Tehran Univ Med J (TUMJ), Vol.70, No.3, June 2012

Page 1



‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬ ‫دوره ‪70‬‬

‫ﺷﻤﺎره ‪3‬‬

‫ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫ﻓﻬﺮﺳﺖ‬ ‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن )‪ (Royan H5‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‪141..................................................................‬‬ ‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻨﺠﻲ‪ ،‬ﺳﻌﻴﺪ آﺑﺮون‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻬﺎروﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺿﻴﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻧﺎﺻﺮ اﻗﺪﻣﻲ‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻧﺪازه ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ در دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎي ﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ و ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‪150...........................................................‬‬ ‫ﻣﻴﻨﻮ ﻧﺎروﻳﻲﻧﮋاد‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ ﻳﻮﺳﻔﻲ‪ ،‬ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺮي‪ ،‬ﻋﺎدل ﻗﺎﺳﻢﭘﻮر‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي و ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ آﻧﺪوﻣﺘﺮ‪156................................................‬‬ ‫ﺳﻬﻴﻼ ﺳﺮﻣﺪي‪ ،‬ﻧﺮﮔﺲ اﻳﺰديﻣﻮد‪ ،‬ﺑﻨﻔﺸﻪ رﺟﺒﻴﺎن‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺗﻨﮕﻲ ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ ﺑﺮاي ﺟﺮاﺣﻲ اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪162................................................‬‬ ‫داوود ﻛﺎﻇﻤﻲ ﺻﺎﻟﺢ‪ ،‬ﺣﻴﺪر ﻛﺮﻳﻤﻲ‪ ،‬اﻣﻴﻦ ﺻﺒﻮري‪ ،‬زﻫﺮا ﻧﻴﻜﻨﺎم‪ ،‬ﺑﻬﺮام ﭘﻴﺸﮕﻮ‪ ،‬ﭘﺪرام ﻛﺮﻳﻤﻲ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮓ در ‪ CT‬اﺳﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﻛﻠﻴﻪ‪169...........................................................‬‬ ‫دارﻳﻮش ﺳﺎﻋﺪي‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻟﻮي‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‪176....................................................................................................‬‬ ‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﺴﻨﻲ‪ ،‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻣﺎﻫﻮري‪ ،‬ﺣﻤﻴﺪ ﻣﻬﺪيزاده‪ ،‬ﺣﻴﺪر ﻧﻮروزيﻧﻴﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺮ ﻣﻮﺳﻲ آﻗﺪاﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻌﻴﺪي‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻮع ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﮕﻮي ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ‬

‫ﺑﻪ دو ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان‪183...................................................................... ................................................................................................................‬‬ ‫ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ‪ ،‬ﻟﻴﻼ ﻋﻈﻴﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻮﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪزاده‪ ،‬ﻓﺮاﻧﻚ ﻋﺎﻟﻲﻧﮋاد‪ ،‬ﺳﻤﻴﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎنزاده ﻣﻘﺪم‪ ،‬ﻣﺤﺒﻮﺑﻪ ﺳﺘﺎرزاده‪ ،‬ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ رﺳﺘﮕﺎر ﻻري‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﻨﺎدي و ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪ : ISI‬ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‪188...............................................‬‬ ‫اﺣﻤﺪ ﻳﻮﺳﻔﻲ‪ ،‬ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻫﻤ‪‬ﺖ‪ ،‬ﻋﺒﺎس ﮔﻴﻠﻮري‪ ،‬ﻃﻴﺒﻪ ﺷﻬﻤﻴﺮزادي‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻳﻚﺳﺎﻟﻪ ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري ‪ :‬ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‪194...............................................................‬‬ ‫اﻣﻴﺪ اﻣﻴﻨﻴﺎن‪ ،‬ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﭘﻮرﻳﻌﻘﻮب‪ ،‬ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻨﺒﻪ‬

‫ﻟﻴﭙﻮم ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻜﺘﻮم ﻣﻐﺰ ﻣﻴﺎﻧﻲ ‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮردي و ﻣﺮور ﻣﻘﺎﻻت‪200...................................................................................................................... ................‬‬ ‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن‪ ،‬ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺮﻛﻮﻫﻲ‪ ،‬ﻣﻬﺪي ارﺟﻲ ﭘﻮر‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‬ ‫‪ -1‬اﺻﻮل ﻛﻠﻲ‪ -1 :‬آﻳﻴﻦ ﻧﮕﺎرش زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه و از ﺑﻪﻛﺎر ﺑـﺮدن ﻛﻠﻤـﺎت‬

‫ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻨﻮان ﺟﺪول‪ ،‬ﺑﺎﻻي آن و در ﻧﻤﻮدار‪ ،‬زﻳﺮ آن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد )ﺑﺎ ذﻛـﺮ ﺷـﻤﺎره(‪ .‬ﺑـﺎ‬

‫ﺧــﺎرﺟﻲ ﻛــﻪ ﻣﻌــﺎدل رﺳــﺎ در ﻓﺎرﺳــﻲ دارﻧــﺪ‪ ،‬ﺧــﻮدداري ﺷــﻮد‪ -2 .‬ﻣﻘــﺎﻻت ﺑــﻪ‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺠﻠﻪ‪ ،‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ از ﺗﻜﺮار اراﻳﻪ ﻣﻄـﺎﻟﺒﻲ ﻛـﻪ در ﻣـﺘﻦ‬

‫آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﺠﻠﻪ "‪ "http://journals.tums.ac.ir/login.aspx‬ارﺳـﺎل ﮔـﺮدد‬

‫آورده ﺷﺪهاﻧﺪ در ﺟﺪاول و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮد‪ ،‬ﺟـﺪاول و ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ ﻓﺎرﺳـﻲ‬

‫)‪ Microsoft word 2003‬ﻳـﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ(‪ -3 .‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢزﻣـﺎن ﺑـﺮاي ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺠـﻼت‬

‫ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻋﻜﺲﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت آنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ‬

‫ارﺳﺎل ﻧﮕﺮدد و در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺠﻼت )ﺣﺘﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻏﻴﺮه( ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻧﺮﺳﻴﺪه‬

‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و در دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪ آورده و ﺷﻤﺎرهﮔـﺬاري ﮔـﺮدد‪ .‬ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺗـﺼﺎوﻳﺮ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ -4 .‬ﻣﻘﺎﻻت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ‪ ،‬ﻣـﺮوري‪ ،‬ﮔـﺰارش ﻛﻮﺗـﺎه و‬

‫ارﺳﺎﻟﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ -5 .‬در اﻧﺠﺎم ﭘـﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﺻـﻮل ﺑﻴﺎﻧﻴـﻪ ﻫﻠـﺴﻴﻨﻜﻲ )‪ (2008‬و‬

‫ﺑﺤﺚ‪ -1 :‬آﺛﺎر و اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه و ﻣﺤﺪودﻳﺖ آنﻫﺎ‪ -2 .‬ذﻛﺮ ﻧﺘـﺎﻳﺞ‬

‫ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ذﻛﺮ ﻣﻐﺎﻳﺮات و ﻣﻮارد ﻧﻘﺾﻛﻨﻨﺪه‪ -3 .‬ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻋﻠـﺖ ﺗﻔـﺎوت‬

‫‪ -2‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ‪ -1 :‬ﺻﻔﺤﻪ اول )ﻋﻨﻮان( ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻟـﻪ‪ ،‬ﻧـﺎم و‬

‫ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻻت ﻗﺒﻠـﻲ‪ -4 .‬ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻮارد ﻛـﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠـﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ‬

‫ﻧﺎمﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪ ،‬درﺟﻪ ﻋﻠﻤـﻲ و آدرس دﻗﻴـﻖ ﻛﻠﻴـﻪ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن )از ﺟﻤﻠـﻪ‬

‫ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ -5 .‬راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﻮد ﻳﺎ دﻳﮕﺮان‪ ،‬در ﻣﺠﻤﻮع اراﻳـﻪ‬

‫ﻛﺪﭘﺴﺘﻲ‪ ،‬ﺗﻠﻔﻦ‪ ،‬دورﻧﮕﺎر و ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ( ﻣﺤﻞ اﻧﺠﺎم ﭘـﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﻣـﺴﺌﻮل ﻣﻘﺎﻟـﻪ و‬ ‫ﺗﺎرﻳﺦ ارﺳﺎل ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -2 .‬ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﺔ ﻓﺎرﺳـﻲ و اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ و‬ ‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﭼﻜﻴﺪه ﻓﺎرﺳﻲ‪ 240-250 :‬ﻛﻠﻤﻪ و در ﭼﻬﺎر ﭘﺎراﮔﺮاف ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ و ﻫـﺪف‪،‬‬

‫آنﭼﻪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ :‬ﺷﻤﺎره ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﺘﻦ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد و از ﻋﺪد ﻳﻚ ﺷﺮوع و ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ اﺿﺎﻓﻪ ﮔـﺮدد‪.‬‬ ‫ﺿﻤﻦ اﻧﻄﺒﺎق ﺗﻌﺪاد رﻓﺮاﻧﺲﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻟﻴﺴﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ آن‪ ،‬ﻣﺘﻦ رﻓـﺮاﻧﺲﻫـﺎ‬ ‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻇﻬﻮر‪ ،‬در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آورده ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑـﻪ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ ﺑﺮﮔـﺮدان‬

‫روشﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و ﻛﻠﻤـﺎت ﻛﻠﻴـﺪي )ﺣـﺪاﻗﻞ ‪ 3‬و ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ‪ 7‬واژه(‬

‫ﺷﻮد‪ .‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﺜﺎلﻫﺎي زﻳﺮ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1-2-2-1‬در ﺗﻬﻴﻪ ﭼﻜﻴﺪه ﺑـﺎ ﭼﻬـﺎر ﻋﻨـﻮان ﻓـﻮق‬

‫‪1. Qazi F, McGuire WP. The treatment of epithelial ovarian cancer. CA Cancer‬‬ ‫‪J Clin 1995;45(2):88-101.‬‬ ‫‪2. Piazza AJ, Stoll BJ. Jaundice and hyperbilirobinemia in the newborn. In:‬‬ ‫‪Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, editors. Nelson‬‬ ‫‪Textbook of Pediatrics. 18th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007. p.‬‬ ‫‪756-65.‬‬ ‫‪3. O'Callaghan C, Stephenson T. Pocket Paediatrics. 2nd ed. Edinburgh:‬‬ ‫‪Churchill Livingstone; 2004.‬‬ ‫‪4. Williams FM, Cherkas LF, Spector TD, MacGregor AJ. A common genetic‬‬ ‫‪factor underlies hypertension and other cardiovascular disorders. BMC‬‬ ‫‪Cardiovasc Disord [Internet]. 2004 Apr 20 [cited 2009 Mar 23]; Available‬‬ ‫‪from: http://www.biomedcentral.com/1471-2261/4/20‬‬ ‫‪5. Ghofranipour F, Shojaee zade D. Use of health belief model in prevention of‬‬ ‫]‪brucelosis in Shahr-e-cord City in Iran. Daneshvar J 1997;15:23-8. [Persian‬‬

‫ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد‪ .‬ﭼﻜﻴﺪه اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﭼﻜﻴـﺪه ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و در ﺑﺨـﺶﻫـﺎي‬ ‫‪ Conclusion ،Results ،Methods ،Background‬و ‪ Keywords‬ﺗﻨﻈـــﻴﻢ و در ﺣـــﺪود‬ ‫‪ 240-250‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ -3 .‬اﺻﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪:‬‬ ‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺷﺎﻣﻞ‪ -1 :‬اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺒﻠﻲ و زﻣﻴﻨﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ‬ ‫رﻓﺮاﻧﺲ‪ -2 .‬ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻖ‪ -3 .‬ﺳﺆاﻻت ﺑﺪون ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ آنﻫﺎ‬ ‫ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ رﻓـﻊ‬ ‫اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ‪ -4 .‬ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻳﺎ اﺧﺘﺼﺎرات ﻋﻠﻤﻲ‪ -5 .‬ﻫﺪف‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ روﺷﻦ‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺑﻪﻧﺤﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﺧﻮاﻧﻨـﺪهاي ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ آن‪ ،‬ﺗﺠﺮﺑـﻪ‬

‫‪ -3‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﮔﺰارش ﻣﻮارد‪ -1 :‬ﺻﻔﺤﻪ اول ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ‪-2 .‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﺪ‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺤﻘﻴـﻖ‪ :‬ﺟﺰﻳﻴـﺎت روش ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﻋﻠـﺖ‬

‫ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﻪ ﻓﺎرﺳـﻲ و اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ و ﻛﻠﻤـﺎت ﻛﻠﻴـﺪي ﻓﺎرﺳـﻲ و‬

‫اﻧﺘﺨﺎب آن )ﻣﺜﻼ ﻛﻮﻫﻮرت(‪ -‬ﻣﺪت زﻣﺎن اﺟﺮاي ﻃﺮح و ﭘﻲﮔﻴﺮي‪ -1 .‬زﻣـﺎن و ﻣﻜـﺎن‬

‫اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺧﻼﺻﻪ ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﺣﺪاﻛﺜﺮ ‪ 130-150‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷـﺪ‪ -3 .‬اﺻـﻞ‬

‫اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ‪ -2 .‬ﺳﻮژهﻫـﺎ و ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻣـﻮرد آزﻣـﻮن و ﻣـﻼك اﻧﺘﺨـﺎب‪ .‬روش‬

‫ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ‪ :‬ﻣﻘﺪﻣﻪ‪ :‬ﺷﺮح ﺣﺎل ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﺑﺤﺚ‪ :‬ﮔـﺰارش ﻣـﻮرد و ﺑﺤـﺚ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي و ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ )اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و در اﺑﺘﺪاي اﻣﺮ ﻣـﻮرد‬

‫ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً از ‪ 1500‬ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻧﺒﻮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺟﺪول ﻳﺎ ﺗـﺼﻮﻳﺮ اراﻳـﻪ ﺷـﻮد‪-4 .‬‬

‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد(‪ -‬ﻣﻼكﻫﺎي ورود و ﺧﺮوج ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ -3 .‬ﻧﺤﻮه ﺟﻤـﻊآوري‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻃﻼﻋــﺎت‪ -4 .‬رﻋﺎﻳــﺖ ﻣــﻮازﻳﻦ اﺧــﻼق در ﭘــﮋوﻫﺶ‪ -5 .‬اﺑﺰارﻫــﺎي اﻧــﺪازهﮔﻴــﺮي‪.‬‬

‫‪ -4‬ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮوري‪ -1 :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺮاي اراﻳﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻋﻠﻤـﻲ‬

‫‪ -6‬آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري‪ -7 .‬ﻧﺎم ﻛﺸﻮر و ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻮاد و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ )ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ‬

‫درﺑﺎره ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎص ﺑﺎﺷﺪ‪ -2 .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺻـﺎﺣﺐ ﻧﻈـﺮ و‬

‫ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ(‪.‬‬

‫داراي ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ -3 .‬از رﻓﺮﻧﺲﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬اراﻳﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻖ‪ -1 :‬رﻋﺎﻳـﺖ اﺻـﻮل ﻋﻠﻤـﻲ )ﮔـﺰارش ﻋـﺪد ﺑـﺎ درﺻـﺪ‪-‬‬

‫‪ -5‬ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﻣﺠﻠﻪ در ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد‪ ،‬ﻳﺎ اﺻﻼح ﻣﻘﺎﻟﻪ )ﺑـﺎ ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﻣﺆﻟـﻒ( آزاد‬

‫ﮔﺰارش ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎ ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن‪ -‬ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑـﺎ ‪ -2 .(Range‬ﭘﺮﻫﻴـﺰ از ﻧـﺸﺎن دادن ﻫﻤـﻪ‬

‫اﺳﺖ و از ﭘﺲ دادن ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﻠﺤﻘﺎت آن ﻣﻌﺬور ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻳـﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪﺟﺰ ﻳـﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﺗﻌﻴـﻴﻦﻛﻨﻨـﺪه‪ -3 .‬اﺳﺘــﻔﺎده ﻣﻨــﺎﺳﺐ‬

‫‪ -6‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ و ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭼﺎپ ﺷﺪه از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧـﻮد در‬

‫از ﺟﺪول و ﻧﻤﻮدار ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺳـﻪ ﺻـﻔﺤﻪ ﺗـﺎﻳﭙﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻳﻚ ﺟﺪول ﻳﺎ ﻧﻤﻮدار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺿﻤﻦ اﻳﻦﻛﻪ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ و دو ﺑﻌﺪي‬

‫‪ -7‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺄﺧﺬ آزاد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﺷﻤﺎرهﻲ ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪141-149 ،1391‬‬ ‫دوره ‪70‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫آزﻣﺎ‪،‬ﻳﺸﮕﺎﻫ‬ ‫ﺷﺮاﻳﻂ‬ ‫ﻮﺑﻼﺳﺖ در‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن )‪ (Royan H5‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ‬ ‫در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1389/12/08 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/15 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪2‬و‪1‬‬

‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻨﺠﻲ‬

‫‪*3‬‬

‫ﺳﻌﻴﺪ آﺑﺮون‬

‫‪2‬و‪1‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺮﺗﻮان‪ ،‬ﺑﻪ اﻧﻮاع ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از‬

‫‪1‬‬

‫ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻋﺼﺒﻲ‪ ،‬ﻗﻠﺒﻲ و ﻛﺒﺪي ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﺑﻬﺎروﻧﺪ‬

‫ﻣﺮﺿﻴﻪ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ‬

‫ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن )‪ (Royan H5‬ﻛﻪ در ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن ﺑﻪﺻﻮرت رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬

‫‪4‬‬

‫ﻧﺎﺻﺮ اﻗﺪﻣﻲ‬

‫ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﺪف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‪،‬‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺟﻬﺎد داﻧﺸﮕﺎﻫﻲ‪،‬‬

‫)‪(Royan H5‬‬

‫در ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﺑﻮد‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪﺻﻮرت‬

‫ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﻣﻞ ‪ DMEM/F12‬و در ﺣﻀﻮر )‪ bFGF (100ngmL‬ﻛﺸﺖ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ و در روز ﻫﺸﺖ در‬ ‫‪CD31 ،KDR‬‬

‫و‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺣﻀﻮر ﺗﺮﻛﻴﺒﺎت اﻟﻘﺎﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ‬

‫‪ -3‬ﮔﺮوه ﺧﻮنﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫‪ CD34‬ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻠﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺘﺮي و ﺑﻴﺎن ژنﻫﺎي ‪ Runx-1 ،TAL-1‬و ‪ CD34‬ﺗﻮﺳﻂ ‪ Quantitative Real Time-PCR‬ﻧﺸﺎن داده‬

‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺷﺪ و ﺗﻮان ﻛﻠﻮﻧﻲزاﻳﻲ ﺑﻼﺳﺖﻫﺎ )‪ (Colony forming unit-assay‬در ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺎوي ﻣﺘﻴﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪:‬‬

‫‪ -4‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻠﻮل درﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن در ﻃﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪ ﭘﻴﺶﺳﺎزﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎي )‪،KDR+ (79%12/5‬‬ ‫)‪(5/6±%2/8‬‬

‫‪CD31+-CD34+‬‬

‫و )‪(6%2/12‬‬

‫‪KDR+-CD31+‬‬

‫را ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآورﻧﺪ‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻴﺎن ژنﻫﺎي‬

‫)‪ TAL-1, RUNX-1, CD34 (P≤0/05 ،P≤0/01‬در ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﭼﻬﺎرده روزه ﺷﺎﻫﺪي ﺑﺮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺷﺶ روزه ﺗﻮﻟﻴﺪﺷﺪه ﺑﺮ ﺳﻄﺢ ﻣﺎﺗﺮﻳﮋل و ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﺷﺒﻪ ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ در ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺎوي‬ ‫ﻣﺘﻴﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ ﺷﺒﻪ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺧﻮﻧﻲ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺷﺒﻪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را اﻳﺠﺎد ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‬ ‫*‬

‫ﺟﻨﻴﻨﻲ‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺟﻼل آل اﺣﻤﺪ‪،‬‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس‪ ،‬ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ ‪14115-331‬‬

‫‪Royan H5‬‬

‫ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎز ﺧﻮﻧﻲ ﺑﺎ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي دوﮔﺎﻧﻪ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺧﻮﻧﻲ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺷﺒﻪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-27635000 :‬‬ ‫‪E-mail: abroun@modares.ac.ir‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺗﻤﺎﻳﺰ‪ ،‬ﻛﻠﻮﻧﻲ ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي وﻳﺮوﺳﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ‪ B‬و ﻫﭙﺎﺗﻴﺖ ‪ C‬و وﻳﺮوس ﻧﻘﺺ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ از ﻓﺮد دﻫﻨﺪه ﺧﻮن‪ ،‬اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲرود ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه دﺳﺘﺮﺳﻲ‬

‫اﻣﺮوزه روشﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﺑﺮاي درﻣﺎن اﻧﻮاع ﻛﻢﺧﻮﻧﻲ ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲرود‬

‫ﺑﻪ ﺧﻮن ﺳﺎﻟﻢ و ﻗﺎﺑﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺑﺎ دﺷﻮاري ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪ 2.‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ‬

‫ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺧﻮنﺳﺎز در ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان و ﻳﺎ‬

‫ﺗﻼشﻫﺎي ﮔﺴﺘﺮدهاي در راﺳﺘﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﺑﺮاي درﻣﺎن‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ واﺣﺪ ﺧﻮن ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻓﺮد ﺑﻴﻤﺎر‬

‫اﻧﻮاع ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﺮاي اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﻣﺎ اﻳﻦ روش در ﺷﺮاﻳﻄﻲ ﻛﻪ واﺣﺪ ﺧﻮﻧﻲ ﺳﺎزﮔﺎر ﺑﺎ ﻓﺮد‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﻳﺎ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪CD34‬‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻛﺎرﺳﺎز ﻧﺨﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و در ﺑﺮﺧﻲ ﺷﺮاﻳﻂ‬

‫ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻐﺰ اﺳﺘﺨﻮان‪ ،‬ﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ و ﻳﺎ ﺧﻮن ﺑﻨﺪ ﻧﺎف ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫اﻫﺪاﻛﻨﻨﺪه ﻛـﺎﻓﻲ وﺟـﻮد ﻧﺨﻮاﻫﺪ داﺷـﺖ‪ 1،‬از ﺳﻮي دﻳـﮕﺮ ﺑﺎ ﮔﺴـﺘﺮش‬

‫‪4‬و‪3‬‬

‫ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺳﻬﻮﻟﺖ دﺳﺘﺮﺳﻲ و‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻨﺠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪142‬‬

‫ﺗﻜﺜﻴﺮ ﻓﺮاوان از اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از‬

‫در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دﻫﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن‬

‫‪human Embryonic Stem Cells‬‬

‫)‪ (hESCs‬ﻗﺎدر ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫‪6‬و‪5‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺠﺮﺑﻲ ﺣﺎﺿﺮ در ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن در ﺳﺎل ‪ 1388‬آﻏﺎز ﺷﺪ‪.‬‬

‫ارﻳﺘﺮوﻳﻴﺪي و اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻟﻲ را دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪8.‬و‪ 7‬ﺧﻮنﺳﺎزي در ﺟﻨﻴﻦ ﻣﻮش‬

‫ﻛﺸﺖ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ‪ :Royan H5‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ ﻣﻮش ﺑﺎ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺟﺰاﻳﺮ ﺧﻮﻧﻲ در ﻛﻴﺴﻪ زرده‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن‬

‫‪ Royan‬ﻛﻪ در‬

‫آﻏﺎز ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪاي از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ارﻳﺘﺮوﺑﻼﺳﺖ اﺑﺘﺪاﻳﻲ‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن ﺑﻪﺻﻮرت رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل اﺣﺎﻃﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 9.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬

‫اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺮ روي ﻣﺎﺗﺮﻳﮋل و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ‬

‫‪DMEM/F12‬‬

‫ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل در ﺟﺰاﻳﺮ‬

‫ﺣﺎوي‪(%2) ،KO-SR (knock out serum replacement) %20 ،‬‬

‫ﺧﻮﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل از ﭘﻴﺶﺳﺎز‬

‫‪ 100g/ml ،L-glutamine‬اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ‪ 100U/ml ،‬ﭘﻨﻲﺳﻴﻠﻴﻦ و‬

‫ﻣﺸﺘﺮﻛﻲ ﻣﺸﺘﻖ ﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﺑﻪ آن ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﮔﻮﻳﻨﺪ‪ 10.‬اﻳﻦ‬

‫‪ ،100ng/mL‬ﻓﺎﻛﺘﻮر رﺷﺪ ﻓﻴﺒﺮوﺑﻼﺳﺖ‬

‫)‪(bFGF/ Royan institute‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻴﺎن رﺳﭙﺘﻮر ﺗﻴﺮوزﻳﻦ ﻛﻴﻨﺎز ﻓﺎﻛﺘﻮر رﺷﺪ ﻋﺮوق‪ -‬اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‬

‫ﻛﺸﺖ و ﺗﻜﺜﻴﺮ داده ﺷﺪﻧﺪ‪ 17.‬در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ‬

‫)‪(Brachyury‬‬

‫ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪهاي ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﻛﺸﺖ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن‬

‫را ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺎنﻛﻨﻨﺪه ﺣﻀﻮر ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي ﻣﺰودرﻣﻲ‬

‫‪ Royan‬ﺑﺎ ‪ 10µg/ml‬از‬

‫ﺧﻮنﺳﺎز اﺑﺘﺪاﻳﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻳﺎﺑﻨﺪ‪.‬‬

‫)‪KDR (VEGF-R2, FLK-1‬‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫و ژنﻫﺎي ﺷﺎﺧﺺ ﻣﺰودرﻣﻲ‬

‫‪11‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪H5‬‬

‫‪ ،Royan‬اﺑﺘﺪا ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي‬

‫‪H5‬‬

‫‪H5‬‬

‫‪ Rock inhibitor‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺮگ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﻳﺰيﺷﺪه ﺳﻠﻮل‬

‫اوﻟﻴﻦﺑﺎر ‪ Choi‬ﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ ﻣﻮش را ﺑﻪ‬

‫)آﭘﻮﭘﺘﻮزﻳﺲ( و ﺑﻪﻣﺪت ﺣﺪاﻗﻞ دو ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪﻧﺪ و ﭘﺲ از‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ دﻫﺪ و در ﺣﻀﻮر ﺳﺎﻳﺘﻮﻛﻴﻦﻫﺎﻳﻲ از‬

‫ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺑﺎ ﺑﺎﻓﺮ ﻓﺴﻔﺎت ﻧﻤﻜﻲ‪ ،‬ﺑﻪﻣﺪت ﺳﻪ دﻗﻴﻘﻪ در ﻣﻌﺮض ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ‬

‫ﺟﻤﻠﻪ ‪ ،VEGF‬ردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻟﻲ را از ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫)‪ (Trypsin/ EDTA‬ﻗﺮار داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻮل ﺗﺮﻳﭙﺎنﺑﻠﻮ‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آورد‪ 12.‬اﺧﻴﺮاً ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺸﺖ ﻓﺎﻗﺪ‬

‫ﺷﻤﺎرش ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ‪ 15×10‬ﺳﻠﻮل در ﻫﺮ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻪ ﻇﺮف‬

‫ﺳﺮم و در ﺣﻀﻮر ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﻟﻘﺎﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮنﺳﺎزي ﺷﺎﻣﻞ ‪،BMP4‬‬

‫ﻛﺸﺖ ﻏﻴﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺷﺶ ﺧﺎﻧﻪ )‪ (Low-attachment 6-well, costar‬و‬

‫و ‪ bFGF‬ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻧﻴﻤﻪﭼﺴﺒﻨﺪه ﻣﺰودرﻣﻲ ﺧﻮﻧﻲ‪ -‬اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻳﻲ‬

‫‪(Knock out serum‬‬

‫‪VEGF‬‬

‫از اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ﻫﻔﺖ ﺗﺎ ‪ 10‬روزه ﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬ ‫‪14‬و‪13‬‬

‫ردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻳﻲ را دارا ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ Wang‬ﭘﻴﺶﺳﺎزﻫﺎي‬

‫ﻣﺰودرﻣﻲ را از اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ‪ 10‬روزه ﺟﺪا ﻛﺮد ﻛﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي‬

‫‪4‬‬

‫در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎﻣﻞ‪،‬‬

‫‪DMEM/F12‬‬

‫‪ %20‬ﺳﺮم‬

‫)‪ replacement, Gibco‬و )‪ bFGF (100ng/mL‬ﺑﻪﻣﺪت ﻫﻔﺖ روز‬ ‫‪18‬‬

‫ﻛﺸﺖ و ﺗﻜﺜﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪H5‬‬

‫‪ Royan‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ‪ :‬ﻣﺮاﺣﻞ‬

‫‪ FLK-1 ،PECAM-1‬و ‪ VE-Cadherin‬را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺷﺎﺧﺺ‬

‫ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪﺻﻮرت ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ در ﺷﻜﻞ ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺲ از‬

‫ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ﻫﻔﺖ روز ﻛﺸﺖ در ﻇﺮف ﻛﺸﺖ ﺷﺶ ﺧﺎﻧﻪاي ﻏﻴﺮ ﭼﺴﺒﻨﺪه‪،‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد ﻓﺮاوان ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ‪ Royan H5‬ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺷﻨﺎوري را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬

‫ﺧﻮﻧﻲ در زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻮﺗﺎه اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﮔﺮدد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﮔﺴﺘﺮش ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪CD45‬‬

‫‪16‬و‪15‬‬

‫را ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻲﻛﺮد‪.‬‬

‫ﭘﺮﺗﻮان اﻟﻘﺎﻳﻲ )‪ (Induced pluripotent stem cells‬در ﻛﺸﻮر ﻛﻪ‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم ﺗﻤﺎﻳﺰ‪ ،‬اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ﻣﺪت ‪ 24‬ﺳﺎﻋﺖ در ﻣﻌﺮض‬

‫ﺧﻮاﺻﻲ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي‬

‫ﻣﺤﻴﻂ )‪%2 ،Stem pro-34 (Gibco Co., Germany‬‬

‫‪L-Gutamine‬‬

‫ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ را ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻓﻌﺎل در ﻛﺸﻮر‬

‫)‪ ،(Gibco Co., Germany‬اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳﺴﻴﻦ ‪ ،100μg/ml‬ﭘﻨﻲﺳﻴﻠﻴﻦ‬

‫را ﺿﺮوري ﻣﻲﺳﺎزد‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ آن ﺷﺪﻳﻢ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮل‪-‬‬

‫‪ 100U/ml‬و ‪ 10ng/ml‬ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ رﻳﺨﺖزاﻳﻲ اﺳﺘﺨﻮان‬

‫ﻫﺎي ﺑﻨﻴـﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎن ‪ Royan H5‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ را‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﻓﺎﻛﺘﻮر رﺷﺪ ﻓﻴﺒﺮوﺑﻼﺳﺘﻲ )‪ (bFGF/Royan‬ﺑﺎ ﻏﻠﻄﺖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫)‪(BMP4‬‬

‫ﻗﺮار‬


‫‪143‬‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬

‫‪ 5ng/ml‬ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ و ﻛﺸﺖ ﺗﺎ ‪ 96‬ﺳﺎﻋﺖ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در‬

‫ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺗﻤﺎﻳﺰﻳﺎﻓﺘﮕﻲ در روزﻫﺎي ﺻﻔﺮ‪،‬‬

‫ﺑﺎ ﻏﻠﻄﺖ‬

‫ﻫﺸﺖ‪ 14 ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻓﻠﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺘﺮي‪ :‬در ﻫﺮ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﺗﻤﺎﻳﺰ‬

‫اﻧﺘﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻓﺎﻛﺘﻮر رﺷﺪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻟﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ‬

‫)‪(VEGF‬‬

‫‪ 10ng/ml‬اﺿﺎﻓﻪ و ﻛﺸﺖ ﺳﻪ روز دﻳﮕﺮ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ‪ %0/05‬ﻣﻨﻔﺮد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻬﻴﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن‬

‫در ﻣﺮﺣﻠﻪ دوم ﺗﻤﺎﻳﺰ‪ ،‬ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻤﺎﻳﺰي اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ‬

‫ﺳﻠﻮﻟﻲ از اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ اﺑﺘﺪا از ‪ Rock inhibitor‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ و‬

‫ﺗﻤﺎﻳﺰي ﺟﺪﻳﺪ ‪ ،IMDM‬ﻣﺘﻴﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ ‪ ،%1‬اﺳﻴﺪ اﺳﻜﻮرﺑﻴﻚ ‪،2mM‬‬

‫ﺑﻌﺪ ﺗﺮﻳﭙﺴﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﻬﻴﻪ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺳﻠﻮﻟﻲ‪،‬‬

‫‪ 4×10-4‬ﻣﻮﻧﻮﺗﻴﻮﮔﻠﻴﺴﺮول‪ 100ng/ml ،Transferrin 150μg/ml ،‬ﻓﺎﻛﺘﻮر‬

‫ﺗﻌﺪاد ‪ 104‬ﺳﻠﻮل ﺑﻪ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﻣﺨﺼﻮص ﻓﻠﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺘﺮي ﻣﻨﺘﻘﻞ ﺷﺪ و ﺑﺎ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي )‪ 10ng.ml ،(hSCF‬ﻓﺎﻛﺘﻮر رﺷﺪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ‬

‫‪(BD‬‬

‫‪CD34‬‬

‫آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫﺎي ‪،KDR‬‬

‫و‬

‫‪CD31‬‬

‫ﺗﻬﻴﻪﺷﺪه از ﺷﺮﻛﺖ‬

‫‪ pharmigen,‬ﺑﻪﻣﺪت ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ در دﻣﺎي ‪ 4 C‬اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫)‪ 20ng/ml ،(VEGF‬اﻳﻨﺘﺮﻟﻮﻛﻴﻦ‪ 2U/ml ،6-‬ارﻳﺘﺮوﭘﻮﻳﺘﻴﻦ‪ 25/ml ،‬ﻓﺎﻛﺘﻮر‬

‫)‪USA‬‬

‫رﺷﺪ ﺷﺒﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻨﻲ‪ hIL-3 40ng/ml ،(hIGF-1) 1-‬اﻳﻨﺘﺮﻟﻮﻛﻴﻦ‪%10 ،3-‬‬

‫ﺳﭙﺲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﺑﺎ‬

‫ﺳﺮم ﺟﻨﻴﻨﻲ ﮔﺎو ﺗﻐﻴﻴﺮ و ﻛﺸﺖ ﺑﻪﻣﺪت ﺷﺶ روز دﻳﮕﺮ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﻓﻠﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺘﺮي‬

‫ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺲ ‪ 14‬روزه ﺑﻪ ﻇﺮف ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ‪ 96‬ﺧﺎﻧﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫)‪ (BectinDekenson, USA‬ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار‬

‫ﻣﺎﺗﺮﻳﮋل ﭘﻮﺷﻴﺪه ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﻣﻨﺘﻘﻞ و در ﻣﻌﺮض ﻣﺤﻴﻂ ‪ ،IMDM‬ﻣﻮﻧﻮﺗﻴﻮ‪-‬‬

‫‪ 2.9‬ﺑﺎ ﺗﻜﺮار ‪ n=3‬آﻧﺎﻟﻴﺰ و ﺑﻪﺻﻮرت )‪ (Mean±SD‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪PBS‬‬

‫ﺑﺪون ﻛﻠﺴﻴﻢ و ﻣﻨﻴﺰﻳﻢ ﺷﺴﺘﺸﻮ داده ﺷﺪﻧﺪ و‬ ‫‪Calibour‬‬

‫‪FACS‬‬

‫ﺷﺮﻛﺖ‬ ‫‪WinMDI‬‬

‫ﮔﻠﻴﺴﺮول ‪،hSCF 100ng/ml ،Transferrin 150μg/ml ،4×10-4‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ژن ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ روش ﻧﺴﺨﻪﺑﺮداري‬

‫‪25ng/ml ،hEPO 2U/ml ،hIL-6 20ng/ml ،hVEGF 10ng.ml‬‬

‫‪Quantitative Real Time‬‬

‫‪ bFGF 15ng/ml ،hIGF-1‬و‬

‫‪FBS%20‬‬

‫ﻣﻌﻜﻮس‪ -‬واﻛﻨﺶ زﻧﺠﻴﺮهاي ﭘﻠﻲﻣﺮاز ﻛﻤ‪‬ﻲ‬

‫ﺑﻪﻣﺪت ﺷﺶ روز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬

‫‪ :PCR‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ژنﻫﺎي اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﻛﻪ در‬

‫ﻛﻪ در روز ﺷﺸﻢ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ ﺧﻮﺷﻪ اﻧﮕﻮري ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬از‬

‫ﺟﺪول ‪ 1‬اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ از روش ‪ qRT-PCR‬اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬اﺑﺘﺪا‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻧﻮري ﻣﻌﻜﻮس )‪ (Olympus Co., Japan‬در ﻃﻮل ﻣﺪت‬

‫‪RNA‬‬

‫ﻛﺸﺖ و ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي ﺳﻠﻮلﻫﺎي در‬

‫‪CDNA‬‬

‫ﺣﺎل ﺗﻤﺎﻳﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺘﻮﻛﻴﻦﻫﺎ از ﺷﺮﻛﺖ‬

‫)‪(R&D Co., USA‬‬

‫ﺗﻮﺳﻂ ﻛﻴﺖ‬

‫)‪USA‬‬

‫‪ (Fermentase,‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫‪Random‬‬

‫‪ Hexamer‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻤ‪‬ﻲ اﻓﺮاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﻧﺴﺨﻪﻫﺎي‬ ‫ژن ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ‪ qRT-PCR‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻳﻚ ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ‬

‫ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ﺷﺎﺧﺺ‬

‫‪CD31‬‬

‫ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻤﻮﻧﻮﺳﻴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻟﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪﺷﺪه در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﻴﻤﻪﺟﺎﻣﺪ ﻣﺘﻴﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﺑﻴﺎن ﺷﺎﺧﺺ‬

‫ﺗﻮﺳﻂ‬

‫)‪RNX-Plus (Fermentase‬‬

‫اﺳﺘﺨﺮاج و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺳﻨﺘﺰ‬

‫‪CD31‬‬

‫ﻳﺎ‬

‫از ﻫﺮ ﭘﺮاﻳﻤﺮ )ﺟﺪول ‪ ،(1‬ﺷﺶ ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ از‬

‫‪SYBR Green Master‬‬

‫‪) Mix‬ﻣﺤﺼـﻮل ﺷﺮﻛﺖ ‪ (ABI/USA‬و ‪ 10‬ﻣﻴـﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ آب اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ و‬

‫‪(Platelet/endothelial cell adhesion‬‬

‫)‪ molecule‬ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮﻣﺎﻟﺪﻳﻴﺪ ‪ %4‬ﺑﻪﻣﺪت ‪ 15‬دﻗﻴﻘﻪ در دﻣﺎي اﺗﺎق ﺗﺜﺒﻴﺖ‬ ‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از دو ﺑﺎر ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺗﻮﺳﻂ‬

‫‪PBS‬‬

‫ﺑﺎ ﺳﺮم ‪ 10‬درﺻﺪ ﻣﻮش‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻛﺎﻫﺶ اﺗﺼﺎﻻت ﻏﻴﺮ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪﻧﺪ و آﻧﺘﻲﺑﺎدي اوﻟﻴﻪ‬ ‫‪ (BD pharmigen, USA) CD31‬ﺑﻪﻧﺴﺒﺖ ﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 300‬ﺑﻪ آنﻫﺎ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﺗﻮاﻟﻲ ﭘﺮاﻳﻤﺮﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎدهﺷـﺪه در ﻧـﺴﺨﻪﺑـﺮداري ﻣﻌﻜـﻮس‪ -‬واﻛـﻨﺶ‬ ‫زﻧﺠﻴﺮهاي ﭘﻠﻲﻣﺮاز ﻛﻤ‪‬ﻲ‬ ‫ﺗﻮاﻟﻲ ﭘﺮاﻳﻤﺮ‬

‫ژن‬

‫‪60‬‬

‫‪F: 5CTCATTTCCTGGTATGACAACGA3‬‬ ‫‪R:5CTTCCTCTTGTGTTGCT3‬‬

‫‪GAPDH‬‬

‫)‪Fluorescein Isothiocyanate (FITC‬‬

‫‪60‬‬

‫'‪F: 5' TCGGCTGAGCTGAGAAATG 3‬‬ ‫'‪R: 5' GATGTCTTCGAGGTTCTCGG 3‬‬

‫‪RUNX1‬‬

‫ﺑﻪﻧﺴﺒﺖ ﻳﻚ ﺑﻪ ‪ 250‬ﺑﻪﻣﺪت ‪ 45‬دﻗﻴﻘﻪ و در دﻣﺎي اﺗﺎق ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪60‬‬

‫'‪F: 5' GAGGTAATTCCCAGCCATTGAC 3‬‬ ‫'‪R: 5' GAAGCCGAGGAAGAGGATGC 3‬‬

‫‪TAL1‬‬

‫در اﻧﺘﻬﺎ ﺷﺴﺘﺸﻮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻴﻜﺮوﺳﻜﻮپ ﻓﻠﻮرﺳﻨﺖ‬

‫‪60‬‬

‫’‪F:5’ATTGTTCTGTGGACCAGGAG3‬‬ ‫’‪R:5’GGTTGTTGTGACATTTGCTG 3‬‬

‫‪C-kit‬‬

‫‪60‬‬

‫’‪F:5’CAACAACGGTACTGCTACCC3‬‬ ‫’‪R:5’AAACATTTCCAGGTGACAGG3‬‬

‫‪CD34‬‬

‫و ﺑﻪﻣﺪت ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ در دﻣﺎي اﺗﺎق اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ از دو ﺑﺎر‬ ‫ﺷﺴﺘﺸﻮ ﺗﻮﺳﻂ ‪ ،PBS‬ﺳﻠﻮلﻫﺎ در ﻣﻌﺮض آﻧﺘﻲﺑﺎدي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﻛﻮﻧﮋوﮔﻪ ﺑﻪ‬ ‫ﻓﻠﻮﺋﻮرﺳﻴﻴﻦ اﻳﺰوﺗﻴﻮﺳﻴﺎﻧﺎت‬

‫)‪ (Olympus Co., Japan‬ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻫﺴﺘﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ‬ ‫رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﺷﺪ‪.‬‬

‫دﻣﺎي واﺳﺮﺷﺘﮕﻲ‬

‫‪DAPI‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻨﺠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪144‬‬

‫از ﻧﻤﻮﻧﻪ ‪ cDNA‬ﻧﻴﺰ دو ﻣﻴﻜﺮوﻟﻴﺘﺮ ﺑﻪ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻓﻮق اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪ‪ .‬واﻛﻨﺶ‬

‫ﺧﻮﺷﻪاﻧﮕﻮري ﭘﺲ از اﻧﺘﻘﺎل اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ﺑﻪ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ‬

‫و ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪﺻﻮرت‬

‫‪ Stempro‬ﺑﺮ روي ﻣﺎﺗﺮﻳﮋل ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ (2C‬ﻛﻪ ﻗﺎدر ﺑﻮدﻧﺪ‬

‫‪ Duplicate‬ﺑﺎ ﺗﻜﺮار ‪ n=3‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ آﻧﺎﻟﻴﺰ دادهﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫در ﻣﺤﻴﻂ ﻧﻴﻤﻪﺟﺎﻣﺪ ﻣﺘﻴﻞ ﺳﻠﻮﻟﺰ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺷﻨﺎور ﺷﺒﻪ ﻣﺨﺘﻠﻂ‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻛﻨﺘﺮل داﺧﻠﻲ‬

‫)‪) (Mix like colony‬ﺷﻜﻞ ‪ (2D‬و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪه ﺷﺒﻪاﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را‬

‫‪PCR‬‬

‫‪ Real Time‬ﺑﻪﻛﻤﻚ دﺳﺘﮕﺎه‬

‫از روش‬

‫‪∆∆Ct‬‬

‫‪ABI‬‬

‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬از‬

‫‪GAPDH‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ دادهﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس )‪ (Mean±SEM‬اراﻳﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪﺻﻮرت ‪ Mean±SD‬و ‪ Mean±SEM‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬آﻧﺎﻟﻴﺰ‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺴﺖ ‪ Repeated measure‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺳﻄﺢ‬ ‫ﻣﻌﻨﻲداري ‪ P≤0/01‬و ‪ P≤0/05‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺑﻴﺎن‬

‫‪CD31‬‬

‫را داﺷﺘﻨﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ (2E ،2F‬ﺗﺸﻜﻴﻞ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي دوﮔﺎﻧﻪ اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺗﻤﺎﻳﺰﻳﺎﻓﺘﮕﻲ‬

‫)‪(KDR, CD31, CD34‬‬

‫ﻫﺸﺘﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﺗﻤﺎﻳﺰ در ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‬

‫‪H5‬‬

‫در روز‬

‫‪ Royan‬ﺑﺎ روش‬

‫ﻓﻠﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺘﺮي‪ :‬در ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ در ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﻗﺒﻞ از‬ ‫ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ارﻳﺘﺮوﻳﻴﺪي اوﻟﻴﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎزي ﺑﻪﻧﺎم‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ )ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ( ﺷﻜﻞ ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬ ‫‪ Royan‬ﻗﺒﻞ و‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﻤﺎم ردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺲ از ﺗﻤﺎﻳﺰ‪ :‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ‪ Royan H5‬ﺑﺮ روي ﻣﺎﺗﺮﻳﮋل در ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ‬

‫ﺑﺮاي ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدي آن‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻮرﻓﻮﻟﻮژي و رﻳﺨﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫ﻛﺎﻣﻞ‬

‫‪DMEM/F12‬‬

‫‪H5‬‬

‫ﺑﺎ ‪ %20‬ﺳﺮم ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺑﻪﻧﺴﺒﺖ ﭘﻬﻦ و‬

‫‪KDR (fLK-1, VEGFR2), CD31‬‬ ‫‪CD31-CD34‬‬

‫و‬

‫و‬

‫‪CD34‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫‪CD31-KDR‬‬

‫در ﺳﻪ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﻲ روز‬

‫ﻣﺘﺮاﻛﻤﻲ و ﺑﺎ ﻫﺴﺘﻪ ﺑﺰرگ و ﻻﻳﻪاي ﻧﺎزك از ﺳﻴﺘﻮﭘﻼﺳﻢ در اﻃﺮاﻓﺸﺎن‬

‫ﺑﻴﺎن ﻫﻢزﻣﺎن‬

‫ﻇﺎﻫﺮ ﺷﺪﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(2A‬ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺳﻠﻮﻟﻲ از ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي‬

‫ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﻫﺸﺘﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﺑﺎ روش ﻓﻠﻮﺳﻴﺘﻮﻣﺘﺮي ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬

‫ﺗﻜﺜﻴﺮي و اﻧﺘﻘﺎل آنﻫﺎ ﺑﻪ ﻇﺮف ﺑﺎ ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺳﺒﺐ ﺗﺸﻜﻴﻞ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ از ﺷﻜﻞ ‪3‬؛ در ﺣﺪود ‪ 50±12/72‬درﺻﺪ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬

‫اﺟﺘﻤﺎﻋﺎت ﺳﻠﻮﻟﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از ﮔﺬﺷﺖ ﻫﻔﺖ روز اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ‬

‫‪ 17±4/5 ،KDR‬درﺻﺪ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬

‫و ‪ 10±2/8‬درﺻﺪ از‬

‫را ﺗﺸﻜﻴﻞ دادﻧﺪ )ﺷﻜﻞ ‪ .(2B‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﺑﺎ ﻇﺎﻫﺮي‬

‫ﺳﻠـﻮلﻫﺎ ‪ CD31-CD34‬را در روز ﻫﺸـﺖ ﺗﻤﺎﻳـﺰ‪ ،‬ﺑﻴـﺎن ﻛﺮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :1-‬ﺷﻜﻞ ﺷﻤﺎﺗﻴﻚ از ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ‪ Royan H5‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪CD31-KDR‬‬


‫‪145‬‬

‫ﺗﻮﻟﯿﺪ ﻫﻤﺎﻧﮋﯾﻮﺑﻼﺳﺖ در ﺷﺮاﯾﻂ آزﻣﺎﯾﺸﮕﺎﻫﯽ‬

‫ﺑﻪ اﯾﻦﮐﻪ در روز ‪ 14‬ﻧﯿﺰ ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ اﻓﺰاﯾﺶ‬

‫ﻣﻌﻨﯽداري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روز ﻫﺸﺖ در ﺟﻤﻌﯿﺖﻫﺎي‬ ‫‪CD31-CD34‬‬ ‫‪KDR‬‬

‫‪CD31-KDR‬‬

‫و‬

‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬در ﺣﺪود ‪ 90±17/32‬درﺻﺪ از ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬

‫را در روز ‪ 14‬ﺑﯿﺎن ﮐﺮدﻧﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﯽرﺳﺪ‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪H5‬‬

‫‪ Royan‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﯾﻮﺑﻼﺳﺖ را‬

‫دارﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﯾﻦ وﺟﻮد ﺑﺮاي ﺗﺄﯾﯿﺪ‪ ،‬ﺑﯿﺎن ژنﻫﺎي وﯾﮋه ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫ﻫﻤﺎﻧﮋﯾﻮﺑﻼﺳﺖ ﺗﻮﺳﻂ‬

‫‪PCR‬‬

‫‪ Quantitative Real Time‬در اﺟﺴﺎم‬

‫ﺟﻨﯿﻨﯽ ﻫﺸﺖ و ‪ 14‬روزه ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روز ﺻﻔﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻤ‪‬ﯽ ﺑﯿﺎن ژنﻫﺎي‬ ‫‪PCR‬‬

‫‪TAL-1, RUNX-1‬‬

‫و‬

‫‪CD34‬‬

‫ﺗﻮﺳﻂ روش‬

‫‪ :Quantitative Real Time‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﯽ ﮐﻤ‪‬ﯽ ﺑﯿﺎن ژنﻫﺎي‬ ‫در ﻣﺴﯿﺮ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪CD34 ،Runx-1 ،TAL-1‬‬

‫‪H5‬‬

‫‪ Royan‬ﺑﻪ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﯿﺶﺳﺎز ﺧﻮﻧﯽ در ﺳﻪ ﻣﻘﻄﻊ زﻣﺎﻧﯽ روز ﺻﻔﺮ‪ ،‬ﻫﺸﺖ و ‪14‬‬ ‫از روش‬

‫ﺷﮑﻞ‪ (A :2-‬ﮐﺸﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﯿﺎدي ﺟﻨﯿﻨﯽ روي ﻣﺎﺗﺮﯾﮋل ‪ (B‬ﮐﻠﻮﻧﯽﻫـﺎي ﻫﻔـﺖ‬

‫روزه ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﯿﺎدي )ﮐﺸﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮن( )ﺑﺰرگﻧﻤـﺎﯾﯽ ‪ ×200‬ﻣﯿﮑﺮوﺳـﮑﻮپ‬

‫ﻣﻌﮑـﻮس( ‪ (C‬ﺗﺸﮑﯿﻞ ﮐﻠﻮﻧﯽﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ روي ﻻﯾﻪ ﻧﺎزﮐﯽ از ﻣﺎﺗﺮﯾﮋل روز ﺑﯿﺴﺘﻢ از‬

‫آﻏﺎز ﺗﻤﺎﯾﺰ ‪ (D‬ﮐﻠﻮﻧﯽﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﯾﻮﺑﻼﺳﺖ در ﻣﺤـﯿﻂ ﺣـﺎوي‬ ‫ﻣﺘﯿــﻞ ﺳــﻠﻮﻟﺰ )‪ C‬و ‪ ×100 :D‬ﻣﯿﮑﺮوﺳـﮑﻮپ ﻣﻌﮑـﻮس( ‪ (E‬ﺳــﻠﻮلﻫــﺎي اﻧــﺪوﺗﻠﯿﺎل از‬

‫ﮐﻠﻮﻧﯽﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ ‪ (F‬رﻧﮓآﻣﯿﺰي اﯾﻤﻮﻧﻮﻓﻠﻮرﺳﺎﻧﺲ‪ :‬ﻏﺸﺎي ﺳﻠﻮل ﺑﻪ آﻧﺘـﯽﺑـﺎدي‬

‫‪CD31‬‬

‫واﮐﻨﺶ و ﺳﺒﺰ ﻣﯽﺷﻮد‪ .‬ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎ ‪ DAPI‬رﻧﮓ ﺷﺪﻧﺪ )‪ E‬و ‪ ×200 :F‬ﻣﯿﮑﺮوﺳﮑﻮپ ﻣﻌﮑﻮس(‪.‬‬

‫‪QRT-PCR‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﮐﻪ در ﺷﮑﻞ ‪4‬‬

‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﯿﺎن ژنﻫﺎي‬

‫‪TAL-1‬‬

‫و ‪ Runx-1‬در روز ‪14‬‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻌﻨﯽداري را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ روز ﺻﻔﺮ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ )‪،P0/01‬‬ ‫‪ .(P0/05‬ﺑﯿﺎن ژن‬

