vnl-15-voor-web by Uitgeverij Personalia

4 e j a a r ga n g n u m m e r 15

www.vertreknl.nl

het magazine voor wonen, werken en leven in het buitenland

special

Emigratiebeurs

de internationale blik van yolanthe sneijder-cabau emigranten in de wachtkamer “dat we ooit een keer vertrekken, daar blijven we van dromen” tineke de nooij “in zuid-afrika leef ik laid-back” Nederlandse ondernemers plukken de vruchten in turkije

E 6,50 ISBN 978-90-792-8700-0

deel 6 van Heer Bommel en de Pas-kaart i in t e r v i e ws i r e p o r tag e s i ni e u ws i c o l u m ns i

voorwoord

Emigreren in drie stappen

o’n acht jaar geleden vertrok ik samen met mijn vrouw Mirjam vanuit de Bollenstreek naar Groningen vanwege de welbekende en voorspelbare drie R’s: Rust, Ruimte en (natuurlijke) Rijkdom. Ook de wijze van deze binnenlandse emigratie was zeer voorspelbaar. Ik heb namelijk eerst weifelend heen en weer gereden tussen mijn pittoreske woonplaats Leens en mijn bruisende werkplek in Den Haag, om pas na twee jaar een keuze te maken en te gaan voor complete integratie, om vervolgens direct te worden geconfronteerd met les 1 van emigreren. Les 1: leer eerst de taal. Zo mag het een wonder heten dat ons huis niet knalroze, maar grasgroen is geschilderd, want het Gronings is een taal apart, en mijn schilder is heel Gronings, en voor mij dan ook volledig onverstaanbaar. Les 2: zorg voor een baan of anders voor een kist vol geld, want de eerste periode – en die kan maanden tot zelfs jaren duren – moet je zelfvoorzienend zijn. Je nieuwe plaatsgenoten moeten je namelijk leren kennen en jij hen, en het verkrijgen van een nieuwe baan is dan zeker geen vanzelfsprekendheid. Eigen volk eerst! Les 3: dat betekent dat je je bekend moet maken met je nieuwe omgeving, een netwerk moet opbouwen en vertrouwen moet creëren. Wie is die nieuwkomer, wat brengt hij ons, of is hij een bedreiging voor onze normen en waarden? Of erger, is hij een banenpikker? Kort samengevat: het succes van uw emigratie wordt bepaald door: taal, werk (geld) en vertrouwen, met als basisvoorwaarde: lef en overtuiging. Dus niet weifelen, maar volledig emigreren en niet pendelen tussen twee adressen en/of vasthouden aan uw taal en gebruiken. Emigreren is loslaten, om vervolgens open te staan voor nieuwe invloeden. Uw lef zal worden beloond met fantastische hoogtepunten en – mits u beschikt over voldoende incasseringsvermogen – ook met onvermijdelijke dieptepunten.

foto peter beemsterboer

Een van onze hoogtepunten was de lancering van VertrekNL magazine. Uitstekend te maken vanuit het pittoreske dorpje Leens met gepassioneerde professionals, allemaal opererend vanaf hun eigen adres in binnen- of buitenland. Het magazine, maar ook de website – met zo’n 27.000 bezoekers per maand het grootste emigratieplatform van Nederland – heeft u als lezers in groten getale warm onthaald, waarvoor hartelijk dank! En dit allemaal dankzij de lessen 2 en 3. Nu alleen nog les 1 snel onder de knie krijgen, want volgend jaar moet er weer geschilderd worden… n

s e b va n d e r k a a d e n ui t g e v er Ver t re k N L en w erel d m a g azine

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 5

Pagina

Emigratiebeurs Special Werken in Zweden en Canada 11 Column Boris Dittrich 12 Bed & Breakfast Vandrarhem Lergodset van Lieneke Luijt en Koos Bultje 14 Interview De internationale blik van Yolante Sneijder-Cabau 21 Haagse zaken Consulaten en spagaten 22 Dilemmaâ&#x20AC;&#x2122;s Tineke de Nooij is laid back in Zuid-Afrika 26 Reportage Step Vaessen, correspondent voor Al-Jazeera in IndonesiĂŤ 32 Onroerend goed Rust in de Franse Louhanaise 36 De immigrant Een kijkje in de keuken van Filipe Manuel Goncalves da Costa 42 Emigranten in de lucht Een nieuwe rubriek, Jannes Oldenbeuving bijt het spits af

VERTREK NL FEBRUARI 2014

inhoud

58 22

36 14

44 Reportage Nederlandse ondernemers plukken de vruchten in Turkije 51 Voorwoord Special Tom Bey 53 Ondernemersprijs 2014 10 ondernemers doen een gooi naar de hoofdprijs 56 Waarom Canada? Daarom Canada! 58 Reportage Emigranten in de wachtkamer 63 Specialisten over werken in Zweden en Canada 71 Column Ger Apeldoorn

En verder... voorwoord kortom vertrekhal strip advies boeken puzzel lezersservice emigratiewijzer volgende keer

5 9 31 39 41 72 77 79 80 82

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 7

Vertrek goed voorbereid met deze nieuwe gidsen

Nieuw-Zeeland is bij uitstek een land voor natuurliefhebbers. De gids biedt, naast gedegen informatie, ook vele unieke ervaringen. Met schitterende fotografie en handige kaarten. Prijs € 24,95

De National Geographic Reisgids Australië is ideaal voor bezoekers die verder willen gaan, en bevat ook unieke belevenissen, dagtrips buiten gebaande paden en wandelingen en autotochten. Prijs € 24,95

Hoe vraag je in het Frans hoe iemand heet? Wat eten ze in Italië? En welke feestdagen zijn er in Spanje? Het rugzakje Jippie geeft kinderen van 8 tot 12 jaar álle antwoorden. Prijs € 14,95

Zweden is een uitbundige verzameling van landschappen, culturen en klimaten. Maak kennis met de verschillende gebieden, en ontdek de hoogtepunten én insider tips van dit Scandinavische land. Prijs € 16,95

Macedonië, ‘Parel van de Balkan’, verwelkomt bezoekers met open armen. De gids toont je de prachtige natuur, maar ook de tradities die Macedoniërs met verve in ere houden. Prijs € 16,95

Singapore heeft een spectaculaire transformatie ondergaan naar een futuristische wereldstad vol glamour. Ontdek de plekken die je niet mag missen tijdens een kort of lang bezoek. Prijs € 9,95

Meer informatie: www.kosmosuitgever s.nl Deze boeken zijn nu verkrijgbaar in de (o nline) boekhandel.

