yomar Yomar é unha das pastelerías estrela da cidade de Lugo. Famosa polos seus saborosos doces artesanais, falamos cos seus propietarios da importancia que lle dan á calidade das materias primas coas que traballan e, en concreto, de con que tipo de lácteos contan para elaborar a gran maioría das súas sobremesas.

H

onorio Gómez está á fronte da pastelería Yomar xunto coa súa muller dende a súa fundación no ano 1996. Este negocio lucense tivo a súa primeira sede na rúa Catasol ata que, en 2005, decidiron ampliar as súas instalacións e se trasladaron a Rei Don García, onde seguen funcionando na actualidade.

Boa parte dos produtos que elaboran conteñen leite ou manteiga, polo que prestan especial atención á orixe, á composición e á calidade destas materias primas.

O LEITE, DE QUINTIÁN Cómpranlle case a totalidade do leite co que traballan a Gandería Quintián, unha granxa do Páramo (Lugo) que os prové de produto fresco dúas veces á semana, martes e venres. “Non os coñeciamos, viñeron eles a ofrecernos o seu produto cando empezaron a comercializar o leite”, lembra Honorio. Empezaron cunha cantidade pequena para probar, pero “co tempo incrementamos o volume e agora case toda llela compramos a eles; xa non

saberiamos que facer sen o leite de Quintián”, salienta.

Antes de coñecer esta leitería, empregaban leite en brik de litro.

“Usabamos o que había, en realidade, porque non hai moita xente que traballe con leite fresco”, expoñen.

“O de Quintián é moito máis cremoso, ten unha porcentaxe máis alta de manteiga e o sabor é distinto… sabe a leite de toda a vida”, valoran do produto desta gandería que, cunha media de produción de 36 litros/vaca/día, ten unhas porcentaxes de graxa do 4 % e de proteína do 3,40 %.

No que se refire aos cambios que notan nun produto elaborado con leite uperizado de brik e o elaborado con leite pasteurizado de botella, explican que o proceso é idéntico, non cambian medidas nin tempos, “pero un elaborado que se prepare con leite de botella sae mellor, ten máis calidade, mellor textura e máis sabor”, enumeran.

O volume de leite semanal co que traballan varía dependendo das datas, pero calculan que unha media habitual estaría nuns 80 litros. No que se refire á manteiga, manexan entre 40 e 50 quilos á semana.

18 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_eslaleche_yomar_galego_SABE.indd 18

26/5/22 16:55

BIOLÓGICO

O LEITE

“MALIA TER UN BO CAMPO, UNHAS VACAS EXCELENTES, UN CLIMA AXEITADO E UN LEITE EXCEPCIONAL, EN ESPAÑA NON HAI UNHA INDUSTRIA QUE SE DEDIQUE A FACER ESTAS MANTEIGAS”

PRIMAR O PRODUTO NATURAL En Yomar lembran que, sobre todo nos seus comezos, estaba de moda o uso de margarinas vexetais, pero eles non son especialmente partidarios de empregalas porque se trata dun produto que se procesa para poder ser usado como imitación da manteiga. “Para que se lle pareza hai que poñerlle colorante, saborizante, vitaminas, calcio… e todo isto son vitaminas artificiais”, explica Honorio.

En comparación, a manteiga é un produto natural, razón pola que prefiren usala, aínda que ten un manexo máis difícil: “As margarinas traen un punto de fusión que xa vén co hidroxenado, entón podes elixilas co punto que queiras; para traballalas éche igual que vaia frío ou calor”.

Coa manteiga, non ocorre o mesmo: co frío está moi dura e coa calor está moi branda, polo que atopar o punto de fusión correcto é unha tarefa extra. “Pero, cando o consegues, obtés uns resultados moito máis satisfactorios, un produto cun bouquet moito mellor, cun sabor magnífico”. Este é o motivo polo que sempre apostaron por ela, “aínda que é certo que si ten algo de colesterol, pero hoxe en día isto é algo que está bastante controlado, a xente sabe que non pode abusar”, sinalan.

Case todo o leite que empregan é de Gandería Quintián

MANTEIGA IMPORTADA DE FRANCIA Cómpranlle a manteiga á empresa francesa St. Villepré a través do provedor Huelmo Lugo –quen tamén lles proporciona as natas, cunha materia graxa dun 40 % (Ram) e dun 38 % (Ski), as cales están “pasteurizadas e son totalmente naturais; veñen case directas da vaca”.

“A de St. Villepré é unha boa manteiga, a que compramos ten un 82 % de materia graxa e o resto é auga, pero non a importamos porque esta sexa moito mellor ou porque a de aquí sexa peor”, puntualiza Honorio. O problema que teñen co produto nacional é que, “malia ter un bo campo, unhas vacas excelentes, un clima axeitado e un leite excepcional, atopámonos con que en España non hai unha industria que se dedique a facer estas manteigas, o que nos obrigou a buscala fóra”, explica.

Xeralmente, traballan esta manteiga en láminas e en tacos dun quilo e de dous quilos e medio. As láminas permítenlles, por exemplo, á hora de preparar os croissants, facelo sen ter que esmagar ou machucar a masa en exceso. “Veñen xa en láminas perfectas, entón só temos que metelas na masa, laminar… e conseguimos un produto excepcional”, resume.

Comezaron a mercarlle a esta casa hai agora catro anos. “Antes traballabamos cunha margarina que levaba unha porción de manteiga, pero seguía sendo un produto case artificial porque hai que modificala moito para que se lle pareza”. Por iso, cando lles ofreceron esta posibilidade, decidiron darlle unha oportunidade. “Ao principio custounos un pouco adaptarnos, tivemos que controlarlle ben o punto de fusión, pero, cando o logramos, comezamos a elaborar unhas sobremesas de categoría”.

Compran manteiga en láminas, o que lles facilita o traballo á hora de elaborar os croissants

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 19

vp031_eslaleche_yomar_galego_SABE.indd 19

27/5/22 11:36

O LEITE

ELABORACIÓN DIARIA E COIDADA Funcionan de martes a domingo, aínda que o maior volume de traballo o concentran na fin de semana. “Por poñer un exemplo, entre semana, ao día podemos facer uns 40 croissants; durante a fin de semana chegamos aos 100”.

Pasteis, bombóns, biscoitos, figuras de chocolate, pastas de té, tortas, mazapán de pistacho, bolos de chocolate, caracolas de uvas pasas en brandy e de pistacho…

E tamén, dependendo da época, monas de Pascua, torradas, filloas, ósos de santo, panellets, panetone, turróns, roscón de Reis… Unha completa gama de elaborados que teñen un punto en común: a elaboración artesanal, diaria e coidada.

Non son alleos ao aumento xeneralizado dos prezos de materias primas, carburantes etc., pero, ata o momento, decidiron asumilos e que isto non repercuta nos seus clientes.

No que se refire á manteiga, explican que non pensan en buscar outros transformadores para reducir custos porque non teñen demasiadas opcións: “Poderiamos comprala máis barata aquí, pero non traería este mesmo tratamento nin tantas opcións de presentación –véndena en paquetes de quilo e xa–, o que nos entorpecería no do día a día… Bótase en falta unha industria centrada nesta transformación en España”.

“AS NOSAS SOBREMESAS ESTÁN ELABORADAS POR UN ARTESÁN, POR ALGUÉN QUE, DÍA A DÍA, AS PREPARA A BASE DE PRODUTOS NATURAIS”

A CALIDADE DUNHA ELABORACIÓN ARTESÁ Ao preguntarlles polo segredo que se esconde tras a calidade dos doces artesáns sinalan o que, a dicir verdade, asemella evidente: “As nosas sobremesas están elaboradas por un artesán, por alguén que, día a día, as prepara a base de produtos naturais”. En contrapunto, o sistema de traballo da industria, de produción en altas cantidades, obriga a ser quen de almacenar grandes volumes, o que implica necesariamente incluírlles conservantes para que duren nun almacén un tempo prudencial. “As nosas elaboracións non levan conservantes nin colorantes. A manteiga é simplemente manteiga coa súa porcentaxe de graxa; usamos fariña, usamos leite... Non ten nada que ver con producións industriais”.

Esta concepción aplícase a todas as materias primas que usan, coma o chocolate: “Facemos todo con chocolate puro, nada de sucedáneos”, di Honorio. Explica que por “sucedáneo” se refire á tendencia da industria de cambiar a manteiga de cacao por unha graxa vexetal; nese caso “xa estamos a falar de adulteración do produto”.

Isto para eles implica un labor máis arduo porque, do mesmo xeito que ocorre coa manteiga, é un pouco máis complicado de traballar: “Hai que elevalos a certa temperatura e despois baixalos para poder utilizalos; ese proceso leva tempo, pero vale a pena á hora de probalo. Se comes un bombón perfectamente temperado, só coa temperatura do teu corpo xa debería desfacerse na boca, sen mastigar sequera.

Iso é o que marca a diferenza”.

20 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_eslaleche_yomar_galego_SABE.indd 20

26/5/22 16:56

Dolomita D R O S T x E S P E R ANTO x REF L ECT OR

DE BIESHEUVEL JAVINA 3 (VG-87). Los orígenes de DOLOMITA

¡¡AHORA DISPONIBLE EN SEXADO!!

Súper Tipo y Producción

EL JAVINA 19

DE BIESHEUV

Tipo: +2,73

Patas: +2,14

Ubres: +2,33

Leche: +1125 kg

Grasa: 0,08%

Proteína: 0,13%

Longevidad: +138

RCS: +121

DA: +107

ET (VG-88)

ESCOLMO, S.L. Distribuidor para Galicia y Asturias Rua Magnolia, 80, bajo 27003 LUGO Tfno. (+34) 982 217 633 Fax (+34) 982 213 144 e-mail: escolmo@gmail.com

1992 - 2022

30 años a tu ser vicio

Alta Fertilidad Genética de Confianza

www.aberekin.com

Parque Tecnológico, Edif. nº 600 · 48160 Derio (Bizkaia) - Spain • Tel.: +34 94 454 15 77 • e-mail: comercial@aberekin.com vp031_anuncio_escolmo_aberekin.indd 21

16/05/2022 15:31:54

elmega@elmega.com

981 88 05 50

CCKK SSTTOO NNEENNTTEE M MAA PPEERR

DESCANSO DE CALIDAD!

Disponemos de una gran variedad de gomas NO abrasivas en las que tus vacas descansarán plácidamente.

vp031_anuncio_elmega.indd 22

16/05/2022 15:30:25

CA

ARRIMADOR AIREADOR DE COMIDA

NTTEE

ELMEGA_SC

BEBEDEROS REVOLTABLES

@elmegasantacomba

ELMEGA S.L

@ELMEGAsl

CARRO DE TRANSPORTE DE TERNEROS

VIDEO TESTIMONIO * Ligero * Manejable * Galvanizado en caliente * 2 puertas de acceso * Posibilidad de incorporar báscula

RAYADO O SALPICADO DE HORMIGÓN

EN GALICIA vp031_anuncio_elmega.indd 23

981 88 05 50 16/05/2022 15:30:42

FORMACIÓN

O XXIV Congreso Internacional Anembe de Medicina Bovina tivo lugar en Sevilla (maio 2019))

Madrid será o escenario do 31.º Congreso Mundial de Buiatría A Asociación Nacional de Especialistas en Medicina Bovina de España (Anembe), membro da Asociación Mundial de Buiatría (WBA), ten xa todo a punto para o 31.º Congreso Mundial de Buiatría 2022, cuxa sede este ano será o Ifema-Palacio Municipal madrileño do 4 ao 8 de setembro.

O

Congreso WBC (polas súas siglas en inglés) prevé acoller en setembro na capital española aproximadamente 2.000 delegados, entre os que se inclúen veterinarios que traballan con gando vacún e con outros ruminantes, científicos de universidades e institutos de investigación, asesores de medicina de produción, profesionais relacionados con estas empresas, asociacións e estudantes de veterinaria e de ciencias animais.

UN PROGRAMA CON MÁIS DE VINTE ÁREAS TEMÁTICAS “Saúde animal”; “Medicina interna e toxicoloxía”; “Inmunoloxía e vacinas”; “Reprodución en gando vacún de carne”; “Reprodución en gando leiteiro” ou “Xenética e cría” son só algúns dos 24 bloques temáticos nos que se estrutura o completo programa de conferencias que conforman este evento.

Serán impartidas por diferentes relatores de referencia a nivel mundial provenientes das mellores universidades do planeta e dos principais centros

de investigación relacionados co sector. Neste sentido, cabe destacar que os idiomas oficiais serán o castelán e o inglés, e que a organización dispón de servizo de tradución simultánea.

PARA NON PERDERSE Anembe creou unha páxina específica para este congreso, na que se pode consultar o programa de relatorios e comunicacións e, ademais, obter toda a información necesaria para poder asistir: inscrición, hoteis, como chegar, programa social... Sen dúbida, un encontro imprescindible e unha importante oportunidade para a formación do sector.

TODA A INFORMACIÓN

24 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_formacionAnembe_galego.indd 24

26/5/22 15:42

FORMACIÓN

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 25

vp031_formacionAnembe_castelan.indd 25

19/5/22 21:01

FORMACIÓN

“A formación serve para crear tecido económico, cohesión social e desenvolvemento no propio territorio” Nesta entrevista, Luis García, director do Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa (Coristanco, A Coruña), aborda os retos cos que forman os futuros profesionais do sector e adianta as novidades coas que contará a escola o vindeiro curso.

Que piar sostén a formación na EFA Fonteboa?

A formación en alternancia. Ultimamente estase falando moito da Formación Profesional Dual e nós, desde a nosa orixe, vimos implementando a formación en alternancia. A FP Dual enténdese pola combinación da escola e a empresa, pero a formación en alternancia é moito máis.

Poderiamos afirmar que é unha FP Dual plus, porque con ese sistema estás a realizar unha formación integral, é dicir, aproveitas todo o potencial dos profesionais para formar os teus alumnos.

No centro non dispoñemos dun terreo de prácticas, nin o queremos. Ás veces concíbese para desenvolver algúns proxectos de investigación, pero as prácticas máis interesantes son as que se levan a cabo nun medio real, non artificial. Coa implicación dos profesionais, non só tratamos de colaborar senón de que formen os futuros compañeiros do sector e que eles mesmos tamén aprendan cos estudantes.

Isto ten un gran potencial para o desenvolvemento rural, porque creas si-

nerxías e formulacións de solidariedade e interdependencia. Hai toda unha carga filosófica detrás disto.

Eu sempre digo que a mellor práctica é unha boa teoría e é moi necesario ter as ideas claras sobre o que se pretende coa formación. Non pode ser un mero adestramento. Nós formamos mozos con proxectos, xente que teña iniciativas e que acometa o reto de contextualizar o seu labor nun medio tan variable coma no que estamos agora.

Como cualificaría o futuro dos alumnos da súa escola?

O Centro de Promoción Rural-EFA Fonteboa leva en funcionamento desde o ano 1975. Son 47 anos achegando mozos ao campo. O noso maior éxito son os alumnos, os que se incorporan a proxectos no rural.

Creo que, a día de hoxe, e houbo moitos cambios, tres cuartas partes dos graduados de formación profesional están a exercer o seu labor no medio rural. Ese é o mellor aval de que a formación serve para crear tecido económico, cohesión social e desenvolvemento no propio territorio.

Conta con algunha novidade de cara ao próximo curso?

Si. Estamos xa pensando no vindeiro curso e planificando as accións formativas que imos desenvolver.

Continuaremos cos ciclos formativos que ofertamos de grao medio e de grao superior e solicitámoslle á Consellería de Educación poder impartir o ciclo formativo de Gandería e Asistencia en Sanidade Animal con sistema semipresencial.

Estamos a traballar niso para darlle saída á xente que desexa entrar a cursar estes estudos, con proxecto de incorporación á propia empresa familiar e que non o lograba porque as prazas ofertadas son 20. Todos os anos sumamos unhas 40 ou 50 solicitudes e quedábannos fóra bastantes. Esta pretende ser unha solución para estes casos.

Ademais, solicitamos un novo ciclo formativo de grao superior: Xestión Forestal e Medio Natural. A produción de leite, as explotacións gandeiras son importantes, pero temos o sector forestal, que é outro gran motor para o desenvolvemento rural de Galicia. Entendemos estas dúas actividades como complementarias, non excluíntes, non se trata de pugnar polas terras agrarias ou as forestais, senón de poñer ambas as dúas a producir e optimizar todas as potencialidades.

Os programas de intercambio internacional seguirán formando parte do programa educativo?

Por suposto. Levamos tempo traballando na internacionalización da formación co programa Erasmus +.

Colaboramos fundamentalmente con distintas rexións de Francia, como Normandía, Bretaña e Borgoña.

Dentro da formación en alternancia é un enriquecemento para os estudantes, pero tamén para as familias que os acollen, porque asumen outro rol, teñen que transmitirlles a idea de que sen esforzo non se consegue nada.

O agrogandeiro é un sector cun gran potencial, que esixe moita capacitación; é moi complexo, por iso a formación é un factor causante de innovación, desenvolvemento e sustentabilidade para o rural.

26 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_formacion_fonteboa_galego_sabe.indd 26

26/5/22 18:52

vp023_publi_fertimon.indd 149 27 vp031_publi_fertimon_cast.indd

22/3/21 10:07 17:23 20/5/22

, servicio y garantía en toda Galicia Poner toda la gama de productos de Claas a disposición de los agricultores y ganaderos gallegos y asegurar el mantenimiento de cada máquina son los objetivos fundamentales de nuestra red de distribución en Galicia.

A

día de hoy contamos con dos concesionarios oficiales y exclusivos para la venta de nuestros productos: Agrícola Curtis SL, con delegaciones en A Coruña (Curtis) y Lugo (Outeiro de Rei), y Tecnor Lalín Maquinaria SLU, con cobertura para la provincia de Pontevedra.

Ambos distribuidores avalan, además, el funcionamiento, el mantenimiento y la reparación de las máquinas con recambios de la marca.

EL CLIENTE ES LO PRIMERO Para todo ello, disponen de un gran equipo de especialistas, tanto a nivel técnico como comercial; de servicio de taller en sus propios centros oficiales, y de unidades móviles perfectamente adaptadas para solucionar en campo posibles problemas con la máxima celeridad.

Tanto desde Claas como desde nuestros concesionarios ofrecemos al cliente todas las facilidades para una financiación en exclusiva y acomodada a sus necesidades.

La dirección de Claas Ibérica SA en su visita a las instalaciones de sus dos concesionarios en Galicia, Agrícola Curtis SL y Tecnor Lalín Maquinaria SLU

Agrícola Curtis SL A Coruña

Lugo

Pontevedra

Tecnor Lalín Maquinaria SLU

Ourense

vp031_publirreportaxe_claas_castelan.indd 28

Agrícola Curtis SL

Tecnor Lalín Maquinaria SLU

Avda. Principal, 132 15310 Curtis (A Coruña) Tlfs. 981 786 258 - 981 786 353 www.agricolacurtis.com

Polígono Lalín, 2000. Calle C 36500 Lalín (Pontevedra) Tlf. 986 787 544 www.tecnorlm.com

C s tr

M u

w

Polígono Industrial Parcela 1.3.2 27150 Outeiro de Rei (Lugo) Tlf. 646 477 892

20/05/2022 10:23:36

vp030_pu

a

Protección total para su tractor

Configura nuestros productos MAXI CARE para satisfacer tus necesidades específicas. Nuestros contratos de servicio contienen todo lo necesario para ofrecerte costes predecibles, confianza en las operaciones y mucha tranquilidad.  Ampliación de la garantía hasta 5 años o hasta 8 años con el paquete MAXI CARE Plus.  Todo el mantenimiento necesario incluido con MAXI CARE Maintenance.  Con efecto inmediato: compra un tractor y benefíciate de una oferta con precio especial en MAXI CARE Protect - también en combinación con MAXI CARE Maintenance en un paquete MAXI CARE Plus.

Minimiza los riesgos desde la primera hora de trabajo. Tu concesionario CLAAS te preparará con mucho gusto una oferta adaptada exactamente a tu tractor. www.claas.es

vp031_publirreportaxe_claas_castelan.indd 29 vp030_publi_claas.indd 163

20/05/2022 10:27:02 21/3/22 11:31

ENTREVISTA

DR. MICHAEL OVERTON, EXPERTO EN DATOS LÁCTEOS DE PRECISIÓN

“Os produtores que cultivan as súas propias forraxes de alta calidade están a enfrontar mellor esta situación” Nos últimos meses, Europa viuse afectada por fortes incrementos nos prezos de materias primas como o millo e a soia, e afronta, así mesmo, problemas de abastecemento cada vez maiores, razón pola cal a Unión Europea levantou o veto a importar estes produtos dos Estados Unidos e de distintos territorios de Latinoamérica. Sobre como cambiou isto a situación no mercado estadounidense falamos nesta entrevista co experto en datos lácteos de precisión Dr. Michael Overton.

Como impactaron as novas posibilidades de exportación nos Estados Unidos?

A industria láctea dos EE. UU. tamén se viu afectada polo aumento nos prezos dos pensos, pero a magnitude do impacto varía dependendo da rexión. A zona oeste parece ser a máis afectada debido aos proble-

mas locais coa auga. Segundo o que contan produtores e nutrólogos, os custos de alimentación aumentaron entre un 20 e un 40 % e estase realizando un grande esforzo por identificar ingredientes alternativos para tratar de manter niveis similares de proteína e enerxía co fin de que a produtividade non se vexa afectada.

Hai algunha facción do rabaño na que estean a notar máis estes aumentos de prezos?

Algúns dos maiores aumentos nos custos parecen estar en vacas novas (temos un maior custo do leite e un maior custo da proteína nos grans de iniciación e crecemento) e en vacas próximas ao pico de lactación, pero todos os segmentos se están a ver afectados.

A que tipo de gandeiro diría que está a afectar menos esta situación?

Os produtores que cultivan as súas propias forraxes de alta calidade están a enfrontar mellor esta situación que aqueles que os mercan. Atendendo aos prezos desenfreados dos fertilizantes, espero que no futuro os produtores presten máis atención á mostraxe do chan e á utilización do esterco para tratar de reducir a cantidade e o custo do fertilizante comprado. Con todo, parece inevitable que vaiamos ver custos de forraxes moito máis altos no futuro, a menos que algo cambie.

Desde unha perspectiva de xestión, cales son as áreas clave nas que hai que centrarse para manter e/ou mellorar a rendibilidade en tal situación?

Desde unha perspectiva de rendibilidade, débense ter en conta varios aspectos importantes. En lugar de mirar o custo total do alimento, debemos considerar coidadosamente o valor progresivo dun litro de leite

30 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_entrevista_overton_galego_SABE.indd 30

27/5/22 10:06

ENTREVISTA

“CANDO OS CUSTOS DOS INSUMOS AUMENTAN DE XEITO SIGNIFICATIVO, A PRIMEIRA REACCIÓN É TENTAR REDUCIR GASTOS. CON TODO, FACELO SEN TER EN CONTA O IMPACTO NOS INGRESOS SERÍA UN GRANDE ERRO”

fronte ao custo marxinal do alimento requirido para producilo. Aínda que é certo que os custos de alimentación subiron notablemente, a maioría das áreas tamén están a ver un aumento no valor do leite producido. Normalmente, necesítanse entre 0,4 e 0,45 kg de alimento marxinal para producir un litro marxinal de leite.

Supoñendo que teñamos un custo de penso de 0,32 €/kg de materia seca no total da ración (ensilado, concentrado e herba seca), e que o leite contén un 4 % de graxa e un 3,3 % de proteína, producir 1 litro de leite incremental ou marxinal cun valor de 0,38 €/litro cústanos 0,14 €, o que dá como resultado unha ganancia neta

de 0,24 €/litro de ingresos, menos o custo do alimento.

Obviamente, é importante examinar coidadosamente todos os ingredientes que se utilizan para identificar calquera oportunidade de reducir os custos sen que isto afecte negativamente á produtividade. Hai algún subproduto de enerxía moderada ou alta dispoñible e próximo que poida axudar a substituír parcialmente unha porción do gran que tan custoso é? Existen fontes de forraxe non tradicionais ou opcións entre os desperdicios de alimentos para humanos que poden ser útiles para os nosos animais? A nosa gandería está a quedarse con vacas de

McCORMICK RED PLAN: ME LO QUEDO, LO CAMBIO, LO DEVUELVO

baixa produción que deberían ser descartadas ou substituídas? Sen dúbida, debemos ter en conta que cando as vacas alcanzan as últimas etapas da lactación os requisitos de alimentación para mantelas constitúen unha proporción moito maior do custo total de alimentación.

E que hai da perspectiva nutricional? En crises anteriores, algúns gandeiros decidiron diminuír a cantidade de alimento ou usar produtos máis baratos para manter a rendibilidade. Pode ser esta unha boa opción?

Desde o punto de vista da xestión, é importante evitar as respostas impulsivas que parecen lóxicas pero que, con todo, dan lugar a maiores perdas. Por exemplo, consideremos o que sucedería coa produción de leite se se substitúe a ración por un ingrediente alimenticio menos custoso e nutricionalmente inferior. Se este ingrediente e, polo tanto, a nova ración, é máis baixa en enerxía, proteína e/ou dixestibilidade, a produción diminuirá.

X5.085 + PALA CON 5 AÑOS DE GARANTÍA Y MANTENIMIENTO DESDE 250€/ MES*!

El modelo de la imagen puede no corresponder al modelo ofertado.

La potencia y la tecnología se combinan con la versatilidad y la maniobrabilidad en el nuevo McCormick X5.085. Compra tu McCormick y dentro de 5 años tu decides qué hacer con él: cambiarlo, devolverlo o quedártelo. *Financiación ofrecida por De Lage Landen BV Sucursal en España a través de la marca McCormick Finance mediante Leasing a un plazo de 60 meses. Oferta válida hasta el 30/06/2022.

McCormick is a trademark of Argo Tractors S.p.A.

mccormick.it

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 31

vp031_entrevista_overton_galego_SABE.indd 31

27/5/22 10:06

ENTREVISTA

“TODOS OS GANDEIROS DEBERÍAN ESTAR OBSESIONADOS CON TRATAR DE QUE AS SÚAS VACAS COMAN UN POUCO MÁIS”

ESCENARIO ACTUAL

Custo actual de alimentación por kg de materia seca na ración total mesturada (TMR) Consumo medio de alimento actual Custo total de alimentación Densidade de enerxía por kg de materia seca TMR Produción media Prezo do leite Ingresos menos custos de alimentación actuais

Vexamos o exemplo que recollo nas táboas. Neste caso que presento, optar polo alimento máis barato reduciría o custo como se esperaba, pero a consecuencia non desexada sería que a cantidade de leite producido, os ingresos totais do leite e os beneficios (os ingresos menos o custo do alimento) tamén se reducirían.

Este sería un escenario conservador. Imaxinemos agora que o novo ingrediente fose en realidade máis alto en fibra menos dixerible. En tal caso, deberiamos esperar unha redución no consumo de alimento, o que aumentaría a perda na produción de leite e resultaría nunha perda aínda maior. Este é claramente un caso no que a redución do custo non é a resposta, xa que se debe á substitución dun ingrediente por un alimento inferior e a redución resultante na produción de leite será maior que o aforro en alimento.

0,32 €/kg pola ración total de materia seca 25 kg 8,11 € 7,1 MJ ME/kg 37 litros 14,06/d € 5,95 €

ESCENARIO ALTERNATIVO (menos caro, pero cunha alimentación inferior e cunha enerxía máis baixa)

Custo actual de alimentación por kg de materia seca na ración total mesturada (TMR) Consumo medio de alimento actual Custo total de alimentación Densidade de enerxía por kg de materia seca TMR Produción media Prezo do leite Ingresos menos custos de alimentación actuais

Recomenda supervisar algún KPI específico para nutrición ou eficiencia?

Cada gandería é diferente. Non estou seguro de que un só indicador clave de rendemento [KPI] sexa igual de útil en todas as granxas. Supervisar o custo de alimentación non é a resposta. Mesmo aínda que as vacas manteñan o seu consumo de alimento e a eficiencia produtiva fronte ao aumento dos custos de alimentación, o gasto individual de alimento aumentará.

Se hai un rendemento de case 3:1 por euro de alimento DMI [inxestión de materia seca], a maioría das granxas deberían esforzarse por maximizar a inxestión de materia seca, asegurarse de que as vacas están sobrealimentadas, é dicir, tratar de alimentar con certos quilos adicionais de DMI e medir tanto o custo incrementado como o aumento na produción de leite. Polo xeral, a maioría das granxas verán polo menos un retorno de 2:1. Se é así, deberían repetir o aumento de DMI ata que o rendemento caia por baixo de 1,5. Nestes tempos, unha cama baleira é un desastre económico. Sei que isto pode parecer algo contrario á lóxica, pero todos os gandeiros deberían estar obsesionados con tratar de que as súas vacas coman un pouco máis.

0,29 €/kg pola ración total de materia seca 25 kg 7,30 € 6,7 MJ ME/kg 34 litros 12,97/d € 5,67 €

Como están a manexar esta situación os nutrólogos estadounidenses?

Non sempre ben… Cando os custos dos insumos aumentan de xeito significativo, a primeira reacción é tentar reducir gastos. Con todo, facelo sen ter en conta o impacto nos ingresos sería un grande erro. Se cada euro adicional gastado xera dous euros, e supoñendo un custo de TMR constante ao longo do tempo, como se ilustrou anteriormente, aumentar os custos de alimentación por vaca pode ser moi rendible. Isto tamén se aplica a manter vacas de baixa produción. Menos vacas pouco produtivas diminuirán a competencia por comer e descansar. Se as instalacións están abarrotadas, descartar unhas cantas vacas pouco rendibles pode permitir unha maior produtividade das vacas existentes ou ben abrir a porta para que entre ao rabaño unha nova xovenca máis produtiva. Mellorar a comodidade dos animais tamén pode conducir a un aumento no consumo de alimento e, por conseguinte, un aumento na produción de leite.

32 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_entrevista_overton_galego_SABE.indd 32

27/5/22 10:06

SIN MOSCAS La solución definitiva y más eficaz contra las moscas

MASTERFLY BAIT ®

Resultados más rápidos Eficacia HASTA 8 MESES Insecticida en polvo

Experts in Pest Control Solutions vp031_anuncio_quimunsa.indd 33

QUIMUNSA · Derio Bidea 51, Munguía - 48100 - Spain · Tel: 946 741 085 · www.quimunsa.com · info@quimunsa.com 18/5/22 15:17

SANTANDER, CO CAMPO

“Queremos converternos no banco de referencia para os galegos”

FRANCISCO GARCÍA

Director comercial de Banco Santander en Galicia

En vídeo Banco Santander continúa gañando presenza en Galicia, zona na que conta na actualidade con 250 puntos de venda e con máis de 1.300 empregados que, tal e como destaca o director comercial para este territorio, son conscientes do importante que é ofrecerlle un trato próximo ao sector primario.

Que presenza ten Banco Santander na comunidade galega?

Actualmente temos 250 puntos de venda nos cales estamos encantados de atender tanto a integrantes do sector agro coma a todos os clientes en xeral. Gustaríame destacar que estamos moi preto do sector primario; o ano pasado concretamente na nosa territorial en Galicia asinamos por máis de 210 millóns de euros.

Ademais, un aspecto que para nós é moi importante é a gran capilaridade que tivemos, porque non hai operacións singulares, senón operacións pequenas a moitos agricultores e gandeiros. Iso é proba de que, en xeral, estamos conseguindo chegar a moitos sitios.

Cal é a estratexia da entidade neste territorio?

Nestes momentos a estratexia xeral do banco pasa por estar moi preto dos clientes. A nosa, digamos, obsesión, un dos principais retos do Santander para este ano, é convertemos no banco de referencia para os galegos. Nese sentido, estamos a crecer. Así mesmo, o obxectivo é que os nosos clientes estean satisfeitos cos servizos prestados e, sobre todo, que nos recomenden. Esas son as principais liñas estratéxicas desta entidade na nosa comunidade e as 1.300 persoas que traballamos aquí estámonos esforzando para poder cumprilas.

Como se estrutura a súa rede comercial nas zonas rurais?

No rural dispoñemos dunha rede especializada de axentes e estamos chegando a localidades onde a bancarización é complicada. Tamén temos unha rede tradicional composta por oficinas Work Café e Smart, que son grandes centros con figuras especializadas.

Contamos, ademais, cunha rede específica para empresas, composta por 10 oficinas repartidas por todo o territorio galego, e con 3 oficinas de banca privada (presentes en Santiago, A Coruña e Vigo). Damos servizo en xeral a todos os segmentos da poboación e, en especial, onde máis presenza temos é no ámbito rural: supón a maior parte da nosa estrutura (máis de 100 oficinas de axencia).

Que produto destacaría para os gandeiros de vacún de leite de toda a gama que abrangue o Santander?

O certo é que cada cliente é un mundo e cada un ten as súas propias necesidades. Para eles, destacaría principalmente todos os anticipos da PAC. Estamos especializados en produtos específicos, como os anticipos, pero podemos chegar a cubrir calquera necesidade que os axude nos seus investimentos, podemos explicarlles onde investir os seus aforros etc. Realmente, máis que falar de produtos concretos, habería que referirse ao feito de que damos un servizo global. No que respecta ao sector lácteo, algo característico que detectamos é que require duns servizos máis especializados e estamos a traballar por poñer á súa disposición todo o que necesiten dentro de cada unha das nosas canles.

Fina

vp031_publirreportaxe_santander_galego.indd 34

27/05/2022 9:08:21

Es el momento de renovar tu maquinaria Haz tu explotación agrícola más sostenible y digital con el Plan Renove del Santander.

Te ayudamos con financiación en condiciones preferentes para renovar tu maquinaria agrícola e impulsar de nuevo tu negocio.

Infórmate sobre todas las soluciones que Santander Agro puede ofrecerte.

Entra en bancosantander.es o acércate a cualquiera de nuestras oficinas.

Financiación sujeta a previa autorización por parte del Banco.

vp031_publirreportaxe_santander_galego.indd 35

27/05/2022 9:08:29

ENTREVISTA

ÁLVARO SÁNCHEZ, CONSULTOR NO ÁMBITO DOS CUSTOS DE ALIMENTACIÓN

“Estamos ante un escenario inédito para todos os actores da cadea alimentaria, o que xera unha gran preocupación polos meses futuros” Ante a situación actual de prezos elevados de materias primas, o sector produtor debe saber como optimizar os custos dentro da granxa. Para afondar nisto, contamos coa colaboración de Álvaro Sánchez. Economista cunha extensa carreira no sector agroalimentario, exerce como consultor privado para a área dos custos de alimentación e dende hai unha década dirixe Eurotrade Agrícola, empresa destinada á comercialización de materias primas agroalimentarias.

Como se articula o mercado de cereais, soia e demais insumos utilizados polas ganderías de vacún leiteiro?

Trátase dun mercado mundial, onde as producións de materias primas se realizan historicamente nas zonas máis produtivas e próximas aos consumos mundiais; son áreas nas cales se pode producir un incremento do volume anual con técnicas que poidan mellorar os rendementos. O problema é que estas zonas do globo xa non se poden expandir máis; mesmo hai superficies de cultivo que están a decrecer. En contrapartida, a demanda mundial é crecente (o mundo aumenta en máis de 20 millóns de habitantes ao ano), polo que a necesidade de oferta é cada día é maior.

Isto fai subir os prezos e permite que localizacións máis afastadas sexan capaces de producir grans e oleaxinosas e situalas loxisticamente nas zonas de consumo.

Cales son as principais zonas de procedencia destes produtos?

O mundo está a expandir a súa produción nas dúas grandes áreas de crecemento en superficie que poden destinarse para iso: Sudamérica (entre O Brasil e a pampa arxentina) e a estepa rusa. As grandes compañías multinacionais de orixe e proceso de grans levan desde 2007 investindo nestas zonas en loxística, elevadores, terminais de almacenamento e terminais portuarias, así como en plantas de molturación e extracción.

36 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_entrevista_AlvaroSanchez_galego_SABE.indd 36

26/5/22 16:53

ENTREVISTA

“ESTA INVASIÓN DE RUSIA PRODUCIUSE NUN MOMENTO DE MÁXIMOS NOS PREZOS DE MATERIAS PRIMAS PROVOCADO POR OUTRAS CIRCUNSTANCIAS QUE O PRECEDEN”

Existe outra grande área que pode permitir unha grande evolución agrícola: o continente africano. Con todo, a maioría dos países necesitan gobernos estables para garantir a produción e investimento estranxeiro para desenvolver as infraestruturas necesarias. Coméntase desde hai anos que China está a investir en terreo africano coa idea de poder cubrir nun futuro as necesidades de consumo da súa poboación.

Aínda que é certo que por mor da guerra de Ucraína se acadaron máximos nos prezos das materias primas, estas xa se viñan movendo en valores máis altos do normal desde había meses. A que se debe?

Unha situación de guerra sempre aplica unha prima de risco no prezo aos mercados, os cales ademais viran moi bruscamente. O diñeiro sae do mundo financeiro e bolsista e sitúase en valores refuxio, como poden ser tradicionalmente o ouro e o petróleo, pero tamén nos chamados hard (metais como o aceiro, o cobre, o aluminio…) e nos softs (materias primas que cotizan en bolsas como o café, o algodón, o zume de laranxa… e, desde hai anos, moito máis intensamente en materias agroalimentarias como as fabas de soia, o millo, o trigo etc.). A diferenza nesta ocasión é que esta invasión de Rusia se produciu nun momento de máximos nos prezos de materias primas provocado por circunstancias precedentes.

Partindo das grandes producións mundiais que houbo en ambos os

hemisferios entre os anos 2018 e 2020, o mundo subira o stock de seguridade a niveis elevados e a demanda estaba ben abastecida por esas producións históricas. Con todo, o verán austral de 2020 trouxo unha seca no Brasil que fixo perder máis de 25 millóns de toneladas de produción de millo, o que tivo un primeiro impacto moi alcista no prezo deste produto; ademais, a demanda da China para millo faba de soia e trigo iniciou un ciclo de fortes importacións que arrastrou os prezos á alza.

Ademais, todo isto viuse acentuado pola crise loxística e os desequilibrios producidos pola COVID a nivel mundial…

Así é. Os fondos de investimento cambiaron totalmente as súas posicións especulativas en todas as materias primas agrícolas. Por exemplo, en millo pasaron de estar curtos en 380.000 contratos (127 toneladas/contrato) a superar os 400.000 desde hai ano e medio. Isto engade en volume total preto de 80 millóns de toneladas en posicións netamente compradas.

Durante o verán de 2021, que xa se iniciou con ese forte impacto nos prezos dos produtos no mercado internacional, O Canadá e as zonas produtivas de semente de colza e trigo de calidade nos Estados Unidos sufriron especialmente as altas temperaturas e tamén por esta razón houbo un recorte importante no volume total de cereais en Rusia.

MEDIDAS DE XESTIÓN PARA OPTIMIZAR CUSTOS EN ALIMENTACIÓN ANIMAL Afirma Sánchez que os modelos de xestión na cadea alimentaria son moi maduros e evolucionados desde hai anos, “aínda que tras a entrada dos fondos quizais habería que valorar modelos de arbitraxe de posicións de coberturas de risco con ferramentas financeiras”. Á hora de pensar en optimizar custos de alimentación animal, sinala que “debemos lembrarnos a nós mesmos que o feito de asegurar custos cando os prezos nos permiten ter unha marxe sustentable cos valores dos alimentos finais cústanos moito cando temos prezos baixos de materias primas”.

Entre os seus consellos, destaca: • Tomar decisións de fixacións a longo prazo e, neses momentos, asegurar mellor as posicións.

“Isto permitiralles tamén aos provedores estruturar ben a demanda e evitar problemas”, engade.

• Formular mensualmente con prezos de substitución de materias primas. “España tende a traballar con custo de compra, o que desvirtúa a necesidade de compra por nutrientes e impide ademais coller as tendencias de subidas e baixadas do mercado correctamente”, explica.

• Traballar cunha obriga de compra mínima de entre un e tres meses para estabilizar custos.

• Revisar as materias primas alternativas dispoñibles nos mercados.

• Facer un bo uso e ter axilidade de decisión con estas para aproveitar aforros de custos.

• Crear alianzas con provedores estratéxicos cos que poder flexibilizar as negociacións en termos de períodos de compra ou volumes que se deben de recibir. “Sen dúbida, iso é mellor que elixir o prezo como única ferramenta de negociación”, incide.

Todo iso fixo que a finais dese ano os prezos de case todos os produtos se situasen en máximos históricos. A isto sumouse a guerra, que engadiu 100 €/tonelada a maiores. Estamos ante un escenario inédito para todos os actores da cadea alimentaria, o que xera unha gran preocupación polos meses futuros.

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 37

vp031_entrevista_AlvaroSanchez_galego_SABE.indd 37

26/5/22 16:53

ENTREVISTA

Que previsión se ten respecto dos prezos para o que resta de 2022 e para 2023?

Isto é algo inédito, polo que é moi difícil predicir cando e en que medida pode ir cambiando a situación. Cada prima de risco incluída no prezo, provocada por cada un dos motivos citados, irá desaparecendo a medida que se vaian resolvendo estes problemas e se tenda a buscar un prezo obxectivo relacionado cunha situación equilibrada e afectada unicamente polo balance de oferta e demanda.

Como dicía antes, a necesidade mundial de alimentos crece ano tras ano. Necesitamos grandes colleitas e, por suposto, se se truncan repentinamente nun país tan produtor e exportador como é Ucraína, suplir toda a demanda non é algo que se faga de maneira inmediata. Neste momento non sabemos que pasará coas colleitas ucraínas de cereal de inverno e de primavera, nin coa sementeira de millo e xirasol de maio. Tampouco se sabe quen será propietario dese cereal nin de canto stock da vella colleita exportable dispoñen aínda.

Como pode cambiar o panorama dependendo de quen sexa o propietario dese cereal?

Se cando termine a guerra Rusia é a propietaria, non poderá comercializar con Occidente, pero si con países afíns como A China ou Irán, os cales deixarán dispoñibles os seus outros provedores habituais. O prezo perderá parte da súa prima por este motivo. Tamén é importante prestarlle atención ao desenvolvemento climatolóxico no hemisferio norte, porque diso dependerá que dispoñamos ou non de grandes colleitas de verán nos Estados Unidos, no Canadá e en Europa, o que pode contribuír a reducir os prezos.

“NO NOSO PAÍS NON NOTAMOS DESABASTECEMENTO PORQUE A CADEA DE SUBMINISTRACIÓN REALIZOU RAPIDAMENTE AS MANOBRAS NECESARIAS PARA QUE NON HOUBESE PROBLEMAS”

Ademais, a chegada en agosto das producións de millo de segunda colleita no Brasil, que se agardan de récord, deixará un volume exportable moi necesario. Espérase, así mesmo, que nos EE. UU. se produza un volume histórico de sementeira de fabas de soia (por un menor custo de insumos fronte á superficie destinada a millo) e, se estas producións conseguen atender a demanda e elevar stock de seguridade, provocarán melloras nos prezos.

En xeral, na medida en que os fondos de investimento vaian “comprando” estas boas novas, acompañado isto de subidas dos tipos de interese que farán máis atractivo para eles o negocio financeiro, irán saíndo de posicións tan longas en materias primas, o que fará que se resten euros nas cotizacións dos nosos produtos.

É unha solución levantar do veto á importación de cereal dos Estados Unidos e doutros países americanos?

Tomáronse medidas para admitir millo arxentino cunha porcentaxe máis alta dun pesticida que non está autorizado, pero non teño constancia de que chegase aínda millo desta orixe. Tamén se propuxo aprobar a importación de millo xeneticamente modificado con orixe nos Estados Unidos para eventos OXM que non están aprobados aínda pola UE; con todo, non foi necesario porque, como digo, o aumento de prezos permitiu importar millo dos EE. UU. con eventos autorizados. En xeral, a dispoñibilidade de cereal europeo (de países como Francia, Bulgaria, Hungría e Romanía) está a cubrir a nosa necesidade de importación.

É real o risco de desabastecemento para o próximo inverno debido á falta de produción en Ucraína?

No noso país non notamos desabastecemento porque a cadea de subministración realizou rapidamente as manobras necesarias para que non houbese problemas. En España temos produción de materias primas e stock; os nosos portos abastécense de produtos de diferentes orixes.

