Ayvan 5. Sayı

Samsun Şavşatlılar Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği

Sayı: 05-06

3 Aylık Yerel Kültür ve Sanat Dergisi (Temmuz - Aralık 2013)

Özel röportaj:

CAN DÜNDAR

Dosya:

Şavşat’ta DÜĞÜN MACAHEL “saklı cennet”

1

bu sayıda... İMTİYAZ SAHİBİ

Şavşatlılar Kültür, Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği adına Erhan ALTUN erhan08altun@hotmail.com

14

YAZI İŞLERİ MÜDÜRÜ VE EDİTÖR

can dündar

Barış YILDIZ barisyildizbaris@gmail.com

“ Özel ropörtaj ”

YAYIN KURULU

Tuncay Çelik tunnay@superonline.com Sinan TEMUR sinan.temur@gmail.com

KAPAK TASARIMI Tuncay ÇELİK

KAPAK FOTOĞRAFI Atanur SEVİM

ADRES

Fevzi Çakmak Mh. Havza Sk. No:13/2 SAMSUN Gsm: 05054554988 ayvan@gmail.com

7

sağlık doğru ilaç kullanımı SUZAN ÖZDEDE

8

eğitim SİNAN TEMUR

12

bir insan bir öykü NİYAZİ ÇELİK

19

fikir - ...den sonra HALİL TEMUR

26

şiir ELİYASA GÜMÜŞ KEMAL GÜMÜŞ

27

yağmur tiryaki

28

tekkeköy belediyesi

Dergimizde yazılarını yayınlamak isteyenler ayvan08@gmail.com adresine bu yazılarını gönderebilirler.

20

YEREL SÜRELİ YAYINDIR DERGİMİZ BAĞIŞ KARŞILIĞI TEMİN EDİLİR Basım tarihi: 2013

2

be

de

GÖRSEL TASARIM VE FOTOĞRAFLAR

rn e k ha

Ufuk GÜMÜŞ Deniz YAZAR Sinan TEMUR Tuncay ÇELİK

rl e ri

4

MACAHEL saklı cennet

EDİTÖR Sevgili ‘’Ayvan’’ dergisi okurları....Sizlere verdiğimiz sözleri tutmaya devam ediyoruz. Her yeni sayımızda bir adım ileri gittiğimizi görebiliyoruz.’ ’Ayvan’’ dergisi artık büyüyor ve büyümeye de devam edecektir. Bu doğrultuda sizlere her sayımızda derginin ilkeleri doğrultusunda yenilikler sunmaya devam ediyor ve bunu da büyük bir aşkla yapıyoruz. Aşk dedik de belki de diğer sayılarımızda en az değindiğimiz konulardan biriydi aşk. Bizler ‘’aşk’’ı uluorta değil de Ayvan’ın sayfalarının, satırlarının arasına sindirerek anlatmak istedik.

Dügünlerimizde, memleketimizin yeşilinde , şairlerimizin nasırlaşmamış kalplerinde bu aşk daima mevcuttu. Bizler de bu aşkın terennümüne yer vermek istedik. Umarız bu sayımızla bir nebze olsun bam telinize dokunabiliriz.

Duygularımızın müşterek olması dileğiyle....

31 aşkın şiiri

BARIŞ YILDIZ 32

madene hayır ERHAN ALTUN

34

world soroban ALİNAZ GÜMÜŞ

BARIŞ YILDIZ

22

10

36 düğünlerimiz 37 fıkra yöresel yemek 38 yöresel bulmaca

ERHAN ALTUN

LAVİNİA

bir şiirin hikayesi

ŞAVŞAT’TA DÜĞÜN

39 karikatür

HÜSEYİN YAVUZ

Deniz Yazar’ın ropörtaj serisi devam ediyor.

3

PANCARCI 2013

Hemen her yıl geleneksel olarak yapılan pancarcı şenliğini coşku içinde yaşadık. Bu yıl 3 dernegin bir araya gelmesi ile daha da neşeli geçen pancarcımız da müzikle dolu bir gün geçirdik. Samsun Artvinliler Turizm ve Folklor Derneği, Samsun Şavşatlılar Kültür Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği, Tekkeköy Artvinliler Derneğinin bir arada olması sadece derneklerin farklı olduğunu ama birlik ve beraberliğimizin devam ettiğinin göstergesiydi.

Festival alanina yerleştirilen sahne ve ses sistemi sayesinde açık hava konserindeymiş gibi eğlenen hemşehrilerimiz halaylarla, şarkılarla, tulum ve akordionla, davul zurna ile coştu. Halk müziğimizin eşsiz melodileriyle türkülerimizi birlikte söyledik.

Üstte :Aşık Sancak (solda), Mustafa Bilir (sağda) Altta :Yaşar Mırık (solda), Arif Aymen (sağda)

4

HABER ETKİNLİK

Dernek başkanları hemşehrilerine seslendiler.

Dernek başkanlarının festivale gelenlere hitabında birlik ve beraberlik çağrısı yapması büyük bir alkiş aldı. Tek tek herkese teşekkürlerini sunan başkanlar biz biriz ve birarada olursak güçlüyüz dedi. Artvin'in bizi bir arada tutan ağacin gövdesi ve kökleri olduğu ifade edildi. Her ilçenin kendine has güzelliğinin olduğu ve bu güzellikleri ortak potada birleştirmemizin kültürel geleneğimiz olduğu vurgulandı.

Festivalimize katkılarından dolayı Atakum Belediye Baskani Sayın Metin Burma’ya teşekkür ediyoruz. Başkanın yoğun proğramı sebebiyle katılamadığı festivalimize Sayın Başkan Vekili katılarak Burma’nın selamlarını iletti.

11 Mayıs günü derneğimiz Anneler Günü için bir etkinlik düzenledi. Samsunum 1 gemisinde canlı müzik eşliğinde, kahvaltılı Karadeniz turu tüm annelerimiz tarafindan çok beğenildi. Bir çok annemizin ilk kez bindiği gemi seyahatinde heyecan dolu dakikalar yaşandı. Büyük ilgi gören etkinliğimiz hemşehrilerimizi hayatın yoğun temposundan alarak stres atma olanağı sağlamış oldu.

Samsun Büyükşehir Belediyesi Başkanı Sayın Yusuf Ziya Yılmaz”ın İstanbul da olması sebebiyle katılamadığı gezimizde bize bu güzel fırsatı verdiği için kendilerine çok teşekkür ediyoruz.

Böyle güzel bir günü yaşarken, bu günün anısına istedik ki yılın annesini seçerek bütün anneler adına bir hediye verelim. Elbette bütün anneler yılın annesi.

ANNELER GÜNÜ

Dernek yönetim kurulu olarak sayın Perihan KARA’yı yılın annesi olarak belirledik ve tüm anneler adına kendilerine yılın annesi plaketini Yönetim Kurulu Başkanımız Oktay Tekin takdim etti.

Derneğimizi bu tür organizasyonlarda yalnız bırakmayıp,her zaman yanımızda olan değerli Artvin dostlarına teşekkür ediyoruz.

Yılın annesi seçilen Perihan KARA plaketini başkan Oktay TEKİN’den aldı.

ACEM TEKKESİNDE MÜZİKLİ BULUŞMA

6 Mayıs Pazartesi günü dernek üyelerimiz için İlkadım Belediyesi Başkanın Sayın Necattin Demirtaş’ın da katıldığı bir akşam yemeği ve canlı halk müziği dinletisi ile faaliyetlerimize bir yenisini daha ekledik. İlkadım ilçesindeki tarihi yapılardan olan Acem Tekkesin’de verilen akşam yemeğinin ardından istek türküleriyle eğlenmeğe devam ettiler. Samsun da böyle bir mekanın varlığından yeni haberdar olan üyelerimizin bu tarihi yapıda bulunmaktan duydukları heyecan görülmeye değerdi.

Biz biliyoruz ki insanlar ne kadar sosyal olursa hayatı o kadar çok tanır ve hayat kalitesini daha da yükseltebilirler. Bu amaçla bir kez daha belirtmek gerekir ki Şavşatlılar Derneği olarak bu güne kadar yaptığımız çalışmalar bundan sonrada tüm hızıyla devam edecektir.

5

Şavşatlılar Derneği

SAMSUN DERNEKLER FUARINDA

Samsun’da faaliyet gösteren hemşehri derneklerinin İlkadım Belediye Başkanı Necattin Demirtaş’ın öncülüğünde biraraya gelerek düzenlemeye karar verdikleri “Samsun Hemşehri Dernekleri Fuarı”14-16 Haziran tarihleri arasında Sevgi Kafe yanında gerçekleştirildi.

Fuara Şavşatlılar Derneği yönetim kurulu olarak, Artvin’de ki yerel yöneticiler ve kamu kurumlarından aldığımız desteklerle kurulan standlarda yöremizi tanıtmaya çalşıtık. Şavşat’dan getirilen yöremi-

zin eski alet ve makinaların tanıtımını yaptık. Ayrıca Artvin ve Şavşat’ın dört mevsimini yansıtan standlar kuruldu. Bir başkasında ise il ve ilçemizin tarihi ve turistik özellikleri, yöresel yemekleri, örf ve adetleri tanıtılmaya çalışıldı.

Samsundaki diğer derneklerle birlikte olma ve kaynaşmanın mutluluğunu yaşanırken aynı zamanda büyük bir de dayanışma örnegi sergilendi. Karşılıklı sevgi ve hoşgörünün yaşandığı fuarın tekrar düzenlenmesi herkesin ortak isteğiydi.

GELENEKSEL BAYRAMLAŞMA TÖRENİMİZ DERNEK LOKALİNDE YAPILDI

Ramazan bayramının ilk günü derneğimiz lokalinde gelenekselleşen bayramlaşma töreni düzenlendi.

Memleketinde tatilde olan bir çok üyemizin eksikliğinin burukluğuna rağmen kalabalık geçen bayramlaşma töreninde çok güzel kucaklaşmalar yaşandı.

Diğer şehirlerden Samsun’a gelen 6

hemşehrilerimizin katılımıyla şenlendirdiği bayramlaşma töreninde iki kat mutluluk yaşadık.

Herkesin birbirini sevgiyle kucakladığı bayram günlerinin coşkusunu yaşamak ve diğer günleri de bayram havasına dönüştürmek için Şavşatlılar derneği Yönetim kurulu olarak çalışmalarımıza devam edeceğiz.

İLAÇ ve

DOĞRU İLAÇ KULLANIMI

İlaç günlük hayatta sıkça tükettiğimiz,

İlacı kullanmaya başladıktan sonra ortasağlığımızı korumada ve ciddi hastalıkların ya yeni çıkan her türlü rahatsızlığı dikkate alın, tedavisinde vazgeçilmez öneme sahip ürünilacın ciddiye alınacak bir yan etkisi olabilerdir. İlaç dışında bitkisel ürünler, besin taklir, mutlaka doktorunuza veya eczacınıza danışın. viyeleri, vitaminler vücudumuzda bir seri deği şikliğe, etkiye sahip olup hepsi de ilaç sayılır.

Kronik rahatsızlıklar dışındaki duHer ilacın vücutta önceden bilimsel çalışmarumlarda ilacı size önerilen süre kadar kullarla tesbit edilen bir etki mekanizması vardır, lanın, gereksiz yere süreyi uzatmayın. ancak kişisel ve dış etkenler ilacın etkisini değişSONUÇ OLARAK: tirebilir. Kişinin yaşı, kilosu, cinsiyeti, kullandığı • İlaçları yalnızca doktorunuzun diğer ilaçlar, vücudun ağızdan alınan ürünlere önerisiyle,reçeteli olarak kullanın,reçetesiz aşırı duyarlılığı (allerjik reaksiyonlar), kadınlarda ilaç almayın. hamilelik ve menstrüasyon • İlaçları belirtilen doz dönemleri ilacın beklenen ve sürelerde kullanın,dozu nihai etkisini değiştirebilir. yükseltip, azaltmayın,hangi Bütün bunların sonucunda saatte almanız her ilaç herkeste aynı etkiyi gerektiğine dikkat edin, tedayapmayabilir, her ilaç doğru vi süresi dolmadan bırakmayın. bir şekilde kullanılmadığında • Komşuya iyi gelen ilaç size zehir etkisi yapabilir, kişiye zarar verebilir klişesini ciddiye yarar sağlayacak yerde ciddi alın. zararlar verip hatta öldürebi• İlaçlarınızı mutlaka (BİR) lir. İlaç tedavisinde ilacın et1 bardak SU ile için,süt,meyve kisi kadar, kişinin kullandığı suyu,çay, v.s. ve sıcak içeceklerdiğer ilaçlarla ve yediği içtile asla içmeyin ,ciddi sorunlara ği besinlerle etkileşmesi de sebep olabilir.

Ecz. Suzan ÖZDEDE önemlidir. Çeşitli hastalıkları • Bitkisel ürünleri doğalnedeniyle birkaç çeşit ilaç kullanması gedır, zararsızdır sanmayın, onların da reken hastalar, kullandığı ilaçları, bitkisel ilaçları ilaç sayıldığını, ilaç gibi etki gösterdiğini ve besin takviyelerini doktora eksiksiz bildirmeunutmayın,doktorunuzdan ve eczacınızdan lidir, kullandığım bitkisel bir çay veya ürün diye size gerekliliği konusunda bilgi alın. düşünerek, zararsızlığına karar vermemelidir.

