Renta za nieruchomość

RENTA ZA MIESZKANIE

CZY TO SIĘ OPŁACA?

TEKST ROBERT NIENACKI

W wielu krajach Europy Zachodniej jest to rozwiązanie bardzo popularne, nie tylko wśród osób samotnych. Wykorzystywanie nieruchomości po to, aby uzyskać dodatkowe pieniądze na emeryturze, nazywa się odwróconą hipoteką, bo działa odwrotnie niż kredyt hipoteczny na zakup nieruchomości. Zamiast kupować, sprzedajemy ją, a płatność dostajemy w comiesięcznych ratach, zachowując prawo do dalszego korzystania z domu czy mieszkania. Podobne rozwiązanie – renta dożywotnia, choć od lat obecne w polskiej rzeczywistości prawnej, z trudem zdobywa popularność wśród seniorów pragnących poprawy swojej sytuacji materialnej.

ODWRÓCONA HIPOTEKA A RENTA DOŻYWOTNIA Główną ideą odwróconej hipoteki jest możliwość otrzymywania dodatkowych pieniędzy, które umożliwią podniesienie poziomu życia na emeryturze i zapewnienie większej stabilności finansowej. Odwrócona hipoteka zasadniczo charakteryzuje się tym, że osoba posiadająca nieruchomość może uzyskać do emerytury dodatkowe comiesięczne środki finansowe. W przypadku odwróconego kredytu hipotecznego, który jest dostępny jedynie za granicą, umowa pomiędzy stronami zazwyczaj zawierana jest na czas określony. Statystycznie większość odwróconych hipotek trwa 5-10 lat, po czym emeryt przestaje otrzymywać pieniądze.

Z kolei dostępna w Polsce renta dożywotnia jest świadczeniem – jak wskazuje nazwa – wypłacanym dożywotnio. Czas wypłacania świadczeń jest więc tutaj główną różnicą. Oba rozwiązania sprawiają, że emeryci mogą poczuć większy komfort finansowy.

MECHANIZM I WYSOKOŚĆ ŚWIADCZENIA Renta dożywotnia to propozycja dla osób, które posiadają na własność nieruchomość (to może być dom, mieszkanie, grunt, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu lub prawo użytkowania wieczystego) i chcą poprawić swoją sytuację finansową. W zamian za przekazanie prawa własności do nieruchomości senior otrzymuje świadczenia pieniężne wypłacane dożywotnio w równych (np. comiesięcznych) ratach. Możliwa jest również np. większa wypłata jednorazowa lub spłata zadłużenia. Wówczas dalsze comiesięczne świadczenie będzie odpowiednio niższe.

Wysokość renty zależy od kilku czynników. Przede wszystkim od wieku i płci seniora (z tym wiąże się przewidywana długość życia) oraz od wartości posiadanej nieruchomości. Obecnie średnie świadczenie pieniężne z tytułu renty dożywotniej w Polsce to ok. 1000 zł miesięcznie. Może to być jednak kwota kilkukrotnie wyższa, wszystko zależy od indywidualnej sytuacji emeryta.

DLACZEGO NA ZACHODZIE TO ROZWIĄZANIE POPULARNIEJSZE NIŻ W POLSCE? Najważniejszą kwestią są regulacje prawne. W Polsce usługa jest oparta na przepisach prawa cywilnego dotyczących renty dożywotniej bądź umowy dożywocia. Działające na naszym rynku finansowym fundusze hipoteczne zrzeszone w Związku Przedsiębiorstw Finansowych od blisko dekady walczą o odpowiednią ustawę, która uregulowałaby cały rynek – nie tylko wspomniane fundusze, ale również inne podmioty (w tym osoby prywatne), które podpisują z seniorami tego rodzaju umowy i nie zawsze wywiązują się z jej zapisów.

Drugi istotny czynnik ma charakter bardziej kulturowy. Jest nim przywiązanie Polaków do posiadania nieruchomości i przekazywania ich w spadku, jako swego rodzaju dobra rodzinnego.

