28 NAUKA Ile kosztują studia w USA
48 RYNKI FINANSOWE Najdłuższa hossa w historii
90 PODRÓŻE 5 kierunków na 2019 rok
MAGAZYN BEZPŁATNY
ISSN 2450-9612
NUMER 17 • GRUDZIEŃ 2018 / STYCZEŃ 2019
MILIARD $
E-SPORTU
KONFLIKT TURCJA VS. ARABIA SAUDYJSKA ILE POLACY WYDADZĄ NA ŚWIĘTA REVOLUT - FINTECH PODBIJA KOLEJNE KRAJE
BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE
ICON Dzieła sztuki
Jest wzór malowania i jest wzór malowania Project One ICON—zupełnie nowa kolekcja sześciu wzorów malowania na zamówienie klasy premium wypełnionych teksturą, głębią i nastrojem. Dostępne wyłącznie dla platformy Madone SLR. Znajdź swój wzór ICON na trekbikes.com/ICON
Kolor: Czarne złoto
OD REDAKCJI WYDAWNICTWO MAJERMEDIA ul. T. Kościuszki 26 21-500 Biała Podlaska Tel. 83 411 50 11 Fax: 83 410 70 30
FOTO: BARTEK KUCZER
REDAKCJA
Świąteczno-noworoczne wydanie jest dla nas (redakcji, ale i każdego z osobna) zawsze wyjątkowym numerem, zarówno tym podsumowującym dany rok, jak i zapowiadającym, co przyniesie następny. Z jednej strony kończymy ten okres wspaniałymi świętami Bożego Narodzenia, przy stole z bliskimi, ze smacznymi potrawami (jak i z pełnymi brzuchami), przeróżnymi prezentami i – rzecz jasna – szczuplejszymi portfelami. Z drugiej strony zaczyna się nowy rozdział, nowy etap, w którym staramy się porzucić wszystkie złe nawyki, oczyścić się zarówno mentalnie, jak i zapowiedzieć szereg zmian – w pracy, w rodzinie, we własnym ciele. W przedsiębiorstwach także wszystko „rusza z kopyta”: pierwszy kwartał, pierwsze noworoczne budżety do zrealizowania, zmiana polityki cenowej… ogólnie wszystko na lepsze… teoretycznie. W numerze świątecznym zapraszam Państwa przede wszystkim do zajrzenia w nasze rekomendacje prezentowe, gadżety, niecodzienne inspiracje, z których ucieszą się zabiegane i wymagające bizneswoman, ale i mężczyźni, ci, którzy niby nic pod choinkę nie chcą dostać… W klimacie świąteczno-marketingowym piszemy o znanych kampaniach i strategiach wielkich firm – tych, których budżety reklamowe (zazwyczaj siedmiocyfrowe) pozwalają na dotarcie do rzeszy odbiorców. Poprzez wszystkie dostępne obecnie nośniki reklamowe bombardują nas przekazem, który wywołuje w nas różne, często skrajne emocje, co wytwarza pewnego rodzaju relację z daną marką, produktem. Wyjątkowo w tym miesiącu tematem numeru (chyba pierwszy raz) nie będzie postać, ale temat, czyli popularny ostatnio na całym świecie e-sport. Choć w zasadzie można by się uprzeć, że owszem, będzie to jednak postać szablonowego e-sportowca. Temat z jednej strony może się wydawać nowy, lecz dziedzina (dziedzina?) już drugą dekadę wyrasta na dość znaczącego gracza na rynku. Choć nie wszystkim się to podoba, trzeba przyznać, że pułap jednego miliarda dolarów, jaki osiągną przychody z e-sportu w roku 2018 (według wyliczeń Deloitte), robi na wielu wrażenie. W numerze przeczytacie także o trwającej budowie drugiego Titanica, głośnym ostatnio konflikcie Turcji i Arabii Saudyjskiej spowodowanym śmiercią Chaszodżdżiego, o podbijającym kolejne rynki fintechu Revolut, a także o tym, ile wydamy w tym roku na święta. Udanej lektury oraz wesołych i radosnych Świąt Bożego Narodzenia, a w Nowym Roku spełnienia dużej części tych postanowień, ale… bez przesady! Maciej Majerczak Redaktor prowadzący
8
Business Life Polska
REDAKTOR NACZELNY: Szymon Lach REDAKTOR PROWADZĄCY: Maciej Majerczak ZESPÓŁ REDAKCYJNY: Paweł Ilczuk, Katarzyna Jaszczuk, Konrad Jaszczuk, Aleksandra Makaruk, Rafał Nowicki WSPÓŁPRACA: Marta Brzezińska, Dawid Mikoś KOREKTA: Anna Nalikowska
REKLAMA SPECJALIŚCI DS. SPRZEDAŻY: Jakub Wróbel Bartłomiej Dudziński Skład: Piotr Pyczek Fotografowie: Bartek Kuczer, Łukasz Kuczyński Druk: Moduss Sp. z o.o.
WWW www.majermedia.com
E-MAIL redakcja@majermedia.com reklama@majermedia.com prenumerata@majermedia.com Zdjęcie na okładce: Ugur Akdemir, Unsplash
WYDAWNICTWO MAJERMEDIA JEST CZŁONKIEM IZBY WYDAWCÓW PRASY. Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo redagowania nadesłanych tekstów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.
TO NIE JEST ZWYKŁE BIURO.
TO NIE LAPTOP. TO THINKPAD. ThinkPady testujemy pod kątem zgodności z 12 wymaganiami normy wojskowej. Przechodzą one ponad 200 testów jakościowych, które gwarantują ich działanie w warunkach ekstremalnych. Właściciele urządzenia serii X mogą być pewni, że ich urządzenie wytrzyma różne warunki i niespodzianki: od arktycznych lodów po pustynne burze piaskowe, stan nieważkości, zalania czy upuszczenia.
Dowiedz się więcej na www.x1carbon.pl
Procesor Intel® Core™ i7 vPro™
Windows 10 Pro to doskonałe rozwiązanie dla firm.
Ultrabook, Celeron, Celeron Inside, Core Inside, Intel, logo Intel, Intel Atom, Intel Atom Inside, Intel Core, Intel Inside, logo Intel Inside, Intel vPro, Itanium, Itanium Inside, Pentium, Pentium Inside, vPro Inside, Xeon, Xeon Phi, Xeon Inside i Intel Optane są znakami towarowymi firmy Intel Corporation lub jej podmiotów zależnych w Stanach Zjednoczonych i/lub w innych krajach.
NUMER 17 • GRUDZIEŃ 2018 / STYCZEŃ 2019
28 NAUKA Ile kosztują studia w USA
48 RYNKI FINANSOWE Najdłuższa hossa w historii
90 PODRÓŻE 5 kierunków na 2019 rok
MAGAZYN BEZPŁATNY
ISSN 2450-9612
SPIS TREŚCI
MILIARD $
E-SPORTU 20
KONFLIKT TURCJA VS. ARABIA SAUDYJSKA ILE POLACY WYDADZĄ NA ŚWIĘTA REVOLUT - FINTECH PODBIJA KOLEJNE KRAJE
BIZNES • SYLWETKA • LIFESTYLE • FINANSE • GADŻETY • JEDZENIE • PODRÓŻE
TEMAT NUMERU
MILIARD $
REVOLUT,
CZYLI REWOLUCYJNY SPOSÓB NA UNIKNIĘCIE KOSZTÓW PRZEWALUTOWANIA
40 Newsy ze świata ������������������������������������������������������������������������12 Gadżety ���������������������������������������������������������������������������������������16 Temat numeru. e-Sport ������������������������������������������������������������� 20 Ile kosztują studia w USA ��������������������������������������������������������� 28 Konflikt Turcja vs. Arabia Saudyjska ��������������������������������������� 34 Revolut: podbija kolejne kraje �������������������������������������������������� 40 Jak wydać 6 miliardów złotych ������������������������������������������������ 44 Rynki finansowe - najdłuższa hossa w historii ���������������������� 48 Titanic II ������������������������������������������������������������������������������������� 54 Polski start-up – JedenŚlad ���������������������������������������������������� 58 Prezenty na święta ������������������������������������������������������������������� 62 Świąteczne strategie marketingowe ��������������������������������������� 68 Prawo ������������������������������������������������������������������������������������������74 Ile wydamy na święta ����������������������������������������������������������������76 Rynek biurowy �������������������������������������������������������������������������� 80 Przegląd produktów - płaszcze ����������������������������������������������� 88 Podróże - 5 ciekawych miejsc na 2019 rok ���������������������������� 90 10
Business Life Polska
E-SPORTU 76
ILE W TYM ROKU POLACY WYDADZĄ NA ŚWIĘTA?
28
KOSZTOWNY PARNAS SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
AMERYKAŃSKIE UCZELNIE 58
JedenŚlad OD SKROMNEGO START-UPU DO LIDERA RYNKU
48
KONIEC REKORDOWEJ HOSSY? 11
AKTUALNOŚCI ZE ŚWIATA
FOTO: RAWFILM, UNSPLASH
KONIEC ELEKTROWNI WIATROWYCH W POLSCE?
Unia Europejska postawiła nam konkretne cele odnośnie zmniejszenia emisji CO2 do atmosfery. Spełnienie ich będzie trudne i zmiany trzeba zacząć natychmiast. Tymczasem Ministerstwo Energii odrzuca kolejne projekty budowania farm wiatrowych. Coraz częściej słychać pogłoski o całkowitej rezygnacji z naziemnych „wiatraków”, a nawet wygaszaniu tych już istniejących. Branża odnawialnych źródeł energii jest zaniepokojona, ponieważ jest to w tej chwili najtańsza, a więc i najbardziej opłacalna metoda pozyskiwania czystej energii. Minister Grzegorz Tobiszowski uspokaja, że nic takiego nie będzie mieć miejsca w najbliższej przyszłości. Zapowiada jednak silny zwrot w stronę farm fotowoltaicznych oraz powstanie farm wiatrowych na otwartym morzu, czyli tzw. offshore. ⚫
Stolica Turcji z roku na rok zyskuje na znaczeniu wśród światowych metropolii. To właśnie Stambuł jest bramą pomiędzy Azją a Europą, zarówno dla ludzi biznesu, jak i dla turystów. Port lotniczy imienia Atatürka jest jednym z dwóch w mieście i jednym z największych w Europie, ale w ciągu ostatnich 15 lat liczba obsługiwanych pasażerów wzrosła tu ponad trzykrotnie: z 20 do aż 64 milionów pasażerów rocznie. Na szczęście władze Turcji zareagowały odpowiednio szybko. Z końcem października uruchomiono nowe lotnisko, które do końca roku 2018 całkowicie przejmie ruch pasażerski z lotniska im. Atatürka. Warto o tym pamiętać, planując podróż do Stambułu. W przyszłości nowe (jeszcze nienazwane) lotnisko będzie rozbudowywane, by mogło obsługiwać nawet do 200 milionów pasażerów rocznie. ⚫
FOTO: IGA HAVALIMANI
NOWE LOTNISKO W STAMBULE
Uber poinformował, że płatności gotówkowe są już akceptowane we wszystkich polskich miastach, w których usługa jest dostępna. Nie musisz już podawać numeru swojej karty płatniczej, aby korzystać z aplikacji. Gotówkową formę płatności można wybrać jednorazowo, przy zamawianiu konkretnego przejazdu, lub ustawić ją jako domyślną. Ograniczeniem będzie tutaj mniejsza liczba dostępnych kierowców, ponieważ do transakcji gotówkowej konieczne jest wydanie paragonu, a nie każdy pojazd Ubera posiada kasę fiskalną. Firma zachęca swoich kierowców do zakupu kas firmy Elzab. Uberowi udało się wynegocjować wysoką zniżkę na polskie kasy, wynoszącą 29%. Ta nowa funkcjonalność zdecydowanie zwiększy liczbę klientów Ubera, których liczba w Polsce już teraz przekroczyła 1,5 miliona. ⚫
12
Business Life Polska
FOTO: SHUTTERSTOCK
W UBERZE ZAPŁACISZ GOTÓWKĄ
NOWY REKORD CENY OBRAZU OD ŻYJĄCEGO MALARZA
FOTO: CHRISTIE’S
Dzieła sztuki legendarnych malarzy bywają wręcz bezcenne. Niektóre z nich są sprzedawane za astronomiczne sumy, jak np. rekordowy „Salvator Mundi” Leonarda da Vinci za 450 milionów dolarów. Obrazy żyjących artystów rzadko osiągają ośmiocyfrowe ceny, ale w ubiegłym miesiącu został ustanowiony nowy rekord. Portret artysty (Basen z dwoma postaciami)” pędzla Davida ” Hockneya został sprzedany za dokładnie 90 312 500 dolarów i stał się tym samym nie tylko najdrożej sprzedanym obrazem, ale i najdroższym dziełem sztuki żyjącego artysty w ogóle. Obraz powstały w 1972 roku zdetronizował tym samym „Balonowego psa” autorstwa Jeffa Koonsa, sprzedanego za 58,4 miliona dolarów w roku 2013. Oba rekordy padły w legendarnym domu aukcyjnym Christie’s w Nowym Jorku. ⚫
FOTO: FLICKR.COM_PHOTOS_PEDRIK
KUBICA WRACA NA TOR
Robert Kubica postawił na swoim i awansował z fotela kierowcy testowego na pełnoprawnego zawodnika Formuły 1. Zarząd teamu Williams docenił umiejętności Polaka i przekonał się, że po ponad 8 latach od pamiętnego wypadku, Robert może znów startować w wyścigach. Kilkadziesiąt operacji i lata trudnej rekonwalescencji po ciężkim urazie ręki nie tylko pozwoliły mu odzyskać niemal całkowitą sprawność, ale także dowieść jego determinacji i woli walki. Światowe media nie kryją podziwu dla charakternego Polaka, który wbrew przeciwnościom po raz kolejny dopiął swego. Jesteśmy pewni, że zwrócił na siebie uwagę całego świata. Już teraz możemy mówić o powrocie w wielkim stylu, ale wszyscy wiemy, że Robert zamierza nie tylko stanąć na linii startu, ale także na podium. W sezonie 2019 zobaczymy więc biało-czerwone flagi oraz… logo sponsora w tych samych barwach. Do powrotu Kubicy przyczyniło się również wsparcie finansowe PKN Orlen. Prawdopodobnie naszego kierowcę ujrzymy także w filmie dokumentalnym o F1, kręconym przez Netflix. ⚫
13
AKTUALNOŚCI ZE ŚWIATA Od 1 stycznia 2019 roku wejdzie w życie kilka istotnych zmian związanych z zakupem, leasingiem i opodatkowaniem aut służbowych. Dobra wiadomość jest taka, że podniesiono limit amortyzacji samochodów osobowych z obowiązujących 20 tysięcy euro. Gorsza wiadomość to ta, że zakup auta droższego niż 150 tysięcy złotych nie będzie mógł zostać w całości wliczony w koszty uzyskania przychodu. Wyjątkiem będą tu auta całkowicie elektryczne (nie hybrydowe), dla których limit wyniesie 225 tysięcy złotych. Te zmiany dotkną wszystkich, którzy będą zawierać umowy kupna lub leasingu już w roku 2019. Kolejne nowe przepisy dotkną już niestety wszystkich, którzy używają auta służbowego do celów prywatnych. W takiej sytuacji kosztem uzyskania przychodu będzie jedynie 75% wszystkich wydatków na paliwo, płatne autostrady i parkingi oraz utrzymanie auta. ⚫
FOTO: MAT. PRASOWE
FOTO: ELVIS BEKMANIS, UNSPLASH
DUŻE ZMIANY W ZASADACH LEASINGU AUT
HOTEL WARSZAWA
Jeden z najbardziej wyjątkowych budynków stolicy zyskał nowe życie, dzięki nowo powstałej grupie Likus Hotele i Restauracje. Wybudowany jeszcze w latach 30. ubiegłego wieku wieżowiec Towarzystwa Ubezpieczeniowego „Prudential” był symbolem nowoczesnej Warszawy i drugim najwyższym budynkiem w Europie. Po zniszczeniu w czasie wojny i odbudowie w roku 1954, został zaadaptowany na Hotel Warszawa. Od roku 2002 budynek znów zaczął popadać w ruinę, jednak niedawno przywrócono mu dawny blask, jednocześnie szanując jego tradycję. Po trwającym aż 8 lat remoncie pięciogwiazdkowy Hotel Warszawa powraca na mapę stolicy i oferuje swoim gościom ponad 140 apartamentów o wysokim standardzie i fantastycznym wystroju. Co ciekawe, z warszawskiego „niebotyku” zniknęły wszystkie ślady modernizacji z lat 50., w tym detale charakterystyczne dla architektury socrealistycznej. Niektórzy pewnie cieszyliby się, gdyby podobny zabieg przeprowadzono na Pałacu Kultury i Nauki. ⚫
14
Business Life Polska
GADŻETY TAG HEUER CARRERA ASTON MARTIN 2018
HIBED
TAG Heuer został oficjalnym partnerem marki Aston Martin, z którą dzieli wspólną pasję do sportów motorowych. Prestiżowe i emocjonalne partnerstwo jest podstawą do tworzenia wspaniałych i wielkich rzeczy. To ogromne wyzwanie i początek niesamowitej przygody. Efektem jest nowy zegarek TAG Heuer Carrera w specjalnej edycji Aston Martin 2018. ⚫ www.tagheuer.com Cena: 26 690 zł
Czym jest inteligentny dom bez inteligentnego łóżka? HiBed jest w stanie znacząco poprawić jakość twojego snu i pomóc dobrze rozpocząć dzień. Łóżko monitoruje sen za pomocą szeregu czujników. Inteligentny budzik może odczytać twoje powiadomienia, a nawet podać twoją aktualną wagę. Oczywiście smart łóżko nie służy tylko do spania. Ma wbudowaną lampkę do czytania, głośniki, a w droższej wersji także sterowanie głosem oraz system multimedialny z projektorem i rozsuwanym ekranem. Łóżko wygląda nowocześnie i estetycznie, a do tego można wybierać spośród wielu wersji kolorystycznych. ⚫ hibed.hi-interiors.com Cena: od 12 000 euro
OCZYSZCZACZ POWIETRZA COWAY AIRMEGA 400S
Jeszcze jeden gadżet, który przyda się w inteligentnym domu. To kompaktowy i elegancki oczyszczacz powietrza, który może współpracować z aplikacją na smartfona (iOS lub Android). Pozwala to na zdalne sterowanie pracą urządzenia oraz monitorowanie jakości powietrza w domu i na zewnątrz. Oczyszczacz posiada też zautomatyzowane tryby smart. Diody na obudowie na bieżąco przedstawiają aktualną jakość powietrza i poinformują o konieczności wymiany filtra. Najciekawszą jednak funkcją oczyszczacza Airmega jest pełna integracja z popularnym asystentem głosowym Alexa. ⚫ cowaymega.com Cena: 749 dolarów
PORSCHE 911 WRITING DESK
Biurko wykonane z drewna orzechowego oraz części… Porsche 911. Aby skorzystać z pięknego biurka, należy otworzyć prawdziwą klapę silnika. Nie ma chyba bardziej męskiego sposobu na rozpoczęcie pracy. W miejscu tylnych reflektorów zainstalowano szuflady. Powstała tylko limitowana seria biurek – i co ważne – żadne auto nie ucierpiało w trakcie produkcji! Trzeba będzie niestety poszukać egzemplarza z drugiej ręki, np. na aukcji. Studio projektowe 3GJB17 oferuje też wykonanie w zasadzie dowolnych przedmiotów z części klasycznych aut. ⚫ 3gjb17.fr Cena osiągnięta na aukcji: 30 000 dolarów
