Visita
V.u.: Elke Aerts - Hoste 41 - 3290 Deurne-Diest
www.visitamagazine.be
juni 2014
14
Eco lifestyle magazine voor bewuste levensgenieters
erIc Jansseune ZOnne-energIe In nIeuW-ZeeLand
sMeerWOrteL: een aBsOLute vereIste
specIaL
energie van de zon
ecO WOnIng Met OrangerIe
grOenten Met een ster tOprestaurants In nY
6 eettIps tegen stress KasteeL nIeuWenhOven
natuurLIJKe ZOnBescherMIng dIY
creatIeF Met een das
WInOvernachtIng In cOnscIOus hOteL
glutenvrij raw vegan gekiemd
RECEPT Courgette pasta met Super Guacamole
1 courgette ½ rijpe avocado 4 zongedroogde tomaten op olie 1 kl citroensap of appelazijn 1 kl He-Be Super Chef Detox 1 el verse koriander of peterselie 1 el He-Be Power Salad Topping
dunschiller. Prak de avocado met een vork en voeg een scheutje water, het citroensap en de Super Chef Detox Voeg de versnipperde kruiden en de fijngesneden
Power Salad Topping = langdurige verzadiging + plantaardige proteĂŻnen
met code visita05
of snijd lange slierten van de courgette met een gewone
toe zodat je een mooie gladde guacamole bekomt.
Super Chef Detox = smaak + optimale vertering
PROMOTIE TOT 15/06/2014 GEEN VERZENDKOSTEN
Rasp de courgette met de fijne tandjes van een dunchiller
zongedroogde tomaatjes toe. Meng de guacamole met de courgette pasta en werk af met de Power Salad Topping.
www.he-be.com
INHOuD
Inhoud
6 8 13
18
04. 04. 04. 05. 05. 06. 08. 12. 12.
Voorwoord Winnaar wedstrijd Colofon Visita Venster Winnaar wedstrijd Tuinieren: smeerwortel Duurzaam wonen: orangerie Bioweek Boekentip: Art d’Eco
13. 14. 18. 20. 22. 23.
specIaL: energie van de zon Zonne-energie gebruiken: mogelijkheden Voertuigen op zonne-energie Nieuw-Zeeland onder de zon Diverse toepassingen zonne-energie Kooptips zonne-energie
24. 26. 27. 28. 30. 32. 34.
Er op uit: domein Nieuwenhoven recept: Artisjokdip met warme nachochips Wedstrijd: overnachting Conscious Hotel Groenten met een ster in NY Stressmanagement met je mond Beauty: Natuurlijke zonbescherming DIY: Creatief met een das
Beauty:
natuurlijke zonbescherming
20
24
28
32
6
voedingstips
26
27
tegen
30
stress
34 3
VArIA
Wedstrijdwinnaar
voorwoord
e-cursus natuurLIJK! MaMa
Hoi!
Mirjam eeckhout uit Molenbeek-Wersbeek is de winnares van de e-cursus Natuurlijk! Mama. We wensen haar (en haar oogappel(s)) veel plezier met haar prijs!
Visita is deze keer zonovergoten! Nu ja, dat proberen we inhoudelijk altijd te zijn, maar nu doen we er qua thema nog een schepje bovenop ;) Klonk zonne-energie vroeger nog als een ‘ver-van-mijn-bed show’, achteraf bekeken is het eigenlijk gewoon raar dat we zo’n grote en duurzame krachtbron niet eerder zijn gaan verkennen. We zetten de zon dus nog eens terecht in het zonnetje! En zoals steeds valt er in de nieuwe Visita nog veel meer te beleven. Eigen jezelf een lekker plekje in de tuin (of op het balkon) toe, en laat je meevoeren in onze betoverende eco-wereld! Veel leesplezier!
Wil je zelf ook aan de slag met deze cursus? http://urly.nl/missnatural
colofon verantwoordelijk uitgever Elke Aerts - Tsjuster Design Hoste 41 - 3290 Deurne-Diest info@visitamagazine.be +32 (0)479 80 21 14 www.tsjuster-design.be redactie Elke Aerts, Frank Anrijs, lana Bauwens, Jimmy Coopman, Stijn De Kock, Kelly Eeckhaut, Marijke Hakkennes
visita community Babbel mee, stel vragen, help anderen, ga in discussie in de Facebookgroep ecologisch Leven. Lid worden?
www.facebook.com/groups/ ecologischleven
cover Fotografie: www.tsjuster-design.be visita Membership De 6 uitgaven van 2014 in je brievenbus? België: €27 - Nederland: €34 www.visitamagazine.be/visitamember Oplage 1.000 gedrukte exemplaren drukkerij Drukservice - Olen / gedrukt met milieuvriendelijke inkten op basis van plantaardige oliën op FSC-papier. advertenties Elke Aerts +32 (0)479 80 21 14 advertentie@visitamagazine.be
In volgende visita september 2014 Lekker slapen
4
Visita Magazine is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties, fouten in teksten en prijzen van artikels. Teksten en foto’s uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming gekopiëerd worden. Alle verdere informatie is te vinden op
www.visitamagazine.be
www.facebook.com/visitamagazine
Visita venster
Visita Venster
Voor je ecologische uitstappen, cursussen en andere activiteiten
events
cursussen Natuurlijke huidverjonging
Ouders Natuurlijk Za 14 juni – 10-20u – Golden Tulip Arnhem-Doorwerth – Een beurs voor (aanstaande) gezinnen die interesse hebben in of affiniteit hebben met natuurlijk en bewust leven. Met als trefwoorden: natuurlijk, samen, biologisch en duurzaam. Er zijn workshops, lezingen en activiteiten voor kinderen.
www.oudersnatuurlijk.nl
Online – Ontdek in 28 dagen met de online cursus ‘Natuurlijke Huidverjonging’ hoe je het maximale resultaat uit jouw huid kan halen en dat op een natuurlijke manier! Je leert hoe je het verouderingsproces kunt vertragen en je lichaam kunt voeden van binnenén buitenuit voor een stralende huid!
http://urly.nl/ natuurlijkehuidverjonging
Viva Las Vega’s Food Festival Zo 29 juni – 11-22u – Oldschool – Gaasterlandstraat 5 Amsterdam – Ook dit jaar kunnen vega’s, (beginnende) flexitariërs en iedereen die geïnteresseerd is, genieten van een dag vol lekker eten, workshops, muziek, films en meer. Ook voor kinderen zullen er diverse dingen te doen zijn.
www.vlvfoodfestival.nl
Wedstrijdwinnaars
Meer energie in 30 dagen Online – In de uitgebreide eCursus ontdek je alles wat je moet weten om je energieniveau drastisch te verhogen. Ik neem je 30 dagen lang aan de hand, en laat je stap voor stap kennismaken met beproefde technieken en levensveranderende gewoontes.
http://urly.nl/energie30dagen
opendeurdag School van Ayurveda Zo 8 juni – van 10 tot 18 uur – School van Ayurveda in Gent – Tijdens de opendeurdag kan je op een ontspannen wijze de school ontdekken, zijn werking en docenten, je vragen stellen, afgestudeerden ontmoeten, gezellig samen zijn. 10.00 u.: lezing Ayurvedische massage 12.00 u.: Ayurvedische hapjes en drankjes 14.00 u.: voorstelling van de verschillende opleidingen. 16.00 u.: Eén jaar in de School van Ayurveda (overzichtsprojectie)
www.lies-ameeuw.com
t.w.v. €22,95
5x BRITA Marella Luminous Fuchsia Maar liefst 5 winnaars krijgen een exemplaar van deze fraai gestylede waterfilterkan van topmerk Brita toegestuurd. Zij die zich weldra kunnen laven aan een gezond glaasje gezuiverd water zijn: Kristof Breesch uit Schepdaal Dayna Ercanbrack uit Ans Catherine Clemens uit Sterrebeek Gina Rommens uit Kluisbergen Artur Burm uit Huy
Nieuwe wedstrijd op p 27
5
Natuurlijk tuinieren - Frank Anrijs
Frank Anrijs, getrouwd en papa van 3 kinderen, kreeg tuinieren met de paplepel ingegeven. Zijn ouders startten destijds het project Ygdrassil, waar Frank nu ook een grote rol in speelt. Mede omdat zijn kinderen kampten met allergieën ging hij op zoek naar de basis van gezonde voeding. Frank kwam daarbij al snel tot de oorsprong; biologisch, ecologisch en natuurlijk tuinieren. Inmiddels geeft hij workshops en cursussen, en is hij graag bereid zijn kennis over tuinieren en moestuinen met de Visita-lezers te delen. Een rubriek tjokvol ecologisch tuinplezier!
In een natuurlijke tuin is het gebruik van sproeistoffen uit den boze. Maar in jouw tuin groeit het onkruid waarschijnlijk even hard als in de mijne. Hoe kan je dit nu onder controle houden of - nog beter - totaal vermijden?
Smeerwortel:
Een absolute vereiste in je natuurlijke tuin!
Er bestaan vele materialen die als mulch gebruikt kunnen worden, maar één plant steekt toch wel ver boven de anderen uit: smeerwortel! Er zijn simpelweg zoveel voordelen verbonden aan deze plant dat het een zonde is als je ‘m niet in je tuin hebt staan.
Smeerwortel
Het is belangrijk om de juiste soort smeerwortel te planten. Er bestaan natuurlijk vele soorten, maar de voor toepassingen in de tuin interessantste is echter
6
de Symphytum uplandicum. Deze soort groeit hard, heeft alle gekende voordelen van smeerwortel, maar verspreidt zich niet gemakkelijk via zaad. Hierdoor kan de plant redelijk eenvoudig onder controle gehouden worden. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Symphytum officinale.
Te veel voordelen om op te noemen
Over de gunstige eigenschappen van smeerwortel kan ik eigenlijk een boek schrijven, maar ik ga mij hier be-
Natuurlijk tuinieren - Frank Anrijs
perken tot de thema’s die belangrijk zijn voor je tuin :) Allereerst is het een plant die heel diep wortelt en op die manier voedingsstoffen uit de diepte naar boven brengt. Elke winter, wanneer het blad afsterft, worden deze voedingsstoffen teruggegeven aan de bodem, maar dan bovenop! Hierdoor wordt de bodem rondom deze smeerwortel elk jaar een beetje beter en rijker. Wanneer je de moeite neemt om de bladeren af te snijden (dat kan tot 6 keer per jaar), kan je deze gebruiken als meststof. Smeerwortel is dus een natuurlijke, onuitputtelijke bron van voedingsstoffen in (en voor) je eigen tuin! Doordat de wortels zo’n uitgebreid stelsel vormen, leveren ze steevast een belangrijke bijdrage aan het verbeteren van de bodem. En uiteindelijk is die goede en gezonde bodem de basis waar we in een natuurlijke moestuin naar streven.