Może dlatego polscy seniorzy w większości (wg badań opinii – 55%) wciąż postrzegają rentę dożywotnią jako rozwiązanie idealne dla osób samotnych, które nie posiadają spadkobierców. Odsetek osób, które kupują mieszkania na własność, wciąż jest w naszym kraju bardzo wysoki. Natomiast np. w Austrii, Niemczech czy Szwajcarii 40-60% osób (dla porównania w Polsce jest to ok. 15% – w lokalach komunalnych i „wolnorynkowych”) mieszka w wynajmowanych mieszkaniach do późnej starości, a przywiązanie do nieruchomości nie jest duże.

Część takich wieloletnich najemców wykupuje mieszkania na własność (dużo takich lokali powstaje w ramach spółdzielni lub wspólnot mieszkaniowych), a po przejściu na emeryturę zainwestowane pieniądze „odzyskują” za pośrednictwem odwróconej hipoteki. Swoją drogą to ciekawy (i rosnący) trend, że w krajach znacznie bogatszych niż Polska połowa (lub więcej) mieszkańców żyje w wynajmowanych mieszkaniach, ale to temat na osobny artykuł.

UMOWA RENTY DOŻYWOTNIEJ W Polsce taka umowa oparta jest na prawie cywilnym. Umowa renty dożywotniej opisana jest w artykułach 903-907 KC, a umowa o dożywocie w artykułach 908-916 KC. Przy okazji warto wspomnieć o tym drugim rozwiązaniu, ponieważ różni się ono od renty dożywotniej. Jest to mianowicie przekazanie nieruchomości w zamian za dożywotnie utrzymanie, czyli zapewnienie zbywcy dachu nad głową, czasem wyżywienia, ubrania, opału. Obecnie umowy o dożywocie często zastępowane są darowizną ze służebnością mieszkania i są popularnym rozwiązaniem regulującym sukcesję gospodarstw rolnych. Dziś młodzi ludzie nie chcą ich obejmować po rodzicach, bo coraz częściej decydują się na życie w mieście. Profesjonalna umowa musi być zawarta w formie aktu notarialnego, a senior powinien otrzymać m.in. gwarancję dożywotniej wypłaty comiesięcznego świadczenia oraz pewność, iż do momentu śmierci mieszka w dotychczasowym lokum. Umowę renty dożywotniej można w Polsce podpisać z profesjonalną instytucją (funduszem hipotecznym), ale również z osobą indywidualną, np. sąsiadem lub kimś z rodziny. Umowy „prywatne” stanowią w tej chwili w Polsce zdecydowaną większość. Z danych Ministerstwa Sprawiedliwości wynika, że w ciągu ostatnich 10 lat zawarto w Polsce ok. 80 tys. umów rent dożywotnich pomiędzy osobami prywatnymi, co stanowi ok. 99% wszystkich tego typu kontraktów. Umowy z funduszami hipotecznymi to ok. 1%.

Prognozuje się, że wraz z uporządkowaniem legislacji w tej dziedzinie zainteresowanie rentami dożywotnimi będzie rosło. Polskie emerytury są relatywnie niskie, zatem czynnik ekonomiczny będzie w tej sytuacji odgrywał główną rolę. Nieustanny wzrost kosztów życia powoduje, że seniorzy zaczną wyraźniej dostrzegać potencjał w skumulowanym w posiadanej nieruchomości majątku. ⚫

MIASTO JUTRA,

CZYLI WSZYSTKIE DROGI PROWADZĄ DO KATOWIC

Gdyby użyć dziś do promocji stolicy Górnego Śląska figury retorycznej mówiącej, że „wszystkie drogi prowadzą do Katowic”, można z przekonaniem stwierdzić, że takie określenie to już nie tyle eufemizm, ile teza oparta na łatwych do udowodnienia faktach. Przecież żadne inne miasto w Polsce nie może się pochwalić dostępem w promieniu zaledwie 100 km do aż trzech międzynarodowych lotnisk: w Pyrzowicach, Balicach i czeskiej Ostrawie, a także położeniem tuż na przecięciu dwóch transkontynentalnych autostrad: A4 i A1, których uzupełnieniem jest doskonale rozwinięta sieć dróg regionalnych i lokalnych oraz idealnie dopasowana do urbanistycznej specyfiki Katowic i Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii infrastruktura kolejowa oraz środków komunikacji miejskiej.

