Muziek als een Turks mozaïek

eerste concert van Funda arar in nederland

Muziek als een Turks mozaïek

De immens populaire Turkse Zangeres Funda Arar gaf een uitverkocht concert in Rotterdam -haar eerste in Nederland. Tulpia sprak met haar. Arar wil universele muziek maken en die vervlechten met culturele elementen uit Turkije. “Dat voel

ik als mijn verantwoordelijkheid.” TEKST MARC GUILLET FOTO’S SLAwOMIRA kOzIENIECS

Met een warme glimlach neemt Funda Arar het applaus van haar fans in ontvangst. ‘Jij bent de beste’, roepen ze. ‘Jij bent Nummer Één’. Arar heeft zojuist een bekend lied van Barış Manço gezongen in de uitverkochte zaal van de Jolly Joker bar in Beyoğlu, het uitgaanscentrum van Istanbul. Zeker achthonderd fans verdringen zich om Arar te zien.

Het is kort na middernacht wanneer de populaire Turkse zangeres het podium betreedt in een grijze glitterjurk en zilveren jaren zeventig laarzen met hoge hakken. Het publiek – van tieners tot vijftigplussers – geniet van haar unieke stemgeluid en sprankelende podiumpresentatie. Er wordt meegezongen wanneer ze voor de pauze haar hits ten gehore brengt: Arap Saçı, Haberin Var Mı, Benim İçin Üzülme, Alagül en Camdan Kalp.

Na de pauze zingt ze covers van bekende Anatolische popsongs uit de jaren zeventig, traditionele folk muziek en arabeske smartlappen in een modern jasje. Zo brengt ze Ferdi Tayfur’s arabesk nummer Ben de Özledim in een rock-stijl. Daarna Orhan Gencebay’s Batsın Bu Dünya. Ze heeft ook enkele verrassingen voor haar fans in petto: Pir Sultan Abdal’s ‘Dostum’ en een Azeri türkü ‘Aybalam’, worden vanavond door haar vertolkt. Funda Arar (33) werd in 2000 bekend door haar single ‘Kaldırımlar’, naar een oud gedicht van de dichter Necip Fazil Kisakürek. Samen met de Turkse zanger Kiraç bracht ze in 2001 het album ‘Sevgiliye’ uit. Haar populariteit nam gestaag toen en na het verschijnen van haar derde en vierde soloalbum in 2006 verkoos Hürriyet, een van de grootste dagbladen van Turkije, haar tot de beste vrouwelijke artiest van het jaar. Het wekelijkse tv-muziekprogramma ‘Gölgeler’, waarin ze met Kiraç de presentatie deed, bezorgde haar een sterrenstatus. Inmiddels blijkt ook haar in 2008 verschenen soloalbum ‘Rüya’ een groot succes. In Nederland trad ze nog niet eerder op. Haar concert op zondag 22 februari in De Doelen in Rotterdam was dan ook een primeur. Haar fans kregen uiteraard haar hits als Arap Saçı, Haberin Var Mı, Benim İçin Üzülme, Alagül en Camdan Kalp. te horen en diverse türkü’s. Naast zangtalent heeft ze de afgelopen jaren ook haar aanleg voor het schrijven van songteksten verder ontwikkeld. De mezzosopraan noemt de liedjes die ze schrijft, produceert en zingt ‘meer klassiek dan echt pop’. “Ik denk dat mijn albums en songs een langere levensduur hebben. Mijn eerste album Sevgilerde uit 2000 wordt nog steeds verkocht. Dat betekent dat ik muziek maak

met een lange houdbaarheidsdatum. Ik denk niet dat ik simpele en gemakkelijk te consumeren albums uitbreng. Dat is het verschil met anderen”

In Europa wordt de muziek van Arar ingedeeld in de categorie wereldmuziek. Wat denkt ze daar zelf van?

“Natuurlijk krijgen mijn songs het stempel wereldmuziek, omdat mijn muziek een specifieke Turkse achtergrond en arrangement heeft. Aan de andere kant werken we met instrumenten die overal in de wereld worden gebruikt. We doen niet iets dat totaal anders of bizar is, maar de manier waarop ik zing verschilt wat betreft intonatie natuurlijk wel veel van wat in de meeste westerse popmuziek gangbaar is. Ook de melodiën zijn anders.”

Moderne Turkse literatuur van auteurs als Perihan Magden, Elif Șafak en Orhan Pamuk verovert de wereld. Behalve popzanger Tarkan en Sertab Erener, de winnares van het Eurovisie songfestival in 2003, zijn er weinig Turkse artiesten die internationaal aan de weg timmeren.

zit dat er wel aan te komen? “Dat zou ik wel willen. Het zou goed zijn als Turkse artiesten internationaal bekend zouden worden, want we hebben zeer getalenteerde musici, componisten en zangers. Misschien is er onvoldoende steun. Het is een heel moeilijke markt, vooral door het downloaden via internet en het uitbrengen van illegale albums. In 2007 werden er in totaal nog 17 miljoen albums verkocht. In 2008 nog slechts 8 miljoen. Wat een gruwelijke realiteit, maar 8 miljoen in totaal, in een heel jaar! Nog niet zo heel lang geleden werden van één succesvol album al vaak 3 miljoen exemplaren verkocht.