No entanto, é certo que no momento en que se produciu a invasión había unha previsión importante de millo e xirasol (e dos seus produtos) que as compañías importadoras tiveron que cubrir principalmente desde os Estados Unidos e desde outros países de Europa para garantir as súas entregas os clientes industriais. Evidentemente, a forte subida dos prezos permitiu asumir o incremento de custo que implica executar esas coberturas desde orixes que, en condicións normais, son máis caros.

38 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_entrevista_AlvaroSanchez_galego_SABE.indd 38

26/5/22 16:53

vp031_publicidade_abanca_galego.indd 39

24/5/22 16:47

ENTREVISTA

Somos un país cun sector produtor cada vez máis dependente das importacións?

Os mercados, as industrias e as cadeas de distribución, así como cada país, tenden a cubrir sempre as necesidades cos produtos e orixes máis económicas, o que en ocasións os leva a depender demasiado dunha soa fonte. Fálase moito de sustentabilidade, pero non vexo que se promova de xeito sostido un abastecemento estruturado (que seguramente é máis caro) para evitar certas dificultades como as que actualmente se están evidenciando.

Estamos a sufrir un problema de abastecemento enerxético nas nosas industrias e nos nosos fogares por non ter un plan de abastecemento ordenado e en Europa dependemos nunha porcentaxe demasiado elevada do gas e o petróleo ruso (evidentemente, por ser o máis barato).

Tamén, desde o auxe da COVID, as compañías automobilísticas teñen contratempos coa entrega de vehículos, están a sufrir graves atrasos pola falta de compoñentes electrónicos que importamos da China (de novo por ser máis baratos). Así mesmo, cabe destacar que nos últimos anos no mercado europeo pecharon plantas de produción de aminoácidos por falta de rendibilidade e tivemos que ilos buscar á China por ser máis económicos, pero é que hai tres anos a maior planta de produción de vitamina A chinesa sufriu problemas e en España vímonos sen abastecemento e, o que é peor, sen alternativa posible. E, a pesar disto, seguimos primando o prezo á hora de elixir…

Así pois, España debería propoñerse ser autosuficiente e producir a totalidade dos insumos que se consomen en gandería?

Diría claramente que non estamos preparados, pero tampouco o necesitamos. Temos alianzas suficientes como para estruturar o noso abastecemento dunha forma sustentable; ademais, pertencemos á Unión Europea e debemos ter claro que hai que respectar a política común.

No entanto, creo que é evidente que debemos engadir un compoñente estratéxico nas nosas decisións de compra e abastecemento. Isto mellorará sensiblemente a nosa exposición en situacións extremas como as que estamos a vivir. España é un país moi, moi competitivo en produción animal, en carne e en produtos finais. Importamos entre o 30 e o 50 % das materias primas que necesitamos (cereal e proteínas, principalmente), malia que temos unha importante produción nacional (iso si, moi variable entre campañas polas condicións de clima intrínsecas da nosa situación xeográfica).

“EN XERAL, A DISPOÑIBILIDADE DE CEREAL EUROPEO (DE PAÍSES COMO FRANCIA, BULGARIA, HUNGRÍA E ROMANÍA) ESTÁ A CUBRIR A NOSA NECESIDADE DE IMPORTACIÓN”

Na miña opinión, esa é a gran diferenza. Unha produción verde como estratexia e obxectivo final é necesaria, loxicamente, pero ten que haber unhas partidas orzamentarias para acadala: cómpre saber que investimento e que recursos debemos preparar para executala e en que prazos. Todo isto debe estruturarse nun orzamento total para o país que sexa sustentable e equilibrado, no que, por suposto, os ingresos estean por encima dos gastos e no que sexamos conscientes de que debe ser unha partida máis de investimento necesario que formará parte, xunto con outras moitas, dun total rendible que asegure o futuro do país.

As políticas da UE tenden a primar a produción verde, aínda sen ser autosuficientes na produción de alimentos que necesitamos para alimentar a poboación. Son correctas estas actuacións?

Politicamente tómanse moitas decisións que xustifican unha conta de explotación medida en votos e que poden xerar un problema realmente serio nas economías. Levamos máis dunha década vendo presupostos de gasto por encima dos de ingresos. É o caso de España e esa circunstancia só xera aumento de débeda; é unha situación que non se pode eternizar.

Na empresa privada esas decisións tómanse en base a un investimento e estrutúranse dunha maneira amortizable, asumible e sustentable. Unha vez que sucede iso, vemos que existe unha dependencia da parte pública sobre a privada para soster o país e iso estase traducindo nun aumento dos prezos e dos impostos para que quen realiza ben os investimentos e consegue aforrar termine pagando a ineficacia estatal.

40 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_entrevista_AlvaroSanchez_galego_SABE.indd 40

26/5/22 16:53

¿ERES UNA GRAN PRODUCTORA COMO YO?

NECESITAS SMARTAMINE

®

ruminants.adisseo.com/es/

ESCANÉAME

SmartLine®

MAS QUE LECHE �Todas las vacas necesitan metionina!

En múltiples estudios universitarios y pruebas de campo, el uso de Smartamine® M o MetaSmart® para equilibrar la dieta, y la incorporación de RumenSmart™ a las raciones, ha demostrado: - Más leche, más proteína, más grasa.

- Mayor disminución de los trastornos metabólicos en el periodo de transición.

- Mejora la eficiencia reproductiva: salida en celo y gestaciones a término.

De la manera más rentable posible.

Confía en Adisseo, líder mundial en nutrición con aminoácidos en rumiantes desde los 90s. Contacta hoy mismo con nuestro equipo técnico. +34 974316092 @ Info.nasp@adisseo.com ruminants.adisseo.com/es/ www.adisseo.com vp031_adisseo.indd 41

16/05/2022 13:54:15

PUBLIRREPORTAXE

Feiradeza internacionalízase na súa 37.a edición Lalín recibirá ganderías de todo España e internacionais na súa feira agrogandeira, que tamén acollerá por primeira vez unha competición de vaca rubia galega. O asturiano Javier Freije será o encargado de xulgar os concursos de frisonas.

EN VÍDEO! Baroncelle Sidekick Patty ET, vaca gran campiona de Feiradeza 2021

A

organización de Feiradeza fai internacional a súa feira e para esta 37.a edición agarda a participación de animais de toda España e doutros países no seu primeiro Open.

O evento celebrarase os días 1, 2 e 3 de xullo no Lalín Arena, de Lalín (Pontevedra).

O venres pola mañá, o recinto feiral, situado a carón do multiusos, recibirá os animais. Pola tarde, levarase a cabo o Concurso de Novos Preparadores, que organiza o Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia (CXG).

O sábado pola mañá, elixirase á gran campiona de xatas e xovencas entre as diferentes seccións e tamén haberá un desfile de tractores clásicos. Na sesión vespertina, celebrarase o Concurso de Novos Manexadores, a cargo de CXG, ademais dunha competición de condución de tractores.

O domingo, o asturiano Javier Freije nomeará a vaca gran campiona de Feiradeza e do Open, posto que ambos os certames se xulgarán por separado. Á par, a feira terá o seu primeiro Concurso de Rubia Galega, que está organizado conxuntamente coa Asociación Nacional de Criadores de Gando Vacún Selecto de Raza Rubia Galega (Acruga). Para cerrar o evento, realizarase a tradicional poxa, na que sairán á pista animais das razas frisona e rubia galega. Os exemplares que se porán á venda procederán de ganderías da provincia de Pontevedra e o transporte será gratuíto para os compradores de Galicia.

Así mesmo, durante os tres días a feira contará con expositores de empresas vinculadas ao sector agrogandeiro, ademais dunha mostra de maquinaria, música e actividades dirixidas ao público infantil. Cabe destacar que a inscrición para participar nos concursos e na poxa está aberta ata o 13 de xuño.

vp031_publirreportaxe_Feiradeza22_galego.indd 42

“Feiradeza é un evento para dignificar a profesión e darlle protagonismo ao sector agrogandeiro” Avelino Souto Rozados Concelleiro de Agricultura de Lalín

Cales son as expectativas para esta 37.a edición?

O obxectivo é darlle un novo xiro á feira e que o concello de Lalín se converta, unha vez máis, nun referente para o sector agrogandeiro. Tendo en conta que é a localidade con máis vacas de Galicia, debemos potenciar este evento e así poñer en valor os nosos gandeiros e agricultores.

Que importancia ten esta cita para Lalín?

Ademais da repercusión económica que deixa na localidade, son unhas xornadas nas que se dignifica esta profesión e se lle dá protagonismo ao sector, que é un piar fundamental para Lalín e toda a comarca.

Feiradeza aínda ten marxe de crecemento?

Sen dúbida. En 2021 démoslle xa un xiro e foi unha grande edición, pero queremos seguir innovando; por iso este ano apostamos por internacionalizar a feira. Aínda así, creo que se pode seguir medrando e presentar novidades diferentes nas edicións futuras.

Como traballades desde a Concellería para potenciar o sector?

Nós facemos unha grande aposta polo rural, por iso somos un dos poucos concellos que financiamos o servizo de substitución a gandeiros. Tampouco cobramos os impostos para a construción de novas granxas.

Hai futuro para o sector?

Si. En Lalín este sector ten moito futuro. Seguimos sendo líderes en número de vacas e, aínda que é certo que hai menos explotacións, as que quedan son máis grandes e están máis profesionalizadas.

27/05/2022 9:07:18

vp031_publirreportaxe_Feiradeza22_galego.indd 43

27/05/2022 9:07:31

A PÉ DE PISTA

XXX CONCURSO REXIONAL DA RAZA FRISONA DE GALICIA. COSPEITO (LUGO)

En Vaca.tv

Segundo podio consecutivo para Rey 814 Beemer Yuri A que foi vaca gran campiona do concurso rexional galego o pasado ano logrou manter o seu título na nova edición do certame, que tivo lugar o 2 de abril no marco da Moexmu.

A

38.ª Mostra Exposición de Muimenta (Moexmu) foi, por primeira vez, a sede do XXX Concurso Rexional da Raza Frisona Fefriga 2022. A feira celebrouse os días 1, 2 e 3 de abril en Muimenta (Cospeito, Lugo), que tamén acolleu a XXVI Poxa de Gando Selecto.

Pola mañá saíron á pista as seccións de xatas e xovencas, nas que o xuíz portugués Henrique Moniz elixiu a Casa-Nova Shania

Moovin 1481, de Carro (Mesía), xata campiona e gran campiona. Pola súa banda, nomeou a Rey 967 Jordy Hole, de Rey de Miñotelo (A Pastoriza), como xovenca campiona. Esta gandería pastoricense tamén recibiu o título de mellor criador de xovencas.

Xa pola tarde levouse a cabo o xulgamento das seccións de vacas, nas que Midon Selene Tatoo, de Midón (Lalín), levou o premio de vaca nova campiona;

Vaca gran campiona de Galicia

Rey 814 Beemer Yuri, de Rey de Miñotelo, o de vaca intermedia campiona, e Rey 747 July High Octane, tamén de Rey de Miñotelo, o de vaca adulta campiona.

Finalmente, Moniz deulle a palmada da vitoria a Rey 814 Beemer Yuri, que revalidou o seu título de gran campiona de Galicia.

Rey de Miñotelo sumou a estes recoñecementos

o de mellor criador de vacas e o de mellor descendencia co grupo formado polos seguintes catro animais: Rey 642 Yudi Doorman, nai de Rey 1041 Denver Yuni ET, Rey 947 Thunder Storm Yurieta e Rey 814 Beemer Yuri.

Finalmente, Gaigo (Meira) alzouse co premio á mellor gandería de nova participación.

Casa-Nova Sania Moovin 1481, xovenca gran campiona

44 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_rexionalGalicia_galego_SABE.indd 44

26/5/22 19:15

A PÉ DE PISTA

CONCURSOS DE PREPARADORES E MANEXADORES O venres 1 de abril, no marco da Moexmu, tivo lugar o Concurso de Novos Preparadores de Gando, organizado polo Clube de Xóvenes Gandeiros de Galicia (CXG). O xuíz Henrique Moniz proclamou gañadora a Lorena Rodríguez Alvite, de Pol (Lugo).

O segundo premio levouno Lorena Iglesia Vila, da Pastoriza (Lugo), e nos postos terceiro e cuarto foron colocados Xabier Montes

Vilar, de Rodeiro (Pontevedra), e Mario Noia Varela, de Val do Dubra (A Coruña), respectivamente.

Para pechar a trixésima edición do certame rexional, o domingo celebrouse o Concurso de Novos Manexadores, tamén a cargo do CXG. Nesta competición, Aida Moll Marqués, de Menorca, foi elixida mellor manexadora. O premio de subcampión recaeu en David Pons Fedelich (Menorca) e Abel Carballo Pena (Lugo) recibiu a mención de honra.

Lorena Rodríguez, mellor preparadora

Aida Moll, mellor manexadora

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 45

vp031_apedepista_rexionalGalicia_galego_SABE.indd 45

27/5/22 11:37

A PÉ DE PISTA

PALMARÉS CATEGORÍA

XATAS DE 5 A 7 MESES XATAS DE 8 A 10 MESES, XATA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

GAÑADORA

GANDERÍA

Rey 1085 Moovin Soly ET

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

Casa-Nova Shania Moovin 1481

Carro (Mesía)

XATAS DE 11 A 13 MESES

Rey 1046 Moovin Athlete

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

XATAS DE 14 A 16 MESES

Asuncion Godewind Carla 20

Finca La Asunción (Touro)

XOVENCAS DE 17 A 20 MESES

Rey 1000 Master Sorlinda ET

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

Rey 967 Jordy Hole

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

XOVENCAS DE 21 A 26 MESES E XOVENCA CAMPIONA MELLOR CRIADOR DE XOVENCAS VACAS ATA 26 MESES E VACA NOVA CAMPIONA

Rey de Miñotelo (A Pastoriza) Midon Selene Tatoo

Midón (Lalín)

VACAS DE 26 A 30 MESES

Casa-Nova Salma Crushabull ET

Carro (Mesía)

VACAS DE 30 A 36 MESES

A Vereda Humblenkind Laicifer

A Vereda (Castro de Rei)

VACAS DE 3 ANOS

Cid Delta Megan

Cid (Barreiros)

Rey 814 Beemer Yuri

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

VACAS DE 5 ANOS E VACA ADULTA CAMPIONA

Rey 747 July High Octane

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

VACAS DE 6 ANOS OU MÁIS

Cid Golddust Muesoca ET

Cid (Barreiros)

VACA PRODUCIÓN VITALICIA

Rey 642 Yudi Doorman

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

VACAS DE 4 ANOS, VACA INTERMEDIA CAMPIONA E GRAN CAMPIONA

MELLOR DESCENDENCIA DE VACA

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

MELLOR CRIADOR DE VACAS

Rey de Miñotelo (A Pastoriza)

MELLOR GANDERÍA DE NOVA PARTICIPACIÓN

Gaigo (Meira)

FEFRIGA RÉNDELLE HOMENAXE A RAMIRO FOUZ POLO SEU LABOR Durante o certame, Fefriga fixo un recoñecemento ao traballo desempeñado por Ramiro Fouz como xerente de Africor Lugo.

Destacaron que foi unha peza fundamental para a valorización do Control Leiteiro e que apostou pola modernización, ademais de ser un dos motores da dixitalización na recollida dos datos. Tamén resaltaron a súa implicación na celebración das anteriores 37 edicións da Moexmu.

Manuel Sandamil, presidente de Fefriga, entregoulle unha placa conmemorativa polo legado que lles deixou, co desexo de que siga colaborando en beneficio do sector.

46 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_rexionalGalicia_galego_SABE.indd 46

26/5/22 19:15

vp031_publi_eliza.indd 47

18/5/22 11:45

A PÉ DE PISTA

Casa-Nova Shania Moovin 1481, xata campiona

Rey 967 Jordy Hole, xovenca campiona

Rey de Miñotelo, mellor criador de xovencas

Midon Selene Tatoo, vaca nova campiona

Rey 814 Beemer Yuri, vaca intermedia campiona

Rey 747 July High Otane, vaca adulta campiona

Rey de Miñotelo, mellor criador de vacas

Rey de Miñotelo, mellor descendencia de vaca

48 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_rexionalGalicia_galego_SABE.indd 48

26/5/22 19:15

vp031_publi_SPACE.indd 49

16/5/22 11:16

A PÉ DE PISTA Rey 1085 Moovin Soly ET, 1.a clasificada entre as xatas de 5 a 7 meses

Casa-Nova Shania Moovin 1481, 1.a clasificada entre as xatas de 8 a 10 meses

Rey 1046 Moovin Athlete, 1.a clasificada entre as xatas de 11 a 13 meses

Asuncion Godewind Carla 20, 1.a clasificada entre as xatas de 14 a 16 meses

Rey 1000 Master Sorlinda ET, 1.a clasificada entre as xovencas de 17 a 20 meses

Rey 967 Jordy Hole, 1.a clasificada entre as xovencas de 21 a 26 meses

Midon Selene Tatoo, 1.a clasificada entre as vacas de ata 26 meses

Casa-Nova Salma Crushabull ET, 1.a clasificada entre as vacas de 26 a 30 meses

50 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_rexionalGalicia_galego_SABE.indd 50

26/5/22 19:15

VANTAXES  Melloran a estrutura do solo, drenaxe, retención de auga e aireación, proporcionando un mellor ambiente de enraizamento das plantas.  Posúen calidades de liberación de nutrientes lenta. O material continúa a súa descomposición dentro do solo, reducindo a cantidade de nitróxeno e fosfato que pode orixinarse cos fertilizantes químicos.

PRODUTOS FERTILIZANTES

 Melloran a capacidade de traballo dos chans, especialmente arxilosos pesados.  Melloran a retención de auga nos solos lixeiros.

O seu contido en materia orgánica, nitróxeno e fósforo fanos especialmente atractivos para a elaboración de fertilizante no sector agroforestal.

Entre as súas variadas vantaxes hai que destacar que melloran a estrutura do solo, o seu grao de porosidade e a capacidade de retención de auga debido fundamentalmente á achega de materia orgánica. Ademais, proporciónalle ao solo nitróxeno, fósforo e potasio de liberación lenta, e, ao achegar cal, permite regular o pH do solo.

AGROAMB ten inscritos os diferentes produtos fertilizantes que elabora no Rexistro de Produtos Fertilizantes do Ministerio de Agricultura, Alimentación e Medio Ambiente.

FERTILIZANTES AUTORIZADOS

 Melloran a resistencia á compactación do solo e á erosión.

CÓDIGO

TIPO

NOME COMERCIAL

F0001757/2022

Fertilizante orgánico NPK de orixe animal e vexetal

AGROTHAME ORGANITE START

 Reducen a necesidade de fertilizantes artificiais.

F0001894/2022

Emenda orgánica compost

AGROTHAME ORGANITE COMPOST

F0001895/2022

Emenda orgánica compost

AGROTHAME ORGANITE COMPOST START

 Regulan o pH do solo, ao achegar cal.

F0001896/2022

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO START

F0001897/2022

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO

F0001919/2023

Fertilizante órgano-mineral nitroxenado líquido

AGROTHAME ORGANITE N-LIQ

F0001925/2023

Fertilizante órgano-mineral NK líquido

AGROTHAME ORGANITE PURINE

F0001926/2023

Fertilizante órgano-mineral NP líquido

AGROTHAME ORGANITE LIQUID

F0001980/2023

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMICO ZEN

F0002420/2025

Fertilizante órgano-mineral NPK

AGROTHAME ORGANITE AGRO

F0002421/2025

Fertilizante órgano-mineral NPK

AGROTHAME ORGANITE SULFAGRO

F0002422/2025

Emenda orgánica húmica

AGROTHAME ORGANITE HUMOST

AGROAMB Ponte de Outeiro, 10 | 27256 Castro de Rei (Lugo) Teléfono (+34) 982 231 365 | Fax (+34) 982 240 534 E-mail agroamb@agroamb.com | Web www.agroamb.com vp031_pub_agroamb_galego.indd 51

24/5/22 16:50

A PÉ DE PISTA

A Vereda Humblenkind Laicifer, 1.a clasificada entre as vacas de 30 a 36 meses

Cid Delta Megan, 1.a clasificada entre as vacas de 3 anos

Rey 814 Beemer Yuri, 1.a clasificada entre as vacas de 4 anos

Rey 747 July High Octane, 1.a clasificada entre as vacas de 5 anos

Cid Golddust Muesoca ET, 1.a clasificada entre as vacas de 6 anos ou máis

Rey 642 Yudi Doorman, 1.a clasificada entre as vacas de produción vitalicia

Gaigo, mellor gandería de nova participación

52 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_rexionalGalicia_galego_SABE.indd 52

26/5/22 19:16

A agricultura do futuro nas túas mans Lely Horizon O seguinte paso no futuro da súa explotación é a predición. Dea un paso adiante na xestión da súa explotación con Lely Horizon e sáquelles o máximo partido aos seus datos. Aproveite a información aplicando algoritmos intelixentes para predicir rendementos e obter opcións precisas de optimización da súa explotación.

Consiga unha indicación clara e nunha fase precoz das vacas sospeitosas de padecer cetose e reciba consellos de tratamentos. Horizon está dispoñible en dous paquetes: Control e Advance. Comprobe cal se adapta mellor ás súas necesidades.

Coñece máis sobre a Cooperativa San Miguel de Aralar (Oskotz, Navarra)

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

farming innovators www.lely.com

vp031_Publirreportaxe_LelyCooperativa_GALEGO_SABE.indd 53

26/5/22 18:16

9 Lely Astronaut A3 Next

2 da fin co xo xa Le ra e na

M CO

¡EN VÍDEO!

Cooperativa San Miguel de Aralar, pioneira no muxido robotizado en granxas XL Ter un protocolo para as rutinas diarias e automatizar o muxido son dous dos eixes fundamentais para o manexo desta gandería navarra, que leva desde hai 12 anos con 9 Lely Astronaut A3 Next, cos que moxen na actualidade 535 vacas.

TESTEMUÑOS Ismael Lorente, Javier Fernández, Marian Iribarren e Unai Etxaiz

Hai que remontarse ao ano 1964 para chegar aos inicios da Cooperativa Agropecuaria San Miguel de Aralar (Oskotz, Navarra). Marian Iribarren, encargada da xestión, lembra que “os artífices foron un socio, que era o que máis terras tiña naquel momento, e o párroco do lugar”. Xa en 1969 empezaron cos trámites para reagrupar nunha única localización todas as explotacións coas que traballaban. Actualmente está conformada por 28 persoas, das cales 7 son socios e o resto, traballadores por conta allea.

Javier Fernández, xerente da cooperativa desde hai máis de catro anos, explica que a entidade manexa gando ovino e bovino. En canto a este último, afirma que “somos unha granxa XL, con

vp031_Publirreportaxe_LelyCooperativa_GALEGO_SABE.indd 54

9 robots de Lely”. Teñen un total de 1.050 animais, dos cales 535 son vacas en muxido, que producen unha media de 40 litros/vaca/día, cun 3,70 % de graxa e un 3,20 % de proteína.

UNHA DÉCADA CON 9 LELY ASTRONAUT A3 NEXT Unai Etxaiz, delegado de vendas de Lely en País Vasco, Navarra e Cataluña, apunta que esta cooperativa é pioneira na automatización de granxas XL: “É unha explotación que empezou co muxido robotizado no ano 2001 e en 2010 foi cando adquiriron as 9 unidades do Lely Astronaut A3 Next”. As máquinas están distribuídas entre as dúas naves.

Na primeira hai instalados seis robots: dous para un lote de 120 vacas e un para 60, todas elas primíparas; os outros tres están situados noutra zona da nave, dous dos cales moxen dous lotes de vacas adultas e o terceiro destínase a 60 animais de segundo parto.

Na segunda nave dispoñen doutras tres máquinas: dúas para uns 120 animais adultos e unha terceira para 60 vacas, das cales 30 están en cama quente. “Este é o robot de posparto; aquí traemos todas as multíparas que paren. Esta máquina posúe dobre acceso: un para as vacas que están en cubículo e outro para as de cama quente, é dicir, hai dúas entradas diferentes para o mesmo robot”, relata Ismael Lorente, presidente da cooperativa.

Pola súa banda, a recría atópase noutra nave en cama quente desde os 3 ata os 8 meses; logo pasa a cubículos ata antes de inseminar.

En canto á alimentación, a ración das vacas de produción componse de 16,7 kg de silo de millo, 11,4 kg de silo de herba, 8 kg de silo de polpa de remolacha, 1 kg de palla, 8 kg de cebadilla e 6 kg de penso unifeed, mentres que a das vacas secas de 3 kg de palla, 2 kg de herba seca, 13 kg de silo de herba e

26/5/22 18:16

Pa dú da o Co co or áx ali em ta fa ñe to so cú

da en se ve

u20 ra ma o; ue ebí,é ra te,

uta ta

Unha persoa encárgase do mantemento das máquinas

2 kg de penso. “Ás xatas ata os 5 meses danlles penso granulado e palla picada; finalmente, os animais de 5 a 8 meses comen a ración de alta produción. “Ás xovencas que se van inseminar e ás que xa están preñadas, como dispoñen do Lely Cosmix, non lles damos penso na ración, senón que elas mesmas entran e comen o que lles determina a máquina”, indica Lorente.

teñen reprodutivo. “Os traballos están totalmente definidos; así cada un sabe a súa función”, puntualiza o presidente. Así mesmo, nesta cooperativa danlle importancia á calidade de vida que lles ofrecen aos traballadores, por iso fan xornadas continuas: “Cando necesitamos buscar empregados, é máis sinxelo así, propoñer quendas de mañá ou de tarde”.

MELLOR CALIDADE DE VIDA COA AUTOMATIZACIÓN

CONTROL DA GRANXA A DISTANCIA

Para atender os nove robots contan con dúas persoas que “meten vacas atrasadas ou controlan se hai algún problema; o de posparto é o que dá máis traballo.

Con tres horas ao día temos o muxido controlado”, relata Lorente. Todo está organizado para funcionar de forma áxil, así é que unha persoa se dedica á alimentación, outra á recría e os dous empregados que se centran nos robots tamén acondicionan os cubículos. “Eu fago as inseminacións e a miña compañeira María José Iribarren dá tratamentos e revisa as vacas enfermas. Ambos somos encargados da gandería de vacún”, resalta Ismael.

Esta explotación está protocolizada: os luns levan as vacas a preparto en cama quente; os martes realizan os secados; os mércores encaman; os xoves revisan as patas e os venres ou luns

Os colares de Lely facilítanlles toda a información dos animais e Ismael coméntanos que “así controlamos de maneira individual cada vaca, algo moi importante. Co robot non estás encima delas, como sucede na sala, senón que as deixas máis libres. Con mirar o ordenador media hora pola mañá xa sabes as accións que hai que executar durante o día (inseminar, detectar mamites ou cetoses etc.)”. Unha das finalidades do robot é “non molestar a vaca”, engade.

Isto permítelles aos socios ter horarios máis flexibles, posto que poden estar pendentes de como está a granxa desde o móbil. En relación coas alertas, “debemos dicir que as incidencias do robot o ano pasado polas noites foron dunhas 63 chamadas, é dicir, 7 anuais por robot”, recalca o presidente.

Os colares ofrécenlle información individualizada de cada vaca

En tres horas diarias atenden os 9 robots de muxido

CONFIANZA NOS ROBOTS DE LELY Javier Fernández pon de manifesto a calidade dos Lely Astronaut A3 Next despois dunha década instalados: “Estamos moi contentos con este modelo. Dispoñemos dunha persoa que se encarga do seu mantemento e controla cando hai que cambiar algunha peza, xa que nos interesa sacarlles rendibilidade”.

Pola súa parte, Unai Etxaiz conclúe que “esta gandería é un bo exemplo de por que en granxas con máis de 500 vacas se debe automatizar o muxido”.

LOS CORALES DE BUELNA TRAZO

O seu Lely Center local daralle máis información sobre este fito no muxido.

OUTEIRO DE REI

AIZOAIN VILA NOVA GAIA

AVILA

ón de lo ella ue kg ae

vp031_Publirreportaxe_LelyCooperativa_GALEGO_SABE.indd 55

Lely Center Los Corrales Lely Center Outeiro Lely Center Aizoain Lely Center Trazo Lely Center Ávila Lely Center Vila Nova

+34 606 022 405 +34 671 646 745 +34 676 182 349 +34 685 117 350 +34 665 772 747 +351 227 538 339

26/5/22 18:16

A PÉ DE PISTA

Foto: Revista Frisona

XXII CONCURSO CATALÁN DA RAZA FRISONA. VIC (BARCELONA)

Campgran Kerinci Deman, nova vaca gran campiona de Cataluña

El Campgran arrasa no Concurso Catalán da Raza Frisona A localidade catalá de Vic acolleu a fin de semana do 9 e 10 de abril unha nova edición do certame rexional organizado pola Federación Frisona de Cataluña (Fefric).

Foto: Federación Frisona de Cataluña

N Isern Ernesto Beautiful (Mas Isern), vaca máis produtora do certame

a edición de 2022 do Concurso Catalán da Raza Frisona da Fefric, o xuíz portugués Bruno Almeida nomeou a Campgran Kerinci Deman, de El Campgran (Barcelona), vaca gran campiona, despois de outorgarlle o premio de vaca adulta campiona. A súa compañeira Campgran Rocksteady Lambda, tamén de El Campgran, conseguiu facerse co campionato de vacas novas.

Entre as xatas e xovencas, Campgran HSCT Pretty War ET, desta mesma gandería, converteuse na xovenca gran campiona do certame.

O concurso terminou coas seccións de mellor rabaño e mellor criador, gañadas ambas por El Campgran. Por último, a Fefric entregou o premio á vaca máis produtora de Cataluña a Isern Ernesto Beautiful, da granxa Mas Isern (Vic).

56 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_catalunha_galego_SABE.indd 56

26/5/22 16:49

La ganadería del futuro

Gestione mejor con UNIFORM www.uniform-agri.com +34 695 45 67 35 vp031_uniform_agri.indd 57

Ver vídeo

almudena@uniform-agri.com 18/5/22 11:49

A PÉ DE PISTA

Fotos: Revista Frisona

III OPEN DE GANDO FRISÓN DE TALAVERA DE LA REINA. TOLEDO

Los Jerónimos venceu no campionato de vacas

Omarie gaña o III Open de Gando Frisón de Talavera de la Reina O concello toledano acolleu o seu terceiro Open no que Omarie, de Los Jerónimos, se alzou co título de vaca gran campiona. O concurso foi xulgado polo asturiano José Ramón Badiola.

Venero 5805 Admiral, gran campiona de xatas e xovencas

A

Asociación Frisona de Castela-A Mancha, en colaboración con Talavera Ferial e o Concello de Talavera de la Reina, levou a cabo o III Open de Gando Frisón os días 29 e 30 de abril no recinto feiral do municipio.

O venres, tivo lugar o campionato de xatas e xovencas no que Venero 5805 Admiral, de Granja Venero (Velada, Toledo), foi nomeada gran campiona, mentres que Los Huertos 6801 Admiral, de Los Huertos de Aldeanueva (Aldeanueva de Barbarroya, Toledo), quedou como reserva. Ambas foron a primeira e segunda na sección de xovencas de 17 a

20 meses. Así mesmo, o xuíz José Ramón Badiola destacou a xata Hnos.Miguel 565 Hanket Tami, de Hermanos Miguel (Talavera de la Reina, Toledo), á que outorgou unha mención de honra.

O sábado, Badiola deulle a palmada da vitoria a Omarie, de Los Jerónimos (Calera y Chozas, Toledo), que recibiu así o título de vaca gran campiona da cita.

Este animal venceu na sección de vacas de tres anos.

Ademais, esta gandería tamén conseguiu o título de vaca gran campiona reserva para o exemplar Princesse, que quedou primeiro na sección de vacas en lactación de 31 a 36 meses.

Omarie, vaca gran campiona

58 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_OpenTalavera_galego-SABE.indd 58

26/5/22 18:13

¿Y si...

... confías la gestión de la Huella de Carbono de tus producciones y la sostenibilidad de tu negocio a los mejores expertos?

Utilizando las herramientas de diagnóstico Alltech E-CO2 y las últimas tecnologías para la reducción de residuos y de la Huella de Carbono, ayudamos a agricultores y ganaderos a lograr sus objetivos de sostenibilidad y rentabilidad.

Soñemos el futuro con los pies en la tierra.

Tel: +34 949 105 306 Alltech.com/Spain

11293 Translate Spanish campaign PoP Dairy.indd 1

vp031_Publi_alltech.indd 59

AlltechEurope

@AlltechSpain

30/08/2021 10:06:58

18/5/22 11:51

A PÉ DE PISTA

Fotos: Asociación Frisona de Cantabria

LXXXI CONCURSO DE GANDO VACÚN FRISÓN DE SAN ISIDRO. RIBAMONTÁN AL MAR (CANTABRIA)

Canton Karaja Montana, vaca gran campiona de Galizano

El Cantón faise cos grandes premios en Galizano O domingo 15 de maio o municipio cántabro de Ribamontán al Mar acolleu unha nova edición do certame morfolóxico frisón desta localidade, celebrado un ano máis con motivo do Día de San Isidro e xulgado polo galego Santiago García Souto.

E

l Cantón (Valdáliga) foi este ano a gandería que máis premios levou a casa tras o seu paso por Galizano. Súa foi a vaca gran campiona do concurso: Canton Karaja Montana foi a sinalada polo xuíz como o mellor exemplar do certame.

Este mesmo animal foi previamente elixido vaca intermedia campiona e alzouse co máximo recoñecemento da xornada tras impoñerse a Cudaña Lorna Crushabull, unha vaca da gandería Cudaña (Valdáliga) nomeada nova campiona,

e a Reto Montse Ceo, a campiona de vacas adultas propiedade de El Cantón.

Tamén foi de Canton Karaja Montana o mellor ubre. Pola súa banda, Cudaña fíxose co título de mellor rabaño.

Nas seccións de xatas e xovencas, García Souto escolleu outro exemplar de El Cantón como gran campiona: Canton Albertina Jordy Red, proclamada minutos antes xovenca campiona, gañoulle o gran campionato á xata campiona da xornada, Llera Warrior Jor Red, de Llera Her (Valdáliga).

Cudaña, mellor rabaño

Canton Albertina Jordy Red

60 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_apedepista_galizano_galego_SABE.indd 60

26/5/22 16:48

ROBOTIZACIÓN DO MUXIDO, UN IMPULSO VITAL PARA A GRANXA Os irmáns Alberto e Fermín Sanz son os únicos propietarios da gandería segoviana Sanz Escorial (Cantalejo). Con 270 cabezas de gando en total, entre frisonas produtoras de leite, recría e xatos para ceba, atopáronse de fronte hai anos cun dos problemas máis recorrentes no sector lácteo: a falta de man de obra cualificada.

A continuidade da súa gandería dependía de lanzarse a apostar polo muxido robotizado, se non seguramente terían que chegar ao peche. Como clientes do distribuidor GEA na zona, Comercial Lobo, e tras visitar varias explotacións similares, déronse conta de que esta podería ser a solución e finalmente colocaron dous DairyRobot R9500.

Hai 14 meses que cambiaron a sala 2x4 na que muxían as súas 105 vacas de leite polos dous robots de GEA e nas seguintes páxinas cóntannos toda a súa experiencia.

Ademais, pasaron de traballar con podómetros a xestionar os seus animais cos colares CowScout e engadiron ao proxecto de robotización a saída guiada e unha sala de espera con portas de preselección e postselección para un manexo máis eficaz das vacas.

Para máis información: GEA.com/es

vp031_publirreportaxe_GEA_galego.indd 61

27/05/2022 9:05:21

SANZ ESCORIAL Localización: Cantalejo (Segovia) Número total de animais: 270 Vacas en produción: 105 Media de número de muxidos en robot: 2,9 Media de produción: 38 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 3,90 % Porcentaxe de proteína: 3,20 % RCS: 120.000 cél./ml

Que sistema de muxido tiñan antes de instalar os robots?

Ata hai 14 meses, que arrincamos cos robots, muxiamos nunha sala 2x4.

Por que decidiron pasarse ao muxido robotizado?

Enfrontabámonos a problemas coa man de obra e había dúas opcións: abandonar a gandería ou facer algo para non depender de traballadores.

Comezamos a valorar a opción dos robots, visitamos outras granxas parecidas á nosa que estaban a saír adiante con este sistema e decidimos apostar por eles.

Por que elixiron GEA? É unha marca de prestixio e funciona ben. Ademais, é a que distribúe na zona Comercial Lobo, cos que temos moi boa relación desde hai anos.

EN VÍDEO

Alberto Sanz: “A nosa idea era poder continuar coa granxa sen depender de traballadores e ese obxectivo está conseguido”

Que características deste modelo lles gustaron máis?

A principal razón para elixir GEA foi que a vendía Comercial Lobo. Unha vez posto, vemos que o foso nos achega un fácil acceso ao ubre. É algo moi importante.

En que consistiu todo o proxecto?

Cos robots instalamos unha sala de espera con porta de preselección. É a encargada de deixar entrar as vacas que teñen permiso para muxirse e de devolver á nave as que non o teñen. As dúas máquinas contan con saída guiada e

ao final hai unha porta de postselección de tres vías: cara á sala de espera, para aquelas que non quedaron ben muxidas; cara á nave, para as que fixeron todo o proceso con normalidade, ou cara á enfermería, para aquelas vacas paridas recentemente, coxas ou tratadas.

“O noso robot dispón de dúas unidades finais, o que permite tratar o leite de maneiras diferenciadas”

Ignacio Fernández Delegado de posvenda de GEA en Castela e León

Que destacaría do modelo de robot instalado nesta granxa?

A principal característica do noso robot é o sistema In Liner Everything, é dicir, que realiza todo o proceso de muxido nunha soa colocación. Desde o momento no que a tetoeira se coloca, lava, fai o predipping, a estimulación, saca primeiros chorros, realiza a identificación da cor e da condutividade do leite, moxe, sela o teto e retira. Ademais, garante a desinfección entre cada vaca. Todo iso contribúe, e moito, á calidade do leite.

Outro aspecto importante do noso robot é que dispón de dúas unidades finais. O leite

vp031_publirreportaxe_GEA_galego.indd 62

dos animais tratados ou das vacas que están a dar costro nunca se mestura co que vai ao tanque. É outra das características que só o sistema de GEA pode levar a cabo.

Como foi o deseño deste proxecto?

Por unha banda, a zona dos robots independizámola ao máximo, quedou case como un anexo á nave, un centro de muxido onde toda a xestión é moito máis cómoda.

Pola outra, decidimos incorporar porta de preselección e sistema de saída guiada cos robots na mesma dirección, e porta de postselección para facilitar a xestión dos animais.

27/05/2022 9:05:34

Tamén incorporamos os colares CowScout. Nós xa estabamos afeitos a traballar con podómetros, para detectar celos, pero agora os colares ademais rexistran a ruminación. Cando mos ofreceron, non me parecían importantes; hoxe considéroos fundamentais. Se unha vaca ten un problema, unha indixestión, deixa de comer e de rumiar, e a nós sáltanos inmediatamente a alarma.

Permítennos detectar antes os problemas e darlles solución con antelación.

Como planificaron o proceso de instalación?

Estivemos unha tempada metendo vacas aos robots para que estivesen tranquilas. Cando todas as vacas conseguiron estar acougadas e comendo neles, empezamos a muxir.

Saída guiada para unha xestión máis eficaz das vacas

Como lembran o cambio?

Estresante. Os primeiros días pasamos moitas horas sen durmir, preocupados. Era necesario aprender moitas cousas novas e facíase complicado.

Logo, van pasando as semanas, as vacas van cambiando a rutina, xa saben que poden vir muxirse a calquera hora do día, e é aí cando o traballo se vai relaxando.

Ao principio ninguén está tranquilo, nin as vacas nin os gandeiros. Pasado o tempo, todo foi mellorando.

Como é agora o seu día a día na granxa?

Basicamente é igual, só que agora non hai que muxir. Si que se nota que o gando está máis calmado.

Consideran fundamentais os colares CowScout para detectar antes os problemas

Nós non estamos suxeitos a horarios. O traballo é máis flexible, máis tranquilo, e o rabaño está mellor.

Que valoración fan do cambio?

A nosa idea, cando nos decantamos polos robots, era poder continuar coa granxa sen depender de traballadores e ese obxectivo está conseguido. O traballo, ademais, é máis relaxado. Estamos moi contentos coa decisión.

De cara ao futuro, aínda que non queremos crecer en ningún caso, o que pretendemos é seguir mellorando. É posible que automaticemos máis aspectos da granxa.

Porta de postselección de tres vías: cara á sala de espera, cara á enfermería ou cara á nave

“A saída guiada e a entrada aos robots polo mesmo lado permiten que a carga de traballo se distribúa mellor entre ambas as máquinas” En que se baseou este proxecto?

Os nosos clientes buscaban ser capaces de facer todas as tarefas do seu negocio coa menor carga posible de persoal alleo.

Francisco Lobo Director comercial de Comercial Lobo, distribuidor de GEA na zona

vp031_publirreportaxe_GEA_galego.indd 63

Para iso, non só automatizamos o muxido en si senón todo o proceso. A sala de espera está dirixida por unha porta de preselección e os animais abandonan os robots por saída guiada e porta de postselección. A saída guiada e a situación dos robots no mesmo sentido, con entrada polo mesmo lado, permiten que a carga de traballo se distribúa mellor entre ambas as máquinas. Este é un sistema que só pode ofrecer GEA.

En que consiste o seu asesoramento?

O noso asesoramento é global, tanto antes como despois da posta en marcha. Colaboramos no deseño dos proxectos coa idea de poder adaptar as granxas da mellor forma posible para obter o mellor resultado.

Unha vez que os animais xa están afeitos e os gandeiros van traballando mellor, pasamos á fase de seguimento. Facemos un estudo cada semana, para comprobar os datos dos robots, e ofrecemos a nosa axuda para tentar lograr o máximo rendemento.

27/05/2022 10:00:40

NA GRANXA

SAT REY DE MIÑOTELO. A PASTORIZA (LUGO)

En Vaca.tv

Alberto Iglesia, cunha das súas vacas top Rey 747 July High Octane

Entre bambolinas: amor, esforzo e mellora continua Ver as frisonas da SAT Rey de Miñotelo pisar con forza e estilo as pistas máis concorridas do panorama nacional é xa habitual para os afeccionados aos concursos morfolóxicos desta raza, pero… que hai detrás destes eventos e dos títulos conseguidos? Alberto Iglesia, un dos seus propietarios, comparte con nós o día a día destes animais e do resto do seu rabaño.

Localización: A Pastoriza (Lugo) Propietarios: José Iglesia, Elvira Vila, Alberto Iglesia e Esteban Iglesia N.º total de animais: 410 Vacas en muxidura: 190 Media de produción: 36 litros/vaca/día Porcentaxe de graxa: 4,25-4,30 % Porcentaxe de proteína: 3,30-3,40 % RCS: 180.000 cél./ml Venda do leite: Inleit

A

os seus 30 anos Alberto Iglesia vén de sumar catro vitorias consecutivas nos certames rexionais galegos da raza frisona e o palmarés da súa gandería, SAT Rey de Miñotelo (A Pastoriza, Lugo), reconta cada ano grandes títulos, entre competicións locais, rexionais e nacionais.

A súa afección polas vacas de concurso e por participar neste tipo de convocatorias remóntase aos anos 90, cando sendo un neno, o seu pai, José Iglesia, o levaba aos eventos da comarca. “O primeiro concurso no que participamos con animais –lembra– foi a Moexmu de 2004, á que le-

varamos catro xatas. O seguinte ano animámonos a competir no rexional galego e alí foi onde nos seleccionaron unha vaca para unirse ao grupo que representaría a Galicia no seguinte concurso nacional”.

A partir dese momento comezaron pouco a pouco a pisar as pistas con xovencas e tamén vacas en lactación e, ano tras ano, xa son 18 os que levan participando neste tipo de shows.

Alberto Iglesia é claro e conciso á hora de recoñecer o aspecto que máis lle gusta de todo este mundo: “Gañar”, asegura entre risas. Así, atravesa agora un dos momentos máis doces de toda a súa traxectoria como concursante, pero detrás de todos os logros da actualidade hai tamén moito esforzo, constancia, sacrificio e moitos anos de palmarés a cero. “A xente pensa que gañei sempre, pero é que antes de empezar a gañar, eu pasei 10 anos seguidos perdendo. Desde 2004, a primeira vez que vencemos foi en Muimenta en 2014. Todo ese proceso, para min, dálle moito máis valor ao que é gañar”.