16
Business Life Polska
Łap świąteczne okazje walutowe! 50% rabat na prowizję Przelew zagraniczny za 0 zł Wypłata gotówki za 0 zł
Największa platforma wymiany walut w Polsce Nawet 8% tańsza wymiana walut niż w bankach i kantorach Obsługa wszystkich banków w Polsce Wymiana EUR, USD, GBP, CHF nawet w 15 minut Szybkie i korzystne przelewy zagraniczne Szybkie i wygodne wpłaty Wygodny dostęp do środków – wypłaty 7 dni w tygodniu w godzinach 8.00–23.00 Wypłata euro w gotówce w całej Polsce Intuicyjna aplikacja mobilna
Zeskanuj kod i odbierz rabat Promocja ważna w terminie 6.12-31.12.2018
1
Wejdź na walutomat.pl/swieta i załóż darmowe konto
2
Odbierz 50% rabat na prowizję Przelew zagraniczny za 0 zł Wypłata gotówki za 0 zł
GADŻETY
SENNHEISER TEAMCONNECT WIRELESS
ROUTER MR2200AC Z CERTYFIKATEM WPA3 – LEPSZE WI-FI I BEZPIECZNIEJSZY DOSTĘP DO INTERNETU MR2200ac to pierwszy na świecie router z certyfikatem WPA3, niedawno wprowadzoną normą bezpieczeństwa sieci Wi-Fi. MR2200ac tworzy sieci domowe, biznesowe i publiczne z najnowszymi zabezpieczeniami przed atakami hakerskimi. Dzięki szybkim i ciągłym aktualizacjom od Synology sieć będzie gotowa do przeciwdziałania wszelkim nowym zagrożeniom. Zaawansowane funkcje filtrowania stron i ochrona przed malware czynią go idealnym do zastosowań w małej firmie i w domu. Wbudowane 3 nadajniki Wi-Fi zapewniają dostęp do internetu w każdej części budynku w ramach jednej sieci mesh. Siecią można zarządzać przez program Synology Router Manager (SRM), nagradzany system operacyjny z prostym interfejsem użytkownika. ⚫ synology.com Cena: 113 euro
TESLA SURFBOARD
Z zakupem tego produktu możecie mieć spory problem, ponieważ całe wyprodukowane 200 sztuk sprzedało się w ciągu chwili. Deska surfingowa Tesli została wykonana z czarnego włókna węglowego, stosowanego przy produkcji wnętrz aut Tesli. Dolna część deski została pokryta charakterystycznym kolorem Tesla Red. Biorąc pod uwagę kultowy status marki i bardzo limitowany nakład, taka deska stanie się wkrótce rarytasem dla kolekcjonerów. Fani Tesli oraz sportów wodnych mają nadzieję, że Elon Musk zdecyduje się na produkcję kolejnych egzemplarzy. ⚫ shop.tesla.com Cena: 1500 dolarów
WHISKY VAULT
To rozwiązanie może zrewolucjonizować sposób prowadzenia konferencji i spotkań biznesowych. W eleganckiej, niewielkiej walizce znajdują się cztery urządzenia, dzięki którym każde pomieszczenie może stać się doskonałą salą konferencyjną. Jednostka główna służy prowadzącemu spotkanie. Twój komputer, smartfon lub nawet telefon stacjonarny stanie się narzędziem transmisji. Pozostałe 3 jednostki to odbiorniki z wbudowanymi głośnikami. Najważniejszą ich funkcją jest to, że uczestnicy spotkania mogą w każdej chwili podłączyć do nich swoje własne smartfony lub laptopy. W myśl filozofii BYOD (Bring Your Own Device) mogą za ich pomocą nie tylko słuchać, ale także komunikować się z prowadzącym. System zapewnia świetny dźwięk i możliwość podłączenia nawet 24 osób. ⚫ sennheiser.pl Cena: 18 679 zł
Butelka dobrej whisky może być cenna nie tylko dzięki swoim walorom smakowym. Jeśli chcecie mieć własną kolekcję szlachetnych trunków na oku, ale jednocześnie pragniecie chronić ją przed kradzieżą lub nawet ostrzałem z karabinu, jest na to jeden sposób. Nazwa Whisky Vault nie jest na wyrost – to prawdziwy skarbiec. Ważąca ponad 90 kg skrzynia z lotniczego stopu aluminium i kuloodpornego szkła to w rzeczywistości połączenie sejfu z gablotą wystawową. Dolna część skarbca to elegancka szafka z drewna tekowego, która pomieści mniej cenne okazy z waszych kolekcji oraz szklanki. ⚫ whiskyvault.tw Cena: 6000 dolarów
18
Business Life Polska
Temat numeru
E-SPORT: POLE GRY TEKST: KONRAD JASZCZUK
Miliard dolarów w 2018 roku osiągną przychody z e-sportu - wynika z raportu Deloitte. Rywalizacja w gry wideo z każdym rokiem gromadzi coraz większą społeczność, a grono firm zainteresowanych branżą stale się rozrasta. Drapieżnie dojrzewający rynek jest już większy, niż wielu to sobie wyobraża. OD KAFEJEK W PIWNICY DO WIELOTYSIĘCZNYCH EVENTÓW
Mimo że pierwsza rywalizacja w grę komputerową odbyła się na Uniwersytecie Stanforda już w 1972 roku „Spacewar”, to dopiero rozwój internetu w latach 90. ubiegłego wieku przyczynił się do wzrostu popularności e-sportu. Były to czasy, gdy w Polsce stałe łącze było luksusem, a gracze spotykali się w wyrastających jak grzyby po deszczu kafejkach internetowych. Przyciemnione, jarzeniowe żarówki, kilkanaście stanowisk w skromnie urządzonej piwnicy i dźwięk chłodzonych procesorów – w takich warunkach tworzyły się podwaliny pod branżę, która 20 lat później osiąga rekordowe przychody. Sztan-
20
Business Life Polska
FOTO: GLENN CARSTENS-PETERS, UNSPLASH
ROZWÓJ INTERNETU W LATACH 90. UBIEGŁEGO WIEKU PRZYCZYNIŁ SIĘ DO WZROSTU POPULARNOŚCI E-SPORTU
21
Temat numeru
częściej młodzież szkolna pytana, kim chciałaby zostać w przyszłości, odpowiada – profesjonalnym zawodnikiem e-sportu. Żeby czerpać zyski z e-sportu, nie trzeba być jednak profesjonalnym graczem. Wystarczy prowadzić transmisje, które zainteresują większe grono widzów. Najważniejszym źródłem dochodu branży jest sponsoring i zyski z reklam. Stanowią one około 60% całej puli e-sportowych przychodów. Reszty dopełniają prawa do transmisji mediowych, opłaty wydawców, a także pieniądze z biletów na turnieje i merchandising. W raporcie nie uwzględniono obrotów z zakładów bukmacherskich czy tzw. fantasy league. Do 2020 roku prognozuje się, że roczne przychody e-sportu sięgną 1,5 miliarda dolarów.
Finałowe zmagania to show nie mniejsze niż duże wydarzenia sportowe. I choć rywalizacja odbywa się w dziesiątkach różnych gier, to wśród najpopularniejszych tytułów wymienić można takie jak „Counter Strike”: „Global Offensive”, „League of Legends”, „Dota 2”, „Hearthstone” czy „Overwatch”. Z raportu firmy Newzoo wynika, że widownia e-sportu rośnie w tempie 13,5% rocznie (w 2018 roku ma to być ok. 215 milionów osób), podobnie jak liczba entuzjastów uprawiających e-sport – ich liczbę szacuje się na 165 milionów, co jest wzrostem w porównaniu do poprzedniego roku o 15,2%. Nieprzypadkowo są to podobne wielkości, wszak występuje tu swego rodzaju synergia. Gracze są jednocześnie widzami i na odwrót. Największe przychody branża generuje w Ameryce Północnej, zaś największą publiczność gromadzi region azjatycki. Skok technologiczny sprawił, że ogólnodostępność tej formy rozrywki stała się czymś naturalnym. Coraz
E-SPORT W POLSCE
ŹRÓDŁO: RAPORT DELOITTE KWIECIEŃ 2018
darowymi tytułami były wtedy „Quake”, „Starcraft”, „League of Legends” czy „Warcraft”. Dziś eventy e-sportowe potrafią wypełniać coraz większe hale widowiskowe po brzegi. 20 tysięcy osób zgromadzonych w ciemnej hali, oświetlonych tylko przez gigantyczne ekrany i przecinające powietrze lasery, których światło odbijają szklane ściany między stanowiskami zawodników, umiejscowione na scenie. Gorący doping niesie się po arenie. Miliony osób oglądają zawody w telewizji lub za pośrednictwem Twitcha lub YouTube’a, rozmawiają na czacie, niektórzy płacą za opcję premium umożliwiającą śledzenie zmagań od wewnątrz gry, dowolnie manewrując ruchomą kamerą po planszy. Nagrody dla graczy sięgają 25 milionów dolarów.
22
Business Life Polska
Niewątpliwie Polska nie byłaby tak znaczącym punktem na mapie e-sportu, gdyby nie organizowane co roku Intel Extreme Masters w Katowicach, które na kilka dni stają się globalną stolicą sportów elektronicznych. Zainicjowany w 2013 roku przez ESL Polska turniej, połączony z targami, przyciągnął w tym roku 173 tys. osób, a w internecie zmagania w katowickim Spodku śledziło 46 milionów widzów. ESL zarabia na sprzedaży praw do transmisji, pakietach sponsorskich czy biletach, ale głównym źródłem dochodu pozostaje organizowanie eventów. Doświadczenie nabyte przy organizacji IEM wykorzystują, współtworząc wydarzenia na różnych szerokościach geograficznych. W portfolio mają eventy w Nowym Jorku, Sydney, São Paulo czy Pjongczangu (poprzedzający zimową olimpiadę). Team Kinguin to z kolei najbardziej zaawansowana organizacja e-sportowa w Polsce. Posiada 3 zespoły
23
FOTO: PENGTA NETWORK TECHNOLOGY
FOTO: PATAR KNIGHT
20 TYSIĘCY OSÓB ZGROMADZONYCH W CIEMNEJ HALI, OŚWIETLONYCH TYLKO PRZEZ GIGANTYCZNE EKRANY I PRZECINAJĄCE POWIETRZE LASERY
Temat numeru
rywalizujące w „Counter Strike”, „Dota 2” i „Playerunknown’s Battlegrounds”. Zbudowana w oparciu o platformę handlującą grami przez Czecha Viktora Wanli, posiada własną akademię, psychologa sportowego, a kilkanaście osób dba o rozwój w obszarach marketingu, logistyki czy social mediach. Ponadto Kinguin buduje własny ośrodek e-sportowy – Kinguin Esports Performance Centre – zlokalizowany w okolicach Lotniska Chopina. Będzie on kwaterą główną drużyny, spełniającą funkcję ośrodka treningowego, centrum szkoleniowego, gaming house’u i przestrzeni networkingowej. – Chcemy, aby ten ośrodek był trampoliną nie tylko dla nas, ale dla całej branży sportu elektronicznego. Potencjał mamy ogromny. Według mnie Polska może stać się jednym z pięciu największych rynków e-sportowych na świecie – mówi Viktor Wanli w rozmowie z „Forbesem”. Podobnego zdania są byli właściciele Legii Warszawa – Bogusław Leśnodorski i Maciej Wandzel, którzy wspólnie z Jakubem Szumielewiczem i Aleksandrem Wandzlem zainwestowali w organizację AGO Gaming (aktualnie, po rebrandingu AGO Esports). Dostrzegają oni podobieństwa między sportem tradycyjnym a elektronicznym. To, co napędza oba, to duch rywalizacji. Powstają fankluby, fani śledzą poczynania swoich ulubieńców w internecie, i to nie tylko podczas zawodów, ale również podróży czy codziennych obowiązków. Wychodząc naprzeciw tym oczekiwaniom, sztab AGO Esports we współpracy z grupą Abstra produkuje treści wideo mające na celu promocję drużyny i dotarcie do szerszej publiczności, nawet tej niezwiązanej z e-sportem, równolegle tworząc nowe możliwości reklamy dla sponsorów. Dziś zawodowi gracze e-sportu muszą decydować się na wiele wyrzeczeń, jeśli chcą utrzymać odpowiednio wysoki poziom. I nie chodzi tylko o tysiące godzin spędzonych przed komputerem, doskonaląc ,,skilsy”. Ciągłe podróże, życie na walizkach, rozłąka z rodziną, a nawet, co może wydawać się z pozoru śmieszne, utrzymanie prawidłowej diety. Profesjonalne drużyny to całe organizmy zatrudniające fizjoterapeutów, dietetyków czy psychologów. – Proszę mi znaleźć drugą taką dyscyplinę sportu, w której tak wielu Polaków odnosi międzynarodowe sukcesy. Jesteśmy potęgą w skokach narciarskich, tyle że skoczków nie ogląda kilkadziesiąt milionów widzów, i to w samych Chinach. A e-sportowców tak – mówi Olek Wandzel w rozmowie z portalem Wirtualne Media. Raport firm Pay Pal i Superdata szacuje, że e-sport angażuje w Polsce prawie milion wyjątkowych odbiorców, a do 2019 roku ma to być już 1,5 miliona
24
Business Life Polska
osób. Prognozowany wzrost o mniej więcej 56% daje nam status jednego z najszybciej rozwijających się rynków e-sportu na świecie. Polska wyróżnia się na tle innych krajów większą popularnością wśród kobiet – stanowią one 1/4 wszystkich zainteresowanych, gdzie ogólny trend światowy wskazuje na ponad 80% mężczyzn wśród osób obcujących z e-sportem. Osoby w wieku powyżej 25 lat stanowią w Polsce ponad 50% wszystkich odbiorców e-sportu, co obala mit, że jest on zarezerwowany tylko dla młodych. Nic dziwnego, że i u nas biznes zwietrzył okazję, by ugryźć kawałek tortu. E-SPORT A SPORT
Klasyfikowanie e-sportu jako sportu budzi kontrowersje. Przeciwnicy takiej kategoryzacji argumentują, że brakuje tu elementów aktywności fizycznej. Zwolennicy kontrują, przywołując takie dyscypliny jak szachy czy brydż, które również nie wymagają zbytniego wysiłku fizycznego. Twierdzą, że kosztem ćwiczenia mięśni doskonalą umysł. Takie dyskusje odbywają się jednak tylko między fanami. Jeśli chodzi o biznes, najlepszym wyznacznikiem akceptacji e-sportu w gronie dyscyplin sportowych są inwestycje właścicieli drużyn sportowych w e-sport. I nie chodzi nawet tylko o tworzenie e-sportowych sekcji w ramach gier sportowych, w jakich dany zespół występuje. Szczególnie wyraźnie widać to w Stanach Zjednoczonych. W październiku 2017 roku New York Yankees zostało partnerem Vision Esports, spółki inwestującej w e-sport. Kilka miesięcy później do grona inwestorów dołączyły gwiazdy lig zawodowych – Odell Beckham Jr, zawodnik futbolu amerykańskiego, i Kevin Durant, gracz NBA. W maju 2018 roku Robert Kraft, właściciel drużyn New England Patriots i New England Revolution, za 20 milionów dolarów wykupił miejsce dla swojej drużyny w nowo powstałej Overwatch League. Jest to jedna z trzech lig stworzonych na wzór profesjonalnych lig sportowych, jak NBA, MLS czy NFL. Obowiązuje
w nich model franczyzowy, w którym inwestorzy wykupują miejsca dla swoich drużyn z zastrzeżeniem położenia geograficznego. Zespoły dzielą się zyskami, ustalają wysokość pensji, organizują eventy czy sprzedają klubowe akcesoria – wszystko w ramach wspólnej ligi. Oprócz wspomnianej Overwatch League powstała North American League of Legends Championship Series, a także, robiąca na mnie największe wrażenie, NBA 2K League, w której odzwierciedlenie ligi NBA jest naprawdę niewiarygodne. Zresztą władze ligi traktują ją jako element całości, integralną część biznesu. W Europie wiele drużyn piłkarskich tworzy sekcję e-sportową w grę FIFA, widząc potencjał dla promocji marki i pozyskania nowych fanów, często z innych rejonów świata. Nie jest wykluczone, że w przyszłości symulatory sportów, takie jak Pro
FOTO: SEAN DO, UNSPLASH
POLSKA WYRÓŻNIA SIĘ NA TLE INNYCH KRAJÓW WIĘKSZĄ POPULARNOŚCIĄ WŚRÓD KOBIET – STANOWIĄ ONE 1/4 WSZYSTKICH ZAINTERESOWANYCH Evolution Soccer, NBA 2K czy Madden NFL, ze względu na swój realizm będą pomocne przy szkoleniu drużyn, ułatwiając zrozumienie poruszania się po boisku i zachowań przy założeniach taktycznych. Największym atutem e-sportu w rywalizacji ze sportem konwencjonalnym jest jego globalny zasięg. Wśród tradycyjnych dyscyplin jedynie o piłce nożnej można powiedzieć, że dociera w każde miejsce na ziemi. Popularność e-sportu rozwija się wraz z postępem technologicznym, więc w perspektywie czasu zyska on popularność nawet w mniej rozwiniętych krajach. HAZARD W E-SPORCIE
Podobnie jak przy tradycyjnych dyscyplinach, gdy pojawia się element rywalizacji, znajdują się chętni do przewidywania rozstrzygnięć. Firmy bukma-
25
WAŻNĄ ROLĘ W ROZWOJU E-SPORTU BĘDZIE ODGRYWAŁO CYBERBEZPIECZEŃSTWO
cherskie bardzo szybko wyczuły potencjał branży i przygotowują swoją ofertę pod fanów e-sportu. Za granicą najbardziej na rynku rozpycha się Betway, którego logo można zobaczyć na wielu eventach sportowych, a w swojej ofercie przeznaczył całą sekcję poświęconą sportowi elektronicznemu. Na rodzimym rynku największym graczem jest STS, który został partnerem Fantasy Expo i jest oficjalnym sponsorem Polskiej Ligi Esportowej. STS szacuje, że obecnie e-sport jest szóstą najchętniej obstawianą dyscypliną w ofercie, a tendencja jest wzrostowa. Wprowadzenie do oferty zakładów na żywo będzie dodatkowym bodźcem windującym liczbę użytkowników typujących wyniki e-sportu. ZAGROŻENIA
Omawiając zagrożenia czyhające w e-sporcie, znów natrafiamy na analogie ze sportem tradycyjnym. Jednym z przykładów jest tzw. e-doping, przybierający różne postacie. Często polega na instalowaniu dodatkowego oprogramowania, np. ułatwiającego celność strzałów. Zdarzają się zmowy wśród graczy, które determinują wynik rozgrywki, ustawianie meczów. Swego czasu głośno było o stosowaniu przez czołowych graczy środków poprawiających koncentrację. Ważną rolę w rozwoju e-sportu będzie odgrywało cyberbezpieczeństwo.
