THEMA 4: TOERISTISCHE LANDSCHAPPEN KENNEN EN KUNNEN Wat moet ik kennen? KE 1
Je kent de begrippen die de leraar/lerares aardrijkskunde laat aanduiden in de begrippenlijst.
KE 2
Je kent de twee soorten aantrekkingsfactoren en je kan een aantal voorbeelden geven.
KE 3
Je kan de menselijke aantrekkingsfactoren indelen in cultuurfactoren en begeleidende factoren, en een aantal voorbeelden geven van elk.
KE 4
Je kent de vijf vormen van toerisme in Europa.
KE 5
Je kent de vier vormen van toerisme in België.
KE 6
Je kent de drie toeristische regio’s van België.
KE 7
Je kent het verschil tussen toerisme en recreatie.
KE 8
Je kent de verschillende milieuproblemen in kust- en wintersportgebieden.
Wat moet ik kunnen? KU 1
Je kan de vermelde techniek toepassen (zie technieken achteraan in werkmap).
KU 2
Je kan de toeristische aantrekkingsfactoren van een stad of streek herkennen op een foto.
KU 3
Je kan door het bestuderen van een foto de juiste toeristische vorm benoemen.
KU 4
Je kan op de referentiekaart Europa facet toerisme de vijf toeristische vormen aanduiden.
KU 5
Je kan de belangrijkste toeristische bezienswaardigheden aanduiden op een kaart. (U)
KU 6
Je kan de drie toeristische regio’s van België op een kaart aanduiden.
KU 7
Je kan de recreatiemogelijkheden in de eigen leefruimte bespreken.
KU 8
Je kan een reis naar de Belgische kust vergelijken met een reis naar een populaire badplaats aan de Middellandse Zee. (U)
KU 9
Je kan je reisgedrag onderzoeken. (U)
KU 10 Je kan gegevens uit een enquête verwerken en er besluiten uit trekken. (U) KU 11 Je kan het effect van massatoerisme op landschap en milieu aantonen.
Toeristische landschappen - 1
BEGRIPPENLIJST 1. Toerisme
zich verplaatsen en tijdelijk verblijven om te ontspannen, te ontwikkelen en bij te leren.
2. Natuurlijke aantrekkingsfactoren 3. Menselijke aantrekkingsfactoren 4. Cultuurfactoren
door de natuur ontstaan. Voorbeelden: klimaat, landschapsvormen, fauna en flora,... door de mens gevormd. Voorbeelden: architectuur, folklore, gastronomie, evenementen,... menselijke aantrekkingsfactoren die verbonden zijn met de leefwijze van de mensen. Voorbeelden: architectuur, folklore, gastronomie,...
5. Begeleidende factoren menselijke aantrekkingsfactoren die het toerisme mogelijk maken. Voorbeelden: logies, horeca, verkeersbereikbaarheid, parkeergelegenheid,... 6. Recreatie
vrijetijdsbesteding in de eigen leefruimte.
7. Massatoerisme
toerisme waarbij een grote groep mensen voor dezelfde toeristische bestemming kiezen.
Toeristische landschappen - 2
SCHEMA
TOERISME MENSELIJKE NATUURLIJKE AANTREKKINGSFACTOREN bepalen
TOERISTISCH LANDSCHAP
SOORTEN: − kusttoerisme − bergtoerisme − toerisme in
groene gebieden − stadstoerisme − pretparktoerisme
KAARTEN TOERISME België Europa
RECREATIE
invloeden
− milieueffecten − veranderingen in het
landschap − economie Toeristische landschappen - 3
SAMENVATTING Toerisme in Europa AANTREKKINGSFACTOREN: Elk land of elke streek heeft zijn eigen typische toeristische aantrekkingsfactoren: − Natuurlijke aantrekkingsfactoren zijn door de natuur gevormd.
Voorbeelden: klimaat, landschapsvormen, fauna en flora, … − Menselijke aantrekkingsfactoren: door de mens gevormd. We onderscheiden:
1. Cultuurfactoren Voorbeelden: architectuur, folklore, gastronomie, evenementen, … 2. Begeleidende factoren of de toeristische uitrusting: Voorbeelden: logies, horeca, verkeersbereikbaarheid, parkeergelegenheid,... VORMEN VAN TOERISME: In Europa kan je verschillende vormen van toerisme terugvinden: kusttoerisme, bergtoerisme, toerisme in groene gebieden, stadstoerisme en pretparktoerisme. KAART TOERISME IN EUROPA:
Toeristische landschappen - 4
Toerisme in België VORMEN VAN TOERISME: In België onderscheiden we verschillende vormen van toerisme: − Kusttoerisme − Toerisme in groene gebieden − Stadstoerisme − Pretparktoerisme
Deze vormen van toerisme komen hoofdzakelijk voor in drie streken: de Kuststreek, de Kempen en de regio Maas-Ardennen. KAART TOERISME IN BELGIË:
RECREATIE: Je kan jezelf ook dichter bij huis ontspannen. Voorbeeld: een aantal culturele activiteiten (theater, musea en evenementen) of sporten (sporthal, zwembad en park). Het ontspannen in de eigen leefruimte noemen we recreatie. Recreatie is een activiteit van korte duur.
Gevolgen van toerisme en recreatie MILIEU: Toerisme heeft een grote invloed op het landschap, het milieu en de economie. De negatieve invloed is zichtbaar als horizonvervuiling, vervallen gebouwen en vervuiling van water, lucht en bodem. Watertekorten beïnvloeden de landbouw en de invoer van consumptieproducten brengen lokale handelaars in de problemen. Duurzaam toerisme heeft aandacht voor landschap, milieu en economie en kan de problemen beperken of zelfs een positieve invloed hebben. Toeristische landschappen - 5
Hoofdstuk 1: Toerisme in Europa 1.1 Aantrekkingsfactoren Droom even weg bij de onderstaande vakantiebestemming... Kreta, het bekendste en grootste eiland van alle Griekse eilanden, heeft ondanks de grote toeristische toeloop zijn Griekse charme weten te bewaren. Kreta is het grootste en meest zuidelijke Griekse eiland met een prachtige natuur: • indrukwekkende bergketens in het binnenland • mooie kusten met baaien • lange zandstranden • schitterend helder water • zeer aangenaam mediterraan klimaat Een vakantie-eiland met alle mogelijkheden:
• hotels in alle stijlen en prijsklassen • watersportmogelijkheden in overvloed • pittoreske stadjes en dorpjes waar het gezellig kuieren is
• talrijke overblijfselen van de grote Minoïsche beschaving
Uiteraard zijn er de bekende bezienswaardigheden zoals Knossos, maar ook natuurliefhebbers zullen hier beslist hun hart ophalen.
