_4 Analogue adventures
feb | 2014 Studio Zoveel
1
Analogue adventures Digitaal is vanzelfsprekend geworden. Digitaal is de norm, een luxe waar we aan gewend zijn en nooit meer vanaf willen. Iedereen wil goede foto’s kunnen maken met zijn telefoon en gelijk alles kunnen uploaden. Alles wat ouderwets is neemt in zekere mate af. Cassettebandjes, vinylplaten, telefoons met een snoer, 8-bit computerspelletjes, floppy’s. Het raakt langzaam in de vergetelheid voordat het definitief verdwijnt. Hoeveel telefooncellen zien we nu nog in het straatbeeld? Nutteloze objecten worden vervangen door kleinere en snellere apparaten. En door de opkomst van digitale fotografie schieten we gemiddeld 200 plaatjes per feestje zonder dat we zorgen hoeven te maken dat het rolletje bijna vol zit. De 4e editie van dib is een ode aan een uitstervend fenomeen: Analoge fotografie. Het magazine vertoond een tijdbeeld van polaroids en pasfoto’s. Van vergeten rolletjes, achtergelaten in een oude camera. Krassen op het fotopapier en vlekken op de negatieven. Voor dit magazine werkte ik samen met Jaap Vork aan ons Double exposure project en vroeg ik aan de polaroid-fotografen in de stad of ze zelf ooit waren gefotografeerd. Onmisbaar was ook de schitterende reportage van Joost Stokhof en Yuri Veerman. In de 13 spreads staan de foto’s van hun kunstproject ‘Hitchhiker’s galaxy,’ dat voor het grootste deel is vastgelegd met wegwerpcamera’s. Instagram zuigt. Dit is het echte werk.
dib
contents
de fotograaf • pag 08
double exposure portraits • Pag 12 -23
hitchhikers galaxy • pag 26 -51
Handleiding donkere kamer • pag 06 - 73
Spector color • pag 54 -59
gevonden pasfoto’s • pag 62 - 69
3
Wat nu volgt is niet bedoeld a voor het ontwikk Het moet veeleer beschouwd wat tijdens de lessen uitvoer bovendien handig zijn als je na zelfstandig een film
dib
als een volledige handleiding kelen van films. worden als een aanvulling op rig wordt behandeld. Het kan a verloop van tijd eens geheel m wilt ontwikkelen.
Bron | CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ 5
De fotog
Eerst had ik een hekel aan z dat ik ze vaker tegenkom da vrienden. Maar je gaat eraan wennen, je je eerst stoort aan lelijk be volgende maanden niet mee Elke grote stad heeft ze. Tenm Ze horen er een beetje bij, d Soms nog uitgerust met een ook die gewoonte is langzaa logge polaroidcamera schui kroeg naar kroeg, elke avond tot ze door een groep drinke den getrokken. Allemaal bij ken en onderhandelen over
In Utrecht lopen er vier rond mij broers. Onafhankelijk v foto. Binnen een week heb de camera in de aanslag wi en vertel dat ik geen portret fotograaf. Onzeker wordt er slotte wel voor. Maar er ont nen situatie die ik bewust he ste persoon in hun loopbaan Het resultaat is een aantal zich totaal geen houding we ze in de lens terwijl ik op de aan en net ontwapend van mera. De lens waar je je nor is ineens omgedraaid. Geen van hen wacht tot de p vervolgen hun eenzame toch
dib
graaf
ze, vanwege het simpele feit an sommige van mijn goede
op dezelfde manier waarop ehang, en dat in de daaroper opmerkt. minste, daar ga ik van uit. de fotografen. bos rozen op de arm, maar am aan het uitsterven. Met de ifelen de stille mannen van d. Soms geheel onopgemerkt ende mensen aan de jas worelkaar, even een kiekje made prijs.
d, twee daarvan zijn volgens van elkaar vraag ik om een ik ze allemaal. Wanneer ze illen nemen pak ik die over wil van mijzelf maar van de toegestemd, ik betaal er tentstaat elke keer een gespaneb opgezocht, ik ben de eern die een foto van hun wilt. portretten van mannen die eten te geven. Verward kijken e knop druk. Met de jas nog hun enige houvast, de carmaal achter kan verschuilen
polaroid is ontwikkeld en ze ht.