Daling aantal arbeidsmigranten Limburg

olgens onderzoeksbureau E,til zullen de komende jaren steeds minder arbeidsmigranten uit voornamelijk Polen naar Limburg komen. Dat vormt een probleem gezien de voorspelde krimp op de arbeidsmarkt. De toestroom van arbeidsmigranten naar Limburg zal de komende jaren fors dalen en daardoor te klein zijn om die krimp op te vangen. Als oorzaken van de dalende immigratie noemt E,til in zijn nieuwste bevolkings-

prognoses tot 2050 onder meer het feit dat Duitsland zijn arbeidsmarkt openstelt voor burgers van de nieuwe EU-lidstaten en de stijgende welvaart in Polen. Veel gemeenten in met name Noord-Limburg zien de aanwas van het aantal arbeidsmigranten als dĂŠ oplossing om de krimp tegen te gaan en de woningbouw op gang te houden. Volgens E,til zal de toeloop de komende jaren echter aanzienlijk minder zijn dan in de periode 2009-2012, toen er nog jaarlijks 2000 tot 3000 meer (arbeids)migranten en studenten

naar Limburg kwamen dan er vertrokken. In 2012 kwamen er bijvoorbeeld 2900 arbeidsmigranten en studenten. In Noord-Limburg was het saldo arbeidsmigranten in 2012 662 en in Midden-Limburg 635. E,til voorspelt dat het verschil tussen emigratie en immigratie in geheel Limburg de komende tientallen jaren onder de duizend personen per jaar zal blijven. Om de krimp te compenseren, zou het positief saldo volgens het bureau jaarlijks 2000 moeten zijn en tussen 2040 en 2050 zelfs 7500. n

kortom kort Meer jongere arbeidskrachten van buitenaf nodig Het European University Institute heeft becijferd dat tegen 2025 de arbeidspopulatie van mensen tussen de 15 en 45 jaar ernstig zal zijn geslonken. Door vergrijzing (meer ouderen) en ontgroening (mensen krijgen minder kinderen) daalt dit aantal jonge arbeidskrachten relatief en absoluut. In totaal zou het aantal mensen onder de 45 jaar tegen 2025 dalen van 131 miljoen in 2010 tot 110 miljoen in 2025. Van de Noord-Europese

landen komt vooral Duitsland in de problemen met een krimp van 18%. Dat land heeft behoefte aan 4,15 miljoen nieuwe werkkrachten. Volgens het rapport moeten in de hele EU 21,5 miljoen migranten worden geĂŻmporteerd, wil men het aantal mensen onder 45 op het niveau van 2010 houden. Paspoort twee keer zo lang geldig Vanaf 9 maart 2014 worden de paspoorten en identiteitskaarten met een geldigheidsduur van tien jaar voor volwassenen

ingevoerd. Op dit moment is een paspoort vijf jaar geldig. Met de uitgave van de nieuwe paspoorten en identiteitskaarten veranderen ook de tarieven voor de reisdocumenten. Zo kost een paspoort nu bij een gemeente maximaal E 50,35 en zal straks voor mensen van 18 jaar en ouder E 66,96 kosten. Dit paspoort is dan wel twee keer zo lang geldig als nu het geval is. Een identiteitskaart die straks tien jaar geldig is, kost dan voor volwassenen E 52,95. Het kost nu E 41,90. n

februari 2014 VERTREK NL

| 9

foto peter beemsterboer

kortom

Bevolking Caribisch Nederland groeit U it recente CBS-cijfers blijkt dat sinds 1 januari 2010 de bevolking van Caribisch Nederland is toegenomen met 2400 personen. Deze toename kan vrijwel geheel worden toegeschreven aan immigratie. Op 1 januari 2013 woonden in Caribisch Nederland ruim 23.000 personen: 17.400 op Bonaire, 3900 op Sint Eustatius en 2000 op Saba. In absolute zin was de toename het grootst voor Bonaire, met 1900. De bevolking van Sint Eustatius en Saba groeide in die drie jaar met respectievelijk ongeveer 300 en 200.

Toegenomen immigratie In 2011 en in 2012 lag de immigratie met respectievelijk 2200 en 2300 personen beduidend hoger dan in 2010. Toen was de immigratie 1800. Meer dan een kwart van de immigranten komt uit Nederland en een ander kwart uit de Verenigde Staten en Canada. De immigratie uit Zuid-en Midden-Amerika bestaat voor meer dan 60 procent uit Peruanen,

Colombianen en mannen en vrouwen uit de Dominicaanse Republiek. Saba is populair onder mensen uit de Verenigde Staten en Canada. Dat hangt samen met de vestiging van de Saba University School of Medicine op het eiland. De universiteit heeft een partnerrelatie met Amerikaanse en Canadese ziekenhuizen, waardoor er veel studenten uit Noord-Amerika komen studeren. Bonaire trekt relatief veel Nederlanders.

Nederland populair bij emigranten Nederland is op zijn beurt weer populair bij emigranten uit Caribisch Nederland. Ook vertrekken er relatief veel emigranten naar een ander eiland van het Caribisch deel van het Koninkrijk. Van de emigranten op Bonaire vertrekt de helft naar Nederland. Emigranten met onbekende bestemming zijn vrijwel allemaal medische studenten die vanuit Caribisch Nederland weer teruggaan naar hun geboorteland. n

kortom kort

Superrijken emigreren naar Dubai Dubai is voor de superrijken de beste locatie van de wereld. Dat concludeert consulent Knight Frank in zijn onderzoek naar de levensomstandigheden in drieëntwintig bestemmingen die rijken een aantal voordelen te bieden hebben. Dubai haalt volgens het rapport vooral hoge scores in het aanbod aan internationale scholen, ontspanningsmogelijkheden en zonneschijn. De Kaaiman Eilanden, Mallorca en Genève eindigen op een gedeelde tweede plaats. Deze locaties worden op de voet gevolgd door Londen en Hongkong, die eveneens hoge scores lieten zien op het gebied van onderwijs en sterrenrestaurants. De traditionele belastingparadijzen – zoals de Zwitserse stad Zug – eindigen relatief laag. Dit komt dus omdat de superrijken bij hun keuzes niet alleen fiscale factoren in rekening brengen. Paspoorten in de uitverkoop Malta kondigde onlangs aan om paspoorten te willen gaan verkopen aan gefortuneerde buitenlanders. De Maltese nationaliteit zou dan worden aangeboden tegen onder meer betaling van 650.000 euro. Malta hoopt op een paar miljard euro extra inkomsten van „individuele beleggers”. Het Europees Parlement in Straatsburg wil dit echter voorkomen en stelde dat EU-landen geen paspoorten voor grof geld mogen verkopen aan niet-EU-burgers. Met het paspoort van één EU-land heb je immers toegang tot de rest van de Europese Unie zonder visum. Een ruime meerderheid van de afgevaardigden riep de Europese Commissie in Brussel op te onderzoeken of deze omstreden „uitverkoop” niet indruist tegen de normen en waarden van de EU. n