• İlaçların özel kullanım şekilleri ve saklama Birlikte alınan ilaçlar, ürünler, besinler ilacın etkoşulları (insülinler,astım ilaçları v.s. gibi) kisini artırabilir, azaltabilir, hatta yok edebilir, siz varsa bunları eczacınızdan iyice öğrenin,bilgi yüksek tansiyonunuz için ilaç kullandığınızı düsahibi olun,,süspansiyon şeklindeki şurupları şünürken, ilacın etkisi çok azalmış olabilir, yada kullanmadan önce iyice çalkalayın, etkiyi çok artırarak tansiyonunuzu çok fazla dü• İlaçları ve gıda takviyelerini sadece ecşürebilir. Doktorunuzun bilgisi dışında başka bir zanelerden satın alın,internet ve telefon ilaca başlamayın,başkalarının tavsiyesiyle ilaç kularacılığıyla satın almayın,kimliğinden ve lanmayın. Ona iyi gelen ilaç size zarar verebilir. eğitiminden emin olmadığınız insanların ilaç İlacınızı size önerildiği şekilde, doğru kullanhakkında verdiği bilgilere ,satış tekniklerine mak da hastanın sorumluluğundadır, siz yaninanmayın,aldanmayın. lışkullanırsanız bunu kimse kontrol edemez.

Herkese sağlıklı günler diliyorum.

7

EĞİTİM u: in. işi nüfus e y i 300 b .

384 K k n r 0 n o ü i 7 1 y T : B l ı i 27 • ayıs ı: 4 M lyon 6 ersite sayıs i v i c n 75 Mi n ü e r sı: deki te öğ i sayı i e c s y i r n k e e r r v üni a, e öğ • Tü deki okuld nları v e 5 a y 6 i r 1 k o r l n i 0b i oku • Tü ci ve göre 6 e dek y e i n k i öğren r r ü e 0 l i T 7 r 6 e • 012 v 9 bin on 42 2011-2 y l i m n. m 25 etme topla r ğ ö 7 : in 31 anları 880 b me or e l z i ve kuma o e d ı: %4 rkiye a oran m u • Tü k 4,5 o anı: % r Dergi o a 22

okum anı: % r o Kitap a m

e oku %25 Gazet eme: l n i

d o Rady

EĞİTİM

DOĞRULARI SÖYLEMEK DEĞİL...

DOĞRULARI YAPMAKTIR

Yukarıda ki verilere bakıldığında 75 Milyon 627 Bin 384 nüfusun öğretmenlerimizi de dahil edersek 30 Milyon 609 Bin 987 si direk eğitim – öğretimle iç içe. Bu orantılandığında nüfusun 5/2 ikisine denk düşmekte. Türkiye’nin okuma ve izleme oranlarına bakıldığında ise hiçte iç acıcı görülmemektedir okuma oranları. İzleme oranı ise okumaya fırsat vermeyecek kadar fazladır.

İstatistiksel verileri bir kenara bırakacak olursak sorgulamamız gereken şeyin Nüfus, okul, öğrenci, okuma oranının değil; verilen eğitim öğretimin kalitesini sorgulamamız gerektiğini düşünüyorum. Bunu yaparken de suçu üzerimizden atıp öğretmenleri, okulu veya aileyi suçlamanın çözüme yönelik olduğunu düşünmüyorum.

8

Ama ortada bir eksiklik olduğu gerçek. Şu anlam çıkmıyor mu diploma sahibi; okumayan, araştırmayan, sorgulamayan, düşünmeyen, tüm bunlar olmadan savunan veya sorgulayan veyahut daha ileri gidip saldıran insanların çok olduğu anlamı çıkmıyor mu?

Erzurumlu ninenin dediği gibi “Ben bilmem beyim bilir” denilmesine delalet değimlidir bu.

Okuyup araştırmamak, düşünmemek, sorgulamamak biat etmek, itaat etmek değimlidir. İlk emri Oku olan İslam dini ile de çelişmez mi bu durum?

Karşımıza çıkan bir başka durumda gene okumadan, araştırmadan birilerinin söylediği şeye inanan ve inandığı şeylerin mutlak doğru olduğunu savunan; bu doğruları içinde birçok şeyi göze alabilen insanları çıkarmaktadır.

Sorunun temelinde okumakla birlikte sorgulamak becerisinin kazandırılmaması ve merak duygusunun öldürülmesi olduğunu düşünüyorum.

Başta da dediğim gibi suçlu olarak ötekini görmenin çözüm olmadığı bir gerçek.

Peki nedir çözüm?

Şunu kabul etmek gerekir ki, görsel basının ve internet sektörünün bu kadar hızla ilerlediği bir zaman diliminde bunu başarmak zor gibi görünüyor. Ama beklide oralardan başlamak gerekiyor. Bilişsel gelişimin en hızlı olduğu yaş aralığı 0-6 yaştır, ve bu yaş aralığında çevresel faktörlere bağlı şekillenen davranışlar büyük oranda şekillenmektedir. Bozulan bir makineyi tamir etmek gibi 3 günlük bir süreç değil, insan gelişimi ve olumlu davranışı kazanması uzun bir süreç ve sabır gerekmektedir.

Bu süreçte kritik dönem dediğimiz dönemler vardır. 0-6 yaş ta bilişsel gelişim ve davranışın kazanılması ve oturması için kritik dönemdir.

Ne istiyorsunuz çocuklarınızdan, geleceğinizden? Bu dönemde onu oturtturmak gerek. Burada en önemli görev biz büyüklere düşmektedir. ÖNCE BİZ. Elinizde sigara sigaranın zararlarından bahsetmeniz boşuna veya elinize bir gazete kitap almadan evladım oku demeniz ne kadar gerçekçi.

Siz olsanız inanır mısınız? Bir şeyi düzeltmek istiyorsak önce kendimizden başlamak gerekir çocuklarımız söz konusu ise.

Okuma ve düşünme alışkanlıklarını bizimle kazanacaklardır. Onlara ne düşüneceklerini değil nasıl düşüneceklerini öğretin. Ki sizden sonra

birilerinin ne düşünmeleri gerektiğini söylememesi için.

Çocuklarınızı "kişilik sahibi" yapabilmek için düşündüklerini, isteklerini ve inandıklarını keşfetmelerine izin verin. Merak duygularını öldürmeyin ve canlandırın.

Çocuk, anne babanın görülen birçok özelliğini aldığı gibi, gözle görülmeyen özelliklerini de alır. Bu yüzden davranışlarınıza dikkat edin. Çocuğunuza "ne" söylediğinizden çok daha önemli olan, "nasıl" söylediğinizdir. Çocuğunuzun problemlerini kendi kendine çözmesine fırsat verin.

Kendi sorunlarını çözebilen kişilik sahibi insanlar olmasına fırsat verin. Çözemediği vakit devreye girin. Çocuğunuzun yanlışlarını değil doğrularını yakalayın. Gördüğünüz doğruları söyleyin takdir edin. Bu o doğru davranışın oturmasını sağlayacaktır. “akıllıya kırk gün deli dersen deli olur”

Davranış kazandırmada mutlaka TUTARLI olun. Yaptığınız etkinlikler ve davranışlar devamlılık sergilesin.

Hangi yasta olursa olsun, her fırsatta çocuğunuzun fikrini sorun.

Çocuğunuzun kendisi olmasına izin verin.

UNUTULMAMALIDIR Kİ; Eğitim, ana kucağından başlar; her söylenen sözcük çocuğun kişiliğine konan bir tuğladır.

9

Sinan TEMUR Psikolojik Danışman

LAVİNİA

“Bir şiirin hikayesi” Özdemir Asaf şiirlerinde tek kadın ismi vardır: Lavinia. Şairin en bilinen şiirlerinden biri olan ve hala dillerde olan Lavinia, platonik bir aşkın mahsulüdür.

Evvela Lavinia’nın kelime anlamını vermek yerinde olacaktır.

Lavinia: çiçek ismi, özgürlük……

Tarihsel kişilik olan lavinia: “LAVİNİA, Shakespeare’in Titus Andronicus isimli eserinde, Roma İmparatoru Titus’un güzeller güzeli kızıydı. Tamora’nın iki oğlu tarafından tecavüze uğramış ve bu nedenle kral babası tarafından öldürülmüştür.’’

Pek çok insanın henüz çok gençken kız arkadaşına okumak için ezberlediği bu aşk şiiri kime yazılmıştır, Lavinia kimdir?

10

Lavin Sana gitme demeyec ia eğim. Üşüyorsun ceketim i al.

Günün en güzel saat leri bunlar.

Yanımda kal.

Sana gitme demeyec eğim.

Gene de sen bilirsin .

Yalanlar istiyorsan yalanlar söyleyeyim , İncinirsin.

Sana gitme demeyec eğim, Ama gitme, Lavinia .

Adını gizleyeceğim Sen de bilme, Lavin ia.

1957 Özdemir Asaf

Lavinia ile bahseden yazılarda cümleler yarım bırakılmış gibidir. Genellikle Lavinia’ya aşık kişilerin ismi saklı tutulmuştur. Mücap Oflazoğlu Lavinia’dan bahsederken ‘’aşıklarıyla, şiirlere yansıyan çekiciliğiyle ünlü bir şairimizin Laviniası’dır o.’’ der ama Özdemir Asaf ’ın ismini açıklamaz. Ünlü gazeteci İlhan Selçuk da bir yazısında Lavinia’nın iki aşığının ismini verirken üçüncüyü ‘’yere bakan biri’’ olarak tarif eder ve adını gizler. Aslında burada yere bakan biri dediği Özdemir Asaf ’ın ta kendisidir…

Lavinia’nın asıl adı Mevhibe Beyat’tır.

Güzel sanatlar akademisini bitirmiş, güzelliği ve yakın dostluğu ile çevresini etkilemiş biridir. Özdemir Asaf her ne kadar da Levinia’ya aşık olsa da Lavinia Özdemir Asaf ’a aşık değildir. İlk aşkı ve hocası Edip Hakkı Köseoğlu’dur. İkinci aşkı ise ünlü gazeteci İlhan Selçuktur.

Lavinia 1952’de İlhan Selçukla evlenir. Daha

sonra İlhan Selçuk’tan ayrılan Lavinia ünlü sinema oyuncusu Öztürk Serengil’le evlenir.

Ne var ki bu evlilik de uzun sürmeyecektir. (Bu arada Öztürk Serengil’i filmlerde seslendirerek onu şöhrete kavuşturan Mücap Oflazoglu’dur.)

Mevhibe Beyat üçüncü ve son evliliğini ise fotoğraf sanatçısı ve kameraman Muhlis Hasa ile yapacaktır. Şiiri daha farklı gözle inceleyecek olursak, “Adını gizleyeceğim, sen de bilme” derken bir tür hiçliğe, önemsizliğe mahkum etmiş kızı.

Hele o tarihteki Lavinia’nın sonunu düşündükçe, Mevhibe’ye bu ismi verirken, ‘Acaba bu sevda nefrete mi dönüşmüştü, bir tür intikam mıydı’ diye düşünmüyor değilim.

O zaman ortaya şu sonuç çıkıyor; Lavinia bir aşk şiiri değil, intikam şiiridir.

Barış YILDIZ 11

1

İNSAN ÖYKÜ

Niyazi ÇELİK Emekli öğretmen

Merhaba Ayvan okuyucuları,

Samsun Kavak’ta oturan bir vatandaşın iki kızı

Merhaba kırık arazinin düzgün insanları

vardır. Kızının büyük olanını evlendirir ve bir süre

Ayvan dergimizin bu güzide köşesinde bana da bir yer ayırıp sizlere küçük te olsa seslenmek ve birşeyler paylaşmak benim için oldukça mutluluk

sonra bu evlilik boşanmayla sonuçlanır. Aile bu olaya elbette çok üzülür. Üstüne üstlük ortada bir çocuk da vardır.

verici bir duygu olmuştur.

Ben Şavşat’ın Armutlu Mahallesinden emekli öğretmen Niyazi Çelik. 1989 yılından beri Samsun’da yaşıyorum. Ayrıca bir dönem de Şavşatlılar Derneğinde başkan olarak yönetimimde bulunmanın şerefine nail olmuştum. Şunu özellikle belirtmem gerekir ki derneğimizin şu an yönetiminde bulunan arkadaşlarımı kat kat tebrik etmek istiyorum.

Herkese örnek olacak mükemmel uyumlu çalışmalar gerçekleştirdiler. Şu an okumakta olduğunuz Ayvan dergisini çıkararak çok önemli bir çalışmaya imza attılar. Bu eseri bizlerin hizmetine sunan genç öğretmenlerimize, genç kardeşlerimize ne kadar teşekkür etsek azdır. Tek tek hepsinin gözlerinden öperim.

Sevgili dostlarım, her yörenin kendine özgü bazı özellikleri vardır. Artvinimiz de bütün ilçeleriyle birlikte farklı gelenek ve görenekleri içerisinde barındıran bir çeşitliliğe sahiptir. Türk, Gürcü, Laz. Hepsi bizimdir.

