VertrekNL Beursspecial 2019

F E B R UA R I 2 019

|

WWW.VERTREKNL.NL

HET MAGAZINE VOOR WONEN, WERKEN EN LEVEN IN HET BUITENLAND

I GRATIS BEURSSPECIAL INCLUSIEF BEURSPROGRAMMA EN EMIGRATIETIPS I

Kom jij ook naar de EmigratieBeurs in Expo Houten?

70

jaar

70

jaar

Al 70 jaar verreweg het beste onderwijs.

Haal de goodiebag op bij onze stand!

De Wereldschool biedt online Nederlandse les op afstand. Al sinds 1948 en inmiddels actief in 109 landen. Voorkom een (taal)achterstand bij uw kinderen!

Kijk op: wereldschool.nl voor meer informatie.

STAND250

Hoelang blijf jij plakken in het buitenland?

Bezoek ons op de EmigratieBeurs 9 en 10 februari Expo Houten, stand nr. 239

Goed verzekerd in het buitenland!

Voor wie langere tijd in het buitenland gaat wonen is het belangrijk ook dรกรกr goed verzekerd te zijn. Dat kan bij OOM Verzekeringen met de OOM Wonen in het Buitenlandverzekering of de OOM Tijdelijk in het Buitenland-verzekering.

Kijk voor onze verzekeringen op:

www.oomverzekeringen.nl

peter beemsterboer foto

Van nieuwe baan tot droomplek

W

elkom op de 23e editie van de Internationale EmigratieBeurs. U bent waarschijnlijk een van de 500.000 Nederlanders die op zoek zijn naar een andere kwaliteit van leven: meer rust, meer ruimte, een natuurlijke omgeving. Weg van het filespook, de verslechterende mentaliteit en de milieuvervuiling. Op zoek naar die ene droombaan of droomplek in het buitenland? Voor een succesvolle emigratie is de EmigratieBeurs onmisbaar!

Van het zuidelijkste puntje van Spanje tot het noordelijkste stukje Noorwegen. Van het Caribisch gebied tot aan Canada. Of u nu een baan zoekt als buschauffeur, wilt werken in de bouw, de gezondheidszorg of de techniek: de EmigratieBeurs is van alle arbeidsmarkten thuis. UWV/EURES (Hal 2) is aangesloten op de internationale database van alle Europese UWV’s en beschikt over 1 miljoen vacatures. Houdt op de beurs een oriënterend gesprek, dat is alvast een goed begin!

De Scandinavische landen staan dit jaar centraal en zijn benoemd tot gastlanden van de beurs. De rust en de ruimte, de prachtige natuur en de relaxte Scandinavische mentaliteit. Het mag duidelijk zijn dat Noorwegen, Zweden, Finland en Denemarken voor veel emigranten dé gedroomde bestemmingen zijn. Diverse Scandinavische regio’s, makelaars en bedrijven helpen u bij het vinden van een geschikte baan, woning of school voor uw kinderen. Ook hebben we wegens groot succes de Emigration Express to Sweden in de Scandinavië Hal verlengd. Enkele Zweedse bedrijven en gemeenten uit Småland willen u al binnen zes maanden hebben! Zij staan met concrete vacatures op de beurs en zijn met name op zoek naar technici, medisch personeel, IT’ers, industrieel personeel en leraren. U krijgt hulp bij uw emigratie naar Zweden, met onder andere een taalcursus, huisvesting, scholing voor uw kinderen en een begeleidingsprogramma voor de (eventuele) partner. Dus houd uw cv gereed en solliciteer meteen!

COLOFON

VERTREKNL

Beursspecial nr 7 Valge 3, 9965 PD, Leens, NL 9februari 2019 T: +31 (0)6-55991778 E: redactie@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl

MEDEWERKERS

Wilt u een vliegende emigratiestart? Dit jaar is uw droomplek te koop op de EmigratieBeurs. Diverse eigenaren van B&B’s, gîtes, campings, hotels en restaurants uit verschillende landen staan met hun bedrijf ter overname op de beurs. En ook in de zorgsector zijn in het buitenland veel banen te vinden. Healthcare Jobs Abroad bemiddelt voor u. Veel internationale ziekenhuizen, instellingen en wervingsen bemiddelingsbureaus zijn op zoek naar medisch specialisten, huisartsen, fysiotherapeuten, verpleegkundigen en algemene verzorgers. Woon hun boeiende presentaties bij als u in het buitenland in de gezondheidszorg wilt werken.

Ook buiten Europa emigreren is natuurlijk mogelijk. Zo staat Canada dit jaar weer met een aantal werkgevers op de EmigratieBeurs. U kunt ter plaatse een kennismakingsgesprek voeren en een afspraak maken voor een vervolginterview – wellicht al in Canada! Of wat dacht u van een Job Down Under. In de verzamelstand van de International Immigration Association (Hal 2) staan diverse bedrijven die u verder kunnen helpen met een baan in Australië en NieuwZeeland. Mis hun presentaties niet.

Met een bezoek aan de EmigratieBeurs komt u in korte tijd alles te weten over de mogelijkheden over de grens en kunt u alvast de sfeer proeven van het land van bestemming.

Veel succes met uw emigratieplannen!

TOM BEY

D I R E C T E U R E M I G R AT I E B E U R S

P.S. Wilt u in 50 minuten de héle wereld rond? Kom dan naar de presentatie van Boris Dittrich. Zaterdag 9 februari 13.30 in Zaal 5.

Peter Beemsterboer (fotografie), Tom Bey, René Meulenbroek (vormgeving), Boris Dittrich, Remon Franssen, Marley Heilbron-Steeghs, Mirjam van der Kaaden (uitgever), Seb van der Kaaden (uitgever), Andrea Kruis (omslagillustratie), Dick Matena (illustraties), Nikki van Schagen (redactie), Tekke Terpstra, Nienke Weick (eindredactie) en Natasja Westers (sales).

Dit is een speciale beursuitgave van het kwartaalmagazine VertrekNL, het grootste emigratieplatform van Nederland.

©2019 VertrekNL / Personalia vof Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgeverij worden overgenomen.

MET DOMINICUS REIS JE VERDER…

MET BIJNA 100 BESTEMMINGEN beschrijft

Dominicus alle windstreken. Nederlandstalige auteurs, met grote lokale kennis, geven uitgebreide culturele en diepgravende achtergrondinformatie en heel veel praktische suggesties. Het beste uitgangspunt om een land, streek of stad echt te leren kennen. i | 7

Noorwegen InhoudZweden Fred Geers

Noorwegen Portugal Inhoud Hansmaarten Tromp

Tinto van Tuijl en Nienke Verhoog

Nieuw-Zeeland Noord-Spanje

Een kennismaking metheeft Nieuw-Zeeland en de grillige kust Door het wat onberekenbare weer getrokken. minder Noord-Spanje van oudsher altijd Land van detoeristen lange witte wolk Dit heeft ervoor gezorgd dat de regio zijn authentieke karakter Spuitende groene varens buitenlands heeft het jarengeisers, heeft weten te behouden. De laatste

Het is jammer dat Nieuw-Zeeland aan de andere kant van de wereld ligt. Het geïsoleerde eilandenrijk in de Stille Zuidzee is namelijk het perfecte vakantieland. Nieuw-Zeeland is de aarde in miniatuur. Bijna alle landschappen zijn hier samengebald: tropische regenwouden, vulkanen, gletsjers, alpentoppen met eeuwige sneeuw, aanlokkelijke stranden om te surfen en te zonnebaden, prachtige fjorden en meren en spuitende geisers en pruttelende modder. Kan het beter? Je zou er wel elke maand naartoe willen gaan. Natuurlijk: Nieuw-Zeeland is ver weg.

Sommige Nieuw-Zeelanders klagen erover dat hun land op heel wat kaarten ontbreekt. Al is de reis naar Nieuw-Zeeland lang en vermoeiend, wij zeggen: komt dat zien! Om met de Maori te spreken: haere mai. Welkom.

Nieuw-Zeeland

Marc van den Broek en Tim Dekkers

Marja Kusters

LANDENGIDS

Nieuw-Zeeland

LANDENGIDS

Christchurch en Mount Cook

Algarve

www.dominicus.info

NIEUW-ZEELAND

Bezoek een van de warmwaterbronnen in de Ribeira Sacra (Galicië) Slenter door de historische binnensteden van Burgos en León Strek je uit op een verborgen zandstrand aan de noordkust Maak een bergwandeling in het spectaculaire natuurpark Picos de Europa • Breng een bezoek aan een wijnhuis in La Rioja • Bewonder de moderne architectuur in Bilbao en San Sebastián • Loop of fiets een van de pelgrimsroutes naar Santiago de Compostela

• •

•

01-09-16 16:58

REIS JE MEE? www.dominicus.info

21-06-18 10:51

▲

DEF_Dominicus_omslag_NWZeeland.indd 1 25-05-18 14:53

•

▲

DEF_Dominicus_omslag_N-Spanje.indd 1 06-02-18 13:19

•

▲

•

▲

DEF_Dominicus_omslag_Portugal.indd 1

Wandel naar het h Bekijk Maori-gebo Loop langs de dam Beklim de Mount V • Kajak in de zee van • Verwonder je over

• •

▲ ▲

▲

NOORD-SPANJE

▲

•

Marc van den Broek ▲ ▲ ▲ ▲ ▲ Tim ▲Dekkers

•

▲

▲

▲

•

Fado luisteren in een volkscafé in Lissabon Bacalhau eten in een casa de pasto Port proeven in Vila Nova de Gaia op de zuidoever van de Douro Luieren of kitesurfen in Cascais • Het kleurrijke Palácio da Pena op de toppen van de Serra de Sintra bekijken 9 789025 764784 • Speuren naar Romeinse resten en Moorse invloeden in Évora • •

▲

▲

▲

•

▲

▲

•

▲ ▲

•

PORTUGAL ▲

•

•

Fjorden (waaronder de Nærøyfjord van de werelderfgoedlijst) Een duik in de geschiedenis op het museumeiland Bygdøy bij Oslo Wandelen in de sporen van koningen en pelgrims in Dovrefjell Wachten op een zon die maar niet ondergaat boven de poolcirkel Skiën en zwemmen op één en dezelfde dag in de Hardanger 9 eiland 789025voor 763923 Zonnen op een eigen de zuidkust van Sørlandet

Marja Kusters

•

▲ ▲

•

▲

Hansmaarten Tromp

Aan de fika met kanelbullar op een gezellig terrasje Rondslenteren in Eksjö, een van de oudste houten stadjes van Zweden Op zoek naar berensporen in Sånfjället Nationaal Park in Härjedalen Zweeds design bekijken in het Röhsska Museum in Göteborg • Schaatsen tussen de eilanden in de Zweedse archipel 9 789025 763152 • Een rondrit langs de monumentale herenboerderijen van Hälsingland

•

Fred▲ Geers ▲ ▲

Tinto van Tuijl Nienke Verhoog

NOORWEGEN

Marc van den Broek en Tim Dekkers zijn journalist en woonden en werkten bijna vijf jaar als correspondent in Australië. Vandaaruit maakten ze vele reizen naar Nieuw-Zeeland. Voor Dominicus schreven ze ook de gids Australië.

www.dominicus.info

www.dominicus.info

ZWEDEN

•

Algemene informatie Marja Kusters heeft als hispanist en antropoloog jarenlang les gegeven aan de faculteit Communicatie en Journalistiek aan de Hogeschool Utrecht. Daarnaast maakte ze vele reizen door Spanje en Latijns-Amerika. Voor Dominicus schreef ze ook de reisgidsen Peru en Bolivia.

▲

Hansmaarten Tromp is reisjournalist. Portugal fascineert hem vanwege de rijke geschiedenis die nog overal gevoeld en beleefd kan worden.

▲

▲

▲

www.dominicus.info

764227

REGIOGIDS

en San Sebastián en op het vernieuwingen in steden als Bilbao Langs de Pacific Coast internationaal gastronomische succes van de Spaanse keuken.

Rotorua, hetde vulkanische hart toegenomen vanwege Een ander deel wordt getrokken waarvan de verschillende populariteit van wandeltrajecten, Het land rond Mount Taranaki pelgrimsroutes naar Santiago de Compostela een hoogtepunt

Marc van den Broek en Tim Dekkers

REGIOGIDS

mogelijkheden toerisme de schoonheid en vele Auckland, zo gek van nog Noord-Spanje niet ontdekt en is de trek hierheen enorm toegenomen.

Het vaak af vergeten Noordland op de architectonische vooral Een deel van die toeristen komt

Wellington, wind en musea de Picos waaronder vormen. Ook de herontdekte berggebieden, de Europa, weten veel wandelaars te trekken. Een bezoek aan Van Abel Tasman Park naar gletsjers deze regio is alleszins de moeite waard en het gebied nodigt uit De opwinding van Queenstown delen om alle verschillende om nog vele malen terug te komen ervan te kunnen bezoeken.

Zuidland, Schots Nieuw-Zeeland

Alentejo

Algemene informatie Hij schrijft en in Noorwegen.

Fred Geers is regelmatig te vinden fotografeert voor Noorse en Nederlandse tijdschriften en voor websites over Noord-Europa.

9 789025

Hansmaarten Tromp

Noord-Spanje

LANDENGIDS

LANDENGIDS

en een heerlijk de Algarve Door de langgerekte stranden van Algemene kennismaking klimaat is Portugal de ideale bestemming voor zonaanbidders.

Geschiedenis vanhet deweer, regio maar niet alleen De gunstige ligging aan zee bepaalt het land Spanje Ooit beïnvloedde ook de geschiedenis.

Kunst enstak cultuur naar de kroon en bevoeren Portugese ontdekkingsreizigers Baskenland steden Lissabon en Porto trots de wereldzeeën. In de bruisende glorietijd te deze uitLa zijn nog veel schitterende bouwwerken Navarra en Rioja bewonderen. Ook het achterland van Portugal biedt ingrediënten en Asturias van Minho ligt het noordoosten voor een heerlijke vakantie. In Cantabrië zijn kleurige Peneda-Gerês, het befaamde Parque NacionalBurgos, Palenciamet en León dorpen en steden met Moorse invloeden. De provincie Trás-oseen geheel eigen charme door Montes (‘Over de bergen’) heeftGalicië het woeste landschap.

De pelgrimsroutes naar Santiago de Compostela In het hele land proef je nog het Portugese volksleven. Uniek Algemene informatie Portugese en de typisch is de muziek van de fado, waarin onvertaalbare saudade weerklinkt.

Inhoud Portugal Noord-Spanje Marja Kusters

Portugal

Midden-Portugal

LANDENGIDS

LANDENGIDS

in Europa te vinden zijn. landschappen die nergens anders Lissabon Denk aan de fjorden, de gletsjers en scherenkust. Maar vergeet Costa do Estoril en Taagvallei de middernachtzon kustlijn, niet het hooggebergte, de eindeloze Het is eigenlijk in de winter. Arrábida in de zomer en het noorderlicht Schiereiland te veel voor één vakantie of bezoek. En daarom komen de Lissabon Coimbra nieuwe een open terug. Steeds Noorwegen-liefhebbers zo graagTussen hebt Noorwegen ontdekkingstocht! Want als je eenmaal Universiteitsstad Coimbra geproefd, dan wil je meer.