VERTREK NL februari 2014

column

illustratie

andrea kruis

De wachtkamer B O R I S D I T T R I C H d irec t eur bi j hu m an ri g h t s wat ch in B erli j n

ij het woord ‘wachtkamer’ denk ik meteen aan de dokter. Ik zie een lage tafel voor me met wat beduimelde tijdschriften, een rij ongemakkelijke stoelen tegen de muur en een fletse reproductie van een Hollands landschap onder de klok. De minuten tikken voorbij. De aanwezige patiënten praten niet met elkaar. Het is ieder voor zich, de gedachten gaan uit naar de eigen gezondheid. Dan komt de assistente de wachtkamer binnen en is de volgende patiënt aan de beurt. Vaak heb ik in mijn leven in wachtkamers gezeten. Het is alsof er van buitenaf iemand op de rem trapt. Ineens sta je stil, je wacht op wat komen gaat, je moet hier zijn, je kunt niet ontsnappen. En bijna altijd overviel me in de wachtkamer de existentiële vraag: hoe gaat het eigenlijk met me? Wat staat me straks te wachten? Hoe zal het verder gaan? Vragen die je jezelf eigenlijk nooit stelt, bij gebrek aan tijd, druk bezig met je dagelijkse beslommeringen. Maar in de wachtkamer dringen de vragen zich als vanzelf op. Wachtend op je beurt om de behandelkamer binnengeleid te worden denk je dan na over de zin van het leven, over het belang van een goede gezondheid. En soms krijg je op zo’n vraag ook een antwoord. Zomaar, vanuit het niets, zie je een nieuw perspectief, krijg je een bijzondere inval. Dat vergoedt het chagrijn van het wachten.

Stilstaan Daarom zou ik iedereen die de wens heeft te emigreren een verblijf in de wachtkamer van het leven willen aanraden. Voor je gaat emigreren moet je veel zaken regelen. Het is een geren en gedraaf. Zijn je papieren in orde, heb je de noodzakelijke vergunningen en verzekeringen? Je hebt nauwelijks tijd om stil te staan en na te denken over essentiële vragen. Weet je wel wat het betekent je ouders achter te laten? Of hoe het zal voelen niet meer in de buurt van je kinderen te zijn? Zijn er nog losse eindjes die je aan elkaar moet knopen?

te keren, een huis en een baan te vinden. Beter dus om je van tevoren goed te realiseren waar je aan begint. In die wachtkamer is het van belang je af te vragen: weet ik wel waar ik aan begin? Wil ik echt weg? Waarom wil ik eigenlijk vertrekken? Ben ik eerlijk tegen mezelf? Is het omdat ik bepaalde problemen wil ontvluchten of is het een positieve keuze om ergens anders in de wereld opnieuw te beginnen?

“Je denkt een nieuw bestaan op te bouwen, maar je neemt jezelf en de bagage van je leven mee” Op mijn vele reizen naar verre landen heb ik nogal wat Nederlandse emigranten gesproken. Wat me opvalt is dat veel mensen tot dezelfde conclusie komen: je denkt een nieuw bestaan op te bouwen, maar je neemt jezelf en de bagage van je leven mee. Als je problemen in Nederland hebt en die niet hebt opgelost, dan kun je ervan op aan dat die problemen ook in je nieuwe land zullen opspelen. De man die ik in Sydney sprak en die zijn echtscheiding niet goed verwerkt had, vertrouwde me toe dat hij in Australië in therapie was gegaan, omdat zijn verdriet maar niet overging. “Ik wou dat ik met mijn ex-vrouw in het reine was gekomen voor mijn vertrek, het had me een hoop ellende in mijn nieuwe land bespaard. Had ik maar even pas op de plaats gemaakt om mijn zaakjes goed af te ronden, maar ik was zo druk met mijn toekomst bezig dat ik geen aandacht meer gaf aan mijn verleden.” In zijn geval zou een verblijf in de wachtkamer van de emigratie zijn nut hebben bewezen. n

Heimwee Ik heb weleens emigranten ontmoet die hun handen vol hadden om hun vertrek naar het buitenland te regelen en die, toen ze daar eenmaal een tijdje woonden, heimwee begonnen te krijgen. Maar toen ontdekten ze hoe ingewikkeld het is om weer naar Nederland terug

februari 2014 VERTREK NL

| 11

bed & breakfast | leven

VERTREK NL FEBRUARI 2014

In deze rubriek vertellen eigenaren van een B&B over de passie voor het vak, de vooren nadelen van het runnen van een B&B, de diversiteit aan gasten, maar natuurlijk ook wat hun eigen locatie zo bijzonder maakt. tekst

jorine de bruin

In deze uitgave maakt u kennis met Lieneke Luijt en Koos Bultje. Sinds september 2013 runnen zij B&B en Vandrarhem Lergodset te Hammarstrand in Zweden.

ind augustus 2013 vertrokken Lieneke Luijt en Koos Bultje vanuit het Friese Hardegarijp naar Midden-Zweden. Beiden zegden hun baan bij de overheid op om aan dit Zweedse avontuur te kunnen beginnen. Lieneke: “We hebben de panden van onze B&B per 1 september 2013 overgenomen van de vorige, Duitse eigenaren. De panden bestaan uit een voormalige boerderij, een bijgebouw – de Vandrarhem, jeugdherberg –, een saunagebouw met plaats tot vijftien personen en nog enkele kleine bijgebouwen.”

Onbetaalbare vrijheid Klantgerichtheid staat bij Lieneke en Koos hoog in het vaandel. “Dus als gasten om zes uur ’s ochtends willen ontbijten, dan regelen wij dat”, zegt Koos. “Wij vinden het belangrijk dat er veel mogelijkheden voor onze gasten zijn. Zo kan het ontbijt in onze keuken genuttigd worden, met of zonder ons. Daarnaast beschikken we over een grote houtgestookte sauna en kan men in de gemeenschappelijke

keuken ook zelf eten koken. Op ons buitenterrein is er uiteraard ook gelegenheid voor diverse buitenactiviteiten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan badminton en jeu de boules.” De B&B betekent meer voor Lieneke en Koos dan ze vooraf hadden kunnen inschatten. Koos: “De gesprekken met onze gasten, ongeacht het onderwerp, geven ons elke keer weer meer energie om door te gaan. Bovendien is het feit dat we nu eigen baas zijn en van de vrijheid in Zweden kunnen genieten onbetaalbaar.”