Sevgili dostlar, biz gurbetçiyiz. Kırsal kesimin insanları olarak dar ve orta gelirliyiz. Bursa’yı, İstanbul’u, İzmit’i ve Samsun’u yaşam alanı olarak

Bu Kavaklı kardeşimizin küçük kızlarına

seçmişizdir. Bizler Samsun’da oturuyoruz. Biz

da bir talip çıkar. Gençler bir süreden beri

Samsun’u Samsun da bizi sevdi. Burada olmakla

çıkmaktadırlar. Ama baba büyük kızının başına

ilgili olumsuz bir düşüncemiz olamaz. Bizim

gelenlerden sonra biraz endişelidir. Kızına

genlerimizde kavgaya dolandırıcılığa ve hırsızlığa

görüştüğü gencin nereli olduğunu sorar. Artvinli

yer yoktur. Bizim üç özelliğimiz vardır ki, bunu da

olduğunu öğrenince daha üstelemez.

yaşanmış öykü ile dile getireceğim.

12

İster ki bir devlet dairesinde çalışsın.

Kavaklı kardeşimiz Artvinlileri hiç

tanımadığından gelenek görenekleri hakkında

Okuyamayan olursa da mutlaka sigortalı bir işe

bilgi edinmek ister. Fakat bu iş kimseye belli

girip emekliliğini kazanmasını arzu eder. Bizde

etmeden yapmak ister. Acaba kime sorsam da

okumayana kız vermezler.

bilgi edinsem diye düşünüp durur. Araştırmasını

İkincisi, gurbete çıkıp çalışan, az veya çok

sürdürürken Samsun’da oturan ve ticaretle

kazanan Artvinliler en kısa zamanda evini

uğraşan bir emekli öğretmenden bahsederler.

almıştır. Kirada oturan hemşehrilerimiz çok azdır.

Bu kişinin çok açık sözlü olduğunu, Artvinlinler

Yani kısa zamanda ev sahibi olmak isteriz. Aç

hakkında en doğru bilgileri ondan alabileceğini

susuz gezeriz ama kendi evimizde otururuz.

söylerler.

Üçüncüsü ise, bizde boşanma neredeyse hiç yoktur. Biz bir kez evlendik mi kör de olsa,

Adam sora sora bizim emekli öğretmenimizi bulur. Onun iş yerine gelerek selam, muhabbet,

topal da olsa, her ne olursa olsun ölünceye

çay ikramı sonrası açılır ama neden geldiğini

kadar devam ederiz. Aile bağlarımız çok sıkıdır.

söylemez. Hocam der, sizin çok açık sözlü

Samimiyet üzerine kurulan evliliklerimizde

bir insan olduğunuzu duydum. Beni size

aldatma hikayesi bizim kitabımızda yoktur.

gönderdiler. Çok rica ederek bir konuda beni

Sevdiklerimizi ölünceye kadar severiz. Derler

aydınlatmanızı isteyeceğim. Amacımın ne

ya Allah sizi bir yastıkta kocatsın. İşte bu

olduğunu en sonunda söyleyeceğim der. Hocam

Artvinlilerde gerçekten böyledir diyerek sözünü

siz Artvinliler Samsun’da bir hayli kalabalıksınız.

bitirir.

Kavaklı dostumuz sözü alarak, hocam

Anlatılanlardan anladığım kadarıyla çok iyi bir yere sahipsiniz. Kime sorsam size dair oldukça

alacağım cevabı aldım ve çok ta tatmin edici

iyi şeyler duyuyorum. Bana Artvinlilerin ne gibi

oldu der. Daha sonra da bizim en başta

özelliklere sahip olduğunu söyler misiniz? Neleri

anlattığımız olayı anlatarak esas amacını açıklar

sever, neleri sevmezsiniz. Ailevi özellikleriniz

ve kızının evliliğine onay verdiğini söyler.

nelerdir?

Emekli öğretmenimiz misafirine diğer kızını da bir Artvinliyle evlendirmesini tavsiye eder ve

Bizim emekli öğretmenimiz, bak kardeşim

gülüşerek ayrılırlar.

ben size çok şey anlatabilirim ama esas olarak üç

Sevgili Ayvan okuyucuları, yaşanmış bir olayı

tane şeyden bahsedeyim, gerisini sen tahmin et der ve anlatmaya başlar :

sizlere özetlemeye çalıştım. Hepinize sevgi ve

Birincisi, bizler gurbetçiyiz. Memleketimiz

saygılarımı sunarım.

kışın boşalır, yazın dolar. Bu bakımdan herkes çocuğunu, kız ya da erkek, bir meslek sahibi olsun diye okutur.

13

Değerli AYVAN okuyucuları;

Sarı Zeybek, Mustafa, Demirkırat gibi belgeseller ve kitaplarıyla tanıdığımız ünlü yazar, belgeselci, gazeteci Can DÜNDAR ile yayın ekibimiz 16.05.2013 Perşembe günü Çarşamba Kitap Fuarı imza gününün bitiminde sizin için görüştü. Sıcak ve samimi kişiliğiyle çok hoş bir sohbet havasında geçen söyleşimizi bu sayımızda sizlerle paylaşıyoruz.

CAN DÜNDAR

AYVAN: Can Bey öncelikle hoş geldiniz. Sizinle bu söyleşiyi gerçekleştirme şansını bize verdiğiniz için AYVAN dergisi okuyucuları adına size sonsuz teşekkür ediyoruz.

AYVAN: Son kitabınızda “AŞKA VEDA” dediniz. Aşkın hayatınızdaki yeri nedir? Bir gecelik ilişkilerin çoğaldığı günümüzde toplumun aşka bakışındaki değişimi nasıl yorumluyorsunuz?

niz, ibadetten bilime kadar her şeyin aslında aşkla yapılması onun hem samimiyetini hem inandırıcılığını arttırıyor. Bence bir toplum da, aslında aşkla var oluyor yaptığı ürettiği her şeyde. Onun için “veda” derken aslında maalesef günümüzde aşkın gündelik ve fazla yaşanır hale gelmesi eski tutkulu, ateşli halini terk etmesi biraz daha çıkara maddiyata dayalı hale gelmesini kastederek “aşka veda” dedim. Yoksa aşk, çok veda edilesi bir şey değil.

Can DÜNDAR: Valla, ben yaptığım her şeyi aşkla yapmaya gayret ediyorum ve insanlarında ancak aşkla yaptıkları şeylerde mutlu olacaklarını düşünüyorum. Bu illa iş de değil, bir hayat tarzı. Sevdiğiniz işi aşkla yapar, sevdiğiniz kişiyi aşkla severse-

AYVAN: Can Bey, 30 yaşın üstündeki kitle aslında sizi çok iyi tanıyor ve seviyor ama bugün gördüğümüz okuyucu kitleniz 20 yaş grubunun altındaydı. Herkes kuyrukta kitap imzalatmayı bekliyordu. Bu, sizin alışkın olduğunuz bir durum mu?

14

“Mustafa” da, Atatürk’ün bizden biri olduğunu anlatmaya çalıştım AYVAN: “Mustafa” filminiz aslında çok güzel olmasına rağmen, çok eleştiri aldı. Bu kadar eleştiriyi almanızın sebebi nedir sizce?

Can DÜNDAR: “Mustafa” da, Atatürk’ün bizden biri olduğunu anlatmaya çalıştım. Maalesef bu duygu, bizden biri olması, insanlara çok şey gelmedi. Yani, onu heykel olarak gören bir anlayış var. Bu insanın sevme biçimiyle ilgili. Mesela ben de, benim gibi insanları severim, bana yakın insanları severim. Benim dokunamadığım, dururum. uzak insanlara ulaşamadığım

Bu basit bir insan yaklaşımı. Mustafa adı da oradan. Benim ilk ismiyle hitap edebildiğim insanlar bana daha yakın, daha sıcak demektir. Sayın diyorsam, mesafeli ve soğuk ilişkim var demektir. “Mustafa” diyerek onu anlatmayı denedik ama bazı insanlar demek ki öyle bir “tapınma” yâda “putlaştırmayı” seviyorlar.

Ben gerçekten istedim ki abimiz gibi, babamız gibi sevelim, yani dokunabilelim. Zamanla daha iyi anlaşılacaktır diye düşünüyorum.

Can DÜNDAR: Yani, imza günlerinde gençlerle iyi bir ilişkim olduğunu hissediyorum. Lise, üniversite öğrencileri genellikle ağırlığını oluşturuyor okurların. Buna, dediğiniz gibi hem şaşırıyorum, hem seviniyorum. Benim, dediğiniz gibi, belgesellerimi izleyenler daha orta yaşlarına gelmiş bir kitle.

Ama benim için gençlerin ilgisi çok sevindirici. Onlarla da bir bağ kurabildiğimi, ortak bir dil oluşturabildiğimi hissediyorum. Bu benim için çok sevindirici ve olumlu gerçekten.

Paylaştıkça anlıyorum ki insanlarda da benzer bir ihtiyaç var. Hem de, bilmedikleri birçok şey var benim gibi. Dolayısıyla bu paylaşım ucu açık bir şekilde devam edecek, gittiği yere kadar.

Deniz Gezmiş üzerine bir film çalışmamız var AYVAN: Acaba çantanızda neler var. Yeni filmlerinizi ne zaman izleyiciyle buluşturacaksınız?

Can DÜNDAR: Var elbette. Deniz Gezmiş üzerine bir film çalışmamız var. Şu anda bu konuda bir senaryo yazıyorum. Zannediyorum önümüzdeki sezon onu gişelerde olur vizyona girer diye düşünüyorum. Onun hazırlığındayız şu anda. Belgesel çalışmalarımızda var, kitapta var hepsine zaman ayırmaya gayret ediyorum elimden geldiğince.

AYVAN: Belgesellerinizin konularına baktığımız zaman, genellikle halkımızın çok merak ettiği fakat bilgi sahibi olmadığı konulara değiniyorsunuz. Köy enstitüleri belgeseli bunun bir örneğiydi. Bundan sonraki belgesellerinizde de yine merak edilen, ama çok bilinmeyen belgeseller yapmayı düşünüyor musunuz?

Can DÜNDAR: Doğrusu, ben bir şey biliyorum da halka öğretiyorum gibi bir durum yok.

Ben de merak ediyorum, öğreniyorum ve insanlarla paylaşıyorum. Sonuçta birçoğu benim de yazma sürecinde, hazırlama sürecinde öğrendiğim şeyler. O yüzden bir ukalalık yapacak halim yok. Dolayısıyla, bendeki o merak sürdüğü sürece paylaşma süreci de devam edecek.

AYVAN: Müsaade ederseniz size “Hocam” diye hitap etmek istiyorum. Bir öğretmen olarak, uzun yıllar okullarda öğrencilerimle şiir dinletileri yaptım. Yaptığım dinletilerde programın açılışını, sizin şiiriniz olan "şiirsiz toplum"u kendi sesinizden dinleterek yapıyordum. Mesela, O eseriniz benim için bir şaheserdi. Şimdi bir şeyi merak ediyorum. Otobiyografinizde yazdığınız ‘okumayı 15

söktüğümde yedi yaşımdaydım ama dikmek yıllarımı alacaktı" ifadenizden de hareketle; kaleminiz, yazarken sizi daha çok neye götürüyor? Belgeselcisiniz, şairsiniz, romancısınız, yönetmensiniz…

Can DÜNDAR, hangisinde kendini daha iyi ifade ediyor?

Can DÜNDAR: Zaman içinde ben kendi çizgime dönüp baktığımda, hani kendi belgeselimi yapar gibi bakarsam; ilk olarak habercilikle başladım, sonra gazetelerde köşe yazılırına başladım. Arkasından belgesel başladı. Belgesel daha didaktik metinlerin ağırlıklı olması gereken işlerdi. Ama bir noktadan sonra duygu karışmaya başladı metinlerin içine ve bundan itibaren ki; -Siz onu şiirsellik diye yorumladınız ve bu beni çok mutlu etti- biraz daha edebiyata yakınlaşmaya gayret ettim. Ben, edebiyatı hep okurum, izlerim, severim ama kendim daha mesafeli duruyordum. Çünkü belgesel çok da edebiyata müsait değil. Belgesel mümkün mertebe daha mesafeli durması gerekli, konusuyla arasında mesafe koyması biraz daha didaktik olması gerekiyor. Son dönemde özellikle bu “Lüsyen” kitabıyla birlikte, biraz daha edebiyatın hava sahasına da girdim, ya da karasularına daldım, diyebilirim. Orada biraz daha yazıp kalem oynatmak istiyorum. Kendi kalemimi orda sürtmek istiyorum. O bana daha sıcak geliyor. Yazarken de, belgesel yaparken de biraz daha, en azından, hani edebiyata bir şapka çıkarma, edebiyatın karasularında kalem oynatma, daha fazla çekiyor beni.

çalışıyorum ki; benim çektiğimi çocuğum çekmesin. Tarihi severek yetişsin. Keza, edebiyatı da; yazdığım her satıra, Türkçeme biraz daha özenerek saygı duyarak yazmaya gayret ediyorum. Önümüzdeki süreçte beni biraz daha edebi metinlerde göreceksiniz zannediyorum.

AYVAN: Bu soru biraz “aile içi” olacak ama, biyografinizde “Çocukluğumda çok sakindim. Ayşegül’lerim dahi yırtılmadan duruyordu, onları oğlum yırttı.” diyorsunuz. Oğlunuzla ilişkileriniz nasıl?

Can DÜNDAR: Çocukluğum öyleydi biraz. Daha doğrusu ben sıra dışı bir çocuktum belki. Çocuklar genelde yaramaz olur o yaşlarda ama ben çok, -hakikaten nasılsa bilmiyorum- Cinali’lerim, Ayşegül’lerim duruyordu. Dokunulmamıştı neredeyse. İlk günkü gibi. Şimdiki çocuklarla kuşak çatışması meselesi herhalde. Onlar daha kıymet bilmeyen bir kuşak. Oğlumda biraz biraz yazar oldu Allahtan. Ayşegülleri yırttı ama kendi Ayşegüllerini yazdı. Bundan dolayı çok mutluyum.