64 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 64

26/5/22 16:17

NA GRANXA

“ANTES DE EMPEZAR A GAÑAR, EU PASEI 10 ANOS SEGUIDOS PERDENDO” 2004-2022, CASE VINTE ANOS NAS PISTAS

Primeira Moexmu na que participaron só con xatas en 2004

Foto: Africor Lugo

Alta Calidad Alemana Asegurada!

Foto: Africor Lugo

Alberto Iglesia e o seu pai, José Iglesia, no certame de Vegadeo (Asturias), tamén en 2004

Foto: Africor Lugo

Foto de familia con Rey 547 Sonrrisa Sid, frisona coa que conseguiron o gran campionato de vacas catro veces consecutivas na Moexmu 2014 (foto), 2015, 2016 e 2017

Vencen no rexional galego de 2018 con Rey 642 Yudi Doorman

Subiron ao podio do rexional de Galicia 2019 con Rey 747 July High Octane

NOVEDAD

CAZO OR DISTRIBUID JE A FORR

Rey de Miñotelo consegue a vitoria con Rey 814 Beemer Yuri no rexional galego de 2021

NOVOEUDNAIFEDED CAZ

Rey 1014 Moovin Sony ET, xovenca gran campiona no nacional de 2021

Rey 814 Beemer Yuri revalida o seu título de gran campiona galega no último rexional, celebrado en abril

Tel. (+34) 985 634 238 Schäffer Ibérica • info@schaffer-iberica.com

www.schaffer-iberica.com 05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 65

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 65

26/5/22 16:17

NA GRANXA

“A DÍA DE HOXE ONDE MÁIS MARXE DE MELLORA TEMOS É EN UBRES”

Dedicaron gran parte da nave nova ás suites das vacas de concurso

Subiu ao podio da Moexmu coa vaca gran campiona en seis das últimas sete edicións, gañou o gran campionato en seis concursos rexionais galegos, os últimos catro seguidos, e é rara a vez que forma parte dalgún certame e que non consegue alzarse con escarapelas de xatas campionas, xovencas campionas, vacas novas, intermedias e adultas campionas ou títulos de mellor criador e de mellor rabaño.

Durante a nosa visita á granxa entramos á oficina da gandería e na vitrina dedicada aos trofeos xa non había sitio para colocar ningún máis.

Alberto chegounos a recoñecer que “os últimos premios aínda están en caixas, pois non teño moito espazo”.

HOTEIS DE LUXO PARA AS MÁIS VIP É fácil realizar o reconto de premios, pero non tan sinxelo é preparar os animais para despuntar nas pistas.

Segundo nos detalla, “as xatas máis sobresalientes da gandería sepáranse desde que teñen catro meses e permanecen toda a súa vida nuns currais específicos para os animais de concurso ata que paren. Entre as vacas, as dúas ou tres máis top tamén as mantemos separadas os 365 días do ano cunha ración diferente, unha cama distinta e un manexo especial con respecto ao resto. O único que fan como as outras é que se moxen na mesma sala”.

Ademais das xatas seleccionadas e das frisonas máis destacadas, en Rey de Miñotelo contan con outro grupo de vacas, que tamén van a concurso, pero “que non son das top –di Alberto–”, e que se apartan do resto do rabaño só tres ou catro meses antes da chegada do concurso ao que asistirán. “De todas elas, semanas antes do certame, seleccionamos finalmente as que viaxan. En función do concurso ao que vaiamos, facemos esa elección, pois non levamos as mesmas vacas a un concurso local que a un nacional, por exemplo”, apunta o gandeiro.

As produtoras descansan en camas de area que acondicionan tres veces ao día

Estes animais descansan en boxes moi amplos, con camas de viruta e unha alimentación con base en “fibra longa a libre disposición as 24 horas do día e tres tomas de penso ao día, á mañá, ao mediodía e á noite. Son racións moi altas en fibra e en proteína, e moi baixas en enerxía, para que produzan moito leite e ao mesmo tempo se manteñan en moi boa condición corporal, en bo estado de forma”, explica Alberto.

Camas especiais, alimentación adaptada e un moi bo coidado físico, sobre todo dous meses antes dos eventos: “Adoitamos pelalas a miúdo, cada tres ou catro semanas, e lavalas unha ou dúas veces á se-

mana. Aproveitamos eses momentos –afirma– para adestralas a pasear e nós perfeccionar o noso manexo en pista. Cando xa están afeitas é máis fácil, pero, cando é a primeira vez que van participar, custa moito máis traballo”.

Neste senso, Alberto Iglesia subliña que os concursos lle teñen dado moitas alegrías, pero que tamén “por eles sacrificas moitos aspectos tanto da túa vida persoal como da túa vida profesional. A maiores, os días dos concursos, a xente que queda á fronte da granxa ten que facer un esforzo extra para suplir todo o traballo que facemos os que nos ausentamos para gozar dos eventos”.

66 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 66

26/5/22 16:17

Delegado Miguel Sá: 00351919028774 Cosmolabor: +351 964 139 487 • Luciano Fernández: 0034 626 983 049 • Frior 981774500 • Jesmi: 0034 677 72 96 30 Alberto Disega: 0034 670 286 215 • Albaitaritza: 0034 948 50 03 43 • Trivic: 0034 938 86 62 99 vp031_holm_laue.indd 67

18/5/22 11:54

NA GRANXA Os tres piares da granxa son a xenética, a alimentación e o manexo

“SE CONSEGUIMOS VARIAS IRMÁS COMPLETAS, XENOTIPÁMOLAS E ASÍ SELECCIONAMOS A CAL LLE IMOS EXTRAER EMBRIÓNS”

e nos últimos sete anos logramos moitos máis premios. Ademais, nos meus inicios concursaba xente que para min eran ídolos, como pode ser Cristiano Ronaldo para un neno ao que lle gusta o fútbol, e co paso do tempo tiven a oportunidade de traballar con eles, compartir viaxes, preparar animais xuntos e mesmo ser amigos”.

TIPO E, SOBRE TODO, UBRES

As vacas de leite deben superar os 26 litros ao día para ser rendibles ante a situación actual dos prezos

Cre que este tipo de convocatorias son “importantes para o sector, porque lle damos a coñecer ao resto da sociedade como traballamos cos animais, como os coidamos e como os preparamos para eses días. Non ten nada que ver a gandería actual coa que había hai 40 ou 50 anos.

As vacas viven en auténticos hoteis de luxo”. Ademais, para Alberto, as pistas convertéronse nun dos seus maiores hobbies e “supoñen tamén un bo márketing para a granxa. En cada concurso, móstrolle á xente de toda España, mesmo de Europa, agora que as redes sociais facilitan tanto a comunicación, o que estou facendo, a mellora xenética que estou levando adiante na miña explo-

tación”. Grazas a isto, está tendo demanda de embrións das vacas gañadoras e das súas familias: “A familia da última vaca que gañou este pasado rexional galego, Rey 814 Beemer Yuri, é moi boa transmisora, pois non é que saíse unha vaca boa, é que todas as súas vacas están gañando concursos”.

De todo o que rodea a estes shows morfolóxicos da raza holstein, Alberto Iglesia quédase coa mellora conseguida durante todos estes anos e con toda a xente que puido coñecer ao longo deste tempo. “Eu levántome cada día pensando en mellorar un pouquiño máis. Comezamos a participar –resume– en 2004, o primeiro concurso que gañamos foi en 2014

Todas as palmadas de vitoria que levan recibido as frisonas de Rey de Miñotelo nas pistas foron conseguidas grazas ao traballo constante de Alberto, dos seus pais, José Iglesia e Elvira Vila e, tamén agora, do seu irmán Esteban Iglesia, recentemente incorporado á Sociedade Agraria de Transformación.

Alberto destaca que “na mellora xenética xa viñan facendo fincapé os meus pais antes da miña incorporación á gandería no ano 2009 e este aspecto xoga un papel dos importantes na nosa xestión, sempre da man dun bo manexo e dunha boa alimentación”.

Decántase por touros equilibrados, con base en tipo e ubres. Subraia que “a día de hoxe onde máis marxe de mellora temos é en ubres e niso estamos traballando”. O 100 % das doses que usa proveñen de sementais canadenses ou americanos e está a facer unha boa aposta pola xenómica: “Utilizamos un 80 % de touros xenómicos e un 20 % de probados.

Ao seleccionar xenómicos con índices moi altos, aínda que a súa proba faga descender as súas cifras seguen a ser touros con moi bos datos”.

O seu rabaño responde na gran maioría dos casos á raza holstein, aínda que si está botando man do cruzamento industrial en moitas xovencas, pois “agora mesmo temos moita recría, moita máis da que necesitamos, porque non queremos crecer. Utilizamos nalgún caso seme de carne para a venda de xatos”.

68 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 68

27/5/22 11:12

www.etxeholz.net etxeholz@etxeholz.net +34 683 61 24 06

¡Ventila tus problemas!

¿El calor y la humedad suponen un problema para el bienestar de tus animales y su producción?

Los sistemas de ventilación e irrigación permiten combatir el estrés térmico evitando el descenso de la producción y los problemas de concepción.

Desde Etxe Holz analizamos el diseño de tu explotación y te proponemos el sistema de ventilacion que mejor se adapte a tu situación; ventiladores de gran tamaño (desde 3 hasta 7 metros de diámetro), sistemas de microirrigación, etc.

REDUCE EL ESTRÉS TÉRMICO AUMENTA LA PRODUCCIÓN MEJORA LA FERTILIDAD COSTE AMORTIZACIÓN: 2 AÑOS COW CONFORT ASEGURADO

¡No dudes en ponerte en contacto con nosotros! vp031_publicidade_etxeholz.indd 69

18/5/22 11:55

NA GRANXA

JAVIER MURIAS Asesor de alimentación e manexo en SAT Rey de Miñotelo

“DE POUCO SERVE APOSTAR POR UN MOI BO NIVEL XENÉTICO SE TES UNHA MALA ALIMENTACIÓN OU UN MANEXO INCORRECTO”

“INTÉNTASE TER UNHA ALIMENTACIÓN MOI SAUDABLE E QUE OS ANIMAIS DUREN O MÁXIMO POSIBLE”

Como foron os inicios nesta gandería?

Empezamos a traballar xuntos no ano 2007 porque había bastantes problemas reprodutivos. Comecei a desenvolver asesoramento en canto a alimentación e manexo e intentamos equilibrar o labor que implica a produción en si coa asistencia a concursos e a alta xenética.

Alberto foi sabendo compaxinar ben a xestión da gandería, da produción de leite, coa súa afección principal e logrou ir crecendo ano a ano. Naquel momento muxían unhas 65 vacas e a granxa triplicouse, pois hoxe estanse muxindo sobre 190.

En que consiste o seu asesoramento?

Para as vacas de produción estamos xestionando unha ración única baseada en silo de herba e silo de millo. Esta non é unha granxa superesixente en canto a nutrición. Inténtase ter unha alimentación moi saudable e que os animais duren o máximo posible, pois hai moita valoración xenética; debe ser unha produción rendible, pero non indo ao límite.

Nas vacas secas traballamos cunha ración estándar normal e no que si facemos fincapé é en estimular o consumo ao máximo posible para evitar problemas posparto e ter un bo inicio de lactación.

Logo tamén manexamos as distintas fases da recría.

Ata os tres meses consomen leite e concentrado e a partir de aí xa iniciamos unha ración con forraxe ata os seis meses, xa que xa inxiren a ración das vacas de produción. Aí empezamos cunha ración específica para xovencas con 50 % de forraxe e 50 % de concentrado. A medida que as xovencas van medrando, imos incorporando cada vez máis forraxe e menos concentrado na ración, ata que na fase final poden estar cun 90 % de forraxe e un 10 % de concentrado. Cando lles quedan dous meses para o parto, pasan á ración de vacas secas.

Entre os últimos touros que marcaron boas familias en Rey de Miñotelo, nomea a “Beemer, un bo touro para vacas, e Moovin ou Master, dos mellores do panorama actual para xovencas. Tamén hai moitos outros touros non tan coñecidos que funcionan moi ben”.

A súa media ICO mantense en 2.585 e a última cualificación morfolóxica sumou unha media de 84,5 puntos. Conta cun total de 8 vacas excelentes (EX) e de 70 moi boas (MB).

Movémonos en torno aos 36 litros, cunhas moi boas calidades: 4,20-4,30 % de graxa e 3,303,40 % de proteína. Este leite á hora de vendelo tamén ten un valor engadido bastante alto.

En canto a manexo, centrámonos basicamente no arranque dos animais en produción, no tránsito da vaca seca a vaca acabada de parir e nos seus problemas metabólicos.

O encamado para nós é importantísimo, así como a distribución por lotes correctos, sen superpoboación.

Unha das claves da eficiencia na produción é o confort. Non renden o mesmo os animais que teñen un punto de consumo ou un cubículo por animal que aqueles que non poden comer ou deitarse cando eles queren; así o rendemento baixa unha barbaridade.

Insistimos constantemente neses parámetros para que isto non pase.

Por que cre necesario este tipo de asesoramento?

O gandeiro no seu día a día ten moitos traballos aos que dedicarse. A miña tarefa consiste en manter un control do que as vacas consomen e ter unha referencia da produción que alcanzan segundo o que están comendo. Noto que é unha deficiencia que hai na gran maioría das granxas, porque os datos seguen sendo a materia pendente deste sector, non se apunta o que se debería. O meu labor é ver se a vaca está sendo realmente rendible e iso podo comparalo con outras granxas. Se non hai alguén que se encargue diso, o gandeiro non vai estar comparando todos os días a súa rendibilidade.

TÉCNICAS REPRODUTIVAS PARA AXILIZAR A MELLORA XENÉTICA “A última decisión para a selección xenética sempre a tomo eu, pero si que me asesoro con xente coñecida do sector e traballo cunha empresa especializada en reprodución para axilizar e optimizar a mellora xenética, con técnicas como a transferencia embrionaria ou a fecundación in vitro”, confirma.

Os primeiros pasos coa transferencia embrionaria deunos xa hai 15

anos e coa fecundación in vitro iniciáronse a traballar posteriormente, desde hai cinco máis ou menos. Iglesia explica que “este é o sistema de mellora xénetica máis rápido. Compramos algúns embrións, sobre todo ao principio, e agora xa xestionamos os das nosas mellores vacas. Nun período relativamente corto de tempo, as femias do noso rabaño acaban sendo dos nosos animais máis sobresalientes”.

A maiores, o gandeiro pastoricense apunta que empezou tamén a xenotipar algúns dos seus exemplares, “aqueles que poden ter índices altos a tipo. Por exemplo, se conseguimos varias irmás completas, xenotipámolas e así seleccionamos a cal lle imos extraer embrións”. Esta técnica tamén lles está axudando moito a seleccionar frisonas A2A2, xa que “o mercado está demandando embrións con esta característica e queremos ir dándolle resposta a esta liña”.

A detección de celos, de momento, realízana á vista, pois non dispoñen de ningunha ferramenta electrónica específica para isto. En meses, cara ao verán, teñen programado colocarlles a todos os animais sistemas de identificación con detector de celo para obter esta información.

Con todo, conseguen unha media de inseminacións por preñez de 2,3, en vacas, e de 1,4, en xovencas. O intervalo entre partos aproxímase aos 425 días e os animais paren unhas 2,8 veces, de media. A primeira inseminación realízana aos 11 ou 12 meses, en función do desenvolvemento corporal das xovencas.

70 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 70

26/5/22 16:17

SISTEMA SISTEMA DEDE CRUZAMIENTO CRUZAMIENTO DEDE 3 RAZAS 3 RAZAS SISTEMADE DECRUZAMIENTO CRUZAMIENTODE DE3 3RAZAS RAZAS SISTEMA

RENTABILIDAD RENTABILIDAD VITALICIA VITALICIA PRODUCCIÓN PRODUCCIÓN GRASA GRASA + + PROTEÍNA PROTEÍNA PRODUCCIÓN PRODUCCIÓN GRASA GRASA + + PROTEÍNA PROTEÍNA COSTES COSTES

TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS DE SALUD DE SALUD COSTES COSTES TRATAMIENTOS TRATAMIENTOS SALUD DEDE SALUD DÍASDÍAS LONGEVIDAD LONGEVIDAD

+33% +33% +33% +33%

== ==

-26% -26% -26% -26% +147 +147

TÍFICAME EN TÍFICAME EN TÍFICAM EN TÍFICAME E EN

N

O O

REDUCCIÓN DE LA REDUCCIÓN DE LA MORTINATALIDAD MORTINATALIDAD

ORBO A PRP AB D D TENTE

CI

+147 +147

R OB A B PR O PA TE D D N

O

DÍAS DÍAS LONGEVIDAD LONGEVIDAD

TE

O

N

CI

RENTABILIDAD RENTABILIDAD VITALICIA VITALICIA

* Estudio * Estudio de 10de años 10 años dirigido dirigido por lapor Universidad la Universidad de Minnesota. de Minnesota.

Resultados Resultados confirmados confirmados por elpor Journal el Journal of Dairy of Dairy Science Science

CI CI

REDUCCIÓN REDUCCIÓN DEDE LALA MORTINATALIDAD MORTINATALIDAD

Global Global Genetics Genetics Galicia Galicia Global Global Genetics Genetics * Estudio de años 10 años dirigido la Universidad de Minnesota.

Teléfono: Teléfono: 619 760 619 916 760 916 * Estudio P.N. P.N. Európolis Európolis C/Londres C/Londres 29A 29A de 10 dirigido porpor la Universidad de Minnesota.

Resultados confirmados el Journal of Dairy Science confirmados porpor el Journal of Dairy Science global@globalgenetics.es global@globalgenetics.es Resultados 28232 28232 Las Rozas, Las Rozas, Madrid Madrid galicia@globalgenetics.es global@globalgenetics.es

procross.info procross.info

Global Genetics Galicia Global Genetics Galicia Teléfono: 619 760 916 Teléfono: 619 760 916 global@globalgenetics.es global@globalgenetics.es

vp031_anuncio_GLOBAL.indd 71

Global Genetics Global Genetics P.N. Európolis C/Londres 29A P.N. Európolis C/Londres 29A 28232 Rozas, Madrid 28232 LasLas Rozas, Madrid

19/5/22 11:30

NA GRANXA As acabadas de nacer pasan os primeiros 15 días en boxes individuais

Descartan totalmente que a estratexia para acurtar os custos de produción pase por retocar a alimentación

A recría distribúese en diversos lotes segundo a idade

EXQUISITO MANEXO OS 365 DÍAS DO ANO A gandería Rey de Miñotelo, como xa nos comentaba anteriormente Alberto Iglesia, aséntase en tres piares fundamentais: a mellora xenética, a boa xestión da alimentación e o correcto manexo dos animais todos os días do ano. “Todos os puntos na súa medida son importantes –recalca–, de pouco serve apostar por un moi bo nivel xenético se tes unha mala alimentación ou un manexo incorrecto”.

Para este último alicerce da granxa distribúen as frisonas en dúas naves: unha construída no ano 2000, que duplicaron en 2008 para pasar de 60 cubículos a 100, con zona de paridei-

A alimentación das xatas está automatizada ata os 90 días que se destetan

ra e posparto, e un establo novo que levantaron en 2019.

Desde esta última ampliación da gandería, o rabaño quedou dividido da seguinte maneira: na nave máis vella separan dous grandes lotes polo corredor de alimentación, a un lado manteñen as primíparas e algunha vaca de segundo parto e, ao outro lado, están as vacas adultas.

Na instalación de máis recente creación encóntranse toda a recría, as vacas secas, as de posparto e o lote de animais de concurso, ademais dun lote de produción dunhas 60 vacas, porque non caben todas no establo vello. A maiores, apunta Alberto, “unhas 30 xovencas, elixidas ao azar

“INTENTAMOS SELECCIONAR BEN AS NOSAS VACAS E ALIMENTALAS MELLOR AÍNDA CA ANTES, PORQUE DEBEMOS PRODUCIR MÁIS CON MENOS ANIMAIS”

cada ano, son recriadas nunha nave que temos a 2 km desde os seis ou sete meses ata que están próximas ao parto. Facémolo así para que teñen maior espazo e para que esa nave continúe en funcionamento”.

72 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 72

26/5/22 16:18

DISTRIGEN, distribuidor en España de Sexing Technologies®, les informa de la reciente salida al mercado de Ultraplus, que supone una notable mejora de las tasas de fertilidad del semen sexado. A continuación, el comunicado emitido por Sexing Technologies®, para su presentación.

7 de abril de 2022 Navasota, Texas

Ultraplus™ - Yendo MUCHO MÁS ALLÁ para establecer el nuevo estándar en semen sexado.

Sexing Technologies®, la empresa líder en la tecnología del sexaje del semen, se complace en anunciar Ultraplus™. Una nueva tecnología de semen sexado, que agrega la más innovadora mejora al proceso de sexaje, Ultraplus™ resultando en las más altas tasas de concepción jamás vistas en la industria lechera. Disponible con más de un 90 por ciento del género deseado, Ultraplus™ está preparado para satisfacer la creciente demanda mundial de semen sexado, que se ha duplicado en los últimos cinco años.

“Ultraplus™ representa el siguiente nivel en nuestro compromiso continuo de ofrecer las soluciones tecnológicas más fiables para la industria”, dice Juan Moreno, Director Ejecutivo de Sexing Technologies®. “Va MÁS ALLÁ de nuestra tecnología original de semen sexado, proporcionando las tasas de concepción más altas en la historia de este producto, para así ayudar a nuestros clientes a alcanzar sus objetivos de rentabilidad y sostenibilidad”.

Este nuevo producto de semen sexado ofrece un aumento de fertilidad del 3% sobre Sexed ULTRA 4M® de Sexing Technologies®. Detrás de Ultraplus hay tres años de investigación y desarrollo en laboratorio. La mejora de la fertilidad se basa en datos de campo recopilados en 72 granjas, con 52 toros diferentes y en más de 15,000 inseminaciones de vacas en lactancia. Estos datos confirman que el mejorado Ultraplus™ es oficialmente el semen sexado con la más alta tasa de concepción, con una aumento del 14% sobre la tecnología inicial de semen sexado XY de Sexing Technologies® que fue lanzado en 2005.

Desde que el semen sexado llegó al mercado, Sexing Technologies® ha estado a la vanguardia de la tecnología y ha buscado constantemente formas de mejorar el proceso y, en consecuencia, los resultados de los ganaderos.

Hasta el momento los productos ofrecidos eran SexedULTRA® con un aumento de fertilidad de un 8% en comparación con la tecnología antigua. Posteriormente, SexedULTRA 4M®, con otro aumento de fertilidad del 3% sobre el anterior. Y hoy, se pesenta Ultraplus™ con una mejora adicional del 3% en la tasa de concepción.

El compromiso de Sexing Technologies® con el perfeccionamiento llevó al desarrollo de Ultraplus™, el semen sexado más fértil del mundo. Este aumento en la fertilidad se logró mediante el refinamiento del revolucionario proceso de sexado de Sexing Technologies®. Ultraplus™ está listo para satisfacer la creciente demanda de semen sexado, una tendencia que ha cobrado impulso en todo el mundo durante los últimos cuatro años, en una industria lechera en constante evolución.

Con 44 laboratorios propios y autorizados en 19 países, Sexing Technologies® es pionera en razas de leche y de carne. Además suministra más del 90% de todo el semen sexado vendido mundialmente. Con estos recursos, Sexing Technologies® se esfuerza por servir y ayudar a los ganaderos a lograr todos sus objetivos genéticos, al tiempo que ofrece rentabilidad y sostenibilidad a las ganaderías de leche y carne.

MUCHO MÁS ALLÁ

C/ Berriozar, 21. Oficina 33 31013 Ansoáin (Navarra) vp031_publi_distrigen.indd 73

649 466 728 689 233 030

distrigen@distrigen.es www.distrigen.es 23/5/22 10:47

NA GRANXA

AS VACAS ESTÁN ALCANZANDO UNHA MEDIA DE 36 LITROS POR DÍA

Cultivan herba e millo en 70 ha e as colleitas son suficientes para alimentar o seu rabaño todo o ano

Cambiarán este verán a sala por unha 2x16 coa que acurtarán os tempos de muxido e obterán moitos máis datos

Os comedeiros contan con base de plaqueta no establo antigo e de resina no máis actual e os bebedoiros límpanos cada dous días, “un día hixienizamos os 12 da parte vella e, ao seguinte, limpamos os 22 destoutra”, concreta o gandeiro.

Todos os corredores son evacuados con sistema de limpeza por arrobadeira de cable e o xurro é acumulado nun total de tres fosas, con capacidade para tres millóns e medio de litros.

Son tres os materiais que utilizan para as camas dos animais: area, palla e viruta. “As vacas en lactación –comenta Alberto– descansan sobre cubículos con cama de area; a recría, a enfermería e a parideira teñen camas de palla e as de concurso mantémolas en viruta”. Límpanas tres veces ao día e encaman cada 10.

Para o benestar animal, o rabaño encóntrase facilmente con diversos rascadores salpicados ao longo das naves e, en canto ao estrés por calor, a explotación está localizada nun lugar moi ventilado e fresco co que “a ventilación é totalmente natural”, destaca.

A CALIDADE DA ALIMENTACIÓN, INTOCABLE Os animais acabados de nacer en Rey de Miñotelo instálanse nuns boxes individuais os primeiros 15 días, nos que toman leite de vaca, auga e palla.

Pasada esta primeira quincena, son distribuídos en tres lotes que xestiona automaticamente a amamantadora.

Aliméntanse de leite, auga, penso e fibra a libre disposición.

Aos 90 días máis ou menos son destetados e colócanse nos diversos

lotes de xatas segundo a súa idade, onde comezan a comer penso, palla e un pouco da ración das vacas de leite. Aliméntanse así ata os seis meses, nos que se lles empeza a subministrar unha ración para xatas, con 13 kg de silo de herba, 2,5 kg de palla e 2 kg de penso para xatas.

Cando están preñadas de sete meses pasan para o lote de secas e a súa alimentación componse de 8 kg de silo de millo, 4 kg de palla, 3 kg de silo de herba, 2,3 kg de penso e 5 kg de auga.

“Para as vacas en lactación, tanto do lote de adultas como de primíparas e de posparto, preparamos unha mestura con 26 kg de silo de millo, 16 kg de silo de herba e 11 kg de penso”, enumera Alberto. É unha única ración, que elaboran e proporcionan dúas veces ao día, á mañá e á tarde.

A das secas prepárana unha vez ao día e a das xovencas, cada dous.

O incremento xeneralizado dos prezos das materias primas estalles afectando na compra dos insumos, especialmente, desde principios de ano. Iglesia recoñece que o prezo do penso escala día a día e con iso o prezo da ración, pero descarta totalmente que a estratexia para acurtar os custos de produción pase por retocar a alimentación dos seus animais.

“Debe ser todo o contrario. Intentamos –explícanos– seleccionar ben as nosas vacas e alimentalas mellor aínda ca antes, porque debemos producir máis con menos animais. Se antes había que eliminar vacas producindo por debaixo dos 23 litros, agora teñen que saír do establo cando producen menos de 26 ou 27 litros, pois eses animais non son rendibles”.

A calidade das forraxes é outra das claves para a súa rendibilidade e logran exercer un control sobre ela con producións propias. Dedican 70 ha a cultivos de herba e millo e levan a cabo rotación de ambos nunhas 45 ha.

O resto consérvano todo o ano en pradeira permanente.

74 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 74

26/5/22 16:18

PROMOCIÓN

LA MEJOR HIGIENE DE UBRE CON LA FAMILA BLUEMAX

Premium

Cl2 Cl2 Cl2 Cl2 Cl2 Cl2 Cl2 Cl2 Cl2

Cl2

Cl2

Cl2

Cl2

Cl2

¡Nunca hubo un producto como este! ¡Bluemax Premium es el primer y único producto de higiene de la ubre en la industria lechera basado en dióxido de cloro listo para usar en pre y post ordeño sin necesidad de mezclar!

D Control El sellador definitivo para el mejor acondicionamiento de la piel del pezón

Barrier

Rápida desinfección natural y barrera física entre ordeños

B Clean Espuma limpiadora pre-ordeño de calidad superior con gran capacidad acondicionadora de la piel de los pezones y excelente capacidad espumante

Xtrem Sellador acondicionador de la piel de los pezones con dióxido de cloro listo para usar

L A N O I C P E C X E A T R E OF

* O L A G E R E D 1 AFAS Y OBTEN R R A G 4 A R P M O C 1, + 4 e de 2022 hasta el 31 de Octubr Promoción válida

Grupanor - Cercampo S.A Azufre 4 Torrejón de Ardoz Madrid 28850 91 656 17 48 Mov .: 609 277 617 pedrojdiaz@grupacer.com

FRIOR S.L.

Pol. Industrial Pedrapartida parcela 17 Coirós, A Coruña 15316 981 774 500 Mov .: 616 029 988 www.frior.es

Oferta disponible exclusivamente en España entre los distribuidores oficiales BouMatic, para todos los pedidos de los productos BlueMAX, Gladiator Barrier, Gladiator RTU, Udder Spray, Udder Dip, y Hexi Dip Supreme (20kg, 60kg, y 200/220 kg) aprobados entre el 1 de Febrero y el 31 de Octubre de 2022. Para obtener más información, contacte con su distribuidor BouMatic.

vp031_publi_boumatics.indd 75

20/5/22 13:39

Frior S.L.

Pol. Industrial Pedrapartida, parcela 17, 15316 Coirós

NA GRANXA

A SAT Rey de Miñotelo vista desde o aire

Nas últimas campañas conseguiron uns rendementos de 45.000 kg/ha, coa colleita do millo, e duns 20.000 kg/ha, coa de herba. “Chegamos a ser autosuficientes para alimentar o rabaño e encargámonos nós de todos os traballos, menos do picado e da sementeira do millo”, confirma.

EN CRECEMENTO ATA HOXE A gandería Rey de Miñotelo sempre se dedicou á produción de leite. Fundada xa polos bisavós de Alberto, foi pasando de xeración en xeración e agora os máis novos xa están tamén incorporados. O futuro está garantido, aínda que, como alerta o gandeiro, “atravesamos unha etapa de moita incerteza, parece que nos veñen anos complicados”.

Ata o ano 2000 as vacas permanecían trabadas nun establo no que só había espazo para 30 animais e o crecemento foi a tendencia xeral nestes 20 anos, pero agora chegaron a un punto no que apostan pola estabilidade: “É difícil predicir o que sucederá no sector a longo prazo porque os prezos que tiñamos no mes de marzo non se corresponden cos de abril. Antes firmabas coa industria contratos dun ano e a día

de hoxe asinas por un, dous ou tres meses, porque non sabes se nun ano poderás estar producindo ou estarás xa pechado”.

As vacas están alcanzando unha media de 36 litros por día e animal, cunha graxa que varía entre un 4,25 % e un 4,30 % e cunha proteína de entre 3,30 % e 3,40 %. Véndenlle toda a súa produción a Inleit.

“DE TODAS AS CRISES SE PODEN EXTRAER COUSAS POSITIVAS. CANTO MÁIS DIFÍCIL LLO POÑEN A UN, MÁIS SE FORTALECE”

PRÓXIMO PASO: CAMBIO DE SALA O cambio máis inminente que afrontarán será a adaptación a unha nova sala de muxido, que achegará dúas vantaxes: aforro de tempo e moitos máis datos.

Na actualidade moxen as produtoras nunha sala 2x5 que instalaran na primeira ampliación do negocio, no ano 2000. Pasan en cada quenda, de mañá ou de tarde, unhas 190 vacas e tardan en muxilas todas entre catro horas e media e cinco, o que rouba gran parte da xornada.

A nova será unha 2x16, instalada xa con posibilidades de chegar a ser unha 2x20, “para adaptarse ao que poida deparar o futuro”, concreta Alberto. Esta incorporación, ademais de recortar tempos de muxido, “achegará innovación á xestión da

gandería porque leva incluído un sistema de identificación dos animais, con detector de celos e marcadores de ruminación e actividade”.

Con vistas xa neste avance que mellorará, aínda máis, a súa gandería, Alberto Iglesia recoñece as dificultades que terá que sortear, xa non só o sector gandeiro, senón toda a sociedade en xeral, pero tamén confía en saír reforzado destas novas ameazas: “De todas as crises se poden extraer cousas positivas. Canto máis difícil llo poñen a un, máis se fortalece”.

76 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_naGranxa_ReyMinhotelo_galego_SABE.indd 76

26/5/22 16:18

Variedades de MILLO recomendadas para ENSILAJE en GALICIA

500

Sciello

Isia

Scoff

ciclo 450

400

Conbrio

300

ciclo 400

400

300

ciclo 350

400

Illustrado

400

300

ciclo 350

300

200

ciclo 280

www.rocalba.com

vp031_publi_ROCALBA.indd 77

24/5/22 16:54

Conoce nuestro equipo...

Roberto Barili - Especialista en Genética de ABS para Italia y España Ingeniero Técnico en Explotaciones Agropecuarias.

Empezó su carrera profesional como agente de ventas para una empresa de piensos en 1998.

En 2008 inició su andadura en ABS como comercial hasta 2012, cuando se convirtió en especialista de GMS para toda Italia, ocupándose de los servicios genéticos, brindando asistencia a la cartera de clientes y al equipo de ventas.

Nacido y criado en una granja lechera de Cremona, desarrolló de forma temprana su pasión por la naturaleza y los animales.

Puede ver la entrevista aquí:

La mejora genética con semen sexado Sexcel® El progreso genético se produce cuando el valor genético medio de la descendencia es superior al valor genético medio de la generación anterior.

Cuanto más selectivos seamos con la elección de los padres y las madres, más podremos mejorar la siguiente generación.

Tradicionalmente, los rebaños lecheros criaban todas las vacas que entraban en celo con semen de leche convencional y criaban todos las novillas que obtenían. Al observar la distribución de las novillas de esos rebaños, tenemos novillas de las mejores vacas pero también de las peores.

Adoptar una estrategia basada en genética sexada Sexcel® permite a las ganaderías crear un mayor porcentaje de hembras a partir de las mejores hembras del rebaño. equiva“50 puntos so de er u l e len 2 de N d io n c ero es te er benefi sobre 50€ más d M$ “El prim o para el ganade la recría” e a limen nd taciónmargen exad ” semen sejor programació una m Mejora Genética de Gala Merino en UNA generación utilizando varias tecnologías Rebaño Inicial

Reemplazos después de una generación de selección

+90$

ento dimi “Ren decible” pre

+134$

+127$

to

de

me

n

+188$

$

4 4$

“La genética no es un gasto, es una inversión”

Aum

en

Au

54 to d e

“Mejora eficiencia r la reproduc de la reducir loción para de produs costos cción” Original

Convencional

Sexcel®

Media de los Padres

Convencional

Sexcel®

“Los avances tecnológicos permiten elaborar estrategias pa lograr un gana ra do superior”

Prueba Genómica

* La variación genética se calcula a partir de una pila de tres generaciones de sementales. ** Intensidad de selección convencional del 51% superior. Para Sexcel se utiliza el 30% superior para el mismo número de novillas. Todas las vacas sirvieron hasta la concepción.

Para el ejemplo de la gráfica, la Predicción del Retorno de Inversión en Pruebas Genómicas muestra un aumento de la rentabilidad neta de por vida de 54$ al cambiar la forma de seleccionar las novillas como madres de la futura generación.

Gracias a la genómica, se aumenta la precisión de la evaluación del valor de la cría y la intensidad de selección, y se reduce la brecha generacional, acelerando el progreso genético a una escala sin precedentes. Además, permite trabajar sobre rasgos poco heredables (fertilidad, longevidad y ahorro de alimento).

ABS PROGENEX Email: ABS-Progenex@genusplc.com | Web: www.absglobal.com/es/ Teléfono: 91 483 49 30

Conoce nuestro equipo Agosto 2021 vp031_publi_progenex.indd 78 - ROBERTO BARILI.indd 1

Únas

Consul https:/ 18/5/22 11:59

ACELERE SU PROGRESO GENÉTICO CON... ®

os en

&

®

&

Mérito Genético

a aquí:

gen

ica to, es ión”

es cos en r para nado ”

Aprenda más sobre Sexcel®

de 54$

cional, orro de

Únase a nuestro equipo ganador.

Consulte a su representante de ventas y reproducción de ABS hoy mismo o visite: https://www.absglobal.com/es/services/sexcel/ vp031_publi_progenex.indd 79

EL BENEFICIO DEL PROGRESO GENÉTICO

12/05/2022 7:54:58 18/5/22 11:59

M A N E XO

Robots de muxido: que sabemos e que continuamos a aprender?

O crecente mercado da automatización dos procesos fai que os consultores debamos explorar outras formas de traballar e estudemos novas técnicas para asesorar os gandeiros conforme medran e se desenvolven as súas empresas.

Abordámolas no artigo que presento nas seguintes liñas.

Yolanda Trillo Nutricionista en Dellait Nutrición e Saúde Animal yolanda@dellait.com

N

algúns estudos con robots de muxido os gandeiros clasifican a xestión e a calidade da alimentación como o principal factor de éxito de manexo no robot; con todo, a investigación formal que define estratexias de alimentación efectivas é bastante limitada. Como recompilamos a seguir, poucos autores fixeron referencia ao manexo alimentario, o que indica que aínda falta moito por estudar e por poñer en práctica.

ENTENDER O SISTEMA PARA SABER COMO ALIMENTAR As estratexias de alimentación son diferentes para os sistemas de fluxo

libre e de fluxo guiado. En establos con tráfico de fluxo libre, as vacas poden acceder a todas as áreas do establo sen restricións. No tráfico de fluxo guiado, as portas dun só sentido e as portas de selección utilízanse para guiar as vacas ás áreas de muxido, alimentación e descanso.

Dentro do tráfico guiado hai dous tipos: primeiro o muxido ou primeiro o alimento.

No sistema de primeiro o muxido, as vacas que saen da área de descanso deben pasar por unha porta de preselección que determina se é seleccionada para o muxido. Se cumpre co requisito de ser muxida, é guiada á área onde está o robot de muxido. Se non se pode muxir, permíteselle acceso á área do comedeiro e só pode ingresar á área de descanso a través dunha porta dun só sentido.

No sistema de primeiro a alimentación, o tráfico de vacas é á inversa do sistema primeiro o muxido.

Despois de comer a ración parcial mesturada (RPM), as vacas ingresan a unha porta de selección que determina se pode muxirse. A porta guíaa á área de muxido ou de descanso.

Baseado nas observacións e na experiencia dalgúns autores (Salfer e Endres, 2019), o sistema de primeiro o muxido esixe unhas altas producións. Nos sistemas de primeiro a alimentación, as vacas sácianse coa RPM e tenden a pararse no corredor de alimentación ou na área de muxido sen entrar ao box de muxido, o que xera un alto número de atrasos.

Unha enquisa realizada a produtores dos EE. UU. en Minnesota e Wisconsin (Salfer e Endres, 2019) atopou diferenzas entre ambos os tipos de tráfico: - Con tráfico libre a cantidade media de concentrado ofrecido a través da estación de muxido foi de 5 kg/ vaca por día e oscilou entre 1,0 e 12,0 kg/vaca/día, mentres que a RPM se formulou para niveis de produción de leite de 4,5 a 14,0 kg menores que a produción de leite medio de rabaño (ex. media de rabaño 40 kg- 10 kg de leite = 30 kg, produción para a que se formula). A ali-

80 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_manexo_robotsMuxido_galego.indd 80

26/5/22 15:44

M A N E XO

AS ESTRATEXIAS DE ALIMENTACIÓN SON DIFERENTES PARA OS SISTEMAS DE FLUXO LIBRE E PARA OS DE FLUXO GUIADO

mentación fixa utilízase ao comezo da lactación; ata o pico de lactancia, as vacas reciben nutrientes que soporten ese kg de leite. Despois deste tempo, aliméntanse con base na súa produción real de leite para poder recuperar a condición corporal. Ao final da lactancia, en vacas de moi alta produción pódense desenvolver táboas de alimentación máis baixas para que diminúa a produción antes do secado.

- Os sistemas de primeiro alimentación utilizan unha estratexia de alimentación que é moi similar aos sistemas de muxido de fluxo libre.

Con todo, a filosofía de primeiro o muxido é diferente. A cantidade de alimento que se ofrece na estación de muxido é mínima e só se utiliza para atraer as vacas a asistir ao box. Unha maior porcentaxe do

Xornada de portas abertas en Ganadería de Pazos SCG Un dos mellores exemplos en Europa de robotización, eficiencia e harmonía

Ganadería de Pazos SCG (Dumbría, A Coruña) é a granxa automatizada máis moderna de España e os seus propietarios, os irmáns Jesús e Fernando Perfecto Pérez, ábrennos as súas portas para mostrarnos de primeira man o seu funcionamento. www.lely.com

• Moxen 500 vacas con 8 robots Lely Astronaut A5.

• Alimentan o seu gando co sistema automático Lely Vector.

• As súas instalacións contan con autonomía enerxética baseada nun proxecto de biogás.

Ven coñecer a Ganadería de Pazos SCG o 7 de xullo de 10:00 a 17:00 horas 05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 81

vp031_manexo_robotsMuxido_galego.indd 81

26/5/22 18:15

M A N E XO

consumo de materia seca (MS) entrégase a través da RPM e unha das principais razóns polas que os gandeiros instalan este sistema é polo desexo de fornecer menos concentrado no robot, xa que todo depende da composición nutritiva e o equilibrio co presebe.

Así, na devandita enquisa (Salfer e Endres, 2019), a subministración de concentrado oscilou entre 1,0 e 5,0 kg/vaca/día (media de 3,6 kg), recibindo por visita entre 0,7 a 1,4 kg. Dado que as vacas de maior produción son guiadas á estación de muxido con maior frecuencia, reciben máis concentrado granulado.

A RPM en sistemas de fluxo guiado tendeu a ser lixeiramente máis alta en enerxía (0,07 Mcal NEL/kg de MS) e máis baixa en fibra (FND: 2,1 % de MS) que en sistemas de fluxo libre.

En fluxo guiado, a RPM equilibrouse para unha produción de leite de 5 a 10 kg menos que a media do rabaño.

Esta diferenza debe esperarse entre os dous sistemas.

O uso dunha RPM de alta densidade enerxética en establos de fluxo libre pode provocar máis atrasos ou diminuír a frecuencia de muxido, o que provoca unha menor produción de leite por vaca, mentres que nos establos de fluxo guiado estas son guiadas á estación de muxido a través da porta de selección.

O CONCENTRADO DO ROBOT O concentrado utilízase como un incentivo para atraer as vacas ao muxido; por iso debe ser palatable e compacto, que non xere finos de po que na descarga ou ao respirar as vacas enriba do comedeiro se asusten. Deste xeito facilítase a asistencia voluntaria e frecuente e redúcese o traballo do operador; con todo, o feito de vacas atrasadas prodúcese por máis factores de manexo, tales como o fluxo de leite (velocidade de muxido) do rabaño, que determinará o número de animais que se deben muxir, xa que se precisa dunha marxe de tempo libre suficiente para que as vacas poidan ter a oportunidade de entrar ao muxido por igual. Neste aspecto, o efecto do concentrado como incentivo funciona de forma xeneralizada; non obstante, na nosa experiencia de campo, e sobre todo coas altas producións en España, descoñecemos se o granulado de robot actúa como incentivo real nos

casos en que o ubre está repleto de leite en vacas altamente produtoras, ou se realmente a propia cantidade de leite xera a necesidade de asistir ao muxido, ademais de ser incentivado polo gran.

Noutra enquisa a nutricionistas con clientes de muxido robotizado, Salfer e Endres (2016) informaron que a palatabilidade do gránulo e a consistencia na mestura RPM foron os factores de alimentación máis importantes para o éxito do muxido automatizado e clasificáronos por riba dunha subministración constante da dieta, o arrimado en comedeiro ou o contido de enerxía-amidón da ración. A mesma enquisa indicou que os rabaños que tentaran alimentar con fariña nos robots non estaban satisfeitos cos resultados e, con poucas excepcións, volveran aos gránulos comerciais.

Investigadores daneses (Madsen e col., 2010) compararon 7 formulacións de gránulos e atoparon diferenzas substanciais no número de visitas, o número de muxidos, o número de vacas e na produción de leite, relacionadas cos ingredientes utilizados nos concentrados granulados. As vacas preferiron unha combinación de cebada e avea, seguida dun concentrado a base de trigo. O millo resultou menos apetecible e un gránulo enriquecido con graxa e un a base de fibra resultou nun número significativamente menor de visitas e unha menor produción de leite. Salfer e Endres (2016) salientan que o nutricionista debe educar na consistencia da alimentación para manter a produción e minimizar o número de vacas a arrimar.