Nuttig voor insecten
In mijn tuin staan vele struiken van deze (oorspronkelijk Russische) variant, en vreemd genoeg bloeit deze elk jaar op hetzelfde moment. Ongeacht de weersomstandigheden is dat altijd in de maand mei. De bloemen bloeien vele weken en worden massaal bezocht door insecten. Het is heel fascinerend om van dichtbij de activiteiten gade te slaan. Het gezoem rond de planten is bijna oorverdovend! Heb je honingbijen of draag je hommels en solitaire bijen een warm hart toe? Dan mag deze plant eenvoudigweg niet in je tuin ontbreken. Niet enkel gevleugelde insecten zijn idolaat van smeerwortel, ook allerlei andere beestjes zoeken diens gezelschap graag op. Gigantisch veel spinnen (natuurlijke vijanden voor plagen) en sluipwespen vinden een onderkomen onder de grote bladeren van de plant. Doordat de afstervende bladeren een ideale bron zijn van voedingsstoffen, is er een grote opbouw van ondergronds bodemleven rond de plant. De massale aan-
wezigheid van bacteriën en schimmels trekt dan weer regenwormen aan, waardoor de grond onder en rond een smeerwortelplant altijd veel muller, donkerder en simpelweg beter is dan pakweg een meter verder.
Maak je zelf compost?
Wanneer je een moestuin bezit, is de kans groot dat je je eigen compost maakt. Tuinafval, resten uit het kippenhok en van de keuken, dit alles tezamen vormt de ideale basis voor uitstekende compost. Een probleem waar veel composteerders echter mee te kampen hebben is het behalen van hoge temperaturen. In een composthoop zitten dikwijls zaden en pathogenen. Om deze verwerkt te krijgen, moet je composthoop een temperatuur van boven de 60°C halen. Smeerwortel is ook hier weer een redder in nood! Afgesneden blad dat in de composthoop wordt vermengd, gaat heel snel broeien, verteren en warmte ontwikkelen. Een composthoop bereikt veel sneller hoge temperaturen met een deel smeerwortel erin.
Slakken, slakken en nog eens slakken
Het grootste probleem in elke tuin zijn volgens mij slakken. Ze vreten grote hoeveelheden groen en zeker in een vochtig voorjaar zijn er nauwelijks planten die ontzien worden. Nu wil het toeval dat smeerwortel een ruwharige plant is, en zulk blad is niet erg geliefd bij slakken. Snij het blad van de smeerwortel af en gebruik het als mulch tussen je planten. De vraat aan planten zal sterk verminderen, terwijl de bodem verbetert en je planten extra voedingsstoffen krijgen. Het resultaat zal je erg snel merken. Dit zijn slechts enkele voordelen van de Russische smeerwortel! Mocht je de kans krijgen deze fantastische plant te kopen of te ruilen, aarzel dan niet! Je zal er heus geen spijt van krijgen.
www.natuurlijkemoestuin.be
7
WONEN
Geen betere manier om duurzaam wonen in de kijker te zetten dan zelf een kijkje te gaan nemen bij de mensen thuis! Van lage-energiewoningen en passiefhuizen tot houtskelet en ecologische materialen. De creativiteit van natuur en architectuur kent nauwelijks nog grenzen. David Van Aken en Veerle De Mondt kochten in 2000 een bestaande woning op een mooi stuk grond in het Antwerpse Schoten. Hun doel was om het huis wat te renoveren en dat was dat. Wie de foto’s op deze pagina’s bekijkt zal echter tot de conclusie komen dat hun oorspronkelijke plan een nogal opmerkelijke – maar evenwel gunstige – wending heeft genomen. In gezelschap van Dirk Thiers, architect van dit fraaie staaltje bouwkunst, leggen de twee ons uit hoe het verhaal én hun nieuwe huis in elkaar steekt.
een opmerkelijke wending David Van Aken (links) Veerle De Mondt Dirk Thiers (rechts)
8
WONEN
linksboven: De slaapkamers voor de 5 kinderen kunnen later makkelijk naar 3 grotere kamers gebracht worden. rechts: De ruimte tussen de glazen buiten- en binnenwand fungeert als thermische buffer en zorgt voor de opslag van zonnewarmte.
Wateroverlast
De originele woning dateerde uit 1960 en had dus een aantal ouderdomskwaaltjes die opgelost moesten worden. Volgens Veerle was het ook niet meteen hun droomwoning, maar viel er desondanks zeker iets van te maken. Het keerpunt in hun plan kwam er toen bleek dat de gekochte lap grond, mede door de nabijheid van het Klein Schijn (een zijrivier van de Schelde, nvdr.), bij heftige regenval volledig onder water kwam te staan. Veerle: ‘De tuin was regelmatig een regelrechte vijver en in de kelder was het dragen van laarzen zelfs niet meer toereikend. Het stuk grond ligt erg laag en het bleek dat een dergelijke overstroming wel vaker was gebeurd. Daar had de makelaar natuurlijk met geen woord over gerept (lacht).’ David: ‘Toen we gingen informeren naar oplossingen werden ons allerlei systemen en constructies aange-
raden, zoals het ommuren van het terrein, het plaatsen van pompen, enzovoort. Daar hadden we bepaald geen zin in. De enige andere mogelijkheid leek iets eenvoudiger; het huis slopen, de grond ophogen en opnieuw beginnen bouwen. Dat was even slikken, maar we besloten wel om het dan maar ineens goed aan te pakken.’
eco-minded
Allebei arts zijnde dragen David en Veerle gezondheid en ecologie hoog in het vaandel. Twee van hun kinderen hebben bovendien te kampen met astma, dus waren ze sowieso overtuigd van het belang van schone en gezonde lucht. Zodoende lag al snel het idee op tafel om een woning te bouwen die aan al die aspecten kon voldoen. Wat ze nodig hadden was een architect met kennis van zaken, en liefst nog iemand die de bouw ook dagelijks kon opvolgen. De oplossing, in de persoon van Dirk Thiers, vonden ze op slechts een steenworp afstand.
9
wonen
Dirk: ‘Met de fiets ben ik hier inderdaad in een paar minuten (lacht). David en Veerle waren allereerst te spreken over het ontwerp dat ik hen voorlegde, en het feit dat ik vlakbij woon maakte het inderdaad een stuk eenvoudiger. Het was zeker een uitdaging om dit project in goede banen te leiden. Vooral de beginfase was natuurlijk best spannend.’ David: ‘Het huis is nu volledig onderkelderd en uiteraard helemaal ‘waterproof’. Ook die grote kelder was niet het oorspronkelijke plan, maar we zijn er– ondanks een paar niet ingecalculeerde extra kosten – achteraf wel blij mee. We hebben vijf kinderen en die moeten hun spullen natuurlijk kwijt kunnen (lacht). Omdat de rest van het huis voor het grootste deel uit glas bestaat was die extra bergruimte erg handig.’
Glashelder gebouwd
De hoeveelheid glas is inderdaad indrukwekkend. En functioneel bovendien! Het principe is hetzelfde als een zogenaamde orangerie; een half gebouw, half serre die vroeger vooral gebouwd werden om te kunnen pronken met tropische planten en bomen. Nu zorgt eenzelfde soort bouwwerk voor een zelfregulerende verwarmingsmethode. Dirk: ‘Hierdoor kan je optimaal gebruik maken van zonnewarmte en is extra verwarming bijna overbodig. Ook in de winter, bij een laag invallende zon, zorgt deze ‘serre’ voor een aangename binnentemperatuur. Sterker nog, net dan heb je het grootste rendement!
De ruimte tussen de glazen buiten- en binnenwand fungeert als thermische buffer en zorgt voor de opslag van zonnewarmte. Die kan je vervolgens controleren door gebruik te maken van de dakluiken in het plafond en – indien nodig – door de binnenschuifdeuren te openen of te sluiten. Bij erg hoge temperaturen zorgt ook de zonwerende beglazing op het dak dat de binnentemperatuur beheersbaar blijft..’ David: ‘Normaliter zorgt de domotica automatisch voor het bedienen van de luiken, maar eerlijk gezegd staat de warmtesensor op een ietwat verkeerde locatie (lacht). Het gevolg was dat de luiken te vroeg open gingen en zo de warmteopslag teniet deden.’ Dirk: ‘Als de domotica eenmaal correct is ingesteld zijn hoge temperaturen echter perfect beheersbaar. Voor een goede verspreiding van de warmte zijn ook de juiste natuurlijke materialen onontbeerlijk. Zo is een gedeelte van de wanden met leem bepleisterd en gebruikten we een grootformaat Chinese blauwe hardsteen voor de vloer. Allemaal materialen die de warmte uitstekend vasthouden en langzaam terug afgeven.’’
Bio-ecologisch
David en Veerle lieten ook een warmtepomp en vloerverwarming installeren. Hun woning is dus niet volledig passief, maar wel bio-ecologisch. Dus zo min mogelijk chemische of schadelijke stoffen in en rond de woning, en energie- en waterbesparend.
In de tuin genieten de kinderen zelfs tot in oktober van de onverwarmde zwemvijver. “Onze kinderen zijn niet kouwelijk aangelegd.” Er is ook een plaats voorzien waar het gezin binnenkort gezelschap krijgt van kippen. De ruime inrit aan de voorkant van het huis is er niet alleen voor de auto maar ook voor de fietsen van de kinderen en al hun vrienden.
10
WONEN
David: ‘Zoals Dirk al zei zijn alle gebruikte materialen 100% natuurlijk. Voor de elektriciteit hebben we gekozen voor zonnepanelen, waarbij het teveel aan energieproductie wordt doorgegeven aan het energiebedrijf, en waar wij op onze beurt voor gecompenseerd worden. Er is ook een regenwaterrecuperatiesysteem voor de toiletten.’ Dirk: ‘Op de bovenverdieping is er geen actieve verwarming, en die is ook niet nodig. In een grondig geïsoleerde en luchtdichte woning als deze heb je natuurlijk wel een goed actief ventilatiesysteem nodig om de luchtkwaliteit gezond te houden. Een systeem dat bovendien geen energie- of warmteverlies tot gevolg heeft.’
