Met veelgebruikte
MODELLEN & CONTRACTEN
Achteraan deze gids vindt u ook nog een aantal hapklare, veelgebruikte modellen en contracten.
ISBN 978-94-91463-21-1
www.uitgeverijminerva.be
9
789491 463211
VAN CONTACT TOT CONTRACT
Van contact tot contract werd geschreven door Sven Gondry, advocaat, plaatsvervangend vrederechter te Antwerpen en gastdocent aan de Artesis Hogeschool Antwerpen, en door Michiel Verhamme, juridisch adviseur en coördinator UNIZO Advies, en Lieven Cloots, juridisch adviseur UNIZO Studiedienst.
• UNIZO ADVIESGIDS •
Dit boek wil geen cursus Contractrecht zijn, het geeft wel een houvast voor ondernemers en biedt handige en praktische tips bij het opstellen van uw contracten. U krijgt op deze manier een helder antwoord op al uw vragen.
SVEN GONDRY, MICHIEL VERHAMME & LIEVEN CLOOTS
Ondernemen is initiatieven nemen, zaken doen, verkopen,… Hiervoor moeten afspraken gemaakt worden met een tegenpartij (een andere zaak, een consument) en deze afspraken worden in een contract gegoten. Bij deze laatste stap durft het al eens fout lopen. Het contract voldoet niet aan de regels van de kunst en, nog belangrijker, het voldoet niet aan de regels van de wetgever.
UNIZO ADVIESGIDS SVEN GONDRY, MICHIEL VERHAMME & LIEVEN CLOOTS
VAN CONTACT TOT CONTRACT HET HOE EN WAAROM VAN AFSPRAKEN, VERBINTENISSEN EN OVEREENKOMSTEN IN UW ZAAK
AANBEVOLEN DOOR
Van contact tot contract
Van contact tot contract Het hoe en waarom van afspraken, verbintenissen en overeenkomsten in uw zaak UNIZO Adviesgids Sven Gondry, Michiel Verhamme & Lieven Cloots Š 2013, Uitgeverij Minerva nv Ravensteingalerij 28, 1000 Brussel www.uitgeverijminerva.be Omslagontwerp: www.frisco-ontwerpbureau.be D/2013/12.823/4 ISBN 978-94-91463-21-1 NUR 800 Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand en/of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieÍn, opnamen of op enige andere manier zonder voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de uitgever.
Sven Gondry, Michiel Verhamme & Lieven Cloots
Van contact tot contract Het hoe en waarom van afspraken, verbintenissen en overeenkomsten in uw zaak
Van contact tot contract
Inhoudstafel
1 Ondernemen is doen
7
2 Wat is contracteren?
9
3 De zin van onderhandelen?
13
4 De zin om na te tellen?
17
5 Korte termijn vs. lange termijn denken: afwegingen 19 6 Voorwaarden voor een contract
21
7 De inhoud van het contract
25
8 De vorm van het contract
35
9 Contract onder voorwaarden
41
10 Toepasselijk recht – bevoegde rechtbank – forumkeuze en arbitrage?
47
11 Internationale contracten: Incoterms en culturele verschillen?
51
12 Wat als het misloopt?
55
6
Van contact tot contract
13 De rechtbank vermijden
67
14 De rechtbank als oplossing
73
15 Vaak voorkomende contracten
75
16 Papieren contracten bewaren?
87
17 Nieuwe cont(r)acten en groeien
89
18 Bijlagen
91
1.
Ondernemen is doen
U onderneemt. Gedaan met dromen. Denken, doen en durven, ... ‘het risico van het ondernemerschap’. Dit vergt vaak een gedachtesprong, een schakelaar die moet omgezet worden. Zoals men heeft ontdekt dat er naast IQ ook een EQ (emotionele intelligentie) bestaat, bestaat ook een commerciële intelligentie (CQ). Sommigen worden ermee geboren, anderen moeten zichzelf elke dag opnieuw aansporen en u moet beseffen dat ‘het gaat om de knikkers, niet om het spel’. Niet dat u geen beroepstrots mag hebben, integendeel, dat is nog steeds een belangrijke drijfveer en kwaliteitszorg is een belangrijke commerciële troef, maar wat hebt u eraan om zeer secuur werk te leveren, als u vergeet tijdig of voldoende te factureren? Sommige mensen zien nu eenmaal de wereld door de bril van opportuniteit en winst. Een evenement, een voorraad, arbeidskrachten, energievoorzieningen en transportmiddelen… Het is allemaal een bron van inspiratie om winst te realiseren. Zelfs de winst die u maakt door goederen te kopen en zonder aanpassing of toevoeging door te verkopen, de meest banale van alle verkopen dus, levert een toegevoegde waarde: zijn distributiekanaal, is in werkelijkheid voor velen essentieel, hetgeen ook de winst uitlegt.
