داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ دوره 70
ﺷﻤﺎره 5
ﻣﺮداد 1391
ﺻﺎﺣﺐ اﻣﺘﻴﺎز :داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ﻣﺪﻳﺮ ﻣﺴﺆول :دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﺣﺴﻦ اﻣﺎﻣﻲرﺿﻮي ﺳﺮدﺑﻴﺮ :دﻛﺘﺮ ﻧﺎدره ﺑﻬﺘﺎش ﻣﺪﻳﺮ اﺟﺮاﻳﻲ :دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف ﺷﻮراي دﺑﻴﺮان
دﻛﺘﺮ ﺷﺎﻫﻴﻦ آﺧﻮﻧﺪزاده ،دﻛﺘﺮ ﺻﺪﻳﻘﻪ ﺑﺮﻧﺎ ،دﻛﺘﺮ ﺟﻤﺸﻴﺪ ﺣﺎﺟﺘﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮﺷﻨﻮﻳﺴﺎن ،دﻛﺘﺮ ﻧﻴﻤﺎ رﺿﺎﻳﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻧﮕﺎر ﺳﺠﺎدﻳﺎن، دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻲ ﻋﺮبﺧﺮدﻣﻨﺪ ،دﻛﺘﺮ ﻧﻌﻤﺖاﷲ ﻋﻄﺎﻳﻲ ،دﻛﺘﺮ راﻣﺶ ﻋﻤﺮاﻧﻲﭘﻮر ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺎﺿﻲ ﺧﻮاﻧﺴﺎري ،دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪﺟﻮاد ﻗﺎﺿﻲ ﻣﻴﺮ ﺳﻌﻴﺪ، دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮي ﻛﺪﺧﺪاﻳﻲ ،دﻛﺘﺮ ﺳﻴﻨﺎ ﻣﺮادﻣﻨﺪ ،دﻛﺘﺮ زﻳﻨﺖ ﻧﺎدﻳﺎﺣﺘﻤﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ
دﻛﺘﺮ ﻧﺎﺻﺮ اﺑﺮاﻫﻴﻤﻲ درﻳﺎﻧﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﻮد اﻛﺒﺮﻳﺎن ،دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻧﺎز آﻣﻮزﮔﺎر ﻫﺎﺷﻤﻲ ،دﻛﺘﺮ ﺑﺎﺑﻚ ﺑﻬﺎر ،دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﻦ ﭘﺎﺳﺎﻻر ،دﻛﺘﺮ ﭘﺮﻳﭽﻬﺮ ﭘﺎﺳﺒﺨﺶ، دﻛﺘﺮ زاﻫﺪ ﺣﺴﻴﻦ ﺧﺎن ،دﻛﺘﺮ زﻫﺮا ﺣﻼﺟﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻓﺎﻃﻤﻪ داوري ﺗﻨﻬﺎ ،دﻛﺘﺮ ﻣﻬﺮﻧﺎز رﺳﻮﻟﻲﻧﮋاد ،دﻛﺘﺮ ﻣﺴﻌﻮد ﺳﺘﻮده ،دﻛﺘﺮ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺷﻌﺒﺎﻧﻲ، دﻛﺘﺮ اﺣﻤﺪرﺿﺎ ﻃﻼﺋﻲﭘﻮر ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻇﻔﺮﻗﻨﺪي ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻛﺠﺒﺎفزاده ،دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﻣﺮﺗﻀﻮي ،دﻛﺘﺮ اﻋﻈﻢاﻟﺴﺎدات ﻣﻮﺳﻮي، دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪﺟﻮاد ﻣﻴﻜﺎﺋﻴﻠﻲ ،دﻛﺘﺮ ﺑﻬﺮوز ﻧﺒﺌﻲ ،دﻛﺘﺮ ﻣﺮﺿﻴﻪ وﺣﻴﺪ دﺳﺘﺠﺮدي ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻫﺎدﻳﺎن ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ
دﻛﺘﺮ ﻓﺮﻫﻨﺎك اﺳﺪي )ﺷﻴﻜﺎﮔﻮ( ،دﻛﺘﺮ ﺟﻮاد ﭘﺮوﻳﺰي )ﻓﻴﻼدﻟﻔﻴﺎ( ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ ﻛﺸﺘﮕﺮ )ﻟﻨﺪن( ،دﻛﺘﺮ اﻓﺸﻴﻦ ﮔﻨﺠﻲ )اﺳﺘﺮاﺳﺒﻮرگ(، دﻛﺘﺮ ﺷﻬﻼ ﻣﺴﻌﻮد )ﻓﻠﻮرﻳﺪا( ،دﻛﺘﺮ ﭘﺮوﻳﺰ ﻫﻨﺠﻨﻲ )ﭘﻨﺴﻴﻠﻮاﻧﻴﺎ( وﻳﺮاﺳﺘﺎران
دﻛﺘﺮ ﻧﺎدره ﺑﻬﺘﺎش ،دﻛﺘﺮ ﻣﺤﻤﺪ ﻋﻠﻲ ﻧﻮﻳﺎن اﺷﺮف ،دﻛﺘﺮ وﺣﻴﺪ ﻧﻴﻜﻮﻳﻲ ،دﻛﺘﺮ ﺳﻴﺪ ﺑﻬﻨﺎم ﻫﺎﺷﻤﻲ ﻫﻤﻜﺎران دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ
ﺣﺴﻴﻦ ﭼﺎﻳﭽﻲ ،راﺣﻠﻪ رﻣﻀﺎﻧﻲ ،ﺳﺤﺮ ﺻﺪﻳﻖ ،ﻣﻌﺼﻮﻣﻪ ﻋﺴﮕﺮي ،آرزو ﻛﻤﻴﺰاﻧﻲ ﻧﺸﺎﻧﻲ :ﺗﻬﺮان ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻗﺪس ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﻮرﺳﻴﻨﺎ ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن آﻣﻮزش ،ﻃﺒﻘﻪ اول ،ﺷﻤﺎره ،202دﻓﺘﺮ ﻣﺠﻠﻪ آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ http://tumj.tums.ac.ir :ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚmedjournal@tums.ac.ir : ﺻﻨﺪوق ﭘﺴﺘﻲ ،14155/6447ﺗﻠﻔﻜﺲOnline submission: http://journals.tums.ac.ir/login ، 88962510 : ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﺼﻮﺑﻪ ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻧﺸﺮﻳﺎت ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻛﺸﻮر ،ﺑﻪ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻻت اﻳﻦ ﻣﺠﻠﻪ اﻣﺘﻴﺎز ارﺗﻘﺎي ﻋﻠﻤﻲ ﭘﮋوﻫﺸﻲ ﺗﻌﻠﻖ ﻣﻲﮔﻴﺮد. ﺗﻴﺮاژ 1000 :ﻧﺴﺨﻪ
ﻟﻴﺘﻮﮔﺮاﻓﻲ ،ﭼﺎپ و ﺻﺤﺎﻓﻲ :ﺑﻬﺮﻧﮓ
)راﻳﮕﺎن(
ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺷﺪه در:
SCOPUS, EMBASE, Cambridge Scientific Abstracts (CSA), CAB Abstracts (CABI), Chemical Abstract Service (CAS), DOAJ, Psych Info, ULRICH΄S, Index Copernicus, IMEMR, EMR Beta, SID, Magiran, Iran Medex
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان دوره 70
ﺷﻤﺎره 5
ﻣﺮداد 1391
ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺛﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن PPARγدر رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي 275...........................................................................................RAW 264.7 ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻳﮕﺎﻧﻪ ،ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ اﺣﻤﺪي رﺿﺎﻳﻲ ،ﻣﺤﻤﻮد دوﺳﺘﻲ
ﺗﺎﺛﻴﺮ وزن ﻧﻮزاد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ در ﻧﻮزادان ﺑﺴﺘﺮي در ،NICUﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﻣﺎرﻛﻮف282.............................. ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ اﻛﺒﺮزاده ﺑﺎﻏﺒﺎن ،ﺳﺎرا ﺟﺎم ﺑﺮﺳﻨﮓ ،ﺣﻤﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ ،ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻧﻴﺮي
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد Ligasureﺑﺎ Staplerﺧﻄﻲ در رزﻛﺴﻴﻮن و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده289................................................................................................................ ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ ،ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪاﻟﻠﻬﻲ ،ﺣﺎﻣﺪ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪ زاده
ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻓﻖ ﻃﻴﻒﺳﻨﺠﻲ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎ آﻧﺘﻲژن اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺳﺮم در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﻪدﻧﺒﺎل رادﻳﻜﺎل
ﭘﺮوﺳﺘﺎﺗﻜﺘﻮﻣﻲ295.......................................................................................................................................................................................... ﻣﻬﻴﺎر ﻏﻔﻮري ،ﻋﻠﻲ وﻓﺎﻳﻲﺷﺎﻫﻲ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ در اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ301..................................................................... ﺳﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﺑﺎﻗﺮي ،ﻣﺤﻤﻮدرﺿﺎ ﻃﺎﻫﺮي
ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ اﻛﺴﻲﭘﻴﺘﺎل ﺑﺰرگ ﺑﺎ ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ/ﻣﺘﻴﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ/ﺳﺎﻟﻴﻦ در ﺳﺮدرد ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو308....................... ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﺰاده ﺧﻄﻴﺮ ،ﻣﻬﺪي ﭘﻨﺎﻫﺨﻮاﻫﻲ ،ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮي ،ﻃﻴﺐ رﻣﻴﻢ ،ﻣﻨﺼﻮره ﺗﻘﺎء
ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در 29ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ﺗﻬﺮان در ﻣﺪت 40ﺳﺎل314..................................................... ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ ،ﻣﺤﻤﻮد ﺟﺒﻞ ﻋﺎﻣﻠﻲ ،ﻧﺎدﻳﺎ آﻗﺎﺟﺎﻧﻲ ،رﺿﺎ ﺷﻔﻴﻊﭘﻮر
ارﺗﺒﺎط ،Chemerinﻫﻮرﻣﻮن ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ،ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ320....................................................................... ................................... ﺳﭙﻴﺪه ﺣﻘﻴﻘﻲ ،ﭘﺮﻳﭽﻬﺮ ﻳﻐﻤﺎﻳﻲ ،ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ ،ﻧﻐﻤﻪ ﺳﻌﺎدﺗﻲ ،ﻓﻬﻴﻤﻪ رﻣﻀﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ ،ﻣﻬﺪي ﻫﺪاﻳﺘﻲ
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي 254ﺑﻴﻤﺎر :ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه325........................................................ ﺳﻴﺪ وﺣﻴﺪ ﺣﻴﺪري ،ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد رﻣﻚ ﻫﺎﺷﻤﻲ ،ﻋﻨﺎﻳﺖاﷲ ﻋﺒﺎسﻧﮋاد ،ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﺒﺎﺳﻲ ﮔﺮاوﻧﺪ ،ﺑﺘﻮل ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻳﻜﺘﺎ
رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ :ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه330....................................................................................................................................... اﻟﻬﺎم ﺑﻴﺮاﻧﻮﻧﺪ ،ﺳﻌﻴﺪ ﻋﺎﺑﺪﻳﺎن ﻛﻨﺎري ،ﻋﻠﻲرﺿﺎ ﺧﻠﻴﻠﻴﺎن ،ﺑﻬﻨﻮش ﺑﻴﺮاﻧﻮﻧﺪ
)Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5 http://tumj.tums.ac.ir
راﻫﻨﻤﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن -1اﺻﻮل ﻛﻠﻲ -1 :آﻳﻴﻦ ﻧﮕﺎرش زﺑﺎن ﻓﺎرﺳﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﺷﺪه و از ﺑﻪﻛﺎر ﺑـﺮدن ﻛﻠﻤـﺎت
ﺑﺎﺷﺪ و ﻋﻨﻮان ﺟﺪول ،ﺑﺎﻻي آن و در ﻧﻤﻮدار ،زﻳﺮ آن ﻗﺮار ﮔﻴﺮد )ﺑﺎ ذﻛـﺮ ﺷـﻤﺎره( .ﺑـﺎ
ﺧــﺎرﺟﻲ ﻛــﻪ ﻣﻌــﺎدل رﺳــﺎ در ﻓﺎرﺳــﻲ دارﻧــﺪ ،ﺧــﻮدداري ﺷــﻮد -2 .ﻣﻘــﺎﻻت ﺑــﻪ
ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺻﻔﺤﺎت ﻣﺠﻠﻪ ،ﺑﺪﻳﻬﻲ اﺳﺖ از ﺗﻜﺮار اراﻳﻪ ﻣﻄـﺎﻟﺒﻲ ﻛـﻪ در ﻣـﺘﻦ
آدرس اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻣﺠﻠﻪ " "http://journals.tums.ac.ir/login.aspxارﺳـﺎل ﮔـﺮدد
آورده ﺷﺪهاﻧﺪ در ﺟﺪاول و ﺑﺎﻟﻌﻜﺲ ﺑﺎﻳﺪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﻤﻮد ،ﺟـﺪاول و ﻧﻤﻮدارﻫـﺎ ﻓﺎرﺳـﻲ
) Microsoft word 2003ﻳـﺎ ﺑﺎﻻﺗﺮ( -3 .ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﻫﻢزﻣـﺎن ﺑـﺮاي ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺠـﻼت
ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻋﻜﺲﻫﺎ ،ﻧﻤﻮدارﻫﺎ و ﺟﺪاول ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﻮﺿﻴﺤﺎت آنﻫﺎ ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ
ارﺳﺎل ﻧﮕﺮدد و در ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺠﻼت )ﺣﺘﻲ ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و ﻏﻴﺮه( ﺑﻪ ﭼﺎپ ﻧﺮﺳﻴﺪه
ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ و در دﻧﺒﺎﻟﻪ ﻣﺘﻦ اﺻﻠﻲ ﻣﻘﺎﻟﻪ آورده و ﺷﻤﺎرهﮔـﺬاري ﮔـﺮدد .ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﺗـﺼﺎوﻳﺮ
ﺑﺎﺷﺪ -4 .ﻣﻘﺎﻻت ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ ،ﻣـﺮوري ،ﮔـﺰارش ﻛﻮﺗـﺎه و
ارﺳﺎﻟﻲ ﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﺷﺪ.
ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ -5 .در اﻧﺠﺎم ﭘـﮋوﻫﺶ ،اﺻـﻮل ﺑﻴﺎﻧﻴـﻪ ﻫﻠـﺴﻴﻨﻜﻲ ) (2008و
ﺑﺤﺚ -1 :آﺛﺎر و اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه و ﻣﺤﺪودﻳﺖ آنﻫﺎ -2 .ذﻛﺮ ﻧﺘـﺎﻳﺞ
ﺿﻮاﺑﻂ اﺧﻼق ﭘﺰﺷﻜﻲ رﻋﺎﻳﺖ ﮔﺮدد.
ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ دﻳﮕﺮان و ذﻛﺮ ﻣﻐﺎﻳﺮات و ﻣﻮارد ﻧﻘﺾﻛﻨﻨﺪه -3 .ﺗﻮﺿﻴﺢ ﻋﻠـﺖ ﺗﻔـﺎوت
-2ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ -1 :ﺻﻔﺤﻪ اول )ﻋﻨﻮان( ﺷﺎﻣﻞ ﻋﻨﻮان ﻣﻘﺎﻟـﻪ ،ﻧـﺎم و
ﺑﻴﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺎ ﻣﻘﺎﻻت ﻗﺒﻠـﻲ -4 .ﺗﻮﺿـﻴﺢ ﻣـﻮارد ﻛـﺎرﺑﺮد ﻋﻤﻠـﻲ و ﻗﺎﺑﻠﻴـﺖ
ﻧﺎمﺧﺎﻧﻮادﮔﻲ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ،درﺟﻪ ﻋﻠﻤـﻲ و آدرس دﻗﻴـﻖ ﻛﻠﻴـﻪ ﻧﻮﻳـﺴﻨﺪﮔﺎن )از ﺟﻤﻠـﻪ
ﺗﻌﻤﻴﻢﭘﺬﻳﺮي ﻧﺘﺎﻳﺞ -5 .راﻫﻨﻤﺎﻳﻲ ﺑﺮاي اداﻣﻪ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺧﻮد ﻳﺎ دﻳﮕﺮان ،در ﻣﺠﻤﻮع اراﻳـﻪ
ﻛﺪﭘﺴﺘﻲ ،ﺗﻠﻔﻦ ،دورﻧﮕﺎر و ﭘﺴﺖ اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ( ﻣﺤﻞ اﻧﺠﺎم ﭘـﮋوﻫﺶ ،ﻣـﺴﺌﻮل ﻣﻘﺎﻟـﻪ و ﺗﺎرﻳﺦ ارﺳﺎل ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﺪ -2 .ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﺔ ﻓﺎرﺳـﻲ و اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ و ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي ﻓﺎرﺳﻲ و اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﭼﻜﻴﺪه ﻓﺎرﺳﻲ 240-250 :ﻛﻠﻤﻪ و در ﭼﻬﺎر ﭘﺎراﮔﺮاف ﺑﺎ ﻋﻨﺎوﻳﻦ زﻣﻴﻨـﻪ و ﻫـﺪف،
آنﭼﻪ ﻛﻪ از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻋﻠﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ. ﻣﻨﺎﺑﻊ :ﺷﻤﺎره ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﺘﻦ ﻗﻴﺪ ﺷﻮد و از ﻋﺪد ﻳﻚ ﺷﺮوع و ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ اﺿﺎﻓﻪ ﮔـﺮدد. ﺿﻤﻦ اﻧﻄﺒﺎق ﺗﻌﺪاد رﻓﺮاﻧﺲﻫﺎي ﻣﺤﺘﻮاي ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻟﻴﺴﺖ اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ آن ،ﻣﺘﻦ رﻓـﺮاﻧﺲﻫـﺎ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﻇﻬﻮر ،در ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻨﺎﺑﻊ آورده ﺷﻮﻧﺪ .ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑـﻪ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ ﺑﺮﮔـﺮدان
روشﺑﺮرﺳﻲ ،ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ،ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي و ﻛﻠﻤـﺎت ﻛﻠﻴـﺪي )ﺣـﺪاﻗﻞ 3و ﺣـﺪاﻛﺜﺮ 7واژه(
ﺷﻮد .ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻨﺎﺑﻊ در ﻣﺜﺎلﻫﺎي زﻳﺮ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ:
ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺷﻮد .ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد ﻧﺴﺒﺖ 1-2-2-1در ﺗﻬﻴﻪ ﭼﻜﻴﺪه ﺑـﺎ ﭼﻬـﺎر ﻋﻨـﻮان ﻓـﻮق
1. Qazi F, McGuire WP. The treatment of epithelial ovarian cancer. CA Cancer J Clin 1995;45(2):88-101. 2. Piazza AJ, Stoll BJ. Jaundice and hyperbilirobinemia in the newborn. In: Kliegman RM, Behrman RE, Jenson HB, Stanton BF, editors. Nelson Textbook of Pediatrics. 18th ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier; 2007. p. 756-65. 3. O'Callaghan C, Stephenson T. Pocket Paediatrics. 2nd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 2004. 4. Williams FM, Cherkas LF, Spector TD, MacGregor AJ. A common genetic factor underlies hypertension and other cardiovascular disorders. BMC Cardiovasc Disord [Internet]. 2004 Apr 20 [cited 2009 Mar 23]; Available from: http://www.biomedcentral.com/1471-2261/4/20 5. Ghofranipour F, Shojaee zade D. Use of health belief model in prevention of ]brucelosis in Shahr-e-cord City in Iran. Daneshvar J 1997;15:23-8. [Persian
ﻟﺤﺎظ ﺷﻮد .ﭼﻜﻴﺪه اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﻳﺪ ﻣﻨﻄﺒﻖ ﺑﺎ ﭼﻜﻴـﺪه ﻓﺎرﺳـﻲ ﺑﺎﺷـﺪ و در ﺑﺨـﺶﻫـﺎي Conclusion ،Results ،Methods ،Backgroundو Keywordsﺗﻨﻈـــﻴﻢ و در ﺣـــﺪود 240-250ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷﺪ -3 .اﺻﻞ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ: ﻣﻘﺪﻣﻪ :ﻳﻚ ﺻﻔﺤﻪ ﺷﺎﻣﻞ -1 :اﻃﻼﻋﺎت ﻗﺒﻠﻲ و زﻣﻴﻨﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه و ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ رﻓﺮاﻧﺲ -2 .ﺿﺮورت اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻖ -3 .ﺳﺆاﻻت ﺑﺪون ﭘﺎﺳﺨﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ آنﻫﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻲﮔﻮﻳﺪ و ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﻪ ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑـﻪ رﻓـﻊ اﺑﻬﺎﻣﺎت ﻛﻤﻚ ﻛﻨﺪ -4 .ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻳﺎ اﺧﺘﺼﺎرات ﻋﻠﻤﻲ -5 .ﻫﺪف ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ روﺷﻦ. روش ﺑﺮرﺳﻲ :ﺑﻪﻧﺤﻮي ﺑﺎﻳﺪ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮد ﻛﻪ ﻫﺮ ﺧﻮاﻧﻨـﺪهاي ﺑﺘﻮاﻧـﺪ ﺑـﺎ آن ،ﺗﺠﺮﺑـﻪ
-3ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﮔﺰارش ﻣﻮارد -1 :ﺻﻔﺤﻪ اول ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘـﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘـﻲ-2 .
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﻘﺎﻟﻪ را ﺗﻜﺮار ﻛﻨﺪ ،ﺷﺎﻣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﺗﺤﻘﻴـﻖ :ﺟﺰﻳﻴـﺎت روش ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﻋﻠـﺖ
ﺻﻔﺤﻪ دوم و ﺳﻮم ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻼﺻﻪ ﻓﺎرﺳـﻲ و اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ و ﻛﻠﻤـﺎت ﻛﻠﻴـﺪي ﻓﺎرﺳـﻲ و
اﻧﺘﺨﺎب آن )ﻣﺜﻼ ﻛﻮﻫﻮرت( -ﻣﺪت زﻣﺎن اﺟﺮاي ﻃﺮح و ﭘﻲﮔﻴﺮي -1 .زﻣـﺎن و ﻣﻜـﺎن
اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﺧﻼﺻﻪ ﮔﺰارش ﻣﻮردي ﺣﺪاﻛﺜﺮ 130-150ﻛﻠﻤﻪ ﺑﺎﺷـﺪ -3 .اﺻـﻞ
اﺟﺮاي ﭘﮋوﻫﺶ -2 .ﺳﻮژهﻫـﺎ و ﻧﻤﻮﻧـﻪﻫـﺎي ﻣـﻮرد آزﻣـﻮن و ﻣـﻼك اﻧﺘﺨـﺎب .روش
ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺳﺖ :ﻣﻘﺪﻣﻪ :ﺷﺮح ﺣﺎل ﺑﻴﻤﺎر ،ﺑﺤﺚ :ﮔـﺰارش ﻣـﻮرد و ﺑﺤـﺚ
ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي و ﻣﻨﻄﻖ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ )اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ اﺳﺖ و در اﺑﺘﺪاي اﻣﺮ ﻣـﻮرد
ﻣﺠﻤﻮﻋﺎً از 1500ﻛﻠﻤﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻧﺒﻮده و ﺣﺪاﻛﺜﺮ دو ﺟﺪول ﻳﺎ ﺗـﺼﻮﻳﺮ اراﻳـﻪ ﺷـﻮد-4 .
ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد( -ﻣﻼكﻫﺎي ورود و ﺧﺮوج ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ -3 .ﻧﺤﻮه ﺟﻤـﻊآوري
ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻘﺎﻻت ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ اﺳﺖ.
اﻃﻼﻋــﺎت -4 .رﻋﺎﻳــﺖ ﻣــﻮازﻳﻦ اﺧــﻼق در ﭘــﮋوﻫﺶ -5 .اﺑﺰارﻫــﺎي اﻧــﺪازهﮔﻴــﺮي.
-4ﻧﺤﻮه ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺮوري -1 :اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻻت ﺑﺮاي اراﻳﻪ آﺧﺮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻋﻠﻤـﻲ
-6آزﻣﻮنﻫﺎي آﻣﺎري -7 .ﻧﺎم ﻛﺸﻮر و ﺷﺮﻛﺖ ﺳﺎزﻧﺪه ﻣﻮاد و دﺳﺘﮕﺎهﻫﺎ )ﺑﻪ اﻧﮕﻠﻴـﺴﻲ
درﺑﺎره ﻳﻚ ﻣﻮﺿﻮع ﺧﺎص ﺑﺎﺷﺪ -2 .ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺻـﺎﺣﺐ ﻧﻈـﺮ و
ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ(.
داراي ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ -3 .از رﻓﺮﻧﺲﻫﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه در ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ.
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :اراﻳﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ دﻗﻴﻖ -1 :رﻋﺎﻳـﺖ اﺻـﻮل ﻋﻠﻤـﻲ )ﮔـﺰارش ﻋـﺪد ﺑـﺎ درﺻـﺪ-
-5ﻫﻴﺄت ﺗﺤﺮﻳﺮﻳﻪ ﻣﺠﻠﻪ در ﻗﺒﻮل ﻳﺎ رد ،ﻳﺎ اﺻﻼح ﻣﻘﺎﻟﻪ )ﺑـﺎ ﺗﺄﻳﻴـﺪ ﻣﺆﻟـﻒ( آزاد
ﮔﺰارش ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎ ﺣﺪود اﻃﻤﻴﻨﺎن -ﻣﻴﺎﻧﻪ ﺑـﺎ -2 .(Rangeﭘﺮﻫﻴـﺰ از ﻧـﺸﺎن دادن ﻫﻤـﻪ
اﺳﺖ و از ﭘﺲ دادن ﻣﻘﺎﻟﻪ و ﻣﻠﺤﻘﺎت آن ﻣﻌﺬور ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻳـﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه ﺑﻪﺟﺰ ﻳـﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻬﻢ و ﺗﻌﻴـﻴﻦﻛﻨﻨـﺪه -3 .اﺳﺘــﻔﺎده ﻣﻨــﺎﺳﺐ
-6ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻘﺎﻻت ﻣﺴﺌﻮل ﻧﻮﺷﺘﻪﻫﺎ و ﻣﺪاﻓﻊ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﭼﺎپ ﺷﺪه از ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺧـﻮد در
از ﺟﺪول و ﻧﻤﻮدار ﺑﺎ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﻌﺪاد ﻣﻤﻜﻦ ﺑﻪﻃﻮريﻛﻪ ﺑﻪ ازاي ﻫﺮ ﺳـﻪ ﺻـﻔﺤﻪ ﺗـﺎﻳﭙﻲ
ﻣﺠﻠﻪ ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد.
ﻳﻚ ﺟﺪول ﻳﺎ ﻧﻤﻮدار اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد ،ﺿﻤﻦ اﻳﻦﻛﻪ ﻧﻤﻮدار ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻴﺎه و ﺳﻔﻴﺪ و دو ﺑﻌﺪي
-7اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺪرﺟﺎت ﻣﺠﻠﻪ ﺑﺎ ذﻛﺮ ﻛﺎﻣﻞ ﻣﺄﺧﺬ آزاد اﺳﺖ.
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 5
ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺛﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن PPARγدر رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW 264.7
275
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 275ﺗﺎ 281
ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺛﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن PPARγدر رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW 264.7
ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻳﮕﺎﻧﻪ
ﭼﻜﻴﺪه
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/10/13 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/03/17 :
ﺣﺴﻴﻦ ﺑﺎﺑﺎ اﺣﻤﺪي رﺿﺎﻳﻲ
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺘﻌﺪدي در اﻳﺠﺎد ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ دﺧﻴﻞاﻧﺪ ،از ﺟﻤﻠـﻪ اﺳـﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب ﺗـﺮاﻧﺲ ،ﻛـﻪ
ﻣﺤﻤﻮد دوﺳﺘﻲ
ﺑﻪﻃﻮر ﻋﻤﺪه ﻃﻲ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي اﺷﺒﺎعﺳﺎزي روﻏﻦﻫﺎي ﮔﻴﺎﻫﻲ ﺑﻪوﺟﻮد ﻣﻲآﻳﻨﺪ .اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎ ﻣﻮﺟﺐ ﺗـﺸﻜﻴﻞ روﻏـﻦﻫـﺎي
*
ﮔﺮوه ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
ﻧﻴﻤﻪﺟﺎﻣﺪ ﻣﻲﺷﻮد ،اﻣﺮوزه ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻣﺎده ﻏﺬاﻳﻲ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮ ﻣﻬﻤﻲ در ﺑﺮوز و ﭘﻴـﺸﺮﻓﺖ آﺗﺮوﺳـﻜﻠﺮوز اﺳﺖ؛ از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ ،ﺗﻌـﺪادي از ﮔﻴﺮﻧـﺪهﻫـﺎي ﻫـﺴﺘﻪاي از ﺟﻤﻠـﻪ PPARﻫـﺎ )Activated Receptor
(Peroxisome
Proliferatorدر ﻫﻤﻮﺳﺘﺎز ﻟﻴﭙﻴﺪ و ﭘﺎﺗﻮژﻧﺰ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ دﺧﺎﻟﺖ داﺷـﺘﻪ و ﻧﻘـﺶﻫـﺎي
ﺑﻪﺳﺰاﻳﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ؛ از اﻳﻦ رو در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎﺛﻴﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن PPARγﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. روش ﺑﺮرﺳﻲ :ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW264.7ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ،0/5mMﻳﻚ و دو اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﻪﻣﺪت ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ ﺗﻴﻤﺎر ﮔﺮدﻳﺪﻧﺪ .ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺰ ﺣﺎوي اﺗﺎﻧﻮل ) %50ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﻼل( ﻣﻌﺎدل ﻣﻘـﺪار اﺗـﺎﻧﻮل اﺳـﺘﻔﺎده ﺷـﺪه در ﻏﻠﻈـﺖ دو ﻣﻴﻠﻲﻣﻮﻻر ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﻌﺪ از اﺳﺘﺨﺮاج RNAو ﺳﻨﺘﺰ cDNAﻣﻴـﺰان ﺑﻴـﺎن ژن PPARγﺑـﺎ روش
PCR
Real-Timeﻣـﻮرد
ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﻌﺪ از ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺘﻪ در ﻫﺮ ﺳﻪ ﻏﻠﻈﺖ ،0/5mMﻳﻚ و دو ﻣﻴﺰان ﺑﻴـﺎن ژن PPARγرا در رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW264.7در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ،ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ 1/68 ،1/36و 3/24ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ داد ).(P<0/05 ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ،از ﻃﺮﻳـﻖ ﻛـﺎﻫﺶ ﺑﻴـﺎن ژن ﮔﻴﺮﻧـﺪه ﻫـﺴﺘﻪاي PPARγﺑﺎﻋـﺚ ﺑـﺮوز ،ﺗـﺸﺪﻳﺪ و ﻳـﺎ ﺗـﺴﺮﻳﻊ *
ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ و ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﻪﺧﺼﻮص آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز ﻣﻲﺷﻮد و اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﺼﺮف اﻳـﻦ ﻣـﺎده ﻏـﺬاﻳﻲ را ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﺑﻠﻮار ﻛﺸﺎورز ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻗﺪس،
ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﻮرﺳﻴﻨﺎ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،داﻧﺸﻜﺪه
ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ.
ﭘﺰﺷﻜﻲ ،ﮔﺮوه ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺗﻠﻔﻦ021-64053265 : E-mail: doostimd@sina.tums.ac.ir
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮل ،اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ،آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز ،ﺑﻴﺎن ژن ،اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ.PPARγ ،
ﻣﻘﺪﻣﻪ
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب در ﭘﺎﺗﻮژﻧﺰ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒـﻲ -ﻋﺮوﻗـﻲ ﺑـﻪﺧـﺼﻮص آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوز داراي اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺮﺟﺴﺘﻪاي ﻫﺴﺘﻨﺪ .اﻣﺮوزه ﻣـﺸﺨﺺ ﺷـﺪه
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ) (Fatty acidsاز اﺻﻠﻲﺗﺮﻳﻦ اﺟﺰاي ﺗﺸﻜﻴﻞدﻫﻨﺪه
اﺳﺖ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺶﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪدي ﻛﻪ دارﻧﺪ ،ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨـﺪ
ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ،ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻣﻮاد ﺳﻪﮔﺎﻧﻪ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ
ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻟﻴﮕﺎﻧﺪي ﺑﺮاي ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي ﻣﻬﻤـﻲ از ﺟﻤﻠـﻪ PPARﻫـﺎ
ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﺳﺒﺪ ﻏﺬاﻳﻲ ﺧﺎﻧﻮار را ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ؛ از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻟﻴﭙﻴـﺪﻫﺎ
ﻋﻤﻞ ﻛﻨﻨـﺪ.
Peroxisome Proliferator Activated Receptor gamma
ﻧــﺴﺒﺖ ﺑــﻪ ﺳــﺎﻳﺮ ﻣــﻮاد ﺳــﻪﮔﺎﻧــﻪ از ﭘﺘﺎﻧــﺴﻴﻞ اﻧــﺮژيزاﻳــﻲ ﺑــﺎﻻﺗﺮي
) (PPARγاز ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﻪﺳـﺰاﻳﻲ در
ﺑﺮﺧﻮردارﻧﺪ ،ﻟﺬا ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻛﻤﻴـﺖ ،ﻛﻴﻔﻴـﺖ و ﻧﻴـﺰ ﻧـﻮع اﺳـﻴﺪ ﭼـﺮب
ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﻟﻴﭙﻴﺪ ﺑﻪﻋﻬﺪه دارد ،اﻳﻦ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﺴﺘﻪاي ﻗﺎدر اﺳـﺖ ژنﻫـﺎي
ﺗﺸﻜﻴـﻞدﻫﻨﺪه آن اﻣـﺮي ﺿـﺮوري و ﺣﺎﻳـﺰ اﻫﻤﻴـﺖ اﺳﺖ 1.از ﻃـﺮﻓﻲ
ﻫـﺪف ﺑـﺴﻴﺎري از ﺟﻤﻠـﻪ
ATP-Binding Cassette, sub-family A1
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):275-81 http://tumj.tums.ac.ir
ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻳﮕﺎﻧﻪ و ﻫﻤﻜﺎران
276
،ATP-Binding
اﺛﺮات ﺧﻮد را اﻋﻤﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ،ﺑﻪﻃﻮر ﻗﻄﻊ ﻣﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﻛﻤـﻚ ﻣـﻮﺛﺮي در
Interleukinو ﻏﻴــﺮه را ﻓﻌــﺎل ﻧﻤﺎﻳــﺪ .ژنﻫــﺎي ﻣــﺬﻛﻮر از
ﻛﻨﺘﺮل اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .از اﻳﻦرو اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻃﺮاﺣﻲ
ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي دﺧﻴﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﻣﻬﻢ در ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﻟﻴﭙﻴﺪ ﻣﺤﺴﻮب ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ و
راهﻛﺎرﻫﺎي ﻋﻤﻠﻲ در ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و ﻳﺎ ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از وﺧﻴﻢﺗﺮ ﺷـﺪن
ﻟﺬا اﺧﺘﻼل در ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺮ ﻛﺪام از اﻳﻦ ژنﻫﺎ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺧﻄـﺮ اﺑـﺘﻼ ﺑـﻪ
آن ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮد.
)(ABCG1) ،(ABCA1 )6 (IL6
Cassette, sub-family G1
2
آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻋﻤﺎل ﻣﺘﻔﺎوﺗﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻓﻌـﺎل ﻳـﺎ ﻏﻴـﺮ ﻓﻌـﺎل ﺷـﺪن PPARﻫﺎ ﺑﺮوز ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛـﻪ ﻧـﻮع اﺳـﻴﺪ ﭼـﺮب در
روش ﺑﺮرﺳﻲ
3
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻨﻮﻧﻲ از ﻧﻮع ﺗﺠﺮﺑﻲ -ﺑﻨﻴـﺎدي ﺑـﻮده و در ﺳـﺎل 1390در
ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﺴﻴﺎري ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳـﺖ ﻛـﻪ اﺳـﻴﺪﻫﺎي
ﮔﺮوه ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬـﺮان
)Polyunsaturated Fatty Acids (PUFA
اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﻮاد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از :رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي
داراي آراﻳﺶ ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺳﻴﺲ و ﺑﻪﺧﺼﻮص اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ω3ﺑﻴﺎن ژن
RAW264.7از ﻣﺮﻛﺰ ذﺧﺎﻳﺮ ژﻧﺘﻴـﻚ ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪ .ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺳﻠﻮﻟﻲ
PPARγرا اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲدﻫﻨﺪ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دﻳﮕﺮي ﻧـﺸﺎن داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ
ﺟﻨﻴﻦ ﮔﺎوي (Fetal Bovine Serum,
ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن اﻳﻦ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﻫﺴﺘﻪاي ﻧﻘﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪهاي دارد. ﭼﺮب ﺑﺎ ﭼﻨﺪ ﭘﻴﻮﻧـﺪ دوﮔﺎﻧـﻪ
ﻛﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﻏﻴﺮاﺷﺒﺎع ﺗﺮاﻧﺲ ﻣﻮﺟـﻮد در روﻏـﻦﻫـﺎي ﺻـﻨﻌﺘﻲ
،(Cat. No. E15-883) DMEMﺳﺮم )No.) FBS
،(F1051Cat.آﻧﺘــﻲﺑﻴﻮﺗﻴــﻚ ﭘﻨﻲﺳﻴﻠﻴﻦ /اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳــﺴﻴﻦ
(Cat. No.و ﮔﻠﻮﺗﺎﻣﻴﻦ
داراي اﺛﺮ ﻣﺨﺎﻟﻒ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﻧﻮع ﺳﻴﺲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻪﻋﻨـﻮان ﻳـﻚ
)15140
ﻓﺎﻛﺘﻮر ﺧﻄﺮ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻟﺬا ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ
) USAﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ .ﻛﻴﺖﻫـﺎي اﺳﺘﺨﺮاج ،RNAﻳـﺎ
ﺑﻪ اﺛﺮات ﻣﻀﺮ و ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ اﻧﺘﻈﺎر ﻣـﻲرود اﻳـﻦ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﺮﺧﻼف اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب ﺳـﻴﺲ ﺑﻴـﺎن ژن PPARγرا
(Cat. No. 205311) Transcriptionو ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﭘﺮاﻳﻤﺮ ژنﻫـﺎي )QT00100296
ﻛﺎﻫﺶ دﻫﻨﺪ.
اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ C18:9;1ﻛﻪ ﻓﺮاوانﺗﺮﻳﻦ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺴﻲ اﺳـﺖ
)Germany
(Cat.و ﺳـــﻨﺘﺰ cDNAﻳـــﺎ
plus Mini RNeasy
)74134
4
No.
)G7513
(Cat. No.از
(GIBCO Co.,
No.
(Cat.و
Reverse
QuantiTect
No. QT01136772) β-Actin
،(QIAGEN Co.,ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ ﻛﻴــﺖ
PPARγ
(Cat.از
green Real Time
(Cat.از ) (TAKARA Co., Japanﺗﻬﻴــﻪ
ﻛﻪ ﺑﻪﻃﺮق ﺻﻨﻌﺘﻲ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲﮔﺮدد ،ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻋﺎﻣـﻞ ﺧﻄـﺮ ﻣﻬﻤـﻲ در
No. PR081A) PCRSYBER
اﻳﺠــﺎد ﺑــﺴﻴﺎري از ﺑﻴﻤــﺎريﻫــﺎ از ﻗﺒﻴــﻞ ﺑﻴﻤــﺎريﻫــﺎي ﻗﻠﺒــﻲ -ﻋﺮوﻗــﻲ
ﮔﺮدﻳﺪ .ﺗﺠﻬﻴﺰات ﻣﺼﺮﻓﻲ ﻧﻴﺰ از ) (JETBIOFIL Co., Canadaﺧﺮﻳﺪاري
)ﺑﻪﺧﺼﻮص آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز( ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻋﻠﻲرﻗﻢ اﻳـﻦﻛـﻪ ﻧـﺸﺎن
ﮔﺮدﻳﺪ .ﻣﺮاﺣﻞ اﻧﺠﺎم ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ در ذﻳﻞ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ.
داده ﺷﺪه ﻛﻪ اﻳﺰوﻣﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ اﺳـﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب ﺗـﺮاﻧﺲ ﻛـﻪ ﺑـﻪﻃـﻮر
اﻟﻒ -ﻛﺸﺖ رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي :RAW264.7اﻳﻦ ﺳﻠﻮلﻫـﺎ در
ﻃﺒﻴﻌﻲ در ﻓﺮآوردهﻫﺎي ﻟﺒﻨﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ،اﺛـﺮي ﺑـﺮ ﻟﻴﭙـﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫـﺎي
ﻣﺤﻴﻂ ﻛـﺸﺖ ) Dulbecco’s Modified Eagle's Medium (DMEMﻛـﻪ
ﺧﻮن ﻧﻤﻲﮔﺬارﻧﺪ 5،اﻣﺎ در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﺮ روي اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ
داراي %10ﺳــﺮم ﺟﻨــﻴﻦ ﮔــﺎوي %1/25 ،ﮔﻠﻮﺗــﺎﻣﻴﻦ و ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ %1
ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع از اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑـﺎ ﺗﻐﻴﻴـﺮ ﭘﺮوﻓﺎﻳـﻞ
آﻧﺘﻲﺑﻴﻮﺗﻴﻚ ﭘﻨـﻲﺳـﻴﻠﻴﻦ /اﺳﺘﺮﭘﺘﻮﻣﺎﻳـﺴﻴﻦ ﺑـﻮد ،ﻛـﺸﺖ داده ﺷـﺪ و در
ﻟﻴﭙﻴﺪي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﻟﻴﭙﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﺑﺎ ﭼﮕﺎﻟﻲ ﭘـﺎﻳﻴﻦ ) (LDLو از
اﻧﻜﻮﺑــﺎﺗﻮر 37 Cو CO2 %5ﻗــﺮار داده ﺷــﺪ .ﺑﻌــﺪ از رﺷــﺪ و ﺗﻜﺜﻴــﺮ
ﻃــﺮف دﻳﮕــﺮ ﺑــﺎ ﻛــﺎﻫﺶ ﻟﻴﭙــﻮﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﺑــﺎ ﭼﮕــﺎﻟﻲ ﺑــﺎﻻ ) (HDLﻋﺎﻣــﻞ
ﺳﻠﻮلﻫﺎ و اﻧﺠﺎم ﭘﺎﺳﺎژ ،ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭘﺎﺳﺎژ دﻫﻢ ﺑﺮاي اﻧﺠﺎم ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﻌﺪي
6
ﻣﺴﺘﻌﺪﻛﻨﻨﺪه ﻣﻬﻤﻲ در ﺑﺮوز آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز اﺳﺖ.
اﻧﺘﺨــﺎب ﮔﺮدﻳــﺪ .ب -ﺗﻌﻴــﻴﻦ دوز ﺳــﻤﻲ و ﻛــﺸﻨﺪه )آزﻣــﻮن (MTT
از ﻃﺮﻓﻲ ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ ،ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﺮﺟـﺴﺘﻪاي ﻛـﻪ
:3-(4,5-Dimethylthiazol-2-yl)-2,5-diphenyltetrazolium bromide
ﮔﻴﺮﻧﺪهﻫﺎي ﻫﺴﺘﻪاي ﻣـﺬﻛﻮر و ﺑـﻪﺧـﺼﻮص PPARγدر ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي
اﻳﻦ آزﻣﻮن ﺑﺮاي ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﻏﻠﻈـﺖ ﻛـﺸﻨﺪه اﺳـﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ ﺑـﺮ
ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ و در راس آن آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز دارﻧﺪ ،ﻟﺬا وﺟﻮد ارﺗﺒﺎط ﺑﻴﻦ
روي ﺳﻠﻮل ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﻃﻲ ﻣﺮاﺣﻞ زﻳﺮ ﺻﻮرت ﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ :در
اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ و PPARγﺑـﺴﻴﺎر ﻣﻨﻄﻘـﻲ ﺑـﻪﻧﻈـﺮ ﻣـﻲرﺳـﺪ .در واﻗـﻊ
ﻫﺮ ﻣﻴﻜﺮوﭘﻠﻴﺖ 96ﺧﺎﻧﻪاي ﺗﻌـﺪاد 20ﻫـﺰار ﺳـﻠﻮل ﺗﻮزﻳـﻊ ﮔﺮدﻳـﺪ و
ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪن ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻃﺮﻳﻖ آن اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب ﺗـﺮاﻧﺲ
ﺑﻪﻣﺪت دو ﺳﺎﻋﺖ اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷـﺪ .ﺑﻌـﺪ از ﺗﻬﻴـﻪ ﻣﺤﻠـﻮل ﻛـﺎري MTTﺑـﺎ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 275 ،5ﺗﺎ 281
ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺛﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن PPARγدر رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW 264.7
277
ﻏﻠﻈﺖ ،0/5mg/mlاﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ ﻣﺤﻴﻂ RPMIﮔﺮدﻳـﺪ ،ﺳـﭙﺲ
آن ﺑــﺮاي اﻧﺠــﺎم
ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﻪﻣـﺪت ﺳـﻪ ﺳـﺎﻋﺖ در دﻣـﺎي 37 Cاﻧﻜﻮﺑـﻪ ﮔﺮدﻳﺪﻧـﺪ .در
) scientific Co., USAدر ﻃﻮل ﻣﻮج 540nmﻗﺮاﺋﺖ ﮔﺮدﻳﺪ.
ﻣﺮﺣﻠــﻪ ﺑﻌــﺪ ﻣﺤــﻴﻂ ﻛــﺎري MTTﺑــﺎ
)Dimethyl Sulfoxide (DMSO
PCR
Real Timeﺑــﺎ دﺳــﺘﮕﺎه ﻧــﺎﻧﻮدراپ
ي -ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﺎن ژن :PPARγﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳـﺘﮕﺎه
(Thermo
(Rotor-Gene
ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ و ﻣﺠﺪداً ﺑﻪﻣﺪت 15دﻗﻴﻘﻪ اﻧﻜﻮﺑﻪ ﺷﺪﻧﺪ و در ﻧﻬﺎﻳـﺖ ﻣﻴـﺰان
6000) Real Time PCRو ﺑﺎ ﺑﻪﻛﺎرﮔﻴﺮي دﺳـﺘﻮراﻟﻌﻤـﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ ﻛﻴـﺖ
ﺟﺬب ﻧﻮري اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻃﻮل ﻣﻮج 540ﻧﺎﻧﻮﻣﺘﺮ ﺗﻮﺳﻂ اﻻﻳﺰا رﻳـﺪر
SYBER greenﺷــﺮﻛﺖ ﺗﺎﻛــﺎرا ) ،(Japanژن PPARγو ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ ژن
ﻗﺮاﺋﺖ ﮔﺮدﻳﺪ.
β-Actinﺑــﻪﻋﻨــﻮان ژن ﻣﺮﺟــﻊ ،ﺗﻜﺜﻴــﺮ ﮔﺮدﻳــﺪ ،و ﻣﻴــﺰان ﺑﻴــﺎن ژن در (Bovine
ﮔﺮوهﻫـﺎي ﺗﻴﻤـﺎر ﺷـﺪه و ﻛﻨﺘـﺮل ،ﻣـﻮرد اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ.
.Serumﻻزﻣــﻪ ورود اﺳــﻴﺪ اﻻﻳﻴــﺪﻳﻚ ﺑــﻪ درون
Real Time PCRﺑﻪﺻﻮرت دو ﻣﺮﺣﻠﻪاي ) (Two stepاﺟﺮا ﮔﺮدﻳﺪ؛ ﻛـﻪ
ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻛﺸﺖ داده ﺷﺪه ،اﻳـﻦ اﺳـﺖ ﻛـﻪ ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻳـﻚ ﺗﺮﻛﻴـﺐ
ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮاﻳﻲ آن در ﺟﺪول 1 -آورده ﺷﺪه اﺳﺖ .در ﻧﻬﺎﻳﺖ
ﻣﺤﻠﻮل ﺑﺎﺷﺪ ،ﻣﺤﻠﻮلﺳﺎزي اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺎ اﺗﺼﺎل ﺑـﻪ آﻟﺒـﻮﻣﻴﻦ ﺳـﺮم
دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮماﻓﺰار SPSSوﻳﺮاﺳﺖ 11/5و آزﻣﻮن آﻣﺎري ANOVAآﻧﺎﻟﻴﺰ
ﮔﺎوي ) (BSAﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ،ﺑﺪﻳﻦﺻﻮرت ﻛﻪ در اﺑﺘﺪا ﻣﻘﺪار ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ
و ﺗﻔﺴﻴﺮ ﺷﺪﻧﺪ )ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮدن اﺧﺘﻼف در ﺻﻮرﺗﻲ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل ﺧﻮاﻫـﺪ
از اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ،در ﺣﺪاﻗﻞ ﻣﻘﺪار ﻣﻤﻜﻦ اﺗﺎﻧﻮل %50ﺣﻞ ﮔﺮدﻳـﺪه و
ﺑﻮد ﻛﻪ P<0/05ﺑاﺷﺪ(.
ج -ﻛﻮﻧﮋوﮔﺎﺳﻴﻮن اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺎ آﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﺳﺮم ﮔﺎوي )Albumin, BSA
ﺳﭙﺲ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺎوي ﻳﻚ درﺻﺪ وزن ﺣﺠﻤﻲ آﻟﺒﻮﻣﻴﻦ ﻋﺎري از اﺳـﻴﺪ ﭼﺮب ﺑﻪ ﺣﺠﻢ ﻣﻄﻠﻮب رﺳﺎﻧﻴﺪه ﺷﺪ و ﺳﭙﺲ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ،0/5mMﻳﻚ
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
و دو اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺗﻬﻴﻪ ﮔﺮدﻳﺪ .در اﻧﺘﻬﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﺣﺎﺻﻠﻪ ﺑـﻪﻣـﺪت 2-3 ﺳﺎﻋﺖ در اﻧﻜﻮﺑﺎﺗﻮر ﺷﻴﻜﺮدار ،در دﻣﺎي 37 Cﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و ﺟﻬـﺖ اﺳﺘﺮﻳﻞ ﻛﺮدن آن از ﻓﻴﻠﺘﺮ ﺑﺎ ﻗﻄﺮ 0/2ﻣﻴﻜﺮون اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ.
ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن :MTTﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻـﻞ از آزﻣـﻮن ،MTT ﻏﻠﻈﺖ ﻛﺸﻨﺪه اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ روي ﺳﻠﻮلﻫﺎ )ﻏﻠﻈﺘﻲ ﻛﻪ در آن ﺑﻴﺶ
د -ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ :ﺑﻌـﺪ از دور رﻳﺨـﺘﻦ ﻣﺤـﻴﻂ
از %50ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﻛﺸﺘﻪ ﺷﻮﻧﺪ( ،ﻏﻠﻈﺖ 4mMو ﺑﺎﻻﺗﺮ را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ.
ﻛﺸﺖ ،ﺳﻠﻮلﻫﺎ ﺑﺎ ﻣﺤﻴﻂ ﻛﺸﺖ ﺗﺎزه ﻛﻪ ﺣـﺎوي ﻏﻠﻈـﺖﻫـﺎي ،0/5mM
ﺑﻌﺪ از ﺗﻴﻤﺎر ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW264.7ﺑﺎ ﭘﻨﺞ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺨﺘﻠـﻒ
ﻳﻚ و دو اﺳـﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ ﻛﻮﻧﮋوﮔـﻪ اﺳـﺖ ،ﺗﻴﻤـﺎر ﮔﺮدﻳـﺪ و ﺳـﭙﺲ
اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ و ﮔﺬﺷﺖ ﻣﺪت زﻣـﺎﻧﻲ 24ﺳـﺎﻋﺖ ﺑـﻪ ﻛﻤـﻚ آزﻣـﻮن
ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﻪﻣﺪت ﺷﺶ ﺳـﺎﻋﺖ در 37 Cاﻧﻜﻮﺑـﻪ ﮔﺮدﻳـﺪ.
،MTTﻣﻴﺰان زﻧﺪه ﻣﺎﻧـﺪن ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ ﺗﻮﺳـﻂ دﺳـﺘﮕﺎه ﻧـﺎﻧﻮدراپ ﻣـﻮرد
ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ﻧﻴﺰ ﻃﻮري ﻟﺤﺎظ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺣﺎوي ﺗﻤﺎم ﺗﺮﻛﻴﺒـﺎت ﻣﻮﺟـﻮد
ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ )ﻧﻤﻮدار.(1 -
در ﮔﺮوهﻫﺎي ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑﻪﺟﺰ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻪﻣﻨﻈـﻮر
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻏﻠﻈﺖ :RNAﻫﻤـﺎنﻃـﻮر ﻛـﻪ ﮔﻔﺘـﻪ ﺷـﺪ ﻏﻠﻈـﺖ RNAﺑـﺎ
ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﻳﺠﺎد ﺗﺪاﺧﻞ در ﻧﺘﺎﻳﺞ ،ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل اﺗﺎﻧﻮل %50ﻣﻌﺎدل
اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺎﻧﻮدراپ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي و ﺳﭙﺲ ﺑﻪﻣﻴـﺰان 1µgاز RNAﻣـﻮرد
ﻣﻘﺪار ﻣﻮﺟﻮد در ﮔﺮوه ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه ﺑـﺎ ﻏﻠﻈـﺖ دو ﻣﻴﻠـﻲﻣـﻮﻻر اﻓـﺰوده
ﻧﻈﺮ ﺑﺮاي ﺳﻨﺘﺰ cDNAاﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ .ﺳـﭙﺲ ﺑﻴـﺎن ژن PPARγﺗﻮﺳـﻂ
ﮔﺮدﻳﺪ.