Kant-en-klaar geleverd
Ondanks de lange aanloop (pas in 2009 kon er effectief met de bouw begonnen worden), was de praktijk sneller klaar dan de theorie. Temeer omdat het huis grotendeels in geprefabriceerde houtskeletpanelen werd aangeleverd. Dirk: ‘De fundering nam eigenlijk nog de meeste tijd in beslag. De beglazing werd ter plaatse door de hoofdaannemer geplaatst. Die was ook verantwoordelijk voor het buitenschrijnwerk en de luchtdichting.’ David: ‘Al de ramen zijn trouwens dubbelglazige hoogrendementsbeglazing. Driedubbel glas was niet nodig omdat de buffering met extra beglazing van de orangerie die functie overneemt. ‘
toekomst-proof
De ruimte die de nieuwe woning biedt komt met zo’n groot gezin goed van pas. Het gelijkvloers omvat – behalve de woonkamer en keuken – een inkomhal, gang,
toilet en dressing. Plus een ruime slaapkamer en volledig uitgeruste badkamer. Veerle: ‘De bovenverdieping heeft 5 slaapkamers, een dressing, een speel- en bergruimte, én een ruimte die we de tv- en multimediakamer noemen (lacht). En natuurlijk is er een extra badkamer en een toilet. David: ‘Feitelijk wonen wij, als ouders, op de benedenverdieping. Dat is, onze latere oude dag indachtig, een bewuste keuze. Als de kinderen hun wasgoed nou eens zelf naar beneden zouden dragen, hoefden we nu al de trap niet meer op (lacht).’ Veerle: ‘Als er kinderen het huis uit zijn, kunnen we de slaapkamers en de andere ruimten vrij eenvoudig aanpassen. We zouden er drie grotere slaapkamers van kunnen maken, en eventueel een keuken en woonkamer kunnen inrichten. Zodat we letterlijk een extra appartement, een zogenaamde kangoeroewoning, op de bovenverdieping hebben.
Klinkt als muziek
Of ze tevreden zijn met de uitkomst van hun ietwat gewijzigde plannen? David: ‘jazeker. Als we weer opnieuw konden beginnen zou ik zelfs nog een stapje verder gaan en voor een volledig passieve woning kiezen. Het scheelt nu echter niet veel. De ruimte is simpelweg super. Ik speel zelf klassieke muziek, en een aantal van onze kinderen spelen ook een instrument. Vaak musiceren we samen in de orangerie en dat klinkt fantastisch. Geweldige akoestiek!’
architect: www.thiersvanherreweghe.eu
11
Z
VArIA
Bioweek vlaanderen – 7 t/m 15 juni 2014
Mee met de Bioweek Naar jaarlijkse en gezonde traditie is er ook dit jaar een nieuwe editie van de Bioweek Vlaanderen. Deze loopt van 7 tot en met 15 juni en zal eens te meer aantonen hoe divers en rijk het aanbod aan biologische producten tegenwoordig is. uiteraard valt er tijdens de Bioweek over heel Vlaanderen het nodige te beleven en te proeven! Op de website www.bioweek.be kan je terecht voor alle info over de meer dan 100 activiteiten waar je je biologische hartje aan kan ophalen. Ook vind je er inspirerende verhalen van dertien Vlaamse ambassadeurs, waarbij ze vertellen over hun vak, hun passie en de reden waarom ze, ondanks de behoorlijke strenge controles en wettelijke eisen, toch blindelings voor bio gekozen hebben. Omdat ze nu eenmaal veel waarde hechten aan thema’s als ecologie, diervriendelijkheid, kwaliteit en gezondheid.
Wie nu al wegdroomt bij het vooruitzicht van een heerlijk bio-ijsje, een slokje bier of wijn, of een hap van een artisanaal kwaliteitsbrood, rept zich als de weerlicht naar de activiteitenkalender. Voor een handig overzicht van bio-adresjes in je buurt kan je bovendien terecht op www.biogenietengids.be
www.bioweek.be www.biogenietengids.be
art d’eco Dat onze redactieleden niet de minsten zijn, maakt het nieuwe boek Art d’Eco wel duidelijk! recycleerkoningin Kelly Eeckhaut toont je in vier hoofdstukken de meest creatieve en waanzinnige upcycling tips, waarbij de term ‘nutteloze voorwerpen’ als een regelrecht taboe mag worden beschouwd. In Kelly’s duurzame wereld krijgt alles een nieuw leven, zonder dat het saai of lelijk wordt. Duidelijke foto’s, handige werkfiches en meer dan 40 creatieve ideeën maken dit brandend actuele doe-het-zelf boek toegankelijk voor iedereen. Een must voor wie meer wil doen met minder! vanaf begin juni te koop bij je boekhandel. Art d’Eco is een uitgave van Davidsfonds uitgeverij, en telt 224 pagina’s. Prijs: €22,50.
12
www.groenevakantiegids.nl
ZON ZON Energie van de
14
18 20
Special
een zonnige toekomst
Zonne-energie is niet de toekomst...we kunnen er nu al van genieten! Velen kozen bewust voor deze duurzame energiebron en ze zullen niet de laatsten zijn. Toch is ook deze sector onderhevig aan de zogenaamde greenwashing en kan je je maar beter goed laten informeren. We zetten alle mogelijkheden en aandachtspunten daarom even voor je op papier.
Zon op wieltjes Ook mobiliteit is gebaat bij zonne-energie. Wie tig jaar geleden had voorspeld dat voertuigen (en apparaten) op zonlicht zouden kunnen functioneren, was wellicht voor fantast uitgemaakt. Nu wordt duidelijk hoezeer ze het bij het rechte eind hadden. Ook kom je erachter hoe je dankzij zonlicht kan genieten van een lekker koel ijsje!
nieuw-Zeeland onder de zon Eric Jansseune is een geboren Belg, maar woonachtig in Nieuw-Zeeland. Als specialist in Solar Energy springt hij in de bres voor een beter duurzaam nationaal energiebeleid en tracht hij de licht sceptische ‘Kiwi’s’ te overtuigen van de daarvoor aanwezige potentie in hun thuisland. En natuurlijk geeft hijzelf meteen het goede voorbeeld.
SPECIAl: ENErGIE VAN DE ZON
Over zonne-energie is al veel gezegd en geschreven. Hoewel de aanvankelijke stormloop voor zonnepanelen en andere toepassingen inmiddels wat geluwd is, kan er wat ons betreft echter niet aandacht genoeg aan geschonken worden. Geschreven op een dag dat het hoofdonderwerp dit redactielid van de nodige Vitamine D voorziet, nemen we de energierijke toepassingen van de zon dus nog een keertje onder de loep.
een zonnige toekomst science-fiction?
In mijn – al veel te lang vervlogen – jeugd las ik wel eens een stripverhaal of boek waarin gerept werd over futuristische woningen, auto’s, vliegtuigen en andere machines, louter functionerend op zonne-energie! Dat deze destijds als ‘fantasierijk’ beoordeelde verhalen anno 2014 voor het overgrote deel werkelijkheid zouden worden had ikzelf – en niemand met mij – ooit durven bevroeden. De auto’s en vliegtuigen mogen dan nog niet helemaal op punt staan, qua wonen is wellicht iedereen met het fenomeen zonne-energie bekend. Talloze burgers zagen heil in een behoorlijk forse investering in zonnepanelen en -collectoren. Hetzij vanuit een ecologische bewustzijn, vanwege de op termijn financiële voordelen, of natuurlijk een combinatie van die twee. Overheidssubsidies maakten die keuze vaak extra aantrekkelijk. links en rechts kreeg de sector zeker wat kritiek te verduren, en lang niet elke burger in de Benelux kreeg wat hij verwachtte. Niet zelden omdat ook in deze bedrijfstak de greenwashing uiteindelijk had toegeslagen. Het is niet het imago dat zonne-energie verdient, maar de klant is (terecht) kritischer geworden.
In het zonnetje
Belangrijk is dat je weet welke mogelijkheden en systemen er inmiddels bestaan en waar ze precies toe
14
dienen. We zetten ze allemaal even in het zonnetje en vermelden waar je rekening mee dient te houden. thermische zonne-energie
Het zonlicht wordt omgezet in warmte. Een zonneboiler met zonnecollectoren zorgt voor warm water voor douche en sanitair (40% rendement). Ook het verwarmen van je woning of zwembad is mogelijk, met zelfs nog meer rendement tot gevolg (60-80%). In een gemiddeld gezin is warm water alleen al goed voor 15 tot 20% van de energiefactuur. Hier valt dus zeker iets te besparen. Opgelet: in de winter is er in de Benelux vaak niet genoeg zon (of te korte dagen) om enkel met de zonneboiler te werken. Een optionele externe warmtebron voorzien is dus wenselijk. Calculeer dat in voor je een keuze maakt.
special: Energie van de zon
Luifel van bamboe In Visita 09 namen we een kijkje in de woning van eco-architect Pieter Verstraete. Het raam zorgt voor de passieve zonne-energie. Ondertussen is de luifel van bamboe geplaatst om te felle zon tegen te houden. www.neo-architectuur.be
Fotovoltaïsche zonne-energie
Fotovoltaïsche cellen zetten het zonlicht om in elektriciteit. Het rendement wordt doorgaans geschat tussen de 5-25%. Als je meer energie produceert dan je verbruikt, draait je elektriciteitsmeter terug en je kan de overtollige stroom verkopen (feed-in tarief). De zon hoeft niet noodzakelijk pal op de cellen te staan, want door voldoende licht produceren de panelen al energie. Omgekeerd geldt wel dat een streepje schaduw, van bijvoorbeeld een boom of een lantaarnpaal, er kan voor zorgen dat je installatie volstrekt waardeloos is. Houd dus rekening met de omgeving van je woning en met alle andere factoren die een invloed kunnen hebben (waarover later meer).
Passieve zonne-energie Deze versie van zonne-energie behoeft geen technologische know-how, maar werkt louter op gezond bouwtechnisch verstand. De constructie van je woning zorgt ervoor dat je optimaal van de primaire energie van de zon gebruik kan maken, in die mate dat er helemaal geen externe warmtebron meer nodig is. Je woning wordt dus als het ware zelfregulerend. Kenmerkend zijn natuurlijk de grote ramen om voldoende zonlicht te kunnen binnenlaten. Verder dient de eco-architect rekening te houden met allerlei bijkomende factoren. Zoals de ligging van je huis (ten opzichte van de zon), en de invloed van de omgeving op de lichtinval. Nadeel is dat het ‘s zomers wel eens te warm zou kunnen worden. Een zonwering voorzien, of een (grote) boom plaatsen, is dan een prima oplossing. Uiteraard kan passieve zonne-energie alleen als je van plan bent een nieuwe woning te bouwen.
Toch isoleren
De zon schijnt sowieso, dus kan je er maar beter gebruik van maken! Wel blijft het belangrijk om goed te isoleren. Dat de energie van de zon gratis beschikbaar is, betekent nog niet dat we er kwistig mee moeten omspringen.