Porto e norte

Noorwegen

LANDENGIDS

LANDENGIDS

Zweden

in alle te bezoeken Noorwegen is een ideaal land omWaar land eindigt en jaargetijden: zee begint snel ontluikend groen in het prille voorjaar, de lange dagen in Geschiedenis in een notendop zet en kleuren in felle de zomer, de herfst die de berghellingen natuurlijk de sneeuwrijke winter.

Kunst en cultuur Het is vooral de uitgestrekte en ongerepte natuur die tot Sardientjes, vinho verde en doces heeft indrukwekkende de verbeelding spreekt. Noorwegen

Fred Geers

inhoud

14 30

9 Verzekeringen “Goede voorlichting is het halve werk” 11 Uitgelicht “Op naar de Fjorden” 12 Taal Een kennismaking met SVIN 14 B&B Monte do Peral - Portugal 19 Onderwijs Wereldwijd Nederlands onderwijs 20 Uitgelicht Domaine la Fontaine en Bureau 5 - Frankrijk 25 Heimwee Vijf jaar expat- en emigrantenleed 28 Onderwijs Language One 30 B&B Adventure Travel Sweden - Zweden 34 Uitgelicht Smilda & Zn. Verhuizingen BV 37 Dieren ZooLogistics en Pet Travel Clinic 38 B&B Schloss Möhren - Duitsland 43 Onroerend goed “Een nieuwe uitdaging in Noorwegen” 47 Column Boris Dittrich 49 Strip Ans en Joop in Zweden

38 En verder...

5

voorwoord beursprogramma

26

emigratiewijzer

48

puzzel

48

lezersservice

51

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 7

VakantiehuisVerzekeringen.nl Bereken snel en eenvoudig uw premie.

Direct dekking mogelijk.

Berekenen & afsluiten All Risk incl. glas Verhuur i.c.m. eigen gebruik Aansprakelijkheid Bijgebouwen en zwembaden

T: 072 - 201 30 50 • E: info@vakantiehuisverzekeringen.nl

More than 25 years of experience with live animal transportation

Canadian, Dutch & U.S. Federal Tax Law tax preparation • tax consultancy • tax planning WWW.DUTCHNA.COM • CALGARY AB • info@dutchna.com

STAND239

Hoe staat het met uw gezondheid? De charme van emigreren is dat het iets romantisch heeft, maar een gezonde dosis realisme is ook belangrijk, benadrukt Chantal Deen, relatiemanager bij OOM Verzekeringen. De zorgverzekering – en ook andere verzekeringen – zoals wij die in Nederland hebben kennen veel andere landen niet.

“H

et is belangrijk dat mensen weten wat er met hun verzekeringen gebeurt als ze naar het buitenland gaan, maar dat is iets waar ze vaak niet bij stilstaan”, constateert Chantal Deen. “Ze hebben enthousiaste plannen over waar ze gaan wonen en verzekeringen zijn vaak een sluitpost.”

Als voorbeeld haalt de relatiemanager van OOM Verzekeringen de zorgverzekering aan. “Als je gaat emigreren, schrijf je je uit in Nederland. Zodra je dat doet vervalt je recht op een zorgverzekering in Nederland. En de landen die net zo’n zorgverzekering kennen als wij zijn op de vingers van twee handen te tellen. Wat gebeurt er dan als je in het buitenland ziek wordt? Of stel dat je moeder in Nederland overlijdt: wie betaalt dan je vliegticket? Dat zijn zaken waar je liever niet over na wilt denken, maar die wel kunnen gebeuren.”

Zorg dus dat je daar vooraf over nagedacht hebt en dat je het goed geregeld hebt, is de boodschap van Deen. OOM Verzekeringen verkoopt dan ook niet alleen alle verzekeringen die je als emigrant nodig kunt hebben, maar wil ook nadrukkelijk

OOM Verzekeringen:

“In het buitenland is het niet overal zo goed geregeld als hier” bewustwording creëren bij mensen met emigratieplannen. “Nederland is een uniek land, alles is hier tot in de puntjes geregeld.

Dat er zoveel regeltjes zijn is vaak ook een reden om te vertrekken”, weet Deen. “Maar wij horen maar al te vaak: ‘In het buitenland is niets geregeld.’ In Nederland leven we in een verzorgingsstaat. We kennen de AOW, de werkloosheidswet, we hebben overal een potje voor. Maar in het buitenland is dat niet overal zo.”

Op de EmigratieBeurs sprak Deen vorig jaar veel potentiële emigranten met een chronische ziekte. Particuliere verzekeraars willen hen niet verzekeren voor die bestaande klachten, weet Deen. “Mensen vinden dat oneerlijk, maar zo werkt het. In Nederland kennen we het solidariteitsprincipe: iedereen heeft het recht en de plicht om verzekerd te zijn en de basispremie is voor iedereen hetzelfde. Maar Amerikanen bijvoorbeeld

zorgen voor zichzelf, die willen niet voor een ander betalen. Over de consequenties daarvan moet je goed nadenken.”

Wat voor de zorgverzekering geldt, gaat op voor alle verzekeringen. Je kunt geen beroep meer doen op bijvoorbeeld je Nederlandse aansprakelijkheidsverzekering of rechtsbijstandsverzekering als je geëmigreerd bent. Deen wil niemand emigratieplannen uit het hoofd praten, maar pleit wel voor een gezonde dosis realisme. “Je neemt jezelf en je gezondheid altijd overal mee naartoe. Besef wat dat voor consequenties heeft, steek je kop niet in het zand. Wat wordt er niet beter op en hoe kun je dat invullen?

Goede voorlichting is het halve werk. Besteed er tijd aan, al is het maar een uurtje.” n Meer informatie via www.oomverzekeringen.nl en op de Emigratiebeurs – stand 239 .

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 9

Emigreren?

Vergeet uw huisdier niet!

Er komt nogal wat op u af bij een emigratie met een huisdier.

De benodigde informatie is soms moeilijk te vinden of incompleet. Geef daarom de zorg voor het organiseren van de emigratie van uw huisdier aan ons als gespecialiseerde agent.

Ga voor alle informatie naar: www.zoologistics.com

UWV / EURES Werken in Europa? Regel het goed! Wat moet u weten en regelen als u gaat werken in Europa?

En hoe kan UWV / EURES u helpen? Een gedegen voorbereiding is een belangrijke voorwaarde voor een succesvol vertrek naar het buitenland.

Werken in het buitenland is immers iets anders dan een vakantie.

Start uw voorbereiding op: werk.nl/eures Volg EURES Nederland op:

STAND234

uitgelicht

“Op naar de Fjorden!”

Ga aan boord van de MS Bergensfjord, de MS Stavangerfjord of een van de andere ferry’s uit de Fjord Line vloot en ontdek de spectaculaire Noorse kust.

Laat u aangenaam verrassen tijdens deze bijzondere manier van reizen, waarbij u de auto even laat voor wat hij is. Kirstin Göbbels van Fjord Line: “De overtocht richting Noorwegen is een belevenis an sich. Uw vakantie begint direct zodra u bij ons aan boord stapt. Zie de overtocht als een soort mini cruise, waarbij u heerlijk kunt ontspannen en kunt genieten van de prachtige uitzichten.”

M

et Fjord Line vertrekt u om 20.00 uur uit het Deense Hirthals. Via Stavanger kunt u met de MS Stavangerfjord of de MS Bergensfjord helemaal richting de Noorse westkust varen, met als eindbestemming de stad Bergen. In de middag arriveert u uitgerust, na een nacht aan boord, op de plaats van bestemming. Kirstin vertelt enthousiast over de Noorse stad Bergen: “Zelf ben ik er meerdere keren geweest en het blijft een prachtige bestemming. Bergen is de poort naar de beroemde Noorse fjorden, van oudsher een invloedrijke handelsstad met een rijke geschiedenis en tegenwoordig nog altijd een belangrijke aanloophaven. Bergen is na Oslo

de tweede stad van Noorwegen en wordt omringd door zeven bergen. Een bezoek biedt u een geweldige combinatie tussen cultuur en natuur. U vindt er een fijn uitgaansleven met gezellige restaurants. Bewonder de kleurrijke handelshuizen van r de bekende vismarkt of pak de unieke Fløibanen-kabelbaan naar de top van de Fløyen berg, waar u vanaf het eindpunt geniet van een prachtig uitzicht over de zee en de stad.

Milieuvriendelijk genieten “Als u de overtocht per ferry maakt, overbrugt u al veel afstand. Kilometers die u anders, een stuk minder relaxed, per auto zou moeten afleggen”, vertelt Kirstin. “Fjord Line heeft verschillende routes binnen hun vaarschema. U kunt er bijvoorbeeld ook voor kiezen om met uw eigen auto de ferry te nemen voor de overtocht van Denemarken naar Noorwegen. U vaart dan vanuit Hirtshals naar Langesund of Kristiansand en kunt vanaf daar verder. Kirstin: “Veel mensen in het bezit van een camper of caravan kiezen voor deze optie. Het is de snelste manier om in Noorwegen te komen.” Ook een binnenlandse route, Stavanger richting Bergen, is mogelijk. “Vermijd saaie files en draag niet bij aan vervelende CO2-uitstoot. Twee van onze ferry’s, de MS Stavangerfjord en de MS Bergensfjord, zijn de eerste en grootste cruiseferry’s ter wereld die uitsluitend op milieuvriendelijk aardgas varen. De motoren van de ferry’s worden aangedreven door vloeibaar aardgas (LNG), dat veel minder broeikasgassen uitstoot dan traditionele zware ruwe olie.”

Comfortabel reizen Aan boord is er voldoende tijd om op te laden en te genieten van een goede maaltijd in een van de vele restaurants, waarna u zich kunt terugtrekken in uw eigen hut of op een van de slaapstoelen. Kirstin: “De reis verloopt comfortabel. We bieden verschillende categorieën hutten aan en doen er alles aan om u te verzekeren van een goede nachtrust. Aan boord bieden we daarnaast het nodige vertier, zo is er de mogelijkheid om belastingvrij te winkelen of uit te gaan in de nachtclub. U zult zich aan boord absoluut niet vervelen. Van Noorwegen had ik eerst vooral het vooroordeel dat het er ontzettend koud moest zijn, natuurlijk wel mét een prachtige natuur,” besluit Kirstin, “maar de schoonheid van het Fjordengebied rondom Bergen is overweldigend. Ze zeggen vaak: achter elke bocht ligt weer iets anders moois.

En dat is echt waar. Ik zou zeggen kom ook eens genieten van het prachtige Noorwegen en ervaar het zelf!” n Meer informatie: fjordline.com

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 11

foto britta johansson

Een kennismaking met

Stichting Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland Stichting Scandinavisch Vertaal- en Informatie­ bureau Nederland (SVIN) werd in 1982 opgericht.

Algemeen bestuurslid Tekke Terpstra interviewde Janke Klok, medeoprichtster en lid van het dagelijks bestuur van de stichting.

Een gesprek over wat het SVIN kan betekenen voor wie naar Scandinavië wil ­emigreren.

12

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

Hoe is het Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland ontstaan?

In het begin van de jaren tachtig stelde een aantal studenten Scandinavische Taal- en Letterkunde aan de Rijksuniversiteit Groningen vast dat het goed zou zijn om een platform op te richten waar ze hun kennis van Scandinavië konden delen en toepassen.

Het literair vertalen stond daarbij voorop. De positie van de literaire vertaler had op nationaal niveau al wel aandacht gekregen, en het beroep van literair vertaler was inhoudelijk heel bevredigend maar economisch bijna niet haalbaar. De groep richtte daarom

Stichting Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland op met als doelstelling de belangstelling voor en over Scandinavië te bevorderen en de positie van de vertaler te verbeteren.

Hoe heeft het SVIN zich in de loop van de jaren ontwikkeld?

Het SVIN is van een plek waar vrijwilligers zich één of twee dagdelen per week inzetten uitgegroeid tot een professioneel expertisecentrum waar men vijf dagen per week terechtkan voor vertalingen van literaire en zakelijke teksten, tolkdiensten en cursussen

Laat bij het SVIN diploma’s, sollicitatiebrieven of bedrijfsplannen vertalen, of volg een taalcursus op maat

STAND324

in de Scandinavische talen. Zo kun je er diploma’s, cv’s, sollicitatiebrieven of bedrijfsplannen laten vertalen of een cursus op maat volgen om voor vertrek de beginselen van het Deens, Fins, Noors, IJslands of Zweeds te leren.

Welke rol speelt het SVIN tegenwoordig volgens jou?

De voorbeelden die ik noemde zijn voor mensen die willen emigreren. Het dienstenaanbod van het SVIN is echter veel groter.

Voor het bedrijfsleven zijn we een belangrijk vertaalcentrum, waarop ook voor tolkdiensten een beroep gedaan kan worden. De aandacht voor literaire teksten en activiteiten is gebleven – via het SVIN zijn talloze

Het SVIN in een notendop: • Vertaalbureau voor (beëdigde) vertalingen en tolkdiensten van en naar de Scandinavische talen en het Fins. Denk bijvoorbeeld aan documenten die u nodig hebt voor uw emigratie, zoals diploma’s en cv’s.

• Taalcursussen (groepscursussen) Deens, Fins, IJslands, Noors en Zweeds op locatie in Groningen. Tevens privélessen in heel Nederland en lessen via Skype.

• Loket voor informatie over Scandinavië.

• Uitgeverij Wilde aardbeien: uitgaven van Scandinavische literatuur in het Nederlands (www.wildeaardbeien.nl).

Wat kan het SVIN betekenen voor potentiële emigranten?

Voor potentiële emigranten kan het SVIN natuurlijk vertalingen leveren. Daarnaast bieden we talencursussen aan, zowel voor

Scandinavische talen lijken erg op elkaar: als je Noors verstaat, versta je vaak ook Deens en Zweeds vertalingen van Scandinavische romans tot stand gekomen. We bieden een platform voor vertalers en docenten en geven de Scandinavian Newsletter uit, een cultureel en literair tijdschrift. Als dienstencentrum op het gebied van de Scandinavische talen is het SVIN voor zover mij bekend uniek in Nederland.

Emigratietips: • Volg van tevoren alvast een taalcursus.

• Verdiep u naast de taal ook in de tradities, gebruiken en (eet)gewoonten van het land.

• Regel op tijd vertalingen van diploma’s, cv en eventueel ook sollicitatiebrief.

• Bezoek het doelland in verschillende jaargetijden.

• Probeer alvast contact te leggen met de lokale bevolking.

• Lees (online) kranten en wees op de hoogte van de actualiteiten in het doelland.

• Volg of lees ervaringen van emigranten die u voorgingen.

• Lees boeken van Scandinavische auteurs.

groepen als individuele (taal)cursussen op maat. Het SVIN is betrokken bij verschillende taalgidsen die voor de vakantieganger en emigrant heel handig zijn. En verder kun je er terecht voor kennis over de Scandinavische culturen en kunnen we doorverwijzen voor informatie over Scandinavische regelgeving, instanties en allerlei andere zaken.

Uitgeverij Wilde aardbeien maakt onderdeel uit van het SVIN en heeft het tweetalige boek Typisch Nedernoors uitgegeven, over de ervaringen van een naar Noorwegen geëmigreerde Nederlander. Wat zou iemand die overweegt te emigreren aan dit boek kunnen hebben?

Het leuke van de Scandinavische talen is dat ze zo veel op elkaar lijken: als je Noors hebt geleerd, kun je vaak ook Deens en Zweeds verstaan en mensen in Denemarken en Zweden kunnen jouw Noors verstaan. Het tweetalige boek Typisch Nedernoors is voor de emigrant naar Noorwegen een heel leuke manier om kennis te maken met de Noorse taal en cultuur. De ervaringen waarover verteld wordt gelden vaak ook voor de andere Scandinavische landen, bijvoorbeeld dat het er heel normaal is om je schoenen uit te doen als je bij iemand op bezoek komt.

