Travel Polska 5 2018 by MajerMedia

Z NOTATNIKA PODRÓŻNIKA

Lanzarote

Wyspa wulkanów

WRZESIEŃ/PAŹDZIERNIK 2018 › NUMER 29

POLSKA

BEZPŁATNY MAGAZYN O PODRÓŻACH

City break

Singapur

Temat wydania

Izmir

Nowoczesne oblicze Turcji

ISSN 2353-2416

TRAVEL & NATURA

Kajakiem po Wiśle 1

OD REDAKCJI

Mam przyjemność powitać Państwa na łamach kolejnego wydania magazynu Drogi Zachodu i Wschodu krzyżują się ze sobą nie tylko w Stambule. Odmienne światopoglądy i ślady burzliwej historii można także spotkać w trzecim co do wielkości największym tureckim mieście – Izmirze. To najważniejszy port handlowy nad Zatoką Izmirską, nad Morzem Egejskim, ale też metropolia, która z całych sił stara się opierać coraz silniejszym w Turcji konserwatywnym wpływom. Zapraszamy na s. 14-22. Lodowce to naturalne cuda, które przez tysiące lat rzeźbiły góry i wykopywały doliny. Zostały uformowane setki, tysiące, a nawet miliony lat temu, ze śniegu, który spadł i przekształcił się w lód. Wydają się groźne i niedostępne, ale dają się poznać z bliska, gdy się odpowiednio z nimi postępuje i przestrzega kilku prostych zasad. Szerzej na ten temat można przeczytać na s. 38-46. Czy dziecko może samodzielnie podróżować samolotem? Niemal wszystkie linie lotnicze dopuszczają możliwość podróżowania dziecka bez rodziców. Jednak w tym zakresie jego rodzic lub opiekun prawny ma obowiązek zapewnienia małemu pasażerowi dodatkowej opieki. Zasady, zgodnie z którymi taka podróż jest możliwa, uzależnione są w głównej mierze od wieku dziecka. Więcej w dziale prawnym na s. 48-49. Lanzarote to jedna z Wysp Kanaryjskich, którą warto odwiedzić o każdej porze roku, ale najlepiej przyjechać tu zimą. Wtedy poczujemy się tak, jakbyśmy przenieśli się w czasie, do ciepłego lata. Zwana „wyspą wulkanów”, jest najstarszą ze wszystkich Wysp Kanaryjskich. Polecamy materiał na s. 84-94. To zaledwie kilka propozycji spośród wielu innych – mam nadzieję – równie interesujących. Z życzeniami inspirującej lektury

Redaktor naczelny

PISZĄ I FOTOGRAFUJĄ DLA WAS

Karina O’Neill

Maciej Majerczak

Kasia Jaszczuk

Zapraszamy na stronę naszego wydawnictwa na: facebook.com/TravelPolskaMagazyn

JEŚLI MASZ ZROBIĆ TYLKO JEDNĄ RZECZ, ZRÓB TĘ NAJWAŻNIEJSZĄ TYLNE ŚWIATŁO FLARE RT Spraw by Cię widziano na drodze. Włącz najlepsze tylne światło rowerowe widoczne z odległości 2 km, nawet w dzień. Dowiedz się więcej na: trekbikes.com/drl

SPIS TREŚCI

AKTUALNOŚCI 10 Gadżety, trendy, inspiracje NOWOŚCI WYDAWNICZE 24 Z księgarskiej półki DOOKOŁA ŚWIATA 26 Singapur City break ROZMAITOŚCI 34 Ciekawostki ze świata TRAVEL & NATURA 38 Pomrukujące lodowe giganty 72 Ten za łukiem rzeki świat, czyli kajakiem po Wiśle

PRAWO 48 Podróż samolotem małoletnich dzieci bez rodziców KULINARNE INSPIRACJE 54 Kraj pachnący czosnkiem Z NOTATNIKA PODRÓŻNIKA 60 Kamperem nad fiordy NA RYNKU 68 Outdoor w dobrym stylu! Z DALEKA I Z BLISKA 84 Lanzarote Wyspa wulkanów

TEMAT WYDANIA

IZMIR

Nowoczesne oblicze Turcji

W starożytności miasto nosiło nazwę Smyrna, zostało założone w X w. p.n.e. przez Jończyków. W głębokiej zatoce statki śródziemnomorskich kupców mogły liczyć na schronienie, tutaj dokonywano pierwszych przeładunków do Europy oraz transakcji. Dlatego już w antycznych czasach Smyrna była jednym z ważniejszych ośrodków handlu w Azji Mniejszej.

Izmir

9 FOTO: SHUTTERSTOCK

NOWOŚCI RYNKOWE

ORIENTALNIE Restauracja InAzia w hotelu Sheraton Warsaw została stworzona jako kontynuacja kulinarnej podróży przez smaki i aromaty Orientu. Kwintesencją doznań kulinarnych są niezwykłe kompozycje stworzone przez szefa kuchni Marcina Sasina. Menu restauracji kusi wykwintnymi potrawami Azji Południowo-Wschodniej, a zwłaszcza zapachami i smakami Tajlandii, Wietnamu, Singapuru, Chin i Indonezji. Restaurację wyróżniają dania przygotowywane na bazie oryginalnych składników, łączące tradycyjne receptury z najnowszymi trendami kulinarnymi. W menu znajdują się potrawy komponujące stuletnie przepisy z elementami kuchni molekularnej czy technikami przygotowywania dań metodą sous vide. Prestiżowa lokalizacja w samym centrum placu Trzech Krzyży, oryginalne składniki sprowadzane z Azji oraz obsługa na najwyższym poziomie sprawiają, że jest to idealne miejsce na elegancką kolację. restauracja-inazia.pl

ZAWSZE W DOBRYM KIERUNKU Kompas Gerber BG Compact to solidne narzędzie nawigacji, które nigdy nie zawiedzie. Właściwa orientacja w terenie i umiejętność określenia swojej pozycji są przydatne podczas każdej formy outdooru i turystyki. Kompas wyposażono w solidną polimerową obudowę i czytelne oznaczenia kierunków. Można go doczepić do spodni, plecaka lub zamka błyskawicznego. Waga: 17 g. Cena: ok. 70 zł

SKUTECZNE ZABEZPIECZENIE PRZED CYBERZAGROŻENIAMI Liczba urządzeń połączonych z internetem w każdym domu przewyższa liczbę przebywających w nim osób i zwierząt. Co więcej, urządzenia te odgrywają coraz ważniejszą rolę w życiu codziennym i są wykorzystywane praktycznie we wszystkich jego obszarach: od uzyskiwania dostępu do zasobów internetu po bankowość, zakupy i rezerwowanie biletów online. Najnowsza wersja pakietu Kaspersky Total Security została stworzona w celu zapewnienia ochrony współczesnemu użytkownikowi internetu i pomaga zadbać o urządzenia połączone z siecią oraz o każdy aspekt życia cyfrowego – także w podróży. kaspersky.pl/total-security

PORZĄDEK W PODRÓŻY W tym stylowym podróżnym organizerze na dokumenty możesz mieć zawsze pod ręką bilety, gotówkę, karty kredytowe i dokumenty tożsamości. Etui umożliwia uporządkowane przechowywanie dokumentów w taki sposób, że nie trzeba się martwić nerwowym poszukiwaniem, kiedy któryś z nich jest akurat potrzebny. Organizer jest wyposażony w funkcjonalne detale: 11 przegródek na karty kredytowe, 3 większe przegródki, 1 kieszeń na monety zapinaną na zamek błyskawiczny i miejsce na długopis. Kolor: czarny, materiał: 100% poliuretan. Wymiary: ok. 27 x 15 cm. Cena: ok. 60 zł tchibo.pl

NOWOŚCI RYNKOWE

PODRÓŻNY NIEZBĘDNIK MEDYCZNY Apteczka Lifesystems Trek First Aid Kit powinna się znaleźć na wyposażeniu każdego pasjonata outdooru i aktywnej turystyki na wypadek skaleczeń, obtarć, pęcherzy i innego rodzaju drobnych urazów. Zestaw jest przydatny zwłaszcza w sytuacji, gdy ucierpisz, będąc w miejscu, w pobliżu którego brakuje apteki, sklepu czy punktu medycznego. Apteczka zawiera m.in. specjalne bandaże, gaziki, plastry, opatrunki, chusteczki odkażające, jak również elementy takie jak nożyczki, pęseta czy agrafki. Do tego producent dołożył instrukcję pierwszej pomocy. Całość zamknięta jest w poręcznym, wytrzymałym opakowaniu, wyposażonym w wodoodporny zamek i funkcję uchwytu. W środku znajdziesz dwie kieszenie, w tym jedną zapinaną na zamek. Dzięki temu, nawet gdy intensywnie przemieszczasz się w terenie, możesz być pewny, że wszystkie elementy apteczki znajdują się na swoim miejscu. Sugerowana cena detaliczna: 85,99 zł lifesystems.co.uk

MIASTO NOWEJ GENERACJI Port Praski to jedno z największych przedsięwzięć architektonicznych realizowanych w Europie. W ścisłym centrum Warszawy, niedaleko Starego Miasta i Wisły, w sąsiedztwie Stadionu Narodowego i II linii metra powstaje Miasto Nowej Generacji. Port Praski będzie łączyć ze sobą cztery dzielnice o różnym przeznaczeniu: mieszkalną Starą Pragę, usługowo-handlowe Doki, biznesowe City oraz rekreacyjno-naukowy Park Mediów. Całość dopełnią portowe bulwary, skwery oraz rozległe tereny zielone dostępne dla wszystkich warszawiaków. W znacznym stopniu została zrealizowana już dzielnica Stara Praga, której zabudowa nawiązuje do tradycyjnej architektury stolicy. portpraski.pl

ZAWSZE NA CZAS Zegarek Pinkerton (TBL.14399XS03) jest idealny dla osób, które preferują luźny styl outdoorowy oraz prowadzą aktywny i ekologiczny tryb życia. Duża koperta o średnicy 50 mm została wykonana z wysokiej jakości stali szlachetnej. Połączono ją z naturalnym paskiem skórzanym w kolorze ciemnego brązu, typowego dla marki Timberland. Elementem wyróżniającym ten model jest duża czytelna tarcza, która imituje lity kawał drewna w niebieskim kolorze. Zastosowane szkło mineralne ma wzmożoną odporność na pęknięcia. Cena: 499 zł timetrend.pl ZNAJDŹ SWÓJ ULUBIONY KOLOR ADŻARII Na wybrzeżu Adżarii zachód słońca jest klarowny i złoty niczym miód, a po nim horyzont przybiera barwę purpury. Wzdłuż wybrzeża rozciąga się długi na 7 km bulwar Batumi, który wraz z nadmorskimi miejscowościami, takimi jak Kobuleti, Gonio, Sarpi czy Kvariati, przyciąga atrakcjami turystów w różnym wieku, o różnych zainteresowaniach i pochodzących z różnych grup społecznych. Jest tu wszystko: przejrzyste, niebieskie morze, hotele, muzea, centra handlowe, kasyna, kawiarnie i restauracje, gdzie można skosztować lokalnych przysmaków, napić się wyjątkowego wina i oczywiście spróbować chaczapuri – tradycyjnego chlebka w kształcie łodzi, wypełnionego stopionym serem i jajkami. W Adżarii sezon turystyczny trwa cały rok. Wiosną na ulicach Batumi można podziwiać rozkwitające w barwach fioletu wisterie oraz kamelie kwitnące w ogrodach botanicznych. Latem, oprócz morza i gór, na przyjezdnych czeka festiwal jazzowy Black Sea. Jesienią odbywa się znany na całym świecie Międzynarodowy Festiwal Muzyki i Filmu. Zimą natomiast można szlifować swoje umiejętności narciarskie w jednym z zimowych kurortów. gobatumi.com

Punta Cana

GoDominicanRepublic.pl 13

TEMAT WYDANIA

Izmir

Nowoczesne oblicze Turcji TEKST JULIA SAWICKA-GRANDÍA

Drogi Zachodu i Wschodu krzyżują się ze sobą nie tylko w Stambule. Odmienne światopoglądy i ślady burzliwej historii można także spotkać w trzecim co do wielkości największym tureckim mieście – Izmirze. To najważniejszy port handlowy nad Zatoką Izmirską, nad Morzem Egejskim, ale też metropolia, która z całych sił stara się opierać coraz silniejszym w Turcji konserwatywnym wpływom.

starożytności miasto nosiło nazwę Smyrna, zostało założone w X w. p.n.e. przez Jończyków. W głębokiej zatoce statki śródziemnomorskich kupców mogły liczyć na schronienie, tutaj dokonywano pierwszych przeładunków do Europy oraz transakcji. Dlatego już w an-

tycznych czasach Smyrna była jednym z ważniejszych ośrodków handlu w Azji Mniejszej. W Smyrnie urodził się Homer, a Aleksander Wielki zadbał o rozwój tego miasta. Do dziś w Izmirze, tak jak dawniej, czuć kosmopolityczny charakter miasta. Turczynki chodzą po ulicach ubrane w zachodnim

TEMAT WYDANIA

Święto Pracy w Izmirze; z lewej: kumru – turecka kanapka ze smażoną kiełbasą, serem i innymi dodatkami

stylu, a w niektórych restauracjach, nawet podczas ramadanu, można zamówić mocniejszy alkohol. Wielu mieszkańców miasta otwarcie sprzeciwia się zaostrzaniu panujących zasad islamu, tak jak moja przewodniczka Asli. Po tureckim śniadaniu, w którym prym wiodą czarne i zielone oliwki oraz owczy ser, zabiera mnie na wycieczkę po swoim rodzinnym mieście. Zapewnia, że to najlepsze miejsce do życia w Turcji.

SPACER NAD ZATOKĄ SMYRNEŃSKĄ Wczesnym rankiem nad brzegiem Morza Egejskiego widać, jak miasto niespiesznie budzi się do życia. Mimo że Izmir liczy blisko 3 mln mieszkańców, panuje tu spokojniejsza atmosfera niż w Stambule. Z portu pasażerskiego odpływają statki na drugą stronę miasta, dla wielu osób to codzienny transport do pracy. Niewątpliwie rejs promem do innych części miasta jest przyjemnym sposobem na poznanie różnych zakątków Izmiru. W drugiej części portu widać przepływające statki towarowe. Bulwary nad Zatoką Izmirską szybko zapełniają się ludźmi. W kawiarniach popija się turecką kawę i herbatę, coraz trudniej o wolny stolik. Nad brzegiem pojawiają się ko-

Kadifekale, czyli Aksamitna Twierdza

Agora – starożytna część Izmiru

Jeden z symboli Izmiru – osmańska wieża Saat Kulesi na placu Konak

lejno wędkarze, sprzedawcy ostryg, spacerowicze i turyści. Idąc ulicą wzdłuż zatoki, docieramy do pomnika Atatürka, zwanego Ojcem Turków, który zeuropeizował dawne imperium osmańskie. Jednak za symbol miasta uchodzi nie pomnik słynnego Turka, a osmańska wieża Saat Kulesi na placu Konak, która została wybudowana w 1901 roku z okazji 25. rocznicy wstąpienia na tron sułtana Abdülhamida II. Jak głosi miejska legenda, zegar na wieży nie zatrzymał się od tego czasu ani razu. Przy wieży niemal o każdej porze dnia jest tłoczno. To świetny punkt orientacyjny, a rozglądając się

dookoła, można dostrzec inne ciekawe atrakcje, w tym niewielki meczet Yalı Cami, który pochodzi z końca XVIII wieku.

ZAKUPOWY SZAŁ, CZYLI UROK BAZARU KEMERALTI Nieopodal Wieży Zegarowej można poczuć bliskowschodni klimat. Prawdziwy smak Orientu w iście europejskim mieście zapewnia bazar Kemeraltı. Liczne uliczki tworzą gęsty labirynt, w którym łatwo stracić orientację. Można tu dostać dosłownie wszystko: od tandetnych nieprzydatnych przedmiotów po ubrania i tradycyjne wyroby tureckie najwyższej

TEMAT WYDANIA

Wykuta w skale podobizna Mustafy Kemala Atatürka – tureckiego polityka, współtwórcy i pierwszego prezydenta Republiki Turcji

jakości. W knajpkach na bazarze można skosztować tureckiego jedzenia i słodyczy, w tym baklawy. Atrakcją Izmiru jest także Asansör, czyli wieża z windą. Łączy ona dwie dzielnice: Karataş, która znajduje się na dole, i Halil Rıfat Paşa, która jest położona na górze. Znajduje się tu także punkt widokowy.

Izmirski przysmak – nadziewane czekoladą bułeczki o nazwie Bomba

#HomeOf Fethiye, Turcja

HOME OF

ÖLÜDENİZ ÖLÜDENİZ Najczęściej wymieniane wśród najlepszych plaż na świecie Ölüdeniz, to miejsce gdzie Matka Natura pokazała na co ją stać. Turkusowe wody, błękitna laguna, soczysta zieleń gór i złote plaże... Można by się zastanawiać, czy widoki mogłoby być jeszcze piękniejsze. Oczywiście, że tak! ! Jednak żeby je zobaczyć trzeba lubić wyzwania. Paralotniarze mówią, że Öludeniz wygląda jeszcze bardziej oszałamiająco z wysokości ponad 6500 stóp. Odkryj Turcję, home of Ölüdeniz. Bądź naszym gościem!

www.turcja.org.pl

TEMAT WYDANIA

Biblioteka Celsusa – jeden z ważniejszych zabytków Efezu, który został zrekonstruowany i udostępniony zwiedzającym. Miasto położone w odległości ok. 80 km od Izmiru warto odwiedzić nie tylko z tego powodu

Dawniej, by dotrzeć z nadmorskiego deptaku do dzielnicy Halil Rıfat Paşa, mieszkańcy musieli się wspinać po stromych schodach prawie 60 metrów. Ich życie postanowił poprawić żydowski bankier Nesim Levi Bayraklıoğlu, który w 1907 r. ufundował windę. Jednak by zobaczyć najlepszą panoramę miasta, trzeba udać się dalej, na górę Pagus, gdzie znajduje się Kadifekale, czyli Aksamitna Twierdza. Stąd widać całe miasto – Zatokę Izmirską, nowoczesne centrum, biedniejsze i zaniedbane dzielnice oraz pozostałości z czasów starożytnych.