15
special: Energie van de zon
ring met daarin een clausule tegen beschadiging door o.a. hagel, sneeuw en wind. Tel ook die kostprijs bij je aankoop en weeg je investering nauwgezet af. Dergelijke polissen kunnen – afhankelijk van je installatie – namelijk flink oplopen. 3. Geen zonovergoten land: We leven in de Benelux, niet in Zuid-Afrika. Er is dus geen ‘constante’ zonneenergieproductie mogelijk. Al is het evenwel voldoende en blijft zoiets moeilijk in te schatten. 4. Onderhoud: Zorg dat je zonnepanelen goed onderhouden worden en zoveel mogelijk vrij zijn van (fijn) stof en vuil. Het rendement kan er aanzienlijk door verminderen. Zonnepanelen worden – mede om die reden – vaak schuin geplaatst, zodat de regen stof en vuil vanzelf kan wegspoelen. 5. Plaatsing en oriëntatie: Zoals gezegd is de plaatsing natuurlijk erg belangrijk. Mogelijk heeft je bestaande woning niet zo’n goede ligging of staat je dak, functioneel gesproken, niet in een ideale richting. Een andere factor is het type dak (punt, plat,...) Kortom: niet alleen de kwaliteit van je installatie bepaalt je rendement. Als je leverancier met geen woord over bovenstaande thema’s rept...bedank hem/haar en bezoek de concurrentie.
De nadelen
Uiteraard kleven er aan zonnepanelen ook nadelen. Die zijn zeker te overzien, maar dat neemt niet weg dat je ze beter kan incalculeren. De prijs van een gemiddeld zonnepaneel is namelijk best hoog. 1. Levensduur: Zonnepanelen op zich hebben een lange levensduur. De omvormers daarentegen geven de geest na gemiddeld 8-10 jaar. Deze moeten snel vervangen worden omdat je anders natuurlijk geen rendement hebt. Vraag steeds naar de kostprijs voor een nieuwe omvormer en de installatie ervan bij je leverancier. 2. Weersomstandigheden: Ironisch genoeg kan teveel zon zorgen voor een lager rendement. Dit wanneer de zonnepanelen oververhit geraken. De aankoop van zonnepanelen kan je ook best vergezellen van een verzeke-
16
6. Ventilatie: Een goede ventilatie (aka: afkoeling) van je zonnepanelen zorgt voor een beter rendement. Wat dat betreft is er vaak discussie over welke optie beter zou zijn: het zogenaamde on-top systeem (zonnepanelen die op enkele centimeters boven je dakpanelen worden geplaatst) of geïntegreerde systemen waarbij de zonnecellen letterlijk op je dakplannen worden gekleefd. Voordeel van het laatste systeem is natuurlijk dat je aan niets merkt dat je gebruik maakt van zonne-energie, terwijl het traditionele systeem niet zelden als lelijk ervaren wordt. Daar staat tegenover dat de ruimte tussen het paneel en je dakpannen een natuurlijke ventilatie heeft. De cijfers betreffende het rendementsverlies van een geïntegreerd systeem variëren nogal, maar vooralsnog lijkt dit geen al te groot verschil op te leveren. Maar toch: goed informeren is de boodschap!
special: Energie van de zon
7. Schaduw: Dit hangt wat samen met punt 5, maar verdient toch een eigen topic. Een beetje schaduw op je zonnepaneel kan al nefast zijn voor je rendement. De meeste fotovoltaïsche zonnepanelen werken in serie en het rendement is zo hoog als de zwakste schakel. Zorg dat je zonnepanelen volledig door de zon belicht worden en geen (schaduw)hinder van bomen, lantaarnpalen of andere woningen ondervinden. Conclusie: ga in zee met een installateur met het nodige inzicht, eventueel vergezeld van een architect met dezelfde eigenschappen. Zeker: de cijfers in het kostenplaatje zullen niet milder worden, maar wie eenmaal de juiste installatie op de juiste manier heeft geïnstalleerd zal daar op termijn de vruchten van plukken.
Terugverdientijd
Zoals de gemiddelde Amerikaans actieheld wel eens placht te zeggen: ‘it’s payback time!’. Alleen...hoe lang duurt het nou echt voor je investering in zonnepanelen en andere toepassingen voordelig begint te worden? Helaas is dat onmogelijk exact te berekenen, want veel hangt af van de eerder genoemde factoren, de kostprijs (subsidies?) en je startenergieverbruik. Voor thermische zonnecollectoren mag je wel rekenen op 5 à 10 jaar. We hopen niet dat al deze factoren het punt van dit artikel vertroebeld hebben. Het gebruik van zonne-energie is altijd een goede keuze. De economische terugverdiendtijd is zeker interessant , maar het is de vraag of die naar de toekomst toe als belangrijkste parameter kan blijven gelden. Immers: als de middelen er zijn, is zonneenergie altijd een goede investering. Punt.
Het opslagprobleem
Hoe vergevorderd de technologie tegenwoordig ook is, zonne-energie kampt nog steeds met één probleem; opslag! Zonne-energie kan probleemloos gegenereerd worden, maar we zijn er nog niet in geslaagd deze te stockeren. M.a.w.: de energie die we niet gebruiken zijn we kwijt en we kunnen deze niet bewaren voor periodes waarin het rendement minder is, zoals ‘s winters.
Technologie komt op stoom
Ietwat genuanceerder: het kan wel, maar de daarvoor benodigde (spits)technologie is een bijzonder dure onderneming. Dat is echter buiten een aantal Australische ingenieurs gerekend, die hoogstwaarschijnlijk het probleem de wereld uit zullen helpen. Het systeem genaamd de Start-up Terrajoule zou het mogelijk maken om zonne-energie op te slaan en terug vrij te geven wanneer dat nodig blijkt. Een doorbraak! De technologie blijkt even simpel als revolutionair en verloopt kort samengevat als volgt; zonnewarmte wordt gebruikt om stoom op te wekken, waarna die vervolgens wordt gecondenseerd in waterreservoirs. De opgeslagen energie kan het water, op elk gewenst moment, opnieuw naar stoom omzetten. Eenvoudig maar efficiënt, en bovenal betaalbaar! Het project is momenteel nog in de ontwikkelingsfase maar zal vanaf 2015 gebruiksklaar en beschikbaar zijn.
www.terrajoulecorp.com
17
special: Energie van de zon
Hoe fantastisch zou het zijn als al onze voertuigen op zonne-energie konden rijden? Wel, zo fantastisch als op deze pagina’s geschreven staat. Zeker, het is nog lang niet de standaard, maar als je ziet in welk tempo de ontwikkelingen zich opvolgen zal het niet lang meer duren voor de fotovoltaïsche cel onze straten zal inpalmen. Ook de ijscoman is er blij mee!
Nuna7
In de race voor duurzaamheid Het Nuon Solar Team, een geselecteerde groep studenten van de Technische Universiteit Delft, maakt zich op voor de Sasol Solar Challenge in Zuid-Afrika. Met de Nuna7, het door hen ontwikkelde prototype van een door zonne-energie aangedreven auto, zal men dan een gooi naar de beker doen.
Een eerdere wedstrijd; de World Solar Challenge in 2013 hadden ze al glansrijk gewonnen. Het achterliggende doel is duidelijk; de wereld laten zien wat er mogelijk is op het gebied van high-end technologie en duurzaamheid. En niemand zal ontkennen dat competitie een goede factor is om ontwikkelingen in een stroomversnelling te krijgen. De race start op 27 september 2014 en duurt 8 dagen. Het vertrekpunt is Pretoria, loopt langs verschillende grote steden, en eindigt tenslotte in Kaapstad. Meer info:
www.nuonsolarteam.nl www.solarchallenge.org.za Het Nuon Solar Team viert feest na winst van zonnewagen Nuna7 in de World Solar Challenge 2013.
©Jorrit Lousberg
©Jorrit Lousberg
©Hans Peter van Velthoven
18
Special: Energie van de zon
Duurzaam toeristentreintje
Wie het Nederlandse Breda een toeristisch bezoek wil brengen, kan zich vanaf heden op een milieuvriendelijke en tegelijk ludieke manier door de stad laten rijden. Het toeristentreintje, een initiatief van ondernemer Toon van Achterberg, is uitgerust met achttien zonnepanelen. Goed voor zo’n 100 kilometer per dag! ‘s Avonds of bij minder zonnig weer kunnen de accu’s via het elektriciteitsnetwerk worden opgeladen.
Vanaf zaterdag 19 april tot en met zondag 26 oktober zal je elke woensdag, vrijdag, en weekeinden een ritje met de Breda City Tour kunnen wagen. Het vertrek is op vaste tijdstippen. Meer info:
www.bredacitytour.nl
De Solar Ice Cream Car
Gekoeld door de zon
De Solar Ice Cream Car is een verrijdbare ijskar die volledig op zonne-energie functioneert. De afgelopen jaren zijn er 2 prototypes van gemaakt, en zal naar alle waarschijnlijkheid weldra in productie gaan. Het is wellicht een contradictie van jewelste: roomijs koelen met behulp van zonnewarmte, maar het is natuurlijk een fantastisch initiatief en een duurzame oplossing. Cool!
www.solaricreamcart.eu
19
Special: Energie van de zon - Interview
Eric Jansseune is een geboren Belg maar emigreerde in 2005 naar het verre Nieuw-Zeeland. Als ingenieur inzake zonne-energie en milieubeheer was het oprichten van een daarin gespecialiseerd engineeringsbedrijf uiteindelijk een kleinere stap dan zijn verhuizing. Ook voordien zette Eric zich actief in voor het promoten van deze duurzame energiebron. Onder andere door middel van lezingen, columns, scripties én het geven van opleidingen. Zijn uiteindelijke doel? Bijdragen aan een duurzame energie-infrastructuur in Nieuw-Zeeland!
Nieuw-Zeeland onder de zon
Zijn bedrijf Ewatec-Global levert advies en audits voor een duurzaam energie- en waterbeheer, opleidingen en infosessies, én het leveren en plaatsen van installaties voor zowel residentiële, commerciële als industriële toepassingen. Nodeloos te zeggen dat Eric al de nodige projecten op zijn naam heeft staan, waarbij zijn eigen woning natuurlijk één van de stokpaardjes is. Als eerste willen we natuurlijk graag weten hoever Nieuw-Zeeland voorop loopt in het benutten van zonneenergie. Het antwoord blijkt echter tegen te vallen.
20
Sceptisch ingesteld
Volgens Eric zijn Kiwi’s (bijnaam voor inwoners van Nieuw-Zeeland, nvdr.) nog steeds behoorlijk sceptisch als het op zonne-energie aankomt. Dergelijke twijfels zijn natuurlijk niet uniek voor Nieuw-Zeeland alleen, want hoewel de populariteit in sommige landen zeker gestegen is, zwaait zonne-energie nog steeds niet de scepter over de wereldwijde energieproductie. En daar zijn volgens Eric verschillende verklaringen voor. Eric Janseunne: ‘De grootste obstakels om een doorbraak van duurzame energie te bewerkstelligen zijn de
Special: Energie van de zon - Interview
tegenstrijdige berichtgevingen en de – helaas – vaak verkeerde adviezen die bedrijven hun klanten meegeven. Al te vaak worden mensen opgezadeld met een systeem dat niet toereikend is, danwel dat m’n flink betaald heeft voor apparatuur die men helemaal niet nodig blijkt te hebben.’