Daarnaast is er sprake van een verkeerde mentaliteit in Turkije. Me wil in zo’n kort mogelijke tijd zoveel mogelijk geld verdienen.”

Misschien onderschatten Turken hun eigen muziek? “Ik ben bang dat je daar gelijk in hebt. We leven in Turkije in een groot mozaïek. Er bestonden hier vele beschavingen en die hebben allemaal bijgedragen aan onze eigen cultuur. We kunnen alleen maar onze plaats veroveren in de internationale wereld van de muziek als we daar gebruik van maken”. U staat erom bekend dat u steeds weer nieuwe uitdagingen opzoekt; nieuwe wegen inslaat en en nieuwe genres beproeft. wat zijn uw plannen voor de komende jaren? “Ik wil een album maken met louter zelfgeschreven songs. Onder andere met een jazz sound, maar wel met behoud van onze eigen folkloristische elementen. Ik wil ook elementen van de traditione türkü-muziek gebruiken in mijn nieuwe songs. Dat album wordt een afspiegeling van mijn emotionele wereld. Mensen vinden dat ik een gesloten karakter heb. Ik ben inderdaad niet iemand die gemakkelijk iets over zichzelf bloot geeft. Door middel van dat album wil ik mijn innerlijke wereld met mijn fans delen. Na de komende cd wil ik ook een symfonisch album opnemen in het buitenland. De Berliner Philharmoniker zorgt voor de muziek en ik zing. Er zijn zo veel dingen die ik wil proberen als mijn leven lang genoeg duurt. Roem, geld en populariteit komen wel als je maar hard genoeg werkt. Als je eeuwige roem wilt zoals ik, dien je werk te

“Jij bent de beste”, roepen ze. “Jij bent Nummer Één. ”

maken dat tijdloos is. Misschien is dat mijn grote ego, maar zo ben ik nou eenmaal. Ik wil werken aan het maken van universele muziek en die vervlechten met culturele elementen uit mijn eigen land. Dat voel ik als mijn verantwoordelijkheid.”

Blijft er nog tijd over voor andere dingen naast al dat werk? Met stemverheffing en een harde lach zegt ze: “Eten! Als ik geen zangeres zou zijn was ik het liefst kok geworden. Het is een heerlijke therapie voor mij. Ik voel me fantastisch als ik aan het koken en proeven ben en wanneer ik mijn gasten mijn desserts kan voorzetten. Daarnaast hou ik van de bioscoop en van boeken. Lezen is voor mij niet iets voor mijn vrije tijd, het is een noodzakelijk onderdeel van mijn dagelijkse bezigheden. En ik hou van reizen en van tijd doorbrengen met mijn vrienden. Natuurlijk ga ik wel eens uit naar clubs om te dansen en naar muziek te luisteren, maar ik ben geen party type.”

Didem Çolak, twintig jaar derdejaars studente Pedagogiek aan de Hogeschool in Rotterdam

waarom heb je voor deze opleiding gekozen? “Ik heb bewust gekozen voor een opleiding waarbij je meer leert over de ontwikkeling en opvoeding van kinderen.”

wat zijn je drijfveren? “Door veel kennis op te doen in mijn vakgebied, wil ik straks in staat zijn de kinderen beter te ondersteunen en te begeleiden bij hun ontwikkeling en hun ouders bij de opvoeding. Met de opgedane kennis zou ik een pedagogische praktijk willen openen. Dat laatste is voor mij ook een motivatie om een Mastersopleiding orthopedagogiek te doen.”

Ellendige treinreizen of op kamers? “Momenteel loop ik stage in een ziekenhuis, waar ik vijftien kilometer vandaan woon. Ik ben als Pedagogisch Medewerkster actief op de kinderafdeling. Daarnaast heb ik twee dagen in de week lessen in Rotterdam. Daar ga ik met de trein naartoe, wat op zich goed te doen is.”

heb je meer Nederlandse of meerTurkse vrienden? “Mijn vriendinnen zijn voornamelijk van Nedcrlandse komaf. Ik heb ook Turkse vriendinnen maar met hen ga ik minder om. Ik kom meer in aanraking met Nederlanders en ik denk dat ik daarom meer Nederlandse vriendinnen heb. Eigenlijk heb ik er nooit bij stilgestaan hoe het komt.

hoe ‘netwerk’ je? “Dit doe ik op vele manieren. Bijvoorbeeld via mijn stage, werk en school.”

wat wil je later bereiken “Een van mijn doelen is om een orthopedagogische praktijk op te zetten. Verder ben ik niet echt een planner, ik zie wel wat op mijn pad komt.”

OZAN TüRKDOğAN