trots september 2021 | primair en speciaal onderwijs

Zo focus je op groei dit schooljaar

‘Vooral op het gebied van analyses onderscheidt Cito zich van andere aanbieders’ Ib’er Linda:

Ouders, hoe houden we daar rekening mee?

‘NPO: alles wat je nodig hebt, heb je eigenlijk al in handen!’ Directeur Willem van Till

primair en speciaal onderwijs

september 2021 cito.nl/trots

Cito ondersteunt jou

Nu te bestellen cito.nl/leerlinginbeeld

Leerling in beeld Het leerlingvolgsysteem van iederéén

3

✓ in minder tijd, meer inzicht ✓ in één oogopslag zien waar jouw leerlingen staan ✓ focus op groei, de leerling staat centraal

po

Als ik mijn dochter bij thuiskomst na haar eerste schooldag vraag hoe het was op school, reageert ze moe en nukkig: ‘Hm, even wennen allemaal …’.

Moet jij ook altijd weer even wennen bij de start van het nieuwe schooljaar? Dat geldt ook zeker voor de leerlingen.

Het is altijd weer even wennen aan het nieuwe (school)ritme, wennen aan jou als nieuwe juf of meester, wennen aan nieuwe regels in de klas en wennen aan de nieuwe klas of soms zelfs school.

Bij de een gaat dat wennen sneller dan bij de ander: de een kan zich gemakkelijker aanpassen aan veranderende situaties dan de ander. Het voorgaande schooljaar heeft meer dan ooit veel gevraagd van ons aanpassingsvermogen. Zo zaten ineens de kinderen thuis en kregen de kinderen onderwijs op afstand. En later in het schooljaar kon weer les op school worden gegeven, met allerlei maatregelen. Zo moesten de kinderen in de bovenbouw wennen aan de mondkapjes in de klas.

We merkten dat alles uiteindelijk wel went.

Maar hoe fijn zou het zijn als de omgeving zich aanpast aan ons als mens en wij ons niet hoeven aan te passen aan veranderende situaties? Enige tijd geleden kocht ik een andere auto. Wat was ik blij met de optie dat de rijdersstoel zich met één druk op de knop automatisch aanpaste aan de lengte van mijn korte benen. En wat fijn dat ik op die warme zomerdag met één druk op de knop ook de gewenste temperatuur kon regelen met de climat control.

Niet alleen in de auto-industrie wordt nagedacht over optimale aanpassing aan de mens. Ook wij bij Cito houden ons hiermee bezig. Het liefst ontwikkelen we toetsen die maximaal aansluiten bij wensen en behoeften van de gebruikers. Zo zijn wij ook bij Leerling in beeld bezig geweest met hoe we de ideale gebruikerservaring kunnen bereiken. De adaptieve digitale korte toetsen in Leerling in beeld zijn hiervan het resultaat. Het mooie aan adaptieve toetsen is dat de vragen in de toetsen maximaal aansluiten bij het niveau van iedere leerling. Leerling in beeld is immers het volgsysteem van iedereen. Met zo min mogelijk vragen krijg je zo toch een betrouwbaar beeld van een leerling over wat de leerling al dan niet kan en hoe hij gegroeid is. Met een aansprekende ‘look en feel’ groeien de fictieve figuren, de kinderen Tom en Kim, in de opgaven mee met de leerlingen die de toetsen in het basis en speciaal onderwijs maken. We hopen dat toetsen zo aantrekkelijk zijn voor iedereen.

Voor jou als leerkracht is Leerling in beeld misschien wel even wennen. Met gebruiksgemak voorop en intuïtieve rapportages hopen we dat het gebruik héél snel went. Zoals jij ook misschien na een weekje school alweer helemaal gewend bent (de zomervakantie lijkt alweer lang geleden).

Mijn dochter in elk geval wel!

Maartje Hilte Hoofd productontwikkeling Uitgeverij

1

Of zou het misschien kunnen ik speel gewoon met de gedachte dat de mogelijkheden van een kind worden verward met het verwachte? want elke weg is even lang ze moeten elk van A naar B maar op de ene weg staat file en de ander is privé ligt de ene vol met drempels is de ander geplaveid is het voor de ene lekker spelen is het voor de ander steeds een strijd de één moet harder lopen terwijl de ander wordt gedragen maar op de toetsen die ze krijgen staan toch echt dezelfde vragen Uit: Kansenongelijkheid in het basisonderwijs: een

gedicht | Jesse & Bart Laport i.s.m. Flores Onderwijs.

2

Bekijk het hele spoken word gedicht:

inhoud in dit nummer

4

7

8

Focus op groei in de nieuwste rapportages

‘Alles wat je nodig hebt, heb je eigenlijk al in handen!’

Interview met directeur Willem van Till, die graag zijn plannen visualiseert

10

‘Als je de kans krijgt om mee te kijken en je wensen te benoemen, dan is dat natuurlijk fantastisch!’

Ib’er Linda Zijlstra over het partnerprogramma

Waar is directeur Joris trots op?

13 Maak kennis met Groeimeter

16

14 Leerling in beeld, what’s next? Alles over de doorontwikkeling

17

Ouders, hoe houden we daar rekening mee?