Green (looking), but not clean
Daarbovenop wil de overheid op het vlak van duurzaamheid niet bepaald meewerken. Al helemaal niet aan een duurzamer energiebeleid.
‘Nieuw-Zeeland loopt zowat 15 jaar achter op de rest van de wereld. Men is hier erg conservatief en wil alleen maar geld verdienen aan elektriciteit. Dat is vergelijkbaar met België, waar Electrabel de gemeenten miljoenen toestopt(e) om burgers hun stroom te laten verbruiken. De overheid in Nieuw-Zeeland laat uitschijnen dat het land voor 70% op hernieuwbare energie draait, maar in de totale energieproductie geldt dat voor slechts 18%. De rest is energie, opgewekt door fossiele brandstoffen, voor verwarming en transport.’
Verborgen kosten
Dit jammerlijke bewind blijft helaas niet beperkt tot de energiesector. Ook de melkindustrie in Nieuw-Zeeland is gigantisch en zorgt voor een aanzienlijke vervuiling. Onder andere door het methaan dat de koeien uitstoten, en de vervuiling van rivieren en vijvers door het lozen van tonnen afval- en meststoffen.
‘Ook daar staan vanuit de overheid geen duurzame oplossingen tegenover. Net als de huidige energie-infrastructuur zorgt al die vervuiling voor ‘verborgen kosten’, die uiteindelijk gewoon door de burger moeten betaald worden. Vrijwel niemand schijnt dat te beseffen.’
Land met potentie
Die feiten zijn des te schrijnender als je beseft dat het land alle potentie heeft om het anders aan te pakken. De Nieuw-Zeelandse natuur biedt alle mogelijkheden om energie te halen uit water, zon en biomassa. Het land lijkt er zo ongeveer voor gemaakt! Die conclusie was voor Eric ook de aanleiding om een hernieuwd energieplan samen te stellen onder de noemer ‘Repower N-Z’, in de hoop daar vanuit de overheid reactie op te krijgen.
‘Het is ook echt nodig, want er zijn in dit land voldoende problemen op het vlak van energie. 80% van de huizen verwarmen, koken en douchen nog steeds elektrisch, dus zeer inefficiënt. Het energieverbruik en de daaraan gerelateerde ecologische voetafdruk is torenhoog, ook vanwege het vele transport en het gebruik van stokoude auto’s. Daarbovenop zijn er massa’s slecht – of helemaal niet – geïsoleerde huizen met damp- en vochtproblemen, met veel astma en allergieën tot gevolg. Dat kan en mag niet blijven duren.’
Het goede voorbeeld
Omdat woorden alleen niet genoeg zijn, maakte Eric van zijn eigen woning het toonbeeld van duurzaam energiegebruik. Dankzij dit project, en het verspreiden van relevante informatie over nieuwe en beter methoden, hoopt Eric burgers en overheid te overtuigen van een nieuwe, betere aanpak. Zijn zogenaamde ‘Positive Energy House’ is zonder meer uniek in Nieuw-Zeeland en beschikt onder andere over de volgende systemen: −− −− −− −− −−
Solar hot water: bespaart 70% per jaar Solar hot air - voor ventilatie in de winter Solar PV - laminaten op het dak gekleefd Led-verlichting Passieve zonne-energie in winter
‘De solar hot air kan gebruikt worden als ventilatie of als voorverwarming in gebouwen. Het is vergelijkbaar met de zonnecollector (de solar hot water) maar dan voor warme lucht. Voor het optimaal benutten van de zon heb ik met elk detail rekening gehouden, en ook voor de constructie van de woning hebben we een beroep gedaan op 100% duurzame materialen. Het resultaat is een huis dat het hele jaar door volledig zelfvoorzienend is en praktisch geen enkele ecologische voetafdruk achterlaat. Ook niet in de toekomst.’
Geen feed-in of subsidies
De woning levert meer energie aan het net dan Eric daadwerkelijk nodig heeft. Jammer is dan dat deze energie (nog) niet kan opgeslagen worden, en dat ook op dit punt vanuit overheidswege geen inspanningen worden gedaan. Compensatie voor deze bijdrage ontvangt Eric dan ook niet.
21
Special: Energie van de zon - interview
Of het één en al kommer en kwel is in zijn nieuwe thuisland?
(Lacht) ‘Nee hoor, dat zeker niet. Ik kan me voorstellen dat het inmiddels lijkt alsof ik hier niet graag woon, maar dat is zeker niet de bedoeling. Het is een mooi land en de levensstijl is hier veel relaxter. Vrij van stress, files, enzovoort. Bovendien betaal je hier veel minder belastingen (lacht).
Andere toepassingen Niet alleen woningen zijn gebaat bij zonne-energie. De technologische creativiteit kent geen grenzen en tegenwoordig kunnen zowel kleine- als grote apparaten hun accu opladen met behulp van die grote brandende ster aan de hemel. In de nabije toekomst zullen de daarvoor gebruikte fotovoltaïsche cellen zelfs amper nog waarneembaar zijn. Fotovoltaïsche cellen worden reeds gebruikt in o.a.: −− −− −− −− −− −− −−
Batterijopladers voor gsm’s, laptoptassen,... Lantaarns, lantaarnpalen, tuinverlichting, zaklampen Verkeersborden voor snelheidsbeperkingen Rekenmachines Horloges Barbecues De Spirit is een modulair opgebouwde ... verlichtingsmast die volledig op zonne-energie en LED-technologie werkt. Meer info: www.kaal.nl
22
www.ewatec-global.com
© www.kaal.nl
‘In Nieuw-Zeeland is er nog geen verplicht feed-in tarief (een bij wet geregelde compensatieplan voor het in gebruik nemen van duurzame energie, nvdr.). Vaak werkt een overheid ook met subsidies met een vergelijkbaar karakter, maar niet in Nieuw-Zeeland helaas. Niet dat ik daar erg onder gebukt ga, maar het blijft jammer.’
Ook de ruimte en rust is hier geweldig. Mijn huis staat op 5 hectare grond, ik heb een adembenemend uitzicht en geen spoortje last van geluidshinder. Kortom: het leven is hier goed. Net daarom zie ik de toenemende vervuiling waar dit land aan ten prooi valt ook als mijn werkjob. Het zou zonde zijn als Nieuw-Zeeland, met al zijn capaciteiten, voor zoiets onzinnig aan levenskwaliteit zou inboeten.’
SPECIAl: ENErGIE VAN DE ZON - Kooptips
praktische combinatie
De SunCarport van Solarworld combineert een compacte zonne-energie elektriciteitscentrale én een klassieke overkapping voor je auto in één moeite. Deze extra oppervlakte is goed voor een gemiddelde jaarproductie van ca. 2.000 tot 3.000 kWh. Ook interessant is dat de SunCarport meteen dienst kan doen als tankstation voor je (toekomstige) elektrische of hybride wagen. Praktisch! Verkrijgbaar in de kleuren blauw en zwart, en in diverse formaten en versies. Prijs: op aanvraag.
www.solarworld-belgium.com
Met de zon op zak
De A-solar Citybag is een comfortabele en ruime draagtas met een ingebouwd zonnepaneel van 2,7 Watt en een krachtige batterij van 7000 mAh. Zij die in de stadsjungle niet geconfronteerd willen worden met een lege accu van GPS of smartphone kunnen hun toestel eenvoudig op de batterij in de tas aansluiten. Ook geschikt voor camera’s en tablets. De draagtas is bijzonder sterk en voorzien van verschillende opbergvakken. Prijs: € 94,99
www.greenybros.com
WakaWaka?
Nee, geen gebazel van mijn kant, maar wel de naam voor ‘s wereld meest efficiënte solar-led (lees)lamp. WakaWaka is Swahilli voor ‘schitterend licht’, en daarmee is niets teveel gezegd. 1 dag laden in de zon is goed voor minimaal 16 uur comfortabel lezen. Handig onderweg! Verkrijgbaar in de kleuren geel, zwart en grijs. Prijs: € 29,95
www.eco-logisch.be www.eco-logisch.nl
23
Er op uit
Het domein van kasteel Nieuwenhoven ligt in de streek van Haspengouw, op 10 minuten wandelafstand van het centrum van Sint-Truiden. De streek staat sowieso bekend om de adembenemende natuur, en het domein is dan ook omgeven door hectaren bos, doorvlochten met vijvers en beekjes. Prachtig om er te vertoeven.
Kasteel Nieuwenhoven
Zintuigen op scherp
Het Limburgse Haspengouw is natuurlijk al tijden een trekpleister voor de wandel- en fietsliefhebber, en ook dit kasteel ligt langsheen de route tussen knooppunt 147 en 150.
Bruisend van activitiet
Regelmatig bruist het domein van de activiteiten en zijn er tal van bezienswaardigheden. Kasteel Nieuwenhoven BVBA en VZW De Bruisende Stilte, doen er alles aan om je zintuigen op allerlei manieren op scherp te zetten.
Bio-appel voor de dorst
De dorstige en hongerige mens kan zich allereerst laven aan een lekker stukje bio-groententaart of verse kruidenthee in streek- en fietscafé Het voelsprietenpad. Alle ingrediënten komen uit de biologische groentetuin van het domein, dus dat ‘streekproduct’ kan je echt letterlijk nemen. Het terras biedt een fantastisch uitzicht op de natuur en de omliggende vijvers, plus een ruime plaats waar kinderen en honden naar hartenlust kunnen spelen. Of geniet van het kijken naar de Alpaca’s, een soort kleine
24
versie van de lama, die op het domein gehouden worden.
Het voelsprietenpad wandelroute
Behalve de naam van het streekcafé is Het voelsprietenpad ook een wandelroute over het kasteeldomein die gemiddeld 5-6 maanden per jaar toegankelijk is voor publiek. Vertrekkend vanuit het café neemt deze wandelroute je mee op een zinnenprikkelende trip doorheen het monumentale landschap met al z’n geuren en kleuren, eeuwenoude gebouwen en vele dieren. Er zijn verschillende rustpauzes voorzien op locaties waar je de natuur helemaal op je in kan laten werken, je de stilte kan opsnuiven en je lichaam en geest helemaal kan opladen.
Hapje uit een eetbaar bos
De wandeling voert je ook doorheen Samenland. Dit zogeheten ‘eetbare bos’ is een gemeenschapsproject waar groenten en fruit worden geteeld volgens de principes van de permacultuur. Een vorm van landbouw zoals die oorspronkelijk bedoeld was; in harmonie met de natuur
er op uit
en zorgdragend voor de aarde en de mens. Wie in de omgeving woont kan voor een vast bedrag per jaar ook genieten van een wekelijks bio-groentenpakket. Doorheen de tuin zijn er allerlei plekjes waar je op een interactieve wijze kennis kan maken met de principes achter deze werkwijze, en je kan er proeven van diverse kruiden, bloemen, (vergeten) groenten en fruit.