‫‪CD34‬‬

‫اﻓﺰاﯾﺶ ﻣﻌﻨﯽداري در روز ﻫﺸﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬

‫روز ﺻﻔﺮ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ )‪ .(P<0/05‬ﮐﻠﯿﻪ دادهﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس‬

‫)‪(Mean±SEM‬‬

‫اراﯾﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻪ اﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﯽﺗﻮان ﻧﺘﯿﺠﻪ ﮔﺮﻓﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪Royan‬‬

‫‪ H5‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﯾﻮﺑﻼﺳﺖ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﯾﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﮑﻞ‪ :3-‬ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﯿﻮﻧﯽ از ﮐﻠﻮﻧﯽﻫﺎي روز ﻫﺸﺘﻢ و ﭼﻬﺎردﻫﻢ ﺗﻤﺎﯾﺰ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪ اﻟﮕﻮي ﺑﯿﺎن ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺳﻄﺤﯽ ‪ CD31 ،KDR‬و ‪ CD34‬ﺑﻪوﺳﯿﻠﻪ ﻓﻠﻮﺳـﯿﺘﻮﻣﺘﺮي ﻧﺴـﺒﺖ ﺑـﻪ روز‬ ‫ﺻﻔﺮ )ﮐﻨﺘﺮل ﻣﻨﻔﯽ( ﺑﺮرﺳﯽ ﺷﺪ و ﺑﻪﺻﻮرت ‪ dot blot‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪ .‬دادهﻫﺎ آﻧﺎﻟﯿﺰ و ﺑﻪﺻﻮرت )‪ (Mean±SD‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﮑﺪه ﭘﺰﺷﮑﯽ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻓﺎﻃﻤﻪ ﮔﻨﺠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪146‬‬

‫ﻧﻴﺰ ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻣﻨﺎﺑﻊ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺑﺮاي ﻣﺼﺎرف آﻳﻨﺪهﻧﮕﺮ در ﻛﺸﻮر از‬ ‫اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻓﻘﺪان ﮔﺰارﺷﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎز ﺧﻮﻧﻲ از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎن در‬ ‫اﻳﺮان‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن ﺑﻪﻧﺎم‬ ‫‪ Royan H5‬ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﻠﻮلﻫﺎي ‪ Royan H5‬ﺑﺎ ﻛﺎرﻳﻮﺗﺎﻳﭗ‬

‫‪46+XX‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫ژنﻫﺎي ‪ sox2 ،Nanog ،oct-4‬و ‪ Nodal‬را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ژنﻫﺎ از‬ ‫ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه ﺧﻮد ﻧﻮزاﻳﻲ و ﭘﺮ ﺗﻮاﻧﻲ در اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ‬ ‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻟﻘﺎي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪H5‬‬

‫‪ ،Royan‬اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﭘﺲ از‬

‫ﺗﺸﻜﻴﻞ اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ در ﻣﻌﺮض ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي رﺷﺪ ‪ VEGF ،BMP4‬و‬ ‫‪ bFGF‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﺸﺖ روز ﺗﻐﺬﻳﻪ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺘﻮﻛﻴﻦﻫﺎي ذﻛﺮ ﺷﺪه‪،‬‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪H5‬‬

‫‪ Royan‬ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ‪ %50‬از ﺳﻠﻮلﻫﺎ ‪%17 ،KDR+‬‬

‫‪CD31+KDR+‬‬

‫و ‪%10‬‬

‫‪ CD31+CD34+‬ﺑﻮدﻧﺪ‪ BMP4 .‬از اﻋﻀﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ‪ TGF-β‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در‬ ‫ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﺎﻋﺚ اﻟﻘﺎي ﻣﺰودرم ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﺷﻮد و در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي‬ ‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ اوﻟﻴﻪ ‪ CD34+‬و ‪ CD31+‬ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي را اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬ ‫ﻓﺎﻛﺘﻮر رﺷﺪ اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻟﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ‬

‫)‪(VEGF‬‬

‫ﺳﻴﻨﺮژﻳﺴﺖ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ و اﺛﺮ اﻟﻘﺎﻳﻲ‬

‫ﺑﺎ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ‬

‫‪BMP4‬‬

‫‪BMP4‬‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت‬

‫را اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪.‬‬

‫‪ bFGF‬در ﺗﻜﺜﻴﺮ و ﺑﻘﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺰودرﻣﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﻮﺳﻂ‬ ‫دﺧﺎﻟﺖ دارد‪.‬‬ ‫ﺷﻜﻞ‪ :4-‬ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻫﺸﺖ روزه ﺑﻪ ﻣﺤـﻴﻂ ﺣـﺎوي ‪،(10ng/mL) hbFGF‬‬

‫)‪،(2U/mL) hEPO ،(40ng/mL) hIL-3 ،(100ng/mL) hSCF ،(10ng/mL‬‬

‫‪hIL-6‬‬

‫)‪ (20ng/mL‬و ‪ (25ng/mL) hIGF-1‬ﻛـﺸﺖ و ﺗــﺎ روز ‪ 14‬اداﻣــﻪ ﻳﺎﻓــﺖ‪ .‬در روز ‪14‬‬ ‫‪ mRNA‬اﺳـﺘﺨﺮاج و ﺑـﻪروش ‪ Quantititative RT-PCR‬ﺑﻴـﺎن ژنﻫـﺎ ﺑﺮرﺳـﻲ و آﻧـﺎﻟﻴﺰ ﺑـﺎ روش‬ ‫‪ 2-∆∆CT‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ )**‪(P≤0/05* ،P≤0/01‬‬

‫‪20‬‬

‫‪BMP4‬‬

‫‪21‬‬

‫ﺣﻀﻮر ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬ ‫‪hVEGF‬‬

‫‪19‬‬

‫‪(FLK-1, VEGFR2) KDR+‬‬

‫در روز ﻫﺸﺖ‬

‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻟﻘﺎي ﻣﺰودرم ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺮاﺣﻞ ﺗﻤﺎﻳﺰ‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ در ﻃﻲ ﻫﺸﺖ روز در ﻣﻌﺮض‬ ‫‪BMP4‬‬

‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫اﺛﺮ اﻟﻘﺎﻳﻲ‬

‫‪BMP4‬‬

‫‪KDR+‬‬

‫ﺗﻮﺳﻂ‬

‫ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺟﺴﺎم ﺟﻨﻴﻨﻲ ﻫﺸﺖ روزه ﺗﺎ‬

‫اﻧﺘﻬﺎي روز ﭼﻬﺎرده در ﻣﻌﺮض ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي رﺷﺪ ﺧﻮنﺳﺎز ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫‪KDR+‬‬

‫ﻫﻢزﻣﺎن ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي‬

‫در ﺣﺪود ‪ %90‬ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﻴﺎن‬

‫‪CD31+KDR+‬‬

‫و‬

‫‪CD31+CD34+‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ روز اﻓﺰون ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي وﻳﺮوﺳﻲ در دﻧﻴﺎ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ‬

‫ﻣﻼﺣﻈﻪاي ﻧﻴﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺣﻀﻮر ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي رﺷﺪ ﺧﻮنﺳﺎز‬

‫وﻳﺮوسﻫﺎي ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ از ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در آﻳﻨﺪه‪ ،‬اﻫﺪاي ﺧﻮن و‬

‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات‬

‫ذﺧﻴﺮهﺳﺎزي ﺧﻮنﻫﺎي ﺳﺎﻟﻢ را ﺑﺎ ﺑﺤﺮان ﻣﻮاﺟﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺳﺎﺧﺖ‪ .‬ﻟﺬا‬

‫‪22‬‬

‫دروﻧﻲ در ﺳﻠﻮلﻫﺎ و اﻓﺰاﻳﺶ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻠﻮلﻫﺎ را ﺑﺎﻋﺚ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺑﻪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ژﻧﻲ در اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ﻫﺸﺖ و ﭼﻬﺎرده روزه‪ ،‬ﺑﻴﺎن‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻓﻌﺎل ﺑﺎ ﻫﺪف ارﺗﻘﺎي داﻧﺶ زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ﺗﻜﻮﻳﻨﻲ و‬

‫ژنﻫﺎي ‪ Runx-1 ،TAL-1‬و‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪CD34‬‬

‫را ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ژن‬


‫‪Ganji‬ﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ‬ ‫ﻮﺑﻼﺳﺖ‪F.‬در ﺷﺮاﻳ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﻤﺎﻧﮋﻳ ‪et al.‬‬

‫‪TAL-1‬‬

‫‪147‬‬

‫)ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ در آﻏﺎز ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ(‬

‫ﺗﻔﺎوت اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪﺟﻬﺖ ﻧﻮع ﺷﺮاﻳﻂ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‬

‫در روز ﭼﻬﺎردﻫﻢ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري )‪ (P≤0/01‬ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﺑﻴﺎن ژنﻫﺎي‬

‫در ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺮاي‬

‫در روز ﻫﺸﺖ و ژن ‪ Runx-1‬در روز ﭼﻬﺎردﻫﻢ اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫اوﻟﻴﻦﺑﺎر از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﻛﺸﺖﺷﺪه در ﺷﺮاﻳﻂ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن ﺑﺮاي‬

‫رﺳﭙﺘﻮر‬

‫ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن‬

‫ﺗﻴﺮوزﻳﻦ ﻛﻴﻨﺎزي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﻣﺰودرم ﺧﺎرج ﺟﻨﻴﻨﻲ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد و‬

‫داده اﺳﺖ‬

‫‪ Venus Endothelial Growth Factor‬در اﻟﻘﺎي‬

‫در ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺑﺨﺶ ﺧﻮنﺳﺎز و ﻋﺮوق را در ﺟﺰاﻳﺮ ﺧﻮﻧﻲ ﻛﻴﺴﻪ زرده‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ارﻳﺘﺮوﻳﻴﺪي اﺑﺘﺪاﻳﻲ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺎن‬

‫‪CD34‬‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري )‪ (P≤0/05‬ﻧﺸﺎن داد‪.‬‬

‫‪KDR‬‬

‫ﻳﺎ‬

‫)‪(FLK-1 VEGFR2‬‬

‫)‪(VEGF‬‬

‫‪10‬‬

‫ﻧﻘﺶ دارد‪ 23.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻞ‪ ،‬ﭘﻴﺶﺳﺎزﻫﺎي ﻣﺰودرﻣﻲ ﻛﻪ از‬

‫ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ و ﺑﻘﺎ و ﺧﻮد ﺗﻜﺜﻴﺮي آنﻫﺎ ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ‬

‫اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ‪ 10‬روزه ﺟﺪا ﻛﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ‪،PECAM-1‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ اﺟﺴﺎم ﺷﺒﻪﺟﻨﻴﻨﻲ ﻣﺪت ‪ 10‬روز در ﻣﻌﺮض ﻓﺎﻛﺘﻮر‬

‫‪ FLK-1‬و ‪ VE-Cadherin‬را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻧﻤﻮد‪ ،‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﺎن ﺷﺎﺧﺺ‬

‫‪CD45‬‬

‫‪VEGF‬‬

‫را ﻧﺸﺎن ﻧﺪادﻧﺪ‪ 16.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ و ﺿﺮورت ﻣﺴﻴﺮ ﺳﻴﮕﻨﺎﻟﻲ‬

‫‪VEGF‬‬

‫ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ دﻟﻴﻞ اﺳﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎ ﺑﻪﺳﻤﺖ‬

‫و ﺗﻜﻮﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ارﻳﺘﺮوﻳﻴﺪي ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻌﺪي ﺑﺮاي‬

‫از ﻃﺮﻳﻖ رﺳﭙﺘﻮر ﺧﻮد‬ ‫‪24‬‬

‫ﺧﻮﻧﻲ‪،‬‬

‫‪KDR‬‬

‫در ﺑﻴﺎن ژن‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺎن ژن‬

‫‪TAL-1‬‬

‫‪TAL-1‬‬

‫را ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ‬

‫‪VEGF‬‬

‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺣﻀﻮر ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺰودرﻣﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰﻳﺎﻓﺘﻪ در روز ﻫﺸﺖ‬

‫)‪(KDR+‬‬

‫در‬

‫ﺑﻪروش‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫)‪ Fluorescent Activating Cell Sorting (FACS‬ﺟﺪاﺳﺎزي اﻧﺠﺎم ﮔﻴﺮد‬

‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را دارا ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ Runx-1 .‬ﻓﺎﻛﺘﻮر روﻧﻮﻳﺴﻲ ﻫﺘﺮوداﻳﻤﺮي اﺳﺖ‬

‫ﺗﺎ ﺑﻪ ﺗﻔﺴﻴﺮ دﻗﻴﻖ و ﺑﻬﺘﺮ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻛﻤﻚ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫)‪(Definitive hematopoietic cells‬‬

‫ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﻮﺟﻮد در زﻣﻴﻨﻪ ﺗﻤﺎﻳﺰ‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻨﻲ اﻧﺴﺎن ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﻴﺶﺳﺎز ﺧﻮﻧﻲ‪،‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 25.‬ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ اﻟﻘﺎي ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ‪ VEGF ،BMP4‬و‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫‪ Royan‬ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﻻزم ﺟﻬﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪﺳﻤﺖ‬

‫‪ bFGF‬ﺑﺴﻴﺎر اﺛﺮﺑﺨﺶﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد‬

‫ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺿﺮوري‬

‫ﻛﻪ در ﺗﻮﻟﻴﺪ ردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﻗﻄﻌﻲ‬

‫ﻣﻮﺛﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻫﺪف ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫‪BMP4‬‬

‫‪H5‬‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ آنﻫﺎ ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي‬

‫ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞﺷﺪه از ﺗﻤﺎم ﺗﺴﺖﻫﺎي اﻧﺠﺎم‬

‫‪26‬‬

‫‪Royan H5‬‬

‫ﺷﻨﺎوري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺧﻮﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي ﺟﻨﻴﻦ اﻧﺴﺎن‬

‫ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﺑﺎ اداﻣﻪ ﻛﺸﺖ‪ ،‬ﺗﻌﺪاد ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻴﺎنﻛﻨﻨﺪه ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ در‬

‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺖ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻫﻤﺎﻧﮋﻳﻮﺑﻼﺳﺖ واﺟﺪ دو ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ‬

‫را ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺷﻨﺎوري ﺷﺒﻴﻪ ﺑﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ و ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺷﺒﻪ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭼﺴﺒﻨﺪهاي را ﺑﻪوﺟﻮد آوردﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫‪CD31‬‬

‫از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻧﺪوﺗﻠﻴﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﻬﺘﺮ اﺳﺖ وﻳﮋﮔﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮدي اﻳﻦ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﺎ ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Keller‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﺑﻼﺳﺖ ﺗﻮاﻧﺴﺘﻪ‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎ در ﺷﺮاﻳﻂ ‪ In vivo‬ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻂ ﺧﻮﻧﻲ را ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‪ Liu 15.‬ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻪ ﻧﻮع‬

‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬

‫ﻛﻠﻮﻧﻲ ﺧﻮﻧﻲ را در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺧﻮد ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي‬

‫"ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ارﻳﺘﺮوﻳﻴﺪي از ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺮﺗﻮان" در ﻣﻘﻄﻊ‬

‫ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي‪ -‬ﮔﺮاﻧﻮﻟﻮﺳﻴﺘﻲ )‪ ،(CFU-GM‬ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي‬

‫ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ در ﺳﺎل ‪ 1389‬و ﻛﺪ ‪ 171‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ‬

‫)‪(CFU-M‬‬

‫و ﻛﻠﻮﻧﻲﻫﺎي ارﻳﺘﺮوﻳﻴﺪي‬

‫)‪(CFU-E‬‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻢ و ﻓﺮﻫﻨﮓ و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه روﻳﺎن اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪References‬‬ ‫‪2. Lin KI, Tam CS, Keating MJ, Wierda WG, O'Brien S, Lerner S, et‬‬ ‫‪al. Relevance of the immunoglobulin VH somatic mutation status in‬‬ ‫‪patients with chronic lymphocytic leukemia treated with‬‬

‫‪1. Badowska W. [History and today of the Hematology and Oncology‬‬ ‫‪Department at the Children State Hospital, Olsztyn, Poland]. Med‬‬ ‫‪Wieku Rozwoj 2006;10(3 Suppl 1):79-80.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


In-vitro differentiation of human embryonic ‫و ﻫﻤﻜﺎران‬stem cells into hemangioblasts

fludarabine, cyclophosphamide, and rituximab (FCR) or related chemoimmunotherapy regimens. Blood 2009;113(14):3168-71. 3. Liu YX, Yue W, Ji L, Nan X, Pei XT. Production of erythriod cells from human embryonic stem cells by fetal liver cell extract treatment. BMC Dev Biol 2010;10:85. 4. Giarratana MC, Kobari L, Lapillonne H, Chalmers D, Kiger L, Cynober T, et al. Ex vivo generation of fully mature human red blood cells from hematopoietic stem cells. Nat Biotechnol 2005;23(1):69-74. 5. Qiu C, Hanson E, Olivier E, Inada M, Kaufman DS, Gupta S, et al. Differentiation of human embryonic stem cells into hematopoietic cells by coculture with human fetal liver cells recapitulates the globin switch that occurs early in development. Exp Hematol 2005;33(12):1450-8. 6. Olivier EN, Qiu C, Velho M, Hirsch RE, Bouhassira EE. Largescale production of embryonic red blood cells from human embryonic stem cells. Exp Hematol 2006;34(12):1635-42. 7. Chang KH, Nelson AM, Cao H, Wang L, Nakamoto B, Ware CB, et al. Definitive-like erythroid cells derived from human embryonic stem cells coexpress high levels of embryonic and fetal globins with little or no adult globin. Blood 2006;108(5):1515-23. 8. Choi K, Kennedy M, Kazarov A, Papadimitriou JC, Keller G. A common precursor for hematopoietic and endothelial cells. Development 1998;125(4):725-32. 9. Lu SJ, Feng Q, Park JS, Vida L, Lee BS, Strausbauch M, et al. Biologic properties and enucleation of red blood cells from human embryonic stem cells. Blood 2008;112(12):4475-84. 10. Palis J, Robertson S, Kennedy M, Wall C, Keller G. Development of erythroid and myeloid progenitors in the yolk sac and embryo proper of the mouse. Development 1999;126(22):5073-84. 11. Shalaby F, Rossant J, Yamaguchi TP, Gertsenstein M, Wu XF, Breitman ML, et al. Failure of blood-island formation and vasculogenesis in Flk-1-deficient mice. Nature 1995;376(6535):626. 12. Park C, Afrikanova I, Chung YS, Zhang WJ, Arentson E, Fong Gh G, et al. A hierarchical order of factors in the generation of FLK1and SCL-expressing hematopoietic and endothelial progenitors from embryonic stem cells. Development 2004;131(11):2749-62. 13. Cerdan C, Rouleau A, Bhatia M. VEGF-A165 augments erythropoietic development from human embryonic stem cells. Blood 2004;103(7):2504-12. 14. Zambidis ET, Peault B, Park TS, Bunz F, Civin CI. Hematopoietic differentiation of human embryonic stem cells progresses through sequential hematoendothelial, primitive, and definitive stages resembling human yolk sac development. Blood 2005;106(3):86070.

102

148

15. Kennedy M, D'Souza SL, Lynch-Kattman M, Schwantz S, Keller G. Development of the hemangioblast defines the onset of hematopoiesis in human ES cell differentiation cultures. Blood 2007;109(7):2679-87. 16. Wang J, Zhao HP, Lin G, Xie CQ, Nie DS, Wang QR, et al. In vitro hematopoietic differentiation of human embryonic stem cells induced by co-culture with human bone marrow stromal cells and low dose cytokines. Cell Biol Int 2005;29(8):654-61. 17. Baharvand H, Ashtiani SK, Taee A, Massumi M, Valojerdi MR, Yazdi PE, et al. Generation of new human embryonic stem cell lines with diploid and triploid karyotypes. Dev Growth Differ 2006;48(2):117-28. 18. Larijani MR, Seifinejad A, Pournasr B, Hajihoseini V, Hassani SN, Totonchi M, et al. Long-term maintenance of undifferentiated human embryonic and induced pluripotent stem cells in suspension. Stem Cells Dev 2011;20(11):1911-23. 25. 19. Okuda S, Tamaki K, Ando T, Yanagida T, Fujishima M. TGF-beta behavior in the progressive process in the focal glomerulosclerosis rat model: the role of latent TGF-beta-binding protein. Contrib Nephrol 1996;118:78-85. 20. Nakayama N, Lee J, Chiu L. Vascular endothelial growth factor synergistically enhances bone morphogenetic protein-4-dependent lymphohematopoietic cell generation from embryonic stem cells in vitro. Blood 2000;95(7):2275-83. 21. Faloon P, Arentson E, Kazarov A, Deng CX, Porcher C, Orkin S, et al. Basic fibroblast growth factor positively regulates hematopoietic development. Development 2000;127(9):1931-41. 22. Chadwick K, Wang L, Li L, Menendez P, Murdoch B, Rouleau A, et al. Cytokines and BMP-4 promote hematopoietic differentiation of human embryonic stem cells. Blood 2003;102(3):906-15. 23. Tian X, Morris JK, Linehan JL, Kaufman DS. Cytokine requirements differ for stroma and embryoid body-mediated hematopoiesis from human embryonic stem cells. Exp Hematol 2004;32(10):1000-9. 24. Yamaguchi TP, Dumont DJ, Conlon RA, Breitman ML, Rossant J. flk-1, an flt-related receptor tyrosine kinase is an early marker for endothelial cell precursors. Development 1993;118(2):489-98. 25. Heidel F, Solem FK, Breitenbuecher F, Lipka DB, Kasper S, Thiede MH, et al. Clinical resistance to the kinase inhibitor PKC412 in acute myeloid leukemia by mutation of Asn-676 in the FLT3 tyrosine kinase domain. Blood 2006;107(1):293-300. 26. Zambidis ET, Park TS, Yu W, Tam A, Levine M, Yuan X, et al. Expression of angiotensin-converting enzyme (CD143) identifies and regulates primitive hemangioblasts derived from human pluripotent stem cells. Blood 2008;112(9):3601-14.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, No. 3, June 2012: 141-149

In-vitro differentiation of human embryonic stem cells into hemangioblasts

Abstract Fatemeh Ganji M.Sc.1,2 Saeid Abruon Ph.D.3* Hossein Baharvand Ph.D.1,2 Marzieh Ebrahimi Ph.D.1 Nasser Aghdami M.D.4 1- Department of Stem Cells and Developmental Biology, Cell Sciences Research Center, Royan Institute for Stem Cell Biology and Technology, ACECR, Tehran, Iran. 2- Department of Developmental Biology, University of Science and Culture, ACECR, Tehran, Iran. 3- Department of Hematology, School of Medicine, Tarbiat Modares University, Tehran, Iran. 4- Department of Regenerative Medicine, Royan Institute for Stem Cell Biology and Technology, ACECR, Tehran, Iran.

Received: February 27, 2011 Accepted: March 05, 2012

Background: Human embryonic stem cells (hESCs) are capable of self-renewal and large-scale expansion. They also have the capacity to differentiate into a variety of cell types including liver, cardiac and neuron cells. However, it is not yet clear whether hESCs can differentiate to hemangioblasts under in-vitro conditions. Hemangioblasts are bipotential progenitors that can generate hematopoietic lineages and endothelial cells. The aim of this study was to identify the potential of human Royan H5 embryonic stem cells in differentiating into hemangioblast cells. Methods: HESCs were cultured at suspension system in DMEM/F12 supplemented with bFGF. 7-day old cells differentiated into blast cells under defined condition consisting of hematopoietic cytokines including BMP4, VEGF, etc. Blast cell markers kinase insert domain receptor (KDR), CD31, and CD34 were evaluated by flow cytometry and blast gene expressions (TAL-1, Runx-1 and CD34) were detected by qRT-PCR. Clonogenic assays were performed in semisolid medium by colony forming unit-assays. Results: The hESCs (Royan H5) had the capacity of differentiating into hemangioblast cells. We could detect colonies that expressed 79%±12.5 KDR+, 5.6%±2.8 CD31+-CD34+ and 6%±2.12 KDR+-CD31+ on day 8 in the hESCs. Up-regulation of TAL-1, Runx-1 and CD34 occurred during hemangioblast commitment (P≤0.05 and P≤0.01, respectively).

Moreover, hemangioblast cells generated mixed-type and endothelial-like colonies in semi-solid media. Conclusion: Our results showed that hESCs (Royan H5) were able to differentiate into hemangioblasts under in-vitro conditions. The hemangioblasts had the potential to generate two non-adherent (Mixed-type) and adherent (endothelial-like) cell populations. *

Corresponding author: Tarbiat Modares University, Jala Ale-Ahmad Ave., Tehran, Iran. Tel: +98-21-27635000 E-mail: abroun@modares.ac.ir

Keywords: Colony, differentiation, hemangioblast, human embryonic stem cells.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫‪150-155‬‬ ‫ﺪون ‪،1391‬‬ ‫ﺧﺮداد‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪3‬‬ ‫دﻳﺎﺑﺘﻲ‪، 70‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫ﻣﺪﻳﺎﻋﻠﻮم‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﺟﺪارﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﭘﺰﺷ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه‬ ‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬ ‫ﺑﺎ‪ ،‬و ﺑ‬ ‫ﻫﺎي ﺗﻴﭗ ‪2‬‬ ‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ در‬ ‫ﺷﺮﻳﺎن‬ ‫اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪-‬‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻧﺪازه ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ در دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎي ﺗﻴﭗ ‪2‬‬

‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ و ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/10/12 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/13 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪1‬‬

‫ﻣﻴﻨﻮ ﻧﺎروﻳﻲﻧﮋاد‬ ‫‪*1‬‬

‫ﻣﺮﻳﻢ ﻳﻮﺳﻔﻲ‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوواﺳﻜﻮﻻر و ﻣﺎﻛﺮوواﺳﻜﻮﻻر در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﻴﻤﺎري دﻳﺎﺑﺖ ﺗﻴﭗ دو از ﻣﺪتﻫﺎ ﻗﺒﻞ‬

‫‪2‬‬

‫ﺣﺴﻴﻦ ﻧﻈﺮي‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ دو ﻧﻮع درﮔﻴﺮي ﺷﺮﻳﺎن‪ ،‬داراي رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻛﻢ و ﺑﻴﺶ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﺑﺎ دﻳﺎﺑﺖ ﻫﻤﺮاﻫﻲ‬

‫‪2‬‬

‫ﻋﺎدل ﻗﺎﺳﻢﭘﻮر‬

‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﻟﻴﻜﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻳﺎدي در ﺧﺼﻮص ﻫﻤﺮاﻫﻲ درﮔﻴﺮي واﺳﻜﻮﻻر ﺷﺒﻜﻴﻪ ﺑﺎ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﺑﺰرگ ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم‬

‫در ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﺗﻴﭗ دو اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ارﺗﺒﺎط درﮔﻴﺮي ﻣﻴﻜﺮوواﺳﻜﻮﻻر‬ ‫ﺷﺒﻜﻴﻪ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪروش ﻣﻮرد‪ -‬ﺷﺎﻫﺪي‬ ‫ﺗﻌﺪاد ‪ 100‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع دو ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ و ﻣﺪﻳﺎي ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ و ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه از ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪:‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑﺘﻲ در ‪ 50‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%50‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد )‪ 0/77±0/17‬در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/71±0/2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ‪ .(P=0/041‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻧﺎن‪ -‬ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد )‪ 0/87±0/16‬در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 0/68±0/10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ‪ .(P<0/001‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪:‬‬ ‫ﻣﻴﺎن رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑﺘﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ و درﮔﻴﺮي ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ وﺟﻮد دارد و وﺟﻮد ﻳﻜﻲ از‬ ‫اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه وﺟﻮد ﻋﺎرﺿﻪ دﻳﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت روﺗﻴﻦ‬ ‫ﺗﺤﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺑﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑﺘﻲ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ وﺿﻌﻴﺖ‬ ‫*‬

‫ﻋﺮوق ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﻏﻴﺮﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺎﻟﺮ داﭘﻠﺮ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺷﺮﻳﺎن‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﺘﺎرﺧﺎن‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن‬

‫ﻧﻴﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن رﺳﻮل اﻛﺮم‪ ،‬ﮔﺮوه آﻣﻮزﺷﻲ رادﻳﻮﻟﻮژي‬

‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ و ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي از ﺣﻮادث ﻋﺮوق ﻣﻐﺰي ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-66515006 :‬‬ ‫‪E-mail: yousefimaryam77@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬دﻳﺎﺑﺖ‪ ،‬رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‪ ،‬ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪ ،‬ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ در ﺷﻜﻞﮔﻴﺮي ﺳﻜﺘﻪ ﻧﻘﺶ ﻛﻤﻜﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ﻓﺸﺎر ﺧﻮن از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬

‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي )‪ (Stroke‬ﻧﺎﺷﻲ از آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوز اﻣﺮوزه ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻋﻠﺖ‬

‫‪11‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻏﺮﺑﻲ را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ 1.‬اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﺳﺎﻻﻧﻪ‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري ﻋﺮوق ﺧﻮد از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﭘﻴﺶﮔﻮﻳﻲﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﻋﺎﻣﻞ ﺑﻴﺶ از ‪ 160,000‬ﻣﺮگ در آﻣﺮﻳﻜﺎ و ‪ 650,000‬ﻣﺮگ در‬

‫ﺧﻄﺮ ﺳﻜﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ اﺳﺖ‪ 2.‬دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع ﻳﻚ و دو را از ﻣﺪتﻫﺎ ﻗﺒﻞ‬

‫)‪ (Carotid intima-media thickness‬ﻳﻜﻲ از رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻢ‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﺮوع اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ‬

‫و ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺷﺮوع ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ و ﺑﻪوﻳﮋه اﻳﺴﻜﻤﻲ ﻣﻴﻮﻛﺎرد‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪاﻧﺪ‪ 3-6.‬رﻳﺴﻚ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در ﻣﻴﺎن دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎ ‪ 1/8‬ﺗﺎ ﺷﺶ ﺑﺮاﺑﺮ‬ ‫ﻏﻴـﺮ دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎﺳﺖ‪ 7-10.‬در ﻋﻴـﻦ ﺣﺎل ﺳﺎﻳـﺮ رﻳـﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻫﻤﺮاه‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪12‬‬

‫ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻳـﻦ ﻋﺎرﺿﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺳﺒﺐ ﻧﺎﻛﺎرآﻣﺪي ﻗﻠﺒﻲ و ﺳﻜﺘﻪ ﻗﻠﺒﻲ‬


‫ﻣﻴﻨﻮ ﻧﺎروﻳﻲﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪14‬و‪13‬‬

‫ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪151‬‬

‫ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺣﺎﻛﻲ از اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲدار ﺿﺨﺎﻣﺖ‬

‫داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺧﺮوج از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از ﺑﺎرداري‪ ،‬اﺑﺘﻼ‬

‫اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﻋﺮوق ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬

‫ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‪ ،‬اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و اﺑﺘﻼ ﺑﻪ‬

‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻋﺎدي اﺳﺖ‪ 15.‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري ﻛﺎروﺗﻴﺪ در‬

‫ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴﻮي‪.‬‬

‫اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻴﻦ ‪ 0/71‬ﺗﺎ ‪ 0/91‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﮔﺰارش‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از اﺑﺘﺪاي‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻋﺎدي ﻋﺪدي ﺑﻴﻦ ‪ 0/66‬ﺗﺎ ‪0/74‬‬

‫ﺳﺎل ‪ 1388‬ﺑﺎ روش ﻏﻴﺮ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ ﺳﺎده وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ ،‬ﺗﺎ اﻳﻦﻛﻪ‬

‫‪16‬‬

‫ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪﺷﺪه در ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺗﻜﻤﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﮔﺰارﺷﺎت ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎ از ﺟﻤﻠﻪ ﭘﮋوﻫﺶ دﻛﺘﺮ‬

‫ﺧﻄﺎي ﻧﻮع اول ﻣﻌﺎدل ‪ ،%5‬ﺧﻄﺎي ﻧﻮع دوم ﻣﻌﺎدل ‪ %20‬و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده‬

‫‪ Mattia‬ﺛﺎﺑﺖ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ 17.‬ﺟﺪا از دﻳﺎﺑﺖ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﺎﻫﻨﺠﺎريﻫﺎ ﻧﻈﻴﺮ‬

‫از راﺑﻄﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎ در دو ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﺎدل ‪ 50‬ﻧﻔﺮ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ‪ ،‬ﭼﺎﻗﻲ ﻣﺮﻛﺰي و‬

‫در ﻫﺮ ﮔﺮوه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اراﻳﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎران در‬

‫اﺧﺘﻼل در ﭘﺮوﻓﺎﻳﻞ ﻟﻴﭙﻴﺪي ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري‬

‫ﺧﺼﻮص اﻫﺪاف و روش ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و اﺧﺬ رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪ از اﻳﺸﺎن‪ ،‬ﺑﺮ‬

‫‪19‬و‪18‬‬

‫اﺳﺎس ﺗﺸﺨﻴﺺ ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻚ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ و‬

‫ﻋﺮوق ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫آﻧﮋﻳﻮﭘﺎﺗﻲﻫﺎي وﺳﻴﻊ از ﺟﻤﻠﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ و ﻧﻔﺮوﭘﺎﺗﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬

‫ﻏﻴﺮ ﻣﺒﺘﻼ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻦ‪،‬‬

‫ﻋﻮارض اﺻﻠﻲ دﻳﺎﺑﺖ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪21‬و‪ 20‬اﻣﺎ اﻳﻦﻛﻪ آﻳﺎ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﻪ‬

‫ﺟﻨﺲ و ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺧﻄﺮ ﻛﻼﺳﻴﻚ ﻗﻠﺒﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر‪،‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﻋﺮوق ﺣﻴﺎﺗﻲ ﺑﺪن ﺑﻪوﻳﮋه‬

‫ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ‬

‫ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ را ﻣﻲﺗﻮان ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي ﻣﺴﺘﻘﻴﻤﺎ ﺑﻪ ﻋﻮارض ﻧﺎﺷﻲ از‬

‫ﻣﺘﺨﺼﺺ رادﻳﻮﻟﻮژي ارﺟﺎع ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﺑﺨﺶ رادﻳﻮﻟﻮژي‬

‫اﺑﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ و ﺑﻪﻋﺒﺎرت ﺑﻬﺘﺮ ﻧﻮﻋﻲ آﻧﮋﻳﻮﭘﺎﺗﻲ ﭘﺲ از ﮔﺮﻓﺘﺎري ﺑﻪ‬

‫ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻳﻚ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل ﺑﻪ‬

‫دﻳﺎﺑﺖ داﻧﺴﺖ ﻳﺎ اﻳﻦﻛﻪ اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ‬

‫ﺑﻮﻟﺐ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ Linear array transducer‬دﺳﺘﮕﺎه‬

‫ﺑﺎﻻ‪ ،‬ﭼﺮﺑﻲ‬

‫ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ )‪ (Esaote, MylabTM70 Co., Italy‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺿﺨﺎﻣﺖ‬

‫ﺧﻮن ﻣﺨﺘﻞ‪ ،‬اﺳﺘﻌﺪاد ﻓﺎﻣﻴﻠﻲ‪ ،‬ﺳﻴﮕﺎر و ﻏﻴﺮه اﺳﺖ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﺒﻮده و‬

‫اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﺸﺘﺮك راﺳﺖ و ﭼﭗ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ و‬

‫ﺟﺎي ﺳﻮال اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺗﻮﺟﻪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳﻮال‬

‫ﺳﭙﺲ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻋﺪد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه و در ﻓﺮم ارﺟﺎﻋﻲ ﺑﻴﻤﺎران در‬

‫ﭘﺎﺳﺦ داده ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ آﻳﺎ ﺷﻴﻮع اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪاري اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪-‬‬

‫ﻓﺮم ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت درج ﻣﻲﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻈﻴﺮ ﭼﺎﻗﻲ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ‬

‫)‪(BMI‬‬

‫ﻣﺪﻳﺎ در ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑﺘﻲ ﻣﺒﺘﻼ ﺷﺪهاﻧﺪ‬ ‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوﻫﻲ ﻛﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﻧﺪارﻧﺪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري دارد ﻳﺎ ﺧﻴﺮ؟‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه در دو ﮔﺮوه ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑﺘﻲ و ﻏﻴﺮ ﻣﺒﺘﻼ‬ ‫ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ دﻳﺎﺑﺘﻲ ﺑﺎ ﻳﻚدﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺠﺰﻳﻪ و‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري از ﻓﺮاواﻧﻲ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺮاي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ و از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮرد‪ -‬ﺷﺎﻫﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎل‬ ‫‪ 1388 -89‬در ﺑﺨﺶ رادﻳﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم اﻧﺠﺎم‬

‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﺑﺮاي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤ‪‬ﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزﻣﻮن ‪ Student’s t-test‬اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﺪ‪ .‬ﺣﺪ‬ ‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 0/05‬ﺑﻮده و ﻧﺮماﻓﺰار آﻣﺎري ﻣﻮرد‬ ‫اﺳﺘﻔﺎده ‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 15‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮده اﺳﺖ از ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬ ‫دﻳﺎﺑﺖ و ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺎ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮده اﺳﺖ از ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﭼﺸﻢﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم ﻛﻪ‬ ‫ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﺑﻮدﻧﺪ و در ﺳﺎل ‪ 1388‬ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﻳﺎ درﻣﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ‬

‫ﺗﻌﺪاد ‪ 100‬ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺎﻣﻞ ‪ 50‬ﺑﻴﻤﺎر داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ و ‪ 50‬ﺑﻴﻤﺎر ﻓﺎﻗﺪ‬

‫ﻧﻤﻮده ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮد از‪ :‬اﺑﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ‬

‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬در ﮔﺮوه رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 19‬ﻧﻔﺮ )‪ (%38‬ﻣﺬﻛﺮ‬

‫ﻧﻮع دو‪ ،‬ﺳﻦ ‪ 20‬ﺗﺎ ‪ 65‬ﺳﺎل و داﺷﺘﻦ رﺿﺎﻳﺖ ﺑﺮ اﻧﺠﺎم ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ‬

‫و ‪ 31‬ﻧﻔـﺮ )‪ (%62‬ﻣـﻮﻧﺚ و در ﮔـﺮوه ﺑـﺪون رﺗﻴـﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 17‬ﻧﻔﺮ )‪(%34‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪152‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ در دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎي ﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﺑﺎ و ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت و آزﻣﺎﻳﺸﺎت دو ﮔﺮوه ﺑﺎ و ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ )‪(SD ±‬‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ )‪(SD ±‬‬

‫)ﮔﺮوه ﺑﺎ‬

‫)ﮔﺮوه ﺑﺪون‬

‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ(‬

‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ(‬

‫ﻓﺸﺎرﺧﻮن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ‬

‫‪139/5±18‬‬

‫‪128/5±15‬‬

‫ﻓﺸﺎرﺧﻮن دﻳﺎﺳﺘﻮﻟﻴﻚ‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫‪P‬‬

‫‪(%) HbA1C‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﻦ‬ ‫‪0/181‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ‬

‫‪BMI‬‬

‫‪0/327‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫‪0/161‬‬

‫‪0/201‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ ﻓﺸﺎرﺧﻮن‬ ‫‪0/182‬‬

‫‪89/5±12‬‬

‫‪86/2±8/5‬‬

‫‪0/236‬‬

‫‪162±59/1‬‬

‫‪199±63‬‬

‫‪*0/004‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ ﻓﺸﺎرﺧﻮن‬

‫‪7/8±1/1‬‬

‫‪8/5±0/8‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫دﻳﺎﺳﺘﻮﻟﻴﻚ‬

‫)‪(mmhg‬‬

‫ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ‬

‫ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ‬

‫‪P‬‬

‫اﺳﭙﻴﺮﻣﻦ**‬

‫)‪(mmhg‬‬

‫)‪(mg/dl‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻴﺎن ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤ‪‬ﻲ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ‬

‫‪0/166‬‬

‫‪0/161‬‬

‫‪0/189‬‬

‫‪1±0/3‬‬

‫‪0/8±0/25‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ‬

‫‪FBS‬‬

‫‪-0/463‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫‪(mg/dl) LDL‬‬

‫‪115±32‬‬

‫‪133±25/5‬‬

‫‪*0/003‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ‬

‫‪HbA1C‬‬

‫‪-0/212‬‬

‫‪0/055‬‬

‫‪(mg/dl) HDL‬‬

‫‪37/7±5/3‬‬

‫‪39/5±6/7‬‬

‫‪0/213‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ‬

‫‪0/664‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫‪173±54‬‬

‫‪178±70‬‬

‫‪0/688‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ‬

‫‪LDL‬‬

‫‪-0/066‬‬

‫‪0/523‬‬

‫‪187±33‬‬

‫‪212±21/8‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ‬

‫‪HDL‬‬

‫‪0/085‬‬

‫‪0/445‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ‬

‫‪TG‬‬

‫‪-0/454‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫‪-0/135‬‬

‫‪0/243‬‬

‫‪0/662‬‬

‫‪*0/001‬‬

‫ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ‬

‫)‪(mg/dl‬‬

‫ﺗﺮيﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪ‬

‫)‪(mg/dl‬‬

‫ﻛﻠﺴﺘﺮول ﺗﻮﺗﺎل‬

‫)‪(mg/dl‬‬

‫* ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‪ ،‬آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ‪ Student’s t-test‬و ‪ P<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد‬ ‫‪LDL: Low Density Lipoprotein, HDL: High Density Lipoprotein‬‬

‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ ﻛﻠﺴﺘﺮول ﺗﻮﺗﺎل‬ ‫ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺑﺎ ﻃﻮل ﻣﺪت اﺑﺘﻼ‬ ‫ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ‬ ‫* ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ‬

‫ﻣﺬﻛﺮ و ‪ 33‬ﻧﻔﺮ )‪ (%66‬ﻣﻮﻧﺚ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖﻫﺎ ﺗﻔﺎوت‬

‫‪P<0/05‬‬

‫** آزﻣﻮن ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ‬

‫‪BMI: Body Mass Index, FBS: Fasting Blood Sugar, LDL: Low Density Lipoprotein,‬‬ ‫‪HDL: High Density Lipoprotein, TG: Triglyceride‬‬

‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ )‪ .(P=0/667‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫ﮔﺮوه داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 56/7±10/1‬ﺳﺎل و در ﮔﺮوه ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬ ‫‪ 51/5±12/8‬ﺳﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻣﻲدﻫﺪ )‪ .(P=0/026‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻠﻴﻮي در ﮔﺮوه رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪(%2‬‬

‫‪ 26/5±5/7‬و در ﮔﺮوه ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 29/5±3/4‬ﺑﻮده اﺳﺖ و اﻳﻦ‬

‫و در ﮔﺮوه ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در ﻫﻴﭻ ﻣﻮرد ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻠﻴﻮي دﻳﺪه‬

‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ )‪ .(P=0/002‬در‬

‫ﻧﺸﺪ )‪ .(P=0/315‬ﻧﻮع درﻣـﺎن اﻧﺠﺎمﺷﺪه در ﮔﺮوه داراي رﺗﻴـﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در‬

‫ﺟﺪول ‪ 1‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه از ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت و آزﻣﺎﻳﺸﺎت ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ در‬

‫‪ 19‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%38‬اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و در ‪ 31‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%62‬داروﻫﺎي ﺧﻮراﻛﻲ ﺑﻮده‬

‫ﺑﻴﻤﺎران دو ﮔﺮوه ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻃﻮل ﻣﺪت اﺑﺘﻼ ﺑﻪ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در ﮔﺮوه ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در ‪ 15‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%30‬اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و در ‪35‬‬

‫دﻳﺎﺑﺖ در ﮔﺮوه داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 16/7±7/6‬ﺳﺎل و در ﮔﺮوه ﺑﺪون‬

‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%70‬داروي ﺧﻮراﻛﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ .(P=0/618‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ‬

‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 10/5±6‬ﺳﺎل ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ در ﮔﺮوه‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ )‪.(P=0/001‬‬

‫داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ‪ 0/77±0/17‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و در ﮔﺮوه ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﮔﺮوه داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در‬ ‫‪ 11‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%22‬و در ﮔﺮوه ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%4‬ﺳﺎﺑﻘﻪ‬

‫‪ 0/71±0/2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري‬ ‫ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ )‪.(P=0/041‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎري ﻗﻠﺒﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ )‪ .(P=0/001‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در ﻫﺮ دو‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ و ﺳﺎﻳﺮ‬

‫ﮔﺮوه در دو ﻧﻔـﺮ )‪ (%4‬ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮد و ﺗﻔـﺎوﺗﻲ از اﻳـﻦ ﻟﺤﺎظ در دو ﮔﺮوه‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ وﺿﻌﻴﺖ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻣﻴﻨﻮ ﻧﺎروﻳﻲﻧﮋاد و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪153‬‬

‫ﭼﻨﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮه آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ و ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻴﺎن رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺑﻮدن زﻣﺎن ﻓﺮاﻳﻨﺪ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ‬

‫دﻳﺎﺑﺘﻲ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ وﺟﻮد‬

‫ﻋﺎرﺿﻪ در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ ﻣﺴﻦﺗﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﻮد‪ .‬وﺟﻮد ارﺗﺒﺎط‬

‫داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻴﺎن ﻃﻮل ﻣﺪت اﺑﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﺑﺮوز رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ را ﺗﺎﻳﻴﺪ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﻛﺮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﻧﺴﺒﺖ‬

‫دﻳﺎﺑﺘﻲ در ‪ 25‬ﻧﻔﺮ )‪ (%50‬ﻧﻮع رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ و در ‪ 25‬ﻧﻔﺮ‬

‫ﺑﻪ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ و ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ‬

‫)‪ (%50‬ﻏﻴﺮ ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ‬

‫ﻣﺨﺪوشﻛﻨﻨﺪه و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ از‬

‫در ﮔﺮوه ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ ‪ 0/87±0/16‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و در ﮔﺮوه ﻧﺎن ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ‬

‫آزﻣﻮن رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻳﻦ اﺳﺖ‬

‫‪ 0/68±0/10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن‬

‫ﻛﻪ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻧﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ در ﺑﻴﻤﺎران داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﻪﻃﻮر‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ )‪ .(P=0/001‬از ﻣﺠﻤﻮع ‪ 100‬ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 64‬ﻧﻔﺮ )‪(%64‬‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻓﺰوﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎ وﺟﻮد رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬

‫ﻣﻮﻧﺚ و ‪ 36‬ﻧﻔﺮ )‪ (%36‬ﻣﺬﻛﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪-‬‬

‫ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺗﻴﻮ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺪﻳﺎ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮﻧﺚ ‪ 0/65±0/12‬و در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺬﻛﺮ ‪0/89±0/12‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ در اﻳﻦ ﺧﺼﻮص ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ‪،Malecki‬‬ ‫‪23‬‬

‫‪24‬‬

‫‪25‬‬

‫‪22‬‬

‫‪26‬‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ )‪.(P=0/001‬‬

‫‪ Frost ،Abdelghaffar ،Rema‬و ‪ Cheung‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ .‬در‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤ‪‬ﻲ ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ از‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺬﻛﻮر ﻧﻴﺰ ﺿﺨﺎﻣﺖ ﻻﻳﻪ اﻧﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫آزﻣﻮن ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ آن در ﺟﺪول ‪ 2‬اراﻳﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺑﻴﻤﺎران ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺠﻤﻮع‬ ‫اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮوز درﮔﻴﺮيﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮو و‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻣﺎﻛﺮوواﺳﻜﻮﻻر در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ داراي ﻣﻨﺸﺎ و اﺗﻴﻮﻟﻮژي ﻛﻢ‬ ‫و ﺑﻴﺶ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﻮده و اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎ ﺑﺎ ﻫﻢدﻳﮕﺮ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻬﻲ‬

‫ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺘﻌﺪد در ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ درﮔﻴﺮي‬

‫دارد ﻛﻪ ﻫﻢ ﺑﻪﻟﺤﺎظ آﻣﺎري و ﻫﻢ ﺑﻪﻟﺤﺎظ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﺛﺒﺎت اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ‬

‫ﻣﻴﻜﺮوواﺳﻜﻮﻻر‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎري ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ و ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ را ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ دﭼﺎر درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫و ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻛﺎﻟﺮ داﭘﻠﺮ از ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ اﺑﺰار ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ دﻗﻴﻖ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ وﺿﻌﻴﺖ واﺳﻜﻮﻻر ﺷﺒﻜﻴﻪ ﭼﺸﻢ و ﺑﺮﻋﻜﺲ ﺿﺮوري اﺳﺖ و‬

‫ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻮع و ﻣﻴﺰان ﺷﺪت درﮔﻴﺮي ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ‬

‫درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق رﺗﻴﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮري ﺑﺮاي درﮔﻴﺮي ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫راهﮔﺸﺎﻳﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﺒﻴﻌﺖ ﻏﻴﺮ ﻣﻬﺎﺟﻢ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ اﻳﻦ اﺟﺎزه‬

‫و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻛﺮوﻧﺮ و اﻓﺰاﻳﺶ رﻳﺴﻚ ﺳﻜﺘﻪﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ و ﻣﻐﺰي ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫را ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﺑﺮاي ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع اﻳﻦ درﮔﻴﺮيﻫﺎ در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﻣﺠﻤﻮع ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ واﺳﻜﻮﻻر‬

‫اﻳﺮاﻧﻲ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻴﻢ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻧﻘﺶ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ در‬

‫رﺗﻴﻦ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﻋﻼوه ﺑﺮ آنﻛﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ و‬

‫ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ و ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺣﻤﻼت ﻣﻐﺰي ﻧﺎﺷﻲ از درﮔﻴﺮي ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫ﻋﻮارض دﻳﺎﺑﺖ را در ﺷﺒﻜﻴﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺗﺄﻳﻴﺪ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺟﺎﻣﻌﻪﻧﮕﺮ در ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻼﻣﺖ ﻗﻠﺐ و ﻋﺮوق‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ﺷﺮﻳﺎنﻫﺎي ارﮔﺎنﻫﺎي ﺣﻴﺎﺗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺷﺮﻳﺎنﻫﺎي ﻛﺮوﻧﺮ و‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺿﺨﺎﻣﺖ دﻳﻮاره ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪ ،‬رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮري‬

‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻧﻘﺶ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ داﺷﺘﻪ و ﺗﻮﺟﻪ ﭘﺰﺷﻚ ﻣﻌﺎﻟﺞ را ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي‬

‫ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﻛﺮوﻧﺮي ﺑﻮده و ﺑﺎﻻﺧﺺ ﺣﻤﻼت ﻣﻐﺰي را در‬

‫ﺗﻬﺪﻳﺪﻛﻨﻨﺪه ﺣﻴﺎت در اﻳﻦ ﺷﺮﻳﺎنﻫﺎ ﺟﻠﺐ ﻧﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫اﻓﺮاد ﻣﺴﻦ ﺑﺎﻻ ﻣﻲﺑﺮد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع درﮔﻴﺮي ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺷﻴﻮع ﺑﺎﻻﺗﺮ درﮔﻴﺮي ﻋﺮوق ﭼﺸﻢ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬ ‫"ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻧﺪازه ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‪ -‬ﻣﺪﻳﺎ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ در‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺟﻨﺴﻲ در دو ﮔﺮوه دارا و‬

‫دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎي ﺗﻴﭗ ‪ 2‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﺎ دﻳﺎﺑﺘﻲﻫﺎي ﻏﻴﺮ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬

‫ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺟﻨﺴﻴﺖ در ﺑﺮوز‬

‫رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ" در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ رادﻳﻮﻟﻮژي در ﺳﺎل ‪1388-89‬‬

‫اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ ﻧﻘﺶ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﻴﻜﻦ ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران داراي رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ در‬

‫و ﻛﺪ ‪ 1357‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎران ﻓﺎﻗﺪ رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﺰﻣﻦ و‬

‫ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ ﺑﺎ و ﺑﺪون رﺗﻴﻨﻮﭘﺎﺗﻲ‬2 ‫ﻫﺎي ﺗﻴﭗ‬Naroi ‫ دﻳﺎﺑﺘﻲ‬Nejad ‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ در‬ ‫ﺷﺮﻳﺎن‬ M. et al. ‫ ﻣﺪﻳﺎ‬-‫ﺿﺨﺎﻣﺖ ﺟﺪار اﻳﻨﺘﻴﻤﺎ‬

154

References 1. Mankovsky BN, Metzger BE, Molitch ME, Biller J. Cerebrovascular disorders in patients with diabetes mellitus. J Diabetes Complications 1996;10(4):228-42. 2. Lippera S, Gregorio F, Ceravolo MG, Lagalla G, Provinciali L. Diabetic retinopathy and cerebral hemodynamic impairment in type II diabetes. Eur J Ophthalmol 1997;7(2):156-62. 3. Tkác I, Troscák M, Javorský M, Petrík R, Tomcová M. Increased intracranial arterial resistance in patients with type 2 diabetes mellitus. Wien Klin Wochenschr 2001;113(22):870-3. 4. Tantucci C, Bottini P, Fiorani C, Dottorini ML, Santeusanio F, Provinciali L, et al. Cerebrovascular reactivity and hypercapnic respiratory drive in diabetic autonomic neuropathy. J Appl Physiol 2001;90(3):889-96. 5. Mankovsky BN, Piolot R, Mankovsky OL, Ziegler D. Impairment of cerebral autoregulation in diabetic patients with cardiovascular autonomic neuropathy and orthostatic hypotension. Diabet Med 2003;20(2):119-26. 6. Fülesdi B, Limburg M, Bereczki D, Káplár M, Molnár C, Kappelmayer J, et al. Cerebrovascular reactivity and reserve capacity in type II diabetes mellitus. J Diabetes Complications 1999;13(4):191-9. 7. Lee KY, Sohn YH, Baik JS, Kim GW, Kim JS. Arterial pulsatility as an index of cerebral microangiopathy in diabetes. Stroke 2000;31(5):1111-5. 8. Hidasi E, Káplár M, Diószeghy P, Bereczki D, Csiba L, Limburg M, et al. No correlation between impairment of cerebrovascular reserve capacity and electrophysiologically assessed severity of neuropathy in noninsulin-dependent diabetes mellitus. J Diabetes Complications 2002;16(3):228-34. 9. Kong C, Elatrozy T, Anyaoku V, Robinson S, Richmond W, Elkeles RS. Insulin resistance, cardiovascular risk factors and ultrasonically measured early arterial disease in normotensive Type 2 diabetic subjects. Diabetes Metab Res Rev 2000;16(6):448-53. 10. Karapanayiotides T, Piechowski-Jozwiak B, van Melle G, Bogousslavsky J, Devuyst G. Stroke patterns, etiology, and prognosis in patients with diabetes mellitus. Neurology 2004;62(9):1558-62. 11. Arauz A, Murillo L, Cantú C, Barinagarrementeria F, Higuera J. Prospective study of single and multiple lacunar infarcts using magnetic resonance imaging: risk factors, recurrence, and outcome in 175 consecutive cases. Stroke 2003;34(10):2453-8. 12. Avogaro A, Fadini GP, Gallo A, Pagnin E, de Kreutzenberg S. Endothelial dysfunction in type 2 diabetes mellitus. Nutr Metab Cardiovasc Dis 2006;16 Suppl 1:S39-45. 13. Schalkwijk CG, Stehouwer CD. Vascular complications in diabetes mellitus: the role of endothelial dysfunction. Clin Sci (Lond) 2005;109(2):143-59. 14. Pignoli P, Tremoli E, Poli A, Oreste P, Paoletti R. Intimal plus medial thickness of the arterial wall: a direct measurement with ultrasound imaging. Circulation 1986;74(6):1399-406.