روش Real Time PCRﻣﻮرد ارزﻳـﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ؛ و ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ در
ه -اﺳﺘﺨﺮاج RNAو ارزﻳﺎﺑﻲ آن از ﻧﻈﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ :ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ ﺧﺮﻳﺪاري ﺷﺪه از ﺷﺮﻛﺖ ﻛﻴﺎژن و ﻃﺒﻖ دﺳﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﻣﺮﺑﻮﻃـﻪ، RNAﺳﻠﻮلﻫﺎ اﺳﺘﺨﺮاج ﺷﺪ .ﺳﭙﺲ ﻏﻠﻈﺖ RNAاز ﻃﺮﻳﻖ ﺟﺬب ﻧﻮري آن در ﻃــﻮل ﻣــﻮج 540nmﺗﻮﺳــﻂ ﻧــﺎﻧﻮدراپ ﺗﻌﻴــﻴﻦ و ﻛﻴﻔﻴــﺖ
RNA
ﻣﺮﺣﻠﻪ
ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ژل آﮔﺎرز ﻣﻮرد ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. و -ﺳــﻨﺘﺰ :cDNAﺑــﺎ اﺳــﺘﻔﺎده از ﻛﻴــﺖ ﺷــﺮﻛﺖ ﻛﻴــﺎژن و ﻃﺒــﻖ دﺳــﺘﻮراﻟﻌﻤﻞ ﺷــﺮﻛﺖ ﺳــﺎزﻧﺪه ﻛﻴــﺖ ،از روي RNAﺣﺎﺻــﻠﻪ
ﺟﺪول :1 -ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ اﺟﺮاﻳﻲ Real Time PCRﺑﻪﺻﻮرت دو ﻣﺮﺣﻠﻪاي )(two step
cDNA
ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪ .ﻏﻠﻈﺖ cDNAﻧﻴـﺰ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر اﻃﻤﻴـﻨﺎن از ﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدن ﻏﻠﻈﺖ
دﻣﺎ )ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد(
زﻣﺎن )ﺛﺎﻧﻴﻪ(
درﻳﺎﻓﺖ ﺳﻴﮕﻨﺎل
وﻗﻔﻪ اﺑﺘﺪاﻳﻲ
95
15
-
دور اول
95
5
-
دور دوم
60
45
+
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):275-81 http://tumj.tums.ac.ir
ﺣﺴﻴﻦ ﻣﻨﺘﺨﺐ ﻳﮕﺎﻧﻪ و ﻫﻤﻜﺎران
278
ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن PPAR mRNA
ﻧﻤﻮدار :1 -ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن .MTTﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ،1mMدو ،ﺳﻪ ،ﭼﻬﺎر ،و ﭘـﻨﺞ اﺳـﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ
ﻧﻤﻮدار :2 -ﻧﺘﺎﻳﺞ آزﻣﻮن
ﺑﻪﻣﺪت 24ﺳﺎﻋﺖ ﺑﺮ روي ﺳﻠﻮلﻫﺎي RAW264.7ﺗﻴﻤﺎر ﺷﺪه و درﺻﺪ زﻧﺪه ﻣﺎﻧﺪن ﺳـﻠﻮلﻫـﺎ ﺑـﺎ
.RAW264.7
PCR
Real Timeﺑﻴﺎن PPARγ mRNAدر رده ﺳـﻠﻮﻟﻲ
آزﻣﻮن MTTﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻴﺰان ﺟﺬب ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﻧﺎﻧﻮدراپ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.
ﻣﺼﺮف اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ و ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ را اﺛﺒـﺎت ﻧﻤﻮدار 2 -ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ ،اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ،0/5mMﻳـﻚ و دو ،ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن PPARγرا در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل ،ﺑﻪﺗﺮﺗﻴـﺐ ،1/36
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻴـﺮ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎت ﺧـﻮد را ﺑـﻪ روي ﻧﻘـﺶﻫـﺎي ﺗﻨﻈﻴﻤـﻲ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻟﻴﮕﺎﻧـﺪ ،و ﺗﻨﻈـﻴﻢﻛﻨﻨـﺪه ﺑﻴـﺎن ژنﻫـﺎ ﻣﺘﻤﺮﻛـﺰ
1/68و 3/24ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ داده اﺳﺖ ).(P<0/05 RNAﺣﺎﺻﻠﻪ از رده ﺳﻠﻮﻟﻲ RAW264.7ﺗﺤﺖ ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺎ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ،0/5mMﻳﻚ و دو ،اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻴﻚ
ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ.
ﻧﻤﻮدهاﻧﺪ .اﻣﺎ ﺑﺤﺚﻫﺎي ﺿﺪ و ﻧﻘﻴﻀﻲ در ﻣﻮرد اﺛﺮات ،ﭘﻴﺎﻣﺪ و ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ 7
Real Timeﺗﻜﺜﻴـﺮ
دﻗﻴﻖ ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻣﺼﺮف اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ وﺟﻮد دارد .در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
ﮔﺮدﻳﺪ .ﻣﻴﺰان ﺑﻴﺎن PPARγ mRNAﺑﺮاي ﺳﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﻣﺬﻛﻮر در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ
اﺛﺮ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ،0/5mMﻳﻚ و دو اﺳـﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ ﺑـﺮ روي ﺑﻴـﺎن ژن
ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل ،ﺑـﻪﺗﺮﺗﻴـﺐ 1/68 ،1/36و 3/24ﺑﺮاﺑـﺮ ﻛـﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓـﺖ
PPARγﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .ﻣﺪت زﻣـﺎن ﺗﻴﻤـﺎر ﺳـﻠﻮل ﺑـﺎ اﺳـﻴﺪ
)) (P<0/05ﻫﺮ آزﻣﻮن ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺳﻪ ﻏﻠﻈﺖ ﺳﻪ ﺑﺎر ﺗﻜﺮار ﮔﺮدﻳﺪ(.
اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺷﺶ ﺳﺎﻋﺖ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن
PCR
در ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﺑﺎﻻ ،ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺸﺪﻳﺪﻛﻨﻨﺪه و ﻣﻬﻢ در اﻳﺠـﺎد ﻓـﺸﺎر
ﺑﺤﺚ
ﺧﻮن ﺑﺎﻻ ) (0/5-1mMو اﻓﺰاﻳﺶ ﻟﻴﭙـﻮﭘـﺮوﺗﻴﻴﻦﻫـﺎي ﻣـﻀﺮ ﻣﺜـﻞ
LDL
) (1-2mMﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﻟﺬا در ﻃﺮح ﺣﺎﺿﺮ ﻏﻠﻈﺖﻫﺎي ﻣـﺬﻛﻮر
اﻣﺮوزه ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ و در راس آنﻫﺎ آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز از
اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮاي ﺗﻴﻤﺎر ﺑﺮ روي ﺳﻠﻮلﻫﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺮدﻳـﺪ ﺗـﺎ ﺑﺘﻮاﻧـﺪ
ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻞ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در دﻧﻴﺎ و ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺟﻮاﻣـﻊ ﭘﻴـﺸﺮﻓﺘﻪ و
ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺣﺘﻤﺎﻟﻲ و ﻧﻘﺶ اﻳﻦ اﻳﺰوﻣﺮي از اﺳـﻴﺪ ﭼـﺮب در ﭘﻴﺎﻣـﺪﻫﺎي
در ﺣﺎل ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ.
ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺬﻛﻮر را روﺷﻦ ﻧﻤﺎﻳﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ
از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺴﺘﻌﺪﻛﻨﻨﺪه اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎ ﻣﻲﺗـﻮان ﺑـﻪ ﺳـﺎﺑﻘﻪ
ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ ﻛﻪ اﺳـﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ در ﻫـﺮ ﺳـﻪ ﻏﻠﻈـﺖ ﻣـﺬﻛﻮر ﺑﻴـﺎن ژن
ﻓﺎﻣﻴﻠﻲ ،ﻧﻮع رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ،ﺟﻨﺴﻴﺖ ،ﺳـﻦ ،اﺳـﺘﺮس ،ﺷـﺮاﻳﻂ روﺣـﻲ و
PPARγرا در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘـﺮل ،ﺑـﻪﺗﺮﺗﻴـﺐ 1/68 ،1/36و 3/24
رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد .از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳـﻚ ﻋﺎﻣـﻞ
ﺑﺮاﺑﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ ).(P<0/05
ﻣﻬــﻢ و از ﻃﺮﻓــﻲ ﻗﺎﺑــﻞ ﻛﻨﺘــﺮل از ﻧﻈــﺮ ﻛﻤــﻲ و ﻛﻴﻔــﻲ ﻋﺎﻣــﻞ ﺑــﺴﻴﺎر ﺗﻌﻴـﻴﻦﻛﻨﻨﺪهاي اﺳﺖ .ﻣﻄﺎﻟـﻌﺎت ﮔﺴﺘﺮده اﭘﻴﺪﻣﻴـﻮﻟﻮژﻳـﻜﻲ ارﺗﺒﺎط ﺑﻴـﻦ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 275 ،5ﺗﺎ 281
ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت In vitroاﻧﺠﺎم ﺷﺪ ،ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در آن اﺛﺮ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ ﺑﻪ روي ﺑﻴـﺎن ژن
PPARγ
ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺛﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ ﺑﻴﺎن ژن PPARγدر رده ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي RAW 264.7
279
In
در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺟﻤﻊﺑﻨﺪي ﻣﻄﻠﺐ ،ﻫﻤﺎنﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ ﭘﻴﺶﺗﺮ ﻣﻄﺮح
vivoﻛﻪ ﺑﺮ روي ﭼﻨﺪ ﮔﺮوه از ﻣﻮشﻫﺎي ﺻﺤﺮاﻳﻲ ﺻـﻮرت ﭘـﺬﻳﺮﻓﺖ،
ﺷﺪ PPARγﺑﻴﺎن ژنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ در ﻫﻤﻮﺳﺘﺎز ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﺑـﻪﺧـﺼﻮص
ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﻴﺪ ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ ﺑﺎﻋـﺚ ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﻌﻨـﻲدار و ﻗﺎﺑـﻞ
ﻛﻠﺴﺘﺮول ﻧﻘـﺶ دارﻧـﺪ را ﻛﻨﺘـﺮل و ﺗﻨﻈـﻴﻢ ﻣـﻲﻛﻨـﺪ .از ﻃـﺮف دﻳﮕـﺮ
ﺗﻮﺟﻬﻲ )در ﺣﺪود (%40در ﺑﻴﺎن ژن PPARγﻣﻲﺷﻮد 8.از ﻃﺮف دﻳﮕـﺮ
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب )ﺑﻪﺧﺼﻮص اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﻏﻴﺮاﺷـﺒﺎع ﺗـﺮاﻧﺲ و ﻳـﺎ
در ﺗﺤﻘﻴﻖ دﻳﮕﺮي ﻛﻪ ﺑﻪ روي 24ﻓﺮد داوﻃﻠﺐ اﻧﺠـﺎم ﮔﺮدﻳـﺪ ،ﺑﻌـﺪ از
ﺳﻴﺲ( ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻟﻴﮕﺎﻧﺪي ﺑـﺮاي PPARﻫـﺎ ﻋﻤـﻞ ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ؛ 15در واﻗـﻊ
ﻳﻚ دوره ﺷﺶ ﻫﻔﺘﻪاي ﺑﺎ ﻳﻚ رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ از اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ،
ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ اﺗﺼﺎل ﻟﻴﮕﺎﻧﺪ ﺑﻪ PPARγﻛﻤﭙﻠﻜﺴﻲ ﺗـﺸﻜﻴﻞ ﻣـﻲﮔـﺮدد ﻛـﻪ ﺑـﺎ
ﻧﺘﺎﻳﺠﻲ ﻣﺘﻨﺎﻗﺾ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ،ﭼﺮا ﻛﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷـﺪ،
16
اﺗﺼﺎل ﺑﻪ ﭘﺮوﻣﻮﺗﻮر ژنﻫﺎي ﻫﺪف ﻣﻮﺟﺐ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن آنﻫﺎ ﻣﻲﺷـﻮد.
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ ﺑﺎﻋـﺚ اﻓـﺰاﻳﺶ ﺑﻴـﺎن PPARγﻣـﻲﺷـﻮد .ﻧﻜﺘـﻪ
ﭼﺮﺑﻲﻫﺎي ﺟﺎﻣﺪ ﻋﻼوه ﺑﺮ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب اﺷﺒﺎع ﺣﺎوي ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺑـﺎﻻﻳﻲ
ﺟﺎﻟﺐ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺰان اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺎن PPARγدر ﻣـﺮدان
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ ﺑﻮده ،و اﻳﻦ ﻣﺎده ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗـﻮﺟﻬﻲ از
ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ؛ ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
9
ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ زﻧﺎن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ.
رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺻﻨﻌﺘﻲ را ﺷـﺎﻣﻞ ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ .از
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ دﺳﺖآوردﻫﺎ ،از ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﻣﺮﺑـﻮط
ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﭘﻴﺸﺮوي ﺑـﻪﺳـﻤﺖ ﺻـﻨﻌﺘﻲﺗـﺮ ﺷـﺪن زﻧـﺪﮔﻲ،
ﺑﻪ ﺑﻴﺎن PPARγرا ﺑﻪ ﻧﻮع اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﻧـﺴﺒﺖ داد و از
اﻓﺰاﻳﺶ روز اﻓﺰوﻧﻲ در ﻣﺼﺮف ﻏﺬاﻫﺎي آﻣﺎده )ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻨﺒﻊ ﺳﺮﺷـﺎري
ﻃﺮﻓﻲ ﻣﻲﺗﻮان ﺗﻔﺎوتﻫﺎي ﺟﻨﺴﻴﺘﻲ ﻣﺜـﻞ ﺷـﺮاﻳﻂ ﻫﻮرﻣـﻮﻧﻲ را دﺧﻴـﻞ
از اﺳــﻴﺪﻫﺎي ﭼــﺮب ﺗــﺮاﻧﺲ( ﻣﻮاﺟــﻪ ﻫــﺴﺘﻴﻢ .ﻟــﺬا ﺑﺮرﺳــﻲ ﺗــﺎﺛﻴﺮات
داﻧﺴﺖ .اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﺮﺧـﻲ ﺑﺮرﺳـﻲﻫـﺎ ،ﺗﻔـﺎوتﻫـﺎي ﻣﻼﺣﻈـﻪ ﺷـﺪه ﺑـﻪ
اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ و روﺷﻦ ﺷﺪن ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ و اﻋﻤـﺎل ﻣﺘﻔـﺎوت آن
ﭘﻠﻲﻣﻮرﻓﻴﺴﻢ ژن PPARγﻧﻴﺰ ﻧﺴﺒﺖ داده ﺷـﺪه اﺳـﺖ 10.در ﻣﺠﻤـﻮع از
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﻣﻮﺛﺮي در ﺟﻬﺖ ﻛﺎﻫﺶ ﺑﺮوز ﺳﻜﺘﻪﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ و ﻋﺮوﻗﻲ
آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن در ﻫﻴﭻ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي ﻣﻨﺘﺸﺮ ﺷﺪهاي ،ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮ اﺳـﻴﺪ
و ﻣﺮگﻫﺎي ﻧﺎﮔﻬﺎﻧﻲ اراﻳﻪ ﻧﻤﺎﻳﺪ.
اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﺮ روي ﺑﻴﺎن ژن PPARγﺑـﻪﺻـﻮرت In vivoاﻧﺠـﺎم ﻧﮕﺮﻓﺘـﻪ
ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺎﻳﻴﺪ دﻳﮕﺮي ﺑﺮ اﻳﻦ اﻣﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ،ﻣﺼﺮف ﻛﻢﺗـﺮ
اﺳﺖ ،اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﺿﺮوري و ﺣـﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴـﺖ ﺑـﻪﻧﻈـﺮ
و ﻳﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﻳﻚ ﻣﺎده ﻏﺬاﻳﻲ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ ﺑـﺮ ﻣﻘـﺪار اﻧـﺮژي ﻣـﺼﺮﻓﻲ
ﻣﻲرﺳﺪ .اﮔﺮ ﭼﻪ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴـﺪﻳﻚ ﺑﻴـﺎن ژن PPARγرا
ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار ﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﺎ ﻧﻮع و در واﻗﻊ ﻛﻴﻔﻴـﺖ ﻣـﻮاد ﻏـﺬاﻳﻲ ﻧﻘـﺶ ﺑـﺴﻴﺎر
ﻛﺎﻫﺶ داد وﻟﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻐﺎﻳﺮتﻫﺎي دﻳﺪه ﺷﺪه ﺑـﺎ دﻳﮕـﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت
17
ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪهﺗﺮي ﺑﺮ روي ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎﻗﺐ ﻣﺼﺮف ﻣﻮاد ﻏـﺬاﻳﻲ دارد.
ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﺑﻠﻜﻪ ﻋﻮاﻣﻞ دﻳﮕـﺮي در ﺑﻴـﺎن ژن
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺮاي دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ ﺑـﻪ اﻳـﻦ ﻫـﺪف ،ﭘﻴـﺸﻨﻬﺎد ﻣـﻲﮔـﺮدد ﻛـﻪ در
PPARγﻧﻘﺶ ﺗﻌﻴﻴﻦﻛﻨﻨﺪه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﻳﻨﺪه ،ﺑﺮرﺳـﻲ اﺛـﺮ اﺳـﻴﺪﻫﺎي ﭼـﺮب ﺗـﺮاﻧﺲ ﺑـﻪ روي ﺑﻴـﺎن
از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﺑـﺴﻴﺎر
ژنﻫﺎي ﻫﺪف PPARγﺑﻪﺧﺼﻮص
CETP
ABCA1, ABCG1, apoAI,و
ﮔﺴﺘﺮده دﻳﮕﺮي ﻛﻪ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﻣـﻲﺗـﻮان اﺳـﺘﺪﻻل
) Lipoprotein Lipase (LPLو ﻫﻢﭼﻨـﻴﻦ ﮔﻴﺮﻧـﺪهﻫـﺎي ﻫـﺴﺘﻪاي دﻳﮕـﺮ
ﻧﻤﻮد ﻛﻪ اﺳﻴﺪ اﻻﻳﻴﺪﻳﻚ ﻋﻼوه ﺑـﺮ ﻛـﺎﻫﺶ ﺑﻴـﺎن ژن PPARγاز ﻃﺮﻳـﻖ
ﻣـﺮﺗﺒﻂ ﻣﺜـﻞ )Liver X Receptor (LXRﻫـﺎ و
Farnesoid X Receptor
دﺧﺎﻟﺖ در ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﭘﺮوﻓﺎﻳـﻞ ﻟﻴﭙﻴـﺪي ﻣﻨﺠـﺮ ﺑـﻪ
)(FXRﻫﺎ ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎ و ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه دﺧﻴﻞ
اﻳﺠــﺎد اﺧــﺘﻼل در ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴــﺴﻢ ﻟﻴﭙﻴــﺪﻫﺎ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒــﺎً ﺑــﺮوز و ﭘﻴــﺸﺮﻓﺖ
در ﻫﻤﻮﺳﺘﺎز ﻟﻴﭙﻴﺪﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ اﻧﺠﺎم ﭘﺬﻳﺮد 18،ﭼﺮا ﻛﻪ اﺧﺘﻼل در ﺑﻴﺎن و ﻳﺎ
ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺜﺎل در ﻣﻮارد ﺑـﺴﻴﺎري
ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫـﺮ ﻛـﺪام از اﻳـﻦ ﭘـﺮوﺗﻴﻴﻦﻫـﺎ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺗـﺴﺮﻳﻊ و ﻳـﺎ ﺑـﺮوز
ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ را ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻴﺎن ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ
آﺗﺮوﺳﻜﻠﺮوز را ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮد.
ﻣﺜﻞ TNFα ،CRPو IL6ﻣﺮﺗﺒﻂ ﻧﻤـﻮدهاﻧـﺪ12.و 11در ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت دﻳﮕـﺮي
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري :اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨـﻮان "ﺑﺮرﺳـﻲ
ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ اﺳﻴﺪﻫﺎي ﭼﺮب ﺗﺮاﻧﺲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺟﺎيﮔﻴـﺮي در
اﺛــﺮ اﺳــﻴﺪ اﻻﻳﻴــﺪﻳﻚ ﺑــﺮ ﺑﻴــﺎن ژن ABCA1و PPARγدر رده ﺳــﻠﻮﻟﻲ
ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻏﺸﺎﻫﺎي ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي ،اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم و ﭼﺮﺑﻲ ﻣﺴﻴﺮﻫﺎي
ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژي
"RAWدر ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ در ﺳـﺎل 1389و
ﭘﻴﺎمرﺳﺎﻧﻲ واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻏﺸﺎ را ﻣﺨﺘﻞ ﻧﻤﻮده و ﭘﻴﺎﻣﺪﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗـﻲ و
ﻛﺪ 142ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑـﺎ ﺣﻤﺎﻳـﺖ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت
14و13
اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ را ﻣﻮﺟﺐ ﺷﻮد.
264.7
ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):275-81 http://tumj.tums.ac.ir
ﻳﮕﺎﻧﻪ و ﻫﻤﻜﺎران ﻣﻨﺘﺨﺐ Montakhab Yegane H.ﺣﺴﻴﻦ et al.
280
References 1. Murphy MG. Dietary fatty acids and membrane protein function. J Nutr Biochem 1990;1(2):68-79. 2. Takano H, Komuro I. Peroxisome proliferator-activated receptor gamma and cardiovascular diseases. Circ J 2009;73(2):214-20. 3. Krey G, Braissant O, L'Horset F, Kalkhoven E, Perroud M, Parker MG, et al. Fatty acids, eicosanoids, and hypolipidemic agents identified as ligands of peroxisome proliferator-activated receptors by coactivator-dependent receptor ligand assay. Mol Endocrinol 1997;11(6):779-91. 4. Deckelbaum RJ, Worgall TS, Seo T. n-3 fatty acids and gene expression. Am J Clin Nutr 2006;83(6 Suppl):1520S-1525S. 5. Lacroix E, Charest A, Cyr A, Baril-Gravel L, Lebeuf Y, Paquin P, et al. Randomized controlled study of the effect of a butter naturally enriched in trans fatty acids on blood lipids in healthy women. Am J Clin Nutr 2012;95(2):318-25. 6. Mozaffarian D, Katan MB, Ascherio A, Stampfer MJ, Willett WC. Trans fatty acids and cardiovascular disease. N Engl J Med 2006;354(15):1601-13. 7. Attia-Skhiri N, Fournier N, Pourci ML, Paul JL. Trans fatty acids: effects on lipoprotein metabolism and cardiovascular risk. Ann Biol Clin (Paris) 2009;67(5):517-23. 8. Saravanan N, Haseeb A, Ehtesham NZ, Ghafoorunissa. Differential effects of dietary saturated and trans-fatty acids on expression of genes associated with insulin sensitivity in rat adipose tissue. Eur J Endocrinol 2005;153(1):159-65. 9. Kuhnt K, Flotho S, Benjamin S, Boerchers T, Schubert R, Jahreis G, Spener F. Gene expression after dietary intervention with trans fatty acids (trans-11/trans-12 18:1) in humans. Eur J Lipid Sci Technol 2009;111(5):442-50. 10. Paradis AM, Fontaine-Bisson B, Bossé Y, Robitaille J, Lemieux S, Jacques H, et al. The peroxisome proliferator-activated
receptor alpha Leu162Val polymorphism influences the metabolic response to a dietary intervention altering fatty acid proportions in healthy men. Am J Clin Nutr 2005;81(2):523-30. 11. Han SN, Leka LS, Lichtenstein AH, Ausman LM, Schaefer EJ, Meydani SN. Effect of hydrogenated and saturated, relative to polyunsaturated, fat on immune and inflammatory responses of adults with moderate hypercholesterolemia. J Lipid Res 2002;43(3):445-52. 12. Baer DJ, Judd JT, Clevidence BA, Tracy RP. Dietary fatty acids affect plasma markers of inflammation in healthy men fed controlled diets: a randomized crossover study. Am J Clin Nutr 2004;79(6):96973. 13. Ruth MR, Wang Y, Yu HM, Goruk S, Reaney MJ, Proctor SD, et al. Vaccenic and elaidic acid modify plasma and splenocyte membrane and mitogen-stimulated cytokine production in obese insulin resistant JCR: LA-cp rats. Nutrients 2010;2:181-97. 14. Mozaffarian D. Trans fatty acids-effects on systemic inflammation and endothelial function. Atheroscler Suppl 2006;7(2):29-32. 15. Keller H, Dreyer C, Medin J, Mahfoudi A, Ozato K, Wahli W. Fatty acids and retinoids control lipid metabolism through activation of peroxisome proliferator-activated receptor-retinoid X receptor heterodimers. Proc Natl Acad Sci U S A 1993;90(6):2160-4. 16. Sampath H, Ntambi JM. Polyunsaturated fatty acid regulation of genes of lipid metabolism. Annu Rev Nutr 2005;25:317-40. 17. Mozaffarian D, Hao T, Rimm EB, Willett WC, Hu FB. Changes in diet and lifestyle and long-term weight gain in women and men. N Engl J Med 2011;364(25):2392-404. 18. Li AC, Glass CK. PPAR- and LXR-dependent pathways controlling lipid metabolism and the development of atherosclerosis. J Lipid Res 2004;45(12):2161-73.
281 ﺗﺎ275 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
281
ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 275-281
Original Article
Determining effects of elaidic acid on PPAR- gamma expression in RAW 264.7 macrophage cell line Abstract Hossein Montakhab Yegane M.Sc. Hossein Babaahmadi Rezaiy Ph.D. Mahmood Doosti Ph.D.* Department of Biochemistry, School of Medicine Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
Received: January 03, 2012
Accepted: June 06, 2012
Background: Several dietary factors are involved in cardiovascular coronary heart diseases, including trans fatty acids, which are generally formed during hydrogenation of vegetable oils, a process that causes conversion of liquid oils into semisolid fats. Nowadays, it is well-known that trans fatty acids form a major risk factor in the occurrence and progression of atherosclerosis. On the other hand, it has been identified that some nuclear receptors, such as PPARs, are involved and play important roles in lipid homeostasis and pathogenesis of cardiovascular diseases. Therefore, we studied the effect of elaidic acid on gene expression of peroxisome proliferator activated receptor gamma (PPARγ). Methods: Murine macrophage RAW264.7 cells were treated by 0.5, 1, and 2 mM concentrations of elaidic acid for 6 h. The control group was treated by 50% ethanol (as solvent), equivalent to the amount of ethanol used in 2 mM concentration of elaidic acid. Later, the total RNA was extracted and its cDNA was synthesized. Finally, the quantity of PPARγ gene expression was measured by real-time PCR. Results: Overall, 0.5, 1, and 2 mM concentrations of elaidic acid decreased PPARγ gene expression in RAW264.7 macrophage cell line by -1.36, -1.68, and -3.24 folds compared with the control group, respectively. Conclusion: By decreasing the expression of nuclear receptor PPARγ, elaidic acid causes, intensifies or accelerates the occurrence of cardiovascular diseases, especially atherosclerosis. This finding shows the importance of reducing the consumption of
*
Corresponding author: Dept. of Clinical Biochemistry, Keshavarz Blvd., Ghods St., Poorsina St., Tehran University of Medical Sciences, School of Medicine, Tehran, Iran. Tel: +98-21-64053265 E-mail: doostimd@Sina.tums.ac.ir
elaidic acid containing foods. Keywords: atherosclerosis, cell culture, elaidic acid, gene expression, trans fatty acids, PPARγ.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):275-81
http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ اﻛﺒﺮزاده ﺑﺎﻏﺒﺎن و ﻫﻤﻜﺎران
282
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 282ﺗﺎ 288
ﺗﺎﺛﻴﺮ وزن ﻧﻮزاد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ در ﻧﻮزادان ﺑﺴﺘﺮي در ،NICU ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﻣﺎرﻛﻮف
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ اﻛﺒﺮزاده ﺑﺎﻏﺒﺎن
*1
2
ﺳﺎرا ﺟﺎم ﺑﺮﺳﻨﮓ
ﭼﻜﻴﺪه
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/12/23 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/03/06 :
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻬﻢ در ﺑﻘﺎي ﻧﻮزادان ،ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﻣﻴﺎن ﻧﻮزادان ﻛﻢ وزن اﺳﺖ .ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري
3
ﺣﻤﻴﺪ ﭘﺰﺷﻚ
ﻃﻮﻻﻧﻲﻣﺪت در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ورم ،ﺧﻮنرﻳﺰي ،ﻳﺮﻗﺎن و ﻣﺮگ ﻣﻲﺷﻮد .از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ
ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻧﻴﺮي
ﺗﻼﺷﻲ در ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﮔﺬار از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ در ﻧﻮزادان اﺳﺖ.
4
-1ﮔﺮوه ﻋﻠﻮم ﭘﺎﻳﻪ ،داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ، ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان. -2ﮔﺮوه آﻣﺎر زﻳﺴﺘﻲ ،داﻧﺸﺠﻮي دﻛﺘﺮي، داﻧﺸﻜﺪه ﭘﻴﺮاﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان. -3ﮔﺮوه آﻣﺎر ،داﻧﺸﻜﺪه رﻳﺎﺿﻲ ،آﻣﺎر و ﻋﻠﻮم ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ ،ﭘﺮدﻳﺲ ﻋﻠﻮم ،داﻧﺸﮕﺎه ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان. -4ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺎدر ،ﺟﻨﻴﻦ و ﻧﻮزاد ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
روش ﺑﺮرﺳﻲ :ﻧﻤﻮﻧﻪي ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺷﺎﻣﻞ 439ﻧﻮزاد ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﺨﺶ
NICU
در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم
ﺧﻤﻴﻨﻲ )ره( ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان ﺑﻮد .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،درﺟﻪ ﺣﺮارت رﻛﺘﺎل ﻧﻮزادان در ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ و ﺳﭙﺲ در اداﻣﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي 30دﻗﻴﻘﻪاي ،ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ دﻣﺎي ﻧﺮﻣﺎل اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ .در ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ و ﺑﺮآورد ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ از ﻣﺪل ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮف ) (Markov modelsﺑﺎ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﻤﺮاه وزن و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ اﺳﺘﻔﺎده و ﻧﺮماﻓﺰار Rﺑﺮاي ﺑﺮازش ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﺧﻔﻴﻒ آن 0/1192در دﻗﻴﻘﻪ و ﺑﺮاي اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل 0/0549 ،در دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮآورد ﺷﺪ .ﻣﺘﻐﻴﺮ وزن اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺮﻣﺎل داﺷﺖ ،ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن 0/4165) %95و .(P<0/001) ،(0/1364دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻴﺰ اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻮزاد از ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل داﺷﺖ ،ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن %95ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺛﺮ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ) 0/4963و (0/0439و ) (P<0/001ﺑﺮآورد ﺷﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ،ﻧﻮزادان ﺑﺎ وزن ﻧﺮﻣﺎل و ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه در دﻣﺎي ﺑﺎﻻي 28 Cﺳﺮﻳﻊﺗﺮ از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
*
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﻣﻴﺪان اﻣﺎم ﺣﺴﻴﻦ )ع( ،اﺑﺘﺪاي
ﺧﻴﺎﺑﺎن دﻣﺎوﻧﺪ ،روﺑﺮوي ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺑﻮﻋﻠﻲ ،داﻧﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﺗﻮانﺑﺨﺸﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ
ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﭼﻮن وزن ﻧﻮزاد در زﻣﺎن ﺗﻮﻟﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎدر ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻧﻴﺴﺖ ،ﻛﻨﺘﺮل دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻬﺒﻮدي را ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻛﻨﺪ.
ﺗﻠﻔﻦ021-77561722 : E-mail: akbarzad@sbmu.ac.ir
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ،وزن ﻧﻮزاد ،دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ،ﻣﺪل ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮف ،ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل.
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺧﺸﻚ ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﻲﺷﻮد و ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﺣﺮارت و ﺗﻼش ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ ﺣﺮارت ﻣﻮﺟﻮد ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ اﻧﻘﺒﺎض ﻋﺮوق ﺟﻠﺪي ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﺴﺎﻟﻪ ﭘﺎﺳﺦ
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ) (Neonatal hypothermiaرا ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان
ﻣﻲدﻫﺪ .ﭘﺎﺳﺦدﻫﻲ در ﻟﺤﻈﻪاي از زﻣﺎن ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ 2
ﺣﺎﻟﺖ ﻏﻴﺮﻧﺮﻣﺎل دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻪ در آن دﻣﺎي ﺑﺪن ﻧﻮزاد زﻳﺮ 36/5 Cاﻓﺖ
ﺳﺎﻋﺖﻫﺎ اداﻣﻪ ﭘﻴﺪا ﻛﻨﺪ .در ﻓﻘﺪان ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺣﺮارﺗﻲ ،ﻧﻮزاد ﻣﻤﻜﻦ
ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻛﺮد 1.اداﻣﻪ روﻧﺪ ﻛﺎﻫﺶ دﻣﺎي ﺑﺪن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ
اﺳﺖ ﻣﻘﺪار ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ از ﺣﺮارت ﺑﺪن را از دﺳﺖ ﺑﺪﻫﺪ .ﮔﺎه در
اﺛﺮات ﻧﺎﻣﻄﻠﻮب ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ،ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ ﺗﺎ ﻣﺮگ ﮔﺮدد .در
اوﻟﻴﻦ دﻗﺎﻳﻖ ﺗﻮﻟﺪ ،دﻣﺎي ﭘﻮﺳﺖ 2-4 Cاﻓﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ4.و 3در واﻗﻊ ،ﻧﺮخ
ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ ،ﻧﻮزاد ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪهي ﺧﻴـﺲ ﻧﺎﮔﻬﺎن ﺑﺎ ﻣﺤﻴـﻄﻲ ﺳـﺮد و
از دﺳﺖ دادن ﺣﺮارت وﻗﺘﻲ ﻛﻪ ﻧﻮزاد ﻋﺮﻳﺎن در دﻣﺎي 23 Cﻗﺮار
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 282 ،5ﺗﺎ 288
ﺑﺮآورد ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﻣﺎرﻛﻮف
283
19و18
ﻣﻲﮔﻴﺮد ،ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﻧﺮخ ﺣﺮارﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻳﻚ ﻓﺮد ﺑﺎﻟﻎ در دﻣﺎي 0 Cاز
ﺷﺒﻜﻴﻪ ﻧﺎﺷﻲ از دﻳﺎﺑﺖ.
دﺳﺖ ﻣﻲدﻫﺪ 5.اﻋﻤﺎﻟﻲ ﻣﺜﻞ ،رﻫﺎ ﻛﺮدن ﻧﻮزاد ﺑﺪون ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﺣﺮارﺗﻲ،
اﺳﺘﻔﺎده از روشﻫﺎي ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ و رﮔﺮﺳﻴﻮن ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
ﺑﻪ ﺗﺎﺧﻴﺮ اﻧﺪاﺧﺘﻦ ﺧﺸﻚ ﻛﺮدن و ﻗﻨﺪاق ﻛﺮدن ،ﺣﻤﺎم دادن ﻧﻮزاد
ﺑﺮآورد و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺎﻃﺮه آن ﻣﻮرد آزﻣﻮن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﺗﻌﻴﻴﻦ
ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﻮﻟﺪ از ﻣﻮاردي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ اﺣﺘﻤﺎل ﻫﻴﭙﻮﺗﺮم
ﺷﺪهاﻧﺪ21.و 20ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
1
در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﮔﺬﺷﺘﻪ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ،ﺑﺎ
و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﮔﺬار از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎل
ﺷﺪن ﻧﻮزاد را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ.
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ در ﺳﺎﻋﺎت اوﻟﻴﻪ ﺗﻮﻟﺪ ﻳﻜﻲ از دﻻﻳﻞ ﻣﻬﻢ اﻳﺠﺎد ﺑﻴﻤﺎري
ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ،ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ
و در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﻣﺮگ ﻧﻮزادان در ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳﺖ .ﺷﻴﻮع
ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺪل ﻣﺎرﻛﻮف ،ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ
ﺑﺎﻻي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ در ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺑﺎر ﻣﺮگ ﻧﻮزادان ﮔﺰارش
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﺑﺮآورد و اﺛﺮ وزن ﻧﻮزاد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﺮ اﻳﻦ
ﺷﺪه اﺳﺖ 6.ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ
)(WHO
ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻛﻨﺘﺮل دﻣﺎي ﺑﺪن
ﻧﺮخ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﻮد.
را در ﻣﻴﺎن ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي ﻧﻮزادي ﺑﺮاي ﻛﺸﻮرﻫﺎي در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ ﮔﻨﺠﺎﻧﺪه اﺳﺖ 5.ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺣﺘﻲ در ﻛﺸﻮرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ داراي آب و ﻫﻮاي
روش ﺑﺮرﺳﻲ
ﮔﺮﻣﺴﻴﺮي ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﺷﻴﻮع دارد .ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل در ﻧﭙﺎل %85از ﻧﻮزادان ﺗﺎزه ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه در دو ﺳﺎﻋﺖ اوﻟﻴﻪ زﻧﺪﮔﻲ دﻣﺎﻳﻲ ﻛﻢﺗﺮ از 36 C
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻪﻛﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺨﺸﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻃﻮﻟﻲ
دارﻧﺪ 7.در اﺗﻴﻮﭘﻲ 8،زاﻣﺒﻴﺎ 9و زﻳﻤﺒﺎﺑﻮه 10از ﻳﻚ دوم ﺗﺎ دو ﺳﻮم ﻧﻮزادان
ﻣﺸﺎﻫﺪهاي ﺑﺰرگﺗﺮي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ Nayeriو Niliﺑﺮ روي ﻧﻮزادان
ﺑﻌﺪ از ﺗﻮﻟﺪ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮم ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﺨﺶ ﻣﺮاﻗﺒﺖﻫﺎي وﻳﮋه ﻧﻮزادان
)(NICU
در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن
11
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ در اﻳﺮان ﺑﺮ روي 940ﻧﻮزاد اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﺷﻴﻮع
وﻟﻴﻌﺼﺮ )ﻋﺞ( ﺷﻬﺮ ﺗﻬﺮان اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود
در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ وﺿﻌﻴﺖ
ﻋﺒﺎرت ﻫﺴﺘﻨﺪ از ﻫﻴﭙﻮﺗﺮم ﺑﻮدن ﻧﻮزاد در ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ و ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري در اﻳﻦ
ﺳﻼﻣﺖ اﻓﺮاد ﻳﺎ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﻳﻚ درﻣﺎن ﻳﺎ ﻣﺤﺮك ﺧﺎص اﻏﻠﺐ ﺑﻪﺻﻮرت
وﺿﻌﻴﺖ ﺣﺪاﻗﻞ ﺗﺎ دوﻣﻴﻦ زﻣﺎن اﻧﺪازهﮔﻴﺮي درﺟﻪ ﺣﺮارت و ﻣﻌﻴﺎر
وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺛﺒﺖ ﻣﻲﺷﻮد ،ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه وﺿﻌﻴﺖ در
ﺧﺮوج ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از رﺳﻴﺪن ﻧﻮزاد ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل .ﺑﺎ ﻣﻨﻈﻮر
ﻃﻮل زﻣﺎن ﺗﻜﺮار ﻣﻲﺷﻮد .ﻣﺪلﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ زﻣﺎن ﺑﻪ
ﻧﻤﻮدن اﻳﻦ ﻣﻼكﻫﺎ 439 ،ﻧﻮزاد در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ.
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ %53/3ﻋﻨﻮان ﮔﺮدﻳﺪ.
11
ﺷﻜﻞ ﮔﺴﺘﺮدهاي در ﻣﺪلﺑﻨﺪي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه و ﺟﻤﻊآوري
در اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ داده درﺟﻪ ﺣﺮارت رﻛﺘﺎل ﻧﻮزادان اﺑﺘﺪا در ﺑﺪو
ﺷﺪه در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺑﻪﻛﺎر ﻣﻲروﻧﺪ .در ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ ،ﻣﺘﻐﻴﺮ ﭘﺎﺳﺦ
ﺗﻮﻟﺪ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ و در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ درﺟﻪ ﺣﺮارت رﻛﺘﺎل ﻛﻢﺗﺮ از
ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎﺷﺪ و اﻳﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎ
36/5ﺑﻮد اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﻫﺎ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪﻫﺎي 30دﻗﻴﻘﻪ ﺗﺎ ﺧﺎرج ﺷﺪن ﻧﻮزاد از
ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ در ﻓﻮاﺻﻞ زﻣﺎﻧﻲ ﻧﺎﻣﻨﻈﻤﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ .ﭼﻨﻴﻦ
وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺖ .ﭘﺎﺳﺦ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺷﺪت
ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪهاي را ﻣﺸﺎﻫﺪه ﭘﺎﻧﻠﻲ ﮔﻮﻳﻨﺪ 12.در اﻳﻦ ﺷﺮاﻳﻂ زﻣﺎنﻫﺎي
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ،درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻧﺮﻣﺎل )دﻣﺎي رﻛﺘﺎل
اﻧﺘﻘﺎل اﻏﻠﺐ ﺑﺎ ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ ،ﺑﺪﻳﻦﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ زﻣﺎن دﻗﻴﻖ
،(36/5-38Cﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ )درﺟﻪ ﺣﺮارت رﻛﺘﺎل ،(35-36/5 C
اﻧﺘﻘﺎلﻫﺎ از ﻳﻚ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ دﻳﮕﺮ ﺑﻴﻤﺎري ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻴﺴﺖ .وﺟﻮد
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ )درﺟﻪ ﺣﺮارت رﻛﺘﺎل (32-35 Cو ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺳﺎﻧﺴﻮر ،ﻛﺎر ﺑﺮآورد ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل را در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ
ﺷﺪﻳﺪ )درﺟﻪ ﺣﺮارت زﻳﺮ (32 Cدرﺟﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪ.
ﻣﺸﻜﻞ ﻣﻲﺳﺎزد .از اﻳﻦ رو ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﮔﺎﻫﻲ اوﻗﺎت ﺑﻪ
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،دو ﮔﺮوه آﺧﺮ ﺗﺮﻛﻴﺐ ﺷﺪه و ﺑﻪﻋﻨﻮان وﺿﻌﻴﺖ
ﮔﻮﻧﻪاي ﻓﺮض ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ داراي وﻳﮋﮔﻲ ﻣﺎرﻛﻮف ﺑﺎﺷﻨﺪ 13.اﻳﻦ ﻓﺮض
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر درﺟﻪ ﺣﺮارت
ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲﺷﻮد ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﺎﺑﻊ درﺳﺖﻧﻤﺎﻳﻲ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺮآورد
ﻧﻮزادان ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻮﺻﻴﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺗﺎ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ
ﭘﺎراﻣﺘﺮﻫﺎي ﻣﺪل ﺳﺎدهﺗﺮ ﺷﻮد.
14
ﻧﺮﻣﺎل اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ 22،در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻫﺮ ﻧﻮزاد ﺑﻪ ﺗﻌﺪاد دﻓﻌﺎت ﻣﺨﺘﺺ
اﻳﻦ ﻧﻮع از ﻣﺪلﻫﺎ در ﺳﻄﺢ وﺳﻴﻌﻲ از ﻛﺎرﺑﺮدﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺑﻪﻛﺎر 16و15
رﻓﺘﻪاﻧﺪ ،ﺑﺮاي ﻣﺜﺎل در ،HIV/AIDS
17
ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺴﺘﺎن
و آﺳﻴﺐ
ﺧﻮد ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ ﮔﺮدﻳﺪ .در ﻣﺪلﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ دادهﻫﺎ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﺮي ﻣﺸﺎﻫﺪات xi 0 , xi1 ,..., xinدر
زﻣﺎنﻫﺎي ti 0 ,..., tin
در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ﻛﻪ
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):282-8 http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ اﻛﺒﺮزاده ﺑﺎﻏﺒﺎن و ﻫﻤﻜﺎران
284
ﺣﺎﺻﻞ از ﻓﺮآﻳﻨﺪ ) X (tاﺳﺖ ،اﻳﻦ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ 1,..., Rوﺿﻌﻴﺖ را ﺑﺮاي
ﺗﻮﻟﺪ در دو ﻃﺒﻘﻪ ،دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ زﻳﺮ 28 Cو دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺎﻻي
ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎر i 1,..., Nاﺧﺘﻴﺎر ﻣﻲﻛﻨﺪ .در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﻟﮕﺎرﻳﺘﻢ ﺗﺎﺑﻊ درﺳﺖ-
،28 Cﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﻪ ﻣﺪل وارد ﺷﺪ.
ﻧﻤﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﺷﻮد. ni
23
N
)) l ( ) log( p xi ( j1) xij (ti ( j 1) , tij ;
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
i 1 j 1
ﻛﻪ در آن ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ
) prs (t 0 , t1 , ) p ( x (t1 ) s | x (t 0 ) r ; R R
دراﻳﻪ
)(r , s
از ﺗﻤﺎم 439ﻧﻮزاد وارد ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺑﺪو ﺗﻮﻟﺪ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮم ﺑﻮدهاﻧﺪ،
اﺣﺘﻤﺎل اﻧﺘﻘﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ ﺣﻞ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﭘﻴﺸﺮو 24
از ﻣﻴﺎن آنﻫﺎ 11ﻧﻔﺮ ) (%2/5در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺗﺎ ﺷﺪﻳﺪ و
ﻛﻮﻟﻤﻮﮔﺮوف زﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺖﻳﺎﺑﻲ اﺳﺖ. ) dP(t0 , t ) p(t0 , t )Q (t dt
در اﻳﻦ ﺗﺴﺎوي Qﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺷﺪت اﻧﺘﻘﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ
428ﻧﻔﺮ ) (%97/5در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ .ﺗﻮزﻳﻊ
ﺗﻌﺮﻳﻒ
ﻓﺮاواﻧﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادان در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در
ﻣﻲﺷﻮد .ﺑﺎ ﺑﻪدﺳﺖ آوردن ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺷﺪت اﻧﺘﻘﺎل در اﻳﻦ ﻣﺪل ﻣﻲﺗﻮاﻧﻴﻢ
ﺟﺪول 1 -آﻣﺪه اﺳﺖ .ﺑﺎ ﺑﺮازش ﻣﺪل ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮف ﺑﺎ دو
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري در ﻫﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎري را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﻢ ،اﻳﻦ
ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﻤﺮاه ،ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻔﻴﻒ و از
ﻣﻌﻴﺎر ﺑﺎ ﻋﻜﺲ دراﻳﻪﻫﺎي ﻗﻄﺮ اﺻﻠﻲ ﻣﺎﺗﺮﻳﺲ ﺷﺪت اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ.
وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ 0/1192 ،و 0/0549در
اﻟﮕﻮرﻳﺘﻢ ﻋﺪدي ،در ﺳﺎل 1985ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺮآوردﻫﺎي ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ
دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮآورد ﺷﺪ .ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﻨﻲ ﻛﻪ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ
درﺳﺖﻧﻤﺎﻳﻲ ﻣﺪل ﻓﻮق اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ 25.ﺑﺎ ﺑﺮازش اﻳﻦ ﻣﺪل ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ
ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ از اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
اﻣﻜﺎن ﺑﺮآورد ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺑﺮاي ﻫﺮ دو ﺳﻄﺢ از ﺳﻄﻮح ﺑﻴﻤﺎري را
ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل اﺗﻔﺎق ﻣﻲاﻓﺘﺪ .ﻣﺘﻐﻴﺮ وزن ﻧﻮزاد اﺛﺮ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺮ ﻧﺮخ
در ﺳﻄﻮح ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﺴﺘﻘﻞ را دارﻳﻢ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺪل ﭼﻨﺪ
اﻧﺘﻘﺎل از ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﻧﺪاﺷﺖ .ﻓﺎﺻﻠﻪ
وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮﻓﻲ ﺑﺎ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻫﻤﺮاه وزن ﻧﻮزاد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ،
اﻃﻤﻴﻨﺎن %95ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺛﺮ وزن ﻧﻮزاد ﺑﺮ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ) 2/276و
ﺑﻪ دادهﻫﺎ ﺑﺮازش داده ﺷﺪ .اﺛﺮ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﻧﺮخ
(-1/619ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ،اﻣﺎ اﺛﺮ وزن ﻧﻮزاد ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ
اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻔﻴﻒ و ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد ) (P<0/001و ﻓﺎﺻﻠﻪ
ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ .وزن ﻧﻮزاد در ﺳﻪ ﻃﺒﻘﻪ ،ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ وزن )زﻳﺮ ،(1500grﻛﻢ
اﻃﻤﻴﻨﺎن %95ﺑﺮاي اﻳﻦ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ) 0/4165و (0/1364ﺑﺮآورد ﺷﺪ .ﺗﺎﺛﻴﺮ
وزن ) (1500-2500grو ﻧﺮﻣـﺎل وزن )ﺑﺎﻻي (2500grو دﻣﺎي ﻣﺤﻴـﻂ
وزن ﺑﺮ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴـﺖ ﻫﻴـﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴـﻚ
دراﻳﻪﻫﺎي آن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﺎ ﺷﺮط
qrs rs
rr
qﺑﺮاي
r 1,..., R
ﺟﺪول :1 -ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادان در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪه و درﺻﺪ آن وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ
ﻧﺮﻣﺎل
ﻣﺠﻤﻮع
زﻣﺎن ﺑﻪ دﻗﻴﻘﻪ 1
30
*60
*90
*120
ﺗﻌﺪاد
11
0
0
0
0
درﺻﺪ در زﻣﺎن
%2/5
%0
%0
%0
%0
ﺗﻌﺪاد
428
100
16
2
0
درﺻﺪ در زﻣﺎن
%97/5
%22/8
%16/0
%12/5
%0
ﺗﻌﺪاد
0
339
84
14
2
درﺻﺪ در زﻣﺎن
%0
%77/2
%84/0
%87/5
%100/0
ﺗﻌﺪاد
439
439
100
16
2
درﺻﺪ در زﻣﺎن
%100/0
%100/0
%100/0
%100/0
%100/0
* در اﻳﻦ زﻣﺎنﻫﺎ ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻓﻘﻂ ﺑﺮاي ﻧﻮزاداﻧﻲ اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ در زﻣﺎن ﻗﺒﻞ در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻮدهاﻧﺪ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 282 ،5ﺗﺎ 288
ﺑﺮآورد ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﻣﺎرﻛﻮف
285
ﺟﺪول :2 -ﺑﺮآورد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﮔﺮوهﻫﺎي وزﻧﻲ و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ در ﻧﻮزادان ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺎم ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻛﻤﻜﻲ وزن ﻧﻮزاد در زﻣﺎن ﺗﻮﻟﺪ
دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ
ﺳﻄﻮح ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻛﻤﻜﻲ
ﺑﺮآورد ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ )دﻗﻴﻘﻪ(
ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ وزن )(<1500
38/049
ﻛﻢ وزن )(1500-2500
28/858
ﻧﺮﻣﺎل )(>2500
21/887
زﻳﺮ 28درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد
38/292
ﺑﺎﻻي 28درﺟﻪ ﺳﺎﻧﺘﻲﮔﺮاد
29/228
ﮔﺮوهﻫﺎي وزﻧﻲ در ﻏﺎﻟﺐ ﺑﺮآورد زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري در وﺿﻌﻴﺖ
ﺑﺤﺚ
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ در ﺟﺪول 2 -ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .اﺛﺮ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﺮ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺎﺛﻴﺮﮔﺬار در ﺑﻘﺎي ﻧﻮزادان
ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮد ) ،(P<0/001ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن %95ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺛﺮ دﻣﺎي
ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻧﻮزادان ﻛﻢ وزن اﺳﺖ .ﻋﺪم ﺗﻮﺟﻪ ﭘﺮﺳﻨﻞ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ و
ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل 0/4963) ،و (0/0439ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ .اﺛﺮ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ
درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻪ اﻗﺪاﻣﺎت اوﻟﻴﻪ ﺳﺎدهاي ﭼﻮن ،ﻓﺮاﻫﻢ آوردن ﻣﺤﻴﻄﻲ ﮔﺮم،
ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻔﻴﻒ ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد .ﻓﺎﺻﻠﻪ
ﺑﺪون ﺟﺮﻳﺎن ﻫﻮا و ﺗﻤﻴﺰ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻮزاد ،از ﻋﻮاﻣﻞ اﺻﻠﻲ ﺑﺮوز
اﻃﻤﻴﻨﺎن %95ﺑﺮاي ﭘﺎراﻣﺘﺮ اﺛﺮ اﻳﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮ در اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
اﻳﻦ ﻋﺎرﺿﻪ اﺳﺖ.
1
ﺷﺪﻳﺪ ﺑﻪ ﺧﻔﻴﻒ ) 2/448و (-1/915ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ .زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري در
ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ در ﻣﻘﺪﻣﻪ ذﻛﺮ ﻛﺮدﻳﻢ ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ،ﺑﺎ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪن
وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﺗﻔﻜﻴﻚ دو ﻃﺒﻘﻪ دﻣﺎﻳﻲ ،در ﺟﺪول2 -
ﻧﻮزاد در ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺻﺪﻣﺎت ﺟﺒﺮانﻧﺎﭘﺬﻳﺮي از ﻟﺤﺎظ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ،از
آﻣﺪه اﺳﺖ .ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﺟﺪول ﻧﻮزادان ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ وزن ،ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺑﻪﻃﻮر
ﻣﺸﻜﻼت ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻜﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺗﺎ ﻣﺮگ ،ﺑﻪ وي وارد ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 38دﻗﻴﻘﻪ زﻣﺎن ﻣﻲﺑﺮد ﺗﺎ از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ
اﻧﺘﻘﺎل ﻫﺮ ﭼﻪ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﻧﻮزاد از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﻳﺰ
وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺮﺳﻨﺪ در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ ﻧﻮزادان ﺑﺎ وزن ﻛﻢ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ،ﺑﻪﻃﻮر
اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ و در ﻫﻤﻴﻦ ﺟﻬﺖ آﮔﺎﻫﻲ از ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎل
ﻣﺘﻮﺳﻂ 29دﻗﻴﻘﻪ در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﻲﻣﺎﻧﻨﺪ .ﻣﺘﻮﺳﻂ
را ﺗﺴﺮﻳﻊ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﮔﺎم ﻣﻮﺛﺮي در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از وﻗﻮع
زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻮزاد در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻣﻲﺑﺮد ﺗﺎ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ
ﻣﺸﻜﻼت ﭘﺲ از ﺑﺮوز ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ،ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ
ﻧﺮﻣﺎل ﺑﺮﺳﺪ در دﻣﺎي ﺑﺎﻻي 28 Cﻛﻢﺗﺮ از زﻣﺎﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ دﻣﺎي
ﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮآورد زﻣﺎن ﻣﺎﻧﺪﮔﺎري ﻣﻮﻗﺖ ﻧﻮزاد در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ و
ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺮ 28 Cاﺳﺖ ،اﻳﻦ زﻣﺎن در دﻣﺎي زﻳﺮ 28 Cﺑﻪﻃﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﻧﻮزاد از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ
38دﻗﻴﻘﻪ در ﻣﻘﺎﺑﻞ 29دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺮاي دﻣﺎي ﺑﺎﻻي 28 Cاﺳﺖ.
ﻧﺮﻣﺎل اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ.
ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺑﺮاي وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪ
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻪ ﺳﻄﺢ ﺑﺮاي وزن ﻧﻮزادان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ،
1/388ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن 9/740) ،%95و (0/1980و ﺑﺮاي وﺿﻌﻴﺖ
ﻧﻮزادان ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ وزن )زﻳﺮ 1500ﮔﺮم( ،ﻧﻮزادان ﻛﻢ وزن
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﺮﻣﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ 1/318ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن
) 1500-2500ﮔﺮم( و ﻧﻮزادان ﺑﺎ وزن ﻧﺮﻣﺎل )ﺑﺎﻻي 2500ﮔﺮم( .اﺛﺮ
1/5167) ،%95و (1/1461در ﺳﻄﻮح ﻣﺘﻐﻴﺮ وزن ﺑﺮآورد ﺷﺪ .ﻧﺴﺒﺖ
وزن ﻧﻮزاد در اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺮﻣﺎل ﻣﻌﻨﻲدار
ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺑﺮاي وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺷﺪﻳﺪ 1/3058ﺑﺎ
ﺑﻮد ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻛﻪ ﻧﻮزادان ﺑﺴﻴﺎر ﻛﻢ وزن ﺑﺎ ﻧﺮخ ﻛﻢﺗﺮ و ﻧﻮزادان
ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن 11/5692) %95و (0/147و 1/3101ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ اﻃﻤﻴﻨﺎن
ﻧﺮﻣﺎل وزن ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺑﻴﺶﺗﺮي از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ .اﻳﻦ
1/6426) ،%95و (1/0448ﺑﺮاي وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﺮﻣﺎل ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻮﻳﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ را در ﻧﻮزادان
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ در ﺳﻄﻮح ﻣﺘﻐﻴﺮ دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺑﺮآورد ﺷﺪ.
ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار دادهاﻧﺪ.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):282-8 http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ اﻛﺒﺮزاده ﺑﺎﻏﺒﺎن و ﻫﻤﻜﺎران
286
اﻛﺜﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ وزن را ﺑﻪ
وﺟﻮد ،از ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ در ﺑﺮازش اﻳﻦ ﻣﺪلﻫﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ .در
ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺎﻃﺮه در ﺑﺮوز ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﻣﻌﺮﻓﻲ
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺰﺷﻜﻲ دادهﻫﺎ در اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ،ﺷﺎﻣﻞ ﻳﻚ ﺳﺮي از
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻲﺗﻮان
ﺗﺸﺨﻴﺺﻫﺎي ﺳﻄﻮح ﺑﻴﻤﺎري در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﻨﺤﺼﺮ ﺑﻪ ﻓﺮد ﺑﺮاي ﻫﺮ
ﮔﻔﺖ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ وزن ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ اﺳﺖ ،ﺑﻠﻜﻪ ﻋﺎﻣﻞ
ﺑﻴﻤﺎر اﺳﺖ .ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﻳﻦﻛﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎر در ﺑﺎزهﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪاي
ﻣﻬﻤﻲ در ﮔﺬار از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ اﺛﺮ دﻣﺎي
از زﻣﺎن رخ ﻣﻲدﻫﺪ و ﻣﺸﺎﻫﺪه وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎر در ﻧﻘﺎط زﻣﺎﻧﻲ ﮔﺴﺴﺘﻪ
ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻮزاد ﺑﺮ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻣﻮرد
ﺻﻮرت ﻣﻲﮔﻴﺮد ،اﻣﻜﺎن از دﺳﺖ دادن زﻣﺎن دﻗﻴﻖ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ وﺟﻮد
ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ در دو ﺳﻄﺢ دﻣﺎي زﻳﺮ 28 Cو
دارد .ﻣﺪلﻫﺎي ﺑﺴﻴﺎري ﺑﺮاي ﺑﺮازش ﺑﻪ دادهﻫﺎي ﻃﻮﻟﻲ ﭘﺰﺷﻜﻲ و
ﺑﺎﻻي 28 Cﺑﻪ ﻣﺪل وارد ﺷﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻧﻮزادان ﻣﺘﻮﻟﺪ ﺷﺪه در
ﺗﺤﻠﻴﻞ آنﻫﺎ در دﺳﺖ اﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ،ﻣﺪلﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ اﻳﻦ
دﻣﺎي ﺑﺎﻻي 28 Cزﻣﺎن ﻛﻢﺗﺮي را در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻣﻲﮔﺬراﻧﻨﺪ،
ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ را دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺮآورد ﻧﺮخﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل را ﺑﺎ ﻟﺤﺎظ ﻛﺮدن اﻳﻦ
11و2
ﻛﺮدهاﻧﺪ،
اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻳﺪ ﺗﻮﺻﻴﻪﻫﺎي ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎي ﺑﻴﻦاﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ﮔﺮم ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ ﻧﻮزاد ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ اﺳﺖ.
5
27
ﺳﺎﻧﺴﻮر ﻓﺎﺻﻠﻪاي ﺑﻪدﺳﺖ دﻫﻨﺪ.
ﺑﻪ دﻟﻴﻞ وﺟﻮد اﻳﻦ وﻳﮋﮔﻲ در دادهﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ،از اﻳﻦ ﻣﺪل
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي
ﺑﺮاي ﺑﺮآورد ﻧﺮخﻫﺎي اﻧﺘﻘﺎل اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ در اﻛﺜﺮ
ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ اﻏﻠﺐ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻴﻮع ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي و ﻋﻮاﻣﻞ
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺷﻴﻮع 28
Bhatt
ﻛﻪ ﺷﻴﻮع
ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ ﺷﻴﻮع ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﻘﻄﻌﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪاﻧﺪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ آن ﺑﻪ ﺷﻜﻞ
آن ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﻃﻮﻟﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ روﻧﺪ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻛﻢﺗﺮ ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﺑﻮده
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ را در ﻧﻮزادان ﻧﺎرس در وزنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار
اﺳﺖ .ﻫﻤﺎنﻃﻮر ﻛﻪ ذﻛﺮ ﮔﺮدﻳﺪ ،ﻣﺎﻧﺪن ﻧﻮزاد در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ
داده اﺳﺖ و ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ
ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺻﺪﻣﺎت ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﺴﻴﺎري ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ .در اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده
ﻧﺮﻣﺎل ﻛﻢﺗﺮ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺛﺮ وزن زﻣﺎن
از ﻣﺪلﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮف ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل و ﺑﻪوﻳﮋه
ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻮزاد و دﻣﺎي ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﺑﺮ اﻧﺘﻘﺎل از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ
ﺑﺮرﺳﻲ و ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ اﻳﻦ ﻧﺮخ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﺪ .از اﻳﻦ رو ﻧﻘﻄﻪ
ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺧﻔﻴﻒ از دﻳﺪﮔﺎه آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار ﻧﺒﻮد ،ﺑﺎ اﻳﻦ
ﻗﻮت و ﻧﻴﺰ ﻋﻠﺖ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﻴﺸﻴﻦ ،ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺮخ
ﺣﺎل ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺎﺷﻲ از ﺣﺠﻢ ﻛﻢ ﻧﻮزادان در ﮔﺮوه ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺷﺪﻳﺪ
اﻧﺘﻘﺎل و ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺮ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻛﻤﻚ ﺷﺎﻳﺎﻧﻲ در ﻛﺎﻫﺶ
ﺑﺎﺷﺪ .اﻳﻦ ﻣﻄﻠﺐ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﺎ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ در
ﺻﺪﻣﺎت ﻧﺎﺷﻲ از ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي ﺷﻮد.
اﻳﻦ ﮔﺮوه ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﻤﻮد .ﺿﻤﻦ اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ
ﻣﺪلﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮف ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻤﻮل در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻧﻤﺮه آﭘﮕﺎر ﻧﻮزادان ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻛﺎﻣﻞﺗﺮي ﺑﻪدﺳﺖ دﻫﺪ.
ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻣﺰﻣﻦ ﺑﻪﻛﺎر رﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ،وﺿﻌﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻴﻦ
از آﻧﺠﺎﻳﻲ ﻛﻪ وزن ﻧﻮزاد در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﻮﻟﺪ در اﺧﺘﻴﺎر ﻛﺎدر ﭘﺰﺷﻜﻲ
وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﮔﺴﺴﺘﻪ ﺑﻴﻤﺎري در ﻃﻮل زﻣﺎن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﺜﺎل
ﻧﻴﺴﺖ ،ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻦ درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﺤﻴﻂ ﺗﻮﻟﺪ ﻧﻮزاد در دﻣﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ
ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﺸﻜﻼت ﭘﺲ از ﭘﻴﻮﻧﺪ رگ در ﺑﻴﻤﺎران ﻗﻠﺒﻲ ﻣﺪﻟﻲ ﺑﺎ
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ وﺿﻌﻴﺖ ﺳﺮﻳﻊﺗﺮ ﻧﻮزاد از وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﺑﻪ
ﭼﻬﺎر وﺿﻌﻴﺖ ﺑﺮازش داده ﺷﺪ و در آن اﺛﺮ ﺳﻦ ﻓﺮد ﮔﻴﺮﻧﺪه ،ﺳﻦ ﻓﺮد
ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺮﻣﺎل ﺷﻮد .از اﻳﻦ ﺟﻬﺖ آﻣﻮزش در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺴﻴﺎر
اﻫﺪا ﻛﻨﻨﺪه و ﺟﻨﺲ ﻓﺮد ﮔﻴﺮﻧﺪه را ﺑﺮ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻮدن ﭘﻴﻮﻧﺪ را در ﻃﺒﻘﺎت
ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﺮدﻧﺪ ،در آن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري :اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻳﻦ ﻣﺪل ﭼﻬﺎر وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ اﻓﺮاد در
"ﻣﺪلﻫﺎي ﭼﻨﺪ وﺿﻌﻴﺘﻲ ﻣﺎرﻛﻮف و ﻛﺎرﺑﺮد آنﻫﺎ در ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎي
ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺗﺮﻛﻴﺐﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻧﺮخ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﻪ وﺿﻌﻴﺖ
ﻫﻴﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادي" ﻣﺼﻮب داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ
26
ﭼﻬﺎرم ﺑﻴﻤﺎري ﻣﻲرﺳﻨﺪ.
ﺑﺮآورد ﻧﺮخ اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴﻦ وﺿﻌﻴﺖﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎري ،ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺛﺮ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺨﺎﻃﺮه ﺑﺮ اﻳﻦ اﻧﺘﻘﺎلﻫﺎ و ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮ ﻣﺪاﺧﻠﻪﻫﺎي ﭘﺰﺷﻜﻲ در ﺻﻮرت
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 282 ،5ﺗﺎ 288
درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ در ﺳﺎل 1390ﺑﻪ ﻛﺪ 7528ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.
287
ي ﻣﺎرﻛﻮفAkbarzadeh ﭙﻮﺗﺮﻣﻲ ﻧﻮزادBaghban وﺿﻌﻴﺖ ﻫﺎي ﻫﻴ ﺑﺮآورد ﻣﻴﺰان اﻧﺘﻘﺎل ﺑﻴ A. etﻦal.
References 1. Kumar V, Shearer JC, Kumar A, Darmstadt GL. Neonatal hypothermia in low resource settings: a review. J Perinatol 2009;29(6):401-12. 2. Alexander G, Williams D. Shivering and non-shivering therogenesis during summit metabolism in young lambs. J Physiol 1968;198(2):251-76. 3. Dahm LS, James LS. Newborn temperature and calculated heat loss in the delivery room. Pediatrics 1972;49(4):504-13. 4. Adamson KJ Jr, Towell ME. Thermal homeostasis in the fetus and newborn. Anesthesiology 1965;26:531-48.. 5. World Health Organization (WHO). Thermal Protection of the Newborn: A Practical Guide. Maternal and Newborn Health. [Internet] 1997 [cited 2012 Jun 15]; Available from: http://whqlibdoc.who.int/hq/1997/WHO_RHT_MSM_97.2.pdf 6. Darmstadt GL, Bhutta ZA, Cousens S, Adam T, Walker N, de Bernis L; Lancet Neonatal Survival Steering Team. Evidencebased, cost-effective interventions: how many newborn babies can we save? Lancet 2005;365(9463):977-88. 7. Johanson RB, Malla DS, Tuladhar C, Amatya M, Spencer SA, Rolfe P. A survey of technology and temperature control on a neonatal unit in Kathmandu, Nepal. J Trop Pediatr 1993;39(1):410. 8. Tafari N, Olsson EE. Neonatal cold injury in the tropics. Ethiop Med J 1973;11(1):57-65. 9. Christensson K, Ransjö-Arvidson AB, Kakoma C, Lungu F, Darkwah G, Chikamata D, et al. Midwifery care routines and prevention of heat loss in the newborn: a study in Zambia. J Trop Pediatr 1988;34(5):208-12. 10. Kambarami RA, Mutambirwa J, Maramba PP. Caregivers' perceptions and experiences of 'kangaroo care' in a developing country. Trop Doct 2002;32(3):131-3. 11. Nayeri F, Nili F. Hypothermia at birth and its associated complications in newborns: a follow up study. Iranian J Publ Health 2006;35(1):48-52. 12. Jackson CH. Multi-state modelling with R: the msm package. [internet] 2007 Oct 1 [cited 2012 Jun 15]; Available from: http://rss.acs.unt.edu/Rdoc/library/msm/doc/msm-manual.pdf 13. Hung-Wen Yeh. Estimating parameters in Markov models for longitudinal studies with missing data or surrogate outcomes. [Internet] 2007 Jan 1 [cited 2012 Jun 15]; Texas Medical Center Dissertations (via ProQuest). Available from: http://digitalcommons.library.tmc.edu/dissertations/AAI3290040 14. Titman AC, Sharples LD. A general goodness-of-fit test for Markov and hidden Markov models. Stat Med 2008;27(12):217795.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):282-8 http://tumj.tums.ac.ir
15. Aalen OO, Farewell VT, De Angelis D, Day NE, Gill ON. A Markov model for HIV disease progression including the effect of HIV diagnosis and treatment: application to AIDS prediction in England and Wales. Stat Med 1997;16(19):2191-210. 16. Gentleman RC, Lawless JF, Lindsey JC, Yan P. Multi-state Markov models for analysing incomplete disease history data with illustrations for HIV disease. Stat Med 1994;13(8):805-21. 17. Duffy SW, Chen HH, Tabar L, Day NE. Estimation of mean sojourn time in breast cancer screening using a Markov chain model of both entry to and exit from the preclinical detectable phase. Stat Med 1995;14(14):1531-43. 18. Marshall G, Jones RH. Multi-state models and diabetic retinopathy. Stat Med 1995;14(18):1975-83. 19. Kosorok M, Chao WH. The analysis of longitudinal ordinal response data in continuous time. J Am Stat Assoc 1996;91(434):807-17. 20. Zayeri F, Kazemnejad A, Ganjali M, Babaei G, Nayeri F. Incidence and risk factors of neonatal hypothermia at referral hospitals in Tehran, Islamic Republic of Iran. East Mediterr Health J 2007;13(6):1308-18. 21. Gluckman PD, Wyatt JS, Azzopardi D, Ballard R, Edwards AD, Ferriero DM, et al. Selective head cooling with mild systemic hypothermia after neonatal encephalopathy: multicentre randomised trial. Lancet 2005;365(9460):663-70. 22. Maternal Health and Safe Motherhood Programme. Thermal control of the newborn: a practical guide. Pennsylvania State University: Maternal Health and Safe Motherhood Programme, Division of Family Health, World Health Organization, 1993. 23. Titman AC. Computation of the asymptotic null distribution of goodness-of-fit tests for multi-state models. Lifetime Data Analysis 2009;15(4):519-33. 24. Cox DR, Miller HD. The Theory of Stochastic Processes. London: Chapman and Hall; 1965. 25. Kalbfleisch JD Lawlwss JF. The analysis of panel data under a Markov assumption. J Am Stat Assoc 1985;80(392):863-71. 26. Jackson CH, Sharples LD, Thompson SG, Duffy SW, Couto E. Multi-state Markov models for disease progression with classification error. Statistician 2003;52(2):193-209. 27. Jackson CH. Multi-state models for panel data: the msm package for R. J Statistic Software 2011;38(8):11-24. 28. Bhatt DR, White R, Martin G, Van Marter LJ, Finer N, Goldsmith JP, et al. Transitional hypothermia in preterm newborns. J Perinatol 2007;27 Suppl 2:S45-7.
288
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 282-288
Original Article
The effects of temperature and birth weight on the transition rate of hypothermia in hospitalized neonates using Markov models Abstract Alireza Akbarzadeh Baghban Ph.D.1* Sara Jambarsang M.Sc.2 Hamid Pezeshk Ph.D.3 Fatemeh Nayeri M.D.4 1- Department of Basic Sciences, School of Rehabilitation Sciences, Physiotherapy Research Center, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Biostatistics, Ph.D. Student, Faculty of Paramedical Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- School of Mathematics, Statistics and Computer Science, College of Science, University of Tehran, Tehran, Iran. 4- Maternal, Fetal & Neonatal Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
Received: March 13, 2012 Accepted: May 26, 2012
Background: Hypothermia is an important determinant of survival in newborns, especially among low-birth-weight ones. Prolonged hypothermia leads to edema, generalized hemorrhage, jaundice and ultimately death. This study was undertaken to examine the factors affecting transition from hypothermic state in neonates. Methods: The study consisted of 439 neonates hospitalized in NICU of Valiasr in Tehran, Iran in 2005. The neonates’ rectal temperature was measured immediately after birth and every 30 minutes afterwards, until neonates passed hypothermia stages. In order to estimate the rate of transition from neonatal hypothermic state, we used multistate Markov models with two covariates, birth weight and environmental temperature. We also used R package to fit the model. Results: Estimated transition rates from severe hypothermia and mild hypothermia were 0.1192 and 0.0549 per minute, respectively. Weight had a significant effect on transition from hypothermia to normal condition (95% CI: 0.1364–0.4165, P<0.001). Environmental temperature significantly affected the transition from hypothermia to normal stage (95% CI: 0.0439–0.4963, P<0.001). Conclusion: The results of this study showed that neonates with normal weight and neonates in an environmental temperature greater than 28 C had a higher transition rate from hypothermia stages. Since birth weight at the time of delivery is not under the control of medical staff, keeping the environmental temperature in an optimum level could help neonates to pass through the hypothermia stages faster.
*
Corresponding author: Emam Hossein Sq., Damavand St., Opposite Boali Hospital, School of Rehabilitation Science, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Tel: +98-21-77561722 E-mail: akbarzad@sbmu.ac.ir
Keywords: birth weight, environmental, hypothermia, multi-state Markov models, neonatal, temperature, transition rate.
288 ﺗﺎ282 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد Ligasureﺑﺎ Staplerﺧﻄﻲ در رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده
289
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 289ﺗﺎ 294
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد Ligasureﺑﺎ Staplerﺧﻄﻲ در رزﻛﺴﻴﻮن و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده
ﭼﻜﻴﺪه
1
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ
*2
ﻋﺒﺎس ﻋﺒﺪاﻟﻠﻬﻲ
ﺣﺎﻣﺪ ﮔﻞ ﻣﺤﻤﺪ زاده
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/10/19 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/26 :
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده ﺑﺎرﻳﻚ و ﻓﻘﺪان ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻛﺎﻓﻲ در اﻳﻦ زﻣﻴﻨﻪ ،اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻬﺖ
3
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻋﻮارض و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻧﺎﺷﻲ از ﻛﺎرﺑﺮد ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر و اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺧﻄﻲ در رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده ﺑﺎرﻳﻚ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ.
-1ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮاﺣﻲ آﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻴﻚ و روشﻫﺎي ﻛﻢﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ(، داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ، ﻣﺸﻬﺪ ،اﻳﺮان. -2ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮاﺣﻲ ﺳﺮﻃﺎن ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم رﺿﺎ )ع( ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم
روش ﺑﺮرﺳﻲ :اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻓﺎز ﻳﻚ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل 1389ﺗﺎ 1390در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﺷﻬﺮ ﻣـﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ 9ﻧﻔـﺮ در ﻫـﺮ ﮔـﺮوه ﺗﻌﻴـﻴﻦ ﺷـﺪ .روش ﻛـﺎر ﺑـﻪاﻳـﻦ ﺻـﻮرت ﺑـﻮد ﻛـﻪ در ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﮔﺎﺳﺘﺮﻳﻚ ﺑﺎيﭘﺲ
)gastric bypass
(Laparoscopicﺑﺮاي درﻣﺎن ﭼﺎﻗﻲ ﻣﺮﺿﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻛﺮدن
ﻗﺴﻤﺘﻲ از روده ﺑﺎرﻳﻚ و ﺳﭙﺲ ﺑﺴﺘﻦ دو اﻧﺘﻬﺎي آن در ﻳﻜﻲ از ﻣﺮاﺣﻞ ﻋﻤﻞ دارﻧﺪ .اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎران اﻧﺘﺨـﺎب ﻣـﻲﺷـﺪﻧﺪ و ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه اﺳﺘﻔﺎده از روش اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﻳﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺷـﺪﻧﺪ .ﻋـﻮارض ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ و ﻫﺰﻳﻨـﻪ
ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ ،ﻣﺸﻬﺪ ،اﻳﺮان.
ﻣﺼﺮﻓﻲ در اﺗﺎق ﻋﻤﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ.
-3ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮاﺣﻲ آﻧﺪوﺳﻜﻮﭘﻴﻚ و
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺟﺮاﺣﻲ و وﺳﺎﻳﻞ در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﻦ 29/5ﺗﺎ 40ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 31/83±3/5ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل و
روشﻫﺎي ﻛﻢﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ )ﻋﺞ(، داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ، ﻣﺸﻬﺪ ،اﻳﺮان.
در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺑﻴﻦ 24ﺗﺎ 35و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 26/72±3/92ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد داﺷﺖ ) .(P=0/004ﻃﻮل ﻣﺪت ﺟﺮاﺣﻲ در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ 200±3/4دﻗﻴﻘﻪ و در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر 240±10دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد داﺷﺖ ).(P=0/043 ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻛﺎرﺑﺮد ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر در رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده ﺑﺎرﻳﻚ ،از روش اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺧﻄﻲ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪﺗﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪﻧﻈﺮ
*
ﻣﻲرﺳﺪ اﻳﻦ روش ،ﻋﻮارض ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻳﻤﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﻣﺪت زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﻣﺸﻬﺪ ،ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺟﺮاﺣﻲ
ﺳﺮﻃﺎن ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن اﻣﺎم رﺿﺎ )ع( ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺸﻬﺪ
اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﺗﻠﻔﻦ0511-8022677 :
E-mail: abdollahia@mums.ac.ir
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ،ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ،روده ﺑﺎرﻳﻚ ،ﻛﺎﻫﺶ ﻫﺰﻳﻨﻪ ،ﻃﻮل ﻣﺪت ﻋﻤﻞ.
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﻣﻨﻌﻄﻒ ﻛﺮدهاﻧﺪ ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روشﻫﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ 2.ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ،ﻳﻚ دﺳﺘﮕﺎه اﻟﻜﺘﺮوﺗﺮﻣﺎل ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل ﻋﺮوق ﺑﺎ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﻧﻌﻘﺎدﻛﻨﻨﺪه
اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ) ،(Staplerدﺳﺘﮕﺎه ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺟﻬﺖ دوﺧﺖ و ﺗﺮﻣﻴﻢ
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،ﻛﻪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﻧﺮژي ﮔﺮﻣﺎﻳﻲ و ﻓﺸﺎر ﻋﻤﻞ ﻣﻲﻛﻨﺪ
3-5و1
و
ﻗﺴﻤﺘﻲ از دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ 1.در روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ
ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﺠﺪد اﻻﺳﺘﻴﻦ و ﻛﻼژن و ﺗﺮﻣﻴﻢ ﻋﺮوق ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺗﺎ ﻫﻔﺖ
ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻳﺪن و ﺑﺴﺘﻦ روده ﺑﺎرﻳﻚ و ﻳﺎ ﻣﻌﺪه از اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺧﻄﻲ اﺳﺘﻔﺎده
ﻣﻴﻠﻲﻣﺘﺮ ﻣﻲﺷﻮد 6ﺑﺎزﺳﺎزي و آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز روده ﺑﺎرﻳﻚ ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﻗﺮارﮔﻴﺮي
ﻣﻲﺷﻮد 1.ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺑﺎﻻي اﻳﻦ روش و ﻣﺪت زﻣﺎن ﻃﻮﻻﻧﻲ ﻋﻤﻞ
ﻛﻼژن زﻳﺮ ﻣﺨﺎط دو ﺳﺮ روده در ﻛﻨﺎر ﻫﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﻨﺘﻲ
ﺟﺮاﺣﻲ و ﻋﺪم اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮزﻫﺎي دﺳﺘﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ
ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﺨﻴﻪ ﻳﺎ اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.
وﻗﺖﮔﻴـﺮ ﺑﻮدن آن اﺧﻴـﺮاً ﻣﺤﻘﻘﺎن ﺗـﻮﺟﻪ ﺧـﻮد را ﺑﻪ روشﻫﺎي دﻳـﮕﺮ
از زﻣـﺎﻧﻲ ﻛﻪ دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر در ﺑﺴـﺘﻦ و ﻗﻄـﻊ ﻛـﺮدن ﻋﺮوق ﺑﺎ
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):289-94 http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران
290
ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﻗﺮار دادن ﻛﻼژن دو ﺳﺮ ﻋﺮوق ﺧﻮﻧﻲ ﻛﻨﺎر ﻫﻢ
1390در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﺷﻬﺮ ﻣﺸﻬﺪ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ 9ﻧﻔـﺮ
ﻣﻮﻓﻖ ﻋﻤﻞ ﻛﺮده اﺳﺖ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ ﻳﻌﻨﻲ ﻛﻨﺎر
در ﻫﺮ ﮔﺮوه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﺲ از ﮔﺮﻓﺘﻦ رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪ ﻛﺘﺒﻲ
ﻫﻢ ﻗﺮارﮔﻴﺮي ﻛﻼژن در ﺑﺎﻓﺖ روده ﺑﺎرﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در اﻳﺠﺎد
آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ از ﺑﻴﻤﺎران و ﺑﺎ ﻣﺠﻮز ﻛﻤﻴﺘـﻪ اﺧـﻼق داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ
آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ،اﻣﻜﺎن اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﻧﻴﺰ ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم
ﻣﺸﻬﺪ ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي ﺑﻪروش در دﺳﺘﺮس اﻧﺠﺎم ﺷـﺪ ،ﺳـﭙﺲ ﺑـﻪﺻـﻮرت
1
آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز روده ﺑﺎرﻳﻚ ﺑﻪﻧﻈﺮ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ ﻣﻲآﻳﺪ.
ﺗﺼﺎدﻓﻲ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷـﺪﻧﺪ ﻛﻠﻴـﻪ ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﻛﺎﻧﺪﻳـﺪ ﻋﻤـﻞ
در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﻴﺮ از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖآﻣﻴـﺰي در ﺟﺮاﺣـﻲ ﻛﻮدﻛﺎن و ﺑﺰرگﺳﺎﻻن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ8.و 7ﻫﻢﭼﻨـﻴﻦ ﭘـﮋوﻫﺶﻫـﺎي
ﺟﺮاﺣﻲ ﮔﺎﺳﺘﺮﻳﻚ ﺑﺎيﭘﺲ ﺑﻮدﻧـﺪ ،ﺑـﺎ ،40<BMI<50kg/m2در ﮔـﺮوه ﺳﻨﻲ 20-65ﺳﺎل وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ.
اﺧﻴــﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴــﺖ اﻳــﻦ روش را در ﭼﻨــﺪﻳﻦ ﺟﺮاﺣــﻲ ﻧﻈﻴــﺮ ﺟﺮاﺣــﻲ 13
ﺗﻴﺮوﻳﻴﺪ 9-11،زﻧﺎن 12،اوروﻟﻮژي 13و ﻫﻤﻮروﻳﻴﺪ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ.
ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﺧـﺮوج از ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻮد از :ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑــﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨـﻪاي از ﺟﻤﻠـﻪ دﻳﺎﺑـﺖ ،ﻫﻴﭙﻮﺗﻴﺮوﻳﻴـﺪي ،ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎي
در ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻓﻮاﻳﺪ زﻳﺎدي ﺑﺮاي اﻳﻦ روش ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﺟﻤﻠﻪ
آدرﻧﺎل و ﻣﺼﺮف ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳﺘﺮوﻳﻴﺪ .دادهﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﭼـﻚﻟﻴـﺴﺘﻲ ﻛـﻪ از
اﻳﻦ ﻓﻮاﻳﺪ ،ﻛﺎﻫﺶ ﺧﻮنرﻳﺰي16و 15و ﻧﻴﺎز ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻪ ﺗﺮاﻧـﺴﻔﻮزﻳﻮن ﺧـﻮن
روي ﭘﺮوﻧﺪه ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻣﻲﺷـﺪ ﺟﻤـﻊآوري ﮔﺮدﻳـﺪ و ﺷـﺎﻣﻞ ﻣﺸﺨـﺼﺎت
در ﺣﻴﻦ ﺟﺮاﺣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ18.و 17در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﻴـﺰ ﻛـﺎﻫﺶ ﻣـﺪت
دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ،اﻧـﺪﻛﺲ ﺷـﺎﺧﺺ ﺗـﻮده ﺑـﺪﻧﻲ ،ﻫﺰﻳﻨـﻪ ﺟﺮاﺣـﻲ ،ﺗﻌـﺪاد
18و17
روزﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ،زﻣﺎن ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ و ﻋـﻮارض ﻋﻤـﻞ
زﻣﺎن و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ،از ﻓﻮاﻳﺪ اﻳﻦ روش ذﻛﺮ ﺷـﺪه اﺳـﺖ.
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﭼﻨﺪ در ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﺟﻬـﺖ ﺑـﺴﺘﻦ و اﺳـﺘﺎﻣﭗ
ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻮد.
ﻛﺮدن دﺳﺘﮕﺎه ﮔﻮارش ﭼﻪ در اﻧـﺴﺎن ﺑـﻪﺻـﻮرت ﻣﺤـﺪودﺗﺮ و ﭼـﻪ در
روش ﻛﺎر ﺑﻪ اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ ﻗﻄـﻊ ﻛـﺮدن
ﺣﻴﻮان ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺴﺘﺮدهﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ و ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖآﻣﻴـﺰي
ﻗﺴﻤﺘﻲ از روده ﺑﺎرﻳﻚ و ﺳﭙﺲ ﺑﺴﺘﻦ دو اﻧﺘﻬـﺎي آن داﺷـﺘﻨﺪ اﻧﺘﺨـﺎب
ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ.
ﺷﺪﻧﺪ .ﺑﺮاي ﻳﻜﺴﺎنﺳﺎزي ﺑﻴﻤﺎران ،از ﺧﺎﻧﻢﻫﺎي ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﭼـﺎﻗﻲ ﻣﺮﺿـﻲ
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻧﻴﺰ در راﺑﻄﻪ ﺑﺎ ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎراﻧﺸﻴﻢ رﻳﻪ ﺑﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه
ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ
Laparoscopic Roux-En-Y Gastric Bypass
Roux-en-y gastric bypss
ﻗﺮار ﻣﻲﮔﺮﻓﺘﻨﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .در اﻳﻦ روش ،در ﭼﻨﺪ ﻣﺮﺣﻠـﻪ از ﻣﺮاﺣـﻞ
ﺟﻬﺖ ﻛﺎت ﻛﺮدن و ﺑﺴﺘﻦ روده ﺑﺎرﻳـﻚ و ﻣﻌـﺪه ﺑـﻪﺟـﺎي اﺳـﺘﻔﺎده از
ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﻗﻄﻊ ﻛﺮدن روده ﺑﺎرﻳﻚ و ﻣﻌﺪه و ﺑـﺴﺘﻦ ﻗـﺴﻤﺖ
اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد و ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﻮﻓﻘﻴـﺖآﻣﻴـﺰي ﺣﺎﺻـﻞ
ﻗﻄﻊ ﺷﺪه ﺑﺎ اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ وﺟﻮد داﺷﺖ .در اﻳـﻦ ﻋﻤـﻞ در روش ﻣﻌﻤـﻮل در
ﺷﺪه ﺑﻮد 19.در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ذﻛﺮ ﺷﺪه ﻣﺰاﻳﺎي اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ
ﻓﺎﺻﻠﻪ 40-50ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮي ﻟﻴﮕﺎﻣﺎن اﺑﺘﺪاي ژوژﻧﻮم ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﺑـﺎزوي
ﺑﺎ اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺷﻜﻞ ﻋﻨﻮان ﺷﺪه ﺑـﻮد :ﭘﺮﻫﻴـﺰ از ﺧـﻮنرﻳـﺰي ،ﻟﻴـﻚ
،Rouxروده ﺑﺎرﻳﻚ ﺗﻮﺳـﻂ اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ ﺧﻄـﻲ
(Ethicon: endosurgery
آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز ،ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﺤﻞ اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺷﺪه و ﻓﻴﺴﺘﻮل ﻧﺎﺷﻲ از اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ 19.ﺑﺎ
)USA
ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺤﺪود ﺑﻮدن ﺗﻌـﺪاد ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت و ﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ ﻋﻤﻠـﻲ ﺑـﻮدن
ﻣﻲﺷﺪ .در روش ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ،در اﻳـﻦ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﺑـﻪﺟـﺎي اﺳـﺘﻔﺎده از
اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر در رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده ﺑﺎرﻳﻚ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ
اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺧﻄﻲ از ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر
(Coviden: Ligasure atlas Tissue fusion
ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﭼـﺸﻢﮔﻴـﺮ در اﺳـﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر در ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﺎ
) open instrument, USAاﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﺪ )ﺷﻜﻞ .(1 -از ﺑﻴﻦ 18ﺑﻴﻤـﺎر
اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ،در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗـﺮﻣﻴﻢ روده ﺑﺎرﻳـﻚ ﺗﻮﺳـﻂ رزﻛـﺸﻦ ﺑـﺎ
در ﻳﻚ ﮔﺮوه روده ﺑﺎرﻳﻚ در ﻣﺮﺣﻠﻪ اﻳﺠـﺎد ﺑـﺎزوي Rouxﺑـﺎ اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ
ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺗﻘﻮﻳﺖ اﺳﺘﺎﻣﭗ ﺑﺎ ﺑﺨﻴﻪ روي آن ،ﺑـﺎ وﺳـﻴﻠﻪ دﻳﮕـﺮي
ﺧﻄﻲ و در ﮔﺮوه دﻳﮕﺮ ﺑﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﻛﺎت ﺷﺪ و ﺳـﭙﺲ ﺗـﺮﻣﻴﻢ ﺑـﺎ ﺑﺨﻴـﻪ
اﺳﺖ .در ﻳـﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ در ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ
ﺑﻪﻧﺎم اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺧﻄﻲ ) (Linear staplerﻣﻮرد ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ.
2-0
stapler,ﻗﻄﻊ ﺷﺪه و دو ﺳﺮ ﻗﻄﻊ ﺷﺪه آن ﺗﻮﺳﻂ اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑـﺴﺘﻪ
NJ, USA) PDS
(Ethicon Inc., Somerville,در ﻳــﻚ ﻻﻳــﻪ
ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ روده ﺑﺎرﻳﻚ ﺑﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﻗﻄـﻊ ﺷـﺪه
روش ﺑﺮرﺳﻲ
ﺑﻮد ،روي ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺷﺪه ﻛﻪ ﻣﻮﻗﺘﺎً ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﻮد ،ﺟﻬﺖ ﺗﻘﻮﻳـﺖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ )ﺷﻜﻞ.(2 -
اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻳﻚ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻓﺎز ﻳﻚ ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺳﺎل 1389ﺗﺎ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 289 ،5ﺗﺎ 294
اﻳﻦ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴـﻦ ﺑﻴـﻤﺎران ﻛﺎﻣﻼ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺼﺎدﻓﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﺗﻨﻬﺎ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد Ligasureﺑﺎ Staplerﺧﻄﻲ در رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده
291
ﺷﻜﻞ :1 -روده ﺑﺎرﻳﻚ در ﺣﺎل ﻗﻄﻊ ﺷﺪن ﺑﺎ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر
ﺷﻜﻞ :2 -ﺳﻮﭼﻮر ﺗﻘﻮﻳﺘﻲ ﺑﺎ ﻧﺦ PDS 2-0ﺑﺮ روي ﻣﺤﻞ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺷﺪه
در اﻳﻦ ﻳﻚ ﻣﺮﺣﻠﻪ از ﻣﺮاﺣـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ از ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﺑـﻪﺟـﺎي اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ
داﺷﺘﻨﺪ .ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎران در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﻦ 20ﺗﺎ 65ﺳﺎل و ﺑـﺎ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ
اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ و در ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﺮاﺣـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ در ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه از روش
34/66±3/3و در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺑـﻴﻦ 29ﺗـﺎ 57ﺳـﺎل و ﺑـﺎ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻣﻌﻤﻮل ﻳﻌﻨﻲ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻳـﺪن و ﺑـﺴﺘﻦ ﻗـﺴﻤﺖ ﺑﺮﻳـﺪه
38/36±6/05ﺑﻮد .ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨـﻲداري ﺑـﻴﻦ دو ﮔـﺮوه وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ
ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﺳﭙﺲ در اﻧﺘﻬﺎي ﻋﻤﻞ ﺑﺎ ﺗﺴﺖ ﺑﻠﻮدوﻣﺘﻴﻠﻦ ﺑﺴﺘﻪ ﺷﺪن
) ،(P>0/050وزن ﺑﻴﻤﺎران در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﻦ 87ﺗﺎ 147و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ و در روز ﭼﻬﺎرم ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﻧﻴﺰ ﻗﺒﻞ از ﺷـﺮوع
97/61±10/30و در ﮔــﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷــﻮر ﺑــﻴﻦ 98ﺗــﺎ 140و ﺑــﺎ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ
رژﻳﻢ ﻏﺬاﻳﻲ ﺑـﺮاي ﺑﻴﻤـﺎران ﮔﺮاﻓـﻲ ﺑـﺎ ﻣـﺎده ﺣﺎﺟـﺐ ﺟﻬـﺖ ﺑﺮرﺳـﻲ
113/22±6/08ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ
آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮزﻫﺎ و اﺳﺘﺎﻣﭗﻫﺎ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ.
) BMI .(P>0/050ﺑﻴﻤﺎران ،در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﻦ 40ﺗﺎ 46و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
ﺗﻤﺎم اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﻲ ﺗﻮﺳﻂ ﻳـﻚ ﺟـﺮاح اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ ،در روزﻫـﺎي
40/25±3/77و در ﮔــﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷــﻮر ﺑــﻴﻦ 42ﺗــﺎ 50و ﺑــﺎ ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ
ﺑﺴﺘﺮي ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺮاح دﻳﮕﺮي ﻛـﻪ از ﺗﻘـﺴﻴﻢﺑﻨـﺪي
44/72±3/29ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔـﺮوه وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ
ﺑﻴﻤﺎران اﻃﻼع ﻧﺪاﺷﺖ از ﻧﻈﺮ اﻳﺠـﺎد ﻋـﻮارض وﻳﺰﻳـﺖ ﺷـﺪﻧﺪ .ﺳـﭙﺲ
) .(P=0/066ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ روزﻫﺎي ﺑﺴﺘﺮي در ﮔﺮوه اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ 5/55±3/43و
در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر 4/66±3/90ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑـﻴﻦ دو ﮔـﺮوه
دادهﻫﺎ ﺑﺎ ﻧﺮماﻓـﺰار SPSSوﻳﺮاﺳـﺖ 16و Mann-Whitney U-testو
2
ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ.
وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ ).(P=0/603 ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺟﺮاﺣﻲ و وﺳﺎﻳﻞ در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﻦ 29/5ﺗﺎ 4/0ﻣﻴﻠﻴـﻮن
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻴـﻤﺎران زن ﺑﻮدﻧﺪ و ﺳﻦ ﺑﻴـﻦ 20ﺗﺎ 65ﺳﺎل
رﻳﺎل و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 31/83±3/5ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل و در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﺑـﻴﻦ 24ﺗﺎ 35ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳﺎل و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ 26/72±3/92ﻣﻴﻠﻴﻮن رﻳـﺎل ﺑـﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴـﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد داﺷﺖ ) .(P=0/004ﻣﺪت زﻣﺎن
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):289-94 http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺗﻮﺳﻠﻲ و ﻫﻤﻜﺎران
292
ﺻﺮﻓﻪﺟﻮﻳﻲ ﺷﺪ 19.اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ.
ﺟﺪول :1 -ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻋﻮارض ﺑﻌﺪ از ﻋﻤﻞ در دو ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ
ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر
ﻓﻴﺴﺘﻮل
-
-
ﺗﺐ
-
1
در ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ Moreno-Sanzدر ﻋﻤــﻞ ﻛﻮﻟﻜﺘــﻮﻣﻲ راﺳــﺖ ﺑــﻪروش ﻻﭘﺎروﺳﻜﻮﭘﻴﻚ ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻦ اﺳﺘﺎﻣﭗ اﻳﻠﺌﻮم ،ﺑﻪﺟﺎي اﺳﺘﻔﺎده از اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر Atlasاﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻣﺸﻜﻠﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻧﺸﺖ و ﻳـﺎ
آﺑﺴﻪ ﺑﻌﺪ از ﺟﺮاﺣﻲ
1
-
ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ
-
-
ﺑﺎز ﺷﺪن ﻣﺤﻞ اﺳﺘﺎﻣﭗ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪوﺟﻮد ﻧﻴﺎﻣﺪ 20.اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴـﺰ ﺑـﺎ
ﭘﺮﻳﺘﻮﻧﻴﺖ
-
-
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ دارد.
-
-
آﻣﺒﻮﻟﻲ )(P=0/086
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Smuldersاﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر در ﺑﺴﺘﻦ روده ﺑﺎرﻳﻚ در ﺧﻮك ،ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓـﺖ و ﻧﺘﻴﺠـﻪ از ﻧﻈـﺮ ﻣﻴﻜﺮوﺳـﻜﻮﭘﻲ و ﻫﻴﺴﺘﻮﻟﻮژﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺶ ﺷﺪ و ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ رﺳﻴﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر 21
ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻦ و آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز روده ﺑﺎرﻳﻚ اﻣﻜﺎنﭘﺬﻳﺮ و ﺑﻲﺧﻄـﺮ اﺳـﺖ، ﺟﺮاﺣﻲ در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺑﻴﻦ 210ﺗﺎ 250دﻗﻴﻘﻪ و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Sorgatoﺑﺮ روي ﮔﺮوﻫﻲ از ﺧﺮﮔﻮشﻫـﺎ ﺑـﺴﺘﻦ و
240±10دﻗﻴﻘﻪ و در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﻦ 180ﺗﺎ 210و ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
اﺳﺘﺎﻣﭗ ﻛﺮدن روده ﺑﺎرﻳﻚ و ﺳﻜﻮم ﺗﻮﺳﻂ ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر آزﻣـﺎﻳﺶ ﺷـﺪ .در
200±3/4دﻗﻴﻘﻪ ﺑﻮد و ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه وﺟﻮد داﺷﺖ
اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺪرت و اﺳﺘﺤﻜﺎم اﺳﺘﺎﻣﭗ ﺑﻼﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻌﺪ از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺷـﺪن
) .(P=0/040ﻫﻴﭻ ﻣﻮردي ﻧﺸﺖ ﺑﻠﻮدوﻣﺘﻴﻠﻦ در ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ،
و ﭘﺮوﺳﻪ ﺗﺮﻣﻴﻢ اﺳﺘﺎﻣﭗ ﺑﻪ روشﻫﺎي ﻫﻴﺴﺘﻮﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷـﺪ و
ﻧﺸﺖ ﻣﺎده ﺣﺎﺟﺐ در روز ﭼﻬﺎر ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﮔﺮاﻓﻲ و ﻧﻴﺰ
اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺟﻬﺖ ﺑﺴﺘﻦ روده ﺑﺎرﻳﻚ
ﻣﺮگ در دو ﮔﺮوه ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ و ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﻮرد ﻋﺎرﺿﻪ ﺟﺮاﺣﻲ در ﮔﺮوه درﻣﺎن ﺑﺎ اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ دﻳﺪه ﺷﺪ )ﺟﺪول.(1 -
22
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻄﻤﺌﻦ و اﻳﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ.
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻧﺸﺖ ﺑﻠﻮدوﻣﺘﻴﻠﻦ ﻳﺎ ﻣـﺎده ﺣﺎﺟـﺐ دﻳﺪه ﻧﺸﺪ و ﻫﻴﭻ ﻋﺎرﺿﻪ در اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ روش ﻣـﺸﺎﻫﺪه ﻧﮕﺮدﻳـﺪ. ،Gehrigدر ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﻲ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﻪ در روش ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﻣـﺪت
ﺑﺤﺚ
زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮ ،ﻣﻴﺰان ﺧﻮنرﻳـﺰي ﻛـﻢﺗـﺮ و ﻫﺰﻳﻨـﻪﻫـﺎ ﺑـﻪﻃـﻮر
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻫﻴﭻﮔﻮﻧﻪ ﻋﺎرﺿﻪاي در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﻣـﺸﺎﻫﺪه
ﻣﻌﻨﻲداري در اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ 23.در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﻣـﺪت زﻣـﺎن
ﻧﺸﺪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﻣﻮرد آﺑﺴﻪ در ﮔﺮوه اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺲ از درﻧﺎژ
ﺑﺴﺘﺮي در ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ ،ﻣﻴﺰان ﺧـﻮنرﻳـﺰي
و ﺷﺴﺘﺸﻮ و ﺗﻌﺒﻴﻪ درن ﺑﺪون ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻟﻴﻚ واﺿﺢ از ﻣﺤﻞ آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮزﻫﺎ
ﻧﻴﺰ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺸﺪ وﻟﻲ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑـﻪﻃـﻮر ﻣﻌﻨـﻲداري ﻛـﻢﺗـﺮ ﺑـﻮد.
و ﻧﻴﺰ ﺑﺪون اﻳﺠـﺎد ﻓﻴـﺴﺘﻮل ﺑﻬﺒـﻮد ﻳﺎﻓـﺖ .ﻫﺰﻳﻨـﻪ اﻳـﻦ روش ﺗﻔـﺎوت
ﻛﺎرﺑﺮد ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر در رزﻛـﺸﻦ و ﺗـﺮﻣﻴﻢ روده ﺑﺎرﻳـﻚ ،از روش اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ
ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ روش اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ داﺷﺖ .ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻃﻮل ﻣﺪت ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﻪﻃـﻮر
ﺧﻄﻲ ﻣﻘﺮون ﺑﻪ ﺻﺮﻓﻪﺗﺮ ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ و ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛـﻪ ﻋـﻮارض
ﻣﻌﻨﻲداري در ﮔﺮوه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر از اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد.
ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﻧﺪاﺷﺘﻪ و اﻳﻤﻦ ﺑﺎﺷﺪ ،ﻫﺮﭼﻨﺪ ﻣـﺪت زﻣـﺎن ﺟﺮاﺣـﻲ در
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Ettingerدر ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ
Roux-en-y gastric bypss
از روش ﺑﺪون اﺳﺘﺎﭘﻠﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﺷـﺪ .ﺑـﺪﻳﻦﻣﻨﻈـﻮر آنﻫـﺎ در 10ﺑﻴﻤـﺎر ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻳـﺪن و ﺑـﺴﺘﻦ روده ﺑﺎرﻳـﻚ و ﻗـﺴﻤﺖ ﻣﻌـﺪه در ﻃـﻲ ﻋﻤـﻞ
اﻳﻦ روش ،ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺟﻬـﺖ ﺗﻌﻤـﻴﻢ ﺑـﻪ ﺟﺎﻣﻌـﻪ ﻛـﺎﻓﻲ ﻧﻤـﻲﺑﺎﺷـﺪ و اﻧﺠـﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت آﺗﻲ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻛﺎﻓﻲ ﺿﺮوري ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳﺪ.
ﺟﺮاﺣﻲ از ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر Atlasاﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻧﺪ و ﺑﻌﺪ ﺑـﻪ روي ﻣﺤـﻞ ﺑـﺴﺘﻪ
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري :اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ،ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨـﺸﻲ از ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣـﻪ آﻗـﺎي دﻛﺘـﺮ
ﺷﺪن ﺳﻮﭼﻮرﻫﺎي ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﻘﻮﻳـﺖ و اﻃﻤﻴﻨـﺎن از ﺑـﺴﺘﻪ ﺑـﻮدن
ﺣﺎﻣﺪ ﮔﻞﻣﺤﻤﺪزاده ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻟﻴﮕﺎﺷـﻮر ﺑـﺎ اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ
اﺳﺘﺎﻣﭗ روده و ﺑﺮ روي ﻣﻌﺪه ﻟﻴﮕﺎﺷﻮر ﺷﺪه اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻧﺪ .ﻣﺰاﻳﺎي اﻳﻦ
ﺧﻄﻲ در رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ روده" در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮاي ﺗﺨﺼﺼﻲ در ﺳـﺎل
روش ﭘﺮﻫﻴﺰ از ﺧﻮنرﻳﺰي ،ﻟﻴﻚ آﻧﺎﺳﺘﻮﻣﻮز ،ﺑـﺎز ﺷـﺪن ﻣﺤـﻞ اﺳـﺘﺎﭘﻠﺮ
1390ﺑﻪ ﻛﺪ 1805ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت
ﺷــﺪه و ﻓﻴــﺴﺘﻮل ﻧﺎﺷــﻲ از اﺳــﺘﺎﭘﻠﺮ ﺑــﻮد .ﻫــﻢﭼﻨــﻴﻦ در ﻫﺰﻳﻨــﻪ ﻧﻴــﺰ
ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺸﻬﺪ اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 289 ،5ﺗﺎ 294
293
رزﻛﺸﻦ و ﺗﺮﻣﻴﻢ رودهTavassoli ﺧﻄﻲ درStapler ﺑﺎLigasure ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻛﺎرﺑﺮد A. et al.
References 1. Lee WJ, Chen TC, Lai IR, Wang W, Huang MT. Randomized clinical trial of Ligasure versus conventional surgery for extended gastric cancer resection. Br J Surg 2003;90(12):1493-6. 2. Diener MK, Heukaufer C, Schwarzer G, Seiler CM, Antes G, Buchler MW, et al. Pancreaticoduodenectomy (classic Whipple) versus pylorus-preserving pancreaticoduodenectomy (pp Whipple) for surgical treatment of periampullary and pancreatic carcinoma. Cochrane Database Syst Rev 2008;(2):CD006053. 3. Gelmini R, Romano F, Quaranta N, Caprotti R, Tazzioli G, Colombo G, et al. Sutureless and stapleless laparoscopic splenectomy using radiofrequency: LigaSure device. Surg Endosc 2006;20(6):991-4. 4. Romano F, Franciosi C, Caprotti R, Uggeri F, Uggeri F. Hepatic surgery using the Ligasure vessel sealing system. World J Surg 2005;29(1):110-2. 5. Marcello PW, Roberts PL, Rusin LC, Holubkov R, Schoetz DJ. Vascular pedicle ligation techniques during laparoscopic colectomy. A prospective randomized trial. Surg Endosc 2006;20(2):263-9. Epub 2005 Dec 9. 6. Kennedy JS, Stranahan PL, Taylor KD, Chandler JG. High-burststrength, feedback-controlled bipolar vessel sealing. Surg Endosc 1998;12(6):876-8. 7. Shigemura N, Akashi A, Nakagiri T, Ohta M, Matsuda H. A new tissue-sealing technique using the Ligasure system for nonanatomical pulmonary resection: preliminary results of sutureless and stapleless thoracoscopic surgery. Ann Thorac Surg 2004;77(4):1415-8; discussion 1419. 8. Shigemura N, Akashi A, Nakagiri T. New operative method for a giant bulla: sutureless and stapleless thoracoscopic surgery using the Ligasure system. Eur J Cardiothorac Surg 2002;22(4):646-8. 9. Albanese CT, Sydorak RM, Tsao K, Lee H. Thoracoscopic lobectomy for prenatally diagnosed lung lesions. J Pediatr Surg 2003;38(4):553-5. 10. Tirabassi MV, Banever GT, Tashjian DB, Moriarty KP. Quantitation of lung sealing in the survival swine model. J Pediatr Surg 2004;39(3):387-90. 11. Youssef T, Mahdy T, Farid M, Latif AA. Thyroid surgery: use of the LigaSure Vessel Sealing System versus conventional knot tying. Int J Surg 2008;6(4):323-7.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):289-94 http://tumj.tums.ac.ir
12. Slomovitz BM, Ramirez PT, Frumovitz M, Soliman PT, Bevers M, Coleman RL, et al. Electrothermal bipolar coagulation for pelvic exenterations. Gynecol Oncol 2006;102(3):534-6. 13. Sengupta S, Webb DR. Use of a computer-controlled bipolar diathermy system in radical prostatectomies and other open urological surgery. ANZ J Surg 2001;71(9):538-40. 14. Muzi MG, Milito G, Nigro C, Cadeddu F, Andreoli F, Amabile D, et al. Randomized clinical trial of LigaSure and conventional diathermy haemorrhoidectomy. Br J Surg 2007;94(8):937-42. 15. Slomovitz BM, Ramirez PT, Frumovitz M, Soliman PT, Bevers M, Coleman RL, et al. Electrothermal bipolar coagulation for pelvic exenterations. Gynecol Oncol 2006;102(3):534-6. 16. Eroglu A, Turkyilmaz A, Aydin Y, Erdem AF, Tokur M, Karaoglanoglu N. The use of the LigaSure Vessel Sealing System in esophageal cancer surgery. Ann Thorac Surg 2007;84(6):2076-9. 17. Cheang T, Hanna SS, Wright FC, Law CH. Use of a collagen-sealing device in hepatic resection: a comparative analysis to standard resection technique. HPB (Oxford) 2006;8(3):194-9. 18. Sengupta S, Webb DR. Use of a computer-controlled bipolar diathermy system in radical prostatectomies and other open urological surgery. ANZ J Surg 2001;71(9):538-40. 19. Ettinger JE, Ramos AC, Azaro E, Galvão-Neto MP, Mello CA, Galvão MS, et al. Staplerless laparoscopic gastric bypass: a new option in bariatric surgery. Obes Surg 2006;16(5):638-45. 20. Moreno-Sanz C, Picazo-Yeste J, Seoane-Gonzáles J, Manzanera-Díaz M, Tadeo-Ruiz G. Division of the small bowel with the LigaSure Atlas device during the right laparoscopic colectomy. J Laparoendosc Adv Surg Tech A 2008;18(1):99-101. 21. Smulders JF, de Hingh IH, Stavast J, Jackimowicz JJ. Exploring new technologies to facilitate laparoscopic surgery: creating intestinal anastomoses without sutures or staples, using a radio-frequencyenergy-driven bipolar fusion device. Surg Endosc 2007;21(11):21059. 22. Sorgato N, Bernante P, Pelizzo MR. Application of the LigaSure tissue sealing system to intestinal resection. Experimental and clinical trial. Ann Ital Chir 2008;79(5):383-8. 23. Gehrig T, Müller-Stich BP, Kenngott H, Fischer L, Mehrabi A, Büchler MW, et al. LigaSure versus conventional dissection technique in pancreatoduodenectomy: a pilot study. Am J Surg 2011;201(2):166-70.
294
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 289-294
Original Article
Resection and reconstruction of small intestine with ligasure and linear stapler: a comparative study Abstract Alireza Tavassoli M.D.1 Abbas Abdollahi M.D.2* Hamed Golmohammadzadeh M.D.3 1- Endoscopic & Minimally Invasive Surgery Research Center, Ghaem Hospital, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. 2- Surgical Oncology Research Center, Imam Reza Hospital, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. 3- Endoscopic & Minimally Invasive Surgery Research Center, Ghaem Hospital, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran.