Biodiversiteit in de kijker
Daarmee is nog lang niet alles gezegd. Kasteel Nieuwenhoven biedt ook talloze cursussen en workshops rond permacultuur, rondleidingen, en projecten en exposities rond biodiversiteit. Zeker dit jaar is er rond dat thema veel te doen in Nieuwenhoven. Een 30-tal kunstenaars zullen gedurende de loop van dit jaar verschillende projecten opzetten die in relatie staan tot biodiversiteit. Een overzicht van de activiteiten en exposities vind je op de website van het domein (zie link onderaan, nvdr.).
Co-housing in de natuur
Stel dat je na een bezoek aan het domein compleet verkocht bent en je jezelf meermaals betrapt op de uitspraak; ‘hier zou ik best willen wonen.’ Wel...dat kan. Het kasteeldomein bestaat uit verschillende (gerenoveerde, maar verder authentieke) woningen met elk hun eigen karakter. Het is een co-housing project waarbij iedereen deelt in de ruimte en ook de biologische tuin. Gedeelde ruimte is overigens vrij relatief, want je leeft hier letterlijk te midden van de natuur, in de nabijheid van de bossen en vlak tegen het water. Aan leefruimte dus geen gebrek. Wie zich hier vestigt komt terecht in een idyllische omgeving. Je waant je letterlijk in een soort middeleeuws dorp, maar dan voorzien van moderne gebruiksgemakken. Een
Openingsuren streekcafé en Voelsprietenpad Open van eind maart t/m eind oktober op wo en za van 12-18u / zon- en feestdagen 11-18 Tijdens juli en augustus elke dag (behalve di en do) van 11-20 u
Historische rondleiding
Elke zondag en feestdag om 11u is er gratis een historische rondleiding. Vertrek vanuit streekcafé. mini-dorp als het ware, waar rust en natuur de dienst uitmaken en waar die rust ook gegarandeerd is. Het terrein is immers beschermd natuurgebied. Verwacht geen goedkope woningen, maar gezien de condities is dat meer dan rechtvaardig. Je koopt hier bijna letterlijk een droom. Voor info omtrent het co-housing project kan je eveneens op de website terecht.
www.kasteelnieuwenhoven.be
25
rECEPT
artisjokdip met warme nachochips hoeveelheid: 2 schaaltjes Bereidingstijd: 15 minuten
Ingrediënten: 100 gram witte bonen 1 blik artisjokharten à 400 gram 200 ml sojayoghurt 2 el citroensap 1 teentje knoflook 4 el edelgist Peper en zout naar smaak 3 takjes rozemarijn 1 zak nachochips naturel
leg de nachochips op een ovenschaal en verwarm deze 5 minuten in de voorverwarmde oven. Serveer warm met de artisjok dip. Door voe dselsch steeds belang andalen en overbe rijker. Ste planta volking ardige eds me wordt voe er mense zijn in één klap ding. Als alle n kiezen de noodzaak Neder alle Ne doe je om daarom landers dat, een derland voor een anders te gaa één dag se klim uitdagi dagje n eten duurzam aat zonder ng aan per wee er vlees en doelstelling te gaa n! en voo k geen dierlijk alternatief: zuivel, puur r hui e produc zonder in te leve shoudens geh ten ren op aald. Ma eten, smaak? De veg ar hoe are Door de eten. Naa volutie is hét vegaNe derland onderb st meer dan se bas vijftig ouwde iswerk planta informa duurzaa ove ardige r veganis tie ove mheid recept tisch r gezond . De veg het veg arevolu heid, die en biedt het anisme tie nee boek en bew lekker mt je me renwelzijn, mil is. ijst dat eerlijk ieu en e in de en duu heerlijk rzaam Lisa Ste eten zow e wereld van ltenpoo el gez voedin l ond als g. Ze is (1992) is des kundig voorzit eigen e ter van foo op het de gebied heeft gemdblog, Early van (pla Dew. Ze stichting Viva aakt. nta Las Veg is een ardige jonge a’s en idealis heeft haa ) t die veg anisme r hip
Bovenstaande gerecht komt uit het boek:
de vegarevolutie
‘In dit vegetaris prachtige boek toont Ste me niet ver ltenpool velend en vooral of saai is, maar aan dat ook lek verrassen Paul Clit d eur, filo ker.’ soof ‘Heerlijk creatieve om steeds opnieu lingen zoa w geïns ls Lisa Ste pireerd te wo is een fee ltenpool. De veg rden door Suzann are e stj Bos volutie e.’ man, rad Met een io- en tv-p
voorwoord van
marianne thieme
ISBN 978 90 351 4112 4 ww w.p rometh eusber tba
26
Lisa st
eLten
resenta
tor
ISBN 978
90 351
pooL
De onmis veganisbatire gids voor sch eten
tie
www.devegarevolutie.nl www.viva-las-vegas.nl
Spoel de witte bonen af en lek de artisjokharten uit. Neem een blender en voeg de witte bonen, artisjokharten, sojayoghurt, citroensap, knoflook, edelgist en zout en peper toe. Neem de blaadjes van de rozemarijn en voeg deze ook toe aan de blender. Blend tot een gladde dip en verdeel over twee schaaltjes.
De vegare volu
Meer info:
Verwarm de oven voor op 180°C.
Lisa Stelt enpool
• • • • • • • • •
Bereiding:
4112 4
kker.nl
promet
he
WIN
wedstrijd
een overnachting voor twee in Conscious Hotel Amsterdam
Conscious Hotels Deze Nederlandse hotelketen sleept het begrip ‘hotel’ naar een hele nieuwe, duurzame dimensie. Zelf noemen ze het eco design hotels en daarmee is niets te veel gezegd. Stijlvolle interieurs, een meer dan goede prijs/kwaliteitverhouding en 100% duurzaamheid.! Het merendeel van het meubilair bestaat bijvoorbeeld uit gerecyled of upcycled materiaal, en er worden zo min mogelijk – en steevast eco-gecertificeerde – schoonmaakproducten gebruikt. Geen nood: de Conscious Hotels in Amsterdam zijn evenmin oorden van betweterigheid, maar koppelen een groene spirit aan een grenzeloze gastvrijheid. Grijp je kans!
Prijsvraag:
Wat betekent ‘WakaWaka’ in het Swahilli? Ga naar onze wedstrijdpagina www.visitamagazine.be/wedstrijd en vul het formulier in. Opgelet! Deelnemen kan t.e.m. 13 juli 2014. * Van de juiste antwoorden wordt de winnaar via loting getrokken en persoonlijk op de hoogte gebracht. De voorwaarden staan vermeld op de website.
27
ONTDEKKINGEN IN NEW YOrK - lana Bauwens
Lana Bauwens is sinds 3 jaar strijder voor meer groen, sinds 10 jaar yogi, sinds 20 jaar vegetariër en vanaf het eerste moment dierenvriend. “27 jaar op deze planeet en ik ben volledig verweven geraakt door deze thema’s. Nu ik in New York woon, vormen ze de inspiratie voor loveGreen City. Hier ga ik op zoek naar verhalen die mij en anderen kunnen motiveren om op een positieve en leuke manier te bouwen aan een groene toekomst.”
Volgens trendwatchers krijgen we de komende jaren een revolutie op het vlak van vegetarisch eten. Wat wij al jaren weten, hebben de sterrenchefs nu ook ontdekt: het smakenpalet van groenten en de mogelijkheden van de vegetarische keuken.
groenten met een ster! Wat in België schijnbaar nog in zijn kinderschoenen staat, is in New York echter al een normale zaak. Zo goed als elk restaurant biedt verschillende vegetarische alternatieven aan, en in veel gevallen zijn er zelfs veganistische opties. Maar er is meer! De chef van het Michelin-restaurant Dovetail tovert er een heus groentenmenu uit zijn potten, en ook Kajitsu kreeg intussen een Michelin-ster met zijn volledig veganistische kaart. Mijn zintuigen zijn geprikkeld en het water loopt me in de mond – tijd voor een bezoekje aan deze etablissementen!
dovetail!
Chef John Fraser opende zijn restaurant aan de upper West Side in 2007. Een jaar later kreeg hij een uitstekende review in The New York Times, en in 2011 kwam daar een Michelin-ster bij die hij nu al drie jaar op rij behoudt. De kok maakt vooral furore met zijn verfrissende kijk op groenten. Of zoals hij het zelf omschrijft: “Veggies forward!” Groenten komen bij Fraser op de eerste plaats: “Ik vind het belangrijk om de groenten in hun eenvoud te laten en hun unieke smaken te laten floreren. Champignons fungeren vaak als vleesvervanger, maar laat een champignon nu eens gewoon een champignon zijn, en dan liefst de best mogelijke.” De chef gaat ook, niet verwonderlijk, voortdurend op zoek gaan naar lokale ingrediënten, “en in New York is dat geregeld een uitdaging, maar ik haal voldoening uit de zoektocht.”
28
Het idee van een menu dat uitsluitend uit groenten bestaat, kwam een aantal jaar terug, wanneer de chef zelf hoofdzakelijk groenten begon te eten. Een vegetariër is hij nog niet, aangezien hij ook nog altijd proeft van de vleesgerechten op zijn menu. Maar hij is er bewust wel mee bezig. Hij merkte al snel dat hij niet de enige foodie was die ermee bezig was, en zo kreeg het groentenmenu een vaste stek op de kaart. De kunst ligt hem, volgens de chef, vooral in de kennis om groenten op een correcte manier klaar te maken. Zoals bij vlees is de cuisson van een groente de doorslaggevende factor in een geslaagd gerecht. Al bij het eerste gerecht dat op tafel kwam, was het prijs. Ik hou dan al niet van drupjes en streepjes op mijn bord –
Dovetail
Ontdekkingen in new york - Lana Bauwens
geef mij maar een eenvoudig bord met goede, degelijke gerechten – ik moet toegeven dat de prachtige kleurencombinaties en verleidelijke presentatie een lach op mijn gezicht toverden. Gerecht na gerecht bleven de bonte borden komen, net als de onwaarschijnlijke smaaksensaties. Innovatieve combinaties en texturen die ik nog nooit eerder had geproefd, belandden op mijn vork. Groenten zoals ik ze nog nooit had gesmaakt, gleden over mijn tong.
Dovetail is zijn ster meer dan waard, en het groentenmenu van zeven gangen (€70) is een ervaring op zich. Wanneer je mij vanaf nu vraagt wat het beste restaurant in New York is, zal ik daar geen twee seconden meer over moeten nadenken.