15. Aldington SJ, Kohner EM, Meuer S, Klein R, Sjølie AK. Methodology for retinal photography and assessment of diabetic retinopathy: the EURODIAB IDDM complications study. Diabetologia 1995;38(4):437-44. 16. van Hecke MV, Dekker JM, Nijpels G, Moll AC, Heine RJ, Bouter LM, et al. Inflammation and endothelial dysfunction are associated with retinopathy: the Hoorn Study. Diabetologia 2005;48(7):13006. 17. De Mattia G, Bravi MC, Laurenti O, Moretti A, Cipriani R, Gatti A, et al. Endothelial dysfunction and oxidative stress in type 1 and type 2 diabetic patients without clinical macrovascular complications. Diabetes Res Clin Pract 2008;79(2):337-42. 18. Targher G, Bertolini L, Tessari R, Zenari L, Arcaro G. Retinopathy predicts future cardiovascular events among type 2 diabetic patients: The Valpolicella Heart Diabetes Study. Diabetes Care 2006;29(5):1178. 19. Adler AI, Stratton IM, Neil HA, Yudkin JS, Matthews DR, Cull CA, et al. Association of systolic blood pressure with macrovascular and microvascular complications of type 2 diabetes (UKPDS 36): prospective observational study. BMJ 2000;321(7258):412-9. 20. Rema M, Mohan V, Deepa R, Ravikumar R; Chennai Urban Rural Epidemiology Study-2. Association of carotid intima-media thickness and arterial stiffness with diabetic retinopathy: the Chennai Urban Rural Epidemiology Study (CURES-2). Diabetes Care 2004;27(8):1962-7. 21. van Hecke MV, Dekker JM, Stehouwer CD, Polak BC, Fuller JH, Sjolie AK, et al. Diabetic retinopathy is associated with mortality and cardiovascular disease incidence: the EURODIAB prospective complications study. Diabetes Care 2005;28(6):1383-9. 22. Malecki MT, Osmenda G, Walus-Miarka M, Skupien J, Cyganek K, Mirkiewicz-Sieradzka B, et al. Retinopathy in type 2 diabetes mellitus is associated with increased intima-media thickness and endothelial dysfunction. Eur J Clin Invest 2008;38(12):925-30. 23. Rema M, Mohan V, Deepa R, Ravikumar R; Chennai Urban Rural Epidemiology Study-2. Association of carotid intima-media thickness and arterial stiffness with diabetic retinopathy: the Chennai Urban Rural Epidemiology Study (CURES-2). Diabetes Care 2004;27(8):1962-7. 24. Abdelghaffar S, El Amir M, El Hadidi A, El Mougi F. Carotid intima-media thickness: an index for subclinical atherosclerosis in type 1 diabetes. J Trop Pediatr 2006;52(1):39-45 25. Frost D, Beischer W. Determinants of carotid artery wall thickening in young patients with Type 1 diabetes mellitus. Diabet Med 1998;15(10):851-7. 26. Cheung N, Wang JJ, Klein R, Couper DJ, Sharrett AR, Wong TY. Diabetic retinopathy and the risk of coronary heart disease: the Atherosclerosis Risk in Communities Study. Diabetes Care 2007;30(7):1742-6.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ و‬No. 3, June 2012: 150-155

100

Comparing carotid intima-media thickness in type 2 diabetes between patients with and without retinopathy

Abstract Minoo Naroi Nejad M.D.1 Maryam Yousefi M.D.1* Hossein Nazari M.D.2 Adel Ghasempoor M.D.2 1- Department of Radiology, Rasoul Hospital, Faculty of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Ophthalmology, Rasoul Hospital, Faculty of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: January 02, 2012 Accepted: March 03, 2012

Background: Microangiopathy and macroangiopathy frequently coexist in type 2 diabetes mellitus (T2DM). Both types of the vascular complications share traditional risk factors but it is not clear whether the presence of microangiopathy, such as diabetic retinopathy, constitutes a predictor of atherosclerosis in carotid arteries in patients with the disease. In this study we looked for the association between diabetic retinopathy and intima-media thickness in carotid arteries of patients with T2DM. Methods: In this case-control study we examined 100 consecutive patients with T2DM in Rasoul Akram Hospital in Tehran, Iran during 2009-2010. We assessed intima-media thickness of carotid arteries by ultrasonography. All patients underwent ophthalmologic examination. Results: Diabetic retinopathy was found in 50 (50%) patients. Intima-media thickness was higher in patients with diabetic retinopathy than those without it (0.77±0.17 mm vs. 0.71±0.2 mm, respectively, P=0.041). Moreover, intima-media thickness was more

prevalent in patients with proliferative diabetic retinopathy than patients with nonproliferative form of the disease (0.87±0.16 mm vs. 0.68±0.1 mm, respectively, P<0.001). Conclusion: Diabetic retinopathy seems to be associated with increased intima-media thickness of carotid arteries in T2DM. It may be a common denominator of pathogenesis of microvascular complications and atherosclerosis in T2DM. Evaluations of carotid arteries are to be done by non-invasive methods such as color Doppler sonography for screening and preventing prospective cereberovascular accidents in patients with diabetic retinopathy, especially proliferative retinopathy, in routine ophthalmological examination of patients with T2DM. *

Corresponding author: Dept. of Radiology, Hazrat Rasul Hospital, Niayesh St., Satarkhan Ave., Tehran, 14455, Iran. Tel: +98-21-66515006 E-mail: yousefimaryam77@yahoo.com

Keywords: Carotid intima-media thickness, diabetes, retinopathy.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫آﻧﺪوﻣﺘﺮ ‪156-161‬‬ ‫ﺧﺮداد ‪،1391‬‬ ‫‪، 70‬ﻨﻮمﺷﻤﺎره ‪،3‬‬ ‫ي ودوره‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﭘﺰﺷﻜ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه‬ ‫آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ‬ ‫ﻛﺎرﺳﻴ‬ ‫ﭘﺰﺷﻫﻜﻴﻲﭙﺮﭘﻼز‬ ‫ﻋﻠﻮماﻧﻮاع‬ ‫‪ PR‬در‬ ‫ﻲ‪ ER ،‬و‬ ‫ﺑﺮوز‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬ ‫و ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/10/17 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/13 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﺳﻬﻴﻼ ﺳﺮﻣﺪي‬ ‫ﻧﺮﮔﺲ اﻳﺰديﻣﻮد‬

‫*‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻋﻠﻲرﻏﻢ اﻳﻦﻛﻪ ﺳﺮﻃﺎن آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﺧﺎﻧﻢﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻫﻨﻮز اﺑﻬﺎﻣﺎﺗﻲ‬

‫ﺑﻨﻔﺸﻪ رﺟﺒﻴﺎن‬

‫در ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪﺳﺎز ﭘﺎﺗﻮژﻧﺰ اﻳﻦ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺑﻪ دو ﻧﻮع ﺗﻴﭗ ‪ I‬ﻛﻪ‬ ‫ﮔﺮوه ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن زﻧﺎن ﺗﻬﺮان‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺮوژن ﺑﻮده )آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم( و ﺗﻴﭗ ‪) II‬ﻏﻴﺮواﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺮوژن( ﺗﻘﺴﻴﻢ ﮔﺮدﻳﺪه‪ ،‬ﻛﻪ ﻫﻮرﻣﻮن‬ ‫اﺳﺘﺮوژن را ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻟﻘﺎﻛﻨﻨﺪه ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي و در ﻧﻬﺎﻳﺖ آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﺗﻴﭗ ‪ I‬و ﻫﻮرﻣﻮن ﭘﺮوژﺳﺘﺮون را آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ اﻳﻦ‬ ‫روﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻤﺎﻧﻌﺖﻛﻨﻨﺪه و ﺣﺘﻲ درﻣﺎنﻛﻨﻨﺪه در اﻳﻦ ﻧﻮع آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬ﺗﻌﺪاد‬ ‫‪ 47‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﻮرﺗﺎژ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 23‬ﻧﻤﻮﻧﻪ اﻧﻮاع آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ )‪ 12‬ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده‪ ،‬ﭘﻨﺞ ﻣﻮرد‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ و ﺷﺶ ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ( و ‪ 24‬ﻣﻮرد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل اﻧﺘﺨﺎب و‬ ‫رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﺑﺮاي ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻪروش اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺮ روي ﺑﻠﻮكﻫﺎي ﭘﺎراﻓﻴﻨﻲ ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ درﺻﺪ رﻧﮓآﻣﻴﺰي ﻣﺜﺒﺖ‪ ،‬ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬از‬ ‫‪ 24‬ﻣﻮرد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در ‪ (%75) 18‬ﻣﻮرد رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺖ و در ﺗﻤﺎﻣﻲ ‪ (%100) 23‬ﻣﻮرد‬ ‫اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺖ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري در ﺑﺮوز رﺳﭙﺘﻮر ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو‬ ‫ﮔﺮوه ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ )‪ .(P=0/023‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ‪ 18‬ﻣﻮرد )‪ (%85/7‬اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي داراي ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ‪ +3‬ﺑﺮاي‬ ‫ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻮدﻧﺪ وﻟﻴﻜﻦ در ‪ 17‬ﻣﻮرد )‪ (%70/8‬ﻣﻮارد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ‪ +3‬ﺑﻪدﺳﺖ‬ ‫آﻣﺪ و اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد )‪ .(P=0/02‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺛﺮات ﻣﻬﺎري ﭘﺮوژﺳﺘﺮون و ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺳﻴﻮن اﭘﻴﺘﻠﻴﺎل‬

‫*‬

‫و اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﭘﺮوژﺳﺘﺮوﻧﻲ در ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل آﻧﺪوﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﺮﻳﻢﺧﺎن زﻧﺪ‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن‬

‫اﺳﺘﺎد ﻧﺠﺎتاﻟﻬﻲ ﺷﻤﺎﻟﻲ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن زﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺨﺶ‬ ‫ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي‬

‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺮاي ﻫﺎﻳﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-88906767 :‬‬ ‫‪E-mail: nizadimood@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻛﺎرﺳـﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴـﺪ آﻧـﺪوﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻫﻴﭙـﺮﭘﻼزي آﻧـﺪوﻣﺘﺮ‪ ،‬ﮔﻴﺮﻧـﺪه اﺳـﺘﺮوژن‪ ،‬ﮔﻴﺮﻧـﺪه ﭘﺮوژﺳـﺘﺮون‪،‬‬ ‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ‪.‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ و ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ اﺻﻠﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪ :‬ﺗﻴﭗ ‪ :I‬واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺮوژن و ﺑﻪﻃﻮر‬ ‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫)‪(EC‬‬

‫‪ Endometrial Carcinoma‬از ﻧﻈﺮ ﻓﺮاواﻧﻲ‬

‫ﻋﻤﺪه در ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﺟﻮانﺗﺮ ﺑﺎ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن‬

‫)‪(ERs‬‬

‫و‬

‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ زﻧﺎن و ﭼﻬﺎرﻣﻴﻦ ﻧﺌﻮﭘﻼﺳﻢ ﺑﺪﺧﻴﻢ‬

‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده و از ﭘﻴﺶآﮔﻬﻲ ﺑﻬﺘﺮي ﺑﺮﺧﻮردار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در زﻧﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬اﻳﻦ ﺳﺮﻃﺎن ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه در زﻧﺎن ﻳﺎﺋﺴﻪ دﻳﺪه‬

‫ﺗﻴﭗ ‪ :II‬ﻏﻴﺮواﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﺳﺘﺮوژن ﻛﻪ در ﮔﺮوه ﺳﻨﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺎ از دﺳﺖ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﻟﻴﻜﻦ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻣﺤﺪوده ﺳﻨﻲ آن ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ و در‬

‫دادن ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده و ﭘﻴﺶآﮔﻬﻲ‬

‫ﺳﻨﻴﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ و ﺑﻴـﺶﺗﺮ در ﺧﺎﻧﻢﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺎزاﻳﻲ دارﻧﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪3‬و‪2‬‬

‫ﺑﺪﺗﺮ دارد‪.‬‬


‫ﺳﻬﻴﻼ ﺳﺮﻣﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ ﭘﻴﺶﺳﺮﻃﺎﻧﻲ در‬

‫‪157‬‬

‫اﺳﺘﺮوژن ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ از ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ‬

‫ﺗﻴﭗ ‪ I‬ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﻟﻴﻜﻦ ﻫﻨﻮز ارﺗﺒﺎط دﻗﻴﻖ ﻣﺎﺑﻴﻦ‬

‫ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﭘﺮوژﺳﺘﺮوﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﺳﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ﻫﺪف از اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و‬

‫ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺳﻴﻮن آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﮔﺮدﻳﺪه در‬

‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺮ روي اﻧﻮاع‬

‫ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﭘﺮوژﺳﺘﺮون داراي اﺛﺮ آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ ﺑﺮ روي اﻳﻦ واﻗﻌﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي و ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫و ﭼﻨﺎنﭼﻪ اﻳﻦ اﺛﺮ ﻣﻬﺎري ﭘﺮوژﺳﺘﺮون وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬‬

‫ﻧﻘﺶ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ در روﻧﺪ ﺗﻐﻴﻴﺮات آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻧﺌﻮﭘﻼزي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي و ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎنﻫﺎي ﻏﺪدي در اﭘﻴﺘﻠﻴﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺳﻴﻮن ﻳﺎﻓﺘﻪ و در‬ ‫ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد‪ 2.‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ از آﻧﺠﺎﻳﻲﻛﻪ‬ ‫ﺧﻄﺮ اﺳﺘﻘﺮار ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺗﻴﭗ‬

‫‪I‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻧﺴﺒﻲ ﺑﺎ درﺟﻪ ﺗﻜﺜﻴﺮ‬

‫ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ آﻧﺪوﻣﺘﺮ اﻟﻘﺎ ﺷﺪه ﺑﺎ ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﺘﺮوژن در ارﺗﺒﺎط اﺳﺖ‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ ﺑﻪروش ﻣﻘﻄﻌﻲ )‪ (Cross sectional‬ﺻﻮرت‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻛﻪ در ﻳﻚ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻊ از‬

‫ﮔﺮﻓﺖ ﺗﻌﺪاد ‪ 23‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 12‬ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده‪،‬‬

‫ﺳﺎده ﺗﺎ ﭘﻴﭽﻴﺪه و از ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ ﺗﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ را‬

‫ﭘﻨﺞ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ و ﺷﺶ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺮﺣﻠﻪ ﭘﻴﺶﺑﺪﺧﻴﻢ ﺑﺎﻟﻘﻮه در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ‪ 5.‬ﻟﺬا در‬

‫و ‪ 24‬ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ از ﻧﻮع آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪﻣﺪت ﺳﻪ‬

‫ﺟﻬﺖ ﻣﻤﺎﻧﻌﺖ از ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬

‫ﺳﺎل ‪ 1386-89‬از ﺑﺨﺶ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن زﻧﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل ﺑﺎ داﻧﺴﺘﻦ ﻣﺘﻬﻢ اﺻﻠﻲ ﻳﻌﻨﻲ ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﺘﺮوژن ﻣﻲﺗﻮان از‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد ﻛﻮرﺗﺎژ‪ ،‬ﺑﻴﻮﭘﺴﻲ و ﻳﺎ ﻫﻴﺴﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﺑﺎ‬

‫درﻣﺎن ﺑﺎ ﻫﻮرﻣﻮن ﺳﻮد ﺟﺴﺖ‪ ،‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﺎ ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮوژﺳﺘﺮون‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺ اوﻟﻴﻪ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي )اﻋﻢ از ﺳﺎده‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ( ﺑﻮده‬

‫)ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺛﺮات آﻧﺘﻲاﺳﺘﺮوژﻧﻴﻚ آن( در ﺟﻬﺖ ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ اﺛﺮ‬

‫وﻟﻲ در ﮔﺮوه ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﻓﻘﻂ ﻣﻮارد ﻫﻴﺴﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ اﺳﺘﺮوژن ﺑﺮ ﺑﺎﻓﺖ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﭘﻴﺸﺮوي ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ را‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ از آرﺷﻴﻮ ﺑﺨﺶ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن زﻧﺎن ﺧﺎرج ﮔﺮدﻳﺪ و ﭘﺲ‬

‫‪7‬و‪6‬‬

‫ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬

‫از ﺑﺎزﺑﻴﻨﻲ ﻣﺠﺪد ﻛﻠﻴﻪ ﻻمﻫﺎ و ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺗﺸﺨﻴﺺ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻻم ﻣﻨﺎﺳﺐ از ﻧﻈﺮ‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮمﻫﺎي آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل ﺷﺒﻴﻪ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ داراي‬

‫ﻛﻤﻴﺖ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺟﺪا ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻫﻤﺮاه ﭘﻮﻟﻴﭗ و ﻳﺎ‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺪار‬

‫آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺖ ﺑﻮد از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺬف ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ از ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻳﻚ ﺑﻠﻮك‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎ ﺑﻪﺧﺼﻮص در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮرال ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ‬

‫ﭘﺎراﻓﻴﻨﻲ اﻧﺘﺨﺎب و از ﻫﺮ ﺑﻠﻮك ﭘﺎراﻓﻴﻨﻲ دو ﺑﺮش ﺑﺎ ﺿﺨﺎﻣﺖ دو‬

‫اﺷﻜﺎل ﻫﻴﺴﺘﻮﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻛﺎﻧﺴﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ 3.‬ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺑﺎﻟﻘﻮه‬

‫ﻣﻴﻜﺮون داده ﺷﺪه و ﺗﺤﺖ رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺟﻬﺖ‬

‫ﭘﻴﺶﺑﺪﺧﻴﻤﻲ در آﻧﺪوﻣﺘﺮ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ‪،‬‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ داراي ﺳﻄﻮح ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ از ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون‬ ‫آﻧﺘﻲﺑﺎديﻫﺎي‬

‫)‪ER‬‬

‫و‬

‫‪(PR‬‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫‪PR (PgR 636) Dako Cytomation, Washington, USA‬‬

‫‪ER (1 D5) Dako Cytomation‬‬

‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﻣﺘﻔﺎوت از ﻣﻮارد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬

‫و‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻄﻮح‬

‫ﺗﻬﻴﻪﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ دو ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ﺑﻪﻃﻮر ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‪.‬‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ و درﺻﺪ و ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ درﺟﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮارد‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﺗﻮﺳﻂ ‪ Nunobiki‬وﻳﮋﮔﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ‬

‫ﻣﺜﺒﺖ زﻣﺎﻧﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ %10‬ﻫﺴﺘﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎ رﻧﮓ‬

‫در آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ و ﻧﺌﻮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا در ﺻﻮرت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ ﺑﻪﻣﻘﺪار ﻛﻢﺗﺮ از ‪%10‬‬

‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﻻمﻫﺎي‬

‫ﮔﺮﻓﺖ‪ 8.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﻳﻲ از‬

‫از ﻧﻈﺮ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن در ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه و ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در‬

‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮاﺳﺎس ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻫﺴﺘﻪﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺳﻪ‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ وﺟﻮد دارد‪ .‬وﻟﻲ ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ از ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬

‫درﺟﻪ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ زﻳﺮ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ :‬ﺿﻌﻴﻒ ﻳﺎ ‪ ،+1‬ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻳﺎ ‪ +2‬و‬

‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل از ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي‬

‫ﺷﺪﻳﺪ ﻳﺎ ‪ 3.+3‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻳﺎ ﻋﺪم رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي‬

‫)‪ER‬‬

‫و‬

‫‪(PR‬‬

‫ﻣﻨﻔﻲ در‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز ‪ ER‬و ‪ PR‬در اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي و ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫‪158‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ درﺻﺪ و ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي آنﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫ﻧﺮماﻓﺰار‬

‫‪SPSS‬‬

‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 18‬ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺟﻬﺖ‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻛﻴﻔﻲ از آزﻣﻮن‬

‫‪2‬‬

‫‪‬‬

‫ﻳﺎ آزﻣﻮن‬

‫‪Fisher’s exact test‬‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺎ ﻣﺎرﻛﺮ ﮔﻴﺮﻧـﺪه اﺳـﺘﺮوژن‬ ‫در ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم و ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ‪ ،‬دو ﻣﻮرد ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻋﺪم وﺟﻮد ﺑﺎﻓﺖ ﻛﺎﻓﻲ‬ ‫ﭘﺲ از ﺑﺮش ﺑﻠﻮك ﺟﻬﺖ رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ اﻣﻜﺎن ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺮاي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫‪ER‬‬

‫ﮔﺮوه‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮدن ﻳﺎ ﻧﺒﻮدن اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ اﺳﺎس‬ ‫‪ P value‬ﺑﻴﺎن ﺷﺪ )‪ .(P=0/05‬ﻻزم ﺑﻪذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﺠﻤﻮع ﭘﻨﺞ ﻣﻮرد‬

‫)‪(ER‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫‪-‬‬

‫‪+1‬‬

‫‪+2‬‬

‫‪+3‬‬

‫‪3‬‬

‫‪4‬‬

‫‪5‬‬

‫‪12‬‬

‫‪24‬‬

‫)‪(%12/5‬‬

‫)‪(%16/7‬‬

‫)‪(%20/8‬‬

‫)‪(%50‬‬

‫)‪(%100‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪12‬‬

‫‪7‬‬

‫‪23‬‬

‫)‪(%8/7‬‬

‫)‪(%8/7‬‬

‫)‪(%52/2‬‬

‫)‪(%30/4‬‬

‫)‪(%100‬‬

‫‪5‬‬

‫‪6‬‬

‫‪17‬‬

‫‪19‬‬

‫‪47‬‬

‫)‪(%10/6‬‬

‫)‪(%12/8‬‬

‫)‪(%36/2‬‬

‫)‪(%40/4‬‬

‫)‪(%100‬‬

‫آزﻣﻮن ‪،Fisher’s exact test‬‬

‫‪ER: Estrogen Receptor‬‬

‫‪P=0/175‬‬

‫از ‪ 24‬ﻣﻮرد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن در )‪(%87/5‬‬ ‫‪ 21‬ﻣﻮرد رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺖ‪ 10 .‬ﻋﺪد از ‪ 12‬ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده )‪،(%83/3‬‬ ‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﭘﻨﺞ ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه )‪ (%100‬و در ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﺶ ﻣﻮرد‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ )‪ (%100‬ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺎ ﻣﺎرﻛﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻓﻮق از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد )‪ .(P=0/0905‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻫﺮ ﺳﻪ‬

‫در ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم و ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫ﮔﺮوه ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي در ﻫﻢ ادﻏﺎم و درﺻﺪ رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن‬

‫‪PR‬‬

‫ﮔﺮوه‬

‫)‪(PR‬‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫‪-‬‬

‫‪+1‬‬

‫‪+2‬‬

‫‪+3‬‬

‫‪6‬‬

‫‪1‬‬

‫‪0‬‬

‫‪17‬‬

‫‪24‬‬

‫)‪(%25‬‬

‫)‪(%4/2‬‬

‫)‪(%0‬‬

‫)‪(%70/8‬‬

‫)‪(%100‬‬

‫‪0‬‬

‫‪1‬‬

‫‪2‬‬

‫‪18‬‬

‫‪21‬‬

‫)‪(%0‬‬

‫)‪(%4/8‬‬

‫)‪(%9/5‬‬

‫)‪(%85/7‬‬

‫)‪(%100‬‬

‫‪6‬‬

‫‪2‬‬

‫‪2‬‬

‫‪35‬‬

‫‪45‬‬

‫)‪(%13/3‬‬

‫)‪(%4/4‬‬

‫)‪(%4/4‬‬

‫)‪(%77/8‬‬

‫)‪(%100‬‬

‫در ﮔﺮوه ﻛﻠﻲ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ‪ %91/3‬ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬ ‫)‪ (%87/5‬اﻳﻦ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد )‪ .(P=1‬از ‪ 24‬ﻣﻮرد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬

‫آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در )‪ 18 (%75‬ﻣﻮرد رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺖ و‬ ‫در ﺗﻤﺎﻣﻲ ‪ 12‬ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده‪ ،‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺳﻪ ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬ ‫ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ و ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺷﺶ ﻣﻮرد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺗﻔﺎوت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي در اﻳﻦ ﭼﻬﺎر‬ ‫ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد )‪ .(P=0/159‬ﺑﺎ ادﻏﺎم ﻛﺮدن ﺳﻪ ﮔﺮوه‬ ‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي در ﻳﻚدﻳﮕﺮ درﺻﺪ رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در‬

‫ﻣﺠﻤﻮع‬

‫آزﻣﻮن ‪،Fisher’s exact test‬‬

‫‪P=0/02‬‬

‫‪PR: Progesterone Receptor‬‬

‫ﮔﺮوه ﻛﻠﻲ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ‪ %100‬ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم‬ ‫)‪ (%75‬اﻳﻦ اﺧﺘﻼﻓﺎت ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد )‪.(P=0/023‬‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﺑﺮاي ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن در‬ ‫ﮔﺮوه ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم و ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي در ﺟﺪول ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﺪﺧﻴﻤﻲ در دﺳﺘﮕﺎه ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ زﻧﺎن ﺑﻮده‬

‫اﻳﻦ دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺪ )‪ .(P=0/175‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ‬

‫ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ در آﻣﺎر ﻣﻨﺘﺸﺮﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺠﻤﻦ ﺳﺮﻃﺎن در آﻣﺮﻳﻜﺎ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﺑﺮاي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در‬

‫)‪ (American cancer society‬در ﺳﺎل ‪ 40100 ،2008‬ﻣﻮرد ﺟﺪﻳﺪ و‬

‫ﮔﺮوه ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم و ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي در ﺟﺪول ‪ 2‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ‪ 7470‬ﻣﺮگ ﻧﺎﺷﻲ از آن در آﻣﺮﻳﻜﺎ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪4‬‬

‫ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در اﻳﻦ ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار‬

‫ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻈﻢ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺗﻴﭗ ‪ (%57-80) I‬و واﺑﺴﺘﻪ‬

‫ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ )‪.(P=0/02‬‬

‫ﺑﻪ اﺛﺮات ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ و ﻳﺎ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﭼﺎﻗﻲ و اﺳﺘﻔﺎده ﺧﺎرﺟﻲ از‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﺳﻬﻴﻼ ﺳﺮﻣﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪9‬و‪5‬‬

‫‪159‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي و‬

‫در ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل ﺑﺮوز داﺷﺘﻪاﻧﺪ )‪ 5.(P=0/01‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦ در‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل آﻧﺪوﻣﺘﺮ از ﻏﺪد آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل ﺑﺮﺧﻮاﺳﺘﻪ و ﺷﻴﻮع‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Uchikawa‬اﻧﺘﺸﺎر ﻳﺎﻓﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﻴﺎن رﺳﭙﺘﻮرﻫﺎي‬

‫آن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺸﺨﺺ در ارﺗﺒﺎط ﻳﺎ در ﻣﻌﺮض ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت ﺑﻮدن ﺑﺎ‬

‫اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪي در آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮﻣﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻧﺮﻣﺎل و‬

‫اﺳﺘﺮوژن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﺳﺘﺮوژن ﺑﺎﻋﺚ رﺷﺪ و ﺗﺰاﻳﺪ ﭘﻮﺷﺶ آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ ﻛﺎﻫﺶ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﺎ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪12‬‬

‫ﮔﺮدﻳﺪه در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻪﺻﻮرت آﻧﺘﺎﮔﻮﻧﻴﺴﺖ اﺛﺮات رﺷﺪي‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻄﻮح ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ در اﻧﻮاع‬

‫اﺳﺘﺮوژن ﻋﻤﻞ ﻛﺮده و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻣﻬﺎر اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖﻫﺎ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي از ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻫﻮرﻣﻮن درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ آنﻫﺎ‪ ،‬اﻗﺪام ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ‬

‫ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ از ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻫﻨﻮز ﺑﻪﻃﻮر ﻛﺎﻣﻞ‬

‫اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎده‪ ،‬ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ و ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻي اﺳﺘﺮوژن در ﺑﺪن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪10‬‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻧﻴﺴﺖ‪.‬‬

‫ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺣﺎﻛﻲ از ﻋﺪم وﺟﻮد ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري در اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي از ﻧﻈﺮ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﻟﻮژﻳﻜﺎل ﺑﺮ روي ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻧﺸﺎن‬

‫ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻮد‪ .‬ﺑﻪﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺑﺎ وﺟﻮد ﺑﺎﻻﺗﺮ‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﻮي ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬

‫ﺑﻮدن درﺻﺪ ﺑﻴﺎن ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن در ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون‬

‫راﺑﻄﻪ ﻧﺰدﻳﻜﻲ ﺑﺎ ﺗﺤﺮﻳﻜﺎت ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ در‬

‫آﺗﻴﭙﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎده‪ ،‬اﻳﻦ اﺧﺘﻼف از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد و در‬

‫آﻧﺪوﻣﺘﺮ دارد‪ 3.‬ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻪﻋﻠﺖ اﺛﺮات ﻣﻬﺎري ﺑﺮ ﭘﺮوﻟﻴﻔﺮاﺳﻴﻮن‬

‫ﻣﻮرد ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﮔﺮوه ‪ %100‬ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻴﺎن ﺷﺪ‪ .‬در‬

‫اﭘﻴﺘﻠﻴﺎﻟﻲ‪ ،‬درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺑﺮاي ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد و‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ ‪ %50‬ﻣﻮارد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم در رﻧﮓآﻣﻴﺰي اﻳﻤﻮﻧﻮﻫﻴﺴﺘﻮﺷﻴﻤﻲ‬

‫اﻳﻦ ﻋﻤﻞ را ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻴﺎن ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﺎﺗﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ‬

‫از ﻧﻈﺮ ﺑﻴﺎن ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن ﺑﻪﺷﺪت رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ )‪ (+3‬در‬

‫آنﻫﺎ از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ آﻧﺰﻳﻢ ‪ -17‬ﺑﺘﺎ ﻫﻴﺪروﻛﺴﻲ اﺳﺘﺮوﻳﻴﺪ‬

‫ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺪار در ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ‪ %30/4‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد ﻋﺪم ﻣﻌﻨﻲدار‬

‫دﻫﻴﺪروژﻧﺎز و ﺳﻮﻟﻔﻮﺗﺮاﻧﺴﻔﺮاز اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺷﺮاﻳﻂ‬

‫ﺑﻮدن اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺗﺸﺪﻳﺪ رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻣﻮارد ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﺑﺎ‬

‫ﻫﻴﭙﺮاﺳﺘﺮوژﻧﻴﺴﻢ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي اﻳﻦ ﻫﻮرﻣﻮن از ﺗﺎﺛﻴﺮ آن ﺑﺮ ﺗﻜﺜﻴﺮ‬

‫وﺟﻮد ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻮدن درﺻﺪ ﻣﻴﺎن ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﻣﺒﺬول‬

‫اﭘﻴﺘﻠﻴﻮم ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ‪.‬‬

‫‪11‬‬

‫داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺣﺎﻛﻲ از ﺑﻴﺎن ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن در ‪%87/5‬‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻮرد ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻧﻴﺰ درﺻﺪ ﻣﻮارد ﺑﻪﺷﺪت‬

‫از ﻣﻮارد آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم و ‪ %91/3‬از ﻣﻮارد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ وﺟﻮد‬

‫رﻧﮓ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ‪ %71‬ﺑﻮده ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻮارد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﻛﻪ‬

‫ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮدن آﻣﺎري اﻳﻦ اﺧﺘﻼف‪ ،‬ﺑﺮوز ﺑﻴﺶﺗﺮ ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن را در‬

‫‪ %86‬ﺑﻮد ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺖ )‪ (P=0/02‬و اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ‪ %100‬ﻣﻮارد‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Nunobiki‬ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ داﺷﺖ ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻟﻪ آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻴﺎن‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﻳﺎ ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن را ﺑﺮوز دادﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ از ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ ﺑﻪﺳﻤﺖ‬

‫در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده ﻛﻪ ‪ %83/3‬ﻣﻮارد ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن داﺷﺖ‬

‫آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮﻣﺎ ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 8.‬ﺑﻪﻋﺒﺎرﺗﻲ دﻳﮕﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ‪%75‬‬

‫ﺑﺮوز ﺑﺎﻻﺗﺮي را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ )‪ .(P=1‬اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه‬

‫ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪه ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ %100‬ﻣﻮارد ﻣﺜﺒﺖ ﮔﻴﺮﻧﺪه‬

‫ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻﺗﺮ ﻫﻮرﻣﻮن اﺳﺘﺮوژن در ﺷﺮاﻳﻂ ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ ﻳﺎ‬

‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت رﻧﮓﭘﺬﻳﺮي ﻧﻴﺰ در‬

‫ﺑﺪون آﺗﻴﭙﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻓﻮق ﺗﺎﻳﻴﺪي ﺑﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Nanobiki‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﻣﻮاﺟﻪ ﻫﺴﺘﻴﻢ ﻛﻪ در ﻫﺮ دو ﻣﻮرد ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار آﻣﺎري‬

‫ﻛﻪ ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺳﻄﻮح ﺑﺎﻻي ﮔﻴﺮﻧﺪه اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در‬

‫)‪ (P=0/02‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﭘﻴﭽﻴﺪه ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ وﻟﻴﻜﻦ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﺑﻴﻦ‬

‫اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ دﻟﻴﻠﻲ ﺑﺮ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺤﺪود ﻫﻮرﻣﻮن درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮ‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم و ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي ﺳﺎده ﺑﺎ آﺗﻴﭙﻲ ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ‪ 8.‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﺎل ﺑﺎﺷﺪ و از ﻃﺮﻓﻲ ﻧﺸﺎن از اﻳﻦﻛﻪ در ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬

‫‪ Orejuela‬ﻧﻴﺰ اﻳﻦ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎ در ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ ﺑﻪ‬

‫ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن ﭘﺎﺳﺦ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺎ ﭘﺮوژﺳﺘﻴﻦ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﮔﻴﺮﻧﺪه‬

‫ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ در ‪ %100‬و ‪ %95‬ﻣﻮارد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼﺳﺘﻴﻚ و آﻧﺪوﻣﺘﺮ ﻧﺮﻣﺎل‬

‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون وﺟﻮد داﺷﺘﻪ در‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻘﺶ ﻫﻮرﻣﻮن‬

‫ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ‪ %71‬و ‪ %79‬ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ‬

‫درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺮوژﺳﺘﻴﻦ‪ ،‬ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖ اﻳﻦ روش درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان درﻣﺎن‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم آﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ آﻧﺪوﻣﺘﺮ‬ ‫ﭙﺮﭘﻼزي و‬ ‫اﻧﻮاع ﻫ‬ Sarmadi S. ‫ﻴ‬et al. ‫ در‬PR ‫ و‬ER ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز‬

160

‫"ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺮوز ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي اﺳﺘﺮوژن و ﭘﺮوژﺳﺘﺮون در اﻧﻮاع ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي‬

‫ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ و ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪﺟﺎي درﻣﺎنﻫﺎي ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻫﻴﺴﺘﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﭼﻪ‬

‫آﻧﺪوﻣﺘﺮ و آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم اﻧﺪوﻣﺘﺮﻳﻮﻳﻴﺪ در ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬

‫در ﻣﻮارد ﻫﻴﭙﺮﭘﻼزي آﺗﻴﭙﻴﻚ و ﭼﻪ ﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم در ﻣﺮاﺣﻞ اوﻟﻴﻪ‬

‫ و ﻛﺪ‬1388 ‫ﻣﻴﺮزا ﻛﻮﭼﻚﺧﺎن" در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮاي ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﺳﺎل‬

‫ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺑﺮاي ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي در ﺳﻦ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﻪ ﻗﺼﺪ ﺣﻔﻆ ﺑﺎرداري ﺧﻮد‬

‫ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه‬30762

.‫ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه اﺳﺖ‬،‫را دارﻧﺪ‬

.‫اﺳﺖ‬

‫ اﻳـﻦ ﻣﻘـﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

References 1. Zaino RJ. Endometrial hyperplasia and carcinoma. In: Fox H, Wells M. Haines and Taylor Obstetrical and Gynaecological Pathology. 5th ed. Philadelphia, PA: Churchill-Livingstone; 2003. p. 445. 2. Hu K, Zhong G, He F. Expression of estrogen receptors ERalpha and ERbeta in endometrial hyperplasia and adenocarcinoma. Int J Gynecol Cancer 2005;15(3):537-41. 3. Chakraborty S, Khurana N, Sharma JB, Chaturvedi KU. Endometrial hormone receptors in women with dysfunctional uterine bleeding. Arch Gynecol Obstet 2005;272(1):17-22. 4. Kim JJ, Chapman-Davis E. Role of progesterone in endometrial cancer. Semin Reprod Med 2010;28(1):81-90. 5. Orejuela FJ, Ramondetta LM, Smith J, Brown J, Lemos LB, Li Y, et al. Estrogen and progesterone receptors and cyclooxygenase-2 expression in endometrial cancer, endometrial hyperplasia, and normal endometrium. Gynecol Oncol 2005;97(2):483-8. 6. Bese T, Vural A, Ozturk M, Dagistanli F, Demirkiran F, Tuncdemir M, et al. The effect of long-term use of progesterone therapy on proliferation and apoptosis in simple endometrial hyperplasia without atypia. Int J Gynecol Cancer 2006;16(2):809-13.

7. Wheeler DT, Bristow RE, Kurman RJ. Histologic alterations in endometrial hyperplasia and well-differentiated carcinoma treated with progestins. Am J Surg Pathol 2007;31(7):988-98. 8. Nunobiki O, Taniguchi E, Ishii A, Tang W, Utsunomiya H, Nakamura Y, et al. Significance of hormone receptor status and tumor vessels in normal, hyperplastic and neoplastic endometrium. Pathol Int 2003;53(12):846-52. 9. Burton JL, Wells M. Recent advances in the histopathology and molecular pathology of carcinoma of the endometrium. Histopathology 1998;33(4):297-303. 10. Bergeron C, Ferenczy A, Toft DO, Shyamala G. Immunocytochemical study of progesterone receptors in hyperplastic and neoplastic endometrial tissues. Cancer Res 1988;48(21):6132-6. 11. Dallenbach-Hellweg G, Schmidt D: Oestrogens and proliferation of endometrial cells. J Cardiovasc Pharm 1996;28(Suppl 5):24-8. 12. Uchikawa J, Shiozawa T, Shih HC, Miyamoto T, Feng YZ, Kashima H, et al. Expression of steroid receptor coactivators and corepressors in human endometrial hyperplasia and carcinoma with relevance to steroid receptors and Ki-67 expression. Cancer 2003;98(10):2207-13.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ و‬No. 3, June 2012: 156-161

100

Immunohistochemical expression of estrogen and progesterone receptors in endometrial hyperplasia and endometrioid carcinoma

Abstract Soheila Sarmadi M.D. Narges Izadi-Mood M.D.* Banafsheh Rajabian M.D. Department of Pathology, Women’s Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: January 07, 2012 Accepted: March 03, 2012

Background: Endometrial carcinoma (EC) is the most common gynecologic malignancy; however, mechanisms underlying its pathogenesis remain obscure. Endometrial carcinoma has been classified into two major categories: type I (related to estrogen or endometrioid adenocarcinoma) and type II (unrelated to estrogen). Estrogen is the main trigger for the abnormal proliferation in the endometrial epithelium but progesterone can inhibit this process. The aim of this study was to analyze the expression of estrogen and progesterone receptors in all types of endometrial hyperplasia in comparison to endometrioid adenocarcinoma of endometrium. Methods: Forty-seven specimens including 23 cases of histopathologically confirmed hyperplastic endometrium (12 simple hyperplasia, 5 complex hyperplasia without atypia, and 6 complex hyperplasia with atypia) and 24 cases of endometrial carcinoma were studied. Immunohistochemical staining of estrogen and progesterone receptors was performed in paraffin-embedded blocks and expression of estrogen and progesterone receptors were scored according to the proportion of positive staining cells. Results: Overexpression of progesterone receptors was seen in 18 (75%) out of 24 cases of endometrial carcinoma and 23 (100%) of all types of endometrial hyperplasia. The aforesaid differences were statistically significant (P=0.023). 70.8% of cases with endometrial carcinoma were 3+ for immunohistochemical staining of progesterone receptors as were 85.7% of the cases with endometrial hyperplasia; the difference being also statistically significant (P=0.02). Conclusion: Considering the increased proportion of progesterone receptor expression

*

in all types of hyperplastic endometrium in comparison to endometrial carcinoma,

Corresponding author: Dept. of Pathology, Women’s Hospital, Nejatollahi St., Karim Khan Zand Ave., Tehran, Iran. Tel: +98-21-88906767 E-mail: nizadimood@yahoo.com

hormonal therapy by progestinal agents is recommended as a treatment of choice. Keywords: Endometrial carcinoma, endometrial hyperplasia, estrogen receptor, immunohistochemistry, progesterone receptor.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫ﺧﺮداد ‪162-168 ،1391‬‬ ‫دوره ‪، 70‬‬ ‫اﺳﺘﻨﺖﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﺗﻌﺒﻴﻪﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه وﻋﻠﻮم‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺷﻤﺎرهﺪ‪،3‬ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴ‬ ‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ در‬ ‫آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺗﻨﮕﻲ ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ‬ ‫ﺑﺮاي ﺟﺮاﺣﻲ اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1389/08/09 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/02 :‬‬ ‫‪2‬‬

‫داوود ﻛﺎﻇﻤﻲ ﺻﺎﻟﺢ‪ ،1‬ﺣﻴﺪر ﻛﺮﻳﻤﻲ‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫اﻣﻴﻦ ﺻﺒﻮري‪ ،*3‬زﻫﺮا ﻧﻴﻜﻨﺎم‬

‫‪4‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬درﻣﺎن اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪ ،‬اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ﺑﻬﺮام ﭘﻴﺸﮕﻮ‪ ،1‬ﭘﺪرام ﻛﺮﻳﻤﻲ‬

‫درﻣﺎن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ دﭼﺎر دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻃﺒﻲ ﻫﻤﺮاه )ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺮﺧﻄﺮ( ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﻗﻠﺐ و ﻋﺮوق‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻗﻠﺐ و‬ ‫ﻋﺮوق‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪،‬‬

‫آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺼﺪ دارﻳﻢ ﭘﻴﺎﻣﺪ درﻣﺎﻧﻲ زودرس و دﻳﺮرس ﺣﺎﺻﻞ از‬ ‫آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ را در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ 82 :‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﻗﻠﺐ و ﻋﺮوق‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ( و ﺟﻤﺎران ﺗﻬﺮان ﻛﻪ در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1387-89‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫)ﺗﻨﮕﻲ ≤‪ %50‬در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ و ﺗﻨﮕﻲ‬

‫‪ -3‬ﭘﺰﺷﻚ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﺳﻴﺐﻫﺎي‬

‫ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري ﮔﺮدﻳﺪه ﺑﻮدﻧﺪ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮاح و ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ از ﻟﺤﺎظ‬

‫ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺗﻐﺬﻳﻪ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫≤‬

‫‪ %70-80‬در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ( و ﺑﻪﻋﻠﺖ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻻي ﺟﺮاﺣﻲ‬

‫ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﻮدن ﺑﺮاي اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﭘﻲﮔﻴﺮي ﭘﺲ از اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري ﺑﻴﻤﺎران‬

‫‪ -4‬ﮔﺮوه داﺧﻠﻲ ﻣﻐﺰ و اﻋﺼﺎب‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫‪ 15/9‬ﻣﺎه ﺑﻮد‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ روش ﻣﻘﻄﻌﻲ‪ -‬ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﺮ روي ‪ 54‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮد )‪ (%65/9‬و ‪ 28‬ﺑﻴﻤﺎر زن‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫)‪ (%34/1‬اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﺳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻴﻤﺎران ‪ 69/7±9/2‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪ .‬آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ‪ 79‬ﺑﻴﻤﺎر‬

‫‪ -5‬داﻧﺸﺠﻮي ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫)‪ (%96/3‬ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻮد‪ .‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺎ ‪ %7/3‬ﻣﺮگ‪%4/9 ،TIA %4/9 ،Stroke %6/1 ،‬‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫*‬

‫‪MI‬‬

‫ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم آن ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ روش درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮﺛﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ اﻃﻤﻴﻨﺎن و از ﻟﺤﺎظ ﺗﻜﻨﻴﻜﻲ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻣﻼﺻﺪرا‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ(‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﺳﻴﺐﻫﺎي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ‬ ‫و ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺖ و ﺗﻐﺬﻳﻪ‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از روشدرﻣﺎﻧﻲ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ‬ ‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻋﻮارض ﺣﻴﻦ و ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻞ ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-88600067 :‬‬ ‫‪E-mail: aminsaburi@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪ ،‬اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪ ،‬ﺗﻨﮕﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ 4.‬ﺗﻨﮕﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﻣﺴﺎوي ‪ %50‬در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻼﻣﺖدار و ﺑﻴﺶﺗﺮ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫و ﻣﺴﺎوي ‪ %70‬در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ‪ ،‬در ﻋﺮوق ﻛﺎروﺗﻴﺪ داﺧﻠﻲ‬ ‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي )‪ (Stroke‬ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻋﻠﺖ ﻣﺮگ و ﻋﻠﺖ اﺻﻠﻲ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ‬

‫ﺧﺎرج ﻛﺮاﻧﻴﺎل ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ اﺛﺒﺎت ﺷﺪه‬

‫داﻳﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ‪ 1/5‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ در اروﭘﺎ و آﻣﺮﻳﻜﺎ دﭼﺎر ﺳﻜﺘﻪ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲﺷﻮد‪ 1.‬درﻣﺎن‬

‫آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوز و ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﺴﺌﻮل وﻗﻮع ‪ 30‬ﺗﺎ‬

‫اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺖ ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‪،‬‬

‫‪2‬و‪1‬‬

‫ﻣﻐﺰي ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ %40‬ﺳﻜﺘﻪﻫﺎي ﻣﻐﺰي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪3‬و‪2‬‬

‫رﻳﺴﻚ ﺳﻜﺘﻪ‬

‫اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬

‫)‪(CEA‬‬

‫‪ Carotid End Arterectomy‬از ﻃﺮﻳﻖ‬

‫ﻣﻐﺰي ﻧﺎﺷﻲ از ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﻗﺒﻠﻲ‬

‫ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ درﻣﺎن داروﻳﻲ در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺳﻜﺘﻪ‬

‫‪ Transient Ischemic Attack‬ﻗﺒﻠﻲ‬

‫ﻣﻐﺰي در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺗﻨﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪ آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوﺗﻴﻚ ﻋﻼﻣﺖدار ﻳﺎ‬

‫و ﻳﺎ ﺣﻤﻠﻪ ﮔﺬراي ﻣﻐﺰي‬

‫)‪(TIA‬‬

‫دارﻧﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﮕﻲ ﺷﺪﻳﺪﺗﺮ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در‬

‫ﺑﻲﻋﻼﻣﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻣﻮﺛﺮﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴـﺪ دوﻃﺮﻓﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﭼﺸﻤﮕﻴـﺮي اﻓﺰاﻳـﺶ‬

‫‪CEA‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪6‬و‪5‬و‪3‬‬

‫اﮔﺮ ﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺳﻮدﻣﻨﺪي‬

‫را در ﭘﻴﺶﮔﻴﺮي از ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻼﻣﺖدار و ﺑﺪون‬


‫داوود ﻛﺎﻇﻤﻲ ﺻﺎﻟﺢ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﻋﻼﻣﺖ دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ اﺛﺒﺎت ﻛﺮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﮔﺮوﻫﻲ از‬

‫‪163‬‬

‫ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻧﺠﺎم‬

‫‪CEA‬‬

‫در‬

‫‪CEA‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﺴﺘﺮي ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺮاﻳﺘﺮﻳﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮﺧﻄﺮ‬

‫ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ ،‬ﻟﺬا ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮي ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻮع درﻣﺎن در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﺑﻮدن ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬

‫دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ‪ CEA‬ﻣﻬﻢ‬

‫‪CAS‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم‬

‫اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ‬

‫ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﺷﺪه و وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫‪5‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران درﻣﺎن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ‪ ،CEA‬ﻳﻌﻨﻲ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ‪ .‬ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ ﻣﻌﺎدل ﺗﻨﮕﻲ‬

‫)‪Carotid Angioplasty and Stenting (CAS‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ و ﻣﺴﺎوي ‪ %50‬در ﺑﻴﻤﺎران داراي ﻋﻼﻣﺖ و ﺗﻨﮕﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ و‬

‫و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬ ‫‪8‬و‪7‬‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪CAS‬‬

‫ﻣﺴﺎوي ‪ %70-80‬در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪CEA‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻻزم ﻗﺒﻞ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪ ،‬ﺣﻴﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ‪ ،‬در ﻃﻲ ﺑﺴﺘﺮي‪ ،‬ﻳﻚﻣﺎه‬

‫ﻛﻢﺗﺮ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و در اﻳﻦ روش ﺑﺎ‬

‫ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻳﻚﺳﺎل ﺑﻌﺪ ﺟﻤﻊآوري ﮔﺮدﻳﺪه و ﺑﺎ‬

‫ﻳﻚ اﺳﺘﺮاﺗﮋي ﺑﺮﻗﺮاري ﻣﺠﺪد ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬

‫‪CEA‬‬

‫‪5‬‬

‫‪SPSS‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﮋﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻣﺤﻞ دﻗﻴﻖ ﺗﻨﮕﻲ‪ ،‬ﺑﺎ ﺑﺎﻟﻦ اﻗﺪام ﺑﻪ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار‬

‫ﮔﺸﺎد ﻛﺮدن ﻣﺤﻞ ﺗﻨﮕﻲ ﻣﻲﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﻨﺖ ﻛﻪ در‬

‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬دارا ﺑﻮدن ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﻛﺮاﻳﺘﺮﻳﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮﺧﻄﺮ‬