Waardoor zou een Nederlander die naar Scandinavië verhuist verrast kunnen worden?

Ik denk dan bijvoorbeeld aan het andere dagritme, met in de zomer lange dagen en in de winter langere nachten, wat ook gevolgen heeft voor de verdeling van werk en vrije tijd.

Zo eindigen werkdagen in Scandinavië vaak eerder dan in Nederland.

Zijn er zaken die het SVIN in de toekomst nog meer zou kunnen doen voor mensen die overwegen om in Scandinavië te gaan wonen?

We willen ons cursusaanbod uitbreiden met cursussen die nog specifieker voorbereiden op een verhuizing naar het Noorden, met veel aandacht voor culturele verschillen en overeenkomsten, zodat je voor minder verrassingen komt te staan. We staan open voor feedback op ons werk, om zo ook in de toekomst de emigrant naar Scandinavië goed te kunnen adviseren.

Welke tips heb jij ten slotte nog voor (potentiële) emigranten?

Het volgen van een taalcursus is uiteraard een goede voorbereiding. Dat is een mooie basis om in het land van keuze verder te gaan met de taal. En lees vooral ook over het land, zoals de vele spannende literaire thrillers of de verhalen van Scandinavische ontdekkingsreizigers van vroeger en nu. In Nederland zijn inmiddels veel boeken van Scandinavische schrijvers verkrijgbaar, waaronder prachtige kinderboeken. Onder andere Uitgeverij Wilde aardbeien draagt haar steentje bij met vertalingen van Deense, Finse, Noorse, Zweedse en ook van IJslandse, Faeröerse en Groenlandse auteurs. n Meer informatie op: 050-3122516 / info@svin.nl / www.svin.nl

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 13

bed & breakfast

14

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

De eigenaren van een B&B of vakantiewoning vertellen over de passie voor het vak, de voor- en nadelen van het runnen van een logement, de diversiteit aan gasten, maar natuurlijk ook wat hun locatie zo bijzonder maakt.

“Hier hoor je nog de stilte” Maak kennis met Marianne van der Poel en Jos Dams.

Samen runnen zij B&B Monte do Peral midden in de prachtige natuur van de Portugese streek Alentejo. Ze genieten van hun leven,

T

oen Jos en Marianne begin 2004 op zoek gingen naar een leuke vakantiebestemming viel hun oog op een quinta in Portugal.

Marianne: “Jos werkte als projectmanager en personal coach bij de Gemeente Rotterdam, en ik als teamleidster Sociaal Beheer bij een woningcorporatie. We woonden in een riant appartement in het centrum van Rotterdam aan de voet van de Erasmusbrug, kortom: goed betaalde banen

en niets te klagen over ons wooncomfort.

Maar toch prikkelde het onze fantasie om naar het buitenland te gaan. Al zolang we elkaar kenden riepen we al dat we de laatste tien jaar van ons werkzame leven in een zuidelijk land wilden doorbrengen. Niet als gepensioneerden, maar als werkenden of als ondernemers om zo echt een onderdeel te zijn van de gemeenschap aldaar. En Portugal voldeed aan al onze verwachtingen. Vriendelijke, behulpzame mensen en veel cultuur.

maar willen het toch ook wat rustiger aan gaan doen. Op zoek dus naar opvolging, mensen die het roer willen overnemen.

Marianne: “Zelf willen we zeker in Portugal blijven wonen en op zoek gaan naar een nieuwe droomplek. Een plek waar we ook weer heerlijk van het buitenleven en de zon kunnen genieten!” tekst

nikki van schagen

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 15

bed & breakfast “Logeren deden we altijd bij “collega”-B&B’s, ook om alvast ervaring op te doen.

Zo leerden we veel do’s en don’ts”

Zoektocht in Alentejo Tijdens die eerste vakantie richting Portugal namen Jos en Marianne het besluit om zich in de streek Alentejo te gaan vestigen.

Marianne: “We zijn in de Douro geweest, we hebben panden bezocht in de buurt van Coimbra en op andere locaties in Portugal. Maar iedere keer als we de Alentejo binnenreden, voelden we ons op ons gemak. We vinden het hier prachtig en vielen voor het mooie glooiende landschap met olijfbomen en steen- en kurkeiken. We ontdekten een kleurenpalet aan wilde bloemen waar Van Gogh jaloers op zou zijn. Qua landschap heeft het dezelfde uitstraling als Toscane. Onze zoektocht naar een geschikt huis hebben we toen beperkt tot dit deel van Portugal. We hebben twee jaar gezocht, in alle jaargetijden. Logeren deden we altijd bij “collega”-B&B’s, ook

van thuiskomen. In 2008 was de planontwikkeling afgerond, zijn we naar Portugal verhuisd en in een huurhuis vlakbij gaan wonen om de bouw goed te kunnen volgen.

In 2009 zijn we met de bouw gestart en op 18 juni 2011 werd onze B&B officieel door de burgemeester geopend.”

Het Portugese paz Omdat Marianne en Jos de B&B helemaal zelf ontworpen hebben, is het een uniek gebouw. Marianne vertelt: “We krijgen vaak van gasten terug dat ze voelen dat Monte do Peral met veel liefde en oog voor detail is gerealiseerd. De kamers zijn heel ruim, ze hebben allemaal een groot privéterras en voor de decoratie hebben we gebruik gemaakt van foto's en souvenirs die we van onze verre reizen hebben meegenomen. De

om de mooie historische stadjes in de nabije omgeving te bezoeken en daar te genieten van een heerlijke Alentejaanse maaltijd. We hebben gasten van twintig en van tachtig en van alle leeftijden daartussenin. Gezinnen, echtparen, alleenstaanden. Ongeveer de helft is Nederlander of Belg, de rest is voornamelijk Portugees, maar ze komen uit landen verspreid over de hele wereld.

Het leuke is dat we nu niet zelf de wereld rondreizen, maar dat de wereld nu naar ons toe komt. We genieten van het contact met onze gasten, van alle nieuwe ontmoetingen, nieuwe verhalen. Toch hebben we gezien onze leeftijd besloten om Monte do Peral te verkopen.” n

“We vielen voor het glooiende landschap en ontdekten een kleurenpalet aan wilde bloemen waar Van Gogh jaloers op zou zijn” om alvast ervaring op te doen. Zo leerden we veel do’s en don’ts én de ideale afmetingen van kamers en badkamers. Er ging altijd een meetlint mee in de koffer. We verkenden de streek en onderzochten wat deze de toerist te bieden had. De Alentejo was nog relatief onbekend terwijl het op het terrein van natuur, cultuur, gastronomie en de mooie wijnen zo veel te bieden heeft.” Nieuwbouw bleek voor Marianne en Jos de enige optie om aan hun eisenpakket te voldoen. In het voorjaar van 2006 kochten ze een terrein in Monte Juntos, waarop ze Monte do Peral hebben gebouwd.

Marianne: “Deze locatie gaf ons het gevoel

16

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

Portugezen noemen het paz: het straalt rust en vrede uit. Geen herrie van wegen, buren of airco´s – we hebben vloerkoeling/-verwarming – alleen het geluid van de vogels en de krekels. Je hoort hier de stilte nog. Ook geeft het Afrikaans aandoende landschap je het gevoel heel ver van de bewoonde wereld te zijn, ver van alle stress. En niet te vergeten: de sterrenhemel die je in Nederland nooit meer ziet. Onze doelgroep bestaat dan ook uit mensen die rust zoeken, die houden van wandelen en fietsen, genieten van de zon en het zwembad, die naar de strandjes aan het Alqueva-meer gaan, en die het leuk vinden

Meer info op: www.montedoperal.com

bed & breakfast

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 17

Rom Houtstra,

emigratiewijzer STAND227

Uw Canada Connectie voor Huizen & Business Opportunities Ervaren Makelaar, Relocatie Adviseur en Emigrant gevestigd in Kelowna, BC Waar U zich ook vestigt in Canada, we hebben voor U een netwerk van ervaren makelaars, business brokers en Job recruitment instanties.

Ontdek samen met ons waarom Kelowna de "hotspot" van Canada is.

Rom Houtstra

rom@romrealty.com

1 250 317 64 05

rom.houtstra

Each office is independently owned & operated

STAND209

STAND201

foto

nob

Wereldwijd Nederlands onderwijs

Veel ouders die met hun kinderen naar het buitenland vertrekken vinden het belangrijk dat hun kinderen de taal van het nieuwe land leren. Dat is terecht, want het spreken van de taal helpt kinderen om hun plek te vinden in het nieuwe land. Maar wist u dat het ook mogelijk is om in het buitenland Nederlands onderwijs te volgen? Dat kan al vanaf drie uur per week, via een Nederlandse school of vanuit huis.

V

tekst: nob

oor Nederlandse kinderen die in het buitenland opgroeien is het waardevol wanneer er thuis aandacht aan de Nederlandse taal wordt besteed. Denk aan thuis Nederlands spreken, Nederlandse televisie kijken, Nederlandse boeken (voor)lezen en skypen met Nederlandse familie en vrienden. Zo blijven kinderen hun moedertaal machtig, zeker in een nieuwe situatie is dit van belang voor het zelfvertrouwen van een kind. Voor jonge kinderen is thuis Nederlands spreken voldoende, maar zodra ze naar school gaan, neemt de schooltaal het razendsnel over. In verhouding neemt het aantal minuten dat het Nederlands wordt

aangeboden af. Bovendien krijgen kinderen in de schooltaal een ander taalaanbod: ze leren lezen en schrijven en het taalgebruik is gekoppeld aan abstracte onderwerpen, zoals aardrijkskunde, biologie en geschiedenis. Aanvullend Nederlands onderwijs is vanaf dat moment dan ook van grote meerwaarde.

Nederlandse les in het buitenland

NOB: keurmerk voor kwaliteit en continuïteit Kiest u voor (aanvullend) Nederlands onderwijs in het buitenland, kijk dan op www.stichtingnob.nl of de school of partij voor afstandsonderwijs is aangesloten bij Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB) of kom voor meer informatie langs in stand 201. Wanneer een onderwijsinstelling is aangesloten bij NOB wordt deze, in opdracht van het Nederlandse Ministerie van Onderwijs, door NOB ondersteund en op kwaliteit gecontroleerd door de Nederlandse onderwijsinspectie.

Kinderen in Nederland krijgen op de lagere school gemiddeld acht uur per week taalonderwijs. Daarnaast zien, horen en spreken zij vrijwel alleen Nederlands op school en daarbuiten. Nederlandse kinderen die opgroeien in het buitenland worden ondergedompeld in een andere, zeer waardevolle taalsituatie. Om hen de mogelijkheid te geven om in het buitenland hun moedertaal op niveau te blijven beheersen, zijn er wereldwijd mogelijkheden voor aanvullend Nederlands onderwijs, naast de lokale of internationale school. Dit zogenaamde NTC-onderwijs (Nederlandse Taal en Cultuur) wordt aangeboden via Nederlandse scholen en via de computer (afstandsonderwijs). Gemiddeld zijn kinderen maximaal drie uur per week bezig met hun Nederlandse les.

lessen uitgebreid aandacht besteed aan de Nederlandse cultuur. Dankzij hun kennis van de taal en de cultuur kunnen de kinderen de band met Nederland behouden en het land waar zij vandaan komen beter begrijpen.

Nederlandse cultuur

Altijd kans op terugkeer

Naast de Nederlandse taal wordt in de

Als kinderen hun Nederlands op schoolniveau bijhouden kunnen zij, wanneer u (gepland of ongepland) terugkeert, goed instromen in het Nederlands onderwijssysteem. Ook de aansluiting bij een eventuele studie of loopbaan in Nederland verloopt beter bij een goede kennis van de taal en de cultuur. n

Ivo (53) woont in Mozambique met zijn Mozambikaanse vrouw en twee kinderen “We spreken drie talen met onze kinderen, met mij spreken ze Nederlands. Elke dinsdagmiddag krijgen ze drie uur Nederlandse taal- en cultuurles (NTC). Ze volgen het NTC-onderwijs naast hun opleiding op de internationale school, waar ze elke dag naartoe gaan. We hebben er bewust voor gekozen de kinderen naar het NTC-onderwijs te laten gaan, omdat we ze de mogelijkheid willen geven om later een vervolgopleiding in Nederland te doen.

Als ze ooit teruggaan, zullen ze zich sneller thuis voelen omdat ze de taal, de cultuur en de geschiedenis van Nederland kennen.”

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 19

uitgelicht Tien jaar geleden vertrokken Marc en Jacqueline Receveur richting de Franse streek CharenteMaritime. In Soubran, tussen Bordeaux en Cognac, begonnen ze het succesvolle Domaine la Fontaine met vijf chambres d’hôtes en vier gîtes bestemd voor toeristen. Na een ingrijpende reno­ vatie van hun sfeervolle 19e-eeuwse Charentaise huis konden ze van start. Nu Marc de pensioen­ gerechtigde leeftijd nadert, wil hij graag meer vrijheid hebben. Marc: “Hoe afwisselend, boeiend en dankbaar het werk ook is, er komt een tijd om het stokje over te dragen.” Jacqueline is nog lang niet aan haar pensioen toe. Mensen helpen is haar tweede natuur en daarom runt ze naast Domaine la Fontaine haar eigen bedrijf: bureau-5. Jacqueline: “Ik vind het fijn om anderen te ondersteunen met hun zakelijke en organisatorische uitdagingen. Ik zie mezelf als een soort all round helpdesk voor bedrijven in Nederland en Frankrijk.” tekst

nikki van schagen

“Wonen én werken als God in Frankrijk”

I

n Venlo hadden Marc en Jacqueline een heerlijk leven. Beiden hadden een leuke en afwisselende baan. Marc in de logistieke sector en Jacqueline als facility manager voor diverse bedrijven. Toch bleef het kriebelen. Jacqueline: “Op een gegeven moment kregen we echt het gevoel dat we ervoor moesten gaan, anders zouden we achteraf gedacht hebben ‘hadden we maar...’. We hebben toen de knoop doorgehakt en zijn het avontuur aangegaan. Blijven zitten waar we zaten en niets doen was voor ons geen optie meer.”

20

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

In de watten leggen Het werd de twee al snel duidelijk dat hun nieuwe woonplaats in de Charente-Maritime zou liggen. Tijdens eerdere vakanties vielen ze voor deze regio met haar uitgestrekte wijnlanderijen en valleien. “De omgeving is prachtig. Vanuit ons domein kijken we uit op een schilderachtige vallei vol wijnvelden. De dagen hier zijn gevarieerd en gevuld”, vertelt Jacqueline. “Er is een groot verschil tussen het zomerseizoen en de winter. Meestal ontvangen we de eerste gasten zo rond Pasen, we zijn dan tot en met oktober druk met het

verzorgen en in de watten leggen van ‘onze’ vakantiegangers. We willen mensen het optimaal naar de zin maken. In de ochtend serveren we ontbijt en informeren we de mensen over wat ze zoal kunnen gaan doen. ’s Middags ontvangen we vaak de nieuwe gasten en in het hoogseizoen bieden we twee à drie keer per week table d’hôtes aan.