Kajitsu
In tegenstelling tot Dovetail, is Kajitsu een veganistisch restaurant – voorlopig het enige volledig veganistische restaurant in New York met een Michelin-ster. Zoals de naam doet vermoeden, krijg je er de Japanse keuken voorgeschoteld, maar de relatief nieuwe chef Hiroki Odo gaat een stap verder met de Shojin-keuken waar Kajitsu bekend voor is. Shojin staat voor vegetarische haute cuisine – verschillende, op elkaar afgestemde gerechten die op traditionele wijze zijn klaargemaakt met seizoensgroenten – en met een pak voor mij onbekende ingrediënten, is Kajitsu een echte revelatie. Het feit dat, volgens de traditie, elk deel van de groenten wordt gebruikt (zodat niets verloren gaat), zal daar ongetwijfeld voor iets tussen zitten.
Ik begin met yuba ankake, een gerecht met doperwten, rode raap, broccolini, nori en wasabi. Yuba is een vorm van tofu – vergelijk het met een zachtgekookt ei – en ankake is een Japanse saus die over het gerecht wordt gegoten om alle ingrediënten te blenden. Vervolgens worden sissende champignons geserveerd met geraspte daikon, awa-fu (een vleesvervanger die bestaat uit een mix van tarwe en millet) en citrusachtige ponzu-saus (gemaakt met onder meer rijstazijn en zeewier), en het assortiment van seizoensgroenten bestaat uit wortel, selder, paksoi, tofu, konnyaku, lente-uitjes, gefrituurde tofu, pomelo, soba-zaad, zoete rijst en bonen. De absolute uitblinker op mijn bord was zonder twijfel de konnyaku, een geleiachtige bereiding van een wortelknol die een vreemde sensatie geeft wanneer je erop bijt.
Kajitsu sprong er voor mij opnieuw uit op vlak van originaliteit en nieuwe ervaringen, en ik kan zonder twijfel zeggen dat ook dit restaurant een nieuwe wereld voor me heeft geopend. Nee, echt, telkens wanneer je denkt dat je alle ingrediënten en keukens al hebt ontdekt, sta je toch weer versteld van de variatie en kunst van sommige chefs en culturen. Kajitsu heeft ontegensprekelijk een blijvende impact op me gehad en opnieuw mijn fascinatie aangewakkerd voor de Japanse keuken. Het Hana-menu (8 gangen) kost €62. Waar Dovetail heel toegankelijk is, moet je voor Kajitsu al wat meer openstaan voor culinaire ontdekkingen. Wat beide restaurants echter gemeen hebben, is dat je er op het einde van de rit meer dan voldaan buiten wandelt. Vaak hebben mensen het vooroordeel dat je niet genoeg gegeten hebt met alleen groenten, maar dat was hier nooit het geval, en het was allemaal nog gezond ook. Gedaan met dat schuldgevoel! Ook in België is de trend intussen in volle opmars. De gerenommeerde driesterrenrestaurants Hertog Jan en Hof van Cleve bieden al vegetarische menu’s aan, maar een puur vegetarisch Michelin-restaurant is er voorlopig nog niet. Al zijn initiatieven als Foodstorms in Gent alvast veelbelovend.
www.lovegreencity.be www.dovetailnyc.com www.kajitsunyc.com Kajitsu
29
sport en gezondheid - Jimmy Coopman
Jimmy Coopman is personal trainer, nutritionist, roptropraxis en coach uit Waregem. Zijn totaalaanpak wordt op maat aangepast en je kan bij hem terecht voor het verbeteren van je gezondheid - vetverbranding en versteviging - sportprestaties - stressmanagement. Hij werkt met iedereen die belang hecht aan resultaat en bereid is om ervoor te gaan. In zijn vaste rubriek deelt Jimmy zijn knowhow en praktische tips met onze lezers.
Waar denk je aan als we het over oorzaken van stress hebben? De meeste mensen denken aan psychologische oorzaken of hun job, druk leven, enz. De stress waar ik het over heb, is de fysiologische stressreactie van het lichaam waarbij je het stresshormoon cortisol produceert. Wist je dat je de productie van het stresshormoon cortisol kan beperken door te letten op wat je in je mond stopt?
Stressmanagement met je mond Waarom zou je nu je levensstijl aanpassen om dat stresshormoon in toom te houden? −− Cortisol veroudert de hersenen. Kan je de laatste tijd moeilijk op dat specifieke woord komen? Denk niet onmiddellijk het ergste, maar hou je cortisol onder controle. −− Cortisol slaat vet op, voornamelijk op de buikstreek. Wijt jouw horecagezwel nu niet onmiddellijk aan de stress van je werk. Er is nog altijd de simpele optelsom van teveel calorieën opdoen en te weinig verbruiken… −− Cortisol is de tegenpool van je groeihormoon. Ik hoor je al denken; ‘maar ik moet toch niet meer groeien?’ Dat klopt, maar groeihormoon is één van de sleutels voor je vetverbranding, alsook je spierherstel en celvernieuwing. −− Cortisol legt je vertering stil , met alle gevolgen van dien: opgeblazen gevoel, maagklachten, … −− Cortisol verzwakt je immuunsysteem. Doet cortisol ook goede zaken? Uiteraard, er is weinig zwart/wit aan het lichaam, maar het is een kwestie van de juiste balans vinden. −− Dankzij dit hormoon word je ‘s ochtends wakker en hang je niet de hele dag in de zetel. −− Cortisol verhoogt je bloedsuiker en maakt je klaar om te vechten of te vluchten. Alleen, anno 2014 ga je je
30
collega of werknemer niet in de ring sleuren om het even uit te vechten… Hierdoor produceert je lichaam opnieuw insuline om die suikers terug op een aanvaardbaar peil te brengen. Dit veroorzaakt vetopslag… −− Cortisol is trouwens ook jouw natuurlijke ontstekingsremmer.
1) Suiker & Alcohol
Elke keer dat je suiker eet, is de reactie van je lichaam ongeveer 2 uur daarna alsof je achternagezeten wordt door een uitgehongerde leeuw… Je stresshormoon gaat dus omhoog. Dezelfde vlieger gaat op voor alcohol. Hoe kan je dit vermijden: −− Als je al eens over de schreef gaat met je suikerverbruik, zorg dan dat je eerst vetten of eiwitten als bodem gebruikt. Eet hierbij veel groenten en vezels. Al deze zaken gaan je insulinereactie afremmen. Gebruik alleen koolhydraten die traag worden opgenomen, bijvoorbeeld: −− zoete aardappel −− quinoa −− bonen/ linzen −− groenten −− noten, pitten en zaden
sport en gezondheid - Jimmy Coopman
2) Regelmaat van je maaltijden
5) Te weinig water drinken
3) Teveel in één keer eten
De richtlijn voor je waterconsumptie is 0,033 vermenigvuldigd met je lichaamsgewicht. Ja, je leest het goed: WATER consumptie…
Als je te veel tijd tussen je maaltijden laat, zakt je bloedsuiker. Dit zet opnieuw je stresshormoon cortisol aan en veroorzaakt een kettingreactie waarbij je bloedsuikergehalte verhoogt. De boodschap is dus het gebruik van regelmatig gebalanceerde maaltijden. Jouw systeem wordt belast door te veel tegelijk te eten. Is jouw dag ook zo hectisch dat je amper de tijd neemt om te eten? Is je hoofd al van in de ochtend op volle toeren aan het draaien dat je zelfs niet ontbijt? Is het dan niet zo dat als je ‘s avonds thuiskomt, je plots wel honger krijgt en geneigd bent om voorbij je verzadiging te gaan? Wel, als je te veel tegelijk eet, herlees dan nog eens het voorgaande puntje. Bovenstaand advies is meestal ook de oplossing in dit geval.
4) Voedselintoleranties
Een voedselintolerantie veroorzaakt een ontstekingsreactie in je cel. En wat was alweer het hormoon dat als ontstekingsremmer dient? Juist! Cortisol! Een bank vooruit en een kus van de juf (zelf te voorzien) als je dit juist geraden hebt! Hoe test je voedselintoleranties? Een eleminatiedieet is een goedkoop alternatief, maar helaas niet waterdicht. Het komt er op neer dat je eigenlijk 2 à 3 weken lang alles uit je voedingsplan schrapt wat je al weken, maanden, jaren na elkaar consumeert. Het lichaam heeft namelijk gemiddeld 5 dagen nodig om alle stoffen van die ene maaltijd volledig te verwerken. Na deze periode ga je stap voor stap terug invoeren wat je geëlimineerd hebt. Je mag dan bijvoorbeeld bij elke maaltijd kaas eten. Daarna hou je de komende 3 dagen goed de symptomen in de gaten. Dit kan gaan van hoofdpijn tot een opgeblazen buik, gewrichtspijn,… Dat is net de reden waarom intoleranties moeilijk te detecteren zijn: de symptomen zijn zeer uiteenlopend en de reactie kan in sommige gevallen pas opduiken 72 uur na het consumeren van het voedsel waar je intolerant voor bent. Een alternatief is een bloedtest via je arts.
Uitdroging is de meest onderschatte oorzaak van een verhoogd stresshormoon. Wat drink je eigenlijk het best en hoeveel is voldoende?
Bepaalde frisdranken waar je roest mee kan verwijderen of tanden in kan oplossen horen hier niet in thuis! Geen enkel koolzuurhoudend drankje past dus bij een gezonde voeding. Zelfs spuitwater is niet ideaal. De stoffen die nodig zijn om de bubbels in je drank te houden, blokkeren jouw maagzuur en onttrekken calcium uit je botten. Is vruchtensap dan beter? Nee! De reactie van het opslaghormoon insuline op vruchtensap is identiek aan die op limonade… Groene thee mag wel, en dit tot 1 liter per dag. Het bevat trouwens extra antioxidanten die het oestrogeen-metabolisme helpen en het bloedsuikergehalte controleren. Ja heren, ook jullie hebben een duwtje in de rug nodig om je oestrogeen onder controle te houden. Let er wel op dat je water voldoende electrolyten bevat opdat het optimaal in het lichaam kan functioneren. Je doet dit door natuurlijk zout toe te voegen. Gebruik bijvoorbeeld himalaya of zeezout. De optimale hoeveelheid is ongeveer een mespuntje: je mag het net niet smaken! Vul je water aan met LIMOEN! Limoen is licht vochtafdrijvend en vermindert de insulinereactie met 30%. Je hebt ook minder snel honger vermits dit jouw bloedsuikergehalte beter onder controle houdt. Tenslotte is er ook een enzymatische reactie waardoor je beter kan verteren!