Equilibrar a enerxía do presebe co

O CONCENTRADO UTILÍZASE COMA UN INCENTIVO PARA ATRAER AS VACAS AO MUXIDO; POR ISO DEBE SER PALATABLE E COMPACTO, QUE NON XERE FINOS DE PO QUE NA DESCARGA OU SE ASUSTEN AS VACAS AO RESPIRAR ENRIBA DO COMEDEIRO

82 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_manexo_robotsMuxido_galego.indd 82

26/5/22 15:45

Empresa de Nutrición y Salud Animal

Maximizamos la eficiencia técnica y económica de las ganaderías de vacuno lechero

Un equipo científico, internacional y multidisciplinar

Dellait España S.L. Plaza del Pan, n 11, 2 - 5 Talavera de la Reina, 45600, Toledo Contacto: 613 017 132 I 613 017 134. vp031_publi_dellait.indd 83

info@dellait.com | www.dellait.com

18/5/22 12:00

M A N E XO

SALFER E ENDRES (2016) SALIENTAN QUE O NUTRICIONISTA DEBE EDUCAR NA CONSISTENCIA DA ALIMENTACIÓN PARA MANTER A PRODUCIÓN E MINIMIZAR O NÚMERO DE VACAS QUE SE DEBEN ARRIMAR

robot é traballo do nutricionista, onde debe poñer atención en que se cubran as necesidades de todos os animais do establo en todo momento, considerando o mínimo de visitas ao robot.

Rodenburg e Wheeler (2002) demostraron que nun sistema de fluxo libre cando se alimenta con gránulos de alta calidade (gránulo ben prensado con 3 % de melaza e 96 % de ingredientes de alta palatabilidade) fronte a gránulos de baixa calidade (con glute feed, colza e graxa, sen melaza e só o 65 % de ingredientes altamente palatables, formando finos no fondo do comedeiro), os muxidos voluntarios aumentan de 1,72 a 2,06/vaca/día. Segundo estes resultados, débese salientar tamén a necesidade de formular gránulos

específicos para cada gandería en lugar de fórmulas estándar.

No entanto, do mesmo xeito que resaltan estes mesmos autores, na nosa experiencia observamos que elaborar un bo gránulo non é suficiente para incentivar as visitas ao box de muxido, senón que, unha vez que o gránulo é adecuado, outros factores se fixeron máis importantes, coma pequenos cambios na MS da ración, cambios de ensilado ou consistencia de mesturado. E isto é precisamente o que observamos a nivel de campo, a sensibilidade dos animais nos sistemas automatizados, polo que formular para robot non ten nada que ver co modelo convencional e requírelle ao nutricionista dun maior esforzo para o estudo individual de cada granxa.

CONCLUSIÓN Sen esquecer que cada rabaño ou cada gandería se comportan de diferente maneira debido ao manexo por parte do ser humano, precísase estudar cada caso de xeito particular sen esquecer polo menos a base de xestión recomendada. Na nosa experiencia baseada noutras zonas do mundo, consideramos que en España falta por coñecer e explotar máis a posibilidade de empregar outro tipo de concentrados, coma unha mestura multipartículas ou engadir moegas adicionais ao robot para alimentar ingredientes de forma individual e mellorar a eficiencia alimentaria, sobre todo con aqueles ingredientes que se administran en pequena cantidade e que favorecen determinadas etapas do ciclo produtivo.

84 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_manexo_robotsMuxido_galego.indd 84

27/5/22 11:13

vp031_publirreportaxe_delagro_galego.indd 85

Publicidad Maíz 200x280 DELAGRO v1.indd 1

27/05/2022 9:06:17

13/5/22 11:00

A aplicación de bioestimulantes, clave para maximizar o rendemento do cultivo do millo

A bioestimulación foliar proporciona á planta de millo as ferramentas necesarias para facer fronte a posibles situacións de estrés (climatolóxicas, deficiencias/excesos do solo, falta de auga, pragas e enfermidades). Así, estimula o desenvolvemento do cultivo e maximiza o rendemento grazas a unha mellor achega nutricional.

P

ara o bo crecemento da planta, Ana Martínez, directora técnica de produción vexetal adxunta de Delagro, sostén que “o primeiro é que o solo estea equilibrado e que posúa todos os nutrientes necesarios” para evitar o estrés e as condicións adversas que poidan afectar o cultivo. Por iso, deben levar a cabo analíticas do terreo coas que detectar posibles carencias, xa que, se está mal equilibrado, a planta quizais non poida despregar todo o seu potencial produtivo. Martínez déixao claro: “A mellor variedade nun pavimento desequilibrado convértese nunha variedade común”.

PREVIR O ESTRÉS DA PLANTA Cando a planta de millo sofre situacións de estrés, como a falta de auga ou as xeadas, non aproveita todos os nutrientes do chan, polo que compromete a colleita final. Martínez destaca que é “fundamental” evitar que se produzan estes episodios e que, a través da prevención, “se maximizan a eficiencia e eficacia nutricional”.

Así, en Delagro queremos ofrecer a gandeiros e agricultores solucións que lles axuden a incrementar a produtividade dos seus cultivos, e por iso dispoñemos de produtos innovadores que teñen como obxectivo protexer a planta nas súas primeiras fases de crecemento ante posibles agresións externas e, desta forma, propiciar un bo desenvolvemento vexetativo.

“Se a planta se desenvolve máis forte e máis sa, vai producir máis e de mellor calidade, o que se traduce nunha maior rendibilidade por hectárea para o gandeiro”, detalla Ana Martínez.

Unha vez identificadas as características e as necesidades do chan e do cultivo, é momento de seleccionar que tipo de produtos utilizar en función dos posibles desequilibrios detectados e os requirimentos específicos de cada etapa de crecemento.

En concreto, os bioestimulantes producen un efecto positivo nas propiedades biolóxicas do terreo, nas actividades encimáticas e no aumento da biomasa bacteriana e fúnxica deste. Ademais, increméntase a bioactividade, que permite transformar os nutrientes orgánicos en formas minerais para as plantas e, como consecuencia, obtense un maior aproveitamento dos nutrientes do solo.

vp031_publirreportaxe_delagro_galego.indd 86

27/05/2022 9:06:31

PRODUTOS NUTRICIONAIS FOLIARES Un exemplo destas solucións, que ademais supoñen unha novidade no mercado, son os nutricionais foliares de Yara. A directora técnica de produción vexetal descríbeos como “produtos de aplicación foliar respectuosos co medio ambiente, que complementan o uso de fertilizantes convencionais”. A súa función é poñer a disposición das plantas os nutrientes principais para que desenvolvan todo o seu potencial e poidan facer fronte ao estrés abiótico que sofren.

Por outra banda, Martínez explica que achegar extractos de algas activa os mecanismos naturais de defensa da planta, uns beneficios observados no crecemento, a sanidade e o rendemento dos cultivos e que se atribuíu en parte á subministración de nutrientes esenciais pola degradación da materia orgánica e á mellora das características do chan.

As algas en xeral, e especialmente a Ascophyllum nodosum, son especies con elevado contido en fibra, macro e microelementos, aminoácidos, vitaminas e fitohormonas. O bioestimulante Biotrac de Yara, con tecnoloxía Biotryg, segundo detalla a experta en pro-

Yara ofrece varios produtos deseñados tecnicamente co obxectivo de aportar valor: • YaraVita LAST N: unha formulación nitroxenada enriquecida que axuda á planta a maximizar a asimilación do nitróxeno.

• YaraVita MAÍZ: inclúe os nutrientes clave nos primeiros estadios vexetativos e é posible mesturalo con outros agroquímicos.

dución vexetal de Delagro, consegue que as plantas estean máis fortes e sexan menos susceptibles fronte a posibles ataques de pragas e enfermidades.

Tendo un chan equilibrado e aplicando estes produtos lograremos que a planta estea máis preparada para afrontar situacións de estrés, o que supón un óptimo desenvolvemento, un mellor aproveitamento do potencial da variedade e un incremento do rendemento, o que se traduce, en definitiva, nunha maior rendibilidade.

DELAGRO OFRECE SOLUCIÓNS QUE AXUDAN A INCREMENTAR A PRODUTIVIDADE DOS CULTIVOS

vp031_publirreportaxe_delagro_galego.indd 87

27/05/2022 9:07:01

ESPECIAL: MAMITE

Análise de campo usando o RCSd No seguinte estudo amosamos algunhas análises previas que os autores realizamos nos últimos anos coa aparición dun novo parámetro que achega unha descrición máis definida do estado real da saúde do ubre de vacas leiteiras que o actual RCS: o reconto diferenciado de células somáticas (RCSd).

Juan Cainzos1, Ramiro A. Fouz 2, Carlos Noya3 Senior Sales Manager ABS Progenex1 Facultade de Veterinaria de Lugo (USC)2 Veterinario asesor en Calidade de Leite en Seragro SCG3

INTRODUCIÓN

C

omo ben é sabido polos lectores desta revista, malia os esforzos realizados nos últimos anos pola industria, a mastite segue a ser unha das enfermidades máis complexa, frecuente e custosa que afectan ao vacún leiteiro (Alanis et al., 2022). Segundo o Consello Nacional de Mastite dos EE. UU. (Na-

tional Mastitis Council, NMC-USA), esta doenza defínese como “unha inflamación dun ou máis cuarteirons da glándula mamaria, case sempre causada pola infección dun microorganismo” (LópezBenavides et al., 2012) e pódese clasificar en clínica ou subclínica, dependendo do grao de afectación e da sintomatoloxía (Denis-Robichaud et al., 2021).

Algunhas das principais dificultades coas que se topou a industria á hora de avaliar e diminuír as súas consecuencias foron a determinación e o diagnóstico deste proceso inflamatorio, especialmente nos casos subclínicos. É

88 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_RCSd_galego.indd 88

26/5/22 16:10

ESPECIAL: MAMITE

O RISCO DE DESENVOLVER MASTITE NO GRUPO DE ANIMAIS CON BAIXO RCS PERO ALTO RCSD NON SÓ SE APRECIOU NO SEGUINTE MES, SENÓN QUE SE MANTIVO DURANTE OS 4 MESES SEGUINTES

por iso que ao longo dos anos vimos a aparición de diferentes ferramentas diagnósticas, desde os iniciais test de California (CMT), pasando polo reconto de células somáticas ou condutividade do leite, ata proteínas do leite que foron suxeridas recentemente como marcadores bioquímicos con diferente grao de precisión, como son a proteína amiloide A, a haptoglobina ou a lactoferrina (Giagu et al., 2022).

Pero entre todos eles, sen dúbida, o reconto de células somáticas (RCS) foi o que tivo máis impacto nas últimas décadas para o diagnóstico e a monitorización da saúde do ubre, tanto en programas de control leiteiro oficial como a través de distintos dispositivos na granxa. Pero, a maiores do RCS, recentemente introduciuse un novo parámetro que vén achegar unha descrición máis definida do estado real da saúde do ubre de vacas leiteiras (Damm et al., 2017): o reconto diferenciado de células somáticas (RCSd). O obxectivo

do presente artigo é divulgar algunhas análises previas que os autores realizamos nos últimos anos con esta nova ferramenta.

QUE SON AS CÉLULAS SOMÁTICAS? Antes de seguir avanzando, necesitamos facer unha breve pausa para revisar certos conceptos que nos permitan entender o porqué do RCSd. As células somáticas son principalmente células do sistema inmunitario que forman parte do mecanismo de defensa natural e que responden a un desafío inflamatorio ou infeccioso na glándula mamaria. Cando unha vaca se infecta –cun E. coli por exemplo–, as células somáticas “residentes” na mama desencadean unha resposta inflamatoria que atrae máis células defensivas desde o sangue cara ao punto de infección, polo que o RCS aumenta. Unha vez que as bacterias son eliminadas por esas células defensivas, o RCS no leite volve á normalidade nunhas poucas semanas (Schukken et al., 2003).

2 Soluciones PREMIUM para el control celular

SELLADOR MARCANTE DE DIÓXIDO

SELLADOR CON NUESTRA EXCLUSIVA MOLÉCULA LSA®

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 89

vp031_especialMamite_RCSd_galego.indd 89

26/5/22 16:10

ESPECIAL: MAMITE

É importante recalcar que o concepto de células somáticas non inclúe un único tipo específico de células, senón que abrangue unha ampla familia con funcións defensivas distintas, como son linfocitos, macrófagos e neutrófilos, ademais de células epiteliais. Así, e dunha maneira moi simplista, poderiamos dicir que os linfocitos son os que regulan todo o proceso inflamatorio, especialmente ao comezo e á finalización da resposta inmune (Nickerson, 1989) e a súa porcentaxe permanece máis ou menos constante no tempo. Os neutrófilos, pola súa banda, teñen como obxectivo principal defender a mama das bacterias invasoras ao comezo do proceso inflamatorio (Oviedo-Boyso et al., 2007).

Das tres poboacións celulares, sábese que os neutrófilos aumentan considerablemente durante o curso da infección e informouse que son o tipo de células predominantes no leite con mastite (Pillai et al., 2001). Pola súa banda, os macrófagos inxiren bacterias, restos celulares e compoñentes do leite (Sordillo e Nickerson, 1988). Os macrófagos están asociados coa fase tardía da infección (Sladek e Rysanek, 2009), cando esta non estaría xa activa. Do mesmo xeito, esperaríase que a súa porcentaxe fose elevando nas infeccións crónicas (Sladek e Rysanek, 2009).

RECONTO DIFERENCIAL DE CÉLULAS SOMÁTICAS Por tanto, e como vimos anteriormente, coñecer o tipo celular predominante no reconto de células somáticas daríanos información adicional sobre o estado e a evolución do proceso inflamatorio e infeccioso.

Así, dunha maneira xeral, nas fases iniciais da infección mamaria deberiamos observar unha maior porcentaxe de neutrófilos, correlacionada cun estado de infección activa, mentres que nas fases máis tardías da enfermidade, na que talvez se resolveu xa a infección activa e se está limpando a inflamación, deberamos ver porcentaxes de macrófagos máis elevadas. E isto é o que representa o reconto diferencial de células somáticas.

Ata onde sabemos, dispoñemos actualmente de dúas tecnoloxías que poden determinar o RCSd en mostras de leite de maneira automática. A primeira máquina é producida por FOSS Analytical A/S (Hillerød, Dinamarca).

Trátase dun dispositivo de laborato-

rio que permite a medición do RCSd a partir de mostras de leite usando citometría de fluxo. Esta tecnoloxía reporta un valor de RCSd que representa a porcentaxe combinada de neutrófilos e linfocitos expresados en porcentaxe do total de células somáticas (Damm et al., 2017). A proporción de macrófagos, pola súa banda, pódese calcular pola diferenza do RCSd sobre o total do 100 %. A segunda máquina (a saber, QScout) é producida por Advanced Animal Diagnostics (EE. UU.) e pode usarse para diagnósticos na granxa.

Esta máquina mide os valores absolutos e as proporcións dos leucocitos (neutrófilos, macrófagos e linfocitos) no leite mediante microscopía de fluorescencia.

Sexa cunha tecnoloxía ou coa outra, un dos usos específicos sería para determinar presenza de infeccións activas en animais con baixos recontos de célula somáticas, xa que se poden detectar cambios nas proporcións de cada tipo de células en leite independentemente do RCS (Pilla et al., 2012).

No outro extremo, podería reportar información sobre animais que tivesen recontos celulares altos, pero o tipo de células predominantes poderíanos suxerir que xa non ten lugar unha infección activa no ubre e que se está resolvendo o proceso inflamatorio.

Con todo isto en mente, e motivado polo feito de que os primeiros dispositivos a grande escala de FOSS para o diagnóstico de RCSd que se instalaron a nivel mundial (Fossomatic 7 DC) fixérono no Laboratorio Interprofesional Galego de Análise do Leite (Ligal), situado en Mabegondo (A Coruña). Os autores viñemos realizando unha serie de análises de datos dispoñibles co obxectivo de entender un pouco máis que información adicional podemos obter deste novo parámetro e como implementarlo de maneira práctica a nivel de campo.

COÑECER O TIPO CELULAR PREDOMINANTE NO RECONTO DE CÉLULAS SOMÁTICAS DARÍANOS INFORMACIÓN ADICIONAL SOBRE O ESTADO E A EVOLUCIÓN DO PROCESO INFLAMATORIO E INFECCIOSO

RCSD E EVOLUCIÓN DA MASTITE Unha das ideas iniciais do uso do RCSd era que puidese servir como información adicional da evolución do proceso inflamatorio, detectando, por exemplo, infeccións activas en animais con baixo reconto de células somáticas. Para iso, nun traballo publicado en 2019 (NoyaCouto et al., 2019), tratouse de avaliar o uso do RCSd ben para predicir novos casos de mastites nos días seguintes ao control leiteiro ou para avaliar se se trataba de inflamacións crónicas.

90 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_RCSd_galego.indd 90

27/5/22 11:14

®

Una nueva barrera en la protección del pezón

SELLADO POR VACACIONES TODAS

LAS VACAS MERECEN UN

SELLADOR

¿Listos para el cambio?

Descárgate la ficha formativa de Secado Selectivo

vp031_publicidade_msd_sellador.indd 91 2201026_MSDAH-RUBU_SHUTOUT_ANUNCIOS-DINA4_SELLADOXVACACIONES-SALUBRE.indd 1

19/5/22 11:15 10/12/21 12:04

ESPECIAL: MAMITE

Gráfico 1. Seguimento de animais con baixo RCS con base no seu RCSd

No devandito traballo participaron 9 granxas comerciais da Coruña e seleccionáronse dous tipos de animais con base nos resultados de RCS e RCSd durante o control leiteiro rutineiro: o Grupo 1, que representaban animais con ubres sans (RCS<100.000 cls/mL, Schward et al., 2010) pero con porcentaxes altas de RCSd (>68 %), que nos podería indicar a presenza dunha infección activa e unha mastite inminente, e o Grupo 2, animais con mastite subclínica (RCS≥200.000 cls/mL, Pyörälä, 2003) pero con porcentaxes elevadas de macrófagos que nos podería indicar ausencia de infección activa (RCSd<72 %). Todos estes animais foron testeados durante os seguintes 6 días, cada 48 horas, para determinar a evolución do RCS (ver gráfico 1).

Os resultados do Grupo 1 indicaron que, malia que se consideraban animais cunha infección activa pero con baixos recontos de células somáticas, só un 13 % deles (2 de 15) desenvolveron un caso de mastite subclínica nos seguintes 6 días. Da mesma maneira, o 69 % dos animais no Grupo 2 (27 de 39) seguían a ter un RCS maior a 200.000 cél./mL cando acababa o período de observación, a pesar de que se consideraban animais sen infección activa ao comezo do seguimento.

Tratando de entender se os datos de RCSd poderían, con todo, achegar información a máis longo prazo, realizouse o seguimento de 13.183 animais presentes en 738 granxas durante 5 meses (datos non publicados).

A eses animais, ademais da análise rutineira de control leiteiro, procedeuse á determinación do RCSd. En cada unha das probas, estableceuse a presenza de mastite subclínica cando o RCS era superior a 200.000 cél./mL. Nunha primeira análise, elimináronse todos os animais con mastite subclínica ao comezo do seguimento,

PARECE QUE [...] SE PODERÍAN ESTABLECER RELACIÓNS A MEDIO-LONGO PRAZO, TANTO PARA A APARICIÓN DE MASTITE COMO PARA AS TAXAS DE CURACIÓN

no control leiteiro número 1 da serie de seguimento (n=2.624). Desta maneira teriamos só animais “sans”, sen mastite subclínica. Estes animais clasificáronse en base ao RCSd nese primeiro control en animais “en risco”, se a proporción de RCSd indicase que, a pesar de ter un baixo RCS podería haber unha infección activa (RCSd>70 %, n=1.379), e en animais “fóra de risco”, cando non cumprisen este criterio. O seguimento deses animais a través de control leiteiro durante os seguintes meses reflectiu que a porcentaxe de animais con mastite subclínica no seguinte control foi máis alta para o grupo “en risco” que para o grupo “fóra de risco” (18,42 fronte a 7,63 %, respectivamente). Isto é, o risco relativo de desenvolver mastite subclínica no seguinte control leiteiro foi un 241 % máis alto para as vacas clasificadas en risco (p<0.0001). Este maior risco de desenvolver mastite no grupo de animais con baixo RCS pero alto RCSd non só se apreciou no seguinte mes, senón que se mantivo durante os catro meses seguintes. Así, o risco de ter mastite subclínica nalgún dos catro meses posteriores foi 173 % máis alto para vacas clasificadas “en risco” ao comezo do seguimento.

Nunha segunda análise, procedeuse a unha selección máis intensiva dos animais, eliminando aqueles con RCS≥100.000 cél./mL ao comezo do seguimento (n=4.487). O resto clasificouse igualmente con base no RCSd en animais “en baixo risco” cando o RCSd foi maior ao 70 % e o resto clasificouse en “fóra de risco”. Do mesmo xeito que na anterior análise, o valor do RCSd parece achegar certa información sobre o risco de evolución da saúde do ubre nos seguintes controis leiteiros. Así, o risco relativo de desenvolver mastite subclínica foi un 148 % máis alto para vacas con RCSd maiores a 70 %, mesmo can-

92 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_RCSd_galego.indd 92

26/5/22 16:11

MASTIVAC

EL PODER ESTÁ EN TU MANO La protección más efectiva para el control de la mamitis

7 ANTÍGENOS EN UNA DOSIS

EL MANEJO MÁS SENCILLO

LA PROTECCIÓN MÁS DURADERA

MASTIVAC suspensión inyectable para bovino. Vacuna inactivada polivalente frente a la mamitis.

Composición por dosis (5 ml): Antígenos inactivados de S. agalactiae cepa LO1 ≥1 PR; S. dysgalactiae cepa ATCC 43078 ≥1 PR; S. uberis cepa LO1 ≥1 PR; S. pyogenes cepa LO1 ≥1 PR; S. aureus cepa LO1 ≥1 PR; A. pyogenes cepa ATCC 9730 ≥1 P.R; E. coli cepa Bov-10 ≥1 PR; E. coli cepa Bov-14 ≥1 PR; E. coli cepa Bov-15 ≥1 P.R; E. coli cepa Suis-21 ≥1 PR; E. coli cepa J5 ATCC 43745 ≥1 PR. Indicaciones y especies de destino: Bovino (novillas y vacas). Para la inmunización activa frente a las mamitis clínicas y/o subclínicas producidas por S. agalactiae, S. dysgalactiae, S. uberis, S. pyogenes, S. aureus, A. pyogenes y E. coli. Reducción de los signos clínicos de las mamitis clínicas producidas por S. dysgalactiae, S. pyogenes, A. pyogenes y E. coli. Reducción del recuento de células somáticas en las mamitis subclínicas producidas por S. agalactiae, S. uberis y S. aureus. Vía de administración: Subcutánea. Posología: 5 ml. Pauta de vacunación: Primovacunación: Administrar 2 dosis separadas 15 días. Novillas: Administrar 2 meses antes del primer parto. Vacas: Administrar en cualquier momento independientemente del estado fisiológico del animal. Revacunación: cada 6 meses. Contraindicaciones: Ninguna. Tiempo de espera: Cero días. Presentación: 20 ml y 100 ml. Con prescripción veterinaria. Titular: CZ Veterinaria S.A. Reg. Nº: 2990 ESP En caso de duda consulte a su veterinario

info@vetia.es (+34) 910 901 526

A COMPANY OF ZENDAL GROUP

vp031_publicidade_vetia.indd 93

VETIA ANIMAL HEALTH, S.A.U. C/ Teide, nº 4. 28703 San Sebastián de los Reyes - Madrid

www.vetia.es

19/5/22 11:24

ESPECIAL: MAMITE

O RCSD PODE PROPORCIONAR UNHA ANÁLISE DO ESTADO DE SAÚDE DO UBRE DUNHA MANEIRA MÁIS DETALLADA QUE A PROPORCIONADA POR RCS SÓ, PERO NECESÍTASE MÁIS INFORMACIÓN PARA UTILIZAR ESTE VALOR COMO INDICADOR DA EVOLUCIÓN DA SAÚDE DO UBRE A NIVEL DE CAMPO

do se trataba só de animais con RCS menores a 100.000 cél./mL ao comezo do seguimento.

Nunha terceira análise, pola contra, tratouse de avaliar a probabilidade de certa conexión entre os valores de RCSd e a probabilidade de curación nos seguintes controis leiteiros.

Neste caso seleccionáronse animais con RCS maiores a 400.000 cél./mL ao comezo do seguimento (n=1.503) e clasificáronse con base no RCSd en animais con baixo RCSd (<40 %) ou non (RCSd≥40 %). Como se describiu anteriormente, o que nos indicaría un baixo nivel de RCSd (40 %, por exemplo), é que o 40 % das células somáticas serían neutrófilos e linfocitos, mentres que poderiamos asumir que o resto (60 %) se trataría de macrófagos. Vimos que estes últimos están asociados coa fase tardía da infección e, por tanto, expúxose se esas vacas con RCSd poderían representar aquelas que xa solucionasen a fase activa e estarían en proceso de resolución da inflamación. O seu seguimento mostrou que aqueles animais con altos RCS pero baixos RCSd tiñan un risco moito menor de ter mastite subclínica no seguinte control leiteiro (RR=0,51, p<0,02).

Por tanto, parece que de momento non dispoñemos de suficiente información que nos permita usar o RCSd como unha ferramenta preditiva a curto prazo (nos seguintes seis días), pero parece que se poderían establecer relacións a medio-longo prazo, tanto para a aparición de mastite como para as taxas de curación.

RCSD E SECADO Outro punto interesante que se avaliou nos últimos anos é a conexión entre o período seco –especialmente os valores de RCSd no último control ao secado– e a prevalencia de mastite no primeiro test posparto.

Para iso recuperouse información procedente de 16.572 vacas multíparas, tanto do último test da lactación anterior como do primeiro test

da seguinte lactación (Cainzos et al., 2019), co obxectivo de avaliar o seu impacto na prevalencia de mastite ao comezo da lactación. Así, viuse que variables como a paridade (2 partos fronte a 3 ou máis), a presenza de cetose ao comezo da lactación, a presenza de mastite subclínica no último control ou os días en leite a primeiro control gardaban relación coa prevalencia de mastite subclínica ao comezo da lactación.

Con todo, e en contra do esperado, a presenza de valores de RCSd por riba do 70 % no último control antes do secado –que nos indicarían a existencia dunha infección activa (Schwarz, 2018)– non parecían gardar ningunha relación coa prevalencia de mastite subclínica no primeiro control posparto.

Cabe lembrarlles aos lectores que todos os datos usados e as análises reportadas son meramente observacións, polo que só poderemos establecer relacións de asociación e que cumpriría desenvolver análises prospectivas para poder establecer relacións causais nas asociacións descritas anteriormente.

Tal e como reportaron previos autores (Gonçalves et al., 2017), o reconto diferencial de células somáticas pode proporcionar unha análise do estado de saúde do ubre dunha maneira máis detallada que a proporcionada por RCS só; con todo, necesítase máis información para utilizar este valor como indicador da evolución da saúde do ubre a nivel do campo.

BIBLIOGRAFÍA

Alanis et al., 2022. Calculating clinical mastitis frequency in dairy cows: Incidence risk at cow level, incidence rate at cow level, and incidence rate at quarter level.

Prev Vet Med, 198: 105527 Cainzos et al., 2019. Can differential somatic cell count at dryoff help to predict postpartum mastitis prevalence? In proceedings of European Bovine Congress.

Damm et al., 2017. Differential somatic cell count A novel method for routine mastitis screening in the frame of Dairy Herd Improvement testing programs J Dairy Sci 100:4926-4940 Denis-Robichaud et al., 2021. Randomized controlled trial of pegbovigrastim as an adjunct therapy for naturally occurring severe clinical mastitis cases in dairy cows. JDS Communications 2021; 2:398–402.

Giagu et al., 2022. Milk proteins as mastitis markers in dairy ruminants - a systematic review. Vet Res Commun. https://doi.org/10.1007/s11259-02209901-y Gonçalves et al., 2017. Using milk leukocyte differentials for diagnosis of subclinical bovine mastitis Journal of Dairy Research doi 10 1017 /S 0022029917000267 Nickerson, S. C. 1989. Immunological aspects of mammary involution. J. Dairy Sci. 72:1665–1678 Noya-couto et al., 2019. Evaluation of udder health based on DHI milk test SCC and milk leukocyte differential (MLD): a descriptive study. In proceedings of European Bovine Congress.

Oviedo-Boyso et al., 2007. Innate immune response of bovine mammary gland to pathogenic bacteria responsible for mastitis. J. Infect. 54:399–409 Pilla et al., 2012. Microscopic differential cell counting to identify inflammatory reactions in dairy cow quarter milk samples. Journal of Dairy Science 95 4410–4420 Pillai et al., 2001. Application of differential inflammatory cell count as a tool to monitor udder health. Journal of Dairy Science 84 1413–1420 Sladek y Rysanek, 2009. Expression of macrophage CD44 receptor in the course of experimental inflammatory response of bovine mammary gland induced by lipopolysaccharide and muramyl dipeptide.

Res. Vet. Sci. 86:235–240.

Sordillo y Nickerson, 1988. Morphometric changes in the bovine mammary gland during involution and lactogenesis.

Am. J. Vet. Res. 49:1112–1120 Ynte Schukken, David Wilson, Francis Welcome, Linda Garrison-Tikofsky, Ruben Gonzalez. Monitoring udder health and milk quality using somatic cell counts.

Veterinary Research, BioMed Central, 2003, 34 (5), pp.579-596. ff10.1051/ vetres:2003028ff. ffhal-00902769

94 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_RCSd_galego.indd 94

26/5/22 16:11

Mam ColorTM TEST RÁPIDO DE IDENTIFICACIÓN Y ANTIBIOGRAMA EN MASTITIS

Identifica en 48h las 8 principales bacterias implicadas en mastitis clínicas

48h 24h Antibiograma en 24h con 14 opciones de antibióticos disponibles en veterinaria

Listo para utilizar Siembra fácil y rápida, en menos de 3 minutos Lectura e interpretación clara y rápida Ayuda a prevenir resistencias y a bajar la tasa de crónicas

3775-RD

SPEED MAM COLOR DETECTA EL ANTIBIÓTICO ADECUADO EN 24 HORAS

Virbac España S.A. Àngel Guimerà, 179-181 08950 Esplugues de Llobregat (Barcelona) 934 707 940 es.virbac.com

vp031_virbac_anuncio.indd 95

18/5/22 12:02

PAU PALLARÉS (GIRONA)

#YoSoyCampo, #YoSoyCampo, una una iniciativa iniciativa para para dar dar visibilidad visibilidad a los a los profesionales profesionales del del campo. campo.

# YO#SYO OYC S OYC A M PAO MP EO S U EN S U PN ROY P ROY EC TO EC TO I M PIUMLPSUALDSO AD PO RP O VR I RV B IAC R B AC E S PA E SÑPA AÑ CA ON CO EL N FEILN FDI N E DA D E RDA A RC A O NCO OCNEORC Y E RD Y I VD UILG V UALG RA EL R EL T R ATBRA AJBOAD JO E LO D E SLO P RO S PFRO E SFI O ES NIA OLNEASLD EE S LDCEA LM CP AO, M PEO, N ES NPEEC S PI A EC L IAL V E TVEERTI N ER AIRNIA OR S,I OGS, AN GA AD NEARO D ESRO Y SOT Y RO OTSRO P RO S PFRO E SFI O ES NIA OLNEASL E S R E LRAC E LI AC O NIA OD NO ASD O CO SN CO E ST N EEST S EC E STO ECRTO . R.

“Estou orgulloso da profesión que teño porque lle achegamos o noso gran de area áensociedade” A raíz A de raízlade pandemia, la pandemia, y en yconcreto concreto durante durante el confinamiento, el confinamiento, quedó quedó evidenevidente que te que gracias gracias a la alabor la labor de todos de todos estos estos profesionales profesionales y a su y atrabajo su trabajo diario diario pudimos seguir seguir disponiendo disponiendo de alimentos de actualmente alimentos en nuestras en mesas.

Opudimos veterinario Pau Pallarés traballa ennuestras Dairymesas.

Professionals e exerce como

profesor asociado na Universidade de Barcelona. Elixiu esta profesión por vocación e

Les Les debemos debemos mucho mucho a la agente la gente del campo del campo y sey merecen se merecen nuestro nuestro apoyo, apoyo, neste novo número de #YoSoyCampo lembra os seus comezos, repasa anécdotas e coreconocimiento reconocimiento y homenaje, y homenaje, por por eso eso queremos queremos dotar dotar de visibilidad de visibilidad y voz y voz menta como ve o futuro do sector. a dichos a dichos profesionales profesionales parapara conocer conocer su día su adía día, a día, sus sus historias, historias, anécdotas, anécdotas, obstáculos obstáculos y percepciones y percepciones sobre sobre el futuro el futuro de su deprofesión, su profesión, escuchándoles escuchándoles a a ellos ellos directamente, directamente, porque porque no olvidemos no olvidemos queserie que ellos son referentes son referentes dever lade salud lamellorar salude de deellos índices nas granxas para onde Como empezaches na veterinaria? familia que viviupaís. da gandería. y laNacín y productividad lanunha productividad desempre nuestro de nuestro país. O que maneira facelo. Á parte, son profesor asociado na meu pai tiña vacas de leite, logo pasou a criar becerros de ceba. Recordo a miña infancia indo detrás dos animais e facéndolle as beiras a meu pai para que me deixase levar o tractor. Miña nai sempre me conta que, tras dar a luz, cando lle deron a alta do hospital xa paramos na granxa das vacas, é dicir, estiven antes na gandería que na miña casa. Como non me ía dedicar a isto?

Despois destes anos, seguro que coleccionas moitas anécdotas...

Si. Pasáronme moitas anécdotas; por exemplo, lembro a miña primeira cesárea. Por aquel entón, eu estaba de prácticas cun veterinario pola zona do Pireneo aragonés.

Un día tívose que ir e deixoume á fronte de todo, coa boa ou mala sorte de que me chamaron para practicar unha cesárea. Cando cheguei á granxa, por dentro estaba morto de medo, pero por fóra tiña que aparentar profesionalidade, experiencia, tranquilidade... e lémbrome que alí se atopaba medio pobo para ver a operación. Tal foi a presión que tiven que chamar a meu pai para que viñese darme apoio moral e falase cos gandeiros mentres eu me pelexaba coa vaca realizando a intervención.

Como é a túa rutina laboral?

O meu día a día como veterinario de campo céntrase na clínica. Visito as granxas, curo algunha patoloxía e ideo estratexias de prevención para que os animais non enfermen. Ademais, fago control reprodutivo, que consiste en realizar diagnósticos de xestación e establecer maneiras de traballo para que a reprodución sexa eficiente. Tamén me encargo da xestión técnica, que supón recoller unha

vp031_publirreportaxe_virbac_galego.indd 96

Universidade de Barcelona e é algo que me motiva bastante porque, ademais do puramente académico, creo que temos o rol de transmitirlles os alumnos esa paixón que sentimos pola profesión, xa que moitas veces teñen unhas ideas preconcibidas que están lonxe da realidade e que son consecuencia de descoñecer o sector.

Que é o que máis che gusta do teu traballo?

Traballar no rural, o contacto coa natureza, cos animais e cos gandeiros, xa que ao final pasas tanto tempo nas visitas que acabas creando uns vínculos moi especiais con eles. Estou orgulloso da profesión que teño porque, a pesar de ser obxecto de críticas en moitas ocasións, creo que lle achegamos o noso gran de area á sociedade.

Por un lado, colaboramos para que nos supermercados e nas tendas haxa alimentos de alta calidade e, por outro, axudamos as vacas e velamos polo seu benestar, previndo e curando patoloxías. En definitiva, contribuímos a manter o rural vivo.

A profesión ten que adaptarse aos tempos?

O futuro é irse adaptando ao que veña. Supoño que pronto veremos moitos cambios nas ganderías, porque as tecnoloxías cada vez irán avanzando máis e creo que poderían chegar a substituír algunhas das funcións que temos os veterinarios actualmente. Antes o traballo consistía en ir curar un animal e agora estamos máis orientados á prevención de enfermidades e a educar, formar e motivar os traballadores que hai nas granxas. Ademais, a presión das administracións e dos consumidores irá creando novos retos que a veterinaria terá que afrontar.

27/05/2022 9:08:53

vp027_pub

vp027_publi_virbac_yosoycampo.indd 39 97 vp031_publirreportaxe_virbac_galego.indd

20/10/21 9:09:01 13:40 27/05/2022

ESPECIAL: MAMITE

O reconto celular individual: unha ferramenta moi útil para avaliar as mastites subclínicas O reconto de células é a forma obxectiva de avaliar individualmente as mastites subclínicas nunha explotación de vacún de leite. Neste estudo analizamos os parámetros xerados a partir do último control celular individual e a partir dos dous últimos controis celulares individuais.

Emili Calvet, Rafael Ortega, Juan Echeverría

INTRODUCIÓN

O

reconto celular individual das vacas que non presentan mastites é normalmente inferior ás 200.000 células/ml e a maioría mantén valores de menos de 100.000 cél./ml (Radostis, 2001).

Por tanto, o punto de corte entre vaca infectada e vaca sa establecémolo en 200.000 cél./ml. Con este valor detectamos aproximadamente o 80 % das infeccións e clasificamos correctamente entre o 75 e o 80 % das vacas non infectadas.

PARÁMETROS XERADOS A PARTIR DO ÚLTIMO CONTROL CELULAR INDIVIDUAL Teñen como obxectivo coñecer a saúde do ubre de cada un dos animais en lactación nun momento puntual.

Reflicten a prevalencia de infección do ubre das vacas.

Reconto celular do leite do tanque a partir da media ponderado das mostras individuais É o parámetro máis xeral e obxectivo, xa que é o reflexo da calidade de todo o leite producido. Debe ter un valor aproximado ás mostraxes realizadas no leite do tanque no momento de recoller o leite para ser comercializado. A meta

debe ser obter cifras menores de 250.000 cél./ml ao longo de todos os meses do ano e en ningún momento superar as 400.000 cél./ml.

Valor lineal medio É a fórmula matemática que ofrece o valor medio real da sanidade do ubre ao diminuír a dispersión (minimiza resultados puntuais de recontos celulares afastados da media). Reflicte de forma obxectiva a situación da maioría dos animais da granxa. O obxectivo debe ser un valor inferior a 2,5. O valor lineal das células somáticas segue unha distribución normal, polo que a media, a mediana e a moda teñen o mesmo valor (Dohoo e Meek, 1982).

98 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_RecontoCelular_galego.indd 98

26/5/22 19:03

ESPECIAL: MAMITE

O PUNTO DE CORTE ENTRE VACA INFECTADA E VACA SA ESTABLECÉMOLO EN 200.000 CÉL./ML

Imaxe 1. Toma de mostra de leite individual

Valor lineal individual. Ln (rcs/100) +3 RCS = reconto celular individual/1.000 Ln = logaritmo neperiano

en conta este parámetro e reflicte o empeoramento asociado a un maior número de lactacións.

Reconto celular e valor lineal medio segundo o número de lactación Son os mesmos cálculos anteriores obtendo as medias de grupos de animais da mesma idade. Pódenos orientar sobre a saúde do ubre tendo

Prevalencia de infección Refírese á porcentaxe de animais infectados. Son todos aqueles que teñen un reconto celular superior a 200.000 cél./ml.

Debemos traballar para ter menos dun 20 % de animais infectados.

DOS POSIBILIDADES EN HIGIENE DE PEZONES UN MISMO PRINCIPIO ACTIVO:

DIÓXIDO DE CLORO · Calidad cosmética asegurada por sus altas concentraciones de dermoprotectores sumados a la acción del ALOE VERA · Alto rendimiento, menor consumo · Acción ahuyentadora de moscas · Disponible en envases fáciles de mezclar y manejar (16+4, 8+2, 4+1) · La mezcla permanece activa tres semanas

Lactox Alta eficacia a un coste óptimo.

Oxilact

Máxima eficacia debido a la más alta concentración de principios activos.

Higiene integrada respetuosa con el medio ambiente

www.proquideza.com

Pol. Ind. Lalín 2000 Parcela C42/43 36500 Lalín (Pontevedra) España · Telf. (+34) 986 787 537 info@proquideza.com

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 99

vp031_especialMamite_RecontoCelular_galego.indd 99

26/5/22 19:03

ESPECIAL: MAMITE

Unha porcentaxe superior ao 30 % debe avaliarse detidamente e levar a cabo un diagnóstico bacteriolóxico das mostras de leite mamítico.

Prevalencia de infección no primeiro reconto celular da lactación en vacas sas ao parto • Vacas de primeira lactación: o obxectivo é ter máis dun 90 % de animais non infectados. Nunha explotación onde se cumpra este obxectivo disponse dunha ampla marxe de seguridade para manter un correcto reconto celular no leite do tanque, xa que estes animais constitúen nunha explotación estándar entre o 30 e o 35 % dos animais en lactación.

• Vacas adultas de máis dunha lactación: debemos alcanzar cifras de máis dun 85 % de vacas non infectadas. Este valor indícanos a evolución da saúde do ubre desde o inicio do período seco ata o momento do parto, que son as épocas máis importantes para a saúde do ubre da vaca.

PARÁMETROS XERADOS A PARTIR DOS DOUS ÚLTIMOS CONTROIS CELULARES INDIVIDUAIS Reflicten a dinámica de infección do ubre dos animais da explotación ao longo de dous meses consecutivos.

Vacas sas, novas infectadas, crónicas e curadas As novas infectadas son aquelas vacas que no control anterior tiñan un reconto celular igual ou inferior a 200.000 cél./ml e no último control superaron esta cantidade. Neste valor non se consideran as vacas que entre controis se eliminaron, as que este é o primeiro control despois do parto nin as que se secaron.

A taxa de vacas sas (dous recontos consecutivos inferiores a 200.000 cél./ml) búscase que sexa maior ao 75 %.

As vacas crónicas son as que permanecen infectadas en dous controis celulares consecutivos. O obxectivo está en menos dun 10 % do total dos animais. O reconto celular individual é unha moi boa ferramenta para o diagnóstico e o seguimento dos animais infectados de forma crónica (Schepers et al., 1997).

Se aumentan á vez as novas infeccións e os casos crónicos, é moi probable que a infección siga un patrón de tipo contaxioso. Se non aumentan correlativamente, é máis probable que se trate dun patrón de tipo ambiental.

As vacas curadas son aqueles animais que no control anterior tiñan un reconto superior a 200.000 cél./ml e no último control non chegan a esta cantidade. O obxectivo é ter polo menos un 50 % de curacións, ben porque se diagnosticaron e trataron eficazmente ou ben porque son casos subclínicos que se curaron espontaneamente. Estes últimos casos reflicten mellor o estado inmunolóxico e o adecuado manexo da explotación.

UNHA PORCENTAXE SUPERIOR AO 30 % DEBE AVALIARSE DETIDAMENTE E LEVAR A CABO UN DIAGNÓSTICO BACTERIOLÓXICO DAS MOSTRAS DE LEITE MAMÍTICO

Táboa 1. Clasificación sanitaria en función dos dous últimos recontos celulares Sa

Nova infectada

Curada

Crónica

Reconto celular en 1.º control

<200.000 cél./ml

<200.000 cél./ml

>200.000 cél./ml

>200.000 cél./ml

Reconto celular en 2.o control

<200.000 cél./ml

>200.000 cél./ml

<200.000 cél./ml

>200.000 cél./ml

REFERENCIAS

Doohoo, I.R. and Meek, A.H. Somatic cell counts in bovine milk. Can. Vet. J. 1982; 23:119-125.

Radostis, O.M. Mastitis control in Dairy Herds by Erskine, R.J. In: Herd Health food animal production medicine. Philadelphia : W.B. Saunders; 3.ª ed. 2001.

Schepers, A.J., Lam, T.J., Schukken, Y.H., Wilmink, J.B., Hanekamp W.J. Estimation of variance components for somatic cell counts to determine thresholds for uninfected quarters, J.Dairy Sci. 1997; 80: 1833-1840.

NOTA DOS AUTORES

A fonte na que está baseado este artigo é a Guía Solomamitis, destinada ao asesor en calidade do leite http://www.solomamitis.com/

100 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_RecontoCelular_galego.indd 100

26/5/22 19:03

LOS EXPERTOS EN CALIDAD DE LECHE COINCIDEN EN UNA COSA:

NO TE LA JUEGUES. UTILIZA DE FORMA RUTINARIA SELLADORES INTERNOS DE PEZONES

Para cada vaca. En cada secado.