Marc kruipt dan in de rol van chef-kok: hij doet alle boodschappen en organiseert het diner. We genieten volop van onze gasten en van het leven op Domaine la Fontaine, maar gezien Marc z’n leeftijd en mijn andere

foto zebra fotostudio's

­ ctiviteiten, wordt het tijd om weer vooruit a te kijken en hebben we besloten om ons bedrijf te koop te zetten. We nemen er de tijd voor en hebben geen haast.”

Instapklaar “We verkopen het domein clé en main, zoals ze in Frankrijk zeggen. Alles wordt meeverkocht: de gebouwen, alle bedrijfsinventaris en de goodwill, de website en het hele marketingapparaat dat we hebben opgebouwd.

Mensen kunnen er zo instappen, dit is daarom een unieke gelegenheid om eigenaar

te worden van een karaktervol vakantiedomein”, aldus Jacqueline. “En ook niet geheel onbelangrijk: je kunt direct inkomsten genereren. Het pand is goed onderhouden en er is geen achterstallig onderhoud dat eerst moet worden weggewerkt. Het is hier oprecht wonen én werken als God in Frankrijk.” Op het domein vindt u een statig 19e-eeuws herenhuis met vijf chambres d’hôtes, alle met eigen sanitair en sfeervol ingericht. In een vleugel van het huis zijn vier gezellige gîtes gelegen. Daarnaast is er een ruime privéwoning en een verwarmd zwembad met zon-

neterras. Er zijn volgens Jacqueline bovendien nog tal van uitbreidingsmogelijkheden om uw persoonlijke ‘touch’ aan het bedrijf te geven of de capaciteit te vergroten: “De zeer ruime garage bij de privéwoning kan worden omgebouwd tot individueel appartement. In een van de bergeries (stenen schuren, red.) op het terrein kan een extra gîte worden gemaakt, en er is ruimte – inclusief vergunning! – om de grote zolder van het gebouw als leefruimte in te richten. Te denken valt ook aan het plaatsen van yurts, pipowagens of het creëren van een camping.”

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 21

uitgelicht Bureau-5

Bedrijf in Frankrijk

Marc en Jacqueline willen in de toekomst gewoon in Frankrijk blijven wonen, waar Jacqueline zich volledig zal storten op haar nieuwe bedrijf bureau-5. “Dat begon allemaal als een soort van vraagbaak voor zzp’ers in de familie- en vriendenkring”, vertelt ze. “We werden vaak gebeld met een probleem en de vraag of we konden helpen.

Met mijn out-of-the-box-denkwijze en mijn uitgebreide netwerk pak ik graag iedere uitdaging aan. Mijn passie is anderen helpen het beste uit zichzelf te halen, praktisch en to the point. Ik kan orde scheppen in denk- en werkprocessen, helpen bij het opzetten van projecten, brainstormen over nieuwe concepten en structuur aanbrengen waar het nodig is. Vaak ligt het accent bij marketing en communicatie of bij mijn oorspronkelijke achtergrond: facility management.”

Jacqueline werkt voor bedrijven in verschillende sectoren. Al eerder hielp ze een zzp’er met ontzettend leuke plannen en ideeën voor een nieuw bedrijfsconcept met een praktisch actieplan, een groepsaccommodatie uit Nederland veroverde dankzij bureau-5 de Belgische markt, een Amsterdamse B&B ondersteunde ze met de marketing evenals een B&B aan de Côte d’Azur. Voor een kunstenaar in Zuid-Frankrijk zette Jacqueline zelfs een geheel kunstuitleensysteem op. Ze staat voor alles open en werkt met name voor zzp’ers en het MKB. “Al ga ik ook graag aan de slag voor grotere bedrijven of adviesbureaus. Als ik ook maar iemand hoor zeggen ‘hoe kan ik..’ of ‘ik zou graag…’, dan sta ik meteen in de actiestand.

De laatste tijd melden zich steeds vaker Nederlandse bedrijven die in Frankrijk bedrijfsactiviteiten willen ontplooien. Ik spreek

de taal, weet hoe het er hier aan toe gaat in het zakenleven en kan mijn weg vinden in de soms ingewikkelde regelgeving. Zo heb ik voor een gast van Domaine la Fontaine, die plannen had om in Frankrijk te starten met activiteiten, alles geregeld bij de Franse Kamer van Koophandel. Vanuit Frankrijk kan ik ondernemende Nederlanders die hier iets willen opzetten goed ondersteunen. Voor mij een mooie mix van wonen én werken in Frankrijk, op een steenworp afstand van de Atlantische kust, waar het leven maar ook de mensen, de omgangsvormen, het klimaat, de Franse keuken en nog veel meer bijzonder aangenaam zijn!” n

Meer info op: www.bureau-5.com of www.domainelafontaine.com/te-koop of neem contact op via info@domainelafontaine.com

22

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

foto zebra fotostudio's

“Vanuit Frankrijk kan ik ondernemende Nederlanders die hier iets willen opzetten goed ondersteunen”

STAND308

Work in Denmark:

Naar Denemarken als ‘trailing spouse’ Inger Stokking volgde haar man naar Denemarken: “Ik vind Denemarken prettig omdat het minder dicht bevolkt is dan Nederland.

Mensen zijn hier nog informeler dan in Nederland. Denen zijn vaak recht voor z'n raap, maar soms ook afstandelijk. Ze staan open voor anderen, maar het initiatief moet van jou komen. Een groot verschil vind ik de vele tradities in Denemarken, die 'iedereen' kent. Als je dat leuk vindt, voel je je hier als een vis in het water.

Op kantoor wordt er van je verwacht dat je meedoet aan groepsactiviteiten - gezamenlijk lunchen, of wekelijks gezamenlijk ontbijten. Een belangrijke factor is of je in de groep past. Hier moet je als buitenlander extra je best doen.”

Meer informatie op: www.workindenmark.dk , #thinkDenmark of via workindenmark@workindenmark.dk

Proef de Zweedse sfeer op nog geen 900km van Utrecht!

In één van onze compleet ingerichte vakantiehuisjes, met of zonder sauna. tel: + 46 451 52165 mob: + 46 73 028 0088 www.tannesstuga.com Wij zijn het gehele jaar geopend.

Welkom!

STAND225

heimwee

Vijf jaar expat- en emigrantenleed

O

f u nu uit Nederland vertrekt omdat u het hier zat bent, alle schepen achter u verbrandt, u de liefde van uw leven achternagaat of begint aan die droombaan of -studie in uw droomland: iedereen die zijn wortels uit vertrouwde aarde trekt, gaat een enorme uitdaging aan. Verhuizen naar het buitenland, of dat nu voor tijdelijk is of voor altijd, heeft een enorme impact op uw emotionele welzijn. Ineens is vrijwel niets meer “normaal” en gaat weinig nog “vanzelf”. Uw hele systeem komt op scherp te staan, raakt in staat van alertheid en gaat op zoek naar nieuwe veiligheid. Waar u eerder met name elkaars partner was, wordt u in het buitenland ineens ook elkaars beste vriend, familie, sportmaatje et cetera. Alle rollen komen nu bij een veel kleinere groep te liggen – en dat geeft druk. Voor de een zal dat voelen als een geweldig avontuur, terwijl het bij een ander

en aanpassingsproblemen en problemen met de kinderen. Vaak kunnen een aantal gesprekken er al voor zorgen dat iemand weer op de rails komt. En soms is intensievere hulp nodig. Sommige dingen zijn niet te voorkomen en zouden zich ook in Nederland hebben voorgedaan, andere problemen zijn er altijd al geweest maar worden heftiger of komen bovendrijven door de emigratie. Soms is er sprake van gewoon domme pech.

Toch kunnen we na vijf jaar behandelen wel de conclusie trekken dat een deel van het leed voorkomen kan worden door een betere emotionele voorbereiding. Dat we ons praktisch goed voorbereiden, vinden we vaak heel normaal. Werkgevers die hun mensen uitzenden steken veel geld in de praktische voorbereiding: er worden cursussen aangeboden en men huurt relocatiemanagers in.

Een goede emotionele voorbereiding zit echter zelden in dat pakket. Veel is bijvoorbeeld

“‘Hoe gaan wij emotioneel voor elkaar zorgen’ is een belangrijke vraag” leidt tot angst en paniek. Je zou kunnen zeggen dat het voor iedereen heftig is, maar de reacties zijn ongelooflijk verschillend. De kans dat mensen emotioneel in de problemen raken of juist sterker worden, is afhankelijk van veel factoren: cultuurverschillen, de mate waarin iemand de taal beheerst, karakter, flexibiliteit, verwachtingen, de financiële situatie, lichamelijke gezondheid, kwaliteit van relatie(s), kinderen, enzovoort.

Hoe uw situatie er ook uitziet, emigreren legt een vergrootglas op uw persoonlijkheid en zowel uw sterke als zwakke eigenschappen worden uitvergroot in de snelkookpan die emigreren heet.

Bij Aeffectivity therapy + coaching richten we ons al ruim vijf jaar op emigranten en expats die emotioneel in de problemen raken.

Veelvoorkomende redenen om hulp bij ons te zoeken zijn depressie, (sociale) angst en paniek, relatieproblemen, heimwee, identiteits-

te voorkomen door de juiste verwachtingen te hebben. Niet zelden merken wij dat stellen die samen de sprong wagen daar amper samen over gesproken hebben. Dit terwijl de stap ook grote verschuivingen in de relatie kan betekenen. Regelmatig geeft een partner zijn baan op en wordt ineens financieel afhankelijk van de ander, of een stel deed altijd veel samen en ineens is daar geen tijd meer voor. Wat doen we als een van ons niet kan wennen of als de kinderen niet kunnen aarden? Hoe zorgen we ervoor dat we blijven

communiceren met elkaar, dat we contact blijven houden? Waar bent u bang voor?

Vaak kennen mensen zichzelf al best aardig en als ze heel eerlijk zouden zijn, zouden ze redelijk in staat zijn te voorspellen waar ze het moeilijk mee kunnen krijgen. Toch lijkt dat vaak een onderwerp dat vermeden wordt in de voorbereidingen naar de grote stap van vertrek. ‘Hoe gaan wij emotioneel voor elkaar zorgen’ is een belangrijke vraag. Wie zijn of elkaars zwakheden kent en daar open over durft te zijn, kan zich beter voorbereiden. Een sfeer neerzetten waarbinnen praten over je emotionele welzijn vanzelfsprekend is, is hier van levensbelang. Dat klinkt simpel, maar voor veel mensen is de drempel om te praten over tegenvallers of onverwacht opgekomen angsten hoog. Ze schamen zich of willen hun partner of ouders niet teleurstellen. Het gevolg kan zijn dat een probleem pas heel laat aan het licht komt en soms onnodig groot geworden of uit de hand gelopen is.

Niet zelden groeien mensen daardoor uit elkaar, durft iemand de deur niet meer uit of hebben sombere gevoelens zich ontwikkeld tot een depressie. Ons advies is dus: bereid u ook emotioneel goed voor, durf te praten over uw emoties en wacht niet te lang met het zoeken van hulp. Zoek het in uw directe omgeving, bij partner, vrienden of familie, en als dat onvoldoende blijkt bij een professionele hulpverlener. n

Welkom in onze virtuele praktijk De afgelopen vijf jaar heeft Aeffectivity honderden expats, emigranten, partners en kinderen voorbij zien komen. Er wonen naar schatting tussen de 700.000 en 1.200.000 Nederlanders in het buitenland. Dat is een enorme groep. Op momenten van spanning en psychisch leed weten velen van hen onze praktijk te vinden. Uit alle werelddelen zijn mensen in onze virtuele praktijk welkom geheten en daar gaan we de komende jaren enthousiast mee door. www.aeffectivity.com/info@aeffectivity.com

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 25

programma zaterdag ZAAL 1/ ROOM 1 (HAL 2, ENTREE VANUIT HAL 3) 10:30 “Fika”, op de koffie bij de Zweden - EURES 11:30 UWV WW internationaal; WW-uitkering exporteren 12:30 Åland, waarom zou je? - The Åland Islands 13:30 UWV WW internationaal; WW-uitkering exporteren 14:30 De Wereldschool; vergeet Nederlands niet!

15:30 Region Norrboten - Zweden/Sweden

ZAAL 2 / ROOM 2 (HAL 2) 10:30 “Services you need for migrating to a new country” - Immigration Industry Association (IIA) 11:30 Jobs, Interviews, Medical Registration and working and living in New Zealand - Accent Health 12:30 Come to Canada! / Venez au Canada! - Government of Canada 13:30 Considering the move Downunder? We show you how - Visa Advice 14:30 Canada’s East Coast: New Beginnings in New Brunswick and Nova Scotia: Room to Live 15:30 Living in Expatland - What you need to know - Expatland

ZAAL 3 / ROOM 3 (HAL 3) 10:30 Strömsunds Kommun - Zweden/Sweden 11:30 Business Finland 12:30 Jönköping County, Living and working in wonderful Småland + ENTER Gislaved - Sweden 13:30 Werken binnen de zorg in Dalarna, Midden Zweden - Region Dalarna 14:30 Business Finland 15:30 Emigration Express to Sweden – job within 6 months - Jönköping County

ZAAL 4 / ROOM 4 (1E VERDIEPING) 10:30 “Ja maar, wat als…” - 5 manieren om de belemmeringen voor jouw ‘Ik Vertrek’-droom aan te pakken - DroomplekAcademie 11:30 Alles onder één dak voor emigranten naar Spanje - Spanje Plein 12:30 The point of information for international skilled workers and local companies - Germany 13:30 Je toekomst op Bonaire - Wonen, Werken en Ondernemen - Bestemming Bonaire 14:30 Bourgogne - Franche-Comté: De keuze voor medici en ondernemers 15:30 Onderwijs geven op Curaçao - Kabinet van de Gevolmachtigde Minister van Curaçao

ZAAL 5 / ROOM 5 (1E VERDIEPING) 10:30 In een foute omgeving word je nooit gelukkig - ESpanje Magazine 11:30 Moving abroad, just a matter of a few clicks? - Plannr.eu 12:30 Ik ga op reis en ik neem mee! - OOM Verzekeringen 13:30 VertrekNL - De wereld rond met Boris Dittrich 14:30 Verhalen uit de praktijk, verhuizen en aan de slag in Frankrijk - Aire les Biefs 15:30 Het leren van Scandinavische talen

ZAAL 6 / ROOM 6 (1E VERDIEPING) 11:30 Let Barcelona come to your life - City of Barcelona 12:30 Emigreren naar Frankrijk - Ondernemen- Frankrijk 13:30 Emigratie & Aankopen in Spanje - Droomhuis Spanje 14:30 Het Europese erfrecht is wat anders dan het Nederlands erfrecht! - Frankrijknotaris.nl

ZAAL 7 / ROOM 7 (1E VERDIEPING) 12:30 Fiscale consequenties van emigreren - Compare.tax 13:30 Proefles Deens - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland 14:10 Proefles Noors - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland 14:50 Proefles Zweeds - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland

ZAAL 8 / ROOM 8, HAL 1, BIENVENUE EN FRANCE THEATRE 11:10 Tips & trucs voor de aanschaf van onroerend goed in Frankrijk – Ondernemen-Frankrijk 11:30 Een Europees Testament? – Frankrijknotaris.nl 11:50 Le français, voici la clé ! – Talen voor Talent 12:10 Welke Franse belastingen op Frans onroerend goed – RFN Sociéte d’expertise comptable 12:30 Veranderingen in de Franse makelaarswereld – Bouriane Maisons 12:50 Alliance Française Taal & cultuur 13:10 De Ik Vertrek-bingokaart van Rudolf en René– Aire les Biefs 13:30 Trouwen of samenwonen? – Frankrijknotaris.nl 13:50 Le français, voici la clé! – Talen voor Talent 14:10 ZZP-er in Frankrijk– Ondernemen-Frankrijk 14:30 Alliance Française Taal & cultuur 14:50 Tips om een makelaar te testen en door vooraf werken veel tijd te besparen – Bouriane Maisons 15:10 Leven en ondernemen in Normandië - Seine-Maritime Attractivité 15:30 Le français, voici la clé! – Talen voor Talent

26

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

programma zondag ZAAL 1/ ROOM 1 (HAL 2, ENTREE VANUIT HAL 3) 11:30 UWV WW internationaal; WW-uitkering exporteren 12:30 De Wereldschool; vergeet Nederlands niet!