Ujmując rzecz nieco bardziej metaforycznie można stwierdzić, że do Katowic wiodą też ścieżki wielu ważnych imprez i wydarzeń o zasięgu międzynarodowym, w formie kongresów, konferencji czy festiwali, spośród których warto wymienić zaplanowane na 2022 rok globalne wydarzenie: World Urban Forum (Światowe Forum Miejskie), które odbędzie się pod egidą UN-Habitat – agendy ONZ ds. urbanizacji i osiedli miejskich. Wybór Katowic na gospodarza przyszłorocznego Forum wynika właśnie z faktu, że miasto stanowi dziś wzorcowy przykład transformacji z typowego dla tego regionu ośrodka przemysłowego, w tętniące życiem nowoczesne miasto, które jest obecnie wyjątkowo dynamicznie rozwijającym się centrum nauki, kultury, innowacji technologicznych oraz sektora nowoczesnych usług biznesowych.

I właśnie ta ostatnia branża, którą tworzą międzynarodowe centra usług informatycznych, księgowych, bankowych, finansowych (BPO, SSC/GBS, IT, R&D), stała się prawdziwym wyróżnikiem nowego oblicza Katowic. W działających obecnie 116 centrach usług biznesowych zlokalizowanych w

Katowicach i Metropolii zatrudnienie znalazło już bowiem aż 27 500 pracowników, gdzie cała populacja tego obszaru liczy niespełna 2,3 mln mieszkańców. Sektor ten, według wszelkich prognoz, nadal będzie się dynamicznie rozwijał, wpływając bardzo korzystnie na wiele innych obszarów gospodarczych i społecznych.

Jednym z takich obszarów jest branża budowlana, szczególnie w zakresie budownictwa nowoczesnych powierzchni biurowych. Już obecnie w Katowicach nowoczesne lokale biurowe tworzą zasoby liczące 585 000 m2, a kolejne 230 000 m2 jest w budowie i oddane zostanie do użytku w ciągu najbliższych lat.

Warto w tym kontekście przypomnieć, że rozwój sektora nowoczesnych usług biznesowych w Katowicach, a także parków przemysłowych, naukowych i technologicznych w obszarze zaawansowanych technologii, efektywności energetycznej i nanotechnologii, nie byłby możliwy bez odpowiedniego zaplecza naukowego, jaki stanowią wyższe uczelnie zlokalizowane zarówno w samych Katowicach, jak i pozostałych miastach Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii. Dość powiedzieć, że Katowice mogą się poszczycić znakomitą i bogatą ofertą szkolnictwa wyższego, którą tworzy 15 wyższych uczelni, dających możliwość kształcenia blisko 52 tys. studentów. Nic więc dziwnego, że Katowice podejmują starania o uzyskanie różnych prestiżowych tytułów czy statusu miasta-gospodarza międzynarodowych konferencji czy wydarzeń biznesowych. Aspiracje Katowic odnoszące się do organizowania najbardziej prestiżowych wydarzeń o zasięgu międzynarodowym są w pełni uzasadnione znakomitymi warunkami, jakie miasto zapewnia organizacji najwyższej rangi imprez, co w pełni zostało udowodnione w 2016 roku, w związku z uzyskaniem przez Katowice tytułu „Miasto Muzyki” nadanego przez UNESCO, a także przy okazji organizowanego corocznie Europejskiego Kongresu Gospodarczego, którego 13. edycja już niebawem, bo we wrześniu 2021 roku ponownie zagości w Katowicach.

Więcej informacji na temat najważniejszych przedsięwzięć i wydarzeń gospodarczych oraz sprzyjających inwestycjom działań podejmowanych przez Miasto Katowice dostępna jest w aktualnościach publikowanych na bieżąco na stronie www.invest.katowice.eu oraz na profilu Miasta na LinkedIn: www.linkedin.com/company/invest-in-katowice. Zapraszamy do Katowic!

FOTO: KRZYSZTOF KRZEMIŃSKI, UM KATOWICE