AYVAN: Can Bey, Samsun’a gelirken bir çekinceniz var mıydı? Karadeniz illerinin toplumsal tepkilerinin farklı olduğu düşünülür genelde.

Can DÜNDAR: Yok, katiyen böyle bir şey düşünmedim. Yani, ben çok sık gelip gidiyorum Karadeniz’e. Uzaktan durup bakmak gibi bir halim de yok. Ayrıca tepkilerin üzerine gitmeyi de severim. Sadece alkış duyacağınız yerlere giderseniz ne kendinize bir hayrınız olur ne o insanlara bir hayrınız olur. Onun için; bir itiş kakış olmadıkça, ben tepkilerin olduğu yerlerde olup, onlarla konuşmayı daha da seviyorum.

Buna aslında toplumun da ihtiyacı var, bizim de ihtiyacımız var. Bu yüzleşmedir. Toplum bizi nasıl

tarihten nefret ederek yetiştim AYVAN: Biz bu kıvamı çok sevdik. Bizim için inanılmaz güzel şeyler çıkıyor bu kalemden.

Can DÜNDAR: Ben tarihten nefret ederek yetiştim lisede, üniversitede. Hâlbuki tarihin öyle bir şey olmadığını zamanla öğrendim. Tarih nasıl anlatıldığıyla çok bağlantılı bir şey. Sevimli de olabilir, çok sevimsiz de olabilir. Ben eserlerimle tarihi biraz daha sevimli hale getirmeye de 16

KISA KISA

CAN DÜNDAR

6 Haziran 1961 yılında Ankara’da doğdu.

1982 yılında A.Ü. S.B.F. Basın Yayın Yüksek Okulu’ndan mezun oldu.

1986’da İngiltere’de “London School of Journalism”i bitirdi. ODTÜ Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi bölümünde Siyaset Bilimi dalında yüksek lisansını 1988’de, aynı bölümünde doktorasını 1996 ‘da tamamladı. görüyor? Biz ondan ne bekliyoruz? Onun için her yazarın kendi karşıtlarıyla bir araya gelmesi yararlıdır. Kaldı ki, ben burada herhangi bir karşıtlıkla da karşılaşmadım.

Müthiş karşılandım. Sağ olsunlar. Bana da moral oldu hakikaten.

AYVAN: “Aşka Veda”nın kapak fotoğrafı biraz ilgi çekici.

Bugün burada, genç kızların elinde hem de önyargısız, bu kitabın olması bizim çok hoşumuza gitti. En azından belli tabuların kırılması açısından çok önemli bir şey. Kitabınıza prezervatif resimli kapak yapmaya nasıl karar verdiniz?

Can DÜNDAR: İnanın yayınevi o kapağı yaparken çok düşündü. Nasıl bir tepki alırız? Vitrine koyabilir miyiz? Okurlar alabilir mi? Muhafazakâr okurun tepkisi ne olur? Gizli alınan bir kitap olmasın istedik elbette. Ama şimdi görüyorum ki cesur olmanın yararı varmış. Cesur olmak lazım. Aslında bizim bir takım önyargılarımız var toplum olarak. İşte başörtülüler şöyledir, muhafazakârlar böyledir… Bu tür genellemelerin de yanlış olduğunu gösterdi bize.

Sadece alkış duyacağınız yerlere giderseniz ne kendinize bir hayrınız olur ne o insanlara bir hayrınız olur AYVAN: Belki de toplum böyle iddialı birini bekliyordu.

Bu zamana kadar rastlanmayan çok cesur bir şey çünkü.

Can DÜNDAR: Bunun test edilmiş olmasından memnunum aslında. Çünkü başörtülüler, başı açıklar diye bir kategorizasyon yok aslında. Nasıl başı açık olanlarda varsa. Yani daha modern düşünenler var. Böyle bir şeyden rahatsız olan var olmayan var. Ama bir duygudaşlık oluşmuş. Belli ki, gördüklerinin arasından eliyor, kitabı alıyor ve imzasını atıyor, ondan rahatsızlık duymuyor.

17

BELGESELLERİ : Demirkırat (1991), Cumhuriyet’in Kraliçeleri (1992), Sarı Zeybek (1993),12 Mart (1994), Gölgedekiler (1994-1995), Aynalar (1996-1997), İsmet Paşa (1999), Zaten Tiyatro Dediğin Nedir Ki? (1999), Köy Enstitüleri (2000), 4.Nesil ve İş Bankası (2000), Halef (2001), Nazım Hikmet (2002), Bahçedeki Fener (2002), Bir Yaşam İksiri ve O Gün (2003), Yüzyılın Aşkları ve Karaoğlan (2004), Yetiştik Çünkü Biz!.. (2005), Tatarım (2006) 1979’den itibaren sırasıyla Yankı, Hürriyet, Nokta, Haftaya Bakış, Söz ve Tempo’da çalıştı.

Köşe yazarlığı 1994’te Aktüel’de başladı.

Aynı yıl günlük köşe yazıları yazmaya başladığı Yeni Yüzyıl gazetesinde 5 yıl çalıştı. 1999 Ocak’ından 2000 Aralık sonuna kadar Sabah gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.

2001 Ocak ayından beri Milliyet Gazatesinde köşe yazılarına devam etmekte.

1994-2005 yılları arasında Aktüel dergisinde köşe yazıları yazdı. 2001-2013 yılları arasında Milliyet gazetesinde, ADA başlıklı köşe yazıları yazdı.

Basılı Kitapları: “Demirkırat” , “12 Mart”, “Sarı Zeybek”, “Gölgedekiler”, “Hayata ve Siyasete Dair”, “Yağmurdan Sonra”, “Ergenekon” , “Yarim Haziran”, “Benim Gençliğim”, “Köy Enstitüleri”, “Yaveri Atatürk’ü Anlatıyor”, “Nereye?”, “Uzaklar”, “Yükselen Bir Deniz”, “Savaşta Ne Yaptın Baba?”, “Büyülü Fener”, “Bir Yaşam İksiri”, “Atatürk Aramızda”, “Sedat Alp”, “Kırmızı Bisiklet”, “Yıldızlar”, “Duvar”, “Nazım”, “İlk Durak-İETT”, “Özel Arşivinden Belgeler ve Anılarıyla Vehbi Koç”, “Yüzyılın Aşkları” .

AYVAN: Bugün kitap imzalatmaya gelen genç kuşaktan biz şu mesajı aldık. “Sarı zeybek” ile, Atatürk'ün İnsani yönünü vurgulayan “Mustafa” gibi yapımlarla birlikte; gençler bu mesajların altında sizin gibi cesur bir yazarın olduğunu ve arkasından gidilebileceğini görmüşler.

Atatürk’ün insani özelliklerini de çok sevmişler.

Zaten okullarda, klasik Atatürk görüntülerinin dışında,öğrencilerin Atatürk’ü daha yakından tanıyacağı kaynak da yok elimizde sizin yaptıklarınız dışında.

şehirlerinden bir tanesidir. Artvin size ne düşündürüyor?

Can DÜNDAR: Çok güzel bir soru sordunuz? Artvin defalarca gittim. ilki 1979 yılında olmak üzere. Önümüzdeki hafta (mayısın son haftası) belgesel yapmaya gidiyoruz. Bunu ilk size açıklıyorum. Daha 2 gün önce karar verilen bir proje.

Nebil ÖZGENTÜRK, Coşkun ARAL ve ben üç belgeselci bir araya gelip bir şey yapalım istedik. Belgeselciler dayanışması gibi. Bir programa başlayacağız olabilirse, eylülden itibaren. Üçümüz her hafta Türkiye’nin belli yörelerinde, belki dünyanın belli yörelerinde, biraz tarihsel, toplumsal duyarlılık, doğa, toplumun kültürel erozyonuna dikkat çeken programlar yapacağız.

Her hafta da bize bir sanatçı eşlik edecek. Örneğin Tarkan’la Burdur Gölü gibi. İlk program Zülfü LİVANELİ ile Artvin olacak. Haftaya Livane Kalesi’nde Zülfü ile buluşup, oradaki HES’ler, kanser meselesi, Artvin müzikleri ile ilgili konuşacağız. Mayısın otuzu gibi de çekimler olacak.

Can DÜNDAR: Siz toplumu ve insanları dışlamazsanız onlarda sizi dışlamıyorlar. Çok basit bir şey belki. Siz işte şu’cu, bu’cu, öyle böyle diye kategorize edip dışlarsanız, kendiniz de dışlanmayı kabullenmişsiniz demektir. Ben hakikaten kimseyi dışlamamaya çalışıyorum. Benim görüşlerim belli ama herkesle bir saygı iletişimi kurmaya gayret ediyorum. Onu kurabildiğiniz an, çocukla da oluyor, türbanlıyla da oluyor, yaşıyla da oluyor, modernle de oluyor. Ama Atatürk bahsinde gerçekten, ben daha insani bir yaklaşımı savunuyorum ve temsil ettiğimi düşünüyorum.

Herkesin bir Atatürk’ü var. İşte Kenan EVREN’in bir Atatürk’ü var; Doğu PERİNÇEK’in ki var; Türkeş’in ki, Erbakan’ın ki var; bir de benim ki var. Öğrenciler de bakıyor. Bunların içinde kendisine yakın olan, sıcaklığı yakaladığını seçiyor.

AYVAN: Can Bey, sıcak sohbetiniz için ve Ayvan Dergisi’ne ayırdığınız vakit için çok teşekkür ederiz. Okurlarımız söyleşinizi zevkle ve heyecanla okuyacaktır. Kaleminizden yeni kitaplar, belgeseller bekliyor, tekrar teşekkür ediyoruz.

Can DÜNDAR: Ben de çok teşekkür ederim. Beni mutlu kılan bir söyleşi oldu. Ayvan Dergisi’nin yöresel olduğu kadar Edebiyatı ve Türkiye gündemini takip eden bir dergi olduğunu gördüm. Bu derginin yolunun açık olduğunu gösterir bir vesikadır. Yayın hayatınızda başarılar diliyor, tüm okuyucularınıza saygılar sunuyorum.

Artvin defalarca gittim AYVAN: Can Bey, daha önce Artvin’e gittiniz mi. Artvin’i içine alan bir program veya belgesel yapmayı düşünüyor musunuz? Artvin doğasıyla, halkıyla, tabiatıyla ülkemizin en güzel 18

FİKİR

Halil TEMUR Emekli öğretmen

… DEN SONRA

Sarıkamış Harekâtı (22 Aralık 1914): I. Dünya Savaşı

yaklaşamayacağımız; öncesini, sonrasını, nedenini so-

sırasında Osmanlı İmparatorluğu ve Rusya İmparator-

nucunu düşünmemiz ve akli-selimce hareket etmemiz

luğu arasında Sarıkamış'da gerçekleşmiştir. Sonucu

gerektiğini düşünüyorum.

Otuz yıllık gurur duyduğum öğretmenlik hayatım

Osmanlı İmparatorluğu tarafı için büyük bir başarısızlık ile sonuçlanan bir askerî manevradır.

var. Binlerce öğrenci (ki ben onlara çiçek, kuzu… di-

Kağıt üzerindeki plana nazaran cephede malzeme ve

yorum) geçti elimden. Biz insanların dışında büyüyen

iaşe çok noksandı.

pek çok canlı var. Ama en meşakkatlisi İNSAN. Daha

Kayıplar: Türk Silahlı Kuvvetleri Genelkurmay Başkan-

çok özveri istiyor, şefkat istiyor, plan program istiyor…

lığına göre Osmanlı zayiatları 60.000 ve Rus zayiat-

Anlık, planlamadan, ölçmeden, sonucunu araştırma-

ları 30.000'dir. Savaşın en hazin kısmı ise Osmanlı

dan, etüt etmeden… “yaptım oldu”, “kervan yolda hiza-

kayıplarının birçoğunun Rus'lar ile yapılan çarpışma-

ya girer” zihniyeti ile yapılan eğitim öğretim adımları

larda değil de ağır soğuk hava koşulları yüzünden

Nasrettin hocanın ya tutarsa zihniyetine benzer.

ölmesidir.

YA TUTMAZSA?

Hiroşima'ya atom bombası saldırısı: II. Dünya Savaşı'nın son aşamasında 6 Ağustos 1945 Pazar-

tesi saat 08:15'te Amerika Birleşik Devletleri'nin

şeyi yok hocanın iki kaşık yoğurttan başka ama ya

Uranyum-235 tipi atom bombası "Little Boy" (Küçük

tutarsa deyip giriştiğimiz eğitim öğretim hamleleri YA

Oğlan) ile gerçekleştirdiği saldırıdır. Nagasaki'ye

TUTMAZSA? Neler kaybedebileceğimizi hiç düşündü-

düzenlenen atom bombası saldırısı ile birlikte askerî

nüz mü? Yarın bizimse, yarını düşünüyorsak ve yarın-

tarihinde gerçekleştirilen yegane nükleer saldırısıdır.

da daha güzel şeyler için; yaptım oldu zihniyetinden,

1945 yılının sonuna kadar Hiroşima'da atom bombası

hırstan ve bencillikten arınıp bilimsel araştırma ve

saldırısından dolayı yaklaşık 140.000 kişi hayatını

planlama yaparak, neden sonuç ilişkisi içinde daha iyi

kaybetmiştir.

olsun diye adım atmak gerekmez mi?