‫ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ ﻗﺮار داده ﻣﻲﺷﻮد از ﺗﻨﮕﻲ ﻣﺠﺪد ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي‬

‫ﺑﻮدن ﻧﻴﺰ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر ورود در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪ .‬آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ در‬

‫ﺗﺎ ‪ 11‬درﺻﺪ ﻧﻴﺰ‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻪﺻﻮرت درﺻﺪ )‪ (%‬و در ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤ‪‬ﻲ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ‬

‫‪5‬و‪2‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﺰان ﻋﻮد ﺗﻨﮕﻲ ﭘﺲ از‬

‫‪CAS‬‬

‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪10.‬و‪ 9‬در روش ‪ ،CAS‬رﻳﺴﻚ ﻋﻮارض ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ و‬

‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 16‬ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ آﻣﺎري‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﺑﻴﺎن ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫آﻣﺒﻮﻟﻲ ﻣﻐﺰي وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮدن ﺗﺠﻬﻴﺰات‬ ‫‪10‬و‪7‬و‪6‬‬

‫ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻣﺒﻮﻟﻲ‪ ،‬ﺣﺪود ‪ %60‬اﻳﻦ ﻋﻮارض را ﻛﺎﻫﺶ داد‪.‬‬

‫از‬

‫ﺟﻤﻠﻪ دﻳﮕﺮ ﻋﻮارض ‪ CAS‬ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﺪاﺧﻠﻪ رخ دﻫﺪ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺑﺮاديﻛﺎردي و اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن‪ ،‬ﻛﺎﻫﺶ ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ و ﻣﻮﻗﺖ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ‪ 82‬ﺑﻴﻤﺎر وارد ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ ‪ 54‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮد )‪ (%65/9‬و‬

‫ﻫﻮﺷﻴﺎري‪ ،‬ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬داﻳﺴﻜﺸﻦ آﺋﻮرت‪ ،TIA ،‬اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻗﻠﺒﻲ و‬

‫‪ 28‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%34/1‬زن ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﻴﻤﺎران ‪ 69/7±9/2‬ﺳﺎل ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﻣﺮگ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺗﺎ ﺣﺪودي ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫‪ 47‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%57/3‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ‪ 53 ،‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%64/9‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻓﺸﺎر‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻮدن و ﺳﻮدﻣﻨﺪي‬

‫ﺧﻮن و ‪ 24‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%29/3‬ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ ﺑﻮده و ﺷﺶ ﺑﻴﻤﺎر‬

‫را در ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻼﻣﺖدار و ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﻛﻪ رﻳﺴﻚ ﺑﺎﻻي‬

‫)‪ (%7/3‬ﻧﻴﺰ در زﻣﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻴﮕﺎر ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻋﻼﻳﻢ‬

‫ﭘﺮﺧﻄﺮ اﺟﺘﻨﺎبﻧﺎﭘﺬﻳﺮ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪CAS‬‬

‫‪11-14‬‬

‫‪CAS‬‬

‫ﺟﺮاﺣﻲ دارﻧﺪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ وﻟﻲ ﻫﻢﭼﻨﺎن ﻣﻴﺰان و ﻧﻮع ﻋﻮارض‬

‫ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم‬

‫ﻛﻮﺗﺎه و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت آن ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺼﺪ‬

‫ﻋﻼﻣﺖ ﺑﻮده و ‪ 21‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%25/6‬ﺗﺎ زﻣﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻋﻼﻣﺖ‬

‫دارﻳﻢ ﻋﻮارض و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ‪ CAS‬را در ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ‬

‫ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﻮدن ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﺑﺮاي‬ ‫‪ CEA‬ﻧﺒﻮدهاﻧﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫در ﺑﻴﻤﺎران‪ 61 ،‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%74/4‬ﺑﺪون‬

‫ﺷﻴﻮع اﻧﻮاع ﻋﻼﻳﻢ ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ ﺑﻪﺻﻮرت ‪ Amaurosis fugax‬در دو‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ ،(%2/4‬ﺳﺎﺑﻘﻪ ‪ TIA‬در ‪ 13‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%15/9‬و ﺳﺎﺑﻘﻪ ‪ CVA‬در ‪11‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%13/4‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻫﺪف ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ‪ 41‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%50‬ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ داﺧﻠﻲ راﺳﺖ‬ ‫)‪(RICA‬‬

‫‪ 34 ،Right Internal Carotid Artery‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%41/5‬ﺷﺮﻳﺎن‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻘﻄﻌﻲ‪ -‬ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺑﺮ روي ‪ 82‬ﺑﻴﻤﺎر ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻛﻪ‬

‫ﻛﺎروﺗﻴﺪ داﺧﻠﻲ ﭼﭗ )‪ ،Left Internal Carotid Artery (LICA‬در ﭼﻬﺎر‬

‫در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 1387-89‬در دو ﻣﺮﻛﺰ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ( و‬

‫ﺑﻴﻤﺎر )‪(%4/9‬‬

‫‪ Left Common Carotid Artery‬و ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺟﻤﺎران ﺗﻬﺮان ﺗﺤﺖ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻗﺮار‬

‫)‪ Right Common Carotid Artery (RCCA) (%3/7‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﺎﺑﻘﻪ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ از درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻧﻮروﻟﻮژي ﺑﻪﻋﻠﺖ‬

‫)‪(LCCA‬‬

‫آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺷﺶ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%7/3‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪.‬‬

‫‪CAS‬‬

‫در‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪164‬‬

‫آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ‬

‫‪ 79‬ﺑﻴﻤﺎر )‪ (96/3‬ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰ ﺑﻮده و در ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%3/7‬ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮد‪.‬‬ ‫ﻋﻠﺖ ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬اﻧﺴﺪاد ﻛﺎﻣﻞ رگ و ﻋﺪم رد‬

‫ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﭼﺎر ‪ CVA‬ﺑﻌﺪ از ‪ CAS‬ﺷﺪه و از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ از ﻣﻴﺎن ‪13‬‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ ‪ TIA‬ﻗﺒﻞ از‬

‫‪CAS‬‬

‫را داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﭼﺎر‬

‫‪CVA‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫ﺷﺪن ﺳﻴﻢ راﻫﻨﻤﺎ )‪ (Guide wire‬و در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%2/4‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻋﺪم‬

‫از‬

‫اﻣﻜﺎن ﻋﺒﻮر ‪ Stent‬ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎر دﭼﺎر ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﭘﺲ از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ ﺷﺪ‪ .‬از ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻤﺎر دﭼﺎر‬

‫ﻣﺤﻞ ﺗﻨﮕﻲ در ﻣﻮارد‬

‫‪CAS‬‬

‫‪RICA‬‬

‫ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ در دو ﺑﻴﻤﺎر‬

‫و در ﻳﻚ‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ‪ ،LICA‬اﻧﺴﺪاد ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻮد‪ .‬در ﺣﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﺪاﺧﻠﻪ ‪ 13‬ﺑﻴﻤﺎر‬ ‫‪CAS‬‬

‫‪CAS‬‬

‫ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬از ﻫﻔﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ دوﻃﺮﻓﻪ ﻓﻘﻂ ﻳﻚ‬

‫ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪ ،‬ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﻛﻢﺗﺮ از ‪ %10‬و در ﻳﻚ ﻧﻔﺮ‬ ‫ﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ‪ %0‬ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم ‪ CAS‬ﮔﺰارش ﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﺪﻧﺪ و در ‪ 69‬ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻌﺪ از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫)‪ (%84/1‬ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﺑﺪون ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻋﺎرﺿﻪاي ﺧﺎﺗﻤﻪ ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬ﻋﻮارض‬

‫در ﻧﻤﻮدار ‪ 2‬آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر )‪ MI (%4/9‬ﺑﻌﺪ از ‪ CAS‬را ﺗﺠﺮﺑﻪ‬

‫)‪ (%15/9‬دﭼﺎر ﻳﻜﻲ از ﻋﻮارض ﻣﻌﻤﻮل‬

‫‪MI‬‬

‫ﺳﻴﮕﺎري ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از‬

‫ﺣﻴﻦ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﺑﺮاديﻛﺎردي ﺳﻴﻨﻮﺳﻲ و اﻓﺖ ﻓﺸﺎر ﺧﻮن در‬

‫ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر‬

‫ﻫﻔﺖ ﺑﻴﻤﺎر )‪ ،(%8/5‬ﺳﻨﺪرم ﻫﻴﭙﺮﭘﺮﻓﻴﻮژن در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%2/4‬و ﺗﺸﻨﺞ‬

‫آنﻫﺎ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﺑﻮده و ﻳﻚ ﻧﻔﺮ دﭼﺎر ﻓﺸﺎر ﺑﻮده و دو ﻧﻔﺮ‬

‫ﻧﻴﺰ در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ درﻣﺎنﻫﺎي داروﻳﻲ روﺗﻴﻦ‬ ‫رخ ﻧﺪاد وﻟﻲ ﺷﺶ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%7/3‬ﺑﻌﺪ‬

‫‪ ،CAS‬در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ 9 (%1/2‬ﻣﺎه ﺑﻌﺪ‪ ،‬در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ‪ 10‬ﻣﺎه‬

‫ﻓﻮت ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻮرد از ﻣﺮگﻫﺎ )‪ (%1/2‬در روز ﺳﻮم ﺑﻌﺪ‬

‫ﺑﻌﺪ و در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ‪ 13‬ﺑﻌﺪ از ‪ CAS‬رخ داد‪ .‬دو ﺑﻴﻤﺎر‬

‫اﺻﻼح ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﺮگ ﺣﻴﻦ‬ ‫از‬

‫‪CAS‬‬

‫‪CAS‬‬

‫ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪MI‬‬

‫در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﺷﺶ ﺑﻌﺪ از‬

‫از اﻧﺠﺎم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖآﻣﻴﺰ آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد ﻛﻪ ﻋﻠﺖ آن ﺣﺎدﺛﻪ‬ ‫ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﻐﺰ‬

‫)‪(CVA‬‬

‫ﻫﻤﺎن ﺳﻤﺖ اﻋﻼم ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻞ ﻣﺮگ ﺷﺎﻣﻞ‬

‫‪MI‬‬

‫دﭼﺎر‬

‫از ﻣﻴﺎن ﻛﺴﺎﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ‬

‫‪CABG‬‬

‫ﺑﻮده و ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر‬

‫‪Percutaneous Transluminal Coronary Angioplasty‬‬

‫ﻧﻴﺰ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ‬

‫‪MI‬‬

‫‪CAS‬‬

‫ﭼﻬﺎر ﻣﻮرد ﻣﺮگ )‪ (%4/9‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻗﻠﺒﻲ و اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻣﻴﻮﻛﺎرد‬

‫)‪(PTCA‬‬

‫)‪ Myocardial Infarction (MI‬ﺑﻮد‪ ،‬و ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﺎﻳﺮ‬

‫ﺗﺮﺧﻴﺺ ﺷﺪه و ﻫﻨﮕﺎم وﻗﻮع ‪ MI‬آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﺮاي‬

‫ﻣﺴﺎﻳﻞ )ﻏﻴﺮ ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ و ﻏﻴﺮ ﻣﻐﺰي ﻋﺮوﻗﻲ( ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬زﻣﺎن ﻣﺮگ‬

‫‪TIA‬‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%3/7‬دﭼﺎر‬

‫ﺑﻌﺪ از‬

‫ﺑﺎ آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ‬

‫ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﻤﺎران آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﻧﺸﺪه ﺑﻮد‪ .‬ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر )‪(%4/9‬‬ ‫‪CAS‬‬

‫را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ‬

‫‪TIA‬‬

‫در ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%3/7‬در ﻫﻤﺎن‬

‫ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در روز ﺳﻮم‪ ،‬ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﺷﺸﻢ‪،‬‬

‫ﺑﻌﺪ از‬

‫ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﻫﻔﺘﻢ‪ ،‬در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%2/4‬در ﻣﺎه ﻳﺎزدﻫﻢ و‬

‫ﺳﻤﺖ و در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ TIA .‬در ﻫﺮ‬

‫اﺗﻔﺎق‬

‫ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%4/9‬ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﻣﻌﺎﻳﻨﺎت ﻋﺼﺒﻲ و ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ‬

‫در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر دﻳﮕﺮ )‪ (%1/2‬ﻣﺮگ در ﻣﺎه دوازدﻫﻢ ﺑﻌﺪ از‬

‫‪CAS‬‬

‫‪TIA‬‬

‫در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﺷﺶ‬

‫اﻓﺘﺎد‪ .‬از ﻣﻴﺎن ﺑﻴﻤﺎران ﻓﻮتﺷﺪه ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﺑﺎيﭘﺲ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬

‫داﺧﻠﻲ اﻋﺼﺎب ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫)‪ Coronary Artery Bypass Graft (CABG‬ﺑﻌﺪ از ‪ CAS‬ﺑﻮد و دو ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺑﻌﺪ از ‪ ،CAS‬در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﻫﺸﺖ‪ ،‬در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪(%1/2‬‬

‫‪Percutaneous Coronary‬‬

‫‪TIA‬‬

‫ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﻣﺪاﺧﻼت ﻛﺮوﻧﺮي از ﻃﺮﻳﻖ ﭘﻮﺳﺖ‬

‫در ﻣﺎه ‪ 11‬و در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ‪ 12‬ﺑﻌﺪ از ‪ CAS‬رخ داد‪.‬‬

‫)‪ Intervention (PCI‬ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%6/1‬اﺳﺘﺮوك ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم‬

‫و ﻳﺎ‬

‫ﻣﺪاﺧﻠﻪ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از آنﻫﺎ ﻣﺮد و دو ﻧﻔﺮ زن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ CAS‬را داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬اﺗﻔﺎق ﻧﻴﻔﺘﺎد‪ .‬ﻓﻘﻂ ﺳﻪ ﻧﻔﺮ از ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ‪ ،TIA‬داراي‬

‫‪CVA‬‬

‫در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه اول ﺑﻌﺪ از ‪ ،CAS‬در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر‬

‫)‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﺷﺸﻢ‪ ،‬در ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬در ﻣﺎه ﻧﻬﻢ و در دو ﺑﻴﻤﺎر‬

‫‪CVA‬‬

‫در ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬

‫‪CVA‬‬

‫و ﻳﺎ‬

‫‪TIA‬‬

‫ﻗﺒﻞ از‬

‫ﺗﻨﮕﻲ ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻪ در ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻣﻴﺰان و درﺻﺪ ﺑﺮوز ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت و ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت ﭘﺲ از‬

‫‪CAS‬‬

‫)‪ (%2/4‬در ﻣﺎه دﻫﻢ رخ داد‪ .‬ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﻤﺎران )‪ (%1/2‬ﻧﻴﺰ دوﻣﻴﻦ‬

‫در ﺟﺪول ‪ 2‬ﺑﻪﻧﻤﺎﻳﺶ در آﻣﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر دﭼﺎر ‪ TIA‬ﺗﺤﺖ‬

‫اﺳﺘﺮوك ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ را ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻧﻤﻮد‪.‬‬

‫درﻣﺎن ﺑﺎ آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ ﺑﻮدﻧﺪ و از ﻃﺮﻓﻲ ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ ﻣﺼﺮف‬

‫ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻫﺪف و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﭘﺲ از‬

‫‪CAS‬‬

‫در ﻧﻤﻮدار ‪1‬‬

‫ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ دﭼﺎر ‪ TIA‬ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%4/9‬دﭼﺎر ‪ TIA‬ﺗﺤﺖ‬

‫آﻣﺪه اﺳﺖ‪ CVA .‬در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%2/4‬ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻤﺎن ﺳﻄﺢ و در ﻳﻚ‬

‫درﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﻼوﻳﻜﺲ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر‬

‫ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%1/2‬ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ و در دو ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%2/4‬ﺑﻪﺻﻮرت‬

‫درﻣﺎن ﺑﺎ وارﻓﺎرﻳﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ‪ ،MI‬ﭘﻼوﻳﻜﺲ و‬

‫دوﻃﺮﻓﻪ اﺗﻔﺎق اﻓﺘﺎد‪ .‬از ‪ 11‬ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ‬

‫‪CVA‬‬

‫ﻗﺒﻞ از‬

‫‪CAS‬‬

‫را داﺷﺘﻨﺪ‪،‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫ﻳﺎ وارﻓﺎرﻳﻦ و ﻳﺎ ﺗﻴﻜﻠﻮﭘﻴﺪﻳﻦ ﻣﺼﺮف ﻧﻤﻲﻛﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪TIA‬‬

‫ﺗﺤﺖ‬


‫داوود ﻛﺎﻇﻤﻲ ﺻﺎﻟﺢ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪165‬‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺿﺎﻳﻌﻪ ﻫﺪف و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻌﺪ از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :2-‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﺗﻨﮕﻲ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﻌﺪ از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻛﺮاﻳﺘﺮﻳﺎﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﭘﺮﺧﻄـﺮ ﺑـﻮدن ﺑﻴﻤـﺎران ﺟﻬـﺖ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ‬

‫ﺟــﺪول‪ :2-‬دﺳــﺘﻪﺑﻨــﺪي ﻋــﻮارض زودرس و دﻳــﺮرس ﭘــﺲ از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳــﺘﻲ و‬ ‫اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري و ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع آن‬

‫اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺮ ﻣﺒﻨﺎي ﻛﺮاﻳﺘﺮﻳﺎي‬

‫‪SAPPHIRE‬‬

‫‪6‬‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺪ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت‬

‫ﭘﻴﺎﻣﺪ ﺑﻠﻨﺪﻣﺪت‬

‫)از روز اول ﺗﺎ ﻣﺎه اول(‬

‫)از ﻣﺎه اول ﺗﺎ ﻣﺎه دوازدﻫﻢ(‬

‫ﻧﻮع ﭘﻴﺎﻣﺪ‬

‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬

‫ﺗﻌﺪاد )درﺻﺪ(‬

‫)‪1(%1/2‬‬

‫)‪5(%6/1‬‬

‫اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻣﻴﻮﻛﺎرد‬

‫)‪0(%0‬‬

‫)‪4(%4/9‬‬

‫ﺣﻮادث ﻋﺮوق ﻣﻐﺰي‬

‫)‪1(%1/2‬‬

‫)‪3(%3/6‬‬

‫ﺣﻤﻠﻪ اﻳﺴﻜﻤﻲ ﮔﺬرا‬

‫)‪0(%0‬‬

‫)‪4(%4/9‬‬

‫ﻋﻮد ﺗﻨﮕﻲ ﭘﺲ از اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ رادﻳﻜﺎل ﮔﺮدﻧﻲ و ﻳﺎ ﭘﺮﺗﻮدرﻣﺎﻧﻲ ﮔﺮدن‬

‫ﻣﺮگ‬

‫ﻓﻠﺞ ﻋﺼﺐ ﺣﻨﺠﺮه در ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري رﻳﻮي ﺷﺪﻳﺪ‬ ‫اﻧﺴﺪاد ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺳﻤﺖ ﻣﻘﺎﺑﻞ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري ﻋﻼﻣﺖدار ﻗﻠﺒﻲ )ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ اﺣﺘﻘﺎﻧﻲ ﻗﻠﺐ‪ ،‬اﺳﺘﺮس ﺗﺴﺖ ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ‬ ‫ﻋﻤﻞ ﻗﻠﺐ ﺑﺎز(‬ ‫ﺳﻦ ﺑﻴﺶ از ‪ 80‬ﺳﺎل‬ ‫ﻋﻮد ﺗﻨﮕﻲ ﭘﺲ از اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ‬

‫آن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﺳﺖ‪ 1-4.‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ‬ ‫ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي اﻳﺴﻜﻤﻲ ﻣﻐﺰي ﭘﺲ از درﻣﺎن آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ‬ ‫‪6‬و‪5‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪاﻧﺪ‬

‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان‬

‫ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻤﺎر دﭼﺎر اﺳﺘﺮوك ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑـﺎ آﺳـﭙﻴﺮﻳﻦ ﺑـﻮده و ﺳـﻪ ﺑﻴﻤـﺎر‬

‫ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ ﭘﺲ از اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻄﺎﺑﻖ‬

‫ﺑﺪون ﻣـﺼﺮف آﺳـﭙﻴﺮﻳﻦ دﭼـﺎر ﻧـﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﻫـﻴﭻﻛـﺪام از ﺑﻴﻤـﺎران دﭼـﺎر‬

‫اﺳﺖ‪ .‬درﻣﺎن ﻓﻮق ﺑﻴﺶ از ﺷﺶ درﺻﺪ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران را‬

‫اﺳﺘﺮوك ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﻼوﻳﻜﺲ‪ ،‬ﺗﻴﻜﻠﻮﭘﻴﺪﻳﻦ و ﻳﺎ وارﻓﺎرﻳﻦ ﻧﺒﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻫﺶ داده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ اﭘﺮاﺗﻮر و ﻣﺮﻛـﺰي اﺳﺖ ﻛـﻪ در آن‬ ‫‪7‬‬

‫ﻣﺮﻛﺰ درﻣﺎن اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ‪ Eskandari‬در‬ ‫اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪ‪ ،‬از ﻣﻴﺎن ‪ 388‬ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪23‬‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻣﺎه ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ‪ %1/8 ،‬ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي و ‪ %0/5‬ﻣﺮگ و ‪%0/8‬‬

‫اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ درﻣﺎن آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در درﻣﺎن ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري‬

‫اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻗﻠﺒﻲ ﻃﻲ ‪ 30‬روز اول ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ و در ﻃﻲ ﻣﺪت‬

‫ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ در ﭼﻨﺪﻳﻦ‬

‫ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪ %3/5‬ﺗﻨﮕﻲ ﻣﺠﺪد اﻳﺠﺎد ﺷﺪه و در ﻛﻞ ﻣﺪت ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪%16/8‬‬

‫ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم‬

‫‪CEA‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﻟﻴـﻨﻲ ﺗﺼﺎدﻓﻲﺷﺪه ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ‬

‫‪12‬‬

‫ﻣﺮگ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮق ﻣﺪت ﺑﻴﺶﺗﺮي‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪166‬‬

‫آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ اﻣﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در اﻳﻦ‬

‫ﻣﻴﺰان ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻴﺰان ﺣﻮادث ﻋﺮوق‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﻣﻐﺰي ﺑﺮ ﺧﻼف ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺴﻴﺎر‬ ‫‪15‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ )‪ 71‬ﺳﺎل در ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 69‬ﺳﺎل(‪.‬‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ 96/3‬درﺻﺪي در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ‪ ،‬ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Hitinder‬ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﺳﺎﻻﻧﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺮﺧﻄﺮ را ﻛﻪ‬

‫ﻣﻲرﺳﺪ زﻳﺮا ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﻦ ‪ 77‬ﺗﺎ ‪100‬‬

‫ﺗﺤﺖ ‪ CAS‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻫﺸﺖ درﺻﺪ )ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ذﻛﺮ‬

‫درﺻﺪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪13.‬و‪ 1‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Bacharach‬روي ‪ 224‬ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺷﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ( ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ‪ ،MI‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬

‫ﺑﺎ ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻳﻚﻣﺎﻫﻪ در دو ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺳﻦ ﺑﺎﻻ و زﻳﺮ ‪ 80‬ﺳﺎل‪،‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﺮگ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 16.‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در‬

‫ﺑﻴﻤﺎران زﻳﺮ ‪ 80‬ﺳﺎل ‪ %1/9‬و ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎﻻي ‪ 80‬ﺳﺎل ‪%1/3‬‬

‫‪TIA‬‬

‫را‬

‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ در ﮔﺮوه اول ‪ %2/5‬و در ﮔﺮوه دوم ‪%3/8‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Grant‬ﻛﻪ روي ‪ 389‬ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ‬

‫‪CAS‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﺷﺪ در ﻳﻚﻣﺎه‬

‫ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺑﻴﻤﺎران ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ ﻳﻌﻨﻲ ‪ 83/2‬ﺳﺎل داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪،‬‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ﺑﻮدن ﻣﺪت‬

‫ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﻣﺮگ و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي ﺑﺮاﺑﺮ ‪ %2/8‬و ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﺗﺠﻤﻌﻲ‬

‫‪10‬‬

‫ﺣﻮادث ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﻬﻢ ﻣﺎﻧﻨﺪ اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻗﻠﺒﻲ و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي و ﻏﻴﺮه‬

‫ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺑﻴﻤﺎران‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻧﻴﺰ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪9‬‬

‫‪ Theiss‬در ﭘﻲﮔﻴﺮي ‪ 24‬ﻣﺎﻫﻪ ‪ 11‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ذﻛﺮ ﻛﺮد ﻛﻪ در ﻃﻲ اﻳﻦ‬

‫‪ %3/3‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻋﻮارض روش اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪﻣﻴﺰان‬

‫ﭘﺮﺧﻄﺮ در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻴﺰ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده‬

‫ﻣﺪت ﻓﻘﻂ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎر )‪ (%9‬دﭼﺎر‬

‫‪TIA‬‬

‫‪ %4/9‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﺖ‪ 17.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Yuo‬ﺑﺮ روي ‪ 90‬ﺑﻴﻤﺎر ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪72‬‬

‫‪11‬‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Giacovelli‬آﻣﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ‪ 6360‬ﺑﻴﻤﺎر ﻛﻪ ﻃﻲ‬

‫ﺳﺎل ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ در ﻃﻲ ﻳﻚﻣﺎه ﻳﻚ ﻧﻔﺮ و ﻃﻲ‬

‫ﻣﺪت ﺑﺴﺘﺮي ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ‪ %3/6 ،‬از ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻼﻣﺖدار‬

‫ﻳﻚﺳﺎل ‪ %5‬و ﻃﻲ ﺳﻪ ﺳﺎل ‪ %21‬ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﻮﺗﺎهﻣﺪت و‬

‫و ‪ %0/6‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﻓﻮت ﺷﺪه )در ﻛﻞ ‪ (%0/8‬و ﻣﻴﺰان‬

‫ﻳﻚﺳﺎﻟﻪ آن ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪ 18.‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در‬

‫اﺳﺘﺮوك ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ و ﺑﺪون ﻋﻼﻣﺖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ %5/7‬و ‪%2/04‬‬

‫اﻏﻠﺐ ﺑﻴﻤﺎران از وﺳﺎﻳﻞ و داروﻫﺎي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از آﻣﺒﻮﻟﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه‬

‫)در ﻛﻞ ‪ (%2/5‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 13.‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫اﺳﺖ وﻟﻲ ﻣﻴﺰان ﺑﺮوز ﺣﻮادث ﻋﺮوﻗﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻮدهاﻧﺪ اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺪت‬

‫اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‬

‫ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در‬

‫ﻣﻴﺰان اﺳﺘﺮوك ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ وﺳﻴﻊ ﻓﻮق ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Henry‬در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه ﻛﻪ در ﺳﺎل ‪ 2008‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ رﻳﺴﻚ‬

‫ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﻣﺼﺮف داروﻫﺎي‬

‫‪MI‬‬

‫ﻳﻚﻣﺎﻫﻪ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ‬

‫‪CAS‬‬

‫‪ 1/1‬درﺻﺪ و‬

‫‪TIA‬‬

‫‪ 223‬ﺑﻴﻤﺎر رخ داد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﮔﺰارش ﺷﺪه‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮده وﻟﻲ در ﻣﻮرد‬

‫‪TIA‬‬

‫در ﻫﺸﺖ ﺑﻴﻤﺎر از ﻣﻴﺎن‬

‫‪MI‬‬

‫ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮﻋﻜﺲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬

‫ﻣﺪت ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮق ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫‪ Coward‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﺑﻴﺎن ﻧﻤﻮد ﻛﻪ از ﻣﻴﺎن ﻫﺸﺖ ﺑﻴﻤﺎر در ﻃﻲ ‪4/7‬‬ ‫ﺳﺎل ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﭘﻲﮔﻴﺮي ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر دﭼﺎر اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻣﻴﻮﻛﺎرد ﺷﺪﻧﺪ وﻟﻲ‬ ‫‪TIA‬‬

‫ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﻛﻨﻨﺪهاي ﻣﺎﻧﻨﺪ وارﻓﺎرﻳﻦ و آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در ﻛﻞ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ رﻳﺴﻚ ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‪،‬‬

‫‪MI‬‬

‫و ﺳﺎﻳﺮ ﺣﻮادث‬

‫ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ و ﻣﺮگ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم‬ ‫روش‬

‫‪CAS‬‬

‫‪CEA‬‬

‫در‬

‫داراي ﺷﻴﻮع ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ در ﻣﻴﺎن‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺬﻛﻮر ﻧﺮخ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ وﺟﻮد‬ ‫دارد و ﻣﻴﺰان ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي و‬

‫‪MI‬‬

‫و‬

‫‪TIA‬‬

‫ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻴﻦﮔﻮﻧﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ ،‬ﻟﺬا‬

‫و ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي را ذﻛﺮ ﻧﻜﺮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺎ‬

‫اﻳﻦ ﻣﺪاﺧﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ از درﻣﺎنﻫﺎي ﭘﻴﺶرو در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ در آﻳﻨﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪﻣﺪت ﻃﻮﻻﻧﻲ ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻋﻠﻲرﻏﻢ ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻮرد اﺷﺎره از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ ﻧﺪارد‪ 14.‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Sadek‬ﺑﺮ روي ‪ 131‬ﻧﻔﺮ‬

‫ﺑﻪﻫﻤﺮاه اﺳﺘﻨﺖﮔﺬاري ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان روﺷﻲ ﺑﻲﺧﻄﺮ و ﺑﺎ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ‬

‫ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي از‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪ 72‬ﺳﺎل ﺑﻪﻣﺪت ‪ 12/8‬ﻣﺎه ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ ،%0/4‬ﻣﻴﺰان ﺳﻜﺘﻪ ﻣﻐﺰي‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ %19/9‬و ﻣﻴﺰان‬

‫‪TIA‬‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ %13/4‬ﺑﻮده اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫ﺑﺎﻻ ﻧﺎم ﺑﺮد‪.‬‬

‫‪19‬‬

‫ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدات‪ :‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ‬

‫‪CAS‬‬

‫روﻧﺪي ﻣﺘﻜﻲ ﺑﺮ ﻣﻬﺎرت ﻓﺮد و اﻣﻜﺎﻧﺎت‬

‫ﻣﺮﻛﺰ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و ﻧﺘﺎﻳﺞ‬


167

‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﻛﺎﻇﻤﻲ ﺻﺎﻟﺢ و‬ Kazemi-Saleh D. et‫داوود‬ al.

‫و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺪت ﭘﻲﮔﻴﺮي‬ .‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬ ‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

‫روش ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻛﻢﺧﻄﺮ ﺑﺮاي‬ CEA

CAS

‫ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ‬،‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ‬

‫درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﻛﻪ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم‬ .‫ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ زودرس و دﻳﺮرس ﺣﺎﺻﻞ از آﻧﮋﻳﻮﭘﻼﺳﺘﻲ و ﺗﻌﺒﻴﻪ‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ وﻟﻲ‬

‫اﺳﺘﻨﺖ ﻛﺎروﺗﻴﺪ در ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﺗﻨﮕﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ ﮔﺮدﻧﻲ ﭘﺮﺧﻄﺮ ﺑﺮاي‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﮔﺮدد ﺑﻴﻤﺎران داراي رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر و ﭘﺮﺧﻄﺮ ﻋﻼوه ﺑﺮ‬

‫ﺟﺮاﺣﻲ اﻧﺪآرﺗﺮﻛﺘﻮﻣﻲ ﻛﺎروﺗﻴﺪ" در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻗﻠﺐ و‬

‫ از داروﻫﺎي ﺿﺪ اﻧﻌﻘﺎد و ﺿﺪ ﭘﻼﻛﺖ‬،‫ﭘﻲﮔﻴﺮي دﻗﻴﻖﺗﺮ و ﻧﺰدﻳﻚﺗﺮ‬

‫ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬678 ‫ و ﻛﺪ‬1389 ‫ﻋﺮوق در ﺳﺎل‬

‫ﻣﺎﻧﻨﺪ وارﻓﺎرﻳﻦ و آﺳﭙﻴﺮﻳﻦ ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻓﻮقاﻟﺬﻛﺮ‬

.‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻘﻴﻪاﷲ )ﻋﺞ( اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اوﻟﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از اﻳﻦ دﺳﺖ در اﻳﺮان ﺑﻮده‬.‫اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ‬

1. Bonvini RF, Righini M. Endarterectomy versus stenting for carotid stenosis. N Engl J Med 2007;356(3):305; author reply 306-7. 2. Buszman P, Debiński M, Gruszka A, Janas P, Król M, Kondys M, et al. Early and late outcomes of percutaneous transluminal angioplasty of cephalad arteries. Kardiol Pol 2008;66(3):233-42, discussion 243. 3. Henry M, Polydorou A, Klonaris C, Henry I, Polydorou AD, Hugel M. Carotid angioplasty and stenting under protection. State of the art. Minerva Cardioangiol 2007;55(1):19-56. 4. Kastrup A, Gröschel K, Nägele T, Riecker A, Schmidt F, Schnaudigel S, et al. Effects of age and symptom status on silent ischemic lesions after carotid stenting with and without the use of distal filter devices. AJNR Am J Neuroradiol 2008;29(3):608-12. 5. Eskandari MK, Usman AA, Garcia-Toca M, Matsumura JS, Kibbe MR, Morasch MD, et al. Eight-year institutional review of carotid artery stenting. J Vasc Surg 2010;51(5):1145-51 6. Jeffrey S. SAPPHIRE 3-Year results suggest parity for carotid stenting and endarterectomy in high-risk patients. N Engl J Med 2008;358:1572-79. 7. Bakoyiannis C, Economopoulos KP, Georgopoulos S, Bastounis E, Papalambros E. Carotid endarterectomy versus carotid angioplasty with or without stenting for treatment of carotid artery stenosis: an updated meta-analysis of randomized controlled trials. Int Angiol 2010;29(3):205-15. 8. Bowens NM, Fairman RM. Carotid artery stenting: clinical trials and registry data. Semin Vasc Surg 2010;23(3):148-55. 9. Grant A, White C, Ansel G, Bacharach M, Metzger C, Velez C. Safety and efficacy of carotid stenting in the very elderly. Catheter Cardiovasc Interv 2010;75(5):651-5. 10. Bacharach JM, Slovut DP, Ricotta J, Sullivan TM. Octogenarians

are not at increased risk for periprocedural stroke following carotid artery stenting. Ann Vasc Surg 2010;24(2):153-9. 11. Theiss W, Hermanek P, Mathias K, Brückmann H, Dembski J, Hoffmann FJ, et al. Predictors of death and stroke after carotid angioplasty and stenting: a subgroup analysis of the Pro-CAS data. Stroke 2008;39(8):2325-30. 12. Eskandari MK, Usman AA, Garcia-Toca M, Matsumura JS, Kibbe MR, Morasch MD, et al. Eight-year institutional review of carotid artery stenting. J Vasc Surg 2010;51(5):1145-51. 13. Giacovelli JK, Egorova N, Dayal R, Gelijns A, McKinsey J, Kent KC. Outcomes of carotid stenting compared with endarterectomy are equivalent in asymptomatic patients and inferior in symptomatic patients. J Vasc Surg 2010;52(4):906-13, 913.e1-4. 14. Coward LJ, McCabe DJ, Ederle J, Featherstone RL, Clifton A, Brown MM; CAVATAS Investigators. Stroke 2007;38(5):1526-30. 15. Sadek M, Hynecek RL, Sambol EB, Ur-Rehman H, Kent KC, Faries PL. Carotid angioplasty and stenting, success relies on appropriate patient selection. J Vasc Surg 2008;47(5):946-51. 16. Gurm HS, Yadav JS, Fayad P, Katzen BT, Mishkel GJ, Bajwa TK, et al. Long-term results of carotid stenting versus endarterectomy in high-risk patients. N Engl J Med 2008;358(15):1572-9. 17. Lal BK, Brott TG. The Carotid Revascularization Endarterectomy vs. Stenting Trial completes randomization: lessons learned and anticipated results. J Vasc Surg 2009;50(5):1224-31. 18. Yuo TH, Goodney PP, Powell RJ, Cronenwett JL. “Medical high risk” designation is not associated with survival after carotid artery stenting. J Vasc Surg 2008;47(2):356-62. 19. Yilmaza H, Pereiraa VM, Ana-Paula N, Sztajzel R, Karl-Olof L. Carotid artery stenting: Rationale, technique, and current concepts. European J Radiol 2010;75(1):12-22.

References

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, No. 3, June 2012: 162-168

Short- and long-term outcomes of angioplasty and stenting for high-risk extracranial carotid stenosis in carotid endarterectomy

Abstract Davood Kazemi-Saleh M.D.1 Heidar Karimi M.D.2 Amin Saburi M.D.3* Zahra Niknam M.D.4 Bahram Pishgoo M.D.1 Pedram Karimi5 1- Interventional Cardiologist, Faculty of Medicine and Cardiovascular Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Cardiology, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- Researcher, Chemical Injury Research Center and Health Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 4- Department of Neurology, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 5- Medical Student, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: October 31, 2010 Accepted: February 21, 2012

Background: Carotid endarterectomy (CEA) is a standard method for patient with significant carotid stenosis but direct surgical repair via carotid endarterectomy may not be a good option in some patients because of the overall health status that may make the surgery too risky. Carotid angioplasty and stenting (CAS), is a relatively new procedure for the treatment of carotid artery disease in patients who may not be fit enough to undergo surgery. In this investigation, we determined short- and long-term outcomes of stent angioplasty in high-risk patients for whom the risk of perioperative morbidity and mortality is high. Methods: We have followed 82 consecutive symptomatic patients with a ≥50% and asymptomatic patients with a ≥70%- 80% carotid stenosis within 15.9 months of angioplasty and stenting in Baqiyatallah and Jamaran hospitals from 2008-2010. All the patients were considered poor surgical candidates by experienced surgeons and anesthesiologists upon pre-surgical consultation. Results: This descriptive cross-sectional study was performed on 28 women and 54 men with a mean age of 69.7±9.2 years. The procedure was technically successful in 79 (96.3%) cases. There were 6 (7.3%) deaths, 5 (6.1%) strokes, 4 (4.9%) MIs and 4 (4.9%) TIAs during the follow-up period.

Conclusion: The clinical results during the short available follow-up period suggested stent angioplasty to be useful, effective, reliable and safe in the treatment of significant cervical carotid stenosis in high-risk patients. Further analytical investigations with longer follow-up periods for predicting risk factors are recommended.

*

Keywords: Angioplasty, carotid endarterectomy, carotid stenosis, stenting, stroke.

Corresponding author: Chemical Injury Research Center & Health Research Center, Baqiyatallah University of Medical Sciences, Mollasadra St., Vanak Sq., Tehran, Iran. Tel: +98-21-88600067 E-mail: aminsaburi@yahoo.com

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫ﺧﺮداد ‪169-175 ،1391‬‬ ‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪،3‬‬ ‫اﺳﻜﻦ‪70‬ﺑﺎ‪ ،‬ﺷﻤﺎره‬ ‫‪CT‬دوره‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫راﺑﻄﻪداﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫‪ESWL‬‬ ‫ﻛﻠﻴﻪ در‬ ‫ﻋﻠﻮمﺳﻨﮓ‬ ‫ﻣﺸﺨﺼﺎت‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮓ در ‪ CT‬اﺳﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‬ ‫در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﮓ ﻛﻠﻴﻪ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/03/08 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/04/13 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪1‬‬

‫دارﻳﻮش ﺳﺎﻋﺪي‬ ‫‪*2‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﻣﻮﻟﻮي‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪:‬‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ‬

‫‪CT‬‬

‫اﺳﻜﻦ اﺳﭙﻴﺮال ﺑﺪون ﻛﻨﺘﺮاﺳﺖ در ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤﺎران ﻗﺒﻞ از اﻧﺠﺎم ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻌﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﺗﺎ ارﺗﺒﺎط ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي‬

‫ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫اﻳﺮان‪.‬‬

‫‪CT‬‬

‫)‪(ESWL‬‬

‫اﻧﺠﺎم‬

‫ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدد‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪:‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ روي ‪ 100‬ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﺳﻨﮓ ﻛﻠﻴﻪ واﺣﺪ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ ‪ 0/5cm‬ﺗﺎ ‪ 2/5cm‬ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦﺑﺎر ﺗﺤﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‬ ‫‪CT‬‬

‫ﻗﺒﻞ از درﻣﺎن از ﻟﺤﺎظ داﻧﺴﻴﺘﻪ‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ از ﭘﻮﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺤﻞ و ﺳﺎﻳﺰ ﺳﻨﮓ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ‪.‬‬

‫‪ -2‬ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل‬

‫ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻛﺮم )ص(‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس ‪ KUB‬دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪﺻﻮرت ﺑﺪون ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت >‪) 5mm‬ﻫﺮ دو ﻣﻮﻓﻖ(‪ ،‬ﻗﻄﻌﺎت‬

‫اﻳﺮان‪.‬‬

‫<‪ 5mm‬و ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ )ﻫﺮ دو ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ( ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬از ‪ 100‬ﻣﻮرد‪ 32 ،‬زن و ‪ 68‬ﻣﺮد ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ‪46/7‬‬ ‫ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪ 55 .‬ﻣﻮرد ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﻣﻮﻓﻖ و ‪ 45‬ﻣﻮرد ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺟﻨﺲ )‪ ،(P=0/301‬ﺳﻦ )‪ (P=0/895‬و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ )‪ (P=4/06‬ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ راﺑﻄﻪاي ﻧﺪاﺷﺖ‪ .‬ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ راﺑﻄﻪ‬ ‫داﺷﺖ )‪ .(P=0/01‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ در ﮔﺮوه ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 545/7HU‬و ‪ 962/3HU‬و داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎ‬ ‫‪ P<0/01‬ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻮد‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ در ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪،740HU‬‬ ‫ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬اﻧﺪازهﮔﻴﺮي داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري در ‪ CT‬در ﺣﺎﻟﺖ‬

‫*‬

‫‪Bone‬‬

‫‪ window‬ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ‪ 740HU‬در ‪ ،CT‬از‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﺘﺎرﺧﺎن‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن‬

‫روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻏﻴﺮ از ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻧﻴﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم )ص(‪ ،‬ﺑﺨﺶ‬ ‫رادﻳﻮﻟﻮژي‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-66515000-9 :‬‬

‫‪E-mail: mohamad_molavi@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﻛﻠﻴﻪ‪ ،ESWL ،CT ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ‪.‬‬

‫وﻟﻲ ﻫﻤﻪ آنﻫﺎ ﻣﻮﻓﻖ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺖ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬ ‫ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﺮاي آﻧﺎن ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ‬ ‫)‪Extra Corporeal Shock Wave Lithotripsy (ESWL‬‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان راﻳﺞﺗﺮﻳﻦ روش درﻣﺎن ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه‬ ‫اﺳﺖ )‪ (%70‬و روش درﻣﺎﻧﻲ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري ﻛﻮﭼﻚ‬ ‫)‪ (<2-2/5cm‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪1-4‬‬

‫ﺧﻄﺮات و ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺿﺎﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﭘﺮوﺳﻪاي ﻏﻴﺮﻣﻔﻴﺪ ﺑﺮ ﺑﻴﻤﺎر‬ ‫‪5‬‬

‫ﻛﺎﺳﺖ‪ .‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬ ‫ﻣﺤﻞ و ﺟﻨﺲ ﺳﻨﮓ اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬

‫‪5-7‬‬

‫‪ESWL‬‬

‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ‬

‫ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺰ‪،‬‬ ‫‪CT‬‬

‫اﺳﻜﻦ ﺑﺪون‬

‫)ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻋﺮوق ﻛﻠﻴﻮي و‬

‫ﻛﻨﺘﺮاﺳﺖ ﺑﻪﻋﻨﻮان روش اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري‪ ،‬در‬

‫ﺑﺮﺟﺎ ﻣﺎﻧﺪن اﺳﻜﺎر‪ ،‬اﻳﺠﺎد ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن )‪ ،(HTN‬اﻳﺠﺎد ﺳﻨﮓﻫﺎي‬

‫ﺑﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤﺎران ﻗﺒﻞ از ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﻃﺮاﺣﻲ اﻟﮕﻮﻳﻲ‬

‫ﺑﺮوﺷﻴﺖ )ﻧﻮﻋﻲ ﺳﻨﮓ ﻛﻪ در ﻣﺤﻞ آﺳﻴﺐ اﭘﻴﺘﻠﻴﻮم ادراري اﻳﺠﺎد‬

‫ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ آن ﺑﺘﻮان از ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد( و ﻫﻤﺎﺗﻮم ﭘﺮيرﻧﺎل ﺑﻪﻃﻮر ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻬﻲ از روشﻫﺎي ﻣﻬﺎﺟﻢ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد ﻣﻔﻴﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬در ﻣﻴﺎن ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺆﺛﺮ در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﻧﻈﻴﺮ‬

‫)‪(PCNL‬‬

‫ﺧﻄﺮات‬

‫‪ESWL‬‬

‫‪ Percutaneous Nephrolithotomy‬و ﺟﺮاﺣﻲ ﻛﻢﺗﺮ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻤﺎم ‪ESWL‬ﻫﺎ ﻣﻮﻓـﻖ ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻳـﻦ ﺧﻄﺮات ﻗﺎﺑـﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮد‬

‫‪CT‬‬

‫ﺟﻬﺖ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺳﺎﻳﺰ و ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓ ﺑﻪراﺣﺘﻲ در‬

‫‪CT‬‬

‫ﻗﺎﺑﻞ ارزﻳﺎﺑﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺒﺤﺚ ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف ﻧﻈﺮ‪ ،‬رواﺑﻂ ﺑﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ در ‪ CT‬و ﺟﻨﺲ و‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫دارﻳﻮش ﺳﺎﻋﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪170‬‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﺷﻜﻨﻨﺪﮔﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺮﺧﻲ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪﺻﻮرت ‪ ،In vitro‬راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ در‬ ‫‪9‬و‪8‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬را ﻧﺸﺎن دادهاﻧﺪ‪.‬‬

‫دﺳﺘﮕﺎه رادﻳﻮﻟﻮژي ﺟﻬﺖ ﺗﻬﻴﻪ ‪:KUB‬‬

‫و‬

‫)‪ .(Siemens Co., Germany‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪(Software DICOM PACS :PACS‬‬

‫ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي‬

‫‪(Dornier Dornier delta‬‬

‫‪CT‬‬

‫‪ In vivo‬زﻳﺎدي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم و ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻ ﺑﺎ‬ ‫‪ESWL‬‬

‫‪Siemens DDR 800 mA‬‬

‫‪10-12‬‬

‫)‪ Med Teck. Co., Germany‬ﺑﺎ ﺗﻮان ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻗﺪرت اﻣﻮاج ﻳﻚ ﺗﺎ ﺷﺶ‪.‬‬

‫وﻟﻲ در ﻣﻮرد‬

‫اﺑﺘﺪا ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ دﻓﺘﺮ ﺛﺒﺖ ﻣﺮاﺟﻌﺎت ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ‬

‫ﺳﻄﺢ داﻧﺴﻴﺘﻪاي ﻛﻪ ﺣﺪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از آن ﻣﻴﺰان ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ را اﻓﺰاﻳﺶ‬

‫ﻛﻪ ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦﺑﺎر ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺳﻨﮓ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ و‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ اﺧﺘﻼفﻧﻈﺮ زﻳﺎدي وﺟﻮد دارد‪14.‬و‪13‬و‪ 7‬در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻴﺮ‬

‫ﺳﻨﮓ آﻧﺎن در ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻮد )ﻧﻪ ﺣﺎﻟﺐ( اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ ﺳﭙﺲ ﺗﻤﺎم آﻧﺎن در‬

‫‪ Stone to Skin Distance‬ﺑﻪﻋﻨﻮان‬

‫‪CT‬‬

‫ﻣﻴﺰان ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ‬

‫راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ دارد‪.‬‬

‫)‪USA‬‬

‫‪ ،Designed in‬دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪:‬‬

‫)‪(SSD‬‬

‫آرﺷﻴﻮ ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻳﺎ ﻫﻤﺎن ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫‪KUB‬‬

‫ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از‬

‫‪PACS‬‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ از وﺟﻮد‬

‫در آن اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪KUB‬‬

‫ﻓﺎﻛﺘﻮر ﻣﺆﺛﺮي در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﮔﺰارش ﺷﺪه وﻟﻲ‬

‫ﻗﺒﻞ و‬

‫ﺑﻪﻋﻠﺖ اﺧﺘﻼفﻧﻈﺮ در ﻧﺘﺎﻳﺞ آنﻫﺎ‪ ،‬ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ‬

‫ﺑﻌﺪ از ‪ ESWL‬ﺑﺎﻳﺪ ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﺎ ‪ ESWL‬ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺖ‪ .‬در ﻣﺮﺣﻠﻪ‬

‫ﻫﻨﻮز ﺑﺎﻗﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪15-17‬‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻨﮓ در‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ راﺑﻄﻪي ﺑﻴﻦ‬

‫‪CT‬‬

‫ﺑﺪون ﻛﻨﺘﺮاﺳﺖ )ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎﻳﺰ‪ ،‬ﻣﺤﻞ و داﻧﺴﻴﺘﻪ‬

‫ﺳﻨﮓ و ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ( و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ‬

‫‪KUB‬‬

‫ﻗﺒﻞ از‬

‫‪ESWL‬‬

‫را از ﻟﺤﺎظ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﻮدن ﺳﻨﮓ ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻛﺮدﻳﻢ و اﮔﺮ ﺳﻨﮓ ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ ﺑﻮد آنﮔﺎه‬

‫‪CT‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎر را ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬در ‪ ،CT‬اﺑﺘﺪا ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را در ﻛﺎﻟﻴﺲﻫﺎ و ﻳﺎ‬ ‫ﻟﮕﻨﭽﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬ﺳﭙﺲ در ﻫﻤﺎن ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ ﻧﺮﻣﺎل و‬ ‫ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫)‪(SSD‬‬

‫‪ Stone to Skin Distance‬را‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ‪ .‬از ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻨﮓ ﺳﻪ ﺧﻂ ﺑﺎ زواﻳﺎي ﺻﻔﺮ و‬ ‫اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ‪ Cross-sectional‬اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺑﻴﻤﺎران‬

‫‪ 45‬درﺟﻪ و ‪ 90‬درﺟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﻖ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺳﺖ ﻛﺸﻴﺪﻳﻢ و‬ ‫‪SSD‬‬

‫ﺛﺒﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪،‬‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد در‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﻦ ﻓﻮاﺻﻞ را ﺑﻪﻋﻨﻮان‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1388‬ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1389‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬در اﻳﻦ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﺑﺰرگ ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺎﻳﺰ ﺳﻨﮓ را اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﺳﭙﺲ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 100‬ﻣﻮرد از ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮد و زن ﻛﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻣﺬﻛﻮر‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ‪ Bone window‬و ﺑﺰرگﻧﻤﺎﻳﻲ ﺣﺪاﻛﺜﺮ در ﺳﻪ ﻣﺤﻞ داﻧﺴﻴﺘﻪ‬

‫ﺑﻪﺑﺨﺶ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮدهاﻧﺪ و‬

‫ﺳﻨﮓ را ﺑﺎ واﺣﺪ ﻫﺎﻧﺴﻔﻴﻠﺪ )‪ (HU‬اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻴﻢ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آن ﺳﻪ ﻋﺪد‬

‫ﺣﺎﻳﺰ ﺷﺮاﻳﻂ زﻳﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ ،‬اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺷﺮاﻳﻂ ورود اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪:‬‬

‫را ﺑﻪﻋﻨﻮان داﻧﺴﻴﺘﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺳﻨﮓ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺛﺒﺖ ﻛﺮدﻳﻢ‪ .‬در ﻫﻨﮕﺎم‬

‫ﺳﻨﮓ واﺣﺪ )ﻳﻚ ﺳﻨﮓ(‪ ،‬اﻧﺪازه ﺳﻨﮓ ‪ ،0/5-2/5cm‬وﺟﻮد ﺳﻨﮓ در‬

‫داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي ﺳﻌﻲ ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ اﻣﻜﺎن از ﻣﺤﻠﻲ از ﺳﻨﮓ‬

‫ﻛﻠﻴﻪ و ﻧﻪ در ﺣﺎﻟﺐ‪ ،‬ﻧﺒﻮدن اﻧﺴﺪاد در ﻣﺴﻴﺮ ﺟﺮﻳﺎن ادرار‪ ،‬ﻧﺪاﺷﺘﻦ‬

‫داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي اﻧﺠﺎم ﺷﻮد ﻛﻪ در ﻛﺎتﻫﺎي ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦ آن ﻣﺤﻞ ﻧﻴﺰ‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖ ادراري‪ ،‬در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻗﺒﻞ از ‪ ،ESWL‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫‪Picture‬‬

‫ﺳﻨﮓ روﻳﺖ ﮔﺮدد و ﻣﺤﺪوده داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي ﻫﻴﭻ ﺑﺎﻓﺘﻲ از ﺧﺎرج ﺳﻨﮓ‬