Kleuter in beeld, hoe werkt dat?

trots is een magazine van Cito BV Fotografie: Gijs Versteeg Contact 3

trots@cito.nl

026 - 352 11 11

intervie In gesprek met directeur Willem van Till

‘Achterstanden? Ik zeg liever: er is een nieuwe beginsituatie’ Willem van Till, directeur van IKC de Bron in Hengelo, is al een aantal jaar betrokken bij de ontwikkeling van nieuwe Cito-producten.

Als lid van de klankbordgroep dacht hij bijvoorbeeld mee over de ontwikkeling van Groeimeter, een online platform om leerlingen op hun leerlijn Rekenen en Spelling te volgen. Inmiddels is Groeimeter een onderdeel van Leerling in beeld, het nieuwe leerling­volgsysteem van Cito.

Willem van Till Op basisschool de Bron gaan ze er dit schooljaar in groep 3, 4 en 5* mee werken. Niet alleen de leerkracht, maar ook de leerling zelf krijgt met Leerling in beeld een compleet beeld van waar hij staat én de kansen voor de toekomst. Dat past goed bij de Bron, waar eigenaarschap een groot goed is. Willem vertelt er meer over.

Hoe ziet eigenaarschap er in de praktijk uit op basisschool de Bron?

“Wij werken met een ‘dagelijks beredeneerd aanbod’.

Dit betekent dat we lessen plannen op basis van vooraf gestelde ontwikkelingsdoelen. Elke dag kijken de leerkrachten samen met de leerlingen naar de doelen voor die dag. We maken hierbij gebruik van doelen­ posters. Vooraf geven de leerlingen aan of ze de doelen van die dag wel of niet denken te beheersen. Ze luisteren allemaal naar de gezamenlijke instructie, maar bepalen zelf of ze aansluiten bij de verlengde instructie.

De leerkracht maakt zelf ook een inschatting en bedenkt

“De meeste kinderen hebben een reëel beeld van waar ze staan.”

4

welke kinderen hij wil zien bij de extra uitleg. Maar het kan zijn dat hij er bewust niet voor kiest om een leerling daarvoor uit te nodigen. Als de resultaten aan het eind van de les tegenvallen, kan hij daarover in gesprek met de leerling. Na afloop van de les geven alle kinderen op de doelenposter aan in hoeverre ze een lesdoel beheersen, door middel van het inkleuren van bolletjes.”

Die afstemming vraagt tijd van een leerkracht, hoe organiseren jullie dat?

“Om ervoor te zorgen dat de leerkracht voldoende tijd heeft om met leerlingen te praten over de wederzijdse verwachtingen en de voortgang, zetten we onderwijsassistenten in. Zo ontstaat er ruimte om met individuele leerlingen aan de slag te gaan of juist een groepje te begeleiden, terwijl de rest van de groep gewoon door kan werken onder begeleiding van de onderwijsassistent.”

w

Zie je het eigenaarschap ook terug in de rapporten?

“Jazeker. Leerlingen vullen zelf hun rapport in, waarbij ze hun resultaten vergelijken met de gestelde doelen.

De leerkracht doet dit ook. Als de meningen verschillen, gaat de leerkracht met de leerling in gesprek. Maar dat komt niet zo vaak voor hoor. Dat zou ook gek zijn, want er vinden tussendoor regelmatig gesprekken plaats.

De meeste kinderen hebben een reëel beeld van waar ze staan. Zo ontstaat er een gezamenlijk rapport, en dat bespreken we dan in het tienminutengesprek met ouders én de leerling, want bij ons zijn de kinderen daar altijd bij.”

Vullen kinderen in de onderbouw ook al een eigen rapport in?

“Het bouwt op: hoe hoger de jaargroep, hoe meer we de diepte ingaan. De leerlingen in groep 1 tot en met 4 vullen voornamelijk stellingen in over zichzelf. Denk aan

‘ik maak makkelijk vrienden’, ‘ik kan netjes werken’, dat soort zaken. Vanaf groep 5 vragen we leerlingen ook om te reflecteren op de doelen voor rekenen, taal en lezen.”

Hoe maken jullie de groei van leerlingen inzichtelijk?

“Wij laten sowieso de grafieken van de LVS-toetsen zien aan de leerlingen en die bespreken we ook met hen.

Daarnaast werken we vanaf groep 6 met een OPP-trap (een visueel hulpmiddel dat helpt bij het bespreken van het ontwikkelingsperspectief met school, ouders en leerling, red.). Aan elke leerling vragen we wat zijn verwachting is ten aanzien van het uitstroomniveau.

De OPP-trap laat zien of deze verwachting in lijn ligt met de ontwikkeling van de toetsresultaten. Als een leerling naar de havo wil maar de OPP-trap iets anders aangeeft, dan kijken we samen of de verwachtingen wel reëel zijn.

Als we zien dat het er wel in zit, kijken we naar wat er moet gebeuren om het gewenste niveau te halen.”

“De vaardigheidsgroei is leidend voor ons om te kijken waar interventies moeten plaatsvinden.”

Hoe gebruik je de LVS-toetsen om als school te groeien?