Toeristische landschappen - 6
OEFENING 1:
Menselijke en natuurlijke aantrekkingsfactoren
• Gebruik de gegevens van de vorige bladzijde om de vragen te beantwoorden. KU 2 T 12
Waarom kiezen toeristen voor Kreta als vakantiebestemming?
Mooi weer, vele culturele activiteiten, zee en strand, watersporten, mooie hotels, mooie natuur,... Wat spreekt jou het meest aan op Kreta?
Eigen antwoord leerlingen. Elk land of streek heeft zijn typische aantrekkingsfactoren en daar speelt het toerisme handig op in. Welke aantrekkelijke natuurlijke landschapselementen zijn op Kreta aanwezig?
Zee met helder water, lange zandstranden, kloofdalen,... Dit noemen we de natuurlijke aantrekkingsfactoren: ze zijn door de natuur gevormd. Welke menselijke landschapselementen zijn er op Kreta ingeplant om toeristen aan te trekken?
Mooi hotels, pittoreske dorpjes, restaurants en cafés, historische monumenten, infrastructuur watersporten,... Deze menselijke landschapselementen splitsen we op in: → Cultuurfactoren: architectuur, folklore, gastronomie, evenementen,... → Begeleidende factoren: toeristische uitrusting (logies, verkeersbereikbaarheid, parkeergelegenheid, horeca,...) • Plaats de menselijke landschapselementen uit de vorige vraag in de juiste kolom:
MENSELIJKE AANTREKKINGSFACTOREN Cultuurfactoren
Pittoreske dorpjes Historische monumenten
Begeleidende factoren
Hotels Restaurants en cafés Infrastructuur watersporten
Elk land of elke streek heeft zijn eigen typische toeristische aantrekkingsfactoren: − Natuurlijke aantrekkingsfactoren zijn door de natuur gevormd. KE 1 KE 2 KE 3
Voorbeelden: klimaat, landschapsvormen, fauna en flora, … − Menselijke aantrekkingsfactoren: door de mens gevormd. We onderscheiden:
1. Cultuurfactoren Voorbeelden: architectuur, folklore, gastronomie, evenementen, … 2. Begeleidende factoren of de toeristische uitrusting: Voorbeelden: logies, horeca, verkeersbereikbaarheid, parkeergelegenheid,... Toeristische landschappen - 7
1.2 Vormen van toerisme OEFENING 2:
Vormen toerisme
Als reisagent moet je trachten iedereen de ideale reis KU 3
voor te stellen. Hieronder vind je vijf verschillende klanten die allemaal een andere reis willen maken. Het is jouw taak om op zoek te gaan naar de mogelijkheden van iedere bestemming zodat je iedere klant een gepaste vakantie kan aanbieden! Situatie KLANT 1
Ann en Sofie willen vooral luieren en van de zon genieten. Een beetje sporten op het water is nog net niet te vermoeiend.
KLANT 2
Frans is een vogelliefhebber, hij doet niets liever dan in de bossen te wandelen en op zoek te gaan naar een zeldzame vogelsoort.
KLANT 3
Het gezin Peeters wil er met de kinderen een weekendje tussenuit. Ze willen vooral dat het voor de kinderen een spannende trip wordt.
KLANT 4
Lieve en Jan zijn vijf jaar getrouwd. Ze willen een romantisch weekendje in een stad waar er vooral veel te bezichtigen is.
KLANT 5
Bart is een topmanager. Hij wil zich eens goed uitleven door te sporten en te wandelen in een prachtig sneeuwlandschap.
• Noteer naast elke foto enkele natuurlijke en enkele menselijke aantrekkingsfactoren. • Noteer onder de foto de juiste vorm van toerisme.
Kies uit: stadstoerisme / toerisme in groene gebieden / kusttoerisme / pretparktoerisme en bergtoerisme • Welke klant is op zoek naar deze toeristische bestemming?
Noteer het juiste ‘klantennummer’ uit de tabel onder de foto. Costa Brava (Spanje)
1
Natuurlijke aantrekkingsfactoren:
Strand, zee,... Menselijke aantrekkingsfactoren Cultuurfactoren:
Gastronomie, evenementen,... Begeleidende factoren:
Hotels, restaurants, bars, strandstoelen, appartemen-
SOORT TOERISME:
Kusttoerisme
KLANT 1
ten,... Toeristische landschappen - 8
Courchevel (Frankrijk)
2
Natuurlijke aantrekkingsfactoren:
Sneeuw, bergen,... Menselijke aantrekkingsfactoren Cultuurfactoren:
Gastronomie, folklore,... Begeleidende factoren:
Skipistes, skiliften, hotels, chalets,... SOORT TOERISME:
Bergtoerisme
3
KLANT 5
Zwarte Woud (Duitsland)
Natuurlijke aantrekkingsfactoren:
Bossen, weilanden, heuvels,... Menselijke aantrekkingsfactoren Cultuurfactoren:
Pitoreske dorpjes, gastronomie,... Begeleidende factoren:
Wandelpaden, chalets, hotels,...
SOORT TOERISME:
Toerisme in groene gebieden
4
KLANT 2
Disneyland Parijs (Frankrijk)
Natuurlijke aantrekkingsfactoren:
/ Menselijke aantrekkingsfactoren Cultuurfactoren:
/ Begeleidende factoren:
Hotels, attracties, eethuisjes,... SOORT TOERISME:
Pretparktoerisme
KLANT 3 Toeristische landschappen - 9
Venetië (Italië)
5
Natuurlijke aantrekkingsfactoren:
Riviertjes,... Menselijke aantrekkingsfactoren Cultuurfactoren:
Architectuur, gondels, folklore, evenementen,... Begeleidende factoren:
Hotels, kanaaltjes, boottochten,...
