101 zb.
BRASS TAPAS, VINOS Y GRILL
Brunch sábados y domingos de 10.00 h a 14.00 h Cocina continua de 12.00 h. a 24.00 h
C/ Licenciado Poza,
27 - Bilbao 944 275 455 www.brass27.com
PUENTE BIZKAIA PATRIMONIO MUNDIAL
Una visita inolvidable a la pasarela superior en ascensores panorámicos a 50 m de altura sobre la ría ...y ahora también saltos de goming Tfno. información: 94 480 10 12 www.puente-colgante.com
martxoa·apirila 2015
euskera doan alea
BILBAOguía
agurra 3
Ibon Areso
azalean
Bilboko Alkatea
Bilbotarrok oso harro gaude, tradizioa eta modernitatea uztartzen dituen gure hiri hau partekatzeaz. Urte osoan, Hiriaren Erdi Aroko erdigunetik Fosterren Metroaren eta Guggenheim Museoaren abangoardiako arkitekturaraino, Bilbok gusturik zorrotzenak asetzeko moduko kultura, sukaldaritza eta aisia arloko eskaintza zabala jartzen du bisitarien esku. Baina ‘Bilbo esperientzia’, batez ere, bikaintasuna eta hospitalitatea da. Ongi etorri Bilbora. Etxean bezala sentitzea nahi dugu.
Irudian, San Mames zelai berriaren gaueko irudi ikusgarria ageri da, argiak piztuta dituela. Zelaia dagoeneko hiriko erreferenteetako bat bihurtu da, eta goian estalki deigarri bat
EDITore: Bilbao Turismo - Navarra, 5 - 1º Tel. 94 479 57 60 Fax. 94 479 57 61 www.bilbaoturismo.net Idazketa: María Arana Itzulpenak: Hori-Hori eta Ofilingua Diseinu eta maketazioa: Servicios Redaccionales Bilbainos, S. L. (SRB)
duen egitura nabarmendu behar da. 53.000 eserlekutarako tokia dago, eta laugarren kategoria du, beraz, Europa mailako finalak, mundialak eta bestelako nazioarteko ekitaldiak antolatu daitezke bertan.
argazkiak: Vicente Paredes emandako argazkiak: Guggenheim Bilbao Museoa, Bilboko Arte Ederren Museoa, Arriaga Antzokia, Euskalduna Jauregia eta Diario El Correo, S. A. Publizitatea: Tel. 94 428 72 14 Inprimategi: Centro Gráfico Ganboa
ISSN: 1138-2732 Bilbao Guía Gida Bilbora datozen bisitarientzako informazio argitalpena da. Banaketa: Turismo Informazioa, Bulegoa, Erakustazoka, hotelak, aireportua, autobus geltokiak eta trenen terminalak.
4 aurkibidea egutegia ................................................................................................................6-7 ArteA Guggenheim Bilbao Museoa........................................................................8-9 Bilboko Arte Ederren Museoa...................................................................10-11 Museoak................................................................................................................... 12-14
interesa duten guneak.....................................................................15-16 eszena....................................................................................................................17-25 zer ikusi...........................................................................................................26-32 bizkaia ezagutuz.................................................................................34-39 erosketak Joyería Frida........................................................................................................40-41 Arizona Vintage............................................................................................... 42-43 Erosketa Gida....................................................................................................44-45
gastronomia Nicolás....................................................................................................................46-47 Mini Bar..................................................................................................................48-49 Gastronomia Gida..........................................................................................50-57
gaua La Ribera...............................................................................................................58-59 Gau Gida................................................................................................................60-61
kirolak .....................................................................................................................62 azokak eta kongresuak.......................................................................... 63 Informazio Erabilgarria .......................................................64-65 plano...................................................................................................................66-68
Bilbao TURISMO Oficina de Turismo
Plaza Circular, 1. / Alameda Mazarredo, 66. 94 479 57 60 informacion@bilbaoturismo.bilbao.net
Restaurante & Mariscos
Abierto los domingos y festivos al mediodĂa 2 horas de parking gratuito We speak English Carta para llevar
Hurtado Amezaga 48-Bilbao. Tfno: 94 421 31 60 www.rimbombin.es
6 Egutegia
Equipo Crónica.
Joaquín Sabina.
Martxoan
Martxoaren 14an
Bilboko Arte Ederren Museoak Equipo Crónicari buruz inoiz egindako erakusketa antologikorik handiena aurkeztuko du, Equipo Crónica sortu zenetik berrogeita hamar urte betetzen direnean. (10 or.)
BECen (Bilbao Exhibition Centre), Desembalaje azokaren XXXI. edizioa hasiko da, kamioietan bertan egiten den antzinako gauzen azoka. (63 or.)
Martxoaren 4an Bilboko Itsasadarra Itsas Museoak erakusketa bakarrean hiru bilduko ditu: Izotz Aroko erraldoiak, Giza eboluzioa eta Dinosauroak. Erakusketa bakan honetan entretenimenduaren eta dibertsioaren alderik onenak ikastearekin uztartzen dira txikienentzako. (16 or.)
Martxoaren 6tik 8ra Euskalduna Jauregian Musika-Música jaialdiaren beste edizio bat ospatuko da, Apasionados Haendel & Bach izenburupean. Bertan, herritarrek Barrokoko bi jenio handi horien obrarik garrantzitsuenez gozatu ahalko dute hiru egunez. (17 or.)
Martxoaren 8an Athletic Club eta Real Madrid elkarren aurka lehiatuko dira futbol ligako partidan, San Mames zelai berrian. (62 or.)
Martxoaren 14an Joaquín Sabinak 500 noches Para una crisis biraren barruan Euskadin emango duen kontzertu bakarra, BEC (Bilbao Exhibition Centre) azoka-eremuko Bizkaia Arenan izango da. (24 or.)
Martxoaren 18tik 30era Bilbao Ars Sacrum (BAS) lehiaketaren beste edizio bat egingo da Enkarnazio Elizan, eta zenbait garaitako espiritualitatean eta erlijiosentimenduan inspiratutako musikatradizioaren aniztasuna erakutsiko duten kontzertuak egingo dira. (17 or.)
Martxoaren 27tik aurrera Bilboko Aste Santuak bere handitasuna erakutsiko du Bizkaiko hiriburuko kaleetan. Pasoak Iberiar penintsulako erlijio altxor artistikokultural garrantzitsuenetako baten zati dira. (26-31 or.)
egutegia 7
Bilboko Aste Santua.
Ingeniariak – Deustu estropada.
Martxoaren 29an
Apirilaren 10ean
Ingeniariak – Deustu estropadaren 35. edizioa egingo da. Urtero, arraun olinpikoaren txapelketa horrek aurrez aurre jartzen ditu Ingeniaritza Eskolako eta Deustuko Unibertsitateko arraunlariak, Ibaizabal ibaian. (62 or.)
Batxataren erregetzat jotzen den Romeo Santosek mundu osoan zehar egingo duen Romeo Santos Formula Vol 2 World Tour birako kontzertua. (25 or.)
Apirilaren 16an Gutun Zuria Bilboko Letren Nazioarteko Jaialdiaren zortzigarren edizioa hasiko da Alhóndiga Bilbaon; beste behin ere, publikoaren eta nazioarteko, estatuko eta bertoko idazleen arteko topagune bihurtuko da. Edizio honek literatura eta erotismoa izango ditu ardatz. (16 or.)
Apirilean Guggenheim Museoak Niki de Saint Phalle artista frankoamerikarrari (1930-2000) eskainitako atzera begirako erakusketa aurkeztuko du; XX. mendeko lehen artista feminista nagusitzat eta eragin handiko sortzailetzat jo izan da. (9 or.)
Apirilaren 25ean Honako opera hauen lehenengo emanaldia: Pietro Mascagniren Cavalleria Rusticana eta Ruggero Leoncavalloren Pagliacci, OLBEren (Operaren Lagunen Bilboko Elkartea) opera-denboraldiaren testuinguruan; Euskalduna Jauregian izango da. (21 or.)
Apirilaren 1ean Concha Velasco aktorea Olivia y Eugenio obrarekin itzuliko da Arriaga Antzokira; Herbert Marote perutarraren lana da, José Carlos Plazak zuzendua. (19 or.)
Cardenal Gardoqui, 3
Gran Vía, 55
Ledesma, 6
Licenciado Poza, 55
Amistad, 9
BILBAO
BILBAO
BILBAO
BILBAO
LAS ARENAS
94 415 75 94
94 441 96 97
94 423 78 32
94 427 81 81
94 463 25 98
8 guggenheim museoa Abandoibarra, 2 94 435 90 00. www.guggenheim-bilbao.es
Ordutegiei, sarreren prezioei eta beste zerbitzuei buruzko informazio gehiagorako, jo ondorengo orrialdeetara 12-13.
Franz Marc. Der Stier, 1911.
Gure garaiko artea Guggenheim Bilbao Museoak duela zenbait hilabete bilduma iraunkorreko erakusketa bikaina aurkeztu zuen, Guggenheim Sareko museoetako maisulan ederrekin. ‘El arte de nuestro tiempo’ izenburupean, erakusketa honek XX. mendeko mugimendu artistiko nagusiak jaso ditu, eta bilduma propioko artista garrantzitsuei espazio monografikoak eskaintzen dizkie.
Ibilbidearen zati bat urtarrilaren 25ean itxi bazen ere, oraindik bigarren solairuan ikusgai dagoena bisitatu daiteke; batik bat, formatu handiko lanak daude, kasurako, Sol LeWitten horma-irudia edo Anselm Kieferen obra sorta. Lehenengo solairuan arte berrienari egingo zaio lekua. Ibilbidea kanpoaldean dauden lanekin osatzen da, ingurunearekin elkarrizketa interesgarriak baitituzte. Maiatzaren 10era arte (1. eta 2. solairuetan).
guggenheim museoa 9
Niki de Saint Phalle. Gwendolyn, 1966–90.
Niki de Saint Phalle Guggenheim Museoak Niki de Saint Phalle artista frankoamerikarrari (19302000) eskainitako atzera begirako erakusketa aurkeztuko du ; XX. mendeko lehen artista feminista nagusitzat eta eragin handiko sortzailetzat jo izan da. Erakusketak haren lanaren ikuspuntu berri bat eskaintzen du, 200 obra eta artxibo agiri baino gehiagoren bidez; horietako asko ez dira inoiz argitaratu. Autodidakta, muturrekoa eta politikoa, Saint Phalleren ibilbidea 1960ko hamarkadako errealista berriei lotuta dago, hau da, arte publikoaren
proiektuei, besteak beste, El JardĂn del Tarot Toskanan edo La fuente Stravinsky Parisen; zinema esperimentalari eta balleterako eszenografiei ere lotuta dago, baina, batez ere, bere Nanas izenekoak garatzeari, hots, emakumea artean irudikatzeko era erabat aldatu zuten eskultura erraldoiei. Oro har, indarkeria, erradikaltasuna eta konpromisoa elkarrekin bizi dira haren pieza adierazgarrienetako batzuen ikuspuntu koloretsuarekin. Ekainaren 11ra arte (3. solairuan).
10 Arte Ederren Museoa Plaza del Museo, 2 94 439 60 60 www.museobilbao.com
Ordutegiari, sarreren prezioari eta bestelako zerbitzuei buruzko informazio gehiago 12 orrialdeetan
Giandomenico Tiepolo Erakusketa honetan Giovanni Domenico Tiepolo (1727-1804) veneziarraren oihal gaineko hamar olio-pintura biltzen dira; lanak bilduma partikular batetik jaso dira. Tipo generikoak irudikatzen dituzten fantasiazko erretratuak dira (ekialdeko itxura duten bi gizon heldu eta zortzi emakume gazte), pintzelkada delikatu eta zirraragarriz eginak. G. Tiepolo. Turbantearekiko gizon erretratua, c. 1768.
Apirilaren 20ra arte.
Equipo Crónica. El intruso, 1969.
Equipo Crónica Bilboko Arte Ederren Museoak Equipo Crónicari buruz inoiz egindako erakusketa antologikorik handiena aurkeztuko du, Equipo Crónica sortu zenetik berrogeita hamar urte betetzen direnean. Erakusketak nazioarteko bildumetatik datozen obra garrantzitsuak bildu ditu, eta museoko bi gunetan banatuko da: BBK Aretoan serietan
antolatutako 74 pintura eta eskultura egongo dira erakusgai; 33 aretoan, berriz, Estampa Popular de Valencia taldearen jatorrizko dokumentazioa, 72 marrazki, grabatu eta kartel ugari erakutsiko dira. Rafael Solbes (1940-1981), Juan Antonio Toledo (1940-1995) eta Manuel Valdés (1942) talde horretako partaideak izan ziren Equipo Crónica eratu aurretik. Maiatzaren 18ra arte.
Pierre Balmain. Antonia, arratsaldean soineko, 1954.
Moda Frantzian
Julio Romero de Torres. Amor sagrado, amor profano, 1907-1908.
Erakusketa duela ia urtebete Pariseko Palais Galliera modaren museoan aurkeztu zen; ehun modelo eta apaingarri baino gehiago biltzen ditu, eta gehienak museoaren bildumaren parte diren pieza paregabeak dira, Christian Diorren edo Cristóbal Balenciagaren mailako jostunek sortutakoak.
Kordobaren distira
Erakusketaren ibilbideari esker, emakumeen irudiak 1947-1957 hamarkadan izandako bilakaera ikus daiteke, New Look izeneko hori jaio zenetik, Dior hil eta Yves Saint Laurent iritsi zen arte.
XVII. eta XX. mendeen artean aintzatespen zabalena jaso zuten Kordobako autoreen obrak aurkeztuko ditu Arte Ederren Museoak, Córdoba luciente en sus fundaciones y museos izenburuarekin, jarduera artistikoa Kordoba hiriari lotuta garatu zuten beste artista batzuen lanekin batera. Viana Fundazioak antolatu du, BBK Fundazioaren laguntzarekin; erakusketak ehun obra inguru bilduko ditu.
Abuztuaren 31ra arte.
Martxoaren 17tik aurrera.
Obra gonbidatua Banco Santander Fundazioak babesten duen atal honen helburua beste pinakoteka eta bilduma batzuetako lan bereziak jendeari hurbiltzea da. Horrela, apirilaren 13ra arte Cristina Iglesias eskultorearen Sin título (1990) obra ikusi ahalko da, Banco Santanderren bildumakoa. Apirilaren 14tik aurrera, Mariano Fortunyren txanda izango da, Museu de Montserrateko bildumako ‘El vendedor de tapices’ (1870) obrarekin.
Cristina Iglesias. Sin título, 1990
Mariano Fortuny. El vendedor de tapices, 1870
12 museoak
Benedicto Arkeologikoa Bizkaiko historia bizia dago jasota, eta ibilbide kronologikoa egiten du Historiaurretik Aro Modernora arte. Ordutegia: Asteartetik larunbatera: 10:00etatik 14:00etara eta 16:00etatik 19:30era; igandeetan eta jaiegunetan: 10:30etik 14:00etara. Astelehenetan itxita. Prezioak: Sarrera orokorra, 3€; murriztua (26 urte arteko gazteak, jubilatuak eta 65 urtetik gorakoak, ezinduak, langabetuak eta 10 lagun edo gehiagoko taldeak) 1,5€; ikasle taldeak, ikasleko 1€; 12 urtetik beherakoak, doan. Ostirala Museoaren Eguna da eta sarrera doakoa da jende guztiarentzat. Bisitaldi gidatuak, 10€ taldea. Calzadas de Mallona, 2 94 404 09 90 www.euskalmuseoak.com
ATHLETIC CLUB
Pinturak eta eskulturak gure egunekoak. Ordutegia: Urteko egun guztietan, 10:00etatik 20:00etara. Dohainik, txanda eskatzeko. Iparraguirre, 55 607 38 94 25 www.museo-benedicto.net contacto@museo-benedicto.net
Eleiz Bizkaiko arte erlijiosoarekin loturiko lanak ditu ikusgai: erlijio-zilargintza; jantzi sakratuak (XVI. mendetik XX.era); eta Erromanikotiko eskulturak, pinturak, alabastroak, zeramikak eta larruak. Ordutegia: Asteartetik larunbatera, 10:30etik 13:30era eta 16:00etatik 19:00etara; igande eta jaiegunetan, 10:30etik 13:30era; eta astelehenetan, itxita. Prezioak: Helduak, 2 euro. Jubilatu, ikasle eta 18 urtetik beherakoek, euro 1. Taldeek, 6 euro. Asteartean, doan.