7
dib
Bron | CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ 9
Double exposure portraits Fotografie Jaap Vork |Tim Schoonhoven
11
13
dib
15
17
19
dib
weer op nul. Nu begin je een nieuwe serie plaatjes te schieten óver de oude heen. Licht- en donker contrasten is wel iets om rekening mee te houden, op donkere vlakken ontstaan makkelijker nieuwe beelden. Lichte vlakken behoudt je meestal. Het is nooit zeker welke beelden over elkaar komen dus het toevalselement is een mooie factor in dit proces.
Double exposure (of Multiple exposure) is een techniek de laatste jaren een stuk populairder is geworden. Voornamelijk door de komst van photoshop en doordat meer mensen er mee leren omgaan. Met dit handige programma is een double exposure in minder dan een minuut te maken, maar dit is echter de makkelijke uitweg. Puristen gaan nog voor de analoge manier waarbij de double exposure ‘in de camera’ ontstaat. Én die heel wat meer tijd en moeite kost. Bij de originele manier schiet je het rolletje vol en draai je het met de hand terug. Bij de laatste centimeter moet je voorzichtig zijn; wanneer de hele film te ver is teruggedraaid krijg je hem er niet meer uit. Je laad de film in het toestel en de teller staat
Originals: https://www.behance.net/gallery/ Double-exposure-portraits/9114997
Jaap Vork: http://www.jaapvork.com/
Op de blog Hongkiat staan er een hoop mooie voorbeelden netjes op een rijtje. Het is jammer dat de publicist Alvaris Falcon zelf soms niet goed ziet wanneer er een beeld lomp is bewerkt met photoshop. Maar de verschillende varianten zijn wel inspirerend.
De Britse Dan Mountford blijft nog de meest toonaangevende fotograaf/ designer op dit gebied. Hij gebruikt het medium op zo’n esthetische manier dat elk beeld een op zichzelf staand kunstwerk is. Zonder twijfel.
De charmante Sara K. Byrne legt in een filmpje stap voor stap uit hoe je digitale multiple exposures kan maken. Het enige nadeel is dat ze een nieuwe camera van zo’n drieduizend euro in haar handen heeft, wat voor veel mensen natuurlijk geen optie is. Maar er je kan wel erg snel en makkelijk mooie plaatjes mee maken.
http://www.hongkiat.com/blog/ double-multiple-exposure-photography-tutorials/
http://abduzeedo.com/double-exposure-portraits-dan-mountford
http://fstoppers.com/using-multiple-exposures-to-create-abstractphotographs
21
Het inspoelen doe je met rustige bewegin Trek nooit meer dan 25-30 cm film uit d zo wordt voorkomen dat de film ‘ontspoor toch vast ko
dib
ngen van slechts een helft van de spiraal. de cassette en houd de spiraal verticaal; rt’ en ondanks alle voorzorgsmaatregelen omt te zitten.
Bron | CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ 23
Hitchhikers galaxy Joost Stokhof & Yuri Veerman
Visual artists Joost Stokhof and Yuri Veerman hitchhike through Europe each summer to set up small improvised exhibitions. Next summer will be their 9th mission. dib magazine asked to publish the photo’s from their trips. Beautifully shot with polaroid- and disposable camera’s. Check out the rest of the missions on http://www.hitchhikersgalaxy.net
dib
25
chapter 6
27
chapter 6
Chapter 6 Departure: 1st: Aalsmeer Flower Auction (failed) 2nd: BP Gooiseweg, Amsterdam Duration: 11.07.11 till 01.08.11 Transport: Hitchhiking Route: Aalsmeer, Amsterdam, Berlin, Krakow, Vienna, Zürich, Amsterdam
Our sixth trip Hadley Apennines was the first trip where we had something of a plan to start with. Although like previous years there was no set route, we knew that in every city we wanted to have at least one exhibition. A year ago, we did our first ‘Last Minute Exhibition’ in a clothing store in Hamburg and we found out that this was an ideal way to work for us. By avoiding galleries we were able to find a place without having to write a plan, organize a meeting or talk budgets, we just walked into a bar, record store or cinema and asked for the manager. In each city we gave ourselves one day to find a place, and one day to do the exhibition. Every exhibition consisted of six hours of live drawing with a small vernissage when all the work was done. In three weeks we did five ‘Last Minute Exhibitions’ in four cities. Not bad.