26
Business Life Polska
Wychodząc naprzeciw zagrożeniom, tworzy się projekty zwalczające nieuczciwą rywalizację. Jednym z nich jest platforma Elympics do walki z oszustwami w najszybciej rozwijającym się e-sporcie mobilnym. Stworzona przez konsorcjum Daft Mobile i Nethone, wykorzystuje sztuczną inteligencję analizującą historię danego gracza i pozwalającą wykrywać anomalie. Przez ostatnie dwie dekady rywalizacja w gry wideo stała się kulturą globalną, rozprzestrzeniając się przez internet i social media. Zdobyła szeroką publiczność dorastającą w wirtualnym świecie, w którym fizyczne różnice ustępują miejsca innym zdolnościom. Abstrakcyjny i inspirujący świat online stał się dla wielu odskocznią pozwalającą każdemu zostać graczem, streamerem czy nawet mistrzem. Inwestorom stworzył możliwość dotarcia do szerokiego spektrum odbiorców i prowadzenia nowoczesnych form narracji. W szybko ewoluującym krajobrazie firmy znajdą potencjał do prowadzenia działań promocyjnych dla wymagającej grupy konsumentów. Tak jak media społecznościowe, komunikatory czy platformy wideo przenoszą nasze fizyczne zachowania do wirtualnego świata, e-sport jest kolejną opcją, by doskonalić naszego ducha rywalizacji i celebrować mistrzów. ⚫
FOTO: SEAN DO, UNSPLASH
Temat numeru
NATURALNA WODA MINERALNA
Studia w USA
AMERYKAŃSKIE UCZELNIE KOSZTOWNY PARNAS SZKOLNICTWA WYŻSZEGO
TEKST: ALEKSANDRA MAKARUK
Wiele osób marzy o studiach w Stanach Zjednoczonych, nie tylko ze względu na możliwość urzeczywistnienia swojego amerykańskiego snu. Uczelnie wyższe mocarstwa rządzonego przez Donalda Trumpa posiadają najbogatsze kampusy na świecie, ale przede wszystkim stanowią niekwestionowaną czołówkę międzynarodową poprzez najwyższą jakość kształcenia.
28
Business Life Polska
FOTO: LOGAN ISBELL, UNSPLASH
UZYSKANIE DYPLOMU UKOŃCZENIA STUDIÓW WYŻSZYCH NA KAŻDEJ UCZELNI Z ZESTAWIENIA BEZ WĄTPIENIA OTWIERA DROGĘ DO MIĘDZYNARODOWEJ KARIERY I PONADPRZECIĘTNYCH ZAROBKÓW
FOTO: MUZAMMIL SOORMA, UNSPLASH
U
SA może poszczycić się 8 z 10 najlepszych uczelni świata według Center of World University Rankings (CWUR), organizacji z siedzibą w Zjednoczonych Emiratach Arabskich, śledzącej poziom studiów wyższych na całym świecie. Znalazła się w nim jeszcze tylko Wielka Brytania z Cambridge i Oxfordem. Amerykański parnas edukacyjny wiąże się też z o wiele większymi wymaganiami finansowymi od osób pragnących podjąć naukę, jakby nie wystarczyło już samo zaliczenie egzaminów wstępnych SAT – będących nie lada wyzwaniem. Studia są oczywiście płatne (nawet w placówkach utrzymywanych częściowo ze środków publicznych), a czesne osiąga niebotyczne kwoty. Trzeba wziąć pod uwagę jeszcze mieszkanie, wyżywienie i inne wydatki.
ZESTAWIENIE 10 UCZELNI W USA (WG WYSOKOŚCI OPŁAT ZA STUDIA STACJONARNE) STUDIA STACJONARNE 1. HARVARD COLLEGE 2. STANFORD UNIVERSITY 3. MASSACHUSETTS INSTITUTE OF TECHNOLOGY 4. UNIVERSITY OF CALIFORNIA: BERKELEY 5. PRINCETON UNIVERSITY 6. COLUMBIA UNIVERSITY 7. CALIFORNIA INSTITUTE OF TECHNOLOGY 8. UNIVERSITY OF CHICAGO 9. YALE UNIVERSITY 10. UNIVERSITY OF PENNSYLVANIA
Uczelnie podają podstawowe dane odnośnie czesnego oraz cen mieszkania i wyżywienia w kampusie, ale też same oszacowały koszty poboczne, jakie generują, aby studenci mieli szerszy ogląd sytuacji. Nie zapomniały też o transporcie, pomocach naukowych i wydatkach własnych. Warto jednak podejść do tych kalkulacji nieco sceptycznie, aby zbyt szybko nie przekreślić swoich szans na wyjazd.
29
Studia w USA
Najwyższe czesne za rok nauki muszą zapłacić studenci Columbia University w Nowym Jorku. Wynosi ono 59 985 dolarów. Pozostałe uczelnie przekraczają w tej kwestii kwotę 50 tys. dolarów, ale tylko jeden publiczny uniwersytet z tego zestawienia posiada ponad trzy razy niższe stawki za naukę. Jest to Berkeley – z ceną 14 184 dolarów. Opłaty za mieszkanie i wyżywienie w kampusie, nawet na uczelni publicznej, mieszczą się w granicach od 14 do ponad 16 tys. dolarów. Szacunkowe środki na książki i materiały edukacyjne dotyczą przedziału od 1000 do 1800 dolarów, a wydatki własne – od 3 do 4 tys. dolarów. Są one bez wątpienia zawyżone. Nic więc dziwnego, że w ogólnym rozrachunku studia na prywatnych uczelniach wymagają rocznego wkładu ponad 60 tys. dolarów, dochodząc nawet do 80 tys. dolarów. Uczelnia publiczna pochłania o połowę mniejsze nakłady pieniężne. Kształcenie wyższe w Ameryce odbywa się zasadniczo na dwóch stopniach: studia pierwszego stopnia (Undergraduate Education), czyli Bachelor – nasz licencjat – oraz studia podyplomowe (Graduate
Education), do których należy Master – magister i Doctor of Philosophy, oznaczający nie tylko doktorat z filozofii, ale też z różnych dziedzin. Studia licencjackie trwają tam cztery, a nie trzy lata jak w Polsce, a następnym etapem, jaki rozpoczynają studenci, jest najczęściej doktorat. Magistra można uzyskać po drodze do doktoratu, i to już po jednym roku licencjatu, ale nie tak wiele kierunków ma go w swojej ofercie i nie jest to praktykowane zbyt często. Dlaczego? Pełne wykształcenie wyższe kończy się tam na licencjacie, ale cztery lata nauki oznaczają też cztery lata wysokich opłat. Pierwsze cztery semestry licencjatu nie należą do konkretnej dziedziny. Przygotowują studenta z wiedzy ogólnej: humanistycznej, artystycznej i ścisłej, aby posiadł wiedzę ogólną i na dalszym etapie, czyli na trzecim roku, mógł podążyć wybraną przez siebie ścieżką, już bez wątpliwości. Dużym plusem systemu amerykańskiego jest fakt, że można zmienić kierunek studiów bez konsekwencji utraty roku, a po prostu zacząć zgłębiać nowe zagadnienia już od następnego roku na swoim etapie
FOTO: ROBERT BYE, UNSPLASH
NAJWYŻSZE CZESNE ZA ROK NAUKI MUSZĄ ZAPŁACIĆ STUDENCI COLUMBIA UNIVERSITY W NOWYM JORKU; WYNOSI ONO 59 985 DOLARÓW
30
Business Life Polska
Apartamenty w najpiękniejszej marinie na Wybrzeżu Gdańskim
Zainwestuj i czerp zyski z wynajmu +48 500 299 464 www.solmarina.pl
Studia w USA
FOTO: CHARL VAN ROOY, UNSPLASH
NA KAMPUSACH KWITNIE WIELOKULTUROWE ŻYCIE UNIWERSYTECKIE. OFERUJĄ ONE CAŁY WACHLARZ ZAJĘĆ DODATKOWYCH, WYMIANY ZAGRANICZNE I CZŁONKOSTWO W NIESZABLONOWYCH KLUBACH STUDENCKICH
ZNANI POLSCY ABSOLWENCI HARVARDU TO: edukacji, tym samym nie trzeba podejmować kilku zbliżonych kierunków jednocześnie. Chociaż zasady przyjęć zależą już od konkretnych uczelni. Na kampusach kwitnie wielokulturowe życie uniwersyteckie. Oferują one cały wachlarz zajęć dodatkowych, wymiany zagraniczne i członkostwo w nieszablonowych klubach studenckich. Szczególnie widoczne jest tam indywidualne podejście do studenta i pomoc w rozwoju osobistym. Te wszystkie działania zmierzają do ukierunkowania młodych ludzi na odpowiednie tylko dla nich samych ścieżki zawodowe. Po otrzymaniu dyplomu międzynarodowa kariera stoi przed nimi otworem.
32
Business Life Polska
AGATA PASSENT – CÓRKA AGNIESZKI OSIECKIEJ, DZIENNIKARKA I GERMANISTKA, ORAZ MACIEJ SAWICKI – BYŁY PIŁKARZ I SEKRETARZ GENERALNY PZPN
Studia na amerykańskich uczelniach wydają się nieosiągalne – nie tylko dla obcokrajowców, ale też dla zwykłych obywateli USA. Nic bardziej mylnego, odejmując zawyżone wydatki własne i kwoty na pomoce naukowe, otrzymujemy sumę o kilka tysięcy mniejszą. Co, jeśli to i tak o wiele za dużo na nasze możliwości? Warto poszukać stypendiów. Dzięki nim można spełnić swój american dream. ⚫
OD PONAD 10 LAT WSPIERAMY NAJWIĘKSZE FIRMY Z SEKTORA, W ZATRUDNIANIU NAJLEPSZYCH TALENTÓW. HR Design Group to zespół doświadczonych ekspertów rekrutacji rynku nieruchomości i budownictwa, współpracujący z największymi firmami deweloperskimi oraz generalnego wykonawstwa w Polsce. REALIZUJEMY REKRUTACJE W ZAKRESIE: PROJECT MANAGEMENTU, FIT OUT, INŻ. SANITARNEJ, HVAC, ELEKTRYCZNEJ, FASADOWEJ, KONSTRUKCYJNEJ ARCHITEKTURY, PROJEKTOWANIA ZARZĄDZANIA BIUREM, STANOWISK ASYSTENCKICH PRAWA, KSIĘGOWOŚCI, FINANSÓW SPRZEDAŻY, MARKETINGU, PR LEASING, ASSET, PROPERTY MANAGEMENT
HR DESIGN GROUP www.hrdg.pl, biuro@hrdg.pl, +48 668 806 646
FOTO: APRIL BRADY, POMED
świat
CO PRZYNIESIE ŚMIERĆ TEKST: PAWEŁ ILCZUK
Międzynarodową sceną polityczną wstrząsnęła śmierć dziennikarza Dżamala Chaszodżdżiego. Mieszkający w Stanach Zjednoczonych redaktor wpływowego dziennika „The Washington Post” został zamordowany podczas prywatnej wizyty w saudyjskim konsulacie generalnym w tureckim Stambule. Zgłosił się tam po dokumenty potrzebne do ślubu. Niestety, jak się okazało, już stamtąd nie wyszedł.
34
Business Life Polska
FOTO: FLICKR.COM
CHASZODŻDŻIEGO?
H
istoria zniknięcia słynnego dziennikarza pełna jest nieścisłości, które są stopniowo rozwiewane, ale bynajmniej nie ułatwiają jej wyjaśnienia. Dżamal Chaszodżdżi zaginął 2 października. Po raz ostatni widziano go, kiedy wchodził do budynku konsulatu. Tureckie władze od początku podejrzewały, że niewygodny dziennikarz mógł zostać zamordowany. Saudyjskie władze utrzymywały jednak, że opuścił on konsulat cały i zdrowy. Nie potwierdzały tego jednak nagrania z monitoringu i fakt, że Chaszodżdżi dosłownie zniknął i nie było z nim żadnego kontak-
tu. Dopiero po ponad dwóch tygodniach od jego zaginięcia pojawiła się informacja, że dziennikarz zginął podczas bójki w konsulacie. Istnieją też dowody i przesłanki, które świadczą raczej o brutalnej egzekucji z premedytacją niż o bójce. Dziennikarz słynął z ostrej krytyki wobec rządu Arabii Saudyjskiej, a konkretnie króla Salmana ibn Abda i jego syna, księcia Muhammada ibn Salmana. Według prezydenta Donalda Trumpa to właśnie 33-letni Muhammad sprawuje faktyczną władzę w kraju i ponosi odpowiedzialność za morderstwo Chaszodżdżiego. Również zdaniem CIA zleceniodaw-
35
świat
FOTO: MAZEN ALDARRAB
się walka z osobami krytykującymi władzę, które konsekwentnie i w tajemniczych okolicznościach trafiają do aresztów. Są to zarówno zwykli obywatele, jak i wysoko postawione, znane osobistości, jak np. premier Libanu Sad al-Hariri, czy multimiliarder Al-Walid ibn Talal. Co ciekawe, Al-Walid – podobnie jak Muhammad – jest księciem z rodu Saudów, a także mężem działaczki na rzecz praw kobiet.