Received: January 09, 2012
Accepted: May 15, 2012
Background: Regarding the limited number of studies on the feasibility of resection and repair of the small intestine by ligasure, we performed this study to compare ligasure with linear stapler for the previously mentioned operation. Methods: This phase 1 clinical trial study was performed in Ghaem Hospital, an educational hospital affiliated to Mashhad University of Medical Sciences, from 2010 to 2011. After obtaining permission from the University’s ethics committee and a written
informed consent from each patient, we recruited 18 patients. The participants who had morbid obesity and were candidates for laparoscopic gastric bypass surgery were randomly allocated to two stapler and ligasure groups. The data were collected and analyzed by three statistical tests, including Mann-Whitney U test, by SPSS 16. Results: All patients were female with the age range of 20-65 years. Cost in the stapler group ranged between 29,500,000 to 40,000,000 Rial (mean 31,830,000± 3,500,000 Rials) and in ligasure group it was between 24,000,000 to 35,000,000 Rials (mean 26,720,000± 3,290,000 Rials). There was a significant difference between the two groups in cost (P=0.004). Duration of the operations were 200±3.4 and 240±10 minutes in the stapler and
ligasure groups, respectively. The difference in duration was significant between the two groups (P=0.043). No significant differences were observed in complications. Conclusion: Application of ligasure in resection and reconstruction of small intestine is more cost-effective than stapler, although duration of surgery is longer. *
Corresponding author: Surgical Oncology Research Center, Imam Reza Hospital, Faculty of Medicine, Mashhad University of Medical Sciences, Mashhad, Iran. Tel: +98-511-8022677 E-mail: abdollahia@mums.ac.ir
Keywords: cost-effectiveness, duration, ligasure, operation, small intestine, stapler.
294 ﺗﺎ289 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
ﺗﻮاﻓﻖ MRSو PSAدر ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت
295
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 295ﺗﺎ 300
ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻓﻖ ﻃﻴﻒﺳﻨﺠﻲ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﺑﺎ آﻧﺘﻲژن اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺳﺮم در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﻪدﻧﺒﺎل رادﻳﻜﺎل ﭘﺮوﺳﺘﺎﺗﻜﺘﻮﻣﻲ
ﭼﻜﻴﺪه
ﻣﻬﻴﺎر ﻏﻔﻮري
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1391/01/29 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/17 :
*
ﻋﻠﻲ وﻓﺎﻳﻲﺷﺎﻫﻲ
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﭼﻨﺪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﺑﻮدن آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ اﻳـﻦ ﻛـﺎﻧﻮنﻫـﺎ
ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم )ص( ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻳﺎ
)Resonance Imaging (MRI
Magneticﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳـﺖ ﺗـﺎ ارزش MRSو ﺗﻮاﻓـﻖ آن ﺑـﺎ )) Prostatic Specific Antigen (PSAﺑـﻪﻋﻨـﻮان روش ﻗـﺪﻳﻤﻲ( ﺑـﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺑﺎﻓﺖ ﺗﻮﻣﻮرال در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد. روش ﺑﺮرﺳﻲ :اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻘﻄﻌﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﻧﻤﻮﻧﻪي ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒـﺎرت ﺑـﻮد از ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﻋﻮد ﻟﻮﻛﺎل ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ،ﭘﺲ از رادﻳﻜﺎل ﭘﺮوﺳﺘﺎﺗﻜﺘﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ .ﺑﻪﺻﻮرت ﺳﻨﺘﻲ ﻣﻘﺎدﻳﺮ PSAﺑﻴﺶ از 0/2ﻧﺎﻧﻮﮔﺮم در دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻪﻣﻨﺰﻟﻪ ﻋﻮد ﻟﻮﻛﺎل ﺗﻮﻣﻮر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ MRSﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات و ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺎ PSAﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﺗﻌﺪاد 139ﺑﻴﻤﺎر وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ .ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر در 107ﺑﻴﻤﺎر ) (%77ﺑﺮ اﺳﺎس PSAﺳﺮم ﺗـﺸﺨﻴﺺ داده ﺷـﺪ. ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ PSAو ﻣﺠﻤﻮع ﻣﻴﺰان ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات در ﺑﻴﻤﺎران دارا و ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻮد ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري داﺷـﺖ. ﺗﻮاﻓﻖ PSAﺑﺎ MRSدر ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ 100 ،50و 150ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ %94/4 ،%94/1و %85/1ﺑﻮد .ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺑﻴﻦ اﻳﻦ دو روش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ 0/481ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ MRSﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از اﺑﺰارﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳـﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳـﺘﺎت و ﻋـﻮد آن
*
ﻣﻄﺮح ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ 100ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﺗﻮاﻓﻘﻲ در ﺣﺪود %95ﺑﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ﺳﺘﺎرﺧﺎن ،ﺧﻴﺎﺑﺎن
ﻧﻴﺎﻳﺶ ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳﻮل اﻛﺮم )ص( ،ﺑﺨﺶ رادﻳﻮﻟﻮژي
PSAرا ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮدﻳﻢ.
ﺗﻠﻔﻦ021-66033785 : E-mail: vafaeea@yahoo.ca
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي ،PSA ،MRS :ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ،ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر.
ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﺮاي ﺗـﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤـﺎريﻫـﺎ و ﺳـﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳـﺘﺎت و ﺗﻌﻴـﻴﻦ
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﻣﺮﺣﻠﻪ آن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼﻳﻲ اﺳﺖ ،ﻟﻴﻜﻦ ﺑﻪﺟﻬﺖ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﺑﻮدن ﺑﻴﻮﭘﺴﻲ Prostatic Specific
6و5
) Antigen (PSAﻣـﻮارد ﻣـﺸﻜﻮك ﺑـﻪ ﺳـﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳـﺘﺎت ﻛـﻪ در ﻃـﻲ
ﺑﺪﻳﻦﻋﻠﺖ روشﻫﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﻛﻢﺗﺮ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ در ﺳﺎلﻫـﺎي اﺧﻴـﺮ
ﻏﺮﺑﺎلﮔﺮي ﻛﺸﻒ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ رو ﺑﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﺑﻮده و ﺑﺮاي رد ﻳﺎ ﺗـﺸﺨﻴﺺ
ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ و اﺳﺘﻘﺒﺎل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي اﺧﻴﺮ و ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش آزﻣـﺎﻳﺶ
ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻧﺠﺎم ﺑﻴﻮﭘﺴﻲ از ﭘﺮوﺳﺘﺎت اﺳﺖ2.و 1ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ
از ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﻧﺠﺎم روشﻫﺎي ﻛﻢﺗﺮ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳـﺖ.
از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ روشﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده از
Magnetic Resonance Imaging
از PSAﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ارزﻳﺎﺑﻲ وﺿـﻌﻴﺖ ﭘـﺲ از درﻣـﺎن ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ
) (MRIاﺳﺖ .ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺑﺎ رزوﻧﺎﻧﺲ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻗﺪرت ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﺎﻻﻳﻲ
ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد4.و 3اﮔﺮﭼﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﻴـﺴﺘﻮﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ
از ﻛﻨﺘﺮاﺳﺖ ﺑﺎﻓﺖ ﻧﺮم را ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ رادﻳﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻣﺮﺳﻮم اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻛﻨـﺪ و
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):295-300 http://tumj.tums.ac.ir
ﻣﻬﻴﺎر ﻏﻔﻮري و ﻫﻤﻜﺎران
296
ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﺎرزي در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﻮح اﻳﻦ رﺷﺘﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد.
ﺷﺮاﻳﻂ ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﻪﺗﺮﺗﻴـﺐ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺪﻧﺪ و از روش در
از ﺟﻤﻠﻪ روشﻫـﺎي ﻧـﻮﻳﻦ ﺗـﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﻣﺒﺘﻨـﻲ ﺑـﺮ MRIاﺳـﺘﻔﺎده از
دﺳﺘﺮس ) (Availableﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳـﺪ ﺗـﺎ ﺣﺠـﻢ
Magnetic Resonance Spectroscopy
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻛﺎﻣﻞ ﺷﻮد .ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺧﻄﺎي ﻧﻮع اول ﺑﺮاﺑـﺮ
ﻃﻴﻒﺳﻨﺠﻲ ﺗﺸﺪﻳﺪ ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ
ﺑﺎ ،%5دﻗﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 0/06و اﻋﻼم ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ MRSدر ﺗﺸﺨﻴﺺ
) (MRSاﺳﺖ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﺑﻴﻮﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي ﺗﻮﻣـﻮرال ﺑـﺎ ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻧﺮﻣﺎل ﻣﺘﻔﺎوت اﺳـﺖ ،در اﻳـﻦ روش اﻃﻼﻋـﺎت ﺑﻴﻮﺷـﻴﻤﻴﺎﻳﻲ
ﺗﻮﻣﻮرﻫﺎي ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ %85ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ 10
ﻣﻌﺎدل 140ﻧﻔﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ.
ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮرال ﺑﺮرﺳﻲ ﺷـﺪه و از ﺑﺎﻓـﺖﻫـﺎي ﻃﺒﻴﻌـﻲ اﻓﺘـﺮاق داده
ﭘﺲ از اﺧﺬ رﺿﺎﻳﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ،در ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران MRSاﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ و
ﻣﻲﺷﻮد MRS .ﭘﺘﺎﻧﺴﻴﻞ ﺧﺎﺻﻲ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺗﻮﻣﻮرﻫـﺎﻳﻲ ﻛـﻪ داراي
ﻫﻢزﻣﺎن PSAﺳﺮم آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﭼﻚ ﻣﻲﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺮ اﺳـﺎس ) PSAﺑـﻴﺶ از
ﻛﻨﺘﺮاﺳــﺖ ﻛــﺎﻓﻲ در ﺗــﺼﺎوﻳﺮ ﻧﻴــﺴﺘﻨﺪ دارد 7و ﺑﺎﻋــﺚ ﻓــﺮاﻫﻢ آوردن
0/2ﻧﺎﻧﻮﮔﺮم در دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ( ﻋﻮد در ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻌﺮﻳـﻒ ﻣـﻲﺷـﺪ .از ﻟﺤـﺎظ
اﻃﻼﻋﺎﺗﻲ راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺖﻫﺎي ﺑﺎﻓﺘﻲ ﻣﻲﺷـﻮد 8.ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﺑﻴﻮﻣـﺪﻳﻜﺎل
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺑﻪ ﺳﻪ ﮔﺮوه زﻳﺮ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ:
اﻳﺠــﺎد ﺷــﺪه ﺗﻮﺳــﻂ MRSﻧﺘﻴﺠــﻪ واﻛ ـﻨﺶ ﺑــﻴﻦ ﻫــﺴﺘﻪ اﺗــﻢ و ﻣﻴــﺪان
ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ در ﺗـﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻌﻤـﻮل
MRI
) (T2W,T1Wآنﻫـﺎ ،ﻳﺎﻓﺘـﻪ
ﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺴﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .از آﻧﺠـﺎ ﻛـﻪ اﺗـﻢﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ در ﻓﺮﻛـﺎﻧﺲﻫـﺎي
ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ روﻳﺖ ﻧﺸﺪ و ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ MRSﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ
ﻣﺨﺘﻠﻒ رزوﻧﺎﻧﺲ دارﻧﺪ ،ﻓﺮﻛﺎﻧﺲ رزوﻧﺎﻧﺲ آنﻫﺎ ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻃﻼﻋﺎت
در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻌﻤﻮل (T2W,T1W) MRIآنﻫﺎ ،ﺗﻮده دﻳﺪه ﺷـﺪ ﻧﻴـﺰ ﺗﺤـﺖ
ﺳﺎﺧﺘﺎري در ﻣﻮرد ﻣﺤﺘﻮاي ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ آنﻫﺎﺳﺖ .اﻣﺮوزه ﭘﻴﺸﺮﻓﺖﻫـﺎ در
ﺑﺮرﺳﻲ MRSﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ در ﺗﺼﺎوﻳﺮ ﻣﻌﻤﻮل
)(T2W,T1W
MRSﺑﻪﺳﻤﺖ روشﻫﺎي ﺗـﺸﺨﻴﺺ در ﺑﻴﻤـﺎران ﻣـﺸﻜﻮك ﺑـﻪ ﻛﺎﻧـﺴﺮ
MRIآنﻫﺎ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﺑﺎﻓﺖ ﭘﺮوﺳﺘﺎت در ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ دﻳـﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد
9
ﻧﻴــﺰ ﺗﺤــﺖ ﺑﺮرﺳــﻲ MRSﻗــﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨــﺪ MRI .و MRSﺑــﺎ دﺳــﺘﮕﺎه
ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﻳﻜﻲ از وﻳﮋﮔﻲﻫﺎي آدﻧﻮﻛﺎرﺳﻴﻨﻮم ﭘﺮوﺳﺘﺎت ،ﭼﻨﺪ ﻛﺎﻧﻮﻧﻪ ﺑﻮدن و
)MAGNETOM Avanto 1.5 Tesla MRI system (Siemens, Germany
وﺟﻮد ﻫﻢزﻣﺎن آن در ﭼﻨﺪ ﻧﻘﻄﻪ از ﭘﺮوﺳﺘﺎت و ﮔﺴﺘﺮش آن ﺑﻪ ﺧﺎرج
و ﺑﺎ ﻛﻮﻳﻞ اﻧﺪورﻛﺘﺎل اﻧﺠـﺎم ﮔﺮدﻳـﺪ .اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﻛـﻮﻟﻴﻦ ،ﻛـﺮاﺗﻴﻦ و
از ﻛﭙﺴﻮل اﺳﺖ ،ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ اﻳﻦ ﻛﺎﻧﻮنﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از
ﺳـــﻴﺘﺮات ﺗﻮﺳـــﻂ روش Multi sampleاﻧﺠـــﺎم ﺷـــﺪ و ﺗﻮﺳـــﻂ
ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻧﺒﺎﺷﺪ 8.ﺑﻪﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ اﺳﺘﻔﺎده از
ارورادﻳﻮﻟﻮژﻳﺴﺖ ﻣﺠﺮب ﺗﻔﺴﻴﺮ ﮔﺮدﻳﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ MRSﺑﺮ ﺣـﺴﺐ ﻧـﺴﺒﺖ
ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻮدهﻫﺎي ﺗﻮﻣﻮرال و ﻳﺎ ﺑﺎﻓﺖ ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه ﻣﻮرد
ﻛﺮاﺗﻴﻦ +ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات و ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ و در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ارزش
ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺑﺎ PSAﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷـﺪه و ﻣﻨﺎﺳـﺐﺗـﺮﻳﻦ ﺣـﺪ ﺗﻤـﺎﻳﺰ
ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺑﺎﻓﺖ ﺗﻮﻣﻮرال در
ﻧﺴﺒﺖ ﻛﺮاﺗﻴﻦ +ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋـﻮد ﻣـﺸﺨﺺ ﺷـﺪ.
ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﻮد .اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ
ﻣﻼك ﺗـﺸﺨﻴﺺ ﻋـﻮد ﺗﻮﻣـﻮر ﻣﻘـﺎدﻳﺮ PSAﺑـﻴﺶ از 0/2ﻧـﺎﻧﻮﮔﺮم در
اﺟﺮاﻳﻲ ،وﺟﻮد ﺑﻴﻤﺎران و ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮل آن ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ و
دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ ﺑﻮد.
ﺳﻲﺗﻲاﺳﻜﻦ ﻳﺎ MRS
MRS
MRI
و ﺗﻮاﻓﻖ آن ﺑﺎ
PSA
ﺑﻪﻋﻨﻮان ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺨﺼﺼﻲ رﺷﺘﻪ رادﻳﻮﻟﻮژي اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ روش ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻌﺪاد 139ﺑﻴﻤﺎر وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳﺎل 1389در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺣﻀﺮت رﺳـﻮل داﻧـﺸﮕﺎه
ﻛﻪ در 107ﺑﻴﻤﺎر ) (%77ﺑﺮ اﺳﺎس PSAﺳﺮم )ﺑﻴﺶ از 0/2ﻧﺎﻧﻮﮔﺮم در
)(Cross sectional
دﺳﻲﻟﻴﺘﺮ( ﺗﻮﻣﻮر ﻋﻮد ﻛﺮده ﺑﻮد و در 32ﺑﻴﻤﺎر ) (%23ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻨﻔﻲ
اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻮرد ﭘﮋوﻫﺶ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪﻣﻨﻈـﻮر
ﺑﻮد .در 103ﺑﻴﻤﺎر ) (%74ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري ﺑﻪﻧﻔﻊ ﻋﻮد ﻟﻮﻛﺎل
ﺗﺸﺨﻴﺺ و درﻣﺎن ﻋـﻮد ﻟﻮﻛـﺎل ﺳـﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳـﺘﺎت ،ﭘـﺲ از رادﻳﻜـﺎل
ﺗﻮﻣﻮر ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ و در 36ﺑﻴﻤﺎر ) (%26ﻋﻮد ﻟﻮﻛﺎل ﺗﻮﻣﻮر ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻮد.
ﭘﺮوﺳﺘﺎﺗﻜﺘﻮﻣﻲ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎران واﺟـﺪ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران در ﮔﺮوه ﻋﻮد ﻛﺮده 68/7±9/1ﺳﺎل و در ﮔﺮوه
ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻣﻘﻄﻌـﻲ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 295 ،5ﺗﺎ 300
ﺗﻮاﻓﻖ MRSو PSAدر ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت
ﻋﻮد ﻣﻨﻔﻲ 68/8±9/2ﺳﺎل ﺑﻮد .ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري
297
در ﻧﻤﻮدار 1 -ﻣﻨﺤﻨﻲ
)Receiver Operating Characteristic (ROC
ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ ) .(P=0/924در ﺑﻴﻤﺎران داراي ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر
ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر در ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و
ﺑﺮاﺳﺎس PSAدر ﭘﻨﺞ ) (%3/6ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎﻓﺖ ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه و در دو
ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ PSAو
ﺑﻴﻤﺎر ) (%1/9ﻧﻴﺰ ﻣﺘﺎﺳﺘﺎز اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ وﺟﻮد داﺷﺖ .در 14ﺑﻴﻤﺎر
ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻮﻟﻴﻦ ،ﻛﺮاﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻛﻤﻲ
) (%13/1ﻧﻴﺰ ﺗﻮﻣﻮر ﻋﻮد ﻛﺮده ﺑﺎ روشﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل MRIﻗﺎﺑﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه
ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ آنﻫﺎ 0/481ﺑﻮد و ﺣﺎﻛﻲ از راﺑﻄﻪ
ﺑﻮد .در دو ﺑﻴﻤﺎر از ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﺎﻗﻲﻣﺎﻧﺪه داﺷﺘﻨﺪ و
ﻣﻴﺎن اﻳﻦ دو اﺳﺖ ) .(P<0/001ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ از
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻣﺘﺎﺳﺘﺎز اﺳﺘﺨﻮاﻧﻲ داﺷﺘﻨﺪ ،ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺗﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري
آزﻣﻮن ﻛﺎﭘﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ و P<0/05ﻣﻌﻨﻲدار ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲﺷﻮد.
ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺮاي ﻋﻮد ﻟﻮﻛﺎل دﻳﺪه ﻧﺸﺪ. در ﺟﺪول ،1 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ PSAو ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات در
MRS
در دو ﮔﺮوه ﻋﻮد ﻣﺜﺒﺖ و ﻋﻮد ﻣﻨﻔﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه
اﺳﺖ .ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﺟﺪول ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ PSAو ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻨﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات در ﺑﻴﻤﺎران دارا و ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻮد ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺟﺪول :1 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ PSAو ﻛﺮاﺗﻴﻦ +ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳـﻴﺘﺮات در ﺑﻴﻤـﺎران دﭼـﺎر ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺮوﺳﺘﺎت و ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ ﻋﻮد ﻣﺘﻐﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ PSA
در ﺟﺪول ،2 -راﺑﻄﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات در ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ 100 ،50و 150ﺑﺎ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر )ﺑﺮاﺳﺎس ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ
PSA
ﻛﺮاﺗﻴﻦ +ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات
ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
P
ﻋﻮد ﻧﺪارد
0/084±0/048
*<0/001
ﻋﻮد دارد
3/7±2/5
ﻋﻮد ﻧﺪارد
17/8±12/3
*<0/001
ﻋﻮد دارد
307/5±148
* ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲدار اﺳﺖ
0/2و ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر( ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺟﺪول :2 -راﺑﻄﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﻛﺮاﺗﻴﻦ +ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﺑﺎ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات
150
>
0
97
97
ﻣﺠﻤﻮع
32
107
139
ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻛﺮاﺗﻴﻦ+
ﺑﺪون ﻋﻮد
ﻋﻮد
ﻣﺠﻤﻮع
150
32
10
42
150
ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ
ﻣﺠﻤﻮع
32
107
139
وﻳﮋﮔﻲ
100
ارزش اﺧﺒﺎري ﻣﺜﺒﺖ
100
>
0
102
102
ارزش اﺧﺒﺎري ﻣﻨﻔﻲ
100
32
5
37
ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻓﻖ
ﻣﺠﻤﻮع
32
107
139
ﺳﻄﺢ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ
50
ROC
50
>
0
104
104
Odds ratio )(CI95%
50
32
3
35
35/7 %97/1
%100
%100
%91/4
%94/1
%98/6
)(11/7-108/8
21/4 %95/3
%100
%100
%86/5
%94/4
%97/7
)(9/1-50/4
13/3 %90/6
%100
%100
%76/2
%85/1
%96/3
)(6/8-26/1
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):295-300 http://tumj.tums.ac.ir
ﻫﻤﻜﺎران ﻏﻔﻮري و ﻣﻬﻴﺎر Ghafuri M. et al.
298
ﺳﻪ ﺣﺪود ﺗﻤﺎﻳﺰ 20ﺗﺎ 50 ،50ﺗﺎ 100و ﺑﻴﺶﺗﺮ از 100ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاي ﻋﺪم ﻋﻮد ،ﻣﺸﻜﻮك ﺑﻪ ﻋﻮد و ﻋﻮد ﻗﻄﻌﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد ﻻزم ﺑﻪ ذﻛـﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺟﺰ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺬﻛﻮر ﺣﺪ ﺗﻤـﺎﻳﺰ ﻣﺸﺨـﺼﻲ در ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات در MRSﺟﻬﺖ ﺗـﺸﺨﻴﺺ ﻋـﻮد ﺗﻮﻣـﻮر ﭘﺮوﺳﺘﺎت اراﻳﻪ ﻧﺸﺪه اﺳﺖ 10.در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﻳـﺸﺎن ﺣـﺴﺎﺳﻴﺖ ،وﻳﮋﮔـﻲ، ارزش اﺧﺒﺎري ﻣﺜﺒﺖ و ارزش اﺧﺒﺎري ﻣﻨﻔﻲ MRSﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ %93 ،%88 ،%84و %74ﮔﺰارش ﺷـﺪه ﺑـﻮد. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ 50داراي ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ %97/1 و وﻳﮋﮔﻲ %100ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻫﺮ ﭼﻪ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﺑﺪ ،ﺣـﺴﺎﺳﻴﺖ ﻛﻢﺗـﺮ ﺷـﺪه و وﻳﮋﮔـﻲ ﻫـﻢﭼﻨـﺎن %100ﺑـﻮده اﺳـﺖ .ﻟـﻴﻜﻦ ﻛـﺎﻫﺶ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﭼﻨﺪان ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﺒﻮده اﺳﺖ. ﻧﻤﻮدار :1 -ﻣﻨﺤﻨﻲ
ROC
ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر در ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺠﻤـﻮع
در ﺧﺼﻮص ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﺗﻮﺟﻪ ﻧﻤـﻮد ﻛـﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺸﺨﺼﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﺗـﺼﻮﻳﺮﺑﺮداري
ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات
ارﺗﺒﺎط دارد .ﻟﺬا ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺘﻈﺎر اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻗﺒﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ دﺳﺘﮕﺎهﻫـﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژي ﻗﺪﻳﻤﻲﺗﺮ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ ،دﻗﺖ ﻛـﻢﺗـﺮي را ﺑـﺮاي
ﺑﺤﺚ
MRS
ﻗﺎﻳﻞ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻌﺪي ﺑﺎ دﻗﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮي ﻫﻤﺮاه ﺧﻮاﻫﻨﺪ ﺑـﻮد .ﺑـﺎ
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران داراي ﻋـﻮد ﺗﻮﻣـﻮر
اﻳﻦ وﺟﻮد ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ MRSﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﻋﻨـﻮان
ﻣﻘﺪار ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗـﺮ از
ﻳﻜﻲ از اﺑﺰارﻫﺎي دﻗﻴﻖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳـﺘﺎت و ﻋـﻮد آن ﻣﻄـﺮح
ﺑﻴﻤﺎران ﻓﺎﻗﺪ ﻋﻮد ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻫﻤـﻴﻦ ﻣﻮﺿـﻮع در ﺧـﺼﻮص PSAﻫـﻢ
ﺑﺎﺷﺪ وﻟﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﺎ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﺮاي رﺳﻴﺪن ﺑـﻪ
دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ آنﻛﻪ ﻣﻴﺎن PSAو ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛﻮﻟﻴﻦ
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﻄﻌﻲﺗﺮ ﺿﺮوري اﺳﺖ.
ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات راﺑﻄﻪ ﻣﻌﻨﻲداري دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳـﺖ و اﻓـﺰاﻳﺶ ﻫـﺮ ﻳـﻚ ﺑـﺎ
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري :اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان "ﺑﺮرﺳـﻲ
اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻣﻌﻨﻲدار و ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻪ دﻳﮕﺮي ﻫﻤﺮاه ﺑﻮده اﺳـﺖ .ﻣﻴـﺰان
ﻣﻴﺰان ﺗﻮاﻓﻖ MRSﺑﺎ آﻧﺘﻲ ژن اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺳـﺮم در ﺗـﺸﺨﻴﺺ
ﺗﻮاﻓﻖ ﻣﻴﺎن PSAو MRSﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻮد ﺗﻮﻣﻮر ﻧﻴـﺰ در ﺣـﺪ ﻗﺎﺑـﻞ
ﻋﻮد ﻣﻮﺿﻌﻲ ﺳﺮﻃﺎن ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﺑﻪدﻧﺒـﺎل رادﻳﻜـﺎل ﭘﺮوﺳـﺘﺎﺗﻜﺘﻮﻣﻲ" در
ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﻮده و در ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ 100ﺑﺮاي ﻧﺴﺒﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴﻦ و ﻛـﻮﻟﻴﻦ
ﻣﻘﻄــﻊ دﻛﺘــﺮاي ﺗﺨﺼــﺼﻲ رادﻳﻮﻟــﻮژي در ﺳــﺎل 1389و ﻛ ـﺪ 1370
ﺑﻪ ﺳﻴﺘﺮات ﺗﻮاﻓﻘﻲ در ﺣﺪود %95را ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮدهاﻳﻢ .ﺑﺮ اﺳـﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ
Sciarraﺑﺮاي ﻧﺴـﺒﺖ ﻣﺠﻤﻮع ﻛﺮاﺗﻴـﻦ و ﻛﻮﻟﻴـﻦ ﺑﻪ ﺳﻴـﺘﺮات در
MRS
درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ.
References 3. Thompson IM, Pauler DK, Goodman PJ, Tangen CM, Lucia MS, Parnes HL, et al. Prevalence of prostate cancer among men with a prostate-specific antigen level < or =4.0 ng per milliliter. N Engl J Med 2004;350(22):2239-46. 4. McConnell JD, Bruskewitz R, Walsh P, Andriole G, Lieber M, Holtgrewe HL, et al. The effect of finasteride on the risk of acute urinary retention and the need for surgical treatment among men with benign prostatic hyperplasia. Finasteride Long-Term Efficacy and Safety Study Group. N Engl J Med 1998;338(9):557-63.
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 295 ،5ﺗﺎ 300
1. McConnell JD, Barry MJ, Bruskewitz RC. Benign prostatic hyperplasia: diagnosis and treatment. Agency for Health Care Policy and Research. Clin Pract Guidel Quick Ref Guide Clin 1994;(8):1-17. 2. McConnell JD. Epidemiology, etiology, pathophysiology and diagnosis of benign prostatic hyperplasia. In: Walsh PC, Retik AB, Vaughan ED, Wein AJ, editors. Campbell's Urology. 7th ed. Philadelphia, Pa: WB Saunders; 1998. p. 1429-52.
299
ﭘﺮوﺳﺘﺎت ﻋﻮد در ﺗﺸﺨﻴﺺ PSA وMRS ﺗﻮاﻓﻖ Correlation of MRS with serumﺳﺮﻃﺎن PSA in diagnosis of recurrence after radical prostatectomy
5. Benson MC, Whang IS, Olsson CA, McMahon DJ, Cooner WH. The use of prostate specific antigen density to enhance the predictive value of intermediate levels of serum prostate specific antigen. J Urol 1992;147(3 Pt 2):817-21. 6. Kabala JE. The Bladder and Prostate. In: Sutton D. Textbook of Radiology and Imaging. 7th ed. London: Churchill livingstone; 2003. p. 1006-15. 7. Payne GS, Leach MO. Applications of magnetic resonance spectroscopy in radiotherapy treatment planning. Br J Radiol 2006;79 Spec No 1:S16-26.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):295-300
http://tumj.tums.ac.ir
8. Zapotoczna A, Sasso G, Simpson J, Roach M 3rd. Current role and future perspectives of magnetic resonance spectroscopy in radiation oncology for prostate cancer. Neoplasia 2007;9(6):455-63. 9. Haaga J. CT and MRI of the Whole Body. 5th ed. Philadelphia: Mosby; 2009. 10. Sciarra A, Panebianco V, Salciccia S, Osimani M, Lisi D, Ciccariello M, et al. Role of dynamic contrast-enhanced magnetic resonance (MR) imaging and proton MR spectroscopic imaging in the detection of local recurrence after radical prostatectomy for prostate cancer. Eur Urol 2008;54(3):589-600.
300
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 295-300
Original Article
Correlation between MRS and serum PSA in the diagnosis of local recurrence after radical prostatectomy Abstract Mahyar Ghafuri M.D. Ali Vafaee Shahi M.D.* Department of Radiology, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
*
Corresponding author: Dept. of Radiology, Hazrat-e-Rasul Hospital, Niayesh St., Sattar khan Blvd., Tehran, Iran. Tel: +98-21-66033785 E-mail: vafaeea@yahoo.ca
Received: April 17, 2012 Accepted: May 06, 2012
Background: Multifocality, multicentricity and extension beyond the prostate capsule are all characteristics of prostatic adenocarcinoma that may escape diagnosis by conventional CT scanning or MRI. This study was designed to assess the diagnostic value of magnetic resonance spectroscopy (MRS) in prostatic carcinoma and its compatibility with prostatic specific antigen (PSA) as the conventional method. Methods: In this cross-sectional study, we recruited 139 patients with previous radical prostatectomy referring to Radiology department of Hazrate-e-Rasul Hospital during the first half of 2011 for the evaluation of local recurrence. Traditionally, local recurrence is defined as serum PSA concentration >0.2 ng/dl. We used 1.5-tesla Siemens Avanto MRI unit with endorectal coil and measured creatine, choline and citrate levels before calculating choline-creatine/citrate ratio. Correlation between MRS findings with PSA concentration was evaluated in regards to the multiple levels of the previously mentioned ratio. Results: Local recurrence was found in 107 (77%) patients based on PSA levels. The mean values for serum PSA levels and creatine-choline/citrate ratio were significantly different in patients with and without local recurrence. Creatine-choline/citrate ratios greater than 50, 100 and 150 (as different cut-off points of recurrence) were respectively seen in 104, 102 and 97 patients and agreement ratio between MRS and PSA in these levels were 94.1%, 94.4% and 85.1%, respectively. Correlation coefficient between these two methods was 0.481. Conclusion: MRS is a valuable tool for evaluating recurrence inpatients with prostate cancer treated by radical prostatectomy and it is in good agreement with serum PSA levels. Keywords: magnetic resonance spectroscopy, prostate cancer, prostatic specific antigen, pecurrence.
300 ﺗﺎ295 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ
301
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 301ﺗﺎ 307
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ در اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ
ﭼﻜﻴﺪه
ﺳﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﺑﺎﻗﺮي ﻣﺤﻤﻮدرﺿﺎ ﻃﺎﻫﺮي
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/11/24 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/02 :
*
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﻨﺴﻲ در ﻣﺮدان ،ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدن ﻧﻌﻮظ ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎي ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺎﺷﺪ .ﻳﻜﻲ
ﮔﺮوه رادﻳﻮﻟﻮژي ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻬﻴﺪ ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
از روشﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺺ آن ،ﺗﺰرﻳﻖ داﺧﻞ ﺳﻴﻨﻮزوﻳﻴﺪي ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ و ﺳﭙﺲ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨـﻴﺲ ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ اﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ راﺑﻄـﻪ ﻣﻴـﺎن ) Peak Systolic Velocity (PSVﺷـﺮﻳﺎن ﻛـﺎورﻧﻮزال ﻗﺒـﻞ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ و ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎ ﻋﻠﺖ ﻋﺮوﻗﻲ ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ. روش ﺑﺮرﺳﻲ :اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺳﺎلﻫﺎي 1389و 1390در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد ﺗﻬﺮان در ﻗﺎﻟﺐ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺎرآزﻣـﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺧﻮد ﺷﺎﻫﺪ ﺷﻮﻧﺪه ) (Self-controlledاﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ .ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ اﺧـﺘﻼل ﻧﻌـﻮظ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ PSVﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ ﺛﺒﺖ ﺷﺪه و در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌـﺪ ﺑﻴﻤـﺎران 40ﺗـﺎ 80 ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ درﻳﺎﻓﺖ ﻛﺮده و ﻣﺠﺪداً PSVﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﺛﺒﺖ ﮔﺮدﻳﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه در ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻳﻚدﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ 90 :ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺬﻛﺮ ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ 47/713/7ﺳﺎل وارد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺪﻧﺪ .ﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ در %45/5 ) 41ﺑﻴﻤﺎر( ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮد .ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ PSVﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ 14/68±5/65cm/sو ﺑﻌـﺪ از ﺗﺰرﻳـﻖ 53/74±18/8cm/sﺑـﻮد ) .(P<0/001در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ PSV ،ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﺣﺪ ﺗﻤـﺎﻳﺰ PSVﻣﻌـﺎدل 10cm/sﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ و ﺑﺮرﺳﻲ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻘﺪار ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ اﻳﻦ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ %50و وﻳﮋﮔﻲ آن %100ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻣﻴﺰان PSVﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﻣﻌﺎدل 10cm/sﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺟﻬﺖ اﻓﺘﺮاق ﻋﻠـﻞ ﺷـﺮﻳﺎﻧﻲ اﺧـﺘﻼل ﻧﻌـﻮظ از
*
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﺷﻬﺮآرا ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن رﺳﻮل
اﻛﺮم ،ﺑﺨﺶ رادﻳﻮﻟﻮژي
ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ وﻟﻲ وﻳﮋﮔﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ دارد.
ﺗﻠﻔﻦ021-64352578 :
E-mail: dmrt53@yahoo.com
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي ،Peak systolic velocity :ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ،ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ،اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ.
%10دﻳﮕﺮ ﺷﺪﻳﺪ اﺳﺖ .ﺑﺎ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻦ ﻣﻮارد ﻣﺘﻮﺳﻂ و ﺷﺪﻳﺪ 2-3
ﻣﻘﺪﻣﻪ
2-4
ﺑﺮاﺑﺮ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ.
اﺧﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺟﻨﺴﻲ ) (Sexual dysfunctionدر ﻣﺮدان ،ﺑﻪﻣﻌﻨﻲ
اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﻳﻚ ﺑﻴﻤﺎري ﺷﺎﻳﻊ و ﻣﻬﻢ ﺑﺎ ﻋﻮارض ﻣﺘﻌﺪد ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻋﺪم ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ در رﺳﻴﺪن ﺑﻪ راﺑﻄﻪ رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﺟﻨﺴﻲ اﻃﻼق ﻣﻲﮔﺮدد
اﻣﺮوزه اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ را ﻋﺎﻣﻞ ﭘﻴﺸﮕﻮﻳﻲ ﻛﻨﻨﺪه در ﻋﺎرﺿﻪﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ-
1
ﻋﺮوﻗﻲ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﺮدان ﻣﻲداﻧﻨﺪ و رﻳﺴﻚ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ
ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ در ﻧﻌﻮظ آﻟﺖ ) (Penile erectionاﺧﺘﻼل ﺷﺎﻳﻌﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در
در آنﻫﺎ را ﻣﺸﺎﺑﻪ اﻓﺮاد ﺳﻴﮕﺎري ﻳﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﺑﻘﻪ ﻣﺜﺒﺖ ﻓﺎﻣﻴﻠﻲ ﺳﻜﺘﻪ ﻗﻠﺒﻲ
ﺣﺪود %52ﻣﺮدان از 40اﻟﻲ 70ﺳﺎﻟﻪ در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺧﻮد ﺑﻪ درﺟﺎﺗﻲ از
ﻣﻲداﻧﻨﺪ 5.ﺑﻪﻣﻮازات ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ در ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ،
اﻳـﻦ اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺒﺘﻼ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ %17 :اﻳـﻦ ﻣﻮارد ﺧﻔﻴﻒ %25 ،ﻣﺘﻮﺳﻂ و
ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت زﻳﺎدي در زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻴﺰﻳﻮﻟﻮژي ﻧﻌﻮظ ﺑﺎ ﻧﮕﺎه وﻳﮋه ﺑﻪ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي
و ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻧﺎﺷﻲ از ﻧﺎﻛﺎﻓﻲ ﺑﻮدن ﻧﻌﻮظ و ﻳﺎ اﺷﻜﺎل در اﻧﺰال ﺑﺎﺷﺪ.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):301-7 http://tumj.tums.ac.ir
ﺳﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﺑﺎﻗﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
302
ﺗﻨﻈﻴﻢﻛﻨﻨﺪه اﻧﺪوﺗﻠﻴﻮم و ﻣﺎﻫﻴﭽﻪﻫﺎي ﺻﺎف اﺟﺴﺎم ﻛﺎورﻧﻮزال ﺑﻪﻋﻤﻞ
(Flaccidو ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﺟﻨﺴﻲ ﺑﺎ ﻋﻠﺖ ﻋﺮوﻗﻲ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد ﺗـﺎ
آﻣﺪه اﺳﺖ و از اﻳﻦ دﻳﺪﮔﺎه ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي اﺻﻠﻲ ﻫﻢﭼﻮن آﺗﺮواﺳﻜﻠﺮوز،
ﺑﺘﻮان ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻣـﺬﻛﻮر را ﺑـﺪون ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ ﺗﺸﺨﻴـﺼﻲ
دﻳﺎﺑﺖ ﻗﻨﺪي ،ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ،ﻫﻴﭙﺮﻟﻴﭙﻴﺪﻣﻲ و ﺳﻨﺪرم ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ ﭘﺎﻳﻪﻫﺎي
ﺑﻪﻧﺴﺒﺖ ﺗﻬﺎﺟﻤﻲ و دردﻧـﺎك و ﻋﺎرﺿـﻪدار ﻧﺎﺷـﻲ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ
ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت درﺑﺎره اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ 6.ﺑﻪﻟﺤﺎظ اﺗﻴﻮﻟﻮژﻳﻚ
ﺗﺸﺨﻴﺺ داد.
ﻋﻮاﻣﻞ رواﻧﻲ ،ﻋﺼﺒﻲ ،ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ ،ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ -ورﻳﺪي و آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻚ در 7-9
ﺑﺮوز اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ دﺧﺎﻟﺖ دارﻧﺪ.
روش ﺑﺮرﺳﻲ
ﺑﺎ وﺟﻮد آنﻛﻪ در ﻃﻲ ﺳـﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ و ﺑـﻪﺧـﺼﻮص ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از اﺑﺰارﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺗﺼﻮﻳﺮ ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ از ارﮔـﺎنﻫـﺎ ﺑـﻪدﺳـﺖ
اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در ﺷﺶ ﻣﺎﻫﻪ دوم 1389و ﺳﻪ ﻣﺎﻫـﻪ اول ﺳـﺎل 1390
ﻣﻲآﻳﺪ ،ﻟﻴﻜﻦ ﺷﻨﺎﺳـﺎﻳﻲ روشﻫـﺎي ﺳـﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺟﺪﻳـﺪ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ
در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻫﺎﺷﻤﻲﻧﮋاد داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬـﺮان در ﻗﺎﻟـﺐ ﻳـﻚ
ﺷﺎﺧﺺﻫﺎي ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﻼﻣﺖ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ارﮔﺎنﻫﺎ ﻫﻢﭼﻨـﺎن
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻛﺎرآزﻣﺎﻳﻲ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺧﻮد ﺷﺎﻫﺪ ﺷـﻮﻧﺪه ) (Self controlledاﻧﺠـﺎم
ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﭘﺰﺷﻜﺎن و ﻣﺤﻘﻘـﺎن ﻗـﺮار دارد 10.ورود ﺳـﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠـﺮ
ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺳﻂ دﺳـﺘﻴﺎر رادﻳﻮﻟـﻮژي ﺳـﺎل ﭼﻬـﺎر و زﻳﺮﻧﻈـﺮ
رﻧﮕﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻴـﺴﺘﻮﻟﻲ
ﻣــﺴﺘﻘﻴﻢ اﺳــﺘﺎد رادﻳﻮﻟــﻮژي ﻣﺮﻛــﺰ ﻣــﺬﻛﻮر ،ﺑــﺎ دﺳــﺘﮕﺎه ﺳــﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ
Peak Systolic Velocityو ﺳـــﺮﻋﺖ اﻧﺘﻬـــﺎي دﻳﺎﺳـــﺘﻮﻟﻲ
)ESAOTE Technos (Linear probe LA 523, 5-10 MHz, Italy, 2002
) (End Diastolic Velocityدر ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌـﺪ از
اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ .ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴـﻖ ﻋﺒـﺎرت اﺳـﺖ از
ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﻧﻘﺶ ﻋﻤﺪهاي در اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ درﻣﺎن ﺑﺮاﺳﺎس ﻣﻴﺰان
ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ در ﻧﻌﻮظ .ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻋﺒـﺎرت
اﻳﻦ اﻧﺪﻛﺲﻫﺎ ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران داﺷﺘﻪ اﺳﺖ 11.ﻣﺮاﺣـﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻧﻌـﻮظ ﺑـﺎ
ﺑﻮد از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ،ﻛﺎﻧﺪﻳﺪ درﻣﺎن ﺑﺎ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ،اﻋﻼم رﺿـﺎﻳﺖ
اﺳﺘﻔﺎده از ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪه و ﺳﺮﻋﺖﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺟﺮﻳﺎن
ﻣﺒﻨﻲ ﺑﺮ ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ اﻧﺠﺎم ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ ،ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ
ﺧﻮن در ﻓﺎزﻫﺎي ﻗﻠﻪ ﺳﻴـﺴﺘﻮﻟﻲ ) (Peak systolicو اﻧﺘﻬـﺎي دﻳﺎﺳـﺘﻮﻟﻲ
ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ .ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻓﺎﻗﺪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﻮدﻧﺪ و
) (End diastolicﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﺑﺎ ﻣﺮاﺣﻞ ﭼﻬﺎرﮔﺎﻧـﻪ ﻧﻌـﻮظ ﺷـﺎﻣﻞ
ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ اﻣﻜﺎن اﻧﺠﺎم ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ ﻳـﺎ ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ
ﺷﻞ ) ،(Flaccidﭘﺮ ﺷـﺪن ) ،(Fillingاﺣﺘﻘـﺎن ) (Tumescenceو ﻧﻌـﻮظ
ﺑﺮاي آنﻫﺎ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪﻧﺪ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻛﻠﻴـﻪ
ﺳﻔﺖ ) (Rigid erectionﺗﻄﺒﻴﻖ داده ﺷﺪه اﺳـﺖ .ﺑـﺮ اﻳـﻦ اﺳـﺎس ﻧـﻮع
ﺑﻴﻤﺎران واﺟﺪ ﺷﺮاﻳﻂ ورود ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷـﺪﻧﺪ و از
ﻋﺮوﻗﻲ ﻧﺎﺗﻮاﻧﻲ ﺟﻨﺴﻲ در ﻣﺮدان ﻛﻪ ﺷـﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ ﻓـﺮم ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻲ ﺟﻨـﺴﻲ
روش در دﺳﺘﺮس ) (Availableﺑﺮاي اﻧﺘﺨﺎب ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺘﻔﺎده ﺗﺎ ﺣﺠـﻢ
اﺳــﺖ ﺑــﻪ اﻧــﻮاع ﻣﺨﺘﻠــﻒ ﺷــﺮﻳﺎﻧﻲ ) ،(Arterialورﻳــﺪي ) (Venousو
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪه ﻛﺎﻣﻞ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺎ در ﻧﻈـﺮ ﮔـﺮﻓﺘﻦ ﺧﻄـﺎي ﻧـﻮع اول
)(PSV
12
ﻣﺨﺘﻠﻂ ) (Mixedﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻣﻌﺎدل ،%5ﺧﻄﺎي ﻧﻮع دوم ﻣﻌﺎدل %20و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄـﻪ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ
از ﻣﻨﻈﺮ درﻣﺎﻧﻲ ﻧـﺎﺗﻮاﻧﻲﻫـﺎي ﺟﻨـﺴﻲ ﻋﺮوﻗـﻲ از ﻧـﻮع ورﻳـﺪي و
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦﻫﺎ در دو ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻣﻌﺎدل 86ﻧﻔﺮ ﻣﺤﺎﺳـﺒﻪ ﺷـﺪ ،ﻛـﻪ
Mixedاﻏﻠﺐ ﻧﺎاﻣﻴﺪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ اﻣﺎ روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻌﺪد ﻃﺒـﻲ
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌـﺪ از ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺗﻌﻴـﻴﻦ و ﺑـﺎ ﻫـﻢ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺷـﺪ .ﭘـﺲ از
ﺑﺮاي ﻧﻮع ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ وﺟﻮد دارد .ﻳﻜﻲ از اﻳﻦ روشﻫﺎ ﻛﻪ ﻫﻢ ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ و
ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲﻫﺎي ﻣﻌﻤﻮل اداري و اراﻳﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﻛﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﺑﻴﻤـﺎران و اﺧـﺬ
ﻫﻢ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺤﺴﻮب ﻣـﻲﺷـﻮد اﺳـﺘﻔﺎده از ﺗﺰرﻳـﻖ داﺧـﻞ ﻛـﺎورﻧﻮزال
رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣـﻪ آﮔﺎﻫﺎﻧـﻪ از ﻫـﺮ ﺑﻴﻤـﺎر ،اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑـﻪﺷـﺮح ﻓـﺮم
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ اﺳﺖ 13.ﮔﺮ ﭼﻪ ﻋﻮارض ﺷﺪﻳﺪ ﻧﺎﺷـﻲ از اﻳـﻦ ﺗﺰرﻳـﻖ )ﻣﺎﻧﻨـﺪ
ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ از ﺑﻴﻤـﺎران اﺧـﺬ ﺷـﺪ .اﻃﻼﻋـﺎت ﺷﺨـﺼﻲ ﺑﻴﻤـﺎران ﻛـﺎﻣﻼً
ﭘﺮﻳﺎﭘﻴﺴﻢ( درﺻـﺪ ﺑـﺴﻴﺎر ﭘـﺎﻳﻴﻨﻲ ) (%2/6را ﺑـﻪ ﺧـﻮد اﺧﺘـﺼﺎص داده
ﻣﺤﺮﻣﺎﻧﻪ ﺑﻮد و ﺑﺎر ﻣﺎﻟﻲ اﺿﺎﻓﻪ ﺑﻪ آﻧﺎن ﺗﺤﻤﻴﻞ ﻧﺸﺪ .ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده
اﺳﺖ 14،ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻳﻦ روش ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ داراي ﻋﻮارﺿﻲ ﻧﻈﻴﺮ اﻛﻴﻤـﻮز
از دﺳﺘﮕﺎه ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺳﺮﻋﺖ ﭘﻴـﻚ ﺟﺮﻳـﺎن
ﻣﺤــﻞ ﺗﺰرﻳــﻖ ،ﮔﻴﺠــﻲ ،ﻓﻴﺒــﺮوز و ﭘﺮﻳﺎﭘﻴــﺴﻢ اﺳــﺖ و روش دردﻧــﺎﻛﻲ
ﺧﻮن در ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .در ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﻌـﺪ ﺑﻴﻤـﺎران
ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲﺷﻮد 13.ﻟﺬا در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺳﻌﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ وﺟﻮد راﺑﻄﻪ
ﺑﻪروش زﻳﺮ ﺗﺤﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑـﺎ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨـﺪ 40 :ﻣﻴﻠـﻲﮔـﺮم
ﻣﻴﺎن ﻣﻘﺎدﻳﺮ PSVﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ )در ﺣـﺎل
ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ ) (Papaverine HCL 4%, 1ml= 40mg, OMINO, Czechﺑـﻪ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 301 ،5ﺗﺎ 307
ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ
303
اﺟــﺴﺎم ﻏــﺎري ﭘﻨــﻴﺲ ﺗﺰرﻳــﻖ ﺷــﺪه و در ﺻــﻮرت ﻋــﺪم ﭘﺎﺳــﺦدﻫــﻲ
ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻧﺸﺪه ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻧﻴﻢﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ ﻳﻚ ﻧﻮﺑﺖ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ ﺗﺰرﻳﻖ ﺻﻮرت ﻣـﻲﮔﺮﻓـﺖ .ﻧﺘﻴﺠـﻪ
PSVﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 14/68±5/65cm/sو ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ
ﺗﺰرﻳﻖ ﻳﻜﻲ از دو ﺣﺎﻟﺖ ﭘﺎﺳﺦ ﻳﺎ ﻋﺪم ﭘﺎﺳﺦ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﺑﻮد .ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳـﻖ
53/74±18/8cm/sﺑﻮد ).(P<0/001
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﻣﺠﺪدا ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ داﭘﻠﺮ ﺟﻬـﺖ اﻧـﺪازهﮔﻴـﺮي ﺳـﺮﻋﺖ ﭘﻴـﻚ
در ﺟﺪول ،1 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌـﺪ از
ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن در ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑـﻪدﺳـﺖ
ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ زﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧـﺸﺎن
آﻣﺪه در ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻳﻚدﻳﮕﺮ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﺑـﺮ
داده ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﻨﺪرﺟﺎت اﻳﻦ ﺟـﺪول ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ
ﺣﺴﺐ ﺳﻦ ،وﺟﻮد ﺑﻴﻤﺎري دﻳﺎﺑﺖ ،وﺟﻮد ﺑﻴﻤﺎري ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ،ﺳﻴﮕﺎر،
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ
وﺟﻮد اﺧـﺘﻼﻻت ﻧﺨـﺎﻋﻲ ،وﺟـﻮد اﺧـﺘﻼﻻت آﻧﺎﺗﻮﻣﻴـﻚ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ
ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از ﺟﻤﻠﻪ ﺳﻦ ،ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ،ﻣﺪت اﺑﺘﻼ
ﺑﺮﺣﺴﺐ ﻃﻮل ﻣﺪت اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ در ﻧﻌﻮظ آﻧـﺎﻟﻴﺰ ﺷـﺪ .ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ
ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ،اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي زﻣﻴﻨﻪاي از ﺟﻤﻠﻪ دﻳﺎﺑﺖ ،ﻓﺸﺎر ﺧـﻮن و
ﻣﻘﺎدﻳﺮ PSVﻗﺒـﻞ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ ﺣـﺴﺎﺳﻴﺖ ،وﻳﮋﮔـﻲ و ارزش
اﺧﺘﻼل آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻚ ،اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري را ﻗﺒﻞ و ﺑﻌـﺪ از ﻣﺪاﺧﻠـﻪ
اﺧﺒﺎري ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﻣﻮرد ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ PSV .ﻧﻬـﺎﻳﻲ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻧﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ،ﻳﻌﻨـﻲ در ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳـﺎن
PSVﻫﺎي اﻧﺪازهﮔﻴﺮيﺷﺪه دو ﺟﺴﻢ ﻏﺎري در ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﺑـﻮد .ﺑـﻪﻣﻨﻈـﻮر
ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻌﻨﻲداري داﺷﺘﻪ اﺳـﺖ اﻣـﺎ
آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري اﺑﺘﺪا ﺑـﺎ اﺳـﺘﻔﺎده از ،Kolmogorov-Smirnov Testﺗﻮزﻳـﻊ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ
دادهﻫﺎ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ .آزﻣﻮنﻫﺎي ﻣـﻮرد اﺳـﺘﻔﺎده در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ
زﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﺧـﺘﻼف آﻣـﺎري ﻣﻌﻨـﻲداري را
آزﻣــﻮنﻫــﺎي ﭘــﺎراﻣﺘﺮي اﺳــﺘﻘﻼل دو ﮔــﺮوه Independent t-testو
ﻧﺸﺎن ﻧﻤﻲدﻫﺪ.
Paired t-testﺑﻮد .اﻣﺎ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻋﺪم ﺗﺒﻌﻴﺖ دادهﻫﺎي ﮔﺮوﻫﻲ ﻛـﻪ ﺑـﻪ
در ﺟﺪول ،2 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ
درﻣﺎن ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ داده ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ آنﻫـﺎ از
اﻳﺠﺎد ﻧﻌﻮظ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻧﺘﺎﻳﺞ اراﻳﻪﺷﺪه در اﻳﻦ ﺟﺪول ﻧـﺸﺎن
Kruskalاﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺟﻬـﺖ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ
ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ و
ﻣﺘﻐﻴﺮﻫــﺎي ﻛﻴﻔــﻲ آزﻣــﻮن Fisher’s exact testاﺳــﺘﻔﺎده ﺷــﺪ .ﺳــﻄﺢ
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ در اﻓﺮادي ﻛﻪ ﭘﺎﺳـﺦ ﻣﺜﺒـﺖ
ﻣﻌﻨﻲداري آزﻣﻮنﻫﺎ 0/05در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﻧﺮماﻓـﺰار آﻣـﺎري ﻣـﻮرد
داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪﺷﻜﻞ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ داﺷـﺘﻨﺪ ﻣﺘﻔـﺎوت
اﺳﺘﻔﺎده SPSSوﻳﺮاﺳﺖ 16ﺑﻮد.