(Lanengatik txita)
Plaza de la Encarnación, 9-B
San Mamés Barria futbol zelaia
94 432 01 25. www.eleizmuseoa.com
94 679 02 55. www.athletic-club.net
Arte ederrak
Guggenheim BILBAO
Hiru bilduma nagusi daude jasota: Antzinako Artea, Arte Garaikidea eta Euskal Artea. Ordutegia: Asteazkenetik astelehenera, 10:00etatik 20:00etara. Astearteetan, itxita. Prezioak: 7 euro, banakakoa; 5 euro, ikasle taldeak, langabetuak eta hirugarren adinekoak; eta 12 urtetik beherakoak eta asteazkenetan, sarrera doan. Gidak eskatzeko: 94 439 61 37 Taldeak hartzeko: 94 439 61 41. Astelehenetik ostiralera 9.00etatik 15.00etara.
Bere bilduma du, eta mende hasieratiko arte moderno eta garaikidearen lan sorta zabala jasotzen du bertan. Ordutegia: Asteartetik igandera, 10:00etatik 20:00etara. Prezioak: 13 euro, banakakoa; 11 euro, taldeek; 7,50 euro, ikasle eta hirugarren adinekoek; eta 12 urtetik beherakoek, sarrera doan. Tarifa hauek aldatu egin daitezke erakusketa berezietan. Gidak eskatzeko: 94 435 90 90. Taldeak hartzeko: 94 435 90 23 Astelehenetik ostiralera 9:00etatik 14:00etara.
Plaza del Museo, 2 94 439 60 60
Avenida Abandoibarra, 2. 94 435 90 80
www.museobilbao.com
www.guggenheim-bilbao.es
.
museoak 13
Pasio irudien bilboko itsasadarra itsas Dikeetan, zaharberritutako itsasontziak daude, bai eta Ondare Historikoko beste elementu batzuk ere: adibidez, Karola garabi ospetsua edo antzinako Ponpa Etxola. Ordutegia: Astelehenean itxita. Prezioak: Banakako sarrera arrunta, 6 euro; hirugarren adinekoek, langabetuak eta taldeak, 3,5 euro eta 6 urtetik beherakoek, sarrera dohan. Muelle Ramón de la Sota, 1
Aste Santuekin loturiko elementuak daude. Ordutegia: Asteartetik ostiralera, 11:00etik 13:00era eta 17:00etatik 19:30etara; larunbatak, 11:00etik 14:00era eta 17:00etatik 20:00etara; eta igandeetan 11:00etik 14:00era; astelehen, jaiegun eta Aste Santu garaian, itxita. Prezioak: Banakako sarrera, 2 euro; doan, 65 urtetik gorakoentzat eta 12 urte bitarteko haurrentzat; taldeek, 1 euro.
94 608 55 00
Iturribide, 3-1º 94 415 04 33
www.museomaritimobilbao.org
www.museodepasosbilbao.com
Euskararen Etxea Euskararen Etxea euskal hizkuntzan espezializatuta dagoen zentroa da. Mila urte baino gehiago dituen hizkuntza horren inguruan ezer ezagutu nahi duen ororentzat daude zabalik bertako ateak. Euskaren ezaugarri bitxienak, berezienak eta harrigarrienak erakusten ditu modu erakargarri batean, teknologia berriak erabiliz: ukimen-pantailak, bideoak, mapak eta abar. Ibilbidea gaztelaniaz, euskaraz, ingelesez eta frantsesez egin daiteke.
Euskararen Etxea Lehendakari Aguirre, 148-150 94 402 80 81 www.azkuefundazioa.org
14 museoak Bilboko Berreginen museoa
Prezioak: 3 euro. Taldeentzako eta banakako bisitaldi gidatuak.
Hainbat obra ezagunen bikoizketak daude bertan, Samotraziako Victoria, Venus Milokoa, Lorenzo Médicikoa edo Miguel Ángel-en Moisés. Ordutegia: Asteartetik larunbatera, 10:00etatik 13:30etara, eta 16:00etatik 19:00etara; igandeetan, 10.00etatik 14.00etara; astelehen eta jaiegunetan, itxita. Prezioak: helduentzat, 3 euro; ikasleentzat eta 10 pertsonatik gorako taldeentzat, 1,5 euro; erretiratutakoentzat eta 10 urtetik azpitiko haurrentzat, doan. Osteguna, museoaren eguna.
Plaza de Toros Vista Alegre, s/n
San Francisco, 14. 94 679 02 55 www.museoreproduccionesbilbao.org
zezen Zezenekin loturiko traje eta tresnekin batera, Urian eginiko ferietako kartelak daude ikusgai. Ordutegia: 10:30etatik 13:30etara, eta 16:00etatik 18:00etara, astelehenetik ostegunera. Ostiralak: 10:30etatik 13:30etara.
94 444 86 98 www.plazatorosbilbao.com
Euskal museoa Euskal Museoak, ia ehun urteko ibilbidean, 20.000 objektu baino gehiago bildu ditu bere ondarerako, eta, horien bidez, Euskal Herriaren bizimodu eta eguneroko zereginak irudikatu eta islatzen dira bertan. Erakusketa iraunkorraren ordutegia: Astelehenak, asteazkenak, ostegunak eta ostiralak 10:00etatik 19:00etara; larunbatak 10:00etatik 13:30etara eta 16:00etatik 19:00etara; igandeak, 10:00etatik 14:00etara; asteazken eta jaiegunetan itxita. Prezioak: Banakako sarrera, 3 euro; taldeak, 1,50 euro; hirugarren adina eta 10 urtetik beherakoak, doan. Plaza Miguel de Unamuno, 4 94 415 54 23 www.euskal-museoa.org
Arteen Barrutia Itsas Museoa, Albia Lorategiak, Colón de Larreátegui eta Abandoibarra Pasealekuaren arteko espazioari deitzen zaio Bilbao Art District eremua. Inguru horretan daude, hiriko arte galeria garrantzitsuenak: Guggenheim Museoa, Arte Ederren Musoea eta Rekalde Aretoa. Gainera, zaharberritze eta markoztatze lantegiak eta liburu
zaharrak saltzen dituzten dendak ere aurki ditzakegu. Bestalde, hainbat artista garaikideren eskulturak daude banatuta inguru honetan: Dalí, Chillida, Koons, Bourgeois eta Kapoor, besteak beste, non eta maila handiko arkitektoen lanek hori guztia biribildu egitan duten: Gehry, Calatrava, Siza, Moneo, Pelli, Soriano, Ferrater eta Isozaki tarteko.
Espazio interesgarriak 15 Itsas Museoa Ramón de la Sota, 1. 94 608 55 00. www.museomaritimobilbao.org
Izotz Aroko Erraldoiak Martxoaren 4tik maiatzaren 4ra, Bilboko Itsasadarra Itsas Museoak hiru erakusketa batuko ditu bakarrean: Izotz Aroko erraldoiak, Giza eboluzioa eta Dinosauroak. Erakusketa bakar honetan entretenimenduaren eta dibertsioaren alderik onenak ikastearekin uztartzen dira txikienentzako. Pieza bakoitza eskala errealean sortu da; gainera, efektu errealista lortu da; izan ere, batzuk mugitu egiten dira, arnasa hartzen dute eta soinuak egiten dituzte. Erakusketa ikusgarriagoa izan dadin, habitat naturalak sortu dira, Lurraren garai hartako ezaugarriei buruzko ikerketa zientifikoen arabera diseinatutako eszenografia eta landaretza eszenekin. Ibilbidea eboluzioaren kronologia jarraituz egingo da: dinosauroak, Izotz Aroa eta erraldoiak eta, azkenik, giza eboluzioa. Azken batean, planetak izandako eboluzioaren benetako historiari buruzko ikasbide bat da, baita gizakiak sua aurkitu zuen uneari, ehizari eta grabatuei buruzkoa ere, besteak beste.
Ordutegia: astelehenetik ostiralera, eskola-ordutegian, 10:00etatik 14:00etara; ostiraletan, arratsaldez, 16:00etatik 21:00etara eta asteburuetan 11:00etatik 21:00etara. Sarreren prezioa: eskola bisitak, bost euro; heldu batekin datozen 3 eta 12 urte bitarteko haurrak zazpi euro; helduak
Erakusketa 2D zinema areto batekin osatzen da; bertan, gaur egun arte unibertsoak izan duen eboluzioaren gaineko dokumental bat proiektatuko da, eta gune interaktibo bat egongo da, txikienek gozatzeko hainbat jarduerekin.
hamar euro; eta 3 urte baino gutxiago dituztenak doan. Familientzako pack bat ere badago (2 heldu + 2 haur) hogeita zortzi euroren truke; baita Itsas Museoa bisitatzeko aukera ematen duen pack bat ere, zortzi eta hamar euro bitarteko prezioan.
16 Espazio interesgarriak Itsas Museoa Ramón de la Sota, 1. 94 608 55 00. www.museomaritimobilbao.org
Martxoaren 30era arte: ‘Montserrat. Askatasunaren bila’ Erakusketan 1950. urtean hemendik Mexikora alde egitea erabaki zuten bederatzi euskaldunen balentria kontatzen da, herrialdean nagusi
Maiatzera arte: Nazioarteko ATYLA eskolaitsasontzia, bi mastako ontzi klasikoa, 31 metroko luzera eta 7 metroko zabalera duena, Bilboko Itsasadarra Itsas Museoaren kanpoaldeko kaian egongo da maiatzera arte. Eskuz eraiki zen Espainian, 1980. eta 1984. urteen artean eta gaur egun, Europa osoan zehar nabigatzen du bela
zen gerraondoko errepresioa, miseria eta gosea ikusita hanka egitea erabaki baitzuten. Hamahiru metroko bailandra batean sartu ziren, haientzat eta senideentzat bizitza hobea aurkitzeko itxaropenarekin.
prestakuntza landuz. Esperientzia hezigarri honen helburua kuraia, komunikazioa eta talde-lana bezalako oinarrizko trebetasunak garatzea da. Gazteentzako jarduerak aurreikusi dira, hala nola, erriberako zurgintza eta bela-josketa ikastaroak. Egingo diren piezak lagungarriak izango dira Atylak munduan zehar nabiga dezan.
Alhóndiga Bilbao Plaza Arriquibar, 4. 94 401 40 14. www.alhondigabilbao.com
Apirilaren 16tik 19ra eta 23tik 26ra: Gutun Zuria Bilboko Letren Nazioarteko Jaialdiaren zortzigarren edizioa, beste behin ere publikoaren eta nazioarteko, estatuko eta bertoko idazleen
arteko topagune bihurtuko da. Zortzigarren edizio honek literatura eta erotismoa izango ditu ardatz, eta genero horretako ordezkari nagusiak ekarriko ditu hirira.
Bilboko Berreginen Museoa Conde Mirasol, 2. 94 415 83 33. www.museoreproduccionesbilbao.org
Maiatzaren 24ra arte: ‘Animalia Artean. De la Prehistoria a la Edad Media’ erakusketa. Historiaurretik Erdi Arora animalia eta gizakien artean egondako interakzioaren alderdirik adierazgarrienetako batzuk aztertzen ditu.
ESZENA 17
Musika-MĂşsica jaialdiaren XVI. edizioa martxoaren 6tik 8ra ospatuko da Euskalduna Jauregian, ‘Apasionados Haendel & Bach’ izenburupean. Bertan, herritarrek hiru egunez, etenik gabe, barrokoko bi jenio handi horien obrarik garrantzitsuenez Informazioa/InformaciĂłn: gozatu ahalko dute. 75 kontzertu FundaciĂłn Bilbao 700-III Millenium Fundazioa 7SHaH ,UZHUJOL ¢ ŕ Ž )PSIHV ŕ Ž ŕ Ž ^^^ IPSIHV JVT daude aurreikusita, eta orkestrek, ganbera-taldeek, abesbatzek,
Antolatzailea 6YNHUPaH
instrumentistek eta maila altuko ahotsek parte hartuko dute. Bilbao 700 Fundazioak antolatzen du jaialdia, eta haren helburu nagusia musika klasikoa jendartean sustatzea, hedatzea eta zabaltzea da. Hori dela-eta, aurten ere sarreren arrazoizko prezioei eutsiko zaie (6 eta 10 euro bitartean). Babeslea 7H[YVJPUH
Laguntzaileak *VSHIVYHU
Bilboko Eliz Musikako Jaialdia Lehiaketa hau, Bilbao Ars Sacrum (BAS) izenekoa, martxoaren 18an, 20an, 21ean, 23an, 25ean, 27an, 28an eta 30ean izango da Enkarnazio elizan, leku horrek musika bide gisa erabiltzen duen topaketa espiritualerako giro aproposa ematen baitu. Kontzertuak 19:30ean izango dira, 21ean eta
28an izan ezik, egun horietan 20:30ean izango dira-eta. Aurreko edizioetan bezalaxe, egitarauan musikari, talde eta ahots bakarlari entzutetsuak egongo dira. Euren interpretazioen bidez, zenbait garaitako espiritualitatean eta erlijio-sentimenduan inspiratutako musika-tradizioaren aniztasuna erakutsiko dute.
Bi ekitaldi horietako edozeini buruzko informazioa nahi izanez gero, jo ezazu Bilbao 700 Fundaziora.  94 679 04 88/ 010. www.musika-musica.net
18 Arriaga Antzokia Ordutegi, erreserba eta deskontuei buruzko informazioa Plaza del Arriaga, 1. 94 479 20 36. www.teatroarriaga.com Arriaga Antzokia 1986. urtean inauguratu zen bigarrenez eta dantza-ikuskizunak, antzezlanak, opera eta musika eskaintzen ditu programaren baitan. Jarraian urtarrilerako eta otsailerako aurreikusitako egutegia zehaztuko dugu. Arriagan egingo diren beste kontzertu batzuetarako, jo ondorengo orrialdeetara 22, 23 eta 25.
‘El largo viaje del día hacia la noche’.
‘Vanitas, naturaleza muerta’.
‘Egunsentiaren kantak’.
Martxoaren 8an: Martxoaren 2ra arte: ’La pequeña cerillera’ lanaren antzezpena, Hans Christian Andersen idazle daniarraren ipuin ospetsuan oinarritua. Trenez egindako bidaia magiko bat izango du agertoki gisa, proiekzioekin batera.
Martxoaren 6an eta 7an: ‘El largo viaje del día hacia la noche’ antzezlana helduko da Arriagara; Eugene O’Neillen testu bat da, Borja Ortiz de Londraren bertsioan, Juan José Alfonsok zuzendutakoa eta Vicky Peña eta Mario Gas aktoreak buru dituena.
Egunsentiaren kantak musika ikuskizunean bederatzi artista biltzen dira Pier Paul Berzaitz zuberotarrak bultzatutako talde errezitalean.