Artwork: http://www.hitchhikersgalaxy.net/?show=1&sub=Chapter-6&id=1317995601&key=8&nr=22 29
chapter 6
31
chapter 7
33
chapter 7
35
chapter 7
Chapter 7 Departure: 1st: Aalsmeer Flower Auction (failed) 2nd: Official Hitchhikers Stop Utrecht Duration: 19.07.12 till 10.08.12 Transport: Hitchhiking Route: Aalsmeer, Utrecht, Hamburg, Århus, Oslo, Göteborg, Malmö, København, Amsterdam Exhibitions: Hamburg: 15 x 7 Pigment Store, Hamburg: Mmiës, Oslo: Cappelens Forslag, Göteborg: Viktor’s Kaffe, København: Vinyl & Kaffe
Like previous years, our seventh trip started at the Flower Auction in Aalsmeer, which has become something like a base for our project. But for the third time in a row, we didn’t manage to catch a ride abroad. So, when we decided to hitchhike to Hamburg the next day, we also decided that we were done with the Flower Auction. Just like last year our goal was clear: in each city we gave ourselves one day to find an exhibition space, one day to draw and exhibit and then one day to hitchhike to the next place again. For the first time we shot everything with analogue cameras and even got a bunch of free polaroids from Impossible which helped us out a lot during the five exhibitions we did. All the polaroids we took of people around us could be used the next day. This way our exhibitions were really a reflection of the city we were in through the people we met.
Artwork: http://www.hitchhikersgalaxy.net/?show=1&sub=Chapter-7&id=1345558648&key=8&nr=2 37
chapter 7
39
chapter 8
41
chapter 8
43
chapter 8
45
chapter 8
Chapter 8 Departure: Schiphol Airport Duration: 02.07.12 till 30.07.13 Transport: Plane, Hitchhiking, Train, Bus Route: Istanbul, Sofia, Beograd, Budapest, Praha, Berlin, Utrecht Exhibitions: Istanbul: Holy Coffee, Sofia: +Tova, Budapest: Massolit Bookstore, Praha: Kurator, Berlin: Bass Cadet Records / Down By Retro
Chapter 8 started at the farthest corner of Europe, in a city that is at home in two continents: Istanbul. We happened to be there while the demonstrations around Taksim square took place, which turned this city into an intense start of our journey. Via Belgrade, Sofia, Budapest, Prague and Berlin we travelled the way we always do: hitchhiking with our camera’s and a briefcase filled with drawing materials. This year we even added a laptop and scanner so we could archive every sold drawing. Just like last year we aimed to organise one last-minute exhibition in every city we visited. This basically means: wandering around the streets without a map in search of one small shop that we could use as an exhibition space. This one-day experiment was a continous search for the perfect collaboration, while some exhibitions turned into small parties, others looked more like a six hour solo-performance of two guys drawing behind a table. With our eighth chapter behind us it feels like we’re working towards the end of our project. Only two more chapters to go before we reach the final frontier of our hitchhikers galaxy.
