NEO RAUCH
MitteDie
Bruikleengevers Collectie Arthouse Collectie Bonnefanten Collectie Droege Collectie Johannes B. Kerner, Hamburg Collectie Monsieur & Madame Philippe Bagnouls Courtesy Galerie EIGEN + ART Leipzig/Berlin, and David Zwirner Courtesy of the David and Indrėé Roberts Collection Courtesy the artist and David Zwirner HGN HildebrandartcollectionCollectie, Leipzig (Duitsland) Kolon Industries, INC Kunstmuseum Wolfsburg Museum de Fundatie, langdurig bruikleen Collection Ruth Museum Voorlinden, Wassenaar Particuliere collectie Particuliere collectie, Basel Particuliere collectie, courtesy David Zwirner Particuliere collectie, Seoul (Republiek Korea) Perlmutt, Duitsland
MUSEUM DE FUNDATIE WAANDERS UITGEVERS NEO RAUCH DieMitte
6 VoorwoordHetraadsel Rauch Ralph Keuning 22 Bei Betrachtung eines Bildes von Neo Rauch Uwe Tellkamp 82 „Tijdloos, suggestief en eigenaardig moet een kunstwerk zijn.“ Neo Rauch in gesprek met Bettina Krause 90 De verbinding van de gezamenlijke verwarring Hans den Hartog Jager 94 De luisteraar Hubertus Gassner 100 Die Mitte Ralph Keuning
HetVoorwoordRaadsel Rauch Ralph Keuning curator Die Mitte
Neo Rauch veroverde in de jaren ’90 van de vorige eeuw de internationale kunstwereld met zijn figuratieve schilderijen. Zijn schilderijen vielen toen buiten de gangbare canon van de hedendaagse kunst; ze waren niet abstract en niet conceptueel. Zijn voorliefde voor comics, zijn afkomst uit de DDR, het nieuwsgierig makende, ongrijpbare karakter van zijn verhaallijnen – het is allemaal onderdeel van het Raadsel Rauch Hij is een prominente wegbereider van de grote terugkeer van de figuratie binnen de beeldende kunst. Met en door Rauch verwierf Leipzig een internationale reputatie als stad van de schilders.
In 2018 wijdde Museum de Fundatie Zwolle een grote overzichtstentoonstelling aan zijn schilderkunst van 1993 tot en met 2017: Neo Rauch , Dromos Deze tentoonstelling heeft ertoe geleid dat het museum een aantal belangrijke schilderijen van Neo Rauch permanent toont, in combinatie met een aantal hoogtepunten uit de eigen collectie.
7
De tijdreiziger Rauch lijkt de 20ste en 21ste-eeuwse verwarring en aftakeling te becommentariëren, binnen de hoopgevende coulisse van de 18de en 19deMedeeeuw.namens Rob Zuidema, directeur van Museum de Fundatie, danken wij Neo Rauch en zijn vrouw Rosa Loy zeer voor alle gesprekken en gedachten die samen hebben geleid tot deze tentoonstelling. Onze dank gaat ook uit naar de bruikleengevers, die ons zo genereus hebben ondersteund met hun geweldige schilderijen. Gerd Harry Lybke, zijn team van EIGEN+ART, David Zwirner en Hanna Schouwink danken wij voor hun grote betrokkenheid. De auteurs, Hubertus Gassner, Hans den Hartog Jager, Bettina Krause en Uwe Tellkamp zijn wij erkentelijk voor hun bijdragen in dit boek. Het team van Museum de Fundatie, in nauwe samenwerking met Büro Loy&Rauch, zorgden voor een soepele organisatie. Veel dank Museumdaarvoor.deFundatie kan zijn ambitieuze internationale programma alleen maar realiseren dankzij de niet-aflatende betrokkenheid van de provincie Overijssel, gemeente Zwolle, ministerie van OCW, Vriendenloterij en de sponsors en vrienden van de Fundatie. Museum de Fundatie is hen allen zeer erkentelijk.
Tijdreiziger Rauch blijkt de perfecte ruggengraat te zijn van de Fundatie Collectie, die meer dan 500 jaar omvat, met werken van onder meer Bernardo Strozzi, Antonio Canova, Vincent van Gogh, Marc Chagall, Otto Dix, Piet Mondriaan en Francis Picabia.Neo Rauch beweegt zich door de tijd, en verzet zich juist zo tegen het lineaire verstrijken daarvan. Hij verbindt zonder aarzelen tijden, betekenissen, stijlen en motieven met elkaar tot een diep persoonlijk universum. Zijn schilderijen zijn mythische en tegelijk intens realistische werelden, instabiel en vol onrust. Zijn werk geeft aanleiding tot eindeloos veel interpretaties en is een permanente uitnodiging van hem om je als kijker diep persoonlijk te verhouden tot zijn schilderijen. Zodra je zijn wereld bent binnengetreden verlies je stap voor stap je grip, totdat alles wat zeker lijkt, ineens onzeker is. Zijn schilderijen zijn een mysterieuze en persoonlijke reis, die verwarring veroorzaakt en tegelijkertijd houvast biedt doordat de reisgenoten en begeleiders van Rauch, ook de beschouwer omarmen. Die Mitte begint met acht tondi op papier, uit de jaren ‘90. Ze markeren het begin van Rauchs huidige beeldtaal. Hij maakt deze schilderijen na een indringende droom, die een fundamentele verandering in zijn benadering van de schilderkunst teweegbrengt. Voor die tijd weifelt Rauch een tijdlang welke kant hij uit moet gaan; de droom is een wegwijzer uit zijn onderbewuste om terug te keren naar de basis – de figuratie – en om de abstractie los te laten. Van de jaren ’90 maken we een sprong van 25 jaar en laten we een groot aantal schilderijen vanaf 2016 tot nu zien. Neo Rauch lijkt door de jaren heen steeds meer terug te grijpen naar de tijd van de Verlichting en de Romantiek, van de 18de en 19de eeuw. Daar zoeken zijn figuren naar evenwicht, naar dromen, naar kunst en binden ze gedecideerd de strijd aan met ideologen en herrieschoppers.
1993Saum 9
1993Plazenta 11
1993Lot 13
1993Ufer
1993Wald 15
1994Dock 17
1994Lage
1994Plan 19
2000Regel 21
Bei UweNeoeinesBetrachtungBildesvonRauchTellkamp
Wir kehren zurück. Wir beginnen, lese ich auf plötzlich hellen Gesichtern, das Bild sagt nichts, es ist. Es trägt den Blick ins Sehen, fließend den zerbrochenen Fluß.
23
Bedeutung: fragen die Prüfenden, die nach der Tür tasten mit Worten wie Klinken, der Maler Rauch schweigt, hinter ihm die riesige, den Augenblick bannende Uhr, der feinstoffliche Zustand, die wortlose Aussetzung der Drift.
Für Neo Rauch 2. 5. 2022, Novalistag, Dresden
Romantik ist ein Aufbruch, eine Änderung von Welt an den Säumen, zunächst: ein Flimmern, mit diesem Blau als Magnet, wie es auch die Holländer kannten, Vermeer van Delft, dieses Blau aus Stille und Sog, diese Änderung des Zustands.
Der Maler Rauch träumt, ihn suchen versprengte Krieger nachts heim, sie tragen Farben wie Wappen, Schilde, sie kämpfen, Herolde aus der Verwaltung der Schmerzen, sie schreien um die Stille des Bilds.
Das 2016Duell 25
Der 2018Übergang 27
2018Sperre
29