Martxoaren 19tik 21era: Salvatore Sciarrino (Palermo 1947) musika garaikidearen figura nabarmenenetako bat da, eta bere obra ‘Vanitas, naturaleza muerta para voz, piano y violonchelo’ Arriagara helduko da; bertan hiru interpreteak, Marisa Martins mezoa, Ricardo Bini pianista eta Dragos Balan biolontxelo-jotzailea, lehian ari dira eta elkarren osagarri dira musika eremuaren bilaketan, baita isiltasunarenean ere.
Arriaga Antzokia 19
Martxoaren 14tik 16ra: Txikienentzako opera ‘La pequeña flauta mágica’ ikuskizunarekin; Wolfgang Amadeus Mozarten Txirula magikoaren haurrentzako egokitzapena da. Gran Teatre del Liceuren ekoizpen bat da, eta Comediants taldeko Joan Font arduratu da zuzendaritza eszenikoaz.
‘El atrapasueños’.
‘Olivia y Eugenio’.
Martxoaren 22an: Conservatori del Liceuk ‘El atrapasueños’ aurkeztuko du, ikusleak puxikaz betetako plaza batera, amets-harrapatzaileen bizilekura eramango dituen ikuskizuna; amets-harrapatzaileak haurren ametsak eta desioak musikatzeko gai dira.
Martxoaren 27an eta 28an: Aterballettok, Italiako dantza talderik garrantzitsuenak, Mauro Bigonzetti koreografoaren programa bikoitza eskainiko du, Come un respiro eta Rossini cards.
Apirilaren 1etik 4ra: Concha Velasco aktorea ‘Olivia y Eugenio’ obrarekin itzuliko da eszenatokietara; Herbert Marote perutarraren lana da, José Carlos Plazak zuzendua.
Apirilaren 16tik 19ra: Arriaga Antzokiak Chejoven ‘La gaviota’ antzezlana aurkeztuko du; oraingo honetan, Gustavo Tabascok zuzenduko du eta euskal aktorez osatutako talde batek interpretatuko du.
20 EUSKALDUNA JAUREGIA Información sobre horarios, reservas y descuentos Abandoibarra, 4. 94 431 03 10 www.euskalduna.net Euskalduna jauregia 1999. urteko otsailean inauguratu zen eta etengabe hartzen ditu OLBEren (Opera Lagunen Bilboko Elkartea-www.abao.org) opera-egitaraua eta Bilbao Orkestra Sinfonikoaren (Bilbao Orkestra Sinfonikoa-BOS. www.bilbaorkestra.com) kontzertuak baita Euskadiko Orkestra Sinfonikoarenak (EOS.www.euskadikoorkestra.es) ere. Jarraian urtarrilerako eta otsailerako aurreikusitako egutegia zehaztuko dugu. Beste kontzertu batzuei buruzko informazio gehiago honako orrialdeetan: 22 eta 24.
Julian Steckel.
Bizkaiko Orkestra Sinfonikoa.
Martxoaren 18an:
Martxoaren 30ean:
Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren kontzertua, honako egitarauarekin: J. M. Usandizagaren La Llama (opera baina kontzertu bertsioan), Juan José Ocónen zuzendaritzapean.
Glenn Miller Orchestraren kontzertua, Iowako musikari ospetsuari omenaldia egiteko. Ipar Amerikako bandarik onenetakoa da.
Martxoaren 19an eta 20an: Bilboko Orkestra Sinfonikoaren kontzertua, honako egitarau honekin: A. Guinovarten El lament de la terra; R. Schumannen biolontxelo eta orkestrarako kontzertua; eta B. Bartoken orkestrarako kontzertua, Isaac Karabtchevsky izango da zuzendaria eta Julian Steckel (biolontxeloa) bakarlaria.
Martxoaren 31n: Errusiako Estatuko Abesbatzak eta Orkestra Sinfonikoak Carmina Burana, Carl Orffen obrarik ospetsuena, eta Mozarten Requiema interpretatuko dituzte.
Apirilaren 9an eta 10ean: Bilboko Orkestra Sinfonikoaren kontzertua, honako egitarau honekin: Huang Ruoren Announcement, L. van
EUSKALDUNA JAUREGIA 21
Glenn Miller Orchestra.
Bilboko Orkestra Sinfonikoa.
‘Pagliacci’.
Teo Gheorghiu.
Beethovenen piano eta orkestrarako 3. kontzertua eta S. Rachmaninoven Danzas sinfónicas; Lan Shui izango da zuzendaria eta Teo Gheorghiu (pianoa), berriz, bakarlaria.
Do maiorrean; Antoni Ros Marbá izango da zuzendaria eta Manuel Blanco (tronpeta), berriz, bakarlaria.
Apirilaren 16an eta 17an:
Opera emanaldia: Pietro Mascagniren Cavalleria Rusticana eta Ruggero Leoncavalloren Pagliacci, OLBEren (Operaren Lagunen Bilboko Elkartea) operadenboraldiaren barruan.
Bilboko Orkestra Sinfonikoaren kontzertua, honako egitarau honekin: R. Wagnerren Tannhäuser obertura; F. Liszten piano eta orkestrarako 1. kontzertua eta N. RimskyKorsakoven Sherezade, Andrew Gourlayen zuzendaritzapean; Stanislav Khristenko (pianoa) bakarlari gisa arituko da.
Apirilaren 23an eta 24an: Bilboko Orkestra Sinfonikoaren kontzertua, honako egitarau honekin: F. Schuberten Rosamunda obertura, F. J. Haydnen tronpetarako kontzertua Mi bemol maiorren eta La grande 9. sinfonia,
Apirilaren 23an eta 25ean, eta maiatzaren 1ean eta 4an:
Apirilaren 29an: Euskadiko Orkestra Sinfonikoaren kontzertua, honako egitarau honekin: Euskal doinu herrikoiei buruzko kuartetoa. J.M. Usandizagaren III Moderé, A. Illarramendiren 9. sinfonia (erabateko estreinaldia) eta A. Dvoraken 7. sinfonia, Re minorrean, opus 70, José Miguel Pérez Sierraren zuzendaritzapean.
22 Eszena Bilboko metropolialdeko eremuko kultura-programazioko kontzertu eta kultura-ekitaldi nabarmenenetariko batzuk jasotzen dituen agertoki-gida.
Nino Bravo gogoan Martxoaren 1ean Palacio Euskalduna Abandoibarra, 4. 94 431 03 10. www.euskalduna.net
Bilboko Udal Musika Bandak, Serafín Zubirirekin eta Felipe Carpe, Lola Benaches eta José Valhondoren ahotsekin, Nino Bravo mitikoari omenaldia egingo dio, betiko abestiekin eta bizitza pertsonal eta profesionalaren proiekzioekin.
Dulce Pontes Martxoaren 4an Teatro Arriaga Plaza Arriaga, 1. 94 416 35 33. www.teatroarriaga.com
Dulce Pontes abeslari portugaldarrak, munduko fadoabeslari garrantzitsuenetariko batek, aparteko kontzertua eskainiko du Arriaga Antzokian, fado klasikoak zein jendaurrean lehenengo aldiz interpretatuko dituen doinuak bilduz.
Mikel Urdangarin Martxoaren 10ean Teatro Arriaga Plaza Arriaga, 1. 94 416 35 33. www.teatroarriaga.com
Euskal kantautorearen kontzertua, gitarraren eta ahotsaren presentzia hutsez girotua. Doinu berriak joko ditu, baita abesti ezagunenak ere.
Eszena 23
Ciclo Bilbaina Jazz Club Martxoaren 11n Sala BBK Gran Vía, 19-21. 94 405 88 24. www.salabbk.es
Bilbao Jazz Clubak antolatzen duen jazz zikloan ‘Nostalgia Cubana’ kontzertua eskainiko da, Ariel Brínguez saxo tenor eta sopranoarekin, Javier Colina kontrabaxuarekin, Moisés Sánchez pianistarekin eta Michael Olivera perkusio jotzailearekin.
Jorge Drexler Martxoaren 12an Teatro Arriaga Plaza Arriaga, 1. 94 416 35 33. www.teatroarriaga.com
Uruguaiko abeslaria Arriagako eszenatokira itzuliko da Bogota eta Madrilen grabatutako ‘Bailar en la cueva’ disko berria aurkeztera.
Merche Martxoaren 13an Teatro Campos Elíseos Bertendona, 3 bis. 94 443 86 10/41. www.teatrocampos.com
Cádizko abeslariak ‘Quiero contarte’ disko berria merkaturatzeko egingo duen biraren kontzertuetako bat izango da.
Toy Story Martxoaren 14an Teatro Campos Elíseos. Bertendona, 3 bis. 94 443 86 10/41. www.teatrocampos.com
‘Toy Story’ musikala Bilboko eszenatokietara iritsi da, haurrek zein helduek jostailuekin hitz egin, dantzatu eta abestu dezaten.
24 Eszena
Joaquín Sabina Martxoaren 14an Bizkaia Arena – BEC Ronda de Azcue, 1-Barakaldo. 94 404 00 00 www.bilbaoexhibitioncentre.com
Joaquín Sabinak ‘500 noches para una crisis’ biraren barruan Euskadin emango duen kontzertu bakarra.
Joan Baez Martxoaren 17an Palacio Euskalduna Abandoibarra, 4. 94 431 03 10 www.euskalduna.net
Joan Baez hirurogeiko hamarkadako folk musikari arrakastatsuenak eta musika herrikoian eragin handia izan duen artistak ‘An Evening With Joan Baez’ biran emango duen kontzertua.
Symphonic of Abba Martxoaren 21ean Palacio Euskalduna Abandoibarra, 4. 94 431 03 10 www.euskalduna.net
Ikuskizun honek ikusleak Abbaren unibertsora eramango ditu, lehen mailako ahots handien taldeak Suediako bandaren abestirik onenen ibilbidea egingo baitu, One World Symphonic Orchestra eta Rock Band handiak lagunduta.
Eszena 25
Ismael Serrano Martxoaren 23an Teatro Arriaga Plaza Arriaga, 1. 94 416 35 33 www.teatroarriaga.com
Ismael Serranoren azken lana, ‘La llamada’ izeneko diskoa, aurkezteko kontzertua.
Musiketan Martxoaren 15ean eta 29an eta apirilaren 19an Sala BBK. Gran Vía, 19-21. 94 405 88 24. www.salabbk.es
Folka, rocka, jazza, bluesa edo musika etnikoa biltzen dituen Musiketan zikloaren barruan, Mike Whellans gitarristak, Gaby Morenok eta Kolonbiako Lucía Pulido abeslariak emanaldia eskainiko dute.
Romeo Santos Apirilaren 10ean Bizkaia Arena -BEC Ronda de Azcue, 1-Barakaldo. 94 404 00 00 www.bilbaoexhibitioncentre.com)
‘Batxataren erregeak’ mundu osoan zehar egingo duen ‘Romeo Santos Formula Vol 2 World Tour’ birako kontzertua.
Javier Krahe Apirilaren 17an Teatro Campos Elíseos Bertendona, 3 bis. 94 443 86 10/41. www.teatrocampos.com
Betiko Krahe hemen dugu berriz ere; oraingo honetan, beti alboan dituen Andreas Prittwitz (flautak eta saxoak), Javier López de Guereña gitarrista eta Fernando Anguita kontrabaxu-jotzailearekin dator.
26 zer ikusi
Bilbo: Aste Santu indartsua Martxoaren 27tik apirilaren 5era, Bilboko Aste Santuak bere handitasuna erakutsiko du; izan ere, Iberiar penintsula osoko erlijio altxor artistiko-kultural garrantzitsuenetakotzat jotzen dira pasoak, eta hamabi milioi euroko zenbatekoa gainditzen duen balioa dute. Lau mendetan zehar bildua, ondare honek irudi-sinadura garrantzitsuak ditu, besteak beste, Juan de Mesa, Raimundo Capuz, Quintín de la Torre, Higinio Basterra, Ricardo Iñurria, Coullat Valera edo Tomás Parés. Oro har, esan daiteke Bilboko Aste Santua serioa eta soila dela; hamar
egunetan, hiru mila kofradiakidek baino gehiagok parte hartzen dute kale bilbotarrak betetzen dituzten hamahiru prozesioetan. Gainera, azken urte hauetan pasoak sorbaldan eramateko antzinako tradizioa neurri batean berreskuratu egin da, eta horregatik, gurpil gainean doazen irudiek baino plastikotasun eta edertasun gehiago dute. Prozesio bakoitza berezia da, bitxikeriaren bat du, baita sentimenduz betetako elkartze uneak ere. Orrialde hauetan, Bilboko Aste Santua ezinbesteko hitzordu bihurtzen duten ezaugarriak azalduko ditugu; izan ere, guztiontzako tokia da, aitonaamonak, gurasoak eta seme-alabak.
NEKALDIKO OSTIRALA (Martxoaren 27a) Andre Maria Doloretakoaren prozesioa Irteera: Abandoko San Bizente Martiriaren eliza. 20:30ean Gauez egiten den hau Bilboko Aste Santuko prozesio zaharrenen artean laugarrena da, 1994. urtean Pasioaren Kofradiak berreskuratu zuena. Abandoko San Bizente Martiriaren elizaren atarian Gure Aita Jesus Nekaldikoaren irudia altxatzen den unean, hemezortzi zamaketarien sorbaldetan, Bilboko Aste Santuko prozesioei hasiera emango zaie.
Pasoak: Andre Maria Doloretakoa eta Aita Jesus Nekaldikoa
zer ikusi 27 NEKALDIKO LARUNBATA (MARTXOAREN 28a) Andre Maria Atsekabeetakoaren prozesioa Irteera: Indautxuko P.P. Jesuiten ikastetxea. 19:00etan Estatuko toki askotako anaidietako ordezkariak biltzen dira prozesio honetan eta danbor eta tinbalekin Eukaristia Santuaren Penitentzia Kofradiarekin batera irteten dira, emakume kofradiakideak onartu zituen lehenengo kofradiarekin. Pasoak: Jesus Zutabera Lotuta, Andre Maria Atsekabeetakoa eta Ecce Mater Tua.
ERRAMU IGANDEA (MARTXOAREN 29a) Astotxoaren prozesioa
Andre Maria Karitatekoaren prozesioa
Irteera: Abandoko San Bizente Martiriaren eliza. 12:00etan
Irteera: Gurutze Santuaren eliza (Mallona). 18:30ean
Erramu Igandeko eguerdian hasten den prozesio ezagun honetara umeak etortzen dira, palma eta sortekin, astotxo gainean doan Kristoren irudia poz handiz hartzeko. Pasoak: Erramu eta Arrosarioaren Ama eta Astotxoa.
Bego単ako aldapetatik gora, sorbalda gainean, bi paso eramaten dituen Bilboko prozesio bakarra izateagatik nabarmentzen da; bereziki hunkigarriak dira Mallonako Gurutze Santuaren elizatik irteteko unea, Elizalde aldapatik igotzekoa eta Amatxuren Santutegira heltzen denekoa, non Kristoren eta Ama Birjinaren irudien elkartzea irudikatzen den. Gainera, musika ere oso berezia izan ohi da; izan ere, turutak eta danborrak txistuaren soinuarekin eta poeta eta bertsolarien ahotsekin konbinatzen dira. Pasoak: Apaltasunaren Jesus Santua eta Andre Maria Karitatekoa.
28 zer ikusi ASTELEHEN SANTUA (MARTXOAREN 30a) Nazarenoaren prozesioa Irteera: San Frantzisko Asiskoaren parrokia (Bosgarren parrokia). 20:30ean Prozesio oso koloretsua da, saetekin eta kantekin, lore-eskaintzekin, sentimenduz betetako ahots adoretsuekin; debozio handia pizten duen irudiaren aurrean herritarrek mirespen izugarria erakusten dute: Medinaceliko Kristoa, atsekabetuta eta ile natural luzearekin. Gorteak kaletik egiten den ibilbideak Bilbo Zaharra auzoko kultura-aniztasun aberatsa erakusten du. Pasoak: Gure Aita Jesus Nazaretekoa eta Maria Magdalena Santua.