5

“Als de ib’er en ik de groepsbesprekingen voorbereiden, kijken we naar de vaardigheidsgroei van de kinderen en van de groep. Op basis daarvan bepalen we waar interventies moeten plaatsvinden. We bespreken de resultaten met het hele team. Als iemand mooie resultaten heeft behaald, onderzoeken we wat daarvoor heeft gezorgd en wat we daarvan kunnen leren. Wat bijvoorbeeld opviel na de scholensluiting begin 2021, was dat groepen die aan het einde van de dag een extra terugkom-moment voor alle kinderen hadden, betere resultaten hadden dan groepen waar dat niet het geval was. Dus stel dat we nog een keer in zo’n situatie komen, dan maken we nóg duidelijkere werkafspraken.

Daarnaast bespreken onze ib’er en ik twee keer per jaar de resultaten met de kwaliteitsmedewerker van de stichting. Vorig schooljaar kregen we een goede beoordeling van de inspectie op kwaliteitszorg.” >

Jullie gaan werken met het nieuwe Leerling in beeld, wat zijn de verwachtingen?

“Ik kijk uit naar de nieuwe rapportages. Ik vind het vooral fijn dat straks alle resultaten overzichtelijk bij elkaar staan. Als ik nu een groepsbespreking voorbereid, moet ik eerst overal informatie gaan zoeken. In het nieuwe leerlingvolgsysteem heb je alles mooi in beeld. Door de pijlen zie je in één oogopslag of er groei in zit of juist niet.

Het is voor iedereen makkelijker te gebruiken, waardoor je makkelijker met elkaar kunt praten over de resultaten.”

Wat is jouw beeld van Cito?

Wat voor impact heeft corona op de resultaten gehad?

“Ik houd niet van de term achterstanden, maar praat liever over een nieuwe beginsituatie. Dat heeft ook gevolgen voor het voortgezet onderwijs. Daar moet men beseffen: kinderen komen met een andere beginsituatie op je school. Als je het mij vraagt is ‘10-14 Onderwijs’ een goede ontwikkeling, waarin we kinderen tussen de 10 en 14 blijven volgen en het daadwerkelijke niveau pas op latere leeftijd bepalen.”

Hoe sta je tegenover het Nationaal Programma Onderwijs?

“Het is natuurlijk hartstikke fijn dat er nu wél geld beschikbaar wordt gesteld, maar ik geloof meer in een nationaal plan waarin we naar die nieuwe beginsituatie kijken en keuzes voor de lange termijn maken.

We worden nu overladen met aanbiedingen door allerlei partijen; het gevaar is dat je nu te snel beslist over waar je het geld aan uit gaat geven. Ik ben het eens met wat de onderwijswethouders van de vier grote steden zeggen: wil je kansrijk kunnen verwijzen, is structureel geld nodig en een landelijk plan van aanpak.”

Zo lang dat er niet is, wat doen jullie met de NPO-gelden?

6

“Gelukkig hoeven we niet in een keer het hele budget te besteden, we kunnen een deel ervan parkeren.

Wij gebruiken een deel van het geld voor het inzetten van extra onderwijsassistenten. We willen ook investeren in digitale geletterdheid bij leerkrachten en leerlingen, ons muziekonderwijs krijgt een impuls, én we gaan inzetten op de sociaal-emotionele ontwikkeling.

Met het cognitieve gedeelte zit het wel goed, daar hebben we de juiste mensen voor in huis, daarom kijken we juist naar andere gebieden. Het hele kind is voor ons belangrijk.”

“Ik heb heel positieve ervaringen met Cito, maar ik zit ook dicht bij de bron. Ik moet Cito regelmatig verdedigen.

Sommige mensen hebben het idee dat Cito een soort overheidsinstelling is die ons van alles oplegt. Maar als school maak je je eigen keuzes. Dat doen wij ook.

Zo hadden wij al voordat de kleutertoetsen werden afgeschaft besloten om te stoppen met het toetsen van kleuters. En wij nemen in groep 3 en 4 nog geen begrijpend lezen-toetsen af, omdat we dat pas willen doen op het moment dat kinderen M4 en het liefst E4 hebben gehaald. Zolang je je keuzes goed kunt onder­ bouwen, is het goed. Dat is ook mijn ervaring richting de inspectie: als je een duidelijk verhaal hebt, is binnen de kaders meer mogelijk dan soms aangenomen wordt.

Mijn advies is dan ook: durf te staan voor de keuzes die je maakt, dat geeft lucht binnen het team.” n

“Ik vind het vooral fijn dat straks alle resultaten overzichtelijk bij elkaar staan.” * Groep 3 t/m 5 gebruikt direct de nieuwe toetsen en verdiepende instrumenten van Leerling in beeld.

Volgend schooljaar volgt groep 6 t/m 8; hiervoor zijn nu al wél (net als voor 3 t/m 5) de nieuwste rapportages beschikbaar.

Waar Joris Luesink (45), directeur in Eerbeek, trots op is?

Op mijn team! Lesgeven met passie, de leerling centraal en de lat hoog. En nog gezellig ook!

Op hoe onze twee leerKRACHT-projectteams het onderwijs ieder dag een stukje beter maken.

Dat we passend onderwijs hebben vormgegeven op school. Fijn om kinderen te zien opbloeien met de extra aandacht, die ook maakt dat we ze op school kunnen houden.

Op onze schoolnaam ‘Spr@nkel’: precies wat we met elk kind willen bereiken.

Dat onze school zich vanuit een vrijwel kansloze positie heeft ontwikkeld tot een plek waar ouders, kinderen en leerkrachten heel graag zijn en werken!