‫)‪CT ،Archiving and Communications System (PACS‬‬

‫‪KUB‬‬

‫را ﺷﺎﻣﻞ ﻧﮕﺮدد و ﺗﺮﺟﻴﺤﺎً ﻣﺤﺪوده در ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻨﮓ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از ﺛﺒﺖ‬

‫و‬

‫)ﮔﺮاﻓﻲ ﺳﺎده از ﺷﻜﻢ ﺑﺎ آﻣﺎدﮔﻲ ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ادراري از ﻟﺤﺎظ‬ ‫ﺳﻨﮓ( داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻨﮓ آنﻫﺎ در‬

‫‪KUB‬‬

‫ﻗﺒﻞ از‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﻗﺎﺑﻞ روﻳﺖ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ‪ ،CT‬ﺑﻪﺳﺮاغ‬

‫‪KUB‬‬

‫دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از‬

‫‪ESWL‬‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻨﮓ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻳﻢ ﻛﻪ ﺑﺮ آن اﺳﺎس ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﺑﻴﻤﺎر رﻓﺘﻴﻢ و‬ ‫‪KUB‬‬

‫ﺑﻪ ﭼﻬﺎر‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺣﺪاﻗﻞ دو ﻫﻔﺘﻪ ﺑﻌﺪ از ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺮﻛﺰ در ﺳﻴﺴﺘﻢ‬

‫ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪه و ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ :‬ﻋﺪم وﺟﻮد ﺳﻨﮓ و ﻗﻄﻌﺎت ﺷﻜﺴﺘﻪ‪،‬‬

‫‪ KUB ،PACS‬داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اوﻟﻴﻦ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻴﻤﺎر ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺳﻨﮓ و ﺑﺎﻗﻴﻤﺎﻧﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ‪،5mm‬‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺑﺰارﻫﺎي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺷﺮح زﻳﺮ‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺳﻨﮓ و ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن ﻗﻄﻌﻪ ﻳﺎ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪،5mm‬‬

‫‪GE Dual Multi slice spiral CT (GE Co.,‬‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻧﺸﺪن ﺳﻨﮓ و ﻋﺪم ﺗﻐﻴﻴﺮ ‪ KUB‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ KUB‬ﻗﺒﻞ از ‪.ESWL‬‬

‫ﺑﺎ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﺳﻜﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮاي ﺳﻨﮓ ادراري‪،KV=120kv :‬‬

‫در ﻫﺮ ﻗﺴﻤﺖ از اﻳﻦ ﭘﺮوﺳﻪ‪ ،‬ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻮردي ﻣﻐﺎﻳﺮ ﺑﺎ ﺷﺮاﻳﻂ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﺳﺘﮕﺎه ‪ CT‬اﺳﻜﻦ‪:‬‬ ‫)‪USA‬‬

‫‪.Interval=5mm ،Slice thickness=5mm ،mA=100-130mA‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫ورود ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮﺧﻮرد ﻛﺮدﻳﻢ‪ ،‬آن ﻓﺮد را از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج‬


‫راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮓ ﻛﻠﻴﻪ در ‪ CT‬اﺳﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ESWL‬‬

‫‪171‬‬

‫ﻧﻤﻮده و ﻣﻮرد دﻳﮕﺮ را ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ آن ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﻌﺪ از اﻳﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‬

‫ﭼﻬﺎرم(‪ 45 ،‬ﻣﻮرد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬در ﻣﺮدان ‪ 35‬و در زﻧﺎن ‪20‬‬

‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪16‬‬

‫ﻣﻮرد و ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻣﺮدان ‪ 33‬و در زﻧﺎن ‪ 12‬ﻣﻮرد ﮔﺰارش ﺷﺪ و‬

‫اﻃﻼﻋﺎت ﻣﻮﺟﻮد در ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ را وارد ﻧﺮماﻓﺰار‬ ‫ﻛﺮده و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻣﺎري در دو ﮔﺮوه‬

‫‪ESWL‬‬

‫‪SPSS‬‬

‫ﻣﻮﻓﻖ )ﺷﻜﺴﺘﻦ ﻛﺎﻣﻞ و‬

‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻴﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﻴﻤﺎر و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ )‪.(P=0/301‬‬

‫ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻢﺗﺮ از ‪ (5mm‬و ‪ ESWL‬ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ )ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 5mm‬و‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ در ﮔﺮوه ﻣﻮﻓﻖ ‪ 46/8±15/6‬و در ﮔﺮوه ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ‬

‫و‬

‫‪ 46/5±13/1‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ P=0/895‬ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﻦ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻪ ﻧﺸﺪن ﺳﻨﮓ( را از ﻃﺮﻳﻖ آﻧﺎﻟﻴﺰ وارﻳﺎﻧﺲ و ﺗﺴﺖ‬

‫‪2‬‬

‫‪‬‬

‫‪ Student’s t-test‬اﻧﺠﺎم دادﻳﻢ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻄﺢ آﺳﺘﺎﻧﻪ داﻧﺴﻴﺘﻪ از‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲ راك اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ ﺑﻮدن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﻠﻮﻛﺎﻟﻴﺴﻴﻞ ﻛﻠﻴﻪ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬

‫‪P=0/686‬‬

‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓ در‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻓﺎﺻﻠﻪ‬

‫و ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ‪،‬‬

‫ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ در ﮔﺮوه ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪120/4±18/8‬‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس اﻧﺪﻳﻜﺎﺳﻴﻮن ﻃﺒﻲ ﻻزم ﺑﻮده و اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎر را در ﺧﻄﺮ‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ و ‪ 116/4±18/2‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﺑﻮد )‪ ،(P=4/06‬ﻛﻪ ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﻴﻦ‬

‫ﭘﺮوﺳﻴﺠﺮﻫﺎي اﻧﺠﺎمﺷﺪه روي ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺎﻧﻨﺪ‬ ‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪاي ﻧﺎﺷﻲ از‬

‫‪CT‬‬

‫اﺳﻜﻦ و ﻳﺎ‬

‫‪CT‬‬

‫و‬

‫‪KUB‬‬

‫‪KUB‬‬

‫ﻣﺠﺪد و ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ آن‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺣﺠﻢ‬

‫ﺳﻨﮓ در ﮔﺮوه ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 531/8±425/4‬و‬

‫رادﻳﺎﺳﻴﻮن و ﻫﺰﻳﻨﻪ اﺿﺎﻓﻲ ﻗﺮار ﻧﺪاده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 930/5±673‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻜﻌﺐ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ ،P=0/01‬ﺑﻴﻦ ﺣﺠﻢ‬ ‫ﺳﻨﮓ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ و ﻳﺎ ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫‪ESWL‬‬

‫راﺑﻄﻪ آﻣﺎري وﺟﻮد دارد‪.‬‬

‫در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﻴﺎن ﺷﻮد‪ ،‬ﻫﺮ‬ ‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎمﺷﺪه از ﻳﻚﺻﺪ ﺑﻴﻤﺎر واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺬﻛﻮر‪ 32 ،‬ﻣﻮرد‬

‫ﭼﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺴﺖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و ﺣﺠﻢ‬

‫ﻣﺆﻧﺚ ‪ 68‬ﻣﻮرد ﻣﺬﻛﺮ ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬ﺑﺮﺧﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در‬

‫ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ ‪ %70/2‬ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ را ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫ﺟﺪول ‪ 1‬آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓ‬

‫داﻧﺴﻴﺘﻪ در ﮔﺮوه ‪ ESWL‬ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ‪ 545/7±182/5HU‬و‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﺗﻌﺪاد ﻣﻮارد از ﻛﻞ ‪ 100‬ﻣﻮرد اﺳﺖ(‪ :‬ﻛﺎﻟﻴﺲ‬

‫‪ 962/3±246/3HU‬ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ‪ P0/01‬اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ‪ ،39‬ﻛﺎﻟﻴﺲ ﻣﻴﺎﻧﻲ ‪ ،16‬ﻛﺎﻟﻴﺲ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ‪ 4‬و ﻟﮕﻨﭽﻪ ‪ 41‬ﻣﻮرد‪.‬‬

‫‪ESWL‬‬

‫‪KUB‬‬

‫ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد دارد‪ .‬ﻟﺬا داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫دو ﻫﻔﺘﻪ‬

‫ارﺗﺒﺎط آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري دارد‪ .‬در ﻣﻮرد راﺑﻄﻪ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﺑﻌﺪ ﺑﻪﺻﻮرت زﻳﺮ ﺑﻮد‪ -1 :‬ﺑﺪون ﺳﻨﮓ‪ -2 ،47 :‬ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت‬

‫ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ داﻧﺴﻴﺘﻪ‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﻋﺪم‬

‫ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ‪ :5mm‬ﻫﺸﺖ‪ -3 ،‬ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪:5mm‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪ ،‬داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ دﻗﺖ ‪%90/5‬‬

‫‪ 20‬و ‪ -4‬ﺑﺪون ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ‪ 25 :‬ﻣﻮرد‪ .‬در ﻛﻞ‪ ،‬ﻣﻮارد ﻣﻮﻓﻖ‬

‫ﻣﻴﺰان ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬را ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺰﻧﺪ )ﻧﻤﻮدار ‪.(1‬‬

‫ﻣﻮارد ﺛﺒﺖﺷﺪه در ﻣﻮرد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﺮ اﺳﺎس‬

‫‪) ESWL‬ﮔـﺮوه اول و دوم(‪ 55 ،‬و ﻣـﻮارد ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ‪) ESWL‬ﮔﺮوه ﺳﻮم و‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﺑﺮﺧﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ‬

‫ﺣﺪاﻛﺜﺮ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر‬

‫ﺳﻦ‬

‫‪4‬‬

‫‪77‬‬

‫‪46/7‬‬

‫‪14/5‬‬

‫‪1800‬‬

‫‪3500‬‬

‫‪2646‬‬

‫‪361/6‬‬

‫‪179/3‬‬

‫‪1585‬‬

‫‪733/2‬‬

‫‪297/5‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ﺿﺮﺑﺎت‬

‫‪ESWL‬‬ ‫)‪(HU‬‬

‫داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ‬ ‫‪3‬‬

‫ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ ) ‪(mm‬‬

‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ‬

‫)‪(mm‬‬

‫‪50‬‬

‫‪2730‬‬

‫‪711/3‬‬

‫‪582/9‬‬

‫‪75/6‬‬

‫‪166/3‬‬

‫‪118/6‬‬

‫‪18/5‬‬

‫‪ESWL: Extra Corporeal Shock Wave Lithotripsy‬‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ ROC‬ﺑﺮاي داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫دارﻳﻮش ﺳﺎﻋﺪي و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪172‬‬

‫داﻧﺴﻴﺘﻪ ‪ ،738HU‬ﺳﻄﺤﻲ از داﻧﺴﻴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ‪ %80‬و‬ ‫اﺧﺘﺼﺎﺻﻴﺖ ‪ ،%89‬ﻣﻴﺰان ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫‪ESWL‬‬

‫را ﺗﺨﻤﻴﻦ ﻣﻲزﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺣﺎﻟﺐ ﺑﻪ ﻟﮕﻨﭽﻪ‬

‫)‪(UPJ‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻳﻦ‬

‫ﺳﻨﮓﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺟﺰﻳﻲ از ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻟﮕﻨﭽﻪ وﺟﻮد دارد‪ .‬از اﻳﻦرو اﮔﺮ‬ ‫‪14‬‬

‫در ﺣﺪود ‪ %85‬ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻي ‪ ،740HU‬ﺑﺎ ﻋﺪم‬

‫درﺻﺪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ‪ UPJ‬و ﻟﮕﻨﭽﻪ را در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Perk‬ﺑﺎ ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﻛﻨﻴﻢ‪،‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺣﺪود ‪ %80‬ﺳﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﻣﻴﺰان ‪ %29‬ﺑﺮاي ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻟﮕﻨﭽﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﺑﻪﻋﻠﺖ‬

‫ﻧﺸﻜﺴﺘﻪاﻧﺪ داراي داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻ ‪ 740HU‬ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ‬

‫‪ESWL‬‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﻋﺪم وﺟﻮد ﻣﺮزﺑﻨﺪي واﺿﺢ آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻚ در‬

‫‪CT‬‬

‫اﮔﺰﻳﺎل ﺑﺮاي ﺗﻔﻜﻴﻚ‬

‫در ‪ %83‬ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ زﻳﺮ ‪ 740HU‬ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮده و ‪%89‬‬

‫ﻛﺎﻟﻴﺲﻫﺎ از ﻳﻚدﻳﮕﺮ و اﻋﻤﺎل ﺳﻠﻴﻘﻪ ﻓﺮدي در اﻳﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي‪،‬‬

‫ﺷﻜﺴﺘﻪاﻧﺪ‪ ،‬داراي داﻧﺴﻴﺘﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪740HU‬‬

‫ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ در اﻋﺪاد ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬وﻟﻲ آنﭼﻪ در ﺗﻤﺎم‬

‫ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ .‬اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ زﻳﺮ ‪5/6 ،740HU‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺬﻛﻮر ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻟﮕﻨﭽﻪ و‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ 740HU‬اﺳﺖ و اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم‬

‫ﻛﺎﻟﻴﺲﻫﺎي ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ درﺻﺪ را ﺑﻪ ﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص داده ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﺳﻨﮓﻫﺎي ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ‪ ،740HU‬ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻨﮓﻫﺎي‬

‫در ﺿﻤﻦ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ راﺑﻄﻪاي ﺑﻴﻦ ﻣﺤﻞ ﺳﻨﮓ و‬

‫ﺳﻨﮓﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در‬

‫‪ESWL‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬دﻳﺪه ﻧﺸﺪ )‪ .(P=0/686‬ﻣﻘﺪار ‪ P‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬

‫ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ‪ 740HU‬اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪Gupta‬‬

‫‪18‬‬

‫‪14‬‬

‫و ‪ Perk‬ذﻛﺮ ﻧﺸﺪه و ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻋﺪم ارﺗﺒﺎط اﺷﺎره ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﻣﻮرد ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ،ESWL‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ‪ %45‬ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ و ‪%55‬‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﻴﺰان در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‬ ‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺟﻨﺲ ﻣﺮد ﺑﻪ زن در ﺣﺪود ‪ 2/1‬ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫)ﺟﺪول ‪ .(2‬ﺗﻔﺎوت در ﻣﻴﺰان ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪﻋﻮاﻣﻞ‬

‫ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري در ﻣﻨﺎﺑﻊ‪ 1‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ‬

‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻪﻋﻠﻞ زﻳﺮ ﻣﻲﺗﻮان اﺷﺎره ﻛﺮد‪:‬‬

‫‪7‬‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻒ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﻣﺘﻔﺎوت در ﮔﺮوهﻫﺎ )ﻣﺜﻼً ﻗﻄﻌﺎت ﻛﻢﺗﺮ از ‪ 3mm‬در‬

‫اﻧﺠﺎمﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ‪ 18Gupta‬ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺮد ﺑﻪ زن ‪ 2/4‬و در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫‪Nahas‬‬

‫اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ ‪ 1/4‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺮدان ﺑﻴﺶﺗﺮ از زﻧﺎن ﮔﺮﻓﺘﺎر‬

‫ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻮارد ﻛﻢﺗﺮ از ‪ .(5mm‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﭙﺮي ﺷﺪه ﺑﻌﺪ از‬

‫ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ اﻳﻦ ﻧﺴﺒﺖ در ﻣﻨﺎﺑﻊ اوروﻟﻮژي‬

‫ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‪ :‬ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﮔﺬﺷﺖ زﻣﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮ‪ ،‬اﺣﺘﻤﺎل‬

‫ﻣﺘﻔﺎوت ذﻛﺮ ﺷﺪه‪ 1‬وﻟﻲ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﮔﺮﻓﺘﺎري ﻣﺮدان در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬

‫دﻓﻊ ﻗﻄﻌﺎت ﺧﺮد ﺷﺪه و ﺣﺘﻲ ﺑﺰرگﺗﺮ از ‪ 5mm‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮ از زﻧﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻮدن زﻧﺎن در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و‬

‫ﻣﻮارد ﻣﻮﻓﻖ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت اﻧﺠﺎم ‪ :ESWL‬ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‪18،‬و‪ 7‬ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‪،‬‬

‫ﻳﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﭘﺰﺷﻜﺎن ﻣﺘﺨﺼﺺ‬ ‫ﺑﺮاي درﺧﻮاﺳﺖ‬

‫‪CT‬‬

‫اﺳﻜﻦ در ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي در ﺳﻨﻴﻦ ﺑﺎروري ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ESWL‬‬

‫از ﭼﻨﺪﻳﻦ ﻧﻮﺑﺖ‬

‫‪ESWL‬‬

‫و در ﻣﺪت زﻣﺎن ﺳﻪﻣﺎه ﺑﺮاي ﺷﻜﺴﺘﻦ ﺳﻨﮓ‬

‫)ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺧﻄﺮ رادﻳﺎﺳﻴﻮن ﺑﺮ ﺗﺨﻤﺪانﻫﺎ و ‪ .(Fertility‬از ﻟﺤﺎظ ﺗﻮزﻳﻊ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻃﻮر واﺿﺢ اﻳﻦ ﻛﺎر ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺘﻤﺎل ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﺳﻨﻲ‪ ،‬ﺳﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 46/7‬ﺳﺎل ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ آن در‬

‫ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬در ﻣﻮرد ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ و راﺑﻄﻪ آن ﺑﺎ‬

‫‪18‬و‪13‬و‪7‬‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ،ESWL‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻧﺴﺒﺘﺎً ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﺪه‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻧﺰدﻳﻜﻲ دارد‪.‬‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻴﻦ ﺟﻨﺲ ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫ﻣﻲﺷﻮد ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ‪ 7Nahas‬و ‪ 14Perk‬ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻋﺎﻣﻞ‬ ‫‪19‬‬

‫ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ و ﺗﻨﻬﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ‪ Gupta‬اﻧﺠﺎم داد درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ ﺟﻨﺲ‬

‫ارﺗﺒﺎﻃﻲ دﻳﺪه ﺷﺪ وﻟﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ و ‪ Pathak‬ﭼﻨﻴﻦ ارﺗﺒﺎﻃﻲ دﻳﺪه‬

‫ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‬

‫ﻧﺸﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﺑﺎﻳﺪ اﺷﺎره ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ در ﺑﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ‪،‬‬

‫ﻣﺆﻧﺚ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮي در‬

‫‪ESWL‬‬

‫)‪ 18.(P=0/03‬وﻟﻲ ﭼﻨﻴﻦ راﺑﻄﻪاي در ﻫﻴﭻﻳﻚ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮ‬ ‫دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‪ ،‬در ﻫﻴﭻ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮي راﺑﻄﻪاي ﺑﻴﻦ ﺳﻦ‬ ‫‪ESWL‬‬

‫‪7‬‬

‫ﻓﻘﻂ ‪ Nahas‬از ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد و ﺑﻘﻴﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻗﻄﺮ ﺳﻨﮓ در‬ ‫ﻳﺎ‬

‫‪KUB‬‬

‫‪CT‬‬

‫را ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار دادﻧﺪ‪ .‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻗﻄﺮ ﺳﻨﮓ‬

‫ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ‪ .‬در ﻣﻮرد ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ ﺳﻨﮓﻫﺎ‬

‫ﺳﺎده و ﻋﻤﻠﻲﺗﺮ اﺳﺖ‪ ،‬اﻣﺎ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ دﻗﺖ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺣﺠﻢ ﺑﺮ‬

‫در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﻴﻠﻮﻛﺎﻟﻴﺴﻴﻞ‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬

‫اﺳﺎس ﺳﻪ ﺑﻌﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺑﻌﺪ آن ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا ﻣﺎ ﻧﻴﺰ‬

‫ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ و ‪ 18Gupta‬ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ را ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻳﻢ‪.‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎران و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫راﺑﻄﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻨﮓ ﻛﻠﻴﻪ در ‪ CT‬اﺳﻜﻦ ﺑﺎ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ESWL‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ درﺻﺪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬و ﻣـﺪت زﻣـﺎن ﻻزم ﺟﻬـﺖ ﺑﺮرﺳـﻲ‬

‫ﺟﺪول‪ :3-‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺘﻔﺎوت‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫درﺻﺪ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬ ‫ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ‬

‫ﻣﻮﻓﻖ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‬

‫‪45‬‬

‫‪55‬‬

‫ﺑﻌﺪ از‬

‫ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت‬

‫‪ESWL‬‬

‫در ﮔﺮوه ﻣﻮﻓﻖ‬

‫‪ ESWL‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪1‬‬

‫‪ 2‬ﻫﻔﺘﻪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‬

‫‪545/7‬‬

‫‪7‬‬

‫‪709/8‬‬

‫‪18‬‬

‫‪24‬‬

‫‪76‬‬

‫‪ 12‬ﻫﻔﺘﻪ‬

‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر‬

‫‪7‬‬

‫‪12/5‬‬

‫‪87/5‬‬

‫‪ 12‬ﻫﻔﺘﻪ‬

‫ﭼﻨﺪﻳﻦ ﺑﺎر‬

‫‪Pareek‬‬

‫‪Nahas‬‬

‫‪Pareek‬‬ ‫‪Perk‬‬

‫ﻣﺪت ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ‬

‫‪Nahas‬‬

‫‪Gupta‬‬

‫‪13‬‬

‫‪14‬‬

‫‪28‬‬

‫‪72‬‬

‫‪ 6‬ﻫﻔﺘﻪ‬

‫‪ 1‬ﺑﺎر‬

‫‪36‬‬

‫‪64‬‬

‫‪ 2‬ﻫﻔﺘﻪ‬

‫‪1‬ﺑﺎر‬

‫‪Perk‬‬

‫ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻫﺮ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ )ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ و ‪ (7Nahas‬راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﺣﺠﻢ‬ ‫‪ESWL‬‬

‫‪13‬‬

‫در ﮔﺮوه ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ‬ ‫‪*<0/01‬‬

‫‪962/3‬‬ ‫‪776/6‬‬

‫‪577‬‬

‫‪14‬‬

‫‪HU‬‬

‫*‪P‬‬

‫‪0/206‬‬ ‫‪*<0/05‬‬

‫‪910/4‬‬

‫‪837‬‬

‫‪*<0/01‬‬

‫‪1092‬‬

‫آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ‪ * ،Student’s t- test‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ESWL: Extra Corporeal Shock Wave Lithotripsy‬‬

‫ﺳﻨﮓ و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫‪173‬‬

‫ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ‬

‫‪HU: Hounsfield Unit‬‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ ﻣﻲﻛﺎﻫﺪ وﻟﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪13‬‬

‫‪Pareek‬‬

‫از ﻛﻠﻴﻤﺎﺳﻴﻮن ﭘﻨﺞ ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در‬

‫ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺘﻤﺎل ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ESWL‬ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺠﻢ‬

‫ﺳﻨﮓﻫﺎي ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ از ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ‪ ،‬اﺛﺮ ‪ Partial volume‬ﺗﺎ ﺣﺪي‬

‫ﺳﻨﮓ در ﻫﺮ دو ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻠﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ اﺣﺘﻤﺎﻻً ﺑﻪروش‬

‫داﻧﺴﻴﺘﻮﻣﺘﺮي را ﺗﺤﺖ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻗﺮار ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﻮﻓﻖ و‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﭘﺮوﺗﻜﻞ ‪ CT‬ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻣﺮﺑﻮط ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ در آن ﮔﺮوهﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﺘﻔﺎوت‬

‫در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺑﺮش ‪5mm‬‬

‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﺳﻄﺢ داﻧﺴﻴﺘﻪاي از ﺳﻨﮓ ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺎﻻﺗﺮ از آن ﺑﺎ ﻣﻴﺰان‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Nahas‬از ﺑﺮشﻫﺎي ‪1/25mm‬‬

‫‪7‬‬

‫ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮ ‪ ESWL‬ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﺎن دﻻﻳﻞ ﻣﺬﻛﻮر در‬

‫ﻛﻪ ﺑﺴﻴﺎر دﻗﻴﻖﺗﺮ از روش ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻣﺎ در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻮدي ﺳﻨﮓ‬

‫ﺑﺎﻻ‪ ،‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ آﺳﺘﺎﻧﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ‪،740‬‬

‫‪CT‬‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ و از ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﺳﻪﺑﻌﺪي ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺣﺠﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‬

‫‪14‬‬

‫‪18‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﺗﻌﺪاد ﻛﺎتﻫﺎي ‪ CT‬ﻛﻪ در آن ﺳﻨﮓ دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ‪ x‬ﺿﺨﺎﻣﺖ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪،Perk‬‬

‫ﺑﺮشﻫﺎ )‪ .((5mm‬ﺑﺎ وﺟﻮد ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﻮارد ﻓﻮق‪ ،‬ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي‬

‫‪ 1000 7Nahas‬واﺣﺪ ﻫﺎﻧﺴﻔﻴﻠﺪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ‪ ،‬اﻧﺪازه‪-‬‬

‫اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪،‬‬

‫‪Bone Window‬‬

‫‪CT‬‬

‫ﻣﻌﻤﻮل ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﻗﺒﻞ از‬ ‫‪CT‬‬

‫‪ESWL‬‬

‫‪ ،900‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪،Gupta‬‬

‫ﮔﻴﺮي داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري در‬

‫‪CT‬‬

‫‪ 750‬و در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ‬

‫ﺑﺎ وﺿﻮح ﺗﺼﻮﻳﺮ ﺑﺎﻻ و ﭘﺮﺗﻮدﻫﻲ زﻳﺎد‪ .‬در ﻣﻮرد داﻧﺴﻴﺘﻪ‬

‫ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮاي درﻣﺎن ﺳﻨﮓﻫﺎي ادراري ﺑﺎ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از‬

‫ﺳﻨﮓ در ‪ ،CT‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻣﺨﺘﺼﺮي اﺧﺘﻼف در ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آن در ﮔﺮوهﻫﺎي‬

‫‪ 740HU‬در ‪ ،CT‬از روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ .‬ﻓﺎﺻﻠﻪ‬

‫ﻧﻪ اﻧﺠﺎم‬

‫ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ وﺟﻮد دارد‪ ،‬وﻟﻲ در اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺳﻨﮓ‬ ‫و ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ،ESWL‬راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲدار آﻣﺎري وﺟﻮد دارد‬

‫‪CT‬ﻫﺎي ﻓﻌﻠﻲ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻧﻤﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﺿﻌﻴﻒ ﺣﺠﻢ ﺳﻨﮓ‬

‫)ﺟﺪول ‪ .(3‬ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Nahas‬راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ داﻧﺴﻴﺘﻪ و‬

‫ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ‪) ESWL‬دﻗﺖ ‪ (%70‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬اﻧﺠﺎم روش ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ را‬

‫ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ‪ ،ESWL‬ﭘﻴﺪا ﻧﺸﺪ اﻣﺎ در ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫ﺑﻪﺟﺎي ‪ ESWL‬در ﺣﺠﻢﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫در‬

‫‪CT‬‬

‫ﺳﻨﮓ از ﭘﻮﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫‪ESWL‬‬

‫ارﺗﺒﺎط ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻧﺪازهﮔﻴﺮي آن در‬

‫‪ESWL‬‬

‫)‪ (P=0/012‬در ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ‬

‫در دو ﮔﺮوه داﻧﺴﻴﺘﻪ ﺑﺎﻻ و ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از‬

‫‪7‬‬

‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻫﻤﻴﻦ ﻋﻨﻮان در ﻣﻘﻄﻊ‬

‫‪ 1000HU‬وﺟﻮد داﺷﺖ‪ .‬داﻧﺴﻴﺘﻪﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ‬

‫دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ رادﻳﻮﻟﻮژي در ﺳﺎل ﺗﺤﺼﻴﻠﻲ ‪ 1389-90‬و ﺷﻤﺎره‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ‬

‫‪ 1367‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه‬

‫اﺷﺎره ﻛﺮد‪.‬‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﺮاﺗﺐ ﺗﺸﻜﺮ ﺧﻮد را از ﻫﻤﻜﺎري ﺗﻤﺎﻣﻲ‬

‫ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﻣﺘﻔﺎوت ‪ :CT‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 7Nahas‬از‬

‫‪CT‬‬

‫ﺑﺎ ﻛﻠﻴﻤﺎﺳﻴﻮن ‪1/25‬‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﻛﻪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﻳﺎدي اﺛﺮ ‪ Partial volume‬را در‬

‫ﭘﺮﺳﻨﻞ ﻣﺤﺘﺮم ﺑﺨﺶ رادﻳﻮﻟﻮژي و ﺳﻨﮓﺷﻜﻦ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ‬ ‫ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد‪ ،‬اﺑﺮاز ﻣﻲدارﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ﺳﺎﻋﺪي و‬ Saedi D. et ‫دارﻳﻮش‬ al.

174

References 1. Pearle MS, Lotan Y. Urinary lithiasis: etiology, epidemiology, and pathogenesis. In: Wein AJ, Kavoussi LR, Novick AC, Partin AW, Peters CA, editors. Campbell-Walsh Urology. Vol. 2. 9th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007. p. 1363-92. 2. Dunnick RN, Sandler CM, Newhouse JH, Amis ES Jr. Nephrocalcinosis and nephrolithiasis. In: Textbook of Uroradiology. 4th ed. Philadelphia, Pa: Lippincott Williams and Wilkins: 2008. p. 246-63. 3. Pahira JJ, Razack AA. Chapter 9. Nephrolithiasis: Hanno PM, Malkowicz SB, Wein AJ, eds. Clinical Manual of Urology, 3rd ed. New York: McGraw-Hill, 2001. p. 231-52. 4. Pterson RF, Kim SC, William Jr JC, Helical CT Imaging and Shock wave lithotripsy (SWL) Treatment of Renal and Uretral Calculi. In: Smith's Textbook of Endourology. 2nd ed. London: Bc Decker Inc; 2007. p. 343-52. 5. Motley G, Dalrymple N, Keesling C, Fischer J, Harmon W. Hounsfield unit density in the determination of urinary stone composition. Urology 2001;58(2):170-3. 6. Augustin H. Prediction of stone-free rate after ESWL. European Urology 2007;52:318-20. 7. El-Nahas AR, El-Assmy AM, Mansour O, Sheir KZ. A prospective multivariate analysis of factors predicting stone disintegration by extracorporeal shock wave lithotripsy: the value of high-resolution noncontrast computed tomography. Eur Urol 2007;51(6):1688-93; discussion 1693-4. 8. Dretler SP, Spencer BA. CT and stone fragility. J Endourol 2001;15(1):31-6. 9. Saw KC, McAteer JA, Fineberg NS, Monga AG, Chua GT, Lingeman JE, et al. Calcium stone fragility is predicted by helical CT attenuation values. J Endourol 2000;14(6):471-4. 10. Elbahnasy MA, Elnady MA, Farahat YA, Taha MR, Dawood MA. The value of renal stone attenuation by non-contrast Computed Tomography in predicting fragmentation and stone free rate after extracorporeal shock wave lithotripsy. Eur Urol 2008;Suppl7(3):79.

11. Nakada SY, Hoff DG, Attai S, Heisey D, Blankenbaker D, Pozniak M. Determination of stone composition by noncontrast spiral computed tomography in the clinical setting. Urology 2000;55(6):816-9. 12. Joseph P, Mandal AK, Singh SK, Mandal P, Sankhwar SN, Sharma SK. Computerized tomography attenuation value of renal calculus: can it predict successful fragmentation of the calculus by extracorporeal shock wave lithotripsy? A preliminary study. J Urol 2002;167(5):1968-71. 13. Pareek G, Armenakas NA, Panagopoulos G, Bruno JJ, Fracchia JA. Extracorporeal shock wave lithotripsy success based on body mass index and Hounsfield units. Urology 2005;65(1):33-6. 14. Perks AE, Schuler TD, Lee J, Ghiculete D, Chung DG, D'A Honey RJ, et al. Stone attenuation and skin-to-stone distance on computed tomography predicts for stone fragmentation by shock wave lithotripsy. Urology 2008;72(4):765-9. 15. Pareek G, Hedican SP, Lee FT Jr, Nakada SY. Shock wave lithotripsy success determined by skin-to-stone distance on computed tomography. Urology 2005;66(5):941-4. 16. Oh KJ, Chae HJ, Kim SO, Jung SI, Kwon DD, et al. Noncontrast CT in predicting the outcome of extracorporeal shock wave lithotripsy. Eur Urol Suppl 2008;7(3):79. 17. Pathak S, Lavin L, Vijay R, Basu S, Salim F, Collins M, et al. Radiological determination of stone density and skin-to-stone distance: Can it predict the success of extracorporeal shock wave lithotripsy? Br J Med Surgi Urol 2009;2(5):180-4. 18. Gupta NP, Ansari MS, Kesarvani P, Kapoor A, Mukhopadhyay S. Role of computed tomography with no contrast medium enhancement in predicting the outcome of extracorporeal shock wave lithotripsy for urinary calculi. BJU Int 2005;95(9):1285-8. 19. Lavin V, Pathak S, Vijay R, Basu S, Salim F, Collins M, et al. Stone density determined by computed tomography: does it predict the success of extracorporeal shock wave lithotripsy? Eur Urol 2008;Suppl7(3):79.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, No. 3, June 2012: 169-175

Association between some CT characteristics of renal stones and extracorporeal shockwave lithotripsy success rate

Abstract Daryoosh Saedi M.D.1 Mohamad Molavi M.D.2* 1- Department of Radiology, Shahid Hasheminejad Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Radiology, Rasoule-Akram Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: May 29, 2011 Accepted: July 04, 2011

Background: Since non-contrast spiral CT (NCCT) is an imaging method of choice performed before extracorporeal shockwave lithotripsy (ESWL), we aimed to find the association between renal stone characteristics including stone density, location, volume, and skin-to-stone distance (SSD) on NCCT and ESWL success for a more efficient selection of patients for the procedure. Methods: We retrospectively studied 100 patients having undergone initial ESWL for a solitary renal calculus of 0.5-2.5 cm. Stone size, location, density, and SSD were determined on pretreatment NNCT. The outcome was categorized as stone free, complete fragmentation (<5 mm), incomplete fragmentation (>5 mm) and unchanged, based on KUB radiography 2 weeks after ESWL. Results: Of 100 patients, 32 were female and 68 were male with a mean age of 46.7 years. ESWL was successful in 55 and failure occurred in 45 patients. Sex (P=0.301), age (P=0.895) and SSD (P=4.06) were not associated with treatment success. Mean stone

volume in ESWL success and failure groups, respectively were 531.4 and 930.5 mm3 and stone volume was statistically associated with treatment success (P=0.01). Mean stone density in ESWL success and failure groups were 545.7 and 962.3 HU, respectively and stone density was also associated with ESWL success (P<0.01). ESWL failure likelihood was 5 times greater in stones with a density >740 HU than smaller stones. Conclusion: We strongly suggest performing densitometry in bone window for renal stones on pre-ESWL NCCT scanning and using an alternative treatment other than ESWL for stone densities greater than 740 HU.

Keywords: CT, ESWL, renal stone density, SSD. *

Corresponding author: Rasoul-e-Akram Hospital, Niyayesh St., Satarkhan Blvd., Tehran, Iran. Tel: +98-21-66515000-9 E-mail: mohamad_molavi@yahoo.com

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫ﻛﺮوﻧﺮ‪176-182 ،1391‬‬ ‫ﻋﺮوقﺧﺮداد‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪،3‬‬ ‫دورهاز‪، 70‬‬ ‫ﺧﻮنﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚﻋﻠﻮم‬ ‫ﺗﺎﺛﻴﺮﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷ‬ ‫ﺟﺮاﺣﻲ‬ ‫رﻳﺰي ﺑﻌﺪ‬ ‫اﺳﻴﺪ ﺑﺮ‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/09/30 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/11/25 :‬‬ ‫‪*1‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﺴﻨﻲ‪ ،1‬ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﻣﺎﻫﻮري‬

‫ﺣﻤﻴﺪ ﻣﻬﺪيزاده‪ ،2‬ﺣﻴﺪر ﻧﻮروزيﻧﻴﺎ‬

‫‪1‬‬

‫‪1‬‬

‫ﻣﻴﺮ ﻣﻮﺳﻲ آﻗﺪاﺷﻲ‪ ،1‬ﻣﺤﻤﺪ ﺳﻌﻴﺪي‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﺗﺠﻮﻳﺰ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﻤﻞ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺧﻮنرﻳﺰي و ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮزﻳﻮن را ﭘﺲ از اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺒﻲ‬ ‫ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ‪ ،‬وﻟﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ در ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮده و از ﻃﺮﻓﻲ زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺠﻮﻳﺰ دارو ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل ﺑﻪ‬

‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻴﺴﺖ‪ .‬ﻫﺪف از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ در ﻛﺎﻫﺶ درﻧﺎژ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ‬ ‫ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮزﻳﻮن ﺧﻮن در ﺑﻴﻤﺎران ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ اوﻟﻴﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺠﻮﻳﺰ‬ ‫اﻳﻦ دارو ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ آﻳﻨﺪهﻧﮕﺮ دوﺳﻮﻛﻮر ‪ 150‬ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ‬

‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫اوﻟﻴﻪ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه ‪ 10mg/kg ،B‬ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻗﺒﻞ‪،‬‬ ‫ﮔﺮوه ‪ ،A‬ﻫﻤﺎن ﻣﻘﺪار دارو ﭘﺲ از ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي و ﮔﺮوه‬

‫‪C‬‬

‫ﻧﺮﻣﺎل ﺳﺎﻟﻴﻦ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮن‬

‫آﻟﻮژﻧﻴﻚ و ﻣﻴﺰان درﻧﺎژ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺳﻴﻨﻪاي ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﮔﺮوه ﭘﻼﺳﺒﻮ )ﮔﺮوه ‪ (C‬درﻧﺎژ ﺧﻮﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮي در ﻃﻮل‬ ‫‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ اول ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ داﺷﺖ )‪ 501±288‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ 395±184‬در ﮔﺮوه‬

‫‪B‬‬

‫و ‪ 353±181‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ در ﮔﺮوه ‪،A‬‬

‫‪ .(P=0/004‬ﮔﺮوه ﭘﻼﺳﺒﻮ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ درﻧﺎژ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﺑﺎﻻﺗﺮي داﺷﺖ )‪ 800±347‬در ﻣﻘﺎﺑﻞ ‪ 614±276‬در ﮔﺮوه‬

‫‪B‬‬

‫و‬

‫‪ 577±228‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ در ﮔﺮوه ‪ .(P=0/001 ،A‬ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮن آﻟﻮژﻧﻴﻚ ﻧﻴﺰ در ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ‬ ‫ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد )‪ .(P=0/001‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬در ﺑﻴﻤﺎران اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪاي ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ اوﻟﻴﻪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‪ ،‬ﺗﺠﻮﻳﺰ‬ ‫*‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬اروﻣﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ آﻣﻮزﺷﻲ درﻣﺎﻧﻲ اﻣﺎم‬

‫ﺧﻤﻴﻨﻲ )ره(‪ ،‬ﮔﺮوه ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‬

‫ﺗﻚدوز ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻳﻜﺴﺎﻧﻲ دارد‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪0914-3416531 :‬‬

‫‪E-mail: ar_mahoori@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي‪ ،‬ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‪.‬‬

‫ﺗﻤﺎس ﺧﻮن ﺑﺎ ﻟﻮﻟﻪﻫﺎ و ﻣﺨﺎزن ﭘﻤﭗ ﻳﻚ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺷﺮوع‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﭘﺎﺳﺦﻫﺎي اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﺪه و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ‬ ‫ﺗﺨﻤﻴﻦ زده ﻣﻲﺷﻮد از ﻫﺮ ﺳﻪ ﺑﺰرگﺳﺎل آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﻳﻚ ﻧﻔﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ‬

‫ﻫﻤﻮﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻣﻲﺷﻮد‪ 3.‬اﮔﺮﭼﻪ ﻫﻤﻮﺳﺘﺎز ﺟﺮاﺣﻲ ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ دﻟﻴﻞ‬

‫ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎري ﻗﻠﺒﻲ ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﺎﺷﺪ‪ 1.‬در ﺳﺮاﺳﺮ دﻧﻴﺎ ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از‬

‫‪ 1-1/25‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ ﺑﺰرگﺳﺎل اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد‪ 2‬ﻛﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺧﻮنرﻳﺰي ﻣﻴﻜﺮوواﺳﻜﻮﻻر ﻏﻴﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل‬

‫آن‪ ،‬ﭘﻴﻮﻧﺪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬

‫‪CABG‬‬

‫ﺑﺎ روش ﻣﺮﺳﻮم ‪ On-pump‬ﻳﻌﻨﻲ ﺑﺎ‬

‫‪CPB‬‬

‫اﺳﺖ وﻟﻲ اﺧﺘﻼﻻت اﻧﻌﻘﺎدي ﺑﻪﻃﻮر ﻗﻄﻊ رخ‬

‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺧﻮن ﺑﺎ اﻛﺴﻴﮋﻧﺎﺗﻮر و ﻣﺪار‬

‫‪CPB‬‬

‫ﺑﺎﻋﺚ ﻓﻌﺎلﺳﺎزي‬

‫)‪Cardiopulmonary Bypass (CPB‬‬

‫ﭘﻼﻛﺖ‪ ،‬دﮔﺮاﻧﻮﻻﺳﻴﻮن و ﺗﺠﻤﻊ ﭘﻼﻛﺘﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪﻋﻼوه‬

‫ﻓﺮﻣﻲ از ﮔﺮدش ﺧﻮن ﺑﺮون ﭘﻴﻜﺮي اﺳﺖ ﻛﻪ در آن‬

‫ﺗﺮوﻣﺒﻮﺳﻴﺘﻮﭘﻨﻲ ﻧﺴﺒﻲ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﻌﺪ از ‪ CPB‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ رﻗﻴﻖ ﺷﺪن ﺧﻮن و‬

‫ﺧﻮن ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻴﺮون از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﺴﻴﺮ ﺷﺪه و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻗﻠﺐ‪،‬‬

‫ﺗﺠﻤﻊ‪ ،‬ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ و ﺗﺨﺮﻳﺐ ﭘﻼﻛﺖ رخ ﻣﻲدﻫﺪ‪ .‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﺖ‬

‫رﻳﻪﻫﺎ و ﮔﺎﻫﻲ ﻛﻠﻴﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮﻗﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺟﺎﻧﺸﻴﻦ‪ ،‬ﺗﻘﻠﻴﺪ‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي وﺳﻴﻊ در ﺑﻴﻤﺎران ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺒﻲ‪ ،‬ﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺰ و ﻣﻬﺎر ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ‬

‫ﻛﻤﻚ ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي‬ ‫‪3‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪CPB‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳـﻮي داراي اﺛﺮات ﻫﻤﻮﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﻓﺮاواﻧﻲ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪4‬‬

‫ﭘﻼﻛﺘﻲ ﺗﻮﺳﻂ ‪ CPB‬ﺑﻪوﻳﮋه در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اوﻟﻴﻦ ﻋﺎرﺿﻪ در‬


‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﺴﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪177‬‬

‫ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ‪ ،CPB‬ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻮده‪ 2‬و در واﻗﻊ ‪%15-20‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﻋﻤﻞ ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻤﻜﺎر ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ وﻳﺰﻳﺖ و ﭘﺲ از‬

‫‪2‬‬

‫ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت ﻻزم و اﺧﺬ رﺿﺎﻳﺖ ﻛﺘﺒﻲ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﺷﺮﻛﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻼوه ﺑﺮ ﺑﺎر اﻗﺘﺼﺎدي‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ در ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ‬

‫در روز ﻋﻤﻞ ﻣﺸﺨﺼﺎت اﻋﻢ از ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻗﺪ‪ ،‬وزن‪ ،‬ﺳﻄﺢ ﺑﺪن‪،‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮﻧﻲ در آﻣﺮﻳﻜﺎ در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻗﻠﺐ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻮاﻗﺐ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﻣﻬﻤﻲ دارد ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ‪ 5،‬اﺧﺘﻼل‬

‫ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ و‬

‫ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻠﻴﻪ‪ 6،‬ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺣﻮاﻟﻲ ﻋﻤﻞ و ﺳﭙﺴﻴﺲ‪ 7،‬اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜﺮد‬

‫اﻋﺪاد ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮي ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﻳﻜﻲ از ﺳﻪ ﮔﺮوه‬

‫رﻳﻮي و ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت‪ 8‬و اﻓﺖ داﻳﻤﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ‬

‫وارد ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه داروﻫﺎي آﻧﺘﻲﻛﻮآﮔﻮﻻن‪ ،‬اﺧﺘﻼل‬

‫ﭘﺲ از ﺟﺮاﺣﻲ‪ 9‬از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻋﻮارض ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬در ﻃﻮل دﻫﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬

‫اﻧﻌﻘﺎدي اوﻟﻴﻪ‪ ،‬زﻣﺎن ﭘﻤﭗ ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺳﻪ ﺳﺎﻋﺖ و ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ‬

‫ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺗﻮﺳﻂ دارو در ﺑﻴﻤﺎران ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ ﻃﺮﻓﺪاران‬

‫‪ CABG‬ﻗﺒﻠﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ACT‬‬

‫اوﻟﻴﻪ در ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺛﺒﺖ و ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬ ‫‪B ،A‬‬

‫و‬

‫‪C‬‬

‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ و ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﻳﻜﺴﺎن اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و در ﻃﻲ‬

‫زﻳﺎدي ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬ ‫آﻧﺘﻲﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚﻫﺎي ﺻﻨﺎﻋﻲ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ و اﭘﺴﻴﻠﻮن‬

‫ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار‬

‫آﻣﻴﻨﻮﻛﺎﭘﺮوﻳﻴﻚ اﺳﻴﺪ )‪ ،Epsilon Aminocaproic Acid (EACA‬آﻧﺎﻟﻮگ‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه‬

‫ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ‪،10mg/kg‬‬

‫ﻟﻴﺰﻳﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬آنﻫﺎ ﺑﻪ ﭘﻼﺳﻤﻴﻨﻮژن و ﭘﻼﺳﻤﻴﻦ ﺑﺎﻧﺪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬

‫)‪ (Tranexip®, Caspian Tamin Pharmaceutical Co. Iran‬ﻗﺒﻞ از‬

‫آنﻫﺎ را ﺑﺮاي ﺑﺎﻧﺪ ﺷﺪن ﺑﻪ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﻟﻴﺰﻳﻦ در ﻓﻴﺒﺮﻳﻦ ﻣﻬﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ و‬

‫ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي و ‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﺳﺎﻟﻴﻦ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم‬

‫‪CPB‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻣﺎﻧﻊ ﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺷﺶ ﺗﺎ ‪ 10‬ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه ‪ 10A‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﺳﺎﻟﻴﻦ ﻗﺒﻞ از‬

‫دارد‪ 10.‬ﻋﻮارض‬

‫‪ CPB‬و ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ‪ 10mg/kg‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي‬

‫ﻗﻮيﺗﺮ ﺑﻮده و ﻧﻴﻤﻪﻋﻤﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ‬

‫‪EACA‬‬

‫ﺗﺮوﻣﺒﻮﺗﻴﻚ ﮔﺰارشﺷﺪه ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﻧﺎدرﺳﺖ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ‬ ‫ﺑﻮده و ﻣﺼﺮف آن در ﺣﺎﻣﻠﮕﻲ در ﮔﺮوه‬

‫‪B‬‬

‫‪C‬‬

‫‪ 10‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﻧﺮﻣﺎل ﺳﺎﻟﻴﻦ ﻗﺒﻞ از‬

‫اﺳﺖ‪ 11.‬در ﺣﻴﻦ ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ‬

‫‪ CPB‬و ‪ 10ml‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﭘﻤﭗ ‪ CPB‬ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻓﺮد ﺑﺮرﺳﻲﻛﻨﻨﺪه‬

‫‪12‬‬

‫‪ACT‬‬

‫در ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ از ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻋﻮارﺿﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﺑﺮﺧﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﻪﻃﻮر‬ ‫ﻗﺎﺑﻞﺗﻮﺟﻬﻲ ﻣﻴﺰان از دﺳﺖ دادن ﺧﻮن را ﻛﺎﻫﺶ داده و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻴﺎز‬ ‫‪12-14‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﮔﺮوه‬

‫‪B‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎران از ﻣﺤﺘﻮاي ﺳﺮﻧﮓﻫﺎ اﻃﻼﻋﻲ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و در ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎران‪،‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ‪ ،CPB‬زﻣﺎن ‪ ،CPB‬زﻣﺎن ﻛﻼﻣﭗ آﺋﻮرت و ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ ﭘﺲ از‬ ‫اﺗﻤﺎم ‪ ،CPB‬دوز ﻫﭙﺎرﻳﻦ ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻗﺒﻞ از‬

‫‪CPB‬‬

‫و ﻣﻴﺰان ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن‬

‫اﻣﺎ از ﺳﻮي دﻳﮕﺮ ﺑﺮﺧﻲ‬

‫ﺣﻴﻦ ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﻮﺳﻂ وي ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﺟﺮاﺣﻲ در‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪهاﻧﺪ ﻛﻪ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ‬

‫روزﻫﺎي ﻣﺮاﻗﺒﺖ ﺑﻴﻤﺎر در ‪ ،ICU‬ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ روزاﻧﻪ ﺑﻴﻤﺎر‪ ،‬ﻣﻘﺪار درﻧﺎژ‬

‫در ﺿﻤﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﻫﺎي‬

‫ﺧﻮن از ﻣﺤﻞ ﻋﻤﻞ و ﻣﻴﺰان ﺗﺰرﻳﻖ ﺧﻮن در روزﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺮاﻗﺒﺖ‪،‬‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ دوزﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮﻧﻲ ﺑﺮاي ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه‬

‫ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬آﺳﺘﺎﻧﻪ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﺟﻬﺖ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻮزﻳﻮن ﺧﻮن‬

‫اﺳﺖ‪ 17.‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺴﺎﻳﻞ ﻓﻮق و ﺗﻨﺎﻗﺾﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﺮ آن ﺷﺪﻳﻢ اﺛﺮ‬

‫آﻟﻮژﻧﻴﻚ‪ 9 ،‬ﮔﺮم در دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬اﻃﻼﻋﺎت ﺛﺒﺖﺷﺪه در ﻓﺮمﻫﺎي‬

‫ﺑﺎ ﻳﻚدﻳﮕﺮ و‬

‫ﺧﺎص ﺑﺮاي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻓﻮق ﺑﻌﺪ از وارد ﺷﺪن در ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ﺑﻪ ﺗﺮاﻧﺴﻔﻴﻮژن ﺧﻮن ﻛﻢ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪16‬و‪15‬‬

‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻧﺪارد‪.‬‬

‫ﺗﺰرﻳﻖ ﺗﻚدوز ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ را ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از‬

‫‪CPB‬‬

‫ﺑﺎ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻧﺮماﻓﺰار ‪ SPSS‬وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 16‬ﺗﺤﺖ آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري ‪ ANOVA‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ P<0/05‬از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬ ‫ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼق داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اروﻣﻴﻪ‪ ،‬در ﻳﻚ‬ ‫ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ دوﺳﻮﻛﻮر ﺗﻌﺪاد ‪ 150‬ﺑﻴﻤﺎر زن و ﻣﺮد ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﻋﻤﻞ‬

‫دادهﻫﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﻤﺎران در ﺟﺪول ‪ 1‬ﺧﻼﺻﻪ‬

‫ﺟﺮاﺣﻲ ﮔﺮاﻓﺖ ﺑﺎيﭘﺲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺮوﻧﺮ‪ ،‬در ﻃﻲ ﺳﺎل ‪ 1389‬و در‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻪ ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﻗﺪ و ﺳﻄﺢ ﺑﺪن اﺧﺘﻼف‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت ﺳﻴﺪاﻟﺸﻬﺪاي اروﻣﻴﻪ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎران ﺷﺐ‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ ﻫﻢ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪178‬‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ از ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬

‫اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ اوﻟﻴﻪ در ﮔﺮوه‬ ‫)‪(B‬‬

‫‪ 13/57±1/37‬و در ﮔﺮوه‬

‫)‪(A‬‬

‫)‪(C‬‬

‫‪ ،13/05±1/34‬در ﮔﺮوه‬

‫ﺧﻮن ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ‪ ،‬ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ ﻳﻚدﻳﮕﺮ‬

‫‪ g/dl 13/27±1/41‬ﺑﻮده و ﺗﻔﺎوت‬

‫ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ )ﺟﺪول ‪.(2‬‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺧﻮنرﻳﺰي ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ اول ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ )درﻧﺎژ ‪ 12‬ﺳﺎﻋﺖ‬

‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺳﻪ ﮔﺮوه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ اوﻟﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎران‬ ‫وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪ P=0/16‬و ‪ .(df=1/80‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ‪ ACT‬اوﻟﻴﻪ در ﮔﺮوه‬

‫)‪(C‬‬

‫اول ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ( در ﮔﺮوه‬

‫‪ 137/80±23/65‬ﺛﺎﻧﻴﻪ و در ﮔﺮوه‬

‫)‪(A‬‬

‫‪ 395±184/95‬و در ﮔﺮوه )‪ 353±181/94(A‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺗﻔﺎوت‬