SOORT TOERISME:
Stadstoerisme
KLANT 4
• Welke vorm van toerisme ligt jou het meest? Waarom?
Eigen antwoord leerlingen. • Duid bovenstaande plaatsen aan op de thematische kaart van toerisme in de volgende
oefening. Gebruik hiervoor de nummers die je bij elke foto vindt. In Europa kan je verschillende vormen van toerisme terugvinden: kusttoerisme, bergtoerisme, toerisme in groene gebieden, stadstoerisme en pretparktoerisme. KE 4
WIST JE DAT? De oorsprong van het toerisme is terug te vinden in de 18de eeuw. Het was de gewoonte dat kinderen van rijke Europeanen -op het einde van de schoolloopbaan- een culturele reis maakten langsheen de belangrijkste kunststeden in Europa. Rome stond daarbij bovenaan het verlanglijstje. Voor de eerste grotere groep ‘moderne’ toeristen was de gezondheid de belangrijkste reden om één of meerdere dagen te ontspannen op plaatsen die verder weg lagen van huis. Het voorbeeld werd rond 1800 gegeven door koning George III van Engeland. Hij trok geregeld naar de kustplaats Weymouth wanneer hij ziek was of zich wat slechter voelde. Je kan hem beschouwen als de eerste echte toerist! In ons land groeiden in de tweede helft van de 19de eeuw Oostende en Spa uit tot de belangrijkste bestemmingen. Het kuuroord Spa werd zo bekend dat de naam ‘spa’ in de Engelse taal voor ‘kuuroord’ wordt gebruikt. Steeds meer Belgen reisden ook met de trein naar zee om te baden. Men kleedde zich om in strandcabines die tot aan de waterlijn werden gerold. Anderen lieten zich per ezel tot in het water vervoeren. Het Belgische kusttoerisme was geboren! Blankenberge rond 1900
Toeristische landschappen - 10
1.3 Thematische kaart toerisme Europa OEFENING 3:
Europa toerisme
• Raadpleeg in je atlas de kaarten ‘Europa toerisme’ (kaarten ……...……...……...). KU 4
• Noteer de vormen van toerisme in de legende. • Hieronder vind je de top 5 van populairste steden. Noteer hun beginletter(s) op de kaart.
Top 5 populairste toeristische steden in Europa 1. Parijs
2. Londen
3. Barcelona
4. Rome
5. Praag
• Kleur de kusten waar kusttoerisme in Europa voorkomt ROOD.
Aan welke zeeën zijn deze kustgebieden gelegen?
Middellandse Zee, Atlantische Oceaan, Noordzee, Oostzee, Zwarte Zee • Kleur de delen van Europa die ideaal zijn voor toerisme in groene gebieden GROEN.
Som drie voorbeelden op van Europese regio’s met veel toerisme in groene gebieden.
Alpen, IJsland, Zwarte Woud • Welke Europese gebergten heb je gekleurd?
Alpen, Pyreneeën, Scandinavisch Hoogland, Apennijnen, Balkan • Noteer de namen van de zeeën, gebergten en groene gebieden die je bij de boven-
staande vragen genoteerd hebt op de juiste plaats op de onderstaande kaart.
Toeristische landschappen - 11
OEFENING 4:
Europese bezienswaardigheden
In onderstaande kader zie je de namen van enkele Europese bezienswaardigheden. KU 5 T 18
• Lokaliseer elke plaats: zet elk nummer in het juiste land op de kaart en vul de tabel aan. • Je kan deze afbeeldingen ook opzoeken in Google Earth door de naam van de bezienswaardigheden in te tikken in het zoekscherm. Opgelet: zet het ‘geografisch web’ en ‘3D-gebouwen’ aan!
1
2
3
4 10
5
6 3
2 18
7
5 11 4 6
7
9 12
8
9 10
11
12
Naam
Land
Naam
Land
1. Stonehenge; Amesbury
Verenigd Koninkrijk
7. Sagrada Familia; Barcelona
Spanje
2. Kleine zeemeermin; Kopenhagen Denemarken
8. Big Ben; Londen
Verenigd Koninkrijk
3. Rode plein; Moskou
Rusland
9. Colosseum; Rome
Italië
4. Matterhorn; Zermat
Zwitserland
10. Strokkurgeiser; Geysir
IJsland
5. Brandenburger Tor; Berlijn
Duitsland
11. Eifeltoren; Parijs
Frankrijk
6. Toren van Pisa; Pisa
Italië
12. Akropolis, Athene
Griekenland
Toeristische landschappen - 12
Hoofdstuk 2: Toerisme in België 2.1 Vormen van toerisme Uiteraard gaan we als toerist niet altijd naar het buitenland. Ook in België zijn er veel toeristische mogelijkheden. Ongetwijfeld heb je er zelf al verschillende uitgeprobeerd. OEFENING 5:
Vormen toerisme
• Zoek voor elke vorm van toerisme een voorbeeld in België.
Vorm van toerisme
Voorbeeld in België
Kusttoerisme
Oostende, Knokke, Blankenberge,...
Toerisme in groene gebieden
Ardennen, Kempen,...
Stadstoerisme
Antwerpen, Brussel, Brugge, Gent,...
Pretparktoerisme
Walibi, Bellewaerde, Bobbejaanland,...
Je gaat nu zelf op onderzoek naar de verschillende vormen van toerisme in België. BEGELEID ZELFSTANDIG WERK De leidraad voor jouw zelfstandig werk vind je in de onderstaande studiewijzer! Volg nauwgezet de instructies binnen de opgegeven tijd. Veel succes! STUDIEWIJZER Opdracht
oefening 6
Materialen
− computer (internet)
Tijd
Werkvorm
Verbetering
/
individueel
/
− tijdschriften, boeken,...
oefening 7
− werkmap blz. 14
Ok
THUIS 30 min.
− computer
groepje
/
van 4 lln.
− schrijfgerief
oefening 8
− werkmap blz. 14 oef. 7
5 min.
− eigen materiaal
groepje
/
van 4 lln.