WIELOKULTUROWE MIASTO I HISTORIA ANTYCZNA

Ponad stuletnia winda Asansor w Izmirze ma 50 m wysokości

O antycznym charakterze miasta przypominają pozostałości agory, która jest właściwie jedynym zabytkiem archeologicznym Izmiru. Ruiny pochodzą z czasów Marka Aureliusza, cesarza rzymskiego. Zachowane i zgromadzone przedmioty można obejrzeć w Muzeum Archeologicznym, niedaleko parku Turgutreis. Przy wejściu zwiedzających wita rzeźba smyrneńczyka numer jeden, czyli Homera. W podzielonym na trzy części muzeum można oglądać antyczną ceramikę, biżuterię, monety i najcenniejsze ze zbiorów – przeniesione z agory płaskorzeźby Neptuna i Demeter. Być może miasto mogłoby się pochwalić większą ilością zabytków, gdyby większość z nich nie spłonęła w pożarze podczas wojny grecko-tureckiej w 1923 roku. Przed wojną miasto było tyglem kulturowym. Oprócz Turków, Greków i Ormian mieszkała tu także diaspora żydowska.

Panorama Cesme

WYCIECZKA DO TURECKIEGO KURORTU CESME

Wiatraki na wyspie Chios

Jedyną bolączką Izmiru jest to, że nie ma tu plaży. Moja przewodniczka Asli poleca mi wycieczkę do Cesme. Miejscowość leży w odległości 80 km na zachód od Izmiru i można się tu bez trudu dostać lokalnym autobusem. To pierwszy kurort nad Riwierze Tureckiej. Gdy się jedzie dalej na południe, zaczynają się słynne miejscowości, m.in. Bodrum czy Marmaris. Asli zapewnia mnie, że w Cesme wypoczywa stosunkowo mało turystów, to miejsce, które przede wszystkim odwiedzają Turcy, mieszkańcy Izmiru i Stambułu. W miasteczku można

TEMAT WYDANIA

zobaczyć dobrze zachowane osmańskie domy, skorzystać z łaźni tureckiej czy zjeść w jednej z licznych restauracji na nadmorskiej promenadzie. Cesme ujmuje mnie niezwykłym błękitem morza i złotymi plażami. Dzięki położeniu i sprzyjającym wiatrom nadmorska miejscowość jest rajem dla windsurferów i wielbicieli innych wodnych szaleństw. W Cesme można się wybrać w rejs po okolicznych wysepkach i zatoczkach, w tym zobaczyć główną atrakcję – górzystą grecką wyspę Chios, która leży 10 km w linii prostej od Cesme. Podobnie

jak w Izmirze, można tu dostrzec historyczne pozostałości. O antycznej przeszłości przypominają ruiny starożytnej osady, a fort genueński z XIII w., który znajduje się w porcie, świadczy o silnych europejskich wpływach w regionie. Po intensywnie spędzonym dniu w Cesme wracam do Izmiru. Czas na turecką rozrywkę – Asli zabiera mnie na fajkę wodną do jednej z restauracji położonej nad Zatoką Izmirską. Życie nocne w mieście może jest mniej intensywne niż na Taksim w Stambule, ale z pewnością i tu nie brakuje atrakcji. ■

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

Malownicza kapliczka w północnej części wyspy Chios

Z KSIĘGARSKIEJ PÓŁKI

MIŁOŚĆ MADE IN CHINA Ceniony reportażysta i znawca chińskiej kultury Dorian Malovic przemierzył Państwo Środka wzdłuż i wszerz. Rozmawiał z matkami, żonami, córkami, siostrami, konkubinami i prostytutkami. Wysłuchał ich najintymniejszych zwierzeń, po to by zbudować prawdziwy obraz miłości made in China. Jak być nastolatką, wiedząc, że trzeba znaleźć męża przed ukończeniem 25. roku życia, by nie zostać sheng nu – resztką, której nie chce żaden mężczyzna? Jak być kobietą, gdy to rodzice szukają dla ciebie męża na ogromnym targu singli? Jak być matką, kiedy każda kolejna ciąża grozi represjami ze strony państwa? A przede wszystkim – czy można kochać prawdziwie w świecie, w którym komunizm zniszczył wszystkie wartości poza bezwzględnym posłuszeństwem wobec państwa i rodziny? W kraju o największym na świecie rynku matrymonialnym, gdzie małżeństwo nie jest sprawą uczuć, lecz chłodną kalkulacją biznesową. Oprawa broszurowa ze skrzydełkami, format 13,5 x 20,8 cm, 352 s. Cena 39,90 zł WYDAWNICTWO ZNAK HORYZONT www.znak.com.pl

IMIGRANT NA WYSPACH Relacja reporterska, żywcem wyjęta z osobistych doświadczeń autora i osób, które spotkał na miejscu. Autor książki Marcin Kowal w trakcie swojego życia na Wyspach Brytyjskich parał się różnymi zajęciami: pracował na zmywaku, sprzątał w hotelu, drzemał przy taśmie w fabryce opakowań, zawijał rogale przy kolejnej taśmie – w piekarni, był kucharzem bez doświadczenia, doglądał winogron w angielskiej winiarni, rozwoził jedzenie w irlandzkim szpitalu, był opiekunem osób starszych w domu opieki społecznej, cukiernikiem w małej prywatnej cukierni, działaczem społecznym w organizacji charytatywnej. Obecnie jest nauczycielem historii i wiedzy o społeczeństwie w polskiej szkole sobotniej w Irlandii Północnej. No i ciągle pracuje w szpitalu. W każdym z powyższych miejsc spotykał uśmiechniętych Brytyjczyków, kombinujących Irlandczyków i ciekawskich Polaków. Książka jest opisem relacji polsko-brytyjsko-irlandzkich. Można ją również traktować jak swoistego rodzaju poradnik: „jak odnaleźć się na Wyspach”. Zawiera solidną porcję porad i opis wszystkich najważniejszych aspektów życia w angielskim świecie. Każdy znajdzie tutaj coś dla siebie: od siarczystego humoru po całą serię ciekawych osobistości wpasowanych w wiecznie zaskakujący brytyjski świat. Oprawa miękka, format 14,5 x 20,5 cm, 288 s. Cena 39,90 zł WYDAWNICTWO BERNARDINUM www.ksiegarnia.bernardinum.com.pl

PO KRĘGOSŁUPIE EUROPY. ROWEREM Z PARYŻA DO SANTIAGO DE COMPOSTELA Wbrew temu, co mógłby sugerować podtytuł, książka nie jest jedynie relacją z rowerowej wyprawy, choć – oczywiście – jest nią również. Nie jest przewodnikiem turystycznym po trasie pielgrzymkowej, choć zawiera jego elementy. Jest – pisaną z nietypowej perspektywy – próbą publicystycznej analizy niektórych problemów współczesnej Europy (tożsamość narodowa, chrześcijaństwo, islam, średniowiecze, źródła i mechanizm działania współczesnej poprawności politycznej itd.), którymi w innych formach autor zajmował się wcześniej w trakcie swojej działalności politycznej. Oprócz tego: trochę rozważań religijnych i filozoficznych, a także garść napisanych w lekkim stylu osobistych wspomnień autora Dariusza Lipińskiego, jak to z tą Europą dawno temu (a przecież tak niedawno) bywało. Oprawa miękka ze skrzydełkami, format 14,5 x 20,5 cm, 336 s. Cena 39,90 zł WYDAWNICTWO ZYSK I S-KA www.zysk.com.pl

DOOKOŁA ŚWIATA

City break Singapur TEKST ANNA BORZYM

Uginając się pod ciężarem zbyt wyładowanych plecaków, przeciskamy się przez zatłoczone miasto. Mijani ludzie jednak nie pędzą jak nowojorczycy, lecz z opanowaniem zmierzają w swoim kierunku. W tym tłumie panuje zadziwiający spokój. Singapur to świat funkcjonujący według jasno określonych zasad.

asażerowie naziemnego metra ustawiają się przy wejściach do wagonów w równych rzędach, zgodnie z namalowanymi na peronie liniami. Auta poruszają się po ulicach stałą, niewielką prędkością, dbając o zachowanie należytego odstępu od poprzednika. Pieszym nie przejdzie przez myśl, żeby przeskoczyć przez jezdnię na czerwonym świetle, nawet jeżeli w zasięgu wzroku nie ma ani jednego samochodu. Policji na ulicy nie widać, miastu przyglądają się jednak nieustannie tysiące oczu nigdy niewyłączanych kamer. Niepokornym o panujących tu zasadach przypominają tablice grożące obłędnie wysokimi karami finansowymi za łamanie reguł – łowienie ryb, jedzenie i picie w publicznych środkach transportu, śmiecenie, plucie. Mandat można dostać nawet za niespuszczenie wody w publicznej toalecie. Za poważniejsze występki przewidziano karę chłosty.

ZAKUPOWY RAJ W zamian za ograniczenie swobody i dyskretną, ale ciągłą inwigilację singapurczycy dostali porządek, bezpieczeństwo i jedne z najwyższych zarobków na świecie. Pieniądze się tu ceni, a sposobności do ich wydania nie brakuje. O tym, że Orchard Road jest jedną z najbardziej handlowych ulic świata, przekonujemy się już po kilku krokach. Większość maszerujących nią osób dzierży w dłoniach zakupy pochowane w torbach z logo największych światowych domów mody. To miasto jest rajem dla najbardziej wymagających znawców trendów. Najsłynniejsze marki prześcigają się w coraz bardziej wymyślnych sklepach, a oferta jest tak duża, że można tu kupić dosłownie wszystko, równocześnie nie sposób pozbyć się świadomości, że nie da się zajrzeć wszędzie i że z czegoś trzeba zrezygnować.

DOOKOŁA ŚWIATA

apur Sing e Gdzi y? jem nocu

YOTEL SINGAPUR

INSPIROWANY PODRÓŻAMI LOTNICZYMI Czerwcowy poranek, nareszcie na miejscu – Singapur! Długi lot za nami. Jet lag. Marzę o łóżku. Trafiamy do hotelu. Przez moment mam wrażenie, że przez pomyłkę znów jestem na lotnisku, ale nie, to nie strefa check-in na Changi ani wnętrze Enterprise – to recepcja hotelu Yotel. muzeum sztuki, dzielnica Chinatown czy singapurskie ogrody botaniczne. Potrzebujesz dodatkowego ręcznika lub butelki wody? A gdyby tak robot zapukał do drzwi i dostarczył to, czego potrzebujesz, hmm? Yoshi i Yolanda – przyjazne roboty – dostarczą je do twojej „kabiny”! Wypróbowaliśmy! Działa zadziwiająco! Robot zadzwoni do drzwi, „pogada” z tobą przez chwilę, przyniesie to, co zamówiłeś, a na koniec zaśpiewa piosenkę. Jest wystarczająco inteligentny, aby samodzielnie poruszać się po hotelu. Niemożliwe? A jednak! Każdy robot ma nawet swój niepowtarzalny głos i osobowość! Są one w pełni zaprojektowane przez jeden z singapurskich start-upów. Położenie hotelu, nowoczesne technologie, siłownia, odkryty basen o poranku, strefa do pracy, sałatka z komosy i awokado, piwo z domowego browaru, a może jeden z popisowych koktajli? YOTEL oferuje to wszystko. ZDJĘCIA: CHRISTOPHER O’GRADY/YOTEL SINGAPUR

Zainspirowany podróżami lotniczymi, bezkompromisowo stworzony dla gości YOTEL oferuje elementy luksusowych hoteli w mniejszych, nowocześnie zaprojektowanych wnętrzach. Co ciekawe, pokoje nazywane są „kabinami”, a recepcja to Mission Control, gdzie samodzielnie możesz się zameldować lub wymeldować z hotelu. Kosmos! Pokoje są niewielkie, jest jednak w nich wszystko, czego potrzebujesz: inteligentny system łóżek, łazienki z deszczowymi prysznicami, nastrojowe oświetlenie, wszechobecna technologia i… ten widok na Singapur! To tylko namiastka tego, co czeka na was przy Orchard Road. Lokalizacja przy jednym z najbardziej tętniących życiem centrów handlowo-rozrywkowych w mieście. Kultowe restauracje, światowej klasy sklepy i rozrywka tuż za progiem. YOTEL znajduje się 5 minut od stacji metra MRT Orchard i jego położenie zapewnia łatwy dostęp do pozostałych części miasta, w tym do takich atrakcji jak Singapore Flyer,

DOOKOŁA ŚWIATA

Świątynia i Muzeum Zęba Buddy (Buddha Tooth Relic Temple), jedno z często odwiedzanych miejsc na mapie Singapuru

Po tym konsumpcyjnym szaleństwie przyjemną odmianą okazuje się festiwal uliczny zorganizowany tuż obok domów handlowych. Pięknie ubrane, umalowane kilkudziesięcioosobowe zespoły z zaangażowaniem prezentują lokalne tańce, wirując w rytm muzyki, według ćwiczonego godzinami układu, i wyśpiewując pieśni. Występy, koncerty i festiwale są tu częścią niemal każdego dnia i można na nie trafić bez najmniejszego wysiłku.

OD DRZEWA DO DRZEWA Na naszą spontanicznie tworzoną listę miejsc do odwiedzenia wskakuje jeden z najbardziej charakterystycznych budynków na świecie – hotel Marina Bay Sands. Powstawał w zadziwiająco szybkim tempie – wzniesienie każdego piętra zajmowało zaledwie 4 dni. Uprzedzone, że nie tak łatwo dostać się do restauracji znajdującej się na dachu nawiązującego architekturą do domku z kart hotelu, obmyślamy fortel, dzięki któremu dotrzemy na szczyt. Rzeczywistość nas miło

zaskakuje. Zadanie okazuje się banalne, i nie wzbudzając niczyjego zainteresowania, udaje nam się wsiąść do windy i wjechać na 57. piętro. Wita nas klubowa muzyka i uśmiechnięta kelnerka. Z wygodnej kanapy obserwujemy pływające w basenie (lub robiące sobie selfie) osoby i znajdujący się tuż za nimi oświetlony nocnymi światłami Singapur. Wychylając się poza krawędź platformy łączącej trzy wieże hotelu, na której mieści się basen, można dostrzec futurystyczne elementy miejskich ogrodów – Gardens by the Bay. Na powierzchni 101 hektarów rośnie ponad 220 tysięcy pielęgnowanych przez cały sztab ludzi roślin, największe wrażenie robią jednak Supertrees – porośnięte roślinnością metalowe rusztowania w kształcie drzew. Osiemnaście konstrukcji sięgających 50 metrów nad ziemią wybucha po zmierzchu feerią barw. Ten spektakl można oglądać za darmo, siedząc wygodnie na równo przystrzyżonym trawniku. Ci, którym mało wrażeń, wykupują spacer kładką o długości 128 metrów, łączącą korony dwóch „drzew”.

„Superdrzewa” w miejskim ogrodzie Gardens by the Bay, w tle hotel Marina Sands Bay Singapurskie Chinatown

BOGACTWO SMAKÓW I ZAPACHÓW

Do Little India docieramy tuż przed zmrokiem. Zapach kadzideł i przypraw oraz masa ludzi na ulicach – w przeważającej części mężczyzn – oszałamia, będąc równocześnie odmianą dla uporządkowanego, trzymanego w ryzach centrum Singapuru. To z pewnością jedna z niezaprzeczalnych zalet Singapuru – wystarczy zaledwie kilkanaście minut spaceru, by móc swobodnie przenosić się pomiędzy zupełnie różnymi rzeczywistościami. Z każdej czerpiąc to, co najlepsze. ■

> 5 rzeczy, których musisz spróbować w Singapurze: Kopi – kawa ze słodkim gęstym mlekiem podawana z chrupiącymi tostami posmarowanymi warstwą roztapiającego się masła i słodką marmoladą Kaya. Lody w tostowym chlebie – oryginalne połączenie chleba z kremowym lodem to nowe doświadczenie nawet dla koneserów.

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

Hipernowoczesny uporządkowany Singapur, pełen szklanych drapaczy chmur i finansowych biur, w których dobija się transakcji na milionowe kwoty, zmienia nagle oblicze wraz z oddaleniem się od centrum. Rozwijające się dynamicznie miasto przyciąga ludzi z innych krajów, szukających szansy na lepsze życie. Przybysze z Chin, Pakistanu, Indii przywożą ze sobą własne zwyczaje, upodobania kulinarne, święta. Singapur jest Azją w pigułce. Gdy po przejściu kładką nad New Bridge Road trafiamy w sam środek Chinatown, zaskakuje nas ogromna ilość stoisk z kolorowymi produktami, których przeznaczenia często nie sposób się domyślić (sprawy nie ułatwiają objaśnienia pisane po chińsku). Setki przypraw, tajemniczych słoiczków, plastikowych gadżetów. Zatrzymujemy się przy stoisku, na którym mężczyzna formuje wprawnymi ruchami bułeczki bao, będące niekwestionowaną gwiazdą azjatyckiego street foodu. Ciasto jest puszyste, miękkie, a dzięki przygotowaniu na parze dużo zdrowsze od przysmaków pieczonych lub smażonych. Wybieramy te z nadzieniem z czekolady i masła orzechowego – słodkawo mdły smak okazuje się jednak zbyt dużym wyzwaniem dla naszych podniebień.