‫‪ ،124/28±23/16‬در ﮔﺮوه‬

‫)‪(B‬‬

‫‪ 134/96±17/56‬ﺛﺎﻧﻴﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه )‪ C‬و ‪ (B‬ﺑﺎ )‪ (P=0/002‬و‬

‫آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه‬

‫)‪ C‬و ‪ (A‬ﺑﺎ )‪ (P=0/01‬ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري وﺟﻮد داﺷﺖ‪ ،‬وﻟﻲ ﺑﻴﻦ ﮔﺮوهﻫﺎي‬

‫)‪(C‬‬

‫ﺑﺎ ﮔﺮوه‬

‫)‪ B‬و ‪ (A‬ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(P=0/51‬ﺳﻪ ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ‬

‫)‪(B‬‬

‫و ﮔﺮوه‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫‪ACT‬‬

‫ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ‪ ،‬دوز ﻫﭙﺎرﻳﻦ اوﻟﻴﻪ‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﺎيﭘﺲ‬

‫)‪(A‬‬

‫ﺑﺎ‬

‫)‪(A‬‬

‫)‪(C‬‬

‫)‪(C‬‬

‫‪P=0/001‬‬

‫‪ 501±288/64‬و در ﮔﺮوه‬

‫ﺑﺎ ﮔﺮوه‬

‫)‪(B‬‬

‫ﺑﺎ‬

‫‪P=0/01‬‬

‫)‪(B‬‬

‫و ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه‬

‫وﺟﻮد داﺷﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﮔﺮوه‬

‫ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪ .(P=0/35‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫ﺗﻌﺪاد واﺣﺪ ﺧﻮن آﻟﻮژﻧﻴﻚ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه روز اول در ﮔﺮوه‬

‫)‪(C‬‬

‫‪ ،0/70±0/7‬در ﮔـﺮوه )‪ 0/48±0/6 (B‬و در ﮔﺮوه )‪ 0/32±0/5 (A‬واﺣﺪ‬

‫ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي‪ ،‬ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﻼﻣﭗ آﺋﻮرت‪ ،‬ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ ﭘﺲ از ﭘﻤﭗ و‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر )ﺳﻦ‪ ،‬ﻗﺪ و ‪ (BSA‬در ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫ﮔﺮوه )‪ (C‬ﻛﻨﺘﺮل )‪(n= 50‬‬

‫ﮔﺮوه )‪ (B‬ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ )‪(n= 50‬‬

‫ﮔﺮوه )‪ (A‬ﺑﻌﺪ از ﭘﻤﭗ )‪(n= 50‬‬

‫‪62/02±9/95‬‬

‫‪58/50±8/05‬‬

‫‪58/66±12/45‬‬

‫‪0/16‬‬

‫ﺟﻨﺲ )ﻣﺮد‪/‬زن(‬

‫‪12/38‬‬

‫‪13/37‬‬

‫‪15/35‬‬

‫‪0/78‬‬

‫ﻗﺪ )ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ(‬

‫‪167/70±9/37‬‬

‫‪166/68±8/70‬‬

‫‪166/82±9‬‬

‫‪0/82‬‬

‫وزن )ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم(‬

‫‪72/54±12/24‬‬

‫‪73/26±9/46‬‬

‫‪72/38±8/66‬‬

‫‪0/90‬‬

‫‪1/81±0/17‬‬

‫‪1/82±0/12‬‬

‫‪1/80±0/12‬‬

‫‪0/77‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫ﺳﻦ )ﺳﺎل(‬

‫‪(m2) BSA‬‬

‫* آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ‪ ANOVA‬و ‪ P<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫*‪P‬‬

‫‪BSA= Body Surface Area‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻗﺒﻞ و ﺣﻴﻦ ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي‬ ‫ﮔﺮوه )‪ (C‬ﻛﻨﺘﺮل )‪(n= 50‬‬

‫ﮔﺮوه )‪ (B‬ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ )‪(n= 50‬‬

‫ﮔﺮوه )‪ (A‬ﺑﻌﺪ از ﭘﻤﭗ )‪(n= 50‬‬

‫*‪P‬‬

‫‪13/05±1/34‬‬

‫‪13/57±1/37‬‬

‫‪13/27±1/41‬‬

‫‪0/16‬‬

‫‪ ACT‬اوﻟﻴﻪ )ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬

‫‪124/28±23/16‬‬

‫‪137/80±23/65‬‬

‫‪134/96±17/56‬‬

‫‪0/005‬‬

‫‪ ACT‬ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ )ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬

‫‪539/36±134/30‬‬

‫‪509/62±93/37‬‬

‫‪531/08±124/24‬‬

‫‪0/44‬‬

‫‪220/80±37/20‬‬

‫‪218/40±42/76‬‬

‫‪218/90±40/78‬‬

‫‪0/95‬‬

‫ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي )دﻗﻴﻘﻪ(‬

‫‪133/58±33/30‬‬

‫‪131/74±27/65‬‬

‫‪139/64±33/4‬‬

‫‪0/42‬‬

‫ﻣﺪت زﻣﺎن ﻛﻼﻣﭗ آﺋﻮرت )دﻗﻴﻘﻪ(‬

‫‪81/32±23/05‬‬

‫‪80/44±17/92‬‬

‫‪81/64±22/56‬‬

‫‪0/95‬‬

‫‪8/13±1/27‬‬

‫‪8/16±1/29‬‬

‫‪8/32±1/32‬‬

‫‪0/72‬‬

‫‪149/30±37/03‬‬

‫‪149/74±21/50‬‬

‫‪144/46±27/07‬‬

‫‪0/60‬‬

‫‪0/76±0/82‬‬

‫‪0/50±0/67‬‬

‫‪0/58±0/78‬‬

‫‪0/22‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫‪ Hb‬اوﻟﻴﻪ‬

‫)‪(g/dl‬‬

‫دوز ﻫﭙﺎرﻳﻦ اوﻟﻴﻪ‬

‫)‪(mg‬‬

‫ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ ﭘﺲ از ﭘﻤﭗ‬

‫)‪(g/dl‬‬

‫‪ ACT‬ﭘﺲ از ﭘﻤﭗ )ﺛﺎﻧﻴﻪ(‬ ‫ﺧﻮن ﺗﺰرﻳﻖﺷﺪه ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ )واﺣﺪ(‬

‫* آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ‪ ANOVA‬و ‪ P<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫اﺑﺮاﻫﻴﻢ ﺣﺴﻨﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪179‬‬

‫ﺟﺪول‪ :3-‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﻛﻞ درﻧﺎژ‪ ،‬ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ روز ﺗﺮﺧﻴﺺ‪ ،‬ﻛﻞ واﺣﺪ ﺧﻮن ﺗﺰرﻳﻖﺷﺪه‬ ‫ﮔﺮوه )‪ (C‬ﻛﻨﺘﺮل )‪(n= 50‬‬

‫ﮔﺮوه )‪ (B‬ﻗﺒﻞ از ﭘﻤﭗ )‪(n= 50‬‬

‫ﮔﺮوه )‪ (A‬ﺑﻌﺪ از ﭘﻤﭗ )‪(n= 50‬‬

‫*‪P‬‬

‫‪800/60±347/20‬‬

‫‪614/10±276/44‬‬

‫‪577±228/17‬‬

‫‪0/001‬‬

‫ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ زﻣﺎن ﺗﺮﺧﻴﺺ )ﮔﺮم در دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ(‬

‫‪9/52±0/72‬‬

‫‪9/18±0/64‬‬

‫‪9/19±0/65‬‬

‫‪0/19‬‬

‫ﻛﻞ ﺧﻮن ﺗﺰرﻳﻖﺷﺪه )واﺣﺪ(‬

‫‪1/78±1/25‬‬

‫‪1/12±1‬‬

‫‪0/96±0/92‬‬

‫‪0/001‬‬

‫ﻣﺘﻐﻴﺮ‬ ‫درﻧﺎژ ﻛﻞ )ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ(‬

‫* آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ‪ ANOVA‬و ‪ P<0/05‬ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬

‫ﺑﻮد‪ .‬از اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ‪ C‬و ‪ A‬اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲدار ﺑـﻮده وﻟـﻲ ﺑـﻴﻦ‬

‫ﺧﻮن اﻛﺴﺘﺮاﻛﻮرﭘﻮرال )ﺧﺎرج ﺑﺪﻧﻲ(‪ ،‬از ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﻌﻘﺎدي‪،‬‬

‫دو ﮔﺮوه ‪ B‬و ‪ A‬و ﮔﺮوه ‪ C‬ﺑﺎ ‪ B‬اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲداري وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ‪.‬‬

‫ﻛﺎﻟﻴﻜﺮﻳﻴﻦ و ﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚ ﻧﺎﺷﻲ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬ﺗﻤﺎس ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺧﻮﻧﻲ ﺑﺎ‬

‫)‪(B‬‬

‫ﻟﻮﻟﻪﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺗﺮوﻣﺒﻴﻦ ﺷﺪه و ﺳﻠﻮلﻫﺎي آﻧﺪوﺗﻠﻴﺎل را‬

‫ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛــﻞ درﻧــﺎژ در ﮔــﺮوه )‪ ،800/60±347/20 (C‬در ﮔــﺮوه‬

‫‪18‬‬

‫‪ 614/10±276/44‬و در ﮔﺮوه )‪ 577±228/17 (A‬ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ‬

‫ﺑﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻓﻌﺎلﻛﻨﻨﺪه ﭘﻼﺳﻤﻴﻨﻮژن ﺑﺎﻓﺘﻲ ﺗﺤﺮﻳﻚ ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ‬

‫ﺑﻪ آزﻣﻮن ‪ ANOVA‬ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري ﺑـﻴﻦ ﺳـﻪ ﮔـﺮوه از ﻧﻈـﺮ‬

‫ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﭘﻼﺳﻤﻴﻨﻮژن ﺑﻪ ﭘﻼﺳﻤﻴﻦ و ﺷﺮوع ﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺰ ﻣﻲﺷﻮد‪ .‬از‬

‫ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛــﻞ درﻧــﺎژ وﺟــﻮد داﺷــﺖ )‪ .(df=8 ،P=0/001‬ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫اﻳﻦ رو ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﺗﺠﻮﻳﺰ ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺘﻴﻚ داروﻫﺎي آﻧﺘﻲﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚ‬

‫)‪(B‬‬

‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺧﻮنرﻳﺰي ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﻤﻞ را ﻛﺎﻫﺶ دﻫﺪ‪ .‬ﺳﻪ داروي‬

‫‪ 9/18±0/64‬و در ﮔﺮوه )‪ g/dl 9/19±0/65 (A‬ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ آزﻣـﻮن‬

‫آﻧﺘﻲﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚ ﻛﻪ دوﺗﺎي آنﻫﺎ ﻳﻌﻨﻲ اﭘﺴﻴﻠﻮن آﻣﻴﻨﻮﻛﺎﭘﺮوﻳﻴﻚ اﺳﻴﺪ و‬

‫‪ ANOVA‬ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺳﻪ ﮔـﺮوه از ﻧﻈـﺮ ﻫﻤﻮﮔﻠـﻮﺑﻴﻦ‬

‫ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ آﻧﺎﻟﻮگ ﻟﻴﺰﻳﻦ ﺑﻮده و دﻳﮕﺮي ﻳﻌﻨﻲ آﭘﺮوﺗﻴﻨﻴﻦ ﻛﻪ‬

‫زﻣﺎن ﺗﺮﺧﻴﺺ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )‪.(P=0/19‬‬

‫ﻣﻬﺎرﻛﻨﻨﺪه ﭘﺮوﺗﺌﺎز ﺳﺮﻳﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ در دﺳﺘﺮس‬

‫ﻫﻤﻮﮔﻠﻮﺑﻴﻦ زﻣـﺎن ﺗـﺮﺧﻴﺺ در ﮔـﺮوه )‪ ،9/52±0/72 (C‬در ﮔـﺮوه‬

‫)‪(C‬‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﺎ ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ از ﺑﻴﻤﺎران را ﻛﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﭘﻴﻮﻧﺪ اوﻟﻴﻪ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬

‫‪0/58±0/73‬‬

‫ﺑﻮدﻧﺪ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار دادﻳﻢ ﺗﺎ اﺛﺮات داروي ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ را در‬

‫ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺳﻪ‬

‫اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻛﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺧﻮنرﻳﺰي زﻳﺎد ﻧﺪارد ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ و ﻣﻮارد‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻞ واﺣﺪ ﺧﻮن ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه در‬ ‫‪ 1/44±1/12‬و در ﮔﺮوه‬

‫)‪(B‬‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ آزﻣﻮن‬

‫‪ANOVA‬‬

‫‪ICU‬‬

‫‪ 0/52±0/73‬و در ﮔﺮوه‬

‫ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﻛﻞ واﺣﺪ ﺧﻮن ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه در‬

‫در ﮔﺮوه‬ ‫)‪(A‬‬

‫‪ICU‬‬

‫وﺟﻮد داﺷﺖ‬

‫)‪) (df=16 ،P=0/001‬ﺟﺪول ‪.(3‬‬

‫ﻣﺸﻜﻞدار را از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﻧﻤﻮدﻳﻢ‪.‬‬ ‫ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ اﺷﺎره ﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻗﻮيﺗﺮ‪ ،‬ﻧﻴﻤﻪﻋﻤﺮ‬ ‫ﺑﺎﻻﺗﺮ‪ ،‬ﻗﺪرت ﺑﺎﻧﺪ ﺷﺪن آن ﺑﺎ ﭘﻼﺳﻤﻴﻨﻮژن ﺑﻴﺶﺗﺮ و اﺛﺮات‬

‫ﺑﺤﺚ‬ ‫در ﻛﻞ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺪود ‪ 150‬ﻧﻔﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و‬ ‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺼﺮف ﺧﻮن‬

‫آﻧﺘﻲﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚ ﭘﺎﻳﺪارﺗﺮي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ‪ EACA‬دارد‪ .‬ﻣﺎ ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ زﻣﺎن‬ ‫ﻣﻮﺛﺮ اﺛﺮ ‪ ،TA‬ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺷﺮوع ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ‪ -‬رﻳﻮي دارو را ﺑﻪﻛﺎر‬ ‫ﺑﺮدﻳﻢ‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻪ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻮارد ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴﻲ در ﻫﻨﮕﺎم‬ ‫‪14‬‬

‫اﻧﺴﺰﻳﻮن ﭘﻮﺳﺖ و در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع‬ ‫‪19‬‬

‫‪TA‬‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴﻲ ﺗﺰرﻳﻖ ﺷﺪه ﺑﻮد‪ .‬در‬

‫آﻟﻮژﻧﻴﻚ و درﻧﺎژ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي‬

‫ﻋﻤﻞ ﺷﺪه ﻣﺸﻜﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻪ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻓﺮض اﻳﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﺎﺷﻲ از‬

‫اﺗﺎق ﻋﻤﻞ ﺑﺎزﮔﺮداﻧﺪه ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻣﻴﻮﻛﺎرد ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﻤﻞ در‬

‫ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي و ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ و ﺑﺎزﮔﺸﺖ ﻣﺠﺪد درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺑﺮ‬ ‫‪TA‬‬

‫اﺛﺮ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺰرﻳﻖ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ‪-‬‬

‫ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻪ ﮔﺮوه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ‪ .‬ﻫﻴﭻﻛﺪام از ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر‬

‫ﻣﻴﺰان ﺗﺎﺛﻴﺮ‬

‫ﻣﺸﻜﻼت ﻧﻮروﻟﻮژﻳﻚ ﻧﺸﺪﻧﺪ‪ .‬ﻣﺸﻜﻼت ﻫﻤﻮﺳﺘﺎﺗﻴﻚ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﮔﺮدش‬

‫رﻳﻮي را ﺑﺎ ﻳﻚدﻳﮕﺮ ﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار دادﻳﻢ‪ .‬در ﻣﻮرد دوز اﻳﺪهآل‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ از ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﺮوق ﻛﺮوﻧﺮ‬Hassani ‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﺑﻌﺪ‬ E. et‫ﺑﺮ‬al.‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ‬

‫ ﺻﺮع و ﻏﻴﺮه‬،‫ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻛﻠﻴﻮي ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ‬،CVA ،‫ﻋﻮارض آﻟﺮژﻳﻚ‬ ‫ﺑﻪﺻﻮرت‬

TA

‫ ﺑﺮﺧﻼف ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪ اﺛﺮات‬.‫دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‬

180

‫ اﻳﻦ دارو ﺑﺎ دوزﻫﺎي‬.‫ﺗﺮاﻧﻜﺴﺎﻣﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﻧﻴﺰ ﻛﻮﻧﺘﺮاورﺳﻲ وﺟﻮد دارد‬ ‫ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﮔﺰارش‬.‫وﺳﻴﻌﻲ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‬ TA

‫ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬،‫ رﻳﻮي ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ‬-‫ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛﺴﻲ ﻗﺒﻞ از ﺷﺮوع ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ‬

‫ﺗﻔﺎوﺗﻲ از ﻧﻈﺮ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از‬

‫ ﺗﻔﺎوﺗﻲ از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎز‬CPB ‫ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺗﺰرﻳﻖ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از‬

‫ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ‬17.‫ﺧﻮنرﻳﺰي ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ در ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﻠﺐ ﻧﺪارد‬

‫ﺑﻪ ﺧﻮن آﻟﻮژﻧﻴﻚ و درﻧﺎژ ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻧﺪارد و ﻣﻲﺗﻮان در ﻫﺮ ﻛﺪام از‬

‫ﺑﺎ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت‬

‫ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت‬.‫دورهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ اﻳﻦ دارو را اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‬

‫ﻛﻪ ﺑﺮﺧﻼف اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﻚدوز دارو را ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار‬

‫ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ درﻣﺎن آﻧﺘﻲﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚ ﺑﻪﺻﻮرت روﺗﻴﻦ در‬

.‫داده و دوز اﻧﻔﻮزﻳﻮن ﻧﺪاﺷﺘﻴﻢ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ دوز ﺑﺎﻻ و دوز ﭘﺎﻳﻴﻦ‬

20‫و‬21

‫ را از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺘﺨﺎب ﻛﺮدﻳﻢ‬10mg/kg ‫دوز‬

TA

‫ﻃﻲ دوره ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮنرﻳﺰي ﻧﺸﺪه و ﺗﻮﺻﻴﻪ‬

‫ﻗﺒﻞ و ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از‬

‫ ﻗﺒﻞ‬10mg/kg ‫ ﺑﺎ دوز‬TA ،‫ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬23.‫ﻧﻤﻲﺷﻮد‬

‫ ﻣﻴﺰان درﻧﺎژ و ﻣﻴﺰان ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮن آﻟﻮژﻧﻴﻚ را ﺑﻪﺻﻮرت‬،CPB

‫و ﺑﻌﺪ از ﺑﺎيﭘﺲ ﻗﻠﺒﻲ رﻳﻮي در ﻛﺎﻫﺶ درﻧﺎژ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺧﻮن آﻟﻮژﻧﻴﻚ‬

‫ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﺑﻌﻀﻲ‬

‫در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ رﻳﺴﻚ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﻮﻧﺪ اوﻟﻴﻪ ﻋﺮوق‬

‫ آﻧﺘﻲﻓﻴﺒﺮﻳﻨﻮﻟﻴﺘﻴﻚﺗﺮاﭘﻲ در ﺟﺮاﺣﻲ‬21.‫از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ دارد‬

‫ در‬.‫ﻛﺮوﻧﺮ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﻮده و اﺳﺘﻔﺎده از آن در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد‬

‫ﻗﻠﺐ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﺣﺘﻤﺎل اﻧﻔﺎرﻛﺘﻮس ﻣﻴﻮﻛﺎرد و ﻳﺎ ﺣﻤﻼت آﻣﺒﻮﻟﻲ‬

TA

‫ﺧﺼﻮص اﻳﻤﻦ ﺑﻮدن اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻋﻤﻞ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ و در ﻛﻞ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻮاﺟﻬﻪ‬

.‫ﻣﻲﺷﻮد‬

.‫اﺣﺘﻴﺎطآﻣﻴﺰ ﻣﺎ در اﻧﺘﺨﺎب دوز دارو ﺑﻮد‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﻳﻨﺪهﻧﮕﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن دادﻳﻢ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ دﻛﺘﺮاي ﺗﺨﺼﺼﻲ‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

‫ ﻫﻴﭻ ﻳﺎﻓﺘﻪاي در ﺧﺼﻮص اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻴﻮع ﻋﻮارض‬Dunn ‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬12 ‫ و ﺑﺎ ﻛﺪ‬1389 ‫ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ در ﺳﺎل‬

‫ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﺎﻧﻪ در‬22.‫ﮔﺰارش ﻧﺸﺪ‬

TA

‫آﻣﺒﻮﻟﻴﻚ در ﺑﻴﻤﺎران درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه‬

.‫ﭘﺰﺷﻜﻲ اروﻣﻴﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ ﻋﻮارض آﻣﺒﻮﻟﻴﻚ و ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻮارض ﻣﺎﻧﻨﺪ‬،‫ﺗﻤﺎﻣﻲ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

1. Rosamond W, Flegal K, Furie K, Go A, Greenlund K, Haase N, et al. Heart disease and stroke statistics: 2008 update: a report from the American Heart Association Statistics Committee and Stroke Statistics Subcommittee. Circulation 2008;117(4):e25-146. 2. Herbertson M. Recombinant activated factor VII in cardiac surgery. Blood Coagul Fibrinolysis 2004;15 Suppl 1:S31-2. 3. Nussmeier NA, Hauser MC, Sarwar MF, Grigore AM, Searies BE. In: Miller RD. Miller's Anesthesia. 7th ed. Philadelphia: Churchill Livingstone; 2010. p. 1889-975. 4. Pleym H, Wahba A, Videm V, Asberg A, Lydersen S, Bjella L, et al. Increased fibrinolysis and platelet activation in elderly patients undergoing coronary bypass surgery. Anesth Analg 2006;102(3):660-7. 5. Michalopoulos A, Tzelepis G, Dafni U, Geroulanos S. Determinants of hospital mortality after coronary artery bypass grafting. Chest 1999;115(6):1598-603. 6. Ranucci M, Pavesi M, Mazza E, Bertucci C, Frigiola A, Menicanti L, et al. Risk factors for renal dysfunction after coronary surgery: the role of cardiopulmonary bypass technique. Perfusion 1994;9(5):319-26. 7. Leal-Noval SR, Rincón-Ferrari MD, García-Curiel A, HerruzoAvilés A, Camacho-Laraña P, Garnacho-Montero J, et al. Transfusion of blood components and postoperative infection in patients undergoing cardiac surgery. Chest 2001;119(5):1461-8.

8. Vamvakas EC, Carven JH. Allogeneic blood transfusion and postoperative duration of mechanical ventilation: effects of red cell supernatant, platelet supernatant, plasma components and total transfused fluid. Vox Sang 2002;82(3):141-9. 9. Koch CG, Khandwala F, Li L, Estafanous FG, Loop FD, Blackstone EH. Persistent effect of red cell transfusion on health-related quality of life after cardiac surgery. Ann Thorac Surg 2006;82(1):13-20. 10. Ozier Y, Schlumberger S. Pharmacological approaches to reducing blood loss and transfusions in the surgical patient. Can J Anaesth 2006;53(6 Suppl):S21-9. 11. Sweetman SC, editor. Martindale: The Complete Drug Reference. 34th ed. London: Pharmaceutical Press; 2005. p. 760-1. 12. Brown JR, BirkmeyerNJ, O’Connor GT. Meta-analysis comparing the effectiveness and adverse outcomes of antifibrinolytic agents in cardiac surgery. Circulation 2007;115(22):2801-13. 13. Kohno K, Kimura S, Kashima T, Kume M, Hirata I, Amano H, et al. Hemostatic effect of tranexamic acid (transamin) during coronary artery bypass grafting. J Artificial Organs 2001;4(3):2414. 14. Santos AT, Kalil RA, Bauemann C, Pereira JB, Nesralla IA. A randomized, double-blind, and placebo-controlled study with tranexamic acid of bleeding and fibrinolytic activity after primary coronary artery bypass grafting. Braz J Med Biol Res 2006;39(1):63-9.

References

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


181

Effect of tranexamic acid on postoperative bleeding in coronary artery surgery ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫و‬

15. Andreasen JJ, Nielsen C. Prophylactic tranexamic acid in elective, primary coronary artery bypass surgery using cardiopulmonary bypass. Eur J Cardiothorac Surg 2004;26(2):311-7. 16. Ghavidel AA. Role of epsilon aminocaproic acid and tranexamic acid, vs placebo in reduction of mediastinal bleeding following open heart surgery. ISCS 2009;2(4):13-7. 17. Armellin G, Vinciguerra A, Bonato R, Pittarello D, Giron GP. Tranexamic acid in primary CABG surgery: high vs low dose. Minerva Anestesiol 2004;70(3):97-107. 18. Blauhut B, Harringer W, Bettelheim P, Doran JE, Späth P, Lundsgaard-Hansen P. Comparison of the effects of aprotinin and tranexamic acid on blood loss and related variables after cardiopulmonary bypass. J Thorac Cardiovasc Surg 1994;108(6):1083-91. 19. Pleym H, Stenseth R, Wahba A, Bjella L, Karevold A, Dale O. Single-dose tranexamic acid reduces postoperative bleeding after

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

100

coronary surgery in patients treated with aspirin until surgery. Anesth Analg 2003;96(4):923-8, table of contents. 20. Fiechtner BK, Nuttall GA, Johnson ME, Dong Y, Sujirattanawimol N, Oliver WC Jr, et al. Plasma tranexamic acid concentrations during cardiopulmonary bypass. Anesth Analg 2001;92(5):1131-6. 21. Zabeeda D, Medalion B, Sverdlov M, Ezra S, Schachner A, Ezri T, Cohen AJ. Tranexamic acid reduces bleeding and the need for blood transfusion in primary myocardial revascularization. Ann Thorac Surg 2002;74(3):733-8. 22. Dunn CJ, Goa KL. Tranexamic acid: a review of its use in surgery and other indications. Drugs 1999;57(6):1005-32. Review. 23. Casati V, Bellotti F, Gerli C, Franco A, Oppizzi M, Cossolini M, et al. Tranexamic acid administration after cardiac surgery: a prospective, randomized, double-blind, placebo-controlled study. Anesthesiology 2001;94(1):8-14.


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, No. 3, June 2012: 176-182

The effects of tranexamic acid on postoperative bleeding in coronary artery bypass graft surgery

Abstract

Received: December 21, 2011 Accepted: February 14, 2012

1

Ebrahim Hassani M.D. Alireza Mahoori M.D.1* Hamid Mehdizadeh M.D.2 Heydar Noroozinia M.D.1 Mir Mousa Aghdashi M.D.1 Mohammad Saeidi M.D.1 1- Department of Anesthesiology, Faculty of Medicine, Urmia University of Medical Sciences, Urmia, Iran. 2- Department of Surgery, Faculty of Medicine, Urmia University of Medical Sciences, Urmia, Iran.

Background: Perioperative administration of tranexamic acid (TA), decreases bleeding and the need for transfusion after cardiac procedures. Hence, the results may vary in different clinical settings and the most appropriate timing to get the best results is unclear. The primary objectives of the present study were to determine the efficacy of TA in decreasing chest tube drainage, the need for perioperative allogeneic transfusions

and the best timing for TA administration following primary, elective, coronary artery bypass grafting (CABG) in patients with a low baseline risk of postoperative bleeding. Methods: In this double-blind, prospective, placebo-controlled clinical trial in Seiedoshohada Hospital during 2011-2012, we evaluated 150 patients scheduled for elective, primary coronary revascularization. They were randomly divided into three groups. Group B received tranexamic 10 mg/kg prior to, Group A received tranexamic acid 10 mg/kg after cardiopulmonary bypass and group C received an equivalent volume of saline solution. Blood requirement and postoperative chest tube drainage were recorded. Results: The placebo group (group C) had a greater postoperative blood loss 12 h after surgery (501±288 vs. 395±184 in group B and 353±181 mL in group A, P=0.004). The placebo group also had greater postoperative total blood loss (800±347 vs. 614±276 in group B and 577±228 mL in group A, P=0.001). There was a significant increase in allogeneic blood requirement in the placebo group (P=0.001). Conclusion: For elective, first time coronary artery bypass surgery, a single dose of tranexamic acid before or after cardiopulmonary bypass is equally effective.

*

Keywords: Bleeding, cardiopulmonary bypass, coronary artery bypass grafting, postoperative hemorrhage, tranexamic acid.

Corresponding author: Dept. of Cardiovascular Anesthesia, Imam Khomeini Hospital, Urmia, Iran. Tel: +98-914-3416531 E-mail: ar_mahoori@yahoo.com

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫‪183-187‬‬ ‫آﻧﺘﻲ‪،1391‬‬ ‫ﺧﺮداد‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪،3‬‬ ‫دوره ‪70‬‬ ‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﻫﺎيداﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺷﻴﻮعﺪه ﭘﺰﺷ‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜ‬ ‫ﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ‬ ‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬ ‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ‪،‬اﻟﮕﻮي‬ ‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ و‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻮع ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﮕﻮي ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ در‬ ‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ ﺑﻪ دو ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺗﻬﺮان‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/11/05 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/10 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪1‬‬

‫ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ‪2‬و‪ ،1‬ﻟﻴﻼ ﻋﻈﻴﻤﻲ‬

‫‪3‬‬

‫ﻣﻮﻧﺎ ﻣﺤﻤﺪزاده‪ ،2‬ﻓﺮاﻧﻚ ﻋﺎﻟﻲﻧﮋاد‬ ‫‪1‬‬

‫ﺳﻤﻴﻪ ﺳﻠﻴﻤﺎنزاده ﻣﻘﺪم‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻣﺼﺮف روزاﻓﺰون آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎم در ﺑﺎﻟﻴﻦ از اﺑﺘﺪاي دﻫﻪ ‪ 1980‬در درﻣﺎن ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي‬ ‫ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻇﻬﻮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه از ﺑﻴﻤﺎران‬

‫‪3‬‬

‫ﻣﺤﺒﻮﺑﻪ ﺳﺘﺎرزاده‬

‫‪4‬و‪*1‬‬

‫ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﻳﺰ رﺳﺘﮕﺎر ﻻري‬

‫ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ اﻣﺮوزه ﻳﻜﻲ از ﻣﻌﻀﻼت درﻣﺎن ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﻣﻘﺎوم‬ ‫ﺑﺎﻻﺧﺺ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﺑﻪﻟﺤﺎظ وﺟﻮد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺘﻘﺎﻃﻊ در اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ و ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي‬

‫‪ -1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﺮﺟﻊ‬ ‫وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ‪ ،‬درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ و‬ ‫آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﻼد‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -3‬آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ‬ ‫ﻣﻄﻬﺮي‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -4‬ﮔﺮوه ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﺪف از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﺮاواﻧﻲ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه آﻧﺰﻳﻢ ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز‬ ‫وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻋﻔﻮﻧﻲ ارﺳﺎﻟﻲ از دو ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﻼد و ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻄﻬﺮي ﺗﻬﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ‪ 101‬اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ از ﺑﻬﻤﻦ ‪ 1389‬ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 1390‬از ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﻴﻼد و‬ ‫ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻄﻬﺮي ﺗﻬﺮان ﺟﻤﻊآوري ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻮﺳﻂ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد و اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻣﻴﻜﺮوﺑﻴﻮﻟﻮژي‪،‬‬ ‫ﺗﺴﺖ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﻃﺒﻖ روش اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫‪CLSI‬‬

‫و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ‪ 13‬آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ اﻧﺘﺨﺎﺑﻲ ﻣﺼﺮﻓﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫ﺣﺎﺿﺮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه آﻧﺰﻳﻢ ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش دﻳﺴﻚ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬ ‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ روش اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﺟﺪاﺳﺎزي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از روش ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬ ‫‪ (%33) 33‬از ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﺟﺪاﺳﺎزي ﺷﺪه ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺰﻳﻢ ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ را دارا ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪ %5‬ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﺑﻪ اﻳﻤﻲﭘﻨﻢ ﻧﻴﺰ ﻣﻘﺎوم ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن از ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎمﻫﺎي‬ ‫وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ وﺟﻮد ﭘﻨﺞ درﺻﺪي ﺳﻮشﻫﺎي ﺑﺎ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ‬

‫)‪(MDR‬‬

‫در ﺑﻴﻦ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي‬

‫اﻳﺰوﻟﻪﺷﺪه دارد‪ .‬اﻳﻦ ﺳﻮﻳﻪﻫﺎ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﻠﺴﺘﻴﻦ ﺣﺴﺎس ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ زﻧﮓ ﺧﻄﺮي ﺑﺮاي ﭘﺰﺷﻜﺎن ﺟﻬﺖ‬ ‫*‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﺘﺎرﺧﺎن‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن‬

‫ﻧﻴﺎﻳﺶ‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل‪ ،‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺷﻤﺎره ‪،1‬‬ ‫ﻃﺒﻘﻪ ‪ ،4‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎي ﻣﻴﻜﺮوﺑﻲ‬

‫درﻣﺎن ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﺑﺎﻻﺧﺺ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه آﻧﺰﻳﻢ‬ ‫ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-82943183 :‬‬ ‫‪E-mail: lari@tums.ac.ir‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ‪ ،‬ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﮔﺮوه ﮔﺴﺘﺮدهاي از ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي اﻛﺘﺴﺎﺑﻲ از ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ‪-‬‬ ‫‪4‬و‪3‬‬

‫ﻫﺎي ادراري‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﻲ و ﻋﻔﻮﻧﺖ زﺧﻢﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺷﻴﻮع‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ )‪ (Enterobacter cloacae‬ﻳﻚ ﭘﺎﺗﻮژن ﻣﻬﻢ از‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻣﺨﺎﻃﺮهآﻣﻴﺰ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﭘﺎﺗﻮژن‪ ،‬در اﻛﺜﺮ ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن در‬

‫ﺧﺎﻧﻮاده اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻋﺎﻣﻞ ﻃﻴﻒ وﺳﻴﻌﻲ از ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي‬

‫ﺣﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬از ﻃﺮﻓﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮش ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﻴﻦ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ و ادراري‪ ،‬ﭘﻮﺳﺘﻲ و ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم‪،‬‬

‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎ و دﺷﻮار ﺷﺪن راهﺣﻞﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻤﻲ‪ ،‬اﻧﺪوﻛﺎردﻳﺖ‪ ،‬آرﺗﺮﻳﺖ ﺳﭙﺘﻴﻚ‪ ،‬اﺳﺘﺌﻮﻣﻴﻠﻴﺖ و ﻧﻴﺰ‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺑﺨﺶ‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﭼﺸﻤﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪2.‬و‪ 1‬ﺑﻪﻋﻼوه اﻳـﻦ ﻣﻴـﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴـﺴﻢ ﻋـﺎﻣﻞ‬

‫ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي وﻳﮋه ﺑﺎﻋﺚ ﻧﮕﺮاﻧﻲﻫﺎي ﻋﻤﺪهاي در ﺑﻴﻦ ﺟﻮاﻣﻊ ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪184‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪6.‬و‪ 5‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻮدن ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻴﺶ از دو ﻫﻔﺘﻪ‬

‫اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﻧﻈﻴﺮ ‪ ،TSI‬ﻻﻳﺰﻳﻦ دﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻼز‪ ،‬ﺳﻴﺘﺮات‪،‬‬

‫و ﻣﻮاﺟﻪ ﺑﻮدن آنﻫﺎ ﺑﺎ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﺑﻪوﻳﮋه‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﺟﺪاﺳﺎزي ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻛﻠﻨﻲﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ‬

‫ﺳﻔﺎﻟﻮﺳﭙﻮرﻳﻦﻫﺎي وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ‪ ،‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﭘﺮوﺳﻪﻫﺎي ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ‬

‫ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ در ﻣﺤﻴﻂ‬

‫)‪Tryptic Soy Broth (TSB‬‬

‫ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎﻧﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﺎﺗﺘﺮﻫﺎي ﻋﺮوق ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر‪-‬‬

‫)‪ (Merck Co., Germany‬ﺣﺎوي ‪ %20‬ﮔﻠﻴﺴﺮول در دﻣﺎي ‪-70 C‬‬

‫ﻫﺎي اﺻﻠﻲ و ﻣﻬﻢ در اﻳﺠﺎد ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ‬

‫ذﺧﻴﺮه ﺷﺪﻧﺪ ﺗﺎ در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌﺪي در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر ﺗﺴﺖ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎمﺷﺪه ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه روﻧﺪ ﺗﺰاﻳﺪي ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﻗﺮار ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻛﺘﺮﻫﺎي ﺗﺎﻳﻴﺪ ﺷﺪه در دﺳﺘﻮر ﻛﺎر‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪﻫﺎ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎمﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از دﻫﻪ ‪ 80‬ﺑﺎ‬

‫آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﮔﺮام ﺑﺮ اﺳﺎس روش اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫‪Clinical and Laboratory‬‬

‫ﻇﻬﻮر ﺳﻔﺎﻟﻮﺳﭙﻮرﻳﻦﻫﺎي ﻧﺴﻞ ﺳﻮم ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﺮاﺑﺮ ﺳﻔﺎﻟﻮﺳﭙﻮرﻳﻦﻫﺎ‬

‫)‪ Standards (CLSI‬ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫‪6‬و‪4‬‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪SIM‬‬

‫و ﻏﻴﺮه‬

‫ﻇﺎﻫﺮ ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﻦ ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﺧﻼﺻﻪ‪ :‬اﺑﺘﺪا از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎﻟﺺﺷﺪه ﻛﺸﺖ ﺷﺒﺎﻧﻪ ﺑﺮ روي‬

‫ﻣﺘﺮﺷﺤﻪ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻇﻬﻮر اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻫﺎي ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎمﻫﺎ‬

‫ﻣﺤﻴﻂ اﺋﻮزﻳﻦ ﻣﺘﻴﻠﻦﺑﻠﻮ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ از ﻳﻚ ﻛﻠﻨﻲ ﺑﻪ‬

‫ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ژﻧﺘﻴﻜﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﺑﻪﺧﺼﻮص در‬

‫ﻣﺤﻴﻂ ﻣﻮﻟﺮﻫﻴﻨﺘﻮن ﺑﺮاث ﺗﻠﻘﻴﺢ ﺷﺪ ﺗﺎ ﻛﺸﺖ دو ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖ‬

‫ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ‬

‫‪ 0/5‬ﻣﻚﻓﺎرﻟﻨﺪ آﻣﺎده ﺷﻮد‪ .‬از رﻗﺖ ‪ 1/100‬اﻳﻦ ﺳﻮﺳﭙﺎﻧﺴﻴﻮن‬

‫ﻛﺴﺐ ﭘﻼﺳﻤﻴﺪ داراي ژنﻫﺎي ﻛﺪﻛﻨﻨﺪه ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎزﻫﺎ ﺑﻪﺧﺼﻮص‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﺗﺴﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﮔﺮام اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﭘﺲ از ‪18‬‬

‫ژنﻫﺎي ﻋﺎﻣﻞ‬

‫ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در دﻣﺎي ‪ 37 C‬ﻧﺘﺎﻳﺞ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﮔﺮام ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ‪.‬‬

‫اﻳﺠﺎدﻛﻨﻨﺪه ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﺑﻪراﺣﺘﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻘﺎل در ﺑﻴﻦ اﻧﻮاع‬

‫ﺗﺴﺖ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﻳﺴﻚﻫﺎي زﻳﺮ ﺻﻮرت‬

‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪﻫﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻋﺎﻣﻞ ﮔﺴﺘﺮش ﺷﻴﻮع ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫ﮔﺮﻓﺖ‪ :‬ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪،‬‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺳﺮ ﺗﺎ ﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺗﻠﻘﻲ‬

‫ﺳﻔﭙﻴﻢ )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬آزﺗﺮوﻧﺎم )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬اﻳﻤﻲﭘﻨﻢ‬

‫ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 8.‬از اﻳﻦ رو ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬

‫)‪ 10‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬آﻣﻮﻛﺴﻲﺳﻴﻠﻴﻦ‪ -‬ﻛﻼوﻻﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ )‪10-20‬‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎل ﻛﻪ ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ را دارا‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬ﺟﻨﺘﺎﻣﺎﻳﺴﻴﻦ )‪ 10‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬آﻣﻴﻜﺎﺳﻴﻦ )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪،‬‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻣﻌﻀﻼت و ﻣﺸﻜﻼت ﻋﺪﻳﺪهاي در درﻣﺎن‬

‫ﺗﻮﺑﺮوﻣﺎﻳﺴﻴﻦ )‪ 10‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬ﺗﺘﺮاﺳﺎﻳﻜﻠﻴﻦ )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪،‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮي‪ ،‬ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﺎ را ﺑﺮ آن داﺷﺖ ﺗﺎ ﺷﻴﻮع‬

‫ﻛﻠﺮاﻣﻔﻨﻴﻜﻮل )‪ 30‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم(‪ ،‬ﻛﻮﺗﺮﻳﻤﻮﻛﺴﺎزول )‪1/25-23/75‬‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ را در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم( و ﻛﻠﺴﺘﻴﻦ )‪ 10‬ﻣﻴﻜﺮوﮔﺮم( ﺗﻤﺎﻣﻲ دﻳﺴﻚﻫﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪي‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻣﻴﻼد و ﻣﻄﻬﺮي ﺗﻬﺮان ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﺎﻳﻴﻢ‪.‬‬

‫ﺷﺮﻛﺖ ‪ MAST‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫‪7‬و‪6‬و‪1‬‬

‫ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎزﻫﺎي وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ را دارا ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ‪ :ESBL‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫دﻳﺴﻚﻫﺎي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ‪ -‬ﻛﻼووﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ و ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ‪-‬‬ ‫ﻛﻼووﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻛﻤﻚ روش دﻳﺴﻚ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ زﻣﺎﻧﻲ ﻫﺸﺖ ﻣﺎﻫﻪ از ﺑﻬﻤﻦ ‪1389‬‬

‫‪ESBL‬‬

‫ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻮﻳﻪﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه ﻧﻴﺰ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻦ روش‬

‫ﺗﺎ ﺷﻬﺮﻳﻮر ‪ 101 ،1390‬اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 80‬اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ از‬

‫دﻳﺴﻚﻫﺎي ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ و ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ ﻛﻼوﻻﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ و ﻳﺎ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﻼد و ‪21‬‬

‫ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ ﻛﻼوﻻﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺳﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ )ﻣﺮﻛﺰ‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ از زﺧﻢ ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن‬

‫ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ( روي ﭘﻠﻴﺖ ﻣﻮﻟﺮﻫﻴﻨﺘﻮن آﮔﺎر‪ ،‬ﺣﺎوي ﺑﺎﻛﺘﺮي ﻛﺸﺖ ﺷﺪه ﻗﺮار‬

‫ﻣﻄﻬﺮي ﺗﻬﺮان ﺟﺪاﺳﺎزي ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎﻟﻲ از‬

‫ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬اﻳﺰوﻟﻪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي اﺧﺘﻼف ﻗﻄﺮ ﻫﺎﻟﻪ ﻋﺪم رﺷﺪ ﺣﺪاﻗﻞ ﭘﻨﺞ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎ )ﺗﺤﺖ ﺷﺮاﻳﻂ اﺳﺘﺎﻧﺪارد( اﺑﺘﺪا ﺑﺮ روي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﻼد آﮔﺎر و‬

‫ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ در اﻃﺮاف دﻳﺴﻚﻫﺎي ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ و ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ ﻛﻼوﻻﻧﻴﻚ‬

‫اﺋﻮزﻳﻦ ﻣﺘﻴﻠﻦﺑﻠﻮ )‪ (Merck Co., Germany‬ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪه و ﺳﻮﻳﻪﻫﺎ‬

‫اﺳﻴﺪ و ﻳﺎ ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ‪ .‬ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ ﻛﻼوﻻﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻛﺎﻣﻼ ﺧﺎﻟﺺ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﺳﭙﺲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺗﺴﺖﻫﺎي‬

‫ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ‪ ESBL‬در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪185‬‬

‫ﺷﻴﻮع ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﮕﻮي ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ‬

‫ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ‪ .‬ﭼﻨﺎنﭼﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻧﺠﺎمﺷﺪه در ﺑﺮﺧﻲ ﻛﺸﻮرﻫﺎي‬ ‫اروﭘﺎﻳﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ‪ 22‬درﺻﺪي را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ‬ ‫اﻳﻦ آﻣﺎر ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﮔﺰارشﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‬ ‫)‪ %23‬ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ(‪ 3.‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ در زﻣﻴﻨﻪ‬ ‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺎﻟﻮﺳﭙﻮرﻳﻦﻫﺎ در اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ در‬ ‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺼﺮ‪ ،‬ﻟﺒﻨﺎن و ﻋﺮﺑﺴﺘﺎن ﺳﻌﻮدي ﺻﻮرت‬ ‫ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز‬ ‫وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ و در واﻗﻊ اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ‬ ‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬درﺻﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎي ﻣﺘﻔﺎوت ﺗﺴﺖ ﺷﺪه‬

‫ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮده اﺳﺖ‪ 5.‬در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ‬ ‫ﮔﺰارﺷﺎت ﻣﺘﻌﺪدي از ﺷﻴﻮع در ﺣﺎل ﮔﺴﺘﺮش ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ‬ ‫ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫‪ESBL‬‬

‫از ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﻬﺎن ﻣﻨﺘﺸﺮ ﮔﺸﺘﻪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺧﻮد‬

‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋه در ﻣﻮرد ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از‬ ‫از ﻣﻴﺎن ‪ 101‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ‪ %37‬زن و ‪ %63‬ﻣﺮد و ﺑﺎ رﻧﺞ ﺳﻨﻲ‬

‫‪8‬و‪7‬و‪1‬‬

‫اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ در دﻧﻴﺎ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻓﺮاواﻧﻲ‬

‫ﺑﻴﻦ ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ‪ 65‬ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻧﻈﻴﺮ‬

‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫ﺧﻮن‪ ،CSF ،‬زﺧﻢ ﺳﻮﺧﺘﮕﻲ‪ ،‬ﻋﻔﻮﻧﺖ ادراري و ﻏﻴﺮه اﻳﺰوﻟﻪ ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫‪ 1998‬ﺑﻪ ‪ %48‬در ﺳﺎل ‪ 2001‬و ﻳﺎ در آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ از ‪ %14‬در ﺳﺎل‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﺴﺖﻫﺎي ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ در ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﻧﺸﺎن داده‬

‫‪ 1998‬ﺑﻪ ‪ %56‬در ﺳﺎل ‪ 2001‬رﺳﻴﺪ‪ 1.‬در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ ﻓﺮاواﻧﻲ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﺎ ﺧﻄﺎي اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫اﺷﺮﺷﻴﺎﻛﻠﻲﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ‪ ESBL‬ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻋﻔﻮﻧﺖ ادراري در ﺳﺎل‬

‫ﺑﺎ ‪ 0/34‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )‪ .(std ±0/34‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺸﺎﻫﺪات ﻓﻨﻮﺗﻴﭙﻲ ‪%33‬‬ ‫از ﺳﻮﻳﻪﻫﺎ ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪ آﻧﺰﻳﻢ‬

‫‪ESBL‬‬

‫ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﺴﺖ دﻳﺴﻚ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ‬

‫‪ESBL‬‬

‫در ﺳﻨﮕﺎﭘﻮر از ‪ %29‬در ﺳﺎل‬

‫‪8‬‬

‫‪ 2008‬ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ‪ %28‬ﺑﻮده در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ آﻣﺎر در ﺳﺎل ‪ 2011‬ﺑﻪ‬ ‫‪ %44‬رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ 7.‬اﻣﺮوزه ﺗﻮﻟﻴﺪ‬

‫‪ESBL‬‬

‫در ﺗﻤﺎم ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده‬

‫‪9‬‬

‫ﻣﺜﺒﺖ ﮔﺰارش ﺷﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ ﺑﻪ اﺛﺒﺎت رﺳﻴﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ‬ ‫ﺛﺎﺑﺖ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ژنﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ‪ ESBL‬ﻗﺎدر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﻪراﺣﺘﻲ در‬ ‫ﺑﻴﻦ ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ اﻧﺘﻘﺎل ﻳﺎﺑﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮ روي‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮﺧﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎنﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‬ ‫آﻧﺰﻳﻢﻫﺎي ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎﻣﺎز وﺳﻴﻊاﻟﻄﻴﻒ ﻛﻪ ﻗﺎدر ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺘﺎﻻﻛﺘﺎمﻫﺎﻳﻲ ﭼﻮن‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي اﻳﺰوﻟﻪﺷﺪه از ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ارﺳﺎﻟﻲ‬

‫ﺳﻔﺘﺮﻳﺎﻛﺴﻮن‪ ،‬ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺳﻔﻮﺗﺎﻛﺴﻴﻢ و آزﺗﺮوﻧﺎم را ﻫﻴﺪروﻟﻴﺰ ﻛﻨﻨﺪ‪،‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آﻣﻮﻛﺴﻲ ﺳﻴﻠﻴﻦ‪ -‬ﻛﻼوﻻﻧﻴﻚ اﺳﻴﺪ‪ ،‬ﺳﻔﺘﺎزﻳﺪﻳﻢ‪ ،‬ﺳﻔﭙﻴﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ‬

‫ﺑﺮاي اوﻟﻴﻦﺑﺎر در اروﭘﺎ در اواﻳﻞ دﻫﻪ ‪ 80‬ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺷﺪﻧﺪ و ﺑﻪﺳﺮﻋﺖ‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻳﻤﻲﭘﻨﻢ در‬

‫در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ‪ 3.‬اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﻳﻜﻲ از‬

‫ﺳﻮشﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﻨﺞ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ‬

‫ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ در اﻳﺠﺎد ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ آزﺗﺮوﻧﺎم در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻢﺗﺮ از ﻧﺘﺎﻳﺞ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه در ﻛﺸﻮرﻫﺎي اروﭘﺎﻳﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 3.‬اﻳﻦ ﺧﻮد ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎ ﺑﺎﻻﺧﺺ در ﺑﻴﻤﺎران‬

‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه ﻣﺼﺮف وﺳﻴﻊ ﻛﺎرﺑﺎﭘﻨﻢﻫﺎ )ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬اﻳﻤﻲﭘﻨﻢ و ﻳﺎ ﻣﺮوﭘﻨﻢ(‬

‫ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﻗﺒﺖ وﻳﮋه ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻣﺼﺮف ﺑﺎﻻي آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ و‬

‫ﺑﻪﺧﺼﻮص ﭘﺲ از ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪهﻫﺎي داﺧﻠﻲ در ﻛﺸﻮر ﻣﺎ‬

‫ﻇﻬﻮر ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي ﭼﻨﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺘﻲ ﺑﺎﻋﺚ ﺷﻜﺴﺖ درﻣﺎﻧﻲ و‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮ در آﺳﻴﺎ و آﻓﺮﻳﻘﺎي ﺟﻨﻮﺑﻲ در ﺳﺎل‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎمﺷﺪه‬

‫‪ 2003‬ﻓﺮاواﻧﻲ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ‪ ESBL‬ﺣﺪودا ﻣﺸﺎﺑﻪ‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎ را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺎﻟﻮﺳﭙﻮرﻳﻦﻫﺎي ﻧﺴﻞ ﺳﻮم‬

‫ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻮد وﻟﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺳﻮشﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻔﭙﻴﻢ دو ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫‪6‬و‪5‬‬

‫اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫رﻫﺒﺮ و‬ Rahbar M. et‫ﻣﺤﻤﺪ‬ al.