Göl maya tutmazsa çok fazla kaybedecek bir

Düşünmemiz gereken ikinci önemli unsur ise

Yukarıdaki canımızı yakan örnekleri daha da

çevre. Yaşamak zorunda olduğumuz dünyanın doğal

arttırabiliriz. Düşünüyorsunuzdur belki de ne ilgisi var

dengesini bozmadan yaşamamız gerekmekte. Buna

bunların birbiri ile. Öncelikle İNSANla ilgili, daha son-

mecburuz. Elbette ki yaşadığımız doğadan etkilendi-

ra yaşamak zorunda olduğumuz ve çocuklarımızda,

ğimiz gibi şekil de vereceğiz. Fakat yarınlarımızdan

torunlarımızdan emanet aldığımız çevre ile. İlintileri

emanet aldığımız doğayı yarınlara yaşanır bir şekilde

arttırabiliriz ama bu ikisi bile yeter durup düşünmeye.

bırakmamız gerekmekte. Planlanan hidro elektrik

Sonucundan ziyade sebebine bakmak istiyorum.

santraller, çevre düzenlemeleri, doğal habitatı bozma-

Kişilerin veya devletlerin fevri kararları, düşünme-

malı. Yapılan yanlış uygulamaların Çernobil de nelere

den sonucunu öngörmeden ve insana doğaya olan

mal olduğunu hep beraber gördük. Artvin’de, Sinop ta,

etkilerini düşünmeden anlık kararlarların nelere mal

Türkiye’de ve Dünyada bunun bir örneğini yaşamak

olduğunu defalarca gördü tarih ve yeryüzü.

istemiyoruz.

Nasrettin Hocanın göle yoğurt çalıp “ya tutarsa” hikayesi gibi, basitçe ve nüktedanca 19

MACAHEL saklı cennet

sonlarında başlayan kar yağışı ile birlikte hemen hemen 6 ay boyunca yol kapanmaktadır. İşte bu geçit vermez doğallık aynı zamanda Macahel’e en büyük zenginliğini de vermiştir.

WWF (Dünya Doğayı Koruma Vakfı) ve IUCN (Dünya Doğayı Koruma Birliği) tarafından belirlenen, küresel düzeyde korunmada öncelikli “200 Ekolojik Bölge”den birisi olan “Kafkasya ve Kuzey Anadolu Ilıman Kuşak Ormanları” sınırları içinde kalmaktadır. Bölge, Avrupa ve Orta Asya’yı içine alan coğrafyadaki en geniş doğal yaşlı orman ekosistemlerine sahiptir. Doğu kayını ve doğu ladininin hakim olduğu karışık ormanlarda kestane, doğu gürgeni, kızılağaç, fındık, saplı ve sapsız meşe, Kafkas ıhlamuru gibi daha birçok ağaç türüne rastlamak mümkündür.

Artvin’in, Borçka ilçesi Macahel yöresi üç tarafı Karçkar dağ silsilesi, bir tarafı Gürcistan sınırı ile çevrelenmiş doğal olarak izole olmuş bir bölgedir. Macahel sözcüğü Gürcücede elimizin bilek kısmı (Maca) ve el (hel)kelimelerinin birleşimidir. Bilek, vadinin merkezindeki Camili Köyü’nü, el ise vadiye yayılmış Maral, Uğur, Efeler, Kayalar ve Düzenli köylerini ifade etmektedir.

Yörenin en büyük doğal varlığı olan ve Gürcistan sınırında yer alan Karçal Dağları biyolojik çeşitlilik açısından Türkiye’nin en önemli yerlerindendir. Doğu Karadeniz ılıman kuşak karışık yapraklı ormanlarının en iyi örneklerine sahip olan Karçal Dağları’nın en önemli özellikleri, ani yükseklik değişimleriyle ortaya çıkan ekosistem çeşitliliği, endemik bitki ve yaban hayatı zenginliğidir. Sonbaharın

Yaşlı ve çeşitli ekosistem pek çok yabani hayvana ev sahipliği yapmaktadır. Bozayı, yaban keçisi, ulu geyik, çengel boynuzlu dağ keçisi, kurt, vaşak, çakal, tilki, yaban domuzu ve su samuru alanda bulunan çok sayıdaki yaban hayvanından ilk akla gelenleridir. Karçal Dağları, bozayı popülasyonu açısından yalnızca Türkiye’nin 20

değil, Avrupa’nın da en önemli yerleri arasındadır.

Genetik özelliği bozulmamış Kafkas Arısının dünyada bulunduğu 2-3 yerden biri de Macahel yöresidir. Bu coğrafi özellikler ve ekosistem Avrupa’da ve dünyada yok denecek kadar azdır.

Maral Şelalesi 68 m. yüksekten dökülen, bölgede mutlaka görülmesi gereken bir doğa harikası. Sıcak yaz günlerinde şelale sularında serinlemek gerçekten keyifli. Anıt niteliğindeki kayın ve gürgen ağaçlarının gölgelendirdiği, kuş ötüşlerinin eşlik ettiği güzel mi güzel bir patikadan yaklaşık 1 kmlik bir yürüyüşle şelaleye ulaşmak mümkün.

Kafkas arılarının ticari değeri fazla olduğu için, ana arı üretimi ve ticareti yaygınlaşmıştır.

Ayrıca ev pansiyonculuğunun da giderek yaygınlaştığını belirtebiliriz. Camili de kış koşulları zor olduğu ve yollar kapandığı için , acil hastalar kışın Gürcistan tarafından Batum’a götürülüp oradan Türkiye’ye giriyorlar.

Dağların çevrelediği beş vadinin birleştiği bir coğrafya. Beklide bu yüzden doğası, hayvan türleri, bitki varlığı bozulmadan günümüze kadar gelebilmiş yegane yerlerden. Bir nevi saklı cennet. Herkesin bu saklı cenneti görebilmesi dileğiyle...

CAMİLİ CAMİİ

1855 yıllarında çığ felaketi sırasında yıkılan ve yerine yapılan camidir. İlk caminin yapılış tarihi kesin bilinmemekte olup, Osmanlı Padişahı II Mahmud (1808-1839) döneminde (Miladı 1819 senesinde) Batum Vilayetinin Macahel Kazasındaki eski ismi Hartvisi, şimdiki ismi Camili Köyü Camisi için yazılan bir İmamHatip görevlendirme beratı (Beratı Hümayun) okunmak sureti ile yapılış tarihi ile ilgili yaklaşık bilgilere ulaşılmıştır. Bu berat bilgilerinden hareketle caminin yapılış tarihi Miladı 1819’ dan önce olduğu ifade edilmektedir. Çığ felaketi sonucu yıkılmış cami keresteleri yeni yapılan caminin tavanında kullanılmış, eksik kalan kısımların köylüler tarafından samanlıklar, serenderler ve ambarlar bozularak 1855 yılında Arhavili ustalar tarafından tamamlanmıştır.

21

YEREL YÖREL

ŞAVŞAT’TA

DÜĞÜN Röportaj : Deniz Yazar

AYVAN”ın yolculuğu, güzel ŞAVŞAT’ımızın gelenek-göreneklerinin nostaljik yollarında devam ediyor. Dördüncü sayımızda, “Kız isteme ve Kına gecesi” geleneğini paylaşmıştık sizlerle. Bu sayımızda ise kaldığımız yerden devam ediyoruz. Kına gecesinden sonra sıra meşhur “Şavşat Düğünü’nde.” Düğünlerimizi konuşmak için, Samsun’da öğretmen olarak görev yapmakta olan eğitim sevdalısı bir Şavşatlının; Nurullah GAZİOĞLU’nun kapısını çaldık. *Öncelikle okuyucularımız sizi biraz tanıyabilir mi?

Nurullah GAZİOĞLU: Memnuniyetle. Öncelikle Şavşat’ımızın gururu “AYVAN” Dergisini ağırlamaktan onur duydum.

Ben Artvin’in Şavşat İlçesinin Düzenli Köyünde doğmuş, büyümüş ve o topraklardan çıkarak, ülkemin çeşitli bölgelerinde, il, ilçe ve köylerinde, çocuklarımızın eğitimine katkı sağlamaya çalışan bir eğitimciyim. Şu an Atakum Fahrettin Ulusoy İlkokulu’nda sınıf öğretmeni olarak görev yapmaktayım.

22

* Teşekkür ederiz. Söyleşimize başlayabiliriz o zaman.

Nurullah GAZİOĞLU: Tabiî ki. Zevkle. Memleketimizden konuşmak bile gurbette olan bizler için bir mutluluk kaynağı oluyor. Gurbette yaşayanlar bu duyguyu bilirler. Düğünler, biz gurbetçiler için memleket hasretimize ilaç oluyor çoğu zaman. O sayede insanlarımızla kucaklaşma fırsatı buluyoruz. * Şehirlerde düğünlerimiz birkaç saat içinde ve bir-iki ritüelle sona eriyor. Şavşat da düğünler (Özellikle köy

düğünleri) bir gece önceden başlıyor değil mi?

Nurullah GAZİOĞLU: Evet, öyle denilebilir. Eğer erkek tarafı uzak yerden geliyorsa düğünden bir gece önce makarlar, sağdıç ve yengelerle kız evine gelinir. Eğer yakınsa akşamdan birkaç kişi gelir, ertesi gün makarın geri kalanı kız evine ulaşırdı. * Bilmeyenler için “MAKAR’ı” açıklamak gerek sanırım. “Makar” kime deniyor?

Nurullah GAZİOĞLU: Makar, erkek tarafından kız evine gelen ve özel bahşişini getiren erkeklere verilen isimdir. Bu erkek tarafının akrabaları olabileceği gibi, komşuları da olabilir. * “MAKAR’a” kız tarafının özel bir hizmeti var mıydı?

Nurullah GAZİOĞLU: Tabiî ki. Makar, evin en büyük odasına davet edilir ve bu odada ağırlanırdı.

Biraz sohbetten ve dinlendikten sonra kız tarafı, gelen Makar'a akşam yemeği verirdi. Makar'a yöresel yemeklerin en iyileri verilir, yemekten sonra bir kahve içilir ve bu kahve sohbetinden sonra görüşmeler başlardı. * Görüşme derken, nasıl bir görüşme ve kimlerle görüşme yapılırdı?

Nurullah GAZİOĞLU: Düğünün en önemli ayrıntılarından biridir belki de. Görüşmeye kız tarafından; kızın ailesi, delikanlı başı ve köyün gençlerini temsilen birkaç kişi katılırdı. Erkek tarafından ise; Toy Babası (Damadın babası), sağdıç ve birkaç makar katılırdı. Konuşulup anlaşmaya varılacak konular olurdu o gece. Koç parası, Hudut parası bunlardan birkaçıydı.

ise komşular tarafından birer ikişer kişi götürülerek misafir edilirdi. * Sanırım düğün sabahına geldik artık. Düğün sabahı nasıl başlardı?

Nurullah GAZİOĞLU: Düğün sabahı erkek tarafı diğer “makarlarla” birlikte kız almaya kız evine giderlerdi. (Günümüzde damatta beraber götürülüyor) Kız evine gidiş davul ve zurna eşliğinde yapılırdı. Kız evine varınca erkeler ayrı, kadınlar ayrı odalara alınır. Sabah kahvaltısının ardından da gelen Makar, tekrar evin en büyük odasına toplanırdı. * “Makar’ın” toplanmasının bir anlamı var herhalde?

Nurullah GAZİOĞLU: Olmaz mı? (Gülüyor) Var tabiî ki. Makar olmak önemliydi. Mesela, odaya toplanınca makar olmayanlar odayı boşaltırdı. Odada sadece Makar kalırdı. Odanın ortasına bir masa konulur, masanın üstüne güzel bir çay tepsisi veya kahve tepsisi getirilirdi. Damadın babası ve kızın babası masanın başında hazır bulunurdu.

Kız tarafından bir kişi, elinde büyük bir çay veya kahve tepsisini dolaştırırdı. MAKAR' larda takılarını (genelde para olarak) verir ve görevini en önemli kısmını tamamlamış olurdu. Makar’dan toplanan bahşiş, sayılarak herkese yüksek sesle duyurulurdu.

* “Koç parası” ve “Hudut parası” ilgi çekici. Bize biraz anlatır mısınız?

Nurullah GAZİOĞLU: “Koç parası”, erkek tarafının gelin için hediye edeceği koç veya para olarak karşılığıdır. Koç parasını “delikanlı başı” alır ve düğünden sonra belirlenen bir günde, gelinin adına, bir şenlik düzenler ve tüm mahalleyi davet eder.

Beraberce yenilir, içilir, eğlenilir.

“Hudut parası” da, düğün günü gelin konvoyunun, köyün hudutlarını terk edene kadar yolunun kesilmeyeceği; kesilirse de, yolu kesenlere verilecek bahşişin, kız tarafınca karşılanmasını içeren bir anlaşmadır. Erkek tarafı anlaşılan miktarda parayı kız tarafına verir. * Bu pazarlık uzun sürer miydi? Anlaşmak kolay olur muydu?

Nurullah GAZİOĞLU: Pazarlıklar çetin geçerdi.

Bazen çok uzun sürer, bazen hemen uzlaşılırdı. Eğlenceli ortamlardı. Güle eğlene, muhabbetle dolu geçirilen saatlerdi bu saatler.