ASTEARTE SANTUA (MARTXOAREN 31) Errukiaren prozesioa Irteera: San Nikolas Barikoaren parrokia. 20:30ean Kofradiakideek soinean daramatzaten artile-koloreko artilezko kapak eta begi-mozorro urdin argiak tonu argitsuagoa gehitzen diote prozesio honekin
batera doan estilo soilari; hala ere, Andre Maria Errukiarenaren irudiak berezko distira du, Bilboko Aste Santuko bitxi artistikoa da. Irudi honen irteera Bilboko Aste Santuko unerik ederrenetakoa da eta Mesedeetako Kofradiaren seriotasuna eta antolaketa zuzena txalotzekoak dira. Pasoak: Andre Maria Errukiarena.
zer ikusi 29 ASTEAZKEN SANTUA (APIRILAREN 1a) Andre Maria Bakardadekoaren prozesioa Irteera: Joan Santuen parrokia. 20:30ean Santa Vera Cruzeko berrogei kofradiakideren sorbalden gainean irteten da Andre Maria Bakardadekoaren irudia (‘la Sole’ gaztelaniaz); prozesio honetan baino ez da egiten hori. Gainera, ibilbidean bilbotarrek Aste Santuari elementu berezi gisa gehitu dioten pertsonaia ezagun bat aurkitzeko aukera egongo da: Frakagorri lotsagabea, Gurutzea Sorbalda Gainean pasoan praka gorriz jantzita eta adarrarekin musika jotzen doana. Pasoak: Gurutzea Sorbalda Gainean, San Joan eta Andre Maria Bakardadekoa.
OSTEGUN SANTUA (APIRILAREN 2a) Afari Santuaren prozesioa Irteera: Joan Santuen parrokia. 19:15ean Prozesio honek irudigintzan duen aberastasuna eta estilo aniztasuna nabarmentzekoak dira. Arantzazko Koroapena aipagarria da eskultura-balioagatik; izan ere, estatu osoko Misterio pasoetako irudi konposizio onenetako bat da. Bisitaria liluratuta utziko duten beste hainbat irudi ere badaude, hala nola, Anatxuko Kakanarru burlati bihurtutako Anas biblikoa, esku batekin Jesusi iseka egin eta bestearekin prakako zuloa estaltzen duena. Sortzailea garai hartako bilbotar batean inspiratu zela esan ohi da.
Pasoak: Azken Afaria, Oinen Ikuzketa, Ortuko Otoitza, Atxiloketa, Jesus Anasen Aurrean, Jesus Zartatua, Jesus Zutabeari Lotuta, Arantzazko Koroapena, Aita Jesus Nekaldikoa, San Joan eta Andre Maria Bakardadekoa.
30 zer ikusi OSTIRAL SANTUA (APIRILAREN 3a)
Isiltasunaren prozesioa Irteera: San Nikolas Barikoaren parrokia. 05:30ean Alde Zaharreko komentuetatik eta elizetatik desfile isil batean igarotzen diren kofradiakideen elkartze ikusgarria da, egunsentian. Erdi Aroko estiloarekin, soila, serioa eta euskal izaerarekin bat datorrena erabat, kofradiakideak eta ikusleak batera doaz oinez prozesio bakar honetan, pasorik eta musikarik gabe. Isiltasunean otoitz egitea gustatzen zaien pertsonen ibilbiderik gogokoena da. Gurutze-bide Santua Irteera: Miguel de Unamuno plaza. 07:30ean Santa Vera Cruzeko Kofradiaren altxor espirituala BegoĂąako Basilikara eramanez egiten da; altxorra Lignum Crucisa da (Jesusen Gurutzearen ezpala) eta ebano egurrez eginda eta zilarrez landuta dagoen gurutzean eramaten da. Pasoa: Lignum Crucis. Topaketaren prozesioa Irteera: Karmengo Andre Mariaren parrokia (Pilarreko Andre Mariaren parrokia obretan dagoelako). 12:30ean Ibilbide honetan Madre de Dios de las Escuelas PĂas kofradiako kofradiakideen abituen kolore gorria eta zuria dira nagusi; urrezko eta zetazko hariekin egindako estandartea daramate. Prozesioan, gonbidatutako kofradiakideak
ilaretatik banatzen dira eta kolore askotako efektua sortzen dute. Pasoa: Topaketa. Ehorzketa Santuaren prozesioa Irteera: Joan Santuen parrokia. 19:15ean Bilboko prozesiorik zaharrena da, dokumentuen arabera 1553. urtetik egiten baita. Gainera, bertaratzen den publikoari eta prozesioan agertzen diren irudiei erreparatuz gero garrantzitsuena da. Izan ere, Bilboko Aste Santuko irudigintzako obra bikainak kaleetan ikusteko aukera paregabea eskaintzen du. Ecce Homo pasoan agertzen diren irudiak egiteko hiribilduko hainbat auzokide eredu izan ziren. Besteak beste, udaltzaingo ezagun bat eta portuko zamaketari bat. Pasoak: Ecce Homo, Maria Magdalena Santua, Gure Aita Jesus Nazaretekoa, Barkameneko Aita Jesus Guztiz Santua, Gurutzea Sorbalda Gainean, Topaketa, Apaltasunaren Jesus Santua, Hiru Gurutzeak, Hiriko Jesus Santua, Andre Maria Errukiarena, Gurutzetik Eraistea, Jesus Etzanda, San Joan, Lignum Crucis eta Andre Maria Bakardadekoa.
zer ikusi 31 LARUNBAT SANTUA (APIRILAREN 4a) Itxaropenaren prozesioa Irteera: San Jose parrokia (Agustindarrak). 18:15ean
soinuarekin egiten duen irteera nabarmentzekoa da. Pasoak: Jesus Maitasunekoa eta Itxaropeneko Ama Guztiz Santua.
Prozesio hau Bilboko hirigunean egiten da eta Itxaropenaren Ama ikus daiteke bertan; eskultura modernoa da baina Barrokotik berreskuratu diren xehetasun eta teknika zainduak ditu, begiak margotzeko arrautza oskolak erabiltzea, esaterako. San Jose parrokiatik Santiago Apostolua kofradiaren bandaren
BERPIZKUNDE IGANDEA (APIRILAREN 5a) Argiaren eta Berpizkundearen prozesioa Irteera: Santiagoko katedrala. 13:00etan Loriako eta penitentziarik gabeko prozesioa da, Jesus
berpiztu baita. Berpiztearekin Astea Santua ixten da, eta Bilbo hiribilduko Penitentzia Kofradien Anaidiak antolatzen du. Aurreko gotzain Ricardo Blรกzquezek eskatuta sortu zen. Pasoak: Jesus Berpiztua eta Maria Magdalena Santua.
Informazioa Javier Diago Elorduyk eman du, Kofradien Anaidiko kanpo-harremanen arduradunak. www.hermandaddebegona.org
32 zer ikusi
basque Fest: ekitaldi borobila
Aste Santuko jaiegunekin bat etorriz (apirilaren 2tik 5era), Bilboko Udalak askotariko jarduerak biltzen dituen jaialdia antolatuko du hirugarren urtez, Euskadi osoan inoiz ez bezalakoa. basque Fest izenburupean, arteak, musikak, dantzak, diseinuak, kirolak edota gastronomiak erakargarritasunez betetzen dute Bilbo. Xarma horren arrazoi nagusien artean honako hau azpimarra daiteke: hirigune guztian zehar programatzen diren ekimenak, hala nola Areatzako postuetan, Plaza Berrian, Alhóndigan, museoetan edota hainbat jatetxetan. Euskal kulturan eta abangoardian oinarritzen den jaialdi honen helburua Bilboren izaera eta irudia azpimarratzea da, mundura zabalik dagoen hiri gisa, baina beti historiaz eta jatorriaz harro dagoena.
Horregatik ageri da lauburua ekimenaren markarekin batera, Euskal Herriaren nortasunaren ikurra. Euskal diseinatzaileen arropa marken zein osagarrien erakusketa eta salmenta, euskal dantzen erakustaldiak, kale antzerkia, haurrentzako animazioa, artisautza, artea eta kultura, rock kontzertuak eta kirol saioak (pala, arrauna edo pilota, besteak beste). Aisialdirako jarduera sorta handi horri esker, Aste Santuko prozesioekin batera, lehen mailako jomuga turistiko bilakatuko da gure hiribildua. Betiere, gastronomia ahaztu gabe. Azken honi dagokionez, hiriko zenbait jatetxek eta tabernak ekimenarekin bat egingo dute eta euskal sukaldaritzako errezetetan oinarritutako pintxo eta platerak eskainiko dituzte, guzti-guztiak basque Fest zigilupean.
zer ikusi 33
HERNANI, 10 � �BILBAO
ión de ctuac s: a s e v e esione los ju Todos INIS en dos 2s1.30h) a L rt a 3€ L rad LAS FE .00h (apertura pue Ent 22 1º Pase: .15h 23 2º Pase:
4.30h. e 00.00 a Jueves d ados b sá y y viernes 00h a 6. DAD de 00.00 DE LA CIU RES DJS O EJ M S LO
www.badulakebilba o.com facebook.com/badul ake.bilbao
Todos lo sv LIFE SESS iernes IO NS Conciertos a las 21.00h
Entrada libre
34 bizkaia ezagutuz
Balmaseda: Gurutze-bide Bizidunaren pasioa Balmasedako Gurutze-bide Biziduna tradizio handiko gertaera da (XV. mendean dauka jatorria) eta gertaera horretan gogotik parte hartzen dute Bizkaiko errege-hiribildu eder honetako biztanle askok eta askok. Urterik urte, Balmasedako kaleak erabat itxuraldatzen dira Aste Santua heltzeaz batera, eta bertako gizon-emakumeek sentimendu biziz eta dramatismo handiz antzezten dituzte Nazareteko Jesusen bizitzaren azken uneak. Ikuskizun horretara 50.000 lagun baino gehiago batu daitezke pasarte sentituenetan, baina, batez ere, antzezleak gorputz eta arima aritzen direlako erakartzen ditu ikusleak. Jaiera hain da handia –batzuetan, tradizioan dauka oinarri; beste batzuetan,
erlijio-sentimenduan; inoiz, agintzetan–, ezen Jesu Kristorena egiteko hautatzen duten gizonak ikuskizuna izan baino zenbait hilabete lehenago hasten diren entseatzen. Ez dira aktore profesionalak, baina aktoreak bailiran jarduten dute, Balmasedako gizon-emakumeek txikitatik jasotzen dutelako tradizioa. Aurten, Ander Maza Santibaùezek izango du Jesu Kristorena egiteko ohorea. Anderrek Jesusena egin du dagoeneko Magdalenako eta Santo Domingoko prozesioetan eta txikientzako gurutze-bideetan parte hartu du 5 urte zituenetik. Gainera, ondo lagunduta joango da: kuadrillako batzuek apostoluarena egingo dute eta Haur Hezkuntzako eta Lehen Hezkuntzako ikaskide batek, Lorena Monterok, Maria Magdalenarena egingo du.
bizkaia ezagutuz 35
Gurutze-bide Bizidunaren gida Ostegun Santua (apirilaren 2a) Ondoko ikuskizunen emanaldia San Seberino plazan, hiribilduaren erdierdian: ‘Azken afaria’, ‘Baratzeko otoitza’, ‘Jesusen atxiloketa’ eta ‘Apaizen aurreko epaiketa’. Ikuskizun horietan guztietan 150 lagun inguruk parte hartzen dute. Emanaldia 21:30ean hasi da eta, gutxi gorabehera, 22:30ean amaitzen da. (Aulkiaren prezioa: 3 euro; orokorra: doan).
Ostiral Santua (apirilaren 3a) Goizeko 9:30etan, Erromako guardiako soldaduak danborrak jotzen hasiko dira Mojen zelaian eta, beraz, dena prest egongo da ‘Pilatoren epaiketa’ egiteko. Bertan, Jesusen zigorraldia, Barrabasen askapena eta Ecce Homo edo Jesusen jendaurreko erakustaldia, lehen jausialdia, Maria Magdalenarekiko elkartzea eta Ama Birjinarekiko elkartzea antzezten dira. (Aulkiaren prezioa: 9-13 euro artekoa; tribuna: 7 euro; zutik: 5 euro). Goizeko 10:30etatik hasita, Gurutzebidearen gainerako egonaldiak antzezten dira hiribilduko kale nagusietatik barrena.
Gurutze-bideak zubi zaharra zeharkatzen du eta pilotalekuaren zelaian amaitzen da; bertan Jesus gurutziltzatu egiten dute. Eszena hori 50 metro zabal eta 15 metro garai den agertoki batean antzezten da. Egitura lurkara edo lur-antzekoa da, piramide moztu baten eran, eta Kalbarioko mendiarena egiten du. Piramidearen gailurrean, Jesu Kristo gurutziltzatua agertzen da, lapurrak aldeetan dituela, gurutze banatan zintzilik. Emanaldi guztiz ikusgarri eta dramatikoa da: une horretan, azken berbak esan ondoren, Jesus hil egingo da. Orduan, gurutzetik jaitsi eta hilobira eramango dute.
Prozesioak Dena dela, Gurutze-bide Biziduna ez da balmasedarren pasioaren agerraldi bakarra Aste Santuaren barruan. Izan ere, balio handiko tailu ederrek eratutako pausoak darabiltzaten prozesioak hiribilduko alde zaharreko kaleetatik zehar igarotzen dira Ostegun Santuan eta Ostiral Santuan. Pausoen prozesioa: Ostegun Santuan egiten da, arratsaldean, eta tradiziozko pausoez gain, erromatarrek parte hartzen dute eta Pasio Bizidunaren penitentziadunek segizioa laguntzen dute. Txanoa jantzita eta oinutsik doaz, gurutzez zamatuta. Haiekin batera, Kolitza abesbatzako kideak eta Azkoaga musika-bandakoak doaz. Ibilaldia arratsaldeko 7etan hasi ohi da San Seberino plazan.
Txiki-txikitatik, balmasedarrek tradizio hau ‘edoskitzen’ dute eta Gurutze-bide Bizidun txikietan parte hartzen dute Magdalena eta Santo Domingo auzoetan. Hurrengo asteburuan ospatzen da eta pasiotarren harrobi agortezina da. Gurutze-bide Bizidun gaztea Santo Domingo auzoan: Balmaseda hiribilduko gazteek Nazareteko Jesusen bizitzaren azken
Hiletaren prozesioa: Ostiral Santuan egiten da eta aurreko eguneko antzezleek eta pausoez gain, Magdalenak, Ama Birjinak, Veronikak eta apostoluek parte hartzen dute, besteak beste. Ibilaldia tristura biziz eta nor bere baitan bildurik egiten da, San Seberino plazatik abiatuta, arratsaldeko 7etan. Isiltasunaren prozesioa: Ostiral Santuari amaiera ematen dion prozesioa da. Jende ugari biltzen da horretara eta Erromako Guardiak zainduta, erabateko isiltasunez eta kandelak eskuetan, ‘Hilerriko Kristo’ eta ‘Andre Maria Doloretakoa’ lagundu egiten dituzte kanposanturaino. Bisitarien artean horren ezaguna ez den prozesio berezi-berezi hau 21:30etan abiatu ohi da San Seberino plazatik.
uneak antzezteko aukera paregabea dute Santo Domigo auzoan. Ekitaldi horretan, ‘Azken afaria’, ‘Baratzeko otoitza’ eta ‘Gurutziltzatzea’ antzezten dira. Gurutze-bidea Magdalena auzoan: Balmasedako neskamutilek Gurutze-bide txikian parte hartzen dute, Magadalena auzoan. Ekitaldi horretan, ‘Azken afaria’ eta ‘Gurutziltzatzea’ antzezten dira.