186

‫ﻣﻴﻜﺮوارﮔﺎﻧﻴﺴﻢ را ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﺻﺤﻴﺢ و ﺳﺮﻳﻊ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي‬

‫ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬1‫ﻣﺸﺎﻫﺪهﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺰارش ﺷﺪ‬

‫ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬4.‫ اﻋﻼم ﻛﺮدهاﻧﺪ‬ESBL ‫ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه‬

‫ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه وﺟﻮد ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎي دﻳﮕﺮي در ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ ﺳﻔﺎﻟﻮﺳﭙﻮرﻳﻦﻫﺎ‬

‫در ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋي و ﭘﺮوﺗﻜﻞ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ در درﻣﺎن‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ دو ﺑﺮاﺑﺮ‬

‫ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻗﺮار‬

ESBL

‫ ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه‬.‫را ﺑﺎﺷﺪ‬

10

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه‬ .‫ﺑﮕﻴﺮﻧﺪ‬

ESBL

.‫ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‬2008 ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎل‬

‫ﻇﻬﻮر ﻓﺮاواﻧﻲ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد‬

‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

‫در‬

‫ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻧﺎﺷﻲ از اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻟﮕﻮي‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻲروﻳﻪ اﻳﻦ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚﻫﺎ در‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻜﻲ در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺟﺪا ﺷﺪه از ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ‬

‫ﻛﺸﻮر ﻣﺎ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ دﻳﮕﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪﻇﻬﻮر ﻣﻘﺎوﻣﺖ‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻣﻴﻼد و ﺷﻬﻴﺪ ﻣﻄﻬﺮي ﺗﻬﺮان" ﻣﺼﻮب داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

.‫رو ﺑﻪ رﺷﺪ در اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي اﻳﺰوﻟﻪﺷﺪه از ﺑﻴﻤﺎران ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ ﺑﺎ ﻛﺪ‬1390 ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان در ﺳﺎل‬

‫اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻓﺮاوان ﮔﺴﺘﺮش ﺳﺮﻳﻊ ﻣﻘﺎوﻣﺖ در ﺑﻴﻦ‬

‫ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت‬13407-13-01-90

،‫ از ﺟﻤﻠﻪ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪ‬،‫ﮔﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺧﺎﻧﻮاده اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﺳﻪ‬

.‫ﺑﻬﺪاﺷﺖ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‬

‫ﭘﺰﺷﻜﺎن اوﻟﻴﻦ ﮔﺎم ﺻﺤﻴﺢ در درﻣﺎن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻧﺎﺷﻲ از اﻳﻦ‬

1. Bell JM, Turnidge JD, Jones RN; SENTRY Asia-Pacific Participants. Prevalence of extended-spectrum beta-lactamaseproducing Enterobacter cloacae in the Asia-Pacific region: results from the SENTRY Antimicrobial Surveillance Program, 1998 to 2001. Antimicrob Agents Chemother 2003;47(12):3989-93. 2. Matsushima A, Takakura S, Fujihara N, Saito T, Ito I, Iinuma Y, et al. High prevalence of mutators among Enterobacter cloacae nosocomial isolates and their association with antimicrobial resistance and repetitive detection. Clin Microbiol Infect 2010;16(9):1488-93. 3. Nijssen S, Florijn A, Bonten MJ, Schmitz FJ, Verhoef J, Fluit AC. Beta-lactam susceptibilities and prevalence of ESBL-producing isolates among more than 5000 European Enterobacteriaceae isolates. Int J Antimicrob Agents 2004;24(6):585-91. 4. Fraser LS, Cunha BA. Enterobacter Infections. Medscape. [Online] 2010 Jan 7 [cited 2012 Apr 11]; Available from: http://emedicine.medscape.com/article/216845-overview 5. Khalaf NG, Eletreby MM, Hanson ND. Characterization of CTX-M ESBLs in Enterobacter cloacae, Escherichia coli and Klebsiella pneumoniae clinical isolates from Cairo, Egypt. BMC Infect Dis 2009;9:84. 6. Hoffmann H, Stürenburg E, Heesemann J, Roggenkamp A. Prevalence of extended-spectrum beta-lactamases in isolates of the

Enterobacter cloacae complex from German hospitals. Clin Microbiol Infect 2006;12(4):322-30. 7. Soltan Dallal MM, Molla Aghamirzaei H, Fallah Mehrabadi J, Rastegar Lari A, Eshraghiyan MR, Fard Sanei A, et al. Molecular detection of TEM and AmpC (Dha, mox) broad spectrum βlactamase in clinical isolates of Escherichia coli. Tehran Univ Med J (TUMJ) 2010;68(6):872-7. 8. Pakzad I, Ghafourian S, Taherikalani M, Sadeghifard N, Abtahi H, Rahbar M, Mansory Jamshidi N. qnr Prevalence in Extended Spectrum Beta-lactamases (ESBLs) and None-ESBLs Producing Escherichia coli Isolated from Urinary Tract Infections in Central of Iran. Iran J Basic Med Sci 2011;14(5):458-64. 9. Manzur A, Tubau F, Pujol M, Calatayud L, Dominguez MA, Peña C, et al. Nosocomial outbreak due to extended-spectrum-betalactamase- producing Enterobacter cloacae in a cardiothoracic intensive care unit. J Clin Microbiol 2007;45(8):2365-9. 10. Iabadene H, Messai Y, Ammari H, Ramdani-Bouguessa N, Lounes S, Bakour R, et al. Dissemination of ESBL and Qnr determinants in Enterobacter cloacae in Algeria. J Antimicrob Chemother 2008;62(1):133-6.

ESBL

‫ﻓﺮاواﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﻧﺘﺮوﺑﺎﻛﺘﺮﻛﻠﻮآﻛﻪﻫﺎي ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪه آﻧﺰﻳﻢ‬

References

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, No. 3, June 2012: 183-187

The prevalence of nosocomial infections caused by Enterobacter cloacae and antibiotic resistant patterns in samples isolated from patients in two hospitals in Tehran

Abstract

Received: January 25, 2012 Accepted: February 29, 2012

1,2

Mohammad Rahbar Ph.D. Leila Azimi M.Sc.1 Mona Mohammad-Zadeh M.Sc.2 Faranak Alinejad M.D.3 Somayeh Soleymanzadeh B.Sc.1 Mahboobeh Sattarzadeh M.Sc.3 Abdolaziz Rastegar Lari Ph.D.1,4* 1- Antimicrobial Resistance Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Microbiology, Iranian Reference Health Laboratory, Ministry of Health and Medical Education, Tehran, Iran. 3- Microbiology Laboratory, Motahhari Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 4- Department of Microbiology, School of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Background: The increasing use of β-lactam antibiotics in clinics for the treatment of different bacterial infections since early 1980s has led to increased rates of resistant bacteria isolated from patients. One of the problems in the treatment of nosocomial infections is related to resistant bacteria such as Enterobacter cloacae due to cross resistance through extended-spectrum beta-lactamase production. The aim of this study was to determine the prevalence of extended-spectrum beta-lactamase producing E. cloacae from different clinical specimens collected from hospitalized patients. Methods: In the present study, 101 E. cloacae confirmed by standard specific microbiologic tests were collected from different specimens in Milad and Motahri hospitals in Tehran, Iran during February 2010 and September 2011. Antibiotic susceptibility tests were conducted according to the process recommended by the Clinical and Laboratory Standards Institute for 13 antibiotics of choice. Extendedspectrum beta-lactamase producing strains were screened for by combined disk method as a phenotypic diagnostic test. Results: From a total of 101 E. cloacae, 33 (33%) were shown to produce extendedspectrum beta-lactamase by phenotypic tests; 5% of the bacteria were resistant to imipenem too. Conclusion: This study clearly showed the high prevalence of resistance to broadspectrum beta-lactam antibiotics in the isolated E. cloacae among which 5% were multi drug resistant. All the isolated E. cloacae were susceptible to Colistin. These results can be alarming for physicians treating resistant E. cloacae infections, especially extended-spectrum beta-lactamase producing species.

*

Corresponding author: Antimicrobial Resistance Research Center, 4th Floor, No. 1 Building, Rasul Hospital, Niyayesh Ave., Satarkhan St., Tehran, Iran. Tel: +98-21-82943183 E-mail: lari@tums.ac.ir

Keywords: Antibiotic resistance, Enterobacter cloacae, extended-spectrum betalactamase.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫ﺷﻨﺎﺳﻲ ‪188-193 ،1391‬‬ ‫اﻳﻤﻨﻲ‪ ،‬ﺧﺮداد‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪3‬‬ ‫‪، 70‬‬ ‫ﻋﻠﻤﻲﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫ﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻮم‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺣﻮزه‬ ‫دورهدر‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬اﻳﺮاﻧﻲ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗ‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﻨﺎدي و ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ‪ :ISI‬ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/08/21 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/03 :‬‬ ‫‪*1‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫اﺣﻤﺪ ﻳﻮﺳﻔﻲ‬

‫‪2‬‬

‫ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻫﻤ‪‬ﺖ‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﻛﻤ‪‬ﻲ و ﻛﻴﻔﻲ‬

‫‪3‬‬

‫ﻋﺒﺎس ﮔﻴﻠﻮري‬

‫ﻋﻠﻢﺳﻨﺠﻲ ﺑﺮاي رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﺎت‪ ،‬ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا‪،‬‬

‫‪3‬‬

‫ﻃﻴﺒﻪ ﺷﻬﻤﻴﺮزادي‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان ﻣﺸﺎرﻛﺖ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت و ﺗﻌﻴﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ‬ ‫‪ -1‬ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ و ﻣﺮﻛﺰ اﺳﻨﺎد ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ‬ ‫ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت واﻛﺴﻦ و ﺳﺮمﺳﺎزي رازي‪ ،‬ﻛﺮج‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻛﺘﺎﺑﺪاري و اﻃﻼعرﺳﺎﻧﻲ‪،‬‬ ‫ﻛﺘﺎﺑﺨﺎﻧﻪ ﻣﺮﻛﺰي‪ ،‬داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺳﺎﻳﺮ ﻛﺸﻮرﻫﺎ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ‬ ‫ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪ .‬روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻢﺳﻨﺠﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻨﺎ ﺑﻪﺿﺮورت از روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ و‬ ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﻨﺎدي ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﻣﺠﻤﻮع ‪ 1775‬ﻣﻘﺎﻟﻪ از‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل ‪ 2010‬در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ وارد ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ -3‬ﻣﺮﻛﺰ اﻃﻼﻋﺎت و ﻣﺪارك ﻋﻠﻤﻲ ﻛﺸﺎورزي‪،‬‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد از آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫*‬

‫اﺳﺖ؛ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان ‪ 6/26‬ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺖ؛ و داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﻛﺮج‪ ،‬ﺣﺼﺎرك‪ ،‬ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت‬

‫ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫واﻛﺴﻦ و ﺳﺮمﺳﺎزي رازي ﺗﻠﻔﻦ‪0261-4570038-46 :‬‬ ‫‪E-mail: yousefi261@gmail.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻻت ﻋﻠﻤﻲ‪ ،‬اﻳﺮان‪ ،‬ﻫﻢﺗـﺎﻟﻴﻔﻲ‪ ،‬ﺗﺤﻠﻴـﻞ اﺳـﺘﻨﺎدي‪ ،‬رﺗﺒـﻪﺑﻨـﺪي‪ ،‬ﻋﻠـﻢﺳـﻨﺠﻲ‪ ،‬ﭘﺎﻳﮕـﺎه‬ ‫اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ آي اس آي وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ‪.‬‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ‪ ،‬ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻻت در ﺳﻄﺢ‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺳﻨﺠﺶ ﻣﻴﺰان ﻫﻤﻜﺎري و ارﺗﺒﺎط‬

‫اﻣﺮوزه‪ ،‬ﻣﻴﺰان ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان در ﭘﺎﻳﮕﺎهﻫﺎي اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬

‫ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻟﺬا‪،‬‬

‫‪Institute for‬‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻣﻴﺰان و وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻘﺎﻻت ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬

‫‪،Scientific Information Web of Science (ISI‬‬

‫وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ از ﺟﻨﺒﻪﻫﺎي ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ و رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ و ﻫﻤﻜﺎري ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻳﻦ‬

‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا‪ ،‬ﺣﻮزه ﻋﻠﻢﺳﻨﺠﻲ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬

‫ﺣﻮزه‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻛﻤ‪‬ﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ‪ ،‬ارزﻳﺎﺑﻲ‪ ،‬و رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي ﻛﺸﻮرﻫﺎ‬

‫اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﻬﺎن و ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ‪ ،‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‬

‫ﻣﻲﭘﺮدازد‪ .‬ﺑﺮ ﻫﻤﻴﻦ اﺳﺎس ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ ﻛﺸﻮري ﻣﻴﺰان ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﺳﻬﻢ‬

‫و ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻳﺮاﻧﻲ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت را در ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻋﻠﻢ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﻣﻴﺰان‬

‫ﭘﻴﺸﻴﻨﻪ ﭘﮋوﻫﺶ در ﻛﺸﻮر ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ در ﺣﻮزه اﻧﮕﻞﺷﻨﺎﺳﻲ‪،‬‬

‫ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ و‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ را ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد از ﻛﺸﻮر‬

‫ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻛﻤ‪‬ﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻋﻠﻢﺳﻨﺠﻲ در رﺗﺒﻪﺑﻨﺪيﻫﺎي ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪،‬‬

‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎه‪ ،‬و‬

‫ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻈﻴﺮ آي اس آي وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ‬ ‫)‪Web of Science‬‬

‫ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‪ ،‬ﻧﺸﺮﻳﺎت‪ ،‬ﻣﻘﺎﻻت و ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪1‬‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت ‪ 3/48‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬در ﺣﻮزه‬


‫اﺣﻤﺪ ﻳﻮﺳﻔﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪189‬‬

‫ﺟﺎﻧﻮران ﺳﻤ‪‬ﻲ و زﻫﺮآﮔﻴﻦ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ را‬

‫ﺣﻮزه ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‪ ،‬ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ و‬

‫ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎران ﺧﻮد از ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ و ﺑﻠﮋﻳﻚ داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮ روي ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻳﻦ ﺟﺴﺘﺠﻮ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬

‫و ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت واﻛﺴﻦ و ﺳﺮمﺳﺎزي رازي ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ ‪ 4/15‬ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 2.‬در‬

‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ ‪ 1775‬ﻣﻘﺎﻟﻪ و اﻧﻮاع ﻣﻨﺎﺑﻊ اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬

‫زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﺆﺳﺴﻪ روﻳﺎن و داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ آي اس آي وب آو‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﻮدهاﻧﺪ‪ 3.‬در ﺣﻮزه‬

‫ﺳﺎﻳﻨﺲ درج ﺷﺪهاﻧﺪ‪ .‬از ﻧﻈﺮ ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﻲ‪ ،‬ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻮﺟﻮد در‬

‫ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ ﺟﺮاﺣﻲ اﻳﺮان داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜـﻲ ﺗﻬﺮان ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ‬

‫اﻳﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﺳﺎل ‪ 2010‬ﻣﻴﻼدي ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻮد و ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺑﺎ‬

‫ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 4.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ دﻳﮕﺮي ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ‬

‫ﻻزم ﺑﻪذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ دادهﻫﺎي اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺗﺎرﻳﺦ ‪ 30‬ﻣﺮداد ‪1390‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ اﻳﺮاﻧﻴﺎن در ﻣﻘﺎﻻت ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري‬

‫ﺑﺮاﺑﺮ ‪ 21‬آﮔﻮﺳﺖ ‪ 2011‬از ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻟﺬا‪،‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎدا و آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ‬

‫اﮔﺮ در ﻣﻘﺎﻃﻊ زﻣﺎﻧﻲ ﭘﺲ از اﻳﻦ اﻗﺪام ﺑﻪ ﮔﺮدآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻮد‬

‫اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪5‬‬

‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻣﻮاردي از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﻘﺎﻻت ﺳﺎل ‪ 2010‬و ﺗﻌﺪاد‬ ‫اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﻛﻤﻲ اﻓﺰاﻳﺶ دﻳﺪه ﺷﻮد‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ ﻃﺒﻴﻌﻲ اﺳﺖ‪ .‬زﻳﺮا‬ ‫ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﺸﺮﻳﺎت ﺳﺎل ‪ 2010‬ﺑﺎ ﺗﺎﺧﻴﺮ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪه و وارد‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﺨﺘﺼﺮ در ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﭘﮋوﻫﺶ ﻧﻴﺰ‬ ‫اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻢﺳﻨﺠﻲ )‪ (Scientometrics‬اﺳﺖ و ﺑﺎ‬

‫ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺨﺘﺼﺮي ﺧﻮاﻫﺪ داﺷﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮔﺴﺘﺮدﮔﻲ ﺳﻮاﻻت و اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ‪ ،‬ﺑﻨﺎ ﺑﻪﺿﺮورت از‬ ‫روشﻫﺎي ﭘﻴﻤﺎﻳﺸﻲ و ﺗﺤﻠﻴﻞ اﺳﺘﻨﺎدي ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬اﺑﺰار‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﮔﺮدآوري دادهﻫﺎ‪ ،‬ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ آي اس آي وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﺎ‬ ‫ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺎﻣﺴﻮن روﻳﺘﺮز )‪ (Thomson Reuters‬اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳﻪ و‬

‫ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲﺷﺪه از ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس اﻫﺪاف ﭘﮋوﻫﺶ از‬

‫ﺗﺤﻠﻴﻞ اﻃﻼﻋﺎت‪ ،‬رﺳﻢ ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاول از ﻧﺮماﻓﺰار ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‬

‫ﻧﻈﺮ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﻴﺰان ﻣﺸﺎرﻛﺖ و ﺳﻬﻢ‬

‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ آي اس آي وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ‪ 6‬و ﻣﻴﻜﺮوﺳﺎﻓﺖ اﻛﺴﻞ‬

‫داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت اﻳﺮاﻧﻲ در ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺎ روشﻫﺎي آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‬

‫ﺷﺪﻧﺪ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻘﺎﻻت در ﻗﺎﻟﺐ ﻧﻤﻮدارﻫﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﺮح‬

‫و اﺳﺘﻨﺒﺎﻃﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﺿﻤﻦ‪ ،‬از ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري‬

‫زﻳﺮ اراﻳﻪ ﺷﺪهاﻧﺪ‪:‬‬

‫ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﻧﺸﺪه و ﻫﻤﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ‪ 1775 ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‪،‬‬ ‫ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪهاﻧﺪ‪.‬‬ ‫در ﺧﺼﻮص‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس‬ ‫ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺿﺮوري ﻋﻠﻢ‬ ‫)‪(ESI‬‬

‫‪Essential Science‬‬

‫‪ 7Indicators‬ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﺷﺮﻛﺖ ﺗﺎﻣﺴﻮن روﻳﺘﺮز ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺮ‬

‫ﻛﺸﻮري اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﺮان‬ ‫ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاي دﺳﺘﺮﺳﻲ ﺑﻪ‬ ‫ﻣﻘﺎﻻت ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ‪ ،‬از ﺑﺨﺶ ﺟﺴﺘﺠﻮي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬ﻛﻠﻴﻪ ﻣﻘﺎﻻت اﻳﺮان از‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :1-‬ﻫﻢ ﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲ ﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑـﺎ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن ﺳـﺎﻳﺮ‬

‫اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﺳﺎل ‪ 2010‬ﺟﺴﺘﺠﻮ و ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪه و ﭘﺲ از آن‪ ،‬در ﻗﺴﻤﺖ‬

‫ﻛﺸﻮرﻫﺎ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪190‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :2-‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﺮان‪ ،‬ﺟﻬﺎن و ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ‬

‫ﻧﻤﻮدار‪ :3-‬رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان در ﭘﺎﻳﮕﺎه وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻛﻪ در ﺣﻮزه اﻧﮕﻞﺷﻨﺎﺳﻲ‪ 1‬اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬ ‫اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻤﻜﺎري را ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد در ﻛﺸﻮرﻫﺎي‬

‫ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه و ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﻧﻤﻮدار ‪ 1‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده‬

‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬آﻟﻤﺎن‪ ،‬آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬و اﺳﭙﺎﻧﻴﺎ داﺷﺘﻨﺪ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪات‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﺑﺮاي ﻧﮕﺎرش‬

‫ﻋﻠﻤﻲ ﺟﺮاﺣﺎن اﻳﺮان را ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ‬

‫ﻣﻘﺎﻻت ﺧﻮد ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻤﻜﺎري را ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ از‬

‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻛﺸﻮرﻣﺎن ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬و‬

‫ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬و آﻟﻤﺎن داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬اﻣﺎ ﻃﺒﻖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫‪4‬‬

‫اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮاﻧﻲ ﻧﻴﺰ در ﭘﮋوﻫﺶ ﺧﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬


‫اﺣﻤﺪ ﻳﻮﺳﻔﻲ و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪191‬‬

‫رﺳﻴﺪﻧﺪ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ‬

‫‪ 3/9‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ‪ 9،‬ﻛﻪ در ﻫﺮ دو ﻣﺤﺪوده زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺨﺴﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻻت را ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎدا‪ ،‬ژاﭘﻦ‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬و اﺳﺘﺮاﻟﻴﺎ‬ ‫داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﻧﻤﻮدار ‪ 3‬ﻧﻤﺎﻳﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﺑﺎ ‪ 581‬ﻣﻘﺎﻟﻪ )‪ 32/73‬درﺻﺪ( رﺗﺒﻪ ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﻣﻘﺎﻻت اﻳﺮاﻧﻴﺎن‬

‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻴﺮاز ﺑﺎ ‪ 239‬ﻣﻘﺎﻟﻪ )‪ 13/46‬درﺻﺪ( رﺗﺒﻪ دوم‪ ،‬و داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎري ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎﻧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬ﻛﺎﻧﺎدا و‬

‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ﺑﺎ ‪ 172‬ﻣﻘﺎﻟﻪ )‪ 9/69‬درﺻﺪ( ﺑﺎ ﻛﺴﺐ رﺗﺒﻪ ﺳﻮم‪،‬‬

‫آﻣﺮﻳﻜﺎ ﺗﺎﻟﻴﻒ ﺷﺪهاﻧﺪ‪ 5.‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ و ﻛﻠﻴﻪ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي ﻳﺎد‬

‫ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﻦ‬

‫ﺷﺪه ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﻮاره در ﻫﻤﻪ ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ‪،‬‬

‫ﺳﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ در ﺗﺎﻟﻴﻒ ﻳﺎ ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﺗﺎﻟﻴﻒ ‪ 992‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﺎرﻛﺖ در ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻻت را ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن‬

‫)‪ 55/89‬درﺻﺪ( از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان را ﺑﻪﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص‬

‫ﺧﻮد از ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬و ﻛﺎﻧﺎدا داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫دادهاﻧﺪ‪ .‬در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﻃﺒﻖ ﭘﮋوﻫﺸﻲ در ﺣﻮزه اﻧﮕﻞﺷﻨﺎﺳﻲ داﻧﺸﮕﺎه‬

‫ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﻛﻴﻔﻲ ارزﻳﺎﺑﻲ و رﺗﺒﻪﺑﻨﺪي ﻣﻘﺎﻻت‪،‬‬

‫ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان و اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﭘﺎﺳﺘﻮر اﻳﺮان ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ‬ ‫‪1‬‬

‫ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ و ﻛﺸﻮرﻫﺎ‪ ،‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت‬

‫ﭘ‪‬ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬در ﭘﮋوﻫﺸﻲ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ در‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت‬

‫زﻣﻴﻨﻪ ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺆﺳﺴﻪ روﻳﺎن‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬

‫اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﺮاﻧﻲ و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آن ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﺮان و‬

‫ﭘﺰﺷﻜﻰ ﺗﻬﺮان و داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﻪ ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻧﺨﺴﺖ را‬

‫ﺟﻬﺎن‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮان ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻲ ﻧﻤﻮده و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﺧﻮد را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻳﺮان و‬

‫ﺑﻪﺧﻮد اﺧﺘﺼﺎص دادهاﻧﺪ‪.‬‬

‫‪3‬‬

‫ﺟﻬﺎن ﺳﻨﺠﻴﺪ‪ .‬در ﺧﺼﻮص‪ ,‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮﻳﻚ از‬

‫ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ‪ ،‬ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ ﺟﺮاﺣﺎن اﻳﺮان را ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫)‪(ESI‬‬

‫ﻧﻤﻮده اﺳﺖ ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛﻪ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان و‬

‫‪Institute for Scientific‬‬

‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻴﺮاز ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ دو رﺗﺒﻪ ﻧﺨﺴﺖ را ﻛﺴﺐ‬

‫‪ Information‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﺮ ﻛﺸﻮري اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪه و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ‪ 4.‬ﻻزم ﺑﻪذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺮ اﺳﺎس داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ‬

‫ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻘﺎﻻت اﺳﺖ‪ ،‬زﻳﺮا اﻏﻠﺐ ﻣﻘﺎﻻت‬

‫اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﺮان ﻧﻴﺰ از ﻫﻤﻴﻦ ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺸﺎرﻛﺘﻲ ﺗﻬﻴﻪ ﺷﺪه و ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﻛﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن از داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و‬

‫اﺳﺘﺨﺮاج ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺎﻟﻪ آﻧﺎن در آﻣﺎر ﻫﻤﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن‪،‬‬

‫ﻣﻘﺎﻻت‪ ،‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺿﺮوري ﻋﻠﻢ‬ ‫ﻣﺘﻌﻠﻖ ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻋﻠﻤﻲ‬ ‫)‪(ISI‬‬

‫ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﻧﻤﻮدار ‪ 2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻴﺪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ‬

‫داﻧﺸﮕﺎه و ﻣﻮﺳﺴﻪ وارد ﺷﺪه و ﭼﻨﺪ ﺑﺎر ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان ‪ 6/26‬ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬

‫ﮔﺮاﻳﺶ و ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﺮان )‪ 4/21‬ﻣﻘﺎﻟﻪ( و ﻛﻢﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ )‪ 8/47‬ﻣﻘﺎﻟﻪ(‬

‫ﺳﺎﻳﺮ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد از ﻛﺸﻮرﻫﺎي دﻳﮕﺮ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ در ﺳﺎﻳﺮ‬

‫اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ اﻣﺮ در ﺣﺎﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﭘﮋوﻫﺶ در ﺧﺼﻮص ﻣﻘﺎﻻت‬

‫ﺣﻮزهﻫﺎي ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ اﻳﺮان ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ دارد‪ .‬داﻧﺸﻤﻨﺪان اﻳﺮاﻧﻲ در‬

‫ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺑﻨﻴﺎدي اﻳﺮان ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از‬

‫ﻧﮕﺎرش ﻣﻘﺎﻻت آي اس آي وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻫﻢﺗﺎﻟﻴﻔﻲ و‬

‫ﻣﻘﺎﻻت ‪ ،6/91‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﺮان و ﻛﻤﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫ﻫﻤﻜﺎري را ﺑﺎ ﻫﻤﺘﺎﻳﺎن ﺧﻮد ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ از ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﻣﺮﻳﻜﺎ‪ ،‬اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن‪ ،‬و‬

‫اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان و ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺖ‪ 3.‬ﭘﮋوﻫﺸﻲ دﻳﮕﺮ‬

‫ﻛﺎﻧﺎدا داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت ﺣﻮزه‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان‪ ،‬ﺑﺎﻻﺗﺮ از‬

‫اﻧﮕﻞﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان ‪ 3/48‬ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ ،‬ﻳﻌﻨﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﺮان و ﻛﻤﺘﺮ از‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻠﻲ اﻳﺮان و ﺑﺴﻴﺎر ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‬

‫ﻧﺼﻒ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ اﻳﺮان اﺳﺖ‪ 1.‬ﭘﮋوﻫﺸﻲ در ﺣﻮزه‬

‫اﺳﺖ‪ .‬ﻣﺘﺎﺳﻔﺎﻧﻪ از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻣﻘﺎﻻت‬

‫زﻳﺴﺖﭘﺰﺷﻜﻲ ﭼﻴﻦ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﻨﺎد ﺑﻪ ﻫﺮ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬

‫اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‪ ،‬اﻳﺮان ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ از ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﻤﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 2/4 ،1996-2002‬ﻣﻘﺎﻟﻪ و در ﺳﺎلﻫﺎي ‪،2002-2006‬‬

‫اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻧﮕﺎرﻧﺪﮔﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪﺳﺒﺐ ﺧﻮداﺳﺘﻨﺎدي‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫اﻳﺮاﻧﻲ در ﺣﻮزه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ‬ ‫ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان‬ Yousefi A. et al. ‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﻋﻠﻤﻲ‬

192

‫ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﻘﺎﻟﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد‬،‫اﺳﺎس ﺳﺮاﻧﻪ ﺑﻮدﺟﻪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬

‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﺧﻮداﺳﺘﻨﺎدي ﻛﺸﻮري ﺑﺎﻻ در ﺑﻴﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻨﻄﻘﻪ و‬

‫اﻋﻀﺎي ﻫﻴﺎت ﻋﻠﻤﻲ ﻫﺮ ﻳﻚ از داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت و ﻣﺎﻧﻨﺪ آن‬

‫ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺧﻮداﺳﺘﻨﺎدي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن و ﺧﻮداﺳﺘﻨﺎدي ﻛﺸﻮري ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻴﻦ‬

.‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻄﻠﻮبﺗﺮ و ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪﺗﺮي را اراﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ‬

‫ ﺑﺮاي روﺷﻦ ﺷﺪن اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﭘﮋوﻫﺸﻲ‬.‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن اﻳﺮاﻧﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﻣﺼﻮب در‬:‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‬

‫ﺮﻛﺎرﺗﺮﻳﻦ داﻧﺸﮕﺎهﻫﺎ و ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ‬‫ ﭘ‬.‫ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺻﻮرت ﭘﺬﻳﺮد‬

‫ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت واﻛﺴﻦ و ﺳﺮمﺳﺎزي رازي ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ‬

‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻴﺮاز و داﻧﺸﮕﺎه‬،‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ﻣﻘﺎﻻت ﭘﮋوﻫﺸﮕﺮان ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت واﻛﺴﻦ و ﺳﺮمﺳﺎزي‬

‫ ﺳﺎﻳﺮ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﺣﻮزه ﻋﻠﻢﺳﻨﺠﻲ‬.‫ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس ﻫﺴﺘﻨﺪ‬

‫رازي ﻧﻤﺎﻳﻪﺷﺪه در ﭘﺎﻳﮕﺎه اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ وب آو ﺳﺎﻳﻨﺲ" از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن‬

‫ﻣﻮﺿﻮعﻫﺎي ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ اﻳﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ﻧﻴﺰ ﺣﺎﻛﻲ‬

.‫ اﺳﺖ‬2-18-18-9104 ‫ ﺑﺎ ﻛﺪ‬2010 ‫ﺳﺎل‬

‫ ﻧﺮﻣﺎلﺳﺎزي ﺑﺮ‬،‫ اﻟﺒﺘﻪ‬.‫از ﺑﺮﺗﺮي داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان اﺳﺖ‬

1. Khaseh A, Fakhar M, Susaraee M, Sadeghi S. A survey of scientific production of Iranian researchers in the field of parasitology in the ISI database]. Microbshenasi Pezeshki-e Iran 2010;4(3):38-47. [Persian] 2. Yousefi A, Gilvari A, Shahmirzadi T, Hemmat M. Quantitative and qualitative analysis of Iranian articles in the field of poisonous and venomous animals in ISI Web of Science database. The First Regional Congress on Venomous animals and Toxins, 22-24 Nov. Razi Vaccine and Serum Research Institute, 2011. p. 141-2. [Persian] 3. Alijani R, Karami N. A review of scientific publications by Iranian researchers on stem cells in the ISI database. Yakhteh 2010;11(2):456-8. [Persian] 4. Alijani R, Karami N. A review of 10 years of scientific production of Iranian surgeons community in the ISI database (1998-2007). Jarrahi Iran 2010;17(3):71-8. [Persian]

5. Hasanzadeh M, Baghaee S, Norouzi Chakoli A. Collaboration in articles of Iranian ISI journals and its relation with citation during 1989-2005. Siyasate Elm va Fanavari 2010;1(4):11-9. [Persian]. 6. ISI Web of Science. [Internet] 2011 [cited 2011 Aug 21]; Available from: http://isiknowledge.com 7. Essential Science Indicators. [Internet] 2011 [cited 2011 Nov 28]; Available from: http://thomsonreuters.com/products_services/science/science_produ cts/a-z/essential_science_indicators/ 8. Shahbodaghi A, Shekofteh M. A comprehensive study of published articles by members of SBMU and their citation status as reported by the Institute for Scientific Information (ISI) from 1998-2007. Pejouhesh dar Pezeshki 2009;33(2):81-7. [Persian] 9. Makris GC, Spanos A, Rafailidis PI, Falagas ME. Increasing contribution of China in modern biomedical research. Statistical data from ISI Web of Knowledge. Med Sci Monit 2009;15(12):SR15-21.

References

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


100

Tehran University Medical Journal; Vol. 70, ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ و‬No. 3, June 2012: 188-193

Citation analysis and co-authorship of Iranian researchers in the field of immunology in ISI Web of Science: a brief report

Abstract Ahmad Yousefi M.Sc.1* Morteza Hemmat M.Sc.2 Abbas Gilvari Ph.D.3 Tayebe Shahmirzadi M.Sc.3 1- Library and Documentation Center, Razi Vaccine and Serum Research Institute, Karaj, Iran. 2- Central Library, Faculty of Sciences, Tehran University, Tehran, Iran. 3- Agricultural Scientific Information and Documentation Center, Tehran, Iran.

Received: November 12, 2011

Accepted: February 22, 2012

Background: Currently, share of the scientific output, citation per paper, and coauthorship for articles indexed in databases such as ISI Web of Science, are very important criteria for the evaluation and ranking of countries, researchers, institutes, articles, disciplines and journals in the world. Therefore, the main objectives of the study were to determine co-authorship, the average citation per paper and the most prolific Iranian university or institution in the field of immunology. Methods: For performing this scientometric study, we employed survey methods and citation analysis of the indexed papers in the ISI Web of Science from 1974 to 2010. Results: A total of 1775 articles by Iranian authors in the field of immunology had been indexed in the database for the aforesaid period. Most collaborations and co-authorship of Iranian authors was with their counterparts from the USA. The average citation per paper in the field was 6.26 per paper. Tehran University of Medical Sciences had the highest number of articles in the database. Conclusion: According to the results, Iranians collaborated with American peers more than any other nationality andthe average citation per paper in the field of immunology is higher than that of other fields in Iran but lower than the global average. Tehran University of Medical Sciences is the most prolific university in the field. Keywords: Citation analysis, co-authorship, immunology, ISI web of science, ranking, scientific article, scientometrics.

*

Corresponding author: Razi Vaccine and Serum Research Institute, Beheshti St., Hesarak, Karaj, Iran. Tel: +98-261-4570038-46 E-mail: yousefi261@gmail.com

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫ادار‪،‬ي‪194-199‬‬ ‫ﺧﺮدادﻨﺎن‪1391‬‬ ‫ﺷﻤﺎره ‪،3‬‬ ‫دوره ‪، 70‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﭘﺰﺷوﻜﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم‬ ‫ﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫در ﻛﺎرﻛ‬ ‫اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬ ‫آن ﺑﺎ‬ ‫ارﺗﺒﺎط‬ ‫ﻋﻀﻼﻧﻲ‬ ‫اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‬ ‫داﻧﺸﻴﻜﻮع‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ ﺷ‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻳﻚﺳﺎﻟﻪ ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬ ‫در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري‪ :‬ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/07/10 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1390/12/01 :‬‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫‪1‬‬

‫اﻣﻴﺪ اﻣﻴﻨﻴﺎن‬

‫ﻏﻼﻣﺮﺿﺎ ﭘﻮرﻳﻌﻘﻮب‬

‫‪1‬‬

‫‪*2‬‬

‫زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف‪ :‬اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ ﺳﻼﻣﺘﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺷﻐﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮف‬

‫ﻣﺤﻤﺪ ﺷﻨﺒﻪ‬

‫ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي زﻳﺎد و ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻬﺮهوري در ﺷﺎﻏﻠﻴﻦ ﻣﻲﮔﺮدد‪ .‬اﻏﻠﺐ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﭼﻨﺪ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬ ‫‪ -1‬ﮔﺮوه ﻃﺐﻛﺎر‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي‬ ‫ﺷﻐﻠﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬ ‫‪ -2‬ﮔﺮوه ﻃﺐﻛﺎر‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪،‬‬

‫ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪.‬‬ ‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‪ :‬در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ‪ -‬ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ ﺗﻌﺪاد ‪ 332‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎرﻣﻨﺪ اداري ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﻌﻴﻴﻦ‬ ‫ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ از ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮردﻳﻚ و ﺑﺮاي ارزﻳﺎﺑﻲ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ از ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﻧﻮردﻳﻚ‬

‫)‪(QPS Nordic 34+‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ‪ .‬ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ در ﺑﻴﻦ‬

‫ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري ﺑﻴﺶ از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ اﺳﺖ و ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺘﺮس در اﻓﺮادي ﻛﻪ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ دارﻧﺪ‬ ‫*‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺪارﻧﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ )‪ .(P=0/002‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻼﻣﺖ ﻣﺤﻴﻂ و ﻛﺎر‪،‬‬

‫وزارت ﺑﻬﺪاﺷﺖ درﻣﺎن و آﻣﻮزش ﭘﺰﺷﻜﻲ‬

‫ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ ﻳﻚ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺑﺮاي اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ اﻧﺪامﻫﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-66707315 :‬‬ ‫‪E-mail: m.shanbeh@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ ،‬اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‪ ،‬ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻧﻮردﻳﻚ‪.‬‬

‫ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت وﺳﻴﻌﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ 3.‬ﻣﺪلﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫رواﻧﻲ‪ -‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻀﺮ را ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻠﺖ اﺳﺘﺮس ذﻫﻨﻲ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺳﺮﻳﻊ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي و اﺳﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎي‬

‫ﻛﻪ ﺳﺒﺐ اﻓﺰاﻳﺶ رﻳﺴﻚ ﻋﻼﻳﻢ اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬اﮔﺮ‬

‫اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ و دﻳﺠﻴﺘﺎل‪ ،‬ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﺎر و ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ و‬

‫ﺑﺨﻮاﻫﻴﻢ اﺳﺘﺮس را در ﻏﺎﻟﺐ ﻃﺐﻛﺎر ﺑﻴﺎن ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬اﺳﺘﺮس ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ‬

‫ﻣﺸﺎﻏﻞ دﻓﺘﺮي و اداري ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ 1.‬اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‬

‫ﺑﻪﺻﻮرت ﻋﺪم ﺗﻌﺎدل ﺑﻴﻦ ﻧﻴﺎزﻫﺎي ﺷﻐﻠﻲ و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲﻫﺎي ﻓﺮدي در اﻧﺠﺎم‬

‫ﻋﻀﻼﻧﻲ‬

‫)‪(MSDs‬‬

‫‪ Musculoskeletal Disorders‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﺸﻜﻞ‬ ‫‪1‬‬

‫‪4‬‬

‫ﻛﺎر ﺗﻌﺮﻳﻒ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺳﻼﻣﺘﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺷﻐﻠﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﻮع ﻛﻴﻔﻴﺖ‬

‫ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي رواﻧﻲ‪ -‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺘﻈﺎر ﻛﺎر ﺑﻴﺶ از ﺗﻮان ﻓﺮد؛‬

‫زﻧﺪﮔﻲ اﻓﺮاد ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬارد ﺑﺎﻋﺚ ﺻﺮف ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ زﻳﺎدي‬

‫ﻗﺪرت اﻧﺘﺨﺎب ﻛﻢ؛ ﻓﺸﺎر زﻣﺎن )‪ (Time pressure‬ﻧﺎرﺿﺎﻳﺘﻲ از ﺷﻐﻞ؛‬

‫ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن آنﻫﺎ و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﻏﻴﺮﻣﺴﺘﻘﻴﻢ زﻳﺎدي ﻧﺎﺷﻲ‬

‫ﺑﺎر ﻛﺎري زﻳﺎد )‪ (High work load‬و ﻓﻘﺪان ﺣﻤﺎﻳﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ از ﻃﺮف‬

‫‪2‬‬

‫ﻫﻤﻜﺎران و ﻣﺪﻳﺮان ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎمﺷﺪه ﻋﻮاﻣﻞ ﻓﻮق‬

‫اﮔﺮﭼﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر ﻧﻈﻴﺮ ﻛﺎرﻫﺎي ﺑﺪﻧﻲ و ﻛﺎرﻫﺎي ﺗﻜﺮاري و‬

‫ارﺗﺒﺎط واﺿﺤﻲ ﺑﺎ ﺑﺮوز ﻛﻤﺮدرد و ارﺗﺒﺎط ﻛﻢﺗﺮي ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻻت‬

‫از ﻏﻴﺒﺖ از ﻛﺎر و از دﺳﺖدادن ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﺨﺼﺺ در ﻛﺎر ﻣﻲﺷﻮد‪.‬‬

‫‪6‬و‪5‬‬

‫اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ و‬

‫وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻏﻴﺮارﮔﻮﻧﻮﻣﻲ ﺳﺒﺐ اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ‬

‫اﻧﺪامﻫﺎي ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻣﻲﮔﺮدد؛ وﻟﻲ در ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﻧﻘﺶ ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﻲ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺎر در‬

‫رواﻧﻲ‪ -‬اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﮔﺰارشﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺳﺒﺐ‬

‫اﻓﺰاﻳـﺶ اﺧﺘـﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷـﺪه اﺳﺖ و ﻣﻮﺿـﻮع‬

‫ﻏﻴﺒﺖ از ﻛﺎر و از ﻛﺎراﻓﺘﺎدﮔﻲ زودرس ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﺪارك روزاﻓﺰوﻧﻲ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫اﻣﻴﺪ اﻣﻴﻨﻴﺎن و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫‪195‬‬

‫وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﺷﻜﺎﻳﺖﻫﺎي ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ در ﻣﻴﺎن‬

‫اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻧﻮردﻳﻚ )‪ (Nordic‬اﺳﺖ‪ 16‬ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦدﻫﻨﺪه ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﻛﻨﺪ‬

‫در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي ‪ 2001-2002‬در‬

‫ﻛﻪ در ﻛﺪام ﻳﻚ از ‪ 9‬ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺪن ﺧﻮد )ﮔﺮدن‪ ،‬ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬آرﻧﺞﻫﺎ‪،‬‬

‫ﺑﺮﻳﺘﺎﻧﻴﺎ ﺣﺪود ‪ 1/1‬ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ از اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ‬

‫ﻣﭻدﺳﺖ‪ /‬دﺳﺖ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﭘﺸﺖ‪ ،‬ﻛﻤﺮ‪ ،‬ﻳﻚ ﻳﺎ ﻫﺮ دو ﻟﮕﻦ‪ /‬ران‪،‬‬

‫ﻛﺎر رﻧﺞ ﻣﻲﺑﺮدﻧﺪ‪ 4.‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﺰان روزﻫﺎي ﻛﺎري از دﺳﺖ رﻓﺘﻪ‬

‫ﻳﻚ ﻳﺎ ﻫﺮ دو زاﻧﻮ‪ ،‬ﻳﻚ ﻳﺎ ﻫﺮ دو ﻣﭻﭘﺎ‪ /‬ﭘﺎ( در ﻃﻲ ﻳﻚ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ درد‬

‫ﺑﻪﻋﻠﺖ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻛﺎر در ﺳﺎل ‪ 2006‬ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ‬

‫ﻳﺎ اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ ﺳﻮم ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد‬

‫‪ 11/6‬ﻣﻴﻠﻴﻮن روز ﻛﺎري در اﻣﺮﻳﻜﺎ ﺑﻮده اﺳﺖ‪10.‬و‪ 9‬اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪-‬‬

‫اﺳﺘﺮس ﻧﻮردﻳﻚ‬

‫‪ (QPS Nordic‬اﺳﺖ‪ 17‬ﻛﻪ در ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺷﻐﻠﻲ‬

‫اﺳﻜﻠﺘﻲ ﺑﺮ اﻧﺪامﻫﺎي ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻣﺎﻧﻨﺪ ﮔﺮدن‪ ،‬ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺎزوﻫﺎ و ﺳﺘﻮن‬

‫)‪ ،(Task‬ﻓﺮدي )‪ (Individual‬و ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ )‪ (Organization‬اﺳﺘﺮس را‬

‫ﻓﻘﺮات ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﺑﮕﺬارد‪ 1.‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﻀﻮ ﻣﺒﺘﻼ در ﺣﺮﻓﻪﻫﺎي‬

‫اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻣﻲﻛﻨﺪ‪ .‬ﭘﺎﺳﺦ ﻫﺮ ﺳﻮال ﭘﻨﺞ ﮔﺰﻳﻨﻪاي و ﺑﻪﺻﻮرت ﻫﺮﮔﺰ‬

‫‪12‬و‪11‬‬

‫)اﺻﻼ(‪ ،‬ﺑﻪﻧﺪرت )ﻛﻢ( ‪،‬ﮔﻪﮔﺎه )ﺗﺎ ﺣﺪودي(‪ ،‬اﻏﻠﺐ )ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ زﻳﺎد( و‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل در ﭘﺮﺳﺘﺎران ﻛﻤﺮدرد ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ اﺧﺘﻼل ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ‬

‫ﻫﻤﻴﺸﻪ )ﺧﻴﻠﻲ زﻳﺎد( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦدﻫﻨﺪه ﻳﻜﻲ را اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫اﺳﺖ‪ 13‬و در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري ﻛﻪ ﺑﺎ راﻳﺎﻧﻪ ﻛﺎر ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ‪ ،‬ﻧﺎراﺣﺘﻲﻫﺎي‬

‫ﻣﺤﻘﻖ ﻗﺒﻞ از ﺗﻮزﻳﻊ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪﻫﺎ در ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪﻫﺎ و ﻧﺤﻮه اﻧﺠﺎم‬

‫و در زﻧﺎن ﺷﺎﻏﻞ در ﻣﺮﻛﺰ ﺗﻠﻔﻦ‬

‫ﻛﺎر ﺗﻮﺿﻴﺢ داده و اﻓﺮادي ﻛﻪ داوﻃﻠﺐ ﺑﻮده و ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﺳﺎل ﺳﺎﺑﻘﻪ‬

‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ درﮔﻴﺮ از ﻧﻈﺮ اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ ﮔﺮدن‪،‬‬

‫‪SPSS‬‬

‫‪8‬و‪7‬‬

‫ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري ﺷﺎﻳﻊ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻣﺨﺘﻠﻒ‪ ،‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻣﺘﻔﺎوت‪ ،‬ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻜﺴﺎن ﻧﺒﺎﺷﺪ‪،‬‬

‫‪14‬‬

‫ﮔﺮدن و ﺷﺎﻧﻪ‪ ،‬ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬ ‫‪15‬‬

‫)‪34+‬‬

‫ﻛﺎر داﺷﺘﻨﺪ را در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ داده اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻌﺪد ﻛﺎرﻣﻨﺪان دﻓﺘﺮي و‬

‫وﻳﺮاﺳﺖ ‪ 16‬دادهﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺷﺪ‪ .‬ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ‬

‫اﺳﺘﺮس رواﻧﻲ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻳﺎد و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪ -‬اﺳﻜﻠﺘﻲ‬

‫اﺳﺘﺮس ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮس ﻧﻮردﻳﻚ‪ ،‬ﺑﻪ ﮔﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺳﻮاﻻت‬

‫در اﻳﻦ ﺣﺮﻓﻪ ﺑﺮآن ﺷﺪﻳﻢ ﺗﺎ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو ﻣﻮﺿﻮع را ﺑﺎ ﻫﻢ‬

‫ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﻮال از ﻳﻚ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﻧﻤﺮهدﻫﻲ ﺷﺪ و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ آن‪،‬‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺤﺪوده ﻳﻚ ﺗﺎ ﭘﻨﺞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺴﺖ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺘﺮس‬

‫ﺷﺎﻧﻪ و ﻣﭻدﺳﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬

‫روش ﺑﺮرﺳﻲ‬ ‫ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﻧﻮع ‪ Cross sectional‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﺗﺎ‬

‫ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ‬

‫ﺷﻬﺮﻳﻮر ﺳﺎل ‪1388‬در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺣﺪاﻗﻞ ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻚ‬

‫ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ 420‬ﻧﻔﺮ ﻛﺎرﻣﻨﺪ اداري ﺑﻮد ﻛﻪ )‪332 (%79‬‬

‫ﺳﺎل در ﻳﻜﻲ از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﺮ در ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻔﺮ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪﻫﺎ را ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻧﻤﻮدﻧﺪ ﻛﻪ )‪ 109 (%33‬ﻧﻔﺮ زن و )‪(%67‬‬

‫اﻃﻼﻋﺎت اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺟﻤﻊآوري ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ 221‬ﻧﻔﺮ ﻣﺮد ﺑﻮدﻧﺪ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪39/24±7/83‬‬ ‫)‪(BMI‬‬

‫اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‬

‫اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺗﺮوﻣﺎ ﺟﺮاﺣﺖ ﻳﺎ ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ در ﻛﻤﺮ‪ ،‬ﮔﺮدن‪ ،‬آرﻧﺞ و‬

‫ﺳﺎل و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ‬

‫ﺑﺎزو داﺷﺘﻪاﻧﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي آرﺗﺮﻳﺖ‬

‫‪2‬‬

‫روﻣﺎﺗﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻟﻮﭘﻮس‪ ،‬آرﺗﺮوز‪ ،‬ﻧﻘﺮس‪ ،‬دﻳﺎﺑﺖ ﻳﺎ ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‬

‫‪ 14/12±7/32‬ﺳﺎل ﺑﻮد و )‪ 97 (%29/9‬ﻧﻔﺮ اﺳﺘﺨﺪام رﺳﻤﻲ ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﺑﺮ روي ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻋﻀﻼﻧﻲ اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻳﺎ ﻣﻔﺼﻠﻲ‬

‫ﺗﺤﺼﻴﻼت اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺪﻳﻦﺻﻮرت ﺑﻮد ﻛﻪ‪ 100 (%30/6) ،‬ﻧﻔﺮ‬

‫آنﻫﺎ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﻲﮔﺬاﺷﺖ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺮﻛﺖ داده ﻧﺸﺪﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ‪ 157 (%48) ،‬ﻧﻔﺮ ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ و )‪ 70 (%21/4‬ﻧﻔﺮ ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ‬

‫‪ 25/54±3/29kg/m‬ﺑﻮد‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر اﻓﺮاد‬

‫اﺑﺰار ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت‪ :‬ﺟﻬﺖ ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت از ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ‬

‫از ﻟﻴﺴﺎﻧﺲ ﺑﻮدﻧﺪ‪ 246 (%82/4) .‬ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺘﺄﻫﻞ‪،‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻗﺴﻤﺖ‬

‫)‪ 69 (%20/8‬ﻧﻔﺮ ﻛﻮدك ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﻳﺎ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و )‪ 15 (%4/5‬ﻧﻔﺮ‬

‫اول اﻃﻼﻋﺎت دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﭘﺮﺳﻴﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﻪدﻟﻴﻞ آنﻛﻪ اﻓﺮاد‬

‫اﺳﺘﻌﻤﺎل دﺧﺎﻧﻴﺎت داﺷﺘﻨﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺎﺳﺦدﻫﻨﺪه ﺑﺎ اﻋﺘﻤﺎد و اﻃﻤﻴﻨﺎن ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎﺳﺦ دﻫﻨﺪ از‬

‫ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ در اﻧﺪامﻫﺎي‬

‫ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﺑﻲﻧﺎم اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ دوم ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ ﻋﻀﻼﻧﻲ‪-‬‬

‫ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺑﺪن اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺟﺪول ‪ 1‬اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﺑﺮاﺳﺎس‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫‪196‬‬

‫ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري‬

‫ﺟﺪول‪ :1-‬ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﻋﻼﻳﻢ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ در ﻳﻚﺳﺎل ﮔﺬﺷﺘﻪ‬ ‫اﻧﺪام‬

‫ﻓﺮاواﻧﻲ اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ‬ ‫ﺗﻌﺪاد‬

‫درﺻﺪ‬

‫ﮔﺮدن‬

‫‪124‬‬

‫‪38‬‬

‫ﺷﺎﻧﻪ‬

‫‪115‬‬

‫‪35/4‬‬

‫آرﻧﺞ‬

‫‪44‬‬

‫‪13/5‬‬

‫دﺳﺖ‪ /‬ﻣﭻدﺳﺖ‬

‫‪100‬‬

‫‪30/5‬‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﭘﺸﺖ‬

‫‪124‬‬

‫‪38/3‬‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﭘﺸﺖ‬

‫‪157‬‬

‫‪48/5‬‬

‫ران‪ /‬ﺑﺎﺳﻦ‬

‫‪40‬‬

‫‪12/4‬‬

‫زاﻧﻮ‬

‫‪131‬‬

‫‪40/1‬‬

‫ﭘﺎ‪ /‬ﻣﭻﭘﺎ‬

‫‪50‬‬

‫‪15/4‬‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺪن‬

‫‪248‬‬

‫‪74/7‬‬

‫ﺟﺪول‪ :2-‬ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺳﻦ‪ ،‬ﺟﻨﺲ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﺑﺎ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬ ‫ﻋﻨﻮان‬ ‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬ ‫اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬

‫ﻣﺮد‬

‫زن‬

‫اﺧﺘﻼف ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫‪P‬‬

‫‪2/67‬‬

‫‪2/84‬‬

‫‪0/169‬‬

‫‪0/003‬‬

‫‪B‬‬

‫‪R Square‬‬

‫‪95% C.I‬‬

‫‪P‬‬

‫ﺳﻦ‬

‫‪-0/017‬‬

‫‪0/063‬‬

‫‪-0/01 -0/024‬‬

‫‪0/000‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ‬

‫‪3/387‬‬

‫‪3/10 3/66‬‬

‫‪0/000‬‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر‬

‫‪-0/012‬‬

‫‪-0/004 -0/01‬‬

‫‪0/002‬‬

‫ﺛﺎﺑﺖ‬

‫‪2/901‬‬

‫‪2/78 3/02‬‬

‫‪0/000‬‬

‫ﻋﻨﻮان‬

‫‪0/03‬‬

‫آزﻣﻮن آﻣﺎري‪ ،Independent t-test :‬ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫‪P<0/05‬‬