Artwork: http://www.hitchhikersgalaxy.net/?show=1&sub=Chapter-8&id=1384348750&key=8&nr=2 47
chapter 8
49
dib
Bron | CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ 51
Spector color ‘Filmprice does not include processing’ stond er op het rolletje van het merk Spector color. Het had een ouderwets brede vorm die je nooit meer tegen komt. Ik haalde het uit de camera die ik voor een euro in een rommelwinkel had gekocht. Het was een simpel en rechthoekig doosje van plastic. Blij als een kind dat net snoep heeft gevonden bracht ik het naar de winkel en liet het ontwikkelen. Het resultaat was ver boven mijn verwachtingen, 5 vierkante foto’s van een onbekende man met zijn hond. Waarschijnlijk op een mooie zomerdag in zijn tuin. Het is niet te achterhalen waar het is en wanneer. Vastgelegde momenten en daarna weer vergeten. Hoe lang zou het rolletje erin hebben gezeten en rondgezworven? Ik gok minimaal 20 jaar, misschien 30? Zou de onbekende man op de foto’s nog in leven zijn?
dib
53
55
dib
57
Ook moet vermeld worden schilderachtige vlekken op je zij hebben een per
dib
dat chemicaliën de meest e kleren kunnen veroorzaken; rmanent karakter.
Bron | CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ 59
gevonden pasfoto’s Wanneer de fotorolletjes zijn verdwenen en vervaagde polaroid-effecten alleen nog maar op instagram te zien zijn, hoop ik dat de pasfotohokjes nog steeds bestaan. Een telefooncel verloor op een gegeven moment zijn nut en die missen we niet, maar het fotohokje behoudt bij velen toch een nostalgische waarde: Snapshots van verliefde stelletjes, pubers en dronken vrienden die met teveel mensen in het kleine kader proberen te komen. In de film Le fabuleux destin d’Amelié Poulain verzamelt Nino allemaal gevonden pasfoto’s. De meesten zijn mislukt en in de prullenbak gegooid. Mislukt of verouderd betekent bij een pasfoto vaak dat het gelijk zijn waarde verliest. Je kan de foto niet meer gebruiken voor officiële documenten want hij lijkt niet meer. Ik begon te zoeken, niet op straat zoals in de film, maar online. Al snel kwam ik bij een paar mooie series van gevonden foto’s. Een Amsterdamse dame vond een doosje vol onbekende gezichten tijdens haar verhuizing. Alle foto’s waren afkomstig uit de periode 1982 – 1986. En op de site van de gemeente Waalwijk stond een verassend mooi archief: Zo’n 4300 glasnegatieven die tijdens de tweede wereldoorlog zijn gemaakt. Bij veel van de portretten zit nog steeds geen naam. Voor het archief zijn alle foto’s online gezet, in de hoop om de identiteit van alle onbekenden nog te achterhalen.
dib
61
dib
63
65
dib
67
colofon Hoofdredactie & vormgeving Tim Schoonhoven Double exposure portraits Fotografie door Tim Schoonhoven en Jaap Vork http://www.jaapvork.com/
Hitchhikers Galaxy Alle foto’s en teksten zijn eigendom van Joost Stokhof and Yuri Veerman. All rights reserved. http://www.hitchhikersgalaxy.net
Gevonden pasfoto’s Foto’s 1982|1986 afkomstig van Puur*Events Amsterdam. All rights reserved. Foto’s 1942|1945 afkomstig van Gemeentearchief Waalwijk. Fotograaf: A. van Gerwen. All rights reserved.
De donkere kamer Teksten afkomstig uit het CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ dib #4 is een uitgave van Studio Zoveel. http://www.studiozoveel.nl/ feb | 2014
dib
69
Zoals gezegd moet het drogen g
De film wordt aan een filmklem -eigenlijk ee film komt er ook een die meestal wat zwaarde In een verwarmde droogkast is e Zonder verwarming duurt
dib
gebeuren in een stofvrije ruimte.
en brede knijper - opgehangen. Onder aan de er is uitgevoerd; de film hangt dan mooi strak. een film na een kwartiertje droog. het natuurlijk wat langer.
Bron | CREA cursusboek ‘Fotografie - de donkere kamer’ 71
feb | 2014 all rights reserved