Informazio gehiago: www.viacrucisbalmaseda.com www.facebook.com/AsociacionViaCrucisVivienteBalmaseda. twitter.com/VC_Balmaseda
Balmasedan ez galtzeko gida Ondare-balio handiko eraikinak, museoak, bitxikeriak… Bizkaiko hiribildu eder honek horiek guztiak eta gehiago eskaintzen dizkizu. Bizkaiko lehen hiribildua Bortedoko jaunak, On Lope Sánchez Menakoak sortu zuen hiribildua 1199ko urtarrilaren 24an. Jaun horrek Logroñoko forua eman zion Balmasedari, Bizkaiko Jaurerrian sortu zen lehen hiribilduari, hain zuzen. Hiribilduaren aitortza emateko arrazoiak, funtsean, hauexek izan ziren: mendien eta ibaiaren artean gotortutako hiribildua eraikitzeko kokaleku ona eta Gaztela eta Bizkaiko lurraldeen arteko merkataritza-bide egokiak. Zubi Zaharra Harresiz inguratutako Balmasedako lekukotasun zaharrena da. Inolako zalantza barik, Zubi Zaharra edo ‘Muzako zubia’ hiribilduaren ikurra da. Harlanduz eginda dago, eta XIII. mendearen lehen herenean eraiki zen Kadagua ibaiaren gainean.
Hirigune zaharra Balmasedan, Enkarterriko hiriburuan, historian zehar eratuz joan den hiri-bilbeak oso-osorik iraun du gaurdaino. Balmasedako hirigunea Kultur Intereseko Ondasuntzat jo da, monumentu-multzoaren kategoria daukala. San Seberino eliza Izen bereko plazan dago (San Seberino Balmasedako zaindaria da) eta oinplano gotikoko tenplu eder-ederra da. Elizaren jatorria XV. mendearen hasierakoa da. Elizak hainbat aldaketa eta eranskin izan ditu historian zehar, gaur egungo itxura hartu arte. San Roke baseliza Itsas mailatik 874 metrora dago, Kolitza mendiaren gailurrean. Baselizaren itxura XIII. mendearen erdialdekoa da, zistertar moldekoa. San Rokeren irudia 1585. urtean jarri zen elizan, izurriek lurraldea deboilatu zuten sasoian.
38 bizkaia ezagutuz
Urrutia jauregia M. Ibáñez de Zalbidea arkitektoak altxatutako eraikin klasiko eta soila da. Diego de Urrutia y de los Llanos almirantearena izan zen eraikina. Jauregia hiribildu honetako eraikuntzak goia jo zuen mendeetako batean eraiki zen, XVII. mendean, hain zuzen ere. Udaletxea Arkitektura barrokoari dagokion arren, eraikinak molde klasiko garbia dauka eta Gaztelako mendi-jauregien ildoari dagokio. Marcos de Vierna y Pellón arkitektoak eraiki zuen, 1743. urtearen inguruan. Horkasitas jauregia Horkasitas jauregia edo Bunielgo markesaren jauregia nobleziaren etxe esanguratsuenetakoa da Balmasedan. Eraikinaren fatxadak bi kaletara begira daude. Oinplano laukizuzena eta aurrealde neoklasikoa dauzka. XVII. mendearen amaierako eraikin hau harlanduz eginda dago eta kanpoaldean familiaren bi armarri erakusten ditu. Balmasedako Errege Aduanaren egoitza izan zen (1841. urtera arte) eta laster hotel bihurtuko da. Indianoen etxeak XIX. mendean zehar, Balmasedako gainbehera ekonomikoa etortzeaz batera, bizilagun asko joan ziren Amerikara, harik
eta trena Balmasedara heldu zen arte. Batzuek dirutza batu zuten kontinente berrian eta gero jaioterrira itzuli ziren. Balmasedan egun ikus daitezkeen etxe handios eta bikainak, egin ziren sasoiko burges-moldekoak, indianoek ekarritako aberastasunaren isla dira. Boinas ‘La Encartada’ Museoa Txapelak egiten zituen lantegi zahar hori Bizkaiko industriaren XIX. mende amaierako bitxia da. Lantegian egindako birgaitze zehatz-zehatzari esker, ehunen inguruko museo erakargarrienetakoa da; gainera, orduko makinak egoera bikainean daude gaur egun ere. Museoko bisita gidatua erreserbatuz gero, Balmasedako putxera ezaguna dastatzeko aukera dago. (El Peñueco auzoa, 11. 94 680 07 78. Astelehenetan itxita. Sarrera: 2-5 €. 6 urtetik beherako umeak eta langabeak -langabezia-egoera egiaztatuta-: doan).
Putxera Balmasedako ohiko janaria da eta horren jatorria XIX. mendekoa da. Sasoi hartan, Bilbo-La Robla (Leon) trenbideko trengidariek indabez, urdaiz, txorizoz eta odolostez hornitutako eltzeko ederra egiten zuten makinen ikatzaren berotan.
bizkaia ezagutuz 39
Datu jakingarriak Balmaseda Bilbotik 29 kilometrora dago, kostaldeko herri batzuetatik nahikoa hurbil, besteak beste, Muskiz eta Castro Urdialestik hurbil. Paisaia berde eta mendiz inguraturik dagoenez, oso leku aproposa da mendi-ibiltaritzan aritzeko. Gainera, Balmasedako Erdi Aroko hirigune historikoa oso egoera onean dago.
Balmasedako Pasioa Ezagutzeko Zentroa Gaur egun, Balmasedako Pasioa Biziduna Ezagutzeko Zentroa Santa Klara komentuan dago. Zentro horrek Gurutze-bide Bizidunaren alderdi guztiak ezagutzeko aukera ematen dio bisitariari urte osoan. (Mojen zelaia. 94 680 14 38. Astelehenetan itxita. Sarrera: 1 €.) Balmasedako Historiaren Museoa Balmasedako turismo-baliabiderik erakargarrienetakoa da eta munduko bazter guztietatik datozen milaka pertsona joaten dira bisitan urtero-urtero. Museoa San Juan del Moral elizan dago eta bertako aretoek egungo eta lehengo Balmaseda ezagutzeko
Garraio publikoa Bilborako lotura dauka FEVEren bidez ( 94 425 06 15) eta Bizkaibusen bidez ( 902 22 22 65). Bestetik, autobusak abiatzen dira Balmasedatik Burgos, León, Guardo, Lanestosa eta Santurtzi herrietara. Ostatuak San Roque ** hotela (Enkarterriko etorbidea 2. 94 610 22 68). XVI. mendeko komentu zaharra da).
aukera ematen dute. (Martín Mendia, 12. Astelehen eta jaiegunetan itxita. Sarrera: 1 €. 16 urtetik beherakoak eta hitzartutako taldeak: doan.) Done Jakue bidea Euskal Herrian, kostaldetik igarotzen den Done Jakue bidea Irundik Balmasedaraino doa, eta handik Kantabriara sartzen da erromesen bideari jarraiki. Done Jakue bidea paisaia ederrez betetako ibilbidea da, itsaslabar, baso eta mendien artekoa. Informazio gehiago turismo bulegoan (Enkartur): Martin Mendia, 2. 94 680 13 56. Ordutegia: astelehenetik larunbatera, 10:0014.00 eta 16.00 -19.00. Igandeetan, 9:00-14.00. www.enkartur.net
40 erosketak
Egungo bitxiak Frida bitxi-denda, Bilbon ireki berri den establezimendua, bitxigile familia baten bigarren belaunaldiak kudeatzen du. Gurasoengandik seme-alabetara igarotako merkatuaren ezagutzari esker, denda hau nazioarteko firma nagusien bildumen eta bertan ekoitzitako zilarrezko eta urrezko pieza ugariren erakusleihorik onena da. Aukerak prezioak bezain anitzak dira: 50 euroko apaingarrietatik hasi eta
5.000 euroko diamanteetaraino. Udaberri-udarako, Fridak bereziki nabarmendu nahi du kolorea, amatista, jade berdea edo jade izpilikua bezalako harri edo perlen bidez. Halaber, eskumuturrekoak egiteko erabiltzen diren larru tonalitate ugariak ere aurkitu ahalko dira bertan. Joeretan presente jarraituko dute lepoko luzeek, eta, bitxi-denda honetako markaren produktu esklusibo
erosketak 41
gisa, Bilboko ‘enbaxadoreen’ bilduma bat aurkitu ahalko dugu, eskumuturreko edo giltzatakoan jartzeko zilarrezko apaingarriak, arima bilbotarraren adierazle esanguratsuenekin: Begoñako andre maria, Marijaia, sardina saltzailea, Puppy, Gernikako arbola… Gasteizen ere Fridaren denda bat dago eta bezeroei firma oso fidagarrietako erlojuak eskaintzen
dizkie, guztiak ere Suitzako makineriaz eta zafirozko kristalez eginak; baita bitxi eta erlojuen lantegia, eta bitxien tasazio zerbitzua ere.
Joyería Frida.
Máximo Aguirre, 20. 94 436 12 50. www.fridajoyas.com Astelehenetik larunbatera, 10:00etatik 14:00etara eta 16:30etik 20:00etara.
42 erosketak
%100 Vintage Arizona Vintage dendak bere izenean bertan adierazten du zein moda ordezkatzen duen. Bigarren eskuko arropa saltzen dute, vintage edo berria, estilo unisex %Â 100 amerikarduna eta adin guztietako jendearentzat.
Denda honetan, edozeinek aurki dezake bere ametsetako arropa, ez baitago joera bakar bat, asko baizik. Denda honetan, ezer ez da modatik kanpo geratzen. Dena da janzteko modukoa, baldin eta erosle batek hala nahi badu: Lee edo Levi’s bakeroak, txalekoak, alkandorak, jakak,
erosketak 43
Timberland botak, baseball jakak, larruzko poltsak…
Arizona Vintage. Calle del Víctor, 2. 94 652 79 70.
Nolanahi ere, eta Arizona Vintageko arropa denboraren menpe ez dagoenez, udaberri-uda honetarako betiko jaka bakeroak, short bakeroak, rock estilodun arropa, ‘tapestry’ jakak eta franela (urtaro guztietara hain ondo egokitzen dena) aurkituko ditugu.
www.arizonavintageclothing.com Ordutegia: astelehenetik ostiralera, 11:00etatik 14:30era eta 16:30etik 20:30era; larunbatetan 11:00etatik 15:30era eta 16:30etik 20:30era.
erosketa gida sinatzea carolina herrera Carolina Herrera dotorezia, bereizmena, klasea eta estiloa hitzen sinonimoa da, eta Bilbon jarritako denda haren nortasunaren isla da. Gran Vía, 46 94 424 25 64
gucci Gizonentzako eta emakumeentzako arropa eta, batez ere, osagarriak: poltsak, gerrikoak eta zapiak, kalitate bikainekoak.
Rodríguez Arias, 4 94 416 09 80
Michael kors Mickael Korsen ‘sport-luxusko’ izenekoak dotore eta moderno denda bat du, Bilboko bihotzan.
Gran Vía, 39
Persuade Denda honetan, dekorazio elementuen salmenta eta nazioarteko diseinatzaileen moda konbinatzen dira. Issey Miyake, Yohji Yamamoto, Balenciaga eta Dries Van Noten dira, besteak beste, hemen saltzen diren markak, bai gizonezkoentzako bai emakumeentzako.
Villarías, 8 94 423 88 64
moda eta osagarriak arrópame Jantzi paregabeak, askotan eskuz eginak, Kenzo, Carven edo Lebor Gabalakoak, adibidez, jarrera duten emakumeentzat. Manuel Uranga euskal eskultoreak sorturiko unisex jantziak eta Petrucha oinetakoak dauzka. Villarias, 5 94 425 60 76
Falstaff Bilbo erdian kokatutako denda. Moda, oinetakoak eta osagarriak saltzen dituzte, eta abangoardistatzat hartzen da bertan dituzten nazioarteko markengatik eta denboraldi bakoitzeko
Colón de Larreategui, 29 94 423 35 78
Los Caprichos de Camille Xarma handiko denda honetan emakume eta haurrentzako moda eta osagarriak aurkituko dituzu; jostailu originalak eta, etxerako, iparraldeko estiloko dekorazio gaiak.
Colón de Larreategui, 21 946 07 14 11
Mundo Piel Era guztietako larrukietan espezializatutako eta modelo bilduma zabala duen denda. Neurrira egindako jantziak, konponketak eta eraldaketak.
Bidebarrieta, 16 94 41542 31
Peletería YOLANDA LAESPADA Goi mailako larrugintza soilik. Neurrirako jantzigintza, konponketak eta eraldaketak.
Gordoniz, 2 (Frente Alhóndiga) 94 422 20 69
opariak 1 eguzkilore
2b
Euskal mitologian oinarritutako moda-bitxigintzako marka. Antzina, eguzkilorea babes elementu gisa erabiltzen zen. Orain, bitxi bihurtu dute. Gran Vía, 79 y Gran Vía, 7-9 (El Corte Inglés). 94 439 94 07 www.eguzkilorejoya.com
erosketak 45
Establezimendu mapan kokatzen. Orriak 67-68.
2 los jaboneros
3b
Denda honetan, eskuz eginiko xaboiak, azalerako ukendu naturalak, erlaxatzekoak, etxerako lurrinak, kandelak eta opari pertsonalizatuak aurkituko dituzu. Carnicería Vieja, 29 94 416 86 12
erosketa gastronomikoaK Claudio La Feria del Jamón Hestebeteak eta urdaiazpikoa, erosteko eta bertan jateko. Esperanza, 3 94 479 00 11 Esperanza, 18 94 479 02 87
Martina de zuricalday 1830. urtean sortua, Euskadiko artisau gozotegi zaharrena da. Goizero, osagai naturalak soilik aukeratzen dituzte. Sei belaunaldi hazi dira bertako gurinazko opil paregabeekin, Karolinekin, arroz-opilekin… Eta orain ere, ekitaldi berezienak gozotegiaren eskutan uzten dituzte. Ohitura, artisautza eta kalitatea da. Rodríguez Arias, 48 94 442 36 76. Ercilla, 43 94 443 57 96 Plaza San José, 3 94 424 13 46. Doctor Areilza, 38 94 427 18 88
46 gastronomia
Betiko klasikoa 1943an ireki zen Nicolรกs jatetxea eta Bilboko erdiguneko erreferentzia gastronomiko nabarmenetakoa da. Sukaldean euskal gastronomia klasikoa lantzen da, xehetasun berritzaileekin eta denboraldiko
produktuek ematen dizkioten zaporeekin ondua. Jatetxe honetan 50 pertsonak jan dezakete, bi eremutan banatuta (batean 40 pertsona eta bestean 10). Gainera, bi osagai garrantzitsu dauzka: maitasuna eta lana. Eguneko menua (22,80 euro) eta dastatze menua (32,60 euro) dauzka, baina, batez ere, karta zabala eskaintzen du. Hasierako
gastronomia 47
plateren artean nabarmentzekoak dira tomate entsalada, atuntxiki naturalarekin eta antxoa ozpinolioarekin; arkume hazikontxoa antzinako erara; eta olagarroa plantxan alioli saltsarekin. Plater nagusien artean ez dira falta era guztietara prestatutako bakailao platerak: Pil-pilean eta Bizkaiko erara; ‘Begi Aundia’ bere tintan, barazki risottoarekin; idi isatsa hezurgabea onddoekin, eta
foie plantxan. Azkenik, postreak bikote kontua dira: Idiazabal gaztazko izozkia, irasagar eta intxaur kremarekin, eta Bilboko tututxoak, natilla gainean.