“De gesprekken met onze gasten geven ons energie” Lieneke en Koos omschrijven hun B&B liefdevol: “Persoonlijke ontvangst door ons, aandacht voor de gasten en hen natuurlijk de tijd en rust geven om lekker te kunnen ontspannen. Onze bezoekers krijgen veel vrijheid en ruimte geboden.”

Karakteristiek De B&B is gehuisvest in een pand van meer dan honderd jaar oud, dat in de beginjaren een boerderij was. Maar er is natuurlijk wel Wi-Fi aanwezig en er zijn vier televisies voor de gasten. “Het is een karakteristiek pand met een warme uitstraling”, legt Lieneke uit. “Gasten voelen zich dan ook meteen thuis

bij ons, zowel ouderen als jongeren.” Ook in de beide gemeenschappelijke ruimtes is met alle leeftijden rekening gehouden. “Zo is er gelegenheid tot het spelen van een bordspel, is er een dartbord aanwezig, een poolbiljart en een professioneel voetbalspel. En wij bieden ook de mogelijkheid tot het huren van fietsen of een camper.” Lieneke en Koos hebben een bedrijf gekocht dat bestaat uit hun woning, die wordt ingezet als B&B, en de Vandrarhem. Er zijn zes gastenkamers in de B&B en zeven in de jeugdherberg. Er is vanaf september hard gewerkt om het geheel een wat modernere uitstraling te geven en ook de entreehal en de opgang naar een voorraadruimte aan het huis en de buitendeuren zijn drastisch aangepakt. Ook buiten is er hard gewerkt. Lieneke en Koos: “Daarnaast zijn we zelf ook druk bezig geweest om contacten te leggen en de omgeving voor onze gasten te verkennen. Verder gaan we drie dagen per week naar Zweedse les. Alles voor onze gasten.” n

Wilt u ook een verblijf boeken bij B&B en Vadrarhem Lergodset of meer informatie? Lieneke Luijt en Koos Bultje Lergodset Gästgiveri och STF-vandrarhem Idrottsvägen 2, 840 70 Hammarstrand Jämtland, Sverige. T: 0046-0 69655666 E: info@lergodset.se, I: www.lergodset.se

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 13

interview

VERTREK NL FEBRUARI 2014

interview

De internationale blik van Yolanthe Sneijder-Cabau

“Verschillende

culturen

hebben mij gevormd tot

wie ik ben” tekst

heleen ronner

Yolanthe Sneijder-Cabau woonde al op Ibiza, in Nederland en Italië. Sinds 2012 zit ze met haar man Wesley Sneijder in het hippe Istanbul. Het aanpassingsvermogen dat Yolanthe als jong meisje al moest ontwikkelen, maakt haar de ideale immigrant. Waar andere voetbalvrouwen wanhopen, maakt een nieuw land met een andere cultuur haar nieuwsgierig: “Het is een verrijking dat ik op verschillende plekken heb gewoond.” FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 15

interview

olanthe Sneijder-Cabau benadrukt het in al haar interviews: de carrière van haar man staat nu even op 1. Als voetballer bij Galatasaray en Oranje is het leven van Wesley Sneijder heel hectisch. Yolanthes film- en tv-carrière staat daarom op een lager pitje. Op en neer van Istanbul naar Hilversum voor een kleine presentatieklus? Nu even niet. Tegelijkertijd is stilstaan niet haar stijl. Ze stort zich vol energie op haar leven in de Turkse hoofdstad, volgt taallessen, heeft haar sieradenlijn YC Jewels en acteert en presenteert nog steeds. Ook blijft ze zich inzetten voor de stichting Free a Girl, die meisjes uit de prostitutie bevrijdt en bijdraagt aan de veroordeling van mensenhandelaren en pooiers. Omdat we bij VertrekNL natuurlijk juist geïnteresseerd zijn in haar internationale blik, maakt ze bij uitzondering tijd voor een interview. Jij hebt in een paar Europese lidstaten gewoond. Voel je je daardoor Europeaan? “Ja, ik voel me zeker wel Europeaan, maar boven alles ben ik Nederlandse en liggen mijn roots in Spanje. Dat zijn de twee culturen die mij in eerste instantie hebben gevormd tot wie ik ben. Doordat ik in een aantal grote steden in Europa heb gewoond, heb ik van verschillende culturen de mooie en ook minder mooie aspecten beleefd. Al deze ervaringen neem ik mee en kan ik toepassen in mijn eigen leven. Waar ik ook ben. Dat zie ik als een verrijking.” Je reist voor Free a Girl ook ver buiten de Europese grenzen, wat betekenen die reizen voor jou? “Alle reizen die ik voor Free a Girl maak, zijn heel indrukwekkend. De situatie waarin meisjes leven is vaak verschrikkelijk. De reis naar India zal ik bijvoorbeeld nooit vergeten, want daar kwam ik het dichtst bij de echte hel waar de meisjes in leven. Ik bezocht de bordelen en stond oog in oog met ze. Je ziet hun verdriet. Het is er warm en de lucht is ondragelijk. Je kunt je niet voorstellen dat deze meisjes door 20 tot 30 mannen per dag verkracht worden. Ze zitten in een hokje van 1 bij 2 meter, waar ze pas uit mogen als het slot van de deur wordt gehaald. En in Cambodja ontmoette ik een meisje van 10 dat jarenlang gedwongen in de prostitutie

VERTREK NL FEBRUARI 2014

heeft gezeten. Als ze niet deed wat haar pooiers haar vroegen, werd ze mishandeld. Ze sloegen haar met een koekenpan en haar hoofd werd tegen de muur geslagen. Ze zat vast in een hokje zonder daglicht. Soms had ze wel 25 klanten op een dag. Nu is ze bevrijd en weer terug bij haar familie. Dat zijn ontmoetingen die ik nooit zal vergeten.” Zou je zonder jouw internationale jeugd en leven net zo betrokken zijn geweest bij de internationale misstanden, zoals de seksuele uitbuiting van meisjes? “Doordat ik in verschillende landen heb gewoond en veel gereisd heb, heb ik met eigen ogen kunnen zien hoe mensen elders leven en wat voor verschillen er zijn in deze wereld. Kinderleed heeft mij altijd al erg bezig gehouden en daarom heb ik op mijn 21e de stichting opgericht.” Slokt je nieuwe bestaan je nu niet te veel op om nog naar landen als Cambodja te reizen? “Op dit moment heb ik het inderdaad druk met mijn sieradenlijn, mijn carrière als actrice en ik wil ik er ook zo veel als mogelijk zijn voor Wesley. Maar ik zal altijd tijd maken voor de projecten en jaarlijks op reis gaan om een van onze partnerorganisaties te bezoeken. Ook heb ik een armbandje ontworpen voor Free a Girl, dat is gemaakt van schitterende steentjes met in het midden een fijn goud logootje van de stichting. De steentjes lijken net allemaal kleine sterretjes die glinsteren. Zo zie ik de meisjes ook wanneer ze weer een veilig thuis hebben. Ik vind dat elk meisje zou moeten schitteren als een ster.” Zie je hun toekomst ook echt positief in? “Wesley en ik dromen ervan dat wij op een dag onze toekomstige kinderen een veilig