Dat we vorig schooljaar geen klas naar huis hebben hoeven sturen.

Mijn eigenschap om verbanden te kunnen zien en leggen. En op hoe ik met mensen in verbinding kom.

Op de kinderen van groep 3/4. Elke keer weer een feestje om ze op woensdag zelf les te geven!

Op de leerlingenraad. Tegen de directeur durven zeggen dat het plan van hem leuk is, maar dat ze zelf een beter idee hebben.

Op al die ouders en verzorgers die vorig schooljaar ook ineens een juf of meester moesten zijn (en op het extra respect dat we daarna kregen ;)) Op bestuurders, schoolleiders en leerkrachten die het lef hebben om te innoveren in het onderwijs.

Op de combinatie onderwijs en kinderopvang in onze stichting: goed geïntegreerd!

Op onze oudste zoon die op een fantastische manier zijn basisschool heeft afgesloten ondanks dat zijn zeldzame ziekte hem regelmatig in de weg zat. Op de middelste zoon die het lef heeft om de ‘familiesport’ korfbal in te ruilen voor voetbal. En natuurlijk trots op het ‘kleine’ zusje, dat aardig tegen haar broers op kan boksen.

Meer dan trots op Mirjam die met haar gezelligheid ook overzicht houdt op de programma’s van de leden van ons gezin!

Op alle creatieve mensen die het onderwijs zó verrijken.

Voor de volgende uitgave draagt Joris het stokje graag over aan Marijke van den Nieuwenhuizen, als muziekdocente betrokken bij verschillende basisscholen.

7

Waar ben jij trots op? Deel het via cito.nl/trots

leerling

Focus op de groei met de rapportages Hoe is je leerling gegroeid? Hoe staat je groep ervoor? Hoe is de groei op schoolniveau? Je ontdekt het in Leerling in beeld snel en eenvoudig.

In één oogopslag zie je hoe het ervoor staat, zowel op cognitief als sociaal-emotioneel gebied, en zie je de behaalde referentieniveaus.

1

Inzoomen op de leerling | Een totaalbeeld van je leerling zie je in het leerlingprofiel.

Je vindt alles in een overzicht, zowel cognitieve vaardigheden als sociaal-emotionele vaardigheden. Vanuit hier klik je door naar de leerlingrapporten, detailanalyses

en antwoord­overzichten per vaardigheid zodat je je leerling verder kan begeleiden.

Jij kunt zelf bepalen wat je precies wilt zien in de rapportage. Natuurlijk is het ook mogelijk om de rapportage te printen.

Is je leerling op weg naar 1F? In een oogopslag kun je zien hoe hij of zij ervoor staat.

Hier krijg je inzicht in welke onder­delen van een afname een leerling gemakkelijk vond of juist moeilijk, zodat je daar mogelijk extra aandacht aan kunt besteden.

!

Zelf ervaren hoe intuïtief de rapportages zijn? En welke mogelijk­heden je allemaal hebt? Neem een kijkje via cito.nl/leerlinginbeeld of direct via:

Leerling in beeld | Het leerlingvolgsysteem van iederéén

in beeld

van Leerling in beeld!

2

Rapportages op groepsniveau | Hier ontdek je eenvoudig de groei van jouw

groep. Je kunt dit overzicht helemaal naar wens inrichten, zodat je snel inzicht krijgt in wat voor jouw groep(en) belangrijk is om te weten.

Groepsoverzicht afname­moment: in één overzicht een beeld van de groei van je leerlingen in alle ontwikkel­domei­nen. Welke leerlingen groeien snel en welke leerlingen hebben extra ondersteuning nodig? En geldt dat voor meerdere domeinen of voor slechts één?

In het groepsrapport per vaardigheid zie je in een overzicht hoe je groep ervoor staat voor bijvoorbeeld Rekenen-Wiskunde.

3

Rapportages op schoolniveau | Door diepte-analyses op schoolniveau krijg je een

goed beeld van de groei in de verschillende groepen bij de verschillende leergebieden.

Je ziet snel waar extra aandacht nodig is en hebt zicht op het referentieniveau.

Groepsanalyse: inzicht in hoe een groep zich per domein door de jaren heen heeft ontwikkeld.

Schoolrapport refe­rentie­­niveau: inzicht in de beheersing van de referentie­ niveaus en hoe ver je verwij­derd bent van de signalerings­waarde.

intervie ‘Ik vind het zo mooi dat Cito focust op groei’ Linda Zijlstra

Intern begeleider Jan Jaspersschool

Het team van de Jan Jaspersschool in Hattem kiest opnieuw voor Cito voor het volgen van de ontwikkeling van haar leerlingen. De school doet mee met het partnerprogramma en heeft op die manier invloed op de ontwikkeling van Leerling in beeld, het nieuwe LVS van Cito. Intern begeleider Linda Zijlstra is daar maar wat blij mee. “Ik ben vooral onder de indruk van de analyses. Die geven een goed beeld van de groei in de verschillende groepen en inzicht in de referentieniveaus.”

Linda werkt al zo’n tien jaar op de open christelijke basisschool Jan Jaspers. Als lid van het MT zit ze dicht bij het vuur als het gaat over beslissingen over bijvoorbeeld een nieuw leerlingvolgsysteem. “Een aantal scholen binnen onze stichting stapte over op een ander systeem, maar ons team wilde een keuze maken die werkt voor de Jan Jaspers. Wij hebben ons eerst goed verdiept in de verschillende systemen en de mogelijkheden.