− computer + projector
oefening 9
− werkmap blz. 15 + 16
oefening 10
− werkmap blz. 16
2 min.
individueel
klassikaal
individueel
klassikale bespreking
Toeristische landschappen - 13
OEFENING 6:
Informatie zoeken
• Stap naar een reisbureau en haal enkele toeristische brochures over de gekozen toeris-
tische regio. • Zoek in andere bronnen (internet, boeken, kranten, tijdschriften,...) naar extra informatie
over de natuurlijke, cultuur- en begeleidende factoren van jouw toeristische regio. STUDIETIP Wees grondig in je opzoekwerk! Een opsomming is niet voldoende. Schrijf een korte tekst waarin je voldoende informatie geeft over elke aantrekkingsfactor. Vermeld steeds tussen haakjes jouw bronnen wanneer je ergens informatie overneemt! OEFENING 7:
Informatie verwerken
• Breng al de gevonden informatie samen en probeer in groep de onderstaande fiche aan KU 3
te vullen. Lees aandachtig de bovenstaande studietip voor jullie starten! • Indien mogelijk ontwerpen jullie een Powerpoint-presentatie met enkele afbeeldingen
van de gekozen toeristische regio waarin de gevonden aantrekkingsfactoren duidelijk zichtbaar zijn. Onze gekozen plaats: Eigen antwoord leerlingen. Soort toerisme:
Eigen antwoord leerlingen. NATUURLIJKE AANTREKKINGSFACTOREN
Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
Eigen antwoord leerlingen.
MENSELIJKE AANTREKKINGSFACTOREN Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
− CULTUUR
Eigen antwoord leerlingen.
− BEGELEIDEND
OEFENING 8:
Informatie voorstellen
• Stel je toeristische regio voor aan je medeleerlingen. Maak het zo interessant mogelijk KU 2
door afbeeldingen van de verschillende aantrekkingsfactoren te tonen. Toeristische landschappen - 14
OEFENING 9:
Informatie uitdiepen
• Terwijl je luistert naar de voorstellingen van jouw klasgenoten, probeer je beknopt de
onderstaande fiches aan te vullen. Plaats:
Eigen antwoord leerlingen.
Soort toerisme:
Eigen antwoord leerlingen. NATUURLIJKE AANTREKKINGSFACTOREN
Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
Eigen antwoord leerlingen.
MENSELIJKE AANTREKKINGSFACTOREN Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
− CULTUUR
Eigen antwoord leerlingen.
− BEGELEIDEND
Plaats:
Eigen antwoord leerlingen.
Soort toerisme:
Eigen antwoord leerlingen. NATUURLIJKE AANTREKKINGSFACTOREN
Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
Eigen antwoord leerlingen.
MENSELIJKE AANTREKKINGSFACTOREN Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
− CULTUUR
Eigen antwoord leerlingen.
− BEGELEIDEND
Toeristische landschappen - 15
Plaats:
Eigen antwoord leerlingen.
Soort toerisme:
Eigen antwoord leerlingen. NATUURLIJKE AANTREKKINGSFACTOREN
Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
Eigen antwoord leerlingen.
MENSELIJKE AANTREKKINGSFACTOREN Aantrekkingsfactor:
Extra informatie over de aantrekkingsfactor:
− CULTUUR
Eigen antwoord leerlingen.
− BEGELEIDEND
OEFENING 10:
Informatie evalueren
• Evalueer nu je eigen werk door telkens een kruisje te zetten in de juiste kolom:
SCORE: 1 = goed / 2 = voldoende / 3 = slecht
1
2
3
1. Het meebrengen van voldoende materiaal door mezelf: 2. Het meebrengen van voldoende materiaal door mijn groepsleden: 3. Het invullen van onze fiche: 4. Het presenteren van onze fiche: 5. Onze presentatie is in vergelijking met die van de anderen:
In België onderscheiden we verschillende vormen van toerisme: − Kusttoerisme KE 5 KE 6
− Toerisme in groene gebieden − Stadstoerisme − Pretparktoerisme.
Deze vormen van toerisme komen hoofdzakelijk voor in drie streken: de Kuststreek, de Kempen en de regio Maas-Ardennen. Toeristische landschappen - 16
2.2 Thematische kaart toerisme in België OEFENING 11:
België toerisme
• Raadpleeg in je atlas kaarten ‘België toerisme’ (kaart ……...) en beantwoord de KU 6
volgende vragen: o Wat is de voornaamste aantrekkingsfactor van de Kempen en de Maas-Ardennen?
Natuur (bossen, beekvalleien, rivieren,...) o Wat is de populairste manier van overnachten in deze streken?
Andere overnachtingsvormen (huurhuisjes) o Wat zijn de voornaamste aantrekkingsfactoren van de Kuststreek?
Zee, strand, appartementen, dijk met horeca,... o Wat is de populairste manier van overnachten aan de kust?
Appartementen en hotels (Oostende) o Welke badplaatsen heb je zelf reeds bezocht?
Eigen antwoord leerlingen. o Vul de namen van deze badplaatsen aan op de kaart van de Belgische kust. H Kn Ze eis eb t okk ru e ke gg nb W e er en ge du De i n H e aa n Bl an
M
id de Ni lk e W Lo uw er es ke O m p te os o b nd ar o r td e d t u K ink sijd ok er e De sij ke de Pa nn e
Br ed en O os e te nd e
o Welke gemeenten (buiten de Kuststreek) kennen het grootst aantal overnachtingen?
Brussel, Brugge, Antwerpen, Gent o Wat is hun voornaamste aantrekkingsfactor?
Historische gebouwen, kunst, evenementen,... WIST JE DAT? Oostende is de populairste plek om een dagje naar zee te trekken. Dat blijkt uit een onderzoek van het WES (West-Vlaams Economisch Studiebureau). Van alle Belgen die in de zomer een dag naar de kust reizen, kiest ongeveer een kwart voor Oostende. Daarna volgen Knokke-Heist (18 procent) en Blankenberge (13 procent). Op de vierde plaats staat Koksijde. Zeebrugge trekt het minste dagjesmensen. Toeristische landschappen - 17
• Voer de volgende opdrachten uit op de onderstaande kaart ‘België toerisme’: o Situeer jouw schoolgemeente met een ROOD
.
o Benoem de drie grote toeristische gebieden van België in de legende.
Kies uit: Kuststreek, Kempen en Maas-Ardennen. o Benoem in de tabel aangeduide pretparken door de volledige naam achter elke
hoofdletter te noteren. o Benoem in de tabel aangeduide kunststeden door de volledige naam achter elke
letter te noteren. o Duid op de kaart alle plaatsen uit het zelfstandig werk (opdrachten 6 tot en met 10)
aan met de eerste letter van elke plaatsnaam.