MORDERSTWO DŻAMALA CHASZODŻDŻIEGO POWAŻNIE NADSZARPNĘŁO CIEPŁY WIZERUNEK KSIĘCIA MUHAMMADA IBN SALMANA. NIEKTÓRZY WIERZĄ, ŻE TO ON ZLECIŁ ZBRODNIĘ. ON SAM ZDECYDOWANIE TEMU ZAPRZECZA I ZAPEWNIA, ŻE SPRAWIEDLIWOŚCI STANIE SIĘ ZADOŚĆ
cą zabójstwa był książę Muhammad. Sam książę zachowuje swoją pogodną twarz i zapewnia, że sprawiedliwości stanie się zadość. Podejrzani zostali aresztowani, a dla pięciu z nich – w tym rzekomych pomysłodawców morderstwa – Saudyjczycy żądają kary śmierci. Rzeczywiście, 83-letni król przekazał synowi szereg uprawnień, obowiązków i funkcji, które książę z młodzieńczą energią i entuzjazmem zaczął sprawować. Muhammad jest odpowiedzialny między innymi za siły zbrojne oraz politykę zagraniczną. Dał się już poznać jako osoba impulsywna i bezwzględna w swoich dążeniach. Jednym z owych dążeń wydaje
36
Business Life Polska
Saudyjczycy z entuzjazmem i nadzieją przyjęli rządy młodego, pogodnego i przystojnego księcia, który obiecywał duże, liberalizujące zmiany w monarchii, rządzonej zwykle przez ludzi znacznie starszych. Książę zapowiedział, że państwo stanie się bardziej tolerancyjne i otwarte na świat – również na inne wyznania i tradycje. To dzięki Muhammadowi kobiety w Arabii Saudyjskiej mogą już legalnie prowadzić samochody i wchodzić na stadiony sportowe, a nawet… w szeregi armii. Trwają także prace nad wprowadzeniem wiz turystycznych i wieloma innymi udogodnieniami dla potencjalnych turystów i obywateli. Dzięki takim posunięciom Muhammad zdobył przychylność liderów państw zachodnich. Nie wszyscy jednak uwierzyli w szczerość intencji nowego władcy. Jedną z takich osób był właśnie Dżamal Chaszodżdżi. Jak na ironię – nie krytyką, ale swoją śmiercią zburzył ciepły wizerunek księcia. Teraz na usta wszystkich trafiły postępki „Syna Naboju”, który szybko stracił zaufanie Zachodu. Przekonania Chaszodżdżiego mogły mieć podłoże w jego rodzinie, wywodzącej się z Turcji. Oba kraje od lat rywalizują o wpływy i przywództwo w kręgu państw muzułmańskich. Ankara i Rijad – stolice Turcji i Arabii Saudyjskiej – reprezentują konkurencyjną i pod wieloma względami sprzeczną politykę zagraniczną. Mimo iż Chaszodżdżi mieszkał w Arabii Saudyjskiej, bardziej sympatyzował z rządem tureckim. Ostra krytyka wobec Rijadu i konflikt z Muhammadem ibn Salmanem były przyczyną, dla której dziennikarz emigrował do Stanów Zjednoczonych w 2017 roku. Sprawa zaginięcia i śmierci Chaszodżdżiego mocno zaogniła relacje Arabii Saudyjskiej nie tylko z Turcją, ale praktycznie z całym światem. Opinia publiczna nie pozostała obojętna na morderstwo Saudyjczyków na własnym obywatelu, słynącym z krytyki ich rządu. Dodatkowo miało ono miejsce na terenie Turcji, z której pochodził Chaszodżdżi i która może wykorzystać ten fakt politycznie, aby wzmocnić swoją pozycję w regionie. Sytuację znacznie pogorszyły następne niezbyt przekonujące próby tuszowania całej sprawy przez Saudyjczyków. Przywódcy kolejnych zachodnich państw żądają wyjaśnień
świat
PREZYDENT TURCJI RECEP TAYYIP ERDOĞAN OSOBIŚCIE ZAANGAŻOWAŁ SIĘ W SPRAWĘ WYJAŚNIENIA OKOLICZNOŚCI MORDERSTWA. WSPIERAJĄ GO PRZYWÓDCY PAŃSTW Z CAŁEGO ŚWIATA
i grożą sankcjami wobec Rijadu. Książę Muhammad zapewnia, że nie ma związku z morderstwem, a jego sprawcy zostaną sprawiedliwie ukarani. Tureckie służby prowadzą intensywne śledztwo i zleciły aresztowanie osiemnastu Saudyjczyków, w tym jednego znanego z otoczenia księcia, a także lekarza medycyny sądowej, który mógł pomóc w zacieraniu śladów. Wszystkie tropy prowadzą do Rijadu, który wciąż zwleka z wyjaśnieniami i przedstawia inne wersje wydarzeń, np. taką, że Chaszodżdżi zmarł wskutek zbyt intensywnego przesłuchania lub że oprawcy działali bez wiedzy i zgody władz. Trwa bitwa na argumenty i szukanie winnych. Śmierć jednej osoby stała się przyczyną poważnego kryzysu dyplomatycznego o ogólnoświatowej wadze. Oficjalne stanowisko Turcji w sprawie śmierci Chaszodżdżiego zostało przedstawione 31 października przez prokuratora generalnego Stambułu Irfana Fidana. Strona turecka twierdzi, że dziennikarz zmarł przez uduszenie, a jego ciało zostało poćwiartowane
38
Business Life Polska
i wywiezione z kraju przez morderców w ciągu zaledwie 3-4 godzin. Ponieważ podejrzani Saudyjczycy posługiwali się immunitetem dyplomatycznym, mogli szybko opuścić Turcję bez jakiejkolwiek rewizji osobistej. Rozczłonkowane ciało ofiary mogło znajdować się w ich bagażach. Władze Turcji domagają się ekstradycji podejrzanych. W tej sprawie złożono już dwa wnioski – jak dotąd, bez odpowiedzi. Oświadczenie tureckiego prokuratora mogło być reakcją na opieszałość Arabii Saudyjskiej oraz kolejne mętne tłumaczenia w tej sprawie. Być może nigdy nie poznamy wszystkich szczegółów tej tragedii. Są też problemy z odzyskaniem ciała zmarłego. Niedawno w mediach pojawiła się informacja, jakoby jego szczątki zostały znalezione w prywatnym ogródku konsula generalnego Arabii Saudyjskiej, jednak nie została ona potwierdzona. Spekuluje się, że wywiezione w pięciu walizkach ciało mogło zostać rozpuszczone w kwasie, aby całkowicie zatrzeć ślady.
FOTO: PRIME MINISTER’S OFFICE GRECJA FOTO: BEN GINGELL, SHUTTERSTOCK
Wspomniany już prezydent Trump znajduje się przez to w niezwykle niewygodnej sytuacji. Zapowiedział już ukaranie winnych, jednak bez sprecyzowania, o jaką karę lub sankcje mogłoby chodzić. Raczej nie o zerwanie wielomiliardowych kontraktów handlowych. Turcja i Arabia Saudyjska są cennymi sojusznikami USA – zarówno ekono-
micznymi, jak i politycznymi. Oba kraje są także zaangażowane w wojnę z Państwem Islamskim w Syrii. Obranie jednej ze stron przez USA wydaje się wyczekiwanym krokiem, jednak byłby on bardzo niekorzystny dla relacji z Arabią Saudyjską, które Donald Trump od początku kadencji starał się zacieśnić. ⚫
39
FINTECH
REVOLUT, CZYLI REWOLUCYJNY SPOSÓB NA UNIKNIĘCIE KOSZTÓW PRZEWALUTOWANIA TEKST: ALEKSANDRA MAKARUK
FOTO: MATERIAŁY PRASOWE
Zagraniczne zakupy bez dodatkowych kosztów? Podróżujący lub robiący zakupy przez internet w obcej walucie mogą wreszcie uchronić się przed obciążeniami wynikającymi z przewalutowania. Firma Revolut oferuje usługę wymiany walut skupioną w jednej, prostej w obsłudze aplikacji.
40
Business Life Polska
ZAŁOŻYCIELE FIRMY (OD LEWEJ), WŁAD JACENKO I NIK STOROŃSKI, W PRZESZŁOŚCI PRACOWALI DLA NAJWIĘKSZYCH BANKÓW INWESTYCYJNYCH, CO POMOGŁO IM STWORZYĆ NOWATORSKĄ USŁUGĘ FINANSOWĄ
B
rytyjski start-up jest alternatywą dla bankowości cyfrowej na płaszczyźnie kłopotliwego do tej pory przewalutowania. Powstał, aby umożliwić ludziom korzystanie ze swoich pieniędzy na całym świecie bez dodatkowych opłat. Realizuje transakcje po kursie międzybankowym. Zarządzanie finansami odbywa się przez przejrzystą aplikację mobilną, jednak do dyspozycji mamy też kartę tradycyjną. Prowadzenie konta i karta są w Revolut bezpłatne, ale najkorzystniej wygląda wymiana walut w dni powszednie, gdyż w weekendy firma nalicza prowizję 0,5%. Wydaje się to małym utrudnieniem, gdyż mamy możliwość założenia aż 24 subkont w najpopularniejszych jednostkach monetarnych świata i dokonywania płatności w 150 różnych walutach.
41
FINTECH
POLSKA NALEŻY DO NAJWAŻNIEJSZYCH RYNKÓW REVOLUTA. ZAJMUJE DRUGĄ POZYCJĘ W EUROPIE POD WZGLĘDEM ZAKŁADANIA NOWYCH KONT I TRZECIĄ POD WZGLĘDEM ICH ILOŚCI. POLACY SZCZEGÓLNIE DOCENIAJĄ W NIM MOŻLIWOŚĆ ZAOSZCZĘDZENIA PIENIĘDZY W RAMACH WYMIANY WALUT
Doładowanie konta odbywa się na trzy sposoby: 1. Poprzez wprowadzenie danych swojej karty bankowej do aplikacji Revolut. 2. Międzynarodowy przelew środków – jest to operacja płatna, przeciągnie się w czasie do kilku dni, a nasz bank naliczy opłatę. 3. Apple Pay – dzięki temu systemowi do zarządzania finansami można przekierować środki na konto Revolut. Pomimo iż konto w Revolut jest zasadniczo bezpłatne, trzeba uważać, aby nie przekroczyć niektórych limitów i nie zostać obciążonym opłatami. Warto zwrócić uwagę na: 1. Korzystanie z bankomatów – wypłaty są darmowe do 200 euro, 800 zł miesięcznie i ekwiwalentów w innych jednostkach. 2. Przewalutowanie – bez opłat za pośrednictwo do 6000 euro, 20 000 zł miesięcznie i ich ekwiwalentów. Po przekroczeniu danych progów dochodzi 0,5% prowizji. 3. Zasilenie konta – bezpłatne do 400 000 złotych rocznie.
42
Business Life Polska
Podaliśmy najważniejsze dane i progi, ale najlepiej dokładnie zapoznać się z warunkami umowy przy rejestracji. Można to zrobić na stronie internetowej: www.revolut.com. Do tej pory na rynku nie pojawiła się podobna oferta, ale jak na razie Revolut nie jest bankiem, tylko spółką Ltd, czyli odpowiednikiem polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Jednocześnie posiada bardzo duże limity wpłat, co może odrobinę niepokoić klientów. Według nieoficjalnych danych posiada już ponad 3 miliony użytkowników. Polska należy do jego najważniejszych rynków. Zajmuje drugą pozycję w Europie pod względem zakładania nowych kont i trzecią pod względem ich ilości. Polacy szczególnie doceniają w nim możliwość zaoszczędzenia pieniędzy w ramach wymiany walut. Szybka ekspansja dobrze wróży na przyszłość i może pomóc firmie w uwiarygodnieniu transakcji na większą skalę i ewolucji w bank. To, co dzisiaj oferuje Revolut, jak na razie jest bezkonkurencyjne. Wywołał prawdziwą rewolucję w wymianie walut. ⚫
Rekordowa kumulacja
JAK WYDAĆ
6 MILIARDÓW FOTO: LUCAS DAVIES, UNSPLASH
FOTO: AMY REED, UNSPLASH
ZŁOTYCH? TEKST: PAWEŁ ILCZUK
FOTO: PEPI STOJANOVSKI, UNSPLASH
W amerykańskiej loterii Mega Millions padła rekordowa wygrana – aż 1,6 miliarda dolarów. Dotychczasowy rekord najwyższej wygranej wynosił 1,59 miliarda dolarów i padł 13 stycznia 2016 roku, w konkurencyjnej loterii Powerball. Nowy rekord to dopiero druga na świecie wygrana, która przekroczyła 1 miliard dolarów. Pomyślmy, co szczęśliwy zwycięzca mógłby zrobić z taką ilością pieniędzy?
44
Business Life Polska
W 2012 roku Facebook kupił raczkujący Instagram za „jedyny” miliard dolarów. Dziś szacuje się, że Instagram jest wart nawet 100 razy więcej. Wy też możecie zainwestować pieniądze w pokaźne pakiety akcji obiecujących firm lub w pomoc rozwijającym się markom i technologiom
FOTO: LIEUTENANT RAMATHORN FOTO: KATKA PAVLICKOVA, UNSPLASH
FOTO: HB REAVIS
ZANURZMY SIĘ MYŚLAMI W ZIELONEJ GÓRZE GOTÓWKI SPEŁNIAJĄCEJ MARZENIA. ODEBRANIE CAŁEJ SUMY JEDNORAZOWO UMIEŚCIŁOBY NAS AUTOMATYCZNIE NA 5. MIEJSCU LISTY NAJBOGATSZYCH POLAKÓW
Z
apomnijmy na chwilę o prawdopodobieństwie wygranej wynoszącym 1:320 milionów i 10-procentowym podatku dochodowym (co ciekawe, aż 8 spośród amerykańskich stanów nie pobiera podatku od wygranych). Zapomnijmy też o fakcie, że podobne wygrane zdarzają się niezwykle rzadko i tylko w USA. Zanurzmy się myślami w zielonej górze gotówki spełniającej marzenia. Odebranie całej sumy jednorazowo umieściłoby nas automatycznie na 5. miejscu listy najbogatszych Polaków „Forbesa”. Alternatywnie loteria oferuje też regularne wypłaty przez okres 30 lat, aby uchronić zwycięzców przed zbyt szybką utratą pieniędzy oraz inflacją. Zostańmy jednak przy pierwszej, bardziej ekscytującej i ryzykownej opcji. Za kwotę 1,6 miliarda dolarów możecie kupić 15 nowych samolotów Boeing 737-800 (identycznych, jak te należące do Ryanair) i założyć własne linie lotnicze. Zostanie wam jeszcze skromne 67 milionów na paliwo, pensje dla obsługi i inne koszty. Przy umiejętnym zarządzaniu szybko zwielokrotnicie wydane pieniądze. Nieco ponad 1,5 miliarda dolarów to zdecydowanie za mało, aby przejąć znaną korporację, jak np. Facebook czy Uber, ale pamiętajcie, że w 2012 roku Facebook kupił raczkujący Instagram za „jedyny” miliard dolarów. Dziś szacuje się, że Instagram jest wart nawet 100 razy więcej. Wy też możecie zainwestować pieniądze w pokaźne pakiety akcji obiecujących firm lub w pomoc rozwijającym się markom i technologiom. To najbardziej ryzykowny z naszych pomysłów, ale niosący potencjalnie największe zyski. Pewniejszym sposobem na wydanie ponad miliarda dolarów może być budowa wieżowca – powierzchnia biurowa na pewno przyda się w wielu polskich miastach. Powstająca w centrum Warszawy Varso Tower – najwyższy budynek w Unii Europejskiej – to wydatek „zaledwie” 0,5 miliarda euro, więc możemy sobie pozwolić na dwa takie. Wraz z zakupem działki, a nawet umeblowaniem. Przy obecnych stawkach wynajmu biur i mieszkań inwestycja szybko się zwróci. Skoro mowa o mieszkaniach – wygrana wystarczy na zakup i remont kilku TYSIĘCY luksusowych mieszkań w największych miastach Polski. Powyższe pomysły pomagają zobrazować, o jak wielkiej kwocie mówimy – to w przeliczeniu 6 miliardów złotych, czyli 6 razy więcej, niż zebrała Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy przez 26 lat istnienia. Przeciętny człowiek raczej nie będzie w stanie wydać takiej sumy, nawet jeśli będzie regularnie odbywał loty w kosmos z firmą SpaceX. To niewyobrażalne pieniądze, które aż się proszą o dobrą inwestycję. Oby trafiły w odpowiednie ręce… ⚫
45
ZAWSZE CIEPŁE STOPY Elektryczne ogrzewanie podłogowe warto zaplanować na wczesnym etapie remontu i aranżacji wnętrza. Prawidłowo sterowane i użytkowane, nowoczesne systemy grzewcze nVent RAYCHEM zużywają tyle prądu co duża lodówka. Możesz się o tym przekonać monitorując koszty bieżące systemu przez aplikację mobilną oraz inteligentny sterownik SENZ-WIFI.
OGRZEWANIE ELEKTRYCZNE jest tańsze niż myślisz...
nVent.com/RAYCHEM
Rynki finansowe
KONIEC REKORDOWEJ
HOSSY? TEKST: PAWEŁ ILCZUK
Najdłuższy wzrost w historii amerykańskiej giełdy budzi tyle samo radości, co obaw. Po ponad 9,5 roku pojawiają się obawy, że dobra passa może dobiec końca. Z kolei ten lęk może – jak to bywa na giełdzie – doprowadzić do paniki i faktycznego załamania notowań giełdy, spowodowanego masowym wyprzedawaniem akcji. Czy to już koniec najdłuższego „rynku byka” w historii? Czy może jednak obroni się przed bessą przez kolejne miesiące i lata?
O
dpowiedź na powyższe pytania dzieli ekspertów na sceptyków i optymistów, choć raczej umiarkowanych. Powodów jest wiele. Jedni uważają, że hossa nie może trwać tak długo i, widząc niewielkie spadki, wieszczą jej rychły koniec. Drudzy są zdania, że nic nie stoi na przeszkodzie, aby „bull market” trwał dalej. Jeszcze inni twierdzą, że rekordowa długość hossy jest
48
Business Life Polska
naciągana, ponieważ w roku 2011 spadek notowań otarł się o zawarty w definicji próg 20%. W rzeczy samej 19,9% jest w tym wypadku jak „dwója na szynach”, ale to wciąż ocena pozytywna. Ci sami ludzie dowodzą też, że rekordowo długa hossa lat 90. rozpoczęła się jeszcze w roku 1987, co dawałoby jej okres niemal 13 lat. Mają tu trochę racji, ponieważ spadek w roku 1990 również wyniósł 19,9% i w myśl pojęcia bessy nie powinien zostać uznany.