De resultaten op onze school zijn goed, en we waren tevreden over Cito.”

Kans om mee te denken

Toen Linda werd geattendeerd op Leerling in beeld en de mogelijkheid om partnerschool te worden, zag ze dat als een mooie kans. Linda vindt het belangrijk dat elke school zelf kan beslissen welk volgsysteem past bij de school en de manier van werken. “Gelukkig was er geen noodzaak om binnen de stichting met hetzelfde volgsysteem te werken, want we hebben afgesproken dat we rapporteren op referentieniveau. En dan maakt het niet meer uit of je Cito of een ander systeem hebt, want als je referentieniveaus gebruikt is dat de gemeenschappelijke deler.”

Inzicht in uitstroomniveau

10

Hoewel Linda dus niet ontevreden was over de LVS 3.0 toetsen, waren er wel degelijk wensen. Linda: “Twee punten kwamen telkens weer ter sprake: de teksten van de toetsen bij begrijpend lezen zijn te lang en de rekentoets is te talig. Als je dan de kans krijgt om mee te kijken bij het nieuwe LVS en je wensen te benoemen, is dat natuurlijk fantastisch!” Bij alle (online) klankbord­ sessies was ze zelf aanwezig, steeds met een andere collega. De ene keer de directeur, dan weer een leerkracht. Linda: “Er ging veel aandacht uit naar de

w

“Als je de kans krijgt om mee te kijken en je wensen te benoemen, dan is dat natuurlijk fantastisch!”

rapportages, en hoe die eruit komen te zien. En dat is voor mij ook het meest interessant. De nieuwe rapportages geven leerkrachten een goed beeld van hoe een leerling ervoor staat en op welk niveau een kind gaat uitstromen. En met de handige filters kan ik inzoomen op de resultaten. Wat ik vooral mooi vind is dat Leerling in beeld focust op de groei van elke leerling.”

De eerste ervaringen

In mei probeerden groep 3, 4 en 5 de toetsen van begrijpend lezen, rekenen en taalverzorging uit. Groep 3 en 4 op papier, en groep 5 digitaal. Linda: “Dat was onze eerste ervaring met online toetsen. We dachten ‘dat kunnen ze wel’. Maar het viel tegen: het systeem werkte niet goed en er waren wat problemen met inloggen.

Linda verwacht niet dat ze op korte termijn overstappen op digitale afname. “Ook al zijn de kinderziektes er straks uit, toetsen op papier heeft toch onze voorkeur. Het heeft ook voordelen: leerlingen kunnen aantekeningen maken in de kantlijn en leerkrachten kunnen zien hoe ze een som hebben uitgerekend.” De twee belangrijkste punten zijn aangepakt in de nieuwe toetsen: de teksten bij begrijpend lezen zijn korter en de rekentoetsen zijn minder talig. “Dat is stukken beter dan hoe het was, collega’s zijn heel enthousiast”, bevestigt Linda. “Ook de leerlingen reageerden positief, ze vinden de boekjes er leuk uitzien.”

11

Twee keer per jaar toetsen

Leerling in beeld maakt het mogelijk om flexibeler om te gaan met de afnamemomenten. Linda denkt echter niet dat ze van de traditionele toetsperiodes in januarifebruari en mei-juni gaan afwijken. “Ik geloof niet zo in die switch; ik denk dat we vast blijven houden aan de gebruikelijke afnamemomenten. Dat geeft je houvast.

Als je in november al toetsen gaat afnemen, zegt dat niet zoveel omdat je nog veel te kort onderwijs hebt gegeven.

En je gaat ook niet pas in maart de eerste toetsen afnemen, want dan is het schooljaar al bijna voorbij.

Dit schooljaar kon het natuurlijk niet anders, maar idealiter plan je het anders. En je zit met je rapporten: wij geven die twee keer per jaar mee en dan nemen we ook de resultaten op de LVS-toetsen mee.”

Geen achteruitgang door corona

In het eerste corona-schooljaar merkte Linda dat de resultaten iets minder goed waren dan andere jaren.

Dit schooljaar ligt dat niveau weer een stuk hoger.

“De scores van nu zijn beter dan vorig jaar”, benadrukt ze. “Dat komt misschien ook omdat we wat langer de tijd hebben gehad, omdat we de toetsen later dan normaal af hebben genomen. Er is op onze school gelukkig geen sprake van grote achterstanden op cognitief gebied.

Op sociaal-emotioneel gebied gaat het helaas wel minder, dat vraagt momenteel veel aandacht. > Goed om te weten | De digitale afname tijdens de normeringsonderzoeken (waar de school van Linda ook aan heeft deelgenomen) is niet vergelijkbaar met het afnemen van de nieuwe online toetsen straks in Leerling in beeld. De adaptieve digitale toetsen zijn dan eenvoudig af te nemen in één online omgeving en via alle gangbare devices. Lees meer op cito.nl/leerlinginbeeld

Leerkrachten merken dat kinderen niet lekker in hun vel zitten, of dat ouders zich zorgen maken. Dus als er geld binnenkomt dan zetten we dat daarop in.