Ryż z kurczakiem w sosie sojowym (Soya Sauce Chicken Rice) w restauracji Hong Kong Soya Sauce Chicken Rice & Noodle, jednej z niewielu na świecie restauracji typu „street food” z gwiazdką Michelin. Mango Sticky Rice – kokosowy ryż z mango. Drink Singapore Sling.

Jedna z kameralnych singapurskich uliczek, w tle meczet Masjid Sultan

DOOKOŁA ŚWIATA

QUINCY

apur Sing e d G zi y? jem nocu

BĄDŹ INNY Quincy to wielokrotnie nagradzany hotel butikowy, który sprosta zarówno wymaganiom zapracowanych biznesmenów, jak i wymagających turystów. Delikatnie musujący szprycer na bazie Ginger Ale i liczi na powitanie, uśmiech i singapurska gościnność. Tak go widzę od początku.

Hotel dysponuje dwiema kategoriami pokoi, które cechują połączenie estetyki z odrobiną luksusu: kamienne ściany, wysokiej jakości pościel, kosmetyki marki Santal 33 czy ekspres do kawy Nespresso. Wystrój wnętrz Quincy jest nowoczesny, odważny i niepowtarzalny. Bardziej zachwyci pewnie millenialsów, ale jakością zyska sympatię także starszych gości. Żałuję, że nie starczyło nam czasu na lekcje gotowania czy sobotnią projekcję filmów, którą goście hotelowi mogą oglądać wprost z basenu, ale Singapur to przystanek po drodze dalej: wpada się tu na chwilę, chwyta każdy moment, delektuje niesamowicie bogatą kuchnią i… w drogę!

ZDJĘCIA: QUINCY HOTEL

Hotel Quincy oferuje wiele udogodnień opakowanych w designerskie formy, a ceny za pokój, co ciekawe, zawierają długą listę dodatków, m.in. całodzienne przekąski w holu, bezprzewodowy internet, dostęp do „bezkresnego” basenu i strefy SPA czy dobrze zaopatrzony bezpłatny minibar. Brzmi nieźle, prawda? Quincy położony jest w samym sercu pasa handlowego Orchard, w pobliżu ekskluzywnego osiedla Cairnhill. Najbliższa stacja MRT to Orchard, do której najłatwiej można dojść w 10 minut spacerem, przechodząc przez centrum handlowe ION Orchard. Dysponując zaledwie 108 pokojami, ten butikowy hotel nie może się równać z obiektami luksusowych sieci hotelowych położonych wzdłuż alei Orchard, jak chociażby Grand Hyatt. Ale to, czego mu na pewno nie brakuje, to zdecydowanie oryginalny styl – stalowa fasada, szklany hol z purpurowymi i szkarłatnymi, zamszowymi fotelami, krowią skórą i dziwacznymi elementami dekoracyjnymi, takimi jak wypchane poduchy w kształcie jamników czy buldożków francuskich. Dla lubiących pływać hit: „bezkresny” basen czynny całą dobę, a widok znad krawędzi na drapacze chmur jest jak ten, który można oglądać w broszurach promujących miasto.

ROZMAITOŚCI

CIEKAWOSTKI ZE ŚWIATA OPRACOWANIE RENATA NAWROCKA

NADZWYCZAJNE GALAPAGOS Archipelag Galapagos jest jednym z najczystszych, a kto wie, czy nie najczystszym miejscem na Ziemi. I to nie tylko dlatego, że większość jego powierzchni (6938 km² z 8 tys. km² całkowitej powierzchni archipelagu) ma status parku narodowego. Najważniejsza jest świadomość 30 tysięcy ludzi, którzy zamieszkują ten zakątek świata. Mieszkańcy wysp bardzo doceniają naturalne dziedzictwo, które przypadło im w udziale. Segregacja śmieci, sprzątanie wokół siebie, oszczędzanie wody i dbanie o środowisko – tego uczy się już od dziecka i nauka ta przynosi znakomite rezultaty. We wspomnianym parku narodowym trudno znaleźć choćby papierek wyrzucony obok kosza. Przyroda zaś pięknie im się za to odpłaca. Galapagos powinno być wzorem dla reszty świata, a szczególnie dla Azji, która ma ogromne problemy ze śmieciami.

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

HISTORIA KOŁEM SIĘ TOCZY...

Koło jest niewątpliwie jednym z najważniejszych wynalazków ludzkości. Jednak do dziś nie ma pewności, kto je wymyślił. Już 12 tys. lat temu do transportu używano okrągłych drewnianych belek, po których suwano ciężkie przedmioty. Przypuszcza się, że w ten sposób skonstruowano megalityczną budowlę Stonehenge. Najstarsze z odnalezionych drewnianych kół pochodzi z ok. 3200 roku p.n.e. Natomiast królewski rydwan z sumeryjskiego miasta Ur (dzisiejszy Irak) odnaleziony w grobowcu datowany jest na 2500 r. p.n.e. Warto wiedzieć, że szprychy stosowano już w 1900 r. p.n.e.; ich pozostałości archeolodzy odkryli w Iranie. Z kolei pneumatyczna opona wydatnie podnosząca komfort podróży to już wynalazek niemal współczesny. Opatentował ją w 1845 r. szkocki przemysłowiec Robert W. Thomson. Ewolucja koła wciąż trwa; dostępne obecnie rozwiązania pozwalają na jazdę mimo przebicia powłoki zewnętrznej, a to dzięki oponie zespolonej z felgą. Zaś tej ostatniej nie potrzebuje już koło bezciśnieniowe, gdzie felgę zastępuje piasta, zaś samo koło może się obyć w ogóle bez powietrza.

FOTO: WIKIPEDIA – CITRON/CC-BY-SA-3.0

ROZMAITOŚCI

REKIN O TRZYSTU ZĘBACH Płaszczak to gatunek bardzo rzadko spotykanego prymitywnego rekina. Występuje on głównie w wodach Atlantyku oraz w okolicach wybrzeży Australii i Japonii. To gatunek słabo poznany, żyje na głębokości od 120 do 1500 m, dlatego prawie w ogóle nie pojawia się przy powierzchni wody. Widzi tylko dwa wymiary – długość i szerokość. Ciało ma silnie wydłużone, długości około dwóch metrów, przypominające węgorza. Rekiny te rzadko padają ludzkim łupem, bo ich żerowiska znajdują się zazwyczaj na obszarach objętych zakazem połowów. Ryba ma trzysta zębów rozmieszczonych w 25 rzędach, a żywi się głównie kałamarnicami i drobnymi rybami. Ciąża płaszczaka trwa 3,5 roku, dlatego że płód rośnie w ciągu miesiąca tylko 1,4 cm. Rekin należy do grupy gatunków zwanych „żywymi skamieniałościami”, ponieważ nie ma krewnych wśród innych żyjących zwierząt.

NAJPIĘKNIEJSZE BOISKO ŚWIATA

FOTO: SHUTTERSTOCK

The Henningsvær Idrettslag Stadion, położony w wiosce rybackiej zajmującej niewielką wyspę w archipelagu Lofoty u północno-zachodnich wybrzeży Norwegii, to prawdopodobnie najpiękniejsze na świecie boisko futbolowe. Zbudowane na skale, w której dosłownie wyryto ogromny plac, a następnie pokryto go sztuczną trawą. Całość otoczona jest przez góry i morze, zatem zapierające dech w piersiach widoki są „gwarantowane”. Nie ma tam trybun, istnieje tylko asfaltowa otoczka o szerokości kilku metrów, na której zbierają się kibice. Norweską wioskę zamieszkuje zaledwie 500 osób, dlatego z tego niezwykłego obiektu sportowego nie korzystają profesjonaliści, ale... dzieci z miejscowego klubu piłkarskiego Henningsvær IL.

TRAVEL & NATURA

Perito Moreno

Pomrukujące lodowe giganty TEKST I ZDJĘCIA KARINA O’NEILL

Lodowce to naturalne cuda, które przez tysiące lat rzeźbiły góry i wykopywały doliny. Zostały uformowane setki, tysiące, a nawet miliony lat temu, ze śniegu, który spadł i przekształcił się w lód. Wydają się groźne i niedostępne, ale dają się poznać z bliska, gdy się odpowiednio z nimi postępuje i przestrzega kilku prostych zasad.

odowce fascynowały mnie od dawna i miałam ogromne szczęście przekonać się na własne oczy o ich pięknie i wyjątkowości. Każda lodowcowa okazja stała się nie do ominięcia od momentu, kiedy zobaczyłam swój pierwszy lodowiec z bliska (Perito Moreno w Argentynie). Stanięcie przed ogromnym czołem lodowca, szerokim na 5 km i wysokim na 60 metrów, wciąż wywołuje we mnie dreszczyk emocji, a było to ponad 10 lat temu. Jeśli nie spędzam czasu, wpatrując się w góry udekorowane lodowcami, to wsłuchuję się w jego pomruki podczas przechadzki po lodowcu, przemykam kajakiem wśród gór lodowych albo podpływam łodzią do jego czoła i daję się hipnotyzować wszelkimi odcieniami błękitu. Lodowy świat jest nieprawdopodobnie piękny i spokojny, a nie złowieszczy i groźny, jak się może wydawać. Zjeżdżanie na nartach po lo-

dowcu albo podziwianie go z daleka na pewno nie jest wam obce, ale jest jeszcze kilka innych możliwości, żeby poznać tę niepowtarzalną lodową krainę naprawdę z bliska. Wędrówka po lodowcu to szansa na jedyne w swoim rodzaju doświadczenie. Załóż raki, weź czekan w dłoń i wejdź w świat skrzypiącego lodu przy najbliższej okazji. Taka przechadzka z przewodnikiem będzie nie tylko piękna wizualnie, ale także ciekawa, bowiem to nie tylko sam spacer, ale też informacje i historie lodowcowe. Takie doświadczenie może trwać 2-3 godziny (około godziny na samym lodzie), cały dzień albo nawet kilka dni. Kilkugodzinna wędrówka na lodowcu jest najbardziej popularnym rodzajem doświadczenia ze względu na długość, cenę, małe wymagania fizyczne i dostępność geograficzną.

FOTO: SHUTTERSTOCK

Eyjafjallajökull (Islandia) – dwa w jednym: lodowiec i wulkan

TRAVEL & NATURA

Gdzie na lodowcowy spacer?

Vatnajökull i Snæfellsjökull, Islandia (lato) Aletsch, Szwajcaria (lato) Athabasca, Kanada (lato) Perito Moreno, Argentyna (zima) Root, Alaska, USA (lato) Jostedalsbreen, Norwegia (zima) Franz Josef, Nowa Zelandia (zima) polskie lodowce (lato i zima)

Jaskinie lodowe są jeszcze innymi tworami natury i kryją się w lodowcach. Można je odwiedzić przy okazji wędrówki na lodowiec, jeśli jest to odpowiedni czas (jaskinie rzadko utrzymują się cały rok). Niektóre są dostępne tylko dla badaczy i wspinaczy, ale są też takie dla zwykłych turystów (niektóre nawet mają swoje nazwy). Wspinaczka lodowa to wersja bardziej ekstremalna, wymaga nie tylko przewodnika, ale także predyspozycji fizycznych. Czasami można spróbować swoich sił (a potrzeba ich sporo) i wybrać się na krótką wyprawę połączoną z wędrówką po lodowcu. Są też tacy śmiałkowie, którzy uprawiają wspinaczkę sportową po pionowych ścianach nie tylko lodowców, ale też lodospadów, czyli zamarzniętych wodospadów (jest ich dużo na przykład w Górach Skalistych w Kanadzie).

Z poziomu wody jest zupełnie inaczej i podziwianie lodowca z tej pozycji też będzie zapierało dech w piersiach. Statek czy katamaran dotrą w miejsca, gdzie na nogach by się nie dało, a kąt widzenia lodu pozwoli na odczucie zupełnie innych wrażeń. Na początku lodowiec będzie się wydawał wąski i malutki, ale potem staniemy twarzą w twarz z wysoką na kilkadziesiąt metrów ścianą lodu. Odcienie niebieskiego, kształty, trzaski i odłamujące się kawały to prawdziwy spektakl natury. Wtedy człowiek czuje się malutki i zupełnie bezbronny. Można się wybrać statkiem pasażerskim na wygodny tygodniowy rejs na Alaskę albo bardziej ekspedycyjny na Arktykę albo Antarktydę, gdzie bonusem będą niedźwiedzie polarne albo pingwiny. Można też skorzystać z krótkiego, kilkugodzinnego rejsu, np. do lodowców takich jak Perto Moreno (Argentyna) czy Grey (Chile), ale jest też opcja rejsu

> Kilka lodowych (i dostępnych) jaskiń na świecie: Kamczatka, Rosja Islandia, w lodowcu Mýrdarsjökull i w Parku Narodowym Skaftafell (grudzień – luty) Dobszyńska Jaskinia, Słowacja (maj – wrzesień) Eisriesenwelt, Austria (maj – październik) Cztery Wielkie Jaskinie, Mount Rainier National Park, USA (lato i jesień) Jaskinie w lodowcu Mendenhall, Alaska, USA (cały rok)

fiordami Kenai na Alasce, gdzie przy odrobinie szczęścia można obserwować wieloryby, lwy morskie i puffiny. Wszelkiego rodzaju pojazdy lądowe też potrafią dotrzeć do krainy lodu. Na kanadyjski lodowiec Athabasca dociera specjalnie w tym celu skonstruowana ciężarówka (jest biało-czerwona i ma wielki liść klonowy na środku, przecież nie inaczej!). Kajakiem wśród gór lodowych? Da się, i to nawet w kilku miejscach na świecie. Na Islandii jest lodowcowa laguna Jökulsárlón, a w niej nie tylko foki, ale również lodowe pływające góry, których odłamane malutkie

Lodowiec Root na Alasce

Lodowiec Grey w Patagonii

TRAVEL & NATURA Lodowiec Grey w Patagonii z bardzo bliska...

Lodowce a zmiany klimatu

Bez wątpienia klimat ulega ociepleniu, a kontrowersje dotyczą tego, w jakim stopniu te zmiany są spowodowane przez człowieka. Lodowce są jednym ze wskaźników tych zmian i ich powierzchnia na całym świecie się zmniejsza. W sieci jest dostępnych wiele zdjęć sprzed kilkudziesięciu lat, które warto porównać do współczesnych zdjęć lodowców (np. Muir na Alasce). Dzięki takiemu porównaniu skalę dramatycznego kurczenia się lodowców będzie można łatwiej pojąć. Lodowce alpejskie pomniejszyły się o ponad 25% w ciągu ostatnich 50 lat, a lodowiec na Kilimandżaro (najwyższym szczycie Afryki) od 1912 stopniał ponad 80%. Próba ograniczenia szybkości topnienia jest ważna dla całej planety. Konsekwencji ocieplenia klimatu doświadczamy na każdym kroku, dlatego ogromnie ważna jest praca naukowców na całym świecie, którzy próbują ograniczyć szybkość topnienia lodowców.

Lodowiec Perito Moreno w Parku Narodowym Los Glaciares w Argentynie

Kenia Gambia Sri Lanka Dominikana Emiraty Arabskie Zanzibar Oman 43

TRAVEL & NATURA Laguna Jökulsárlón (Islandia)

Pośród gór lodowych

Wieża nad wsią Ushguli – lodowiec Shkhara (Gruzja) w tle

na Alasce

Svínafellsjökull – lodowiec w Parku Narodowym Skaftafell (Islandia)

Kilka ważnych spraw

Przed wyjazdem do danego kraju koniecznie trzeba wykupić ubezpieczenie. Istnieją polisy, które chronią aktywnych podróżników niezależnie od tego, czy wybierają się na narty, będą jeździć na koniu, rowerze, czy też pływać kajakiem wśród gór lodowych. Wiele lodowców jest niedostępnych zimą, ale zdarza się, że to właśnie zima jest jedynym momentem na doświadczenie czegoś niepowtarzalnego (np. lodowej jaskini na Islandii). Organizator wycieczki zapewni sprzęt, taki jak kask, raki, czekany czy kajak z kamizelką ratunkową. My musimy pamiętać o butach górskich i ciepłej, nieprzemakalnej odzieży. W niektórych miejscach, np. na Islandii, jest możliwość wypożyczenia butów, ale nie jest to praktykowane w zbyt wielu miejscach na świecie. Do niektórych doświadczeń, np. trudniejszych kilkudniowych wędrówek po lodowcu, trzeba mieć dobrą kondycję. Do większości doświadczeń wystarczy chęć przygody. Nawet jeśli nie pływaliście wcześniej kajakiem, to i tak dacie radę. Kajaki są dwuosobowe, a przed wypłynięciem otrzymacie lekcję wiosłowania. Limit wieku jest ustawiany przez rząd kraju i samych touroperatorów. Często dzieci poniżej 10. roku życia nie będą mogły wędrować po lodowcu, ale już wycieczki ciężarówką czy łodzią są dostępne dla każdego. Grupy wycieczkowe (np. trekking po lodowcu) są dość małe (często ok. 10-12 osób na 1 przewodnika), ale jest też możliwość wykupienia zupełnie prywatnej opcji. Wycieczki mogą trwać od 2 godzin do kilku dni i czasami trzeba je zarezerwować z wyprzedzeniem. Jeśli lodowa przygoda jest w planach, to warto dowiedzieć się szczegółów przed wyjazdem, żeby uniknąć rozczarowania na miejscu.