8
Van contact tot contract
Belangrijk in dit hele commerciële denken, is het besef dat u geen zaken alleen doet. u hebt altijd een verkoper nodig, al is het van uw grondstoffen, tenzij wie van jacht of visvangst zijn beroep maakt. Aan de andere kant hebt u de kopers nodig. Ondernemen, handel drijven, doet men met ‘anderen’, u moet hiervoor contracten afsluiten.
2.
Wat is contracteren?
Algemeen bestaan er drie soorten verbintenissen: 1) iets geven, 2) iets doen, 3) iets niet doen. Enkele voorbeelden.
De verkoop van een auto De verkoop bestaat erin dat twee partijen het eens zijn over voorwerp en prijs van de verkoop, op dat ogenblik is de koop gesloten en gaan eigendom en risico reeds over naar de koper, tenzij anders wordt overeengekomen. De levering en de betaling zijn verplichtingen die hieruit voortvloeien (en vrijwaring voor verborgen gebreken en eigendomsaanspraken van derden). Waar verbinden partijen zich toe? –– doen: de verkoper levert het goed de koper betaalt de prijs –– geven: het goed leveren
De verkoop van een handelszaak –– doen: leveren: Dit is veeleer abstract bij de ‘totaliteit’ van een handelszaak, soms wordt symbolisch de sleutel overhandigd, of de boekhouding, of het aandelenregister na aanpassing en ondertekening, bij overdracht van aandelen.
10
Van contact tot contract
–– geven: leveren –– niet doen: De verkoper verbindt zich ertoe geen soortgelijke zaak te starten of uit te baten, in een gebied van 25 km rondom de verkochte zaak. Dit om geen cliënteel ‘af te snoepen’ vanuit zijn vorige zaak. Dit noemt men een niet-concurrentiebeding. De verkoper verbindt zich ertoe dit ‘niet te doen’.
BELANGRIJK
Als het dus duidelijk is dat contracteren neerkomt op het vastleggen van verbintenissen, dan moet u ook de gevolgen inschatten.
Een belangrijk principe in de wet zegt: ‘Overeenkomsten strekken partijen tot wet, zij moeten te goeder trouw worden nageleefd.’
Dit kan niet anders worden uitgelegd als volgt: als u uzelf ertoe verbonden hebt, dan moet u dit ook naleven. Een contract is niet zomaar een ‘vodje papier’. In meer intelligente bewoordingen spreekt men van ‘pacta sunt servanda’. Eenmaal een contract gesloten is, kan het dus niet meer door één van de partijen alleen worden ingetrokken of gewijzigd. Dat kan alleen met wederzijdse toestemming (dit is als het ware een nieuw contract) of om bepaalde redenen die de wet zelf voorziet (bv. wanprestatie, benadeling, overmacht, enz). Dat wil daarom nog niet zeggen dat u levenslang aan een contract ‘vasthangt’. In hoofdstuk 6 leest u daarover meer (duur van een contract). Op het principe dat u gebonden blijft door het contract komen meer en meer uitzonderingen:
2. Wat is contracteren? 11
–– De bedenktijd van 14 dagen (of ‘afkoelingsperiode’) in het kader van de consumentenbescherming. Daarbij kan men zeggen dat dit een correctie is: het is die tijd die de consument effectief nodig heeft om na te denken en te kunnen zeggen dat hij toch geen contract wenst af te sluiten.1 –– De (gehele of gedeeltelijke) kwijtschelding van schulden in toepassing van de wet op de Collectieve schuldenregeling of ook nog in de toepassing van de Wet op de Continuïteit van de ondernemingen. Maar de essentie is toch dat een verbintenis moet uitgevoerd worden en dat bij niet-naleven de rechter u ertoe kan verplichten.
1
Er bestaat reeds een kentering in de rechtspraak. Niet wat betreft de Wet Marktpraktijken, maar wel bij toepassing van de regels inzake garantie op gebruiksgoederen, waar een Hof van Beroep oordeelde dat een auto die deels professioneel, deels privé gebruikt werd, onder de garantiebepalingen valt voor een consument.