13:30 UWV WW internationaal; WW-uitkering exporteren 14:30 Åland, waarom zou je? - The Åland Islands 15:30 Moving abroad, just a matter of a few clicks? - Plannr.eu

ZAAL 2 / ROOM 2 (HAL 2) 11:30 “Services you need for migrating to a new country” - Immigration Industry Association (IIA) 12:30 Come to Canada! / Venez au Canada! - Government of Canada 13:30 Considering the move Downunder? We show you how - Visa Advice 14:30 Canada’s East Coast: New Beginnings in New Brunswick & Nova Scotia 15:30 Living in Expatland - What you need to know - Expatland

ZAAL 3 / ROOM 3 (HAL 3) 11:30 HEJA Strömsund, working and living in Strömsund municipality- Zweden/Sweden 12:30 Business Finland 13:30 Werken binnen de zorg in Dalarna, Midden Zweden - Region Dalarna 14:30 Emigration Express to Sweden – job within 6 months - Jönköping County 15:30 Business Finland

ZAAL 4 / ROOM 4 (1E VERDIEPING) 11:30 Alles onder één dak voor emigranten naar Spanje - Spanje Plein 12:30 Jönköping County, Living and working in wonderful Småland + ENTER Gislaved - Sweden 13:30 Je toekomst op Bonaire - Wonen, Werken en Ondernemen - Bestemming Bonaire 14:30 “Ja maar, wat als…” - 5 manieren om de belemmeringen voor jouw ‘Ik Vertrek’-droom aan te pakken 15:30 Onderwijs geven op Curaçao - Kabinet van de Gevolmachtigde Minister van Curaçao

ZAAL 5 / ROOM 5 (1E VERDIEPING) 11:30 Waarom een B&B, een Gite of een Hotel overnemen in de Provence ? - Immoprovence 12:30 In een foute omgeving word je nooit gelukkig - ESpanje Magazine 13:30 Ik ga op reis en ik neem mee! - OOM Verzekeringen 14:30 Preparing for a new adventure: language and culture 15:30 Verhalen uit de praktijk, verhuizen en aan de slag in Frankrijk - Aire les Biefs

ZAAL 6 / ROOM 6 (1E VERDIEPING) 11:30 “Living and Working in Denmark” 12:30 Emigreren naar Frankrijk - Ondernemen- Frankrijk 13:30 Let Barcelona come to your life - City of Barcelona 14:30 Het Europese erfrecht is wat anders dan het Nederlands erfrecht! - Frankrijknotaris.nl 15:30 “Fika”, op de koffie bij de Zweden - EURES

ZAAL 7 / ROOM 7 (1E VERDIEPING) 12:30 Fiscale consequenties van emigreren - Compare.tax 13:30 Proefles Zweeds - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland 14:15 Proefles Noors - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland 15:00 Proefles Deens - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland 15:45 Proefles Zweeds - Scandinavisch Vertaal- en Informatiebureau Nederland

ZAAL 8 / ROOM 8, HAL 1, BIENVENUE EN FRANCE THEATRE 11:10 Trouwen of samenwonen ? – Frankrijknotaris.nl 11:30 Le français, voici la clé! – Talen voor Talent 11:50 Tips om een makelaar te testen en door vooraf werken veel tijd te besparen – Bouriane Maisons 12:10 Welke Franse belastingen op Frans onroerend goed – RFN Sociéte d’expertise comptable 12:30 Leven en ondernemen in Normandië - Seine-Maritime Attractivité 12:50 Alliance Française Taal & cultuur 13:10 De Ik Vertrek-bingokaart van Rudolf en René– Aire les Biefs 13:30 Tips & trucs voor de aanschaf van onroerend goed in Frankrijk – Ondernemen-Frankrijk 13:50 Veranderingen in de Franse makelaarswereld – Bouriane Maisons 14:10 Le français, voici la clé! – Talen voor Talent 14:30 ZZP-er in Frankrijk– Ondernemen-Frankrijk 14:50 Een Europees Testament? Frankrijknotaris.nl 15:10 Le français, voici la clé! – Talen voor Talent

De EmigratieBeurs biedt meer dan 100 gratis presentaties door specialisten, ervaringsdeskundigen en emigranten.

Zo komt u in korte tijd alles te weten over uw mogelijkheden over de grens.

Voor het meest actuele programmaoverzicht verwijzen wij graag naar: emigratiebeurs.nl/nl/programma/zaterdag/ FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 27

uitgelicht

LanguageOne

“Verlies je achtergrond niet uit het oog” Toen Mirjam van der Geijs de mogelijkheid kreeg om locatieleider te worden van LanguageOne’s schoollocatie Shanghai-Suzhou twijfelde ze geen moment. Samen met haar man Erik zette ze de stap: “De school was groot, de kwaliteit van het onderwijs hoog, dus het was een heel mooie kans.” Ik spreek met Mirjam over het belang van moedertaalonderwijs voor de algehele ontwikkeling van kinderen.

“Ouders vergissen zich daar nog weleens in.” tekst

I

n Nederland deed Mirjam de pabo en ze studeerde Onderwijskunde aan de Universiteit van Amsterdam. Het buitenland lonkte en Mirjam ging in Zuid-Afrika aan de slag bij een organisatie die te vergelijken is met de Nederlandse Onderwijsinspectie. Mirjam: “Na twee jaar ben ik weer terug naar Nederland verhuisd en heb daar op een school in Heemskerk gewerkt. In 2015 solliciteerde ik op de functie van locatieleider bij LanguageOne Shanghai-Suzhou. Ik werd aangenomen en inmiddels woon ik samen met mijn man, onze anderhalf jaar oude

28

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

nikki van schagen

zoontje Philan en pasgeboren dochter Zara in Shanghai en ben ik locatieleider van de schoollocaties Shanghai-Suzhou en Hongkong.”

Vier schoollocaties in Azië Hongkong en China zijn booming. Voor veel bedrijven heerst er een aangenaam vestigingsklimaat en er zijn dan ook veel Nederlandstalige expats te vinden in de regio. Volgens Mirjam komt dat mede door de knowhow, die in Azië erg groot is: “Nederlandse bedrijven als Akzo Nobel, Heineken

en Philips zijn hier gevestigd en zoeken dan vaak eerst Nederlanders die het reilen en zeilen binnen het bedrijf kunnen doorgeven aan hun nieuwe Chinese collega’s.”

LanguageOne, de grootste Nederlandse taal- en cultuurschool wereldwijd is goed vertegenwoordigd in Azië. Je kunt terecht op vier verschillende schoollocaties: ShanghaiSuzhou, Hongkong, Singapore en sinds afgelopen augustus ook in Kuala Lumpur.

Kinderen in de leeftijd van 2,5 tot en met 18 jaar krijgen er les in de Nederlandse taal en cultuur. De lessen vinden na schooltijd plaats of zijn geïntegreerd in het curriculum van de internationale dagschool. Daarnaast biedt LanguageOne, dat is aangesloten bij Stichting Nederlands Onderwijs in het Buitenland (NOB), ook online Nederlandse lessen aan.

Diversiteit en digitalisering “In de vier jaar dat ik hier werk heb ik enorm veel geleerd”, gaat Mirjam verder.

“Ik sta anders in het leven, ik ben gegroeid.

De diversiteit is hier enorm. Het is continu schakelen, in de communicatie en in de culturele verschillen waar je mee te maken krijgt. Je komt hier van alles tegen: Nederlanders die hier net komen wonen, maar ook gezinnen die al heel lang bekend zijn met het expatleven of juist Chinees-Nederlandse gezinnen.” Ook binnen LanguageOne zijn de

uitgelicht

mogelijkheden divers. De school geeft les op verschillende locaties. Alleen al in Shanghai op zes verschillende internationale scholen en in Suzhou op twee internationale scholen.

Mirjam: “Kinderen die verder weg van een internationale school wonen, kunnen online lessen volgen. We bieden ook een combinatie van online en klassikaal onderwijs, ook wel blended learning genoemd. De leerlingen

met gebruik van Skype, en het digitaliseren van onderwijs zijn erg in opkomst. Het lesprogramma van LanguageOne is sinds kort gedigitaliseerd. Leerlingen hebben via laptop, tablet, telefoon of digibord toegang tot het lesmateriaal en kunnen op school, thuis of waar dan ook aan de slag met de Nederlandse taal. In Azië, waar men op digitaal gebied voorloopt, kun je eenvoudigweg niet

terugkeren naar Nederland weer moeiteloos kunnen instromen in het onderwijs daar en bijvoorbeeld ook een studie op een hogeschool of universiteit kunnen volgen.”

De uitgangspunten van het onderwijs dat LanguageOne aanbiedt zijn samenwerken, communiceren en cultuur.

Mirjam: “We bieden een innovatief onderwijsprogramma aan dat ontwikkeld is vanuit de filosofie van het International Baccalaureate® (IB) en voldoet aan de door de Stichting NOB ontwikkelde NTC-leerlijn.

De kinderen doen mee aan verschillende culturele activiteiten zoals een ‘Elfstedentocht’ en we behandelen op een creatieve manier onderwerpen als de Hollandse winters en de provincies. Het taalaspect komt hierbij moeiteloos aan de orde.” Uit ervaring weet Mirjam dat kinderen uit Nederland het soms best spannend vinden op een internationale school. “Ze komen soms na een reguliere les als rekenen even hun hart luchten bij ons in het lokaal van LanguageOne of ze komen gewoon even langs om lekker een Donald Duck te lezen in het Nederlands!”

Geen gezelligheidsclubje Mirjam: “Tegen gezinnen die willen vertrekken naar Azië maar nog twijfelen zou ik willen zeggen: Neem die stap, maar verlies

“Veel gezinnen keren op een bepaald moment terug naar Nederland, houd het Nederlands daarom op peil” hebben online, bijvoorbeeld vanuit huis, les en komen ongeveer één keer in de vier weken op een van onze schoollocaties voor toetsing, cultuurlessen en interactie met klasgenoten. Online leren, bijvoorbeeld

achterblijven. Zo gebruiken wij al enige tijd een eigen mobiele schoolapp om informatie met ouders te delen en bijvoorbeeld foto’s te plaatsen, in een afgeschermde omgeving.”

Trots op de Nederlandse taal en cultuur Het is volgens Mirjam ontzettend belangrijk om de moedertaal te blijven aanbieden als je als ouders de stap zet om te emigreren.

Mirjam: “Dit wordt weleens onderschat door ouders. Een emigratie is geweldig, maar je moet niet vergeten dat het Nederlands bij kinderen overal in terugkomt. Het zijn hun roots, ze denken en dromen in deze taal. Ze zijn trots op hun cultuur en hierdoor wordt ook hun zelfvertrouwen mede bepaald. Ik geef ouders altijd mee: hoe beter de moedertaal wordt beheerst, hoe makkelijker andere talen en vakken te leren zijn. Als je zelfverzekerd in het leven staat, kun je eenvoudiger leren. Wij streven ernaar dat kinderen die

vooral je achtergrond niet uit het oog. Let bij de schoolkeuze op of er gekwalificeerd onderwijs gegeven wordt. LanguageOne is niet zomaar een gezelligheidsclubje. Net zoals bij scholen in Nederland houdt de Nederlandse Onderwijsinspectie toezicht op de kwaliteit van onze lessen. Ouders adviseer ik goed stil te staan bij de toekomst: hoelang blijf je in Azië en gaat je kind uiteindelijk studeren? Veel gezinnen keren op een bepaald moment terug naar Nederland. Door het volgen van moedertaalonderwijs in het buitenland houdt je kind het Nederlands op niveau. Instromen in het onderwijs in Nederland verloopt dan vaak soepeler, met weinig of zelfs geen achterstand. Kom dus gerust bij aankomst in Azië een kijkje nemen bij LanguageOne en voel je snel thuis in het buitenland!” n Meer informatie op: www.languageone.nl.

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 29

bed & breakfast

30

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

De eigenaren van een B&B of vakantiewoning vertellen over de passie voor het vak, de voor- en nadelen van het runnen van een logement, de diversiteit aan gasten, maar natuurlijk ook wat hun locatie zo bijzonder maakt.

‘Made in Sweden’ In deze aflevering: Trees en Paul van Alphen, die in Värmland in Zweden een B&B runnen en vakantiehuizen aanbieden. Het gebied kent ongerepte natuur met uitgestrekte bossen, meren en bergen. Aan cultuur ook geen gebrek: oude kerken, zilver- en mineraalmijnen, kunst, tentoonstellingen en festivals.

tekst

remon franssen

W

e zijn niet naar Zweden geëmigreerd omdat we het in Nederland niet goed hadden.

Privé en werk liep het eigenlijk hartstikke lekker, we hadden het prima naar ons zin.” Trees had een ergonomisch adviesbureau en Paul was chef van een handboekbinderij. Maar toen Trees Paul de vraag stelde: “Zou je dit tot je 65e willen blijven doen?”, was zijn antwoord een overtuigd NEE. Trees: “Onze vrienden snapten er eerst niet veel van: ‘waarom emigreren, je hebt het hier toch goed?’. Daar zat wel wat in, maar dat was niet het punt. Paul wilde meer buiten in de natuur zijn, zoals een boswachter, een boer of een natuurgids dat is. Omdat ook ik enorm van het buitenleven houd, zijn we na gaan denken over hoe we dit het best konden realiseren. Eerst hebben we naar de mogelijkheden binnen Nederland gekeken, maar ook naar die in het buitenland, zoals in Tsjechië; daar is veel ongerepte natuur. Uiteindelijk hebben we voor Scandinavië gekozen.”

Trees heeft als ergotherapeut gewerkt in Noorwegen; Scandinavië was voor haar bekend terrein. Samen met Paul bracht ze er menig vakantie door. “Onze nieuwe

woonplaats moest binnen een dag reizen vanaf Nederland liggen. Het werd Zweden omdat daar de prijzen gunstiger waren dan in Noorwegen”, legt ze uit. “Het is een heel prettig land om te wonen, het geeft ons een echt vakantiegevoel en de wildernis met zijn immense oerbossen is nog onberoerd.”

Van basic tot comfortabel In het voorjaar van 2005 emigreerden Trees en Paul naar Zweden. Het eerste project dat ze aanpakten was een slecht draaiende camping, die ze uitbouwden met tien stuga’s (campinghutten), een activiteitencentrum met outdooractiviteiten en de verhuur van kano’s, mountainbikes en visbootjes. Het werd een succes, maar de geplande uitbreiding en nieuwbouw kon na vijf jaar onderhandelen over grond met de gemeente nog altijd niet plaatsvinden, waarna Trees en Paul besloten de knoop door te hakken en het geheel te verkopen.