Ubroseal® Vacas en Secado 2,6 g suspensión intramamaria para bovino. Composición: Cada jeringa intramamaria de 4 g contiene: Subnitrato de bismuto, pesado 2,6 g. Especies de destino: Bovino (vacas lecheras en el secado). Indicaciones: Prevención de nuevas infecciones intramamarias durante el período de secado. En las vacas que se considera que están libres de mastitis subclínica, el medicamento veterinario puede usarse solo en el manejo de la vaca seca y control de la mastitis. Contraindicaciones: No usar en vacas en lactación.

No usar el medicamento veterinario solo en vacas con mastitis subclínica en el momento del secado. No usar en vacas con mastitis clínica en el momento del secado. No usar en casos conocidos de hipersensibilidad a la sustancia activa o a algún excipiente. Uso durante la gestación y la lactancia: Puede utilizarse durante la gestación. El uso de este medicamento veterinario está contraindicado durante la lactancia. Posología: Sólo por vía intramamaria. Introducir el contenido de una jeringa del medicamento veterinario en cada cuarterón de la ubre inmediatamente después del último ordeño de la lactancia (en el momento del secado). Precauciones: Es una buena práctica observar a las vacas regularmente durante el período de secado para detectar posibles signos de mastitis clínica. Si un cuarterón sellado desarrolla mastitis clínica, deberá retirarse el sello manualmente antes de iniciar el tratamiento adecuado. Para reducir el riesgo de contaminación, no sumerja la jeringa en agua. Utilizar cada jeringa una sola vez. No administrar ningún otro medicamento por vía intramamaria después de haber administrado este medicamento veterinario. Tiempos de espera: Carne: 0 días. Leche: 0 horas. Conservación: No conservar a temperatura superior a 25ºC. Proteger de la luz. Nº autorización: 3628 ESP. Presentación: Caja de cartón con 20 jeringas y 20 toallitas limpiadoras. Cubo de polietileno con 120 jeringas y 120 toallitas limpiadoras. Titular: Univet Ltd. Representante Local: Boehringer Ingelheim Animal Health España, S.A.U. Medicamento sujeto a prescripción veterinaria.

vp031_publicidade_boheringer.indd 101

18/5/22 12:02

ESPECIAL: MAMITE

Fisiopatoloxía da mamite: mastite e inflamación Nas seguintes liñas analizamos en que consiste esta enfermidade e os seus diferentes procesos inflamatorios, e abordamos as consecuencias dos seus efectos na produción e na reprodución das nosas vacas.

Juan Echeverría, Manuel Cerviño1 1 Boheringer Ingelheim

I

ndependentemente da etioloxía da mamite, de que se deba a un axente infeccioso, ás súas toxinas, a un traumatismo ou a calquera outra causa, esta enfermidade supón sempre un proceso de inflamación aguda. Etimoloxicamente, a palabra ‘mastite’ quere dicir “inflamación da mama” (masto-: mama e -ite: inflamación) e é este proceso a parte substancial da enfermidade.

Cando as células da glándula mamaria sofren algún tipo de agresión, reciben un estímulo que pode desencadear unha fervenza de acontecementos, ben organizados e perfecta-

mente estruturados, que supoñen un conxunto de cambios, os cales afectan tanto á vascularización do tecido como ao comportamento dos fluídos e dos compoñentes celulares destes. Este conxunto de acontecementos denomínase inflamación.

En esencia, esta supón un movemento de fluídos, electrólitos e proteínas plasmáticas cara aos tecidos afectados, así como unha extravasación de leucocitos e outras células que alcanzan igualmente o espazo extravascular. Estes cambios no tecido glandular mamario afectado recoñécense pola aparición de síntomas e signos, tales como a dor, a calor, a inchazón e a perda de función (signos de Celso).

Pero a inflamación debe considerarse como un sistema de protección da glándula mamaria, que persegue a

eliminación do axente causal e a reparación do tecido danado. Sen ela, as vacas non serían capaces de facer fronte ás agresións do ubre, aínda que tamén é certo que en ocasións é o exceso de reacción inflamatoria a principal causa de perda funcional. Esta dualidade entre o efecto beneficioso e deletéreo da inflamación foi a responsable do desenvolvemento por parte dos investigadores, desde hai xa moito tempo, dunha terapia específica encamiñada a “modular” o proceso inflamatorio: a terapia antiinflamatoria.

INFLAMACIÓN AGUDA A inflamación aguda posúe un curto período de duración, que pode ir desde unhas horas ata poucos días e caracterízase por cambios microvasculares, por un proceso exudativo con movemento de electrólitos, fluídos e proteínas plasmáticas, así como pola migración de leucocitos, principalmente polimorfonucleares neutrófilos (Sordillo et al., 1997; Paape et al., 2003), que determina o incremento

102 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_inflamacion_galego.indd 102

26/5/22 15:59

ESPECIAL: MAMITE

A INFLAMACIÓN SUPÓN UN MOVEMENTO DE FLUÍDOS, ELECTRÓLITOS E PROTEÍNAS PLASMÁTICAS CARA AOS TECIDOS AFECTADOS

do reconto de células somáticas (RCS) e que se continúa cun proceso de reparación e cicatrización (Ackermann, 2007). Estes cambios atópanse perfectamente dirixidos por substancias quimiotácticas, moléculas vasoactivas (como prostaglandinas ou histamina), complemento, citocinas anti- e proinflamatorias e por moléculas citotóxicas con efecto antimicrobiano (Persson et al., 1993; Sordillo et al., 1997).

No proceso de inflamación aguda poden diferenciarse tres fases consecutivas: fase vascular (de fluídos), fase celular e fase reparativa.

INFLAMACIÓN CRÓNICA A inflamación crónica supón un proceso que se prolonga no tempo, normalmente semanas ou meses, que se caracteriza principalmente pola actividade de linfocitos e macrófagos, necrose dos tecidos e outros cambios que continúan con procesos de reparación específicos, como a fibrose ou a formación de tecido de granulación. A inflamación crónica pode ser tanto unha consecuencia do fallo do proceso de inflamación aguda coma unha consecuencia directa de determinados estímulos, como podería ser o caso das infeccións por Mycobacterium spp.

En condicións normais, en ausencia de estímulo inflamatorio, as células que compoñen a glándula mamaria multiplícanse e morren segundo o seu ciclo vital.

Con iso quedan libres pequenas cantidades de fosfolípidos, que orixinariamente forman parte estrutural da súa membrana. Estes fosfolípidos de membrana son metabolizados mediante o concurso dunha encima, a fosfolipasa A2. Deste xeito, os fosfolípidos libres transfórmanse en ácido araquidónico (AA), que rapidamente é de novo metabolizado (Smith, 2003; Vangroenweghe et al., 2005), seguindo catro posibles vías: 1.Vía dependente da ciclooxixenasa-1 (COX-1) 2. Vía dependente da ciclooxixenasa-2 (COX 2) 3. Vía dependente da lipooxixenasa (LOX) 4. Vía dependente do citocromo P-450

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 103

vp031_especialMamite_inflamacion_galego.indd 103

26/5/22 15:59

ESPECIAL: MAMITE

NO PROCESO DE INFLAMACIÓN AGUDA PODEN DIFERENCIARSE FASES CONSECUTIVAS: FASE VASCULAR (DE FLUÍDOS), FASE CELULAR E FASE REPARATIVA

Estudos máis recentes parecen pór de manifesto unha terceira isoenzima COX, a COX-3 (Chandrasekharan, 2002).

Como xa se comentou, cando o tecido mamario sofre unha agresión, normalmente un proceso infeccioso, o exceso de fosfolípidos libres, consecuencia do dano tisular, activa a ruta dependente da encima COX-2, iniciando así os procesos que compoñen a inflamación. Esta ruta non é activa, ou éo en moi pequena medida, en situacións fisiolóxicas, pero cobra extraordinaria relevancia en situacións de agresión do tecido mamario.

As infeccións da glándula mamaria, tanto por microorganismos grampositivos coma por gramnegativos, xeran un incremento das concentracións de interleucina-1 e do factor de necrose tumoral α (TNF-α).

As infeccións por axentes gramnegativos, ademais, xeran a liberación de lipopolisacáridos (LPS) (Bannerman et al., 2004), que inducen a produción de COX (Schmitz et al., 2004).

A concentración en leite de eicosanoides proinflamatorios, incluíndo prostaglandina E2, prostaglandina F2α, tromboxano B2 (Atroshi et al., 1996) e prostaciclina (Peter et al., 1990), vese incrementada como consecuencia das infeccións intramamarias (IIM). O crecemento nas citocinas proinflamatorias asóciase coa elevación de proteínas de fase aguda (Fleck, 1989) e con efectos sistémicos tales como pirexia, anorexia, cambios na síntese de proteínas e, como consecuencia, cambios no estado

metabólico dos animais (Elsasser et al., 1997).

As vacas con evidencia de cambios hepáticos como consecuencia dos efectos sistémicos da inflamación posúen baixos índices non só produtivos, senón tamén reprodutivos (Bionaz et al., 2007, Bertoni et al., 2008).

Ademais, prodúcense procesos asociados ao fenómeno inflamatorio de vasodilatación, incremento de permeabilidade vascular, marxinación celular cara ao endotelio vascular, posterior paso de células a través de poros no endotelio da microcirculación, migración celular, proceso de exudación etc.

DATOS SOBRE AS ENCIMAS COX E LOX

• A enzima COX-1 é a responsable da síntese basal constitutiva de certas prostaglandinas e tromboxanos, e é a ruta maioritariamente seguida polo AA en condicións fisiolóxicas. Está considerada como unha encima local con actividade fisiolóxica na hemostase e na protección de mucosas. A inhibición desta ruta asóciase con trastornos da coagulación, con trastornos renais por problemas de perfusión sanguínea e coa aparición de úlceras dixestivas.

• A enzima COX-2 é inducida só en determinadas situacións, tales como aqueles estímulos locais que producen unha liberación masiva de fosfolípidos de membrana (feito que sucede por agresións no tecido mamario, como as infeccións, a acción de determinadas toxinas, os traumatismos etc., que producen unha destrución celular masiva, coa consecuente libe-

ración de fosfolípidos de membrana), e conclúe igualmente coa produción doutros tipos diferentes de prostaglandinas e tromboxanos. A estimulación desta vía está asociada cos fenómenos inflamatorios: dor, edema, febre ou shock. O bloqueo desta vía posúe accións antiinflamatorias, analxésicas e antipiréticas.

• A isoenzima COX-3 está considerada como unha variación da COX-1.

Describiuse en cans e en humanos.

• Por último, a vía dependente da enzima LOX conduce á formación de substancias activas como leucotrienos e lipoxinas. Esta vía considérase esencial na activación do sistema inmunitario e en fenómenos de quimiotaxe e leucotaxe. A súa inhibición relaciónase con procesos de inmunodepresión (Ackermann, 2007).

CONSECUENCIAS DOS EFECTOS INFLAMATORIOS DA MASTITE NA PRODUCIÓN E NA REPRODUCIÓN Numerosos estudos demostraron os efectos negativos que as mastites teñen na reprodución. As vacas que padecen un proceso de mastite presentan de 1,3 a 1,5 veces máis risco de ser eliminadas do rabaño por calquera razón que as vacas sen mastite (Beaudeau et al., 1995; Heuer et al., 1999; Santos et al., 2004). O risco de eliminación forzosa dos animais (culling rate) depende do momento do diagnóstico na lactación (Grohn et al., 1997; Rajala-Schultz e Grohn, 1999), así como do axente causante da mastite (Grohn et al., 2005).

Os episodios de mastite tamén se relacionan cun incremento no intervalo parto-concepción, un maior número de servizos por concepción (Barker et al., 1998; Schrick et al., 2001), menores índices de concepción

104 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_inflamacion_galego.indd 104

26/5/22 15:59

Bienestar y rendimientos

PORQUE NO TODAS LAS LECHES SON IGUALES

Complejo de 3 fuentes naturales que mejoran el rendimiento y crecimientos Extractos de plantas que favorecen el equilibrio de la microbiota.

Oligoelemento indispensable.

Su forma natural permite biodisponibilidad.

una

mejor

Los prebióticos (MOS) favorecen una mejor regulación de la flora intestinal.

LECHES MATERNIZADAS

www.serval.fr/es Servicio comercial : 629 64 02 61 Servicio técnico : 656 83 30 80 commercial@serval.fr

Serval España vp031_publi_serval.indd 105

18/5/22 12:03

ESPECIAL: MAMITE

AS VACAS CON EVIDENCIA DE CAMBIOS HEPÁTICOS COMO CONSECUENCIA DOS EFECTOS SISTÉMICOS DA INFLAMACIÓN POSÚEN BAIXOS ÍNDICES NON SÓ PRODUTIVOS, SENÓN TAMÉN REPRODUTIVOS

(Santos et al., 2004) e un incremento do risco de perda do embrión (Lavon et al., 2010). Parece que o momento en que sucede a mastite, respecto da inseminación, está relacionado coas perdas reprodutivas. Así, un estudo realizado por Santos e colaboradores indicou que a porcentaxe de concepción ao primeiro servizo foi do 28 % (vacas nunca diagnosticadas de mastite clínica), fronte ao 22 % (diagnosticadas antes da inseminación), ao 19 % (diagnosticadas despois da inseminación) e ao 38 % (diagnosticadas despois da confirmación de xestación). Pero, ao contrario, as mastites clínicas antes da inseminación artificial (IA) posúen un impacto relativamente menor nos índices de concepción en comparación con cadros de mastite despois da IA (Loeffler et al., 1999). A mastite clínica reduce a probabilidade ou porcentaxe de risco (HR: hazard ratio), de concepción cando o intervalo parto-concepción é tratado mediante unha análise de supervivencia (HR = 0, 65, 95 %, CI = 0,50-0,84) [Suriyasathaporn et al., 1998].

A explicación deste efecto vén dada polo feito de que as mastites clínicas conducen, como xa se explicou, a un incremento dos niveis de PgF2α, que, á súa vez, é responsable da luteolise, que conduce á perda do embrión (Hockett et al., 2000). Outro mecanismo podería ser a interrupción do ciclo estral normal, o que produce un alongamento dos intervalos do ciclo (Hockett et al., 2005). Ademais, a mastite tamén reduce a concentración de estradiol intrafolicular, o que se asocia con atrasos na primeira ovulación posparto e cunha diminución da sintomatoloxía do celo (Lavon et al., 2010).

BIBLIOGRAFÍA

Ackermann Mark R. Acute inflammation, en: McGavin M.D. y Zachary J. F. Pathologic basis of veterinary disease. 4th Ed. St Louis, Missouri: Mosby-Elsevier. 2007.

P. 101-153.

Atroshi F., J. Parantainen, S. Sankari, M. Jarvinen, L.A. Lindberg, and H. Saloniemi.

1996. Changes in inflammation-related blood constituents of mastitic cows. Vet. Res. 27:125-132 Bannerman D.D., M.J. Paape, J.P. Goff, K. Kimura, J.D. Lippolis, and J.C. Hope. 2004.

Innate immune responses to intramammary infection with Serratia marcescens and Streptococcus uberis. Vet. Res. 35:681-700.

Barker A.R., F.N. Schrick, M.J. Lewis, H.H. Dowlen, and S.P. Oliver. 1998. Influence of clinical mastitis during early lactation on reproductive-performance of Jersey cows. J. Dairy Sci. 81:1285-1290 Bertoni G., E. Trevisi, X. Han, and Bionaz.

M. 2008. Effects of inflammatory conditions on liver activity in puerperium period and consequences for performance in dairy cows.

J. Dairy Sci. 91:3300-10.

Beaudeau F., V. Ducrocq, C. Fourichon, and H. Seegers. 1995. Effect of disease on length of productive life of French Holstein dairycows assessed by survival analysis. Journal of Dairy Science 78:103-117.

Bionaz M., E. Trevisi, L. Calamari, F. Librandi, A. Ferrari, and G. Bertoni. 2007.

Plasma paraoxonase, health, inflammatory conditions and liver function in transition dairy cows. J. Dairy Sci. 90:1740-50.

Chandrasekharan NV, Dai H, Roos KL, Evanson NK, Tomsik J, Elton TS, Simmons DL. COX-3, a cyclooxygenase-1 variant inhibited by acetaminophen and other analgesic/ antipyretic drugs: cloning, structure, and expression. Proc Natl Acad Sci U S A. 2002 Oct 15;99(21):13926-31. Epub 2002 Sep 19.

Elsasser T.H., S. Kahl, C. Steele, and T.S. Rusmey. 1997. Nutritional modulation of somatotropic axis cytokine relationships in cattle: a brief review. Comparative Biochemistry Physiology 116A:209-21.

Fleck A. 1989. Clinical and nutritional aspects of changes in acute phase proteins during inflammation. Proc. Nutr. Soc. 48:347-54.

Grohn Y.T., V. Ducrocq, and J.A. Hertl. 1997.

Modeling the effect of a disease on culling: an illustration of the use of time-dependent covariates for survival analysis. J. Dairy Sci. 80:1755-66.

Gröhn Y.T., R.N. Gonzalez, D.J. Wilson, J.A. Hert, G. Bennett, Schulte H., and Y.H. Schukken. 2005. Effect of pathogen-specific clinical mastitis on herd life in two New York State dairy herds. Preventive Veterinary Medicine 71:105-125.

Heuer C., Y.H. Schukken, and P. Dobbelaar.

1999. Postpartum body condition score and results from the first test day milk as predictors of disease, fertility, yield, and culling in commercial dairy herds.

Journal of Dairy Science 82:295-304.

Hockett M.E., R.A. Almeida, N.R. Rohrbach, S.P. Oliver, H.H. Dowlen, and F.N. Schrick.

2005. Effects of induced clinical mastitis during preovulation on endocrine and follicular function. J Dairy Sci. 88:2422-2431.

Hockett M.E., J.M. Hopkins, M.J. Lewis, A.M. Saxton, H.H. Dowlen, S.P. Oliver, and F.N. Schrick. 2000. Endocrine profiles of dairy cows following experimentally induced clinical mastitis during early lactation. Anim Reprod Sci 58:241-51.

Laon Y., G. Leitner, H. Voet, and D. Wolfen-

son. 2010. Naturally occurring mastitis effects on timing of ovulation, steroid and gonadotrophic hormone concentrations, and follicular and luteal growth in cows. Journal of Dairy Science 93:911-21.

Loeffler S.H., M.J. de Vries, and Y.H. Schukken. 1999. The effects of time of disease occurrence, milk yield, and body condition on fertility of dairy cows. Journal of Dairy Science 82:2589-604.

Paape M.J., D.D. Bannerman, X. Zhao, and J.-W. Lee. 2003. The bovine neutrophil: Structure and function in blood and milk. Vet. Res 34:597-627.

Persson K., I. Larsson, and C.H. Sandgren.

1993. Effects of certain inflammatory mediators on bovine neutrophil migration in vivo and in vitro. Vet. Immunol. Immunopathol 37:99-112.

Peter A.T., P.W. Clark, D.E. Van Roekel, C.W. Luker, J.D. Gaines, and W.T.K. Bosu.

1990. Temporal changes in metabolites of prostanoids in milk of heifers after intramammary infusion of Escherichia coli organisms.

Prostaglandins 39:451-7.

Rajala-Schultz P.J., and Y.T. Gröhn. 1999.

Culling of dairy cows. Part II. Effects of diseases and reproductive performance on culling in Finnish Ayrshire cows. Preventive Veterinary Medicine 41:279-294 .

Santos J.E.P., R.L.A. Cerri , M.A. Ballou , G.E. Higginbotham , and J.H. Kirk. 2004.

Effect of timing of first clinical mastitis occurrence on lactational and reproductive performance of Holstein dairy cows. Anim.

Reprod. Sci. 80:31-45.

Schmitz S., M.W. Pfaffl, H.H.D. Meyer, and R.M. Bruckmaier. 2004. Short-term changes of mRNA expression of various inflammatory factors and milk proteins in mammary tissue during LPS-induced mastitis. Domestic Animal Endocrinology 26:111-26.

Schrick F.N., M.E. Hockett, A.M. Saxton, M.J. Lewis, H.H. Dowlen, and S.P. Oliver.

2001. Influence of subclinical mastitis during early lactation on reproductive parameters. J. Dairy Sci. 84:1407-12.

Smith G. 2003. Supportive therapy of the toxic cow. Vet. Clin. North Amer. Food Anim.

Pract. 21:595-614.

Sordillo L.M., K. Shafer-Weaver, and D. DeRosa. 1997. Immunobiology of the mammary-gland. J. Dairy Sci. 80:1851-1865.

Suriyasathaporn W., M. Nielen, S.J. Dieleman, A. Brand, E.N. Noordhuizen-Stassen, and Y.H. Schukken. 1998. A Cox proportionalhazards model with time-dependent covariates to evaluate the relationship between body-condition score and the risks of first insemination and pregnancy in a highproducing dairy herd. Preventive Veterinary Medicine 37:159-72.

Vangroenweghe F., L. Duchateau, P. Boutet, P. Lekeux, P. Rainard, M.J. Paape, and C. Burvenich. 2005. Effect of carprofen treatment following experimentally induced Escherichia coli mastitis in Primiparous cows.

J. Dairy Sci. 88:2361-2376.

NOTA DOS AUTORES

A fonte na que está baseado este artigo é a Guía Solomamitis, destinada ao asesor en calidade do leite https://www.solomamitis.com/

106 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_inflamacion_galego.indd 106

26/5/22 15:59

O mundo cambia, a confianza

permanece

E

n Boehringer Ingelheim preguntámonos moitas veces que é a confianza. Que valor ten crer na profesionalidade e o traballo de quen cada día vela pola saúde dos animais. Que supón ter a certeza de utilizar un produto que funciona.

Por iso, poñemos en valor conceptos intanxibles como a confianza, a tranquilidade ou a certeza, factores clave para todos aqueles profesionais que traballan coa saúde e o benestar dos ruminantes.

Estes conceptos son protagonistas de tres mensaxes que se articulan ao redor de dous produtos de referencia para a compañía, avalados por unha amplísima traxectoria de eficacia e seguridade.

QuE É A

EPRINEX® MULTI Eprinex® Multi é o antiparasitario pour-on de referencia para o gando vacún que conta dende hai uns anos co rexistro para ovino e caprino.

Con 25 anos de historia, presenta un amplo espectro de actividade fronte a gran cantidade de parasitos (internos e externos) e é a forma máis sinxela de desparasitaxe co mínimo impacto sobre o benestar animal.

IVOMEC® Se hai un produto que simbolice a confianza é Ivomec®. Dirixido ao tratamento e control dos parasitos internos e externos, este 2022 conmemoramos o seu 40.º aniversario. Catro décadas para o que é, sen dúbida, o produto que maior impacto tivo na historia da sanidade animal.

Líder do mercado de endectocidas, Boehringer Ingelheim continúa traballando como o primeiro día para poder manter os seus altos valores de seguridade e eficacia, artífices do éxito cultivado ao longo do tempo.

CONFIANzA? A XENTE COÑECE A SÚA EXCELENTE TOLERANCIA

bit.ly/cimavet-ivomec

vp031_publirreportaxe_boehringer_galego.indd 107

EPRINEX® FAI UN EXCELENTE CONTROL

moito que dicir bit.ly/cimavet-eprinex

27/05/2022 8:23:19

7 anos de muxido robotizado

TO G

Ca tiñ na co cu po M te e da nu Pa re de da

Comodidade e eficiencia ao máis puro estilo Lely en Granxa do Loureiro

se cio aa ba pe m Le pe

José Manuel Fernández xestiona esta gandería, localizada en Monfero (A Coruña), con máis de 67 vacas en muxido para un Lely Astronaut A4.

TESTEMUÑO José Manuel Fernández

Pasaron sete anos desde que Granxa do Loureiro (Monfero, A Coruña) estreou as súas novas instalacións e o seu robot Lely Astronaut A4. A día de hoxe, José Manuel Fernández, propietario da granxa, moxe unha media de 68 vacas diarias con moi bos datos de produción.

A nave, construída en estilo invernadoiro, ten 70 cubículos na zona das vacas de leite e 60 cornadizas cuns corredores de 5 metros a ambos os dous lados. O robot, situado na terceira fila de cubículos, está centrado no medio da nave “para que as distancias que teñan que percorrer as vacas sexan mínimas”,

vp031_Publirreportaxe_LelyLoureiro_galego_SABE.indd 108

relata. Ademais, incorporou a amamantadora Lely Calm e o arrimador de comida Lely Juno.

En canto ao gando, recoñece que está “moito máis tranquilo con este sistema. É un manexo totalmente diferente ao dunha explotación con sala de muxido”.

As vacas de Granxa do Loureiro logran un alto índice xenético e o robot permítelle aproveitar moito máis o potencial dos animais. “Melloraron moito nos seus picos de lactación”, afirma o gandeiro, que conta con primíparas por encima dos 60 kg de produción de leite diarios.

Cando se instala un robot sempre se busca un terceiro muxido para o rabaño, pero para Fernández isto vai un paso máis adiante: “Teño vacas con case seis de media diarios”, comenta. Os animais

que máis muxidos necesitan son os que máis acoden e iso fai que poida extraer todo o seu potencial. A mellora foi moi significativa co paso dos anos, posto que empezaron cunha produción media anual de medio millón de litros de leite, pero nos dous últimos períodos duplicaron esta cifra e alcanzaron o millón de litros ao ano. “Cando empecei co robot sempre me dixeron que podía mellorar uns tres litros de media na miña explotación, pero o incremento foi maior: máis de cinco litros”, asevera o propietario.

En canto á alimentación das vacas de leite, “baseámola sobre todo no silo de millo e complementamos co de herba, un pouco de palla e penso”, explica. A cantidade de concentrado en carro é de 6,5 kg e a media en robot está en 6 kg.

27/5/22 11:38

A produción media é de 41 kg/vaca/día

MAIOR PRODUCIÓN CON MENOS TRABALLO

TODO BAIXO CONTROL GRAZAS A LELY HORIZON Cando instalaron o robot, Fernández tiña claro que “quería Lely e un Astronaut A4 (modelo novo daquela)”, o cal conta con todos os extras posibles: báscula de peso, sistema de desinfección por vapor Lely Pura e reconto celular MQCC-2; ademais ten colares de detección de celo, ruminación, inxestión e estrés por calor. “Todo o que che poida achegar información é fundamental nunha máquina de muxido”, resalta.

Para o gandeiro, a entrada e a saída rectas foron importantes, xa que considera que “melloran moito a circulación das vacas”.

Nesta explotación coruñesa baséanse sempre nos datos que lles proporciona o robot: “Utilizo moito o móbil e a aplicación Lely Horizon para ter todo baixo control e, aínda que se peca de perder algo de contacto visual co animal, a información que nos ofrece o Lely Astronaut en tempo real é indispensable”, puntualiza.

En Granxa do Loureiro teñen unha media que oscila entre os 2.700 e os 2.750 litros diarios e unha produción por vaca de 41 kg/día: “Movémonos ao redor dos 13.000 litros por lactación e incluso chegamos a superar os 3.000 litros diarios en picos de lactación”.

Moxe entre 67 e 70 vacas no robot, cifra que non varía ao longo do ano, e destaca que algunhas alcanzan un fluxo de leite de 3,5 kg/minuto. “Son moi rápidas e isto permíteme ter o robot cun maior número de animais”, subliña.

Para este gandeiro coruñés o tráfico libre de Lely é algo básico, pero “necesitas un robot que muxa as vacas e non che dea problemas, sobre todo canto maior é o número de cabezas que tes nunha máquina”. Coa amplitude dos patios da granxa, eliminaron todos os dilemas de xerarquías e facilitaron que as vacas circulasen mellor. Á súa vez, isto permítelles ter moito menos traballo diario: “Aquí non empurramos vacas, podemos achegar uns seis animais, tres á mañá e tres á tarde, que adoitan ser os que están algo máis delicados de saúde”, detalla.

Aínda que “con máis penso aínda se poden sacar máis litros de leite”, argumenta que “o índice reprodutivo tamén debe ser bo para poder soster a explotación”.

No contexto actual no que se move o sector, incide en que “a situación é complexa. Por cada céntimo que nos soben o leite, os custos aumentan uns tres céntimos máis. Ademais, as marxes este ano vanse reducir e cada vez hai que fiar máis fino”.

Ante a situación, José Manuel Fernández teno claro: “Hai que basearse en producir boas forraxes e aumentar ao máximo a súa rendibilidade”.

Dispoñen do Lely Astronaut A4 con todos os extras posibles

Coa amplitude de patios facilitan que as vacas circulen mellor

Utilizan o arrimador de comida Lely Juno e a amamantadora Lely Calm

LOS CORALESLOS DE CORALES BUELNA DE BUELNA TRAZO

TRAZO

O seu Center local daralle máis información sobre O seu LelyLely Center local daralle máis información sobre este muxido. este fitofito no no muxido.

OUTEIRO DE REI OUTEIRO DE REI

AIZOAIN VILA NOVA GAIA VILA NOVA GAIA

AVILA

AVILA

vp031_Publirreportaxe_LelyLoureiro_galego_SABE.indd 109

AIZOAIN

Lely Center Corrales+34+34 Lely Center LosLos Corrales 606606 022022 405405 Lely Center Outeiro Lely Center Outeiro +34+34 671671 646646 745745 Lely Center Aizoain Lely Center Aizoain +34+34 676676 182182 349349 Lely Center Trazo Lely Center Trazo +34+34 685685 117117 350350 Lely Center Ávila Lely Center Ávila +34+34 665665 772772 747747 Lely Center Vila Nova +351 +351 Lely Center Vila Nova 227227 538538 339339

27/5/22 11:38

ESPECIAL: MAMITE

Como previr as enfermidades desde o período seco con oligoelementos A deficiencia subclínica de oligoelementos pode afectar negativamente á inmunidade nos rabaños, o que leva a un aumento dos niveis de enfermidades de transición, como a mastite. Se resolvemos esta deficiencia, poderemos mellorar a saúde do rabaño. Analizámolo no seguinte artigo.

Patrick O’Neill Xerente de Márketing e Vendas de Multimin Iberia Tradución do inglés de Seve Fernández (Multimin Iberia)

O

período de transición nas vacas é un momento crítico para os rabaños que buscan evitar enfermidades clínicas no posparto.

Os recontos por riba de 100.000 células supón unha perda económica.

As mastites custanlles ás granxas 60 €/vaca/ano de media (O’Brien et al., 2016), principalmente por perdas de produción e penalizacións asociadas a altos recontos celulares.

Durante anos, documentouse de que xeito os oligoelementos son vitais para a prevención de enfermidades no gando vacún. Os animais con deficiencia mineral poden ter peor inmunidade. Os niveis reducidos de cinc (Zn) relacionáronse cun aumento de células somáticas (Davidov et al., 2013). A eficiencia de cobre (Cu) provoca unha diminución na resistencia ás enfermidades (Paolicchi et al., 2013) e a deficiencia de Zn e selenio (Se) demostrou afectar á resposta inmunitaria (Pinna et al., 2002) (Hogan et al., 1990). A deficiencia de manganeso (Mn) pode resultar en carencia de

110 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_oligoelementos_galego.indd 110

27/5/22 11:15

ESPECIAL: MAMITE

CUNHA DEFICIENCIA SUBCLÍNICA DE MINERAIS AS VACAS PODEN PARECER SAS, PERO O SEU RENDEMENTO REPRODUTIVO E INMUNE PODE VERSE AFECTADO

ANÁLISES DE ENSILADOS E FORRAXES (MÉTODO CNPS OU FORMULACIÓN DINÁMICA) RAPIDEZ, FIABILIDADE, CONFIANZA

Figura 1. Resumo dos principais efectos fisiolóxicos dos oligoelementos

NOVOS SERVIZOS

encimas que aumentan o risco de ano celular (Malecki e Greger, 1996).

O déficit subclínico non presenta síntomas externos, pero esta carencia pode estar afectando negativamente á vaca. Cunha deficiencia subclínica de minerais as vacas poden parecer sas, pero o seu rendemento reprodutivo e inmune pode verse alterado, o que significa un aumento de enfermidades como a mastite durante o período de transición (O’Rourke, 2009).

• Análises de micotoxinas (LC MS/MS) • Análises microbiolóxicas de ensilados, forraxes etc.

• Análises de augas • Análises de solos • Procesamento do gran en ensilado de millo (KPS) ROCK RIVER LABORATORY SPAIN María Hermida Polígono Industrial Lalín 2000, Parcela A8 Lalín – Pontevedra (España) maria@rockriverlab-spain.com 986 597 195 | 629 901 290 www.rockriverlab-spain.com

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 111

vp031_especialMamite_oligoelementos_galego.indd 111

26/5/22 16:05

ESPECIAL: MAMITE

Estado de oligoelementos

Inmunidade e función encimática. Saúde óptima/actuación Saúde comprometida/actuación Saúde comprometida/actuación

Signos clínicos de deficiencia

Clínica Déficit de oligoelementos

Subclínica Déficit de oligoelementos

NO ÚLTIMO TERZO DA XESTACIÓN, A INXESTIÓN DE MATERIA SECA CAE ENTRE UN 30 E UN 35 %, O QUE PON DE MANIFESTO QUE AS VACAS NON COMEN O SUFICIENTE PARA CUBRIR AS SÚAS DEMANDAS

Óptimo Estado de oligoelementos

ANTAGONISMO

ABSORCIÓN ORAL POBRE Intestino groso Intestino delgado Óso pélvico Vexiga

Esófago

Rume

Boca INXESTIÓN VARIABLE

Retículo

Abomaso

Omaso

EXCRECIÓN AUMENTADA

Os oligoelementos son vitais para a saúde do ubre en vacas leiteiras (Hogan et al., 1990), pero raramente son detectados os casos da súa deficiencia no rabaño. En Europa existen moitas zonas cuns niveis baixos de minerais no chan; en España foron documentados chans moi deficientes en minerais en granxas de leite e de carne (Blanco-Penedo et al., 2009; Rey-Crespo et al., 2013; Miranda et al., 2015), o que quere dicir que moitos dos animais estarían no limiar de deficiencia subclínica por non obter forraxes cos niveis adecuados de minerais.

Incluso o gando alimentado cuns niveis adecuados de minerais pode non comer suficiente en momentos de estrés para satisfacer as súas necesidades. No último terzo de xestación, a inxestión de materia seca cae entre un 30 e un 35 %, o que pon de manifesto que as vacas non comen o suficiente para cubrir as súas demandas.

Os niveis apropiados de oligoelementos nas vacas son esenciais para previr a mastite (Davidov et al., 2013), pero unha inxestión reducida denota que os animais van esgotar as súas reservas de minerais antes do parto. Nas semanas previas ao parto,

o xato por nacer está a crecer rapidamente e a súa única subministración de minerais é a través da placenta da nai. Todos estes procesos apuntan a que se produce un pico nas necesidades de minerais mentres a achega se ve reducida, o que esgota as reservas minerais da vaca. Desta forma, mesmo vacas aparentemente ben alimentadas poden caer en deficiencias subclínicas de minerais e terán dificultades para combater as infeccións do período de transición.

Outros problemas complican aínda máis a situación neste momento. Os bovinos absorben mal os minerais. O gando adulto só absorbe do 1 ao 5 % do Cu, do 10 ao 20 % do Zn e sobre o 1 % do Mn da ración (NRC, 2001). Por tanto, incluso o uso de ensilaxe que teña os minerais adecuados pode levar de semanas a meses recuperar a reserva de minerais no gando.

O antagonismo do rume dificulta aínda máis a absorción de minerais. Os antagonistas son minerais como xofre (S), calcio (Ca), ferro (Fe) e molibdeno (Mo) que, a pesar de seren partes esenciais da dieta bovina, cando se for-

necen por riba de certos niveis, afectan negativamente á absorción doutros minerais como o Cu, Zn, Mn ou Se. Isto significa que mesmo con niveis adecuados de oligoelementos na dieta é posible que non se manteñan os niveis de minerais, xa que os antagonistas bloquean a súa absorción. Cook e Green (2010) informaron que o tratamento con bolos de oligoelementos no secado ao gando leiteiro mostrou unha liberación de oligoelementos pouco confiable.

Nalgunhas situacións, poden regurxitarse e perderse ou, dentro do rume, poden cubrirse cun depósito de fosfato de calcio e non disolverse correctamente. Os suplementos orais como líquidos e os bolos están suxeitos a unha mala absorción e antagonismo e, por tanto, é posible que non melloren eficazmente o estado dos oligoelementos no animal antes do parto.

As inxeccións estratéxicas de oligoelementos evitan o ambiente ruminal agreste e dos antagonistas, o que aumenta rapidamente os niveis de minerais dispoñibles nas vacas nun prazo de 8 a 10 horas. Despois de 24 horas, os minerais clave atópanse en concentracións elevadas nos órganos vitais de almacenamento como o fígado (Pogge et al., 2012). A partir de

112 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_oligoelementos_galego.indd 112

26/5/22 16:05

TRACE MINERALS TRACE MINERALS TRACE TRACE TRACE MINERALS MINERALS MINERALS OXIDATIVE TRACE MINERALS OXIDATIVE STRESS OXIDATIVE STRESS OXIDATIVE STRESS STRESS OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE STRESS STRESS STRESS TRACE MINERALS OXIDATIVE STRESS STRESS STRESS STRESS STRESS TRACE MINERALS TRACE TRACE TRACE MINERALS MINERALS MINERALS TRACE MINERALS

OXIDATIVE STRESS OXIDATIVE STRESS

´´

´´ ´´

TRACE MINERAL INJECTABLE TRACE MINERAL INJECTABLE

MOMENTS THAT MAT TER MOMENTS THAT MAT TER

TESTIMONIALS TESTIMONIALS

VETERINARY PAGE VETERINARY PAGE

TRACE TRACE TRACE MINERAL MINERAL MINERAL MOMENTS TRACE MINERAL INJECTABLE INJECTABLE INJECTABLE MOMENTS THAT MAT TER INJECTABLE MOMENTS THAT MAT TER MOMENTS THAT MAT TER THAT MAT TER MOMENTS MOMENTS MOMENTS MOMENTS MOMENTS MOMENTS MOMENTS THAT THAT THAT MAT MAT MAT TER TER TER TRACE MINERAL MOMENTS THAT THAT THAT MAT MAT MAT TER TER TER THAT MAT TER INJECTABLE THAT MAT TER TRACE MINERAL INJECTABLE

MOMENTS MOMENTS MOMENTS TESTIMONIALS MOMENTS THAT THAT THAT MAT MAT MAT TER TER TER TESTIMONIALS THAT MAT TER TESTIMONIALS TESTIMONIALS

TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS VETERINARY TESTIMONIALS VETERINARY PAGE VETERINARY PAGE VETERINARY PAGE PAGE VETERINARY VETERINARY VETERINARY VETERINARY VETERINARY VETERINARY VETERINARY PAGE PAGE PAGE TESTIMONIALS VETERINARY PAGE PAGE PAGE PAGE PAGE TESTIMONIALS

VETERINARY VETERINARY VETERINARY VETERINARY PAGE PAGE PAGE PAGE

TRACE TRACE TRACE MINERAL MINERAL MINERAL TRACE MINERAL INJECTABLE INJECTABLE INJECTABLE INJECTABLE

MOMENTS MOMENTS MOMENTS MOMENTS THAT THAT THAT MAT MAT MAT TER TER TER THAT MAT TER

TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS

VETERINARY VETERINARY VETERINARY VETERINARY PAGE PAGE PAGE PAGE

Improving Improving herd herd health health and farm success Improving Improving Improving herd herd herdhealth health health Improving herd health and farm success Improving herd health Improving herd health and and and farm farm farmhealth success success success and farm success and farm success Improving Improving Improving herd herd herd health health and farm success Improving herd health Improving herd health Improving herd health and and and farm farm farm success success success and farm success and Improving Improving Improving herd herd herdhealth health health and farm farm success success Improving herd health and and andfarm farm farmsuccess success success and farm success

OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE TRACE MINERAL OXIDATIVE STRESS STRESS STRESS TRACE MINERAL INJECTABLE STRESSMINERAL TRACE INJECTABLE TRACE MINERAL INJECTABLE INJECTABLE TRACE TRACE TRACE MINERAL MINERAL MINERAL TRACE TRACE TRACE MINERAL MINERAL MINERAL TRACE MINERAL INJECTABLE INJECTABLE INJECTABLE OXIDATIVE TRACE MINERAL INJECTABLE INJECTABLE INJECTABLE INJECTABLE STRESS INJECTABLE OXIDATIVE STRESS OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE OXIDATIVE STRESS STRESS STRESS STRESS

TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS TESTIMONIALS MOMENTS TESTIMONIALS THAT MAT TER MOMENTS THAT MAT TER

VETERINARY PAGE VETERINARY PAGE

´ ´

´ ´

´´ ´´ ´´ ´´

AVOIDABLE LOSS CALCULATOR AVOIDABLE LOSS CALCULATOR

We moments

the

We make make…… sure sure moments that that

the

matter secure your hard work We We We make make make sure sure sure the the the moments moments moments that that that … … …

matter secure your hard work ake sure the moments that We make moments that … sure

the

ake sure the moments that …

hard

matter matter matter secure secure secure your your your hard hard work work work …

r secure your hard work matter secure your hard work make ake sure sure sure the the the moments moments moments that that that rake secure your hard work ake sure the moments that We make sure the moments that … … …

We make sure the moments that …

er er rr matter secure secure secureyour your your hard hard hard work work work ´ secure your hard work …

secure your hard work We We We make make make sure sure sure the the the moments moments moments that that that ´ …

matter secure your hard work We make sure the moments that solution is aa trace ´ ´´ … ……

That

matter matter matter secure secure secure your your your hard hard hard work work work That solution is ´ …

matter secure your hardinjectable work CutraceZn mineral

AVOIDABLE LOSS AVOIDABLE LOSS CALCULATOR AVOIDABLE LOSS CALCULATOR AVOIDABLE LOSS CALCULATOR CALCULATOR enAVOIDABLE las necesidades AVOIDABLE AVOIDABLE LOSS LOSS LOSS AVOIDABLE AVOIDABLE AVOIDABLE LOSS LOSS LOSS enAVOIDABLE las necesidades LOSS CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR AVOIDABLE LOSS CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR

AVOIDABLE AVOIDABLE AVOIDABLE LOSS LOSS LOSS AVOIDABLE LOSS CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR

Prepárate para los momentos críticos, porque el incremento de oligoelementos Prepárate los momentos críticos, porque el incremento de AVOIDABLE oligoelementos puede dar para al traste con tu esfuerzo.

LOSS puede dar al traste con tu esfuerzo.

CALCULATOR AVOIDABLE LOSS ~ porque Prepárate Prepárate Prepárate para para para loslos los momentos momentos momentos críticos, críticos, críticos, porque porque el el incremento elincremento incremento enen las enlas las necesidades necesidades necesidades dede oligoelementos deCALCULATOR oligoelementos oligoelementos Hard working, conscientious farmers deserve to~ rely on inel the moments Prepárate para los momentos críticos, porque incremento en las necesidades de oligoelementos puede puede puede dardar dar al al traste altraste traste con con con tuproducts tu esfuerzo. tuesfuerzo. esfuerzo.

AVOIDABLE AVOIDABLE LOSS LOSS LOSS Hard working, conscientious farmers deserve products to rely on in the moments Mejora la salud de tus animales y reduce la incidencia de enfermedades.

Combate elAVOIDABLE estrés oxidativo puede dar your al traste conwe tu esfuerzo. that matter on the farm.

Relieve stress, have a solution that secures – AVOIDABLE LOSS CALCULATOR CALCULATOR CALCULATOR Mejora la salud de tusminerales animales yareduce de enfermedades.

Combate el estrés oxidativo ~ ~~ la incidencia CALCULATOR y las deficiencias de that matter on the farm.

Relieve your stress, we havetraza. solution that secures – Your hard work.

Your herd health.

Your farm success. ~ Hard Hard Hard working, working, working, conscientious conscientious conscientious farmers farmers farmers deserve deserve deserve products products products to to rely to rely rely on on on in in the in the the moments moments moments y lasproducts deficiencias de minerales traza. nscientious farmers deserve to rely on in the moments Hard working, farmers deserve products toreduce relylaon in the moments Your hard work.conscientious Your herd health.

Your farm success. nscientious farmers deserve products tode rely on in the moments Mejora Mejora Mejora la la salud la salud salud de tus de tus tus animales animales animales yareduce ysolution la incidencia laincidencia incidencia dede enfermedades. de Combate Combate Combate el el estrés elestrés estrés oxidativo oxidativo oxidativo that that that matter matter matter on on on the the the farm. farm. farm.