Kuststreek Kempen Maas - Ardennen
PRETPARKEN
A Plopsaland
B Bellewaerde
C Walibi
D Bobbejaanland
KUNSTSTEDEN
a. Brugge
d. Antwerpen
g. Leuven
b. Doornik
e. Mechelen
h. Tongeren
c. Gent
f. Brussel
i. Luik
Toeristische landschappen - 18
2.3 Recreatie in de eigen leefruimte We hebben eerder het toerisme in Europa en België van naderbij bestudeerd. Toch kan je jezelf ook dichter bij huis ontspannen. Denk maar aan een aantal culturele activiteiten KE 7
(theater, musea en evenementen) of aan het sporten (sporthal, zwembad en park). Het ontspannen in de eigen leefruimte noemen we recreatie. Recreatie is een activiteit van korte duur. OEFENING 12:
Recreatie in eigen leefruimte
• Welke aantrekkingsfactoren zijn er in je eigen leefruimte? KU 7
NATUURLIJKE AANTREKKINGSFACTOREN:
Eigen antwoord leerlingen. MENSELIJKE AANTREKKINGSFACTOREN: − CULTUURFACTOREN:
Eigen antwoord leerlingen.
…………………………………………………………………………………………………… − BEGELEIDENDE FACTOREN:
Eigen antwoord leerlingen
........................................................................................................................................ • Welke culturele activiteiten zijn er in je eigen leefruimte voor jongeren?
Eigen antwoord leerlingen.
• Welke ontspanningsmogelijkheden en evenementen zijn er voor jongeren?
Eigen antwoord leerlingen.
• Van welke mogelijkheden heb je zelf al eens gebruik gemaakt?
Eigen antwoord leerlingen.
STUDIETIP Ga eens op zoek naar een aantal websites met extra informatie om de bovenstaande vragen goed te kunnen beantwoorden. Stel een top 5 op van de meest nuttige webadressen. 1. http://www……………………………………………………………………… 2. http://www……………………………………………………………………… 3. http://www……………………………………………………………………… 4. http://www……………………………………………………………………… 5. http://www……………………………………………………………………… Toeristische landschappen - 19
Hoofdstuk 3: Gevolgen van toerisme en recreatie 3.1 Bestemming Belgische kust of naar het buitenland? Belgische kust populair maar duur BRUSSEL - De Belgische Kust is een blijver, maar weersafhankelijk. De Belg kiest er ook voor kortere verblijfsvakanties. Top 6 favoriete bestemming zomervakantie van Belgen
Die imagoverandering was hard nodig, want tegen de bodemprijzen van Turkije kan de
1. Frankrijk
eigen kust niet op. Gegrepen uit het aanbod
2. België
van een grote touroperator: een weekje
3. Spanje
Kusadasi kost een gezin met twee kinderen
4. Turkije 5. Italië
1.735 euro. Daarvoor krijg je een vlucht, eten en verblijf in een viersterrenhotel. Wie bij dezelfde aanbieder een weekje Blan-
6. Griekenland
kenberge boekt, betaalt meer voor het hotel
Belgen gaan nog net zo trouw naar de kust
alleen. Best duur, dus. (...)
als vroeger, maar ze blijven er minder lang.
De kust is sterk weersafhankelijk. Wanneer
'Mensen gaan sowieso meer op reis, ze kie-
het weer omslaat, besluiten Belgen meteen
zen voor korte vakanties', zegt Dirk Marteel
om niet naar het strand te gaan. Zo was de
van het West-Vlaamse toerismebureau West-
kust in 2007 tijdens de warme maanden juni
toer. 'Dat merken we ook aan de kust. Daar-
en juli heel populair, maar daalde het aantal
om profileren we de kust meer als een be-
bezoeken in de slechte augustusmaand spec-
stemming voor vier seizoenen, in plaats van
taculair. De warme nazomer maakte veel
de plek om tijdens de vakantie in de zon te
goed. (...)
liggen. De kust is zoveel meer dan het strand: gastronomie, cultuur, het goede leven...'
OEFENING 13:
Bron: De Standaard 28 mei 2008
Vakantiebestemming van Belgen
• Beantwoord de volgende vragen met behulp van het bovenstaand krantenartikel. KU 8
Waarom kiezen de Belgen eerder voor een vakantie in het buitenland dan een vakantie aan onze eigen Belgische kust?
Meer kans op beter weer, goedkoper (prijs - kwaliteit). Welke aantrekkingsfactoren worden er hier voor onze Belgische kust gepromoot?
Het strand en ook gastronomie, cultuur, het goede leven,... Welke aantrekkingsfactoren lokken de mensen naar een kuststreek in het buitenland?
De stranden, de goedkope en goed uitgeruste hotels en het goede weer. Welke begeleidende factoren lokken de mensen naar een kustgebied?
Goed uitgeruste hotels, aanwezigheid van luchthavens en autosnelwegen. Wat zou je zelf kiezen? Belgische kust of kust in het buitenland? Waarom?
Eigen antwoord leerlingen. Toeristische landschappen - 20
Is een reis naar het buitenland werkelijk goedkoper? We onderzoeken het zelf door de kosten te berekenen voor een 14-daagse reis naar een Belgische en een Spaanse kuststad. BEGELEID ZELFSTANDIG WERK De leidraad voor jouw zelfstandig werk vind je in de onderstaande studiewijzer! Volg nauwgezet de instructies binnen de opgegeven tijd. Veel succes! STUDIEWIJZER Opdracht
Materialen
oefening 14
− werkmap blz. 21
Tijd
Werkvorm
Verbetering
20 min.
groepje
klassikaal
− computer (internet)
Ok
van 2 lln.
− schrijfgerief
OEFENING 14:
Vakantiebestemming van Belgen
• Surf naar www.wdm.be/ict en klik door naar de oefeningen van het tweede jaar. Je vindt KU 8
er alle links voor de onderstaande opdrachten. • Klik door naar de website van een touroperator en zoek een viersterrenhotel in
Blankenberge (dichtbijvakanties) en een viersterrenhotel in Lloret de Mar (autovakanties). Stel een vergelijking op tussen beide hotels voor dezelfde periode door alle gegevens in tabel in te vullen . BLANKENBERGE
PRIJS
LLORET DE MAR
Verblijf
Verblijf
Periode: ...............................................