“Aanvankelijk dachten we aan een sabbatical, maar je weet: het bloed kruipt waar het niet gaan kan.” Al snel begon het stel met de verhuur van een vakantiehuis en inmiddels staat de teller reeds op zes eigen huizen. Deze vakantiewoningen variëren van ‘basic’ tot ‘comfortabel’, en liggen direct aan het meer, in het bos of aan de rand van

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 31

bed & breakfast

het dorp met een prachtig zwemstrand en diverse voorzieningen op loopafstand. “Alle woningen ademen die typische Zweedse sfeer uit van hout, een rustieke inrichting en de aanwezigheid van een houtkachel.” De vakantiehuizen liggen centraal in Värmland en vormen een prima uitvalsbasis voor het verkennen van de omgeving of een bezoek aan de diverse musea en kunsttentoonstellingen.

De twee nieuwste aanwinsten zijn Trollbäcken (Trollenbeek) en AnnGrethes Ö (AnnGrethes eiland). Het eerste huis is een echt Zweeds timmerhuis, opgebouwd uit boomstammen, erg sfeervol en van alle gemakken voorzien, zoals een vaatwasser, sauna, wasmachine, televisie en houtkachel.

Het huis ligt op een wildwissel, dus u loopt een grote kans in de schemer reeën en elanden voorbij te zien komen.

AnnGrethes Ö staat op een unieke locatie: een eilandje in het Storsjönmeer. Het onderkomen is eenvoudig, maar ook zeker comfortabel, met een adembenemend uitzicht over het meer. U heeft onder andere een zonnepaneel, voor het opladen van uw telefoon of laptop. Er is een koelkast en een gasfornuis aanwezig, maar koken op het houtfornuis behoort ook tot de mogelijkheden. Verder heeft u de beschikking over een Zweeds buitentoilet en een eigen boot. “Ja”, zegt Trees, “deze idylle is zeer geschikt voor rustzoekers en natuurliefhebbers; voor mensen die van de rijkdom van eenvoud en privacy houden. En; bij hoogwater neem je het bootje over; het is maar vijftienhonderd meter, maar het gevoel van een eiland blijft natuurlijk!”

Bed and Breakfast Zelf woont het stel in een authentieke Zweedse boerderij. Naast dit gebouw ligt

32

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

“Livet På Landet: ervaar het echte Zweedse leven” een gastenverblijf dat dienst doet als Bed and Breakfast. Het is compleet ingericht met een eigen douche, toilet, privé keuken en een houtgestookte sauna. Op 200 meter afstand van de boerderij ligt Trollbäcken met nog eens vier kamers voor overnachtingen.

“Bij het ontbijt kunnen de gasten genieten van eitjes van onze eigen kippen, van onze zelfgemaakte honing en ook van de melk en kaas van onze Zweedse Fjällkoeien”, vertellen Trees en Paul terecht trots. Binnen loopafstand kun je heerlijk vissen en zwemmen in het Rådasjönmeer. Ter plaatse is het huren van kajaks, kano’s, roeiboten en mountainbikes mogelijk.

“De gasten zijn voor zeventig procent afkomstig uit Nederland en België. Verder zien we voornamelijk Zweden, Noren en Duitsers.

De toeristen komen met name om het echte Zwedengevoel te ervaren: de ongerepte natuur, de rust en het avontuur. Wij begeleiden kanotochten en gaan op zoek naar bevers, maar houden bijvoorbeeld ook paddenstoelexcursies waarbij we de eetbare plukken en bereiden boven een houtvuur op een mooie open plek in het bos.”

“Soms sta je oog in oog met een eland of vind je sporen van een wolf of een beer; dat kan hier allemaal”, aldus Paul. “We doen ons uiterste best het de gasten naar de zin te maken. Ons doel is geslaagd wanneer onze gasten met een warm gevoel en een glimlach op hun gezicht anderen vertellen over hun verblijf bij ons in Zweden.”

Er zijn ook logés die voor hun huwelijksreis langskomen. “Een tijdje terug hadden we gasten die op huwelijksreis waren, en onze verrassing was groot toen negen maanden later een geboortekaartje op de mat viel.

Made in Sweden!”, vertelt Trees met een lach in haar stem.

De logementen lokken daarnaast vissers en jagers hun kant op. “We organiseren geen speciale reizen op dit gebied, maar de gasten weten zelf hun weg te vinden en we geven natuurlijk altijd advies.”

Ook gezinnen met kinderen kunnen het avontuur bij Trees en Paul waarderen: “Maar jongelui op zoek naar een disco zul je bij ons niet tegenkomen.” n

Meer informatie: www.facebook.com/AdventureTravelSweden • www.adventuretravelsweden.com

www.visithagfors.se/sv/bo/bed-breakfast-hagfors-livet-pa-landet-i-varmland-44693

bed & breakfast

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 33

uitgelicht

34

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

uitgelicht

Smilda & Zn. Verhuizingen BV:

“Een tijdige en zorgvuldige voorbereiding is het halve werk” Als u naar het buitenland gaat verhuizen, krijgt u te maken met tal van wetten, regels, bepalingen en voorschriften met betrekking tot de in- en uitvoer, douane, verzekeringen et cetera. Als uw persoonlijke eigendommen per vliegtuig of per schip vervoerd moeten worden, wordt het er niet eenvoudiger op. Niet alleen vanwege alle bijkomende documenten, maar vooral ook met betrekking tot het inpakken van de goederen.

S

milda is u bij het vertrek naar het buitenland graag van dienst; in het geval van emigratieverpakkingen zijn zij uw verhuispartner met grenzeloze service.

Smilda is gevestigd in het hart van Noord-Nederland en bedient zowel de noordelijke, landelijke als Europese markt met een mix van logistieke oplossingen op het gebied van distributie, dedicated en speciaal transport. Daarnaast heeft hun verhuisafdeling alle capaciteit in huis voor particuliere en projectverhuizingen (nationaal en internationaal) en voor montage en opslag.

“Een tijdige en zorgvuldige voorbereiding is het halve werk. Dat geldt voor de projectverhuizingen die we verzorgen, maar ook voor de particuliere verhuizingen. Het liefst zitten we zo vroeg mogelijk met de klant om de tafel; of die nu honderden werkplekken wil verhuizen of gaat emigreren naar bijvoorbeeld Spanje”, aldus Smilda’s verhuisadviseur Ruurd Venema.

Afspraak is afspraak Smilda is specialist op het gebied van buitenland- en emigratieverhuizingen. Zij kunnen u optimaal begeleiden bij de verhuizing, binnen Europa en daarbuiten. Smilda is onbetwist de Midden-/Zuid-Europa specialist.

Zo bieden zij het volgende: • Een vrijblijvende inventarisatie en offerte • Directe full service verhuizingen • Combinatiemogelijkheden, tegen de scherpste prijs • Opmaak van alle douane- en overige documenten • Ruime opslagmogelijkheden Smilda is een modern familiebedrijf, met de blik gericht op de toekomst en met een stevige basis van hard werken en ‘afspraak is afspraak’. Zij hebben dan ook niet alleen langdurige relaties opgebouwd met hun klanten, maar ook met werknemers, leveranciers en collega-organisaties.

Verhuizen met garantie Smilda is een erkende en ISO gecertificeerde verhuizer. Dit geeft u de garantie van goed overleg, zorgvuldig uitgevoerd werk, een efficiënte aanpak, het juiste materieel, goed opgeleide en gemotiveerde mensen, en: geen risico’s. Een erkende verhuizer heeft namelijk de verplichting voor elke verhuizing een aansprakelijkheidsverzekering af te sluiten.

Als erkend verhuisbedrijf verzorgt Smilda het vervoer naar elke bestemming, over land, over zee of door de lucht. Van de poolcirkel tot Gibraltar, geen plek is onbekend

terrein. Smilda beschouwt iedere verhuizing als een uniek project – en zo gaan ze er ook mee om.

Opslag voor korte of langere termijn U heeft uw huis al verkocht, maar kunt uw nieuwe woning nog niet betrekken? Of u wilt eerst poolshoogte nemen in het land van uw keuze? Smilda kan uw inboedel opslaan.

Zij beschikken over 1.400 vierkante meter opslagruimte: beveiligd, verwarmd, vochtvrij en voorzien van ongediertebestrijding.

Duidelijk en compleet Verhuisadviseur Ruurd Venema maakt graag een afspraak met de klant, om in een zo vroeg mogelijk stadium zijn of haar wensen door te nemen. De klant ontvangt vervolgens een vrijblijvende offerte. Bij acceptatie van deze offerte verzorgt Smilda de noodzakelijke documenten en dragen zij de zorg voor een vlekkeloze uitvoering. n

Contact Smilda & Zn. Verhuizingen BV Mobiel 06-13780908 Tel. 0594—645 266 Fax. 0594—645 261 r.venema@smilda.nl www.smilda.nl Kapteynlaan 4 9351 VG Leek

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 35

foto peter beemst erboer

dieren

“Van links naar rechts: Lamberts, De Boer en Verhaart.”

“Dierenwelzijn staat bij ons allemaal voorop”

Het zijn prangende vragen waarmee de bezoekers van de Emigratiebeurs aankloppen bij Marc Verhaart van ZooLogistics.

Want wat gebeurt er met je huisdier als hij gaat vliegen? Zit hij tussen de koffers, waar het koud en muf is? Raakt ’ie niet in paniek?

Moeten we hem misschien een kalmeringspilletje geven?

“E

r zijn veel misverstanden over vliegen met huisdieren”, zegt Verhaart. “En ik kan iedereen geruststellen: als alles goed is voorbereid, is het voor een huisdier geen enkel probleem.”

Bij het luchttransport van huisdieren zijn verschillende partijen betrokken. De dierenarts zorgt vooraf voor de juiste behandelingen en documenten. De luchtvrachtagent, ZooLogistics, organiseert de reis. Het KLM dierenhotel checkt het dier in en zorgt dat het aan boord gaat. Daarna vliegt de luchtvaartmaatschappij het dier naar zijn bestemming. De partijen werken daarbij niet los van elkaar, maar juist samen.

Air France KLM & Martinair Cargo “Al sinds wij bestaan werken we heel nauw samen met Air France KLM”, vertelt Verhaart. “Air France KLM is natuurlijk de grootste luchtvaartmaatschappij op Schiphol, met een eigen dierenhotel. Het merendeel van de huisdieren dat wij boeken, vliegt met Air France KLM. Zij dragen er zorg voor dat ‘onze’ huisdieren goed en comfortabel worden ingeladen. Daarover hebben we persoonlijk contact met hen.”

“Het is een klein wereldje, het dierentransport op Schiphol”, beaamt Bernard de Boer, International Sales Live Animals bij Air France KLM. “Doordat we zulk intensief contact hebben met elkaar, weten we dat we voor hetzelfde staan: het welzijn van de dieren. Het gaat ons erom dat elk dier een prettige vlucht heeft en gezond op zijn bestemming aankomt.”

Gebroederlijk Om dat te benadrukken bemannen ZooLogistics en Air France KLM al jaren samen een stand op de Emigratiebeurs. Gebroederlijk beantwoorden ze vragen van bezoekers en geven ze voorlichting over het vliegen met dieren en wat daar allemaal bij komt kijken. En dat is nogal wat: vooral het veterinaire gedeelte kan knap ingewikkeld zijn.

“De veterinaire voorbereiding is iets dat mensen nog weleens onderschatten”, zegt Marc Verhaart. “Anderen weten hoeveel werk het is en besteden het graag uit. Gezien de steeds complexer wordende invoereisen van veel landen is dat geen overbodige luxe.”

Pet Travel Clinic Daarom haalde ZooLogistics enkele jaren geleden de banden aan met

Dierenkliniek Europaplein in Amsterdam-Zuid. Samen met dierenarts Marnix Lamberts zette Verhaart het concept ‘Pet Travel Clinic’ op, waarbij de Dierenkliniek de veterinaire onderzoeken, behandelingen en documenten verzorgt en ZooLogistics het transport voorbereidt – alles in nauw overleg.

Reminder service “De Dierenkliniek had al veel ervaring met emigrerende dieren, omdat in Amsterdam-Zuid veel expats wonen”, legt Verhaart uit. “In de Pet Travel Clinic bundelen we onze krachten. De klant kan ervoor kiezen alle veterinaire behandelingen bij de Pet Travel Clinic te laten uitvoeren. Maar als dat onhandig is, bijvoorbeeld omdat hij of zij ver van Amsterdam woont, hebben we een reminder service. De klant krijgt dan een bericht als er iets moet gebeuren, zodat de eigen dierenarts dit kan doen.”

Teleurstellingen voorkomen Wie met zijn dier gaat vliegen, kan niet om deze veterinaire voorbereidingen heen, waarschuwt Verhaart. “Als er ook maar íets niet geregeld of in orde is, betekent dit in negen van de tien gevallen dat het dier niet kan vliegen. Of dat het bij aankomst op de bestemming wordt geweigerd of extra in quarantaine moet.” Een goede voorbereiding voorkomt daarmee een hoop teleurstellingen – vooral bij de eigenaar.

Verwarmd ruim En de dieren zelf? Die hebben niet zo’n moeite met vliegen. “Anders dan veel mensen denken, zitten ze in een verwarmd ruim met uitstekende ventilatie”, zegt Bernard de Boer. “Omdat het licht in het ruim gedimd is, blijven ze rustig. Wij accepteren een dier alleen op een vlucht als er een geschikt ruim voor is.” Dieren hebben bovendien geen besef van tijd, dus of ze nu een uur of tien uur vliegen: het maakt ze niet uit. In een comfortabele kennel hebben ze het prima naar hun zin.

Dierenwelzijn En het kalmeringspilletje? “Niet doen”, zegt dierenarts Lamberts. “Een kalmeringspilletje verlaagt de hartslag. Door het vliegen op grote hoogte is de luchtdruk in het vliegtuig lager dan normaal, waardoor de hartslag verder daalt. De combinatie van die twee kan dodelijk zijn.” En een pilletje is ook nergens voor nodig. “De eigenaren zijn vaak meer gespannen dan het dier zelf”, zegt Verhaart. “Daarom vertellen we ook op de Emigratiebeurs steeds weer: alle betrokken partijen hebben dierenwelzijn hoog in het vaandel staan. We laten een dier alleen vliegen als alles goed geregeld is.”n Voor meer informatie over vliegen met een huisdier: www.zoologistics.nl

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 37

bed & breakfast

“Duitsland heeft een imagoprobleem, onterecht!”

38

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

De eigenaren van een B&B of vakantiewoning vertellen over de passie voor het vak, de voor- en nadelen van het runnen van een logement, de diversiteit aan gasten, maar natuurlijk ook wat hun locatie zo bijzonder maakt.

“Natur, Kultur und Romantik pur” In deze aflevering maakt u kennis met Sandra, die met haar man Ruud en hun drie dochters in een kasteel in Bayern (Beieren) woont, en vakantiewoningen verhuurt. In het glooiende landschap van Mittelfranken rijst boven het dorpje Möhren het gelijknamige middeleeuwse kasteel Schloß Möhren uit.

tekst fotografie

remon franssen

monumentenfotograaf

H

et is een pittoreske aanblik.

Sinds 2004 zijn Sandra en Ruud, samen met Ruuds ouders, de trotse eigenaren van dit unieke stukje erfgoed.

Gelukkig kunt ook u hier komen genieten: in het kasteel zijn diverse sfeervolle vakantiewoningen gerealiseerd.