· ·

· · ·

kawałki, wyglądające niczym diamenty, lądują na pobliskiej plaży. To niezwykłe miejsce można nie tylko podziwiać z kajaka, ale też z łodzi albo po prostu z brzegu. Obserwacja z kajaka jest też możliwa na Alasce, gdzie góry lodowe są o wiele większe (ale jest również bardziej wietrznie i ciężej się wiosłuje). Z lotu ptaka też można! Czasami można wypatrzeć lodowce z samolotu (np. lecąc nad Alaską) albo wykupić specjalny lot helikopterem (np. nad Franz Josef

W drodze na Alaskę

TRAVEL & NATURA

w Nowej Zelandii z lądowaniem na lodowcu albo na Islandii, gdzie przy okazji będą po drodze wulkany!) Spacer w głąb lodowca i wsłuchanie się w jego pomruki, pływanie kajakiem wśród gór lodowych, obserwacja odłamujących się kawałów lodu wielkości domu czy wejście w niebieską jaskinię lodową to przeżycia niemające sobie równych i będą z pewnością zapamiętane do końca życia. Zatem spieszmy się na lodowce, przecież tak szybko topnieją! ■

Lodowcowe fakty i ciekawostki

75% słodkiej wody na naszej planecie jest zamknięta w lodowcach. 10% to obszar lądowy na Ziemi, który obecnie pokrywają lodowce (w epoce lodowcowej było to aż 32%). 100 km szerokości, 400 km długości i 2,5 km głębokości ma największy lodowiec świata – Lambert, zlokalizowany na Antarktydzie. Najpiękniejsze lodowce na świecie spotkamy na Grenlandii, Antarktydzie, Islandii, w Patagonii i na Alasce. 190 km długości ma najdłuższy lodowiec na świecie, tzw. lodowiec Beringa, znajdujący się na Alasce. Lodowce istniały na Ziemi przez miliony lat. Antarktyda była częściowo przykryta lodem już ponad 40 milionów lat temu! Lód lodowcowy jest bardzo gęsty i zwarty, dlatego wygląda inaczej niż ten w kostkach w naszym zamrażalniku. Ponieważ lodowce pochłaniają światło czerwone i żółte, a odbijają niebieskie, to wydaje się, że mają niebieski kolor. Im starszy lód, tym bardziej ciemnoniebieski się wydaje. Lądolody na Grenlandii i Antarktydzie stanowią 99% wszystkich lodowców na świecie. Gdyby cały lód na świecie się roztopił, to poziom mórz i oceanów podniósłby się o 70 metrów (to wysokość 30-piętrowego budynku). Państwa (np. Bangladesz) i miasta (np. Londyn) zniknęłyby pod wodą. Analiza lodu lodowcowego, nawet sprzed tysięcy lat, służy naukowcom do zdobywania wiedzy o klimacie na Ziemi. Na Alasce jest prawdopodobnie aż 100 000 lodowców... Większość nie ma swoich nazw (na szczęście!).

· · · · · ·

· · · · Na lodowcu Root (Alaska); wyżej: raki – niezbędne do „lodowcowych” spacerów

Wielki rejs na Antarktydę

Najlepsza cena!

Prawdziwa ekspedycja morska statkiem Albatrosa Ocean Atlantic, z polskim pilotem Program wycieczki: Dz. 1. Wylot z Warszawy. Dz. 2. Buenos Aires. Zwiedzanie miasta i kolacja. Dz. 3. Buenos Aires – Ushuaia. Dz. 4–5. W drodze na Antarktykę, Cieśnina Drake’a. Dz. 6–7. Południowe Szetlandy. Zejście na ląd blisko siedlisk pingwinów. Wycieczka do krateru wygasłego wulkanu na Wyspie Zwodniczej gdzie gniazduje wiele gatunków ptaków. Dz. 8–9. Półwysep Antarktyczny. Wyspa Half Moon. Zejście na ląd i wizyta w bazie polarnej. Możliwość obserwacji fok, pingwinów, kotików, lwów morskich i albatrosów. Dz. 10–11. Rejs w kierunku Cieśniny Drake’a i obserwacja ptaków, fok, delfinów i może nawet waleni. Po drodze Przylądek Horn, o ile pogoda pozwoli. Dz. 12. Ushuaia – samolotem do Buenos Aires. Dz. 13. Wylot z Buenos Aires do Warszawy. Dz. 14. Przylot do Warszawy 14 dni Wylot 22/01/2019

28 990 zł

Cena zawiera: Opiekę polskiego pilota • Przelot w obie strony Warszawa – Buenos Aires , Buenos Aires – Ushuaia • Zakwaterowanie: 2 noce w Buenos Aires w pokojach 2 os. i 9 noclegów na statku w 2 os. kabinach kat. D. • Zwiedzanie Buenos Aires zgodnie z programem • Wyżywienie: 2 śniadania i 2 kolacje w Buenos Aires, pakiet lunchowy w Ushuaia, na statku pełne wyżywienie z kawą i herbatą • Spotkania informacyjne oraz wykłady na pokładzie statku prowadzone przez kierownika ekspedycji • Wszystkie wyprawy, wycieczki pontonem oraz wędrówki zgodnie z programem • Opłaty lotniskowe i portowe

safari w Parku Krugera

4 hotel w centrum

Kolacja sylwestrowa w cenie

Największe atrakcje RPA

Nowy Rok w Rzymie

Zapierająca dech w piersiach Trasa Panoramiczna, malownicza Garden Route, safari w Parku Narodowym Krugera, słynne winnice oraz stylowy Kapsztad Program wycieczki: Dz. 1. Wylot z Warszawy. Dz. 2. Przylot do Johannesburga, przejazd autobusem do Graskop. Dz. 3. Trasa Panoramiczna – wspaniały widok z God’s Window i niesamowity skalny krajobraz w kanionie rzeki Blyde. Dz. 4. Safari w PN Krugera. Wieczorny grill pod gołym niebem. Dz. 5. Safari w PN Krugera. Dz. 6. PN Krugera, przejazd autobusem do Zebra Country Lodge. Dz. 7. Zebra Country Lodge – Port Elizabeth – Park Narodowy Tsitsikamma – Zatoka Plettenberg. Dz. 8. Rejs do Laguny Knysna. Dz. 9. Knysna –Oudtshoor. Groty Cango i farma strusi. Dz. 10. Oudtshoorn – Kapsztad. Zwiedzanie winnic z degustacją win. Dz. 11. Dzień wolny w Kapsztadzie. Dz. 12. Kapsztad. Wycieczka na Przylądek Dobrej Nadziei i pożegnalna kolacja. Dz. 13. Podróż powrotna lub przedłużenie pobytu (do wyboru: Kapsztad, Wodospady Wiktorii lub Mauritius). Dz. 14. Przylot do Warszawy 14 dni Wylot 4.11.18, 26.01 i 12.03 2019

10 998 zł

Cena zawiera: Opiekę polskiego pilota • Przelot Warszawa – Johannesburg, Johannesburg - Port Elizabeth, Kapsztad – Warszawa • Wycieczki oraz bilety wstępów wymienione w programie • 11 noclegów w hotelach 3*/4* w pokojach 2-os. • 11 śniadań, 4 lunche, 5 kolacji • Transport zgodnie z programem • Ubezpieczenie podstawowe KL i NNW

Adres: Warszawa ul. Marszałkowska 74

Powitaj Nowy Rok w wiecznym mieście – Rzymie. Poznaj jego największe atrakcje i daj się uwieść niepowtarzalnemu urokowi tego wspaniałego miasta Program wycieczki: Dz. 1. Wylot do Rzymu. Dz. 2. Spacer po Rzymie. Schody Hiszpańskie, Panteon, Fontanna di Trevi oraz Barcaccia. Czas wolny. Dz. 3. Wycieczka do Castelli Romani (dodatkowo płatna) i sylwestrowa kolacja. Dz. 4. Dzień wolny w Rzymie. Możliwość odwiedzenia Bazyliki św. Piotra, Coloseum lub podziwianie skoków z Ponte Cavour. Dz. 5. Wylot do Warszawy 5 dni Wylot 29/12/2018

4798 zł

Cena zawiera: Opiekę polskiego pilota • Przelot Warszawa – Rzym – Warszawa • Wycieczki wg. programu. • 4 noce w 4* hotelu w pokoju 2-os. • Śniadania i sylwestrową kolację • Ubezpieczenie podstawowe KL i NNW

Kod reklamy: TR1

Zadzwoń do nas +48 22 128 48 81 | albatros.pl

Skandynawska jakość od 1986 r.

PRAWO

Podróż samolotem

małoletnich dzieci bez rodziców TEKST LIDIA KOWALSKA, APLIKANTKA ADWOKACKA POD REDAKCJĄ KRZYSZTOFA BUDNIKA, ADWOKATA – KANCELARIA PRAWNA BUDNIK, POSNOW I PARTNERZY

Wakacje sprzyjają planowaniu wyjazdów, w tym również tych zagranicznych. Chcesz, aby twoje dziecko spędziło wakacje u bliskich, tylko zastanawiasz się, w jaki sposób, skoro nie dostaniesz urlopu w pracy? Nic straconego. Już dziś pomyśl o tym, jak zaplanować „samodzielny przelot” dziecka, tak aby był on nie tylko bezpieczny, ale i wygodny. CZY DZIECKO MOŻE SAMODZIELNIE PODRÓŻOWAĆ SAMOLOTEM?

FOTO: SHUTTERSTOCK

Niemal wszystkie linie lotnicze dopuszczają możliwość podróżowania dziecka bez opieki rodziców. Jednak w tym zakresie rodzic lub opiekun prawny dziecka ma obowiązek

zapewnienia małemu pasażerowi dodatkowej opieki. Zasady, zgodnie z którymi taka podróż jest możliwa, uzależnione są w głównej mierze od wieku dziecka. Im twoja pociecha jest młodsza, tym bardziej rygorystyczne przepisy regulują obowiązek zapewnienia jej opieki przez inną osobę dorosłą.

W JAKIM WIEKU DZIECKO MOŻE SAMODZIELNIE PODRÓŻOWAĆ SAMOLOTEM? Skupimy się na regulacjach prawnych dotyczących Polskich Linii Lotniczych LOT, w których wyróżnia się trzy grupy wiekowe: pierwsza od 8. dnia życia do 5. roku życia, druga od 5. roku życia do 12. roku życia oraz trzecia od 12. roku życia do 17. roku życia. Dzieci w wieku od 8. dnia życia do 5. roku życia podróżujące samodzielnie obowiązane są odbyć podróż w obecności specjalnej eskorty, polegającej na tym, że dedykowana stewardesa towarzyszy dziecku od momentu odprawy biletowo-bagażowej, aż do chwili odebrania go przez wyznaczoną, z góry dokładnie określoną osobę dorosłą na lotnisku docelowym. Mali pasażerowie w wieku od 5. do 12. roku życia podróżujący samodzielnie, w razie nieobecności rodziców lub innych opiekunów odbywają podróż w obecności specjalnej asysty. Opiekę sprawuje wówczas członek personelu pokładowego linii lotniczej oraz pracownicy obsługi pasażerskiej, kolejno wyznaczani w procesie obsługi naziemnej każdego lotniska. Co ciekawe, z asysty nie muszą korzystać dzieci będące pod opieką osoby, która ukończyła 16 lat (np. rodzeństwo). Natomiast dzieci powyżej 12. roku życia mogą podróżować samodzielnie albo na życzenie rodzica skorzystać z asysty personelu nadziemnego i pokładowego. Asysta wówczas zostanie zorganizowana analogicznie jak dla pasażerów w wieku od 5. do 12. roku życia.

DOKUMENTY WYMAGANE W PODRÓŻY Rodzice lub opiekunowie, których dzieci podróżują samodzielnie, zobowiązani są wypełnić specjalny dokument „Zlecenie opieki przewoźnikowi lotniczemu”, który można otrzymać w biurach linii lotniczych LOT lub bezpośrednio przy odprawie biletowo-bagażowej. Dziecko otrzymuje ponadto specjalną torebkę na szyję, do której włożone zostają paszport, karta pokładowa i inne dokumenty.

PRZEBIEG PODRÓŻY Każdorazowo dziecko musi zostać odprowadzone na lotnisko przez rodzica lub innego opiekuna prawnego. W chwili obecnej obowiązek ten został bardziej skonkretyzowany – konieczne jest pozostanie rodzica lub opiekuna na lotnisku, aż do momentu wystartowania samolotu, na wypadek zaistnienia możliwości nieprzewidzianego odwołania lotu. Dla wszystkich małych pasażerów podróżujących Polskimi Liniami Lotniczymi LOT przewoźnik przygotował specjalne stanowisko odprawy o nazwie „odprawa rodzinna” (ang. Family check-in). Do takiego stanowiska odprawy należy się zgłosić najpóźniej na 60 minut przed odlotem dla lotów międzynarodowych albo 30 minut przed odlotem dla lotów krajowych. Od tego momentu twoja pociecha pozostanie pod opieką wykwalifikowanego pracownika naziemnego, aż do chwili wejścia na pokład, gdzie wspólnie z przedstawicielem personelu obsługi lotniska przejdzie przez przyspieszoną kontrolę paszportową oraz kontrolę bezpieczeństwa, w trakcie której dziecko wejdzie na pokład przed innymi pasażerami. W samolocie dziecko będzie się znajdowało pod opieką personelu pokładowego, od momentu startu aż do momentu

wylądowania samolotu. Natomiast po wylądowaniu personel naziemny na lotnisku docelowym odbierze dziecko z samolotu i pomoże mu zabrać bagaż, a następnie odprowadzi do wyjścia i przekaże tylko wyznaczonej przez ciebie osobie (oczywiście po uprzednim sprawdzeniu jej tożsamości).

KOSZT USŁUGI ASYSTY I ESKORTY Opisane wyżej usługi asysty i eskorty są dodatkowo płatne. Opłaty za wykupienie usługi asysty, gdy dziecko podróżuje samodzielnie, są różne w zależności od kraju, do którego twoja pociecha odbywa podróż. W przypadku bezpośredniego lotu krajowego koszt takiej usługi wynosi ok. 80 zł. Z kolei korzystając z powyższej usługi na trasach międzynarodowych, należy się liczyć z koniecznością zapłaty kwoty ok. 170 zł. Natomiast przy lotach międzynarodowych, z tzw. „międzylądowaniem”, koszt asysty wynosi ok. 330 zł. W sytuacji samodzielnej podróży dziecka, które nie ukończyło 5. roku życia, konieczne jest wykupienie usługi eskorty (ang. Escort Hostess). Usługa ta różni się od usługi asysty i jest objęta dodatkowymi kosztami. Można ją zamówić wyłącznie telefonicznie, kontaktując się ze specjalnym biurem. Szczegółowy cennik dostępny jest na oficjalnej stronie internetowej przewoźnika.

BAGAŻ W zakresie limitu wielkości oraz wagi bagażu podręcznego dziecka obowiązują takie same reguły jak w przypadku podróży osoby dorosłej. Z uwzględnieniem jednego zastrzeżenia – twoja pociecha powinna być w stanie nieść bagaż samodzielnie, swobodnie, bez nadmiernego wysiłku fizycznego. Jeśli dziecko podróżuje dodatkowo z bagażem rejestrowym, podobnie jak w przypadku bagażu podręcznego, w zależności od wybranej klasy lotniczej, bagaż musi się mieścić w określonym przez linię lotniczą limicie. Jego przekroczenie może powodować konieczność uiszczenia na lotnisku dodatkowej opłaty, na zasadach ogólnych, obowiązujących wszystkich pasażerów. Po dokonaniu formalności związanych z wyjazdem zarówno do bagażu podręcznego, jak i rejestrowego dziecka zostanie przyczepiona specjalna przywieszka, dzięki której ich rozpoznanie przy odbiorze będzie znacznie łatwiejsze. Po wylądowaniu samolotu personel na lotnisku docelowym odszuka bagaż i, odprowadzając dziecko, przekaże go wskazanej przez ciebie osobie. Na koniec warto wspomnieć, aby przed każdą zaplanowaną podróżą koniecznie zapoznać się z regulacjami prawnymi obowiązującymi w liniach lotniczych, którymi twoja pociecha będzie samodzielnie podróżować, jak również regulacjami obowiązującymi w danym kraju. W niektórych krajach samodzielna podróż dziecka może być obwarowana dodatkowymi obowiązkami. Przykładowo, jeśli rozpoczyna ono podróż we Włoszech i ma poniżej 14 lat, wymagana jest wówczas deklaracja „wiedzy i zgody” podpisana przez obojga rodziców, wydawana przez właściwy urząd policji we Włoszech. Jeśli pasażer rozpoczyna podróż we Francji i jest poniżej 18. roku życia, może podróżować samodzielnie wyłącznie za zgodą rodziców lub opiekunów, którzy zobowiązani są wypełnić specjalny dokument „pozwolenie na opuszczenie państwa”. ■

MIĘDZY ZIEMIĄ A NIEBEM

Port lotniczy Charlesa de Gaulle’a w Paryżu

Gdy mowa o najbardziej imponujących lotniskach w Europie, zarówno eksperci jak i pasażerowie jednym tchem wymieniają takie porty lotnicze jak londyńskie Heathrow czy lotnisko we Frankfurcie nad Menem. Do tego zacnego grona z pewnością należy także port lotniczy im. Charlesa de Gaulle’a w Paryżu. Ten niezwykle funkcjonalny obiekt nie bez przyczyny stanowi dumę francuskich linii lotniczych.

aryskie lotnisko w 2017 roku zajęło 2. w Europie i 10. na świecie miejsce pod względem całkowitej liczby obsłużonych pasażerów. Przez tutejsze terminale przewinęło się wówczas niemal 70 milionów podróżnych. Położone na obrzeżach francuskiej stolicy lotnisko jest tym samym nie tylko największym we Francji, ale w całej kontynentalnej Europie. Trzy terminale tego ogromnego portu lotniczego obsługują gości z całego świata, zarówno tych, dla których Francja jest celem podróży, jak i pasażerów tranzytowych.