Denk bijvoorbeeld aan aandachtstrainingen en weerbaarheids­trainingen.”

Cito nog steeds de beste keuze

Inmiddels is de knoop doorgehakt en koos het team voor Leerling in beeld. Linda: “Vooral op het gebied van analyses wint Cito het van andere aanbieders. En dat is vooral voor mij als ib’er heel belangrijk. Dus ik heb zeker een pleidooi gehouden voor Leerling in beeld”, zegt Linda lachend. Het beeld dat Linda vooraf van Cito had is veranderd: “Het was zo leuk om een kijkje in de keuken

!

12

Tip | Leerling in beeld geeft je niet alleen inzicht in de kernvaardigheden, maar óók in woordenschat, begrijpend luisteren, rekenenbasisbewerkingen, Engels en sociaalemotionele vaardigheden. Lees meer op cito.nl/leerlinginbeeld

te krijgen. Ik zag Cito echt als een instituut. Maar nu leer je de mensen kennen en ontdek je dat het een heel benaderbare club is.” Ze heeft nog wel een tip: “Jullie mogen harder van de daken schreeuwen waar jullie allemaal mee bezig zijn. Want als mensen niet weten dat er iets nieuws aankomt, stappen ze over naar een concurrent met een mooi verhaal. En dat is zonde, want Cito is wat ons betreft nog steeds de beste keuze.” n

“Vooral op het gebied van analyses wint Cito het van andere aanbieders.”

Grip op leerdoelen? Maak kennis met Groeimeter!

Groeimeter werkt heel eenvoudig

Voor de leerkracht

Voor de leerling

De leerkracht zet een set leerdoelen in het domein Verhoudingen klaar voor de leerling.

De leerling ziet dat er vragen voor haar klaar staan, per leerdoel 7 vragen.

Je kunt ook in een keer leerdoelen klaarzetten voor een groep leerlingen.

De leerkracht ziet direct of de leerling het leerdoel al beheerst.

Als de leerling klaar is, ziet ze direct wat er goed en fout is en de juiste antwoorden.

Jouw expertise staat centraal. Zie je bijvoorbeeld na een gesprekje dat een leerdoel toch beheerst wordt? Dan pas je het gewoon aan.

De leerkracht heeft altijd overzicht waar zijn leerlingen staan per leerdoel.

Voor elk behaald leerdoel krijgt de leerling een nieuw tegeltje.

Hierdoor ziet ze dat ze gegroeid is.

Leerdoelen zijn gebaseerd op de leerdoelen van het SLO.

Groeimeter kun je als apart instrument bestellen, maar is ook onderdeel van Leerling in beeld – Compleet!

leerling LVS 3.0 wordt Leerling in beeld

Roadmap | Wat gaat er wanneer gebeuren?

Met Leerling in beeld ben je klaar voor de toekomst. LVS 3.0 en het Computer­ programma LOVS worden Leerling in beeld.

Zo ondersteunen we jou!

Speciale service-applicatie!

Mogelijkheid om de Leerling in beeld-toetsen dit schooljaar ook via het Computerprogramma LOVS te gebruiken. Zodat je leerlingen meteen profiteren van de nieuwe toetsen (én de nieuwste rapportages).

Speciaal trainingsaanbod voor jou met onder meer: – Training Toetsvisie en toetsbeleid – Werken met Leerling in beeld Online afnames mogelijk via pc/laptop/iPad/Chromebook/Macbook Digitale ondersteuning tijdens het gebruik van Leerling in beeld.

Handige tips voor de afname via de nieuwsbrief.

Klantenservice voor al je vragen!

Hulp bij bestellen en pakketkeuze.

14

in beeld Dit schooljaar aan de slag met Leerling in beeld?

Maak je pakketkeuze en bestel!

Schoollicentie

Pakket Compleet

€ 299,- per jaar

€ 9,95 per leerling per jaar

Pakket Basis € 6,95 per leerling per jaar ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Rekenen-Wiskunde (+verdiepend gesprek) Begrijpend lezen (+verdiepend gesprek) Taalverzorging (+verdiepend gesprek) DMT AVI

Pakket Basis, plus: ✓ Woordenschat ✓ Begrijpend luisteren ✓ Rekenen-Basisbewerkingen ✓ Engels ✓ Sociaal-emotioneel ✓ Groeimeter

• Na je bestelling begeleiden we je verder, kijkend naar de unieke situatie van jouw school.

• Advies, afspraak of (online) bijeenkomst? cito.nl/leerlinginbeeld

Goed om te weten: • De Leerling in beeld-toetsen zijn in school­jaar 2021-2022 ook gewoon te gebruiken in combinatie met het Computer­programma LOVS. Hier vind je ook enkele van de nieuwe rapportages.

• Alle vernieuwingen zijn beschikbaar wanneer je Leerling in beeld gebruikt via het nieuwe Cito platform.

Wanneer je overgaat naar het nieuwe platform is afhankelijk van jouw wensen en schoolsituatie.

Cito is veel meer dan Taal en Rekenen Leerling in beeld geeft – naast de vertrouwde (maar veel gebruiksvriendelijker gepresenteerde) inzichten in cognitieve ontwikkeling – ook inzicht in die elementen op het gebied van sociaal-emotioneel functioneren, executieve functies en capaciteiten die van invloed zijn op de cognitieve ontwikkeling.