Ik spreek met kasteelvrouwe Sandra, die vol enthousiasme vertelt over ‘haar’ Schloß.

Ruud werkte als leraar op een basisschool, daarnaast had hij in Nederland al een webwinkel in electronica-onderdelen. “Hij voelde zich altijd al aangetrokken tot CentraalEuropa en met dit online bedrijf behield hij de flexibiliteit en was hij niet gebonden aan Nederland”, verklaart Sandra. “Zelf was ik directiesecretaresse, maar ik speelde met de gedachte iets in het buitenland te gaan doen.

Ik heb veel met de rugzak gereisd en op een gegeven moment kwam dit kasteel voorbij.”

De broer van Ruud woont in de nabijheid van Nürnberg en hij tipte hen dat er een prachtig landgoed mét kasteel te koop stond.

“We zijn één keer gaan kijken en onze reactie was: dit gaan we doen, dit is het! We hebben afgesproken met een makelaar, Ruud kon zijn firma gewoon meenemen, onze oudste dochter zat in mijn buik en mijn schoonouders zouden meedoen. Dit was het juiste

moment en financieel bleek het haalbaar.

We zijn geëmigreerd zonder afscheidsfeestje, we hebben gewoon onze spullen gepakt en zijn vertrokken!” Het kasteel is uitermate geschikt voor het verhuren van vakantiewoningen: “Twee appartementen waren redelijk af, daar hebben we alleen een keuken ingebouwd en schilderwerk verricht. De twee kasteeltorens hebben we wel helemaal verbouwd.”

Kwast en roller De fundamenten en het houtwerk van het kasteel waren in goede staat. Sommige gedeelten van het slot waren gedateerd en in de stijl van de jaren zeventig ingericht en daar zijn ze flink met de kwast en de roller aan de slag gegaan. Het kasteel herbergt nu vier vakantiewoningen: één in het kasteel, twee in de kasteeltorens – en dan is er de vrijstaande Schweizerwoning. Het resultaat mag gezien worden. Verblijven in een kasteel is op zichzelf al een belevenis en de smaakvolle inrichting van de vakantiewoningen in Schloß Möhren versterkt dit gevoel. Antieke meubels worden afgewisseld met moderne accenten en authentieke elementen zijn in overvloed aanwezig, bijvoorbeeld in de vorm van de prachtige houten vloeren en balken.

De moderne bedden zijn zeer comfortabel

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 39

bed & breakfast

en er is een luxe badkamer met ligbad of douche en een keuken met apparatuur.

Daarnaast hebben alle appartementen een privétuin of een terras. Sandra: “Meteen in het eerste jaar hadden we betalende bezoekers. Maar dat was meer geluk dan wijsheid; dat liep meestal via vrienden in plaats van volgens een plan. Pas in het tweede jaar zijn we echt begonnen, en de afgelopen vijf jaar hebben we volle seizoenen gedraaid van Pasen tot en met de herfstvakantie.” De eerste tijd was het financieel niet eenvoudig: “Ik was net moeder geworden en met alle investeringen en nog maar weinig inkomsten verdampt het spaargeld toch wel snel.” Maar met een gezonde portie creativiteit kwam het stel een heel eind: “Dan vonden we ergens een tafeltje dat we konden gebruiken in ons kasteel – op die manier probeerden we de kosten zo veel mogelijk te beheersen.

En inmiddels hebben we onze zaakjes prima voor elkaar.”

Hoogste versnelling Schloß Möhren ligt in een overwegend boerengebied met veel serene rust, uitgestrekte landbouwakkers en weide uitzichten over het glooiende landschap. Sandra: “Je doet hier alles met de auto, de afstanden zijn veel groter dan in Nederland. De buren hoor je niet en het leven verloopt hier een stuk langzamer. Het lijkt of een dag meer uren heeft!

Bovendien leef je veel dichter bij de natuur en richt je je meer op de seizoenen. Het is relaxed. Gasten vinden hier rust en komen weer op adem.”

40

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

“We zijn één keer gaan kijken en onze reactie was: dit gaan we doen, dit is het!”

Het leven in Bayern is een stuk goedkoper dan in Nederland. “Neem bijvoorbeeld zoiets prachtigs als de Biergarten. Je kunt daar bijvoorbeeld voor tweeëneenhalve euro een halve liter Weizenbier drinken en voor tien euro eet je een lekkere huisgemaakte Schnitzel met frietjes. Verwacht hier geen culinaire hoogstandjes, maar de traditionele Duitse maaltijden zijn van prima kwaliteit en het is er altijd druk en gezellig!”

Duitsers zijn over het algemeen iets afstandelijker en minder direct dan de Nederlanders, maar ze zijn erg vriendelijk en behulpzaam én positief over Nederlanders.

“Er bestaat in Nederland nog altijd een veel te negatief beeld over Duitsers, Duitsland heeft echt nog een imagoprobleem. Het beroemde Schloß Neuschwanstein ligt hier vlakbij, maar in de oren van veel Nederlanders klinkt ‘chateau’ mooier dan ‘Schloß’. Ik zeg dan: kom naar Duitsland, de mensen zijn hier vriendelijk en alles is tot in de puntjes geregeld, zeker ook bij de te bezichtigen kastelen. En deze zijn minstens zo indrukwekkend!”

Twaalf Apostelen Aan de Romantische Straße liggen verschillende prachtige steden, waarvan Rothenburg ob de Tauber een bijzondere vermelding verdient. Deze bewaard gebleven middeleeuwse stad aan de rivier de Tauber brengt u even helemaal terug in de tijd. Schloß Möhren ligt in het indrukwekkende natuurpark Altmühltal, dat meer dan 15 miljoen jaar geleden is ontstaan door een meteorietinslag, waardoor de kenmerkende rotspartijen zijn ontstaan.

“Een van de hoogtepunten van het park is de rotsformatie Twaalf Apostelen tussen Solnhofen en Eßlingen: machtige Dolomietrotsen die heel goed te zien zijn vanuit een kano vanaf de rivier de Altmühl of fietsend en wandelend door het witte Jurastenen dal.

De beroemde wandelroute AltmühltalPanoramaweg loopt ook door dit dal”, besluit ‘reisleidster’ Sandra.

De gasten van Schloß Möhren komen voor 95 procent uit Nederland. Belgen en Duitsers verdelen de rest. Sandra: “Onze website is alleen in het Nederlands, Nederlanders vormen dus onze primaire doelgroep.” De logés zijn met name natuur- en cultuurliefhebbers, vogelaars, wandelaars en fietsers.

Sandra: “Men komt hier voor de rust en de ruimte, onthaasten en ontstressen zijn de sleutelwoorden. Onze bezoekers zijn echt niet op zoek naar een animatieteam!” n

Meer informatie: www.schlossmoehren.com

bed & breakfast

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 41

Ferry Fjordwaarts!

Hirtshals

vanaf Euro

16 h

Bergen

143,–

2 personen, 1 auto (max.

1,95 m. hoog en 5 m. lang), slaapstoelen en incl. belastingen en toeslagen

Bergen Oslo Sandefjord Stavanger

Langesund Kristiansand

StrĂśmstad

Hirtshals

Fjord Line NL Sint Maartenslaan 26 unit 19 | 6221 AX Maastricht Tel.: +31 43 327 00-61 | Fax: -62 E-Mail: info@FjordLine.nl

onroerend goed

“Een nieuwe uitdaging in Noorwegen” Al langere tijd trok het buitenland, en niet alleen tijdens vakanties.

Het leek oneindig veel nieuwe mogelijkheden te bieden, ook om er permanent te gaan wonen. Nederland werd steeds voller en een nieuwe uitdaging starten in Scandinavië leek steeds aantrekkelijker.

Dertien jaar geleden zetten ze de stap en vertrokken richting Noorwegen. Nu zijn ze toe aan iets nieuws. Hun bedrijf staat te koop. tekst

G

erald Tulp en Marja Braam hadden in Nederland geen ervaring in de hospitality branche. “Ik werkte in het verandermanagement. Bedrijven met problemen hielp ik er weer bovenop door de vaak interne problemen op een verantwoorde manier op te lossen”, vertelt Gerald. “Marja was jarenlang tandartsassistente. Ook totaal iets anders.”

nikki van schagen

Samen wilden ze graag vertrekken naar het buitenland om daar iets voor zichzelf te beginnen. Noorwegen leek hun wel wat.

“Marja kwam hier vroeger als kind al vaak met haar ouders. De Noorse cultuur sloot volgens ons ook het best aan bij de Nederlandse, zodat het verschil niet al te groot zou zijn. En het land is natuurlijk prachtig, met haar ongerepte natuur en ruimte.” Het was

een logische stap om in dit Scandinavische land te gaan zoeken naar een mogelijkheid.

Schouders eronder Gerald: “In het voorjaar van 2005 stuitten we op een leegstaand hotel-restaurant, het Kjølen Hotell in Østby. Gelegen vlak bij Trysilfjellet, het grootste skigebied van het land. Na een bezichtiging waren we

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 43

onroerend goed “Als de nieuwe eigenaar wil uitbreiden, is dat zeker mogelijk. In Noorwegen doet men niet al te moeilijk over vergunningen, en er is ruimte genoeg” enthousiast.” De mogelijkheden tot financiering werden uitgezocht en in juli 2005 vertrokken ze voorgoed richting het noorden om er hun eigen hotel te gaan runnen. Dat lijkt snel, maar Marja houdt niet van al te lang tobben: “Je kunt de dingen dan stuk denken, zeg ik altijd." Gerald:" En we zijn ook wel van het aanpakken – schouders eronder en we zijn gestart. We hebben de zaak jaar na jaar, langzaam maar grondig opgebouwd.

Een groeiende klantenkring ontstond, met daarnaast een restaurant dat regionaal goed bekendstaat.

Onze grootste groep gasten komt in de winter voor het alpineskiën, maar ook langlaufen is ontzettend populair. Jaarlijks hebben we ook veel Engelse ijsrally-gasten.

We hebben samenwerking gezocht met een oud-rallycoureur die rally-clinics opzet en dit zorgt ervoor dat ook veel Engelse autosportliefhebbers ons hotel weten te vinden. 65% van onze gasten is Scandinaviër, 10% is Brits en de overige 25% is van alles, ook Nederlanders, al valt hier nog zeker een groeimarkt aan te boren. Want Nederlanders zien we nog niet zo heel veel in de winter.”

Blije gasten Het hotel is het hele jaar door open. “Voorheen kwamen de gasten in de zomer vooral voor de rust en de mogelijkheid tot wandelen. Tegenwoordig hebben we meer actieve gasten”, vertelt Gerald. “In de zomer komt men nu voor onder andere hiking en mountainbiketochten, ook downhill. Ons bedrijf

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact op met: Hevesta Horecabemiddelingsen Adviesbureau Oudaen 23 1081 BB Amsterdam Telefoon: 085-0294800/ 06-53291399 Mail: info@hevesta.nl Website: www.hevesta.nl

44

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

is inmiddels uitgegroeid tot het bedrijf zoals wij dat voor ogen hadden. We runnen het hotel in familieverband, met hulp van een professioneel schoonmaakbedrijf. We doen dus bijna alles zelf en deze manier van werken past ons goed. In het restaurant serveren we huisgemaakte gerechten en de inrichting en aankleding van het hotel neemt Marja voor haar rekening. Gasten zijn vaak blij verrast als ze bij ons binnenkomen. Van de buitenkant ziet het hotel er typisch Noors uit, met de rode kleur. De sfeer die het interieur brengt ervaart iedereen als erg positief.

Mensen geven ons ook vaak complimenten dat het zo ontzettend mooi, schoon en netjes is. Ze voelen zich hier helemaal thuis.”

Volop mogelijkheden Het hotel ligt in een landelijke en rustige omgeving. Gerald: “Je hoort hier geen auto’s voorbijrazen, maar je zit wel dicht bij alle activiteiten en helemaal niet afgelegen.” Kjølen Hotell is met zijn negentien kamers een middelgroot tot klein hotel te noemen. Maar er zijn nog tal van groeimogelijkheden. “Wij hebben er zelf voor gekozen om niet te adverteren, omdat we niet te groot wilden worden.

Maar dat kan natuurlijk wel, dat is een persoonlijke keuze. Mocht een nieuwe eigenaar juist wel willen uitbreiden, dan is dat ook mogelijk. In Noorwegen doet men over het algemeen niet al te moeilijk over vergunningen, en het hotel staat op een groot stuk land.

Er is dus nog ruimte genoeg. Ook in het organiseren van activiteiten kan er nog van alles.

Toekomstige eigenaren kunnen bijvoorbeeld inzetten op themareizen, outdoor-activiteiten in groepsverband of andersoortige winter- en zomeractiviteiten. Op dit gebied is er veel groei te behalen.”, aldus Gerald. “We staan bovendien aan de vooravond van een nieuwe fase: er zijn veel ontwikkelingen in de regio.

De gemeente Trysil, waar Østby onder valt, heeft fors geïnvesteerd in allerlei voorzieningen. Samen met een Zweedse gemeente wordt momenteel gebouwd aan een nieuw regionaal vliegveld dat in de herfst van 2019 haar deuren zal openen. Doordat ons hotel in de toekomst nog beter bereikbaar is, zal deze ontwikkeling zeker effect hebben op het aantal hotel- en restaurantgasten. Mede hierom hebben wij besloten om ons hotel juist nu te verkopen.”

Op zoek naar rust “Het runnen van een hotel is best een druk bestaan. We worden een jaartje ouder en zijn toe aan een nieuwe uitdaging in ons leven. Eentje die wat minder hectiek met zich meebrengt”, vervolgt Gerald. “We vinden het stiekem wel erg leuk om het hotel te draaien, dus we investeren nog steeds, maar met de komst van het nieuwe vliegveld verwachten we dat het een stuk drukker gaat worden in het hotel. Persoonlijk willen we liever geen personeel aannemen omdat het voor ons op de huidige manier goed voelt. Daarom willen we graag het stokje overdragen aan anderen: een enthousiaste familie met emigratieplannen of een horecaondernemer die zijn geluk ergens anders wil gaan beproeven.” Bent u een potentiële emigrant, gericht op Scandinavië en zoekt u wat meer zekerheid? Dan is Kjølen Hotell volgens Gerald zeker de moeite waard om eens te bekijken. “Je hebt een dak boven je hoofd en je werk is paraat, je kunt er goed van leven en met onze vaste klantenkring spring je niet direct in het diepe.” n

onroerend goed

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 45

STAND238

VertrekNL-prijs 2019

Het beste idee voor ondernemen in het buitenland Doe mee met de VertrekNL-prijs 2019 en maak kans op een jaar lang gratis promotie!

Zo doet u mee Meedoen is simpel, u hoeft geen compleet businessplan in te zenden. Vertel de jury gewoon kort en goed waarom uw idee het beste idee is.

Gebruik daarvoor maximaal 600 woorden. U kunt ook een filmpje insturen waarin u uw plan toelicht in maximaal 1 minuut.

Mail uw inzending naar: redactie@vertreknl.nl onder vermelding van ‘VertrekNL-prijs 2019’.

U kunt via dit adres ook uw filmpje insturen (gebruik het mp4-formaat). Kijk voor de voorwaarden op www.vertreknl.nl.

Inzende n kan nog tot 15 apri l 2019!