Terminale oznaczone desygnacją 2F i 2G obsługują loty wewnątrz strefy Schengen. Loty poza ten obszar i wszystkie połączenia międzykontynentalne obsługuje terminal 2E. Lotnisko de Gaulle’a stanowi także port macierzysty dla największych francuskich linii lotniczych – Air France. Niemal 60 % całego ruchu lotniczego w porcie de Gaulle’a generowana jest właśnie przez te linie. Ogromna ilość samolotów Air France oraz personelu naziemnego tych linii obecna na lotnisku sprawia, że jest ono kojarzone głównie z tą marką. Flagowe jednostki tych linii, największe pasażerskie samoloty świata Airbus A380, są tu częstym widokiem, wraz z piętrowo ustawionymi prowadzącymi do nich rękawami. Port Lotniczy Charlesa de Gaulle’a, zlokalizowany w odległości 25 km od Paryża, jest znakomicie skomunikowany z miastem, co sprawia, że atrakcje stolicy Francji dostępne są nie tylko dla spędzających tu urlop, lecz także dla pasażerów z nieco dłuższym oczekiwaniem na przesiadkę. Specjalna bezpłatna kolejka co 3 minuty dowozi nowych podróżnych do stacji kolei podmiejskiej, a pod samym terminalem umieszczono dworzec słynnej dalekobieżnej kolei TGV. Podróżni lotów międzykontynentalnych często korzystają z niej jako alternatywnej drogi w głąb Europy. Ukończony w 1974 roku francuski port lotniczy to jednak nie tylko cel podróży miłośników romantycznego Paryża oraz ogromny hub przesiadkowy, lecz także wspaniały przykład nowoczesnej architektury, w którym estetyka płynnie łączy się z funkcjonalizmem. Awangardowa rotunda pierwszego wzniesionego terminalu do dziś sprawia wrażenie nowoczesnej i budzi podziw architektów. Podparyskie lotnisko to jednak, jak wspomnieliśmy, nie tylko dalece rozwinięta użytkowość związana z funkcjami transportowymi, lecz także gustownie wykreowane miejsce relaksu i rozrywki przed i w trakcie podróży. Nawet ci pasażerowie, którzy ze względu na krótki czas oczekiwania na lot nie mogą skorzystać z uroków samego Paryża, będą tu w stanie poczuć artystycznego ducha stolicy Francji. Pasa-

żerowie mogą skorzystać z jednej z kilku wysokiej klasy poczekalni biznesowych. Największy tego typu obiekt na lotnisku posiada powierzchnię 3200 metrów kwadratowych i może zapewnić komfortowy wypoczynek jednocześnie nawet kilkuset gościom. Znakomicie widoczny jest tutaj motyw przewodni wystroju i architektury całego kompleksu, a mianowicie nawiązania do przyrody. Fotele w kolorze trawiastej zieleni i lampy w kształcie drzew sprawiają, że goście czują się niemal jak na otwartej przestrzeni w piękny letni dzień. Najnowsza loża biznesowa otwarta została w 2018 roku, a jej charakterystycznym elementem są organizowane tam pokazy kulinarne, które gwarantują rozbudzenie apetytu u nawet najbardziej wybrednych gości. Tuż obok salonów biznesowych znajdują się w pełni wyposażone aneksy biurowe, pozwalające na dostęp do wszelkich niezbędnych urządzeń biurowych i środków komunikacji, w tym 150 nowoczesnych tabletów. Wszystkie te udogodnienia uzupełniają rzecz jasna elementy standardowe już na lotniskach wysokiej klasy, takie jak sieci wi-fi, odrębne dla każdej części wypoczynkowej, czy liczne i pomysłowo umiejscowione gniazdka elektryczne i USB. Oczekiwanie na lotnisku to jednak nie tylko ciężka praca i kontakty biznesowe, lecz także wypoczynek. W tym właśnie celu zostało stworzone lotniskowe SPA, oferujące szeroki wachlarz usług zarówno dla pań, jak i panów. Pasażerowie chcący się odświeżyć przed dalszą podróżą z pewnością chętnie skorzystają także z bezpłatnych kabin prysznicowych i oferowanych zestawów kosmetyków.

MIĘDZY ZIEMIĄ A NIEBEM

Jedną z najpopularniejszych sekcji lotniskowych terminali od lat pozostają części restauracyjne. Także w tym aspekcie lotnisko de Gaulle’a nie rozczarowuje. Spotkamy tu bogatą ofertę barów i restauracji, w których znajdą coś dla siebie zarówno miłośnicy lokalnych kuchni własnego regionu świata, jak i ci, którzy mają ochotę posmakować wykwintnej kuchni francuskiej. Poza klasycznymi restauracjami warto odwiedzić także klasyczne francuskie kawiarenki, przeniesione niczym za dotknięciem czarodziejskiej różdżki znad brzegów Sekwany.

nazwa wskazuje, swoistą miniaturę Paryża dostępną na terenie lotniska. W urokliwym wnętrzu stylizowanym na zabytkową paryską kamienicę odnajdziemy bar, strefę rozrywkową i kącik zabaw dla dzieci. Wszystko to zaś w ciszy i spokoju, z dala od gromkiego życia lotniska. Wśród licznych udogodnień i atrakcji, jakie oferuje port lotniczy de Gaulle’a, nie sposób się jednak zagubić. Lotnisko pomimo swój imponujących rozmiarów jest bowiem bardzo dobrze oznakowane, a bezpłatna aplikacja na urządzenia mobilne pozwala podróżnym na uzyskanie wszelkich koniecznych informacji w łatwy i intuicyjny sposób. Jeżeli nie mamy ochoty z niej korzystać, to z pomocą przychodzą wszechobecne dotykowe ekrany informacyjne oraz niezwykle życzliwy personel naziemny.

ZDJĘCIA: AIR FRANCE

Pominięci nie poczują się również ci pasażerowie, którzy zapomnieli lub nie mieli czasu na zakup pamiątek z pobytu w Paryżu. Na terenie lotniska działa pokaźna liczba sklepów oferujących szeroką gamę produktów i usług, w tym delikatesy, gdzie możemy nabyć francuskie przysmaki, czy sklepy odzieżowe najlepszych i najpopularniejszych marek. Pasażerowie oczekujący na swój lot co najmniej kilka godzin powinni odwiedzić także Instant Paris Lounge, czyli jak sama

Port lotniczy im. Charlesa de Gaulle’a wedle wszelkich prognoz w najbliższym czasie będzie się jeszcze rozwijał i z pewnością umocni swoją pozycję jako jeden z najważniejszych punktów na transportowej mapie świata. Już teraz jest laureatem licznych nagród przyznawanych zarówno przez ekspertów z branży, jak i samych pasażerów. Bez względu więc na to, czy wybieracie się na romantyczny weekend w stolicy Francji, czy podparyskie lotnisko będzie dla was jedynie punktem przesiadkowym, możecie być pewni, że przywita was po francusku, czyli elegancko i z klasą. ■

ZE ŚWIATEM CI DO TWARZY Ponad tysiąc kierunków, dzięki jednej z największych siatek lotów, którą tworzymy wspólnie z KLM i partnerami SkyTeam.

AIRFRANCE.PL

KULINARNE PODRÓŻE

Kraj pachnący czosnkiem TEKST RENATA NAWROCKA

Kimchi

Juk

Intensywna woń tego aromatycznego warzywa jest w Korei wszechobecna. Jeśli się zatem chce ten kraj pokochać, to trzeba się z czosnkiem zaprzyjaźnić.

nnym warzywem, bez którego nie sposób sobie wyobrazić koreańskiej kuchni, jest kapusta pekińska, służąca do przyrządzania kiszonki – kimchi. Stosy tego warzywa piętrzą się wszędzie – na platformach półciężarówek, w halach targowych lub bezpośrednio na ziemi. Jesienią każda rodzina kupuje odpowiednią (dużą) ilość kapusty, tak by przygotowanego kimchi wystarczyło aż do wiosny. „Statystyczny” Koreańczyk rocznie spożywa 22 kg tego specjału. Kiszonkę można oczywiście kupić gotową; markety oferują kimchi w rozmaitych odmianach przez cały rok. Można sobie wyobrazić dzień bez mięsa, ale bez kimchi – nie. Inne potrawy, a jest ich tu naprawdę dużo, w znacznej mierze zależą od zamożności albo kulinarnego wyrafinowania, ale kimchi i ryż to fundament koreańskiej kuchni. Kimchi jest zresztą określeniem dość ogólnym, obejmującym wiele rozmaitych kiszonek, np. z czerwonych buraków, białej rzepy, ogórków, dyni, a także z morskich wodorostów.

Kiszonkę przygotowuje się również w wersji z krewetkami, kalmarami lub wołowiną – szacuje się, że obecnie istnieje około 250 jej rodzajów. Kimchi towarzyszy Koreańczykom od zarania dziejów i jest ich narodową potrawą, a nawet elementem tożsamości kulturowej. Szybki rozwój ekonomiczny Korei (głównie Południowej) na przestrzeni ostatnich 30 lat, określany niekiedy mianem „cudu nad rzeką Han”, spowodował inwazję obcych obyczajów, także kulinarnych. I choć w krajobrazie współczesnych miast koreańskich nie brak barów szybkiej obsługi w stylu amerykańskim, to jednak imponująca sieć różnorodnych tradycyjnych restauracji, czy nawet stoisk z koreańskimi delicjami w centrach handlowych, z których korzysta się zwłaszcza w porze lunchu, stanowi dla tychże barów znakomitą przeciwwagę. I oby tradycyjna koreańska kuchnia trwała jak najdłużej, ponieważ z uwagi na stosowane w niej (powszechnie) składniki, ma opinię jednej z najzdrowszych na świecie.

KULINARNE PODRÓŻE

Jjigae

Galbi

Kalguksu

Jeon

Gochujang

Produkty żywnościowe są w Korei również popularnymi prezentami. Płaty wołowiny, suszone ryby, korzenie żeń-szenia, grzyby, dorodne owoce – przystrojone kokardami, ułożone w wiklinowych koszach obwiązanych żółtymi lub różowymi chustami (kiedyś jedwabnymi) – są wręczane przy różnych okazjach. Lista potraw koreańskich wydaje się nieskończona, ale niektóre z nich są szczególnie popularne, zarówno wśród Koreańczyków, jak i obcokrajowców. Do najbardziej ulubionych potraw należy zaliczyć bulgogi. Są to paseczki wołowiny (może to być także wieprzowina lub kurczak) marynowane w zaprawie z sosu sojowego, oleju sezamowego, cukru, czosnku, zielonych cebulek, pieprzu, ziaren sezamowych, pieczone na grillu wprost na stole. Równie popularnym daniem jest galbi – wołowina lub żeberka wieprzowe, rzadziej kurczak, również grillowane. Powszechnie stosowanym dodatkiem i składnikiem wielu potraw są pasty doenjang (sojowa) i gochujang (z ostrej papryki, fermentowanej soi oraz kleistego ryżu). Obie pasty dawniej wytwarzano w warunkach domowych, dziś najczęściej kupuje się gotowe. Potrawa o nazwie bibimbap to uczta smakowa i wizualna. To ryż otoczony równo pokrojonymi warzywami, mięsem i ostrą pastą – wszystko podzielone na „sekcje” (na

ogół tych samych rozmiarów) i podane z surowym jajkiem na górze. Wszystko przed spożyciem należy wymieszać. Juk (owsianka) jest prawdopodobnie najstarszym koreańskim daniem. Istnieje wiele wersji, w zależności od dodatkowych składników, którymi mogą być m.in. fasola, ryż, grzyby, kurczak. Owsianka jest aksamitna, łagodna dla żołądka i bardzo pożywna; dla Koreańczyków jest znakomitym dodatkiem do śniadań. Z kolei jeon to placek z warzywami lub owocami morza. Jest sporo odmian tej potrawy, dlatego zazwyczaj spotykamy się z nazwami typu główny składnik plus jeon.

Doenjang

Bulgogi

KULINARNE PODRÓŻE

Placki są traktowane jako szybka przekąska zjadana głównie na mieście. Jjigae to rodzaj potrawki lub bardzo gęstej zupy, której głównym składnikiem jest kimchi, oprócz tego dodaje się jeszcze warzywa, tofu i owoce morza. Makaron lub dania makaronowe są w kuchni koreańskiej nazywane zbiorczo terminem guksu. Makarony wytwarza się zarówno z mąki ryżowej, jak i pszennej. Popularny jest też makaron produkowany ze słodkich ziemniaków oraz gryczany. Jada się tu również dużo ryb (także grillowanych), faszerowane żeń-szeniem kurczaki, wyborne zupy z glonów morskich i owoców morza, zupy kremy ze świeżego żeń-szenia, z jojoby czy orzechów miłorzębu. Koreańczycy są szczególnie dumni ze swoich ciasteczek ryżowych, produkowanych w niezliczonych odmianach i wzbogacanych m.in. płatkami kwiatów azalii, róży albo chryzantem. Oprócz tego na deser jada się kandyzowane lub lukrowane miodem korzenie żeń-szenia, jojoby czy imbiru.

Bibimbap

Do picia podaje się tutaj tradycyjną zieloną herbatę, herbatę żeń-szeniową z miodem, kroplą cytryny i dodatkiem kilku nasion sosny, a także wódkę soju (ryżową) oraz wino ryżowe makgeolli (niskoprocentowe – zawartość alkoholu na ogół nie przekracza 10%).

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

Warto wiedzieć, że Koreańczycy posługują się pałeczkami metalowymi (wykonanymi najczęściej ze stali nierdzewnej), które są płaskie i ozdobione tradycyjnymi koreańskimi motywami. Używanie metalowych pałeczek tłumaczone jest względami ekonomicznymi, a ostatnio także ekologicznymi – takich pałeczek, podobnie jak stalowych sztućców, można używać wiele razy.

Tradycyjne potrawy są nieodłącznym elementem wszystkich świąt narodowych i rodzinnych, ci zaś, którzy potrafią je przyrządzać według dawnych receptur, otaczani są szacunkiem. Warto też wiedzieć, że sztuka przyrządzania tradycyjnych potraw jest w Korei przedmiotem studiów uniwersyteckich. ■ Tteok – jedna z niezliczonych odmian ryżowych ciastek

Jesienne, długie wieczory... kameralnie w Odyssey Hotel & SPA

LUKSUS • DESIGN • NATURA Odyssey ClubHotel Wellness & SPA • Dąbrowa 3 k. Kielc • Góry Świętokrzyskie • tel. 41 317 44 00

www.hotelodyssey.pl 59

Z NOTATNIKA PODRÓŻNIKA

Kamperem nad fiordy TEKST MARCIN JAKUBOWSKI

Turystyczne walory Norwegii są powszechnie znane: zjawiskowe zatoki zwane fiordami, lodowce, dzikie góry, wodospady. Do tego świetna infrastruktura drogowa, rozbudowana baza noclegowa i mnóstwo atrakcji. Nic dziwnego, że caravaning cieszy się tam ogromną popularnością.

iększość załóg kamperów za cel obiera Vestlandet – południowo-zachodnią część kraju, znaną także jako Fiordy Norwegii. To najwspanialszy odcinek norweskiego wybrzeża, z dwoma gigantami – Sognefjordem i Hardangerfjordem oraz wpisanymi na listę UNESCO Geirangerfjordem i Nærøyfjordem na czele.

Zanim je jednak zobaczymy, warto wiedzieć, że po krainie fiordów będziemy podróżować – z konieczności – niespiesznie. Górzysty teren, wąskie drogi i przeprawy promowe przez fiordy powodują, że prędkość podróżna wynosi około 40 km/h. Na kierowców kamperów czekają też strome „agrafki”, w tym na słynnej Trollstigen, Drodze Orłów,

czy na Aurlandsfjellet, a także przejazdy drogami górskimi z szutrową nawierzchnią. Z myślą m.in. o fanach caravaningu wytyczono w Norwegii 18 Narodowych Dróg Turystycznych. W ich najpiękniejszych fragmentach urządzono postoje ze znakomitą infrastrukturą. Na terenie Fiordów Norwegów jest aż 10 z nich. Przejazd przez niektóre odcinki dróg, wybrane tunele i mosty jest płatny. Opłaty uiszczane są zwykle w automatycznym systemie Autopass, wymagającym wcześniejszej rejestracji

Przeprawa przez fiord

W oczekiwaniu na prom

Z NOTATNIKA PODRÓŻNIKA

Kempingi są dobrze wyposażone (energia, woda, punkt zrzutu nieczystosci)

poprzez internet. Opłat można dokonać także w punktach oznaczonych KR. Zaplecze serwisowe zapewniają liczne kempingi, na ogół przystosowane do przyjęcia kamperów (dostęp do energii, punkt zrzutu nieczystości, uzupełnienie wody). Ale wielkiej frajdy dostarczy też możliwość obozowania w terenie – w Norwegii jest to możliwe nawet w parkach narodowych.

Planując wyjazd, warto wziąć pod uwagę okres od drugiej połowy sierpnia, gdy w całej Skandynawii kończą się wakacje. Natomiast najszybszy i najwygodniejszy dojazd nad fiordy to szlak wiodący przez Niemcy i Danię do portu Hirtshals na Jutlandii. Stąd, po mniej więcej 15 godzinach rejsu komfortowym promem, dotrzemy wprost do Bergen – stolicy Fiordów Norwegii. ■

ZDJĘCIA: ZEW PÓŁNOCY

Trollstigen

FIORDEM DO NORWEGII!