ﺑﻮد ) .(P<0/05ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﺟﺪول ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ دو ﮔـﺮوه از ﻧﻈـﺮ
آزﻣﻮن
Wallis Test
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ،
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و ﺳﻦ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ ) .(P>0/05در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ
90ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺬﻛﺮ ﺑﺎ ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـﻨﻲ 47/7+13/7ﺳـﺎل وارد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
در ﺑﻴﻦ ﮔﺮوﻫﻲ از ﺑﻴﻤﺎران ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻮدﻧﺪ ﺑﺮاﺑـﺮ
ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ 11) %12/2ﺑﻴﻤﺎر( ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﻣﻠﻴﺘﻮس) %5/6 ،ﭘﻨﺞ ﺑﻴﻤﺎر(
ﺑــﺎ 11±4/82cm/sﻣﺤﺎﺳــﺒﻪ ﺷــﺪ .ﺑــﻪﻫﻤــﻴﻦ ﻣﻨﻈــﻮر آزﻣــﻮن آﻣــﺎري
ﻣﺒﺘﻼ ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن و ) %8/9ﻫﺸﺖ ﺑﻴﻤﺎر( ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﻘﺺ آﻧـﺎﺗﻮﻣﻴﻜﻲ در
ﺗﻚﻧﻤﻮﻧﻪاي اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﺣـﺪ
آﻟﺖ ﺗﻨﺎﺳﻠﻲ ﺑﻮدﻧﺪ .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻳﻚ ﻧﻔـﺮ از ﺷـﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪﮔﺎن در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
ﺗﻤﺎﻳﺰ ﻣﺘﻮن ﻣﺮﺟﻊ ) (10cm/sﻧﺪارد ).(P=0/551
ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري آﺳﻴﺐ ﻃﻨﺎب ﻧﺨﺎﻋﻲ )ﻓﻠﺞ اﻃﻔﺎل( دﭼﺎر ﺑﻮد.
T
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛـﻪ ﺳـﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳـﺎن ﺳﻴـﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒـﻞ از درﻳﺎﻓـﺖ
در اﻧﺘﻬﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ و درﻳﺎﻓﺖ دوز ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ،از ﻛﻞ 90ﺑﻴﻤـﺎر ﻣـﻮرد
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﻣﻘﺪار 10cm/sو ﺑﺎﻻﺗﺮ و ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴـﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌـﺪ از
ﺑﺮرﺳﻲ ،در %54/4ﻣﻮارد ) 49ﺑﻴﻤﺎر( ﻧﻌﻮظ از ﻧﻈﺮ ﺑﺎﻟﻴﻨﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧـﺸﺪ
درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﻣﻘﺪار 30cm/sو ﺑـﺎﻻﺗﺮ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان ﻣﺜﺒـﺖ واﻗﻌـﻲ در
و 41) %45/5ﺑﻴﻤﺎر( ﻧﻌﻮظ ﻧﺮﻣﺎل داﺷﺘﻨﺪ .ﻗﺎﺑﻞ ذﻛﺮ اﺳﺖ در ﺑﻴﻦ اﻓـﺮاد
ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻗﻠﻤﺪاد ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ ،در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻴﺰ از اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان
ﺑﺪون ﻧﻌﻮظ ﻧﻮع اﺧـﺘﻼل ﻧﻌـﻮﻇﻲ آنﻫـﺎ در 38) %77/6ﻧﻔـﺮ( از ﻧـﻮع
ﺗﺴﺖ ﻏﺮﺑﺎلﮔﺮي اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ و ﺑـﺎ اﻳﺠـﺎد ﻧﻌـﻮظ ﺑـﻪﻋﻨـﻮان اﺳـﺘﺎﻧﺪارد
ورﻳﺪي ،در 9) %18/4ﻧﻔﺮ( از ﻧﻮع ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ و در ) %4/1دو ﻧﻔﺮ( از ﻧﻮع
ﻃﻼﻳﻲ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪ .اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ در ﺟﺪول 3 -اراﻳﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):301-7 http://tumj.tums.ac.ir
ﺳﻴﺪ ﻣﺮﺗﻀﻲ ﺑﺎﻗﺮي و ﻫﻤﻜﺎران
304
در ﺗﻤﺎم ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻘﺪار وﻳﮋﮔﻲ آزﻣـﻮن ﻗﺒـﻞ از درﻳﺎﻓـﺖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ
) (Gold standardو ﺳــﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳــﺎن ﺳﻴــﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒــﻞ از درﻳﺎﻓــﺖ
ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ %90/24و ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آزﻣﻮن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ %20/41و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ارزش
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ) 10cm/sو ﺑﺎﻻﺗﺮ( ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺗﺴﺖ ﻏﺮﺑﺎلﮔﺮي ) (Cut offﻣﻮرد
اﺧﺒﺎري ﻣﻨﻔﻲ و ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑـﺎ %71/42 ،%48/68ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ.
ﺑﺮرﺳﻲ آﻣﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ )ﺟﺪول .(4 -ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺎس ﻣﻘﺪار ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ
ﻣﻘﺪار وﻳﮋﮔﻲ آزﻣـﻮن ﺑﻌـﺪ از درﻳﺎﻓـﺖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ %100و ﺣـﺴﺎﺳﻴﺖ
آزﻣﻮن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ %50و وﻳﮋﮔﻲ آزﻣﻮن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ %100و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ارزش
آزﻣﻮن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑـﺎ %14/29و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ارزش اﺧﺒـﺎري ﻣﻨﻔـﻲ و ﻣﺜﺒـﺖ
اﺧﺒﺎري ﻣﺜﺒﺖ و ﻣﻨﻔﻲ ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ %100و %20ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ 41/83×100=%49/3و 7/7×100=%100دﺳﺖ آﻣـﺪ. در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ،ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳـﺎن ﺳﻴـﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ از درﻳـﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ) 30cm/sو ﺑﺎﻻﺗﺮ( ﺑﻪﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻼﻳﻲ ﺟﺪول :2 -ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اﻳﺠﺎد ﻧﻌﻮظ اﻳﺠﺎد ﻧﻌﻮظ
ﻣﻨﻔﻲ
P
ﻣﺜﺒﺖ
ﻣﺘﻐﻴﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ
14/02±6
15/46±5/16
0/230
49/94±18/72
58/29±18/07
0/035
44/08±14/03
38/88±13
0/074
ﺳﻴﮕﺎر ﻣﺼﺮﻓﻲ
2/61±9/77
1/85±6/99
0/679
ﻃﻮل دوره اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ )ﺳﺎل(
5/5±6/06
2/84±3/32
0/015
ﺟﺪول :1 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ و ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ ﺑـﺮ
ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
ﺣﺴﺐ زﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ
ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر
ﻗﺒﻞ
ﺑﻌﺪ
P
ﺳﻴﮕﺎريﻫﺎ
16/17±2/98
59/58±17/66
<0/001
ﻏﻴﺮﺳﻴﮕﺎريﻫﺎ
14/45±5/94
52/85±18/9
<0/001
P
0/330
0/250
14/5±6/03
51/07±17/4
<0/001
1-5ﺳﺎل
14/45±4/63
54/11±19/18
<0/001
>
15/5±7/37
57±20/4
<0/001
0/791
0/576
14/23±4/74
54/71±15/01
<0/001
30-40ﺳﺎل
16/41±7/53
56/4±21/4
<0/001
40-50ﺳﺎل
14/1±4/46
56/95±19/1
<0/001
13/4±4/05
47/21±17/02
<0/001
P
0/230
0/253
دارد
15/27±5/74
48/64±20/12
<0/001
ﻧﺪارد
14/59±5/67
54/45±18/63
<0/001
P
0/712
0/339
دارد
13/6±4/4
41/6±13/16
<0/001
ﻧﺪارد
14/74±5/73
54/46±18/9
0/003
P
0/663
0/138
دارد
14/37±5/53
66±23/2
<0/001
ﻧﺪارد
14/71±5/7
52/55±18/04
<0/001
P
0/875
0/053
ﻳﻚﺳﺎل ﻣﺪت ﺑﻴﻤﺎري
5ﺳﺎل P
30ﺳﺎل
ﺳﻦ
50ﺳﺎل
دﻳﺎﺑﺖ
ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن
اﺧﺘﻼل آﻧﺎﺗﻮﻣﻴﻚ
<
>
آزﻣﻮن آﻣﺎري Paired t-test :و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻌﻨﻲدار
ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
)(cm/s
)(cm/s
ﺳﻦ )ﺳﺎل(
آزﻣﻮن آﻣﺎري Independent t-test :و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻌﻨﻲدار
P<0/05
ﺟﺪول :3 -ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ در ﻗﺒـﻞ و ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ
ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
10و ﺑﺎﻻﺗﺮ
37
39
ﻛﻢﺗﺮ از 10
4
10
30و ﺑﺎﻻﺗﺮ
41
42
ﻛﻢﺗﺮ از 30
0
7
ﺟﺪول :4 -راﺑﻄﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘـﺎورﻳﻦ ) 30cm/sو ﺑﺎﻻﺗﺮ( ﺑﺎ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
P<0/05
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 301 ،5ﺗﺎ 307
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
ﻛﻢﺗﺮ از
30cm/s
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ درﻳﺎﻓﺖ از ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ
30cm/s
و ﺑﺎﻻﺗﺮ
ﻛﻢﺗﺮ از 10
4
0
10و ﺑﺎﻻﺗﺮ
4
1
ﺳﺮﻋﺖ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻲ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭘﻨﻴﺲ
305
زﻣﻴﻨﻪاي دﻳﺎﺑﺖ داراي اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﻴﺎري اﺳﺖ ﺑﻪ ﻧﺤﻮي ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻼﻳﺎن ﺑﻪ
ﺑﺤﺚ
دﻳﺎﺑﺖ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎ ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﻣﻴﺰان ﻧﻌﻮظ ﻛﺎﻣﻞ را ﺑﺎ ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از دادهﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮدﻧﺪ.
ﺑﻴﻤﺎران ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ در ﺳﻨﻴﻦ 30ﺗﺎ 50ﺳﺎل ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ
ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ
ﻣﺪاﺧﻼت درﻣﺎﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﻬﺒﻮد وﺿﻌﻴﺖ ﻧﻌﻮظ ﺑﻮدﻧﺪ .در اﻏﻠﺐ ﺑﻴﻤﺎران
از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻲ ﺗﻔﺎوﺗﻲ ﻧﺪاﺷﺖ .ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ PSV
ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال )ﻗﺒﻞ و ﻳﺎ ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ
ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ و ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري زﻣﻴﻨﻪاي دﻳﺎﺑﺖ
ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ
ﻗﻨﺪي ﺑﻮد ﻛﻪ در ﺣﺪود %12ﺑﻴﻤﺎران ﺑﻪ آن ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻮدﻧﺪ .ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ( از ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ و ارزش ﭘﻴﺶﮔﻮﻳﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ
اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﻧﻴﺰ از ﻧﻮع ورﻳﺪي ﺑﻮد .از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ از
ﺑﺘﻮان از آنﻫﺎ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺟﻬﺖ ﺗﺸﺨﻴﺺ ﺑﻴﻤﺎران از اﻓﺮاد
ﺷﺎﺧﺺ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺳﺮﻋﺖ ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺷﺎﺧﺺ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮ
ﺳﺎﻟﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد ﺑﻠﻜﻪ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻜﻤﻞ ﺑﻪﻫﻤﺮاه ﺳﺎﻳﺮ اﻃﻼﻋﺎت
ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه اﺳﺖ ،ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ
ﺑﺮﮔﺮﻓﺘﻪ از ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي داﭘﻠﺮ رﻧﮕﻲ و اﻣﻮاج اﺳﭙﻜﺘﺮال ﺷﺮﻳﺎن
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﭘﺲ از ﻣﺪاﺧﻠﻪ داراي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻴﺶﺗﺮي
ﻛﺎورﻧﻮزال ،در اﻓﺘﺮاق زﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻋﻠﻞ ﻋﺮوﻗﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﻛﺎرﺑﺮد
ﺑﻮده اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺣﺎﻛﻲ از ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ در ﺑﻬﺒﻮد ﺟﺮﻳﺎن
دارد .اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺑﺎﻻ ﺑﻮدن وﻳﮋﮔﻲ آنﻫﺎ PSV ،ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال داراي
ﺧﻮن ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺟﻬﺖ ﻧﻌﻮظ دارد .ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل اﻳﺠﺎد ﻧﻌﻮظ ﺑﻪﺻﻮرت
ارزش ﻗﺎﺑﻞ ﻗﺒﻮﻟﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ اﻓﺮاد ﺳﺎﻟﻢ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ در
ﻋﻴﻨﻲ در %45ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺪه ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﻏﺮﺑﺎلﮔﺮي ﺑﻴﻤﺎران ارزش ﻛﺎﻓﻲ ﻧﺪارد.
ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ
ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ
PSV
ﻛﻢﺗﺮ از 10cm/sدر ) Flaccid penisﻗﺒﻞ از
از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ در اﻓﺮادي ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﻌﻮظ ﻣﺜﺒﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪﺷﻜﻞ
ﺗﺰرﻳﻖ( ﺟﻬﺖ اﻓﺘﺮاق ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻠﻞ ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ از ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻞ ﻋﺮوﻗﻲ
ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ داﺷﺘﻨﺪ ﻣﺘﻔﺎوت ﺑﻮد .ﺑﺪﻳﻦﺻﻮرت
اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ،در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﻣﻴﺰان
ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ در
ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ آن ﺣﺪود %50و ارزش اﺧﺒﺎري آن ﺣﺪود %20ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ
ﮔﺮوه ﭘﺎﺳﺦ ﻣﺜﺒﺖ ﺑﺎﻻﺗﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ .ﻧﻜﺘﻪ ﻣﻬﻢ دﻳﮕﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ
ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﻛﻪ از 9ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼل ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ﭼﻬﺎر ﺑﻴﻤﺎر
ﻣﺪت زﻣﺎن اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري در ﮔﺮوه ﭘﺎﺳﺦ ﻣﻨﻔﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮ از ﮔﺮوه ﻣﺜﺒﺖ
ﻣﻴﺰان
ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ در آنﻫﺎ ﻛﻢﺗﺮ از 10 cm/sﺑﻮد و در ﭘﻨﺞ
ﺑﻮد ،ﺑﻪﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻫﺮ ﭼﻪ ﻣﺪت اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﻧﻌﻮﻇﻲ ﺑﻴﺶﺗﺮ
ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﺣﺪ ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮده اﺳﺖ .ﺿﻤﻦ آنﻛﻪ در ﻳﻜﻲ از ﺑﻴﻤﺎران
ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻴﺰان ﭘﺎﺳﺦ ﺑﻪ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ﻛﻢﺗﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد .اﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻧﺸﺎن
اﻳﻦ ﻣﻴﺰان 20cm/sﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﻪ ﺣﺪود 61cm/sرﺳﻴﺪ .اﻣﺎ
ﻣﻲدﻫﻨﺪ ﻛﻪ درﻣﺎن ﺳﺮﻳﻊ ﺑﻴﻤﺎران ﺟﻬﺖ رﺳﻴﺪن ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ
ﻃﺒﻖ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺑﺮرﺳﻲ داﭘﻠﺮ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﭘﺮ ﻧﺸﺪن ﺑﺨﺶ ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤﺎل
ﺿﺮوري اﺳﺖ و ﺑﺎ اﻗﺪام ﻋﺎﺟﻞ ﻣﻲﺗﻮان ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﺶﺗﺮي از ﺑﻴﻤﺎران را
ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﭼﭗ و ﻋﺪم اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﻄﺮ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال در ﻣﺪت
ﺑﻪ ﻧﻌﻮظ ﻛﺎﻣﻞ رﺳﺎﻧﺪ.
ﺑﺮرﺳﻲ ،ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ در وي ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ.
PSV
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ دو ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻳﮕﺮان ﺷﺒﺎﻫﺖﻫﺎ و
ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از درﻳﺎﻓﺖ ﭘﺎﭘﺎورﻳﻦ ،ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و
ﺗﻔﺎوتﻫﺎﻳﻲ را ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،Golijaninﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﺮرﺳﻲ PSV
ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ داروﻫﺎي وازواﻛﺘﻴﻮ،
ﺳﻦ ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﺪاﺷﺖ .اﻳﻦ ﺑﺪان ﻣﻌﻨﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻧﻈﺮ
ﻧﺸﺎن داد
ﻧﻤﻲرﺳﺪ ﺳﻦ و ﺳﻴﮕﺎر ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ را ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻗﺮار داده ﺑﺎﺷﺪ.
ﺑﺎﻻﺗﺮ از 30-40cm/sﻧﺮﻣﺎل و ﻣﻮارد ﻛﻢﺗﺮ از 25cm/sﻣﻄﺮحﻛﻨﻨﺪه ﻧﻮع
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﺮﻋﺖ ﺟﺮﻳﺎن ﺧﻮن
ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ از ﺟﻤﻠﻪ ﻗﻄﺮ
ﺳﻴﺴﺘﻮﻟﻴﻚ ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ در اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮﻇﻲ ورﻳﺪي و ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ﺗﻔﺎوﺗﻲ
Acceleration time
ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ ﻛﺎورﻧﻮزال ،ﻣﻴﺰان دﻳﻼﺗﺎﺳﻴﻮن آن و ﻣﻴﺰان
ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ( ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر
در آن ،ﺗﻔﺎوت PSVﺑﻴﻦ دو ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﺑﻴﺶ از 10cm/sو ﺗﻨﮕﻲ
ﻣﺴﺘﻘﻞ ﺟﻬﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ زﻳﺮ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻋﻠﻞ ﻋﺮوﻗﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ اﺳﺘﻔﺎده
borderline
ﻧﺪارد .ﻟﺬا از اﻳﻦ ﻣﻌﻴﺎر
)PSV
ﻧﻤﻮد .ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻧﺸﺎن داده اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻣﻴﺎن ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي
ﻓﻮﻛﺎل در ﻣﺴﻴﺮ ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال در ﻣﻮارد )(25-30cm/s 15
PSVﻛﺎرﺑﺮد دارد.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):301-7 http://tumj.tums.ac.ir
ﻫﻤﻜﺎران ﺑﺎﻗﺮي و Bagheri S.M.ﻣﺮﺗﻀﻲ et al. ﺳﻴﺪ
ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺟﻬﺖ اﻓﺘﺮاق ﻋﻠﻞ ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ اﺧﺘﻼل10cm/s ﻣﻌﺎدل ﻗﺒﻞ از
PSV
306
در ﺷﺮﻳﺎن ﻛﺎورﻧﻮزال ﻗﺒﻞ و
PSV
اﺳﺘﻔﺎده ازJyotsna در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﻧﻌﻮظ از ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻻزم ﺑﺮﺧﻮردار ﻧﻴﺴﺖ ﮔﺮﭼﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ
ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ دارو ﻣﺪﻧﻈﺮ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎ ﺑﺎ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰﻫﺎي
( ﺗﻔﺎوت ﻣﻌﻨﻲداري11+4/8cm/s) ﺗﺰرﻳﻖ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ
در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ. ﻣﻮرد آﻧﺎﻟﻴﺰ آﻣﺎري ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ15 و10 و5cm/s
ﺑﺎ اﻳﻦ ﺣﺎل ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻛﻢ ﺑﻮدن ﺣﺠﻢ. ﻧﺪاﺷﺘﻪ اﺳﺖ10cm/s ﺑﺎ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ
%98 ارزش اﺧﺒﺎري ﻣﻨﻔﻲ،%93/6 وﻳﮋﮔﻲ،%94 ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ10cm/s
ﺑﻴﻤﺎر از ﻣﺠﻤﻮع9) ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ
ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ دﻗﻴﻖ در اﻓﺘﺮاق ﻋﻠﻞ،%80 و ارزش اﺧﺒﺎري ﻣﺜﺒﺖ
ﻣﻘﺪور
ROC
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺟﺪﻳﺪ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺤﻨﻲ،( ﺑﻴﻤﺎر90
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ.ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ از ﺳﺎﻳﺮ ﻋﻠﻞ ﻋﺮوﻗﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ
.ﻧﺒﻮد
ﺑﻴﻤﺎر( ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ9) ﺑﻴﻤﺎران%22/5 ﻓﻮق
اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان "ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ:ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري
در ﺣﺎﻟﺖ10cm/s ﻣﻌﺎدلPSV دﻗﺖ ﺣﺪ ﺗﻤﺎﻳﺰ16.ﺗﺸﺨﻴﺺ داده ﺷﺪﻧﺪ 17و18
ﺷــﺮﻳﺎن ﻛــﺎورﻧﻮزال ﭘﻨــﻴﺲ ﻗﺒــﻞ و ﺑﻌــﺪ ازPeak systolic velocity
. در ﭼﻨﺪ ﻣﻘﺎﻟﻪ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺰ ﺗﺎﻳﻴﺪ ﮔﺮدﻳﺪFlaccid
ﺗﺰرﻳــﻖ ﭘﺎﭘــﺎورﻳﻦ در ﺑﻴﻤــﺎران ﻣﺒــﺘﻼ ﺑــﻪ اﺧــﺘﻼل ﻋﻤﻠﻜــﺮد ﻧﻌــﻮظ
ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻲ80) ﺑﻴﻤﺎر120 ﻛﻪ ﺑﺮ روي،Kahvecioğlu در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
( ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑـﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﻫﺎﺷـﻤﻲﻧـﮋاد درErectile dysfunction)
PSV
" در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮي1390 و ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ اول ﺳﺎل1389 ﺷﺶ ﻣﺎه دوم ﺳﺎل
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﭘﻴﺶﮔﻮﻳﻲﻛﻨﻨﺪه ﻧﻮع ﺷﺮﻳﺎﻧﻲ%85 ﺑﺎ دﻗﺖFlaccid در ﺣﺎﻟﺖ
1368 و ﻛـﺪ1390 و1389 ﺗﺨﺼﺼﻲ در رﺷـﺘﻪ رادﻳﻮﻟـﻮژي در ﺳـﺎل
در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ%51 اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺮ ﺧﻼف دﻗﺖ ﭘﺎﻳﻴﻦ
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ و
19
.درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ
دﻳﺎﺑﺘﻲ( اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﻏﻴﺮ دﻳﺎﺑﺘﻲ40 و
.ﻛﻪ ﻋﻠﺖ آن ﭼﻨﺪ ﻓﺎﻛﺘﻮري ﺑﻮدن اﺧﺘﻼل ﻧﻌﻮظ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺖ
( )ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖFlaccid در ﺣﺎﻟﺖ
PSV
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦﻛﻪ ﻣﻴﺰان
References 1. NIH Consensus Conference. Impotence. NIH Consensus Development Panel on Impotence. JAMA 1993;270(1):83-90. 2. Johannes CB, Araujo AB, Feldman HA, Derby CA, Kleinman KP, McKinlay JB. Incidence of erectile dysfunction in men 40 to 69 years old: longitudinal results from the Massachusetts male aging study. J Urol 2000;163(2):460-3. 3. Feldman HA, Goldstein I, Hatzichristou DG, Krane RJ, McKinlay JB. Impotence and its medical and psychosocial correlates: results of the Massachusetts Male Aging Study. J Urol 1994;151(1):5461. 4. Padma-Nathan H. Diagnostic and treatment strategies for erectile dysfunction: the 'Process of Care' model. Int J Impot Res 2000;12 Suppl 4:S119-21. 5. Miner MM. Men's health in primary care: an emerging paradigm of sexual function and cardiometabolic risk. Urol Clin North Am 2012;39(1):1-23. 6. Gratzke C, Angulo J, Chitaley K, Dai YT, Kim NN, Paick JS, et al. Anatomy, physiology, and pathophysiology of erectile dysfunction. J Sex Med 2010;7(1 Pt 2):445-75. 7. Andersson KE. Erectile physiological and pathophysiological pathways involved in erectile dysfunction. J Urol 2003;170(2 Pt 2):S6-13; discussion S13-4. 8. Aversa A, Isidori AM, De Martino MU, Caprio M, Fabbrini E, Rocchietti-March M, et al. Androgens and penile erection: evidence for a direct relationship between free testosterone and cavernous vasodilation in men with erectile dysfunction. Clin Endocrinol (Oxf) 2000;53(4):517-22. 9. Burchardt M, Burchardt T, Baer L, Kiss AJ, Pawar RV, Shabsigh A, et al. Hypertension is associated with severe erectile dysfunction. J Urol 2000;164(4):1188-91. 10. Andersson KE. Pharmacology of penile erection. Pharmacol Rev 2001;53(3):417-50.
11. Xuan XJ, Sun P, Teng JB, Liu HN, Mei H. Value of degree diagnosis with color Doppler flow imaging in the treatment of male erectile dysfunction. Zhonghua Yi Xue Za Zhi 2009;89(40):2835-8. 12. Rath PC, Agarwala MK, Dhar PK, Lakshmi C, Ahsan SA, Deb T, et al. Carotid artery involvement in patients of atherosclerotic coronary artery disease undergoing coronary artery bypass grafting. Indian Heart J 2001;53(6):761-5. 13. Brener BJ, Brief DK, Alpert J, Goldenkranz RJ, Parsonnet V, Feldman S, et al. A four-year experience with preoperative noninvasive carotid evaluation of two thousand twenty-six patients undergoing cardiac surgery. J Vasc Surg 1984;1(2):326-38. 14. Kilic M, Serefoglu EC, Ozdemir AT, Balbay MD. The actual incidence of papaverine-induced priapism in patients with erectile dysfunction following penile colour Doppler ultrasonography. Andrologia 2010;42(1):1-4. 15. Golijanin D, Singer E, Davis R, Bhatt S, Seftel A, Dogra V. Doppler evaluation of erectile dysfunction - part 2. Int J Impot Res 2007;19(1):43-8. 16. Sen J, Godara R, Singh R, Airon RK. Colour Doppler sonography of flaccid penis in evaluation of erectile dysfunction. Asian J Surg 2007;30(2):122-5. 17. Schwartz AN, Lowe M, Berger RE, Wang KY, Mack LA, Richardson ML. Assessment of normal and abnormal erectile function: color Doppler flow sonography versus conventional techniques. Radiology 1991;180(1):105-9. 18. Meuleman EJ, Bemelmans BL, van Asten WN, Doesburg WH, Skotnicki SH, Debruyne FM. Assessment of penile blood flow by duplex ultrasonography in 44 men with normal erectile potency in different phases of erection. J Urol 1992;147(1):51-6. 19. Kahvecioğlu N, Kurt A, Ipek A, Yazicioğlu KR, Akbulut Z. Predictive value of cavernosal peak systolic velocity in the flaccid penis. Adv Med Sci 2009;54(2):233-8.
307 ﺗﺎ301 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
307
ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 301-307
Original Article
Peak systolic velocity of cavernosal artery of the penis before and after papaverine injection in erectile dysfunction Abstract Seyyed Morteza Bagheri Ph.D. Mahmoodreza Taheri M.D.* Department of Radiology, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
Received: February 13, 2012
Accepted: April 21, 2012
Background: Sexual dysfunction in males is characterized by the inability to achieve or maintain an erection sufficient for a satisfactory sexual activity. Erectile dysfunction is a common disorder in males and intracavernosal injection of papaverine followed by color Doppler ultrasonography of the penis is used to diagnose and treat vascular impotence. In this study, we examined the relationship between changes in peak systolic velocity (PSV) and erectile dysfunction with vascular cause after a cavernosal injection of papaverin. Methods: We performed this self-controlled clinical trial in Shahid Hasheminejad Hospital in Tehran, Iran during 2010 and 2011. The study population consisted of 90 patients with erectile dysfunction. The peak systolic velocity (PSV) of cavernosal arteries was evaluated before and after injection of 40-80 mg papaverine and it was compared in the patients with and without response to injection. Results: The mean age of participants was 47.713.7 years. Response to papaverine injection was positive in 41(45.5%) patients. The mean PSV values were 14.68+5.65 and 53.74+18.8 cm/s before and after the injection, respectively (P<0.001). A PSV cut-off
point of 10 cm/s was determined for the condition before injection. The sensitivity and specificity of the value for diagnosis of arterial erectile dysfunction were calclulated as 50% and 100%, respectively.
Conclusion: A PSV cut-off point of 10 cm/s in flaccid status before papaverine injection has a low sensitivity but high specificity for the diagnosis of arterial erectile dysfunction. Future studies with sufficient cases of arterial erectile dysfunction are *
Corresponding author: Dept. of Radiology, Rasule-akram Hospital, Shahrara Blvd., Tehran, Iran. Tel: +98-21-64352578 E-mail: dmrt53@yahoo.com
necessary for final judgments and suggestion a new cut off point. Keywords: cavernosal artery, erectile dysfunction, papaverine, peak systolic velocity.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):301-7
http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﺰاده ﺧﻄﻴﺮ و ﻫﻤﻜﺎران
308
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 308ﺗﺎ 313
ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ اﻛﺴﻲﭘﻴﺘﺎل ﺑﺰرگ ﺑﺎ ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ/ﻣﺘﻴﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ/ﺳﺎﻟﻴﻦ در ﺳﺮدرد ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو
ﭼﻜﻴﺪه
1
ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﺰاده ﺧﻄﻴﺮ
2
ﻣﻬﺪي ﭘﻨﺎﻫﺨﻮاﻫﻲ
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1391/01/27 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/27 :
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﺳﺮدردﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو ﺳﺮدردﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از 15روز در ﻣﺎه ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪه
3
ﻋﻠﻴﺮﺿﺎ ﺧﻮاﺟﻪ ﻧﺼﻴﺮي
و در اﺛﺮ ﻫﺮ داروي ﻣﺴﻜﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ درد ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔﺮدد .اﻏﻠﺐ درﻣﺎنﻫﺎي داروﻳﻲ اﺳـﺘﻔﺎدهﺷـﺪه
4
ﻃﻴﺐ رﻣﻴﻢ
در اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﻲﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻮده اﺳﺖ .در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد از ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ اﻛﺴﻲﭘﻴﺘﺎل ﺑﺰرگ ﺑﺮاي درﻣﺎن اﻳـﻦ ﺳـﺮدردﻫﺎ اﺳـﺘﻔﺎده
5و*1
ﻣﻨﺼﻮره ﺗﻘﺎء
ﻣﻲﺷﻮد. روش ﺑﺮرﺳﻲ :ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﻲ و دو ﺳﻮﻳﻪ ﻛﻮر در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺰرگﺳﺎل ﻣﺮاﺟﻌـﻪﻛﻨﻨـﺪه ﺑـﻪ درﻣﺎﻧﮕـﺎه ﻧﻮروﻟـﻮژي
-1ﮔﺮوه ﻧﻮروﻟﻮژي ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ -2ﮔﺮوه ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ
ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ از ﺧﺮداد ﺳﺎل 1388اﻟﻲ ﺧﺮداد 1390اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﻠـﻮك ﻋـﺼﺐ ﭘـﺲ ﺳـﺮي در ﮔـﺮوه اول ﺑـﺎ 3ml
-3ﮔﺮوه ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ
ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ %0/5و 2mlﺳﺎﻟﻴﻦ و در ﮔﺮوه دوم ﺑﺎ ﺗﺮﻛﻴﺐ 3mlﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ %0/5ﺑﻪﻫﻤﺮاه 80ﻣﻴﻠﻲﮔﺮم ﻣﺘﻴﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟـﻮن
-4ﻣﺤﻘﻖ ،ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺗﺮوﻣﺎ و ﺟﺮاﺣﻲ
اﻧﺠﺎم ﺷﺪ .ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺳﺮدرد ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻣﻌﻴـﺎر Visual Analogue Scaleو اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﺪت روزﻫـﺎي ﺑـﺪون ﺳـﺮدرد
ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ -5ﮔﺮوه ﻧﻮروﻟﻮژي ،ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي
اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ P<0/05 .ﻣﻌﻨﻲدار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ 13 :ﻣﺮد و 19زن ﺑﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ 39/88±8/76ﺳﺎل در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷـﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧـﺪ .ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛـﺎﻫﺶ ﺷـﺪت
ﻣﻐﺰ و اﻋﺼﺎب اﻳﺮان
ﺳﺮدرد ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ در ﮔﺮوه اول 5/56±1/03و در ﮔﺮوه دوم 4/63±1/92ﺑﻮد .ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ روزﻫـﺎي ﺑـﺪون داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
ﺳﺮدرد ﻳﻚﻣﺎه ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳﻖ در ﮔﺮوه اول 8/75و در ﮔﺮوه دوم 4/75روز ﺑﻮد .در ﻫﻴﭻ ﻣﻮرد اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻴﺎن دو ﮔﺮوه وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ.
*
ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :اﺳﺘﻔﺎده از ﻫﺮ دو روش ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻳﻜﺴﺎن و ﻣﻮﺛﺮي در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎري داﺷﺖ .اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﻣﻮرد اﻳﻦ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﺧﻴﺎﺑﺎن اﻣﺎم ﺧﻤﻴﻨﻲ ،ﻧﺮﺳﻴﺪه
ﺑﻪ ﻣﻴﺪان ﺣﺴﻦآﺑﺎد ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺳﻴﻨﺎ
ﺳﺮدردﻫﺎ ﻛﻪ اﻏﻠﺐ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ درﻣﺎن ﺑﻮده و ﺑﺎﻋﺚ اﺧﺘﻼل در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲﮔﺮدد اﻫﻤﻴﺖ دارد.
ﺗﻠﻔﻦ021-66348529 : E-mail: toghae@sina.tums.ac.ir
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو ،ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ ،ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ ،ﻋﺼﺐ اﻛﺴﻲﭘﻴﺘﺎل ﺑﺰرگ.
ﺧــﻮدي داﺧــﻞ ﺟﻤﺠﻤــﻪاي ،ﺿــﺎﻳﻌﺎت ﻓــﻀﺎﮔﻴﺮ داﺧــﻞ ﺟﻤﺠﻤــﻪاي(،
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ آرﺗﺮﻳﺖ ﺳـﻠﻮل ژآﻧـﺖ Chronicﺑــﻪ
) ،(GCAﺳﺮدرد ﺑﺎ ﻣﻨﺸﺎي ﮔﺮدﻧﻲ )ﺳﺮوﻳﻜﻮژﻧﻴﻚ( ،ﻋﻔﻮﻧﺖﻫـﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨـﺪ
دﺳﺘﻪاي از ﺳﺮدردﻫﺎ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از 15روز در ﻣﺎه و ﺑﻪﻣﺪت ﺣـﺪاﻗﻞ ﺳـﻪ
2و1
ﻣﻨﻨﮋﻳــﺖ ﻣــﺰﻣﻦ و ﺳــﺮدردﻫﺎي ﻧﺎﺷــﻲ از اﻓــﺰاﻳﺶ ﻣــﺼﺮف دارو.
ﻣﺎه وﺟﻮد داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد .اﺧﺘﻼﻻﺗـﻲ ﻛـﻪ ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ ﺑﺎﻋـﺚ
ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ اﻧﻮاع ،CDHﻣﻴﮕﺮن ﻣـﺰﻣﻦ و ﺳـﺮدردﻫﺎي ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣـﺼﺮف
ﺳــﺮدرد ﻣ ـﺰﻣﻦ روزاﻧــﻪ
)Daily Headache (CDH
Giant Cell Arthritis
CDHﻫﺎي ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ ﮔﺮدد ﻣﺘﻌﺪد ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻣﻮارد زﻳﺮ اﺷﺎره ﻧﻤﻮد :اﺧـﺘﻼﻻت اﻳﺠـﺎد ﺷـﺪه در ﻓـﺸﺎر داﺧـﻞ ﺟﻤﺠﻤـﻪاي )اﻓﺰاﻳـﺶ اﻳﺪﻳـﻮﭘﺎﺗﻴـﻚ ﻓﺸﺎر داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي ،ﻫﻴـﭙﻮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ﺧﻮدﺑﻪ-
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 308 ،5ﺗﺎ 313
4و3
ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ.
ﺳــﺮدردﻫﺎي ﻧﺎﺷــﻲ از ﻣــﺼﺮف ﺑــﻴﺶ از ﺣــﺪ دارو )(MOH
Medication
Overuse Headacheدر ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺳﺮدردﻫﺎي ﻧﺎﺷﻲ
ﺳﺮدرد ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو
از ﻣــﺼﺮف دارو ﻳــﺎ ﺳــﺮدردﻫﺎي راﺟﻌــﻪ ﺧﻮاﻧــﺪه ﻣــﻲﺷــﺪ.
MOH
309
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺑﻪﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻻي ﻋـﻮد MOHﺑـﺎ ﺗﻮﺟـﻪ ﺑـﻪ وﺟـﻮد
ﺳﺮدردﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از 15روز در ﻣﺎه ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪه و در اﺛﺮ ﻫﺮ
درﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ،از ﺑﻠـﻮك ﻋـﺼﺐ اﻛـﺴﻲﭘﻴﺘـﺎل
6و5
Greaterﺑــﺮاي درﻣــﺎن اﻳــﻦ ﻧــﻮع
داروي ﻣﺴﻜﻦ ﻛﻪ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ درد ﻣﺼﺮف ﻣﻲﺷﻮد اﻳﺠﺎد ﻣﻲﮔـﺮدد.
ﺑــﺰرگ
)Occipital Nerve (GON
ﻣﻴﺰان ﺷﻴﻮع ﺟﻤﻌﻴﺘﻲ CDHﻛﻪ ﻫﻢزﻣﺎن دارو ﻣﺼﺮف ﻣـﻲﻛﻨﻨـﺪ ﺣـﺪود
ﺳﺮدردﻫﺎ ﻧﻴﺰ اﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺜﺒﺘﻲ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ13.و 12در
7
ﻣﻮاردي ﻛﻪ ﻓﺮد ﺳﺎﺑﻘﻪ ﺳﺮدردﻫﺎي ﻧﻮع MOHرا دارد ،ﻣﻴـﺰان ﺷﻜـﺴﺖ
ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﺸﺨﻴﺼﻲ در MOHﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از -1 :وﺟﻮد ﺳﺮدرد ﺑـﻴﺶ
درﻣﺎن ﺑﻠﻮك GONﺣﺪود ﺳﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ 14.ﺑﻪﻃـﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒـﻲ 2-3ml
از 15روز در ﻣﺎه ﻛـﻪ داراي ﻣﻌﻴﺎرﻫـﺎي ﺷـﻤﺎره ) (3و ) (4ﻧﻴـﺰ ﺑﺎﺷـﺪ،
ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ ) (Bupivacaineﻳﺎ ﻟﻴﺪوﻛﺎﻳﻴﻦ و ﻳﺎ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﻫـﺮ دو ﺑـﺮاي
%1/4اﺳﺖ ﻛﻪ از آن ﻣﻴﺎن %18-33را ﺑﻴﻤﺎران MOHﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲدﻫﻨﺪ.
15
-2ﻣﺼﺮف ﻣﻨﻈﻢ و ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ ﻳﻚ ﻳﺎ ﭼﻨﺪ دارو در ﺑـﻴﺶ از ﺳـﻪ ﻣـﺎه
ﺑﻠﻮك GONﻛﻔﺎﻳﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﻋﻮارض ﺟﺎﻧﺒﻲ اﻧﺪﻛﻲ ﺑﺮاي ﺑﻠـﻮك
ﺑﺮاي درﻣﺎن و ﻛﺎﻫﺶ ﻋﻼﻳﻢ ﺳـﺮدرد -3 ،ﺳـﺮدردﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻋﻠـﻲرﻏـﻢ
ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ .در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﻠـﻮك و ﺗﺰرﻳـﻖ ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳـﺘﺮوﻳﻴﺪ
ﻣﺼﺮف دارو اداﻣﻪ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﻳﺎ ﺑﺪﺗﺮ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ -4 ،ﺳـﺮدردﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ دو ﻣـﺎه
ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ،ﻋﻮارض ﺷﺎﻣﻞ آﻟﻮﭘـﺴﻲ ﻣﻮﺿـﻌﻲ و ﺑـﻪﻧـﺪرت ﺳـﻨﺪرم
ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف دارو ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺪه ﻳﺎ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻗﺒﻞ ﻣﻲﮔﺮدﻧﺪ .ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ
GON
17و16
ﻛﻮﺷﻴﻨﮓ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
داروي ﻣــﻮرد اﺳــﺘﻔﺎده در MOHﻋﺒﺎرﺗﻨــﺪ از آﻧﺎﻟﮋزﻳــﻚﻫــﺎ ،اﭘﻴﻮﻳﻴــﺪﻫﺎ،
دو ﺣﺎﻟﺖ اﺻﻠﻲ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺑﻠﻮك GONدرﻣـﺎن ﻣـﻲﺷـﻮﻧﺪ ﻋﺒﺎرﺗﻨـﺪ از:
ارﮔﻮﺗﺎﻣﻴﻦﻫﺎ و ﺗﺮﻳﭙﺘﺎنﻫﺎ ﺑﻪﺗﻨﻬﺎﻳﻲ ﻳﺎ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ داروﻫﺎ .ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑـﻴﻦ
ﻧــﻮراﻟﮋي اﻛــﺴﻲﭘﻴﺘــﺎل )ﻳــﺎ ﻧﻮرﻳــﺖ( و ﺳــﺮدرد ﺳــﺮوﻳﻜﻮژﻧﻴﻚ .در
ﻣﺼﺮف ﻣﻜﺮر اﻳﻦ داروﻫـﺎ و ﭘﻴـﺸﺮﻓﺖ CDHدر ﻣـﻮرد ﺗﺮﻳﭙﺘـﺎنﻫـﺎ در
ﺳﺮدردﻫﺎي دﻳﮕﺮ ﺷﺎﻣﻞ ﺧﻮﺷﻪاي ) (Clusterو ﻣﻴﮕﺮن ﻣـﺰﻣﻦ ﻧﻴـﺰ اﻳـﻦ
ﻛﻮﺗﺎهﺗﺮﻳﻦ زﻣﺎن ) 1/7ﺳﺎل( ،در ﻣﻮرد ارﮔﻮتﻫﺎ ) 2/7ﺳﺎل( و در ﻣﻮرد
درﻣﺎن ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ .در ﻣﻴﮕﺮن ﻣﺰﻣﻦ ﻧﻴﺰ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻠﻮك GONﻗﺎﺑـﻞ
8
ﻗﺒﻮل اﺳﺖ وﻟﻲ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﻠـﻮك GONدر ﺳـﺮدرد MOHﻫﻨـﻮز ﻣـﺸﺨﺺ
آﻧﺎﻟﮋزﻳﻚﻫﺎ ) 4/8ﺳﺎل( ﺑﻮد.
ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤـﻮدن اﻳـﻦﻛـﻪ آﻳـﺎ ﻣـﺼﺮف ﺑـﻴﺶ از ﺣـﺪ دارو ﻋﻠـﺖ
18و14
ﻧﻴﺴﺖ.
اﻳﺠﺎدﻛﻨﻨﺪه اﺧﺘﻼل ﺳﺮدرد روزاﻧﻪ ) (CDHﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻧﻴﺎزﻣﻨـﺪ اﻳـﻦ ﻣـﺴﺎﻟﻪ
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻮارد ذﻛﺮ ﺷﺪه اﺣﺘﻤﺎل اﻳﻦﻛﻪ ﺑﺘﻮان ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﺻـﺤﻴﺢ
اﺳــﺖ ﻛ ـﻪ ﻣــﺼﺮف دارو ﻗﻄــﻊ ﮔــﺮدد .در ﺻــﻮرﺗﻲﻛ ـﻪ ﺑﻴﻤــﺎر دﭼــﺎر
دوز درﻣﺎﻧﻲ دارو و ﻣﺤﻞ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺰرﻳﻖ ،ﻣﻴﺰان درد ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ
ﺳﺮدردﻫﺎﻳﻲ ﺑﺎ اﻟﮕﻮي ﻗﺒﻠﻲ )ﻛﻢﺗﺮ از 15روز در ﻣـﺎه( دو ﻣـﺎه ﭘـﺲ از
MOHرا ﺗﺎ ﺣﺪود زﻳﺎدي ﻛﺎﻫﺶ داد وﺟﻮد دارد .اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺎ ﻫـﺪف
ﻗﻄﻊ ﻣﺼﺮف دارو ﮔﺮدﻳﺪ ،ﺗﺸﺨﻴﺺ MOHداده ﻣﻲﺷـﻮد .ﺗـﺸﺨﻴﺺ در
ﺑﺮرﺳﻲ ﻛـﺎﻫﺶ درد ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ MOHﭘـﺲ از اﻧﺠـﺎم ﺑﻠـﻮك و
ﺻﻮرت ﺗﺪاوم ﺳﺮدرد ﺑﻴﺶ از 15روز در ﻣﺎه ﻋﻠﻲرﻏـﻢ ﻗﻄـﻊ ﻣـﺼﺮف
ﭘﻲﮔﻴﺮي آنﻫﺎ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه اﺳﺖ.
2
دارو ،ﺑﻴﻤﺎري CDHاوﻟﻴﻪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد.
ﭘﺎﺗﻮژﻧﺰ MOHﻧﺎﻣﺸﺨﺺ اﺳﺖ .ﻓﺮﺿﻴﻪ اوﻟﻴﻪ ﻛﺎﻫﺶ آﺳﺘﺎﻧﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ
روش ﺑﺮرﺳﻲ
ﻋﺼﺐ ﺗﺮيژﻣﻴﻨﺎل اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻠﺖ اﺧﺘﻼل ﻧﺎﺷـﻲ از ﻣـﺼﺮف دارو در ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻬﺎر ﻋﺼﺒﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ 9.ﺑﺮرﺳﻲﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺑﺎ ﻓﻠﻮردياﻛﺴﻲ ﮔﻠﻮﻛﺰ
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺠﺮﺑﻲ و دو ﺳﻮﻳﻪ ﻛﻮر در ﺑﻴﻤـﺎران ﺑـﺰرگﺳـﺎل
(FDGدر اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻧـﺸﺎن ﻣـﻲدﻫـﺪ ﻛـﻪ ﻧـﻮاﺣﻲ ﻣﻐـﺰي
ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ MOHﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه ﻧﻮروﻟﻮژي ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن ﺳـﻴﻨﺎ از
ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺷﺒﻜﻪ درد ﻣﺮﻛﺰي دﭼﺎر ﻛـﺎﻫﺶ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴـﺴﻢ ﺷـﺪه و ﭘـﺲ از
ﺧﺮداد ﺳـﺎل 1388اﻟـﻲ ﺧـﺮداد 1390اﻧﺠـﺎم ﮔﺮدﻳـﺪ .ﺑﻴﻤـﺎران داراي
)(Reactive
ﺗﺸﺨﻴﺺ MOHﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﻌﻴﻴﻦﺷﺪه وارد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﺪﻧﺪ 1.در
ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .از ﻃﺮف دﻳﮕﺮ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻛﻮرﺗﻜﺲ اورﺑﻴﺘﻮ-ﻓﺮوﻧﺘﺎل ﻧﻴـﺰ
ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ در ﻫﺮ ﻛﺪام از ﻣﺮاﺣﻞ درﻣﺎن و ﭘﻲﮔﻴـﺮي ﻣـﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳـﺪ
ﭘﺲ از ﻗﻄﻊ دارو دﭼﺎر ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﻣﻲﮔـﺮدد .ﺑـﻪدﻟﻴـﻞ ﺗﻐﻴﻴـﺮات
ﻣﻨﺸﺎي ﺳﺮدردﻫﺎي ﺑﻴﻤﺎر ﻏﻴﺮ از ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو اﺳﺖ ،ﺑﻴﻤـﺎر
ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ و ﻧﻘﺶ ﻛﻮرﺗﻜﺲ اورﺑﻴﺘـﻮ-ﻓﺮوﻧﺘـﺎل در ﺳـﻮءﻣـﺼﺮف ﻣـﻮاد،
از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺧﺎرج ﺷﺪ.
PET) PET
ﻋــﺪم ﻣــﺼﺮف داروي ﻣــﺴﻜﻦ ﺑــﻪﺳــﺮﻋﺖ ﻣﺠــﺪداً ﻓﻌــﺎل
ﻣﺤﻘﻘﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﻛﻮرﺗﻜﺲ اورﺑﻴﺘـﻮ-ﻓﺮوﻧﺘـﺎل 11و10
ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ اﺣﺘﻤﺎل ﻋﻮد ﺳﻮءﻣﺼﺮف ﻣﻲﮔﺮدد.
ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺮ ﺣﺴﺐ داروي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺟﻬﺖ اﻧﺠﺎم ﺑﻠﻮك ﻋـﺼﺐ اﻛﺴﻲﭘﻴﺘﺎل ﺑﻪ دو ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷـﺪﻧﺪ) :اﻧﺘﺨـﺎب ﺑﻴﻤـﺎران و ﻗـﺮار دادن
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):308-13 http://tumj.tums.ac.ir
ﻋﻠﻲ ﻋﻠﻴﺰاده ﺧﻄﻴﺮ و ﻫﻤﻜﺎران
310
آنﻫــﺎ در ﻫــﺮ ﻛــﺪام از ﮔــﺮوهﻫــﺎ ﺑــﻪروش
Balanced Block
Randomizationﺑﻮده اﺳﺖ( ﮔﺮوه اﻟﻒ -ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﺑﻮدﻧـﺪ ﻛـﻪ ﺑﻠـﻮك
اﺳﺘﻔﺎده NSAIDﻫﺎ ) 29ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه( و ﻛـﻢﺗـﺮﻳﻦ داروي ﻣـﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﭘﻴﻮﻳﻴﺪ )ﭘﻨﺞ ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻋــﺼﺐ ﭘــﺲ ﺳــﺮي در آنﻫــﺎ ﺑــﺎ ﺗﺮﻛﻴــﺐ 3mlﺑﻮﭘﻴﻮاﻛــﺎﻳﻴﻦ %0/5
ﺷﺪت ﺳﺮدرد ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺮ اﺳﺎس VASاز ﺻـﻔﺮ ﺗـﺎ 10ﻧﻤـﺮهﮔـﺬاري
(Marcaine,و 2ml
ﮔﺮدﻳﺪ .ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﺪت ﺳـﺮدرد در ﺑﻴﻤـﺎران ﺷـﺮﻛﺖ ﻛﻨﻨـﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
)AstraZeneca Pharmaceutical Co., Sweden
7/84±0/88ﺑـﻮد .ﺣـﺪاﻗﻞ ﺷـﺪت ﺳـﺮدرد ﺷـﺶ و ﺣـﺪاﻛﺜﺮ 10ﺑـﻮد.
ﺳﺎﻟﻴﻦ اﻧﺠﺎم ﮔﺮدﻳﺪ. ﮔﺮوه ب -ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در آنﻫﺎ ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ ﭘﺲ ﺳـﺮي ﺑـﺎ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻠﻲ روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد در ﻣﺎه در ﺑﻴﻤﺎران ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪه در
ﺗﺮﻛﻴــﺐ 3mlﺑﻮﭘﻴﻮاﻛــﺎﻳﻴﻦ %0/5ﺑــﻪﻫﻤــﺮاه 80mgﻣﺘﻴــﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟــﻮن
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 7/69±5/89روز ﺑﻮد 9 .ﻧﻔﺮ از ﺑﻴﻤﺎران در ﺗﻤـﺎم روزﻫـﺎي ﻣـﺎه
)(Methylprednisolone, Caspian Tamin Pharmaceutical Co., Iran
ﺳﺮدرد داﺷﺘﻨﺪ و ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ ﺣﺪاﻗﻞ 15روز در ﻣﺎه ﺳـﺮدرد داﺷـﺘﻨﺪ .دو
اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.
ﮔﺮوه از ﻧﻈﺮ ﺳﻦ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﻤﺎري ﻫﻤﮕﻮن ﺑﻮدﻧﺪ )ﺟﺪول.(1 -
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﭘﻴﺎﻣﺪ ) (Outcomeﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﻣﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺳـﺮدرد
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﺪت ﺳﺮدرد در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳﻖ ﺑﺎ ﻗﺒـﻞ
Visual Analogue Scoreو اﻓـﺰاﻳﺶ ﻣـﺪت
از ﺗﺰرﻳﻖ در ﻧﻤﻮدار 1 -ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧـﺸﺎن داد
روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد ﺑﻮد ﻟﺬا ﺷﺪت ﺳـﺮدرد در ﻫـﺮ ﮔـﺮوه ﺑـﻪﺷـﻜﻞ
ﻛﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺳﺮدرد ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳﻖ در ﻫﺮ دو ﮔـﺮوه ﻣـﺸﻬﻮد ﺑـﻮد.
ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ،ﺳﺎﻋﺖ اول ﺑﻌـﺪ از ﺗﺰرﻳـﻖ 24 ،ﺳـﺎﻋﺖ ،ﻫﻔﺘـﻪ
اﻟﺒﺘﻪ ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ در زﻣﺎنﻫـﺎي ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﭘـﺲ از ﺗﺰرﻳـﻖ
اول ،ﻣﺎه اول ،ﻣﺎه دوم و ﻣﺎه ﺳﻮم ﺑﻌﺪ از ﺗﺰرﻳﻖ ارزﻳﺎﺑﻲ ﮔﺮدﻳـﺪ .ﺳـﭙﺲ
اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨـﻲداري وﺟـﻮد ﻧﺪاﺷـﺖ .در ﻧﻤـﻮدار 2 -ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ ﺗﻌـﺪاد
ﺗﻌﺪاد روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد در ﻣﺎه ،ﻗﺒـﻞ از ﺗﺰرﻳـﻖ ،اوﻟـﻴﻦ ،دوﻣـﻴﻦ و
روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮوهﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻧـﺸﺎن داده
ﺳﻮﻣﻴﻦ ﻣﺎه ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳﻖ ﻧﻴﺰ در ﻫـﺮ ﮔـﺮوه ﺑـﻪﺷـﻜﻞ ﺟﺪاﮔﺎﻧـﻪ ﻣـﻮرد
ﺷﺪه اﺳﺖ .در ﻫﻔﺘﻪ اول در ﻫﺮ دو ﮔـﺮوه ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ ﺗﻌـﺪاد روزﻫـﺎي
ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .در ﺻﻮرﺗﻲﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران داروﻫﺎي ﭘﻴﺸﮕﻴﺮيﻛﻨﻨـﺪه از
ﺑﺪون ﺳﺮدرد ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲﮔﺮدد و ﺳﭙﺲ ﺑﻌﺪ از ﻣﺎه اول اﻳﻦ ﺗﺎﺛﻴﺮ ﻛﻢﺗـﺮ
ﺳﺮدرد ﻣﺼﺮف ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ داروﻫﺎﻳﺸﺎن ﻗﺒﻞ و ﺑﻌـﺪ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﺑـﻪﺷـﻜﻞ
ﻣﻲﺷﻮد .اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري در روزﻫـﺎي ﺑـﺪون ﺳـﺮدرد در دو
ﻗﺒﻠﻲ اداﻣﻪ داده ﺷﺪ.
ﮔﺮوه دﻳﺪه ﻧﺸﺪ.
ﺑـﺮ اﺳـﺎس ﻣﻌﻴـﺎر
)(VAS
ﺗﺎﻳﻴﺪﻳﻪ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺧﻼق داﻧﺸﮕﺎه ﺑـﺎ ﺷـﻤﺎره /130/2163د 90/ﺟﻬـﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺧﺬ ﮔﺮدﻳﺪ .ﺑﺮاي ﺗﺠﺰﻳـﻪ و ﺗﺤﻠﻴـﻞ دادهﻫـﺎ از ﻧـﺮماﻓـﺰار آﻣﺎري SPSSوﻳﺮاﺳﺖ 17آزﻣـﻮنﻫـﺎي آﻣـﺎري ﺗﻮﺻـﻴﻔﻲ )ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ و اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر( و ﺗﺤﻠﻴﻠﻲ Student’s t-testاﺳﺘﻔﺎده ﮔﺮدﻳﺪ.