Periode: ...............................................
Prijs per persoon per nacht in € ........... ............. Prijs per persoon per nacht in € ........... Toeslag per persoon per nacht
PRIJS
.............
Toeslag per persoon per nacht
Half pension: € ....................
............. Half pension: € ....................
.............
Prijs (in euro) voor twee personen in half pension voor 14 dagen:
Prijs (in euro) voor twee personen in ............. half pension voor 14 dagen:
.............
• Klik door naar een online routeplanner en plan je route voor de twee bestemmingen: vul het adres van de school in als startadres en het adres van je hotel als bestemming.
• Vul met het resultaat van jouw opzoekingswerk de onderstaande tabel aan: BLANKENBERGE
PRIJS
LLORET DE MAR
Vervoer met auto heen en terug
Vervoer met auto heen en terug
Afstand: ................................. kilometer
Afstand: ................................. kilometer
Kostprijs: € ....................
............. Kostprijs: € ....................
PRIJS
.............
TOTAAL kostprijs verblijf + vervoer: € ............. TOTAAL kostprijs verblijf + vervoer: € .............
VASTSTELLING: De reis naar een kustgebied in het buitenland is goedkoper / duurder XXXX dan een reis naar de Belgische kust. Belgen zullen kiezen voor de Spaanse / Belgische XXXXX kust. Toeristische landschappen - 21
3.2 Reisgedrag OEFENING 15:
Enquête reisgedrag
• Hoe zit het met je eigen reisgedrag? Kruis de juiste antwoorden aan: KU 9
1. 1.Naar Naarwelke welkeBelgische Belgischeprovincie provincieging gingjejehet hetmeest meestop opreis? reis of op uitstap? Antwerpen
Waals-Brabant
West-Vlaanderen
Henegouwen
Oost-Vlaanderen
Namen
Limburg
Luik
Vlaams-Brabant
Luxemburg
2. Naar welk Europees land ging je het meest op reis? geen
Griekenland
Nederland
Italië
Frankrijk
Zwitserland
Duitsland
Oostenrijk
Spanje
andere: ...................................................
3. 3.?Welke vorm van toerisme spreekt je het meeste aan? kusttoerisme bergtoerisme toerisme in groene gebieden stadstoerisme pretparktoerisme
4. Welke verblijfsvorm gebruikte je het meest tijdens je vakanties in België? hotels camping vakantiepark jeugdkamp / herberg
5. Welke verblijfsvorm gebruikte je het meest tijdens je vakanties in Europa? hotels camping vakantiepark jeugdkamp / herberg
Toeristische landschappen - 22
6. Met welk vervoersmiddel ga je meestal op reis? auto trein vliegtuig autobus mobilehome / caravan andere: ...................................................
7. Welke activiteit is voor jou het belangrijkste tijdens een reis? sport (wandelen, fietsen, zwemmen,…
taal leren
luieren
natuur bewonderen
cultuur opsnuiven
fuiven
nieuwe mensen leren kennen
andere: ...................................................
8. Welk land in Europa krijgt jouw voorkeur en welk land de voorkeur van jouw ouders? eigen voorkeur: ………………………………
voorkeur van ouders: ….………………………
OEFENING 16:
Statistieken reisgedrag
• Tel alle gegevens van je klas op en zet om in procenten. Raadpleeg eventueel de leraar KU 10
wiskunde. Je kan ook gebruik maken van het Excel-rekenblad op www.wdm.be/ict! • Maak van elke vraag een grafiek.
Je kan daarvoor ook gebruik maken van het Excel-rekenblad op www.wdm.be/ict! • Vergelijk de klasgegevens met de statistieken in de werkmap en neem een besluit onder
elke tabel. POPULAIRSTE PROVINCIE Klasgegevens
Aantal aankomsten per provincie (2007) x1 000
Antwerpen:
............
Antwerpen:
1 436
West-Vlaanderen:
............
West-Vlaanderen:
2 779
Oost-Vlaanderen:
............
Oost-Vlaanderen:
658
Limburg:
............
Limburg:
Vlaams-Brabant:
............
Vlaams-Brabant:
834
Waals-Brabant:
............
Waals-Brabant:
200
Henegouwen:
............
Henegouwen:
312
Namen:
............
Namen:
434
Luik:
............
Luik:
858
Luxemburg:
............
Luxemburg:
1 073
795 Bron: NIS 2007
BESLUIT: In onze klas is ....................................................... de populairste provincie. In België is West-Vlaanderen de populairste provincie.
Toeristische landschappen - 23
POPULAIRSTE EUROPESE LAND Klasgegevens
Reizen van Belgen naar een ander land (2007)
geen:
..........%
Nederland:
..........%
Nederland:
Frankrijk:
..........%
Frankrijk:
31%
Duitsland:
..........%
Duitsland:
4%
Spanje:
..........%
Spanje:
Griekenland:
..........%
Griekenland:
4%
Italië:
..........%
Italië:
7%
Zwitserland:
..........%
Zwitserland:
3%
Oostenrijk:
..........%
Oostenrijk:
4%
andere:
..........%
3%
10%
Bron: NIS 2007
BESLUIT: In onze klas is ....................................................... het populairste Europees land. Voor Belgen is Frankrijk het populairste Europees land.
POPULAIRSTE VORM VAN TOERISME Klasgegevens
Klasgegevens over ouders
kusttoerisme:
..........%
kusttoerisme:
..........%
wintersporttoerisme:
..........%
wintersporttoerisme:
..........%
natuurtoerisme:
..........%
natuurtoerisme:
..........%
cultuurtoerisme:
..........%
cultuurtoerisme:
..........%
BESLUIT: In onze klas is ............................................toerisme het meest populair. Voor onze ouders is ............................................toerisme de meest populaire vorm van toerisme. POPULAIRSTE VERBLIJFSVORM IN BELGIË Klasgegevens
Overnachtingen in België (2007)
hotels:
..........%
hotels:
54%
campings:
..........%
campings:
10%
vakantieparken:
..........%
vakantieparken:
16%
jeugdkampen/herbergen:
..........%
jeugdkampen/herbergen:
20% Bron: NIS 2007
BESLUIT: Onze klas verblijft in België het liefst in ....................................................... . De toeristen in België verblijven het liefst in hotels .