Nicolás. Ledesma, 10. 94 424 07 37. www.restaurantenicolas.net
Igandeetan itxita. Kartako batez besteko prezioa: 50 euro.
48 gastronomia
Maxi Mini Espainian Mini kotxe ospetsuaren espazio tematiko gisa planteatu den lehen lokala da Euskadiko plazako Mini Barra. Ia Europako lehena ere, baina Budapesten aurreratu egin zitzaizkigun. Kafetegi, jatetxe eta kopa lokal hau egun osoan zehar aritzen da lanean, atsedenik gabe. Hala, denbora gutxian, erreferentziazko
espazioa bilakatu da, bere jabeen pasio bereziari esker. Izan ere, ‘mini’ batek ez du inoiz hain handia eman. Hasteko, ibilgailu famatu honen zaleak etxean bezala sentitu daitezke: erreplikak hormetan, Paris Dakar rallyaren koadroa, kolore beltz limurtzaileak, kotxe honen lauki zuri eta beltz bereizgarridun mahaiak‌ Baina hori ez da dena: tabernako kartan, entsaladak, txingar haragia eta arraina,
gastronomia 49
sandwichak... aurkitzeaz gain, gai nagusia era oso gozoan omentzen duen plater bat ere badago. ‘Mini Cooper’ edo ‘Mini Bar’ hanburgesaz ari gara, norberak aukera dezala bere gustukoena. Lehenak, 5,90 eurokoak, 150 gramo txahal, ogi laberatu berria, hirugiharra, tomate tartara, letxuga nahastea, gazta krema eta martorria dauzka; bigarrenak, 6,50 eurokoak, 150 gramo txakal eta ogi laberatu berria errepikatzen ditu, baina urdaiazpiko iberikoa,
tomate sikua, errukula, gazta parmesanoa eta trufa olio tantak dauzka. Zer gehiago behar duzu? Ezer ez, Mini Barrean arduratzen baitira asteburuko kopak emateaz.
Mini Bar. Puente de Deusto, 6. 94 436 15 05.
Ez da inoiz ixten. Zabalik astelehenetik ostiralera 07:00etatik 23:00etara eta asteburuetan 09:00etatik 02:00etara.
gastronomia gida michelin izarrak Azurmendi ✶✶✶
bilbotik kanpo
Eneko Atxaren jatetxeak hiru Michelin izar ditu. Goi mailako sukaldaritza ezusteko formatuan. Astelehenetan itxita. Asteartetik igandera eguerdian bakarrik dago zabalik. Ostiral eta larunbatetan egun osoa. Menuak 135 €-tik gora. Prêt à porter: 35 € gutxi gorabehera. Legina Auzoa, (Larrabetzu) 94 455 88 66
1 Aizian ✶
1B
Meliá Bilbao hotelean kokatuta, jatetxe soil eta moderno hau euskal sukaldaritza onenaren erakusgarria da. Zero Kilometroa bereizgarria dauka slow food produktuak erabiltzeagatik, ekologikoak ez ezik gure ingurunetako ekoizleenak baitira. Batez besteko prezioa kartan: 80 euro. Menuak 42 eurotik aurrera.
Lendakari Leizaola, 29. 94 428 00 39
Andra mari ✶
Barrio Boroa Caserío Garay, 11 (Amorebieta) 94 673 47 47 1B 2 Etxanobe (P. euskalduna) ✶ Fernando Canales sukaldariaren jatetxea da, eta Michelín izar bat dauka. Igandero itxita, egun berezietan izan ezik. Batez besteko prezioa kartan: 67€.
Avenida Abandoibarra, 4 (Palacio Euskalduna) 94 442 10 71
Etxebarri ✶
bilbotik kanpo
Barrio Elexalde, 22, (Galdakao) 94 456 00 05
bilbotik kanpo
Michelin izar bat duen jatetxea. Egunero zabalik. Bazkarien ordutegia, 13:00etatik 15:30era; afariak 20:30etik 22:30era ostiral eta larunbatetan. Igandetik ostegunera 21:30, arte neguan.
bilbotik kanpo
Michelin izar bat du. Sortzesukaldaritza. Astelehenetan itxita. Batez besteko prezioa: 100 €. Plaza San Juan, 1 (Atxondo) 94 658 30 42
3 Mina ✶
Tradizioa eta berrikuntza nahasten dituen euskal sukaldaritza. Michelin izar bat. Menuak 38 eurotik gora. Astelehenetan itxita. Igandetik ostegunera bazkariak bakarrik ematen dituzte. Ostiraletan eta larunbatetan afariak 23:00ak arte. Kartaren batez besteko prezioa: 70 €.
BOROA ✶
Menuak 30 €-tik gora. Kartan batez besteko prezioa: 80 €.
3B
Michelin izar bat du. Irudimeneko sukaldaritza. Menua zabala eta originala da. Muelle Marzana, s/n 94 479 59 38
4 Nerua ✶
1A
Josean Alijaren jatetxeak Michelin izar bat du. Sortze-sukaldaritza. Batez besteko prezioa: 80 €. Avda. Abandoibarra, 2 94 400 04 30
5 Zortziko ✶
2A
Daniel Garcíaren jatetxeak Michelin izar bat du. Igande era astelehenetan itxita dago. Sortzesukaldaritza. Menuak 60 €-tik gora. Batez besteko prezioa: 100 €. Alda. Mazarredo, 17 94 423 97 43 94 423 63 96
gastronomia 51
Establezimendu mapan kokatzen. Orriak 67-68.
Euskal eta egilesukaldaritza 6 Abando
2A
Espezialitatea, okela eta arraina plantxan. Eguneko menua: 12€. Asteburuko menua: 18€. Batezbesteko prezioa kartan: 45€. Egunero zabalik. Zabalguneko aparkaleku aurrean dago. Colón de Larreátegui, 31. 94 424 57 79
7 ATEA (Grupo Zortziko)
2A
Denentzako sukaldaritza eta kalitateprezio erlazio ezin hobea. Batez besteko prezioa kartan: 15 eta 20€ bitartean. Igande gauean eta astelehenean itxita. Paseo Uribitarte, 40. 94 400 58 69
8 casa rufo
2B
Ezin alde batera utzi idi txuletatzarra. Kartaren batez besteko prezioa: 35€.
2A
Alameda de Mazarredo, 61 94 425 33 00
3A
Calle del Perro, 4. 94 415 02 42
14 LASA
2B Oinezkoentzako kale atsegin batean kokatuta, terraza girotu ederra du eta euren sukaldaritzaz gozatu ahalko da bertan: betiko zaporeak, baina garai berrietara egokituak. Pintxo aukera zabala du barran, hotzak eta beroak. Batez besteko prezioa: 25 euro.
2A
Olagarroa, itsaskia eta okela txingarretan errea, Bilbao erdigunean, Guggenheim aurrean. Menuak 28 eurotik gora. Itsaskiparrillada 53 €-tik gora. Alameda Mazarredo, 49 94 423 08 18 2A Sasoiko platerak. Dastatze menua 31,50 €. Batez besteko prezioa kartan: 40 €. Taldeentzako menuak, 34,95 €-tik hasita.
Ledesma, 10 94 424 07 37
17 Porrue
2B
Euskal sukaldaritza tradizionala eta egilearena. Menuak 25 eurotik gora. Batez besteko prezioa: 50€. Licenciado Poza, 54. 94 441 92 49
Bertendona, 6 94 415 08 18 García Salazar, 12 94 410 20 21
16 Nicolás
Eguneroko menua eta kazolatxoak, Espezialitatea: Txuleta 1 ½ Kilo eta arrain freskoa. Kartaren batez besteko prezioa: 30 €.
11 El VIEJO ZORTZI (G. Zortziko)
2B Y 3B 13 La Barraca Paellak dira espezialitate. Batez besteko prezioa: 30€.
15 Marisquería Mazarredo
Kalitateko azoka-sukaldaritza eta Martin Berasategiren zigiluarekin. Hoteleko terrazan dago eta ikuspegi zoragarria du. Kartaren batez besteko prezioa: 85 €.
10 Egiluz
Colón de Larreátegui, 12 94 424 39 23
Diputación, 3. 94 424 01 03
Hurtado de Amézaga, 5 94 443 21 72
9 doma (Silken Domine)
2A 12 Getaria (Asador) Parrillan, arte-ikatz gainean erretako arrain eta okela onenak Areto pribatuak. Igande eta jaiegunetan zabalik. Ordutegia, 13:30etik 15:30era eta 21:00etatik 23:30era. Bilbao erdigunean.
2A Sasoiko jakiak bertako produktuekin. Arrainak eta haragiak parrillan. Kartaren batez besteko prezioa: 50 €.
Alameda Rekalde, 4. 94 423 13 13
52 gastronomia 2B 18 Rimbombín Hirian Goreneko izendapena duen itsaskitegia, 78 urte baitarama bilbotarren dastamen bikaina asetzen daramana. Astelehenetan itxita. Exekutiboentzako menua: 16 euro. Batez besteko prezioa kartan: 50€.
Hurtado de Amézaga, 48. 94 421 31 60
2B 19 Serantes Arrain eta itsaskietan espezializatua. Batez besteko prezioa: 50€.
Licenciado Poza, 16. 94 421 21 29
20 Serantes II Itsaski Jatetxea. Batez besteko prezioa: 50€.
2B
Alameda Urquijo, 51 94 421 10 45
2A 21 Serantes III Arrain eta itsaskietan espezializatua. Batez besteko prezioa: 50€.
Alameda Mazarredo, 75. 94 424 89 07
3A 22 urbieta Etxeko euskal sukaldaritzan espezialitatea. Bakailaoa pil-pilean, legatza euskaldun erara, legatz eta otarrainskaz betetako piperrak, txuleta, askotariko kazolatxoak… Batez besteko prezioa kartan 25-30 €.
Calle del Perro, 4. 94 415 02 43
23 víctor
3A Euskal sukaldaritza tradizionala. Batez besteko prezioa: 40€.
Plaza Nueva, 2. 94 415 16 78
24 Yandiola (alhondigabilbao)
2B
Betiko sukaldaritza, betiko zaporeaz, Bilbo erdigunean. Batez besteko prezioa kartan: 60 euro. Plaza Arriquibar, 4. 94 413 36 36
hiri-sukaldaritza eta pintxoak 2A 25 Bistro Guggenheim Gastronomia iradokitzailea, zaporetsua eta kalitate handikoa. Astelehenetan itxita, jaiegunetan eta jaiegunen bezperetan izan ezik. Gauean zabalik ostegunetik larunbatera bitartean. Dastatze-menua: 32 € + BEZ. Batez besteko prezioa 25-30 €.
Abandoibarra, 2. 94 423 93 33
26 Brass 27
2B
Bertako kartan egur-ikatza, tapak eta mokadutxoak nagusi. Ez galdu olagarroa txingarretan eta bieirak.Eguneko platera dute: 9,50 euro. Batez besteko prezioa: 25 euro. Licenciado Poza, 27. 94 427 54 55
27 CafÉ Bar Bilbao Mokadu beroak: txibiak, rabak, perretxikoak... Plaza Nueva, 6. 94 415 16 71
28 Claudio La Feria del Jamón
Plaza Arriquibar, 3, Bilbao r 944 10 77 91
3A
Hestebeteak eta urdaiazpikoa, erosteko eta bertan jateko. Esperanza, 9. 94 416 63 08
2B 29 el globo Topagune aparta, kokapenagatik, pintxo barra ospetsuagatik, eta kazolatxo eta anoengatik. Terraza klimatizatua.
Diputación, 8. 94 415 42 21
3A 30 el txoko Mediterraneoko sukaldaritza ukitu berritzailearekin. Eguneroko menua: 10,50 €.
Bidebarrieta, 14. 94 479 42 98
Menú del
Comida mediterranea
3A
Día
de lunes a vi erne (laborable) 10 s ,30€ Ticket Medio Carta 16€ - 20€
gastronomia 53 31 fresc co
2A
Jatetxe-buffeta, astelehenetik igandera zabalik, 12.30etik goizaldeko 1.00era etenik gabe. Astegun eguerdiko buffeta: 9,40€; gauean eta jaiegunetan: 10,70€. Ledesma, 12 94 423 30 01
32 hotel bar alhondiga
Plaza Circular, 3. 94 423 08 13
2B
Pintxoak egunean zehar. Zabalik astelehenetik ostegunera 23:00ak arte; ostiraletik igandera 00:00ak arte. Menua astelehenetik ostiralera eguerdian: 9,80 euro. Haurrentzat menu berezia asteburuetan. Plaza Arriquibar, 4 94 607 14 16
33 iruña
3A 34 la granja Kafe historikoa. Igande eta jaiegunetan itxita. Pintxoz betetako barra du, menuak eta mokaduak jateko karta. Arratsaldez taloa egiten eta saltzen dute. Eguneroko menua (astelehenetik ostiralera): 13,75 €. Menua larunbatetan: 17 €.
2A
Kafe historikoa.Pintxo bero eta hotzak. Eguneroko menua: 14 euro. Jaiegunetako menua: 17 euro. Gauez anoak. Jardines de Albia, 3 94 423 70 21
2B 35 la mary Mediterraneoko sukaldaritza tradizionala oraingo ukituarekin. Eguneroko menua: 10,30 €. Batez besteko prezioa: 16-20 €.
Plaza Arriquibar, 3. 94 410 77 91
36 la taberna de los mundos 2c Y 2b Eguneko menua 12 €; asteburuetakoa 17,70 €. Errazioak eta ogitartekoak (barran eta jangelan) Simón Bolívar, 17 94 441 35 23 Luchana, 1 94 416 81 81
37 mugi Bilbokoa, peto-petoa! Pintxo eta ardo aukera zabala, aiztoz ebakitako urdaiazpikoa, mokadutxoak… Licenciado Poza, 55. 94 441 30 16
URBIETA
BAR RESTAURANTE Cocina casera, tradicional vasca Especialidad en: Bacalao al pil-pil Merluza a la vasca Pimientos rellenos de merluza y langostinos Chuletón Cazuelitas variadas... C/ Perro, 4 (Casco Viejo) - Bilbao Reservas: 94 415 02 43 www.restauranteurbieta.es Síguenos en restauranteurbieta
2B
54 gastronomia
nazioarteko sukaldaritza 2B 38 Colombo Munduko gastronomia ingurune moderno eta sofistikatu batean. Batez besteko prezioa: 25 € Asteko egun guztietan zabalik.
Rodríguez Arias, 32. 94 439 22 45
39 la florinda
2B
Food&Fusion: munduko sukaldaritza eta elikagai desberdinak jendeari zabalik. Jatetxe honetan, sukaldearen jarduna partekatu nahi dute, plater bat eskatzean edo chef-en kontseilua jasotzean. Plaza Arriquibar, 4 94 607 22 18 2B 40 miu Japoniako janaria Mediterraneoko ukituarekin. Eguneroko menua: 10,95 euro. Batez besteko prezioa: 18-20 euro.
Plaza Arriquibar, 2 94 410 86 92 2B 41 shibui Berrikuntzako japoniar janaria Japoniako sukaldaritzaren benetakotasunari eutsiz. Karta osoa eta askotarikoa. Prezioa: 35 euro.
Cardenal Gardoqui, 6 94 679 32 04 2B 42 ribs Arte-ikatzetan erretako saiheski eta hanburgesa onenak, jatorrizko amerikar zaporea dutenak. Eguneko menua 10,50 €.