STAND300

column

De Canadese droom tekst

T

boris dittrich | illustratie dick matena

oen ik nog in New York woonde en veel naar Amsterdam op en neer vloog, wilde ik altijd een raamplaats in het vliegtuig. Niets mooier dan wanneer je de oceaan over bent en het vaste land in zicht komt. Je vliegt over de kustlijn van Canada richting Boston, Verenigde Staten. Op de monitors kun je de reisroute volgen. ‘Sydney’ staat er bij een kustplaats van Nova Scotia. Het sprak altijd tot mijn verbeelding.

In 2009 vertrok opa Joannes Rutten met zijn kleinzoon Nick vanaf Schiphol naar Sydney. Ze wilden familie in Australië opzoeken. “Waar blijft ie nou?” vroegen ze zich af, toen ze in Sydney uitstapten en op het vliegveld op hun neef wachtten die hen zou komen ophalen. En wat was het koud in Australië...! Toen pas kwamen ze erachter dat ze in Sydney, Canada waren geland. Niet slim natuurlijk, wanneer je met Air Canada vliegt en verwacht aan de andere kant van de wereld, 'down under', uit te komen. Een dag later vlogen ze terug naar Amsterdam. Einde vakantie.

Maar opa Rutten is zeker niet de enige die deze fout maakte. In 2008 boekte een Argentijnse vrouw een vakantie naar Australië. Toen ze

in Sydney rondliep, vond ze het zo anders dan ze had verwacht. Het duurde even, maar toen ze haar vergissing merkte, heeft ze er het beste van gemaakt.

Een goede voorbereiding wanneer je op reis gaat, heeft zo zijn voordelen. Zeker wanneer je gaat emigreren.

Ik moest aan deze verhalen denken toen ik bij mijn ouders op bezoek was in het verpleeghuis waar ze allebei woonden.. Ze waren beiden in de negentig en zelfstandig thuis wonen was geen optie meer. In het verpleeghuis lag de gemiddelde leeftijd van de bewoners zeker wel rond de 90 jaar, schat ik zo. Er was zelfs een tafel waaraan steeds een aantal dames zat die allen rond de 100 jaar waren. Ze werden de ‘centennials’ genoemd. Vroeger was zo’n hoge leeftijd een absolute uitzondering, er werd in de krant over geschreven. Maar met de verbeterde voeding en gezondheidszorg zullen we de komende decennia veel mensen van boven de 100 jaar zien.

De dames aan die tafel speelden veel Scrabble en een kaartspel dat ik niet ken. Op een middag wenkte de verpleegster mij en vroeg of ik even bij hen wilde komen zitten. Het gesprek aan tafel ging over gemiste kansen.

De dochter van een van de oude dames kwam met een beproefde wijsheid: “Later in het leven heb je spijt van de dingen die je had willen doen, maar niet hebt gedaan. Méér spijt dan van de dingen die je gedaan hebt en die tegen bleken te vallen.”

Een van de dames viel in: “Ik had zo graag willen emigreren, mijn neven achterna die in de jaren vijftig naar Canada vertrokken en daar een boerenbedrijf begonnen. Een paar keer hebben mijn man en ik de formulieren ingevuld, hadden we al uitgezocht waar we wilden wonen, wat we zouden kunnen gaan doen.” Ze viel stil en staarde peinzend voor zich uit, alsof ze het moment opnieuw beleefde.

“Waarom is het niet doorgegaan?” vroeg ik.

“De voorbereiding”, sprak ze aarzelend. “Ja, de voorbereiding, dat was het.” Dit antwoord moesten we aan tafel even op ons in laten werken.

“Hoe bedoelt u?” vroeg ik.

De vrouw legde het woord ‘vacantie’ op het Scrabble-bord. De verpleegster, die inmiddels bij de tafel was teruggekeerd, keek kritisch. “‘Vakantie’ schrijven we tegenwoordig met een ‘k’, maar ik ben bereid het goed te rekenen.”

“Is dat even boffen”, mompelde de oude vrouw giechelend. En toen vervolgde ze: “Elke keer wilden we meer weten. Hoe het met de verzekering zat. Zouden we nog pensioen uit Nederland krijgen? Wat als we in Canada geen werk konden vinden? Telkens besloten we nog wat dingen uit te zoeken, omdat we goed voorbereid wilden zijn. Toen werd een van de kinderen ernstig ziek. Daarna mijn moeder. En zo was er iedere keer iets dat ons ervan weerhield om uiteindelijk de stap te zetten.”

“En nu zit je dan in ‘Avondrood’”, merkte een van de andere oude dames snedig op. “Ja, maar wat had ik het graag gewild. Naar Canada, het is nog steeds mijn droom. Ooit wil ik er nog naartoe.”

We keken allemaal naar haar. Niemand zei iets. n

Deze en andere columns zijn gebundeld in het boekje "De wereld rond met Boris Dittrich" , verkrijgbaar op stand 238

FEBRUARI 2019 VERTREKNL

| 47

puzzel en win

© sanders puzzelboeken, vaassen

Oplossing:

A

ls u de puzzel geheel heeft weten in te vullen, rangschikt u de letters in de gekleurde vakjes tot een woord in het oplossingenbalkje. De oplossing van de puzzel kunt u – met vermelding van uw naam en adres – sturen naar redactie@vertreknl.nl. Doet u dit vóór 15 maart 2019, dan maakt u willekeurig kans op een van deze drie prachtige titels: Noord-Vietnam: Avontuurlijk en cultureel, Zuid-Vietnam: Authentiek en modern of Bali: Uniek en veelzijdig. Ga mee naar Hanoi, Ho Chi Minh City, en geniet van de uitgestrekte Vietnamese kustlijn. Of laat de stress van alledag achter in een van de spa’s op Bali, met zijn schitterende rijstterrassen, mysterieuze tempels, witte stranden en dampende vulkanen. Ontdek deze bijzondere Aziatische landen met deze prachtige boeken, beschikbaar gesteld door uitgeverij Edicola. De winnaars van de prijspuzzel worden bekendgemaakt in VertrekNL nr. 36.

De oplossing van de puzzel uit VertrekNL nr. 32 is: Bonjour.

Wij feliciteren Peer Touwslager met het winnen van een exemplaar van Verrassende Drôme van uitgeverij Edicola. n

48

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

Ans ans en en Joop joop in in den den vreemde vreemde

FEBRUARI 2019 VERTREKNL OKTOBER 2015 VERTREKNL

| 49 | 77

emigratiewijzer FINANCIËLE ZAKEN OOM Verzekeringen STAND239 Voor de branche buitenlandverzekeringen neemt OOM Verzekeringen een unieke positie in door zich te positioneren als dé verzekeraar voor langer verblijf in het buitenland. Nederlanders die voor langere tijd in het buitenland verblijven kunnen bij OOM Verzekeringen terecht om goede, integere en passende verzekeringen af te sluiten.

Postbus 3036, 2280 GA, Rijswijk (ZH) T: 070 353 21 00 (ma-vrij 8.30 uur – 17.00 uur) info@oomverzekeringen.nl, www.oomverzekeringen.nl

GEZONDHEIDSZORG Travel Doctor Travel Doctor is er voor iedereen die voor korte of langere tijd op reis gaat en daarbij geen onnodig gezondheidsrisico wil lopen. Het is verstandig om zo’n 8 weken vóór vertrek een afspraak te maken. Voor belangrijke reisinformatie, reisvaccinaties en preventieve artikelen zoals Deet, klamboes, ORS en zonnemelk, kunt u bij Travel Doctor terecht. Ook voor bestemmingen als Turkije, Egypte en Kroatië worden vaccinaties aanbevolen. Travel Doctor heeft circa 50 vestigingen in Nederland en is u graag van dienst vóór, tijdens en na de reis. De kosten worden meestal vergoed door uw zorgverzekeraar (check uw polis). www.traveldoctor.nl, info@traveldoctor.nl

HEIMWEE Aeffectivity Aeffectivity is een psychologenpraktijk die zich met behulp van gesprekken en online therapie richt op Nederlanders met ondermeer stemmingsklachten, angstklachten, expatproblematiek en relatieproblemen. www.aeffectivity.com, T: +31 6 28 35 88 04 info@aeffectivity.com

ONDERWIJS Wereldschool STAND250 Vergeet Nederland(s) niet en voorkom een (taal)achterstand! De Wereldschool biedt al sinds 1948 erkend Nederlands onderwijs in het buitenland aan (2 tot 18 jaar). Inmiddels hebben we meer dan 1.000 leerlingen, verspreid over 109 landen. Wij bieden u een gratis adviesgesprek met één van onze onderwijsadviseurs aan. Neem vrijblijvend contact op.

T: 0320-229927, info@wereldschool.nl, www.wereldschool.nl Stichting NOB STAND201 15.000 kinderen volgen wereldwijd Nederlands onderwijs via een bij NOB aangesloten school of organisatie voor afstandsonderwijs.

Deze onderwijsinstellingen staan onder kwaliteitstoezicht van de Nederlandse

50

|

VERTREKNL FEBRUARI 2019

onderwijsinspectie. Stichting NOB ondersteunt het Nederlands onderwijs in het buitenland sinds 1980 in opdracht van de Nederlandse overheid. Ouders die van plan zijn om naar het buitenland te vertrekken informeren wij graag over de mogelijkheden. www.stichtingnob.nl

ORIËNTATIE NRC De Week De krant voor alle Nederlanders die thuis zijn in het buitenland. Waar u ook woont in de wereld, u ontvangt wekelijks de internationale editie van NRC Handelsblad, uw stukje Nederland in het buitenland. NRC De Week geeft u het belangrijkste nieuws met achtergronden en analyses. Abonneren kan via www.nrc.nl/vertreknl

PAPIERWERK BDO Doet u zaken in het buitenland of bent u van plan om dat te gaan doen? BDO heeft specialisten in dienst die u kunnen adviseren en ondersteunen bij verschillende thema’s, zoals: buitenlandse anticorruptie wetgeving; Global Outsourcing en Transfer pricing. Meer informatie via www.bdo.nl of bel 030 284 97 58.

Visa4you STAND225 Begeleidt u vanaf het eerste begin tot het moment dat u het visum in uw paspoort heeft gekregen. Uw emigratiespecialist naar Australië, Canada en Nieuw-Zeeland.

Pieperij 11, 7924 PZ, Veeningen, T: 0528 39 11 18 info@visa4you.nl, www.visa4you.nl

TAAL Language Institute Regina Coeli Het taleninstituut is opgericht door de Zusters Kanunnikessen van de Heilige Augustinus in Vught, en verzorgt jaarlijks ruim 3100 taaltrainingen. De volgende talen worden aangeboden: Nederlands, Engels, Duits, Frans, Spaans, Italiaans en Portugees.

Martinilaan 12, 5262 BR Vught, T: 073 68 487 90, rcmail@reginacoeli.nl

VERHUIZEN Jacobs Verhuizingen BV Jacobs Verhuizingen is een familiebedrijf dat gespecialiseerd is in internationale verhuizingen. Wij doen particuliere en zakelijke verhuizingen, maar ook kleine deelpartijen is geen probleem. Wij zijn gespecialiseerd in Scandinavië, Oostenrijk en Zwitserland, maar verhuizen ook naar alle andere Europese en Wereldwijde bestemmingen. Tussentijdse opslag is mogelijk in een van onze geconditioneerde opslagloodsen.

Markweg 19, 6883 JL Velp, T: 026 361 95 84, info@jacobs.nl, www.jacobs.nl

Smilda & Zn. Smilda is Frankrijkspecialist en biedt een mix van logistieke oplossingen voor distributie, dedicated en speciaal transport. Daarnaast hebben zij een verhuisafdeling voor particuliere en projectverhuizingen, nationaal en internationaal, en kunnen zij zowel de montage als de opslag verzorgen.

Kapteynlaan 4, 9351 VG Leek, T: 0594 64 52 66, www.smilda.nl Zoologistics Gespecialiseerde agent voor het organiseren van luchttransport voor uw huisdieren, exoten, pluimvee of biologische producten.

Hoeksteen 153, 2132 MX Hoofddorp, T: 020 3165093, pets@zoologistics.nl

WERKEN/ONDERNEMEN DroomplekAcademie.nl STAND244 U droomt van een bijzondere B&B, een leuk hotelletje, een relaxte camping of sfeervolle vakantiehuizen. Maar: waar te beginnen?

Hoe pakt u dat aan en waar haalt u het geld vandaan? Wat moet u allemaal doen om uw droombedrijf succesvol te maken? Want u wilt in het hoogseizoen geen huis vol lege bedden of een trieste verlaten camping.

Hans & Nel begrijpen deze vragen. Ze runden 7 jaar lang op succesvolle wijze, met vallen en opstaan, een kleinschalig gastenverblijf.

Ze verklappen al hun geheimen en geleerde lessen, zodat u uw eigen buitenlanddroom vol vertrouwen kunt waarmaken.

Hans & Nel www.droomplekAcademie.nl EURES STAND234 Werken in Europa? Regel het zelf! Wat moet u weten en regelen als u gaat werken in Europa? En hoe kan UWV EURES u helpen? Een gedegen voorbereiding is een belangrijke voorwaarde voor een succesvol vertrek naar het buitenland. Werken in het buitenland is immers iets anders dan een vakantie.

Start uw voorbereiding op: werk.nl/eures

WONEN Uwnieuwetoekomst Organiseert samenwerking en daadkracht op het vlak van regiopromotie, arbeidsmarktbevordering, bevolkingsimmigratie en positieve beeldvorming van Zeeuws-Vlaanderen.

Uwnieuwetoekomst is een initiatief van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten (Hulst, Sluis en Terneuzen), het bedrijfsleven en instellingen in Zeeuws-Vlaanderen.

Meer informatie via www.uwnieuwetoekomst.nl.

Droomt u van wonen in het buitenland?

Lees magazine VertrekNL en maak uw droom waar!

Als hét emigratiemagazine van Nederland is VertrekNL een bron van ervaringsverhalen. Ieder land is uniek en dus maken we sinds juli 2015 landenspecials vol informatie en tips over het land waar u mogelijk naartoe zou willen verhuizen: Canada, Italië, Zweden, Verenigde Staten, Frankrijk, Australië, NieuwZeeland, Portugal, Frankrijk, Oostenrijk en Azië passeerden de revue. In 2019 verwachten we Aruba, Bonaire en Curaçao. Nieuwsgierig?

Neem dan nu een abonnement op VertrekNL via de antwoordkaart of bestel een los nummer via www.vertreknl.nl/magazine.

✂

JA, ik ontvang graag*

n Abonnement (6x kwartaalmagazine + online-archief) E 39,– (normaal € 58,50) n Online-abonnement (1,5 jaar onlinemagazine) E 19,50 n Los exemplaar VertrekNL (land) voor E 6,95** per uitgave NAAM

M/V

ADRES POSTCODE PLAATS TELEFOON NR E-MAILADRES

n Ik machtig VertrekNL het abonnementsgeld automatisch af te schrijven van mijn banknummer:

n Ik ontvang graag een factuur (extra kosten € 2,50) DATUM

HANDTEKENING

* Als u een abonnement heeft, dan ontvangt u 6 uitgaven van VertrekNL zonder verzendkosten.

Voor verzending buiten Nederland zijn de tarieven op aanvraag.

Abonnementen zijn tot wederopzegging met een opzegtermijn van 3 maanden. ** Exclusief € 1,95 verzendkosten

VERTREKNL Antwoordnr 701 9950 VJ LEENS

BEURSACTIE 5 EURO!

Nu 5 9 .

6 â‚n a v voor:

,tukEpe5 rs

Gratis sleutelhanger?

Kom naar stand 238 OP=OP