Toeristische landschappen - 24
POPULAIRSTE VERBLIJFSVORM IN EUROPA Klasgegevens
Overnachtingen in EU-27 (2007)
hotels:
..........%
hotels:
68%
camping:
..........%
camping:
15%
vakantiepark:
..........%
vakantiepark:
9%
jeugdkamp/herberg:
..........%
jeugdkamp/herberg:
8% Bron: Eurostat 2007
BESLUIT: Onze klas verblijft in Europa het liefst in ....................................................... . De toeristen in Europa verblijven het liefst in hotels.
POPULAIRSTE VERVOERSMIDDEL Klasgegevens
Vervoersmiddel van reizende Vlamingen (2004)
auto:
..........%
auto:
55%
trein:
..........%
trein:
5%
vliegtuig:
..........%
vliegtuig:
30%
autobus:
..........%
autobus:
8%
mobilehome:
..........%
mobilehome en andere:
2% Bron: WES 2004
BESLUIT: In onze klas is ..................................................... het populairste vervoersmiddel. De Vlaming gebruikt de auto het meest als vervoersmiddel om te reizen.
POPULAIRSTE REISACTIVITEIT Klasgegevens over leerlingen
Klasgegevens over ouders
sport (wandelen, zwemmen,‌): ..........%
sport (wandelen, zwemmen,‌): ..........%
luieren:
..........%
luieren:
..........%
cultuur opsnuiven:
..........%
cultuur opsnuiven:
..........%
nieuwe mensen leren kennen:
..........%
nieuwe mensen leren kennen:
..........%
natuur bewonderen:
..........%
natuur bewonderen:
..........%
fuiven en uitgaan:
..........%
fuiven en uitgaan:
..........%
andere:
..........%
andere:
..........%
BESLUIT: In onze klas is ...................................................... de meest populaire activiteit op reis. Onze ouders kiezen voor ...................................................... als de meest populaire activiteit op reis.
Toeristische landschappen - 25
3.3 Invloed van toerisme op landschap, milieu en economie In de enquête heb je gemerkt dat we met zijn allen graag op reis gaan. Toch moeten we even stilstaan bij de problemen die het toerisme met zich meebrengen. OEFENING 17:
Invloed op milieu
• Ga eens voor jezelf na op welke manieren je het milieu belast als toerist.
Denk aan vervoer, jouw overnachting, je activiteiten op reis,…
Eigen antwoord leerlingen (bv.: luchtvervuiling door verplaatsing vliegtuig, auto; watervervuiling en overmatig watergebruik in hotels, op campings,...; vernieling natuur door wintersport, watersport,...) OEFENING 18:
Invloed op landschap
• Omcirkel in een RODE kleur op beide foto’s de verschillen in het landschap. KU 11
Benidorm 1961
Benidorm 2008
• Je merkt dat er op 50 jaar tijd heel wat kan gebeuren.
Welke veranderingen merk je op als je beide foto’s met elkaar vergelijkt?
Er werden veel hoge gebouwen (hotels en appartementen) langs de kustlijn gebouwd. Ook in het binnenland breidt de bebouwing zich meer uit. Het strand wordt druk bezocht en je vindt er meer bars, restaurants,... WIST JE DAT? Benidorm is een modern wereldwonder, vindt de Franse professor Philippe Duhamel. Hij pleit ervoor om de skyline van Benidorm op de lijst van het Werelderfgoed te zetten. De wolkenkrabbers, de zeshonderd cafés en de ijskraampjes vindt de hoogleraar 'hét internationale symbool voor massatoerisme'. Op het Internationaal Forum voor Toerisme in Benidorm noemde hij de plaatselijke architectuur van hoge kwaliteit en pleitte hij voor nachtelijke verlichting om een uitstraling als die van Dubai te verkrijgen. Toeristische landschappen - 26
OEFENING 19:
Invloed kusttoerisme
• Lees onderstaand artikel en los de bijpassende opdrachten op de volgende bladzijde op. KU 11
De voetafdruk van het massatoerisme aan de Spaanse kust Het massatoerisme naar de Spaanse costa's is al lang aan de gang. Al sinds de jaren zestig gaan hier miljoenen toeristen per jaar naartoe. Om te voldoen aan de steeds groeiende vraag, verrezen er grootschalige appartementencomplexen en hotels langs de kust. En de bouw van nieuwe ‘resorts’ gaat onverminderd door. De gevolgen laten zich raden…. Vele strandbestemmingen langs Spaanse kust hebben last van horizonvervuiling. Dit betekent dat er aan de kust rijendik hotels en appartementencomplexen de hoogte in rijzen. Alleen de gebouwen aan de kustweg hebben uitzicht op zee. Het bouwbeleid is gericht op snelle groei en niet op duurzaamheid. Een groot aantal accommodaties dateert nog uit de begintijd. Die raken nu in grote getale in verval. Deze verouderde gebouwen trekken vooral jonge vakantiegangers aan die spotgoedkoop naar Salou of Lloret de Mar willen. Deze goedkope reisjes komen de plaatselijke economie maar nauwelijks ten goede. Om maar niet te spreken van de negatieve milieu effecten die deze grote toeristenstromen met zich meebrengen. Zo wordt er op Mallorca ten behoeve van het toerisme meer water aan de ondergrondse watervoorraad onttrokken dan er door regenval bijkomt. Door de nabijheid van de zee dringt er steeds meer zout water in de bodem, dat op deze manier in het grondwater terecht komt. Dit probleem noemt men verzilting. Een Spanjaard gebruikt ongeveer 250 liter per dag aan water, terwijl een toerist gemiddeld 900 liter water gebruikt; inclusief gebruik van zwembaden en golfbanen. In Spanje kampen de meeste kustgebieden al met waterschaarste. Met het afvalwater van hotels en andere toeristische voorzieningen wordt ook niet goed omgesprongen: dit wordt enkele kilometers uit de kust in de zee gedumpt. Als drinkwater wordt meer en meer mineraalwater aangevoerd in plastic flessen, die een afvalprobleem op zich vormen. De verdroging en verzilting