6) Supplementen
Supplementen die je helpen in stresssituaties zijn o.a.: Een vitamine B-complex, Magnesium, L-theanine, adaptogenen en phosphatidyl serine.
www.jimmycoopman.com
31
beauty - Marijke Hakkennes
Marijke Hakkennes (28) is naar eigen zeggen een echt meisje-meisje. Gek op beauty en fashion, maar eveneens gefascineerd door de mogelijkheden die een natuurlijke lifestyle te bieden heeft. Haar passies en interesses verenigt ze al uitstekend op haar eigen website www.projectnaturalbeauty.nl en ook in Visita deelt ze graag haar ervaring en know-how in onze beautyrubriek. Marijke woont samen met haar vriend Hans en kat Ketjap in Noord-Brabant.
De zomer staat weer voor de deur. De zon begin te schijnen en we willen hier optimaal van genieten. We gaan massaal naar buiten, liggen op het strand, zitten in de tuin enz. Alles om maar zoveel mogelijk te kunnen profiteren van die heerlijke zon. Maar als we niet (letterlijk) op de blaren willen zitten is het belangrijk dat we onze huid goed beschermen.
Natuurlijke zonbescherming Wat is UVA, UVB en SPF?
UVA, UVB, SPF; de gemiddelde zonnebrandcrèmeverpakking staat bomvol met deze kreten. Maar wat betekenen ze precies? UVB-stralen dringen door in onze opperhuid. Deze stralen zorgen ervoor dat onze huid verbrand en veroorzaken vrije radicalen, die weer ziektes kunnen veroorzaken. De SPF (Sun Protection Factor) geeft aan hoe goed een zonnebrandcrème beschermt tegen UVB-stralen. Hoe hoger de factor, hoe langer je in de zon kunt blijven zonder last te hebben van de negatieve gevolgen van UVB-stralen. Maar daarnaast zijn er ook UVA-stralen. UVA-stralen dringen dertig tot veertig keer dieper door in de huid. Het aantal vrije radicalen dat hierdoor vrijkomt is veel meer dan bij UVB-stalen. Bovendien zijn het de UVA-stralen die vroegtijdige huidveroudering veroorzaken. Let er dus altijd op dat de zonnebrandcrème die jij uitkiest niet alleen beschermd tegen UVB, maar ook tegen UVA.
Natuurlijke zonnefilters
In de meeste zonnebrandcrèmes zitten synthetische zonnefilters. Deze filters worden door de huid opgenomen en hebben ongeveer een uur nodig voordat ze hun werk zul-
32
len doen. Veel van deze filters beschermen alleen tegen UVB-straling en kunnen allergische reacties veroorzaken. Gelukkig zijn er ook minerale zonnefilters, zoals Titaniumdioxide en Zinkoxide. Deze filters zijn helemaal natuurlijk en leggen een beschermlaagje op je huid die het zonlicht weerkaatst. Hierdoor beschermen minerale zonnefilters gelijk na het aanbrengen. Zinkoxide beschermd goed tegen zowel UVA- als UVBstralen. Titaniumdioxide beschermd tegen UVB-stralen, maar minder tegen UVA-stralen. Lees de ingrediëntenlijst van je zonnebrandcrème dus goed. Bij sommige zonnebrandcrèmes, zoals Aubrey Natural Sun wordt er op de achterkant van de verpakking aangegeven hoeveel procent Zinkoxide en Titaniumdioxide er in het product zit.
Make-up met zonbescherming
Zonnefilters worden niet alleen gebruikt in zonnebrandcrème. Deze filters kom je ook tegen in make-up. Soms wordt er een SPF toegevoegd aan bijvoorbeeld een foundation of een lippenstift. Dit kom je vooral vaak tegen in synthetische make-up. Natuurlijke make-up heeft vaak geen beschermingsfactor. Maar gelukkig zijn er een aantal natuurlijke make-up producten die van
Beauty - Marijke Hakkennes
Natuurlijke oliën met een beschermingsfactor Wist je dat een aantal natuurlijke oliën ook een zonbeschermingsfactor hebben? Wortelzaadolie: SPF 38-40 Frambozenzaadolie: SPF 28-50 Tarwekiemolie: SPF 20 Avocado olie: SPF 4-15 Kokosolie: SPF 2-8
zichzelf een zonbeschermingsfactor hebben: minerale make-up. Deze hebben namelijk vaak Zinkoxide en Titaniumdioxide op de ingrediëntenlijst staan. Zo heeft de 100% minerale Loose Mineral Foundation van Mineralogie SPF 26. Mocht je niet dagelijks foundation dragen, dan kun je ook een natuurlijke dagcrème met zonbescherming gebruiken, zoals Have A Good Day van JYB Cosmetics. Mocht de zon echt flink schijnen dan is het raadzaam om een echte zonnebrandcrème, met hoge beschermingsfactor, op je gezicht aan te brengen.
6. Olijfolie: SPF 2-8 7. Macadamia olie: SPF 6 8. Amandelolie: SPF 5 9. Shea Boter: SPF 3-6 10. Jojoba olie: SPF 4 vat. De gel van NoAd is voor 98% puur en een goede keuze.
Bruin zonder zon
Zonbescherming heeft voor veel van ons één nadeel: we worden minder snel bruin. Gelukkig hebben we de zon tegenwoordig niet meer nodig om toch een gezond kleurtje te krijgen. De gezondste bruine kleurtjes, die komen tegenwoordig uit tubes. Er zijn erg fijne natuurlijke zelfbruiners op de markt zoals de selftaningspray van BioSolis.
Blijf uit de zon
ra
© Lave
© JYB
Ben je toch verband? Verzorg je huid dan goed. Smeer je huid in met een royale laag verzorgende en verzachtende aftersun, zoals de aftersun van Lavera. Aftersun helpt je huid te verkoelen, verzachten en de verbrande, uitgedroogde huid te hydrateren. Je kunt er ook voor kiezen om hier aloë vera gel voor te gebruiken. Let erop dat de aloë vera gel zo min mogelijk toevoegingen be-
tics Cosme
Op het heetst van de dag is het beter om gewoon even uit de zon te blijven. Ga lekker in de schaduw zitten, onder een parasol of bedek je huid. Met een dun shirt met lange mouwen en een dunne broek of maxirok blijft je huid goed bedekt, zonder dat je het zelf te warm krijgt. Kies voor een mooie zonhoed voor op je hoofd. Niet alleen fashionable; ook erg fijn om te voorkomen dat je gezicht verbrand. Hou er wel rekening mee dat je in de schaduw ook kan verbranden. Vergeet dus ook in de schaduw niet goed te smeren met een zonnebrandcrème!
Toch verbrand?
© BioSolis
1. 2. 3. 4. 5.
© Mineralogie
www.projectnaturalbeauty.nl
33
DIY - Kelly Eeckhaut
Creatieve DIY specialiste Kelly eeckhaut is zeer actief op haar eigen blog Ma vie en vert. Ze is verzot op creativiteit en handwerk, koken, vegan chocomousse, fietsen, schrijven en lezen in het zonnetje en deelt met plezier haar praktische ervaring met onze lezers. www.gedachtesprongetjes.blogspot.be
Strikjes, voor mij hét symbool voor schattigheid, maar hé, af en toe hou ik wel van schattigheid. Zolang je me maar geen roze strikje doet dragen!
dIY strikje
nodig
− − − −
das schaar naald en draad of een naaimachine (paperclips)
Zo doe je dat!
1. Knip een stuk das twee keer zo lang als je uiteindelijke strikje moet worden. Gebruik het brede stuk voor een grote strik, het smalle stuk voor een fijner strikje. Naai de uiteindes samen: vouw dubbel en naai op elkaar, met een rechte steek en een zigzagsteek tegen het rafelen. Keer om zodat het ‘lelijke’ gedeelte langs binnen zit.
34
2. (Herhaal met een iets langer of korter stuk das voor een dubbel strikje.) 3. Vouw een ander stukje das dubbel en hou het rond je das die je samenvouwt. Speld af en naai het stukje. Knip de overtollige stof weg en draai binnenstebuiten. 4. Schuif het stukje over je das. Eventueel kan je de das eerst wat vastnaaien terwijl je hem samenhoudt in de gewenste vorm. Dat hangt uiteraard af van het materiaal: hoe glibberiger, hoe groter de kans dat het loskomt, hoe meer ik aanraad om het wat vast te naaien. 5. Bevestig op een brochespeld, haarspeld, schuifspeldjes of aan een ketting.
DIY - Kelly Eeckhaut
De standaardriem van je fototoestel is wellicht zwart. Af en toe een streepje zwart kan geen kwaad, maar een streepje kleur ook niet. Hul je fototoestelriempje in een kleurrijk hoesje en maak er best meteen een paar extra, voor je jaloerse vriend(inn)en.
dIY Frakske voor draagriem van fototoestel
© Sofie Ballieu
nodig
− − − −
een das, natuurlijk! schaar naald en draad extra geduld
deze dIY-projecten komen uit Kelly’s nieuwe boek art d’eco zie ook p.12
Zo doe je dat!
1. Knip je das tot de gewenste lengte. 2. Vouw de afgeknipte rand 1 cm naar binnen. Binnen in de das zit wellicht een verstevigend lapje vastgenaaid. Steek even een lat een stukje in de das om te weten langs waar beide delen aan elkaar zitten. Hou daarmee rekening als je de rand en het lapje naar binnen vouwt en vastnaait. Gebruik eventueel paperclips om de omgevouwen randjes samen te houden. Vooral handig als je stof van zijde of een synthetisch glibberig stofje gemaakt is. Naai met de hand. 3. Maak je riempje los en onthou even hoe je hem straks weer veilig vastmaakt. Schuif de hoes over je riem. Ben je de das beu? No problemo, schuif hem eraf en gebruik hem als haarband of handvat voor een tas of of of...
35
Ben jij al verknocht aan groene smoothies?
elke dag 1 groene smoothie doet je huid glanzen, geeft je bakken vol energie en is ideaal om vet te verliezen! e-Boek 30 dagen groene smoothies
Dit boek is een 30 dagen groene smoothie uitdaging, waarbij je 30 dagen lang elke dag 1 groene smoothie zal drinken. Ontdek: • waarom een groene smoothie elke dag belangrijk is • een basisplan voor het maken van groene smoothies • speciale tips voor beginners • ontgiftingssymptomen en hoe hiermee omgaan • veelgestelde vragen • wat je allemaal nog meer kan met een groene smoothie • meer dan 15 video’s • meer dan 30 recepten incl. boodschappenlijstjes • persoonlijke en laagdrempelige coaching via de facebookpagina
Meer info? http://urly.nl/30dagengroenesmoothie groene smoothies drinken is makkelijk want: 1. 2. 3. 4. 5.
het is waanzinnig lekker het geeft je een schoon gevoel het is snel klaar het is gemakkelijk gemaakt het is gemakkelijk voor onderweg