Yolanthe Sneijder-Cabau (28) Yolanthe werd geboren op Ibiza, Spanje. Na turbulente jonge jaren ging haar Nederlandse moeder met Yolanthe en haar 7 broers en zussen terug naar Nederland. Ze was toen 5. Haar Spaanse vader bleef op het eiland. Al op de middelbare school woonde ze op zichzelf, waarna zij al snel werd ontdekt als multitalent. Ze acteerde in Onderweg naar Morgen, speelde in verschillende films en was presentatrice bij BNN en de Tros. Ze heeft inmiddels ook een eigen sieradenlijn: YC Jewels. Het armbandje dat Yolanthe voor Free a Girl ontwierp, is te koop via haar site: yolanthecabau.com.

interview

“Verhuizen naar een ander Europees land kun je eigenlijk geen emigratie noemen”

“Wesley en ik dromen ervan dat wij op een dag onze toekomstige kinderen een veilig thuis kunnen geven. Die droom heb ik ook voor al die miljoenen meisjes die niemand hebben die voor ze vecht” FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 17

interview

thuis kunnen geven. Die droom heb ik ook voor al die miljoenen meisjes, die nu in bordelen worden vastgehouden en worden gedwongen tot prostitutie. Alle meisjes die niemand hebben die voor ze vecht, niemand die ze beschermt. En wat ons betreft blijft het zeker niet bij dromen. Je ziet dat de meisjes die bevrijd zijn er alles voor over hebben om het leven weer te mogen ervaren. In de opvanghuizen die zijn opgezet leren de meisjes weer hun leven terug te krijgen door traumaverwerking, scholing en beroepstraining. Zodoende werken ze weer aan hun toekomst. Daar gaat het ons om.” Met de eventuele toetreding van Turkije tot de EU kan de vraag natuurlijk niet ontbreken: hoe Europees is je nieuwe stek? “Turkije is een groot land en natuurlijk is niet elke regio hetzelfde, net zoals dat in andere landen niet zo is. Het ene deel kan meer ontwikkeld zijn dan het andere en de verschillen tussen platteland en stad zijn groot. Wij

VERTREK NL FEBRUARI 2014

“Veel voetbalhuwelijken komen onder grote druk te staan door lastige internationale transfers, zou dat hier ook zo gaan?” wonen in Istanbul en ik vind dit een echte wereldstad, met mooie contrasten tussen traditioneel en modern, de islam en andere geloven. Wat dat betreft voelt Istanbul zeker als een Europese stad.”

Yolanthe en Wesley in Istanbul De relatie van Yolanthe en Wesley begon in Madrid. De prille liefde werd al snel een serieuze relatie. Zij trouwden in Italië, in 2010. Het was een sprookje in een kosmopolitisch decor. Toen bekend werd dat Wesley getekend had bij het Turkse Galatasaray, gingen er een paar wenkbrauwen omhoog en tikte de roddelpers al doemscenario’s. Zou het hippe sprookjespaar wel aarden in het afgelegen

Turkije? En vooral: wat moest de hippe, sexy presentatrice daar? Veel voetbalhuwelijken komen onder grote druk te staan door lastige internationale transfers, zou dat hier ook zo gaan? Direct na de hele plotselinge verhuizing naar Istanbul, maakte Yolanthe korte metten met de naargeestige voorspellingen en veel vooroordelen over Turkije. Yolanthe vertelde veelvuldig dat ze zich te gast voelt in een mooi land, dat haar veel te bieden heeft. Istanbul is wat haar betreft minstens zo happening als Milaan, en ze investeert veel tijd en energie in haar ‘inburgering’. Ze leert Turks, overweegt een Turkse acteercarrière en lanceerde bijvoorbeeld haar sieradenlijn eerst in haar woonplaats Istanbul. n

Haagse Zaken p erro de j on g

Consulaten en spagaten De politiek had voor Nederlanders in het buitenland de laatste tijd twee gezichten. Waar ligt de grens tussen wat Den Haag kan en wat het wil?

peens ben je geen Nederlander meer: over die angst schreven we de vorige keer. Daarna kwam het verhaal van Carla BrienenKoster. Onder andere gewoond op Cyprus en Cuba. Neergestreken op het Afrikaanse eiland Mauritius en er getrouwd met een andere Nederlander. Twee kinderen: Sebastian (8) en Alexander (4).

‘Undo’-knop In 2010 vroegen Carla en haar man de Mauritiaanse nationaliteit aan met het oog op een werkvergunning. Dat ze zo hun Nederlanderschap verspeelden, ontdekten ze pas een paar maanden geleden, toen Carla haar paspoort wilde verlengen op de ambassade in Port Louis. Domme fout, dat wel: over het vrijwillig aannemen van een vreemde nationaliteit is de Rijkswet op het Nederlanderschap duidelijk. Maar de vergissing ongedaan maken en haar andere paspoort teruggeven was er voor Carla niet bij: de wet kent geen ‘undo’-

knop. Den Haag maakt immers zelf nooit zulke domme fouten... toch? Ondertussen werd op Nieuwjaarsdag een wetje van kracht dat export van kinderbijslag moest beperken. Maar twee weken later werd vicepremier Asscher teruggefloten door de rechter: de regering bleek een verdrag met Marokko niet goed te hebben gelezen. Het was de derde keer dat Den Haag blunderde met een wet waarin onderscheid werd gemaakt tussen Nederlanders in Nederland en in het buitenland. Eerder zette Brussel een streep door pogingen om een compensatieregeling voor ouderen en een tegemoetkoming voor arbeidsondergeschikten binnen de landsgrenzen te houden.