van de bodem betekent de nekslag voor de land- en tuinbouw ter plaatse. Bovendien moeten bijna alle (wegwerp-)producten worden ingevoerd, wat door het extra verkeer extra milieubelastend is. Ook zorgen alle wegwerpartikelen voor een enorme afvalberg. Een toerist produceert 50% meer afval dan een lokale bewoner. Als je bovenstaande effecten bij elkaar optelt, zou je kunnen denken dat massatoerisme naar strandlocaties iets rampzaligs is. Maar eigenlijk is dat alleen rampzalig als toeristische voorzieningen lukraak worden gebouwd, zonder enige controle en zonder respect voor van natuur en milieu. Anders gezegd, als nieuwe hotels en vakantieverblijven volgens duidelijke milieurichtlijnen gebouwd worden en als er sprake is van zuivering van het afvalwater, goede afvalverwerking, goed openbaar vervoer en dergelijke, dan hoeft massatoerisme niet erg te zijn. Beter een compacte stad als Benidorm, met goede voorzieningen en milieukeurmerken, dan versnipperde en ongecontroleerde wildgroei. Duurzame toeristische ontwikkeling moet niet op een ver eiland in de Stille Zuidzee beginnen, maar op Mallorca, waar ieder jaar vele miljoenen toeristen komen. Toeristische landschappen - 27
• Duid met een markeerstift in de leestekst de problemen aan die het massatoerisme in
de Spaanse kustgebieden veroorzaken. • Eén van de problemen is de horizonvervuiling. Noteer kort en krachtig in de rechterko-
lom van de onderstaande tabel wat deze horizonvervuiling veroorzaakt. • Vul de linkerkolom van de tabel aan met 4 andere problemen die in de leestekst aan bod
komen. • Geef een duidelijke verklaring voor deze problemen door in de rechterkolom van de ta-
bel telkens de oorzaak aan te vullen. INVLOED VAN KUSTTOERISME OP HET MILIEU PROBLEMEN horizonvervuiling
OORZAKEN
Aan de kust worden rijendik hotels en appartementencomplexen gebouwd.
verval
verzilting bodem
waterschaarste
afvalberg
Groot aantal gebouwen uit de beginperiode worden niet meer onderhouden. Daling grondwaterspiegel zorgt voor insijpeling van zout zeewater. Toeristen en hotels gebruiken grote hoeveelheden water. Toeristen produceren grote hoeveelheden wegwerpartikelen.
• Welke oplossingen voor de problemen van kusttoerisme, worden in de tekst gegeven?
OPLOSSINGEN
Het bouwen van nieuwe hotels en vakantieverblijven moet volgens duidelijke milieurichtlijnen gebeuren, het afvalwater zuiveren, afval recycleren, goed openbaar vervoer,... Elke vorm van toerisme heeft een invloed op het milieu. Maak voor jezelf nog even de onderstaande oefening voor het toerisme in de Europese wintersportgebieden. OEFENING 20:
Invloed wintersporttoerisme
• Welke invloed heeft het wintersporttoerisme voor het milieu in de Europese gebergten? KU 11
Som enkele problemen en hun oorzaken op.
Problemen: lawines, afvalberg van de toeristen, verkeersproblemen,... Oorzaken: ontbossing voor aanleg skipistes, grote hoeveelheid toeristen,... • Bedenk enkele oplossingen om de ‘druk’ op het milieu te verminderen.
Geen uitbreiding van de bestaande skigebieden, herbebossing naast skipistes, toeristen laten betalen voor het recycleren van afval, reizen met trein en bus,... Toeristische landschappen - 28
Jij kan als toerist mee het verschil maken! Ben jij een duurzame reiziger? OEFENING 21:
Duurzaam reizen
• Onderzoek jezelf: denk goed na over de reizen die je al ondernomen hebt en kruis de
uitspraken aan die bij jouw reisgedrag passen!
Ik ga enkel op vakantie in het laagseizoen.
Ik ga vooral op vakantie in het hoogseizoen (schoolvakanties).
Ik reis vooral met de trein of bus naar
Ik reis vooral met de auto of het vliegtuig
Europese bestemmingen.
naar Europese bestemmingen.
Ik verblijf vooral in een ‘bed and breakfest’,
Ik verblijf vooral in grote(re) hotel(ketens).
kleine pensions. Ik maak gebruik van campings.
Ik hou van ‘wildkamperen’.
Op mijn bestemming verplaats ik me te voet of
Om mijn bestemming gebruik ik vooral de
met het openbaar vervoer.
auto om me te verplaatsen.
Eten en drinken doe ik vooral in lokale
Mijn eten en drank is inbegrepen in de
restaurants en bars.
‘all inclusive-formule’.
Ik neem op reis vooral een douche.
Ik neem op reis vooral een bad en maak veel gebruik van het zwembad.
Ik kies voor een kamer zonder airco.
Ik kies voor een kamer met airco.
Ik gebruik meerdere dagen dezelfde
Ik laat elke dag de handdoeken en het
handdoeken en hetzelfde bedlinnen.
bedlinnen vervangen.
Ik maak uitstapjes met lokale gidsen.
Ik ga zelf op stap en volg mijn eigen route door de natuurpracht.
Op reis wil ik vooral wandelen en/of zwemmen.
Om mezelf te ontspannen kies ik voor jetski en snorkelen.
• Voor elke pluspunt mag je één punt op jouw scorebord plaatsen, voor elk minpunt gaat
er één punt af. Tel jouw punten op en noteer het resultaat links op het scorebord. • Vergelijk met de klasgenoten. Wie is de meest duurzame reiziger? Op welke plaats ben
jij beland? Noteer jouw plaats op het scorebord.
SCOREBORD eigen score:
plaats:
punten Toerisme heeft een grote invloed op het landschap, het milieu en de economie. De negatieve invloed is zichtbaar als horizonvervuiling, vervallen gebouwen en vervuiling KE 8
van water, lucht en bodem. Watertekorten beïnvloeden de landbouw en de invoer van consumptieproducten brengen lokale handelaars in de problemen. Duurzaam toerisme heeft aandacht voor landschap, milieu en economie en kan de problemen beperken of zelfs een positieve invloed hebben. Toeristische landschappen - 29