ﺟﺪول :1 -ﺳﻦ و ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﻤﺎري در اﻓﺮاد ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑـﺮ ﺣـﺴﺐ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮوه ﺳﺎﻟﻴﻦ )(Mean± SD
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 32ﺑﻴﻤﺎر ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﺗـﺼﺎدﻓﻲ ﺑـﻪ دو ﮔﺮوه 16ﻧﻔﺮي ﺗﻘـﺴﻴﻢ ﺷـﺪﻧﺪ 13 .ﻣـﺮد و 19زن در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷﺮﻛﺖ داﺷﺘﻨﺪ )در ﮔﺮوه ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ و ﺳﺎﻟﻴﻦ ﺷﺶ ﻣﺮد و 10زن و در ﮔﺮوه ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ و ﻣﺘﻴﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن ﻫﻔﺖ ﻣﺮد و 9زن( .ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران 39/88±8/76ﺳﺎل ﺑﺎ ﺣـﺪاﻗﻞ ﺳـﻦ 26ﺳـﺎل و ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﺳـﻦ 59ﺳــﺎل ﺑــﻮد .ﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ ﻛﻠــﻲ زﻣــﺎن اﺑــﺘﻼ ﺑــﻪ ﺳــﺮدرد در ﺑﻴﻤــﺎران ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨـﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ 10/67±9/52ﺳـﺎل )ﺣـﺪاﻗﻞ زﻣـﺎن ﺳـﺮدرد ﻳﻚﺳﺎل و ﺣﺪاﻛﺜﺮ 38ﺳـﺎل( ﺑـﻮد .ﺑـﻴﺶﺗـﺮﻳﻦ داروي ﻣـﺴﻜﻦ ﻣـﻮرد
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 308 ،5ﺗﺎ 313
ﮔﺮوه ﻣﺘﻴﻞ
*P
ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن )(Mean± SD
ﺳﻦ )ﺳﺎل(
زﻣﺎن ﻛﻠﻲ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﺮدرد
39/00±9/47 10/28±10/25
40/75±8/20 11/06±9/05
0/581 0/821
)ﺳﺎل( زﻣﺎن اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ) MOHﺳﺎل(
4/65±5/63
5/36±5/45
0/719
ﺷﺪت ﺳﺮدرد )(0-10
7/94±0/77
7/75±1/00
0/557
روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد
7/94±6/27
7/44±5/69
0/815
)روز در ﻣﺎه( * آزﻣﻮن آﻣﺎري Student’s t-test :و P<0/05ﻣﻌﻨﻲدار ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ MOH: Medication Overuse Headache
ﺳﺮدرد ﻧﺎﺷﻲ از ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ دارو
311
ﻧﻤﻮدار :1 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺷﺪت ﺳﺮدرد در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮوهﻫﺎي
ﻧﻤﻮدار :2 -ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد در ﻃﻮل ﻳﻚﻣﺎه در زﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ
ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﮔﺮوهﻫﺎي ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﺑﺤﺚ
ﻛﻪ ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳﻖ ،روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه اﻓﺰاﻳﺶ ﻧﺸﺎن داد و اﻳﻦ اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﻗﻲ ﻣﺎﻧﺪ .ﻫﺮ ﭼﻨﺪ ﻛﻪ در
ﺗﻌﺪاد ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ در اﻏﻠﺐ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﭘﺎﻳﻴﻦ ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ ﻛـﻪ
اﻏﻠﺐ ﻣﻮارد ﺑﻴﻦ دو ﮔﺮوه اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ اﻣﺎ
اﻳﻦ اﻣﺮ ﺑﻪدﻟﻴﻞ ﺗﺠﺮﺑﻪ ﻛﻢ اﺳـﺘﻔﺎده از اﻳـﻦ روش درﻣـﺎﻧﻲ اﺳـﺖ .اﻟﺒﺘـﻪ
ﻫﺮ دو ﮔﺮوه اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻧﻈﺮ ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺳﺮدرد و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ
ﻣﺎﻫﻴﺖ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي اﺳﺖ ﻛﻪ درد و رﻧـﺞ ﻓﺮاواﻧـﻲ ﺑـﺮاي ﺑﻴﻤـﺎر
روزﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺮدرد ﻧﺸﺎن دادﻧﺪ.
اﻳﺠﺎد ﻛﺮده و در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻋﻤﻠﻜـﺮد ﻃﺒﻴﻌـﻲ زﻧـﺪﮔﻲ وي را ﻣﺨﺘـﻞ
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،Tobinﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﻧـﻮاع ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳـﺮدرد ﺗﺤـﺖ
ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﻳﺎﻓﺘﻦ راﻫﻲ ﺑﺮاي ﻛﺎﻫﺶ درد ﺑﻴﻤﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺗـﺎ ﺣـﺪود زﻳـﺎدي
ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ اﻛﺴﻲﭘﻴﺘﺎل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧـﺪ و اﺛﺮﺑﺨـﺸﻲ درﻣـﺎن ﻣـﻮرد
ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ وي را ﺑﻬﺒـﻮد ﺑﺨـﺸﺪ .در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺣﺎﺿـﺮ ﺑﻠـﻮك
GON
ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑـﻮد 14.در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ 25ﺑﻴﻤـﺎر ﻣﺒـﺘﻼ ﺑـﻪ
MOH
ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ روش درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ اﺳـﺖ و ﺟﻬـﺖ
ﺷﺮﻛﺖ ﻛﺮدﻧﺪ .ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ داروي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده اﭘﻴﻮﻳﻴـﺪ و NSAIDﺑـﻮد
ﺑﺮرﺳﻲ دﻗﻴﻖﺗﺮ داروي ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮﻧﻪﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳـﻲ ﺑـﻪ دو
ﻛﻪ ﺣﺪود 16ﻧﻔﺮ از 25ﻧﻔﺮ از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮدﻧﺪ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ
ﮔﺮوه ﺗﻘﺴﻴﻢ ﺷﺪﻧﺪ .اﻟﺒﺘﻪ ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه از داروي ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛـﺎﻳﻴﻦ اﺳـﺘﻔﺎده
ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ داروي ﻣﻮرد ﻣﺼﺮف در ﺑﻴﻤﺎران در ﻫﺮ دو ﮔﺮوه NSAIDﺑﻮد
ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺘﻮان ﺳﻄﺢ ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ از ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮدرد را ﺑﺮاي ﺑﻴﻤـﺎران
ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Tobinﺗﺎ ﺣﺪودي زﻳـﺎدي ﻫـﻢﺧـﻮاﻧﻲ داﺷـﺖ .ﻣﻴـﺎﻧﮕﻴﻦ
ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮد .در ﺑﺮرﺳﻲ دادهﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳـﺪ ﻛـﻪ در ﻫـﺮ دو ﮔـﺮوه
ﻛﺎﻫﺶ ﺳﺮدرد در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران %71و ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣﺎن اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ 5/5ﻫﻔﺘﻪ
ﻛﺎﻫﺶ درد واﺿﺤﻲ ﻳﻚ ﺳﺎﻋﺖ ﭘﺲ از ﺗﺰرﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي
ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ در ﮔﺮوه ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ +ﺳﺎﻟﻴﻦ ﻛﻪ ﻛـﺎﻫﺶ
ﻛﻪ ﺷﺪت ﺳﺮدرد ﻳﻚﺳـﺎﻋﺖ ﭘـﺲ از ﺗﺰرﻳـﻖ در ﮔـﺮوه ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛـﺎﻳﻴﻦ+
ﺷﺪت ﺳﺮدرد ﺣﺪود 70درﺻـﺪ در ﻳـﻚﺳـﺎﻋﺖ ﭘـﺲ از ﺗﺰرﻳـﻖ ﺑـﻮد
ﺳﺎﻟﻴﻦ 70درﺻﺪ و در ﮔﺮوه ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ +ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟـﻮن 59/74درﺻـﺪ
ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ داﺷﺖ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ،Afridiﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﺣـﺪاﻗﻞ 15روز در 19
ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻗﺒﻞ از ﺗﺰرﻳﻖ ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ .ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺗﺰرﻳﻖ روي ﺷﺪت ﺳـﺮدرد
ﻣﺎه دﭼﺎر ﺳﺮدرد ﺑﻮدﻧﺪ وارد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺷـﺪﻧﺪ .اﻟﺒﺘـﻪ از ﻟﻴـﺪوﻛﺎﻳﻴﻦ %2
در ﻫﻔﺘﻪ اول ﻣﺎﻛﺰﻳﻤﻢ ﺑﻮده و ﺳﭙﺲ ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﻛﻢﺗﺮ ﻣﻲﺷـﺪ .ﭘـﺲ از آن
ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻣﺘﻴﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه ﺑﻮد ﻛﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﭘﺎﺳﺦدﻫﻲ ﻧﺴﺒﻲ
ﺷﺪت ﺳﺮدرد ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﺗﺪرﻳﺞ ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ )ﺳﻪ ﻣـﺎه ﭘـﺲ از ﺗﺰرﻳـﻖ(
ﺣﺪود 45روز را ﻧﺸﺎن داد .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ روزﻫـﺎي ﺑـﺪون
ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﺪرﻳﺠﻲ اﻓﺰاﻳﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪاي ﻛﻪ ﺷﺪت آن ﺑﻪ 85درﺻﺪ
ﺳﺮدرد ﺣﺘﻲ ﺳﻪ ﻣﺎه ﭘﺲ از درﻣﺎن در ﮔﺮوهﻫـﺎي ﻣـﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﺑـﺎﻻي
) 6/63در ﻣﻘﺎﺑﻞ (7/75در ﮔﺮوه ﻣﺘﻴﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟﻮن و 81درﺻـﺪ ﻣﻘـﺪار
10روز ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻔﺎوت زﻳﺎدي ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻣـﺸﺎﺑﻪ داﺷـﺖ .در ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ
اوﻟﻴﻪ ) 6/44در ﻣﻘﺎﺑﻞ (7/94در ﮔﺮوه ﺳﺎﻟﻴﻦ رﺳﻴﺪ .ﻳﺎﻓﺘﻪﻫـﺎ ﻧـﺸﺎن داد
،Ashkenaziﻣﻴــﺎﻧﮕﻴﻦ زﻣــﺎن ﺑــﺪون ﺳــﺮدرد 2/7±3/8روز در ﮔــﺮوه
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):308-13 http://tumj.tums.ac.ir
و ﻫﻤﻜﺎرانKhatir ﻋﻠﻴﺰاده ﺧﻄﻴﺮ ﻋﻠﻲ Alizade A. et al.
312
ﺑــﻪﺟــﺎيGON اﺳــﺘﻔﺎده از ﺑﻠــﻮك،ﺑــﺮاي درﻣــﺎن زودﻫﻨﮕــﺎم ﺑﻴﻤــﺎران
در ﺣﺎﻟﻲﻛﻪ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﻳـﻦ ﻣﻘـﺪار13.درﻳﺎﻓﺖﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛﺎﻳﻴﻦ ﺑﻮد
)ﺑﻌـﺪ از ﻗﻄـﻊMOH ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳﺘﺮوﻳﻴﺪ ﺧﻮراﻛﻲ در درﻣﺎن ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺣﺎد
. روز در ﻣﺎه ﺑﻮد15 ﺑﻴﺶﺗﺮ از
ﺑـﻪﻧﻈـﺮ.(( ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣـﻲ ﺷـﻮدOveruse) داروﻫﺎي ﻣﺼﺮف ﺑﻴﺶ از ﺣﺪ
%66 ﻛﺎﻫﺶ ﺷﺪت ﺳـﺮدرد ﺑـﺎ ﻫـﺮ ﻣﻴﺰاﻧـﻲ در،Tobin در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ ﻣـﺼﺮف ﻛﻮرﺗﻴﻜﻮاﺳـﺘﺮوﻳﻴﺪGON ﻣﻲرﺳﺪ ﻋﻮارض ﺑﻠـﻮك
اﻓﺮاد دﻳﺪه ﺷﺪ وﻟﻲ در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺟﺰ ﻳـﻚ ﻣـﻮرد در ﺗﻤـﺎم ﻣـﻮارد
ﺧﻮراﻛﻲ )ﺑﻪﺧﺼﻮص در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ و ﻓﺸﺎر ﺧﻮن( ﻛﻢﺗـﺮ اﺳـﺖ و
ﻣﻴــﺰان، در اﻳــﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ14.(%97) ﻛ ـﺎﻫﺶ ﺳــﺮدرد ﻣــﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳــﺪ
ﻣﻲﺗﻮان از اﻳﻦ روش ﺗﺎ زﻣـﺎﻧﻲ ﻛـﻪ اﺛـﺮ داروﻫـﺎي ﭘﺮوﻓﻴﻼﻛـﺴﻲ ﺑـﺮاي
ﭘﺎﺳﺦدﻫﻲ ﺑﺎﻻﻳﻲ در دو ﮔﺮوه ﻣﻮرد ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮔﺮدﻳﺪ و اﻳﻦ ﭘﺎﺳﺦ
ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻣﻲﮔﺮدد ﺑـﺎ ﻛـﺎﻫﺶ اﺛـﺮ. آﻏﺎز ﮔﺮدد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدMOH درﻣﺎن
در.ﺗﺎ ﭘﺎﻳﺎن زﻣﺎن ﭘﻲﮔﻴﺮي )ﺳﻪ ﻣﺎه( ﺗﺎ ﺣـﺪ ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮﻟﻲ ﭘﺎﺑﺮﺟـﺎ ﺑـﻮد
ﺑﻠﻮك ﭘﺲ از ﭼﻨﺪ ﻫﻔﺘﻪ در ﺗﺤﻘﻴﻖ دﻳﮕﺮي اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ ﺑﻠﻮك ﻣﺠﺪد را در
ﭘﺎﺳﺦدﻫﻲ ﭘـﺎﻳﻴﻨﻲMOH ﺑﻴﺎن ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران،Grazzi ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
.ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺰان ﺳﺮدرد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داد
20
. دارﻧﺪ ﻛﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺗﻔﺎوت داﺷﺖGON ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺑﻠﻮك
اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان "ﺑﺮرﺳﻲ اﺛـﺮ:ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ و ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت اﻧﺠـﺎم
ﻣﺘﻴـﻞ ﭘﺮدﻧﻴﺰوﻟـﻮن در/ﺑﻠﻮك ﻋﺼﺐ ﭘﺲ ﺳﺮي ﺑﺰرگ ﺑـﺎ ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛـﺎﻳﻴﻦ
ﺑﻪﻧﻈﺮ ﻣﻲرﺳـﺪ اﺳـﺘﻔﺎده از ﻫـﺮ دو روش ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻳﻜـﺴﺎن و اﻟﺒﺘـﻪ،ﺷﺪه
"Medication Overuse Headache ﺳـﺎﻟﻴﻦ در/ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﺑﻮﭘﻴﻮاﻛـﺎﻳﻴﻦ
اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﺑـﻪﺧـﺼﻮص در ﻣـﻮرد. داردMOH ﻣﻮﺛﺮي در درﻣﺎن ﺑﻴﻤﺎري
412 و ﻛـﺪ1390 در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮاي ﺗﺨﺼﺼﻲ داﺧﻠﻲ اﻋﺼﺎب در ﺳﺎل
اﻳﻦ ﻧﻮع از ﺳﺮدردﻫﺎ ﻛﻪ ﻣﻘـﺎوم ﺑـﻪ درﻣـﺎن ﺑـﻮده و ﺑﺎﻋـﺚ اﺧـﺘﻼل در
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و ﺧـﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷـﺘﻲ
اﻧﺠـﺎم.زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻲﮔﺮدد ﺑﺴﻴﺎر ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴـﺖ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ
.درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ
اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺘﺎﻳـﺞ ﺗﺤﻘﻴﻖ،ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت دﻗﻴـﻖﺗﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﺑﻴـﺶﺗﺮ
References 1. Silberstein SD, Olesen J, Bousser MG, Diener HC, Dodick D, First M, et al. The International Classification of Headache Disorders, 2nd Edition (ICHD-II): revision of criteria for 8.2 Medication-overuse headache. Cephalalgia 2005;25(6):460-5. 2. Bradley WG, Daroff RB, Fenichel GM, Jankovic J, editors. Bradley: Neurology in Clinical Practice. 5th ed. Philadlephia, Pa: Butterworth Heinemann Elsevier; 2010. p. 2011-63. 3. Leinisch-Dahlke E, Jürgens T, Bogdahn U, Jakob W, May A. Greater occipital nerve block is ineffective in chronic tension type headache. Cephalalgia 2005;25(9):704-8. 4. Katsarava Z, Fritsche G, Muessig M, Diener HC, Limmroth V. Clinical features of withdrawal headache following overuse of triptans and other headache drugs. Neurology 2001;57(9):16948. 5. Scher AI, Stewart WF, Ricci JA, Lipton RB. Factors associated with the onset and remission of chronic daily headache in a population-based study. Pain 2003;106(1-2):81-9. 6. Silberstein S, Lipton R, Dodick D, Freitag F, Mathew N, Brandes J, et al. Topiramate treatment of chronic migraine: a randomized, placebo-controlled trial of quality of life and other efficacy measures. Headache 2009;49(8):1153-62. 7. Colás R, Muñoz P, Temprano R, Gómez C, Pascual J. Chronic daily headache with analgesic overuse: epidemiology and impact on quality of life. Neurology 2004;62(8):1338-42. 8. Katsarava Z, Muessig M, Dzagnidze A, Fritsche G, Diener HC, Limmroth V. Medication overuse headache: rates and predictors for relapse in a 4-year prospective study. Cephalalgia 2005;25(1):12-5. 9. Fumal A, Laureys S, Di Clemente L, Boly M, Bohotin V, Vandenheede M, et al. Orbitofrontal cortex involvement in chronic analgesic-overuse headache evolving from episodic migraine. Brain 2006;129(Pt 2):543-50.
10. Pini LA, Cicero AF, Sandrini M. Long-term follow-up of patients treated for chronic headache with analgesic overuse. Cephalalgia 2001;21(9):878-83. 11. Pageler L, Katsarava Z, Diener HC, Limmroth V. Prednisone vs. placebo in withdrawal therapy following medication overuse headache. Cephalalgia 2008;28(2):152-6. 12. Mathew NT, Frishberg BM, Gawel M, Dimitrova R, Gibson J, Turkel C; BOTOX CDH Study Group. Botulinum toxin type A (BOTOX) for the prophylactic treatment of chronic daily headache: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Headache 2005;45(4):293-307. 13. Ashkenazi A, Matro R, Shaw JW, Abbas MA, Silberstein SD. Greater occipital nerve block using local anaesthetics alone or with triamcinolone for transformed migraine: a randomised comparative study. J Neurol Neurosurg Psychiatry 2008;79(4):415-7. 14. Tobin JA, Flitman SS. Occipital nerve blocks: effect of symptomatic medication: overuse and headache type on failure rate. Headache 2009;49(10):1479-85. 15. Levin M. Nerve blocks in the treatment of headache. Neurotherapeutics 2010;7(2):197-203. 16. Shields KG, Levy MJ, Goadsby PJ. Alopecia and cutaneous atrophy after greater occipital nerve infiltration with corticosteroid. Neurology 2004;63(11):2193-4. 17. Lavin PJ, Workman R. Cushing syndrome induced by serial occipital nerve blocks containing corticosteroids. Headache 2001;41(9):902-4. 18. Young WB, Marmura M, Ashkenazi A, Evans RW. Expert opinion: greater occipital nerve and other anesthetic injections for primary headache disorders. Headache 2008;48(7):1122-5. 19. Afridi SK, Shields KG, Bhola R, Goadsby PJ. Greater occipital nerve injection in primary headache syndromes: prolonged effects from a single injection. Pain 2006;122(1-2):126-9. 20. Grazzi L, Andrasik F, Usai S, Bussone G. Headache with medication overuse: treatment strategies and proposals of relapse prevention. Neurol Sci 2008;29(2):93-8.
313 ﺗﺎ308 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
313
ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 308-313
Original Article
Greater occipital nerve block by bupivacaine/methyl prednisolone vs. bupivacaine/normal saline in medication overuse headache Abstract
Received: April 15, 2012 Accepted: May 16, 2012
1
Ali Alizade Khatir M.D. Mehdi Panahkhahi M.D.2 Alireza Khage Nasiri M.D.3 Tayeb Ramim M.D.4 Mansoureh Toghae M.D.1,5* 1- Department of Neurology, Sina Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Anesthesiology, Sina Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- Department of Anesthesiology, Shariati Hospital, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 4- Researcher, Sina Trauma and Surgery Research Center, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 5- Department of Neurology, Iranian Center of Neurological Research, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
Background: Medication overuse headaches (MOH) include headaches that last more than 15 days a month and usually occur after long-term use of analgesic. Most methods of medical treatment are ineffective. In some studies, great occipital nerve block is used to treat the headaches. Methods: This double-blind experimental study was performed in adult patients with MOH who attended Sina Hospital in Tehran from June 2009 to June 2011. Greater
occipital nerve (GON) block was done in the two groups of patients by administering a combination of 3 ml of 0.5% bupivacaine and 2 ml of 5% saline or 3 ml of 0.5% bupivacaine and 80 mg of methyl prednisolone. We evaluated headache severity by Visual analog scale (VAS) and recorded days without headache. If patients were taking pain medications, preventive medications were given as usual before and after the injection. Student’s t-test was performed for statistical analysis and a P<0.05 was considered significant. Results: Overall, 13 male and 19 female patients with a mean age of 39.88±8.76 years participated in the study. The mean reduction in headache severity one hour after injection was 5.56±1.03 and 4.63±1.92 in the first and second groups, respectively. Average days without headache one month after injection were 8.75 and 4.75 days in the first and second groups, respectively. There were no significant differences between the two groups. Conclusion: Both methods seem to be effective in medication overuse headaches
*
Corresponding author: Dept. of Neurology, Sina Hospital, Imam Khomeini Ave., Hassan Abad Sq., Tehran, Iran. Tel: +98-21-66348529 E-mail: toghae@sina.tums.ac.ir
treatment. This finding is important as non-responders to conventional methods will otherwise have a decreased quality of life. Keywords: bupivacaine, greater occipital nerve, medication overuse headaches, nerve block.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):308-13
http://tumj.tums.ac.ir
ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ و ﻫﻤﻜﺎران
314
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 314ﺗﺎ 319
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در 29ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ﺗﻬﺮان در ﻣﺪت 40ﺳﺎل
ﭼﻜﻴﺪه
1
ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ
1
ﻣﺤﻤﻮد ﺟﺒﻞ ﻋﺎﻣﻠﻲ ﻧﺎدﻳﺎ آﻗﺎﺟﺎﻧﻲ
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/03/15 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/03/03 :
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻧﺎدر ﺑﻮدن دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ ) Congenital Dislocation of the Knee (CDKﻋﻠﻲرﻏﻢ وﺟﻮد
*2
روشﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺘﻨﻮع ،ﺗﻌﺪاد ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻣﻮرد درﻣﺎن ارﺟﺢ آن اﻧﺪك ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ در واﻗﻊ ﮔﺰارﺷﻲ
2
رﺿﺎ ﺷﻔﻴﻊﭘﻮر
از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه ﺗﻮﺳﻂ اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ در درﻣﺎن اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻃﻲ ﭼﻬﻞ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
-1ﮔﺮوه ارﺗﻮﭘﺪي ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،
روش ﺑﺮرﺳﻲ :در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ،ﭘﺮوﻧﺪه ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﻛﻠﻴـﻪ ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﻃـﻲ ﺳـﺎلﻫـﺎي 1349-89در ﺑﻴﻤﺎرﺳـﺘﺎن
ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
ﺷﻔﺎﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ﭘﺬﻳﺮش ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ،ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ .در ﻧﻬﺎﻳﺖ 29ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ 54دررﻓﺘﮕﻲ زاﻧﻮ ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ ﻗـﺮار
-2ﮔﺮوه ارﺗﻮﭘﺪي ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،
ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﻓﺮم ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ،ﺷﺎﻣﻞ دادهﻫﺎي ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﻴﺰان ﺧﻢ ﺷـﺪن ) ،(Flexionﻛﻨﺘﺮاﻛﭽـﺮ ،ﻟـﻨﮕﺶ ،ﻧﺎﭘﺎﻳـﺪاري
ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
) (Instabilityو ﻋﻮارض ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ،ﺑﺮاي ﻫﺮ ﺑﻴﻤﺎر ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :از 54زاﻧﻮي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪﺷﺪه %42ﺑﺎ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ درﻣﺎن ﺷﺪﻧﺪ و %58ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﻣﺤﺪوده ﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه در درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ و ﺟﺮاﺣﻲ ﺑـﺎ ﺳـﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻗﺎﺑـﻞ ﻣﻘﺎﻳـﺴﻪ ﺑـﻮد .ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣﻴـﺰان ﺧـﻢ ﺷـﺪن ) ،(Flexionﻛﻨﺘﺮاﻛﭽﺮ ،ﻟﻨﮕﺶ ،ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ) (Instabilityو ﻋﻮارض ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ و درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﺷـﺪه ﺑـﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﻫﻤﺮاه ﺑﻮد .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻃﻮﻳﻞﺳﺎزي ﺗﺎﻧﺪون ﭼﻬﺎر ﺳﺮ راﻧﻲ ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ ﻓﻴﻜﺲ ﻛﺮدن ﻣﻔﺼﻞ زاﻧﻮ ﺑﺎ ﭘﻴﻦ ﺑﺮاي 2-3ﻫﻔﺘﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻣﻴﺪوارﻛﻨﻨﺪه ﺑﻮد. ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻛﻠﻴﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در ﻫﺮ ﺳﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨﺪ ،اﺑﺘﺪا ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﻗﺮار
*
ﮔﻴﺮﻧﺪ و در ﺻﻮرت ﻋﺪم ﭘﺎﺳﺦ درﻣﺎﻧﻲ ،ﺟﺮاﺣﻲ ﺷﻮﻧﺪ .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻋﻤﻠﻜﺮد زاﻧﻮ در درﻣﺎن ﻣﺤـﺎﻓﻈﺘﻲ ﻗﺎﺑـﻞ ﻗﺒـﻮل ﺑـﻮده و ﺑـﺎ ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﻣﻴﺪان ﺑﻬﺎرﺳﺘﺎن ،ﺧﻴﺎﺑﺎن
ﻣﺠﺎﻫﺪﻳﻦ اﺳﻼم ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎ ﻳﺤﺎﻳﻴﺎن
ﻋﻮارض ﻛﻢﺗﺮي ﻫﻤﺮاه اﺳﺖ.
ﺗﻠﻔﻦ0911-1935709 : E-mail: nadiaaqajani@yahoo.com
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ ،دررﻓﺘﮕﻲ ،زاﻧﻮ.CDK ،
ﺑﻴﻤﺎران دررﻓﺘﮕﻲ دوﻃﺮﻓﻪ دارﻧﺪ 2.ﻋﻠﺖ آن ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺳﺖ .ﺗﺌﻮريﻫـﺎي
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ ﺑﺮاي آن ﻋﻨﻮان ﺷـﺪه اﺳـﺖ ﻣﺜـﻞ آﺳـﻴﺐ زاﻳﻤـﺎﻧﻲ ،ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ Congenital Dislocation of the Knee
ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌﻲ ﺟﻨﻴﻦ در داﺧﻞ رﺣﻢ ،اﻓـﺰاﻳﺶ ﻓـﺸﺎر داﺧـﻞ رﺣـﻢ واﻟﻴﮕـﻮ
) (CDKﺑﻴﻤﺎري ﻧﺎدري اﺳﺖ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦﺑﺎر در ﺳﺎل 1822ﺗﻮﺳﻂ ﭘﺰﺷـﻚ
ﻫﻴﺪرآﻣﻨﻴﻮس ،ﻋـﺪم وﺟـﻮد ﻳـﺎ ﺗﻜﺎﻣـﻞ ﻧﻴـﺎﻓﺘﻦ رﺑـﺎط ﺻـﻠﻴﺒﻲ ﻗـﺪاﻣﻲ
ﺳﻮﻳﻴﺴﻲ ،آﻗﺎي Chatelaineﺗﻮﺻﻴﻒ ﺷﺪ .ﺑـﺮوز آن از ﺣـﺪود %17ﺗـﺎ
) ،Anterior Cruciate Ligament (ACLﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ ﻋـﻀﻠﻪ ﭼﻬـﺎر ﺳـﺮ
%7در 1000ﺗﻮﻟﺪ ﮔﺰارش ﺷﺪه اﺳﺖ 1،در زﻧﺎن 2-3ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدان دﻳﺪه
راﻧــﻲ و وراﺛــﺖ4.و 3ﺷــﺎﻳﻊﺗــﺮﻳﻦ ﻧﺎﻫﻨﺠــﺎري ﻫﻤــﺮاه ﺑــﺎ آن دررﻓﺘﮕــﻲ
ﻣﻲﺷﻮد .در اﻧﺪام ﭼﭗ و راﺳﺖ ﺑﻪﺻﻮرت ﻣﺴﺎوي دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد و 1/3
ﻣـﺎدرزادي ﻟﮕﻦ ) Developmental Dysplasia of the Hip (DDHاﺳﺖ
دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧـﻮ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 314 ،5ﺗﺎ 319
ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در 29ﺑﻴﻤﺎر
315
ﺷﻜﻞ :1 -ﺗﻘﺴﻴﻢﺑﻨﺪي اﻧﻮاع دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ
ﻛﻪ در %45ﻣﻮارد دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد .ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﻣﺎدرزادي ﭘﺎ ﻛﻪ ﺷـﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ
ﺷﻜﻞ :2 -دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ
آن ﭘﺎي ﭼﻨﺒﺮي ) (Club footاﺳﺖ در %31ﻣﻮارد و دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي آرﻧﺞ در %10ﻣﻮارد دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد6.و 5دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧـﻮ اﻏﻠـﺐ ﺑﺎ ﺳﻨﺪرمﻫﺎﻳﻲ ﻣﺜﻞ آرﺗﺮوﮔﺮﻳﭙﻮز و ﺳﻨﺪرم ﻻرﺳﻦ ﻫﻤﺮاﻫﻲ دارد و ﻧـﻮع 8و7
دوﻃﺮﻓﻪ ﺑﻪﻃﻮر ﺗﻘﺮﻳﺒﻲ ﻫﻤﻴﺸﻪ ﺳﻨﺪرﻣﻴﻚ اﺳﺖ.
2
اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻪ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ) (Gradeﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲﺷﻮد )ﺷﻜﻞ:(1 - I
Gradeﻳــﺎ :Congenital hyperextension of the kneeزاﻧــﻮ در
ﻫﻴﭙﺮاﻛﺴﺘﺎﻧﺴﻴﻮن 15-20ﻗﺮار دارد و ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﺑﻪﺻـﻮرت ﻏﻴـﺮ ﻓﻌـﺎل 45-90ﺧﻢ ﺷﻮد. Grade IIﻳﺎ :Congenital subluxation of the kneeزاﻧﻮ در 25-45 ﻫﻴﭙﺮاﻛﺴﺘﺎﻧﺴﻴﻮن ﻗﺮار دارد و ﻗﺎدر ﺑـﻪ ﺧـﻢ ﺷـﺪن ﺗـﺎ ﭘﻮزﻳـﺸﻦ ﻧـﻮﺗﺮال )ﺻﻔﺮ درﺟﻪ( ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﻣﻘﺪاري ﺗﻤﺎس ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﻲ ﺗﻴﺒﻴﺎ و ﻓﻤـﻮر وﺟﻮد دارد.
ﺷﻜﻞ :3 -روش ﺟﺮاﺣﻲ Quadricepsplastyﺑﺎ ﺗﻜﻨﻴﻚ Fisherو
Curtis
Grade IIIﻳـﺎ :Congenital dislocation of the kneeدررﻓﺘﮕـﻲ ﻛﺎﻣـﻞ ﺳﻄﺢ ﻣﻔﺼﻠﻲ وﺟﻮد دارد و ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻣﻔـﺼﻠﻲ ﺗﻴﺒﻴـﺎ و ﻓﻤـﻮر ﺗﻤﺎﺳـﻲ وﺟﻮد ﻧﺪارد ،ﺧﻢ ﻛﺮدن زاﻧﻮﻫﺎ ﻣﻤﻜﻦ ﻧﻤـﻲﺑﺎﺷـﺪ 2.در ﺣﺎﻟـﺖ ﻇـﺎﻫﺮي زاﻧﻮﻫﺎ در وﺿﻌﻴﺖ ﻫﻴﭙﺮاﻛﺴﺘﺎﻧﺴﻴﻮن ﻗﺮار دارﻧﺪ و ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺧﻢ ﺷﺪن
ﭘﺎﺗﻼ ﺑﻪﺳﻤﺖ ﻟﺘﺮال وﺟﻮد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ .ﻣﺎﻫﻴﭽـﻪﻫـﺎي ﻫﻤـﺴﺘﺮﻳﻨﮓ و
زاﻧﻮﻫﺎ وﺟﻮد دارد )ﺷﻜﻞ .(2 -ﭘـﺎﺗﻼ اﻏﻠـﺐ ﻛﻮﭼـﻚ و ﺗﻜﺎﻣـﻞ ﻧﻴﺎﻓﺘـﻪ
ﻟﻴﮕﺎﻣﺎنﻫﺎي ﻛﻮﻟﺘﺮال از ﭼﺴﺒﻨﺪﮔﻲ ﻓﻤﻮرال ﺧﻮد ﺑﻪﺳﻤﺖ ﺟﻠﻮ ﺣﺮﻛـﺖ
9و8
اﺳﺖ و ﺷﻜﻞ ﻛﻮﻧﺪﻳﻞﻫﺎي ﻓﻤﻮر ﺑﻪﺻﻮرت ﮔﺮد ﺷﺪه ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻳﺎﻓﺘﻪ ﭘﺎﺗﻮﻟﻮژﻳﻚ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺟﻤـﻊﺷـﺪﮔﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴـﺴﻢ
ﻛﺮدهاﻧﺪ و ﺑﻪﻋﻨﻮان اﻛﺴﺘﺎﻧـﺴﻮر زاﻧـﻮ در ﻣﻮﻗﻌﻴـﺖ ﺟﺪﻳـﺪ ﺧـﻮد ﻋﻤـﻞ ﻣﻲﻛﻨﻨـﺪ .رﺑـﺎط ﺻـﻠﻴﺒﻲ ﺧﻠﻔـﻲ
)Posterior Cruciate Ligament (PCL
ﻛﻮآدري ﭘﺲ و ﻛﭙﺴﻮل ﻗﺪاﻣﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .ﺟﻤﻊﺷﺪﮔﻲ اﻳﻠﻴﻮ-ﺗﻴﺒﻴﺎل ﺑﺎﻧﺪ و
ﻛﻮﺗﺎه و ﺳﻔﺖ و رﺑﺎط ﺻﻠﻴﺒﻲ ﻗـﺪاﻣﻲ ) (ACLﺗﻜﺎﻣـﻞ ﻧﻴﺎﻓﺘـﻪ ﻳـﺎ ﻏﺎﻳـﺐ
ﺳﭙﺘﻮم ﺑﻴﻦ ﻋﻀﻼﻧﻲ ﻟﺘﺮال ﻫﻢ ﻣﻤﻜﻦ اﺳـﺖ وﺟـﻮد داﺷـﺘﻪ ﺑﺎﺷـﺪ .ﭘـﺎچ
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .درﺟﺎت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺷﻠﻲ ﻟﻴﮕﺎﻣﺎﻧﻲ در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري وﺟـﻮد دارد و
ﺳﻮﭘﺮا ﭘﺎﺗﻼر در %50ﺑﻴـﻤﺎران ﻣﺤﻮ ﺷﺪه اﺳﺖ .ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ دررﻓﺘـﮕﻲ
ﻓﻴﺒﺮوز ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ راﻧﻲ در ﻫﻤﻪ ﺑﻴﻤﺎران وﺟﻮد دارد و ﭼـﺴﺒﻨﺪﮔﻲ
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):314-9 http://tumj.tums.ac.ir
ﻣﺤﻤﺪ رﻫﺒﺮ و ﻫﻤﻜﺎران
316
11و10
1349-89ﺑﺎ ﺗﺸﺨﻴﺺ دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در اﻳـﻦ ﻣﺮﻛـﺰ ﺗﺤـﺖ
ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ روش ﺗﺸﺨﻴﺺ اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎري رادﻳـﻮﮔﺮاﻓﻲ ﻟﺘـﺮال زاﻧـﻮ اﺳـﺖ.
درﻣﺎن ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ 42ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻮد .ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﭘﺮوﻧـﺪه
ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ ﺣﺘﻲ در ﺳﻪ ﻣﺎﻫﻪ اول ﺑـﺎرداري ﺗﺸﺨﻴـﺼﻲ اﺳـﺖ و ﺑـﺴﺘﻪ
ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎﻧﻲ ﻛﺎﻣﻞ و ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻣﻨﺎﺳﺐ داﺷﺘﻨﺪ ﻳـﺎ ﺑﻴﻤـﺎر ﻗﺎﺑـﻞ دﺳﺘﺮﺳـﻲ
ﺑﻮدن ﭘﺎچ ﺳﻮﭘﺮا ﭘﺎﺗﻼر را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ .ﺳﻮﻧﻮﮔﺮاﻓﻲ در ﻧﻮزاد ﺗـﺎزه ﺑـﻪ
ﺟﻬﺖ ﻣﻌﺎﻳﻨﻪ و ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋـﺎت ﺑـﻮد اﻧﺘﺨـﺎب ﺷـﺪﻧﺪ ﻛـﻪ ﺷـﺎﻣﻞ
دﻧﻴﺎ آﻣﺪه ،ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻫﻴﭙﺮاﻛﻮ و ﺑﺎرﻳﻚﺷﺪﮔﻲ اﻧﺘﻬﺎي ﻋﻀﻠﻪ ﭼﻬﺎر ﺳﺮ راﻧـﻲ
29ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻮد .ﻓﺮم ﺟﻤﻊآوري اﻃﻼﻋﺎت ﺑﺮاي اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻛﺎﻣﻞ ﺷﺪ.
داﺧﻞ ﻣﻔﺼﻠﻲ ﺑﻪﻣﻴﺰان ﻣﺘﻔـﺎوت در اﻳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎران دﻳـﺪه ﻣـﻲﺷـﻮد.
را ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ .آرﺗﺮوﮔﺮاﻓﻲ ﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻘـﺎوم ﺑـﻪ درﻣـﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲﺷﻮد و در ﺻﻮرت ﺑﺴﺘﻪ ﺑـﻮدن ﭘـﺎچ ﺳـﻮﭘﺮا ﭘـﺎﺗﻼر
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻮرد ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﻣﻲﮔﻴﺮد و در اﻳﻦ روش ﻟﻴﮕﺎﻣﺎنﻫﺎي ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺑﺮرﺳـﻲ ﻣـﻲﺷـﻮد.
اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻧﺎدر ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﺑـﻪﻃـﻮري ﻛـﻪ در ﻃـﻮل 40ﺳـﺎل ﺗﻨﻬـﺎ
MRIﺟﻬﺖ ﺑﺮرﺳﻲ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻲﺷﻮد13.و 12درﻣﺎن ﺑﺮ ﺣﺴﺐ
42ﻣﻮرد از اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ﭘﺬﻳﺮش ﺷﺪه اﺳﺖ.
ﺷﺪت ﺑﻴﻤﺎري و ﺳﻦ ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ .در ﻧﻮزاد ﺗﺎزه ﺑـﻪ دﻧﻴـﺎ آﻣـﺪه
29ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺎ 54زاﻧﻮ ﺗﺤﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ %65 .ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﻮﻧـﺚ و
ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎري ﺧﻔﻴﻒ ﺗﺎ ﻣﺘﻮﺳﻂ درﻣﺎنﻫﺎي ﻣﺤـﺎﻓﻈﺘﻲ اﻧﺠـﺎم ﻣـﻲﺷـﻮد .در
Gradeو %21ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ
ﺷﻜﺴﺖ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ و ﺑﻪﺧﺼﻮص ﺳﻦ ﺑﺎﻻﺗﺮ درﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ اﻧﺠﺎم
%35ﻣﺬﻛﺮ ﺑﻮدﻧﺪ %33 .زاﻧﻮﻫﺎ %46 ،Grade I III
II
Gradeﺑﻮدﻧﺪ .ﻣﺘﻮﺳﻂ زﻣﺎن ﭘﻲﮔﻴﺮي 8/5ﺳﺎل ﺑـﻮد )ﺷـﺶ ﻣـﺎه ﺗـﺎ
ﻣﻲﺷﻮد .درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺷﺎﻣﻞ ﻛﺸﺶ ) (Tractionو ﭘﺎوﻟﻴـﻚ ﻫـﺎرﻧﺲ
28ﺳﺎل( .ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳـﻦ ﺑﻴﻤـﺎران در ﭘـﻲﮔﻴـﺮي ﻧﻬـﺎﻳﻲ 18/1ﺳـﺎل )از
15و14
21ﻣﺎﻫﻪ ﺗﺎ 33ﺳﺎﻟﻪ( ﺑﻮد %14 .ﺑﻴﻤﺎران دررﻓﺘﮕﻲ اﻳﺰوﻟﻪ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ
)(Quadricepsplasty
و ﺑﻘﻴﻪ آرﺗﺮوﮔﺮﻳﭙﻮز و ﺳﻨﺪرﻣﻴﻚ ﺑﻮدﻧـﺪ .در %83ﺑﻴﻤـﺎران دﻳـﺴﭙﻼزي
) (Pavlic harnessو ﮔﭻﮔﻴﺮي ﻣﻜـﺮر ) (Serial castingﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ. ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ روش ﺟﺮاﺣﻲ ﻛﻮادريﺳـﭙﺲﭘﻼﺳـﺘﻲ ﺗﻜﻨﻴﻚ Fisherو Curtisﻣﻲﺑﺎﺷﺪ )ﺷﻜﻞ.(3 -
ﺳﺎﻳﺮ روشﻫﺎي ﺟﺮاﺣﻲ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه در درﻣﺎن اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺷـﺎﻣﻞ 16و3
ﻣﻮارد زﻳﺮ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺎدرزادي ﻫﻴﭗ ﻫﻤﺮاه وﺟﻮد داﺷﺖ .ﻧﺎﻫﻨﺠﺎري ﭘـﺎ در %65ﺑﻴﻤـﺎران و دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي آرﻧﺞ در %17ﺑﻴﻤﺎران وﺟﻮد داﺷﺖ .ﻫﻤـﻪ ﺑﻴﻤـﺎران ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻧﻬﺎﻳﺖ 23زاﻧﻮ ﺗﺤﺖ درﻣـﺎن
ﻛﻮﺗﺎه ﻛﺮدن ﻓﻤﻮر ) ،(Femural shorteningاﻧﺘﻘﺎل ﻋﻀﻠﻪ ﺑﻪ دﻳﺴﺘﺎل ﺗــﺮ ) ،(Distal quadriceps muscle slide procedureاﻓــﺰاﻳﺶ ﻃــﻮل
ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ و 31زاﻧﻮ ﺗﺤـﺖ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ ﻛـﻮادريﺳـﭙﺲﭘﻼﺳـﺘﻲ و ﻛﻮﺗﺎهﺳﺎزي ﻓﻤﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ.
(Percutaneous quadriceps
درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺑﻴﻤﺎران ﮔﭻﮔﻴﺮي ﻣﻜﺮر و اﻗـﺪاﻣﺎت ﺗـﻮانﺑﺨـﺸﻲ
) ،lengtheningﺑﺮﻳــﺪن ﺗﺎﻧــﺪون ﻛــﻮادريﺳــﭙﺲ ﺑــﺎ ﺣــﺪاﻗﻞ اﻧــﺴﺰﻳﻮن
ﺑﻮد .ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ درﻣﺎن ﻣﺤـﺎﻓﻈﺘﻲ ﭘﺎﺳـﺦ دادﻧـﺪ
Grade I, II
) ،(Mini open quadriceps tenotomyﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﺤﻞ اﺗﺼﺎل رﺑﺎط ﺻـﻠﻴﺒﻲ
ﺑﻴﻤﺎري ﺑﻮدﻧﺪ .ﺳﻦ ﺷﺮوع آن در اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻪ ﻣﺎه ﺑـﻮد و درﻣـﺎن در
ﻗﺪاﻣﻲ ) ،(ACL advancementﺧﺎرجﻛﺮدن ﻣﻴﻨﻴﺴﻚ )،(Meniscectomy
اﻳﻦ ﻣﺮﻛﺰ ﻳﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺮاﻛﺰ ﺷﺮوع ﺷﺪه ﺑـﻮد .در دو ﺑﻴﻤـﺎر در ﺳـﻦ ﺑـﺎﻻي
ﺑﺎزﺳﺎزي رﺑـﺎط ﺻـﻠﻴﺒﻲ ﻗـﺪاﻣﻲ ) ،(ACL reconstructionﻛﭙـﺴﻮﻟﻮراﻓﻲ
ﻳﻚ ﺳﺎل درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ آﻏﺎز ﺷﺪ ﻛﻪ ﭘﺎﺳﺦ درﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮب ﺑﻮد .ﻃـﻮل
) ،(Capsulorraphyاﺳﺘﺌﻮﺗﻮﻣﻲ ) ،(Osteotomyآرﺗﺮودز )،(Arthrodesis
دوره درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ از دو ﻫﻔﺘﻪ ﺗـﺎ ﻳـﻚﺳـﺎل ﻣﺘﻐﻴـﺮ ﺑـﻮد و ﺑـﻪﻃـﻮر
ﺗﻌﻮﻳﺾ ﻣﻔﺼﻞ ).(Arthroplasty
ﻣﺘﻮﺳﻂ 4/5ﻣﺎه ﻃﻮل ﻛﺸﻴﺪه اﺳﺖ.
ﺗﺎﻧــﺪون ﻛــﻮادريﺳــﭙﺲ از راه ﭘﻮﺳــﺖ
ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻓﻠﻜﺸﻦ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه 93/3°و ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻛﺴﺘﻨﺸﻦ ﺑﻪدﺳـﺖ
روش ﺑﺮرﺳﻲ
آﻣﺪه در درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ -0/6°ﺑﻮد .در %17زاﻧﻮﻫﺎ رﻛﻮرواﺗﻮم ﭘﺎﻳـﺪار وﺟــﻮد داﺷــﺖ و در %4اﻳــﻦ زاﻧﻮﻫــﺎ ﻓﻠﻜــﺸﻦ ﻛﻨﺘﺮاﻛﭽــﺮ
(Flexion
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪﺻـﻮرت ﺗﻮﺻـﻴﻔﻲ و Case seriesاﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ .ﺑـﻪ اﻳـﻦ
) contractureدﻳﺪه ﺷﺪ .ﻫﻴﭻ ﺑﻴﻤﺎري از ﺑﺮﻳﺲ ﺑﺮاي راه رﻓـﺘﻦ اﺳـﺘﻔﺎده
ﺻﻮرت ﻛﻪ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ،از اول آذر ﺗـﺎ
ﻧﻤﻲﻛﺮد .ﻟﻨﮕﺶ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻼت زاﻧﻮ در %5ﺑﻴﻤـﺎران وﺟـﻮد داﺷـﺖ.
ﺑﻴﺴﺖ و ﭘﻨﺠﻢ اﺳﻔﻨﺪ ﺳﺎل 1389ﻛﻠﻴـﻪ ﺑﻴﻤـﺎراﻧﻲ ﻛـﻪ ﻃـﻲ ﺳـﺎلﻫـﺎي
درﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ Grade II, IIIﺑﻴﻤـﺎري اﻧﺠـﺎم ﺷـﺪ.
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 314 ،5ﺗﺎ 319
ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در 29ﺑﻴﻤﺎر
ﻳﻚ زاﻧﻮي Grade Iﻛﻪ در ﺳﻦ ﺳﻪ ﺳـﺎﻟﮕﻲ ﻣﺮاﺟﻌـﻪ ﻛـﺮده ﺑـﻮد و ﺑـﻪ
317
ﺑﺤﺚ
درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻧﺪاد ﻫﻢ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓـﺖ .ﺳـﻦ ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ 24ﻣﺎه )ﭼﻬﺎر ﻣﺎه ﺗـﺎ ﭘـﻨﺞ ﺳـﺎل( ﺑـﻮد .ﻣﺘﻮﺳـﻂ
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻫﻴﭻ ﺑﻴﻤﺎر
III
Gradeﺑﻪ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﭘﺎﺳﺦ ﻧـﺪاد.
ﻓﻠﻜﺸﻦ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه 80°و ﻣﺘﻮﺳﻂ اﻛﺴﺘﻨﺸﻦ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه 4/3°ﺑﻮد.
ﺑﻪ ﻫﺮ ﺣﺎل ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻫﺮ Gradeو در ﻫﺮ ﺳﻨﻲ ﻛﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﻨﻨـﺪ اﺑﺘـﺪا
در %12زاﻧﻮﻫﺎي ﻋﻤﻞﺷﺪه رﻛﻮرواﺗﻮم ﭘﺎﻳﺪار وﺟـﻮد داﺷـﺖ و در
ﺗﺤﺖ درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪ در ﺻﻮرت ﻋـﺪم ﭘﺎﺳـﺦ ﺑـﻪ درﻣـﺎن
%38اﻳﻦ زاﻧﻮﻫﺎ ﻓﻠﻜﺸﻦ ﻛﻨﺘﺮاﻛﭽﺮ دﻳﺪه ﺷﺪ .دو ﺑﻴﻤﺎر ﺑﺮاي راه رﻓﺘﻦ از ﺑﺮﻳﺲ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﻛﺮدﻧﺪ .ﻟﻨﮕﺶ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻣﺸﻜﻼت زاﻧﻮ در %14ﺑﻴﻤﺎران
ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺮاﻳﺸﺎن اﻧﺠﺎم ﺷﻮد. 15و12
ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮ اﻛﺜﺮ ﻣﻮﻟﻔﻴﻦ
درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺗـﺎ ﺳـﻪ ﻣـﺎه اداﻣـﻪ
ﻳﺎﺑﺪ و در ﺻﻮرت ﻋـﺪم ﭘﺎﺳـﺦ درﻣـﺎﻧﻲ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد.
وﺟﻮد داﺷﺖ. ﺳــﻪ درﺻــﺪ دﭼــﺎر ﻧﻜــﺮوز زﺧــﻢ ﭘــﺲ از ﺟﺮاﺣــﻲ ﺷــﺪﻧﺪ%16 ،
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ در
II
Grade I,ﺑﻴﻤﺎري ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎﻧﻲ ﺧﻮﺑﻲ ﺑﺎ 6-12ﻣـﺎه
ﺷﻜﺴﺘﮕﻲ ﺑﻪدﻧﺒﺎل ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ ﺑﻌﺪ از ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮدﻧﺪ %19 ،اﻧﺤﻨـﺎي
درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ در ﭼﻨـﺪ ﺑﻴﻤـﺎر دﻳـﺪه ﺷـﺪ .ﻧﺘـﺎﻳﺞ ﻣﺤـﺪوده ﺣﺮﻛـﺖ
ﻏﻴﺮﻃﺒﻴﻌــﻲ ﭘﺮوﮔﺰﻳﻤــﺎل ﺗﻴﺒﻴــﺎ ) (Tibial proximal bowingداﺷــﺘﻨﺪ،
Johnson
ﺣﺮﻛــﺖ زاﻧــﻮي ﻧــﺎﻣﻄﻠﻮب ) (<60در %26زاﻧﻮﻫــﺎ دﻳــﺪه ﺷــﺪ .ﻋــﺪم
) (ROMﺑــﻪدﺳــﺖ آﻣــﺪه در درﻣــﺎن ﻣﺤــﺎﻓﻈﺘﻲ ﺑــﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌــﻪ 12
ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ.
ﺟﺎاﻧﺪازي ﻣﻨﺎﺳﺐ زاﻧﻮﻫﺎ ﭘﺲ از ﺟﺮاﺣـﻲ در %23زاﻧﻮﻫـﺎ دﻳـﺪه ﺷـﺪ.
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪه در درﻣـﺎن ﺟﺮاﺣـﻲ و ﻣﺤـﺎﻓﻈﺘﻲ،
در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ درﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ و ﻣﺤـﺎﻓﻈﺘﻲ ،در درﻣـﺎن ﺟﺮاﺣـﻲ ﻋـﻮارض
ﺣﺮﻛﺖ زاﻧﻮي ﺑﻬﺘﺮ و زاﻧﻮي ﺑﺎ ﺛﺒﺎتﺗﺮي در درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ ﺑـﻪدﺳـﺖ
ﺑﻴﺶﺗﺮ ،ﻓﻠﻜﺸﻦ ﻛﻨﺘﺮاﻛﭽﺮ ﺑﻴﺶﺗﺮ ،ﺣﺮﻛﺖ زاﻧﻮي ﻛﻢﺗـﺮ و رﻛﻮرواﺗـﻮم
آﻣﺪ .ﺷﺮوع درﻣﺎن ﻣﺤﺎﻓﻈﺘﻲ زﻳﺮ ﺳﻪ ﻣﺎه و ﻧﺒـﻮدن ﺑﻴﻤـﺎري ﻫﻤـﺮاه اﺛـﺮ ﻣﻄﻠﻮﺑﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد زاﻧﻮ دارد .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻴﻤﺎران
ﻛﻢﺗﺮ دﻳﺪه ﺷﺪ. ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ ﻛـﻮادريﺳـﭙﺲ ﭘﻼﺳـﺘﻲ ﻗـﺮار
Grade I, II
ﺑﻴﻤﺎري ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ،دﻳﺮ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ.
ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ دو ﮔﺮوه ﺑﻮدﻧﺪ %34 .زاﻧﻮﻫﺎ ﭘﺲ از اﺗﻤﺎم ﻃﻮﻳـﻞﺳـﺎزي ﻋـﻀﻠﻪ
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ درﻣﺎن ﻫـﺮ ﭼـﻪ زودﺗـﺮ ﺷـﺮوع
(Trans articular
ﺷﻮد ﭘﺎﺳﺦ درﻣﺎﻧﻲ ﺑﻬﺘﺮ اﺳـﺖ و زﻣـﺎن رﺳـﻴﺪن ﺑـﻪ ﺣـﺪاﻛﺜﺮ ﻣﺤـﺪوده
ﭼﻬﺎر ﺳﺮ ﺑﻪﻣﺪت 2-3ﻫﻔﺘﻪ ،ﻓﻴﻜﺴﺎﺳﻴﻮن زاﻧﻮ ﺑﺎ ﭘﻴﻦ ) pinاﻧﺠﺎم ﺷﺪ و در %66زاﻧﻮﻫﺎ اﻳﻦﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪ.
ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻛﻢﺗﺮ اﺳﺖ .ﻣﺤـﺪوده ﺣﺮﻛﺘـﻲ ﺑـﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه در ﻋﻤـﻞﻫـﺎي 12
از زاﻧﻮﻫﺎي ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ در ﺣﺪود %80زاﻧﻮﻫـﺎ
ﺟﺮاﺣﻲ ﺑﺎ ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﻄﺎﺑﻖ اﺳﺖ .ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺣﺮﻛﺖ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣـﺪه
ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري وﺟﻮد داﺷﺖ و از زاﻧﻮﻫﺎي دﭼﺎر ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري %71 ،دﻓـﻮرﻣﻴﺘﻲ
زاﻧﻮ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﻤﺎران ﻗﺒﻞ از ﺳﻦ ﺷﺮوع راه
واﻟﮕﻮس ) (Valgus deformityداﺷﺘﻨﺪ .ﺷﻴﻮع ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري ﭘـﺲ از ﻋﻤـﻞ
رﻓﺘﻦ ﻋﻤﻞ ﺷﺪهاﻧـﺪ ﺑﺮاﺑـﺮ ﺑـﻮد ،ﻋﺎﻣـﻞ ﺳـﻦ در زﻣـﺎن ﺟﺮاﺣـﻲ ﺗـﺄﺛﻴﺮ
ﺟﺮاﺣــﻲ در
II, III
Gradeﺑﻴﻤــﺎري و ﻧﻴــﺰ در ﺳــﻨﺪرم ﻻرﺳــﻦ و
آرﺗﺮوﮔﺮﻳﭙﻮز ﺑﻪﺻﻮرت ﺗﻘﺮﻳﺒﺎً ﻣﺴﺎوي دﻳﺪه ﺷﺪ. ﻣﺤﺪوده ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ زاﻧﻮ در اﻛﺜﺮ ﺑﻴﻤﺎران ﭘﺲ از ﻫـﺸﺖ ﻫﻔﺘـﻪ
ﻣﺸﺨﺼﻲ روي ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻧﻬﺎﻳﻲ زاﻧﻮ ﻧﺪاﺷﺖ. ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در ﻛـﻮادريﺳـﭙﺲ ﭘﻼﺳـﺘﻲ ﺑـﺎ ﻓـﻴﻜﺲ ﻛـﺮدن ﻣﻮﻗـــﺖ زاﻧـــﻮ
Quadricepsplasty with transarticular fixation
از ﭘﺎﻳﺎن ﺑﻲﺣﺮﻛﺘﻲ ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻞ ﺑﻪدﺳـﺖ آﻣـﺪه و اﻳـﻦ ﻣﺤـﺪوده ﺣﺮﻛﺘـﻲ
رﺿﺎﻳﺖﺑﺨﺶ ﺑﻮد و اﻳـﻦ روش ﻧـﺴﺒﺖ ﺑـﻪ روش ﺑـﺪون ﻓﻴﻜـﺴﺎﺳﻴﻮن
ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪه در ﭼﻨﺪ ﺑﻴﻤﺎر در ﻃﻲ ﻣﺎهﻫﺎي آﻳﻨﺪه ﺑﺎ ﻗﻄـﻊ ﺗـﻮانﺑﺨـﺸﻲ
ﺗﻮﺻﻴﻪ ﻣﻲﺷﻮد .در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺎ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ ﻗـﺮار ﮔﺮﻓﺘـﻪ در
ﺑﻪﻃﺮز ﭼﺸﻢﮔﻴﺮي ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺖ .در ﺑﻴﻤﺎران دﭼـﺎر ﻋﺎرﺿـﻪ ﺷﻜـﺴﺘﮕﻲ
%80زاﻧﻮﻫﺎ ﻧﺎﭘﺎﻳﺪاري واﻟﮕـﻮس ) (Valgus instabilityدﻳـﺪه ﺷـﺪ ،ﺑـﺎ
ﺣﻴﻦ ﻓﻴﺰﻳﻮﺗﺮاﭘﻲ ،در ﻧﻬﺎﻳﺖ در ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ زاﻧـﻮ
ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺣﺘﻤﺎل ﺑﺎﻻي اﻳﺠﺎد آرﺗﺮوز زودرس ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮ ﻋﻤﻞﻫﺎي ﺟﺮاﺣﻲ
ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ .در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺣﻴﻦ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﻓﻠﻜﺸﻦ زاﻧﻮي ﺑﻴﺶ از
اﺳــﺘﺌﻮﺗﻮﻣﻲ ،ﺑﺎزﺳــﺎزي رﺑــﺎط ﺻــﻠﻴﺒﻲ ﻗــﺪاﻣﻲ و ﻛﭙــﺴﻮﻟﻮراﻓﻲ ﺗﺄﻛﻴــﺪ
90°ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ ﻟﺰوﻣﺎ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻨﺎﺳـﺐ زاﻧـﻮ ﭘـﺲ از ﻋﻤـﻞ ﺟﺮاﺣـﻲ
ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺷﻮد .ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻬﺘﺮ در ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ دﻳﺪه ﺷﺪ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺗـﻮانﺑﺨـﺸﻲ
ﺑﻪدﺳﺖ ﻧﻴﺎﻣﺪ .دو زاﻧﻮ ﺗﺤﺖ ﻛﻮﺗﺎهﺳﺎزي ﻓﻤﻮر ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺑﻪﻋﻠـﺖ
ﻣﺪاوم ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ و ﺑﻴﻤﺎر ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺪاوم ﭘﻲﮔﻴﺮي ﻣﻲﺷﺪﻧﺪ.
ﺗﻌﺪاد ﻛﻢ ﻣﻮارد ،ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ ﻗﺎﺑﻞ ﺑﺮرﺳﻲ ﻧﺒﻮدﻧﺪ.
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري :اﻳـﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨـﻮان "ﺑـﺮرﺳﻲ
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):314-9 http://tumj.tums.ac.ir
ﻫﻤﻜﺎران Rahbarرﻫﺒﺮ و M. etﻣﺤﻤﺪ al.
318
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ داﻧﺸﮕﺎه31210 و ﻛﺪ1390 ﺗﺨﺼﺼﻲ در ﺳﺎل
ﻧﺘﺎﻳﺞ درﻣﺎن دررﻓﺘﮕﻲ ﻣﺎدرزادي زاﻧﻮ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ
.ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ
" در ﻣﻘﻄﻊ دﻛﺘﺮاي1349-89 ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﺷﻔﺎ ﻳﺤﻴﺎﻳﻴﺎن ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي
References 1. Kazemi SM, Abbasian MR, Hosseinzadeh HR, Zanganeh RF, Eajazi A, Besheli LD. Congenital dislocation of the knee in a 16year-old girl. Orthopedics 2010;33(5). 2. Insall JN, Scott WN, editors. Surgery of the Knee. 3rd ed. Philadelphia: Churchill-Livingstone; 2001. p. 1337. 3. Shattock SG. Genu recurvatum in a foetus at term. Trans Pathol Soc London 1891;(42):280-92. 4. Katz MP, Grogono JS, Soper KC. The etiology and treatment of congenital dislocation of the knee. J Bone Joint Surg (Br) 1967;49:112-20. 5. Carlson DH, O'Connor J. Congenital dislocation of the knee. AJR Am J Roentgenol 1976;127(3):465-8. 6. orincour G, Chotel F, Rudigoz RC, Guibal-Baggio AL, Berard J, Pracros JP, et al. Prenatal diagnosis of congenital genu recurvatum following amniocentesis complicated by leakage. Ultrasound Obstet Gynecol 2003;22(6):643-5. 7. Niebauer JJ, King DE. Congenital dislocation of the knee. J Bone Joint Surg Am 1960;42-A:207-25. 8. Herring JA, editor. Tachdjian's Pediatric Orthopaedics. 4th ed. Philadelphia, PA: WB Saunders; 2008. p. 919.
9. Kamata N, Takahashi T, Nakatani K, Yamamoto H. Ultrasonographic evaluation of congenital dislocation of the knee. Skeletal Radiol 2002;31(9):539-42. 10. Ko JY, Shih CH, Wenger DR. Congenital dislocation of the knee. J Pediatr Orthop 1999;19(2):252-9. 11. Shahla A. Congenital anterior tibiofemural subluxation. Acta Med Iran 2008;46(3):283-86. 12. Johnson E, Audell R, Oppenheim WL. Congenital dislocation of the knee. J Pediatr Orthop 1987;7(2):194-200. 13. Nogi J, MacEwen GD. Congenital dislocation of the knee. J Pediatr Orthop 1982;2(5):509-13. 14. Haga N, Nakamura S, Sakaguchi R, Yanagisako Y, Taniguchi K, Iwaya T. Congenital dislocation of the knee reduced spontaneously or with minimal treatment. J Pediatr Orthop 1997;17(1):59-62. 15. Canale ST, Beatty JH, editors. Campbell's Operative Orthopaedics. 11th ed. St. Louis: Mosby; 2008. p. 1113. 16. Shah NR, Limpaphayom N, Dobbs MB. A minimally invasive treatment protocol for the congenital dislocation of the knee. J Pediatr Orthop 2009;29(7):720-5.
319 ﺗﺎ314 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
319
ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 314-319
Original Article
Congenital dislocation of knee: results of the treatment in 29 cases between 1970 and 2010 years at Shafa Yahyaian Hospital in Tehran Abstract Mohammad Rahbar M.D.1 Mahmud Jabalameli M.D.1 Nadia Aqajani M.D.2* Reza Shafipour M.D.2 1- Department of Orthopaedia, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- Department of Orthopaedia, Tehran University of Medical Sciences, The Shafa Hospital, Tehran, Iran.
Received: June 15, 2011 Accepted: May 23, 2012
Background: There are not many reports regarding the treatment approaches of congenital dislocation of the knee in the literature. Therefore, the preferred method of treatment of this rare congenital disease is still controversial. Hereby, we report the treatment outcome of 29 patients admitted in Shafa Yahyaian Hospital during 40 years. Methods: In this retrospective study done in Shafa Yahyaian Hospital in Tehran, Iran during 2010, we retrospectively reviewed the medical records of 29 patients treated conservatively or surgically for congenital dislocation of the knee. Patients had been evaluated for an average follow-up of 8.5 years. Results: Overall, 54 knee dislocations had been treated surgically (58%) or conservatively (42%). Range of knee motion, persistent recurvatum, instability, valgus deformity after treatment and limping were the more important factors reported in the two surgically or conservatively treated groups. Knee function was satisfactory in patients with conservative treatment. Despite 80% of instability in the operated knees, patients could ambulate with or without braces and had a range of motion equal to 80 degrees. Knee function was also good after quadricepsplasty with transarticular pins in selected cases. Conclusion: We recommend a conservative approach to the disease, regardless of the patient’s age at the time of treatment and subsequent surgery in patients with dissatisfactory recovery. Quadricepsplasty with transarticular fixation is recommended as a good option in treating these patients. Posterior capsulorrhaphy for patients with CDK and ligamentous laxity is also recommended.
*
Corresponding author: Shafa Hospital, Mojahedin-e-eslam St., Baharestan Sq., Tehran, Iran. Tel: +98-911-1935709 E-mail: nadiaaqajani@yahoo.com
Keywords: congenital dislocation of the knee, CDK, dislocation, knee.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):314-9
http://tumj.tums.ac.ir
ﺳﭙﻴﺪه ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻫﻤﻜﺎران
320
ﻣﻘﺎﻟﻪ اﺻﻴﻞ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 320ﺗﺎ 324
ارﺗﺒﺎط ،Chemerinﻫﻮرﻣﻮن ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ،ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ
1
ﺳﭙﻴﺪه ﺣﻘﻴﻘﻲ ،1ﭘﺮﻳﭽﻬﺮ ﻳﻐﻤﺎﻳﻲ 1
ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻫﺎﺷﻤﻲ ،1ﻧﻐﻤﻪ ﺳﻌﺎدﺗﻲ 2
ﻓﻬﻴﻤﻪ رﻣﻀﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮاﻧﻲ *3
ﻣﻬﺪي ﻫﺪاﻳﺘﻲ
ﭼﻜﻴﺪه
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/09/22 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/17 :
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :آدﻳﭙﻮﻛﻴﻦﻫﺎ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي ﻣﺘﺮﺷﺤﻪ از ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﻛﻨﺘـﺮل ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴـﺴﻢ ﺑـﺪن ﺷـﺮﻛﺖ دارﻧـﺪ. ﻛﻤﺮﻳﻦ ) (Chemerinاز ﺟﻤﻠﻪ آدﻳﭙﻮﻛﻴﻦﻫﺎ ﺑﻮده و داراي ﻧﻘﺶﻫﺎي ﺑﻴﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن اﺳـﺖ .ﻃﺒـﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌـﺎت ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ ) ،(BMIﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ،ﺳﻨﺪرم ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻚ ،دﻳﺎﺑﺖ و ﺑﻴﻤﺎريﻫـﺎي
-1ﮔﺮوه زﻳﺴﺖﺷﻨﺎﺳﻲ ،واﺣﺪ ﻋﻠﻮم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت
ﻗﻠﺒﻲ -ﻋﺮوﻗﻲ در ارﺗﺒﺎط ﺑﻮده اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان
ﺗﻬﺮان ،داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ) (PCOSدر زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ.
-2ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت آﻧﺪوﻛﺮﻳﻨﻮﻟﻮژي ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﺜﻞ،
روش ﺑﺮرﺳﻲ :اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮرد -ﺷﺎﻫﺪي در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ PCOSدر ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ﺗﻬﺮان در ﺳـﺎل 1390اﻧﺠـﺎم
ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻏﺪد درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ،ﺗﻬﺮان، اﻳﺮان.
ﺷﺪ .ﺗﻌﺪاد 45ﺑﻴﻤﺎر PCOSو ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ 45ﻧﻔﺮ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻪروش ﻧﻤﻮﻧﻪﮔﻴﺮي آﺳﺎن اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ .ﻣﻴـﺰان
BMI
و ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﻛﻤﺮﻳﻦ و اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪروش اﻻﻳﺰا ﺳـﺎﻧﺪوﻳﭽﻲ و ﻫـﻢﭼﻨـﻴﻦ ﻣﻴـﺰان ﮔﻠـﻮﻛﺰ ﺳـﺮﻣﻲ ﺑـﻪروش
-3ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي و درﻣﺎن ﭼﺎﻗﻲ،
رﻧﮓﺳﻨﺠﻲ آﻧﺰﻳﻤﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺎﺷﺘﺎ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪﻧﺪ .ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﺎ ﻣﺪل HOMA-IRﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ.
ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻏﺪد درون رﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ،
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻤﺮﻳﻦ ،ﮔﻠﻮﻛﺰ و ﻫﻮرﻣﻮن اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺳﺮم در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ PCOSﺑﻪﻃـﻮر ﻣﻌﻨـﻲداري از ﻟﺤـﺎظ
داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ ،ﺗﻬﺮان،
آﻣﺎري از ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد و اﻳﻦ اﻓﺮاد ﺑﺎ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ HOMA-IRﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧـﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﻮدﻧـﺪ
اﻳﺮان.
) .(P<0/05اﻣﺎ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﻦ ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺳﺮم ﺑﺎ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ،ﮔﻠﻮﻛﺰ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و BMIدر ﺑﻴﻤـﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ PCOSﺑﺎ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ. ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻤﺮﻳﻦ در ﺳﺮم ﺑﻴﻤﺎران PCOSﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ داراي
*
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﺑﺰرﮔﺮاه ﭼﻤﺮان ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ﻳﻤﻦ،
اﺑﺘﺪاي وﻟﻨﺠﻚ ،ﺧﻴﺎﺑﺎن ﭘﺮواﻧﻪ ،ﭘﻼك ،24ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻏﺪد درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ
BMI
ﻣﺸﺎﺑﻪ ،اﻓﺰاﻳﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ دارد .ﺑﺮاﺳﺎس ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻛﻤﺮﻳﻦ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺧﺘﻼل ﻣﺬﻛﻮر و ﻳﺎﻓﺘﻦ راﻫﻜﺎرﻫﺎي درﻣﺎﻧﻲ ﺟﺪﻳﺪ ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﻮد.
ﺗﻠﻔﻦ021-22432500 :
E-mail: hedayati@endocrine.ac.ir
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﻛﻤﺮﻳﻦ ،ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ،ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ،اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ،ﭼﺎﻗﻲ ،ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ.
دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع دو
ﻣﻘﺪﻣﻪ
)2 Diabetes Mellitus (T2DM
،Typeاﺧﺘﻼل در
2و1
ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ﺑﻪﻋﻨﻮان
ﭼﺮﺑﻲﻫﺎي ﺧﻮن و ﭼﺎﻗﻲ اﺣﺸﺎﻳﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. Polycystic Ovarian Syndrome
ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﻮرﻣﻮﻧﻲ ﻓﻌﺎل ﻋﻼوه ﺑﺮ اﻳﻔﺎي ﻧﻘﺶ در ذﺧﻴﺮه اﻧﺮژي ،در
از ﺟﻤﻠﻪ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﺷﺎﻳﻊ ﻏﺪد درونرﻳﺰ ﺑﻮده ﻛﻪ از ﺟﻤﻠﻪ
ﻛﻨﺘﺮل ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﺑﺪن ﻧﻴﺰ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻲﻛﻨﺪ .آدﻳﭙﻮﻛﻴﻦﻫﺎ ،ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦﻫﺎي
ﻋﻼﻳﻢ آن ازدﻳﺎد آﻧﺪروژنﻫﺎ و ﻋﺪم ﺗﺨﻤﻚﮔﺬاري ﻣﺰﻣﻦ اﺳﺖ .ﺑﻴﻤﺎران
4و3
ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ )(PCOS
ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ
PCOS
داراي اﺧﺘﻼﻻت ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﻜﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ،
ﻧﻘﺺ ﻋﻤﻠﻜﺮدي ﺳﻠـﻮلﻫﺎي ﺑـﺘﺎ در ﻟـﻮزاﻟﻤﻌﺪه ،ﻋـﺪم ﺗﺤـﻤﻞ ﮔﻠﻮﻛﺰ،
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 320 ،5ﺗﺎ 324
ﺗﺮﺷﺢﺷﺪه از ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﻘﺶ را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه دارﻧﺪ.
ﻃﺒﻖ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺘﻪ ،آدﻳﭙﻮﻛﻴﻦﻫﺎ ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻤﻲ در ﭘﻴﺪاﻳﺶ 6و5
ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ.
ﻛﻤﺮﻳﻦ ) (Chemerinاز ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ
ارﺗﺒﺎط ،Chemerinﻫﻮرﻣﻮن ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ،ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ
آدﻳﭙﻮﻛﻴﻦﻫﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪﺻﻮرت ﭘﻠﻲﭘﭙﺘﻴﺪ ﻧﺎﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎ وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ 18
ﻣﻌﻴﺎرﻫﺎي ﺗﺨﺼﺼﻲ اﻧﺴﺘﻴﺘﻮ ﻣﻠﻲ ﺑﻬﺪاﺷﺖ
321
National Institutes of
15
Healthﺗﻮﺳﻂ ﻣﺘﺨﺼﺺ زﻧﺎن در درﻣﺎﻧﮕﺎه زﻧﺎن ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن
ﻛﻴﻠﻮداﻟﺘﻮن از ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ اﺣﺸﺎﻳﻲ و ﻛﺒﺪ ﺗﺮﺷﺢ ﻣﻲﺷﻮد .ﺳﭙﺲ
)(NIH
ﺑﻪﻛﻤﻚ آﻧﺰﻳﻢ ﺳﺮﻳﻦ ﭘﺮوﺗﺌﺎز ﺑﺎ ﺣﺬف ﺷﺶ اﺳﻴﺪ آﻣﻴﻨﻪ از اﻧﺘﻬﺎي
آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ( و زﻧﺎن ﺳﺎﻟﻢ )اﻓﺮاد ﻏﻴﺮ ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم
ﻛﺮﺑﻮﻛﺴﻴﻞ ﭘﻠﻲﭘﭙﺘﻴﺪ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﺑﻪ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺎ وزن ﻣﻮﻟﻜﻮﻟﻲ 16
ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ( ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .اﻓﺮادي ﻛﻪ داروﻫﺎﻳﻲ
8و7
ﻛﻴﻠﻮداﻟﺘﻮن ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻣﻲﮔﺮدد.
ﻧﻈﻴﺮ ﻣﺘﻔﻮرﻣﻴﻦ و داروﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ ﺑﺪن ﻣﻮﺛﺮ
ﻃﺒﻖ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ،Bozaogluﺑﻪدﻟﻴﻞ ﻧﻘﺶ ﻛﻤﺮﻳﻦ در ﺗﻤﺎﻳﺰ
ﺑﺎﺷﺪ ﻣﺼﺮف ﻛﺮده ﺑﻮدﻧﺪ از ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺬف ﺷﺪﻧﺪ.
ﺳﻠﻮلﻫﺎي ﭼﺮﺑﻲ و اﻓﺰاﻳﺶ ﺟﺬب ﮔﻠﻮﻛﺰ ،اﻳﻦ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ را در ﮔﺮوه
ﺣﺠﻢ ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺣﺪاﻗﻞ 45ﻧﻔﺮ در ﻫﺮ ﮔﺮوه
آدﻳﭙﻮﻛﻴﻦﻫﺎ ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪي ﻛﺮدﻧﺪ 9.ﻻزم ﺑﻪ ذﻛﺮ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻤﺮﻳﻦ
ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ .از ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺮاﺟﻌﻴﻦ رﺿﺎﻳﺖﻧﺎﻣﻪ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ ﻛﺘﺒﻲ ﺟﻬﺖ اﺳﺘﻔﺎده از
ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ ﻛﻤﻮﺗﺎﻛﺘﻴﻚ در ﻣﻨﺎﻃﻖ اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﮔﺰارش ﺷﺪه
ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺧﻮن آنﻫﺎ در ﻃﺮح ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .ﻓﺮم ﺟﻤﻊآوري
اﺳﺖ .اﻳﻦ ﻣﻮﻟﻜﻮل ﻧﻘﺶ ﻣﻬﻢ و ﺑﺎﻟﻘﻮهاي در ﻛﻨﺘﺮل ﭘﺎﺳﺦ اﻳﻤﻨﻲ در
دادهﻫﺎي دﻣﻮﮔﺮاﻓﻴﻚ ﺑﺮاي ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻓﺮاد ﺷﺮﻛﺖﻛﻨﻨﺪه در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﻧﻮاﺣﻲ ﻣﻠﺘﻬﺐ و ﺑﺎﻓﺖﻫﺎي ﻣﺠﺮوح اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ و ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ
ﺗﻜﻤﻴﻞ ﺷﺪ .ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺗﻦﺳﻨﺠﻲ ﺷﺎﻣﻞ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي وزن ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ
ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻋﺎﻣﻞ
100ﮔﺮم و ﻗﺪ ﺑﺎ ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ 0/5ﺳﺎﻧﺘﻲﻣﺘﺮ اﺧﺬ ﺷﺪ و ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده
ﭘﺎراﻛﺮﻳﻦ /اﺗﻮﻛﺮﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﺮﻳﻚ واﺑﺴﺘﮕﻲ ﺟﺬب ﮔﻠﻮﻛﺰ
ﺑﺪﻧﻲ از ﺗﻘﺴﻴﻢ وزن )ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم( ﺑﺮ ﻣﺠﺬور ﻗﺪ )ﻣﺘﺮ ﻣﺮﺑﻊ( ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ
ﺗﻮﺳﻂ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و اﻓﺰاﻳﺶ ﭘﻴﺎمرﺳﺎﻧﻲ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ در آدﻳﭙﻮﺳﻴﺖﻫﺎ
ﮔﺮدﻳﺪ .از اﻓﺮاد داوﻃﻠﺐ در وﺿﻌﻴﺖ ﻧﺎﺷﺘﺎ ﺳﻪ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺧﻮن ورﻳﺪي
11و10
ﺿﺪ اﻟﺘﻬﺎﺑﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ.
12و11
در ﺣﺎﻟﺖ ﻧﺸﺴﺘﻪ از ورﻳﺪ آﻧﺘﻪ ﻛﻮﺑﻴﺘﺎل دﺳﺖ ﭼﭗ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .ﭘﺲ از
ﻣﻲﺷﻮد.
ﻃﺒﻖ ﭘﮋوﻫﺶﻫﺎي اﺧﻴﺮ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﭼﺎﻗﻲ و دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع دو اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ .ﻏﻠﻈﺖ ﭘﻼﺳﻤﺎﻳﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﻧﻴﺰ
ﭘﻨﺞ دﻗﻴﻘﻪ زﻣﺎن اﻧﻌﻘﺎد ،ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪﻣﺪت 10دﻗﻴﻘﻪ ﺑﺎ دور
rpm
3000ﺳﺎﻧﺘﺮﻳﻔﻴﻮژ ﺷﺪﻧﺪ.
ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ ) ،(BMIﮔﻠﻮﻛﺰ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ،
آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎي روﺗﻴﻦ ﺳﻨﺠﺶ ﮔﻠﻮﻛﺰ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﻘﻴﻪ ﺳﺮمﻫﺎي
Tumor Necrosis ) TNF-α
ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه در دﻣﺎي -80 Cﻓﺮﻳﺰ ﺷﺪﻧﺪ و ﺟﻬﺖ آزﻣﺎﻳﺶﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ
اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺳﺮم ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ ،ﻟﭙﺘﻴﻦ ،رزﻳﺴﺘﻴﻦ،
13و9
(Factor-αو (Interleukin-6) IL-6دارد.
ﻛﻤﺮﻳﻦ و اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ .ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺳﺮم ﺑﺎ
در ﭼﻨﺪ ﺳﺎل اﺧﻴﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺗﻲ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ارﺗﺒﺎط
روش اﻻﻳﺰاي رﻗﺎﺑﺘﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ اﻻﻳﺰاي ﻛﻤﺮﻳﻦ اﻧﺴﺎﻧﻲ
ﻧﺰدﻳﻚ ﭼﺎﻗﻲ و ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ را ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ
(Cusabio Biotech Co., Ltd Manufacturerﺑﺎ
)(PCOS
14و6
در زﻧﺎن ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ.
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ اﺣﺘﻤﺎﻻ ﻣﻴﺎن ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ
ﻛﻤﺮﻳﻦ ،ﻫﻮرﻣﻮن ﻣﺘﺮﺷﺤﻪ ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ،ﺑﺎ PCOSارﺗﺒﺎط وﺟﻮد دارد. ﻟﺬا ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ.
)& Supplier, China
ﺣﺴﺎﺳﻴﺖ ﻫﺸﺖ ﭘﻴﻜﻮﮔﺮم ﺑﺮ ﻣﻴﻠﻲﻟﻴﺘﺮ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪ. اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﻫﻮرﻣﻮن اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪروش آﻧﺰﻳﻢ اﻳﻤﻮﻧﻮاﺳﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ ) (Mercodia Co., Swedenاﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺟﺬب ﻧﻮري و ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺗﻮﺳﻂ دﺳﺘﮕﺎه ﺧﻮاﻧﺶﮔﺮ اﻻﻳﺰا ﺧﻮاﻧﺪه ﺷﺪ. اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﻄﺢ ﮔﻠﻮﻛﺰ ﺑﺎ روش ﻓﺘﻮﻣﺘﺮﻳﻚ اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .ﻣﻴﺰان
روش ﺑﺮرﺳﻲ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻳﻚ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﻮرد -ﺷﺎﻫﺪي اﺳﺖ ﻛﻪ روي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ درﻣﺎﻧﮕﺎه زﻧﺎن
16
ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﻧﻴﺰ ﻃﺒﻖ ﻓﺮﻣﻮل زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدﻳﺪ.
HOMA: Fasting Serum Insulin (μu⁄ml)× Insulin Fasting Plasma Glucose (mmol) /22.5
ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮماﻓﺰار آﻣﺎري
SPSS
وﻳﺮاﺳﺖ 18 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ±
ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن آﻳﺖاﷲ ﻃﺎﻟﻘﺎﻧﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ در
اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺑﻪدﺳﺖآﻣﺪه ﺑﻪﺻﻮرت
ﺳﺎل 1390اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ دو ﮔﺮوه 45ﻧﻔﺮي از زﻧﺎن
اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر ﺑﻴﺎن ﺷﺪ .ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ،Kolmogorov-Smirnov Test
ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ )ﺗﺸﺨﻴﺺ آنﻫﺎ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻦ
ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ ﻛﻪ ﻛﻠﻴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي ﻛﻤﻲ
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):320-4 http://tumj.tums.ac.ir
ﺳﭙﻴﺪه ﺣﻘﻴﻘﻲ و ﻫﻤﻜﺎران
322
ﺑﻪاﺳﺘﺜﻨﺎي ﻣﺘﻐﻴﺮ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ داراي ﺗﻮزﻳﻊ ﻧﺮﻣﺎل ﺑﻮدﻧﺪ .ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﺮﻣﺎل
ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﺑﻪﺗﻔﻜﻴﻚ در
ﻧﺒﻮدن ﻣﺘﻐﻴﺮ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ از ﺗﺒﺪﻳﻞ ﻟﮕﺎرﻳﺘﻤﻲ ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻧﺮﻣﺎل ﻛﺮدن آن
ﺟﺪول 1 -ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ .در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان
اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﻴﻦ ﮔﺮوهﻫﺎ از آزﻣﻮن
ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﺳﻄﺢ ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻤﺮﻳﻦ ،اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ،ﮔﻠﻮﻛﺰ و ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ
Independent sample T-testو ﺑﺮاي ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎي
ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻮد )P<0/05؛
ﻛﻤﻲ در ﮔﺮوهﻫﺎ از ﺿﺮﻳﺐ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪ .اﺧﺘﻼف
ﺟﺪول .(1 -اﻣﺎ ﻣﻴﺰان ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم
ﻣﻌﻨﻲدار ﺑﻮدن در ﺳﻄﺢ α=0/05ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪ.
ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري را ﻧﺸﺎن ﻧﺪاد )P>0/05؛ ﺟﺪول .(1 -ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ارﺗﺒﺎط آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻴﺎن ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﺷﺎﺧﺺ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ و ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺳﺮﻣﻲ
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
ﮔﻠﻮﻛﺰ و اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ ،ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﮔﻠﻮﻛﺰ و ﻫﻮرﻣﻮنﻫﺎي ﻛﻤﺮﻳﻦ و اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و ﻣﻴـﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴـﻦ ﺑﻴـﻦ ﮔـﺮوه ﺷـﺎﻫﺪ و
ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ و ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ )P>0/05؛ ﺟﺪول.(2 -
ﺑﺤﺚ ﺟﺪول :1 -ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ و آﻧﺘﺮوﭘﻮﻣﺘﺮﻳﻚ ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳـﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ و ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﮔﺮوه ﺷﺎﺧﺺ
ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ (n=45) PCOS
ﺷﺎﻫﺪ )(n=45
(kg/m2) BMI
26/8±4/3
25/7±4/1
ﻛﻤﺮﻳﻦ )(pg/dl
657/5±273/3
474±295/1
اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ )(mU/l
10/8±5/2
7/6±4/4
ﮔﻠﻮﻛﺰ )(mg/dL
104/1±13/4
100/3±9/3
2/8±1/3
1/9±1/1
HOMA-IR
BMI: Body Mass Index HOMA-IR: Homeostatic Model Assessment-Insulin Resistance
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ در اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ اﺳﺖ .در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻴﺎن ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﻣﻴﺰان اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ،ﮔﻠﻮﻛﺰ و ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ ،ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺑﻪﻋﻠﺖ ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻪﻃﻮر ﻛﻠﻲ ،ﺗﻌﺪاد ﻛﻤﻲ از ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت اﺧﺘﻼف ﺳﻄﻮح ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ را در دو ﮔﺮوه اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ و ﮔﺮوه ﺳﺎﻟﻢ ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ .ﺗﻘﺮﻳﺒﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ آنﻫﺎ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻢﺳﻮﻳﻲ را ﺑﺎ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﮔﺰارش ﻛﺮدهاﻧﺪ. در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ ﺑﺮ روي ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ ،ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻄﻮح m-RNAو ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ
ﺟﺪول :2 -ﻣﻘﺪار ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﭘﻴﺮﺳﻮن ﻣﻴﺎن ﻫﻮرﻣﻮن ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺑﺎ ﻧﻤﺎﻳـﻪ ﺗـﻮده ﺑـﺪﻧﻲ، ﮔﻠﻮﻛﺰ ،ﻟﮕﺎرﻳﺘﻢ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ و ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ در ﮔﺮوه ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑـﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ و ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺷﺎﻫﺪ 45ﻧﻔﺮ
ﮔﺮوه
ﻣﻮرد 45ﻧﻔﺮ
ﻛﻤﺮﻳﻦ در ﻧﻤﻮﻧﻪ ﭼﺮﺑﻲ ﺷﻜﻤﻲ و ﭼﺮﺑﻲ زﻳﺮ ﭘﻮﺳﺘﻲ زﻧﺎن ﻣﺒﺘﻼ اﻓﺰاﻳﺶ دارد 17.در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي دﻳﮕﺮي روي زﻧﺎن ﭼﺎق ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ،در آزﻣﻮن اول ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺧﻮن و ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ در زﻧﺎن
r
p
r
p
ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل اﻓﺰاﻳﺶ
(kg/m2) BMI
0/22
0/13
0/004
0/98
ﭼﺸﻢﮔﻴﺮي داﺷﺖ .در آزﻣﻮن دوم ،اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﺪﻳﺪ ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺗﻮﺳﻂ
ﮔﻠﻮﻛﺰ )(mg/dl
-0/11
0/45
0/1
0/5
اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ در ﺑﺪن ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﺑﻪدﺳﺖ آﻣﺪ .در آزﻣﻮن ﺳﻮم ﻧﺸﺎن داده
ﻟﮕﺎرﻳﺘﻢ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ )(mU/L
0/07
0/64
0/09
0/54
ﺷﺪ داروي ﻣﺖ ﻓﻮرﻣﻴﻦ ،ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺧﻮن را در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ
HOMA-IR
0/04
0/77
0/13
0/38
ﺷﺎﺧﺺ
در آزﻣﻮن ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﺳﻄﺢ ﻣﻌﻨﻲداري P<0/05در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ. HOMA-IR: Homeostatic Model Assessment-Insulin Resistance
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 320 ،5ﺗﺎ 324
ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﻣﻘﺎوم ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪﺷﺪت ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲدﻫﺪ و اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﺑﺎﻟﻘﻮه ﻛﻤﺮﻳﻦ در ﺷﺮاﻳﻂ درون و ﺑﻴﺮون ﺑﺪن
ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﺑﺎ،ﭼﺮﺑﻲS.ﺑﺎﻓﺖ ﻫﻮرﻣﻮن،Chemerin ارﺗﺒﺎط Haghighi et al.
323
( ﻛﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ درP<0/05)
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ.ﻣﻮﺟﻮد زﻧﺪه ﻣﻲﺷﻮد
اﻣﺎ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻴﺎن، ﺑﻴﺶﺗﺮ از ﮔﺮوه ﻛﻨﺘﺮل اﺳﺖPCOS ﺑﻴﻤﺎران
ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﺜﺒﺖ ﭼﺸﻢﮔﻴﺮي ﻣﻴﺎن ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺧﻮن و ﻛﻤﺮﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮد در
.ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺳﺮم ﺑﺎ ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﺸﺪ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ در،ﻃﺒﻖ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ و ﺳﺎﻳﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت
(Waist to Hip WHR ،BMI
ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ زﻳﺮ ﭘﻮﺳﺘﻲ و ﺷﻜﻤﻲ ﺑﺎ
و ﺗﺮيﮔﻠﻴﺴﺮﻳﺪ ﺧﻮن وﺟﻮد
HOMA-IR
، اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ، ﮔﻠﻮﻛﺰ،Ratio)
اﻓﺰاﻳﺶ در.اﻓﺮاد ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ
17
ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻧﻤﺎﻳﻪ ﺗﻮده ﺑﺪﻧﻲ در ﺑﻴﻤﺎران،ﻣﻴﺰان ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺳﺮم
ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ در ﻫﻤﻴﻦ راﺳﺘﺎ اﻧﺠﺎم داد ﻛﻪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮدErnst
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﻄﺢ.ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ اﺳﺖ
ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺧﻮن در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ دﻳﺎﺑﺖ ﻧﻮع دو و ﭼﺎﻗﻲ اﻓﺰاﻳﺶ
ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎري ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ و ﺗﺎﻳﻴﺪ
ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ و در ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎي ﻛﺸﺖﺷﺪه ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ در ﺷﺮاﻳﻂ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ
ﺑﺪﻳﻦﺗﺮﺗﻴﺐ ﺳﻨﺠﺶ اﻳﻦ.ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﺑﻪﻛﺎر ﺑﺮد
اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ ﺑﻪﺻﻮرت واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ دوز و واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ زﻣﺎن ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ
ﻫﻮرﻣﻮن ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻣﻜﺎﻧﻴﺴﻢ اﺧﺘﻼل ﻣﺬﻛﻮر و ﻳﺎﻓﺘﻦ راﻫﻜﺎر
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﻲ ﻣﺜﺒﺘﻲ ﻣﻴﺎن.ﺗﺮﺷﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ از ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ﻣﻲﺷﻮد
.درﻣﺎﻧﻲ ﻣﻮﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﻮد اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳﺎنﻧﺎﻣﻪ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان:ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري
C
.دارد
ﭘﺮوﺗﻴﻴﻦ واﻛﻨﺶدﻫﻨﺪه، رزﻳﺴﺘﻴﻦ،ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﺳﺮم ﺧﻮن ﺑﺎ ﻟﭙﺘﻴﻦ 7
. وﺟﻮد داﺷﺖIL-6 وTNF-α ،(CRP)
"ﺑﺮرﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﺳﻄﺢ ﻛﻤﺮﻳﻦ ﻫﻮرﻣﻮن ﺑﺎﻓﺖ ﭼﺮﺑﻲ ﺑﺎ ﺳﻨﺪروم ﺗﺨﻤﺪان
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ ﺳﻄﺢ ﺳﺮﻣﻲ ﻛﻤﺮﻳﻦ در اﻓﺮاد
1390 (" در ﻣﻘﻄﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ارﺷﺪ در ﺳﺎلPCOS) ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ
ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻨﺪرم ﺗﺨﻤﺪان ﭘﻠﻲﻛﻴﺴﺘﻴﻚ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﺑﻴﺶﺗﺮ
،ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳﺖ ﭘﮋوﻫﺸﻜﺪه ﻋﻠﻮم ﻏﺪد درونرﻳﺰ و ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﻴﺴﻢ
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري ﻣﻴﺎن.(P<0/05) اﺳﺖ
.داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺷﻬﻴﺪ ﺑﻬﺸﺘﻲ اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ
ﻣﻴﺰان ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ اﻧﺴﻮﻟﻴﻦ در اﻓﺮاد ﻣﻮرد و ﮔﺮوه ﺷﺎﻫﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ
References 1. Amer SAK. Polycystic ovarian syndrome: diagnosis and management of related infertility. Obstet Gynaecol Reprod Med 2009;19(10):263-70. 2. Cussons AJ, Stuckey BG, Watts GF. Cardiovascular disease in the polycystic ovary syndrome: new insights and perspectives. Atherosclerosis 2006;185(2):227-39. 3. Fantuzzi G.A. Review’s articles: Adipose tissue, adipokines, and inflammation. Allergy Clin Immino. 2005;115:911-919. 4. Guerre-Millo M. Adipose tissue and adipokines: for better or worse. Diabetes Metab 2004;30(1):13-9. 5. Trujillo ME, Scherer PE. Adipose tissue-derived factors: impact on health and disease. Endocr Rev 2006;27(7):762-78. 6. Teede HJ, Hutchison SK, Zoungas S. The management of insulin resistance in polycystic ovary syndrome. Trends Endocrinol Metab 2007;18(7):273-9. 7. Ernst MC, Sinal CJ. Chemerin: at the crossroads of inflammation and obesity. Trends Endocrinol Metab 2010;21(11):660-7. 8. Roh SG, Song SH, Choi KC, Katoh K, Wittamer V, Parmentier M, et al. Chemerin: a new adipokine that modulates adipogenesis via its own receptor. Biochem Biophys Res Commun 2007;362(4):1013-8. 9. Bozaoglu K, Bolton K, McMillan J, Zimmet P, Jowett J, Collier G, et al. Chemerin is a novel adipokine associated with obesity and metabolic syndrome. Endocrinology 2007;148(10):4687-94. 10. Vermi W, Riboldi E, Wittamer V, Gentili F, Luini W, Marrelli S, et al. Role of ChemR23 in directing the migration of myeloid and
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):320-4 http://tumj.tums.ac.ir
plasmacytoid dendritic cells to lymphoid organs and inflamed skin. J Exp Med 2005;201(4):509-15. 11. Weigert J, Neumeier M, Wanninger J, Filarsky M, Bauer S, Wiest R, et al. Systemic chemerin is related to inflammation rather than obesity in type 2 diabetes. Clin Endocrinol (Oxf) 2010;72(3):342-8. 12. Tan BK, Chen J, Farhatullah S, Adya R, Kaur J, Heutling D, et al. Insulin and metformin regulate circulating and adipose tissue chemerin. Diabetes 2009;58(9):1971-7. 13. Parlee SD, Ernst MC, Muruganandan S, Sinal CJ, Goralski KB. Serum chemerin levels vary with time of day and are modified by obesity and tumor necrosis factor-{alpha}. Endocrinology 2010;151(6):2590-602. 14. Ernst MC, Sinal CJ. Chemerin: at the crossroads of inflammation and obesity. Trends Endocrinol Metab 2010;21(11):660-7. 15. Zawadski JK, Dunaif A. Diagnostic criteria for polycystic ovary syndrome: towards a rational approach. In: Dunaif A, Givens JR, Haseltine F, editors. Polycystic Ovary Syndrome. Boston, MA: Blackwell Scientific; 1992. p. 377–84. 16. Matthews DR, Hosker JP, Rudenski AS, Naylor BA, Treacher DF, Turner RC. Homeostasis model assessment: insulin resistance and beta-cell function from fasting plasma glucose and insulin concentrations in man. Diabetologia 1985;28(7):412-9. 17. Sell H, Laurencikiene J, Taube A, Eckardt K, Cramer A, Horrighs A, et al. Chemerin is a novel adipocyte-derived factor inducing insulin resistance in primary human skeletal muscle cells. Diabetes 2009;58(12):2731-40.
324
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 320-324
Original Article
The association between serum chemerin concentration and polycystic ovarian syndrome Abstract
Received: December 13, 2011 Accepted: May 06, 2012
1
Sepideh Haghighi M.Sc. Parichehre Yaghmaei Ph.D.1 Fatemeh Hashemi M.Sc.1 Naghmeh Saadati M.Sc.1 Fahimeh Ramezani Tehrani M.D.2 Mehdi Hedayati Ph.D.3* 1- Department of Biology, Faculty of Basic Sciences, Science and Research Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran. 2- Reproductive Endocrinology Research Center, Research Institute for Endocrine Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- Obesity Research Center, Research Institute for Endocrine Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran.
Background: Adipokines are proteins which are secreted from the adipose tissue. These groups of proteins are involved in the control of metabolism. Chemerin is one of these adipokines with different proposed biological roles. Serum levels of chemerin have been associated with increased body mass index, insulin resistance, metabolic syndrome, diabetes and cardiovascular diseases. The aim of this study was to assess the association between serum chemerin concentrations and polycystic ovarian syndrome. Methods: This case-control study was performed in Taleghani Hospital in Tehran, Iran during 2011. On 45 patients with polycystic ovarian syndrome and 45 normal individuals as the control group. The participants were selected by easy given sampling method. Body mass index, fasting chemerin and serum insulin concentrations were measured by Enzyme-Linked Immunosorbent Assay (ELIZA) method. Fasting serum glucose was measured by the enzyme-calorimetric method and insulin resistance index (HOMA-IR) was measured by the calculation of relevant equation. Data was analyzed
using independent t-test and Pearson’s correlation coefficient by SPSS version 18. Results: Serum chemerin, insulin, and glucose concentrations were significantly higher in patients with polycystic ovarian syndrome than the control group. There was no significant correlation between body mass index, serum levels of insulin, glucose, HOMA-IR, or chemerin in cases and controls.
Conclusion: This study showed that serum chemerin levels increase in polycystic *
Corresponding author: Chamran Highway, Velenjak St., Yaman St., Parvaneh St., No. 24, Research Institute for Endocrine Sciences, Shahid Beheshti University of Medical Sciences, Tehran, Iran. Tel: +98-21-22432500 E-mail: hedayati@endocrine.ac.ir
ovarian syndrome. The findings also suggest that changes in chemerin serum levels could be considered as a criterion for polycystic ovarian syndrome. Keywords: BMI, chemerin, HOMA-IR, insulin, obesity, polycystic ovarian syndrome.
324 ﺗﺎ320 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 325ﺗﺎ 329
325
ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي 254ﺑﻴﻤﺎر: ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه
ﭼﻜﻴﺪه
1
ﺳﻴﺪ وﺣﻴﺪ ﺣﻴﺪري
ﺳﻴﺪ ﻣﺤﻤﻮد رﻣﻚ ﻫﺎﺷﻤﻲ
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1391/01/23 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/10 :
1
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :داﻧﺴﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﺷﻜﺴﺖ در اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﻣـﻲﺗﻮاﻧـﺪ در
1
ﻋﻨﺎﻳﺖاﷲ ﻋﺒﺎسﻧﮋاد
ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻮارض ﻣﻮﺛﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺑـﻪ ﺑﺮرﺳـﻲ رﻳـﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫـﺎ و ﺷـﻴﻮع ﻋـﻮارض رﻳـﻮي و
2
ﻓﺎﻃﻤﻪ ﻋﺒﺎﺳﻲ ﮔﺮاوﻧﺪ
ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي ﻣﻲﭘﺮدازد.
*3
ﺑﺘﻮل ﻗﺮﺑﺎﻧﻲ ﻳﻜﺘﺎ
روش ﺑﺮرﺳﻲ :ﺗﻌﺪاد 254ﺑﻴﻤﺎر ﺗﺤﺖ اﻋﻤﺎل ﺟﺮاﺣﻲ اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل را در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻓﻴﺮوزﮔﺮ ،در ﺳﺎل ،1387-89ﺑﻪﻃﻮر -1ﮔﺮوه ﺟﺮاﺣﻲ اﻋﺼﺎب ،ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻓﻴﺮوزﮔﺮ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان. -2ﭘﺰﺷﻚ ﻋﻤﻮﻣﻲ ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان. -3ﻣﺮﻛﺰ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ واﺣﺪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﺗﻬﺮان ،اﻳﺮان.
*
ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻮدﻳﻢ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﻋﻮارض رﻳﻮي در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ) ،(P=0/002ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑـﻪﻣـﺪت ﺑـﻴﺶ از 24ﺳـﺎﻋﺖ ) ،(P=0/001ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ) ،(P=0/001ﻣـﺼﺮف ﺳـﻴﮕﺎر ) ،(P=0/040ﻧﻴـﺎز دوﺑـﺎره ﺑـﻪ ﺟﺮاﺣـﻲ ) (P=0/003و ﻣﻮرﺗـﺎﻟﻴﺘﻲ ) (P=0/001ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد. ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ،ﻣﺪت زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ،ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن و ﻣﺪت زﻣﺎن آن و ﻧﻴﺰ ﻣﺪت زﻣـﺎن اﻗﺎﻣـﺖ در ICUاز رﻳﺴﻚ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻮارض رﻳﻮي ﺑﻮده و ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻗﺒﻞ از ﺟﺮاﺣﻲ و ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ از
ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺗﻬﺮان ،ﺧﻴﺎﺑﺎن دﻛﺘﺮ ﺷﺮﻳﻌﺘﻲ ،زرﮔﻨﺪه،
داﻧﺸﮕﺎه آزاد اﺳﻼﻣﻲ ،واﺣﺪ ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻛﺪ ﭘﺴﺘﻲ 191689313
ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻮارض رﻳﻮي ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ.
ﺗﻠﻔﻦ021-22006660 :
E-mail: bahareh59gh@yahoo.com
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي ،ﻋﻮارض رﻳﻮي ،ﺷﻜﺴﺖ در اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن.
داﻧﺴﺘﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋـﻮارض رﻳـﻮي و ﻧﻴـﺎز ﺑـﻪ اﻛـﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي از اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻋﻮارض ﻣﻮﺛﺮ
ﻋﻮارض رﻳـﻮي ) (Pulmonary complicationsاز ﻋﻮاﻣـﻞ اﺻـﻠﻲ
ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ را ﻃﺮاﺣﻲ ﻧﻤﻮدﻳﻢ ﺗﺎ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎ و
ﻣﻮرﺑﻴﺪﻳﺘﻲ ﭘـﺲ از اﻋﻤـﺎل ﺟﺮاﺣـﻲ ﻣـﻲﺑﺎﺷـﺪ .ﺷـﺎﻳﻊﺗـﺮﻳﻦ ﻋـﻮارض
ﺷﻴﻮع ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﻧﻴﺎز ﺑـﻪ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳـﻴﻮن در ﺟﺮاﺣـﻲﻫـﺎي داﺧـﻞ
آﺗﻠﻜﺘﺎزي ،ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ و ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ 1.ﻋـﻮارض رﻳـﻮي
ﺟﻤﺠﻤﻪاي ﺑﭙﺮدازﻳﻢ.
در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي ﻣﻐﺰي ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ ﻧـﻮع ﻋﻤـﻞ ،ﻣـﺪت ﻃـﻮﻻﻧﻲ ﻋﻤـﻞ، درﮔﻴﺮي ﻣﺮاﻛﺰ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﻣﻐـﺰي و ﺳـﻄﻮح ﻣﺘﻔـﺎوت ﻫﻮﺷـﻴﺎري داراي
روش ﺑﺮرﺳﻲ
اﻫﻤﻴﺖ وﻳﮋهاي ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ و در ﺑﻌﻀﻲ ﻣﻮارد ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻬﻮﻳـﻪ ﻣﻜـﺎﻧﻴﻜﻲ را 3و2
ﺑﺮاي ﺑﻴﻤﺎران اﻳﺠﺎد ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﺪ.
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪﻧﮕﺮ ﺑﺎ ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﺑﻪ ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن ﻓﻴﺮوزﮔﺮ
ﺗﺎ آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻣﺎ ﻣﻲداﻧﻴﻢ ﺗـﺎﻛﻨﻮن ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪاي در اﻳـﻦ زﻣﻴﻨـﻪ در اﻳـﺮان
ﭘﺮوﻧﺪه ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﻃﻲ ﺳﺎلﻫـﺎي 1387ﻟﻐﺎﻳـﺖ 1389ﺗﺤـﺖ اﻋﻤـﺎل
اﻧﺠﺎم ﻧﺸﺪه اﺳﺖ و ﮔﺰارﺷﺎت دﻳـﮕﺮ ﻧﻴـﺰ ﻣﺤﺪود ﻣﻲﺑـﺎﺷﺪ .از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ
ﺟﺮاﺣﻲ اﻳﻨﺘﺮاﻛﺮاﻧﻴﺎل ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ ﺟﻬﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌـﻪ اﻧﺘﺨـﺎب و اﻃﻼﻋـﺎت
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):325-9 http://tumj.tums.ac.ir
ﺳﻴﺪ وﺣﻴﺪ ﺣﻴﺪري و ﻫﻤﻜﺎران
326
آن ﻫﺎ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ .در اﻧﺘﻬﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻃﻼﻋﺎت ﮔـﺮدآوريﺷـﺪه در ﻧـﺮماﻓـﺰار
ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻧﻮع ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ) (%60در 24ﺑﻴﻤﺎر
ANOVA
ﺑﻮد .در رﺗﺒﻪ ﺑﻌﺪ آﻣﺒﻮﻟﻲ رﻳﻮي ) (%25در 10ﺑﻴﻤﺎر و ﺳﭙﺲ ادم رﻳﻮي
ﺟﻬﺖ آﻧﺎﻟﻴﺰ دادهﻫﺎ اﺳﺘﻔﺎده ﺷﺪه و P<0/05ﻣﻌﻨﻲدار در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ.
) (%7/5در ﺳﻪ ﺑﻴﻤﺎر و ﺑﻌﺪ ﭘﻠﻮرال اﻓﻴﻮژن ) (%5در دو ﺑﻴﻤﺎر و ﻳﻚ
SPSSوﻳﺮاﺳــﺖ 18آﻧــﺎﻟﻴﺰ ﺷــﺪ .از ﺗــﺴﺖﻫــﺎي آﻣــﺎري χ2و
ﻣﻮرد آﺗﻠﻜﺘﺎزي ﻫﻤﺮاه ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ) (%2/5داﺷﺘﻴﻢ .ﻧﻴﺎز ﺑﻪ وﻧﺘﻴﻼﺳﻴﻮن در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ) 77ﺑﻴﻤﺎر( %30/31ﺑﻮد ﻛﻪ از اﻳﻦ ﻣﻴﺎن ) %7/8ﺷﺶ ﺑﻴﻤﺎر(
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﺶﺗﺮ از 48ﺳﺎﻋﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﻪ ﺑﻮدﻧﺪ و 14ﺑﻴﻤﺎر از 77ﺑﻴﻤﺎر در اﻳـﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ 40ﺑﻴـﻤﺎر ) (%16ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﺎرﺿﻪ رﻳـﻮي ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻞ
) (%18دﭼﺎر ﺷﻜﺴﺖ در اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﺷﺪﻧﺪ.
ﺟﺪول :1 -ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ و رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺑﻴﻤﺎران داراي ﺟﺮاﺣﻲ درون ﺟﻤﺠﻤﻪاي ﻓﺮاواﻧﻲ
ﻣﺘﻐﻴﺮ
ﺑﺎﻻي ﭼﺎدرﻳﻨﻪ ﻣﺨﭽﻪ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ﭘﺎﻳﻴﻦ ﭼﺎدرﻳﻨﻪ ﻣﺨﭽﻪ + ﺗﻜﺮار ﻋﻤﻞ + ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ + ﺳﻴﮕﺎر + ﻓﺸﺎر ﺧﻮن ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ + ﻋﻮارض رﻳﻮي +
*P
ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن
ﺗﻌﺪاد
+ 9
220
%
%64/30
%91/70
ﺗﻌﺪاد
5
20
%
%35/70
%8/30
ﺗﻌﺪاد
5
49
%
%35/70
%20/40
ﺗﻌﺪاد
9
191
%
%64/30
%79/60
ﺗﻌﺪاد
11
35
%
%78/60
%14/60
ﺗﻌﺪاد
3
205
%
%21/40
%85/40
ﺗﻌﺪاد
5
49
%
%35/70
%20/40
ﺗﻌﺪاد
9
191
%
%64/30
%79/60
ﺗﻌﺪاد
9
55
%
%64/30
%22/90
ﺗﻌﺪاد
5
185
%
%35/70
%77/10
ﺗﻌﺪاد
0
177
%
%0/00
%73/80
ﺗﻌﺪاد
14
63
%
%100/00
%26/30
ﺗﻌﺪاد
7
207
%
%50/00
%86/30
ﺗﻌﺪاد
7
33
%
%50/00
%13/80
* آزﻣﻮن آﻣﺎري ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده 2ﺑﻮد
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 325 ،5ﺗﺎ 329
0/007
0/184
0/001
0/184
0/002
0/001
0/002
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤﻪاي
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ و رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در
327
48ﺳﺎﻋﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﻪ ﺷﺪه ﺑﻮدﻧﺪ ﻫﻤﮕﻲ ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي ﺛﺒﺖ ﻛﺮدﻧﺪ.