Alameda de Rekalde, 54 94 410 95 47
2B Y 2A 43 tagliatella Italiar sukaldaritza, pasta fresko edo bete askotarikoekin eta etxean eginiko pizzak. Partekatzeko ezin hobea. Egunero zabalik. Batez besteko kontua: 20€. Eramateko janaria.
Cardenal Gardoki, 3 94 415 75 94 Licenciado Poza, 55 94 427 81 81 Gran Vía, 55 94 441 96 97 Ledesma, 6 94 423 78 32
Bilbotik kanpo AmorebietA Gu GEu Sukaldaritza tradizionala ukitu modernoekin. Asteburuko menua eta dastatze-menua. Kartaren batez besteko prezioa: 50 €. Barrio Enartxe, s/n 94 673 26 50
Axpe-Atxondo
Mendi Goikoa Batez besteko prezioa: 45€.
Barrio San Juan, 33 94 682 08 33
Bakio EnePeri Batez besteko prezioa: 40€.
Barrio San Pelayo, 89 94 619 40 65
DERIO Txakoli Artebakarra Onddoak Oporto saltsan eta foie dira aipagarrienak. Batez besteko prezioa: 40€. Ctra. Derio-Mungia, km 17 94 454 12 92 / 94 454 19 72
TRADICIÓN E INNOVACIÓN Menú del día 10,50€ de lunes a viernes (laborables)
C/Bidebarrieta, 14 Tfno.: 94 479 42 98
gastronomia 55 Especialidad en carnes y pescados a la plancha. Cazuelitas variadas y excelentes pinchos.
Abierto los domingos
Menú y carta.
Colón de Larreátegui, 31. 48009 Bilbao. (Frente al parking del Ensanche). Tfno.: 94 424 57 79
GASTRONOMÍA INNOVADORA Y MODERNA DESAYUNOS - PINTXOS - RACIONES - CARTA
MENÚ DEL DÍA
S) (L-V / NO FESTIVO
12,95€
BILBAO
Abierto todos los días Cocina continua 12.30-23.00h (V, S y vísperas festivo hasta las 24.00h) Bilbao C/Bidebarrieta, 12 www.kioskobilbao.com
25€
PRECIO M
EDIO
GASTRONOMÍA DEL MUNDO EN UN ENTORNO SOFISTICADO Y MODERNO Rodríguez Arias, 32 94 439 22 45 www.colombobilbao.com Abierto todos los días de la semana, de 13.00 a 16.00 horas y de 20.00 a 23.00 horas (viernes y sábados, hasta las 24.00)
LA TABERNA
DE LOS MUNDOS Bocadillos y raciones (barra y comedor) Menús del día, fin de semana y grupos www.delosmundos.com Taberna De Los Mundos @TabernaMundos C/ Simón Bolivar, 17. Bilbao Tfno. 94 441 35 23 C/Lutxana, 1. Bilbao Tfno. 94 416 81 81 ( Terraza cubierta)
56 gastronomia Forua Baserri Maitea Batez besteko prezioa: 40€.
Barrio Atxondoa, s/n. 94 625 34 08
Galdakao
iurreta goiuria Espezialitatea: arrainak eta haragiak txingarretan. Egurrezko labea. Askotariko menuak. Low cost anoak dituzte. Prezioa: 50 €. Barrio Goiuria, 16 94 681 08 86
Aretxondo Aretxondo menua eta asteburuetakoa: 35 euro. Kartaren batez besteko prezioa: 50 euro. Barrio Elexalde, 20. 94 456 76 71
petit komité Jatetxe intimoa eta fina. 8 mahai esklusibo daude Iraragorri Etxean, XV. mendeko baserrian. Negozioetarako, lagunarteko edota topaketa erromantikoetarako leku zoragarria. Kartako batez besteko prezioa: 40-50 €. Txomin Egileor, 28. 94 436 36 01. www.iraragorri.com
Getxo Cubita Batez besteko prezioa: 45€.
Ctra. de la Galea, 30. 94 491 17 00
KORTEZUBI Lezika Espezialitate dira indabak eta arraina. Batez besteko prezioa: 30€. Caserío Lezika 94 625 29 75
Loiu Aspaldiko Batez besteko prezioa: 35€.
Barrio Zabalueche, 155 94 453 14 21
Mundaka Portuondo Arroza txirlekin eta legatza parrillan. Batez besteko prezioa: 35€.
Barrio Portuondo, 1 94 687 60 50
gastronomia 57
Menú del Día MenúDe dellunes Día a viernes de lunes(laborable) a viernes 10,95€ (laborable) 10,95€
Carta
Carta
Ticket medio 18-20€ Ticket medio 19€ Plaza de Arriquibar, 2. BILBAO 94 410 86 82
CAFETERIA
MARISQUERÍA
SERANTES
RESTAURANTE
RESTAURANTES MARISQUERIAS
Licenciado de Poza, 16 Teléfono 94 421 21 29 www.marisqueriaserantes.com 48011-BILBAO
Alda. Urquijo,51 Teléfono:Bar 94 421 10 45 Rest 94 410 26 99 48011-BILBAO
Mazarredo, 75 Teléfono:Bar 94 424 89 07 Rest 94 424 80 04 48009-BILBAO
58 gaua
Topagunea Erriberako merkatuko gune berria oso denbora laburrean bilbotarren eta kanpotarren topaleku bihurtu da. Izan ere, dena dauka: 500 metro karratu baino gehiago, etengabeko argi bizia (kristalezko azalerak marka guztiak hautsi ditu), aukera asko eskaintzen dituen terraza, eskaintza gastronomiko oso zabala (gosaritik afarira, tartean brunch edota bazkaria barne) eta pertsona guztientzako mota guztietako jarduerak. Hala ere, atal honetan gaua da nagusi, eta Erriberak askotariko musika proposamenak egiten ditu bezeroak
erakartzeko; esaterako Ribera Jazz Band, hamabost musikari dituen talde honek ostiraletik igandera jotzen du 12:30ean eta 19:30ean. Gainera, ostegunetan bertako bandek jotzen dute zuzenean, 20:00etan (batez ere blues, indie edota pop estiloak); ostiraletan eta larunbatetan, 23:30etik hasita, DJ saioak antolatzen dira musika funky, elektroniko, indie eta rock & rollarekin, besteak beste. Horri espazio handian dantza egiteko aukera gehitu behar zaio, nola ez, hustu egiten baita, mundu guztia eroso egon dadin (250 pertsonentzako tokia dago).
gaua 59
Edariak ere asko zaintzen dira, eta bezeroei whiski, ginebra, vodka edo ron mota asko eskaintzen zaizkie. Batez ere gin-tonika da nagusi, era guztietako apaingarriekin eta esentziekin ikaragarri mimatzen baita. Ezagutu beharreko lokala da, bai noski, baita gozatzekoa ere, konbinazio ugari baitaude: musika entzun bitartean goi mailako sukaldaritzako Gastrotabernan afaldu, gaueko lehen edaria mokadutxuekin lagundu eta, ordu egokian joanez gero, Erriberako merkatuan erosketak egin, hiriko janaritegirik handienean, Erriberan, hain zuzen ere.
La Ribera. Erribera Kalea, 20 (La Ribera Merkatuaren eraikina).  94 657 54 74. www.lariberabilbao.com
Astelehenetik ostiralera goizeko 10:30etik aurrera dago irekita eta larunbatetan eta igandeetan 12:00etatik aurrera. Hauxe da ixteko ordutegia: igandetik asteazkenera 22:00etan, ostegunetan 00:30ean, eta ostiraletan eta larunbatetan 02:30ean (ordutegiak kasuan kasuko jardueren arabera luzatu daitezke).
gaua gida kafetegiak Amorino Izozkitegia, munduko kafeak. Iparraguirre, 1
Bochoco Kafeak eta gozogintza. Henao, 13
El Tilo Oso tradizionala.
Paseo de El Arenal, 1
Lamiak Kafeak, infusioak eta etxeko tartak, eta arratsalde eta gauerako zure koparik onenak. Pelota, 8
ozio arizona Joko gela.
Gran Vía, 70
SanwiCoffee Kafe, te eta smoothi aukera zabala. gosari osoak ematen dituzte. Plaza de Euskadi (Ramón Rubial, 4)
koktelak/pub Alambique Girorik onena.
Alameda Urquijo, 37
Antigua cigarrería Vermut eta mokadutxoetan espezialistak. Astarloa, 5
bernardo cafÉ bar Gintonic eta mojitoetan espezialistak. Gran Vía, 69
bitoque original Ardo eta cava aukera zaindua. Rodríguez Arias, 32
Blue Moon Kafeak eta gosariak astegunetan, eta kopak hartzeko puba ostiral eta larunbat gauetan. Henao, 6
Bluesville Kopak erdi aroko dekoratuan. Telesforo Aranzadi, 1
Bowie Kopak eta musika ona. Licenciado Poza, 39
Café-bar Jaime Maila handiko konbinatuak. Gran Vía, 86
Compañía del ron Ron eta erritmo anitz. Máximo Aguirre, 23
Continental Giro klasikoko taberna.
Particular de Estraunza, 3
Crazy Horse Rock musika Guggenheim aurrean. Avda. de las Universidades, 5
Distrito 9 Bertan antolatutako jaietan dj ezagunak aritzen dira. Alameda Recalde, 18
El Corto Maltés Gintonicak egiten espezialistak. María Díaz de Haro, 20
evidence Premium kokteldegia. spirits and foods live music Barreinkua, 12
Flash Areto dantzak.
Telesforo Aranzadi, 4
Galeón Musika komerziala.
Alameda Mazarredo, 19
gaua 61
Establezimendu mapan kokatzen. Orriak 67-68.
1 gran casino bilbao
2B
Kasino bat baino gehiago Alameda Urquijo 13. 94 424 00 07.
Grafit Musika komerziala.
Urrutia, 1 (Plaza Indautxu)
K2 Erakusketak eta musika ona. Pintxoak, ogitartekoak eta kopak. Somera, 10
La barmacia Kafea, inportazioko garagardoa eta kopak. Villarías, 5
la casa del bandido Kalitatezko koktelgintza. Alameda Urquijo, 84
La Otxoa Klasiko eta herrikoia. Lersundi, 8
Mitote Giro atsegina duen kafe-taberna. Belosticalle, 13
Memorial Konbinatu aukera zabala. Ibáñez de Bilbao, 9
Nashville Erritmo asko. Licenciado Poza, 20 Oker Klasiko bat.
Licenciado Poza
Soho Musika eta kopak 6:00ak arte. Rodríguez Arias, 3
la terraza del yandiola Koktel karta eta chill-out musika. Plaza Arriquibar, 4
TranvÍa Bilbotarra. Simón Bolívar, 3 Twiggy Xarma handiko zerbitzariak. Alameda Urquijo, 35
zuzeneko musika / diskotekak azkena Bestelako kontzertuak. Ibáñez de Bilbao
2 BADULAKE
3B
Hemen gertatzen da guztia. ‘Las Fellini’ren emanaldia, Life Sessionak eta hiriko dj-rik onenak. Hernani, 10
Café-teatro La Farándula Zuzeneko musika. Pérez Galdós, 13 caos club 20 urte giro onean. Simón Bolívar, 10 Congreso House Music.
Muelle de Uribitarte, 4
Consorcio Gaua prestatzen hasteko. Barrencalle Barrena, 10
Cotton Club Giro berezia eta dekorazio orijinala.
Gregorio de la Revilla, 25. 94 410 49 51 . www.cottonclubbilbao.com
Dakar Espainiar musikako Karaokea. Heros, 13 Fever Era guztietako kontzertuak.
Tellería, 27 (Polígono Santa Ana)
Kafe Antzokia Kontzertu aukera zabala. Plaza San Vicente Mistyk Martxa handiko kafe-antzokia.
Alameda Mazarredo, 21 (Esquina con Ercilla)
QU&DO Geratu gabe.
Ibáñez de Bilbao
62 kirolak
Futbol
SASKIBALOIA
Martxoak 7: Athletic Club-Real Madrid
Martxoak 1: Bilbao Basket-Laboral Kutxa Baskonia
Martxoak 22: Athletic Club-UD Almería
Martxoak 15: Bilbao Basket-Herbalife Gran Canaria
Apirilak 8: Athletic Club-Valencia CF
Martxoak 28: Bilbao Basket-Gipuzkoa Basket
Apirilak 19: Athletic Club-Getafe CF
Apirilak 19: Bilbao Basket-Iberostar Tenerife
Apirilak 29: Athletic Club-Real Sociedad
Bilbao Basketen partidan Bilbao
BBva Liga
endesa liga
Arena Kirol Pabilioian jokatzen dira, Miribilla auzoan. Egutegiari
Partidak San Mames zelai berrian jokatuko
edo sarreren prezioari buruzko
dira. Egutegiaren edo sarreren prezioaren
informazio gehiago Bilbao Basket
inguruko informazio gehiago Athletic
Zonan (Henao, 17.
Cluben egoitzan. 94 424 08 77.
94 470 06 78).
www.athletic-club.net
www.bilbaobasket.biz
Beste kirol-proba batzuk Martxoak 1: Erandioko Herri Krosaren 26. edizioa; eskola-probak (10:30ean irteera), familiarteko lasterketa (11:45ean irteera) eta lasterketa absolutua (12:05ean irteera).
Martxoak 29: IngeniariakDeustu 35. estropada. Arraun olinpikoaren txapelketa horrek aurrez aurre jartzen ditu Ingeniaritza Eskolako eta Deustuko Unibertsitateko arraunlariak, Ibaizabal ibaian. Biak ala biak dira prestigiodun unibertsitate zentroak, irakaskuntzan eta kirolean mende bat baino gehiagoko historia dutenak. 13:00etan hasiko da proba.
azokak eta kongresuak 63 Azoken egutegia Martxoaren 6tik 8ra: Stock Euskadi Azoka (% 80ra arteko deskontuak). Martxoaren 14tik 15era: XXXI. Bilgarri kentzea. Antigoaleko gauzen salmenta. Apirilaren 18tik 19ra: ExpoBaby. Haurtxoen eta familien sektoreari bideratutako azoka. Jarduera Barakaldoko Bilbao Exhibition Centreko instalazioetan izango da. Ronda de Azkue, 1. Posta-kutxa. 468. 94 404 00 00. www.bilbaoexhibitioncentre.com
Kongresuen egutegia Martxoak 5 eta 6: Bilbaopraxis 2015 Minbizia topaketa.
Martxoak 13: Master Astea 2015.
Martxoak 5: Achucarro Basque Center for Neuroscience jardunaldia.
Martxoaren 18tik 20ra: Tokiko Hiri eta Gobernuen Munduko Sarearen Kulturari buruzko goi bilera.
Martxoak 6 eta 7: VI. Odontologia jardunaldiak.
Martxoaren 24tik 27ra: Foodintegrity 2015 kongresua.
Martxoak 9: Graphene Connect Meeting.
Apirilaren 16tik 18ra: Pediatriako Larrialdien Espainiako Elkartearen Urteroko XX. bilera.
Martxoaren 9tik 11ra: European Workshop on Biophysics of Viruses. Martxoaren 10etik 13ra: Imaginenano 2015 (Graphene International Conference).
Apirilak 21 eta 22: ICG TC9 Seminar ‘Furnace Heating Technologies and Energy Efficiency’. 2015-04-21etik 22ra.