Bergen Oslo Sandefjord Stavanger

Langesund Kristiansand

Strömstad

Hirtshals

NA P󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤󰈤

HIRTSHALS – BERGEN OD EURO

123,–

4 osoby + samochód + fotele lotnicze Opłaty paliwowe i podatek w cenie

IN󰉇󰉇󰉇󰉇󰉇󰉇 RE󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂󰈂 Fjord Line GmbH Sp. z o. o. Oddział w Polsce | Wichrowa 4/7 | 60-449 Poznań | Tel.: +48 61 622 78 85 | E-Mail: Rezerwacje@FjordLine.com

MIEJSCE Z CHARAKTEREM

Katowice

Miasto o wielu obliczach Katowice wielu osobom kojarzyły się jeszcze kilkanaście lat temu wyłącznie z szarością, kopalniami i węglem. Dziś ciekawa i zróżnicowana oferta kulturalna przyciąga nie tylko mieszkańców Katowic, ale też tysiące turystów z całego kraju i z zagranicy. Na pierwszy plan zdecydowanie wybija się muzyka. To właśnie w Katowicach odbywają się znane w całej Europie festiwale muzyczne – Tauron Nowa Muzyka i OFF Festival. Dla wielbicieli bluesa najważniejszą imprezą muzyczną w roku jest oczywiście Rawa Blues Festival, na który zapraszamy pod koniec września. Warto przypomnieć, że właśnie ten gatunek muzyki w Polsce ma swoje korzenie w Katowicach, co stało się inspiracją do stworzenia projektu „Szlak Śląskiego Bluesa”. Wchodząc na stronę internetową www.szlak-bluesa.pl, możecie posłuchać historii opowiadanych m.in. przez Irka Dudka, Sebastiana Riedla czy Leszka Windera, a korzystając z interaktywnej mapy – każdy z nas może samodzielnie poszukać śladów bluesa, ruszając w miasto. Wielbiciele klasycznych i eksperymentalnych brzmień chętnie odwiedzą siedzibę Narodowej Orkiestry Symfonicznej Polskiego Radia (NOSPR) w Strefie Kultury. Licząca 1800 miejsc sala koncertowa jest przez specjalistów uznawana za jedną z najlepszych na świecie, a każdy koncert przyciąga komplet publiczności. Dlatego warto już dziś sprawdzić repertuar na stronie internetowej www.nospr.org.pl i wcześniej kupić bilety! Życie muzyczne Katowic zostało zauważone i docenione! Pod koniec 2015 roku Katowice otrzymały prestiżowy tytuł Miasta Kreatywnego Muzyki UNESCO – jako jedyne miasto w Polsce i jedno z zaledwie 13 w Europie.

ZDJĘCIA: RADOSŁAW KAŹMIERCZAK

APETYT NA KULTURĘ W MIEŚCIE MUZYKI UNESCO

FOTO: UM KATOWICE

WYDARZENIA Katowice, rewitalizując tereny obecnej Strefy Kultury, stały się areną dla wielu międzynarodowych wydarzeń. Największa w Polsce przestrzeń konferencyjna, którą tworzą hala widowiskowo-sportowa Spodek i Międzynarodowe Centrum Kongresowe, stały się wizytówką miasta. To właśnie tu w grudniu odbędzie się Szczyt Klimatyczny ONZ, a w 2019 roku Światowa Konferencja Antydopingowa. Katowice są jednocześnie gospodarzem wielu wydarzeń sportowych – regularnie można podziwiać globalne rozgrywki siatkarzy, piłkarzy ręcznych, a nawet hokeistów.

Katowice dzięki Intel Extreme Masters stały się globalną stolicą eSportu. Od pięciu lat to właśnie tu odbywają się finały rozgrywek IEM – największego wydarzenia w Polsce. Przez kilka dni oczy całego świata zwrócone są w kierunku Katowic. Dziesiątki tysięcy fanów na trybunach legendarnego Spodka i nowoczesnego

Międzynarodowego Centrum Kongresowego oraz miliony kibiców przed komputerami na całym świecie gwarantują doskonałą promocję Katowic. Katowice, będąc istotnym punktem na światowej mapie eSportu, rozwijają także inne inicjatywy związane z przemysłem gier komputerowych. W Katowicach działa Muzeum Historii Komputerów i Informatyki, a w salach koncertowych NOSPR można posłuchać koncertów z muzyką z najpopularniejszych gier Video Games Live. To w końcu również sukcesy uczniów w dziedzinie robotyki i programowania.

FOTO: HELENA KRISTIANSSON

INTEL EXTREME MASTERS

ZDJĘCIA: UM KATOWICE

MIEJSCE Z CHARAKTEREM

AKTYWNA ROZRYWKA W ZIELONYCH KATOWICACH Wiele osób zaskakuje informacja, że Katowice to trzecie najbardziej zielone miasto w Polsce. Lasy, parki i stawy stanowią prawie połowę powierzchni stolicy województwa śląskiego. Dzięki temu mamy doskonałą możliwość, by aktywnie odpoczywać na łonie przyrody. Przede wszystkim warto wsiąść na rower, a może to zrobić każdy, bo w mieście działa sieć ponad 50 wypożyczalni rowerów miejskich, i tylko w tym roku katowiczanie skorzystali z nich ponad 130 tysięcy razy! Jeżdżąc po liczącej 155 km sieci dróg i tras rowerowych, możemy odwiedzić tereny zielone – uwielbiany przez mieszkańców Park Kościuszki czy też Lasy Murckowskie. Z siodełka roweru możemy też zobaczyć Strefę Kultury – nową wizytówkę Katowic, zabytkowy Nikiszowiec czy Szlak Moderny. W katowickiej Dolinie Trzech Stawów, porównywanej przez wiele osób do nowojorskiego Central Parku, warto założyć

rolki i przetestować nową, prawie 4-kilometrową rolkostradę, lub wypożyczyć kajak. Można tam także spotkać setki biegaczy i wziąć udział w wielu imprezach biegowych, w których tradycyjnie wspólnie uczestniczą wytrawni zawodnicy i amatorzy. Natomiast największą atrakcją dla dzieci jest tu wodny plac zabaw. Dla miłośników wodnych atrakcji trwa w mieście budowa trzech nowoczesnych basenów z dużymi halami sportowymi, z których mieszkańcy będą mogli korzystać już w przyszłym roku. Sportową przygodę w Katowicach można przeżywać także podczas dużych sportowych wydarzeń. Na stałe w kalendarzu miejskich wydarzeń zapisał się wyścig Tour de Pologne, a hala Spodka regularnie gości najlepszych siatkarzy globu. Warto przypomnieć, że to właśnie tutaj biało-czerwoni zdobyli złoto Mistrzostw Świata w 2014 roku.

FOTO: UM KATOWICE

Katowice to miasto przyjazne rodzinom. Wspólne wycieczki rowerowe po katowickich lasach czy wizyta w rezerwatach Las Murckowski lub Ochojec to doskonała propozycja dla miłośników przyrody. Nową atrakcją dla rodzin, które lubią spotkania z naturą, jest ścieżka przyrodniczo-dydaktyczna w Dolinie Trzech Stawów. Drewniany pomost pozwala bezpośrednio zanurzyć się w lesie i z bliska podglądać świat roślin i zwierząt. W Katowicach koniecznie należy odwiedzić Park Kościuszki, by wśród zielonych alejek zobaczyć unikalną wieżę spadochronową i zabytkowy kościół pw. św. Michała, który stał się ulubionym miejscem wielu młodych par na rozpoczęcie wspólnej drogi życia. Tuż obok kościoła znajduje się otwarty w połowie tego roku, jeden z największych i najnowocześniejszych w regionie, plac zabaw „Kościuszek”. Atrakcje dla dzieci wykonane są z drewna, a ścianki wspinaczkowe,

domki krasnoludków i możliwość zjazdu kilkudziesięciometrową tyrolką sprawiają, że można tu spędzić wiele godzin. Żądni przygód podróżnicy powinni odwiedzić wystawę „Na tropie Tomka”, która ma miejsce w Muzeum Śląskim. W zabytkowym budynku zrewitalizowanej stolarni znajdziemy świat, który doskonale znamy z książek Alfreda Szklarskiego. Natomiast spacerując po śródmieściu, warto uważnie się rozglądać. Wszystko po to, by nie przeoczyć posążków Skarbnika czy Heksy, które tworzą Katowicki Szlak Ślonski Godki. Niezapomnianych wrażeń dostarcza spacer po znajdującej się na Szlaku Zabytków Techniki Województwa Śląskiego zabytkowej dzielnicy Nikiszowiec. Ta perełka architektoniczna miasta znana jest m.in. z filmów Kazimierza Kutza, Lecha Majewskiego, Radosława Piwowarskiego czy Janusza Kidawy. To propozycja zarówno na romantyczny spacer we dwoje, jak i rodzinną eskapadę. ■

FOTO: S. RYBOK

RODZINNA PRZYGODA W MIEŚCIE

NA RYNKU Niva to najlżejszy model kijków w kolekcji Fjord Nansen. Dzięki „łamanej” konstrukcji zajmują niewiele miejsca po złożeniu. Są wykonane z mocnego duraluminium 7075. Rękojeść jest w całości zrobiona z pianki neoprenowej. Kijki mają zewnętrzny system blokowania połączony ze składaniem jak sonda lawinowa. Długość min. 34 cm, maks. 110-130 cm. Są pakowane w lekki woreczek. Waga pary: 440 g.

O U T D O O R

Cena: 259,90 zł fjordnansen.pl

W D O B R Y M S T Y L U

Koszulka z krótkim rękawem Outdoor Wool łączy wyjątkowy komfort, najszlachetniejsze surowce i sportowy styl inspirowany naturą. Dwuwarstwowa konstrukcja dzianiny oraz technologia bezszwowa zapewniają wyjątkowe właściwości termoregulacyjne, dzięki efektywnemu transportowaniu nadmiaru wilgoci na zewnątrz oraz specjalnym strefom wentylacyjnym umieszczonym w miejscach o wzmożonej potliwości.

Torba Eagle Creek sprawdzi się w każdej podróży i pomieści wszelkie niezbędne rzeczy. Jest lekka, praktyczna i wytrzymała. Pełni też funkcję plecaka: ma dodatkowe kieszenie, uchwyty i taśmy. Zajmuje mało miejsca. Dostępne są aż cztery pojemności: 45 l, 60 l, 90 l i 120 l. Cena: 399-599 zł skleptravel.pl

Cena: 159,99 zł brubeck.pl

Zastosowane w butach Tengu Lite GTX (AKU) materiały i technologie uzupełniają się wzajemnie, tworząc kompatybilną całość. Dzięki temu użytkownik otrzymuje but wytrzymały, świetnie oddychający, precyzyjnie dopasowujący się do stopy i gwarantujący stabilizację w czasie ruchu. Cholewka: zamsz + Air 8000®, membrana: Gore-Tex® Extended Comfort, śródpodeszwa: pianka PU + system Elica Natural Stride System, podeszwa: Vibram® Curcuma. Cena: ok. 900 zł aku.it

Hokus Pokus to praktyczna w podróży oraz podczas jednodniowych wycieczek saszetka do noszenia na biodrach. Z tyłu umieszczono płaską ukrytą kieszonkę na wyjątkowo ważne dokumenty; większe przedmioty można schować do komory głównej. W przedniej kieszonce dla dodatkowego bezpieczeństwa umieszczono zintegrowany karabińczyk na klucze. Bardzo drobno i gęsto tkana, trwała tkanina Armatech Plus 600D gwarantuje dobrą wytrzymałość na przetarcia. Cena: 85 zł jack-wolfskin.pl

Bardzo lekka kurtka Alta Ultralight została wykonana z mocnego Everest Nylon. Pokrycie DWR zapewnia ochronę przed lekkim deszczem. Gdy jej nie używasz, możesz ją spakować w kieszeń i przypiąć do plecaka lub na przykład uprzęży wspinaczkowej. Świetnie nadaje się do biegania, na trekking czy rower. Ma odblaski w strategicznych punktach – dla lepszej widoczności po zmroku i przy złej pogodzie. Waga: 110 g, rozmiar: M. Cena: 299,90 zł fjordnansen.pl

NA RYNKU Jak można się wycierać w ręcznik z poliestru i nylonu? Można, ponieważ oba materiały razem tworzą genialną strukturę porowatych włókien. Dzięki temu wchłaniają kilkukrotnie więcej wody niż ręcznik z bawełny. Ręcznik szybkoschnący Dr.Bacty jest idealny na plażę, bo nie wchodzi w niego piach. Dodatkowo wykończenie antybakteryjne Polygiene® niweluje przykry zapach w sytuacji, gdy zapomni się go wysuszyć. Cena: 20-80 zł drbacty.com

Śpiwór Tokk z kolekcji Profi Synthetic Stretch łączy w sobie odpowiedni komfort termiczny z wygodą ułożenia się podczas snu. Potrafi zwiększyć swoją szerokość nawet o 60% i idealnie dopasować się do ciała. Wypełnienie MICROfill Super-Therm zapewnia wysoką sprężystość i doskonałą izolację termiczną, przy zachowaniu stosunkowo niskiej wagi. Waga: 1,05 kg (MID), 1,25 kg (XL), temp.: 22/6/0/-14. Zamek: prawy (XL), lewy (MID). Koszulka damska z krótkim rękawem Active Wool to najwyższej jakości bielizna termoaktywna, szczególnie polecana do aktywności outdoorowych. Powstała z najlepszego naturalnego surowca na świecie – wełny merino. Jest wyjątkowo miękka i delikatna w dotyku. Idealnie dopasowuje się do ciała, jest łagodna dla skóry i nie zostawia śladów, bo ma bezuciskowe ściągacze i płaskie szwy.

Cena: 279,90-309,90 zł fjordnansen.pl

Jack Wolfskin HALO PACK 26 to plecak zachwycający unikatowym designem, z bardzo wytrzymałego materiału poliamidowego – Diamond Ripstop, barwiony w charakterystyczny sposób dzięki innowacyjnej technologii. Rolowane zamknięcie zakończone klamrą, chowany pas biodrowy i system nośny ACS Tight odprowadzający wilgoć z pleców czynią go bardzo funkcjonalnym. Idealny zarówno na wycieczki w plenerze, jak i wędrówki po mieście. Cena: 389 zł jack-wolfskin.pl

Cena: 109,99 zł brubeck.pl

Legendarne butelki szwajcarskiej firmy SIGG. Idealne podczas podróży, do pracy czy do szkoły. Lekkie i trwałe. Cena: 69-119 zł skleptravel.pl

Pierwsza puchowa kurtka marki Mac in a Sac z puchowym wypełnieniem (80 g). Bardzo lekka, a przy tym jest wyjątkowo ciepła. Kurtka Polar mieści się w niewielkim woreczku, dzięki czemu możemy ją zabrać ze sobą w każdą podróż. Solidne zamki Reflective YKK®, odwracalna konstrukcja oraz niewielki rozmiar idący w parze z dobrymi parametrami cieplnymi powodują, że jest to bardzo interesujący i godny rozważenia zakup. Cena: 399,99 zł zabierzkoniecznie.pl

TRAVEL & NATURA

Ten za łukiem rzeki świat, czyli kajakiem po Wiśle TEKST I ZDJĘCIA KAROLINA I AREK SIWKIEWICZ

4-dniowy spływ Wisłą – 90 km kajakiem, 3 noclegi na bezludnych wyspach i mops na pokładzie! Często marzymy o dalekich wyprawach, a okazuje się, że przed samym nosem mamy nieodkyty skarb. Niespiesznie płynący przez całą Polskę, od gór do morza… Wisła, królowa polskich rzek – a wciąż dzika, pełna życia i przygód.

FOTO: SHUTTERSTOCK

Kazimierz Dolny

woją przygodę z kajakiem zaczęliśmy już jakiś czas temu. Przemierzaliśmy nim norweskie fiordy mierzące nawet 700 m głębokości, pływaliśmy podczas białych nocy za kołem podbiegunowym i przy oszałamiających wodospadach w Bośni i Hercegowinie. W Norwegii towarzyszyły nam morświny, a w Finlandii chmary komarów. Ale jak się okazuje, w Polsce też można znaleźć magiczne miejsca!

KAZIMIERZ DOLNY Z oddali widać już było zamek w Janowcu, co znaczyło tylko jedno – jest blisko! W tym uroczym miasteczku byliśmy już wiele razy, ale tego dnia cieszyło szczególnie! Brudni, trochę zmęczeni, po czterech dniach dobiliśmy do portu w Kazimierzu. Będąc w okolicach tej miejscowości, zajrzyjcie koniecznie do małej wioski – Mięćmierza. Na brzegu Wisły znajdziecie tam stare barki, a pod strzechą drewnianych domków bar z zimnym piwem! Gdy w majowy weekend kazimierski rynek tonął w tłumach turystów, tu można było znaleźć spokój i odpocząć przy drewnianej studni. A spod starego wiatraka roz-

tacza się romantyczny widok na Krowią Wyspę (każde serce na pewno zapłonie tu razem z niebem o zachodzie słońca).

BEZLUDNE WYSPY Ważniejsza od przepłyniętego dystansu była dla nas sama podróż, poszukiwanie dzikich

F OTO :

SHU

T TE

RST

Zamek w Janowcu

TRAVEL & NATURA

miejsc i kontakt z przyrodą. Niesamowitym odkryciem na naszej trasie były niezliczone ilości bezludnych wysp. Od małych, malutkich, na których mieścił się tylko kocyk piknikowy, aż po porośnięte drzewami, ciągnące się prawie kilometr… Każda inna i niepowtarzalna, każda wspaniała! Codziennie przepływaliśmy ok. 25 km, a gdy znajdowaliśmy jakieś świetne miejsce na postój, po prostu rzucaliśmy kotwicę i hasło „nocujemy!”. Większe wyspy można wyszukać na mapie satelitarnej, ale wiele z nich ma charakter nieregularny i nigdy nie wiadomo, co się odkryje na swojej drodze. W czasie upałów w ciągu paru dni pogoda może wyczarować nowe plaże, ale przy szalejących opadach nasze ukochane piaszczyste miejsce może się kompletnie zmienić. Co ma też swoje plusy – tu nigdy nic nie wygląda tak samo dwa razy! Do polecenia mamy wyspy, m.in. za Annopolem, Basonią, w okolicach Wilkowa, lub Krowią Wyspę przed samym Mięćmierzem. Myślę, że jest ich tyle, że każdy znajdzie jakąś bezludną wyspę dla siebie.