FOTO: CHRIS LI, UNSPLASH
49
Rynki finansowe
WIELE ZALEŻY TU OD POLITYKI PREZYDENTA TRUMPA I JEGO WOJNY HANDLOWEJ Z CHINAMI, NEGATYWNIE ODBIJAJĄCEJ SIĘ NA RENTOWNOŚCI AMERYKAŃSKICH PRZEDSIĘBIORSTW HANDLOWYCH I PRODUKCYJNYCH
Biorąc pod uwagę te wszystkie czynniki i dynamizm amerykańskiej giełdy, możemy liczyć na dalsze wzrosty notowań. Kilka niewielkich spadków może wywołać obawy, ale nie musi oznaczać końca, a jedynie chwilową przerwę we wzrostach. Jeśli chodzi o długość prawie 10 lat (od marca 2009 roku, przy wyjściu ze słynnego kryzysu finansowego) – nie jest to żaden wyznacznik. Co prawda blisko 10-letnie cykle wzrostów i następujące po nich spadki na amerykańskiej giełdzie są stosunkowo częste, ale to tylko statystyka. Rynek byka nie jest żywym stworzeniem, które starzeje się, słabnie i umiera. Ten byk może podrzucać wykresy w górę jeszcze długo, zanim ustąpi miejsca atakującemu z góry niedźwiedziowi. Jeśli inwestorzy zachowają zimną krew, mogą czerpać zyski jeszcze przez długi czas. Wzrost giełdy powinien iść wraz ze wzrostem gospodarki, który przecież wciąż ma miejsce.
Na gorsze notowania giełdy złożyła się też seria niekorzystnych dla notowań zdarzeń, takich jak wypadek nowego samolotu Boeing 737 Max 8 w Indonezji. Akcje Boeinga straciły na wartości przeszło 6 punktów procentowych w ciągu jednego dnia. Ujawniona w tak nieszczęśliwy sposób wada produkcyjna najlepiej sprzedającego się modelu firmy nie wyjdzie jej na dobre i może rzucić długi cień na jej przyszłość.
50
Business Life Polska
FOTO: GOVERNMENT OF THAILAND
Wiele zależy tu od polityki prezydenta Trumpa i jego wojny handlowej z Chinami, negatywnie odbijającej się na rentowności amerykańskich przedsiębiorstw handlowych i produkcyjnych. Jeśli Donald Trump i Xi Jinping nie dojdą do częściowego porozumienia w sprawie oclenia chińskich towarów, notowania indeksów S&P 500 i DJIA mogą jeszcze bardziej ugiąć się pod ciężarem rosnących cen surowców i dóbr z Chin. Niektórzy zapewne łapią się za głowę i są gotowi już teraz obwiniać Donalda Trumpa o krach na giełdzie, ale prawda jest taka, że jego dotychczasowe działania miały bardzo pozytywny wpływ na wzrost gospodarczy, w tym także na samą giełdę na Wall Street.
51
FOTO: ADITYA VYAS, UNSPLASH
Rynki finansowe
MOŻEMY SIĘ CIESZYĆ Z DŁUGIEGO WZROSTU, KTÓRY PODŹWIGNĄŁ STANY ZJEDNOCZONE I CAŁY ŚWIAT PO KRYZYSIE LAT 2007-2009, I NIE POWINNIŚMY SIĘ MARTWIĆ O EWENTUALNĄ POWTÓRKĘ TAMTYCH WYDARZEŃ
Innym przypadkiem spadku notowań w ostatnich dniach, niemal tak samo dużego, jest znana wszystkim firma IBM. Wartość jej akcji spadła o blisko 5%. Czy to oznacza, że legendarna marka chyli się ku upadkowi? Otóż nie. IBM wydał 34 miliardy dolarów na przejęcie firmy Red Hat, zajmującej się ulepszaniem i dystrybucją systemu Linux. Notowania Red Hata wzrosły za to o ponad 45%. Obecna kondycja gospodarcza USA po ponad 9 latach silnego wzrostu jest świetna. Wskaźniki wzrostu w tym czasie przewyższyły już 300%, więc bessa, która w ustach analityków pojawia się coraz częściej, nie będzie oznaczać kolejnego kryzysu. Możemy być świadkami krótkotrwałego spadku, nawet sporego, ale przy pomyślnych wiatrach światowa gospodarka wyjdzie z tego najwyżej nieznacznie i chwilowo osłabiona. Wykresy giełd papierów wartościowych pełne są wzlotów i upadków. Żeby mówić o prawdziwej bessie, czyli wspomnianym już rynku niedźwiedzia, spadki musiałyby przekroczyć 20% i utrzymywać się przez dosyć długi czas – minimum pół roku.
52
Business Life Polska
Jeśli mowa o rekordzie długości hossy, raczej nie należy przywiązywać do niego wielkiej wagi, a już na pewno nie należy patrzeć na niego jak na wyznacznik możliwości. Rekord jest tu kwestią interpretacji i sam w sobie nie posiada wartości. Nie powinien też negatywnie wpływać na morale inwestujących na giełdzie, choć niestety coraz częściej tak jest. Możemy się cieszyć z długiego wzrostu, który podźwignął Stany Zjednoczone i cały świat po kryzysie lat 2007-2009, i nie powinniśmy się martwić o ewentualną powtórkę tamtych wydarzeń. Może to być co najwyżej niewygodne dla amerykańskich inwestorów tąpnięcie, które nie będzie miało przełożenia na kondycję finansów państwa. Jak na razie, sytuacja nie jest gorsza niż w lutym 2016 roku, kiedy wykresy indeksów giełdowych poszybowały w dół znacznie mocniej. Było to jednak krótkotrwałe, związane z cenami ropy i paniką inwestorów. W tym momencie przesłanek do paniki nie ma zbyt wielu. Amerykanie wciąż są na dobrej drodze do osiągania dalszego wzrostu gospodarczego. ⚫
Titanic II
DO TRZECH RAZY SZTUKA
WIELKI POWRÓT TITANICA?
FOTO: MAT. PRASOWE
TEKST: ALEKSANDRA MAKARUK
Clive Palmer, australijski miliarder i magnat złóż naturalnych, w 2013 roku zadziwił świat wiadomością, że rozpoczyna budowę repliki słynnego Titanica, jednak z powodu kłopotów finansowych wstrzymał budowę. Dzisiaj przedsięwzięcie znowu rusza, o czym poinformowała jego firma – Blue Star Line – w oficjalnym komunikacie na swojej stronie internetowej pod koniec września. Co więcej, Titanic II ma wyruszyć w pierwszy rejs śladami swojego wielkiego poprzednika!
54
Business Life Polska
FOTO: RODERICK EIME
TWÓRCY WEZMĄ POD UWAGĘ KAŻDY SZCZEGÓŁ, NAWET PODZIAŁ NA KLASY WŚRÓD POMIESZCZEŃ WYCIECZKOWCA, A PASAŻEROWIE OTRZYMAJĄ STROJE Z EPOKI
W
ygląda na to, że biznesmen, znany również z niezbyt udanego parku animatronicznych dinozaurów, jest wreszcie na dobrej drodze do spełnienia swojego wieloletniego marzenia. Statek ma zabrać na pokład 2435 pasażerów, którzy zostaną rozlokowani w 835 kajutach. Będzie miał taki sam
układ i wystrój wnętrz jak oryginał. Nie zabraknie na nim też wielkich schodów znanych z kultowej sceny filmu Jamesa Camerona, sali balowej i łaźni tureckich. Twórcy wezmą pod uwagę każdy szczegół, nawet podział na klasy wśród pomieszczeń wycieczkowca, a pasażerowie otrzymają stroje z epoki. Pierwotna trasa, czyli z Southampton do Nowego Jorku, zostanie rozszerzona o inne destynacje. W rezultacie statek opłynie świat, wprawiając
55
Titanic II
FOTO: РУСЛАН ГАМЗАЛИЕВ, UNSPLASH
Titanic II tylko w jednej zasadniczej kwestii będzie różnił się od pierwowzoru – zostanie zaopatrzony w nowoczesne technologie i systemy nawigacyjne, które nie pozwolą mu zatonąć
w zachwyt publiczność w odwiedzanych portach. Na razie nie wiadomo, jakie będą ceny biletów w poszczególnych klasach. Titanic II tylko w jednej zasadniczej kwestii będzie się różnił od pierwowzoru – zostanie zaopatrzony w nowoczesne technologie i systemy nawigacyjne, które nie pozwolą mu zatonąć. Po pojawieniu się informacji o powrocie legendarnego statku w sieci zaczęły pojawiać się pełne czarnego humoru pytania o szalupy ratunkowe. Pomysłodawca zapewnia, że bezpieczeństwo będzie pierwszorzędną kwestią przy wyposażeniu nowego wycieczkowca, a na jego pokładzie na pewno nie zabraknie sprzętów ratunkowych. Wzrost popularności Palmera i jego pomysłu podsyca fakt, iż zamożny ekscentryk zamierza przenieść siedzibę swojego przedsiębiorstwa Blue Star Line z Londynu do Paryża w związku z Brexitem. On sam od lat zajmuje się polityką. Należy do australijskiej partii konserwatywnej. Biznesmen i polityk bez wątpienia umie pod-
56
Business Life Polska
trzymać zainteresowanie mediów swoją osobą, a jak wygląda rzeczywisty stan prac nad głośną repliką? Ze względu na mniejsze koszty produkcji statek budowano w Chinach na terenie prowincji Syczuan. Ma za sobą sześć lat opóźnień. Prace zawieszono w 2015 roku przez spór jednej z firm Palmera z chińskim przedsiębiorstwem Citic. Dzięki wyrokowi sądu pomyślnemu dla zleceniodawcy projekt otrzymał zastrzyk gotówki i przez to szansę na wznowienie. Szacuje się, że statek może wymagać wkładu łącznie ponad 700 milionów dolarów. Oby plany statku były tak dopracowane, jak zapowiada australijski milioner. Do zatonięcia morskiego kolosa przyczyniły się również wady konstrukcyjne. Katastrofa pochłonęła wtedy ponad 1500 ofiar. Palmer nie ogranicza się do jednego wycieczkowca – „wypływa” w przyszłość tak daleko, że marzy mu się cała armia Titaniców, które podbiją turystykę rejsową. Poczekajmy jednak na realizację pierwszoplanowego projektu. ⚫
Start-upy
Każdy z tych skuterów wypożyczany jest średnio cztery razy dziennie na kilkanaście do ponad dwudziestu minut, w zależności od miasta
58
Business Life Polska
JEDENŚLAD OD SKROMNEGO START-UPU DO LIDERA RYNKU TEKST: KAROLINA DOBIES
ZDJĘCIA: BIURO PRASOWE GRUPY ASSAY
Zaczynali od Warszawy. Po półtora roku działalności z ich floty korzystają przedsiębiorcy w dwunastu polskich miastach, a w siedmiu udostępniają swoje usługi prywatnym użytkownikom. Start-up JedenŚlad – sieć wypożyczalni skuterów elektrycznych na minuty – dynamicznie się rozwija i podbija serca kolejnych odbiorców.
WSPÓŁZAŁOŻYCIELE START-UPU JEDENŚLAD. Od lewej: Karolina Sikorska odpowiedzialna za działania operacyjne, obsługę klienta i marketing, Łukasz Banach odpowiedzialny za strategię rozwoju i kluczowe partnerstwa oraz Marcin Brzeski odpowiedzialny za funkcjonowanie systemów IT i warstwę wizualną projektów Spółki.
J
edenŚlad zaczął przecierać swoje szlaki scooter-sharingu w Polsce wiosną 2017 r. w stolicy kraju. Warszawiacy docenili go za wygodę i łatwość poruszania się po mieście oraz przystępne ceny. Nie bez znaczenia było także to, że skutery elektryczne są zeroemisyjne, co dodatkowo zwiększa ich atrakcyjność jako alternatywnego środka komunikacji. Niecały rok później start-up ruszył z szybką ekspansją na kolejne miejscowości, prawie co miesiąc uruchamiając swoje sieci wynajmu skuterów na minuty w innych punktach kraju. Aktualnie firma udostępnia prywatnym użytkownikom około 300 jednośladów w Warszawie, Łodzi, Katowicach, Bielsku-Białej, Piastowie, Częstochowie oraz Poznaniu i planuje obecność w kolejnych atrakcyjnych lokalizacjach. Może pochwalić się też ponad 30 000 osób zarejestrowanych w aplikacji, a ich liczba stale rośnie. Każdy z tych skuterów wypożyczany jest średnio cztery razy dziennie na kilkanaście do ponad dwudziestu minut, w zależności od miasta. Najczęściej pokonywane są nimi krótkie dystanse, czyli około 3-5 km.