Bu işlemler tamamlandıktan sonra zaten yatma vakti gelmiş demekti. Düğün sahipleri daha çok kız evinde, (akşamdan gelen varsa) Makar'lar 23

Eğer bahşiş küsuratlıysa, parayı sayan kişi tarafından (Parayı damadın babası veya sağdıç sayardı.) üstü tamamlanırdı. Kız tarafı bahşişin ardından MAKAR’a kızın çeyizinden yün çorap veya bir çift çorap dağıtırdı. Buna da “Makar Çorabı” denilirdi. * Bunlar hep erkek tarafında yapılanlar. Bu sırada kadınlar ne yaparlardı?

Nurullah GAZİOĞLU: Kadınlar genellikle ayrı bir odada olurlardı. Kadınların bulunduğu odada gelin yengeleri tarafından hazırlanır, süslenirdi. Kız tarafında kızlar,(gelinin arkadaşları) oğlan yengesinden “yengacan” türküsü eşliğinde bir takım yiyecekler isterlerdi. Bu yiyecekler içinde özellikle ketenin olması şarttı. Buna da meşhur “Yenga ketesi” derlerdi. *“Yengacan” türküsünü okuyucularımızla paylaşabilir miyiz? Nasıl bir türküdür “Yengacan” türküsü?

Nurullah GAZİOĞLU: Aklımda kaldığı kadarıyla şöyleydi: Yenge yenge hoş gelmiş Can can yengacan Bize neler getirmiş Can can yengacan Yenge getir keteyi Can can yengacan Kabul etmez hatayı Can can yengacan Yenge gelmiş hoş gelmiş Can can yengacan Bakır taşı boş gelmiş Can can yengacan

otururdu. Sandıktan kalkması yine sağdıçın bahşişine bağlıydı. Bahşişi alınca, son olarak sandıkta arabaya götürülürdü. * Eşyası da evden çıkarıldığına göre evden çıkma sırası gelinde artık, değil mi?

Nurullah GAZİOĞLU: Evet sıra gelinin çıkmasına geldi. Gelin evden çıkarken, davul ve zurnacılar GELİN AĞLATMA havasını çalarlardı. Gelinde ağlardı.

“Hem ağlarım hem giderim” sözü buradan çıkmıştır belki de. Daha sonra Ata bindirilen (günümüzde minibüs, taksi kullanılmakta) gelin makar eşliğinde oğlan tarafının evine doğru yol almaya başlardı.

* Türkü söylenmeye başladıysa, gelinin gitme zamanı gelmiştir diyebilir miyiz?

Nurullah GAZİOĞLU: Aynen öyle. Gelinin evden çıkma zamanı gelmiştir artık. Gelinin erkek kardeşi, gelinin beline kırmızı bir kemer bağlardı. Bağlama sırasında Sağdıçtan bahşiş alınırdı. Gelin odadan çıkarılırken, odanın kapısı, bir yakını tarafından, (genelde erkek kardeşi) tutularak sağdıçtan bahşiş istenirdi. Gelinin bir tarafında kız, diğer tarafında oğlan tarafının yengeleri olurdu. * Bir de sandığa oturma geleneği vardı. Bu ne zaman yapılırdı?

Nurullah GAZİOĞLU: Sandığa oturma yine varsa gelinin erkek kardeşi, yoksa bir akrabası tarafından evin dış kapısından çıkarken yapılırdı. Gelinin eşyaları arabaya yüklenirken, en son sandığı çıkarılır ve erkek kardeş sandık kapıya gelince üzerine 24

* Peki, düğün konvoyunda neler yaşanırdı? İlgi çekici bir şeyler olur muydu?

Nurullah GAZİOĞLU: Yol boyunca düğün alayının önüne çeper, ip çekilir veya pehlivanlar çıkardı.

Yolun açılması için sağdıç (sağduci) gerekli bahşişi verirdi.(Hudut parası verilmişse, bahşişi kız tarafı verirdi.) Yolda, makar mola vererek yengeden, yenge ketesi isterdi, oyunlar oynanırdı.

Oğlan evine yaklaşıldığında, önceden aşçı ile sağdıç arasında belirlenen parola gençlere söylenir. Parolayı damat evine yetiştirmek için atlı koşu yapılırdı.

Eve ilk varan kişi, parolayı aşçıya doğru söylediğinde, önceden hazırlanan bir adet tavuk budunu alırdı. Birinci gelen (PAPAĞA) atının boynuna da iyi cins kumaş bağlanırdı. Böylece herkes “PAPAĞTA” birinci gelen atı ve sahibini tanır ve tebrik ederdi.

Yine ilgi çekici bir gelenekte vardır memleketimizde. Bunu bana nenem (anneannem) anlatmıştır.

Nenemi Yavuzköy’den (Mamanelis’den) Düzenli’ye (Soporo’ya) gelin götürülürken (o zaman gelin at üstünde götürülüyor tabiî ki) köyden birisi yolu keser, arkasında bir koç vardır. Neneme der ki; “Gelin, bu koçu atın üstündeyken, yerden kaldırıp atın üstüne koyabilirsen, koç senindir. Yok koymazsan, kaynatandan bir koç alırım.” Gelenek böyleymiş işte. Nenem, atın üstünden eğilmiş, koçun sırtından

yünlerinden tutmuş, yukarıya bir asılmış, koçu aldığı gibi atın terkisine koymuş. Adam da söz verdiği gibi, koçu geline bağışlayarak, oradan ayrılmış. * Her ikisi de ilgi çekici bir gelenek gerçekten.

Gelinin erkek evinde arabadan inerken de yapması gerekenler var herhalde?

Nurullah GAZİOĞLU: Gelin ve makar damadın evinin kapısına gelince damatla sağdıç balkon veya çatıya çıkarak bohça içerisindeki çerez, bozuk para veya kâğıtlı şekeri düğün alayının üzerine serperlerdi.

Gelin eve girmeden önüne bir tabak konulur ve uğursuzluklar uzak dursun diye gelin bu tabağı kırardı. Ayrıca evinin kapısına varınca kapıdan geçmeden önce gelinin eline bal sürülürdü. Gelin de bu balı, kapının köşesine ve kendi ağzına sürerdi. Bunun da amacı gelinin ömrü boyunca tatlı dilli olmasıydı. Gelin içeri geçtikten sonra, gelin için yere döşek serilirdi ama gelin hemen oturmazdı.

Oturması için geline bir şey bağışlanması gerekirdi. (para, koç, inek gibi) Bağışlandıktan sonra döşek toplanırdı. Ayrıca gelinin kız evinde ayakkabılarına konulan buğday, erkek evinde bereket getirsin diye haroya atılırdı. *Peki artık erkek evindeyiz. Erkek evinde düğün nasıl yapılırdı? Hangi hazırlıklar yapılırdı?

Nurullah GAZİOĞLU: Düğün köyde evde, bahçede veya harmanda yapılabilirdi. Düğünlerimizde hem oğlan hem de kız tarafında yemekler yapılırdı.

Oğlan tarafında bir baş aşçı olurdu. Bu aşçı ve yardımcıları kavurma, lahana, fasulye, patates, yaprak sarması, köfte ve mevsimine göre başka yemekler, tatlılar yapar, içecekler, ayranlar hazırlarlardı.

Bu arada köyün genç kızları da aşçının denetiminde baklava açarlar. Yemek hazırlanırken ev sahipleri de komşulardan tabak ve kaşık toplar, komşulara un dağıtarak ekmek pişirmelerini isterlerdi. Böylelikle insanlarımızın yardımlaşma ruhu, bir kez daha ortaya çıkmış olurdu. * Her aşama başka bir güzel. Yemek yaparken de yerken de eğleniyor insanımız öyle değil mi?

Nurullah GAZİOĞLU: Öyle denilebilir. Mesela; yemek zamanı geldiğinde, yemeğin gecikmesi veya yemekle ilgili aksamalarda hep bir ağızdan “Molla! Yemek gelsin meydana, Molla! Acep gelecek midir? Gözüm görecek midir? Karnım doyacak mıdır?” şeklinde yüksek sesle söylenilirdi. Yemekten sonra zaten eğlence iyice artar ve davul zurna eşliğinde saatlerce oyunlar oynanır, çeşitli eğlenceler yapılırdı. Oyunlarımız bile eğlenceli yönümüzü ortaya koyardı. “Tavuk Barı” oyunu oynanırken kahkahaya boğulmayan kimse kalmazdı mesela.

* Düğünlerimizde davul zurnanın vazgeçilmezliğini biliyoruz. Başka enstrümanlar düğünlerimizde kullanılıyor mu?

Nurullah GAZİOĞLU: Şavşat’ta davul-zurna bir efsanedir. İnsanımızın neşesinin, mutluluğunun ifadesidir. Ama sadece davul-zurna yoktur Şavşat’ta. Örneğin Meydancık Beldesi’nde Akordiyon düğünlerimizde daha fazla kullanılan enstrümandır. Az da olsa Tulum da kültürümüzde mevcuttur. * Son olarak sizden, düğün bitince neler yapıldığını da öğrenelim.

Nurullah GAZİOĞLU: Akşam olup düğün sonlanınca, herkes gelini, damadı ve düğün sahiplerini tebrik eder ve düğün evinden ayrılırlar. Akşam yemeğinden sonra yakın komşular düğün evine akşam oturmasına gelirler. Yeniden yemekler yenilir, sohbetler edilir. Gece olup, yatma zamanı gelince kız tarafından gelen misafirler komşular tarafından davet edilerek götürülür ve evlerinde misafir edilir.

Böylece bir düğün daha sonlanmış olur. * Zevkli ve bir o kadar bilgilendirici anlatımınız için “AYVAN” okuyucularımız adına teşekkür ediyorum.

Nurullah GAZİOĞLU: Derginizin düzenli bir okuyucusu olarak bana bu fırsatı verdiğiniz için asıl ben teşekkür ederim.

Nurullah Gazioğlu editörümüz Deniz Yazar ile birlikte.

25

ŞİİR

Eliyasa GÜMÜŞ Emekli Öğretmen

Kemal GÜMÜŞ Emekli Öğretmen

NERDE FATURA

FATURA

Perakende malın geldiğin duyduk Kıymet belli değil, nerde fatura?

Sana güvenerek bu işe girdik Sonra mı gelecek, nerde fatura?

Sizden hangi malın hesabın sordum Erkeklik öldü mü, dilde fatura.

Burada aylardır parasız kaldım Olacak derseniz, elde fatura.

Faturasız malı kimse almıyor Alanlar da parasını vermiyor Bu işe doğrusu akıl ermiyor Ne zaman gelecek, nerde fatura?

Kimseden tek bir kuruş almadım Gönderin diye de haber salmadım Şimdiye dek asla katil olmadım Görmek isterseniz belde fatura.

Canım kardeş, hiç böyle iş olur mu?

Kara borsa yaptın, yanan kalır mı?

Faturasız malı insan alır mı?

Yok ettin bizleri, nerde fatura?

İhtiyaçlar için evim terk ettim Hepsini bulmaya gayret sarfettim Ayrı ayrı yerden tedarik ettim Kaldı altmış yedi ilde fatura.

Binlerce ton malı nasıl aldınız?

Uçak,gemi,trenlerle saldınız Bu formülü nerde bulup, gördünüz? Şaşırttın bizleri, nerde fatura?

Kaş çatıp benimle alay etmeyin Doğru varken, yanlış yoldan gitmeyin Mümkün olmaz diye bol bol ötmeyin Geç kalmaz geliyor, yolda fatura.

Sorarlar bu malın fiyatı kaçtır?

Her halde bu işin sonucu yaştır Düşüncesizlikten doğan savaştır Sardın başımıza, nerde fatura?

Başta para diye yapmadım çağrı Bolluklar içinde nedir bu ağrı Katlar sizi bir gün aşağı doğru O zaman bulursuz selde fatura.

Söyle kimin, nasıl sözüne kandın?

Büyük, küçüğünü böyle mi andın?

Köyün insanını cahil mi sandın?

Ne biçim adamsın, nerde fatura?

Gelenden gidenden akıl sorasın Yazdığım bu sözler belki yarasın Arzu eden gece gündüz arasın Dibi görünmeyen gölde fatura.

08.06.1983

Dost elim uzattım, olamam düşman Olursunuz sonra hepiniz pişman Bulurum diyerek dağları aşman Arayın ocakta, külde fatura. İstemezdim bu iş bitmesin böyle Yazıktır beylere dokunma öyle Kemal, artık yeter doğruyu söyle Verirsin gelecek yılda fatura.

*4. sayımızdaki şiir atışmasının devamıdır

10.06.1983 26

YAĞMUR TİRYAKİ

İşte Şavşatımız’ın bir başka başarılı genci daha! Dalkırmaz köyünden Şemistan Demir’in torunu, İclal Demir ve İbrahim Tiryaki’nin kızları Yağmur, hepimizi gurulandıran bir başarıya imza atarak Garip Zeycan Yıldırım Fen Lisesi’ni birincilikle bitirdi.

27 Nisan 1995 tarihinde doğan Yağmur, ilk ve orta öğrenimini Bayındır İlköğretim okulunda tamamladı. Sosyal yaşamında da başarılı bir genç olan ve arkadaşları tarafından çok sevilen Yağmur, öğretmenleri tarafından da mütevazi kişiliğiyle daima takdir topladı.