Consulaten open En inmiddels heeft ook minister Timmermans van Buitenlandse Zaken de undo-knop ontdekt, met wat hulp van D66. Vanwege de bezuinigingstaak van het ministerie moesten Timmermans en zijn voorganger drastisch snijden in het postennetwerk: veel keus hadden ze daarbij niet. Maar nadat de regering afgelopen najaar op zoek ging naar steun voor een nieuw begrotingsakkoord, stelde D66 voor om dan minstens vier consulaten alsnog open te houden: die in Antwerpen, Chicago, Milaan en München. In één klap hoefde Timmermans 20 miljoen euro minder te bezuinigen. “Daar hebben we veel aan hier in Frankrijk”, schamperde Clasien in een reactie op onze Facebook-pagina. Want de consulaten in onder andere Toulouse en Lyon moeten wel dicht. Maar toch: het D66-voorstel kreeg genoeg steun. En de minister zelf leek er niet bepaald rouwig om dat hij zijn plannen moest wijzigen. Bezuinigen doe je immers niet omdat

je het leuk vindt. Dus als het ietsje minder kan, mag je als regering best delen in de vreugde daarover van expats en emigranten. Maar toch: als dat de redenering is, waarom dan niet vaart maken met zaken die voor Nederlanders in het buitenland grote impact hebben zonder veel te hoeven kosten?

Makkelijk scoren Een soepelere nationaliteitswet, bijvoorbeeld. De vorige regering was bereid de wet aan te scherpen om de PVV te vriend te houden. Maar zelfs Geert Wilders lijkt niet meer zo fel tegen dubbele nationaliteit: ondanks haar Argentijnse paspoort mag Máxima van hem nu best Nederland regeren, mocht de koning vroegtijdig overlijden. Een eind maken aan schrijnende gevallen zoals die van Carla Brienen moet dus eigenlijk een makkie zijn. En Den Haag hoeft niet eens te vrezen voor een botsing met Brussel of verdragen: bijna overal is men ruimhartiger met dubbele nationaliteit dan hier. Gelukkig was er onlangs wel goed nieuws voor Carla: Sebastian en Alexander mogen Nederlander blijven. Een bezwaar van het gezin op dat punt is gegrond verklaard door het ministerie. Nogal wiedes: dat minderjarige kinderen van zoiets nooit slachtoffer mogen worden staat gewoon in de Rijkswet! Blijkbaar is Carla Brienen dus toch niet de enige die weleens ergens overheen leest... n

Perro de Jong was 7 jaar werkzaam bij de Wereldomroep als politiek verslaggever voor Nederlandse expats en emigranten, en bericht over Haagse zaken aangaande Nederlanders in het buitenland.

februari 2014 VERTREK NL

| 21

dilemma’s | leven

VERTREK NL FEBRUARI 2014

leven | dilemma’s Zuid-Afrika staat vooral bekend om wijn, de prachtige safari’s met een vleugje Big Five, de Zuid-Afrikaanse keuken (met voorliefde voor de braai, de barbecue), maar natuurlijk ook vanwege de fascinerende Tafelberg en haar altijd gastvrije inwoners. Het is niet voor niets dat radio- en televisiepresentatrice Tineke de Nooij al jaren een tweede huis in dit prachtige land heeft. “Zuid-Afrika is enorm divers.”

Radio- en tv-presentatrice Tineke de Nooij

“In Zuid-Afrika leef ik laid-back” tekst jorine de bruin | foto mike roelofs

ineke de Nooij: “Ik maakte een documentaire in Zuid-Afrika voorafgaand aan de verkiezingen, waar wellicht voor het eerst een zwarte president gekozen zou worden. Dat was mijn eerste kennismaking met dit prachtige land.” Al snel bekroop Tineke het gevoel dat ze hier wel zou willen wonen. “Ik besloot daarom, samen met mijn man, op zoek te gaan naar een echtpaar dat geëmigreerd was en positief over de toekomst van Zuid-Afrika dacht. Want daar waren destijds wel verschillende meningen over. Gelukkig vonden we al snel een geschikt koppel. Mijn man en ik raakten bevriend met het echtpaar, Mandela (Nelson Mandela, red.) werd gekozen als eerste zwarte president en we verbleven meteen veertien dagen in Kaapstad. Ik was verkocht.” Met kerstmis keerden Tineke en haar man terug naar Zuid-Afrika en toerden met het echtpaar langs de westkust. “Toen besloten we om daar grond te kopen en er een huis te laten bouwen. Dit was omstreeks 1994/1995. Het werd een prachtig huis aan een rivier. Nu is dat eerste huis verkocht. Dat komt vooral omdat ik, door diverse verplichtingen in Nederland, er niet meer zo vaak naartoe kon als ik wilde. Maar

inmiddels hebben we nu wel een schitterend vakantiehuis in Ceres, een prachtig wijn- en fruitgebied aan de ons zo geliefde westkust, in een beschermd gebied.”

Ontwikkelingshulp op kleine schaal “In ons eerste huis deden we aan ‘ontwikkelingshulp op kleine schaal’, zo noemde ik het altijd. We hadden daar een tuinman en een werkster. Maar wat mensen vaak vergeten, is dat zo’n werkster in een ander land ook een hoop verantwoordelijkheid met zich meebrengt. Zo had onze huishoudhulp bijvoorbeeld geen tanden meer en bleek ze veel jonger te zijn dan we dachten. Voor haar verjaardag hebben we haar toen een nieuw gebit gegeven en dankzij de fiets die we aan haar gaven, was ze de eerste vrouw in het dorp die kon fietsen. Maar ook de schoolspullen voor haar kinderen kochten wij. Iets wat we overigens heel graag gedaan hebben. Helaas is ze inmiddels overleden aan longkanker.” Tineke is erg te spreken over de Zuid-Afrikaanse bevolking. “Wel ben ik maar gestopt met politieke discussies voeren met de blanke ZuidAfrikaan. Zij hebben vaak gekleurd personeel in dienst en dat kan nog

februari 2014 VERTREK NL

| 23

dilemma’s | leven weleens botsen. Het is en blijft toch een soort van primitiviteit in mijn ogen. Maar bij mijn weten zijn ze wel goed voor het gekleurde personeel. Die blanke Zuid-Afrikanen weten natuurlijk niet anders en zijn opgegroeid te midden van bediendes. Vroeger woonden de bediendes in Zuid-Afrika in van die primitieve hutjes en werden ze door de boer – ze werkten meestal voor boeren – betaald met etenswaren en kleding. Maar echt, ik ben dol op de Zuid-Afrikaanse bevolking. Ze zijn enorm gastvrij, vriendelijk en hartelijk. Je wordt overal uitgenodigd om te komen eten en ze zijn zeer belangstellend. Zowel de blanke als de gekleurde Zuid-Afrikaan.”