59
Start-upy
Zdarza się jednak, że jednoślady zabierane są na dłuższe wycieczki, a przy w pełni naładowanej baterii można nimi przejechać nawet do 50 km. Potencjał e-skuterów dostrzegł m.in. ING Bank Śląski, który w swoją strategię rozwoju ma wpisaną ochronę środowiska naturalnego. W ramach partnerskiej współpracy cała flota JedenŚlad w Katowicach, a od niedawna także 60 pojazdów w Warszawie, ma barwy tego banku. Działalność start-upu nie ogranicza się jednak tylko do osób, które korzystają ze skuterów rekreacyjnie czy na potrzeby sprawnego dojazdu do pracy. Równolegle rozwijane są także usługi dla firm. JedenŚlad ma teraz ponad 90% udziału w rynku najmu biznesowego skuterów elektrycznych w Polsce i w ramach współpracy B2B obecny jest już w 12 miastach i miejscowościach. Wśród największych partnerów firmy znajdują się Uber Eats, AmRest, Pyszne.pl i Fabryka Pizzy. Poza ekologią za wynajmem floty elektrycznych jednośladów od start-upu przemawiają także względy ekonomiczne i logistyczne. Nie trzeba bowiem kupować skuterów, żeby móc z nich korzystać. Wystarczy wynająć je w ramach miesięcznego abonamentu z pełną opieką
60
Business Life Polska
serwisową, brandingiem, kuframi, dodatkowymi bateriami i gwarancją pojazdów zastępczych. Poza tym koszt przejechania 100 km przez pojedynczy e-skuter to jedynie 1 zł, czyli tyle, ile trzeba zapłacić za prąd potrzebny do naładowania jego baterii. Samo użytkowanie jest więc o ponad 60% tańsze niż w przypadku jego spalinowego odpowiednika. Dodatkowo, dzięki specjalnej aplikacji, możliwe jest m.in. monitorowanie trasy pokonywanej przez każdy z takich jednośladów. Skutery elektryczne są ciche, można więc swobodnie korzystać z nich również wczesnym rankiem czy w późnych godzinach nocnych. Łatwo też znaleźć miejsce do parkowania. Pojazd można zostawić na przykład na chodniku, zachowując odpowiednią przestrzeń dla pieszych. Aktualnie firma testuje swój najnowszy model skutera elektrycznego – trójkołowiec Tricity. To pojazd, który dzięki zamkniętej konstrukcji pozwala na sprawne poruszanie się po mieście i transport przesyłek czy zamówień bez względu na warunki atmosferyczne. Jest także dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. Trwa również ujednolicenie kolorystyki floty firmy. Wkrótce wszystkie jej jednoślady dla użytkowników prywatnych będą dostępne wyłącznie w kolorze czerwonym. ⚫
Wśród największych partnerów firmy znajdują się Uber Eats, AmRest, Pyszne.pl i Fabryka Pizzy
PRZEGLĄD
PREZENT NA ŚWIĘTA SOUNDOTS AI-2
Głośnik przenośny o bezkonkurencyjnym brzmieniu i licznych zastosowaniach. Posiada nawet cyfrowe złącze optyczne, a także wejścia analogowe i oczywiście Bluetooth. Najciekawszą jednak funkcją jest opcja łączenia dowolnej liczby głośników, które mogą tworzyć np. zestaw stereo, potrójny soundbar lub potężną ścianę, przypominającą wyglądem estradowe systemy audio. Wystarczy je ze sobą zetknąć bokami lub ustawić jeden na drugim. Podświetlenie LED i surowa stylistyka potęgują niezwykłe wrażenia. ⚫ soundots.com Cena: 299 dolarów
ANTONIUS CAVIAR PRESTIGE Z ŁYŻECZKĄ Z MASY PERŁOWEJ
Ta arystokratyczna przekąska zapewni obdarowanym sporą dawkę luksusu. Co ciekawe, pochodzi z Polski i nie jest też typowym kawiorem, a wytwarzanym z jesiotra w skomplikowanym procesie produkcyjnym bez pasteryzacji. Do zestawu podwójnej 6-gwiazdkowej Oscietry, zapakowanej w złote puszki, dołączono jeszcze łyżeczkę z masy perłowej, która na pewno umili degustację tego delikatnego przysmaku. ⚫ antoniuscaviar.com Cena: 516 zł
PERŁY
W modzie króluje styl ostatnich dekad XX wieku. Biżuteria – jeden z najczęstszych prezentów gwiazdkowych, również nie jest wolna od tych wpływów. Według „Vogue’a” ten sezon będzie należał do prawdziwych pereł, które szczególnie atrakcyjnie wyglądają w zimowych stylizacjach i ładnie podkreślają klasyczną czerń. Występują w różnych tonacjach kolorystycznych, a ich wyjątkowość polega na tym, że pochodzą od żywych organizmów. ⚫ gemlord.pl Cena: naszyjnik od 6370 zł, kolczyki od 569 zł
62
Business Life Polska
IROBOT ROOMBA I7+
Kupowanie odkurzacza w prezencie to ogólnie kiepski pomysł, chyba że chodzi o bezobsługowego robota sprzątającego. Model i7+ wprowadza szereg nowości względem poprzedników. Potrafi np. automatycznie opróżnić swój pojemnik na zanieczyszczenia w stacji bazowej, jeszcze bardziej wyręczając właściciela. Można go też połączyć z asystentem głosowym (Alexa lub Google) i kazać mu natychmiast posprzątać wybrane pomieszczenie. ⚫ store.irobot.com Cena: 950 dolarów
NETATMO
Rewolucyjna stacja pogodowa Netatmo może zdecydowanie ułatwić życie. Podstawowy zestaw składa się z dwóch czujników (wewnętrznego i zewnętrznego), które podają temperaturę, ciśnienie i wilgotność powietrza, stężenie dwutlenku węgla, a nawet poziom hałasu. Te wszystkie dane, wraz z dokładną prognozą pogody na 7 dni, odczytasz na swoim smartfonie. Zestaw może być rozbudowany np. o czujnik deszczu i wiatru oraz połączony z systemami inteligentnego domu. Netatmo może zamknąć okna w razie deszczu lub silnego wiatru, a nawet sterować grzejnikami. ⚫ netatmo.com Cena: od 169 euro
MATA FLOW DO ĆWICZEŃ
Miłośniczka jogi lub pilatesu na pewno ucieszy się z takiego prezentu. Mata FLOW zapewnia większą przestrzeń, swobodę przejść w sekwencjach, przyczepność i amortyzację podczas ćwiczeń. Jej dodatkowym atutem jest design w gwiazdy, dżunglę lub głębię oceanu oraz ekologiczny skład bazujący na kauczuku. Będzie cudowną i praktyczną oprawą dla mniej lub bardziej natężonej aktywności fizycznej, tak bardzo potrzebnej po świątecznym przejedzeniu. ⚫ joyinme.com Cena: od 249 zł
BUTELKA NA WODĘ SHINE Z NATURALNYM KRYSZTAŁEM
Niektórzy wierzą, że kwarc korzystnie wpływa na energię, najbardziej tę kobiecą. Zamknięty w szklanej butelce, naturalny i całkowicie bezpieczny kryształ ma przekazywać pozytywne wibracje do wody pitnej, a przez to przynieść oczyszczenie i wewnętrzną harmonię. Tak czy inaczej, wygląda imponująco. Jest designerską alternatywą dla zwykłych butelek na wodę, zabieranych na siłownię czy rower, a w dodatku ze swoją własną filozofią. ⚫ joyinme.com Cena: 229 zł
KETTLER ERGO C10
Rower treningowy z indukcyjnym systemem hamowania. Wysokiej jakości system napędowy z kołem zamachowym o masie 10 kg zapewnia idealny ruch obrotowy, absolutnie łagodną pracę i uczucie płynnej jazdy. Wygodna regulacja kierownicy, ergonomiczna pozycja jazdy i solidna konstrukcja z maks. obciążeniem do 150 kg gwarantuje komfortowy trening. Komputer wyposażony jest w IPN coaching – program dający możliwość treningu z wirtualnym trenerem. Kolejne zalety to: intuicyjne menu, 10 zdefiniowanych profili treningowych, uchwyt na tablet, bezprzewodowe łącze Bluetooth do połączenia z pasem CARDIO, aplikacją KETTMaps i treningu na jednej z 15 tys. wirtualnych tras z całego świata. ⚫ kettler.pl Cena: 3380 zł
63
PRZEGLĄD
POLPORA AQUA VIGOR
Połączenie dwóch pożądanych na rynku zegarmistrzowskim komplikacji: wskaźnika rezerwy chodu i dużego podwójnego datownika typu Big Date. Napędza go skonstruowany i wykonany w Szwajcarii mechanizm Soprod C130. Zegarek posiada dużą 42-milimetrową kopertę z koronką wypełnioną ceramiką. Granatową tarczę zdobi szlif słoneczny oraz efektowne indeksy w postaci cyfr arabskich. Świetna propozycja dla wielbicieli elegancji. Stylu dopełnia matowy pasek ze skóry krokodyla zapinany bezpiecznym zapięciem. Zegarek limitowany do 100 egzemplarzy, każdy w ręcznie wykonanym z drewna opakowaniu. ⚫ polpora.com Cena: 6690 zł
SONY CMT-X5CDB
Nieco bardziej konserwatywni melomani będą zachwyceni mikrowieżą marki Sony. Kompaktowe i niezwykle eleganckie pudełeczko skrywa świetne głośniki o mocy 40 Wat, moduł NFC i Bluetooth, porty AUX i USB, a nawet tuner radiowy i odtwarzacz płyt CD. ⚫ sony.pl Cena: 978 zł
DYSON CSYS
Marka Dyson słynie z produktów, które kupuje się raz na całe życie. Najgłośniejszym z nich została prawdopodobnie lampa CSYS, która może świecić przez 37 lat, przy użytkowaniu jej przez 12 godzin dziennie. Ponieważ jednak mało kto korzysta z lampki biurkowej tak intensywnie, można z całą śmiałością powiedzieć, że przeżyje ona swojego właściciela. Szeroki zakres regulacji oraz efektowna i solidna konstrukcja zapewnią optymalną wygodę i trwałość. ⚫ dyson.com Cena: od 499 dolarów
PININFARINA SPACE
Wyjątkowy wieczny długopis, który nigdy nie będzie wymagał wymiany wkładu. Końcówka ze stopu Ethergraph, umieszczona w lekkiej, magnezowej obudowie, to świetny pomysł na wyjątkowy prezent. Model SPACE został stworzony z myślą o podróży w kosmos. Dokładnie takich długopisów używali astronauci w Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W zestawie otrzymujemy także efektowną aluminiową podstawkę. ⚫ pininfarina.com Cena: od 120 euro
64
Business Life Polska
PRZEGLĄD
TOREBKA ZISOU
Kopertówka Zisou jest nietuzinkowa, a przy tym piękna w swojej prostocie dzięki połączeniu drewna ze srebrnym lub złotym łańcuszkiem. Tę personalizowaną torebkę robi się na zamówienie ze sklejek brzozowych i jesionowych, barwionych z różnym natężeniem specjalnymi bejcami, zapewniającymi trwałość i głębię koloru. Dzięki Zisou można spełnić marzenie kobiety o niebanalnej luksusowej torebce, tym bardziej że na pewno żadna z jej koleżanek nie ma takiej jeszcze w swojej garderobie. ⚫ zisou.pl Cena: 550 zł
SONY XPERIA TOUCH
To rewolucyjne urządzenie trudno nazwać jednym słowem. Jest to projektor, który zamieni każdą płaską powierzchnię w interaktywny ekran dotykowy o przekątnej nawet 80 cali. To także zupełnie samodzielne i poręczne urządzenie z systemem Android, na którym możemy przeglądać internet, prowadzić prezentację, a nawet grać. Oczywiście da się je także podłączyć do smartfona lub laptopa. Wbudowana bateria wystarczy na mniej więcej godzinę pracy. ⚫ scentre.pl Cena: 6999 zł
SAMSUNG DEX
Linia akcesoriów DeX pozwala przekształcić topowe smartfony firmy Samsung, czyli modele S8, S9 i Note w komputer osobisty. Wystarczy umieścić telefon na specjalnej podstawce, aby stał się jednostką centralną peceta i – w razie potrzeby – touchpadem. Podstawka DeX ma wbudowaną ładowarkę, porty HDMI i USB, a nawet wentylator chłodzący smartfona podczas wytężonej pracy. ⚫ sklepsamsung.pl Cena: od 299 zł
PIERŚCIONEK ZARĘCZYNOWY Z BRYLANTEM APART
Święta są czasem miłości. Romantyczna zimowa sceneria i rodzinne spotkania sprzyjają miłosnym deklaracjom, zwłaszcza tym najważniejszym – oświadczynom. W doborze pierścionka klasyka sprawdzi się najlepiej. Brylant w białym lub tradycyjnym złocie będzie niezapomnianym prezentem na całe życie. ⚫ apart.pl Cena: od 23 990 zł
66
Business Life Polska
O Ł D Ó ŹR ralnego
natuagnezu m
Muszynianka to naturalna woda mineralna rozlewana w Uzdrowisku Muszyna z odwiertów zlokalizowanych na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Jest wodą alkaliczną, wysokozmineralizowaną, magnezowo- wapniową. Jej orzeźwiający smak oraz składniki mineralne, takie jak: magnez, wapń, potas, sód, żelazo, powodują, że Muszynianka ma właściwości odżywcze. W swoim składzie posiada także wodorowęglany i siarczany, które alkalizują kwasy żołądkowe i są korzystne dla osób cierpiących na nadkwasotę. Przyczyniają się również do obniżenia zawartości cukru we krwi i regulują jej pH. Systematyczne picie Muszynianki nie tylko uzupełnia braki wody w naszym organizmie, ale też pozwala na korygowanie nieprawidłowości wynikających z niedoborów mineralnych i wadliwej przemiany materii.
2019
33-380 Krynica Zdrój, ul. Kościuszki 58, tel./fax: +48 18 471 21 34 e-mail: biuro@muszynianka.pl, www.muszynianka.pl
Marketing
BAJKOWA OPRAWA I FANTASTYCZNE, CHWYTAJĄCE ZA SERCE HISTORIE TO TEN ELEMENT KOMUNIKACJI, KTÓRY PRZED ŚWIĘTAMI SKUTECZNIEJ NIŻ KIEDYKOLWIEK PRZEMAWIA DO LUDZKICH EMOCJI
68
Business Life Polska
STRATEGIE MARKETINGOWE NA ŚWIĘTA TEKST: MARTA BRZEZIŃSKA
Grudzień to czas, kiedy większość ludzi gorączkowo rozgląda się za prezentami i wyczarowuje w domach świąteczną atmosferę. Równie pracowicie jest w agencjach kreatywnych i przy biurkach specjalistów od marketingu. Okres poprzedzający Boże Narodzenie to test ich wyczucia rynku, doświadczenia i pomysłów, jakie zrealizowali w przedświątecznych kampaniach promocyjnych. Jak osiągnąć spektakularny sukces i skutecznie zachęcić klientów do zakupów? Sprawdzamy przykłady najlepszych strategii marketingowych na święta.
FOTO: MONIKA GRABKOWSKA, UNSPLASH
1. WIERNOŚĆ TRADYCJI
Wiele firm swoją przedświąteczną komunikację opiera na klasycznym modelu świąt Bożego Narodzenia, spędzanych wśród bliskich, w atmosferze rodzinnego ciepła i wzajemnego szacunku. W utrzymanych w tym stylu kampaniach reklamowych pojawiają się rodziny wielopokoleniowe, stoły suto zastawione tradycyjnymi potrawami, bogato zdobiona choinka i eleganckie stylizacje, bazujące na oczywistych, bożonarodzeniowych skojarzeniach. Po taką strategię sięgają najczęściej marki kojarzące się z tradycją, cennymi wartościami, stabilnością. Producent biżuterii Apart przez wiele lat zapraszał do kampanii znane pary, między innymi modelkę Anję Rubik z Sashą Knezevicem czy modelkę Karolinę Malinowską i jej męża, prezentera Oliviera Janiaka. Element autentyczności sprawiał, że przekaz wydawał się bardziej wiarygodny, a klienci chętniej inwestowali w biżuterię, stanowiącą symbol nie tylko ponadczasowej elegancji, ale też trwałości relacji. W zeszłym roku marka postanowiła nieco odświeżyć sprawdzoną strategię – w świątecznych reklamach Apart udział wzięły ambasadorki, utożsamiane z nowoczesnym pojęciem kobiecości: Kasia Smutniak, Anja Rubik, Kasia
Sokołowska i Małgorzata Socha. Wierna tradycji jest co roku Coca-Cola, której hasło „Coraz bliżej święta” i wizerunek (stworzony notabene na zamówienie marki w 1930 roku) rubasznego św. Mikołaja dowodzącego trasą rozświetlonych, czerwonych ciężarówek nieodmiennie zwiastuje Boże Narodzenie. 2. JAK Z BAJKI
Boże Narodzenie to wyjątkowy czas w roku, w którym – przynajmniej według wigilijnych opowieści – spełniają się wszystkie marzenia. Klienci zazwyczaj życzliwie reagują na kampanie marketingowe, które podkreślają magiczny wymiar grudniowych świąt. Bajkowa oprawa i fantastyczne, chwytające za serce historie to ten element komunikacji, który przed świętami skuteczniej niż kiedykolwiek przemawia do ludzkich emocji. Ten aspekt wykorzystała sieć brytyjskich domów towarowych John Lewis, która w 2017 roku wyemitowała wzruszający spot z chłopcem, który zaprzyjaźnił się z potworem spod łóżka. Zachwycające animacje ze śnieżną panterą, od 1914 roku stanowiącą symbol marki, od kilku lat tworzy Cartier, producent luksusowych zegarków. Innym przykładem
69
Marketing
może być najnowszy spot, przygotowany przez IKEA, utrzymany w stylistyce filmu kostiumowego, kojarzący się z najlepszymi produkcjami Tima Burtona. Bajkową formułę, chociaż z przymrużeniem oka, ma też najnowsza kampania marki Coach, na którą składają się sceny z udziałem Seleny Gomez i kilku animowanych zwierząt oraz zdjęcia z aktorką w fantastycznej scenerii.
Allegro z 2017 roku, którą tylko na YouTubie obejrzało 15 milionów widzów. Emocjonująca historia dziadka, który uczy się języka angielskiego, żeby przywitać się ze swoją mieszkającą w Wielkiej Brytanii wnuczką, to opowieść o trudnościach, które można samodzielnie pokonać pomimo przeszkód, i o przygodzie, której początkiem są zakupy. Nieco innym przykładem tego typu strategii jest słynna reklama niemieckiej sieci marketów Edeka z 2015 roku, w której starszemu samotnemu mężczyźnie podstępem udaje się zgromadzić wokół bożonarodzeniowego stołu swoich zapracowanych bliskich. Prorodzinną, bliską ludziom i ich potrzebom strategię obiera rokrocznie sieć dyskontów Biedronka. W 2017 roku w spocie pod hasłem „Biedronka smakuje świętami” pojawiła się na przykład opo-
3. BLIŻEJ LUDZI
WZRUSZAJĄCY SPOT Z DZIADKIEM, KTÓRY W UBIEGŁYM ROKU ZAPREZENTOWAŁO ALLEGRO, OKAZAŁ SIĘ HITEM NIE TYLKO W POLSCE, ALE I NA CAŁYM ŚWIECIE
FOTO: TOA HEFTIBAM, UNSPLASH
FOTO: ALLEGRO
Przedświąteczny okres jest też znakomitą okazją do zaprezentowania bliższego zwyczajnym klientom oblicza marki. Flagowym przykładem jest reklama
70
Business Life Polska
POZNAJ NIEOGR ANICZONE MOŻLIWOŚCI PIANKOW YCH MEBLI
FOMLY®!
www.fomly.pl kontakt@fomly.pl
|
tel. 575 800 086
Marketing
wieść o przepisie na sernik autorstwa babci czy sekretach idealnej pieczeni, którą uwielbia cała rodzina. Marka NIVEA realizuje tę strategię jeszcze inaczej, wychodząc z założenia, że wykonanie kreatywnych zadań wzmocni nie tylko więź między klientem a jego bliskimi, ale również lojalność wobec brandu oraz rozpoznawalność logo. W 2013 roku marka zorganizowała konkurs pod hasłem „Dbajmy o bliskość w te święta”, w którym można było przesłać życzenia świąteczne dla wybranej osoby. W 2016 roku na stronie internetowej NIVEA można było przygotować własną kartkę świąteczną, którą marka zobowiązała się wysłać do adresata w formie tradycyjnej pocztówki. 4. NOWOCZEŚNIE
Nie wszyscy uwielbiają radosną atmosferę oczekiwania na Boże Narodzenie. Niektórzy rezygnują ze spędzania świąt w domu i wyjeżdżają w tym czasie na egzotyczne wakacje, inni czują się zobowiązani do obecności, ale do życzeń podchodzą z dużym dystansem. Z myślą o takich odbiorcach agencje
kreatywne przygotowują nowoczesną strategię, która nie odnosi się ani do religijnego, ani nawet do rodzinnego wymiaru świąt. A jeśli już, to robi to z przymrużeniem oka. Tego rodzaju działania marketingowe są dość ryzykowne. Mogą być uznane za symbol braku poszanowania dla tradycji czy zwyczajów, dlatego w przypadku ich realizacji najważniejsze jest odpowiednie targetowanie, najczęściej do osób młodych. Na przykład sieć sklepów Selfridges w tym roku zamieniła kupowanie prezentów w świetną zabawę w rockowym rytmie piosenek, a w 2013 roku marka Orange wypuściła spot z kultowymi postaciami Serca i Rozumu, rapującymi o barszczu z uszkami. Coraz wyraźniejszym trendem jest crossowanie strategii nowoczesnych z tymi, których zadaniem jest przybliżanie konsumentom filozofii marki. W tym miejscu warto wspomnieć chociażby o spocie Tesco „Każdy jest mile widziany”. Chociaż w filmie święta dalekie są od tradycyjnych, nadal jedno jest pewne: pomimo kulinarnych wpadek czy szerokości geograficznej wszyscy chcemy je spędzić w przyjemnej atmosferze. ⚫
FOTO: MAXIMILIAN BRUCK, UNSPLASH
WIERNA TRADYCJI JEST CO ROKU COCA-COLA, KTÓREJ HASŁO „CORAZ BLIŻEJ ŚWIĘTA” I WIZERUNEK RUBASZNEGO ŚW. MIKOŁAJA DOWODZĄCEGO TRASĄ ROZŚWIETLONYCH, CZERWONYCH CIĘŻARÓWEK NIEODMIENNIE ZWIASTUJE BOŻE NARODZENIE
72
Business Life Polska
Marka ceniona i używana przez profesjonalistów od 1919 roku.