Relieve Relieve Relieve your your your stress, stress, stress, we we we have have have ayreduce asolution solution that that that secures secures secures – enfermedades.

–enfermedades.

– nscientious farmers deserve products to rely on in the moments Mejora ladeficiencias salud tus animales yatraza. reduce de enfermedades.

Combate el estrés oxidativo ee farm.

Relieve your stress, we have aa solution that secures –– la incidencia that matter on thedeserve farm.

Relieve your stress, we solution that secures – nscientious farmers products tode rely on inhave the moments y las y y las las deficiencias deficiencias de de minerales de minerales minerales traza. traza. farm.

Relieve your stress, we have solution that secures Your Your Your hard hard hard work. work. work.

Your Your Your herd herd herd health. health. health.

Your Your farm farm success. success. success. ee farm.

Relieve your stress, we have aaYour solution that secures –– yMejora las deficiencias defarm minerales traza. tus beneficios, reduce las pérdidas por enfermedades y protege tu propia inversión Your herd health.

Your farm success.

Your hard work.

Your herd health.

Your farm success. farm.

Relieve your stress, we have solution that secures conscientious nscientious conscientious farmers farmers farmers deserve deserve deserve products products products to to rely to rely rely on on on in in the in the the moments moments moments Your herd health.

Your farm success.

Copper Zinc conscientious nscientious conscientious farmers farmers farmers deserve deserve deserve products products products to to rely to rely rely on on on in in the in the the moments moments moments Mejora tus de beneficios, reduce las pérdidas por enfermedades y protege tu propia inversión en el éxito la granja. nscientious farmers deserve products to rely on in the moments Your herd health.

Your farm success.

Hard working, conscientious farmers deserve products to– rely on in the moments nscientious farmers deserve products to rely on inthat the moments Your herd health.

Your farm success.

Copper Zinc n the e the farm. farm. farm.

Relieve Relieve Relieve your your your stress, stress, stress, we we we have have have a solution a a solution solution that that secures secures secures – – enwe elwe éxito de granja. nthe the farm. farm. farm.

Relieve Relieve Relieve your your your stress, stress, stress, we we have have have a solution solution alaasolution solution that that that secures secures secures –rely –– on in the moments ee farm.

Relieve your stress, have a that secures – Hard working, conscientious farmers deserve products to that matter on the farm.

Relieve your stress, we have a solution that secures – farm.

Relieve your stress, we have a beneficios, solution that secures –pérdidas Mejora Mejora Mejora tustus tus beneficios, beneficios, reduce reduce reduce laslas las pérdidas pérdidas por por por enfermedades enfermedades enfermedades y protege yyprotege protege tutu propia tupropia propia inversión inversión inversión Your k. ..eYour Your herd herd herd health. health. health.

Your Your Your farm farm farm success. success. success.

Your k.

Your Your herd herd herd health. health. health.

Your Your Your farm farm farm success. success. success.

Copper Copper Copper Zinc Zinc Zinc Mejora tus beneficios, reduce las pérdidas por enfermedades y protege tu propia inversión Your herd health.

Your farm success. that matter on the farm.

Relieve your stress, we have a solution that secures – Toma el control de cada momento del ciclo productivo en en el en el éxito el éxito éxito de de la de la granja. la granja. granja.

Protege tu esfuerzo.

Your hard work.

Your herd health.

Your farm success.

Copper Zinc Your herd health.

Your farm success.

Copper Zinc Hard Hard Hard working, working, working, conscientious conscientious conscientious farmers farmers farmers deserve deserve deserve products products products toto rely torely rely onon on inin the inthe the moments moments moments Manganeso Selenium Copper Zinc en el éxito de la granja.

Toma el control de you cadalike momento delthe ciclo productivo Protege tu esfuerzo.

Hard working, deserve products to rely on in moments Your hard work.

Your herd health.

Your farm success.

Copper yconscientious reproductivo defarmers tus animales con MULTIMIN™.

Would a smooth and stable herd, less Zinc Manganeso Selenium Zinc that that that matter matter matter onon on the the the farm. farm. farm.

Relieve Relieve Relieve your your your stress, stress, stress, wewe we have have have a solution aasolution solution that that that secures secures secures – ––Copper reproductivo de tus animales Would you like a smooth and stable that matter ony the farm. Relieve your stress,con weMULTIMIN™. have a improved solution that secures – herd, less stress and cattle performance.

Toma Toma Toma el el control el control control dede cada de cada cada momento momento momento deldel del ciclo ciclo ciclo productivo productivo productivo yhealth.

Acción rápida precisa de zinc, cobre, selenio y manganeso.

Protege Protege Protege tuherd tu esfuerzo. tuesfuerzo. esfuerzo.

Your Your Your hard hard hard work. work. work.

Your Your Your herd herd health. health.

Your Your Your farm farm farm success. success. success.

Copper Copper Copper Zinc Zinc Zinc Manganeso Manganeso Selenium Selenium Selenium Copper Copper Copper Zinc Zinc Zinc Manganeso Toma control de cada momento del ciclo productivo stress and improved cattle performance.

Protege tu esfuerzo.

Your hard work.

Your rápida herd health.

Yourdeel farm success.

Copper Zinc y Acción precisa zinc, cobre, selenio y manganeso.

Find out how we can help your farm enjoy better FIND OUT HOW Selenio Manganese Cobre Zinc Probado y demostrado por veterinarios y granjeros en el mundo.

Manganeso Selenium Copper Zinc y reproductivo yyreproductivo reproductivo dede tus detus tus animales animales animales con con con MULTIMIN™.

MULTIMIN™.

MULTIMIN™.

Would Would Would you you you like like like atodo smooth aasmooth smooth and and and stable stable stable herd, herd, herd, less less less Manganese Selenium WE CAN DOHOW THIS Would you like aa smooth and stable herd, less yProbado reproductivo de tus animales con MULTIMIN™.

Would you like atodo smooth and stable herd, Find out how we canelhelp your farmManganese enjoy less better FIND OUT Selenio Cobre Zinc y demostrado por veterinarios y granjeros en mundo. margins and increased health.

Would you like smooth and stable herd, less Manganese Selenium stress stress stress and and and improved improved improved cattle cattle cattle performance. performance. performance.

WE CAN DO THIS Would you like a smooth and stable herd, less y y y Acción Acción Acción rápida rápida rápida precisa precisa precisa de de zinc, de zinc, zinc, cobre, cobre, cobre, selenio selenio selenio y manganeso. y y manganeso. manganeso. stress and improved cattle performance. stress and improved cattle performance. margins and increased health.

Would youimproved like smooth stable herd, less y precisa Acción rápida deazinc, cobre, selenio ywe manganeso. stress and cattle performance.

Find Find Find out out out how how how we we can can can help help help your your your farm farm farm enjoy enjoy enjoy better better better FIND FIND FIND OUT OUT OUT HOW HOW HOW Selenio Selenio Selenio Cobre Manganese Manganese Manganese Cobre Cobre Zinc Zinc Zinc Probado Probado Probado y demostrado yystress demostrado demostrado por por por veterinarios veterinarios veterinarios y granjeros yygranjeros granjeros en en todo en todo todo el mundo. elbetter el mundo. mundo. and improved cattle performance.

MULTIMIN™, la inyección estratégica, rápida y efectiva de oligoelementos Manganese Manganese Manganese Selenium Selenium Selenium Cobre Find out how we can help your farm enjoy FIND OUT HOW Find out how we can help your farm enjoy better stress and improved cattle performance.

FIND OUT HOW Selenio Manganese Zinc WE WE CAN WECAN CAN DODO THIS DO THIS THIS Would Would Would you you you like like like a smooth a a smooth smooth and and and stable stable stable herd, herd, herd, less less less Probado y demostrado por veterinarios y granjeros en todo el mundo.

Find out how we can help your farm enjoy better FIND OUT HOW Manganese Selenium Manganese Selenium margins margins margins and and and increased increased increased health. health. health.

Would Would Would you you you like like like smooth acan asmooth smooth and and and stable stable stable herd, herd, herd, less less less MULTIMIN™, layou inyección estratégica, rápida y efectiva de oligoelementos WE CAN DO THIS WE CAN DO THIS Would like aaa smooth and stable less Find out how we help your farm enjoy better FIND OUT WE CAN DOHOW THIS margins and increased health.

Would you like a herd, smooth and stable herd, less diseñada para los momentos que importan. margins and increased health.

Would you like smooth and stable herd, less Find out how we can help your farm enjoy better FIND OUT HOW Manganese Selenium stress stress stress and and and improved improved improved cattle cattle cattle performance. performance. performance. margins and increased health.

WE CAN DO THIS stress stress stress and and and improved improved improved cattle cattle cattle performance. performance. performance.

WE CAN DO THIS stress and improved cattle performance. margins and increased health.

Would you like a smooth and stable herd, less diseñada para los momentos que importan. stress and improved cattle performance. stress and improved cattle performance. margins and increased health.

MULTIMIN™, MULTIMIN™, MULTIMIN™, la la la inyección inyección inyección estratégica, estratégica, estratégica, rápida rápida rápida y yefectiva yefectiva efectiva de de de oligoelementos oligoelementos oligoelementos Find Find Find out out out how how how we we we can can can help help help your your your farm farm farm enjoy enjoy enjoy better better better FIND FIND FIND OUT OUT OUT HOW HOW HOW SeveyFernández Find Find Find out out out how how how we we we can can can help help help your your your farm farm farm enjoy enjoy enjoy better better better FIND FIND FIND OUT OUT OUT HOW HOW HOW Manganese MULTIMIN™, la inyección estratégica, rápida efectiva de oligoelementos Manganese Manganese Selenium Selenium Selenium Find out how we can help your farm enjoy better stress and improved cattle performance.

FIND OUT HOW Pregúntale a tu veterinario WE WE CAN WE CAN CAN DO DO THIS DO THIS THIS Find out how we can help your farm enjoy better vida de producción o cría.

Estrictamente sólo para administración subcutánea.

Noyou administrar por vía intramuscular.

Dosis: Ganado - Hasta 1 año:herd, 1WE mlherd, por 50CAN kg; Ganado - ATHIS partir años:FIND 1 ml por OUT 75 kg; HOW Find out how we can help your farm enjoy better FIND OUT HOW Selenium Representante comercial Iberia WE CAN WE CAN DO DO THIS DO THISde 1-2 Manganese margins margins margins and and and increased increased increased health. health. health.

Would Would Would you you like like like a smooth a a smooth smooth and and and stable stable stable herd, less less less diseñada diseñada diseñada para para para los los los momentos momentos momentos que que que importan. importan. importan.

WE CAN DO THIS Bovinos - Mayores de 2 margins años: 1 ml por cada 100 kg.

Volumen máximo por sitio de inyección: 7 ml Tiempo(s) de espera: Carne y vísceras: 28 días, Leche: cero horas. margins margins and and and increased increased increased health. health. health. por MULTIMIN™ WE DOHOW THIS CAN DO THIS margins and health.

Would like a intramuscular. smooth and less Find out how we canseve.fernandez@multimin.eu help your farm enjoy better FIND diseñada para los momentos que importan. vida de producción o cría.

Estrictamente sólo para increased administración subcutánea.

Noyou administrar por vía Dosis: Ganadostable - Hasta 1 año:herd, 1WE ml por 50 kg; Ganado - A partir de 1-2 años: 1 mlCAN por OUT 75 kg; margins and increased health. increased health. stress stress stress and and improved improved improved cattle cattle cattle performance. performance.

Bovinos - Mayores de 2 margins años: 1 ml por cadaand 100 kg. Volumen máximo por sitio deand inyección: 7 ml Tiempo(s) de espera: Carne y performance. vísceras: 28 días, Leche: cero horas.

WE CAN DO THIS stress and improved cattle performance. margins and increased health.

Find Find Find out out out how how we we we can can can help help help your your your farm farm farm enjoy enjoy better better better FIND FIND OUT OUT HOW HOW vidavida de vida producción dede producción producción o cría. o cría. oEstrictamente cría.

Estrictamente Estrictamente sólosólo para sólo para administración para administración administración subcutánea. subcutánea. subcutánea.

No administrar Nohow No administrar administrar por vía por por intramuscular. vía vía intramuscular. intramuscular.

Dosis: Dosis: Dosis: Ganado Ganado Ganado - Hasta - Hasta - 1Hasta año: 1 enjoy año: 1 ml año: 1por ml 1 ml 50 porpor kg; 5050 Ganado kg; kg; Ganado Ganado - A partir - A- partir A de partir 1-2 dede años: 1-21-2 años: 1años: mlFIND 1por ml 1 ml 75 porpor kg; 75OUT 75 kg; kg;HOW herd healthy and • Keeping your Bovinos Bovinos - Mayores - Mayores - Mayores de 2de años: de 2Estrictamente años: 2 1años: ml 1por ml 1 ml cada porpor cada 100 cada kg.

100100 Volumen kg.kg.

Volumen Volumen máximo máximo máximo por sitio porpor sitio desitio inyección: deadministrar de inyección: inyección: 7 mlpor 7Tiempo(s) ml 7 vía ml Tiempo(s) Tiempo(s) de espera: dede espera: espera: Carne Carne Carne yyour vísceras: y vísceras: y vísceras: 28 días, 281 28 días, Leche: días, cero horas. cero horas. horas. - A partir de 1-2 años: Find out how we can help farm enjoy better FIND OUT HOW vida deBovinos producción o cría. sólo para administración subcutánea.

No intramuscular.

Dosis: Ganado - Hasta año: 1Leche: mlLeche: por cero 50 kg; Ganado 1 ml por CAN 75CAN kg; WE WE CAN WE DODO THIS DOTHIS THIS Keeping your herd healthy and Bovinos - Mayores de 2 años: 1 ml por cada 100 kg. Volumen máximo por sitio de inyección: 7 ml Tiempo(s) de espera:health.

Carne y vísceras: 28 días, Leche: cero horas. margins margins margins and and and increased increased increased health. health.

• reducing WE CAN DO THIS disease MUL-21-0109incidence MultiMin Adv. VET of A4.indd 1 29/07/21 09:34 margins and increased health. reducing disease MUL-21-0109incidence MultiMin Adv. VET of A4.indd 1 29/07/21 09:34 Keeping Keeping Keeping your your your herd herd herd healthy healthy healthy and and and • •• •Keeping your herd healthy and vp031_publi_multimin.indd 113 18/5/22 12:05 • reducing reducing reducing incidence incidence incidence of of disease of disease MUL-21-0109 MUL-21-0109 MUL-21-0109 MultiMin MultiMin MultiMin Adv.Adv. VET Adv. VET A4.indd VET A4.indd A4.indd 1disease 11 29/07/21 29/07/21 29/07/21 09:34 09:34 09:34 reducing disease MUL-21-0109incidence MultiMin Adv. VET of A4.indd 1 29/07/21 09:34

Cu Cu Cu Cu Cu Cu Mn Cu Zn mineral injectable That That That solution solution solution is is is a a a trace trace trace Cu Zn That solution is a trace That solution is a trace Cu Zn Mn That solution is a trace That solution is a trace mineral mineral mineral injectable injectable injectable That solution is a trace Cu Cu Cu Zn Zn Zn mineral injectable mineral injectable Mn Mn Cu Cu Cu Zn Zn Zn Mn mineral injectable Mn Se Cu mineral injectable That That That solution solution solution is is is aaaaaatrace trace trace Mn Cu Zn Mn Se mineral injectable That That That solution solution solution is is is trace trace trace Se That solution aaMn trace That solution is a trace is Mn Se Cu mineral mineral mineral injectable injectable injectable That solution is trace mineral mineral mineralinjectable injectable injectable Mn Mn Mn Se Se Se Cu Cu Cu mineral injectable mineral injectable Mn Mn Mn Se Se Se Mn Cu mineral injectable That That That solution solution solution is is is a a a trace trace trace Mn Se That solution is a trace Mn mineral mineral mineralinjectable injectable injectable We can help you mineral injectable Mn Mn Mn Mn We can help you

reach your goals reach your goals We We We can can can help help help you you you help you We can help you help you help you reach reach reach your your yourgoals goals goals help you our goals reach your goals our goals goals n n help help you you you our goals nour nhelp help help you youhelp you help you We can help you your our your goals goals Wegoals can help you your your goals goals our goals our goals

Zn Zn Zn Zn Zn Zn Se Se Se Se Se Zn Se Zn Zn Zn Zn Zn Se Se Se Se Se Se

ESPECIAL: MAMITE

OS SUPLEMENTOS ORAIS COMO LÍQUIDOS E OS BOLOS ESTÁN SUXEITOS A UNHA MALA ABSORCIÓN E ANTAGONISMO, POLO QUE É POSIBLE QUE NON MELLOREN EFICAZMENTE O ESTADO DOS OLIGOELEMENTOS NO ANIMAL ANTES DO PARTO

Enfermidade Mastite Retención de placenta

Lactación anterior 10

Suplementadas 2

Diferenza 8

Valoración 240

Aforro 1.920

7

3

4

386

1.544

Metrite

1

1

0 3.464

aquí, os minerais pódense incorporar aos diferentes sistemas corporais para axudar a manter a inmunidade, a fertilidade e o rendemento leiteiro.

As inxeccións estratéxicas de oligoelementos son unha forma rápida e eficaz para que os gandeiros melloren o estado mineral das súas vacas no período previo ao parto. Anos de investigación das principais universidades de saúde animal de todo o mundo demostraron os beneficios potenciais das inxeccións estratéxicas de minerais en puntos clave de demanda no ciclo de produción.

A suplementación preparto por inxección axuda a elevar non só os oligoelementos, senón tamén os niveis de encimas esenciais de maneira rápida e efectiva, o que podería axudar os gandeiros a reducir a mastite nos seus rabaños. Varios estudos investigaron os beneficios potenciais da suplementación de oligoelementos inxectables en vacas no período de transición (Machado et al., 2013) en Nova Zelandia e O Reino Unido tamén demostrou como a suplementación con minerais inxectables pode mellorar os índices de saúde no período de transición.

Casos clínicos* Mastite

MTI 57

Grupos CON Redución 81 30 %

Metrite

11

14

21 %

*Resultados recentes dun estudo no Reino Unido nunha granxa de 600 vacas suplementando con minerais de traza inxectables (MTI), 60 días antes do parto, 30 días antes do parto e 35 días en leite

Un traballo de campo publicado recentemente en Vaca Pinta mostrou un retorno de investimento de 6:1 na aplicación de minerais inxectables no período seco dentro dun programa de suplementación.

Pregúntelle ao seu veterinario como un suplemento de oligoelementos inxectable podería axudarlle a mellorar o período de transición no seu rabaño.

BIBLIOGRAFÍA

1. O’Brien B., Teagasc: Milk Quality Mastitis and SCC Section 5 Chapter 31 p184 https://www.teagasc.ie/media/website/ animals/dairy/MilkQandMastitis.pdf 2. Davidov I., Radinovic M., Erdelian M., Cincovic M.R., Stancic I., Belic B. 2013., Relations between blood Zinc concentrations and udder health in dairy cows Revue Méd. Vét., 2013, 164, 4, 183-190 3. Paolicchi F., Perea J., Cseh S., Morsella C., 2013., Relationship between Paratuberculosis and the microelements Copper, Zinc, Iron, Selenium and Molybdenum in Beef Cattle Brazilian Journal of Microbiology 44, 1, 153-160 4. Pinna K, Kelley D S, Taylor P C, King J C, 2002., Immune functions are maintained in healthy men with low zinc intake. J Nutr. 132, 2033-2036 5. Hogan J.S., Smith K.L., Weiss W. P., Todhunter D. A., and Schockey W. L., 1990., Relationships Among Vitamin E, Selenium, and Bovine Blood Neutrophils’ 44691 1990 J Dairy SCi 73~2372-237 6. Blanco-Penedo I, Shore RF, Miranda M, Benedito JL, López-Alonso M. Factors affect¬ing trace element status in calves in NW Spain. Livest Sci 2009, 123 (2/3): 198–208.

7. Rey-Crespo F, Miranda M, López-Alonso M. Essential trace and toxic element concentrations in organic and conven-

tional milk in NW Spain. Food Chem Toxicol 2013, 55: 513–518.

8. Miranda M, Rey-Crespo F, HerreroLatorre C, Rigueira L, López-Alonso M. Perfil mineral (elementos esenciales y tóxicos) en ganado vacuno lechero en explotación ecológica y convencional en España. Libro de ponencias XXI Congreso de Anembe (Burgos) 2015, 205.

9. Malecki E. A. and Greger J. L., 1996., Manganese Protects against Heart Mitochondrial Lipid Peroxidation in Rats Fed High Levels of Polyunsaturated Fatty Acids, Journal of Nutrition 00223166/96 10. O’Rourke D., 2009 Nutrition and udder health in dairy cows: a review, Irish Veterinary Journal volume 62, Article number: S15 (2009) 11. Nutrient Requirements of Dairy Cattle: Seventh Revised Edition, 2001 12. Cook J. G., Green M. J., 2010: Milk production in early lactation in a dairy herd following supplementation with iodine, selenium and cobalt. Veterinary Record 167, 788–789.

13. Pogge D., & Richter E., 2012., Mineral concentrations of plasma and liver following injection with a trace mineral complex differ among Angus and Simmental cattle. J. Anim. Sci. 90, 2692–2698 14. Machado V.S., Oikonomou G., Bicalho M.L.S., Knauer W.A., Gilbert R., Bicalho R.C., 2012 Investigation of postpartum dairy cows’ uterine microbial diversity using metagenomic pyrosequencing of the 16S rRNA gene VETMIC-5739; No. of Pages 10 2012 15. Machado, V.S., Bicahlo M.L.S., Pereira R.V., Caixeta L.S., Knauer W.A., Oikonomou G., Gilbert R.O., 2013., Effect of an injectable trace mineral supplement containing selenium, copper, zinc, and manganese on the health and production of lactating Holstein cows. The Veterinary Journal Volume 197, Issue 2, August 2013, Pages 451-456

114 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_oligoelementos_galego.indd 114

26/5/22 16:05

La recuperación de la vaca recién parida requiere más que solo calcio

Magnesio

Necesario para el metabolismo del Calcio

Osmolito

Potasio

Responsable del correcto equilibrio hídrico

Ayuda a la salud celular

Niacina

Calcio

Mejora la función hepática y despierta el apetito

Para la optima producción de calostro y leche y la correcta respuesta inmunitaria

Levadura viva

Para el correcto funcionamiento del rumen y la estimulación de la ingesta

YMCP Vitall® PRODUCTO COMPLETO PARA LA VACA RECIÉN PARIDA soluciones metabólicas Para más información contacta con Elanco. También puedes visitar https://vetconecta.elanco.com/our-products/ The Vital 90 Days™, Elanco y la barra diagonal son marcas registradas de Elanco o sus filiales. © 2021 Elanco. PM-ES-21-0576

vp031_publi_elanco.indd 115

18/5/22 12:06

RUMI, o novo sistema de supervisión do gando de Innogando Innogando presenta RUMI, o seu sistema de localización GPS para gando vacún. RUMI controla en tempo real as actividades e o estado da vaca para que o gandeiro dispoña da información que necesita e, ademais, incorpora a extensión RUMI Partos, que permite coñecer o momento exacto en que comeza o parto do animal. ¡EN VÍDEO!

ELIO LÓPEZ CEO de Innogando

Que datos achega RUMI? É un dispositivo que identifica en tempo real a ruminación, o pasto, o tempo que camiña, o número de pasos e o tempo de descanso das vacas. Con todos estes datos, RUMI pode alertar de celos, de enfermidades, de caídas de ruminación… e, para aquelas que están en pastoreo ou en extensivo, temos ademais a localización en GPS. Así, permite extraer todos os datos de interese para levar un control individual de cada vaca e do rabaño.

Como se lle comunican estes datos ao gandeiro?

Faise todo a través da aplicación móbil, chegan alertas coma se fosen whatsapps. A interacción é directamente co teléfono e é moi sinxela: ti podes ver o estado do animal, facerlle o seguimento, escoller a mellor hora para inseminala e introducir datos de xestión na aplicación. É fácil de usar, pero moi completa.

Como é o proceso de instalación de RUMI na granxa? É necesario instalar unha antena coa que cubririamos un radio de entre 7 e 10 km ao redor da granxa. É similar ao router que temos todos na casa.

Desde a antena, os datos transmítense aos nosos servidores, onde se procesan e se envían as alertas.

vp031_publirreportaxe_innogando_galego.indd 116

Hai subvencións para adquirilo?

O 2 de maio abriu en Galicia unha axuda que financia o 60 % da compra destes dispositivos cunha valoración positiva sobre eles, xa que son válidos para a certificación de leite de pastoreo. Cada día hai máis axudas. É máis: agora vai saír o kit dixital, polo cal autónomos de toda España poden solicitar ata 2.000 euros para adquirilo e instalalo na súa explotación. Nós ofrecemos o asesoramento para solicitar as axudas: pedimos a documentación requirida e temos resumos do que é necesario presentar para poder axudar os nosos clientes no caso de que nolo pidan.

pregan a OVGAN (Oficina Agraria Virtual). Vanse actualizando periodicamente coas altas e as baixas, polo que recollemos o día a día da xestión da explotación na aplicación.

RUMI é apta para calquera gandería?

Así é. RUMI é polivalente, serviría para calquera tipo de granxa, mesmo para aquelas que teñan outros dispositivos. É completamente integrable con outras tecnoloxías..

O dispositivo cumpre cos requisitos de certificación de pastoreo?

Así é. Cumpre cos requisitos de certificación de maneira automática.

O dispositivo cobre o caderno de pastoreo, as actividades que fai o animal para determinar que sae os días que ten que saír a pastar e é algo que está totalmente contrastado. Ademais, estamos a probalo no Centro de Investigacións Agrarias de Mabegondo, en granxa de pastoreo, para revalidar esta función.

Os datos intégranse no libro de explotación?

Temos arquivados os datos produtivos dos últimos 5 anos da explotación se teñen a aplicación do Centro Galego de Control Leiteiro (Cegacol) e todos os datos reprodutivos se em-

27/05/2022 9:07:52

CARLOTA ANTELO Veterinaria de Innogando

Que diferenza a RUMI doutros colares que hai no mercado?

A principal diferenza é a súa versatilidade, xa que se pode usar tanto en interiores como en exteriores. Instalamos unha soa antena na granxa e con ela temos cobertura para o interior da nave e para os arredores.

Ademais, vale para intensivo, para semiextensivo e para sistemas de pastoreo.

Que posibilidades ofrece para os animais en pastoreo?

Para as granxas en réxime de pastoreo, o sistema detecta cando están a pastar as vacas, fai un rexistro de canto tempo están pastando e, ao ter GPS, tamén sabe onde están e isto permite xerar un caderno de pastoreo automático. É necesario recargar RUMI? RUMI dispón dunha placa solar, polo que en sistemas de pastoreo non é necesario recargalo nunca. En explotacións en intensivo con instalacións máis modernas, ou que están bastante abertas e con ventilación, tamén é capaz de aproveitar a enerxía solar para recargar as súas baterías.

Como se estrutura a aplicación? É moi intuitiva. Ten un calendario no que aparecen, por exemplo, todas as inseminacións previstas e as datas de secado recomendadas.

Tamén identifica as vacas que non están a ser rendibles, separa as que están listas para revisar e ás que lles hai que facer o control reprodutivo.

A nosa app non está sobrecargada con índices ou parámetros que non dan unha información útil, senón que resume os datos necesarios para facerlle o traballo fácil ao gandeiro.

Como axuda a mellorar a rendibilidade da explotación?

Primeiro, axuda a mellorar a taxa de preñez a través da detección de celos. Isto, a medio prazo, contribúe a reducir os días abertos e o intervalo entre partos, o que optimiza a vida

reprodutiva do animal. Así mesmo, é rendible polo seu sistema de detección de enfermidades: se nota unha caída da ruminación, un aumento do tempo de descanso etc. envía unha alerta por posibles desprazamentos de abomaso, hipocalcemias, coxeiras... A través desta alerta dá a posibilidade de actuar precozmente e de poder medicar ao animal con tempo.

De que maneira realiza a detección de celos?

A detección de celos baséase no rexistro das actividades que recolle a app a través do colar. A partir dos 10 días de utilización xa os detecta, envía unha alerta e calcula o momento óptimo de inseminación. A detección de celos baséase no que se identifica como celo habitual: unha caída de ruminación e do tempo de descanso, e o aumento do tempo que camiña e que xoga. Cabe sinalar que, en moitas explotacións, só as vacas en produción teñen os celos controlados. Colocándolle RUMI ás nosas xovencas tamén detectaremos os seus primeiros celos e así reduciremos a idade ao primeiro parto.

Como funciona RUMI Partos?

RUMI Partos é un dispositivo que se coloca na cola do animal e que detecta cando está a levantar a cola, é dicir, cando se aproxima o parto e, nese momento, envía unha alerta ao gandeiro. Unha diferenciación de RUMI é que, ao incluír sistema GPS, aínda que a vaca estea en exterior, o gandeiro pode saber onde está e cando vai parir.

RUMI tamén detecta estrés por calor?

Efectivamente. Dispoñemos dunha serie de sensores que utilizan a mesma cobertura que os colares, a través da antena, os cales tamén miden a temperatura e a humidade e calculan o ITH. Isto, complementado co rexistro do comportamento do animal, permite detectar situacións de estrés por calor.

Contacta con nós para solicitar unha proba dun mes de RUMI sen compromiso vp031_publirreportaxe_innogando_galego.indd 117

RUMI está funcionando xa nun cento de granxas e os clientes valoran que sexa sinxela de usar, intuitiva e económica

TECNOLOXÍA GANDEIRA MADE IN GALICIA Innogando é unha empresa que se atopa no corazón de Lugo e nace coa intención de mellorar a vida dos animais e dos seus gandeiros. Na actualidade, forman parte dela 12 persoas: dous veterinarios e unha decena de técnicos expertos en informática, electrónica e enxeñería aplicada á intelixencia artificial, unha gama de perfís moi diversos para construír un produto tecnolóxico e á última.

Innogando deseña dende cero, e en Galicia, todos os produtos que comercializan: desenvólvenos, móntanos e prográmanos. Unha das últimas innovacións é o seu sistema de supervisión do gando RUMI. En vídeo

hola@innogando.com 644586245 27/05/2022 9:07:59

ESPECIAL: MAMITE

Vacina contra mastite: prevención eficaz e económica Nun contexto de maior resistencia aos antibióticos, a prevención a través da vacinación permite incrementar a inmunidade contra os patóxenos da mamite. Neste artigo achegamos datos obxectivos que avalan a súa eficacia contra o Streptococcus uberis e analizamos o seu impacto económico.

Dr. Eial Izak Consultor en mastite e calidade do leite

A

índa é un dos principais patóxenos ambientais, Streptococcus uberis conta con cepas con comportamento contaxioso. Asociada á mastite clínica e subclínica na lactación, pero tamén no período seco, existen infeccións intramamarias (IIM) con baixas taxas de curación nas cales cómpre realizar unha terapia antibiótica estendida para evitar recorrencias porque aquelas infeccións persistentes causan infeccións crónicas.

Liliana Odierno e os seus colaboradores da Universidade de Río

Cuarto (Bos Aires) publicaron este ano unha revisión dos factores involucrados na patoxénese temperá de Streptococcus uberis. Entre eles destacaron a capacidade de formación de biofilme ou tapiz bacteriano, adherencia bacteriana e invasión aos tecidos mamarios, como cruciais para a patoxénese deste axente.

Este ano, a Dra. Tina Kabelitz e o seu equipo publicaron unha revisión do rol dos estreptococos na mastite bovina. Na figura 1, pódese observar que en América do Norte o 47 % corresponde a Streptococcus uberis, o 34 % a América do Sur e os valores máis elevados, a Europa e Oceanía.

118 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_vacina_galego.indd 118

26/5/22 18:10

ESPECIAL: MAMITE

O PREZO MEDIO DUN CASO DE MASTITE POR STREPTOCOCCUS UBERIS FOI DE 88,80 €. CUNHA MEDIA DE INCIDENCIA DO 12,5 %, A VACINACIÓN INCREMENTOU A MARXE BRUTA EN 47 €/VACA/ANO

Figura 1. Frecuencia e distribución da mastite por estreptococos

Otros estreptococos S. uberis S. agalactiae S. dysgalactiae Os gráficos circulares mostran a proporción das especies de estreptococos indicadas na mastite provocada por estreptococos en todo o mundo. Os números dos gráficos circulares indican a proporción de mastite estreptocócica de todos os casos de mastite

A PREVENCIÓN PARA REDUCIR ANTIBIÓTICOS

No noso país, Eial Izak et al. (2010) e Rodríguez et al. (2015) detectaron unha prevalencia de mastite clínica por Streptococcus uberis do 27 %, sendo en ambos os casos o patóxeno prevalente. Reinoso et al. (2008)

apuntaron na Conca Leiteira Central da Arxentina as seguintes resistencias antibióticas para este patóxeno: oxacilina 91,5 %, clindamicina 80,8 %, cefalotina 66 % e penicilina 46,8 %. O traballo conclúe que a emerxencia de cepas de Streptococcus uberis resistentes aos antibióticos ensaiados

Mejora la eficiencia reproductiva

Energía + ω-3 by-pass Disminuye la mortalidad embrionaria

Mejora la calidad ovocitaria

Reduce los días abiertos

T. +34 91 501 40 41| info@norel.net |www.norel.net

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 119

vp031_especialMamite_vacina_galego.indd 119

26/5/22 18:10

ESPECIAL: MAMITE

permite recoñecer un problema crecente na terapia da mastite bovina.

Desta maneira móstrase que os programas de monitoreo son esenciais non só para realizar vixilancia epidemiolóxica, senón tamén para implementar medidas tendentes ao uso racional de antibióticos.

Debido á tendencia mundial cara á redución no uso de antibióticos, son necesarias outras estratexias para combater este patóxeno. Entre elas, atopamos ferramentas que incrementan a resistencia dos animais para combater a infección e iso pode lograrse a través dunha inmunidade específica contra Streptococcus uberis mediante a vacinación.

VACINA CONTRA STREPTOCOCCUS UBERIS • En 2018, Puig e o seu equipo sinalaron que as vacas vacinadas con UBAC reduciron nun 52,53 % a incidencia de mastite clínica por Streptococcus uberis e a utilización de antibiótico nun 56 %, comparadas coas non vacinadas. Os animais con IIM subclínicas por Strepto-

coccus uberis produciron tres litros máis por día, comparados ccos non vacinados.

• En 2018, Collado e colaboradores determinaron que o adxuvante da vacina UBAC induce altos niveis de anticorpos que inhiben a formación de biofilm e actúan contra cepas de Streptococcus uberis de diferente orixe xeográfica e con capacidade de formación de biofilm. Ademais, detectaron nas xovencas vacinadas unha redución significativa no reconto bacteriano de Streptococcus uberis e o reconto de células somáticas (RCS), incrementando a taxa de curación dos cuartos infectados.

• Este ano Beulens e colaboradores demostraron que as vacas vacinadas con UBAC reduciron a incidencia de mastite clínica por Streptococcus uberis nun 40 % e a utilización de antibióticos nun 44 %, comparadas coas non vacinadas. O número de animais cun RCS >100.000 cél./ml e unha IIM subclínica por Streptococcus uberis reduciuse nun 50 % logo de seis meses, comparados cos non vacinados (figuras 2, 3 e 4).

A VACINACIÓN PODE INCREMENTAR OS ANTICORPOS CIRCULANTES CONTRA OS PATÓXENOS DE MASTITES, PARA PREVIR OU LIMITAR O DESENVOLVEMENTO BACTERIANO NA GLÁNDULA MAMARIA

Figura 2. Todos os casos clínicos de mastites (mensual/total) 153 153 133 113

92

93 73 53 33

15 6

22 5

10 3

11 5

11 9

8 7

9 5

OUT

NOV

DEC

XAN

FEB

MZO

ABR

1011 10 9

2215 1410 11 7

13 -7

Antes de UBAC®

Figura 3. Comparación de DDA intramamaria 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0

MAI

XUN XULL

AG

SET

TOTAL

Despois de UBAC®

Figura 4. Número de Streptococcus uberis positivo - animais con SCC > 100.000 60 50

3,51

51

40 1,97

30 20

25

23

6 meses despois

12 meses despois

10 Antes de UBAC®

Despois de UBAC®

0

Inicio da vacinación UBAC®

120 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_vacina_galego.indd 120

26/5/22 18:10

THE NON-RATIONAL USE OF ANTIBIOTICS

Descubre más de vacunación contra mastitis

Avda. la Selva, 135, 17170 Amer (Girona), Spain Tel.: (+34) 972 43 06 60 · hipra@hipra.com · www.hipra.com

vp031_publicidade_hipra.indd 121

20/5/22 10:14

ESPECIAL: MAMITE

ANÁLISE ECONÓMICA

ANÁLISE ECONÓMICA NACIONAL

O ano pasado no encontro anual do American Dairy Science Association (ADSA), Sergio Calsamiglia e colaboradores da Universidade Autónoma de Barcelona presentaron unha avaliación dos custos por mastite por Streptococcus uberis e a rendibilidade dos protocolos de vacinación.

Para iso realizouse unha revisión dos traballos publicados, co propósito de determinar a media de incidencia e os efectos da mastite clínica e subclínica por Streptococcus uberis e o impacto da vacinación na incidencia e efectos.

• Modelo de rabaño: 300 vacas en muxido que producían 11.500 litros/ vaca/ano, cun RCS en leite de tanque de 200.000 cél./ml. O prezo do leite foi de 0,35 euros/litro, cunha penalización de 0,02 euros/litro se o RCS de leite de tanque superaba as 300.0000 cél./ml.

• Escenario saúde do rabaño: a incidencia mensual de mastite foi do 12,5 %, cun 4 % de mastitis clínica e un 8,5 % de mastite subclínica. O risco de descarte foi do 36 % e o risco de recurrencia incrementouse ao 35 %, tras o primeiro caso. Os casos clínicos duraron 13 días e a produción de leite reduciuse nun 5 % diariamente. A taxa de concepción diminuíu un 26 % durante 42 días despois da infección e o RCS cuadriplicouse. O custo do tratamento foi de 30 euros/caso, incluíndo o custo de antibióticos e laboral, cunha taxa de recuperación do 90 % e o leite foi descartado durante 10 días. Os casos subclínicos duraron 45 días, cun 7 % de redución diaria na produción de leite e o RCS cuadriplicouse, pero sen efectos na fertilidade.

• Estratexia de vacinación: a vacina UBAC foi aplicada tres veces ao ano a 4,7 euros/doses, incluíndo os custos da vacina e laborais; reduce a incidencia da mastite clínica e subclínica nun 50 %. En vacas vacinadas pero infectadas, os efectos baixaron un 50 %.

• Custo/beneficio: todas as simulacións foron realizadas durante cinco anos e repetidas 66 veces. O prezo dun caso de mastite por Streptococcus uberis foi en media de 88,80 euros. Cunha media de incidencia do 12,5 %, a vacinación incrementou a marxe bruta en 47 euros/vaca/ano.

A análise de sensibilidade indica que o punto de equilibrio para a aplicación da vacina é para unha incidencia do 3,4 %.

O ano pasado, a Dra. Pamela Ruegg e o seu equipo da Universidade de Wisconsin demostraron que o 40 % das mastites subclínicas por Streptococcus uberis convertéronse en clínicas aos 78 días da súa detección.

Tendo en conta que no noso país as vacas perden por mastite subclínica tres litros diarios segundo o estudado por Claudina Vissio e o seu equipo en 2015, podemos anticiparnos coa administración da vacina UBAC e reducir unha perda de 1.553 litros constituídos por: • 234 litros por mastite subclínica, intervalo de 78 días entre a detección da mastite subclínica e a aparición da mastite clínica.

• 619 litros por mastite clínica por perda en produción de leite nos seguintes 90 días posteriores á aparición da mastite, o custo do tratamento e o descarte de leite (Programa Claves, 2009).

• 700 litros se esa vaca se atopa no período que hai que preñala polo incremento medio de 40 días abertos (Cattaneo et al., 2012).

Os 1.553 litros representan 489 dólares cun prezo de 32,51 $/litro (SIGleA, agosto 2021), que podemos previr coa vacina UBAC. A un custo das tres doses por vaca de 21 dólares, esa vaca ten un diferencial de 468 dólares, que representa máis de vinte veces o custo da vacina.

A VACINACIÓN EN SABA TEN O BENEFICIO DE OBTER RESULTADOS MÁIS RÁPIDOS, XA QUE TODOS OS ANIMAIS SON VACINADOS NUN MESMO MOMENTO

VALOR DA PREVENCIÓN

• Mellorar a inmunidade. A vacinación pode incrementar os anticorpos circulantes contra os patóxenos de mastite, para previr ou limitar o desenvolvemento bacteriano na glándula mamaria. Ao mellorar a inmunidade minimízase o dano aos tecidos produtores de leite, o que modifica a resposta inflamatoria; en consecuencia, promóvese a reparación dos tecidos e reduce a expresión clínica da enfermidade.

A vacina UBAC está indicada para reducir a incidencia de mastite clínica, o RCS e a perda en produción de leite causado por Streptococcus uberis. Adminístranse tres doses: a primeira inxección aos 60 días antes da data prevista do parto; a segunda inxección, aos 21 días antes da data prevista do parto e, a terceira, aos 15 días posparto.

O esquema completo induce inmunidade desde aproximadamente o día 36 despois da segunda inxección, ata aproximadamente os primeiros cinco meses de lactación. O programa de inmunización completo debe repetirse en cada xestación.

• Vacinación en saba. Beulens et al.

(2021) utilizaron un protocolo masivo ou en saba, con tres doses de primovacinación, con intervalos entre elas de cinco semanas e logo unha revacinación cada 6 meses, independentemente do seu estado, xa sexa en lactación, seca ou xovencas preñadas. Este protocolo ten o beneficio de obter resultados máis rápidos, xa que todos os animais son vacinados nun mesmo momento.

122 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especialMamite_vacina_galego.indd 122

26/5/22 18:10

vp031_anuncio_agroseguro.indd 123

18/5/22 12:07

Nanta Dairy Robot: optimización del ordeño con robot a través de la alimentación Un excepcional equipo de técnicos y piensos de la más alta calidad se combinan en Nanta Dairy Robot, el programa integral de nutrición y asesoramiento de Nanta para optimizar el rendimiento del robot de ordeño y mejorar la rentabilidad de la granja.

NUEVOS PIENSOS: CALIDAD, PALATABILIDAD Y DUREZA Nanta Dairy Robot engloba una completa gama de piensos para robot de ordeño. Caracterizados por la cuidada selección de ingredientes de calidad, la excelente palatabilidad y una gran dureza, además del respaldo intrínseco de los años de experiencia de Nanta, los piensos Dairy Robot poseen estrictos controles de materias primas, de proveedores y de productos finales.

Así mismo, Nanta ofrece también la posibilidad de diseñar específicamente soluciones nutricionales adaptadas a las condiciones de cada granja en función de la genética de los animales y del rendimiento del reba-

vp031_publirreportaxe_Nanta_castelan.indd 124

ño, esto es, permite diseñar un plan de alimentación personalizado que combine forrajes de la granja, concentrado en el carro unifeed y pienso en el robot.

Además, los técnicos de vacuno lechero de Nanta cuentan con equipos de nutrición de precisión portátiles NIR [espectroscopia infrarroja cercana] para el análisis in situ de los forrajes. Esta herramienta resulta de gran interés por la amplia variación en las dietas de las vacas de leche robotizadas y por la importancia de poder controlar las fluctuaciones en la composición del alimento para evitar caídas de producción de leche y pérdidas de eficacia del robot.

16/05/2022 15:40:24

Es posible diseñar soluciones nutricionales adaptadas a las condiciones de cada granja en función de la genética de los animales y del rendimiento del rebaño

CONSULTORÍA DE LA MANO DE LOS MEJORES ESPECIALISTAS El asesoramiento y la consultoría para mejorar el manejo de los robots de ordeño también se contemplan en Nanta Dairy Robot. Esta empresa cuenta con un excepcional equipo de técnicos especialistas en granjas con robot de ordeño que, a través del programa y mediante la mejora del plan de alimentación, ayudarán a optimizar los resultados técnicos y económicos de las granjas robotizadas.