We maken nieuwe instrumenten die helpen om de hele leerling in beeld te krijgen, want er speelt natuurlijk veel meer dan alleen ‘hoe goed is een leerling in rekenen of taal?’.

• Cito onderzoekt natuurlijk ook de mogelijkheden voor een doorstroomtoets!

“Onze nieuwste instrumenten focussen aan de ene kant op: hoe lekker zit een leerling in zijn vel? Én aan de andere kant op werk- en leerhouding.”

Alma van Til, productontwikkelaar Cito BV 15

?

Ouders, hoe houd je daar rekening mee?

Een meisje in groep 3, met buikpijn over de slechte Cito-scores op haar rapport voor taal en rekenen. Ze voelt zich slecht, alsof ze nergens goed in is en helemaal niet vooruit is gegaan. Haar vader die vervolgens via sociale media ‘klaagt’ bij Cito. Medestanders die er schande van spreken en Cito liefst in de ban willen doen. Je hebt vast wel eens met voorvallen als deze te maken gehad. Wat kunnen we hiervan leren, wat kan er beter?

Als we inzoomen op dit meisje en haar rapport, is het enerzijds jammer hoe haar school de resultaten in het rapport vermeldt (rood kleurgebruik, IV vertaald als zwak en V als onvoldoende), en anderzijds heeft de school/leerkracht de mogelijk­ heid helaas niet benut om in de toelichting te vertellen wat wél goed gaat, waarin ze gegroeid is, wat haar talenten zijn, et cetera.

Gelukkig kan het ook anders. Bij het presenteren aan en bespreken van de toetsresultaten met ouders gelden drie aandachtspunten: 1 Maak duidelijk dat hun kind meer is dan het toetsresultaat en dat je als leerkracht (en als school) ook zeker op andere manieren naar de ontwikkeling van hun kind kijkt.

2 Een goede uitleg bij toetsresultaten is onmisbaar. Laat bijvoorbeeld zien dat je vooral kijkt naar groei, en niet alleen naar het niveau.

3 Benadruk dat toetsresultaten een mooi hulpmiddel zijn om ouders een realistisch beeld te geven van de ontwikkeling van hun kind.

!

16

Speciaal voor ouders gemaakt: cito.nl/ouders. Voor aanvullende informatie, antwoorden op veelgestelde vragen en onze visie op verschillende actuele onderwerpen.

!

Leerling in beeld legt de focus nog veel meer op de groei van iedere leerling.

In het leerlingprofiel zien de leerlingen direct hun groei ten opzichte van zichzelf.

En de kleur rood (die je overigens in LVS 3.0 uit kunt zetten wanneer je resultaten aan leerlingen of ouders wilt laten zien) is in het nieuwe LVS niet meer beschikbaar.

“Een kind wil – heel terecht natuurlijk – weten dat de juf/ meester trots is op hem of haar en kan laten zien waar dat in zit.

Dat zit mijns inziens niet per se op niveau, maar vooral op ontwikkeling. En de taal die je daarbij spreekt is echt belangrijk. We willen rechtdoen aan het trotsgevoel van een kind!”

- Gijs Bruijnzeels, leerkracht en adjunct directeur

?

Oproep | Hoe praat jij over toetsen en toets­resultaten met leerlingen en ouders? En hoe leg je het waarom van toetsen uit aan (al dan niet nieuwe) ouders? We horen graag jouw reactie via trots@cito.nl.

Kleuter in beeld is compleet!

Waarom je kleuters volgen met Kleuter in beeld?

“Ik wil mijn tijd – en die van de kleuters – effectief inzetten”

“Ik wil de ontwikkeling van de kleuters en de groep goed én betrouwbaar in beeld krijgen”

✓ Sociaal-Emotioneel, Motoriek, Taal en Rekenen ✓ Focus op de groei van het kind zelf ✓ Wetenschappelijk onderbouwd ✓ Goedgekeurd door COTAN/ Expertgroep Toetsen PO

✓ Snel een signaal gebaseerd op de meest cruciale SLO-doelen ✓ Overzichtelijke kind- en groepsrapportages ✓ Plan je eigen observatiemoment(en) ✓ Meer inzicht nodig? Gebruik de kindroute bij Taal en Rekenen

Hoe werkt het?

Je start vanuit (indirecte) obser­­vaties: de leerkrachtroute.

10 minuten per kind

Twijfel of meer inzicht nodig?

Kindroute!

Korte, speelse opdrachtjes en activiteiten.

Handige rapportage Lekker verder spelen!

En jij weet hoe je kleuter ervoor staat, en stemt daar je aanbod op af.

Daarom werkt zij met Kleuter in beeld “De flexibiliteit, het aantrekkelijke en kleutervriendelijke materiaal, de mogelijkheid snel in te zoomen op kleine onderdelen, de nadruk op de groei van iedere kleuter, de mooie doorvertaling naar de kinderen zelf en hun ouders … het voldoet aan íeders wensen, we kunnen járen vooruit!”

Juf Janine, Adalbert Basisschool in Mook

Meer weten of zelf ervaren?

Ga naar cito.nl/kleuterinbeeld voor meer informatie, online bijeen­ komsten of een proeflicentie.

op hoe we samen zorgen voor krachtig onderwijs Cito ondersteunt jou | Waar is veel vraag naar gedurende een schooljaar? Onze klantenservice helpt je alvast graag verder met dit handige overzicht.