‫ﺟﺪول‪ :3-‬ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬ ‫اﻧﺪام‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه از دادهﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ‪ 248 (%74/7) ،‬ﻧﻔﺮ از ﺟﻤﻌﻴﺖ‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬

‫اﺧﺘﻼف‬

‫اﻧﺪام‬

‫ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ‬

‫درد‪ /‬ﻣﺜﺒﺖ‬

‫درد‪ /‬ﻣﻨﻔﻲ‬

‫‪P‬‬

‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻃﻲ ‪ 12‬ﻣﺎه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺣﺪاﻗﻞ در ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 9‬ﮔﺎﻧﻪ‬

‫ﮔﺮدن‬

‫‪2/833‬‬

‫‪2/675‬‬

‫‪0/158‬‬

‫‪0/005‬‬

‫ﺑﺪن درد و ﻧﺎراﺣﺘﻲ داﺷﺘﻪاﻧﺪ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 1‬ﻣﺸﺎﻫﺪه‬

‫ﺷﺎﻧﻪ‬

‫‪2/850‬‬

‫‪2/674‬‬

‫‪0/176‬‬

‫‪0/002‬‬

‫ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ اﺧﺘﻼﻻت در ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭘﺸﺖ )‪ (%48/5‬ﮔﺰارش‬

‫آرﻧﺞ‬

‫‪2/732‬‬

‫‪2/735‬‬

‫‪-0/003‬‬

‫‪0/97‬‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در ﺑﻴﻦ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻪ‬

‫دﺳﺖ‪ /‬ﻣﭻدﺳﺖ‬

‫‪2/888‬‬

‫‪2/669‬‬

‫‪0/218‬‬

‫‪0/000‬‬

‫ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ ﻧﻮردﻳﻚ ارزﻳﺎﺑﻲ ﺷﺪ‪2/73±0/49 ،‬‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﭘﺸﺖ‬

‫‪2/838‬‬

‫‪2/668‬‬

‫‪0/169‬‬

‫‪0/002‬‬

‫ﺑﻮد‪ .‬ﺑﺮرﺳﻲ وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ و ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﺮدي ﺟﻤﻌﻴﺖ‬

‫ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﭘﺸﺖ‬

‫‪2/811‬‬

‫‪2/662‬‬

‫‪0/148‬‬

‫‪0/007‬‬

‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﻦ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر اﻓﺮاد ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫ران‪ /‬ﺑﺎﺳﻦ‬

‫‪2/771‬‬

‫‪2/733‬‬

‫‪0/037‬‬

‫‪0/654‬‬

‫در ﮔﺮوهﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ دارﻧﺪ‪ ،‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮادي‬

‫زاﻧﻮ‬

‫‪2/773‬‬

‫‪2/719‬‬

‫‪0/054‬‬

‫‪0/324‬‬

‫ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻼت‬

‫ﭘﺎ‪ /‬ﻣﭻﭘﺎ‬

‫‪2/830‬‬

‫‪2/721‬‬

‫‪0/109‬‬

‫‪0/148‬‬

‫اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ در زﻧﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺑﺪن‬

‫‪2/782‬‬

‫‪2/590‬‬

‫‪0/192‬‬

‫‪0/002‬‬

‫ﻛﻪ در ﺟﺪول ‪ 2‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در زﻧﺎن‬

‫آزﻣﻮن آﻣﺎري‪ ،Independent t-test :‬ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري‬

‫‪P<0/05‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري دارد و ﻣﻴﺰان آن ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ و‬ ‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﻛﺎﻫﺶ ﭼﺸﻤﮕﻴﺮي ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ‪.‬‬ ‫در ﺟﺪول ‪ ،3‬ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ ﺷﺎﺧﺺ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ و ﻣﺸﻜﻼت‬

‫ﻣﺸﻜﻠﻲ را ذﻛﺮ ﻧﻤﻲﻛﻨﻨﺪ‪ .‬ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي روش رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ و در‬

‫اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﺷﻮد‪،‬‬

‫ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ اﺛﺮ ﺟﻨﺲ‪ ،‬ﺳﻦ‪ ،‬ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ‪ ،‬دارا ﺑﻮدن ﻓﺮزﻧـﺪ ﭘـﻨﺞ‬

‫اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري در اﻓﺮادي ﻛﻪ از درد ﮔﺮدن‪ ،‬ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ‪،‬‬

‫ﺳﺎل ﻳﺎ ﻛﻮﭼﻚﺗﺮ و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎري‪ ،‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ ﻣﻴﺰان اﺳﺘﺮس ﺷـﻐﻠﻲ‬

‫دﺳﺖﻫﺎ و ﻣﭻﻫﺎ‪ ،‬ﻗﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ ﭘﺸﺖ ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از‬

‫در اﻓﺮادي ﻛﻪ از درد ﮔﺮدن‪ ،‬ﺷﺎﻧﻪﻫﺎ‪ ،‬دﺳﺖﻫﺎ و ﻣﭻﻫﺎ‪ ،‬ﻗـﺴﻤﺖ ﻓﻮﻗـﺎﻧﻲ‬

‫ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 9‬ﮔـﺎﻧﻪ ﺑﺪن ﺷﻜﺎﻳـﺖ دارﻧﺪ‪ ،‬ﺑﻴـﺶﺗﺮ از اﻓـﺮادي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻴـﭻ‬

‫ﭘﺸﺖ‪ ،‬ﭘﺎﻫﺎ و ﻗﻮزكﻫﺎ ﻳﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﻣﻨﺎﻃﻖ ‪ 9‬ﮔﺎﻧـﻪ ﺑـﺪن ﺷـﻜﺎﻳﺖ‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫اﻣﻴﻨﻴﺎن و‬ ‫‪Aminian‬‬ ‫ﻣﻴﺪ ‪O. et‬‬ ‫ا ‪al.‬‬

‫دارﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻢﭼﻨﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻫـﻴﭻ ﻣـﺸﻜﻠﻲ را ذﻛـﺮ ﻧﻤـﻲﻛﻨﻨـﺪ‬ ‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪197‬‬

‫اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﺎري و ﻣﻴﺰان اﺳﺘﺮس‬ ‫اﻓﺮاد ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺟﻨﺲ و اﺧﺘﻼﻻت‬ ‫اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ‪ Prawit‬اﺳﺖ‪ ،‬ﻛﻪ‬ ‫ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ اﺧﺘﻼف در ﻣﻴﺰان ﻛﺎر‪ ،‬وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ و ﺟﺜﻪ زﻧﺎن‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫‪11‬و‪1‬‬

‫ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدان ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫در ﻣﻮرد اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻛﻪ‬

‫در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت ﻋﻀﻼﻧﻲ‪-‬‬

‫ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﺎرﺿﻪ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻛﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد‪ ،‬آﻧﺎﻟﻴﺰﻫﺎي رﮔﺮﺳﻴﻮن‬

‫اﺳﻜﻠﺘﻲ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري اﻧﺠﺎم ﺷﺪ‪،‬‬

‫ﭼﻨﺪﮔﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲداد ﻛﻪ ﭘﺲ از ﻛﻨﺘﺮل اﺛﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺨﺪوشﻛﻨﻨﺪه‪،‬‬

‫ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﺷﻜﺎﻳﺎت و اﺧﺘﻼل در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭘﺸﺖ )ﻛﻤﺮ(‬

‫اﻳﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﺑﺎ ﺟﻨﺲ و اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ داراي ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲدار‬

‫)‪ (%48/5‬دﻳﺪه ﺷﺪ و ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺑﺎﺳﻦﻫﺎ و رانﻫﺎ‬

‫ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫)‪ (%12/4‬ﺑﻮد‪ .‬در ﻛﻞ ‪ %74/7‬از ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ از اﺧﺘﻼل و درد در‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ‬

‫ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻜﻲ از ﻧﻮاﺣﻲ ‪ 9‬ﮔﺎﻧﻪ ﺷﻜﺎﻳﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه‬

‫ﻳﻚ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺑﺮاي اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ اﻧﺪامﻫﺎي‬

‫ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ راﺑﻄﻪ در ﻣﻮرد اﻧﺪام ﺗﺤﺘﺎﻧﻲ دﻳﺪه ﻧﺸﺪ‪.‬‬

‫ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Akrouf‬ﺑﺮ روي ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري ﺑﺎﻧﻚ‪ ،‬ﺣﺪود‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺣﻞ اﻳﻦ ﻣﺸﻜﻼت و ﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ رﺳﺎﻧﺪن آنﻫﺎ در ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫‪ %80‬اﻓﺮاد دﭼﺎر اﺧﺘﻼل اﺳﻜﻠﺘﻲ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻧﺎﺣﻴﻪ‬

‫ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻣﺮﺗﻔﻊ ﻛﺮدن ﻣﺸﻜﻼت ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ و ﺑﻬﺒﻮد‬

‫ﮔﺮدن )‪ (%53/5‬و ﺑﻌﺪ از آن ﻛﻤﺮ )‪ (%51/1‬ﺑﻮد‪ 1.‬اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ‬

‫وﺿﻌﻴﺖ ارﮔﻮﻧﻮﻣﻲ ﻣﺤﻞ ﻛﺎر‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﺸﻜﻼت روﺣﻲ‪ ،‬رواﻧﻲ اﻓﺮاد ﺷﺎﻏﻞ‬

‫ﻧﺸﺴﺘﻦ ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت و ﻏﻴﺮارﮔﻮﻧﻮﻣﻴﻚ ﺑﻮدن ﺻﻨﺪﻟﻲ و ﻣﻴﺰ ﻛﺎرﻛﻨﺎن‬

‫ﺗﻮﺟﻪ ﺷﻮد و ﺳﻌﻲ ﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ و ﺑﺮﻃﺮف ﻧﻤﻮدن آنﻫﺎ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪18‬‬

‫اداري ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري‪ :‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان‬

‫در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ از اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ ﺷﻜﺎﻳﺖ‬

‫"ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع اﺧﺘﻼﻻت اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ‬

‫داﺷﺘﻨﺪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻓﺮادي ﻛﻪ ﻣﺸﻜﻞ ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ﺟﻮانﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ‬

‫اﺳﺘﺮس ﺷﻐﻠﻲ در ﻛﺎرﻛﻨﺎن اداري )‪ (Office worker‬در ﺳﺎل ‪"1388‬‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﻛﻢﺗﺮي داﺷﺘﻨﺪ‪ ،‬در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ‪ Akrouf‬ﻧﻴﺰ اﻓﺮادي ﻛﻪ اﺧﺘﻼﻻت‬

‫در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻃﺐ ﻛﺎر و ﻛﺪ ‪ 286‬ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ‬

‫اﺳﻜﻠﺘﻲ‪ -‬ﻋﻀﻼﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﺟﻮانﺗﺮ ﺑﻮدﻧﺪ‪ 1‬وﻟﻲ راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ‬

‫ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان‬

‫‪1‬‬

‫ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻛﺎر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻜﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪References‬‬ ‫‪6. National Research Council. Musculoskeletal disorders and the‬‬ ‫‪workplace: low back and upper extremities. Washington DC:‬‬ ‫‪National Academy Press, 2001.‬‬ ‫‪7. Juul-Kristensen B, Jensen C. Self-reported workplace related‬‬ ‫‪ergonomic conditions as prognostic factors for musculoskeletal‬‬ ‫‪symptoms: the "BIT" follow up study on office workers. Occup‬‬ ‫‪Environ Med 2005;62(3):188-94.‬‬ ‫‪8. Sillanpää J, Huikko S, Nyberg M, Kivi P, Laippala P, Uitti J.‬‬ ‫‪Effect of work with visual display units on musculo-skeletal‬‬ ‫)‪disorders in the office environment. Occup Med (Lond‬‬ ‫‪2003;53(7):443-51.‬‬ ‫‪9. Health and Safety Executive. New guidance on using computers‬‬ ‫‪and preventing RSI. HSE press release E030:03. [Internet] 2003‬‬ ‫‪Feb‬‬ ‫‪28‬‬ ‫‪[cited‬‬ ‫‪2012‬‬ ‫‪Mar‬‬ ‫;]‪15‬‬ ‫‪Available‬‬ ‫‪from:‬‬ ‫‪http://hse.gov.uk/press/2003/e03030.htm‬‬

‫‪1. Akrouf QA, Crawford JO, Al-Shatti AS, Kamel MI.‬‬ ‫‪Musculoskeletal disorders among bank office workers in Kuwait.‬‬ ‫‪East Mediterr Health J 2010;16(1):94-100.‬‬ ‫‪2. Gonçalves MB, Fischer FM, Lombardi Júnior M, Ferreira RM.‬‬ ‫‪Work activities of practical nurses and risk factors for the‬‬ ‫)‪development of musculoskeletal disorders. J Hum Ergol (Tokyo‬‬ ‫‪2001;30(1-2):369-74.‬‬ ‫‪3. Smith DR, Mihashi M, Adachi Y, Koga H, Ishitake T. A detailed‬‬ ‫‪analysis of musculoskeletal disorder risk factors among Japanese‬‬ ‫‪nurses. J Safety Res 2006;37(2):195-200.‬‬ ‫‪4. LaDou J, editors. Current Occupational and Environmental‬‬ ‫‪Medicine. 4th ed. New York: McGraw-Hill; 2007.‬‬ ‫‪5. Rosenstock L, Cullen MR, Brodkin CA, Redlich C, editors.‬‬ ‫‪Textbook of Clinical Occupational and Environmental Medicine. 2nd‬‬ ‫‪ed. Philadelphia, PA: Elsevier Saunders,2005‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


Frequency of musculoskeletal disorders and their relation to occupational stress

10. Health and Safety Executive. Musculoskeletal Disorders. [Internet] 2009 Apr 27 [cited 2012 Mar 15]; Available from; http://www.hse.gov.uk/msd/index.htm 11. Janwantanakul P, Pensri P, Jiamjarasrangsi W, Sinsongsook T. Associations between prevalence of self-reported musculoskeletal symptoms of the spine and biopsychosocial factors among office workers. J Occup Health 2009;51(2):114-22. 12. Muniamuthu S, Raju R. The influence of psychosocial factors on the occurrence of musculoskeletal disorders regarding VDT users. European J Sci Res 2010;43(2):290-6. 13. Trinkoff AM, Lipscomb JA, Geiger-Brown J, Brady B. Musculoskeletal problems of the neck, shoulder, and back and functional consequences in nurses. Am J Ind Med 2002;41(3):1708. 14. Sauter SL, Schleifer LM, Knutson SJ. Work posture, workstation design, and musculoskeletal discomfort in a VDT data entry task. Hum Factors 1991;33(2):151-67.

198

15. Jensen C, Finsen L, Sogaard K, Christensen H. Musculoskeletal symptoms and duration of computer and mouse use. Int J Industrial Ergonomics 2002;30(4-5):265-75. 16. Kuorinka I, Jonsson B, Kilbom A, Vinterberg H, Biering-Sørensen F, Andersson G, et al. Standardised Nordic questionnaires for the analysis of musculoskeletal symptoms. Appl Ergon 1987;18(3):233-7. 17. Lindström K, Elo AL, Skogstad A, Dallner M, Gamberale F, Hottinen V, et al. QPS Nordic. General Nordic Questionnaire for Psychological and Social Factors at Work. User’s Guide. TemaNord 603. Copenhagen: Nordic Council of Ministers, 2000. 18. Smith DR, Wei N, Zhao L, Wang RS. Musculoskeletal complaints and psychosocial risk factors among Chinese hospital nurses. Occup Med (Lond) 2004;54(8):579-82.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ و‬No. 3, June 2012: 194-199

100

One year study of musculoskeletal disorders and their relation to occupational stress among office workers: a brief report

Abstract Omid Aminian M.D.1 Gholamreza Pouryaghoub M.D.1 Mohammad Shanbeh M.D.2* 1- Department of Occupational Medicine, Center of Research on Occupation Diseases, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Occupational Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: October 02, 2011 Accepted: February 20, 2012

Background: Musculoskeletal disorders (MSDs) are the most common reported occupational health problem which cause high financial burden and reduce efficiency of workers. MSDs are often multifactorial. This study was done to determine the frequency of MSDs and their relation to occupational stress among office workers. Methods: 332 office workers were recruited in descriptive-analytical study. To assess the frequency of MSDs, we used Nordic questionnaires and to assess the occupational stress, we used the general Nordic questionnaire for psychological and social factors at work (QPS Nordic+34 questionnaire). The collected data were processed and analyzed. Results: Our study showed that the frequency of MSDs among office workers was higher than the general population and the stress index was higher (P=0.002) among the office workers with MSDs than employees without it. Conclusion: This study showed that occupational stress was a risk factor for MSDs, especially in the upper extremities. Keywords: Musculoskeletal disorders, nordic questionnaire, occupational stress.

*

Corresponding author: Health Environment and Labour Center, Ministery of Health, Tehran, Iran. Tel: +98-21-66707315 E-mail: m.shanbeh@yahoo.com

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


‫‪200-203 ،1391‬‬ ‫زاﻳﻤﺎنﺷﻤﺎره ‪3‬‬ ‫دوره ‪، 70‬‬ ‫ﺗﻬﺮان‪،‬‬ ‫ﭘﺰﺷﻜﻲ‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه‬ ‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪهاﺛﺮﭘﺰﺷﻜﻲ‪،‬‬ ‫ﺧﺮدادﺷﺪه‬ ‫زودرس‪ ،‬ﻣﻬﺎر‬ ‫اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ ‫ﺗﻌﻮﻳﻖ‬ ‫ﻋﻠﻮمدر ﺑﻪ‬ ‫‪MVM‬‬ ‫ﭘﺮوژﺳﺘﺮون‬

‫ﻟﻴﭙﻮم ﻧﺎﺣﻴﻪ ﺗﻜﺘﻮم ﻣﻐﺰ ﻣﻴﺎﻧﻲ‪ :‬ﮔﺰارش ﻣﻮردي و ﻣﺮور ﻣﻘﺎﻻت‬

‫ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ‪ 1390/11/26 :‬ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش‪1391/01/16 :‬‬ ‫*‬

‫ﭼﻜﻴﺪه‬

‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن‬ ‫ﻣﺮﻳﻢ ﻣﻴﺮﻛﻮﻫﻲ‬

‫زﻣﻴﻨﻪ‪ :‬ﻟﻴﭙﻮمﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل ﻧﺌﻮﭘﻼﺳﻢﻫﺎي ﺧﻮشﺧﻴﻢ ﺑﺴﻴﺎر ﻧﺎدري ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﻢﺗﺮ از ‪ %0/1‬ﻛﻞ ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﻣﻐﺰ‬

‫ﻣﻬﺪي ارﺟﻲ ﭘﻮر‬

‫را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻋﻤﻮﻣﺎ در ﺧﻂ وﺳﻂ اﻳﺠﺎد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻪﻃﻮر اﺗﻔﺎﻗﻲ در اﺗﻮﭘﺴﻲ ﻳﺎ‬ ‫ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ اﻋﺼﺎب‪ ،‬ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪،‬‬ ‫داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬اﻳﺮان‪.‬‬

‫ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻛﺸﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬اﻧﺴﻴﺪاﻧﺲ ﻟﻴﭙﻮم اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل در اﺗﻮﭘﺴﻲﻫﺎ ﺣﺪود ‪ %0/46-0/08‬اﺳﺖ‪ .‬اﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت‬ ‫ﺧﻮشﺧﻴﻢ رﺷﺪ ﻛﻨﺪي دارﻧﺪ و ﻣﻌﻤﻮﻻ ﺑﻲﻋﻼﻣﺖ ﺑﻮده و ﺑﻪﻧﺪرت ﺑﻪ ﺟﺮاﺣﻲ ﻧﻴﺎز دارﻧﺪ‪ .‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﻴﻤﺎر‪ :‬در اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ‬ ‫ﺑﻴﻤﺎري ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ را ﮔﺰارش ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ ﺳﺮدرد‪ ،‬از ﺣﺪود دو ﺳﺎل ﭘﻴﺶ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ و در‬ ‫ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻟﻴﭙﻮم ﺳﻴﺴﺘﺮن ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل ﺑﺪون ﻫﻴﭻ اﺛﺮ ﻓﺸﺎري روي ﻋﻨﺎﺻﺮ ﻋﺼﺒﻲ ﻳﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل‬ ‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪ .‬ﺳﺮدردﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻋﻼﻣﺘﻲ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ‪ .‬در اﻳﻨﺠﺎ ﺑﻪ ﺷﺮح ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ و امآرآي و‬ ‫ﻣﺮوري ﺑﺮ ﻣﺘﻮن ﻣﻲﭘﺮدازﻳﻢ‪ .‬ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي‪ :‬ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺠﺮﺑﻪ اﺧﻴﺮ و ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد‪ ،‬ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ اﻧﺠﺎم ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي‬

‫*‬

‫وﺳﻴﻊ در اﻳﻦ ﺿﺎﻳﻌﺎت ﻣﻮردي ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻋﻼﻳﻢ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺴﺮواﺗﻴﻮ و اﻧﺠﺎم ﺷﺎﻧﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻐﺰي‪ -‬ﻧﺨﺎﻋﻲ در‬ ‫ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل‪ :‬ﺗﻬﺮان‪ ،‬ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻛﺎرﮔﺮ ﺷﻤﺎﻟﻲ‪،‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن دﻛﺘﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‪ ،‬ﺑﺨﺶ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻐﺰ و اﻋﺼﺎب‬

‫ﻣﻮارد ﻫﻴﺪروﺳﻔﺎﻟﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺗﻠﻔﻦ‪021-88220040:‬‬ ‫‪E-mail: akhoshnevisan@yahoo.com‬‬

‫ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي‪ :‬ﻟﻴﭙﻮم ﺗﻜﺘﺎل‪ ،‬ﻟﻴﭙﻮم ﻛﻮادرﻳﮋﻣﻴﻨﺎل ﭘﻠﻴﺖ‪ ،‬ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻐﺰ‪.‬‬

‫ﻣﻘﺪﻣﻪ‬

‫اﺗﻔﺎﻗﻲ ﻟﻴﭙﻮم ﺳﻴﺴﺘﺮن ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل در ﺟﻮاﻧﻲ ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺷﻜﺎﻳﺖ‬ ‫ﺳﺮدرد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد را ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻲﻛﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻟﻴﭙﻮمﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل )‪ (Intracranial lipomas‬ﻧﺌﻮﭘﻼﺳﻢﻫﺎي ﻧﺎدري‬ ‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ 1‬ﻛﻪ ﻣﻨﺸﺄ ﻧﻤﻮي دارﻧﺪ و ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻮع ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻴﻮع ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ از‬

‫ﻣﻌﺮﻓﻲ ﺑﻴﻤﺎر‬

‫آن ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ از ‪ %0/06-0/03‬ﺑﺮ اﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي‬ ‫ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ و ﺗﺎ ﺣﺪود ‪ %0/1‬در اﺗﻮﭘﺴﻲ‪ ،‬ﻣﺘﻐﻴﺮ اﺳﺖ‪3.‬و‪ 2‬ﺗﻨﻬﺎ ﻛﻴﺴﺖ‬

‫ﺟﻮاﻧﻲ ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﺮدرد ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن دﻛﺘﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ‬

‫درﻣﻮﻳﻴﺪ و ﺗﺮاﺗﻮم ﻇﺎﻫﺮ ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ ﺑﺎ ﻟﻴﭙﻮﻣﺎ در ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ دارﻧﺪ‪ 4.‬اﻳﻦ‬

‫ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺳﺮدردﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎر از ﺣﺪود دو ﺳﺎل ﻗﺒﻞ ﺷﺮوع ﺷﺪه ﺑﻮد‬

‫ﺿﺎﻳﻌﺎت ﺑﻪﻧﺪرت ﻋﻼﻣﺖدار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ وﻟﻲ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻋﻼﻳﻢ‬

‫ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻓﺮوﻧﺘﺎل ﺑﻮد و ﺑﺎ ﺗﻬﻮع و اﺳﺘﻔﺮاغ و ﻛﺎﻫﺶ ﺑﻴﻨﺎﻳﻲ‬

‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ آنﻫﺎ ﺣﻤﻼت ﺻﺮﻋﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪ درﻣﺎنﻫﺎي ﺿﺪ‬

‫ﻫﻤﺮاه ﻧﺒﻮده و ﺑﺎ درﻣﺎن داروﻳﻲ اﺳﺘﺎﻣﻴﻨﻮﻓﻦ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﻲﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر‬

‫ﺗﺸﻨﺞ ﺑﻪﺧﻮﺑﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲدﻫﻨﺪ‪ .‬ﺧﺎرجﺳﺎزي ﻛﺎﻣﻞ ﺗﻮﻣﻮر ﺑﺎ ﺟﺮاﺣﻲ‬

‫از ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻣﺼﺮف ﺷﻴﺸﻪ داﺷﺘﻪ ﻛﻪ از ﻫﻔﺖ‬

‫ﺑﻪﻧﺪرت اﻧﺪﻳﻜﺎﺳﻴﻮن دارد و ﻣﻮارد ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻌﺪودي از آن ﮔﺰارش ﺷﺪه‬

‫ﻣﺎه ﻗﺒﻞ ﺗﺮك ﻛﺮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺳﺖ‪ .‬در ﺻﻮرت ﻫﻴﺪروﺳﻔﺎﻟﻲ ﺷﺎﻧﺖ ﻣﺎﻳﻊ ﻣﻐﺰي ﻧﺨﺎﻋﻲ اﻧﺠﺎم‬ ‫ﻣﻲﺷﻮد‪ 5.‬ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻫﻴـﭻ ﻣﻮردي از اﻳﺮان ﮔﺰارش ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪ .‬ﻳﻚ ﻣﻮرد‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎر در زﻣﺎن ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺎﻣﻼُ ﻫﻮﺷﻴﺎر ﺑﻮده و ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ ﻓﻮﻛﺎل‬ ‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ‪ .‬در ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﺑﻴـﻤﺎر ﻳﻚ آﻗﺎي ﺟﻮان ﺑﺎ ﺣﺎل ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺑﺎ ﺛﺒﺎت‬


‫ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن و ﻫﻤﻜﺎران‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :1-‬ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ اﮔﺰﻳﺎل ﻟﻴﭙﻮم ﺗﻜﺘﺎل‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :2-‬ﻧﻤﺎي اﮔﺰﻳﺎل ﻟﻴﭙﻮم ﺗﻜﺘﺎل‬

‫‪T1W MRI‬‬

‫‪201‬‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :3-‬ﻧﻤﺎي ﺳﺎژﻳﺘﺎل ﻟﻴﭙﻮم ﺗﻜﺘﺎل‬

‫ﺷﻜﻞ‪ :4-‬ﻟﻴﭙﻮم ﺗﻜﺘﺎل‬

‫‪T1W MRI‬‬

‫‪ADC map MRI‬‬

‫و ﺳﻴﺴﺘﻢﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ‪ -‬ﻋﺮوﻗﻲ‪ ،‬ﺗﻨﻔﺴﻲ‪ ،‬ﻋﺼﺒﻲ و ﮔﻮارﺷﻲ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮد‪.‬‬

‫ﺗﺸﺨﻴﺺﻫﺎي اﻓﺘﺮاﻗﻲ‪ :‬ﺗﺸﺨﻴﺺﻫﺎي اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از‪ :‬ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي‬

‫ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺷﻤﺎرش ﻛﺎﻣﻞ ﺧﻮن و ﺗﺴﺖﻫﺎي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻛﻠﻴﻮي در ﻣﺤﺪوده‬

‫آراﻛﻨﻮﻳﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻴﺴﺖ ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻜﺘﺎل‪ ،‬ﺗﻮدهﻫﺎي ﺗﻜﺘﺎل )ﮔﻠﻴﻮمﻫﺎ(‪ ،‬آﺑﺴﻪﻫﺎي‬

‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻓﻮق ﻣﺨﭽﻪاي‪ ،‬ﻛﻴﺴﺖﻫﺎي درﻣﻮﻳﻴﺪ و اﭘﻲدرﻣﻮﻳﻴﺪ و ﺑﻪﻧﺪرت ﺗﻮده‬

‫در ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻛﺮاﻧﻴﺎل ﻧﻴﻤﻜﺮهﻫﺎي ﻣﻐﺰي و ﻣﺨﭽﻪ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻧﺎﺣﻴﻪ ﭘﻴﻨﻪال‪.‬‬

‫ﺑﻄﻦﻫﺎ ﻣﺘﺴﻊ ﻧﺒﻮدﻧﺪ و ﺷﻴﺎرﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎر در ﻣﺤﺪوده‬ ‫ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدﻧﺪ‪ ،‬اﻣﺎ ﻳﻚ ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻣﺪور ﻫﻴﭙﻮداﻧﺲ ﺑﻪ اﺑﻌﺎد ‪ 20×15mm‬در‬

‫ﺑﺤﺚ‬

‫ﺧﻂ وﺳﻂ ﺳﻴﺴﺘﺮن ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل )ﺷﻜﻞﻫﺎي ‪ (1-4‬ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ‬ ‫ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻟﻴﭙﻮم ﺳﻴﺴﺘﺮن ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ داﺷﺖ‪ .‬ﺳﺮدردﻫﺎي‬

‫ﻟﻴﭙﻮمﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل ﻧﺌﻮﭘﻼﺳﻢﻫﺎي ﺧﻮشﺧﻴﻢ ﻧﺎدر ﻣﺎدرزادي‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ اﻗﺪاﻣﺎت ﻛﻨﺴﺮواﺗﻴﻮ ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ و در درﻣﺎﻧﮕﺎه ﺳﺮﭘﺎﻳﻲ ﻣﻮرد‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻏﻠﺐ آنﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت اﺗﻔﺎﻗﻲ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ ،‬ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در‬

‫ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ‪.‬‬

‫ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺎ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ‪ 6.‬ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﺑﺎ اﺧﺘﻼﻻت ﻧﻤﻮي‪ ،‬ﺑﻪﺧﺼﻮص در‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


‫زاﻳﻤﺎن زودرس ﻣﻬﺎر ﺷﺪه‬ ‫اﺛﺮ ﭘﺮوژﺳﺘﺮون ‪al.MVM‬در‪et‬ﺑﻪ‪A.‬ﺗﻌﻮﻳﻖ اﻧﺪاﺧﺘﻦ‬ ‫‪Khoshnevisan‬‬

‫‪202‬‬

‫دوران ﻛﻮدﻛﻲ‪ ،‬ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﭘﻴﺶ از اﻳﻦ‪ ،‬ﻟﻴﭙﻮم در ﻧﺎﺣﻴﻪ ﻛﻮادري‬

‫ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﻨﺪ و ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻴﺪروﺳﻔﺎﻟﻲ اﻧﺴﺪادي و اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر‬ ‫‪11‬‬

‫ژﻣﻴﻨﺎل ﻧﻈﻴﺮ ﺳﻴﺴﺘﺮن ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل‪ ،‬ﺻﻔﺤﻪ ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﺮن‬

‫داﺧﻞ ﻣﻐﺰي دﭼﺎر ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ .‬ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺎ ﻣﺮد ﺟﻮاﻧﻲ ﺑﻮد ‪ 20‬ﺳﺎﻟﻪ ﻛﻪ‬

‫‪7‬‬

‫ﺑﻪﻋﻠﺖ ﺳﺮدرد ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻧﻤﻮده ﺑﻮد و ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ ﻓﻮﻛﺎل ﻧﺪاﺷﺖ‪،‬‬

‫ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮاﺣﻲ ﻛﻮرﭘﻮس ﻛﻮﻟﻮزوم‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﺮن ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل‪-‬‬

‫ﺳﺮدرد ﺑﻴﻤﺎر ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺑﺎ ﻟﻴﭙﻮم ﻧﺪاﺷﺖ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ ﻫﻴﭻ ﻣﺪرﻛﻲ دال ﺑﺮ‬

‫ﻣﺨﭽﻪاي ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﺮن اﻳﻨﺘﺮ ﭘﺪوﻧﻜﻮﻻر‪ -‬ﺳﻮﭘﺮاﺳﻼر‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﺮن‬

‫ﻓﺸﺎر ﻳﺎ اﻧﺴﺪاد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ ‪.‬ﺗﺎ‬

‫زاوﻳﻪ ﭘﻮﻧﺰ‪ -‬ﻣﺨﭽﻪاي و ﺳﻴﺴﺘﺮن ﺳﻴﻠﻮﻳﻮس ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ‪ 20 8.‬درﺻﺪ‬

‫آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ اﻳﻦ اوﻟﻴﻦ ﻣﻮردي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ ﮔﺰارش‬

‫ﺑﻴﻤﺎران دﭼﺎر ﻟﻴﭙﻮم در ﺳﻴﺴﺘﺮن ﺻﻔﺤﻪ ﻛﻮادري ژﻣﻴﻨﺎل‪ -‬اﻣﺒﻴﻴﻨﺖ‬

‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫آﻣﺒﻴﻮس‪ ،‬ورﻣﻴﺲ ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ و وﻟﻮم ﻣﺪوﻻري ﻓﻮﻗﺎﻧﻲ ﮔﺰارش ﺷﺪه ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪8‬‬

‫ﻋﻼﻣﺖدار ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﻋﻼﻳﻢ ﻋﺼﺒﻲ ﻣﻌﻤﻮل‪ ،‬اﻓﺰاﻳﺶ ﻓﺸﺎر اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل و ﻫﻴﺪروﺳﻔﺎﻟﻮس‬

‫درﻣﺎن ﻟﻴﭙﻮمﻫﺎي اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل از درﻣﺎن ﻛﻨﺴﺮواﺗﻴﻮ )ﻧﻈﻴﺮ آنﭼﻪ ﺑﺮاي‬ ‫ﺑﻴﻤﺎرﻣﺎن اﻧﺠﺎم دادﻳﻢ( ﺗﺎ اﻛﺴﻴﺰﻳﻮن ﺟﺮاﺣﻲ‪ ،‬در ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ آنﻗﺪر‬ ‫‪7‬‬

‫ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﻋﻤﻞ ﺷﺎﻧﺖﮔﺬاري درﻣﺎن ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ‪ 9.‬اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد‬

‫ﺑﺰرگ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺛﺮ ﻓﺸﺎري اﻳﺠﺎد ﻛﻨﻨﺪ ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ‪ .‬ﻋﻤﻘﻲ ﺑﻮدن‬

‫ﮔﺰارشﺷﺪه‪ ،‬اﮔﺮ ﭼﻪ ﻧﺎدر اﺳﺖ‪ ،‬در ﻛﻮدﻛﺎن و ﺑﺰرگﺳﺎﻻن ﻛﻢﺳﻦ و‬

‫اﻳﻦ ﻟﻴﭙﻮمﻫﺎ و ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ آن ﺑﻪ ﻛﻮرﺗﻜﺲ ﺳﻴﻠﻮﻳﻦ و ﺷﺎﺧﻪﻫﺎي ﺷﺮﻳﺎن‬

‫ﺳﺎل ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ‪ 10.‬اﻏﻠﺐ ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻲﻋﻼﻣﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﻲ‬

‫ﻣﻐﺰي ﻣﻴﺎﻧﻲ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ رادﻳﻜﺎل آنﻫﺎ را ﺧﻄﺮﻧﺎك و ﻏﻴﺮﻣﻤﻜﻦ‬

‫ﺑﻴﻤﺎران ﻋﻼﻳﻢ ﻓﺸﺎري در اﺛﺮ ﻓﺸﺎر روي ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ ﻣﻐﺰي‪ ،‬اﻋﺼﺎب‬

‫ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ‪ 12.‬ﺳﺮدردﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺎ ﺑﺎ درﻣﺎن ﺑﻬﺒﻮد ﻳﺎﻓﺖ و ﺟﻬﺖ ﭘﻲﮔﻴﺮي‬

‫ﻛﺮاﻧﻴﺎل‪ ،‬ﻋﺮوق ﻳﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﻄﻨﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﻘﺺ ﻋﺼﺒﻲ ﻧﺎﺷﻲ از آن را‬

‫ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه ارﺟﺎع ﺷﺪ‪.‬‬

‫‪10(1): Available from: http://www.ispub.com/journal/the-internet‬‬‫‪journal-of-radiology/volume-10-number-1/lipoma-of-the‬‬‫‪quadrigeminal-plate-cistern.html‬‬ ‫‪8. Ono J, Ikeda T, Imai K, Mano T, Matsuoka T, Nagai T, et al.‬‬ ‫‪Intracranial lipoma of the quadrigeminal region associated with‬‬ ‫‪complex partial seizures. Pediatr Radiol 1998;28(9):729-31.‬‬ ‫‪9. Nikaido Y, Imanishi M, Monobe T. Lipoma in the quadrigeminal‬‬ ‫‪cistern: case report. Neurol Med Chir (Tokyo) 1995;35(3):175-8.‬‬ ‫‪10. Hayashi T, Shojima K, Yamamoto M, Hashimoto T, Fukuzumi A,‬‬ ‫‪Honda E. Intracranial lipomas: report of six cases. No To Shinkei‬‬ ‫‪1983;35(3):257-68.‬‬ ‫‪11. Yilmazlar S, Kocaeli H, Aksoy K. Quadrigeminal cistern lipoma. J‬‬ ‫‪Clin Neurosci 2005;12(5):596-9.‬‬ ‫‪12. Maiuri F, Cirillo S, Simonetti L. Lipoma of the sylvian region. Clin‬‬ ‫‪Neurol Neurosurg 1989;91(4):321-3.‬‬

‫‪1. Ogbole G, Kazaure I, Anas I. Quadrigeminal plate cistern lipoma.‬‬ ‫‪BMJ Case Rep 2009; pii: bcr07.‬‬ ‫‪2. Yildiz H, Hakyemez B, Koroglu M, Yesildag A, Baykal B.‬‬ ‫‪Intracranial lipomas: importance of localization. Neuroradiology‬‬ ‫‪2006;48(1):1-7.‬‬ ‫‪3. Demus H. Neue Gesichtspunkte zur Entstehung derpialen lipome.‬‬ ‫‪Arch Psychiat Nervenkr 1967;209:426-42.‬‬ ‫‪4. Kazner E, Stochdorph O, Wende S, Grumme T. Intracranial‬‬ ‫‪lipoma. Diagnostic and therapeutic considerations. J Neurosurg‬‬ ‫‪1980;52(2):234-45.‬‬ ‫‪5. Maiuri F, Cirillo S, Simonetti L, De Simone MR, Gangemi M.‬‬ ‫‪Intracranial lipomas. Diagnostic and therapeutic considerations. J‬‬ ‫‪Neurosurg Sci 1988;32(4):161-7.‬‬ ‫‪6. Yilmazlar S, Kocaeli H, Aksoy K. Quadrigeminal cistern lipoma. J‬‬ ‫‪Clin Neurosci 2005;12(5):596-9.‬‬ ‫‪7. Senoglu M, Altun I. Lipoma of the quadrigeminal plate cistern. The‬‬ ‫;]‪Internet Journal of Radiology [Internet] 2009 [cited 2012 Mar 15‬‬

‫‪References‬‬

‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‪ ،‬داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‪ ،‬دوره ‪ ، 70‬ﺷﻤﺎره ‪ ،3‬ﺧﺮداد ‪1391‬‬


Tehran University Medical Journal; Vol. 70, ‫ﻫﻤﻜﺎران‬ ‫ و‬No. 3, June 2012: 200-203

98

Tectal lipoma: a case report and review of literature

Abstract Alireza Khoshnevisan M.D.* Maryam Mirkoohi M.D. Mahdi Arjipour M.D. Department of Neurosurgery, Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.

Received: February 15, 2012 Accepted: April 04, 2012

Background: Intracranial lipomas are rare benign neoplasms that comprise 1% of all primary brain tumors. Generally, occur in midline structure and usually identified incidentally on CT scans or in autopsies. The incidence of intracranial lipomas is about 0.08 to 0.46% on autopsies. These benign lesions are slow-growing, usually

asymptomatic and rarely require surgery. Case Presentation: We report a 20 years old male who complained of headache since two years ago. On CT examination, a quadrigeminal cistern lipoma without any pressure effect on neural structures demonstrated. His headache remitted with conservative measures. Here, we have a review on the literature and explain CT scan and MRI findings. Conclusion: According to the literature and present case, it seems that direct surgical excision of tumor is not justified in the majority of cases and symptoms of patients greatly respond to conservative measures and, at most, in cases of hydrocephalus, CSF shunting relieves their symptoms. Keywords: Brain tumors, quadrigemina plate lipoma, tectal lipoma.

*

Corresponding author: Dept. of Neurosurgery, Shariati hospital, North Kargar St., Tehran, Iran. Tel: +98-21-88220040 E-mail: akhoshnevisan@yahoo.com

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


14. Proof Reading: A computer printout is sent to the corresponding author for proof reading before publication in order to avoid any mistakes. Corrections should be marked clearly and sent immediately to the Journal office. 15. Abbreviations and symbols: use only standard abbreviations. Avoid using them in the title and abstract. The full term for which an abbreviation stands should precede its first use in the text unless it is a standard unit of measurement. Short communication when possible; follow the same structure as original papers. 16. The corresponding author will be supplied with 3 free issues. 17. Ethics: Ethical considerations must be addressed in the Materials and Methods section. 1) Please state that informed consent was obtained from all human adult participants and from the parents or legal guardians of minors. Include the name of the appropriate institutional review board that approved the project. 2) Indicate in the text that the maintenance and care of experimental animals complies with National Institutes of Health guidelines for the humane use of laboratory animals, or those of your Institute or agency. 18. Conflicts of interest: Authors must acknowledge and declare any sources of funding and potential conflicting interest, such as receiving funds or fees by, or holding stocks and shares in, an organization that may profit or lose through publication of your paper. Declaring a competing interest will not lead to automatic rejection of the paper, but we like to be made aware of it. 19. Page charges: There are no charges for publication in this Journal. 20. Copyright: Accepted manuscripts become the permanent property of the TUMJ and may not be reproduced, in whole or in part, without the written permission of the Editor. 21. Peer review process: All manuscripts are considered to be confidential. They are peer-reviewed by at least 2 anonymous reviewers selected by the Editorial Board. The corresponding author is notified as soon as possible of the editor decision to accept, reject, or require modifications. If the manuscript is completely acceptable according to the criteria set forth in these instructions, it is scheduled for the next available issue. 22. Disposal of material: Once published, all copies of the manuscript, correspondence and artwork will be held for 6 months before disposal. The Final Checklist The authors must ensure that before submitting the manuscript for publication, they have taken care of the following: 1. Title page should contain title, name of the author/co-authors, their qualifications, designation & institutions they are affiliated with and mailing address for future correspondence, E-mail address, Phone & Fax number. 2. Abstract in Structured format up to 250 words. 3. References mentioned as stated in the Instruction to Authors section. 4. Tables should be typed on separate pages. 6. Make sure for Headings of Tables, their numbers and Captions of illustrations. Don’t repeat the information in tables if it is covered in the text. 7. Photographs / illustrations along with their captions. 8. Manuscript in Triplicate 9. Letter of Undertaking signed by all the authors. 10. Disclosure regarding source of funding and conflict of interest if any besides approval of the study from respective Ethics Committee/Institution Review Board. 11. Covering Letter 12. Floppy disk (latest version of windows) for on-line edition Nadereh Behtash M.D. Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal P.O. Box: 14155-6447, Tehran, Iran. Tel/Fax: + 98-21-88962510 Email: medjournal@tums.ac.ir URL: http://tumj.tums.ac.ir and http://www.tumj.ir The Editorial Board of the journal, reserves the right to accept or reject the article in any stage and any time or delete a part of the text, tables or figures, if necessary.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


INSTRUCTION FOR AUTHORS: 1. Aims and Scope: The “Tehran University Medical Journal” (TUMJ) is the official scientific and clinical monthly publication of the Tehran University of Medical Sciences. It accepts Original Papers, Review Articles, Short Communications and Letters to the Editor in the fields of basic science and medicine. All correspondences should be addressed to: The Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal. P.O. Box: 14155-6447. Tehran, Iran Tel/Fax: + 98-21-88962510 2. Submission: Papers submitted for publication should describe original work, not previously published elsewhere, totally or partly. Manuscripts must be submitted only in Persian with English abstracts and should be written according to sound grammar and proper terminology. Submission is acceptable via Journal URL: http://journals.tums.ac.ir/login. The Manuscript must be accompanied by a covering letter to the Editor-in-Chief, including title and author(s) name and undertaking that it has not been published or submitted elsewhere, and should include: Title; No author(s) name; the Abstract; Introduction; Materials & Methods; Results; Discussion; Acknowledgement and References. 3. The title page: The complete title of the manuscript, the name of all the authors with their highest qualifications, the department or institution to which they are attached, address for correspondence with telephone numbers, e-mail, and Fax number. 4. The abstract (no more than 250 words) in structured format as Background, Methods, Results and Conclusion followed by 3 to 6 Keywords must be presented. Use terms from the Medical Subject Headings (MeSH) list of index medicus: (http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html). 5. Introduction: This should summarize the purpose and the rationale for the study. It should neither review the subject extensively nor should it have data or conclusions of the study [in Persian]. 6. Materials & Methods: This should include exact method or observation or experiment. If an apparatus is used, its manufacturer’s name and address should be given in parenthesis. If the method is established, give reference but if the method is new, give enough information so that another author is able to perform it. If a drug is used, its generic name, dose and route of administration must be given. For patients, age, sex with mean age ± standard deviation must be given. Statistical method must be mentioned and specify any general computer program used. The Info system used should be clearly mentioned [in Persian]. 7. Results: It must be presented in the form of text, tables and illustrations. The contents of the tables should not be all repeated in the text. Instead, a reference to the table number may be given. Long articles may need sub-headings within some sections (especially the Results and Discussion parts) to clarify their contents [in Persian]. 8. Discussion: This should emphasize the present findings and the variations or similarities with other work done in the field by other workers. The detailed data should not be repeated in the discussion again. Emphasize the new and important aspects of the study and the conclusions that follow from them. It must be mentioned whether the hypothesis mentioned in the article is true, false or no conclusions can be derived [in Persian]. 9. Acknowledgement: All contributors who do not meet the criteria for authorship should be covered in the acknowledgement section. It should include persons who provided technical help, writing assistance and departmental head who only provided general support. Financial and material support should also be acknowledged [in Persian]. 10. Tables in limited numbers should be submitted with the captions placed above. Do not submit tables as photograph. Place explanatory matters in footnotes, not in the heading [in Persian]. 11. Figures should be in limited numbers, with high quality art work and mounted on separate pages. The captions should be placed below. 12. The same data should not be presented in tables, figures and text, simultaneously. 13. References: Personal communications, manuscripts in preparation and other unpublished data are not cited in the reference list but may be mentioned in the text in parentheses. Identify references in the text by Farsi numerals in parentheses on the line. References should be typed, double-spaced, and separate from the text and numbered consecutively in the order in which they are mentioned in the text. (References cited in figures and tables, but not in the text, should be numbered consecutively following the text references.) Journal references should contain inclusive page numbers; book references specific page numbers. Indicate abstracts by the abbreviation ‘Abst’ and letters by ‘Lett’ in parentheses. Abbreviations of journals should conform to those used in Index Medicus, National Library of Medicine. The references should observe the following style: Periodicals: List all authors if six or fewer; otherwise, list first six and add ‘et al’. Do not use periods after the authors initials 1. Vimala N, Mittal S, Kumar S. Sublingual misoprostol versus oxytocin infusion to reduce blood loss at cesarean section. Int J Gynaecol Obstet 2006;92(2):106-10. 2. Patted SS, Goudar SS, Naik VA, Bellad MB, Edlavitch SA, Kodkany BS, et al. Side effects of oral misoprostol for the prevention of postpartum hemorrhage: results of a community-based randomised controlled trial in rural India. J Matern Fetal Neonatal Med 2009;22(1):24-8. Books: Basmajian JV. Grant's Method of Anatomy. 11th ed. Baltimore: Williams Wilkins; 1989. Chapter in book: Monks R. Psychotropic drugs. In: Wall PD, Melzack RA, editors. Textbook of Pain. 3rd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1994. p. 963-89.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


Tehran University Medical Journal

Tehran University Medical Journal Volume64, 70Number Number 3 June 2012 Volume 8, November 2006

Contents In-vitro differentiation of human embryonic stem cells into hemangioblasts............................................141 Ganji F, Abruon S, Baharvand H, Ebrahimi M, Aghdami N.

Comparing carotid intima-media thickness in type 2 diabetes between patients with and without retinopathy...............................................................................................................................................150 Naroi Nejad M, Yousefi M, Nazari H, Ghasempoor A.

Immunohistochemical expression of estrogen and progesterone receptors in endometrial hyperplasia and endometrioid carcinoma....................................................................................................................156 Sarmadi S, Izadi-Mood N, Rajabian B.

Short- and long-term outcomes of angioplasty and stenting for high-risk extracranial carotid stenosis in carotid endarterectomy........................................................................................................................162 Kazemi-Saleh D, Karimi H, Saburi A, Niknam Z, Pishgoo B, Karimi P.

Association between some CT characteristics of renal stones and extracorporeal shockwave lithotripsy success rate..............................................................................................................................169 Saedi D, Molavi M.

The effects of tranexamic acid on postoperative bleeding in coronary artery bypass graft surgery..........176 Hassani E, Mahoori A, Mehdizadeh H, Noroozinia H, Aghdashi M.M, Saeidi M.

The prevalence of nosocomial infections caused by Enterobacter cloacae and antibiotic resistant patterns in samples isolated from patients in two hospitals in Tehran......................................................183 Rahbar M, Azimi L, Mohammad-Zadeh M, Alinejad F, Soleymanzadeh S, Sattarzadeh M, Rastegar Lari A.

Citation analysis and co-authorship of Iranian researchers in the field of immunology in ISI Web of Science: a brief report................................................................................................................................188 Yousefi A, Hemmat M, Gilvari A, Shahmirzadi T.

One year study of musculoskeletal disorders and their relation to occupational stress among office workers: a brief report...............................................................................................................................194 Aminian O, Pouryaghoub Gh, Shanbeh M.

Tectal lipoma: a case report and review of literature......................................................................................200 Khoshnevisan A, Mirkoohi M, Arjipour M.

1391 ‫ ﺧﺮداد‬،3 ‫ ﺷﻤﺎره‬، 70 ‫ دوره‬،‫ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان‬،‫ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ‬


TUMJ

TEHRAN UNIVERSITY MEDICAL JOURNAL The Official Publication of Medical School, Tehran University of Medical Sciences Volume 70

Number 3

June 2012

Chairman: S.H. Emami Razavi Editor in Chief: N. Behtash Executive Editor: M.A. Noyan Ashraf Associate Editors: SH. Akhondzadeh, A. Arab Kheradmand, N. Ataei, S. Borna, M. Ghazi Khansari, S.J. Ghazi Mirsaeed, J. Hajati, M. Kadkhodaei, A. Khoshnevisan, S. Moradmand, Z. Nadiya Hatmi, M.A. Noyan Ashraf, R. Omranipoor, N. Rezaei, N. Sajjadian Editorial Board: M. Akbarian, F. AmoozegarHashemi, B. Bahar, F. Davari Tanha, N. Ebrahimi Daryani, M.R. Hadiyan, Z. Hallaji, Z. Hussain Khan, M. Kajbaf Zadeh, M.J Mikaeli, A. Mousavi, S.M.J. Mortazavi, B. Nabaei, P. Pasalar , P. Pasbakhsh, M. Rasooli Negad, A. Shaabani, M. Sotoodeh, A.R. Talaeipoor, M. Vahid Dasjerdi, M.R. Zafarghandi International Board: F. Assadi (Chicago), J. Parvizi (Philadelphia), A. Gangi (Strasbourg), M.R. Keshtgar (London), Sh. Masood (Florida), P. Hanjani (Pennsylvania) Editors: N. Behtash, S.B. Hashemi, V. Nikoui, M.A. Noyan Ashraf Office staff: M. Asgari, H. Chaychi, A. Kamizani, R. Ramezani, S. Sadigh Publisher: Tehran University of Medical Sciences Office: Tehran University Medical Journal, Medical School, 202 Amouzesh building, Poursina Ave., Ghods St., Keshavarz Blvd., Tehran, Iran, P.o. Box: 14155-6447, Tel: +98(21)88962510, Fax: +98(21)88962510, Online submission: http://journals.tums.ac.ir/login, and http://tumj.tums.ac.ir, Email: medjournal@tums.ac.ir

TUMJ is indexed/ abstracted in: SCOPUS, EMBASE, Cambridge Scientific Abstracts (CSA), CAB Abstracts (CABI), Chemical Abstract Service (CAS), DOAJ, Psych Info, ULRICH΄S, Index Copernicus, IMEMR, EMR Beta, SID, Magiran and Iran Medex



Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.