APRENDIZAJE CONTINUO Gracias a la monitorización y evaluación de diversos parámetros, como la producción, la calidad de leche o el censo de animales, y a través del amplio espectro de indicadores que ofrecen los robots de ordeño, es posible detectar oportunidades de mejora para la granja y precisamente este es el fundamento de Nanta Dairy Robot: extraer aquella información relevante con la que detectar de forma más fácil qué aspectos tratar y mejorar. De esta manera será como se podrán optimizar los resultados de la granja, incrementando la eficiencia y maximizando la producción.

Los animales en producción reciben la mitad de la ración en el robot y la otra mitad se les reparte, dividida en seis pasadas, a lo largo del día

Nuestros técnicos están especializados en granjas robotizadas

Solo identificando en qué se puede mejorar se conseguirá ser más rentable

Descubre cómo sacar el máximo partido a tu robot de ordeño Trabajamos con equipos NIR para controlar posibles fluctuaciones en la composición del alimento

Todas las novedades sobre Nanta Dairy Robot en facebook.com/NantaDairy vp031_publirreportaxe_Nanta_castelan.indd 125

16/05/2022 15:40:34

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

O uso de rexistradores de datos intravaxinais para mellorar a efectividade de arrefriamento nas vacas leiteiras Nas seguintes páxinas poño o foco no uso dos rexistradores de datos intravaxinais para avaliar o seu estado térmico e a efectividade dos tratamentos recomendados para as granxas.

Israel Flamenbaum Cow Cooling Solutions Ltd., Israel

O

estrés por calor do verán é unha das maiores causas de perdas económicas para as granxas leiteiras do mundo. En rexións particularmente cálidas, infórmase dunha caída de máis de 1.500 litros por lactación do potencial da vaca, cunha perda no ingreso neto anual potencial de aproximadamente 600 $ por vaca. A optimización do arrefriamento das vacas pode reducir a perda anual de produción anual a menos de 200 litros

e a perda financeira a case 100 $, mellorando a rendibilidade por vaca en 500 $ anuais.

Nos últimos anos, comezamos a usar rexistradores de datos intravaxinais para avaliar o seu estado térmico e a efectividade dos tratamentos de arrefriamento recomendados para as granxas leiteiras. Estes inxírense na vaxina da vaca mediante o uso do dispositivo CIDER, orixinalmente utilizado en tratamentos hormonais co fin de regular a súa fertilidade. Para comezar a usar esta tecnoloxía, os rexistradores de datos “actívanse” a través dun software especial de computadora e inxírense na vaxina do animal mediante un aplicador especial.

Os rexistradores de datos xeralmente colócanse nun grupo de mostra de vacas que comprende aproximadamente o 10 % do número de vacas no grupo e permanecen na vaxina do animal durante 72 horas, cunha frecuencia de lectura de cada 10-15 minutos. Despois de 72 horas, extráense da vaxina e a información descárgase nun software gráfico que mostra os resultados.

126 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_estresCalor_israel_galego.indd 126

26/5/22 19:01

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

PÓDESE VER CLARAMENTE QUE EXISTE UNHA GRAN VARIACIÓN ENTRE AS GRANXAS NA CANTIDADE DE HORAS POR DÍA QUE AS VACAS SOFREN ESTRÉS POR CALOR De esquerda a dereita, os CIDER e a forma de inxerilos na vaxina

O uso do rexistrador de datos no sector lácteo israelí comezou hai dez anos e dende entón o seu uso expandiuse considerablemente. Utilizo esta tecnoloxía en cada un dos proxectos nos que participo en diferentes partes do mundo. Polo xeral, os rexistradores de datos úsanse para caracterizar o estado actual da granxa en situacións de estrés por calor e para proporcionar recomendacións para a instalación e operación de medios de arrefriamento. Posteriormente, esta tecnoloxía leva a cabo para monitorear a efectividade dos medios de arrefriamento, que xa están en funcionamento, e realizar axustes e melloras para obter o mellor resultado posible.

As dúas figuras que veñen a seguir presentan a forma en que os rexistradores de datos nos permiten mellorar o tratamento de arrefriamento e lograr mellores resultados, tomados dun proxecto que levei á práctica cunha gran cooperativ leiteira no norte quente de México. Estes datos tómanse dunha granxa leiteira con 2.000 vacas e un alto nivel de produción. No verán de 2016 construíronse “patios especiais de arrefriamento” na fronte do patio de espera, para que estas puidesen arrefriarse, combinando humectación e ventilación forzada durante unha hora, antes de cada sesión de muxido (un total de 3 horas acumuladas por día).

CON TODAS LAS VENTAJAS DE

ENERMILK POTENCIADO Y TODOS LOS BENEFICIOS DE LAS * *Saccharomyces cerevisiae NCYC R 404 - LEVADURA ESPECÍFICA VACAS LECHERAS

Reduce el ESTRÉS POR CALOR y su efecto sobre la ingesta, la producción y la fertilidad Aumenta la digestibilidad de la fibra y por tanto, la energía disponible.

Estimula el funcionamiento del rumen.

Incrementa la ingesta.

Disminuye el riesgo de acidosis.

Previene la aparición de la cetosis.

Mejora los índices de fertilidad.

Alarga la curva de máxima producción.

I n n ova c i o n e s g a n a d e ra s

C/López de Aranda 35, 28027 Madrid | Tel.: (+34) 91 2187046 | www.grupoinnofarm.com

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 127

vp031_estresCalor_israel_galego.indd 127

26/5/22 19:01

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

Figura 1. Temperatura vaxinal durante todo o día, cando as vacas se arrefriaron durante 3 horas acumuladas ao día, antes de cada sesión de muxido, cada 8 horas

OS REXISTRADORES INXÍRENSE NA VAXINA DA VACA MEDIANTE O USO DO DISPOSITIVO CIDER, ORIXINALMENTE UTILIZADO EN TRATAMENTOS HORMONAIS PARA REGULAR A SÚA FERTILIDADE

Figura 2. Temperatura vaxinal durante todo o día, cando as vacas se arrefriaron durante 6 horas acumuladas ao día, antes e entre cada sesión de muxido, cada 4 horas

Como se mostra na figura 1 pode ver que o arrefriamento das vacas cada 8 horas non permitiu que as vacas mantivesen a temperatura corporal normal durante todo o día e pasaron gran parte do día por encima de 39 ºC. Ao ver estes resultados, tomouse a decisión de duplicar o tempo de arrefriamento engadindo 3 tratamentos máis ao día.

Como se pode ver en figura 2, arrefriar as vacas durante 6 horas acumuladas ao día (como o recomendo actualmente) e a intervalos de non máis de 4 horas entre unha sesión de arrefriamento e outra, evitou por completo o aumento da súa temperatura corporal, polo que poderían estar en condicións de confort térmico as 24 horas.

Debido á intensidade do arrefriamento, a taxa de concepción ás inseminacións proporcionadas no verán de 2016 (xuño-outubro) foi superior ao 30 % e non diferiu da taxa de concepción nos meses do inverno, todo isto en comparación coa taxa de concepción de

ao redor do 15 %, obtidas nos mesmos meses de verán en 2013-2015. O rendemento medio diario de leite por vaca nesta granxa foi 4 litros máis alto no verán de 2016, en comparación cos estíos anteriores.

Baseándome na miña experiencia nos últimos anos usando o rexistrador de datos en proxectos nos que estou involucrado en varios países, podo dicir que os resultados obtidos no norte de México están preto do máximo que se pode obter do tratamento de arrefriamento en granxas comerciais. Na maioría dos casos, como se pode ver a continuación, existe unha dificultade en tales granxas cun alto nivel de produción de leite e clima cálido, para lograr a prevención completa do aumento da temperatura corporal, como o conseguimos en México.

Recentemente, un grupo de investigadores da Organización de Investigación Agrícola de Israel realizou unha enquisa en 18 granxas leiteiras en Is-

rael cun rendemento anual medio de 12.000 kg ou máis, situadas en diferentes partes do país. En cada granxa monitoreouse a temperatura vaxinal de 32 vacas, durante dous períodos de 72 horas por verán (xullo-setembro).

Aos resultados da enquisa mencionada anteriormente agreguei datos do “informe de relación verán/inverno” que se produce cada ano para cada granxa en Israel. As granxas na enquisa dividíronse en 3 grupos diferentes, en función do número de horas ao longo do día en que a temperatura corporal da vaca excedeu o normal.

Os resultados preséntanse na táboa 1 (páx. seg.).

O índice “Relación verán/inverno” para a produción de leite (calculado en Israel para cada granxa ao final de cada ano), tivo de media 0,96 nas granxas de “curto tempo”, en comparación coa relación de 0,92 nos de “tempo prolongado”. A taxa de concepción das primeiras inseminacións realizadas

128 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_estresCalor_israel_galego.indd 128

26/5/22 19:01

vp031_publi_emporvet.indd 129

18/5/22 12:08

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

GRANXAS COMERCIAIS EN ISRAEL E NO MUNDO, QUE UTILIZAN REXISTRADORES DE DATOS COMO FERRAMENTA DE XESTIÓN, PODEN BRINDARNOS A OPORTUNIDADE DE MELLORAR E OPTIMIZAR OS TRATAMENTOS DE ARREFRIAMENTO PROPORCIONADOS ÁS VACAS

Táboa 1. Desempeños produtivos e reprodutivos en granxas leiteiras onde as temperaturas vaxinais das vacas estiveron por riba do nivel normal durante períodos curtos, medianos e prolongados durante o día Parámetro

Período curto

Período mediano

Período prolongado

Relación verán:inverno (leite)

0,96

0,94

0,92

Horas > 39,0°C

6,8

9,4

12,3

Horas > 39,2°C

4,3

6,3

9,2

Rango de horas > 39,0°C

1,8- 5,0

5,9-6,5

7,9-10,4

Taxa de concepción a primeira inseminación (%) – verán

43

32

30

Taxa de concepción en todas as inseminacións (%) – verán

33

26

21

Diferenza inverno/verán Todas as inseminacións (unidades porcentuais)

12

17

20

nos meses de verán foi de 43 % e 30 % nas granxas de “tempo curto” e “tempo prolongado”, respectivamente. A taxa de concepción de todas as inseminacións nas mesmas granxas foi de 33 % e 21 %, mentres que a fenda entre as taxas de concepción de inverno e verán oscilou entre 12 e 20 unidades porcentuais en mesmas granxas, respectivamente.

Debe terse en conta que os números presentados na táboa anterior son só medias e, por tanto, só indican unha tendencia. Dentro de cada grupo hai unha minoría de excepcións.

No grupo de “tempo curto”, hai un número limitado de granxas cun rendemento estival relativamente baixo e, doutra banda, granxas cun rendemento de verán relativamente bo, en granxas do grupo de “tempo prolongado”. Debe entenderse que o número de horas ao día en que a temperatura corporal das vacas está por riba do normal non necesariamente indica a súa capacidade para lograr un bo nivel de rendemento e fertilidade no verán, polo que estes son influenciados polos diferentes elementos de xestión.

As taxas de concepción presentadas neste estudo son de xeito significativo máis altas no grupo de “tempo curto”, en comparación cos outros dous grupos. Con todo, tamén neste grupo a taxa de concepción alcanza-

da no verán é 12 puntos porcentuais menor que a dos meses de inverno.

Ao longo dos anos nos que elaboramos o “informe de verán/inverno” en Israel, aínda non obtivemos a eliminación completa da caída da fertilidade no verán, mesmo naquelas granxas onde a relación de produción de leite de verán a inverno está continuamente preto de 1,0. É certo que no noso proxecto en México as vacas mantiveron temperaturas corporais normais durante todo o día no verán e, ao mesmo tempo, taxas de concepción do verán superiores ao 30 %, similares ás obtidas no inverno. De todos os xeitos, estas cifras foron de 10 a 15 unidades porcentuais por baixo das esperadas nas granxas comerciais no inverno. O máis probable é que as vacas nesta granxa sufrisen trazos de fertilidade relativamente baixos en relación ao seu potencial, debido a razóns que non estaban relacionadas coa calor do verán e que as limitaban a cumprir o seu potencial de concepción tanto no inverno como no verán.

O único caso no que se puideron lograr altas taxas de concepción durante ese período foi nun experimento que realizamos a mediados dos anos oitenta na granxa leiteira experimental do Ministerio de Agricultura en Israel. Neste estudo, as vacas arrefriadas intensamente foron capaces de

manter temperaturas corporais normais durante todo o día no verán e alcanzaron taxas de concepción de estío do 50 %, similares ás obtidas nese momento, en granxas comerciais no inverno. Desafortunadamente, desde entón, non se puideron alcanzar tales resultados en granxas leiteiras comerciais en Israel.

O crecente número de granxas comerciais neste país e no mundo, que utilizan rexistradores de datos como ferramenta de xestión, poden brindarnos a oportunidade de mellorar e optimizar os tratamentos de arrefriamento proporcionados ás vacas.

Por unha banda, permitiranos verificar se, en casos de alcanzar unha temperatura corporal normal durante todo o día no verán, lles permite alcanzar taxas de concepción do 40 % e máis no verán, como o fan no inverno, e avaliar se o investimento requirido para alcanzar esta meta está economicamente xustificada. Así mesmo, a información, ao confirmar a posibilidade de obter unha produción de leite no verán, similar á obtida no inverno, mesmo cando as vacas pasan varias horas por día máis aló da temperatura normal, pode ter a súa importancia económica, xa que nos permitirá establecer os límites deste tempo, o que facilitará a optimización económica do proceso de arrefriamento.

130 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_estresCalor_israel_galego.indd 130

26/5/22 19:01

EL RUMEN: UN POTENTE MOTOR QUE IMPULSA EL RENDIMIENTO DE TU GRANJA

hasta

7 6 hasta

obtÉN más potencia del rumen DURANTE EL PERIODO DE ESTRÉS POR CALOR

% MÁS LECHE % MÁS CARNE

LEVUCELL SC, la Levadura Viva Específica para el Rumen, puede mejorar el rendimiento de tu granja durante todas las etapas de producción de leche y carne, incluso en situaciones de Estrés por Calor.

LEVUCELL SC ayuda a maximizar la energía y a mejorar el pH del rumen (reduciendo el riesgo de acidosis subaguda ruminal), a favorecer el desarrollo del rumen y a aumentar la digestibilidad de la fibra.

Alimenta cada día con LEVUCELL SC, la Levadura Viva Específica para el Rumen, y pon a punto tu granja para alcanzar la máxima eficiencia.

*Saccharomyces cerevisiae CNCM I-1077

* No todos los productos están disponibles en todos los mercados ni las alegaciones asociadas están permitidas en todas las regiones.

vp031_publi_LALLEMAND.indd 131

18/5/22 12:10

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

Estrés e inmunidade: fundamentos da utilización de complementos nutricionais en situacións de estrés na granxa Neste traballo resumimos as situacións e os procesos que comprometen o status fisiolóxico do animal e recollemos os fundamentos científicos do uso de suplementos nutricionais que garanten o benestar dos animais e a súa produtividade.

A.B. Rodríguez, P. Llorente, J. Amor Industrias de Nutrición Animal SL (Inatega)

A

o longo da súa vida produtiva, os animais de granxa están expostos a diversos cambios e situacións que alteran o seu equilibrio e o sistema inmune é o encargado de mantelo tras esas perturbacións. As prácticas de manexo ou o deseño das instalacións deben ir dirixidos a minimizar a repercusión dos devanditos cambios, pero existen razóns económicas, estruturais ou organizativas que impiden manter as condicións ideais. Por iso, cabe a posibilidade de usar determinados complementos nutricionais para reducir ou minimizar o impacto dos devanditos cambios.

FISIOPATOLOXÍA DO ESTRÉS. CONTEXTUALIZACIÓN DA INMUNOSUPRESIÓN Os estímulos, que poden ser de distintas orixes, poden ser percibidos polo animal como unha ameaza e xerar episodios de estrés. Un dos estímulos que producen este estado no animal é a calor, unha circunstancia que se pode manifestar en distintas épocas do ano en rexións temperadas ou, de forma xeneralizada, en rexións tropicais, e obedece a un aumento da temperatura, da radiación solar ou a humidade. Aínda que ao referirnos ao estrés por calor é ha-

132 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especial_estresCalor_inatega_GALEGO.indd 132

26/5/22 18:47

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

A PESAR DA DIFERENTE ORIXE DO ESTRÉS, OS MECANISMOS QUE SE DESENCADEAN NOS ANIMAIS SON COMÚNS NA MAIORÍA DOS CASOS

PUNTOS CRÍTICOS DE ESTRÉS NA GRANXA 1. MANEXO. Movementos de animais

3. CONDICIÓNS CLIMÁTICAS

a. Transporte

a. Temperatura e radiación solar

b. Desteta

b. Humidade relativa

c. Cambios de lotes de animais de recría d. Secados

c. Situacións anormais (tormentas, cambios bruscos de temperatura, vento forte etc.)

e. Periparto

4. ENFERMIDADES

f. Cambios de lote de animais de muxido

a. Infecciosas

2. NUTRICIÓN

b. Parasitarias

a. Situacións carenciais

c. Metabólicas

b. Cambios bruscos de alimentación

5. RELACIÓNS SOCIAIS

c. Calidade das materias primas (contaminación)

a. Situacións de competencia (comedeiro, bebedoiro, cama, muxidura etc.)

d. Calidade da auga

bitual falar da temperatura e a humidade atmosféricas (índice THI), poden darse outras situacións de falta de ventilación, amontoamento, transporte etc., nas que se excede o limiar de confort do animal. Pero non só o estrés provén de condicións meteorolóxicas, senón tamén de estímulos, que se dan na granxa duran-

te os cambios de lote, as transicións, lesións, contaminación de materias primas, por exemplo, as aflatoxinas etc. Malia as súas diferentes orixes, os mecanismos que se desencadean nos animais son comúns na maioría dos casos.

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 133

vp031_especial_estresCalor_inatega_GALEGO.indd 133

26/5/22 18:48

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

O animal afronta os desequilibrios que producen estas perturbacións mediante a activación dos órganos que conforman os eixes simpático-adrenomedular (SAM) e hipotalámico-pituitario-adrenal (HPA). A activación do eixe SAM produce, en primeiro lugar, a liberación de adrenalina, que incrementa a tensión arterial, a frecuencia cardíaca, a glicosa no sangue e a dilatación dos bronquios para aumentar o osíxeno en sangue; en segundo lugar, noradrenalina, que favorece o aumento do fluxo de sangue aos músculos para unha resposta motora. O eixe HPA ten como función manter eses parámetros a máis longo prazo.

As interaccións homeostáticas entre todos estes eixes conducen finalmente á secreción de cortisol.

A nivel tisular, o cortisol ten como función a liberación de aminoácidos do músculo e graxas dos depósitos adiposos que, a través das súas respectivas rutas metabólicas, garanten o mantemento do nivel de glicosa no sangue, útil para situacións momentáneas de alerta, fuxida etc. Cando a situación de estrés puntual se resolve, restablécense as funcións corporais normais. Cando a concentración e a regulación son óptimas, o cortisol ten unha acción inmunoestimulante, que mantén un equilibrio das respostas humoral ou celular, o que contribúe á resolución de infeccións, traumatismos ou factores estresantes. Pero a produción de cortisol está retroalimentada e, cando un evento estresante se volve crónico e a situación persiste no tempo, o seu nivel é alto e o seu efecto é inmunosupresor, o que afecta tanto á inmunidade celular como á humoral.

Para superar os estímulos adversos, no animal prodúcense diversas reaccións con cambios no metabolismo, onde se priorizan algúns procesos fisiolóxicos para manter a homeotermia, comprometendo outros procesos menos esenciais, como son a inxestión, absorción de nutrientes, ganancia de peso, produción de leite, foliculoxénese, mantemento da xestación etc. Moitos dos cambios na produción e reprodución atribuídos ao estrés están explicados por unha redución da inxestión. De forma simplificada, ante unha menor inxestión de alimento, o organismo mantén o nivel de glicosa en sangue mediante glicólise e gliconeoxénese no fígado e, posteriormente, a través da mobilización dos depósitos adiposos. O organismo ve nestas accións un posible dano celular e desencadéanse as rutas da inflamación coa mediación das citoquinas. A propia actividade das mitocondrias na respiración celular produce especies reactivas de osíxeno e nitróxeno, que actúan como estimuladores dos procesos inflamatorios. Son os chamados radicais libres, moléculas normalmente pequenas con carga eléctrica, inestables e activas. Teñen un papel importante na comunicación celular e xunto coas citoquinas retroalimentan tanto o estrés oxidativo como o mecanismo de inflamación.

NOS RUMINANTES, UNHA BAIXADA DA INXESTIÓN FAI MÁIS SUSCEPTIBLES OS ANIMAIS DE SUFRIR EPISODIOS DE ACIDOSE AO REDUCIRSE OS PERÍODOS DE RUMINACIÓN E A CAPACIDADE TAMPÓN DO LÍQUIDO RUMIAL

Fontes potenciais de estrés e o seu efecto sobre a inflamación e a oxidación

ESTRÉS FISIOLÓXICO

ESFORZO FÍSICO

Redución indixestión

Mobilización de tecidos

Incremento da respiración celular

inflamación e activación celular

Oxidación ácidos graxos

Especies reactivas ESTRÉS OXIDATIVO

Células do sistema inmune Citoquinas inflamatorias

134 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especial_estresCalor_inatega_GALEGO.indd 134

26/5/22 18:48

CONTIENE aceites esenciales y estracto de plantas

CONTIENE

vitaminas y oligoelementos orgánicos

REFUERZA

el sistema inmunitario

IN-MUNITY

COMPLEMENTO

PIENSO MINERAL PARA RUMIANTES Concepto nutricional exclusivo, diseñado por Inatega para fortalecer la salud

nutricional

ACTUA

a nivel ruminal

PROBADO

científicamente

PIENSO MINERAL PARA RUMIANTES Actúa a nivel ruminal favoreciendo la salud

IN-MUNITY

Incluye componentes nutritivos científicamente probados que refuerzan el sistema inmunitario.

IN-MUNITY se utiliza durante: Los periodos de riesgo o estrés Periparto Cambios meteorológicos bruscos

Cambios de lotes Transiciones alimentarias Convalecencia después de procesos

Menos de 1€ al mes por ternero Menos de 5€ al mes por vaca

www.inatega.com

Ctra. Valdefresno, 2. 24228 Corbillos de la Sobarriba. León. Teléfono: 987 213 172

vp031_publicidade_inatega.indd 135

18/5/22 12:12

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

As células contan con diferentes sistemas de protección e antioxidantes, que poden ser de natureza proteica (superóxido dismutasa, glutatión peroxidasa, proteínas de choque térmico etc.) ou non proteica, e que se adquiren a través da alimentación (vitaminas, minerais etc.). A relación entre a produción de especies reactivas e a capacidade neutralizadora da célula establece o nivel oxidativo. Cando o sistema antioxidante non é suficiente para neutralizalas, estas especies reactivas provocan dano celular a través da degradación do ADN, mutacións, desnaturalización de proteínas, compostos tóxicos, oxidación de lípidos de membrana, bloqueo de rutas do metabolismo celular que conducen a disfunción celular, a outras reaccións de oxidación etc.

MANIFESTACIÓNS PRODUTIVAS E REPRODUTIVAS DO ESTRÉS Nos ruminantes, unha baixada da inxestión fai máis susceptibles os animais de sufrir episodios de acidose ao reducirse os períodos de ruminación e a capacidade tampón do líquido ruminal. No caso, por exemplo, do estrés por calor, a acidose ruminal pode ser tamén agravada debido a que o organismo deriva máis cantidade de sangue a zonas periféricas para disipar calor, o que diminúe a eficiencia de absorción de ácidos graxos volátiles no rume, que, ao permanecer máis tempo neste, empeoran a acidose. En comparación con outros animais, o gando bovino non pode disipar a calor de maneira moi efectiva a través da suor e precisa aumentar a frecuencia respiratoria para refrixerarse. A hiperventilación baixa o dióxido de carbono en sangue e, ante esta alteración do equilibrio ácido-base, actívanse os mecanismos de secreción de bicarbonato polo ril para mantelo, co que diminúe o contido de bicarbonato na saliva e incrementa a ácidos. No caso do estrés por periparto, o pH ruminal pode reducirse, ademais, coa transición a dietas con maior contido de concentrado, co que diminúe a relación acético/propiónico e compromete a dixestión da fibra e desenvolve efectos colaterais, como a depresión da graxa do leite ou laminite.

A perda de peso ou unha reducida ganancia deste, é unha consecuencia directa da menor inxestión de alimento.

Durante episodios de estrés por calor, increméntanse as necesidades de mantemento, o que causa un balance enerxético negativo e a mobilización de reservas corporais, ademais de comprometer a enerxía destinada á secreción de leite na glándula mamaria.

Diferentes investigacións constataron tamén menores ganancias de peso e pesos á desteta de xatos nados de nais que sufriron episodios de estrés térmico durante a xestación. A calor tamén induce á perda de minerais a través do ril e pódense dar deficiencias se a achega de minerais a través da dieta non é a adecuada.

Documentouse amplamente que, a nivel reprodutivo, as desordes metabólicas producidas polo estrés por calor nas épocas estivais poden ter un impacto económico polo seu efecto negativo sobre a taxa de fertilización, a calidade dos embrións, a duración dos celos ou a taxa de concepción. A causa deste patrón estacional reside na funcionalidade do eixe hipotalámicopituitario-gonadal (HPG) e a liberación das hormonas que regulan a actividade ovárica. Diferentes cambios hormonais da nai poden producir insuficiencia placentaria e, en consecuencia, alteracións no desenvolvemento fetal. As alteracións na inmunidade materna poden supoñer unha diminución na resposta inmune dos fillos. Nos machos viuse tamén que a concentración de seme e o número de espermatozoides por exaculación son máis baixos nas épocas estivais.

Existen diferenzas entre especies na sensibilidade á calor, sendo nas cabras e ovellas menor ca nas vacas. A susceptibilidade ten que ver coa alta taxa metabólica e o menor desenvolvemento de mecanismos de retención de auga no ril e intestino dos bovinos, entre os cales é máis susceptible o gando de leite que o de carne. Razas máis rústicas como a raza jersey teñen menor sensibilidade que a holstein. Tamén se viu que unha maior capacidade leiteira implica menor capacidade para recuperar o status anterior ao estrés.

Moitos dos procesos fisiolóxicos que ocorren tras o parto, como cambios no patrón sanguíneo, mobilización de reservas lipídicas, o crecemento do ubre e o restablecemento do epitelio mamario e inicio da lactación, o metabolismo etc., están acompañados de procesos inflamatorios aínda en ausencia de infección que incrementan o estrés oxidativo do animal. O estrés e os pro-

A SENSIBILIDADE Á CALOR ESTÁ RELACIONADA COA TAXA METABÓLICA E OS MECANISMOS DE RETENCIÓN DE AUGA NO RIL E NOS INTESTINOS

cesos inflamatorios poden producir un maior risco de padecer enfermidades, coma a retención de placenta ou mastite, así como condicionar a capacidade de levar a xestación ao termo ou para completar a lactación, coas perdas que supón na produción de leite.

Os animais de granxa son cambiados de lote ou de localización con frecuencia, motivo polo cal, ademais dos procesos inflamatorios propios do estado fisiolóxico no que se atopan, se engade o estrés por competencias sociais, cambio de dieta etc. Tamén son transportados polo menos unha vez na vida produtiva para seren transferidos a instalacións de crecemento e finalización, ou ao matadoiro. Ao estrés producido durante a carga, as vibracións e os cambios bruscos de velocidade, a falta de alimento e auga durante longos períodos e a congregación de numerosos animais durante o transporte, súmase a incapacidade dalgunhas especies para regular a súa temperatura a través da sudación. Nestas circunstancias as vacas mostran altos niveis de cortisol, así como diferentes manifestacións, golpe de calor, síncope, cambras, disfunción orgánica, chegando en ocasións a insuficiencias cardíacas ou mesmo a morte.

Ademais, as deficiencias no benestar do animal antes do sacrificio póñense

136 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especial_estresCalor_inatega_GALEGO.indd 136

26/5/22 18:48

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

O ESTRÉS E OS PROCESOS INFLAMATORIOS PODEN PRODUCIR UN MAIOR RISCO DE PADECER ENFERMIDADES […]

COAS PERDAS QUE SUPÓN NA PRODUCIÓN DE LEITE

de manifesto na calidade da carne; nos porcos son pálidas, brandas e exsudativas (PSE), cando manteñen unha elevada temperatura e o pH descende de forma brusca durante o rigor mortis, e no gando vacún as carnes son escuras, firmes e secas (DFD), cando as reservas de glicosa do músculo se esgotan antes do sacrificio debido a un estrés crónico.

ESTRATEXIAS E SOLUCIÓNS NUTRICIONAIS Para aliviar os efectos negativos do estrés, os animais reprograman os seus mecanismos de defensa. Con todo, en ocasións extremas ou persistentes no tempo, a capacidade do animal para superar o seu impacto non é suficiente. O estrés por calor, ademais, acre-

centa as deficiencias en vitaminas e minerais, pois reduce a súa absorción e incrementa a súa excreción. Son numerosas as investigacións que se levaron a cabo co obxectivo de demostrar os beneficios de distintos nutrientes nestes períodos, e algunhas das evidencias son recollidas a continuación.

A vitamina D desempeña principalmente a súa función no metabolismo óseo e a homeostase do calcio, pero tamén ten outra dobre función: a prevención das enfermidades e o control da inflamación, debido a que favorece a inmunidade celular e suprime a resposta inflamatoria, limitando a produción de citoquinas que contribúen a esta e preservando a homeostase.

A vitamina E é considerada un antioxidante natural polo seu papel de bloqueo dos radicais libres, evitando a oxidación dos lípidos insaturados, mantendo así a estabilidade de membranas biolóxicas e as lipoproteínas. Tamén detén diferentes rutas metabólicas que contribúen a perpetuar a torrente oxidativa e ten un papel importante na sinalización celular e a expresión xénica.

Ademais da súa función antioxidante, a vitamina E está involucrada na función inmune, favorecendo tanto ao sistema inmune innato coma ao adquirido, mediado por anticorpos.

O selenio é un mineral imprescindible en numerosas rutas metabólicas e é un cofactor da encima glutatión peroxidasa. A súa deficiencia pode provocar danos na integridade das membranas celulares por mor do estrés oxidativo.

Ten un efecto potenciador da inmunidade celular e, en colaboración coa vitamina E, encárgase de evitar a oxidación celular Os epitelios conforman a primeira barreira de defensa do organismo e, por exemplo, na lactación, os da glándula mamaria deben manter unha estrutura óptima para manter a súa funcionalidade. Viuse que a calor produce unha debi-

litación das membranas celulares incrementando a permeabilidade, e o cinc ten un papel importante para o mantemento e a súa rexeneración, evitando o acceso dos patóxenos ao organismo. Ao papel inmunomodulador do cinc tamén se lle prestou moita atención, debido a que intervén na formación e maduración dos leucocitos. O cambio na homeostase do cinc prexudica estes procesos, polo que é imprescindible unha boa achega deste mineral na dieta. O cinc ten un papel importante contra o dano oxidativo de tecidos como o páncreas, a peroxidación lipídica, fai incrementar a concentración sérica de vitamina C e E e é cofactor da enzima superóxido dismutasa.

Tamén son coñecidos os efectos inmunomoduladores dos fermentos polo seu contido en β-glicanos, e o efecto sobre o sistema inmune do animal realízase a través da expresión de xenes que melloran a función dos neutrófilos, incrementan a cantidade de linfocitos circulantes e a activación de receptores de citoquinas. As melloras na resposta inmune trasládanse a maiores rendementos produtivos, evitando procesos dixestivos e o uso de tratamentos veterinarios.

CONCLUSIÓN Os animais de granxa enfróntanse ao longo da súa vida a episodios de estrés que comprometen o seu rendemento produtivo e/ou reprodutivo. Para garantir o seu benestar é necesario implementar unhas boas prácticas de manexo e pautas de alimentación que minimicen o impacto do estrés e as consecuencias que este ten no organismo. Os beneficios de distintos nutrientes como algunhas vitaminas, minerais e probióticos foron amplamente demostrados cientificamente, en especial naqueles períodos ou situacións en que o status fisiolóxico está comprometido, como é o periparto.

RAYADO Y PICADO

de pasillos de establos

Marcos Villamide Construcciones S.L.U | Álvare, s/n 27248 A Pastoriza (Lugo)

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 137

vp031_especial_estresCalor_inatega_GALEGO.indd 137

27/5/22 11:19

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

Táboa resumo dos nutrientes, os seus efectos e bibliografía sobre o tema Animal e estado fisiolóxico

Efecto

Referencia

Produción: aumento da produción do leite ao inicio da lactación Reprodución: redución do número de servizos. Menos tempo Vacas en transición dende o parto ata o primeiro celo. Menor retención de placenta se se administra en combinación con selenio

Vitamina E

Ovellas en transición Ovellas periparto

Xovencas Vacas Vitamina D Vacas

Vacas en lactación Cinc Xatos acabados de nacer

Vacas en lactación Selenio Vacas en lactación

Vacas en lactación

Fermentos

Vacas en lactación

Xatos lactantes

Moghimi-Kandelousi, M.H., et al. (2020). A meta-analysis and metaregression of the effects of vitamin E supplementation on serum enrichment, udder health, milk yield, and reproductive performance of transition cows. Journal of Dairy Science,103: 6157-6166.

Anugu, S., et al. (2013). Effect of vitamin E on the immune system of Resposta inmune: incremento de inmunoglobulinas G ewes during late pregnancy and lactation, Small Ruminant Research, 111: 83-89.

Rosales Nieto, A., et al. (2015). Effects of vitamin E supply during late gestation and early lactation upon colostrum composition, milk Produción: aumento do contido de graxa do leite production and quality in nutritional restricted ewes. Small Ruminant Research, 133: 77-81.

Morittu, V.M. et al. (2021). Effect of Integration of Linseed and Calidade de produtos: evita a oxidación da graxa subcutánea Vitamin E in Charolaise × Podolica Bulls’ Diet on Fatty Acids Profile, do canal Beef Color and Lipid Stability. Agriculture, 11, 1032.

H.J. Xu, et al. (2021). Effects of dietary 25-hydroxyvitamin D3 on the Capacidade antioxidante: aumento de superóxido dismutasa e lactation performance, blood metabolites, antioxidant and immune glutatión peroxidasa; aumento de inmunoglobulinas A e G function in dairy cows. Livestock Science, 248: 104497 Kweh, M.F. et al. (2021). Vitamin D signaling increases nitric Capacidade antioxidante: aumento de transcrición de xenes de oxide and antioxidant defenses of bovine monocytes. JDS proteínas antioxidantes Communications, 2: 73-79.

Pate, R.T. y F.C. Cardoso (2018). Injectable trace minerals (selenium, Capacidade antioxidante: aumento da enzima glutatión copper, zinc, and manganese) alleviate inflammation and oxidative peroxidasa stress during an aflatoxin challenge in lactating multiparous Holstein cows. Journal of Dairy Science, 101: 8532-8543.

Chang, M.N. (2020). Effects of different types of zinc supplement Resposta inmune: redución de diarreas nos primeiros días; on the growth, incidence of diarrhea, immune function, and rectal aumento de inmunoglobulinas microbiota of newborn dairy calves. Journal of Dairy Science, 103: 6100-6113.

Sun, L.L. et al., (2019). Effects of source on bioavailability of Capacidade antioxidante: descende o peróxido de hidróxeno, selenium, antioxidant status, and performance in lactating dairy cows especies reactivas nitróxeno during oxidative stress-inducing conditions. Journal of Dairy Science, Produción: incremento da produción de leite 102: 311-319.

Calidade de produtos: redución de reconto de células Ianni A., et al., Effects of selenium supplementation on chemical somáticas; menor concentración de ácidos graxos saturados e composition and aromatic profiles of cow milk and its derived maior de linoleico e ruménico en leite e queixo; aumento de cheese. Journal Dairy Science, 2019: 6853-6862. compostos aromáticos no queixo Perdomo, M.C. (2020). Effects of feeding live yeast at 2 dosages on Produción: mellora da eficiencia de conversión, mellora da performance and feeding behavior of dairy cows under heat stress, dixestibilidade e o pH ruminal Journal of Dairy Science, 103: 325-339.

Guo, J. et al. (2022). Saccharomyces cerevisiae fermentation products Produción: mellora a estabilidade do medio ruminal e os reduce bacterial endotoxin concentrations and inflammation during efectos adversos da resposta inflamatoria en episodios de grain-based subacute ruminal acidosis in lactating dairy cows. acidose subaguda Journal of Dairy Science, 105: 2354-2368.

Produción: incremento de ganancia de peso e eficiencia de Klopp, R.N., et al. (2022). Effects of feeding Saccharomyces cerevisiae conversión do alimento despois da desteta fermentation products on the health and growth performance of Sistema inmune: menor susceptibilidade e tratamentos Holstein dairy calves. JDS Communications, 2666-9102. veterinarios para procesos respiratorios

BIBLIOGRAFÍA

Bagath, M. (2019). The impact of heat stress on the immune system in dairy cattle: A review. Research in Veterinary Science, 126: 94-102.

Baldi, A. (2005). Vitamin E in dairy cows.

Livestock Production Science, 98: 117-122.

Bradford, B.J. (2015). Inflammation during the transition to lactation: New adventures with an old flame. Journal of Dairy Science, 98: 6631-6650.

Deters E.L. and S. L. Hansen. (2020) Linking road transportation with oxidative stress in cattle and other species.

Applied Animal Science, 36: 183–200.

Horst, E.A. (2019). Effects of dietary zinc source on the metabolic and immunological response to lipopolysaccharide in lactating Holstein dairy cows. Journal of Dairy Science, 102: 11681–11700.

Meng, D. et al. (2013). Chronic heat stress inhibits immune responses to H5N1 vaccination through regulating CD4+CD25+Foxp3+ Tregs. BioMed Research International, 2013: 1-11.

Weiss, W.P (1998). Requirements of Fat-soluble Vitamins for Dairy Cows: A Review. Journal of Dairy Science, 1: 2493–2501.

Weng, X. et al. (2018). Effects of heat stress and dietary zinc source on performance and mammary epithelial integrity of lactating dairy cows. Journal of Dairy Science, 101:2617–2630 Zachut M. and Contreras, A. (2021).

Symposium review: Mechanistic insights into adipose tissue inflammation and oxidative stress in periparturient dairy cows.

Journal of Dairy Science, 105: 21225.

138 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_especial_estresCalor_inatega_GALEGO.indd 138

26/5/22 18:48

aly made in It

SISTEMAS DE VENTILACIÓN Y REFRIGERACIÓN POR AGUA Con centralitas de control de temperatura, humedad y velocidad del aire Presupuestos y diseños a medida, con diferentes opciones de ventilación FINANCIACIÓN HASTA 10 AÑOS, LEASING

Más de 50 establos con este sistema GARANTÍA DE DOS AÑOS* IMPORTADORES PARA ESPAÑA Y PORTUGAL

*excepto parte eléctrica por variación de tensiones

ͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺ

Doctor Casares n.º 189-190 Entresuelo 27400 Monforte de Lemos (Lugo)

Tel.: 617334424

7(&1$*, 6 /

vp031_anuncio_tecnagi.indd 139

ͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺͺ

|

luis@tecnagi.com

|

www.tecnagi.com

5&$/"(* 4 - 4&37*;04 "(3 $0-"4 & ("/%&*304

20/05/2022 13:15:08

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

En que pensan as vacas?

Neste artigo abordo a importancia do avance na dixitalización de sistemas que nos permitan tomar decisións cada vez máis obxectivas na nosa granxa, co fin de obter un maior coñecemento sobre o comportamento e o benestar dos nosos animais; con iso lograremos que estes sexan cada día máis eficientes e, en definitiva, garantir o futuro do sector.

Marta Isabel Vicente Martínez Sales manager en Allflex Livestock Intelligence

N

os últimos anos o vacún de leite viuse sometido a numerosos cambios; entre eles, unha redución do número de explotacións. Non obstante, o tamaño das granxas foi aumentando, así como as cantidades de leite entregadas por vaca presente. Segundo o Ministerio de Agricultura, Pesca e Alimentación (MAPA), en 2021 entregouse un 1 % máis que en 2020 e en 2022 esta tendencia mantense. Por tanto, temos animais máis produtores gra-

zas, entre outras cousas, á aparición da xenómica, ás melloras na crianza das xovencas ou ao maior benestar as vacas nas explotacións.

A todos estes cambios hai que sumarlles as dificultades propias do sector (como son os baixos prezos do leite e o incremento no custo das materias primas), os novos retos que se presentan (como a redución de antibióticos ou a nova normativa de ordenación do vacún de leite) ou as dificultades asociadas ao paso de estrutura familiar a empresarial (coas dificultades asociadas á obtención e xestión da man de obra). Todo iso levou a que o sector do vacún de leite teña que ser máis eficiente cada día.

Nesta mellora da eficiencia, os procesos de dixitalización das explotacións vannos permitir facer unha mellor xestión. A toma de decisións con base nos datos obxectivos e non nas sensacións é fundamental á hora de lograr bos resultados. Por tanto, todos aqueles sistemas que nos axuden neste aspecto serán cada día máis imprescindibles para garantirnos un futuro neste sector. Así mesmo, o maior coñecemento sobre o comportamento e o benestar dos animais fai que estes sexan cada día máis eficientes.

140 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_estresCalor_allfex_galego.indd 140

26/5/22 19:08

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

A TOMA DE DECISIÓNS CON BASE A DATOS OBXECTIVOS E NON ÁS SENSACIÓNS É FUNDAMENTAL Á HORA DE LOGRAR BOS RESULTADOS

Summer Aditivo natural que minimiza el estrés por calor

Aditivos naturales que mejoran la salud y la producción en condiciones

de estrés térmico

Con este tipo de sistemas, ben sexa mediante un colar ou un crotal, monitoriza o comportamento do animal 24 h ao día

SISTEMAS DE MONITORIZACIÓN Ata hai poucos anos a detección de celos ou a identificación dos animais enfermos requiría un grande investimento de tempo e atención, ao basearse na observación visual por parte dos traballadores da explotación do comportamento e/ou produción do animal.

Os sistemas de monitorización permítennos medir de forma automática distintos parámetros fisiolóxicos (ruminación, bafexo...) ou de comportamento (tempo comendo, actividade...) ben nun animal individual ou no rabaño. Grazas á intelixencia artificial, estes sistemas son quen de combinar as distintas fontes de información, polo que xeran distintos tipos de alerta que nos facilitarán a tarefa diaria.

Entre estas alertas podemos destacar as relacionadas coa reprodución, como a detección do celo. Esta alerta avisaranos do animal que está en celo, indicándonos, ademais, a súa intensidade e o momento óptimo para a inseminación. Outras alertas especialmente interesantes son as relacionadas coa saúde, coma a que nos indica os animais que se deben revisar por sospeita de enfermidade. Así mesmo, outras infórmannos sobre o comportamento no que respecta ao grupo, como podería ser unha baixada xeneralizada de ruminación ante un cambio na ración.

Beneficios: • Incrementa la producción de leche.

• Mejora la salud en el post-parto.

• Aumenta el pico de producción.

• Mayor calidad de leche.

• Mejora los índices reproductivos.

SETNA NUTRICIÓN, S.A.U. c Clavo, nº1 · Pol. Ind. Santa Ana · 28522 Rivas Vaciamadrid (Madrid) · t (34) 91 666 85 00 e setnanutricion@adm.com · w setna.com

AF FOLLETO SUMERMILK_A4 1/2.indd 1

vp031_estresCalor_allfex_galego.indd 141

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 141 19/4/21

12:17

26/5/22 19:08

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

A GRAN CANTIDADE DE INFORMACIÓN QUE NOS PROPORCIONA A MONITORIZACIÓN FAI QUE SEXA UNHA FERRAMENTA MÁIS COMPLETA E OBXECTIVA Á HORA DE ANALIZAR OS PROBLEMAS COS QUE NOS ATOPAMOS NA EXPLOTACIÓN Con este tipo de sistemas, ben sexa mediante un colar ou un crotal, monitorízase o comportamento do animal 24 h ao día durante os 365 días do ano. Por tanto, calquera alteración que se produza ímola detectar moito antes do que o fariamos mediante observación. Existen estudos que determinan que podemos ser capaces de adiantarnos ata 5 días na detección dunha enfermidade ao detectar as alteracións na ruminación ou na actividade (Stangaferro e col., 2016).