Yağmur, okul yaş kütüğüne birincilik plaketini çakarken

Bu sene girdiği üniversite sınavında Orta Doğu Teknik Üniversitesi’nin Bilgisayar Mühendisliği Bölümünü kazanan Yağmur kızımıza öğenim hayatının bundan sonraki kısmında da başarılarının devamını diliyoruz.

Sahara Milli Parkı’ndan Kocabey kışlalarının görünümü - ŞAVŞAT Yağmur, dedesi Şemistan Demir’le birlikte.

27

TEKKEKÖY BELEDİYESİ “Çağdaş, şeffaf, eşit ve katılımcı anlayışla hizmet” TEKKEKÖY BELEDİYESİ YENİ HİZMET BİNASININ SÖZLEŞMESİ İMZALANDI

Tekkeköy Belediyesi Yeni Hizmet Binası yapım sözleşmesi imzalandı.

Tekkeköy Belediyesi yeni hizmet binası yapım sözleşmesi Tekkeköy Belediye Başkanı Hayati Tekin tarafından imzalandı. Keşif bedeli 12 milyon 483 bin 563 lira olan Yeni Belediye Hizmet binasının yapım işini yapılan ihale sonucunda 10 milyon 365 bin lira ihale bedeliyle en düşük teklifi veren Ocak İnşaat Turizm Tekstil Nakliyat Gıda Temizlik Yemek Taahüt Ticaret Limitet Şirketi üstlendi.

14.400 metre kare inşaat alanı olan Yeni hizmet binası 18 ay (550 günde) teslim edilecek.

MAHALLENİN YARIM ASIRLIK YOL ÖZLEMİ SON BULDU

28

Samsun’un Tekkeköy İlçesi Sanayi Mahallesinde yaşayan vatandaşların yarım asırlık yol özlemini Tekkeköy Belediye Başkanı Hayati Tekin çözdü.Sanayi bölgesi içinde kalan ve Büyükşehir Belediyesi tarafından kentsel dönüşün kapsamında kaldırılması planlanan Sanayi Mahallesi halkı Tekkeköy Belediye Başkanı Hayati Tekin’den yıllardır yapılmayan yollarının yapılmasını istediler.

Yollardaki çamur ve su birikintileri yüzünden çok sıkıntı yaşadıklarını belirten mahallelinin yol sorununu Tekin çözdü.

ASFALT ÇALIŞMALARI DEVAM EDİYOR

Tekkeköy Belediyesi tarafından geçtiğimiz ay başlatılan asfalt çalışmaları son hızıyla devam ediyor. Bu yıl 35 ila 50 kilometre arasında asfalt yol yapmayı hedefleyen Tekkeköy Belediyesi yol çalışmaları şimdiden 30 kilometreyi geçti.

KARADENİZ’İN KIRKPINARI

Tekkeköy Belediyesi 4. Kültür, Doğa ve Turizm Festivali kapsamında düzenlenen ve Karadeniz'in en büyük yağlı pehlivan güreş organizasyonunda Şaban Yılmaz, başpehlivan oldu.

ISI BİLİMİ KONGRESİ HOCALARI TEKİN’E MİSAFİR OLDULAR

19. Ulusal Isı Bilimi ve Tekniği Kongresi

Asarağaç piknik ve mesire alanındaki Tomruk (ULIBTK) için 74 farklı Üniversiteden Ondokuz MaRestorantta düzenlenen öğle yemeğinde konuşan yıs Üniversitesine gelen yaklaşık 500 Makine MüTekkeköy Belediye Başkanı Hayati Tekin yaptığı kohendisliği Bölümü hocası kongrenin son gününde nuşmada böylesine değerli konukları ağırlamakTekkeköy Belediye Başkanı Hayati Tekin’e misafir tan gurur duyduğunu söyledi. oldular.

ARKEOLOJİ VADİSİNDE İFTAR YEMEĞİ

Tekkeköy Belediye Başkanı Hayati Tekin Karadeniz’deki ilk insan yerleşkesi Tekkeköy Mağaraları Arkeoloji Vadisinde düzenlediği iftar yemeğinde Muhtarları, Belediye Meclis üyelerini ve daire amirlerini ağırladı.

Karadeniz’deki ilk insan yerleşkesi olan Tekkeköy Mağaraları planlanan projeler ile dünya kültür mirasına kazandırılma çalışmaları geçtiğimiz yıllarda başlamıştı. Tekkeköy mağaraları dönem müzeleri, heykelleri, müze kafesi, piknik alanıyla turizmin hizmetine sunulmaya gün saydığı bu günlerde çeşitli etkinliklerle tanıtılmaya çalışılıyor.

29

ARKEOLOJİ VADİSİ TANITIM ŞENLİĞİ

Tekkeköy Belediyesi Turizm açısından çok büyük öneme sahip olan Karadeniz’deki İlk İnsan Yerleşkesi olan Tekkeköy Mağaralarındaki çalışmaları ile sit alanı içerisinde bulunan piknik ve mesire alanını tanıtmak amacıyla tanıtım şenliği düzenledi.

“Bu alanın çok büyük bir anlamı var”

Başkan Tekin yaptığı konuşmada halka şöyle seslendi : “Şuanda içerisinde bulunduğumuz alanın çok büyük bir önemi var. Bu bizlerin milyarlarla alamayacağımız bir varlığımızdır. Sadece ve sadece Tekkeköylülere aittir. Bu mağaralarda ve bulunduğunuz alanlarda M.Ö Ademoğlu yaşamıştır. Yani atalarımızın yaşadığı bu yer bundan tam 72 yıl önce Ankara Üniversitesi'nin heyeti tarafından yapılan araştırmalar sonrasında tespit edilmiştir. MÖ 60 bin ila 10 bin yılları arasındaki

dönemlerde Karadeniz’deki ilk insanlar burada yaşamış. Yakın zamana geldiğimizde ise

Rumlar bu bölgede yaşamışlar. Şuanda restorasyon çalışmaları devam eden üç ev Rumlardan kalma tarihi evlerdir. Bu evler restorasyon çalışmalarımız bitince müze ev, hediyelik eşya satış yeri, yöresel ürünler satış yeri, müze kafe gibi çeşitli işlevlerle halkımıza hizmet edecek. Böyle büyük ve coşkulu bir kalabalığı bir arada görmek beni çok mutlu etti, herkese teşekkür ediyorum."

TEKKEKÖY TOPLUM SAĞLIĞI MERKEZİ HİZMETE GİRDİ

Tekkeköy Belediyesi tarafından yaptırılan ve Sağlık Bakanlığı'na devir edilen Tekkeköy Toplum Sağlığı Merkezi düzenlenen tören ile hizmete açıldı.

30

CAMİLER TEMİZLENİYOR

Tekkeköy Belediyesi her yıl olduğu gibi bu yılda Ramazan ayı ve yaklaşan Ramazan Bayramı münasebetiyle İlçedeki ve köylerdeki tüm camilerde temizlik seferberliği başlattı.

AŞK

…Aşk alemin yaratılış sebebi…..Var oluş ve yok oluş…..

Tezatlar içinde anıldı ismi hep ama, hiçbir taraftan olmadı, müstakil yaşadı aşk, birlikte çevresinde yaşanılan oldu daima…Birlikte yaşanılsa da tekleşmekti aşk. Evet aşk tekleşmekti ….Farklı bedenlerde tek ruh olabilmekti, kaybolmaktı, bir başkasının ruhunda eriyip gitmekti; bazen çileydi aşk, zehirdi, zemberekti…

Aşktan ülfet eden aşık: “Bir sarmaşıktır aşk. Aşk sözcüğü zaten sözlükte ‘sarmaşık’ demektir.

Bir sarmaşık çınarları, servileri nasıl sarıp sarmalarsa, aşk da öyle sarıp sarmalarmış çınar gibi yiğitleri, servi boylu dilberleri. Ve her sarmaşık, sardığı ağacı kuruturmuş sonunda. Dıştan yemyeşil ve güzel gösterirmiş ama içten içe kurutur, çürütür, çökertirmiş.” diyordu.

Aşk herkese adil davranmamıştır belki de. Her ne kadar aşk insanı yorsa da yıpratsa da onsuz yaşanır mı peki?

Elbette yaşanmaz. İnsan daima sevgiye koşar, aşkın ışığıyla kavrulur, pervane misali ısığın cazibesine kapılır. Bu yüzden “Sen sevdiğin halde dünya sana diken yolladı mı, sevin. Yakında gül yollayacak demektir.’’

Aşk beklemektir, gelmeyeceğini bilsek de beklemektir. Bu yüzden kutsaldır aslında… Işığıyla aşığın kalbini doldurup dolunay olmaktır aşk ve sonra da geriye hilale dönmektir…Bir gelgittir, tezatlar içinde var olan, bir alışveriştir aşk karşılığı olmayan.

Başına buyruktur aşk.Ne gelmesine engel olunur ne gitmesine. İşte bu yüzden tek başınalıktır.

Aslında hiçbir tarife girmez aşk, tarife giren meftunlarıdır. İşte bu yüzden: “Aşık olan öğüde girmez olur. İki gözü örtülü görmez olur.’’ derler. İki kişilik bir kör dövüşüydü aşk sonsuza kadar devam edecek...

Bu dövüşün savaşçılarıydık biz de hep.Yaralanan, gülen, ağlayan, ayakları yerden kesilen……..

Barış YILDIZ

2013

31

GÜNCEL

ARTVİN’DE

MADENE “HAYIR” Artvin’in Genya ve Cerattepe bölgesinde ki maden çalışmalarına karşı çıkan halk 6 Mayıs 2013 Cumartesi günü Artvin’de Madene Hayır mitinginde bir araya geldi.Meydanlara sığmayan Artvinliler, “Madene hayır!“ diye haykırdılar.

Rize İdare Mahkemesi’nin 17 Şubat’ta verdiği kararla,Trabzon Bölge İdare Mahkemesi’nin “Yürütmeyi durdurma” kararını bozarak, bölgede maden çalışmalarının önünü açması üzerine Artvinliler miting yapma kararı almışlardı. “Madene hayır” diyen Artvinliler ve çeşitli çevre örgütleri Kafkasör Cerattepe Bölgesinde madenciliğe «Hayır» dediler. Siyasi partilerden sivil toplum kuruluşlarına, meslek odalarından sendikalara kadar Artvin’den ve Artvinliler’in yaşadığı diğer illerden binlerce Artvinli yaşama haklarını savundular. Yeşil Artvin Derneği tarafından organize edilen mitinge İstanbul,Bursa, Sakarya, Ankara, İzmit Samsun gibi illerdeki Artvinli derneklerinde destek verdi. Mitingine ayrıca çevre illerden çevreci derneklerle birlikte oniki milletvekili katılarak Artvin’de madene hayır dediler.

Yeşil Artvin Derneği Başkanı Nur Neşe Karahan yaptığı konuşmasında Artvin halkının kesinlikle madene izin vermeyeceğini ve burada maden çıkarttırmayacağını ifade etti. Biz doğduğumuz bu toprakları çok sevdiğimiz ve göz göre göre yok olmasını istemediğimiz için buradayız.. Biz Artvin sevdalılarıyız. Buradaki herkesin bugün için ortak bir görüşü var. O da Artvin’in çok büyük bir talana, yalana ve felakete gidiyor olduğu ve bunun önüne geçilmesinin zorunlu hale geldiğidir. Tek görüşümüz budur.

32

Bizler; kent-park, Kafkasör Turizm Merkezi, kayak tesisleri, sağlık otelleri gibi yatırımlar istiyoruz.Bizler üniversitemizin büyümesini, organik tarımın gelişmesini ve ekolojik turizmin büyümesini istiyoruz.Çünkü bu tür yatırımlar süreklidir, yani biz buralarda var oldukça devam edecek faaliyetlerdir ama madencilik öyle değil.Yaklaşık 10 yıl sürecek olan madencilik sonucunda şirketler bütün karı alıp gidecek, bize ise dağlarımızın çukura döndüğü, ormanlarımızın yok edildiği, sularımızın ve toprağımızın zehirlendiği, havamızın kirlendiği, heyelanların arttığı yaşanamaz bir Artvin bırakacaklar.Bir kaç şirket zengin olsun diye bütün Artvin’i yok etmek hiç kimsenin hakkı değildir, Artvin’de Maden Çıkmayacak, Artvin’in Yeşili Solmayacak” ifadelerini kullandı.

Artvin Belediye Başkanı Emin Özgün, konuşmasında sonuçları ne olursa olsun asla Artvin’de maden çıkartılmasına müsaade eceklerini söyledi. Özgün, “Bizler yaşamımıza göz dikenin yaşamına göz dikeriz. Göz diken o gözleri yerinden sökeriz. Artvin’in yer üstü zenginlikleri yer altı zenginliklerinden fazladır.

Benim oğlum Merkez bankasında çalışıyor.

O kadar altın merkez bankasında duracağına benim Cerattepe’mde dursun! Bunlar tüyü bitmemiş yetimin hakkını yer, sonra doymaz Cerattepe’ye göz diker. Onların o gözlerini çıkartacağız“ şeklinde konuştu.