Drożdżowy kogut kazimierski

FOTO: SHUTTERSTOCK

Malowniczy Mięćmierz i Krowia Wyspa

Muszynianka to naturalna woda mineralna rozlewana w Uzdrowisku Muszyna z odwiertów zlokalizowanych na terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego. Jest wodą alkaliczną, wysokozmineralizowaną, magnezowo- wapniową. Jej orzeźwiający smak oraz składniki mineralne, takie jak: magnez, wapń, potas, sód, żelazo, powodują, że Muszynianka ma właściwości odżywcze. W swoim składzie posiada także wodorowęglany i siarczany, które alkalizują kwasy żołądkowe i są korzystne dla osób cierpiących na nadkwasotę. Przyczyniają się również do obniżenia zawartości cukru we krwi i regulują jej pH. Systematyczne picie Muszynianki nie tylko uzupełnia braki wody w naszym organizmie, ale też pozwala na korygowanie nieprawidłowości wynikających z niedoborów mineralnych i wadliwej przemiany materii.

33-380 Krynica Zdrój, ul. Kościuszki 58, tel./fax: +48 18 471 21 34 e-mail: biuro@muszynianka.pl, www.muszynianka.pl

TRAVEL & NATURA

BEZPIECZEŃSTWO Wisła nie cieszy się pod tym względem dobrą opinią, ale pewnie wiąże się to głównie z tym, że nad rzeką płynącą przez całą Polskę statystycznie zdarza się najwięcej wypadków. Oczywiście bezpieczeństwo przede wszystkim. Nie pływamy w Wiśle wpław i nawet na chwilę nie wiosłujemy bez kamizelek ratunkowych. Wszyscy, bo mops oczywiście ma swoją. Jeżeli chodzi o inne „niebezpieczeństwa”, to mielizny są chyba największą przeszkodą. Kilka razy dziennie zawieszaliśmy się na płyciznach, kórych nie sposób było ominąć. Pozostawało wypychanie kajaka ręcznie. Trzeba przy tym uważać na znaczne różnice głębokości i lepiej jednak nie robić tego po zmroku. Prąd najczęściej jest bardzo przyjemny i nie wymaga dużego zaangażowania ani kondycji. Zdarzają się spokojne odcinki przypominające taflę jeziora, ale też lekkie przewyższenia, które poniosą nas szybszym, pieniącym się nurtem. Bez wiosłowania osiągaliśmy średnią prędkość 4,5 km/h, gdy wiosłowała jedna osoba – 7-8 km/h.

TRAVEL & NATURA

ZAPASY JEDZENIA I FILTR DO WODY Z racji tego, że Wisła w tym rejonie jest naprawdę dzika, brzeg nie ma żadnej infrastruktury. Możemy tylko pomarzyć o sklepach, nie wspominając już o barach z zimnym piwem i pizzą przy brzegu (co ostatniego dnia już nam się śniło na jawie!). Gdzieniegdzie tylko, w oddali dostrzegaliśmy wędkarzy zaszytych w szuwarach lub łapaliśmy oznaki cywilizacji, przepływając pod nielicznymi mostami. Ostatniemu osobnikowi ludzkiemu pomachaliśmy w Sandomierzu, by na nowo wrócić do cywilizacji cztery dni później. Zapasy jedzenia zatem to podstawa, chyba że w przeciwieństwie do nas potraficie zrobić użytek z wędki. Z pomocą przyszedł nam też filtr do wody – okazuje się, że Wisłowianka też może być całkiem smaczna!

Stary wiatrak w Mięćmierzu

Kajakowo-biwakowe potrawy – gotowane (z lewej) lub pieczone i zawsze smaczne!

DZIKA PRZYRODA Kajak jest najlepszym narzędziem do podpatrywania przyrody. Stapiamy się z nurtem rzeki i cicho, płynąc razem z nią, trafiamy w centrum wodnego życia. Można poczuć się jak podczas oglądania filmu przyrodniczego na żywo!

Niesamowitym wrażeniem było podpatrywanie stada ptaków na Ptasiej Wyspie (okolice Lucimia). Raj dla fotografów i miłośników przyrody. Na wyspę w okresie wiosennym nie można wychodzić ze względu na okres lęgowy, ale oglądanie tego pięknego spektaklu z odległości kilkunastu metrów

TRAVEL & NATURA

w zupełności nasyciło nasze oczy. Rytm dnia wyznaczały nam wschód i zachód słońca lub burzowe chmury poganiające nasz kajak do szukania schronienia na wyspie. A nocą? Wyspa dopiero budziła się do życia! Dzikie nawoływania, jeszcze dziksze tupoty – łap, a może kopyt? Ktoś inny skakał w tym czasie z impetem do wody. Próbowałam dojrzeć ten pasjonujący spektakl przy blasku pełni Księżyca, lecz bez skutku. Sekret mogłyby tylko zdradzić ślady kłębiące się wokół namiotu – gdybym tylko potrafiła je odczytać. Jednego jestem pewna, był łoś! Reszta jest tajemnicą… Czasami wystarczy odjechać krok od domu, a od przygody dzieli nas tylko rozbicie namiotu! ■

Więcej na blogu autorki: love-krowe.pl

Ptasia Wyspa; wyżej wilk morski, a właściwie pies rzeczny...

PROMOCJA

Stres przed podróżą

Dla jednych to przyjemne uczucie, motyle w brzuchu, że za chwilę ruszamy w podróż, dla innych jest ciężarem gdzieś w okolicy żołądka. Stres przed podróżą to nic strasznego, to po prostu nasze wewnętrzne obawy, co się stanie, gdy...

MUSZĘ ZOSTAWIĆ RZECZY NA PLAŻY Weźmy na przykład taką sytuację. Idziecie we dwójkę wykąpać się w oceanie. Świeci słońce, woda ma idealną temperaturę, ale tę sielankę przerywa myśl o tym, co może się wydarzyć z rzeczami, gdy spuścisz je z zasięgu wzroku. Jeśli jesteście we dwoje, to zwykle jedna osoba zostaje na brzegu i pilnuje rzeczy, ale wtedy nie możecie cieszyć się urokami wspólnej kąpieli. Na szczęście jest pewne rozwiązanie. Umieść wszystkie swoje cenne rzeczy, tj. portfel, telefon czy aparat, w sejfie podróżnym TravelSafe. Ten nylonowy worek z wszytą stalową siatką zapinany jest za pomocą stalowej linki i kłódki. Przypnij sejf do barierki lub drzewa na wydmie i wskakujcie do wody oboje, bez obaw o rzeczy.

OCZEKUJĘ NA PRZESIADKĘ NA LOTNISKU Inną sytuacją, w której stres może uprzykrzyć podróż, jest oczekiwanie w samotności. Na kolejny lot, na pociąg, na autobus. Często w takich miejscach zastanawiamy się, czy jeśli się zdrzemniemy, to po przebudzeniu nadal będziemy mieli przy sobie dokumenty i pieniądze. Czasem decydujemy się na rezygnację z odpoczynku i forsujemy swoje organizmy, sprawując straż przy bagażach. Na ratunek w tej sytuacji może

przyjść siatka stalowa zakładana na plecak lub też specjalne, zabezpieczone przeciw kradzieży torby i plecaki. Ich materiał jest wzmocniony stalową siateczką, a metalowa linka ukryta w pasku umożliwia przypięcie całego bagażu do stałego elementu, tj. ławki lub barierki. Zamykanie bagażu chroni specjalny skobel zabezpieczony kłódką. Z takim ekwipunkiem możesz spać spokojnie.

JEST TŁOCZNO, ALE CZY NIEBEZPIECZNIE? ZDJĘCIA: PACSAFE

Przyjrzyjmy się jeszcze jednej sytuacji, która potencjalnie może wywoływać niepotrzebny stres w podróży. Metro lub zatłoczony bazar to miejsca, gdzie każdy podróżnik strzeże swoich rzeczy jak oka w głowie. A co, gdyby twój bagaż był antywłamaniowy? Wyobraź sobie, że nie musisz sprawdzać co chwila zapięcia swojej torby i tulić jej zapobiegawczo w objęciach, trzymając ją zawsze w zasięgu wzroku. Czy takie bezstresowe podróżowanie nie sprawiłoby ci więcej satysfakcji? W sprzedaży są dostępne rozwiązania, które mogą sprawić, że nasze podróżowanie będzie bezpieczniejsze i bezstresowe. Taki nowoczesny ekwipunek uwolni nas od stróżowania i pozwoli cieszyć się przygodą. Jest jeszcze jedno rozwiązanie: zabierać jak najmniej rzeczy, które moglibyśmy stracić. Bezpiecznych podróży! ■

REKLAMA

Z DALEKA I Z BLISKA

Lanzarote

Wyspa wulkanów TEKST MICHAŁ STOLAREWICZ

Lanzarote to jedna z Wysp Kanaryjskich, którą warto odwiedzić o każdej porze roku, ale najlepiej przyjechać tu zimą. Wtedy poczujemy się tak, jakbyśmy przenieśli się w czasie, do ciepłego lata. Spośród innych wysp tego archipelagu wyróżnia się pięknym krajobrazem wulkanicznym. Zwana „wyspą wulkanów”, jest najstarsza ze wszystkich Wysp Kanaryjskich. Ostatni wybuch wulkanu miał tu miejsce w 1824 roku. Stolicą wyspy jest miasto Arrecife, a od sąsiedniej Fuerteventury oddziela ją zaledwie 25 minut promem. Jednymi z ważniejszych miejsc oprócz stolicy są: Puerto del Carmen, Costa Teguise i Playa Blanca.

samowite jest to, że lawa wylewała się przez 6 kolejnych lat! Mniej więcej jedna trzecia powierzchni Lanzarote została pokryta warstwami lawy i pyłu wulkanicznego. Pomimo upływu niemal trzech stuleci krajobraz niewiele się zmienił. Do dzisiaj możemy podziwiać ten teren, który obecnie jest pod ścisłą ochroną Parku Narodowego Timanfaya, o powierzchni ponad 50 km2. Cały teren wygląda trochę jak po deszczu meteorytów. W 1993 roku wyspa została wpisana na listę rezerwatów biosfery UNESCO.

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

anzarote odwiedziłem głównie z dwóch powodów. Pierwszym była ucieczka przed zimą, a drugim chęć poczucia się jak na innej planecie. Co prawda cały archipelag Wysp Kanaryjskich obfituje w wulkany, to jednak na Lanzarote znajdziemy ich najwięcej. To tutaj w 1730 roku miały miejsce ogromne wybuchy wulkanów. Lawa z ich wnętrza niszczyła wszystko, co napotkała na swojej drodze, płynąc w dół przez Timanfaya, Rodeo i część Mancha Blanca. Jedna z erupcji wulkanu trwała nieprzerwanie 19 dni z rzędu. Nie-

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

Z DALEKA I Z BLISKA

Region La Geria wyróżnia się specyficznym sposobem uprawy winorośli: każdy krzew sadzony jest we własnym, otoczonym murkiem dołku

brego wina z regionu La Geria. Wyróżnia je dość specyficzny sposób uprawy w ziemi wulkanicznej, otaczane są kamiennym murkiem półkolistym, który chroni roślinę przed silnymi wiatrami. Każda winorośl sadzona jest we własnym dołku o głębokości do trzech metrów, tak by korzeniami sięgała żyznej ziemi, która znajduje się pod warstwą grubej lawy oraz żwirku. Uprawia się tutaj m.in. bardzo ceniony szczep malvasia. Winnice rozciągają się na obszarze mniej więcej dwóch tysięcy hektarów. Najstarsza istniejąca do dziś winnica to El Grifo, powstała w 1775 roku i od tamtej pory działa nieprzerwanie.

FOTO: SHUTTERSTOCK

Na wyspie dochodzi także do wielu wstrząsów ziemi. Niedozwolone jest budowanie wysokich obiektów – mogą one sięgać tylko do 4. piętra. Najwyższym budynkiem na Lanzarote jest pięciogwiazdkowy hotel w stolicy wyspy Arrecife – Gran Hotel. Na jego ostatnim piętrze mieści się restauracja oraz kawiarnia, z której możemy podziwiać piękny widok na stolicę oraz pobliską plażę. Wszystkie budynki na wyspie muszą być w kolorze białym (ewentualnie beżowym i écru). Moim zdaniem jest to pomysł trafiony w dziesiątkę, ponieważ w połączeniu z czarną (wulkaniczną) ziemią tworzy to bardzo ładny kontrast. Lanzarote słynie także z bardzo do-

NAJJAŚNIEJSZE LATARKI W NASZEJ OFERCIE Z AKUMULATOREM

Ładowalne latarki premium

LINIA VARTA NIGHT CUTTER Dzięki zaawansowanym parametrom, jak funkcja power banka, możliwość regulacji ogniskowej, jasność do 700 lumenów* i ponadprzeciętny zasięg światła, latarki Night Cutter dosłownie „przecinają” ciemność.

AKUMULATOR

Li-ION

* Tylko dla F30R

F30R

F20R

www.varta-consumer.com

Z DALEKA I Z BLISKA

PARK NARODOWY TIMANFAYA To główna atrakcja na wyspie. Zapewnia księżycowe widoki będące pozostałością erupcji z osiemnastego wieku. Ten obszar jest ściśle chroniony i można go zwiedzać wyłącznie z okien autobusów wycieczkowych, które odjeżdżają spod siedziby parku, zaprojektowanej przez wszechstronnego artystę i architekta krajobrazu urodzonego na Lanzarote – Césara Manrique’a. Drugą opcją zwiedzania jest przejażdżka na wielbłądach, jednak nie polecam tej „atrakcji”, bo żal tych ciężko pracujących w upale zwierząt. W Timanfaya – nazywanym również Górami Ognia (Montañas del Fuego) – poza pięknymi widokami pracownicy parku przygotowali dla wszystkich odwiedzających także inne atrakcje. Chociażby minigejzery na Wzgórzu Hilarego, do których wlewają wodę pod ziemię, a ta następnie wystrzeliwuje w powietrze. Temperatura ziemi 10 cm pod jej powierzchnią dochodzi nawet do 140OC. Natomiast na głębokości 10 metrów przekracza już 400-600OC! Bardzo ciekawym miejscem jest jedyna w swoim rodzaju restauracja, o jakże adekwatnej nazwie El Diablo. Piecze ona ziemniaki i mięsa przy użyciu minikrateru. Wszystkie dania z tego naturalnego, wulkanicznego grilla smakują naprawdę pysznie. Wjazd do parku narodowego znajduje się przy drodze LZ-67 i oznaczony jest charakterystyczną figurą diabła, czyli symbolu parku zaprojektowanego oczywiście przez Césara Manrique’a. Wstęp do parku to koszt 10 euro dorośli, 5 euro dzieci. Godziny otwarcia: 9.00-17.45 (do 18.45 w sezonie letnim). Ostatni przejazd Ruta de los Volcanos jest możliwy o godzinie 17.00.

Arrecife – stolica Lanzarote

EL GOLFO Moim zdaniem to jedno z najbardziej malowniczych miejsc na wyspie. El Golfo to szmaragdowe jezioro pośród czarnych piasków wulkanicznych. Położone jest na południowo-zachodnim wybrzeżu, tuż przy granicy z parkiem narodowym Timanfaya. Malownicze miasteczko El Golfo swoją nazwę zawdzięcza kraterowi wulkanu położonemu tuż przy nabrzeżu. W jego wnętrzu powstało – głębokie na 10 metrów – jezioro Charco de los Clicos. Tak naprawdę jest to laguna zasilana wodą morską, o bardzo intensywnym, zielonym kolorze. Dzieje się tak za sprawą rosnących w nim alg morskich, a dokładnie jest to zasługa fitoplanktonu. Odparowywanie wody w tym miejscu jest tak wysokie, że jej zasolenie jest prawdopodobnie wyższe niż w Morzu Martwym. Wstęp jest bezpłatny (a także parking), ale musimy podążać tylko wyznaczoną ścieżką. Nie możemy się zbliżyć do samego zielonego jeziora, ponieważ jest ono pod ochroną. Widoki na szczycie punktu widokowego to prawdziwa uczta dla zmysłów. Turkus wody morskiej uderzającej o czerwono-

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

Niektóre zakątki wyspy wyglądają jak nie z tej ziemi...

Abstrakcyjny „pomnik rolnika” powstał na cześć miejscowych farmerów uprawiających nieprzyjazną ziemię; rzeźba została skonstruowana ze starych zbiorników na wodę i pływaków z jachtów oraz statków

Z DALEKA I Z BLISKA

Jedna z wulkanicznych jaskiń na Lanzarote

El Golfo to dawna wioska rybacka, słynąca obecnie z dobrych restauracji z rybami i owocami morza. Będąc tutaj, koniecznie musicie posmakować świeżych ryb w jednej z lokalnych knajpek. Jest smacznie, świeżo i o dziwo nie tak drogo. Do El Golfo dojedziecie drogą LZ-704, która odbija z głównej drogi LZ-2 w okolicy miejscowości Yaiza. Wyjeżdżając z El Golfo, warto się wybrać drogą LZ-703, która prowadzi wzdłuż malowniczego wybrzeża do La Hoya. Po drodze można się zatrzymać i podziwiać dwie atrakcje. Pierwsza z nich to czarna plaża Janubio oraz największe (powierzchnia 440 tys. m2) na Wyspach Kanaryjskich saliny – Salinas de Janubio. W tym miejscu produkowane jest – w naturalny sposób – ok. 2 tys. ton soli. Zapewnia ona zapas lokalnym poławiaczom sardynek. Można je bezpłatnie zwiedzać – w solnej winiarni Bodega de Sol – w godzinach od 7.00 do 14.30. Drugą atrakcją jest tzw. wrzące wybrzeże El Hervideros (w wolnym tłumaczeniu kipielisko). Są to formacje skalne, które ułożyły się w swoiste tunele i jaskinie.