Laid back Wat Tineke ook prettig aan Zuid-Afrika vindt, is dat alles daar goed is zoals het is. “Ik leef er heerlijk laid back, net als de bevolking. Je doet gewoon een paar stappen terug en dat is natuurlijk ook wel nodig met het warme klimaat daar in de zomer. Daarnaast is het land zo divers! Je kunt een uur rijden en dan beland je in een compleet ander landschap en bijbehorende natuur. Ik kan daar elke keer weer ontzettend van genieten.” Tineke gaat twee keer per jaar een maand naar

“Je wordt overal uitgenodigd om te komen eten en ze zijn zeer belangstellend”

Over Tineke Christina Hendrika (Tineke) de Nooij (Baarn, 27 april 1941) is een Nederlandse radio- en televisiepresentatrice. Zij was de eerste vrouwelijke diskjockey bij Radio Veronica. In 1960 belde ze spontaan aan bij het Hilversumse kantoor van Radio Veronica. Aanvankelijk schreef ze omroepteksten, maar later werd ze de eerste vrouwelijke diskjockey van de zender. Tineke is ook bij een groot publiek bekend van haar programma ‘Koffietijd met Tineke’. Dit programma werd vanaf 1962 drie dagen per week uitgezonden tussen 10.00 -12.00 uur ’s ochtends. Haar jingle ‘Een twee drie vier vijf zes zeven acht negen Tieeeeeeeneke’ is bij velen nog steeds bekend. Vanaf 1982, nadat Veronica een B-omroep werd (en daarmee een hogere omroepstatus kreeg, red.) presenteerde ze haar eigen programma ‘Tineke’, dat voor een unicum in de Nederlandse televisiewereld zorgde. Het programma was namelijk het eerste programma dat ’s middags werd uitgezonden. Ervoor en erna was alleen testbeeld te zien. Na diverse (eigen) televisieprogramma’s was Tineke in juli 2006 te zien in het programma TV Comeback van Omroep MAX. Sinds september 2010 presenteerde ze elke werkdag tussen 16.00-18.00 uur op Radio 5 Nostalgia de TinekeShow. Sinds januari 2014 is dit van 12.00 tot -14.00 uur geworden. (Bron: Wikipedia en Omroep MAX)

haar Zuid-Afrikaanse huis. “Wat leuk is, is dat we daar ook een grote vriendenkring hebben en soms gaan er ook vrienden vanuit Nederland mee. Ze kunnen prima bij ons logeren en ik verheug me altijd op de leuke uitstapjes die we dan gaan maken. Zoals walvissen spotten of op een prachtige plek kreeft eten.” Het vakantiehuis van Tineke in Zuid-Afrika heeft een enorme veranda en kijkt uit op wijnvelden en verschillende dammen. Het is omringd door hoge bomen en vanuit de slaapkamer heb je een uniek en fascinerend uitzicht. “Het ultieme geluk is voor mij buiten slapen op de veranda. We hebben dan ook een bed op de veranda staan en als het even kan, kun je me hier vinden. Het is verder een prachtig houten huis met een zwembad. Vanuit het zwembad kijk je weer uit op de bergen. Op onze grote veranda speelt zich het dagelijkse Zuid-Afrikaanse leven af. Zo staat er onder andere een piano en een grote tafel met stoelen. Doordat het beschermd natuurgebied is, wonen er meer Nederlanders. Toen mijn man jaren geleden een hersenbloeding kreeg, heb ik ontzettend veel aan hun hulp en steun gehad. We lunchen bijvoorbeeld vaak samen. Ik voel me thuis in Zuid-Afrika en houd het nog wel even uit daar.”

VERTREK NL februari 2014

foto

peter beemsterboer

leven | dilemma’s

dilemma’s Op safari of lekker struinen over de Albert Cuijp? “Absoluut een safari in Zuid-Afrika. No doubts! Ik ben niet zo’n struiner op markten. Dat is echt niet aan mij besteed en ik ben dol op dieren. Vooral de Zuid-Afrikaanse dieren. Dus maak mij maar blij met een safari.”

“In een hutje waar we eens zaten, hoorde je zelfs de leeuwen om je huisje sluipen. Doodeng!”

De Big Five bewonderen of een dagje Artis? “Ik heb de Big Five zelfs al meerdere keren gezien! In een hutje waar we eens zaten, hoorde je zelfs de leeuwen om je huisje sluipen. Doodeng! En in de auto hebben we een keer een boze olifant voor ons raam gehad, met van die klapperende oren. Dan weet je dat het fout zit. Maar wegrennen of rijden kan niet, want je weet dat de olifant sneller is. Uiteindelijk zijn we blijven staan en liep hij weer weg. Wat een enorme adrenalinekick gaat er dan door je heen.”

Een glaasje Zuid-Afrikaanse wijn of een overheerlijk Hollands blikje Heineken? “Wijn! Ik heb vroeger zelf ook wijn geïmporteerd (De Kaapse Nooij, red.), maar dat doe ik nu niet meer. Ik lust helemaal geen bier. Maar ik ben dol op witte wijn, vooral chardonnay.”

Durf je de Afrikaanse Tafelberg te beklimmen of doe je liever een dagje Euromast? “De Tafelberg heb ik al eens beklommen! Jaren geleden. Pal daarnaast ligt Signal Hill. Ik neem mijn gasten hier vaak mee naartoe. Vroeger

stonden hier lampen op voor VOC-schepen om ze de haven in te leiden. Vanaf daar heb je een fantastisch uitzicht over Kaapstad en het Robbeneiland.”

De dag beginnen met een kopje typisch Afrikaanse rooibosthee of toch een oer-Hollands bakkie? “Koffie. Niet eens specifiek omdat ik vroeger zelf het radioprogramma Koffietijd heb gepresenteerd, maar ik ben gewoon geen theedrinker. Ik drink mijn koffie het liefst met een beetje gewone melk erin. Geen koffiemelk, dat vind ik helemaal niks. Een scheutje melk of melkpoeder erin. Dat is mijn favoriete kop koffie.”