Artvin ili maden alanları

Çarşı Maden’e de karşı

Öte yandan mitingde ayrıca pankart ve sloganlarda dikkat çekiciydi. Maden şirketlerini tehdit eden bir çok sloganlar atılırken, ayrıca hazırlanan afiş, broşür ve dövizlerle de madene karşı tepkiler dile getirildi. Ülke çapında gösterdikleri tepkilerle dikkat çeken Beşiktaş Spor Kulübü taraftarı olan Çarşı Grubu Artvin’deki mitinge de damga vurdu. “Çarşı Maden’e de karşı” yazılı afiş en dikkat çekici afişler arasında yer aldı.

Göğe komsu topraklar da dağlarında kar bağlarında nar olan Artvin’de Kafkasör – Cerattepe de doğa cennetinde altın çıkarmak. Büyüleyici yemyeşil bitki örtüsü, doğası adeta insan için yaşam enerjisi, oksijen kaynağıdır orası. İçildiğinde insanın içini serinleten şehir sularını besleyen buz gibi serin suları, birbirine karışan kuş sesleri, endemik bitki ve hayvan türleri yaşar oralarda. Dillere destan eşine zor rastlanılan bu coğrafyada Artvin de altın çıkarmak, O güzelim havayı doyumsuz manzarayı berrak suları ekosistemi yok etmektir. Zehirlemektir. Ekilen toprağı, içilen suyu solunan havayı kirletmektir. Şehir ve orman kirliliği yaratmak ekolojik dengeyi bozmak heyelanlara davetiye çıkarmaktır. Yaşamı hiçe saymak ,bindiğimiz dalı kesmektir.Çevreye çok büyük zararları olacağı kesin.Üretim sonucunda ortaya çıkan tahribatı yoğun atık nedeniyle çevreye ve insan sağlığına olan zararları olduğu bir gerçek. Balık yaşamayan dereler buna kanıt değil mi? Ölümle sonuçlanan kanser vakalarının yaşanacağı herkes şimdiden bilmelidir.İşletim sırasında kullanılan siyanürün yüksek konsantrasyona sahip olduğunu yok olmadığını, kaybolmadığını artık sağır sultan bile biliyor. Altın üretimi yapılan işletmelerde taşınan siyanürün dökülmesi devrilmesi borulardan çeşitli yollarla sızması şehri besleyen içme ve sulama sularına karışmasını da biliyoruz. Tarlaya bağa bahçeye toprağa meyveye ve sebzeye geçtiğini de Ayrıca kullanılan siyanürün havaya karıştığını solunması ve herhangi bir şekilde vücuda alınması sonucunda insan sağlığını ciddi tehdit ettiğini zehirlenmeye yol açtığını da biliyoruz. Biliyoruz beyin, akciğer, kalp üzerinde hızlı bir zehirleme etkisi yapar. Biliyoruz sağlığımızı tehdit eder. Çeşitli hastalıklara hatta ölümlere yol açar. Canlılar ölür.

Suyuna, Toprağına, Doğal Yaşam Alanlarına, Tarihi-Sosyal ve Kültürel Değerlerine Sahip çık.

Yarın çok geç olabilir.

33

WORLD SOROBAN İLE KESKİN BEYİNLER ALİNAZ GÜMÜŞ Özel Gümüş Etüt Eğitim Merkezi (WORLD SOROBAN) Kurucu Müdürü DİKKAT GELİŞTİRME

Günümüzde dikkat dağınıklığı önemli konsantrasyon bozukluklarından biri. Özellikle öğrenciler de çok sık görülen başarısızlık nedenlerindendir. Konsantrasyon bozukluğu ve dikkat dağınıklığını gidermenin farklı yöntemleri vardır. Dikkat eksikliği veya dikkat dağınıklığı öğrenim hayatında özellikle sınavlarda yanlış okumaya,yanlış anlamaya,ayrıntıları gözden kaçırmaya sebep olabilmektedir. Bunun önüne geçmek için ilgiyi bir noktada yoğunlaştırabilmek ve sürekliliği sağlayabilmek son derece önemlidir.

MENTAL ARİTMETİK

5-14 yaş gurubundaki çocuklara yönelik olarak hazırlanmış Abaküs temelli beyin geliştirme programıdır. Çocukların hesap makinesi, kayıt, kalem kullanmadan aritmetik işlemleri çok hızlı ve doğru biçimde yapmasına olanak sağlar. Bellek, konsantrasyon, gözlem, odaklanma ve reflekslerini geliştirerek beynin sağ ve sol loplarının gelişmesine ciddi katkılarda bulunur. İlk birkaç seviye sonunda çocuğunuzdaki pozitif değişim bariz şekilde hissedilecektir.

HAFIZA TEKNİKLERİ

Bilgi günümüz dünyasında en değerli hazinedir. Bilgiye sahip olan; geçmişe, bugüne ve geleceğe de hakim olacaktır. Bu kadar değerli olan bilginin kalıcılığı da bilginin kendisi kadar önem taşır. Bilgi kalıcı olduğunda ve hayata uyarlandığında önem ve değer taşır.

Bilginin kalıcı olmasını sağlamak için güçlü bir hafızaya sahip olmak gerekmektedir. Hafıza geliştirilebilen, güçlendirilebilen bir kavramdır.

SİNGAPUR MATEMATİĞİ NEDİR

Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştiren, Bilginin ezberlenmesini değil öğrenilmesini sağlayan bir öğretim türüdür.

Konuları milli eğitim mufredatından çok büyük farlılıklar göstermeyen Singapur Matematiği, öğrencileri problem çözmeye ve temel matematik kavramlarını öğrenmeğe yönlendirir. Az konu ve derinlemesine uzmanlık ilkesi ile öğrencilerin çalıştıği konuları tam olarak öğrenmesini sağlar.

Problem çözme yoluyla öğgencilerin düşünme, akıl yürütme, iletişim, kullanma ve uygulama becerilerini geliştirir.

34

Mental abaküsü

Özel Gümüş Etüt Merkezi sınıfı

Öğrencilerin, bir üst matematik öğreniminde kulnanacakları temel matematik kavramlarını öğrenmelerini sağlar ve akademik kariyerlerinde sağlam temeller oluşturur.

Kısacası, Singapur Matematiğinde bir konu öğretilirken bir çok farklı yol gösterilir.

Böylelikle öğrenciler bir problem durumu ile karşılaştıklarında çözüme giden pek çok yol biliyor olurlar. Böylelikle en uygun yolu seçebilme şansına sahip olurlar.

Özel Gümüş Etüt Eğitim Merkezi

Atakum Halk Eğitim Merkezinin karşısında ki binasında hizmet veren merkezimizde, altı kişilik sınıflarda alanında uzman eğitimci kadrosuyla, çocuklarımıza mental aritmetik, Türkçe, Matematik, İngilizce gibi dersler de verilmektedir.

35

İ MATEMATİĞ I R U P A G İN S RISIN ERİN BAŞA İL C N E R Ğ Ö IYOR? NASIL ARTIR l kullanımı a ry te a m l o • B in aktiviteler ve öğrencin tik ası, matema k lm tu tu e d için ra somutlaştıra ın n rı la m ra v ka i sağlıyor. öğrenilmesin i e keşfetmey ri in d n e k i d n e tejile • K gulama stra sağlayan uy ğru ve tam bilgilerin do ını sağlıyor. as yapılandırılm ma ders ve çalış tu s o d i c n • Öğre kların zevkle u c o ç rı la p a kit ağlıyor. çalışmasını s kılavuzları ve n e tm re ğ ö ra • Ayrıntılı i ile çocukla im it ğ e n e öğretm ru recinde doğ öğrenme sü ıyor. n ilmesi sağla d e ik rl e b h re a kendi hızınd • Her birey e fırsatını ilerleyebilm nu lelikle bir ko buluyor. Böy diğerine geçilmiş en öğrenilmed ste ramlar üst ü v a K r. o y u olm rtulabiliyor. to o la k lı y la o k

YENİ EVLİLERİMİZ

12 Ağustos 2013 tarihinde dünyaevine giren Fatma-Emre ALTINTAŞ çiftine dernek yönetimi ve yayın kurulu olarak ömür boyu mutluluklar dileriz.

16 Ağustos 2013 tarihinde dünyaevine giren Gülşah - Özgür GÜMÜŞ çiftine dernek yönetimi ve yayın kurulu olarak ömür boyu mutluluklar dileriz

13 Ağustos 2013 tarihinde dünyaevine giren Elif - Kağan Memiş SARIÇOBAN çiftine dernek yönetimi ve yayın kurulu olarak ömür boyu mutluluklar dileriz.

07 Eylül 2013 tarihinde dünya evine giren Gözde - Erdinç AKBAŞ çiftine dernek yönetimi ve yayın kurulu olarak ömür boyu mutluluklar dileriz 11 Eylül 2013 tarihinde dünyaevine giren Filiz - Semih YILDIZ çiftine dernek yönetimi ve yayın kurulu olarak ömür boyu mutluluklar dileriz

36

FIKRA

YÖRESEL YEMEK

SİNOR “Dar zamanların yemeği” TIRIĞLİ

Şavşat’da yaşam mizahla o kadar iç içedir ki lakabı olmayan kimse çok az bulunur.

Hemen herkesin bir lakabı vardı.Bu fıkramızda lakaplarla ilgili.

Tevfik'e de köyde "Tırığli" lakabı takılmıştı. Tırığli, ishal olmuş anlamına geldiği için bu lakaba çok içerliyordu. Bu lakabı duyduğu kişilere küfür ediyordu. İnsanlar da Tevfik'i kızdırmak için: " Tırığli,tırığli " diyerek kızdırıyorlardı. Çocuklar bile Tevfik'in gerçek adını unutmuş, "Tırığli Amca" diye hitap ediyorlardı.

Tevfik, bu alınganlığından kurtulmak ve bu lakaba alışmak için gelinlerini yanına çağırır.

-Kız bana köyde ne diyerlar diye sorar.

-Na diyacağlar Ağa emi...

-Tevfik Ağa diyerler!...

-Korkmayın. Söyleyin. Ananıza sögmiyacam.

Gelinin ikisi birden, -Tırığli derler.

Tevfik, -Anazzzz....

Sövgüyü tamamlamadan, -Şimdi ben namaza duracam ya; ikiniz iki yanıma geçin.Tırığli,tırğli deyin.

Gelinler, Tevfik namaza durunca başlamışlar "Tırığli" demeye. Tevfik birinci rekatı kılmış, sureleri, duaları sesli okumuş. Gelinler sesini artırmış. Sonunda dayanamamış, -Kııızz.. ta...taa yaanamiyerim. Küüfrre sokmayın. Anaaanıızı diyecem.

Sinor, soframıza daha çok acil bir şeyler koymamız gerektiğinde tercih ettiğimiz yemek çeşididir.

Sinor Hamurunun Hazırlanışı

Sinorun ana maddesi olan un, tuz, su ve çok az maya ile yoğrulur. Parçalara bölünüp yufka şeklinde açılır. Sac da yumuşaklığı kaybolmayacak şekilde pişirilir. Rulo şeklinde tercihe göre bir, iki yufka katlanır. Yaklaşık 1,5 cm kalınlığında bıçakla kesilir. Tepsiye dizilip, fırında kurutulur.

Gerektiğinde kullanılmak üzere uygun bir kapta saklanır.

Yemeğin Yapılışı

Daha önceden hazırladığımız sinorlarımızdan bir tepsiye dizilir. Üzerine çıkacak şekilde suda ıslatılır. 1-2 dakika bekletip suyu süzülür . Kızgın fırına verilip 5 dakika kadar bekletilir. Çıkardıktan sonra üzerine bir kase yoğurt ilave edilir. 100 gram tereyağı eritilip üzerine dökülür. Tekrar fırına verilip 5 dakika daha pişirildikten sonra afiyetle yenir.

37

YÖRESEL BULMACA - 5

SOLDAN SAĞA

YUKARIDAN AŞAĞIYA

2. BÜTÜNDEN KOPARILMIŞ KÜÇÜK PARÇA 3. BÜYÜK ÇİVİ 5. SABAH ALACAKARANLIK VAKTİ 6. BOYNZLARI YANA AÇIK ÖKÜZ 7. İRİ CİNS KARA SİNEK 9. AĞAÇ SOFRA 11. KAPI ÖNÜNDEKİ VERİMLİ TARLA 13. TIRPAN VE TIRMIK GİBİ ALTLERİN SAPI 15. ANİDEN 16. DOLU YAĞMURU 17. SAMANLIK 18. KURU BİTKİ SAPI 20. İKİ YÜZLÜ BİRİ 22. BÜYÜKBAŞ HAYVAN SÜRÜSÜ 23.KÜÇÜK DELİK

1. MANDA 3. KILDAN İP BÜKEN KİMSE 4. BACA İSİ 6. KELEBEK 8. AKSİ, TERS İNSAN 10. KERTENKELE 12. SURATSIZ 13. AĞAÇ YAPRAKLARINDAN YAPILAN KIŞLIK HAYVAN YİYECEĞİ 14. BÖBREK 17. KAĞNI TEKERİNİN ETRAFINA GEÇİRİLEN DEMİR HALKA 19. ÇEKİRDEK 21. GAGA

38

KARİKATÜR Karikatürler: Hüseyin YAVUZ

Şiirler: Fikret KAMACI

Nereye varacak bu işin sonu Valizini alan göçüp gidiyor Aslında bu düşünülecek konu Başta ki iktidar buna ne diyor

Yaz kış hiç durmadan uğraşıp durdum Uykusuz geceler hep hayal gördüm Üç beş koyun ile kendimi yordum Ayakta duracak halim kalmadı

39

AKDAMLA (ÇIHTA) KÖYÜ

40