ZDJĘCIA: SHUTTERSTOCK

-żółte skały (występują w nich związki siarki oraz żelaza) w otoczeniu czarnej jak węgiel plaży. W tym miejscu można poczuć prawdziwą siłę oceanu. Na plażach w okolicy El Golfo możemy pokusić się o poszukanie oliwin – minerałów, z których wyrabiana jest lokalna biżuteria.

MON CREDO perfumery & cosmetics www.moncredo.pl

VITKAC ul. Bracka 9 00-501 Warszawa

CH Plac Unii ul. PuĹ&#x201A;awska 2 01 -001 Warszawa

CH Stara Papiernia Al. Wojska Polskiego 3 05-520 Konstancin-Jeziorna 91

Z DALEKA I Z BLISKA

MIRADOR DEL RIO Jest to punkt widokowy – położony na wysokości 475 m – na północy wyspy zwany „między niebem a ziemią”. Mirador del Rio dawniej pełniło także funkcję stanowiska artyleryjskiego, które César Manrique przekształcił w taras widokowy. Obecnie mieści się tutaj także restauracja, a sam budynek uchodzi za dzieło sztuki. Wstęp jest dodatkowo płatny 4,50 euro. Jednak naprawdę warto się tutaj znaleźć, bo jest stąd piękny widok na sąsiednią wyspę La Graciosa oraz cały archipelag Chinijo. Wypicie kawy w tak pięknych okolicznościach przyrody należy do bardzo pozytywnych doświadczeń. Wyspa La Graciosa oddalona jest od Lanzarote jedynie o 2 kilometry. Ciekawą atrakcją jest podróż promem, np. Biosfera Express albo Lineas Romero, które wypływają z miejscowości Orzola. Cena biletu w dwie strony to 20 euro. Jest to jedyna zamieszkała wyspa w granicach Unii Europejskiej, gdzie nie ma dróg asfaltowych.

na której końcu znajduje się specjalny (bezpłatny) parking. Dla korzystających z GPS dokładne współrzędne parkingu to: 29°02’37.4’’N 13°42’05.8’’W. Trasa pod sam wulkan biegnie pośród pięknych widoków zastygniętej magmy, na której rosną porosty. Świadczy to o bardzo świeżym i czystym powietrzu. Spacer w takich okolicznościach to zdrowa przyjemność. Po drodze do Caldera Blanca mijamy jej sąsiada, czyli krater wulkanu Montaña Caldereta (324 m). Wejście na szczyt Caldera Blanca to idealny trekking. Kaldera tego wulkanu, czyli zagłębienie w szczytowej części wulkanu, to aż 1,5 km szerokości. Jest ono popularne wśród hodowców kóz z uwagi na jej łatwość wspinaczkową. Na szczyty kaldery można się dostać kilkoma szlakami. Należy pamiętać o zabraniu czegoś z długim rękawem, ze względu na silne podmuchy wiatru, który potrafi przynieść uczucie chłodu. Warto też mieć ze sobą zapas wody, ponieważ w okolicy nie ma żadnych sklepów ani stacji benzynowych. Dodatkową atrakcją jest możliwość zejścia wprost do samego środka krateru.

ZWIEDZANIE WULKANU KONIECZNIE WYNAJMIJ SAMOCHÓD! Wyspa jest idealna do objechania jej wzdłuż i wszerz – samochodem. Zachęcają do tego nie tylko piękne krajobrazy, ale także ceny wynajmu autau. Dzień wynajęcia standardowego samochodu na wyspie to koszt jedynie 20 euro. Warto zrobić wcześniej rezerwację online. Na miejscu, tuż po przy-

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

Moim ulubionym wulkanem na wyspie jest Caldera Blanca, który leży na terenie Naturalnego Parku Los Volcanes. Tutaj w przeciwieństwie do Timanfaya wstęp jest bez żadnych ograniczeń. Najlepszy sposób, aby dojechać w to miejsce, to podróż w stronę miejscowości Mancha Blanca główną drog drogą LZ-67. Tuż za nią jest zjazd na nieutwardzoną drogę,

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

FOTO: SHUTTERSTOCK

Warto spróbować lokalnej kanaryjskiej kuchni, w tym oczywiście ryb i owoców morza w każdej postaci

Najstarszy (wybudowany w 1312 r.) zamek na wyspie – Castillo Santa Barbara; obecnie mieści się tam muzeum... piractwa

locie, udajemy się do strefy wypożyczalni aut. Jedyne, czego potrzebujemy, to numer naszej rezerwacji, prawo jazdy oraz karta płatnicza. Bardzo dobra informacja jest taka, że nie jest wymagana karta kredytowa. Możemy zapłacić także kartą debetową. Kolejna dobra wiadomość to ta, że nie musimy płacić depozytu za wynajem auta. W przypadku niektórych wypożyczalni, jeśli nie posiadamy karty kredytowej, blokują nam na naszej karcie debetowej 200-300 euro. Wynajęcie samochodu na Lanzarote jest

proste, przyjemne i bez niepotrzebnych formalności. Auto otrzymujemy zatankowane do połowy i tak samo musimy je zwrócić na lotniskowy parking wynajmu samochodu. Paliwo jest bardzo tanie, kosztuje ok. 1 euro za litr. Na wyspie panuje ruch prawostronny, taki sam jak w Polsce. W ciągu dnia jeździ się bez świateł. Drogi na Lanzarote są w bardzo dobrej kondycji, dobrze oznaczone, z równą nawierzchnią. Kultura jazdy też jest na wysokim poziomie, nikt się nigdzie nie spieszy. W zakłopotanie mogą was jedynie wpędzić

REKLAMA

FOTO: SHUTTERSTOCK

Z DALEKA I Z BLISKA

El Golfo to szmaragdowe jezioro pośród czarnych piasków wulkanicznych, położone jest na południowo-zachodnim wybrzeżu, tuż przy granicy z parkiem narodowym Timanfaya; intensywny, zielony kolor wody to efekt występowania w jeziorze alg morskich

CO WARTO ZJEŚĆ? Na wyspie królują oczywiście wszystkie hiszpańskie dania, takie jak paella, tortilla czy wszechobecne tapasy. Jednak to, czego warto spróbować z lokalnej kanaryjskiej kuchni, to papas arrugadas, czyli ziemniaczki gotowane w łupinach w grubej soli i podawane z sosem mojo rojo, mus z gofio oraz oczywiście ryby i owoce morza w każdej postaci. Specjalnością Lanzarote są również zupy. Pierwsza z nich to kukurydziana, z ciecierzycą i boczkiem – caldo de millo. Druga to potaje de alubias, czyli gęsta zupa fasolowo-grochowa, przypominająca w smaku naszą grochówkę. Na przekąskę możemy zamówić Pimientos del padrón – grillowane zielone papryczki, posypane grubą solą morską.

POGODA ZIMĄ Klimat panujący na wyspie określany jest mianem „wiecznej wiosny”. Lanzarote odwiedziłem w styczniu. Była to moja ucieczka od śniegu w Europie. Decyzja jak najbardziej słuszna. Na Lanzarote w tym okresie (grudzień, styczeń, luty) temperatura wynosi 22-24OC. Można chodzić w letnich ciuchach (w podkoszulku z krótkim rękawem), słońce potrafi grzać

naprawdę mocno. Jedyny minus, który psuje efekt ciepła i lata, to bardzo silny wiatr, obniżający odczuwalną temperaturę. Nie zapomnijmy wziąć także czegoś z długim rękawem, szczególnie po zachodzie słońca. Kiedy jego promienie przestają nas ogrzewać, wiatr potęguje zimno. Okres zimowy nie służy raczej kąpielom morskim. Temperatura wody nie przekracza 19OC. Ilość opadów w ciągu roku jest naprawdę niska. Pozdrowienia z Lanzarote! ■ Więcej na blogu autora: BlogGlobtrotera.pl

FOTO: MICHAŁ STOLAREWICZ

górskie serpentyny. Tam droga potrafi być bardzo wąska i lepiej tę trasę pokonywać z większą rozwagą.

Michał Stolarewicz – podróżnik, dziennikarz mieszkający dotychczas w Warszawie, Londynie i na Krecie. Prowadził młodzieżową audycję radiową „Trendymaniak” i grał w Teatrze PROdukcyjnym. Jest autorem bloga www.BlogGlobtrotera.pl i miłośnikiem spontanicznych podróży na własną rękę na drugi koniec świata. Zwiedził także Europę autostopem.

Pocenie się Pocenie się jest niezbędne, jest niezbędne, ale... ale... Pocenie się jest rzeczą naturalną, która gwarantuje Pocenie się jest prawidłowej rzeczą naturalną, utrzymanie która gwarantujeciała. utrzymanie temperatury Z drugiej prawidłowej temperatury ciała. jednak strony, zwłaszcza gdy Z drugiej jednak strony, zwłaszcza jest nadmierne, powoduje gdymnóstwo jest nadmierne, powoduje kłopotów, choćby mnóstwo kłopotów, choćby natury natury estetycznej. Dobry estetycznej. Dobry dezodorant dezodorant pomoże uporać się pomoże uporać się z tym z tym problemem. problemem.

ysoka temperatura otoczenia, wysiłek fizyczny (ciepło wyysoka temperatura otoczenia, wysiłek w wyniku pracy fizyczny twarzane (ciepło wytwarzane w wyniku mięśni) sprawiają, napracy mięśni) sprawiają,że żenasz nasz organizm organizm nagrzewa się szybciej. Ma jednak on jednak natugrzewa się szybciej. Ma on naturalny ralnychłodzenia, system chłodzenia, który zapobiega system który zapobiega przegrzasię. Takim czynnikiem niu przegrzaniu się. Takim czynnikiem chłodzącym jestchłopot. dzącymchłodzący jest pot. Mechanizm chłodzący Mechanizm organizmu działa tak, że organizmu działa że dzięki rozszedzięki rozszerzaniu się tak, naczyń krwionośnych rzaniu naczyń krwionośnych więcej krwisię dociera pod powierzchnię więcej skóry, gdzie ulega schłodzeniu. Jeśli to nie wystarcza, krwi dociera pod powierzchnię skóry, organizm zaczyna wydzielać pot, przez gdzie ulega schłodzeniu. Jeśliktóry to nie wymałestarcza, kanaliki organizm wypływa nazaczyna powierzchnię skóry. wydzielać Parując odbiera i krwi, która pot,pot który przezciepło małeskórze kanaliki wypływa podna niąpowierzchnię przepływa i oddaje otoczeniu. skóry. Parując pot odLatem pod i krwi, wpływem bierazwłaszcza, ciepło skórze którawysokiej pod nią temperatury na i zewnątrz, także z powodu przepływa oddaje ale otoczeniu. Latem stresu, czy złej diety pocimy się wysokiej obficie. Osobzwłaszcza, pod wpływem temną peratury sprawą jest na nadpotliwość zewnątrz, alespowodowana także z pochorobą. związanym woduNajwiększym stresu, czy problemem złej diety pocimy się z poceniem jest nieprzyjemny Nie obficie. się Osobną sprawą jestzapach. nadpotlijest wość to jednak zapach samego potu, ale skutek spowodowana chorobą. Najwiękdziałania bakterii. Nadmierne pocenie się, przyszym problemem związanym kry z poceniem zapach to dolegliwości natury estetycznej, się jest nieprzyjemny zaktóre jednak powodem poważniejpach. Niemogą jest tobyć jednak zapach samego potu, ale skutek działania bakterii. Nadmierne pocenie się, przykry zapach to dolegliwości natury estetycznej, które

jednak mogą być powodemproblemów, poważniejszych szych tym razem problemów, tym razem natury emocjonalnej, czy natury emocjonalnej, społecznej. Wstydzimy się czy społecznej. Wstynieprzyjemnego zapachu, dzimy się nieprzyjemnego obfitego pocenia, stresuje zapachu, obfitego pocenia, nas to w codziennym życiu, stresuje nas tosiebie, w codziennym odbiera pewność czężyciu, pewność siebie, często sto przezodbiera tę dolegliwość unikaprzez tę dolegliwość my kontaktów z ludźmi. unikamy kontakGdy się nie jestpocenie spowodowatówpocenie z ludźmi. Gdy się nie jest nespowodowane chorobą możemychorobą się z nimmożemy i jego skutkami się uporać prostymi sposobami. z nimdość i jego skutkami uporać dość proPostymi pierwsze: nośmy odzież, bieliznę, buty z nasposobami. Po pierwsze: nośmy turalnych tak aby skóra mogła suswoodzież, surowców, bieliznę, buty z naturalnych bodnie oddychać. drugie: trzeba pamiętać rowców, tak abyPoskóra mogła swobodo nie higienie, szczególniePo w upalne dni itrzeba podczas oddychać. drugie: wysiłku fizycznego. Po trzecie: niezbędny jest pamiętać o higienie, szczególnie dobry dezodorant, który będzie w upalne dni i podczas wysiłkuskutecznie fizyczneutralizował przykryniezbędny zapach. Ważne też, aby nego. Po trzecie: jest dobry był on przyjazny dla skóry. dezodorant, który będzie skutecznie Naneutralizował rynku mamy tak duży wybór produktów, przykry zapach. Ważneże trudno wybrać odpowiedni. Czym się więc też, aby był on przyjazny dla skóry. kieroNa wać? Warto po prostu sięgnąć po sprawdzony prorynku mamy tak duży wybór produktów, dukt, jak dezodorant Deo firmy Reutter, że trudno wybraćSuper odpowiedni. Czym się więc kierować? Warto po prostu sięgnąć po sprawdzony produkt, jak dezodorant Super Deo firmy Reutter, któremu

Pierwszorzędny dezodorant!

zaufało wielu klientów w Europie i to odwielu wielu któremu zaufało klienlat.tów Przede wszystkim w Europie i to od wiezwróćmy uwagę,wszystkim czy lu lat. Przede jest to produktuwagę, oryginalny, zwróćmy czy jest bo tylko taki gwarantuje to produkt oryginalny, bo odpowiednią jakość. Po potylko taki gwarantuje odposmarowaniu skóry dezodoranwiednią jakość. Po posmarotem Super Deowaniu powstaje cienka skóryultra dezodorantem Super Deo powstaje ultra To cienka antybakteryjna warstwa ochronna. antybakteryjna warstwa ona właśnie usuwa przykry zapachochronna. potu To ona właśnie czy usuwa przykry delikatnie zapach potujepod pod pachami, stopami, pachami, stopami, delikatnie je przy tym pieprzy tymczy pielęgnując. Jest bezwonny, lęgnując. bezwonny, więc niez ulubiokłóci się zapawięc nie Jest kłóci się zapachem chem perfumami. z ulubionymi perfumami. Niealkoholu zawiera alkonymi Nie zawiera holu i odpowiedni jest odpowiedni dlakażdego każdego rodzaju skóry, i jest dla rodzaju dla pań,dla panów, Nie zostawia też skóry, pań,młodzieży. panów, młodzieży. Nieplam na ciele i ubraniu. Super jest i jest produktem zostawia też plam naDeo ciele ubraniu. oryginalnym i doskonale działaoryginalnym przez cały dzień, Super Deo jest produktem jedno opakowanie na rok. Doi adoskonale działawystarcza przez nawet cały dzień, bry na prezent. Testowanywystarcza dermatologicznie. a jedno opakowanie nawet Dezodorant Super Deo jest dostępny w apna rok. Dobry na prezent. Testowany tekach i sklepach zielarsko–medycznych. dermatologicznie. Dezodorant Super Deo jest dostępny w aptekach i sklepach medyczno-zielarskich.

Super Deo jest niewielki, ale ma ogromną moc! Pierwszorzędny dezodorant! Super Deo jest niewielki, ale ma ogromną moc!

Firma Reutter poleca doskonały dezodorant z krystalicznej skały. Wystarcza aż na poleca rok. Bezzapachowy, dla Pań zi Panów. Firma Reutter doskonały dezodorant krystalicznej skały. Wystarcza aż na rok. Bezzapachowy, dla Pań i Panów. Skutecznie eliminuje przykry zapach potu. Skutecznie eliminuje przykry zapach potu.

Super Deo to wypróbowany oryginalny dezodorant!

Uwaga! – Nie zostawia plam! Testowany dermatologicznie.

Super Deo to wypróbowany oryginalny dezodorant!

Cena: ok. 17 zł

96 Cena: ok. 17 zł

Firma REUTTER GmbH/ Niemcy Firma REUTTER GmbH/ Niemcy

Uwaga! – Nie zostawia plam! Testowany dermatologicznie.

Dostepne na www.classicwatch.com.pl/sectornolimits/ sectornolimits.com

W następnym wydaniu CK A-G RA ND ÍA

TRAVEL POLSKA m.in.:

FOTO: IGO R GOLOVN IOV

/SH UTT ERS TOC K

FOTO : JUL IA SAWI

Podróże z pasją K atar

Dookoła świata Jamajka

Zapraszamy na stronę naszego wydawnictwa: facebook.com/TravelPolskaMagazyn

Wydawnictwo MajerMedia ul. Tadeusza Kościuszki 26 21-500 Biała Podlaska Tel. 83 411 50 11

www.majermedia.com redakcja@majermedia.com prenumerata@majermedia.com reklama@majermedia.com

DYREKTOR ZARZĄDZAJĄCY: Maciej Majerczak REDAKCJA: Redaktor naczelny: Rafał Nowicki Redaktor prowadząca: Katarzyna Jaszczuk Zespół redakcyjny: Renata Nawrocka, Robert Nienacki, Karina O’Neill Współpraca: Michał Stolarewicz Korekta: Anna Nalikowska Skład: Grzegorz Waszczuk

Druk: Moduss Okładka: foto – Lily Banse Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo redagowania nadsyłanych tekstów. Wydawca nie odpowiada za treść zamieszczonych reklam.

Wydawnictwo MajerMedia jest członkiem Izby Wydawców Prasy

100