Celis
ﺑﻴﻤﺎران داراي ﺟﺮاﺣﻲ درون ﺟﻤﺠﻤﻪاي در ﺟﺪول 1آﻣﺪه اﺳﺖ.
و Croceﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﻓﺰاﻳﺶ زﻣﺎن وﻧﺘﻴﻼﺳﻴﻮن ﺑﺎﻋﺚ اﻳﺠﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺖ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻦ در اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ
ﺑﺎﻛﺘﺮﻳﺎﻳﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﺑﻪ Acinetobacter baunailﺷﺪه ﻛﻪ ﺑﺎﻋﺚ 5و4
ﺑﻮد ) 64/02±14در ﺑﺮاﺑﺮ .P=0/001 ،41/6±17اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ
ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﻣﻲﮔﺮدد.
رﻳﻮي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﻧﻴﺎز ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻪ وﻧﺘﻴﻼﺳﻴﻮن ﺑﻪﻣﺪت ﺑﻴﺶ از 48
ﺣﺎﺿﺮ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از 48ﺳﺎﻋﺖ ﺗﺤﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﻗﺮار داﺷﺘﻨﺪ،
ﺳﺎﻋﺖ داﺷﺘﻨﺪ ).(P=0/001
ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﺛﺒﺖ ﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻧﻮﻋﻲ ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻ را ﺗﺎﻳﻴﺪ ﻣﻲﻛﻨﺪ ،ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن وﻧﺘﻴﻼﺳﻴﻮن در اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي
در ﭼﻬﺎر ﻧﻔﺮ از ﺷﺶ ﻧﻔﺮ ﺑﻴﻤﺎر ) (%66ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ
ﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﻪﻣﺪت اﻗﺎﻣﺖ
ICU
ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد ) 16/8±10در ﺑﺮاﺑﺮ 5/09±4ﺳﺎﻋﺖ و
ﺑﻪﺧﺼﻮص ﻛﻪ ﺗﺨﺖﻫﺎي
.(P=0/001ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﺑﻌﺪ ﻋﻤﻞ در اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي
ﺑﻪﻫﻤﺮاه دارد.
در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﺗﻮﺟﻪ وﻳﮋهاي داﺷﺖ.
ICU
ﻣﺤﺪود ﺑﻮده و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎي ﺑﺎﻻﻳﻲ
ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻮد ) 11±4در ﺑﺮاﺑﺮ 13/2±3و .(P=0/001
در ﻣﻘﺎﻟﻪﻫﺎي Drakulovicو Eberhardtاز اﺻﻄﻼح ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ
ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻗﺒﻞ ﻋﻤﻞ در اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي ﺑﻪﻃﻮر
واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ وﻧﺘﻴﻼﺗﻮر ﻧﺎم ﺑﺮده ﺷﺪه و ﻋﻨﻮان ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﭼﻬﺎر روز
ﻣﻌﻨﻲداري ﻛﻢﺗﺮ ﺑﻮد ) 10/7±4در ﺑﺮاﺑﺮ 13/2±3و .(P=0/001ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن اﻗﺎﻣﺖ در
ICU
در اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ رﻳﻮي ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد
) 22/4±27در ﺑﺮاﺑﺮ 5/1±3روز و .(P=0/001 ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن اﻗﺎﻣﺖ در ﺑﻴﻤﺎرﺳﺘﺎن در اﻓﺮاد داراي ﻋﺎرﺿﻪ
7و6
ﭘﺲ از اﻳﻨﺘﻮﺑﻪ ﺷﺪن ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﭘﻴﺪا ﻣﻲﻛﻨﺪ. ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻴﺰان اﻗﺎﻣﺖ در
ICU
در ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﮋوﻫﺶ
ﺑﺎﻋﺚ اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن
ﻣﻲﺷﺪ اﻳﻦ ﻗﺴﻤﺖ از ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت Torresو Arozullahو 8-10
Pereiraﺑﻮد.
آنﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن را در رﻳﺴﻚ اﺑﺘﻼ ﺑﻪ
رﻳﻮي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد ) 24±27روز در ﺑﺮاﺑﺮ 8/7±5و
ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﻣﺪت زﻣﺎن اﻗﺎﻣﺖ در
.(P=0/001ﻋﻮارض رﻳﻮي در ﺑﻴﻤﺎران ﻛﻪ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي زﻳﺮ را
ﻣﻴﺰان ﺳﻄﺢ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﭘﺲ از ﻋﻤﻞ در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻮارض رﻳﻮي
داﺷﺘﻨﺪ ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ دﻳﺪه ﺷﺪ :ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن
ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﻮد .ﺑﻪﻋﻼوه ﻣﻴﺰان ﺳﻄﺢ ﻫﻮﺷﻴﺎري در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﺷﻜﺴﺖ
) ،(P=0/002ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﺑﻪﻣﺪت ﺑﻴﺶ از 24ﺳﺎﻋﺖ )،(P=0/001
اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﭘﺎﻳﻴﻦﺗﺮ ﺑﻮد اﻳﻦﻛﻪ ﺷﻜﺴﺖ اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮات
ﻧﻴﺎز دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻋﻤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ ) .(P=0/003از ﻋﻮاﻣﻞ زﻣﻴﻨﻪاي ﺑﻴﻤﺎران
ﺳﻄﺢ ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻣﻲﺷﻮد و ﻳﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺳﻄﺢ ﻫﻮﺷﻴﺎري در ﺷﻜﺴﺖ
داراي ﻫﻴﭙﺮﺗﺎﻧﺴﻴﻮن ) (P=0/0001و ﺑﻴﻤﺎران ﺳﻴﮕﺎري ) (P=0/04داراي
اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﻣﻮﺛﺮ اﺳﺖ از ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻮده ﻛﻪ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻧﻮع
ﻋﻮارض رﻳﻮي ﺑﻴﺶﺗﺮي ﺑﻮدﻧﺪ .ﻣﻴﺰان ﻣﻮرﺗﺎﻟﻴﺘﻪ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻮارض
ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﻲﺗﻮان ﺑﻪ آن ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ Ebrenhardtﻧﺸﺎن داده
رﻳﻮي ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ) (P=0/0001ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد .ﺑﻪﻋﻼوه ﻃﻮل ﻣﺪت
ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮوز ﭘﻨﻮﻣﻮﻧﻲ ﺑﺎ دوز ﺑﺎرﺑﻴﺘﻮرات و درﺻﺪ ﻣﻮاد ﻣﺴﻜﻦ
ﺟﺮاﺣﻲ ) 4/3±2در ﺑﺮاﺑﺮ 3/04±1و (P=0/001و ﻃﻮل ﻣﺪت ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ
واﺑﺴﺘﻪ اﺳﺖ ،اﻳﻦ ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﺎﻋﺚ ﻛﻠﻮﻧﻴﺰه ﺷﺪن ﺑﺎﻛﺘﺮيﻫﺎ در ﻣﺠﺎري
ICU
ﻣﻮﺛﺮ داﻧﺴﺘﻪاﻧﺪ .راﺑﻄﻪ
7
) 4/9±2در ﺑﺮاﺑﺮ 3/8±2و (P=0/03در ﺑﻴﻤﺎران داراي ﺷﻜﺴﺖ
ﻫﻮاﻳﻲ ﻣﻲﺷﻮﻧﺪ .ﺑﻨﺎﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺑﻴﻬﻮﺷﻲ ،ﻣﺪت
اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﻌﻨﻲداري ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد ،در اﺳﺘﻔﺎده از آﻧﺎﻟﻴﺰ
زﻣﺎن ﺟﺮاﺣﻲ ،ﻧﻴﺎز ﺑﻪ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن و ﻣﺪت زﻣﺎن آن و ﻧﻴﺰ ﻣﺪت زﻣﺎن ICU
ﻟﺠﺴﺘﻴﻚ ،ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻗﺒﻞ از ﺟﺮاﺣﻲ ) (P=0/03و ﺷﻜﺴﺖ
اﻗﺎﻣﺖ در
اﻛﺴﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ) (P=0/001ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ از ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻮارض
ﻫﻮﺷﻴﺎري ﻗﺒﻞ از ﺟﺮاﺣﻲ و ﺷﻜﺴﺖ اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن ﺑﻪﻃﻮر ﻣﺴﺘﻘﻞ از
رﻳﻮي ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻣﻌﻨﻲدار داﺷﺘﻨﺪ.
ﺳﺎﻳﺮ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎ ﺑﺎ ﻋﻮارض رﻳﻮي ﻫﻤﺮاه ﻫﺴﺘﻨﺪ.
از رﻳﺴﻚ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻋﻮارض رﻳﻮي ﺑﻮده و
ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري :اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان
ﺑﺤﺚ
"ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮﺳﺎز ﻋﻮارض رﻳﻮي و ﺷﻜﺴﺖ در اﻳﻨﺘﻮﺑﺎﺳﻴﻮن در ﺟﺮاﺣﻲﻫﺎي اﻟﻜﺘﻴﻮ داﺧﻞ ﺟﻤﺠﻤـﻪاي ،ﻣـﺮوري ﺑـﺮ 254ﺑﻴﻤـﺎر در دو
در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻣﺎ ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﻣﺪت زﻣﺎن ﺗﻬﻮﻳﻪ ﻣﻜﺎﻧﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ در ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ ﻋﻮارض رﻳﻮي ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺑﻮد .ﺑﻪﻃﻮري ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﺑﻴﻤﺎراﻧﻲ ﻛﻪ ﺑﻴﺶﺗﺮ از
ﺳﺎل" ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ در ﺳـﺎل 1391در داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ ﺗﻬـﺮان اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):325-9 http://tumj.tums.ac.ir
ﻫﻤﻜﺎران ﺣﻴﺪري و Heydari S.V. etوﺣﻴﺪ al. ﺳﻴﺪ
328
References 1. Beauregard CL, Friedman WA. Routine use of postoperative ICU care for elective craniotomy: a cost-benefit analysis. Surg Neurol 2003;60(6):483-9; dicussion 489. 2. Holland MC, Mackersie RC, Morabito D, Campbell AR, Kivett VA, Patel R, et al. The development of acute lung injury is associated with worse neurologic outcome in patients with severe traumatic brain injury. J Trauma 2003;55(1):106-11. 3. Rincón-Ferrari MD, Flores-Cordero JM, Leal-Noval SR, MurilloCabezas F, Cayuelas A, Muñoz-Sánchez MA, et al. Impact of ventilator-associated pneumonia in patients with severe head injury. J Trauma 2004;57(6):1234-40. 4. Celis R, Torres A, Gatell JM, Almela M, Rodríguez-Roisin R, Agustí-Vidal A. Nosocomial pneumonia. A multivariate analysis of risk and prognosis. Chest 1988;93(2):318-24. 5. Croce MA. Postoperative pneumonia. Am Surg 2000;66(2):1337. 6. Drakulovic MB, Torres A, Bauer TT, Nicolas JM, Nogué S, Ferrer M. Supine body position as a risk factor for nosocomial
pneumonia in mechanically ventilated patients: a randomised trial. Lancet 1999;354(9193):1851-8. 7. Eberhardt KE, Thimm BM, Spring A, Maskos WR. Dose-dependent rate of nosocomial pulmonary infection in mechanically ventilated patients with brain oedema receiving barbiturates: a prospective case study. Infection 1992;20(1):12-8. 8. Epstein SK. Decision to extubate. Intensive Care Med 2002;28(5):535-46. 9. Arozullah AM, Daley J, Henderson WG, Khuri SF. Multifactorial risk index for predicting postoperative respiratory failure in men after major noncardiac surgery. The National Veterans Administration Surgical Quality Improvement Program. Ann Surg 2000;232(2):24253. 10. Pereira ED, Fernandes AL, da Silva Anção M, de Araúja Pereres C, Atallah AN, Faresin SM. Prospective assessment of the risk of postoperative pulmonary complications in patients submitted to upper abdominal surgery. Sao Paulo Med J 1999;117(4):151-60.
329 ﺗﺎ325 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
329
ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 325-329
Brief Report
Factors related to extubation failure and post pulmonary complications in intracranial surgery in 254 patients: a brief report Abstract Seyed Vahid Heydari M.D.1 Seyyed Mahmoud Ramak Hashemi M.D.1 Enayat A. Abasnejad M.D.1 Fatemeh Abbasi Gravnd M.D.2 Batool Ghorbani Yekta Ph.D.3* 1- Department of Neurosurgery, Firoozgar Hospital, Faculty of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 2- General Practitioner, Faculty of Medicine, Tehran University of Medical Sciences, Tehran, Iran. 3- Medical Sciences Research Center, Islamic Azad University, Tehran Medical Branch, Tehran, Iran.
Received: April 11, 2012
Accepted: April 29, 2012
Background: The purpose of this study was to determine the prevalence and associated factors for postoperative pulmonary complications (PPCs) and extubation failure in patients having undergone intracranial surgery. Methods: In this retrospective study done in Firozgar Hospital during 2008-2010, we followed up 254 patients through a clinical questionnaire and observation of the clinical course of participants in pre- and post-operative periods. Results: Overall, 40 (15.74%) patients had postoperative pulmonary complications. The most common PPC was pneumonia, which was seen in 24 patients (60% of complications). The average duration of ventilation in patients with PPC was significantly higher (16.8.±10 vs. 5.09±4.5 days; P=0.001) than patients without the complication. The mean Glasgow coma scale (GCS) after surgery in patients with PPC was significantly lower (11.±4 vs. 13.2±3; P=0.001) than the rest of the patients. Moreover, the mean age of patients with PPC was significantly higher (64.02±14 vs. 41.6.±17 years; P=0.001). Average duration of stay in ICU in patients with PPC was also
higher (24.±27 vs. 8.7±0.5; P=0.001). Conclusion: GCS before surgery and failed extubation independently of other variables were significantly associated with pulmonary complications independent of other variables. Keywords: extubation, failure, intracranial, postoperative complications, pulmonary, surgery. *
Corresponding author: Medical Branch, Islamic Azad University, khagani St., Zargandeh, Tehran, Iran. Tel: +98-21-22006660 E-mail: bahareh59gh@yahoo.com
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):325-9
http://tumj.tums.ac.ir
اﻟﻬﺎم ﺑﻴﺮاﻧﻮﻧﺪ و ﻫﻤﻜﺎران
330
ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره ،5ﺻﻔﺤﻪﻫﺎي 330ﺗﺎ 333
رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ :ﮔﺰارش ﻛﻮﺗﺎه
*2
اﻟﻬﺎم ﺑﻴﺮاﻧﻮﻧﺪ ،1ﺳﻌﻴﺪ ﻋﺎﺑﺪﻳﺎن ﻛﻨﺎري 4
ﻋﻠﻲرﺿﺎ ﺧﻠﻴﻠﻴﺎن ،3ﺑﻬﻨﻮش ﺑﻴﺮاﻧﻮﻧﺪ
-1ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت داﻧﺸﺠﻮﻳﻲ ،ﻛﺎرﺷﻨﺎس ارﺷﺪ ﻣﻴﻜﺮوبﺷﻨﺎﺳﻲ ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران ،ﺳﺎري ،اﻳﺮان. -2ﮔﺮوه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران ،ﺳﺎري ،اﻳﺮان. -3ﮔﺮوه آﻣﺎر زﻳﺴﺘﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﻣﺎزﻧﺪران ،ﺳﺎري ،اﻳﺮان.
ﭼﻜﻴﺪه
ﺗﺎرﻳﺦ درﻳﺎﻓﺖ ﻣﻘﺎﻟﻪ1390/11/26 :
ﺗﺎرﻳﺦ ﭘﺬﻳﺮش1391/02/17 :
زﻣﻴﻨﻪ و ﻫﺪف :ﺳﻞ ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﻋﻔﻮﻧﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﻣﻮﺟﺐ آﻟﻮدﮔﻲ ﺣﺪود ﻫﺸﺖ ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ در ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺷﻮد. ﻫﺪف از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﺑﺮرﺳﻲ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ ﺑﻮد. روش ﺑﺮرﺳﻲ :در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ 183ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻮل ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺖ اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي 1388-90ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ .ﭘﺲ از اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺳﻄﺢ ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ و ﭘﺎدﺗﻦﻫـﺎي ،HIVاﻃﻼﻋـﺎت ﻣﺮﺑـﻮط ﺑـﻪ اﺳـﺘﻌﻤﺎل دﺧﺎﻧﻴﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ و ﺑﻪﺻﻮرت ﺣﻀﻮري ﻛﺴﺐ ﺷﺪ. ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ :ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ ﺑﻴﻤﺎران 46/8±19/8ﺳﺎل ﺑﻮد .ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮزا دﻳﺎﺑﺖ و ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮع ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ HIVﺑﻮد. ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻮع دﻳﺎﺑﺖ در زﻧﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدان ) (OR=0/19 ،%95 CI=0/07±0/46و ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در ﻣﺮدان در
-4داﻧﺸﺠﻮي ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺟﻨﺪيﺷﺎﭘﻮر ،اﻫﻮاز ،اﻳﺮان.
ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ زﻧﺎن ) (OR=12/4 ،%95 CI=2/8±54/4اﺧﺘﻼف آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد داﺷﺖ ).(P<0/05 ﻧﺘﻴﺠﻪﮔﻴﺮي :ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ،ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ دﻳﺎﺑﺖ و ﺳﻴﮕﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻤﻲ
*
ﺑﺮاي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ ،ﻟﺬا در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻋﻼﻳﻢ ﺗﻨﻔﺴﻲ در اﻳﻦ اﻓﺮاد ،ﺳﻞ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻳﻜﻲ از ﺗـﺸﺨﻴﺺﻫـﺎي ﻧﻮﻳﺴﻨﺪه ﻣﺴﺌﻮل :ﺳﺎري ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ
ﻣﺎزﻧﺪران ،داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،ﮔﺮوه اﻳﻤﻨﻲﺷﻨﺎﺳﻲ
اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﻣﻬﻢ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد.
ﺗﻠﻔﻦ0151-3543081 : E-mail: abedianks@razi.tums.ac.ir
ﻛﻠﻤﺎت ﻛﻠﻴﺪي :ﺳﻞ ،دﻳﺎﺑﺖ.HIV ،
ﻣﻘﺪﻣﻪ
ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ اﺧﺘﻼﻻت ﻏﺪد اﻧﺪوﻛﺮﻳﻦ ﺑﻪﺧﺼﻮص دﻳﺎﺑﺖ ،در 2
ﻣﻌﺮض اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻓﺮمﻫﺎي ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺳﻞ ) (Tuberculosisﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎريﻫﺎي ﻋﻔﻮﻧﻲ اﺳﺖ
ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ﻛﻪ از ﻣﻌﻀﻼت ﻣﻬﻢ ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ ،در ﺑﻴﻦ
ﻛﻪ ﺳﺎﻟﻴﺎﻧﻪ ﻣﻮﺟﺐ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ ﺣﺪود دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ در ﺟﻬﺎن ﻣﻲﺷﻮد.
ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺴﻠﻮل ﺑﻪﺧﺼﻮص اﻓﺮاد داراي ﺳﻞ رﻳﻮي از ﺷﻴﻮع ﺑﺎﻻﻳﻲ
ﻫﺮ ﺳﺎﻟﻪ 8-10ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻣﻮرد ﺟﺪﻳﺪ ﺳﻠﻲ در ﺟﻬﺎن ﮔﺰارش ﻣﻲﺷﻮد.
ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.
ﺑﻴﺶﺗﺮﻳﻦ ﺑﺮوز ﻣﻮارد اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري در ﻛﺸﻮرﻫﺎي آﺳﻴﺎﻳﻲ و آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ
اﺳﺘﻌﻤﺎل دﺧﺎﻧﻴﺎت ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻫﻤﻮرال،
دﻳﺪه ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ اﻳﺮان ﻧﻴﺰ از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ 1.از
ﻣﮋكﻫﺎي ﺗﻨﻔﺴﻲ ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژﻫﺎي آﻟﻮﺋﻮﻻر را ﻣﺨﺘﻞ ﻛﻨﺪ و ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ
ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻮﺛﺮ در ﺑﺮوز و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ،ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮزا
ﻛﺎﻫﺶ ﺗﻌﺪاد ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺖﻫﺎي
3
ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺎﺑﺖ ،ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ،HIV ،ﻧﺎرﺳﺎﻳﻲ ﻣﺰﻣﻦ ﻛﻠﻴﻪ و ﻏﻴﺮه
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﻛﺸﻮرﻫﺎي ﺟﻬﺎن ﺳﻮم ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ ﺑﺎ اﻳﺪز
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ .در ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﻣﻮارد ﻧﻘﺺ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﻣﺸﻬﻮد اﺳﺖ ﻛﻪ
)(HIV/TB
HIV
ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در روﻧﺪ ﺑﻴﻤﺎريزاﻳﻲ ﺳﻞ ﻧﻘﺶ ﻣﻮﺛﺮي داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ .ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻣﻴﺰان ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ در اﻳﻦ اﻓﺮاد ﭼﻬﺎر ﺑﺮاﺑﺮ اﻓﺮادي اﺳﺖ ﻛﻪ
ﻣﺘﻌﺪدي ﻧﺸﺎندﻫﻨﺪه اﻓﺰاﻳﺶ ﺷﻴﻮع ﺳﻞ در ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻓﺎﻗﺪ اﻳﻦ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻫﻢزﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ 4.ﺑﺮاﺳﺎس ﮔﺰارش ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ
ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ ،داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان ،ﻣﺮداد ،1391دوره ،70ﺷﻤﺎره 330 ،5ﺗﺎ 333
CD4
و ﺗﻀﻌﻴﻒ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ ﺑﺪن ﺷﻮد.
از ﻋﻠﻞ اﺻﻠﻲ ﻣﺮگ و ﻣﻴﺮ اﻓﺮاد آﻟﻮده ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ
رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ
331
ﺑﻬﺪاﺷﺖ در ژوﺋﻦ ﺳﺎل 2004ﻣﻴﻼدي ،ﺷﻴﻮع ﺳﻞ ﺗﻮﺑﺮﻛﻠﻮزﻳﺲ در
ﺑﻴﻦ ﻣﺮدان و زﻧﺎن از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد ﻧﺪاﺷﺖ
اﻳﺮان 13ﻣﻮرد در ﻫﺮ ﺻﺪ ﻫﺰار ﻧﻔﺮ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ 5.ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺑﺮوز
).(OR=2/5 ،%95 CI=0/26±25/4 ،P=0/3
ﻣﻘﺎوﻣﺖﻫﺎﻳﻲ داروﻳﻲ و ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ در ﻛﻨﺘﺮل ﺳﻞ و ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺷﻴﻮع
ﺑﻴﻦ ﺷﻴﻮع دﻳﺎﺑﺖ در زﻧﺎن ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ %28/5در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدان ﺑﺎ
ﺑﻪﻧﺴﺒﺖ ﺑﺎﻻي ﺳﻞ در اﻳﺮان ،اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺎ ﻫﺪف ﺑﺮرﺳﻲ ﻋﻮاﻣﻞ ﺧﻄﺮزا
ﻓﺮاواﻧﻲ %7/07ﺗﻔﺎوت آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد داﺷﺖ )،P<0/05
در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ﺳﺎﻛﻦ در ﺷﻤﺎل اﻳﺮان ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪ.
CI=0/07±0/46
.(OR=0/19 ،%95ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺷﻴﻮع ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در
اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران %13/7ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺮدان ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ %23/2و زﻧﺎن ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ %2/3اﺧﺘﻼف ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد داﺷﺖ )،P<0/05
روش ﺑﺮرﺳﻲ
.(OR=12/4 ،%95 CI=2/8±54/4
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ 183 ،ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ) 99ﻣﺮد و 84 زن( ﻣﺮاﺟﻌﻪﻛﻨﻨﺪه ﺑﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺑﻬﺪاﺷﺖ اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎي
ﺑﺤﺚ
1388-90ﭘﺲ از ﻛﺴﺐ رﺿﺎﻳﺖ آﮔﺎﻫﺎﻧﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪﻧﺪ .اﻧﺘﺨﺎب )(WHO
ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻦﻛﻪ در ﺑﺮوز و ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ ﻋﻮاﻣﻞ
ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد ﻛﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺸﺎﻫﺪه آدﻧﻮﭘﺎﺗﻲ ﻧﺎف رﻳﻪ ،ﻣﺜﺒﺖ ﺷﺪن
ﺑﻲﺷﻤﺎري دﺧﻴﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ ،ﻧﻘﺶ ﻋﻮاﻣﻠﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ دﻳﺎﺑﺖ ،ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و
6
در اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ﺣﺎﻳﺰ اﻫﻤﻴﺖ اﺳﺖ 1.ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ در ﺗﺒﺪﻳﻞ
ﺑﻴﻤﺎران اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ ﭘﺮوﺗﻜﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺸﺖ ﻳﺎ اﺳﻤﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ،داﺷﺘﻦ ﻋﻼﻳﻢ ﻛﻠﻴﻨﻴﻜﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ.
HIV
اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل دﺧﺎﻧﻴﺎت ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺳﺶﻧﺎﻣﻪ و
ﻓﺮم ﻏﻴﺮﻓﻌﺎل ،ﺑﻪ ﻓﺮم ﻓﻌﺎل و ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻪ اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎري ،وﺿﻌﻴﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ
ﺑﻪﺻﻮرت ﺣﻀﻮري ﻛﺴﺐ ﺷﺪ.
اﻳﻤﻨﻲ ﻓﺮد ﻧﻘﺶ ﺧﻴﻠﻲ ﻣﻬﻤﻲ اﻳﻔﺎ ﻣﻲﻛﻨﺪ .ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در
ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ از ﻫﺮ ﻳﻚ از اﻓﺮاد ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ 5mlﺧﻮن ﻣﺤﻴﻄﻲ
ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژﻫﺎي آﻟﻮﺋﻮﻻر و ﻋﺮﺿﻪ آﻧﺘﻲژن اﺧﺘﻼل اﻳﺠﺎد ﻛﻨﺪ در 3
ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ و ﭘﺲ از ﺟﺪاﺳﺎزي ﺳﺮم ﻫﺮ ﻧﻤﻮﻧﻪ ،ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ
ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻳﻤﻨﻲ اﺧﺘﺼﺎﺻﻲ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ .ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ
ﺑﻪﻣﻨﻈﻮر ﺑﺮرﺳﻲ
ﺗﺎﺛﻴﺮي ﻛﻪ ﻧﻴﻜﻮﺗﻴﻦ در اﻳﺠﺎد آﻧﺮژي در ﺳﻠﻮلﻫﺎي T10و اﻳﺠﺎد اﺧﺘﻼل
) (Daio plost, Italyو ﺗﻜﻨﻴﻚ اﻻﻳﺰا آﻧﺘﻲﺑﺎدي
HIV
اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ ،ﻧﻤﻮﻧﻪﻫﺎ ﻣﻮرد ارزﻳﺎﺑﻲ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﺑﻴﻤﺎران ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻛﻴﺖ ﺷﺮﻛﺖ ﭘﺎرسآزﻣﺎ و روش آﻧﺰﻳﻤﻲ -ﻛﺎﻟﺮي ﻣﺘﺮي و دﺳﺘﮕﺎه آﺗﻮآﻧﺎﻟﻴﺰور ﺑﻴﻮﺷﻴﻤﻲ اﻧﺪازهﮔﻴﺮي ﺷﺪ. ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ،ﻗﻨﺪ ﺧﻮن ﻧﺎﺷﺘﺎ
)(FBS
ﺑﻴﺶ از 110و ﻗﻨﺪ دو ﺳﺎﻋﺘﻪ ﺑﺎﻻي
در ﻋﻤﻠﻜﺮد اﻳﻤﻨﻲ ﺳﻠﻮﻟﻲ دارد ،ﻓﺮد ،ﻣﺴﺘﻌﺪ ﻋﻔﻮﻧﺖﻫﺎي داﺧﻞ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺎﻳﻜﻮﺑﺎﻛﺘﺮﻳﻮم ﺗﻮﺑﺮﻛﻠﻮزﻳﺲ ﻣﻲﺷﻮد .در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪاي ﻛﻪ
Mauryra
اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد ﻛﻪ ﺑﻴﻦ ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر و ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ ارﺗﺒﺎط 7
ﻣﻌﻨﻲداري وﺟﻮد دارد.
،140ﺑﻪﻋﻨﻮان ﺑﻴﻤﺎر دﻳﺎﺑﺘﻲ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪ .ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺎ
در ﭘﮋوﻫﺶ ﺣﺎﺿﺮ ،ﺷﻴﻮع ﻣﺼﺮف ﺳﻴﮕﺎر در 183ﻓﺮد ﻣﺴﻠﻮل
وﻳﺮاﺳﺖ 18و آﻣﺎر ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﻓﺮاواﻧﻲ
%13/7ﺑﻮد ﻛﻪ در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي Rezaiitalabﻛﻪ ﺑﺮ روي 64ﻓﺮد
اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﺮماﻓﺰار
SPSS
و 2ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺷﺪ.
ﻣﺴﻠﻮل ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ %59/4اﻧﺠﺎم داد از ﺷﻴﻮع ﻛﻢﺗﺮي ﺑﺮﺧﻮردار اﺳﺖ.
8
دﻳﺎﺑﺖ از دﻳﮕﺮ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﻤﺮاﻫﻲ ﺳﻞ ﺑﺎ اﻳﻦ
ﻳﺎﻓﺘﻪﻫﺎ
ﺑﻴﻤﺎري ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ
CR3
ﻣﻮﻧﻮﺳﻴﺖﻫﺎ و
IL-2
ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ
ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺖﻫﺎ ﻣﻲﺷﻮد ،در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺎﻫﺶ اﻳﻤﻨﻲ ﺳﻠﻮﻟﻲ ﻓﺮد 9و
در اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻣﻘﻄﻌﻲ 183ﺑﻴﻤﺎر ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ﺷﺎﻣﻞ
اﺳﺘﻌﺪاد اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ﻣﻲﺷﻮد 2.در ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺣﺎﺿﺮ ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ رﻳﺴﻚ
99ﻣﺮد و 84زن ﺑﺮرﺳﻲ ﺷﺪﻧﺪ ﻛﻪ داراي ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺳﻨﻲ 46/8و
ﻓﺎﻛﺘﻮر در ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ،دﻳﺎﺑﺖ ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺷﻴﻮع آن در زﻧﺎن
اﻧﺤﺮافﻣﻌﻴﺎر 19/8ﺳﺎل ﺑﻮدﻧﺪ .ﺷﺎﻳﻊﺗﺮﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﺧﻄﺮزا در اﻳﻦ ﺑﻴﻤﺎران
ﺣﺪود ﭼﻬﺎر ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدان اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ ﺗﻔﺎوت از ﻧﻈﺮ آﻣﺎري ﻣﻌﻨﻲدار
دﻳﺎﺑﺖ ﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ %16/9و ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ ﺷﻴﻮع ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ HIVﺑﺎ ﻓﺮاواﻧﻲ %2
در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲﺷﻮد ) (P<0/05و ﺑﺎ آﻣﺎري ﻛﻪ در ﺳﺎل 2006اﻋﻼم
ﺑﻮد .ﻓﺮاواﻧﻲ ﻋﻔﻮﻧﺖ TB/HIVدر ﻣﺮدان %3/03و در زﻧﺎن %1/2ﺑﻮد ﻛﻪ
ﺷﺪ )از ﻧﻈﺮ ﺷﻴﻮع ﺑﺎﻻﺗﺮ دﻳﺎﺑﺖ در زﻧﺎن در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدان( ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):330-3 http://tumj.tums.ac.ir
ﻫﻤﻜﺎران ﺑﻴﺮاﻧﻮﻧﺪ و Biranvand E. اﻟﻬﺎم et al.
332
ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ دﻳﺎﺑﺖ و ﺳﻴﮕﺎر ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﻪﻋﻨﻮان،اﻳﻦ ﭘﮋوﻫﺶ
12
ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ،رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮرﻫﺎي ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺮاي اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﺳﻞ ﻣﺤﺴﻮب ﺷﻮﻧﺪ
اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﺷﻴﻮع دﻳﺎﺑﺖWalker اﻣﺎ در ﺑﺮرﺳﻲ ﻛﻪ.ﻫﻢﺧﻮاﻧﻲ داﺷﺖ
ﻳﻜﻲ از ﺗﺸﺨﻴﺺﻫﺎي اﻓﺘﺮاﻗﻲ ﻛﻪ در ﺻﻮرت ﺑﺮوز ﻋﻼﻳﻢ ﺗﻨﻔﺴﻲ در
ﺑﻪﻋﻼوه در13.را در ﻣﺮدان ﻣﺴﻠﻮل ﻳﻚ و ﻧﻴﻢ ﺑﺮاﺑﺮ زﻧﺎن اﻋﻼم ﻛﺮدﻧﺪ
ﻟﺬا. اﺣﺘﻤﺎل وﺟﻮد ﺑﻴﻤﺎري ﺳﻞ اﺳﺖ،اﻳﻦ اﻓﺮاد ﻣﻲﺗﻮان در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺖ
. ﺧﻄﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻞ ﺑﺴﻴﺎر ﺑﺎﻻﺳﺖHIV ﺑﻴﻤﺎران ﻣﺒﺘﻼ ﺑﻪ
Prez-Guzman
11
،Nissapathorn ﻫﻢﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪي
10
.دارد
ﺑﺎ ﻃﺮاﺣﻲ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪﻫﺎي ﻣﺪون در ﺟﻬﺖ ﺗﺮك ﺳﻴﮕﺎر در ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﻧﻴﺰ ﺑﺎ
اﻳﻦ دو ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺮ ﻫﻤﺪﻳﮕﺮ اﺛﺮ ﻣﺘﻘﺎﺑﻞ دارﻧﺪ زﻳﺮا ﺑﺎ ﺗﺮﺷﺢ
ﻏﺮﺑﺎلﮔﺮي ﺑﻴﻤﺎران دﻳﺎﺑﺘﻲ ﻣﻲﺗﻮان اﻓﻖ ﺗﺎزهاي در ﺟﻬﺖ ﻛﻨﺘﺮل و
ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻜﺜﻴﺮ وﻳﺮوس،ﺳﺎﻳﺘﻮﻛﻴﻦﻫﺎي ﭘﻴﺶاﻟﺘﻬﺎﺑﻲ از ﮔﺮاﻧﻮﻟﻮم ﺳﻠﻲ
.ﭘﻴﺸﮕﻴﺮي ﺑﻴﻤﺎري ﺑﺎزﭘﺪﻳﺪ ﺳﻞ ﺗﺮﺳﻴﻢ ﻧﻤﻮد
و ﻣﺎﻛﺮوﻓﺎژ ﻛﻪ ﻧﻘﺶCD4 ﺑﻴﺶﺗﺮ ﺷﺪه و ﺑﺎ ﻛﺎﻫﺶ ﻟﻨﻔﻮﺳﻴﺖﻫﺎيHIV
اﻳﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﺑﺨﺸﻲ از ﭘﺎﻳـﺎنﻧﺎﻣـﻪ ﺗﺤـﺖ ﻋﻨـﻮان:ﺳﭙﺎﺳﮕﺰاري
ﻣﻬﻤﻲ در ﺣﺬف ﻣﺎﻳﻜﻮﺑﺎﻛﺘﺮومﻫﺎ دارﻧﺪ ﺧﻄﺮ ﻓﻌﺎل ﺷﺪن ﻋﻔﻮﻧﺖ ﺳﻠﻲ
و رﺳــﭙﺘﻮرHLA-H "ﺑﺮرﺳــﻲ ارﺗﺒــﺎط ﺑﻴــﺎن و ﭘﻠــﻲﻣﻮرﻓﻴــﺴﻢ ژنﻫــﺎي
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﻮﺻﻴﻔﻲ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ14.ﻧﻴﺰ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲﻳﺎﺑﺪ
اﻳﻨﺘﺮﻓﺮون ﮔﺎﻣﺎ ﺑﺎ ﺑﻴﻤﺎري ﺳـﻞ" در ﻣﻘﻄـﻊ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳـﻲ ارﺷـﺪ در ﺳـﺎل
اﺑﺘﻼ ﺑﻪ ﻋﻔﻮﻧﺖ،ﻛﻢﺗﺮﻳﻦ رﻳﺴﻚ ﻓﺎﻛﺘﻮر در ﺑﻴﻦ ﺑﻴﻤﺎران ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ
ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﻤﺎﻳـﺖ داﻧـﺸﮕﺎه ﻋﻠـﻮم ﭘﺰﺷـﻜﻲ و1298 و ﻛﺪ1390
ﺷﻴﻮع ﻋﻔﻮﻧﺖ، در آﻓﺮﻳﻘﺎMukadi درﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺑﺮرﺳﻲ،اﺳﺖ
.ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺪاﺷﺘﻲ درﻣﺎﻧﻲ ﻣﺎزﻧﺪران اﺟﺮا ﺷﺪه اﺳﺖ
HIV
15
ﻧﺘﺎﻳﺞ ﺣﺎﺻﻞ از. ﮔﺰارش ﺷﺪ%26/9 ،%35، %31/3 ﺑﻪﺗﺮﺗﻴﺐTB/HIV
References 1. Wise J. WHO identifies 16 countries struggling to control tuberculosis. BMJ 1998;316(7136):957. 2. Edsall J, Collins JG, Gray JA. The reactivation of tuberculosis in New York City in 1967. Am Rev Respir Dis 1970;102(5):725-36. 3. Hocking WG, Golde DW. The pulmonary-alveolar macrophage (first of two parts). N Engl J Med 1979;301(11):580-7. 4. Pape JW. Tuberculosis and HIV in the Caribbean: approaches to diagnosis, treatment, and prophylaxis. Top HIV Med 2004;12(5):144-9. 5. Tubercolusis. Center for Diseases Control (CDC), Iranian Ministry of Health and Medical Education, 2004. 6. World Health Organisation (WHO). Tuberculosis (TB). Global Tuberculosis Control Surveillance, Planning, Financing, Who Report. 2008. [Internet] 2008 [cited 2012 May 15]; Available from: http://www.who.int/tb/publications/global_report/2008/en/ 7. Maurya V, Vijayan VK, Shah A. Smoking and tuberculosis: an association overlooked. Int J Tuberc Lung Dis 2002;6(11):94251. 8. Rezaei-talab F, Akbari H, Rezaei-talab GH. Smooking associated with pulmonary TB. Med J Mashhad Univ Med Sci 2007;50(95):75-80. [Persian] 9. Tsukaguchi K, Yoneda T, Yoshikawa M, Tokuyama T, Fu A, Tomoda K, et al. Case study of interleukin-1 beta, tumor necrosis
factor alpha and interleukin-6 production peripheral blood monocytes in patients with diabetes mellitus complicated by pulmonary tuberculosis. Kekkaku 1992;67(12):755-60. 10. Guya MM. Diabetes and hypothyroidism. Annual Conference of Diabetes and Hypothyroidism Screening. Center for Diseases Control (CDC), Iranian Ministry of Health and Medical Education, 2006. 11. Nissapathorn V, Kuppusamy I, Josephine FP. Tuberculosis. A resurgent disease in immunosuppressed patients. Southeast Asian J Trop Med Public Health 2006;37:153-60. 12. Pérez-Guzmán C, Vargas MH, Torres-Cruz A, Pérez-Padilla JR, Furuya ME, Villarreal-Velarde H. Diabetes modifies the male:female ratio in pulmonary tuberculosis. Int J Tuberc Lung Dis 2003;7(4):354-8. 13. Walker C, Unwin N. Estimates of the impact of diabetes on the incidence of pulmonary tuberculosis in different ethnic groups in England. Thorax 2010;65(7):578-81. 14. Liberato IR, de Albuquerque Mde F, Campelo AR, de Melo HR. Characteristics of pulmonary tuberculosis in HIV seropositive and seronegative patients in a Northeastern region of Brazil. Rev Soc Bras Med Trop 2004;37(1):46-50 15. Mukadi YD, Maher D, Harries A. Tuberculosis case fatality rates in high HIV prevalence populations in sub-Saharan Africa. AIDS 2001;15(2):143-52.
333 ﺗﺎ330 ،5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
333
ﻛﺎراﻳﻲ دو روش ﭘﺎﻳﺶ ﺑﺮاي ﺗﺸﺨﻴﺺ ﻋﻔﻮﻧﺖ ﻣﺤﻞ ﺟﺮاﺣﻲ در ﺑﺨﺸﻬﺎي ﺟﺮاﺣﻲ ﻋﻤﻮﻣﻲ
Tehran University Medical Journal, August 2012; Vol. 70, No. 5: 330-333
Brief Report
Risk factors for tuberculosis infection: a brief report
Abstract
Received: February 15, 2012
Accepted: May 06, 2012
1
Elham Biranvand M.Sc. Saeid Abediankenari Ph.D.2* Alireza Khalilian Ph.D.3 Behnoush Biranvand4 1- M.Sc. Microbiology, Student Research Committee, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran. 2- Department of Immunology, Faculty of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran. 3- Bio Statistics, Faculty of Medicine, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran. 4- Medical Student, Jondishapour University of Medical Sciences, Ahvaz, Iran.
Background: Tuberculosis is one of the most important diseases with annually 8 million new cases worldwide. The purpose of this study was to investigate the risk factors for tuberculosis (TB) infection. Methods: In this descriptive study performed in Health center of Maznadaran province during 2010-2011, 183 patients with pulmonary and extrapulmonary TB infection were recruited. After measuring fasting blood sugar, and human immunodeficiency virus (HIV) antibodies, history of smoking was taken by using a questionnaire.
Results: The mean age of the participants was 46.8±19.8 years. The most common risk factor was diabetes and the lowest was HIV infection. Moreover, the prevalence of diabetes in women compared with that of men (OR=0.19, 95% CI=0.07±0.46) and smoking in men compared with women (OR=12.4, 95% CI=2.8±54.4, P<0.05) had statistically significant differences (P<0.05). Conclusion: The results of this research show that diabetes and smoking could be risk factors for tuberculosis infection. It is concluded that, in case of respiratory symptoms in patients with diabetes and smoking, tuberculosis can be considered as an important differential diagnosis. Keywords: diabetes mellitus, HIV, tuberculosis.
*
Corresponding author: Dept. of Immunology, Mazandaran University of Medical Sciences, Sari, Iran. Tel: +98-151-3243081 E-mail: abedianks@razi.tums.ac.ir
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5):330-3
http://tumj.tums.ac.ir
14. Proof Reading: A computer printout is sent to the corresponding author for proof reading before publication in order to avoid any mistakes. Corrections should be marked clearly and sent immediately to the Journal office. 15. Abbreviations and symbols: use only standard abbreviations. Avoid using them in the title and abstract. The full term for which an abbreviation stands should precede its first use in the text unless it is a standard unit of measurement. Short communication when possible; follow the same structure as original papers. 16. The corresponding author will be supplied with 3 free issues. 17. Ethics: Ethical considerations must be addressed in the Materials and Methods section. 1) Please state that informed consent was obtained from all human adult participants and from the parents or legal guardians of minors. Include the name of the appropriate institutional review board that approved the project. 2) Indicate in the text that the maintenance and care of experimental animals complies with National Institutes of Health guidelines for the humane use of laboratory animals, or those of your Institute or agency. 18. Conflicts of interest: Authors must acknowledge and declare any sources of funding and potential conflicting interest, such as receiving funds or fees by, or holding stocks and shares in, an organization that may profit or lose through publication of your paper. Declaring a competing interest will not lead to automatic rejection of the paper, but we like to be made aware of it. 19. Page charges: There are no charges for publication in this Journal. 20. Copyright: Accepted manuscripts become the permanent property of the TUMJ and may not be reproduced, in whole or in part, without the written permission of the Editor. 21. Peer review process: All manuscripts are considered to be confidential. They are peer-reviewed by at least 2 anonymous reviewers selected by the Editorial Board. The corresponding author is notified as soon as possible of the editor decision to accept, reject, or require modifications. If the manuscript is completely acceptable according to the criteria set forth in these instructions, it is scheduled for the next available issue. 22. Disposal of material: Once published, all copies of the manuscript, correspondence and artwork will be held for 6 months before disposal. The Final Checklist The authors must ensure that before submitting the manuscript for publication, they have taken care of the following: 1. Title page should contain title, name of the author/co-authors, their qualifications, designation & institutions they are affiliated with and mailing address for future correspondence, E-mail address, Phone & Fax number. 2. Abstract in Structured format up to 250 words. 3. References mentioned as stated in the Instruction to Authors section. 4. Tables should be typed on separate pages. 6. Make sure for Headings of Tables, their numbers and Captions of illustrations. Don’t repeat the information in tables if it is covered in the text. 7. Photographs / illustrations along with their captions. 8. Manuscript in Triplicate 9. Letter of Undertaking signed by all the authors. 10. Disclosure regarding source of funding and conflict of interest if any besides approval of the study from respective Ethics Committee/Institution Review Board. 11. Covering Letter 12. Floppy disk (latest version of windows) for on-line edition Nadereh Behtash M.D. Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal P.O. Box: 14155-6447, Tehran, Iran. Tel/Fax: + 98-21-88962510 Email: medjournal@tums.ac.ir URL: http://tumj.tums.ac.ir and http://www.tumj.ir The Editorial Board of the journal, reserves the right to accept or reject the article in any stage and any time or delete a part of the text, tables or figures, if necessary.
5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
INSTRUCTION FOR AUTHORS: 1. Aims and Scope: The “Tehran University Medical Journal” (TUMJ) is the official scientific and clinical monthly publication of the Tehran University of Medical Sciences. It accepts Original Papers, Review Articles, Short Communications and Letters to the Editor in the fields of basic science and medicine. All correspondences should be addressed to: The Editor-in-Chief, Tehran University Medical Journal. P.O. Box: 14155-6447. Tehran, Iran Tel/Fax: + 98-21-88962510 2. Submission: Papers submitted for publication should describe original work, not previously published elsewhere, totally or partly. Manuscripts must be submitted only in Persian with English abstracts and should be written according to sound grammar and proper terminology. Submission is acceptable via Journal URL: http://journals.tums.ac.ir/login. The Manuscript must be accompanied by a covering letter to the Editor-in-Chief, including title and author(s) name and undertaking that it has not been published or submitted elsewhere, and should include: Title; No author(s) name; the Abstract; Introduction; Materials & Methods; Results; Discussion; Acknowledgement and References. 3. The title page: The complete title of the manuscript, the name of all the authors with their highest qualifications, the department or institution to which they are attached, address for correspondence with telephone numbers, e-mail, and Fax number. 4. The abstract (no more than 250 words) in structured format as Background, Methods, Results and Conclusion followed by 3 to 6 Keywords must be presented. Use terms from the Medical Subject Headings (MeSH) list of index medicus: (http://www.nlm.nih.gov/mesh/MBrowser.html). 5. Introduction: This should summarize the purpose and the rationale for the study. It should neither review the subject extensively nor should it have data or conclusions of the study [in Persian]. 6. Materials & Methods: This should include exact method or observation or experiment. If an apparatus is used, its manufacturer’s name and address should be given in parenthesis. If the method is established, give reference but if the method is new, give enough information so that another author is able to perform it. If a drug is used, its generic name, dose and route of administration must be given. For patients, age, sex with mean age ± standard deviation must be given. Statistical method must be mentioned and specify any general computer program used. The Info system used should be clearly mentioned [in Persian]. 7. Results: It must be presented in the form of text, tables and illustrations. The contents of the tables should not be all repeated in the text. Instead, a reference to the table number may be given. Long articles may need sub-headings within some sections (especially the Results and Discussion parts) to clarify their contents [in Persian]. 8. Discussion: This should emphasize the present findings and the variations or similarities with other work done in the field by other workers. The detailed data should not be repeated in the discussion again. Emphasize the new and important aspects of the study and the conclusions that follow from them. It must be mentioned whether the hypothesis mentioned in the article is true, false or no conclusions can be derived [in Persian]. 9. Acknowledgement: All contributors who do not meet the criteria for authorship should be covered in the acknowledgement section. It should include persons who provided technical help, writing assistance and departmental head who only provided general support. Financial and material support should also be acknowledged [in Persian]. 10. Tables in limited numbers should be submitted with the captions placed above. Do not submit tables as photograph. Place explanatory matters in footnotes, not in the heading [in Persian]. 11. Figures should be in limited numbers, with high quality art work and mounted on separate pages. The captions should be placed below. 12. The same data should not be presented in tables, figures and text, simultaneously. 13. References: Personal communications, manuscripts in preparation and other unpublished data are not cited in the reference list but may be mentioned in the text in parentheses. Identify references in the text by Farsi numerals in parentheses on the line. References should be typed, doublespaced, and separate from the text and numbered consecutively in the order in which they are mentioned in the text. (References cited in figures and tables, but not in the text, should be numbered consecutively following the text references.) Journal references should contain inclusive page numbers; book references specific page numbers. Indicate abstracts by the abbreviation ‘Abst’ and letters by ‘Lett’ in parentheses. Abbreviations of journals should conform to those used in Index Medicus, National Library of Medicine. The references should observe the following style: Periodicals: List all authors if six or fewer; otherwise, list first six and add ‘et al’. Do not use periods after the authors initials 1. Vimala N, Mittal S, Kumar S. Sublingual misoprostol versus oxytocin infusion to reduce blood loss at cesarean section. Int J Gynaecol Obstet 2006;92(2):106-10. 2. Patted SS, Goudar SS, Naik VA, Bellad MB, Edlavitch SA, Kodkany BS, et al. Side effects of oral misoprostol for the prevention of postpartum hemorrhage: results of a community-based randomised controlled trial in rural India. J Matern Fetal Neonatal Med 2009;22(1):24-8. Books: Basmajian JV. Grant's Method of Anatomy. 11th ed. Baltimore: Williams Wilkins; 1989. Chapter in book: Monks R. Psychotropic drugs. In: Wall PD, Melzack RA, editors. Textbook of Pain. 3rd ed. Edinburgh: Churchill Livingstone; 1994. p. 963-89.
Tehran Univ Med J (TUMJ) 2012 August;70(5) http://tumj.tums.ac.ir
Tehran University Medical Journal Volume 70
Number 5
August 2012
Contents Determining effects of elaidic acid on PPAR- gamma expression in RAW 264.7 macrophage cell line......................................................................................................................................................275 Montakhab Yegane H, Babaahmadi Rezaiy H, Doosti M.
The effects of temperature and birth weight on the transition rate of hypothermia in hospitalized neonates using Markov models...........................................................................................................282 Akbarzadeh Baghban A, Jambarsang S, Pezeshk H, Nayeri F.
Resection and reconstruction of small intestine with ligasure and linear stapler: a comparative study...................................................................................................................................................289 Tavassoli A, Abdollahi A, Golmohammadzadeh H.
Correlation between MRS and serum PSA in the diagnosis of local recurrence after radical prostatectomy.....................................................................................................................................295 Ghafuri M, Vafaee Shahi A.
Peak systolic velocity of cavernosal artery of the penis before and after papaverine injection in erectile dysfunction.............................................................................................................................301 Bagheri S.M, Taheri M.
Greater occipital nerve block by bupivacaine/methyl prednisolone vs. bupivacaine/normal saline in medication overuse headache..........................................................................................................308 Alizade Khatir A, Panahkhahi M, Khage Nasiri A, Ramim T, Toghae M.
Congenital dislocation of knee: results of the treatment in 29 cases between 1970 and 2010 years at Shafa Yahyaian Hospital in Tehran................................................................................................314 Rahbar M, Jabalameli M, Aqajani N, Shafipour R.
The association between serum chemerin concentration and polycystic ovarian syndrome................320 Haghighi S, Yaghmaei P, Hashemi F, Saadati N, Ramezani Tehrani F, Hedayati M.
Factors related to extubation failure and post pulmonary complications in intracranial surgery in 254 patients: a brief report................................................................................................................325 Heydari S.V, Ramak Hashemi S.M, Abasnejad E.A, Abbasi Gravnd F, Ghorbani Yekta B.
Risk factors for tuberculosis infection: a brief report...........................................................................330 Biranvand E, Abediankenari S, Khalilian A, Biranvand B.
5 ﺷﻤﺎره،70 دوره،1391 ﻣﺮداد، داﻧﺸﮕﺎه ﻋﻠﻮم ﭘﺰﺷﻜﻲ ﺗﻬﺮان،ﻣﺠﻠﻪ داﻧﺸﻜﺪه ﭘﺰﺷﻜﻲ
TUMJ
TEHRAN UNIVERSITY MEDICAL JOURNAL The Official Publication of Medical School, Tehran University of Medical Sciences Volume 70
Number 5
August 2012
Chairman: S.H. Emami Razavi Editor in Chief: N. Behtash Executive Editor: M.A. Noyan Ashraf Associate Editors: SH. Akhondzadeh, A. Arab Kheradmand, N. Ataei, S. Borna, M. Ghazi Khansari, S.J. Ghazi Mirsaeed, J. Hajati, M. Kadkhodaei, A. Khoshnevisan, S. Moradmand, Z. Nadiya Hatmi, M.A. Noyan Ashraf, R. Omranipoor, N. Rezaei, N. Sajjadian Editorial Board: M. Akbarian, F. AmoozegarHashemi, B. Bahar, F. Davari Tanha, N. Ebrahimi Daryani, M.R. Hadiyan, Z. Hallaji, Z. Hussain Khan, M. Kajbaf Zadeh, M.J Mikaeli, A. Mousavi, S.M.J. Mortazavi, B. Nabaei, P. Pasalar , P. Pasbakhsh, M. Rasooli Negad, A. Shaabani, M. Sotoodeh, A.R. Talaeipoor, M. Vahid Dasjerdi, M.R. Zafarghandi International Board: F. Assadi (Chicago), J. Parvizi (Philadelphia), A. Gangi (Strasbourg), M.R. Keshtgar (London), Sh. Masood (Florida), P. Hanjani (Pennsylvania) Editors: N. Behtash, S.B. Hashemi, V. Nikoui, M.A. Noyan Ashraf Office staff: M. Asgari, H. Chaychi, A. Kamizani, R. Ramezani, S. Sadigh Publisher: Tehran University of Medical Sciences Office: Tehran University Medical Journal, Medical School, 202 Amouzesh building, Poursina Ave., Ghods St., Keshavarz Blvd., Tehran, Iran, P.o. Box: 14155-6447, Tel: +98(21)88962510, Fax: +98(21)88962510, Online submission: http://journals.tums.ac.ir/login, and http://tumj.tums.ac.ir, Email: medjournal@tums.ac.ir
TUMJ is indexed/ abstracted in: SCOPUS, EMBASE, Cambridge Scientific Abstracts (CSA), CAB Abstracts (CABI), Chemical Abstract Service (CAS), DOAJ, Psych Info, ULRICHÎ&#x201E;S, Index Copernicus, IMEMR, EMR Beta, SID, Magiran and Iran Medex