Informazio gehiago: Bilbao Convention Bureau – BILBAO TURISMO. 94 479 57 70. www.bilbaoturismo.net
Hotel con encanto en un caserío del siglo XV Desayunos caseros y parking gratuito Exclusivo restaurante con especialidad en chuletón, carnes y pescados a la brasa
HOTEL IRARAGORRI ETXEA RESTAURANTE PETIT KOMITÉ TXOMIN EGILEOR, 28 ¦ GALDAKAO 944 363 601 ¦ª WWW.IRARAGORRI.COM
64 informazio erabilgarria Bilbao Bizkaia Card Bilbao Bizkaia Card txartelak garraio publikoa eta kultura- eta aisia-eskaintza osoa jasotzen ditu modu integratuan. Horrela, turistak erabat gozatu ahal izango du hirira eginiko bisitaz. Txartelak hauek jasotzen ditu: ● Sarrera 25 baino museo gehiagotarako, monumentuak eta bisita turistikoak. (Guggenheim Bilbao, Bilboko Arte Ederren Museoa , Bilboko Arte Erreprodukzioen Museoa, Bizkaia Zubia...) ● Bidaia-kopuru mugagabea balio-aldiaren barruan, garraiobide hauetan: Metro Bilbao, hiriko eta hiriarteko autobusak, trena, tranbia eta Artxandako funikularra. ● % 50erainoko deskontuak aisian, jatetxeetan, erosketetan, gauean... Bilbao Bizkaia Card txartelaren prezioa 30 eurokoa da horren erabilera 24 ordura mugatzen bada; 35 eurokoa 48 ordurako; eta 40 eurokoa 72 ordurako.
antolatzen ditu oinezko bisitaldi gidatuak, gida profesional baten eskutik. Bi ibilbide daude: lehenak, Zabalgunea eta Abandoibarrakoak, 12.00etan du irteera Guggenheim Museo ondoko turismo bulegotik; eta bigarrenak, Zazpikaleetakoak, 10.00etan du irteera Zirkular Plazako turismo bulegotik. 15 lagunetik gorako taldeentzat nahi den egun eta orduan eska daiteke bisitaldia. Prezioa lagun bakoitzeko: 4,50 euro. Iraupena: ordu 1 eta 30 minutu. 94 479 57 60. informacion@bilbaoturismo.bilbao.net
Bilbao Erreserbak
Bisitaldi gidatuak Bilbon barrena
Erreserben Zerbitzu Zentral berri honen helburua turismo informazio guneetan sortutako hotel eskaera bideratzea da, bai eta Bilbao eta bertako ostatuak sustatzea ere. Zerbitzu honek informazio eta erreserba telefono bat du ( 902 87 72 98). Zirkular Plaza eta Guggenheim turismo bulegoetan, berriz, aurrez aurreko arreta ematen dute. Bilbao Erreserbak Zerbitzuak 24 orduetan ematen du informazioa bere web gunean.
Bilbao Turismok larunbat eta igandero
www.bilbaoreservas.com
www.bilbaobizkaiacard.com
Informazioa Gorputz Kontsularraren Bulegoa Alameda Recalde, 50. 94 470 64 26 Hiritarrentzako Informazioa 010 / 94 424 17 00 Errepideei buruzko Informazio Orokorra 900 12 35 05 / 112 Kontsumitzailearen Informaziorako Udal Bulegoa 94 420 49 69 eteorologia Zerbitzua M 94 453 06 660 Galdutako gauzak 94 420 49 81 Aduana Barroeta Aldámar, 1. 94 423 47 00 Pasaporteak-Bisatuak-NAN Alcalde Uhagón, 6. 94 421 00 00 Ext. 215
Dokumentazioa (Información General) 900 15 00 00 Bilboko Aireportuko Turismo Bulegoa 94 403 14 44
polizia eta larrialdiak Ertzaintza. SOS-Deiak 112 / 94 444 14 44 Udaltzaingoa Luis Briñas, 14. 092 Osakidetza 94 410 00 00 arrialdietarako L zerbitzu medikoa 902 21 21 24
garraioak Bilbao-Loiuko Nazioarteko Aireportua 94 486 96 62
Ferry Bilbao-Porstmouth Cosme Echevarrieta, 1. 94 423 44 77 Informazio Bizkaiko Garraio Partzuergoa: Metro, Bizkaibus, Bilbobus, Eusko Tren, Eusko Tran, RENFE, FEVE, Bizkaia Zubia eta Artxandako Funikularra. 901 64 06 42 Eusko Tren (ET/FV) Atxuri, 6. 902 54 32 10 Eusko Tran 902 54 32 10 www.euskotren.es/euskotran Bide Estuko Espainiar Trenak Bailén, 2. 94 423 22 66 RENFE Plaza Circular, 2. 902 24 02 02 Metro Bilbao. 94 425 40 25 Autobusak Bilbobus-BizkaibusAireportua 902 222 265
informazio erabilgarria 65
Turismo garraioak Artxandako Funikularra 1913an eraiki zuen Suizako Von Rou enpresak. Gaur egunean, eta aurrerapen tekniko berrienez hornituta, 770 metroko ibilbidea egiten du Bilbotik Artxanda mendira.
lagun-taldeak, haurrak eta adinekoak; 5 urtetik beherakoak dohainik. Audiogida soilik: 2 euro. Aste Santutik uztailera arte, ‘Bizkaia Zubia, gure iragan industriala’ argazki erakusketa, zubiak Getxoko aldean dituen terrazetako batean. 94 480 10 12
Carretera de Artxanda a Santo Domingo, 27. 94 445 49 66
BizkaiA Zubia Munduko transbordadore-zubi zaharrena, Areeta eta Portugalete lotzen dituena eta orain gutxi UNESCOren Munduko Ondarearen Komiteak gizateriaren ondare izendatu duena. Alberto Palacio arkitektoak diseinatua, 1893an inauguratu zuten, eta harrezkero 650 milioi lagunek erabili dute.Transbordadore zerbitzua 24 orduan dago martxan, eta 0,35 € balio du txartelak. Goiko pasabidea goizeko 10:00etatik, eguzki sartzera dago zabalik. Prezioa: 7euro, txartel arrunta; 9euro, zaldainera bisitaldia audio-gidaz; 5,60euro, 20tik gorako
Bus turistikoa Zerbitzu hau jaiegunetan, zubietan, Aste Santuan eta uda garaian (uztaila, abuztua eta iraila) jartzen da martxan. Ibilbideak eta ordutegiak. 696 42 98 48. www.busturistikoa.com
Bilboats Enpresa honek hiru ibilbide desberdin eskaintzen ditu itsasadarrean zehar Ibai Alai ontzian: Bilbo Itsasontziz (60 minutuko iraupena), Itsasoan Zehar (120 minutu) eta Zuk nabigatu (bezeroaren neurrira). Prezioak, 1 € (4 urtetik behera) eta 17 euro bitartean. Atrakalekua Pio Baroja Plazan dute. 94 642 41 57. www.bilboats.com
Garellano-Termibus Autobusen Terminala Gurtubay, 1. 94 439 52 05
Alquibilbo, S. L. General Eguía, 20. 94 441 20 12
Radio Taxi. 94 444 88 88
Aparkaleku
Radio Taxi Bizkaia. 94 426 90 26 Tele Taxi. 94 410 21 21
Lanegunetan, Bilboko kaleetan aparkatzea denbora mugatuko sistema batek arautzen du (TAO).
Radio Taxi Femade. 94 480 09 09
Lurrazpiko aparkalekuak: Arenal, Instituto-Correos, Ensanche, Indautxu, Alhóndiga, Euskalduna Jauregia eta Pío Baroja.
Automobilak
komunikabideak
Udal-Garabi 94 420 50 98
Telefono bidezko telegramak 94 424 20 00
Lege hausteagatik
Posta eta Telegrafoak Alameda Urquijo, 19. 94 422 05 48 / 94 422 03 76
geldiarazitako ibilgailuak . 94 420 50 98
Bizikletak eta tandem alokairua. Villarías, 3 94 407 73 73 www.urban-bike.es
Diners Club 902 40 11 12 / 91 211 43 00 Eurocard-Mastercard: Estatuko txartela 91 519 21 00 / 91 519 60 00 Atzerriko txartela 900 97 44 45 Visa Servired: Estatuko txartela 91 519 21 00 / 91 519 60 00 Atzerriko txartela 900 97 12 31 4B 91 362 62 00 / 902 11 44 00 6000 91 596 53 35
Txartelak
atzerriko moneta
American Express 91 572 03 03
Eguneratutako truke tasa agindu daiteke. 91 384 16 24
(Galtzea edo lapurreta)
66 plano Hotelak 1
Carlton *****
Plaza Federico Moyúa, 2. 94 416 22 00 www.hotelcarlton.es 2
G. H. Dómine Bilbao Silken *****
Alameda Mazarredo, 61. 94 425 33 00 http://silken-gran-hotel-domine.h-rez.com/ 3
Abando ****
Barceló Bilbao Nervión**** Ercilla ****
Ercilla, 37/39. 94 470 57 00 www.hotelercilla.es 8
Gran Bilbao****
Indalecio Prieto, 1. 94 432 85 75. www.hotelgranbilbao.com 9
Holiday Inn Bilbao ****
NH-Villa de Bilbao ****
Gran Vía, 87. 94 441 60 00 www.nh-hoteles.es/nh/es/hoteles/espana/ bilbao/nh-villa-de-bilbao.html 14
Sercotel Coliseo ****
Alameda de Urquijo, 13. 94 679 29 31 www.hotelcoliseobilbao.com 15
Silken Indautxu ****
Bombero Etxaniz, s/n. 94 421 11 98 www.hoteles-silken.com/hotel-indautxu-bilbao 16
Spa Husa Jardines de Albia ****
San Vicente, 6. 94 435 41 40 www.hotelhusaspajardinesdealbia.com 17
Bilbi **
Miribilla, 8. 94 415 28 11 www.hotelbilbi.com/castellano.html 26
Estadio **
J. A. Zunzunegui, 10. 94 442 42 41 www.hotelestadio.net 27
Photo Zabalburu**
P. Martínez Artola, 8. 94 443 71 00 hotelzabalburu.com 28
Sirimiri ***
Plaza Encarnación, 3 . 94 433 07 59 www.hotelsirimiri.com 29
Vista Alegre **
Pablo Picasso, 13. 94 443 14 50 www.hotelvistaalegre.com 30
Arriaga *
General Concha, 28. 94 443 39 37 www.accorhotels.com/es/hotel-6141-ibisbilbao-centro/index.shtml
Alameda Mazarredo, 77. 94 661 18 80 www.mirohotelbilbao.com
13
25
Bilbao Jardines **
Hesperia Zubialde ****
Avda. Zumalacárregui, 40. 94 412 43 00 www.holidayinn.com/hotels/us/es/bilbao/ biohi/hoteldetail 12 Miró ****
24
Ribera, 3. 94 479 00 01 www.hotelarriaga.es
Camino de la Ventosa, 34. 94 400 81 00 www.hesperia-zubialde.com 11
Artetxe **
Hesperia Bilbao****
Campo Volantín, 28. 94 405 11 00 www.hesperia-bilbao.com 10
23
Meliá Bilbao *****
Campo Volantín, 11. 94 445 47 00 7
Petit Palace Arana ***
Jardines, 9. 94 479 42 10 www.hotelbilbaojardines.com
Colón de Larreátegui, 7. 94 423 62 00 www.hotelabando.com 6
21
Bidebarrieta, 2. 94 415 64 11 www.petitpalacearanabilbaohotel.com
López de Haro *****
Lehendakari Leizaola, 29. 94 428 00 00 http://es.melia.com/hoteles/espana/bilbao/ melia-bilbao/index.html 5
NH Deusto ***
Ctra. Enekuri-Artxanda, km. 7. 94 474 77 80 www.hotelartetxe.com
Obispo Orueta, 2. 94 423 55 00 www.hotellopezdeharo.com 4
20
Francisco Maciá, 9. 94 476 00 06 www.nh-hoteles.es/nh/es/hoteles/espana/ bilbao/nh-deusto.html
Zenit Bilbao ****
31
32
Ibis Bilbao *
Ripa *
Ripa, 3. 94 423 96 77 www.hotel-ripa.com 33
Edificio Santiago Apartahotel
Licenciado Poza, 12. 94 470 39 20 www.edificiosantiago.com 34
Edificio Apartamentos Atxuri
Ortutxueta, 1. 94 466 78 32 www.apartamentosatxuri.com 35
Albergue Bilbao
Ctra. Basurto-Kastrexana, 70 94 427 00 54 http://albergue.bilbao.net Establezimendu honek ISO 9002 ziurtagiria dauka, eta 48 gela ditu (22 bikoitzak). Bere jantokia jende guztiarentzat zabalik dago.
Hotel Iraragorri Etxea ***
Txomin Egileor, 28 Galdakao 94 436 36 01. www.iraragorri.com Xarma berezia duen hotela da, zortzi logela ditu eta oso-osorik zaharberritu den XV. mendeko baserri batean dago. Euskal arkitektura tradizionalaren bereizgarri diren elementu guztiak gordetzen ditu. Gosari bereziak. Aparkaleku pribatua eta doakoa.
Autonomía, 58. 94 410 81 08 www.zenithoteles.com 18
Parque ***
Hotel Modus Vivendi ***
Conde Duque Bilbao ***
Hotel familiarra, 18 logelakoa, Sopela erdialdean egon arren, gune lasai batean kokatua. Sopelara kostaldeko herria da, hondartza ederrak dituena. Hotela metrotik oso hurbil dago, eta gimnasioa eta sauna ditu doan erabilgarri.
Rodríguez Arias, 66. 94 441 31 00-32 00 19
Campo Volantín, 22. 94 445 60 00 www.hotelcondeduque.com
Sipiri, 32 - Sopelana. 94 676 70 77 www.hotelmodusvivendi.com
Plano
7
4 15
A
25
9
28
17 5 23
43 12
21
www.cafesdebilbao.net
31
16
33
27
34 30
6
22
10 2
1 14 29
1
41 43
13
36
1
3 2
8 43
B
2
38
1
19
42
35 39
20
LOS CAFÉS DE BILBAO
11
43
13
26 40
32
18
24
37
36
Plaza Circular, 3
Café de principios de siglo (1903), declarado “monumento singular” por sus peculiares características arquitectónicas y ornamentales de estilo neomudejar y por ser punto de encuentro en torno a una amplia oferta gastronómica de calidad.
Construído en 1926 al estilo de los "grandes cafés franceses", mantiene el sabor y la elegante sencillez de un Café emblemático, perfectamente conservado y adaptado a los tiempos. Servicio de desayunos, pintxos, aperitivos, menú, picoteo y copas.
Café of the beginning of the century (1903), declared “singular monument” for its unique architectural and ornamental characteristics of neomudejar style and for being a meeting point around a wide gastronomic offer of quality.
Built in 1926 in the style of the “great French cafés”, it maintains the taste and the elegant simplicity of an iconic Café, perfectly preserved and adapted to the times. Breakfast service, pintxos, appetizers, menu, snacks and drinks.
Tel.: 944 23 70 21
Tel.: 944 23 08 13
C
gastronomía y compras 1
interesa duten guneak
Jardines de Albia
2
1 Arkeologi Museoa
6 Euskararen Etxea
11 Zezen Museoa
2 Athletic Club Museoa
7 Guggenheim Bilbao Museoa
12 Euskal Museoa Bilbao
8 Bilboko Itsasadarra Itsas
13 Alhóndiga Bilbao
(lanengatik itxita)
3 Arte Ederren Museoa
Museoa
4 Benedicto Bilbao Museoa
9 Pasoen Museoa
5 Eleiz Museoa
10 Bilboko Berreginen Museoa
14 Euskalduna Jauregia 15 Rekalde Aretoa
espacios de interés Gastronomia (ikusi orriak 50-57) Erosketak (ikusi orriak 44-45) Gaua (ikusi orriak 60-61)
3
68