Klaar om op te slaan: afname­ kalenders 20212022

sept

okt

nov

dec

jan

febr

mrt

april

mei

juni

Wat wordt wanneer vernieuwd?

Begrijpend lezen 3.0

B8**

M4-M8

E3-E7

Spelling 3.0

B8**

M3-M8

E3-E7

Rekenen-Wiskunde 3.0

B8**

M3-M8

E3-E7

DMT

M3-M8

E3-E7

AVI

M3-M8

E3-E7

Woordenschat 3.0***

M3-M8

Begrijpend luisteren ***

M3-M8

Rekenen-basisbewerking

M3-M8

Taalverzorging

M6-M8 M3-M8

Viseon 2.0 Studievaardigheden Entreetoets

Geen twee leerlingen zijn gelijk, gelukkig maar

E3-E7

E3-E7

E3-E8 E6-E7

E3-E8

B8**

M8

E5-E7

E6-E7

E6-E7 B4-B8

Screeninginstrument Dyslexie* Technisch lezen

E4-8

B8**

Screeninginstrument beginnende geletterdheid

M3-M8

B2-B3

E3-E7 M3*

Engels

E2

E3*

Op elk moment in het jaar af te nemen.

Groeimeter

Lees alles over Groeimeter op cito.nl/groeimeter sept

okt

nov

dec

jan

febr

mrt

april

mei

juni

cito.nl/afnamekalender

cito.nl/uitgaveplanning

cito.nl/speciaal

Tips bij digitaal toetsen

Aanpassingen aan de afname?

Ondersteuning tijdens corona en het NPO

cito.nl/digitaalpo

cito.nl/trots

cito.nl/terugnaarschool

Sparren over jouw visie op toetsen en toetsbeleid?

Hoe houden we rekening met dyslexie?

Checklist keuze LVS

Checklist keuze LVS | Wat vind jij belangrijk?

Boom LVS

IEP LVS

Cito 3.0

Cito 4.0

Afnamemogelijkheden • Afname op papier • Digitale afname • Multi-device*

*

• Adaptieve toetsen • Op elk gewenst moment af te nemen

*Af te nemen op meest gebruikte devices PO en dus ook op tablets.

*De LVS-toetsen zijn het hele jaar af te nemen en leveren

*

een betrouwbare vaardigheidsscore en (vanaf groep 6) score op referentieniveau. Wil je de bijbehorende normgroep weten (I t/m V of A t/m E), dan kun je de toetsen op het M- of E-moment afnemen. In de 4e generatie toetsen wordt ook dit op elk moment mogelijk.

*

Goedgekeurd Expertgroep PO Rapportageniveaus

*4e generatie is nog in ontwikkeling; volgt t.z.t.

• Op leerlingniveau • Op groepsniveau • Op schoolniveau • Bovenschools niveau

Inhoud rapportages • Functioneringsniveaus • Vaardigheidsscores • Referentieniveaus • DLE

Verdiepende diagnostiek

cito.nl/adviesopmaat

cito.nl/dyslexie

cito.nl/lvsvergelijken Altijd op de hoogte?

Basisbewerkingen etc). In de 4e generatie komt een breed

*

*

*

*

*

*

*Toetsen voor speciale leerlingen zijn zoveel mogelijk geïntegreerd in de reguliere versies. De uitgaven zijn gescreend door het S(B)O. Waar integratie in reguliere versie niet mogelijk is, is voor speciale leerlingen apart materiaal beschikbaar.

Keuzevrijheid aan te schaffen

Optimaal toetsen?

(taalprofielen, aanvullend instrument Rekenenpakket aan verdiepend diagnostisch materiaal beschikbaar.

Materiaal voor speciale leerlingen

Advies best passend VO

Toetsen maken we samen!

*De 3e generatie kent diverse extra analyse-mogelijkheden

*

• Methodeonafhankelijk

vaardigheden

Afnametijd per vaardigheid < 1 lesuur (indicatief)

*

*

*Bij gebruik Entreetoets. In 4e generatie ook geïntegreerd in LVS. *Je kiest bij Cito per vaardigheid en per groep of je een vaardigheid wilt toetsen en of je dit afneemt. Geen verplichte pakketafname. *Afnametijd varieert per groep/referentieniveau bij IEP. Afnametijd 4e generatie Cito nog niet exact bekend, toetsomvang wordt gemiddeld 20% verkort.

Nieuws en inspiratie primair onderwijs

cito.nl/meedenken

!

cito.nl/po

Tip! Bestel Leerling in beeld op tijd zodat je genoeg tijd hebt om je te verdiepen in de vernieuwingen, met alle bijkomende voordelen.

Goed om te weten: er is geen trend­breuk; je behoudt een doorgaande lijn!

!

cito.nl/nieuwsbrief

Goed om te weten: Gebruik je het Computerprogramma LOVS? Vanaf de volgende update heb je de beschikking over nieuwe rapportages, waarmee je alvast een klein voorproefje op Leerling in beeld krijgt. Binnen het nieuwe LVS krijg je natuurlijk nog veel meer mogelijk­heden wat betreft de rapportages, en kun je doorklikken, filteren, inzoomen et cetera.