W pełni odporny na działanie wody można go używać pod prysznicem
Amerykanska jakość
Do nabycia w sklepach
Inteligentna kontrolka czasu pracy
Uchwyt antypoślizgowy Ergonomiczna konstrukcja zmniejsza wysiłek do minimum
3 godzinny czas działania
Szybkie ładowanie
i na www.mediaexpert.pl
Prawo
FISKUS WALCZY Z NIEUCZCIWYMI PRZEDSIĘBIORCAMI – PRZESTĘPCAMI I TERRORYSTAMI TEKST: ROBERT NOGACKI, RADCA PRAWNY, KANCELARIA PRAWNA SKARBIEC
P
FOTO: ART LASOVSKY, UNSPLASH
odstawowym, jeśli nie jedynym celem wprowadzania nowych regulacji, jest zapewnienie zwiększonych wpływów do państwowej kasy. Projekty budżetu państwa są budowane i przeliczane wprost w oparciu o zwiększone wpływy z poboru podatków. Założenia projektu budżetu państwa na 2019 r. przewidują wprost „kontynuację procesu uszczelniania systemu podatkowego, zorientowanego głównie na wzrost poboru podatku od towarów i usług oraz zwalczanie związanych z nim oszustw”. Ma je zapewnić uszczelnienie systemu podatkowego, czyli walka z niewpisującymi się w politykę budżetową fiskusa podatnikami, zwanymi przestępcami, a od niedawna również terrorystami. EXIT TAX, CZYLI PODATEK OD ZYSKÓW HIPOTETYCZNYCH
Podatnicy zmieniający rezydencję podatkową, przenoszący swoje aktywa lub siedzibę przedsiębiorstwa za granicę, muszą zapłacić w opuszczanym kraju daninę z tytułu niezrealizowanych na jego terytorium zysków. Władze w Brukseli wymagają, by podatek od zysków hipotetycznych zaczął obowiązywać w Polsce od początku 2020 r. Jednak polski fiskus chce uzyskać szybszy dostęp do kieszeni przedsiębiorców i wprowadzić w życie exit tax już od stycznia 2019 r. Ciężarem 19-procentowym zostaną obłożone przenoszone za granicę aktywa, których wartość rynkowa wynosi min. 2 mln zł. Znacznie niższy, bo 3-procentowy podatek, zapłacą z tego tytułu osoby fizyczne, chyba że fiskus będzie musiał sam oszacować wartość przenoszonego majątku. Wówczas obliczy podatek według 19-procentowej stawki. NIE TYLKO STRAŻNIK BUDŻETU, ALE I PROKURATOR STOJĄCY PONAD PRAWEM
W odpowiedzi na potrzeby Krajowej Administracji Skarbowej do posiadania pełnej władzy nad podatnikiem 2.08.2018 r. został przygotowany projekt ustawy o zmianie ustawy o KAS oraz niektórych innych ustaw. Skutkiem tego urzędnicy podatkowi będą mogli m.in. występować do instytucji finansowych z żądaniem przekazania danych osobowych właściciela rachunku, poddawać kontrolom kontrahentów kontrolowanego, i to nie tylko tych bezpośrednio związanych z transakcją. W ramach prowadzonej kontroli celno-skarbowej za kontrahentów kontrolowanego, zgodnie z art. 1 pkt 32 projektu, uważani będą: prowadzący działalność gospodarczą, będący zarówno dostawcami, jak i nabywcami biorącymi udział pośrednio lub bezpośrednio w dostawie towaru lub usługi, także uczestniczący w magazynowaniu, przepakowywaniu, przeładunku, przesyłaniu tego samego towaru, a nawet przewoźnicy drogowi.
74
Business Life Polska
Fiskus, a dokładnie minister finansów, uzyska uprawnienia przysługujące dotąd urzędowi prokuratora i będzie uprawniony do „zapoznawania się z wynikami i materiałami z czynności operacyjno-rozpoznawczych prowadzonych przez Służbę Celno-Skarbową” (art. 1 pkt 7 projektu). Nowelizacja ustawy o KAS zezwala mu na wszczynanie kontroli celno-skarbowej nawet w sytuacji braku wymaganego upoważnienia. Zobowiązuje jedynie organ do doręczenia kontrolowanemu przedsiębiorcy upoważnienia do przeprowadzenia kontroli „bez zbędnej zwłoki”. Co więcej, czynności kontrolne będą mogły zostać przeprowadzone pod nieobecność kontrolowanego, jak i któregokolwiek z jego reprezentantów, jedynie po okazaniu służbowej legitymacji pracownikowi (art. 1 pkt 23c). WALKA Z TERRORYZMEM
Podatnicy przenoszący swoje biznesy i majątki do krajów o korzystnych systemach podatkowych byli dotąd nazywani przez fiskusa oszustami podatkowymi lub przestępcami skarbowymi. W nowej nomenklaturze MF poszło krok dalej: „Problem tzw. rajów podatkowych to nie tylko problem ekonomiczny, ale i społeczno-polityczny. Transferowane zyski przekładają się na rozwój terroryzmu i hamowanie rozwoju gospodarczego”. PODATNIK NA DZIKIM ZACHODZIE
Nowe przepisy niosą ze sobą zagrożenie polegające na tym, że upoważnienie do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej dostarczane będzie wówczas, gdy kontrolujący znajdą w trakcie trwających już czynności argument, wokół którego mogliby owo upoważnienie „zbudować”. Jednak wszelkie mogące budzić prawną wątpliwość działania fiskusa tłumaczy wyższy cel, jakim jest ochrona społeczeństwa przed terroryzmem. ⚫
Wydatki świąteczne
ILE W TYM ROKU
POLACY
WYDADZĄ NA ŚWIĘTA?
76
Business Life Polska
TEKST: KATARZYNA WEBER, DYREKTOR DZIAŁU ANALIZ FUTURO FINANCE
Okres przedświąteczny większości z nas kojarzy się z gorączką zakupową. Potwierdzają to najnowsze badania Deloitte na temat świątecznych zwyczajów konsumentów. Na co i ile w tym roku Polacy wydadzą pieniędzy oraz dlaczego biorą kredyty gotówkowe przed świętami.
Ś
więta to zdecydowanie czas, który spędzamy z najbliższymi. Zależy nam na tym, żeby więcej chwil spędzać z rodziną i przyjaciółmi. Dlatego obiecujemy sobie poprawę postanowienia wcześniejszego dokonywania zakupów świątecznych podarków. Aż 36% Polaków planuje zrobić zakupy w pierwszych dwóch tygodniach grudnia, w późniejszym terminie 22%. ILE WYDAMY NA ŚWIĘTA?
W tym roku planujemy wydać na święta około 1168 zł. Jest to zdecydowanie więcej niż w zeszłym roku (wzrost o 6% r/r). Na tle pozostałych krajów europejskich Polacy mają zdecydowaną tendencję do przekraczania założonego wcześniej budżetu przeznaczonego na zakupy świąteczne. W 2017 roku ponad połowa badanych deklarowała, że przekroczyła pierwotny budżet o ponad 200 zł, gdzie średnia dla Europy to 32%. Na prezenty planujemy wydać więcej niż na żywność. Na przyjemności chcemy przeznaczyć ok. 45% bożonarodzeniowego budżetu, a na jedzenie 44%. Zaś na spotkania towarzyskie około 125 zł. JAKIE PREZENTY KUPIMY?
Wśród najbardziej popularnych prezentów świątecznych dla dorosłych są książki, kosmetyki, perfumy oraz słodycze. Młodzieży dodatkowo chcemy kupić gry komputerowe, kamery cyfrowe, konsole i tradycyjnie przekazać gotówkę. Bestsellerem wśród dzieci są lalki i zabawki pluszowe, zabawki konstrukcyjne, książki, zabawki kreatywne i artystyczne oraz gry.
FOTO: UNSPLASH
NISKIE OPROCENTOWANIE KREDYTÓW GOTÓWKOWYCH ZACHĘTĄ DO ZAKUPÓW
Przyczyną wzrostu budżetu świątecznego są reklamy, które kuszą wymarzonymi prezentami. Polacy są królami promocji – aż 54% respondentów wskazuje promocje jako główny czynnik wpływający na decyzję zakupową. Jeżeli nasz portfel jest pusty, to trafiamy wtedy na reklamy zachęcające do zaciągnięcia kredytu gotówkowego. W okresie przedświątecznym często banki mają obniżone oprocentowanie lub nie ma go w ogóle.
77
FOTO: MIROSLAVA, UNSPLASH
Wydatki świąteczne
Także w tym okresie kuszą niską prowizją bankową. Dostępność możliwości złożenia wniosku kredytowego oraz ograniczenie formalności do niezbędnego minimum powoduje, że Polacy coraz chętniej korzystają z finansowania zewnętrznego, które przeznaczają na zakupy świąteczne. Zawnioskować o dodatkową gotówkę możemy zarówno w placówce banku, która nierzadko znajduje się także w galeriach handlowych, jak i przez przeglądarkę internetową
78
Business Life Polska
czy aplikację mobilną dostępną na smartfona. Coraz częściej banki wychodzą naprzeciw oczekiwaniom swoich klientów i w bankowości internetowej oferują rozwiązania, które pozwalają na zaciągnięcie kredytu niemalże jednym kliknięciem. Podpisanie umowy kredytowej także odbywa się online. Są to rozwiązania, które najczęściej pozwalają na pozyskanie kwoty do 5000 zł i cieszą się niezwykłą popularnością. Liczba tego typu ofert zwiększa się w okresie świątecznym.
FOTO: ANDREW NEEL, UNSPLASH
WEDŁUG RAPORTU DELOITTE BLISKO POŁOWA POLAKÓW ZAMIERZA ZROBIĆ ZAKUPY ŚWIĄTECZNE ONLINE. OZNACZA TO, ŻE KUPIĄ ORAZ SFINANSUJĄ PRODUKTY BEZ WYCHODZENIA Z DOMU O DOGODNEJ PORZE DNIA I NOCY
Według raportu Deloitte blisko połowa Polaków zamierza zrobić zakupy świąteczne online. Oznacza to, że kupią oraz sfinansują produkty bez wychodzenia z domu o dogodnej porze dnia i nocy. Bardzo chętnie korzystamy także z kart kredytowych, które w okresie świątecznym kuszą promocjami. W tym przypadku, dobrze gospodarując środkami, jesteśmy w stanie spłacić dokładnie tyle, ile pożyczyliśmy. Dla przykładu: kupując prezent
tuż przed świętami i spłacając pożyczoną kwotę na koniec stycznia lub w lutym (w zależności od propozycji, jaką przedstawi nam bank), skorzystamy z okresu bezodsetkowego, czyli pożyczone środki będą „darmowe”. Jest to dobra opcja dla zwolenników robienia zakupów na ostatnią chwilę, kiedy jest już zbyt późno na korzystanie z oferty sklepów internetowych. Kartę kredytową jesteśmy w stanie otrzymać właściwie od ręki. ⚫
79
Nieruchomości komercyjne
NIEZWYKŁY POTENCJAŁ
POLSKIEGO RYNKU BIUROWEGO TEKST: BARTŁOMIEJ ZAGRODNIK, WALTER HERZ
Rynek nieruchomości komercyjnych cieszy się coraz większym zainteresowaniem inwestorów. Wartość przeprowadzonych transakcji kupna/sprzedaży w pierwszych trzech kwartałach bieżącego roku w Polsce przekroczyła 5 mld euro, z czego ponad 2 mld przypadło na sektor biurowy. Analitycy firmy doradczej Walter Herz prognozują, że w tym roku wolumen inwestycji może być największy w historii.
POLSKI RYNEK BIUROWY ROŚNIE NAJSZYBCIEJ W REGIONIE CEE
W ostatnich latach rynek inwestycyjny w Polsce rozwijał się w tempie kilkunastu procent rocznie, co stanowi jeden z najlepszych wyników w środkowo-wschodniej części Europy. Wzrost wartości transakcji w Polsce determinuje sprzyjająca sytuacja gospodarcza w naszym kraju, a także coraz wyższa jakość dostępnych nieruchomości, gwarantujących relatywnie atrakcyjne stopy
80
Business Life Polska
zwrotu, przy utrzymującym się od dawna boomie na rynku najmu. To zwiększa płynność rynku, a tym samym stwarza bardzo dobrą sytuację dla nowych inwestorów. POLSKA W GRONIE NAJBARDZIEJ ROZWINIĘTYCH GOSPODAREK ŚWIATA
W sektorze biurowym ważną rolę odgrywają międzynarodowe fundusze. W naszym kraju kupują przede wszystkim inwestorzy z Niemiec,
FOTO: KAMIL FECZKO, UNSPLASH
W ostatnich latach rynek inwestycyjny w Polsce rozwijał się w tempie kilkunastu procent rocznie, co stanowi jeden z najlepszych wyników w środkowo -wschodniej części Europy
81
W AGLOMERACJI WARSZAWSKIEJ NOTOWANA JEST ZARÓWNO REKORDOWO DUŻA AKTYWNOŚĆ DEWELOPERÓW, JAK I NIEZWYKLE DUŻY POPYT, CO DOPINGUJE INWESTORÓW DO INICJOWANIA KOLEJNYCH PROJEKTÓW Austrii, Wielkiej Brytanii i USA, a w ostatnim czasie zauważalny jest też wzrost zainteresowania ze strony RPA i Dalekiego Wschodu, w tym Chin, Korei Południowej, Malezji i Singapuru. Udział polskich podmiotów w rynku inwestycyjnym jest wciąż znikomy, w odróżnieniu na przykład od kapitału z Czech, który rozszerza aktywność inwestycyjną nad Wisłą. Szanse na zwiększenie zainteresowania światowych inwestorów naszym rynkiem podnosi awans Polski do grona 25 najbardziej rozwiniętych rynków na świecie w indeksie FTSE Russel. Polska będzie dzięki temu postrzegana przez największych, globalnych graczy, jako bardziej stabilny rynek, na którym można długofalowo inwestować.
Dzięki wzmożonemu zainteresowaniu inwestycjami w Polsce, nasz rodzimy rynek nieruchomości świetnie sobie radzi. W niezwykłym tempie rośnie przede wszystkim segment biurowy w Warszawie. W ciągu ostatnich lat w mieście dokonał się ogromny skok jakościowy, jeśli chodzi o oferowaną powierzchnię w nowych projektach biurowych. W aglomeracji warszawskiej notowana jest zarówno rekordowo duża aktywność deweloperów, jak i niezwykle duży popyt, co dopinguje inwestorów do inicjowania kolejnych projektów. Na stołecznym rynku popyt na biura przewyższa podaż. Dostępność powierzchni biurowych zmniejsza się, co przy utrzymującej się wysokiej absorpcji sprawia, że w niektórych lokalizacjach dochodzi do wzrostu stawek czynszowych.
DZIEWIĘĆ DUŻYCH OŚRODKÓW BIZNESOWYCH
Jako najbardziej rozwinięty rynek w regionie możemy wiele zaoferować. Poza Warszawą mamy osiem dobrze rozwiniętych biznesowych ośrodków regionalnych, znacznie więcej niż inne państwa w naszym regionie i większość krajów Europy Zachodniej.
82
Business Life Polska
WARSZAWA Z REKORDOWYMI WYNIKAMI
Całkowita podaż na rynku biurowym w Warszawie wynosi ponad 5,4 mln m2, a w budowie jest około 770 tys. m2 powierzchni. Mimo tak szerokiej realizacji nowych projektów na warszawskim rynku biurowym
FOTO: ALEXEY TOPOLYANSKIY, UNSPLASH
Nieruchomości komercyjne
Nieruchomości komercyjne
możemy dziś obserwować efekt pewnego rodzaju luki podażowej. Taka sytuacja może utrzymać się jeszcze przez następne 18 miesięcy, do czasu ukończenia budowy i oddania do użytkowania dużych projektów, które są aktualnie w trakcie realizacji. Widoczne są coraz częściej renegocjacje obecnych umów na długo przed ich zakończeniem. Dzięki dużej chłonności rynku w Warszawie spada ilość pustostanów. Warszawa cieszy się szczególnie wysokim zainteresowaniem wśród inwestorów z sektora nowoczesnych usług dla biznesu, firm z branży IT, finansów i bankowości oraz podmiotów doradczych. WARSZAWSKI RYNEK PRZYCIĄGA NAJWIĘKSZE ŚWIATOWE FIRMY
Stolica Polski przyciąga coraz więcej światowych graczy. W Warszawie biuro uruchomił niedawno JP Morgan, jeden z najpotężniejszych banków na świecie. Na warszawski rynek weszła międzynarodowa sieć coworkingowa WeWork, a plany rozwoju swojego warszawskiego centrum usług ogłosił Standard Chartered, jedna z największych globalnych instytucji bankowych. Odbiorcą sporej ilości powierzchni biurowej w aglomeracji są centra usług dla biznesu. Swoje centra usług ma już w Warszawie 30 firm z listy największych przedsiębiorstw świata „Fortune” Global 500. Nie zwalnia tempa również rozwój rynków regionalnych, rozwijających się poza Warszawą. Zasoby Krakowa i Wrocławia przekroczyły już milion metrów kwadratowych powierzchni biurowych.
nowe biura utrzymuje się w mieście na wysokim poziomie, co motywuje deweloperów do wzmożonej aktywności. Czwartym krajowym rynkiem biurowym, którego wielkość przekroczy 1 mln m2 powierzchni, będzie prawdopodobnie Trójmiasto. Według prognoz nastąpi to za dwa lata. Trójmiasto cieszy się obecnie rekordowo dużym zainteresowaniem, zarówno międzynarodowych, jak i polskich inwestorów. Rynek trójmiejski oferuje aktualnie ponad 770 tys. m2 biur, a w budowie pozostaje około 170 tys. m przestrzeni biurowej. Ubiegły rok był dla Trójmiasta najlepszy w historii pod względem popytowym, zapotrzebowanie na biura sięgnęło 114 tys. m2.