Indo un paso máis aló, sistemas de monitorización como os de Allflex Livestock Intelligence permítennos medir o bafexo dos animais e con iso coñecer se están ou non padecendo estrés por calor. Esta información vainos permitir facer unha mellor xestión do benestar dos nosos animais. O estrés por calor é unha das causas de perdas de produción nas vacas, asociado a unha baixada da inxestión e diminución da ruminación. E non só iso, senón que padecer estrés por calor durante a xestación se asocia ao nacemento de xatos cun menor peso e unha peor absorción dos anticorpos do cos tro, o que repercutirá na produción da futura vaca.

Por todo iso, a monitorización pódenos resultar de grande axuda para incrementar a eficiencia da explotación.

A gran cantidade de información que nos proporciona fai que sexa unha ferramenta máis completa e obxectiva á hora de analizar os problemas cos que nos atopamos na explotación día a día de decisión que temos á nosa disposición.

Grazas aos sistemas de monitorización do estrés por calor a través do bafexo das vacas, podemos detectar as necesidades dos animais. Posteriormente, a súa combinación con auditorias de tipo ambiental axudaralles a dar resposta ás devanditas necesidades e monitorizar o resultado, o que imos ver cun caso práctico.

En xuño de 2021 instalouse nunha explotación da provincia de Ávila, na comarca de La Moraña, un sistema de monitorización Allflex Livestock Intelligence. A devandita explotación ten unha nave de produción de leite dividida en dous patios, en cada un dos cales conta

cun robot de muxido. Ambos os patios están separados por un corredor central de alimentación.

A orientación da nave é norte-sur, mentres que os ventos predominantes nesta zona proveñen do oeste. Por iso, no citado lateral a nave posúe unha chapa non perforada que protexe os animais de correntes directas producidas por estes ventos e deixa libre a parte superior para a ventilación da nave.

Os animais están divididos en dous lotes nos que se aloxan tanto primíparas coma multíparas en diferentes estados da lactación. Ao patio situado no lado oeste denominarémolo “robot 1”, mentres que ao situado na parte leste, totalmente aberto, denominarémolo “robot 2”.

A nave conta con ventiladores para mitigar a calor, pero durante o transcurso do verán detectouse, grazas ao sistema de monitorización, que no robot 2 os animais empezaban a abafar de forma máis temperá que os aloxados no robot 1.

Gráficos 1 e 2. Resultados de monitorización

MONITORIZANDO O ESTRÉS POR CALOR: EXEMPLO PRÁCTICO Como comentamos anteriormente, unha boa parte das explotacións creceron en gran medida en tamaño. Para aloxar os novos animais, en moitos casos adaptáronse instalacións antigas ou se construíron novas naves seguindo as tendencias do momento ou da zona na que se construían, adaptándonos á dispoñibilidade de espazo e á orografía do terreo.

Forma parte da natureza humana pensar que o que nos gusta a nós é bo para os nosos animais, pero quizais deberiamos preguntarnos se isto é realmente así…

Morada: porcentaxe de animais rumiando; verde: porcentaxe de animais comendo; vermella: porcentaxe de animais bafexando nun mesmo período de tempo nas dúas naves: robot 1 e 2

142 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_estresCalor_allfex_galego.indd 142

26/5/22 19:08

vp031_publicidade_msd_allflex.indd 143 ADV_HEAT_STRESS_03-22_esec_tr.indd 1

19/5/22 11:13 22/03/22 16:14

E S P E C I A L : E S T R É S P O R C A LO R

OS SISTEMAS DE MONITORIZACIÓN PERMÍTENNOS MEDIR O BAFEXO DOS ANIMAIS E CON ISO COÑECER SE ESTÁN OU NON PADECENDO ESTRÉS POR CALOR

Mediante a auditoría ambiental detectouse como esta desigualdade de bafexo era causada pola diferente incidencia dos raios de sol entre ambas as naves

Gráfico 3. THI no comedeiro de ambas as naves: robots 1 e 2

O que podemos ver nos gráficos que nos achega o sistema é como se comportan os animais ao longo de 48 horas.

A silueta morada indícanos a ruminación dos animais, mentres que a verde nos indica o tempo que estes destinan a comer e a liña vermella informa sobre o abafo das vacas, amosándonos a porcentaxe de animais que padecen estrés por calor.

Nas figuras observamos como o bafexo dos animais do robot 2 é máis alto e se prolonga máis no tempo que nos animais do robot 1. Paralelamente, podemos detectar como este bafexo trae consigo unha diminución na ruminación. A observación destes comportamentos en períodos de 48 horas axudaranos a tomar decisións a curto prazo, como a partir de que hora é necesario poñer en marcha os ventiladores en cada un dos patios, axustándonos ás necesidades de cada un deles ou valorar outros puntos de risco, como a sala de espera, por exemplo.

Debido a que o propietario da explotación non sabía cal era a orixe desta des-

igualdade no bafexo dos seus animais, decidimos levar a cabo unha auditoría ambiental e colocar en cada unha das liñas de comedeiros dúas data loggers que monitorizasen o THI (temperatura/ humidade) no tempo co fin de avaliar se había unha diferenza significativa no THI entre as dúas naves.

Tras a análise dos datos recollidos nos datos os loggers ao longo de varios días vimos como aparentemente o THI en ambos os patios non mostraba diferenzas significativas, tal e como se pode ver no gráfico 3.

Mediante a auditoría ambiental detectouse como esta desigualdade de abafo era causada pola diferente incidencia dos raios do sol entre ambas as naves. Debido á orientación da nave e a que a nave do robot 1 non contaba cun beirado na súa parte leste, os raios incidían directamente sobre unha das filas de cubículos. A pesar de que no verán o sol está máis alto que durante o inverno, debido ao deseño da nave os raios do sol seguían incidindo sobre os cubículos gran parte do día. Consecuentemente,

os animais desta nave padecían máis estrés por calor, polo que evitaban tombarse e tiñan unha menor inxestión de materia seca, coa consecuente repercusión sobre a produción láctea.

A solución a este problema pasaba por alongar o beirado da nave ou ben colocar unhas mallas de sombreo. Algo tan sinxelo pasouse por alto, debido a que nesta granxa, ao contar con robots de muxido, todas as tarefas diarias se realizaban fóra das horas centrais do día. A maiores, durante o verán pasábase aínda menos tempo na nave por mor dun incremento das tarefas agrícolas e a que teñen automatizado o sistema de alimentación. E é máis, a isto xuntábase a sensación do gandeiro de que esta nave tiña maior e mellor ventilación ao atoparse o patio totalmente aberto. Por todo iso saber que pensan e que sensacións teñen en realidade os nosos animais nos vai permitir ser máis eficientes na xestión do noso rabaño.

Así, por exemplo, no caso do estrés por calor, permitiranos usar os sistemas de ventilación en base ás necesidades dos animais e non só en función da temperatura e humidade ambiental, aforrando deste xeito enerxía e auga no caso de dispor de sistemas de refrixeración que a utilicen.

CONCLUSIÓN Os sistemas de monitorización axúdannos a adaptarnos ás necesidades dos animais aumentando o seu benestar, adiantarnos á detección de enfermidades, mellorar os parámetros reprodutivos e dispor de datos máis obxectivos que podemos analizar xunto aos nosos asesores, o que nos permitirá tomar mellores decisións á hora de ser máis eficientes e seguir sendo competitivos nun sector que non o ten fácil nestes momentos.

144 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_estresCalor_allfex_galego.indd 144

26/5/22 19:08

KESSENT® y LysiGEM™ KESSENT® y LysiGEM™ KESSENT® y LysiGEM™ LIDERANDO UNA

LIDERANDO UNA LIDERANDO GANADERÍA UNA MÁS SOSTENIBLE GANADERÍA GANADERÍA MÁS MÁS SOSTENIBLE SOSTENIBLE

La metionina y la lisina son los dos aminoácidos La metionina y la limitantes lisina son los aminoácidos esenciales más parados producción La metionina y la lisina son los dosla aminoácidos esenciales más limitantes para la producción lechera en los rumiantes. esenciales más limitantes para la producción lechera en los rumiantes. lechera en los rumiantes.

Los beneficios de la metionina y la lisina son bien Los beneficios de la metionina la lisinade son bien conocidos pero, cuando se y utilizan Los beneficios de la metionina y la lisina sonforma bien conocidos pero, cuando se utilizan de forma concertada, proporcionan beneficios conocidos pero, cuando se utilizan adicionales de forma concertada, beneficios adicionales más allá de laproporcionan suplementación con el aminoácido concertada, proporcionan beneficios adicionales más allá de la suplementación con el aminoácido individual.

Sinlasu inclusión nuncacon podremos llegar a más allá de suplementación el aminoácido individual.

Sin su inclusión nunca podremos llegar a maximizar ni optimizar nuestra producción. individual. Sin su inclusión nunca podremos llegar a maximizar ni optimizar nuestra producción. maximizar ni optimizar nuestra de producción.

KEMIN, como único proveedor metionina y lisina KEMIN, como único proveedor de metionina y lisina ampliamente contrastadas, pone a su disposición KEMIN, como único proveedor de metionina y lisina ampliamente contrastadas, pone a su disposición KESSENT y LYSIGEM. ampliamente contrastadas, pone a su disposición KESSENT y LYSIGEM. KESSENT y LYSIGEM.

kemin.com/ kemin.com/ ruminant-essentialities kemin.com/ ruminant-essentialities ruminant-essentialities © Kemin Industries, Inc. and its group of companies 2021. All rights reserved. ® ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. © Keminstatements, Industries, Inc. and its groupand of companies reserved. ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. Certain product labeling claims may2021. differAll byrights geography or as® required by government requirements. © Keminstatements, Industries, Inc. and its groupand of companies reserved. ™ Trademarks of Kemin Industries, Inc., U.S.A. Certain product labeling claims may2021. differAll byrights geography or as® required by government requirements.

Certain statements, product labeling and claims may differ by geography or as required by government requirements. vp031_publi_kemin.indd 145

18/5/22 12:15

Toda una gama de aplicaciones para optimizar el rendimiento de las granjas con robot La experiencia implementada por De Heus en más de 2.000 ganaderías avala la efectividad de soluciones inteligentes como RobotExpert®, Margin Monitor Milking, NutriExpert®, GoalFeed® o LaboExpert® y los hace líderes en este campo a nivel nacional y europeo.

El ordeño robotizado es un segmento fundamental para De Heus y es por ello que en estos últimos años han destinado grandes esfuerzos a desarrollar un proyecto integral de asesoramiento y consultoría para este tipo de granjas a través de diversas herramientas que mejoren su rendimiento nutricional sin renunciar al bienestar animal.

RobotExpert® es un sistema informático que agiliza la toma de decisiones en explotaciones que han apostado por robotizar su ordeño. Miguel Iglesias Naredo, responsable técnico de vacuno de leche en De Heus, apunta que esta herramienta es “muy conocida y facilita el manejo de sus datos para encontrar tendencias y evitar errores”.

Por su parte, el MMM (Margin Monitor Milking) posibilita un seguimiento práctico y simple de los gastos de la granja.

“En estos tiempos de tensiones en los costes operativos, es fundamental realizar un control mayor de los rendimientos de cada vaca y de cada explotación”, puntualiza el técnico.

A mayores, para diseñar estrategias nutricionales y de manejo en granja, cuentan con NutriExpert®. Dentro de esta herramienta, la firma fue pionera en España en aplicar el PMR (Partial Mix Ration), un sistema de racionamiento individualizado y específico para cada vaca, a través del manejo de la ración base en el pesebre y del pienso en el robot. Iglesias Naredo asegura que “nos permite ser muy precisos a nivel nutricional, dando a cada vaca lo que necesita, e igualmente en lo que respecta a la salud ruminal y al medio ambiente, sobre todo ahora que está tan de moda el metano, la excreción de nitrógeno…”. Así mismo, ofrece controlar el acceso al robot y sortear problemas nutricionales o enfermedades como la mamitis.

También disponen de GoalFeed®, una gama de piensos inteligentes que tiene como objetivo potenciar la eficiencia del ordeño robotizado, y LaboExpert®, un sistema de análisis de forrajes con

vp031_publirreportaxe_deheus_castelan.indd 146

Miguel Iglesias Naredo, responsable técnico de vacuno de leche en De Heus

En vídeo

aplicaciones propias, como el NIR portátil, que tiene su laboratorio en Navarra.

Igualmente, están diseñando herramientas de medición y reducción de metano en granja, a través del proyecto Alimentación de precisión para la reducción del impacto ambiental en vacuno lechero (Alivac), en el que colaboran diferentes universidades y otros organismos.

NIR portátil, un sistema para resolver problemas de racionamiento en el día Es común que en las ganaderías haya cambios de forrajes, variaciones en su digestibilidad u otras modificaciones nutricionales que provoquen alteraciones negativas como menos entradas al robot o descensos en las producciones. En busca de una solución a estos problemas, De Heus puso en marcha el NIR portátil.

Con esta herramienta pueden valorar nutricionalmente cada granja in situ y corregir de inmediato los posibles errores que se detecten. “Llevamos trabajando con él un año y medio en pruebas piloto. Es muy útil –revela Miguel Iglesias– porque adelanta mucho los plazos y resuelve los problemas de racionamiento prácticamente en el día, simplemente con aplicar pequeños ajustes”.

18/05/2022 12:21:10

EXPERIENCIA DE HEUS EN LA BRAÑELA SC (TAPIA DE CASARIEGO, ASTURIAS) Hace tres años que la ganadería asturiana La Brañela SC confió en las herramientas de De Heus para la gestión nutricional de sus vacas de leche. Próximamente empezarán a utilizar un nuevo instrumento de monitorización y digitalización para obtener un seguimiento diario de la evolución de la granja, que les permitirá resolver los problemas al instante.

ROSENDO GARCÍA PASTUR La Brañela SC

La Brañela SC Localización: Tapia de Casariego (Asturias) N.° total de animales: 160 N.° de vacas en ordeño: 82 Media de n.°de ordeños/día: 3,5 Media de producción: 39,5 litros/vaca/día Porcentaje de grasa: 3,60 % Porcentaje de proteína: 3,22 % RCS: 160.000 cél./ml

Rosendo García, junto a sus padres Rosendo García y Filo Pastur ¿Cuánto tiempo lleváis trabajando con los robots?

Hace cuatro años que empezamos a trabajar con el primer robot y en 2021 incorporamos el segundo. ¿Por qué decidisteis automatizar el ordeño?

Por la falta de mano de obra y porque queríamos llegar al tercer ordeño. Teníamos muchas novillas con una alta producción, pero alcanzar un tercer ordeño, con los empleados que estábamos, era muy complicado. También buscábamos un mayor bienestar. ¿Cómo fue el proceso de adaptación?

El primer año, las vacas se adaptaron bastante bien, aunque tardaron en conseguir los tres ordeños. Después de aplicar unos cambios en la alimentación, conseguimos que llegasen a ese objetivo. Cuando pusimos el segundo robot, ya prácticamente no había ningún retraso, que es lo que hay que lograr. ¿Cuándo empezasteis a usar los servicios de De Heus?

Tras instalar el primer robot, seguimos un año con los servicios de la cooperativa en la que estábamos, pero enseguida decidimos incorporar las herramientas de De Heus, con las que ya llevamos tres años.

vp031_publirreportaxe_deheus_castelan.indd 147

“LAS VACAS ACCEDEN MÁS AL ROBOT Y ESTÁN MÁS ACTIVAS” ¿Qué programas utilizáis?

Trabajamos mucho con RobotExpert® para gestionar la alimentación, comprobar el rendimiento de los animales y ajustar la ración de cada vaca a cada momento. Los técnicos realizan visitas rutinarias y, por ejemplo, cuando hay que modificar una ración porque se cambia un silo, vienen a analizarlo. Es un contacto cercano. ¿Qué valoración hacéis de la experiencia con De Heus?

Las vacas dieron un cambio brutal. Teníamos problemas de acceso al robot, realizamos unos ajustes de almidón y otros parámetros; la verdad es que mejoraron muchísimo. En producción se aumentó un poco, pero lo más notorio es que las vacas acceden más al robot y están más activas. Llegar por la mañana y no tener retrasos es una ventaja muy grande.

18/05/2022 12:21:39

ALIMENTACIÓN

O magnesio nos ruminantes: fontes e solubilidade Nas seguintes páxinas detémonos na solubilidade a pH ruminal deste nutriente con base nas súas fontes e na orixe (terrestre ou mariña), o que marcará o grao de biodispoñibilidade no animal e, en consecuencia, unha maior ou menor calidade na produción do leite.

Bea Abad1, Alexandre Udina2 Enxeñeira agrónoma en Adial Nutrición SL1 Veterinario en Adial Nutrición SL2 bea@adial.es, alexudina@adial.es

O

magnesio (Mg) utilízase na alimentación das vacas leiteiras, por unha banda, para manter o seu nivel correcto no sangue e, pola outra, para garantir un pH ruminal óptimo (entre 6,2 e 6,5) que permita un correcto funciona-

mento dos mecanismos de dixestión ruminal (Goff, 2014). É un catión intracelular importante, vital para a función nerviosa e muscular, así como para a formación de ósos. A maior parte deste nutriente atópase nos ósos, polo que non é unha fonte facilmente dispoñible; ademais, a resorción ósea está controlada polo calcio, en lugar de pola homeostase do magnesio. A concentración plasmática reflicte a adecuada suplementación a través

da alimentación e os niveis nos ouriños reflicten o exceso.

As súas necesidades corrixíronse e aumentáronse na última actualización do NRC de 2021 respecto dos valores que se usaban anteriormente do NRC 2001.

NRC 2001 Perdas fecais: 3mg/kg de peso vivo Perdas de ouriños: principal vía de excreción, pequenas perdas endóxenas Crecemento: 0,45g/kg ganancia Feto: 0,33 g/día Leite: 0,15 g/kg

Polo tanto, unha vaca de 30 kg de leite de produción só necesitaba 5 g/día de Mg absorbido para “render”, pero a biodispoñibilidade é moi variable nas distintas fontes de magnesio a media é só de aproximadamente un 25 % de

148 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_alimentacion_adial_galego.indd 148

26/5/22 19:26

ALIMENTACIÓN

REALIZANDO O CÁLCULO CUN 16 % DE BIODISPOÑIBILIDADE E CALCULANDO A EQUIVALENCIA QUE ESA PORCENTAXE SERÍA A ABSORCIÓN, OS 5 G/VACA/DÍA TRANSFÓRMANSE EN MÁIS DE 30 G MG/VACA/DÍA (PARA 30 L DE PRODUCIÓN)

absorción en materias primas, cunha media do 16 % nos ingredientes usados nas formulacións de ruminantes. Ademais, niveis altos de potasio, nitróxeno e humidade poden reducir a biodispoñibilidade, polo que a herba da ración pode afectar negativamente. Realizando o cálculo cun 16 % de biodispoñibilidade e calculando a equivalencia de que esa porcentaxe sería a absorción, os 5 g/vaca/día transfórmanse en máis de 30 g Mg/vaca/día (para 30 l de produción).

Nos novos valores do Dairy Nasem (NRC 2021), os principais cambios en minerais son para o magnesio, cobre e manganeso. No caso do primeiro, estes son os novos cálculos, cun aumento de 4,1 g Mg/vaca/día nas necesidades:

NRC 2021 Mantemento segundo NASEM para vacas de leite en lactación (680 kg PV): 7,9 (2021) vs. 2,0 (2001) Leite segundo NASEM para produción de 45 kg de leite: 5,0 vs. 6,8

CAPACIDADE NEUTRALIZANTE DO ÁCIDO DO MAGNESIO RESPECTO DOUTROS BUFFERS RUMINAIS Un dos efectos do magnesio é o seu efecto alcalinizante en rume; por tanto, pódese facer unha valoración teórica da capacidade neutralizante de ácido (en meq/g) de distintas substancias que se poden usar como tampóns e para ese cálculo tense en conta a masa molecular dividida pola masa equivalente de ácidos neutralizados.

Táboa 1. Valores teóricos sobre a capacidade relativa de neutralización de ácido Biocarbonato sódico

Carbonato cálcico

Óxido de magnesio

Masa molecular

83,97

100,08

40,30

Masa equivalente de unión de ácido

83,97

50,04

20,15

*Capacidade neutralizadora de ácido (M. Eq/g)

11,90

19,98

49,62

Capacidade relativa de neutralización de ácido

1

1,7

4,1

*O bicarbonato sódico ten un peso molecular de 83.97 → 1 g de bicarb. Pode neutralizar (1/83,97) x 1.000 ou 11.9 miliequivalentes

Táboa 2. Neutralización de ácido in vitro a pH 5,8

Lithothamnium Calcareum, alga calcaria utilizada como fonte de calcio e magnesio

Solubilidade in vitro pH 5,8

pH inicial en auga (0,25 g en 100 ml)

Ml de ácido neutralizado en 2 h

Ml de ácido neutralizado en 8 h

Óxido de magnesio de mina

8,96

3,7

8,9

Marine MgO (soluble)

11,09

110,8

110,8

Carbonato de calcio [limestone] (grao de alimentación)

6,64

7,9

11,0

Biocarbonato sódico (soluble)

8,06

28,0

29,0

Acid Buf (soluble)

10,42

31,3

53,3

05.2022 | Vaca Pinta n.º 31 | 149

vp031_alimentacion_adial_galego.indd 149

26/5/22 19:26

ALIMENTACIÓN

Se se fai unha comparativa da capacidade relativa de neutralizar ácido, o óxido de magnesio como exemplo de fonte de magnesio ten 4 veces máis capacidade teórica de neutralizar ácido que o bicarbonato sódico e máis do dobre que o carbonato cálcico. A estes valores hai que aplicar daquela a corrección segundo o pH, e se se usan pH ruminais (valores de 5,8 a 6,2) obtéñense solubilidades que non sempre se corresponden aos valores teóricos de capacidade neutralizante dunha substancia.

Nesta corrección da capacidade tampón segundo o pH, a solubilidade dunha substancia ao pH medido será a que nos indicará o resultado que se pode esperar in vivo a ese pH, polo que as valoracións en pH de 5,8 a 6,2 indicarán os resultados esperados en rume.

Nas valoracións in vitro cunha titración a pH de 5,8 o volume de ácido neutralizado por cada substancia indícanos o poder real a ese pH de neutralizar ácido. Nestes estudos obsérvanse xa diferenzas moi significativas entre óxidos de magnesio terrestres respecto de óxidos de magnesio mariños, como Marine MgO, así como diferenzas entre carbonato de calcio (limestone) respecto de algas mariñas calcarias (carbonato de calcio mariño) como Acid Buf.

HIPOMAGNESEMIA E HIPERMAGNESEMIA EN VACAS DE LEITE

Síntomas por deficiencia: tremores, espasmos musculares, hiperexcitabilidade, tetania, convulsións... A presenza no líquido cefalorraquídeo e o papel na actividade nerviosa poderían ser unha razón para o aumento do interese nunha mellor biodispoñibilidade do magnesio en todas as especies.

Síntomas por exceso: danos no revestimento da parede intestinal, problemas de palatabilidade, especialmente en forma de sulfato e cloruro ou letargo; é pouco probable que sexa fatal, pero hai que telo en conta.

No ruminante adulto o magnesio absórbese no rume e no retículo e a absorción depende da cantidade de Mg soluble no fluído ruminal.

Nos ruminantes adultos como as vacas leiteiras, o magnesio absórbese no rume por transporte activo e dependente da relación sodio/potasio e con gasto de enerxía. O exceso de potasio diminúe a súa entrada ao organismo e o sodio aumenta a súa absorción. O ex-

ceso de proteína aumenta o pH e baixa a solubilidade do magnesio e tamén diminúe a súa absorción. En definitiva, as fontes de magnesio teñen que ser solubles ao pH fisiolóxico ruminal para que poidan estar dispoñibles para o animal.

NO RUMINANTE ADULTO O MAGNESIO ABSÓRBESE NO RUME E NO RETÍCULO E A ABSORCIÓN DEPENDE DA CANTIDADE DE MG SOLUBLE NO FLUÍDO RUMINAL

Estudos recentes (Schonewille et. al.; J. Dairy Sci. 2008 91:271-278) indican que a absorción media de magnesio (porcentaxe da inxestión) en vacas leiteiras é dun 26,2 % e oscila entre o 9,9 e o 73,7 %, dependendo da fonte de magnesio.

final depende da pureza do material inicial, mentres que a súa dispoñibilidade depende en gran medida das condicións do proceso de calcinación.

A riqueza en MgO do produto comercial de orixe terrestre está ao redor de 85 % e, dado que o MgO contén un 60 % de Mg, o contido final neste mineral está aproximadamente no 5052 %. A riqueza en Mg do produto final depende da pureza do material inicial, mentres que a súa dispoñibilidade depende en gran medida das condicións do proceso de calcinación.

Se falamos do MgO de orixe mariña ou Marine Mgo, este obtense mediante o seguinte proceso: 1. Calcinación do carbonato cálcico a altas temperaturas (1.600 ºC) para obter óxido de calcio.

2. Mestura do óxido de calcio con auga para ter hidróxido de calcio.

3. Mestura de auga de mar con hidróxido de calcio para precipitar o hidróxido de magnesio formándose cristais.

4. Os cristais de hidróxido de magnesio precipítanse, limpan e concentran.

5. O hidróxido de magnesio é termicamente tratado (1.000 ºC para formar óxido de magnesio.

A auga de mar tamén contén un 3,5 % de sales disoltos, das cales un 0,5 % son cloruro de magnesio e sulfato de magnesio. Necesítanse 500 toneladas de auga de mar para producir unha tonelada de Marine MgO. O Marine Mgo é un 92 % óxido de magnesio cunha concentración do 56 % de magnesio.

FONTES DE MAGNESIO EN ALIMENTACIÓN ANIMAL Non é fácil avaliar a calidade das fontes de Mg, pero en xeral, á parte da solubilidade en rume, o menor tamaño das partículas (as groseiras téndense a depositar no fondo do rume) e a aplicación de altas temperaturas melloran a dispoñibilidade.

Existen diferentes fontes de magnesio para a alimentación animal como poden ser óxido de magnesio (MgO), carbonato de magnesio, cloruro de magnesio e sulfato de magnesio, pero pódese dicir que a principal fonte utilizada en vacas leiteiras é o MgO, o cal pode ser de orixe terrestre (magnesitas terrestres) ou orixe mariña como o Marine Mgo. O óxido de magnesio de orixe terrestre obtense mediante un proceso de calcinación da magnesita, roca formada por carbonato de magnesio con contaminación variable de dolomita (sulfato de Ca e Mg), sílice (SiO2) e cal (CAO). O procesado inclúe o enriquecemento da materia prima orixinal, mediante a separación dos distintos compoñentes en base á súa densidade relativa, seguido de calcinación (900 a 1.100 ºC durante unhas 8 horas). A riqueza en Mg do produto

150 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_alimentacion_adial_galego.indd 150

26/5/22 19:26

vp031_publicidade_karizoo.indd 151

20/5/22 10:10

ALIMENTACIÓN

AS FONTES DE MAGNESIO TEÑEN QUE SER SOLUBLES AO PH FISIOLÓXICO RUMINAL PARA QUE POIDAN ESTAR DISPOÑIBLES PARA O ANIMAL

Agora toca escoller entre as fontes MgO de orixe mariña e/ou terrestre para cubrir as necesidades de Magnesio dos animais. Para iso, como se comentou en apartados anteriores, fixarémonos na solubilidade do produto a pH ruminal.

Unha maneira de avaliar a solubilidade do MgO (in vitro) é ver canto ácido neutraliza en 2 horas a pH 5,5 0,25 g de diferentes fontes de óxido de Magnesio (táboa 3).

Se analizamos este estudo, pódese ver que a fonte capaz de neutralizar máis ácido a pH 5,5 é o MgO de orixe mariña ou Marine MgO, ou devandito doutra maneira, o MgO de orixe mariña resultou ser a fonte de magnesio máis soluble.

Tamén se pode facer unha simulación ruminal in vivo para avaliar a solubilidade do MgO (gráfico 1). Neste estudo mediuse a solubilidade ás 4 e ás 9 horas, no cal se pode ver que as fontes máis solubles son o Acid Buf e o Marine MgO (Mg de orixe mariña), que están entre un 95 e case 100 % de solubilidade.

O Acid Buf é unha alga mariña calcaria Lithothamnium Calcareum utilizada coma fonte de calcio (35 %) e Mg (5-10 % segundo o tipo de Acid Buf) en forma de carbonato de calcio e magnesio altamente solubles a pH ruminal.

Noutra investigación realizada en vacas leiteiras polo Dr. Christian Cruywagen na Universidade Stellenbosch (Sudáfrica), comparou en sangue e en leite respostas ao magnesio de Marine MgO respecto outra fonte comercial. En resumo, declarou que “o magnesio de orixe mariña a 18 g/día é capaz de manter os niveis de magnesio en sangue e leite na mesma medida que o MgO tradicional suplementado con 36 g Mg/día. A dose suplementaria óptima de MgO mariño pode estar entre o 25 % e o 50 % da do MgO convencional”.

O Dr. Cruywagen tamén sinalou que “o magnesio no MgO mariño é ata 4 veces máis biodispoñible que o magnesio da fonte de óxido de magnesio convencional utilizada neste ensaio”.

CONCLUSIONES • As fontes de magnesio teñen que ser solubles ao pH fisiolóxico ruminal para que poidan estar dispoñibles para o animal.

• Diferentes estudos demostran que as fontes de magnesio máis solubles e á vez máis dispoñibles para o animal son as de orixe mariña, como o Marine Mgo e Acid Buf, movéndose en solubilidades próximas ao 100 %.

A auga de mar contén un 3,5 % de sales disoltos, dos cales un 0,5 % son cloruro de magnesio e sulfato de magnesio

Táboa 3. 0,25 g de mostra de óxido de magnesio-ácido neutralizado en 2 horas en pH 5,5 in vitro pH inicial

Vol. combinado final (Mls)

% Mg

Marine MgO

11,09

110,77

56 %

Os EE. UU.

8,63

86,81

60 %

España

11,34

16,74

36 %

Sudáfrica

9,11

16,48

36 %

O Reino Unido

8,9

9,04

54 %

China

9,59

8,83

58 %

Australia

8,86

3,7

55 %

Fonte

Fonte: Celtic Sea Mineral, 2013

Gráfico 1. Simulación ruminal in vivo para avaliar a solubilidade do MgO

120,0

% 4hrs

% 9hrs

100,0

80,0

%

SOLUBILIDADE DAS FONTES DE MAGNESIO

60,0

40,0

20,0

0,0

Acid Buf

South Africa

Australia

China (FRA)

UK

Spain

US

Marine MgO

Alimetrics. Fonte: Celtic Sea Minerals, 2013

152 | Vaca Pinta n.º 31 | 05.2022

vp031_alimentacion_adial_galego.indd 152

26/5/22 19:26

La robotización mejora el bienestar animal en Los Ruedos Los Ruedos (Villaralto, Córdoba) cuenta desde el año pasado con una nave nueva en la que instalaron dos robots de DeLaval. Tras ver los altos rendimientos que están consiguiendo, prevén seguir creciendo en número de animales y planean colocar una tercera unidad, que empezará a funcionar en octubre.

JUAN ENRIQUE FERNÁNDEZ RUIZ

“DISPONER DE TANTOS DATOS CON EL PROGRAMA DEL ROBOT NOS PERMITE TOMAR LAS DECISIONES CORRECTAS EN CADA MOMENTO”

¡En vídeo!

LOS RUEDOS Localización: Villaralto (Córdoba) Propietarios: Juan Enrique Fernández Ruiz y Juan Fernández Gómez Empleados: 6 Vacas en ordeño: 165 Media de producción: 42 kg/vaca/día Porcentaje de grasa: 4,10 % Porcentaje de proteína: 3,33 % Recuento celular: 140.000 cél./ml

vp031_publirreportaxe_DeLaval.indd 153

16/05/2022 15:38:28

los ruedos Juan Enrique Fernández Ruiz quiso continuar en la ganadería que fundó su padre, Juan Fernández Gómez, y en el año 1996 se hizo cargo de Los Ruedos. Esta explotación cuenta con dos instalaciones en la actualidad: una más antigua, en la que ordeñan a los animales de más edad en una sala de ocho puntos, y otra que construyeron el pasado año, donde incorporaron los dos robots VMS™ V310 de DeLaval.

En este nuevo establo ordeñan 103 vacas, con una media de 42 kg por vaca y día, con unas calidades del 4,10 % de grasa y del 3,33 % de proteína y con un recuento celular de 140.000 cél./ml.

Tienen seis trabajadores que realizan tanto labores de ordeño como de agricultura: “Aunque parecen muchos para el número de animales que tenemos, labramos mucha superficie y, además, a dos de los empleados los estamos formando para que trabajen en otra granja más que vamos a adquirir en junio”, indica el ganadero.

MAYOR PRODUCCIÓN CON LOS ROBOTS Con el objetivo de ser más eficientes, con un mayor número de ordeños, y de mejorar el bienestar animal, Juan Enrique apostó por la incorporación de dos robots de DeLaval. De igual modo, la automatización del trabajo le permite reducir la dependencia de mano de obra externa y mejorar los horarios de los empleados.

En el proceso de transición, los animales tuvieron que adaptarse primero a las instalaciones: “Lo que más nos costó fue que se aclimatasen a la nave nueva. Intentamos hacer el traspaso en pleno verano, pero no se acostaban y las tuvimos que volver a sacar al campo y esperar a que hubiese un clima fresco. En septiembre fue cuando las trajimos y ya empezamos a trabajar con los robots, que fue muy fácil”, explica el propietario. Primero, estuvieron durante 15 días metiéndolas al robot para que comiesen solo pienso y, una vez que estuvieron acostumbradas a circular, arrancaron con el ordeño.

vp031_publirreportaxe_DeLaval.indd 154

Lo que más destaca el ganadero del VMS™ V310 es su fiabilidad y que ofrece una excelente colocación de las pezoneras, con muy pocos casos incompletos. Otro punto importante es la facilidad de uso del software DeLaval DelPro™ y la cantidad de información que le proporciona, así como las posibilidades de personalización del ordeño. Cabe indicar que desde que se iniciaron en la robotización han conseguido alcanzar una media de 3,30 ordeños por vaca y día, además de que algunos animales logran picos de producción de 60 kg diarios. “En la granja antigua estábamos en dos ordeños y al ver lo que habían hecho las novillas de primer parto, con mayor producción que las vacas adultas, hemos implantado en la sala el tercero, porque vimos los rendimientos económicos”, apunta el ganadero cordobés.

EL DELAVAL OPTIDUO™ Y EL COW COOLING, DOS HERRAMIENTAS FUNDAMENTALES En la ganadería Los Ruedos también cuentan con el arrimador de comida DeLaval OptiDuo™, que incorporaron a la par que los robots. De esta manera, se incentiva que las vacas vayan más veces a comer, se optimiza la producción, se mejora la ingesta diaria por vaca y se facilita, sobre todo, que cada animal tenga el alimento disponible en todo momento. “Podemos comparar esta nave con la antigua y vemos la diferencia, porque en la otra, en cuanto nos descuidamos algo, las vacas bajan de producción”, apunta Juan Enrique.

Esta explotación también dispone del Cow Cooling, el sistema de refrigeración de vacas para zonas de alimentación y de espera en los establos con ordeño automatizado. Así, consiguen que los animales no bajen tanto de producción, que tengan una mayor comodidad y que no pierdan tanta condición corporal. El ganadero recuerda que “en verano sufrieron un golpe de calor, pero mientras que en la nave vieja los animales bajaron unos siete kilogramos en producción y tar-

Con la robotización del ordeño han conseguido alcanzar picos de producción de hasta 60 kg/vaca/día

El OptiDuo™ arrima la comida y mueve la mezcla

daron meses en recuperarse, en las instalaciones nuevas solo redujeron dos y a la semana ya estaban recuperadas”.

También tienen otros productos de DeLaval, como el cepillo rasca-

16/05/2022 15:38:41

a mezcla

dor, los ventiladores, el tanque de frío y el buffer. Así mismo, la firma les recomendó instalar dos puertas inteligentes: una a la entrada del robot, para darles acceso a las vacas, y otra a la salida, para desviar a los animales a la zona de descanso o, en el caso de detectar algún problema, a otra área. “A nosotros nos ahorra mucho trabajo y así somos más eficientes”, resalta.

ñala el ganadero, quien considera que todos los datos que ofrece son importantes: “No podemos dejarnos ni uno atrás, porque termina afectando a la producción de todo el conjunto; en concreto, al tratarse mayoritariamente de novillas [de primer parto], nos preocupan mucho el ordeño y la alimentación”.

Por otro lado, también disponen del Herd Navigator™ integrado en el VMS™ V310, un sistema que les brinda un análisis preciso de la leche para desarrollar un plan de acción para cada vaca y para el rebaño con el fin de aumentar la rentabilidad de la granja, mejorar los resultados de reproducción y reducir los costes sanitarios. “Cada vaca tiene su propio seguimiento y así sabemos el momento óptimo de inseminación. Con este sistema estamos logrando excelentes tasas de preñez”, recalca Juan Enrique.

Además, el Índice de Detección de Mamitis DeLaval (MDI) y la medición

Cow Cooling

Creando clima adecuado C reando elelclima adecuado para susvacas vacas para sus LA APLICACIÓN DELAVAL DELPRO™ LES FACILITA LA TOMA DE DECISIONES Para un mejor control de la granja, en Los Ruedos también cuentan con la aplicación DeLaval DelPro™ a la que puede acceder todo el personal tanto desde el móvil como desde el ordenador. A través de este programa consultan vacas atrasadas y próximos partos, analizan la evolución del rebaño y de cada vaca, etc.

“Nos permite tomar las decisiones correctas en cada momento”, se-

“Teníamosnuestra nuestrapropia propia “Teníamos “Teníamos nuestra propia Se puede acceder a la aplicación DeLaval solución deenfriamiento, enfriamiento, pero solución solución de de enfriamiento, pero pero DelPro™ desde cualquier dispositivo tuvimos tuvimos problemas problemas con con el el tráfico tráfico de de vacas,visitas visitasal alVMS VMSyyysalud saludanimal. animal. vacas, vacas, visitas al VMS salud animal. real de de células somáticas Después deinstalar instalar elsistema sistemales de ofreDespués Después de instalar el el sistema de de cen tranquilidad, yaDeLaval, que se pueden enfriamiento devacas vacas DeLaval, las enfriamiento enfriamiento de de vacas DeLaval, las las anticipar avuelto cualquier problema en visitas hanvuelto vuelto prácticamente alnivel nivel visitas visitas han han prácticamente prácticamente al al nivel las tenemos ubres. que tenemosen eninvierno. invierno.Lo Lomismo mismo que que tenemos en invierno.

Lo mismo ocurrecon conla laproducción producciónde deleche.” leche.” ocurre ocurre con la producción de leche.”

PRÓXIMO OBJETIVO: AMPLIAR José MaríaMiguel, Miguel, ganadero.

José José María María Miguel, ganadero. ganadero.

SU GANADERÍA Talavera laNueva, Nueva,Toledo Toledo Talavera Talavera la la Nueva, Toledo

Esta explotación cordobesa está preparada para cuatro robots y sus planes pasan por duplicar el número de animales. En octubre de este año prevén estar trabajando ya con la tercera unidad y, APOYO DE LOS TÉCNICOS para el próximo, con la cuarta. “El DESDE ANTES DEL MONTAJE objetivo es que la nave antigua DE LOS ROBOTS desaparezca; probablemente a fiEl asesoramiento antes, durante y nales del 2023 ya solo tengamos después por parte del equipo de Delas nuevas instalaciones”, indica Laval es fundamental en el proceso Juan Enrique. de instalación de los robots. José MaEn la actualidad, este recinto está ría Márquez, responsable de ordeño conformado por 127 cubículos y su en Andaluza de Ordeño Robotizado, intención es llegar a los 250. “En un relata que lo primero que hacen es JOSÉ MARÍA MÁRQUEZ principio teníamos pensado que en visitar las instalaciones y realizar unos JIMÉNEZ un lado del recinto hubiese cama Siplanos suexplotación explotación estacuál enun un clima enelel elque quelas lastemperaturas temperaturasexceden excedende de22°C, 22°C,no nonecesita necesitaque quelalala investigación Si Si su su explotación esta esta en en un clima en en que las temperaturas exceden de 22°C, no necesita que investigación investigación para estudiar esclima el mejor caliente para que las vacas adultas leinforme informe sobre la caída de producción en los días en los que las temperaturas son altas.

Cuando la temperatura lele informe sobre sobre la la caída caída de de producción producción en en los los días días en en los los que que las las temperaturas temperaturas son son altas. altas.

Cuando Cuando la la temperatura temperatura Responsable de ordeño en sitio para colocarlo. Una vez que ya excede de22°C, 22°C,las las vacas comienzanaaaAndaluza sufrirstress stress porcalor. calor.

Estoprovoca provoca que coman menospero, produzcan excede excede de de 22°C, las vacas vacas comienzan comienzan sufrir sufrir stress por por calor.

Esto Esto provoca que coman coman menos menos yyyproduzcan produzcan seque fuesen adaptando, al final, de Ordeño Robotizado está incorporado y en funcionamienmenosleche, leche,hasta hastaun un25% 25%de deperdidas. perdidas. El Elstress stresspar parcalor calorpuede puedetambien tambienllevar llevar índices depreñez preñez masbajos bajos menos menos leche, hasta un 25% de perdidas.

El stress par calor puede tambien llevar aaaíndices índices de de preñez mas mas bajos como la inversión fue bastante fuerempiezan hacerpeso recirculación aterneras terneras conamenos menos peso enelel elnacimiento. nacimiento. yyyaato, terneras con con menos peso en en nacimiento. te, decidimos aumentar todos los del ganado exclusivamente para que ñar al ganadero los diferentes paanimales que nos permita la instacoma pienso. Cuando logran que rámetros que ofrece la máquina. lación para rentabilizarla cuanto anlos animales entren tranquilamente, En el momento en el que el cliente tes”, comenta el propietario. arrancan con el ordeño. “El primer está familiarizado con todo, llevan Con el afán de seguir a la vandía ordeñamos dos veces y luego ya a cabo inspecciones de manteniguardia en tecnología, el próximo empezamos con tres. En cuestión de miento cada cuatro meses. robot que instalen también será un Por su parte, el ganadero descuatro o cinco días los animales esVMS™ V310, con todas las actualitán acostumbrados al robot y entran taca todo el apoyo recibido por zaciones que ofrezca. parte de los técnicos de DeLaval prácticamente solos”, explica.

Desde que las está ya a pleno rendi- durante todo el proceso, especialEnfriar Enfriar las miento, los técnicos de la empresa mente hasta que lograron ser autosuficientes en el manejo. realizan visitas para ensevacas vacas es esperiódicas la la forma forma adecuada adecuada de de aumentar aumentar su su producción producción

.Tel DeLavalEquipos EquiposS.A. S.A. C/ C/Anabel AnabelSegura, Segura,7.

7.28108 28108Alcobendas Alcobendas(Madrid) (Madrid) Tel.91 +34 9144 490 73///63 65 DeLaval DeLaval Equipos S.A. C/ Anabel Segura, 7.

28108 Alcobendas (Madrid) Tel 91 490 490 44 73 7344 //62 62 63

www.delaval.es www.delaval.es www.delaval.es

es esuna unamarca marcaregistrada registradade deTetra TetraLaval LavalHoldings Holdings&&Finance FinanceS.A. S.A.yyDeLaval DeLavales esuna unamarca marcacomercial comercialregistrada registradade deDeLaval DeLavalHolding HoldingAB. AB. ElElpropietario propietariose sereserva reservatodos todoslos losderechos derechosde demodificación modificacióndel del diseño diseño diseño

vp031_publirreportaxe_DeLaval.indd 155

16/05/2022 15:38:54

TOP 10 GICO (abril 2022)

1. ALLURE 2. GLOBAL RED 3. AIRAS 4. SPLASH RC 5. CARAMELO 7. BAMBAM P 8. ADAI 9. KEY 10. ALFRED

GICO 5.277 5.250 5.225 5.219 5.209 5.128 5.110 5.110 5.088

ALLURE (Gero x Garido) é o novo Nº 1 GICO español, ademais de N.º 1 en ubre (+2,63), N.º 2 en tipo (+2,54) e N.º 2 en graxa (94 kg) dol TOP 100 GICO.

Seme sexado dispoñible proximamente!!!

Fontao - Esperante - 27210 LUGO -Tfno.: 982 284 391 / Fax: 982 284 626 - www.xeneticafontao.com vp031_contraportada_GALEGO.indd 156

@xeneticafontao 27/5/22 10:12