Na warszawski rynek weszła międzynarodowa sieć coworkingowa WeWork, a plany rozwoju swojego warszawskiego centrum usług ogłosił Standard Chartered, jedna z największych globalnych instytucji bankowych.
TRÓJMIASTO DOGANIA BIUROWE PODIUM
Trójmiasto pozostaje dla inwestorów interesującym rynkiem także ze względu na swoje położenie. Gdańsk, Gdynia i Sopot oferują, podobnie jak Kraków, niewątpliwe walory turystyczne. Duża absorpcja na trójmiejskim rynku sprawia, że utrzymuje się na nim najmniejszy współczynnik niewynajętych lokali w kraju. Beneficjentami spektakularnego rozwoju sektora nowoczesnych usług dla biznesu w Polsce są nie tylko największe ośrodki miejskie, ale i te mniejsze. Sektor rozwija się również w takich miastach jak Lublin, Olsztyn, Białystok, Rzeszów, Radom, Kielce, Bydgoszcz, Toruń, Szczecin, Lublin, czy Opole. Inwestorzy z tej branży poszukują nowych lokalizacji także w mniejszych miastach w Polsce. ⚫
KRAKÓW NAJWIĘKSZYM OŚRODKIEM BPO/ SSC W POLSCE
WROCŁAW Z DZIESIĘCIOKROTNIE WIĘKSZYMI ZASOBAMI BIUROWYMI OD DEKADY
Następnym po Krakowie największym ośrodkiem biurowym w kraju jest Wrocław. Jeszcze przed dekadą wrocławski rynek dysponował zaledwie jedną dziesiątą obecnych zasobów. Zapotrzebowanie na
84
Business Life Polska
FOTO: COBALTBLUE25
Oferta stolicy Małopolski, drugiego największego rynku biurowego w Polsce, przekracza obecnie 1,2 mln m2 powierzchni biurowej. Według szacunków w budowie jest dziś w Krakowie ponad 300 tys. m2 biur, a w tym roku na rynek może trafić nawet 190 tys. m2 biur. Tempo wzrostu segmentu biurowego w aglomeracji jest imponujące. Od 2008 roku zasoby powierzchni w mieście zwiększyły się czterokrotnie. Firmy z sektora BPO/SSC i IT, dla których krakowski rynek jest główną lokalizacją w Polsce, generują popyt na większość powierzchni biurowej na terenie aglomeracji. W minionym roku popyt na powierzchnię biurową w Krakowie przekroczył 200 tys. m2.
PROMOCJA
ACTIVE
W
edług sondażu przeprowadzonego w 2017 r. ponad połowa małych firm nie jest przygotowana na utratę danych. Pojęcie zabezpieczania danych jest dobrze znane przez użytkowników biznesowych, jednak koszty i wysiłki związane z wprowadzeniem nowoczesnego rozwiązania do tworzenia kopii zapasowych w swojej infrastrukturze nadal powodują, że wiele firm trzyma się istniejących praktyk, takich jak korzystanie z bezpłatnego oprogramowania do tworzenia kopii zapasowych
86
Business Life Polska
oferujących, w darmowym pakiecie, zaledwie podstawową funkcjonalność. Konieczność oddzielnego dobrania odpowiedniego sprzętu oraz pasującego do niego oprogramowania, prawidłowego wdrożenia jednostek oraz możliwość uzyskania wsparcia technicznego dodatkowo komplikuje problem. W tym kontekście konsolidacja dostawcy rozwiązań do tworzenia kopii zapasowych z dostawcą sprzętu oznacza jednorazowy zakup, wyraźną korzyść finansową, a także zapewnia administratorom łatwiejszy dostęp do ujednoliconych opcji pomocy technicznej i łatwiejszych metod wdrażania. Organizacje potrzebują czegoś więcej niż tylko kopii zapasowych;
FOTO: DANIEL CHEN, UNSPLASH
BACKUP
ważniejsze jest obniżenie czasu przywracania w przypadku ataku typu ransomware, awarii lub uszkodzenia dysku twardego. KIEDY SKOMPLIKOWANE STAJE SIĘ PROSTE.
Synology NAS jest znanym na rynku, sprawdzonym rozwiązaniem do przechowywania kopii zapasowych. Za pomocą Synology NAS i pakietu Active Backup bezproblemowo dopełniamy działanie sprzętu za pomocą oprogramowania, dostarczając zintegrowane urządzenie do tworzenia kopii zapasowych danych i ich odzyskiwania. To gotowe rozwiązanie pozwala na scentralizowanie zarządzania danymi oraz usprawnienie rejestracji, wdrażania i pomocy technicznej. Firma oferuje funkcje klasy biznesowej bez obaw o licencje. Całkowicie darmowy pakiet Active Backup Suite obejmuje trzy aplikacje do tworzenia kopii zapasowych: 1. Active Backup for Business 2. Active Backup for G Suite 3. Active Backup for Office 365 Funkcja Active Backup umożliwia scentralizowanie zadań tworzenia kopii zapasowych dla systemów i usług VMware, Windows, Office 365 i G Suite w urządzeniu Synology NAS oraz pozwala na zarządzanie nimi z jednej prostej konsoli. Szybkie i niezawodne odzyskiwanie danych w celu zapewnienia ciągłej dostępności usług, maszyn wirtualnych i plików. Funkcja Active Backup umożliwia firmom oszczędność czasu, a także nakładu pracy i kosztów poprzez ochronę własności firmy oraz zapewnia infrastrukturze IT elastyczne i niezawodne metody odzyskiwania, zmniejszając ryzyko przestojów i zapewniając ciągłość działania firmy. Dwie technologie zintegrowane z wydajnością Active Backup for Business to Changed Block Tracking (CBT) i globalna deduplikacja. CBT to przyrostowa technologia tworzenia kopii zapasowych dla VMware, która przetwarza tylko te bloki, które uległy zmianie. Globalna deduplikacja minimalizuje zużycie pamięci na platformach, urządzeniach i wersjach, zapisując tylko jedną kopię danych, gdy istnieje w różnych źródłach tworzenia kopii zapasowych co pozwala na znaczne zmniejszenie wymaganej przestrzeni a co za tym idzie oznacza ogromną oszczędność dla firm. Usługa ta oferuje prostego sposobu zarządzania, wdrażania i monitorowania wszystkimi zadaniami tworzenia kopii zapasowych z poziomu jednej konsoli. Powiadomienia i zaplanowane raporty
pomagają w podjęciu natychmiastowych działań w celu lepszej ochrony cennych danych. Zaspokaja również potrzeby różnych scenariuszy związanych z odzyskiwaniem danych, takich jak przywracanie na poziomie plików, natychmiastowe i pełne przywracanie maszyny wirtualnej lub natychmiastowe przywracanie do programu Synology Virtual Machine Manager, czyli intuicyjnego oprogramowania hiper-nadzorcy, oferującego liczne możliwości konfiguracji i uruchamiania różnego rodzaju maszyn wirtualnych takich jak systemy Windows, Linux oraz Virtual DSM. Serwer NAS firmy Synology jest doskonałym wyborem dla wielu firm, które szukają repozytorium kopii zapasowych używanego wraz z oprogramowaniem do tworzenia kopii zapasowych innych firm. Teraz dzięki Active Backup można uprościć zarządzanie danymi za pomocą jednego dostawcy. Co najważniejsze, nie ma dodatkowych kosztów związanych z oprogramowaniem, bez względu na to, ile komputerów, serwerów lub maszyn wirtualnych zarchiwizujemy. Co więcej, serwer Synology NAS oferuje wiele innych funkcji dla małych i średnich firm. Można na przykład utworzyć kopię zapasową danych Office 365 i G Suite, takich jak poczta, kontakty lub kalendarz. Dzięki temu firmy mogą kontrolować i chronić dane firmowe przechowywane w obu usługach, bezustannie wykonując ich kopie zapasowe i centralizując je na lokalny serwer Synology NAS, chroniąc w ten sposób przed przypadkowymi zdarzeniami z niskimi wskaźnikami RPO i zaspokajając potrzeby przechowywania danych bez konieczności posiadania planu przechowywania w chmurze. ⚫ FB: @synologypolskaoficjalna TW: @synologypolska Oficjalne forum: https://pl.forum.synology.com/
87
Moda
PRZEGLĄD PŁASZCZY KOLEKCJA JESIEŃ/ZIMA 2019
4
5
2
1
3
KOBIETA 1. Balenciaga 3D Houndstooth, balenciaga.com - 4500 euro 2. Elizabeth James Russell, zalando.pl - 3509 zł 3. Polo Ralph Lauren, ralphlauren.eu - 799.95 euro 4. Marella Kentia, gb.marella.com - 575 funtów 5. WEEKEND MaxMara OIDIO, pl.weekendmaxmara.com- 2899 zł
88
Business Life Polska
1 5
2
3
4
MĘŻCZYZNA 1. Tiger of Sweden Callen, tigerofsweden.com - 899 euro 2. Joseph London Deluxe, zalando.pl - 5229 zł 3. Mackintosh Loro Piana Storm System, mackintosh.com - 766 USD 4. Vivienne Westwood Castle Coat, viviennewestwood.com - 1485 euro 5. J. Lindeberg James Plaid, j.lindeberg.com - 600 euro
89
Podróże
5 ORYGINALNYCH POMYSŁÓW NA URLOP W NOWYM ROKU TEKST: DAWID MIKOŚ
ZIMBABWE:
zielone serce Afryki Zimbabwe jest jednym z najwyżej cenionych spośród afrykańskich kierunków turystycznych. Najbardziej spektakularne atrakcje tego południowoafrykańskiego kraju to Park Narodowy Hwange – największy rezerwat dzikiej przyrody w Zimbabwe powierzchnią dorównujący jednemu polskiemu województwu, gdzie można wziąć udział w wyprawach safari i zwiedzić ruiny Wielkiego Zimbabwe – dawnego królestwa kryjącego ślady nieznanych cywilizacji. Równie wart uwagi jest wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO Park Narodowy Mana Pools, będący ostoją wielu zagrożonych gatunków zwierząt, takich jak słonie i bawoły. Żyje tu także największa w całym Zimbabwe populacja hipopotamów i krokodyli. Niebywałe wrażenie robią formacje skalne w parku Matopos i otoczone malowniczymi lasami jezioro Kariba (największy na świecie sztuczny zbiornik wodny). Obowiązkowym punktem podróży do Zimbabwe jest wizyta nad słynnym Wodospadem Wiktorii. Jego rwące wody chwalą sobie entuzjaści ekstremalnego raftingu. NAJLEPIEJ ODWIEDZIĆ: WIOSNA
90
Business Life Polska
FOTO: ANTELOPE PARK, UNSPLASH
Nowy rok będzie czasem realizacji odważnych planów i odkrywaniem miejsc, które wcześniej były zarezerwowane tylko dla rasowych podróżników. Dziś w erze globalizacji i gwałtownego rozwoju turystyki możemy dotrzeć do tych miejsc w sposób szybki i prosty. Podpowiadamy, które miasta i regiony zaskoczą i oczarują cię w 2019 roku.
FOTO: SIFAN LIU, UNSPLASH
VALPARAÍSO:
Klejnot Pacyfiku
FOTO: LOIC MERMILLIOD, UNSPLASH
Valparaíso to drugie największe miasto Chile. W przeciwieństwie do wielkomiejskiej stolicy – Santiago – panuje tu kameralna i leniwa atmosfera. Chilijskiemu San Francisco charakteru dodaje barwny port i malownicze położenie nad górzystym brzegiem oceanu. Na wzgórzach znajdują się zabytkowe dzielnice miasta – te, dla których ściągają tu turyści z całego świata, szczególnie po tym, jak miasto nazywane Klejnotem Pacyfiku" zostało wpisane " na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Spacerując krętymi uliczkami, natrafimy na ogrom małych kawiarni, restauracji i sklepików z rękodziełem – najczęściej jedno miejsce pełni te wszystkie funkcje jednocześnie. To przecudny labirynt wąskich alejek z kolorowymi domami i wyłaniająca się na każdym rogu sztuka uliczna, z kolorowymi drzwiami i oryginalną małą architekturą. Miasto inspirowało znanych pisarzy, architektów, muzyków i malarzy. Dom zbudował tu Pablo Neruda, chilijski poeta, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie literatury, który napisał w nim kilka wybitnych dzieł. NAJLEPIEJ ODWIEDZIĆ: PAŹDZIERNIK – MARZEC
91
FOTO: ANTON STROGONOFF, UNSPLASH
Podróże
SHENZHEN:
FOTO: DENYS NEVOZHAI, UNSPLASH
miasto przyszłości
Chcesz zobaczyć, jak powstaje metropolia przeszłości i poznać nowoczesne oblicze Państwa Środka? Wybierz się do Shenzhen – miasta nazwanego chińską Doliną Krzemową. Jego populacja gwałtownie rośnie od powstania specjalnej strefy ekonomicznej w 1980 roku – dziś mieszka tu 14 mln ludzi. Brak starożytnych świątyń i historycznych zabytków nadrabiają: nowoczesna architektura (ponad 200 nowoczesnych wysokościowców), atrakcje dzielnicy artystycznej, a także dziesiątki parków oraz setki barów i restauracji z kuchnią kantońską. W czasie pobytu w Shenzhen warto odwiedzić oryginalne parki tematyczne: Window of the World z replikami ponad 100 najbardziej znanych światowych zabytków i Splendid China & China Folk Culture Villages ze zminiaturyzowanymi zabytkami całych Chin, w tym Wielkim Murem czy Zakazanym Miastem. Oryginalną atrakcją będzie wizyta na gigantycznej giełdzie elektronicznej, gdzie można się zaopatrzyć w każde urządzenie elektroniczne, które kiedykolwiek wyprodukowano na świecie. NAJLEPIEJ ODWIEDZIĆ: LISTOPAD – LUTY
92
Business Life Polska
FOTO: ROD LONG, UNSPLASH
WYSPY GALAPAGOS: dziewiczy archipelag
FOTO: MAGDALENA KULA MANCHEE, UNSPLASH
Wyspy Galapagos – zwane także Żółwimi" – są " najbardziej dziewiczym archipelagiem w strefie międzyzwrotnikowej. Dziewiętnaście wysp oraz tysiące wysepek i skał stanowią jedno z najbardziej odizolowanych miejsc na ziemi, do którego dotrzeć można tylko drogą powietrzną z jednego państwa na świecie – Ekwadoru. Najstarsze wyspy mają około 4 mln lat i są jednymi z najbardziej aktywnych obszarów wulkanicznych na świecie. Ich powierzchnia prawie w całości stanowi teren parku narodowego i stacji badawczej Karola Darwina. W rezerwacie występuje unikalna roślinność i wiele gatunków pięknych, egzotycznych ptaków: dostojne flamingi, błękitnonogie głuptaki i fregaty z czerwonymi workami gardłowymi. Na archipelagu można również stanąć oko w oko z pingwinami równikowymi, legwanami czy fokami. W stacji można zobaczyć, jak pomaga się gigantycznym żółwiom i jakie badania prowadzi się nad tymi zwierzętami. Naturę można obserwować także z łodzi ze szklanym dnem, lub nurkując w wodach Pacyfiku. NAJLEPIEJ ODWIEDZIĆ: MAJ – LISTOPAD
93
FOTO: AKSHAT VATS, UNSPLASH
FOTO: FAHRUL AZMI, UNSPLASH
Podróże
KASZMIR:
NAJLEPIEJ ODWIEDZIĆ: LATO
94
Business Life Polska
FOTO: MOHIT TOMAR, UNSPLASH
„Jeśli istnieje raj na ziemi, to właśnie to jest to miejsce” – mieli w zwyczaju mówić o Kaszmirze wielcy Mogołowie. Górzysty Kaszmir, stan położony na północno-zachodnich krańcach Indii, to faktycznie oaza spokoju. Stolica regionu Śrinagar, położona w olbrzymiej himalajskiej dolinie, częściowo znajduje się na jeziorze Dal. Tutaj życie dosłownie toczy się na wodzie: zobaczymy targ zorganizowany na łodziach, gdzie sprzedaje się warzywa uprawiane w pływających ogrodach, sklepy na barkach, domy na wyspach i łodzie mieszkalne. Śrinagar słynie też z unoszących się na wodzie hoteli (houseboats) z wykwintnie rzeźbionymi frontami. Wieczorem obowiązkowa jest przeprawa kolorową łodzią shikharą po labiryncie kanałów czy też spacer po ogrodach mogolskich. W Kaszmirze istnieje wiele dziewiczych miejsce – warto zwiedzić choćby wioski Sonmarg i Kupwara i ich bajeczne górskie łąki. Najczęstszym miejscem wypraw są jednak okolice lodowca Kolahoi. Nie można przegapić tu lodowych grot Amarantha, które są świętym miejscem dla wyznawców hinduizmu.
FOTO: AMRITA GHANTY, UNSPLASH
bajeczne Himalaje
Klasyczna elegancja
LIMITACJA 100 SZT. SZWAJCARSKI MECHANIZM AUTOMATYCZNY KOMPLIKACJE: WSKAŹNIK REZERWY CHODU, BIG-DATE WODOSZCZELNOŚĆ 50M (5 ATM)
Adresy salonów: Salon Zegarki Biżuteria T. Cerbiński - Zielona Góra, Mickiewicza 7 Salon Od Czasu do Czasu C.H. Złote Tarasy - Warszawa, Złota 59