Stel dat je moet kiezen tussen radio maken of presenteren voor de televisie, wat kies je dan? “Ik ben een bevoorrecht mens. Ik heb twintig jaar radio en twintig jaar televisie mogen maken. Maar als ik echt een keuze moet maken, kies ik toch voor radio. Dat vind ik zo relaxt. Het voelt alsof ik elke dag mijn hobby mag uitoefenen. Ik ben gewoon dol op muziek.” n

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 25

reportage

Step Vaessen, correspondent voor Al Jazeera in Indonesië:

“Moslimextremisten weten lokale politici steeds vaker naar hun hand te zetten”

VERTREK NL FEBRUARI 2014

reportage

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 27

reportage “Moe en volledig gesloopt”. Het heeft er allemaal wel een beetje ingehakt bij Step Vaessen, correspondent van Al Jazeera International. Ze heeft een tijdje geleden een week in Doha (Quatar) doorgebracht op het hoofdkantoor van de internationale nieuwszender om de laatste hand te leggen aan een documentaire over Oost-Timor. Over de conflicten in 1999 aldaar, maar ook over de moord destijds op de Nederlandse journalist en goede vriend van Step, Sander Thoenes. Hij werd in the line of duty doodgeschoten door vermoedelijk een Indonesisch legerbataljon. “Veel persoonlijke herinneringen kwamen naar boven. En dat raakt je natuurlijk wel. Dat, het reizen en ondertussen ook nog op afstand mijn reguliere nieuwswerk doen, maakte het tot een fysiek en emotioneel vermoeiende trip. Blij weer thuis te zijn, in het altijd roerige Indonesië…” tekst

rob hoekstra | foto’s vpro

VERTREK NL februari 2014

oor haarzelf was de reis naar Doha een niet alledaags ‘uitstapje’. Normaal gesproken is de in 1965 geboren Limburgse actief als correspondent in het grootste moslimland ter wereld: Indonesië. Daar woont en werkt ze nu al weer zestien jaar. Samen met haar dertienjarige zoon Agus in een wijk midden in het centrum van Jakarta. Begonnen bij het NOS Journaal en sinds 2006 dus in vaste dienst bij Al Jazeera. “Waarom ik de overstap heb gemaakt? De budgetten bij de NOS werden krapper en krapper, waardoor

er nauwelijks nog reportages buiten Jakarta gemaakt konden worden. Dat biedt niet echt een uitdaging voor een tv-journalist. Ik kon wel als camjo aan de slag, maar dan moet je dus zelf de camera bedienen. En dat gaat ten koste van de inhoud. Daarnaast was er onder meer door de dood van Pim Fortuyn een omwenteling ingezet, waardoor de focus van de Nederlandse journalistiek meer gericht was op de binnenlandse politiek dan op de buitenlandse. En zeker een land als Indonesië was op dat moment blijkbaar niet interessant genoeg. Je zou kunnen zeggen een toch wat achterhaalde kijk op de wereld. Toen ik door een vriendin werd gewezen op een vacature bij een vestiging in Indonesië van een van de grootste nieuwszenders ter wereld, Al Jazeera, was de keuze snel gemaakt.”

Ups and downs In de jaren dat Step als journalist actief is in Indonesië, heeft ze in haar werk, maar ook persoonlijk de nodige ups and downs meegemaakt. De zelfmoord van haar man, de al genoemde moord op Sander Thoenes, maar ook de (religieuze) conflicten op de Molukken waarbij talloze slachtoffers vielen, de bomaanslagen op Bali en de verschrikkingen op Atjeh in het noorden van het eiland Sumatra eind 2004 door de tsunami. Vooral dat laatste beeld zal ze niet snel vergeten. “Het leek alsof het mensen had geregend. Overal lijken. Op de grond, op daken, op het strand. Vreselijk. Op zo’n moment is er geen tijd voor emotie, maar doe je je werk. Daarvoor ben je professional. De wereld laten zien wat zich hier voor verschrikkelijke ramp heeft afgespeeld. Het grootste deel van de internationale media zat in Thailand, omdat daar veel toeristen waren omgekomen. Maar de omvang van de ramp was op Sumatra vele malen groter en ingrijpender. Later als je thuis bent, zie je de beelden terug. Op tv, maar ook in je hoofd worden ze meerdere keren afgespeeld. En nu, zo veel jaar later, staan ze nog steeds op mijn netvlies. Zoiets vergeet je nooit.”

Economie Indonesië in opmars Ook vandaag de dag wordt ze dag in dag uit geconfronteerd met menselijk leed. “Gelukkig is het niet alleen maar kommer en kwel”, nuanceert ze. “Er is ook ruimte voor positieve geluiden en beelden. Bij Al Jazeera kan ik het menselijke aspect laten zien via reportages over bijvoorbeeld ontwikkelingen in de gezondheidszorg, het rookgedrag van

reportage

Indonesiërs en het alledaagse leven in een kampong. Bovendien is de economie van Indonesië in opmars. Dit land, met zo’n 240 miljoen inwoners, is over niet al te lange tijd een van de belangrijkste spelers in de wereld. Het heeft een groot economisch potentieel. Er zit letterlijk en figuurlijk zo veel energie in dit land, met een enorme diversiteit aan natuurlijke grondstoffen. Daarnaast heeft het een jonge, zich ontwikkelende bevolking. Ongeveer de helft van alle Indonesiërs is jonger dan dertig jaar. Zij zitten vol ideeën en idealen om Indonesië meer en beter op de kaart te zetten. Ook internationale kredietbeoordelaars zien de groeimogelijkheden en hebben de Indonesische kredietwaardigheid onlangs geüpgraded. Maar er zijn ook keerzijden aan de economische groei. De kloof tussen arm en rijk neemt alleen maar toe. Daarnaast baren de overbevolking en het verslechterende milieu mij echt zorgen. Ten tijde van Soeharto was er een geboortebeper-

“Het leven hier is kleurrijk en warm. Niet alleen qua temperatuur, maar ook de mensen dragen warmte uit. Dat miste ik toch wel in Nederland” king ingesteld. De huidige president houdt zich daar niet mee bezig.”

Religieuze intolerantie neemt toe Wat Step ook zorgen baart, zijn de, volgens haar, veelal plaatselijke opspelingen van het islamextremisme. “Dan denk ik soms ‘dat hebben we toch al gehad’? Maar blijkbaar zijn er nog steeds conservatieve lieden die hun geloof tot het uiterste willen doorduwen. Groeperingen als het Islamitisch

bevrijdingsfront zijn op lokaal niveau actief en weten plaatselijke politici naar hun hand te zetten, dankzij geweld en de grote mond die ze opzetten. Een voorbeeld daarvan is Muhammad Rasyid, chef van de onderwijsautoriteit in Prabumulih op Sumatra, die schoolmeisjes wil onderwerpen aan een maagdelijkheidstest. Op deze manier wil hij seks voor het huwelijk ontmoedigen en voorkomen dat meisjes in de prostitutie belanden. Hij eist daarvoor een budget. Dat moeten we met zijn allen natuurlijk niet

februari 2014 VERTREK NL

| 29

reportage willen. Maar dergelijke clowns wordt geen strobreed in de weg gelegd door de huidige regering. Die knijpt steeds een oogje toe. Daardoor lukt het de extremisten steeds om op verschillende fronten hun intolerante geluid te laten horen, en erger nog, om te zetten in daden. In die zin gaat het op lokaal niveau – gelukkig niet overal – bergafwaarts met de religieuze tolerantie. Het wordt christenen en boeddhisten moeilijker gemaakt om hun geloof te belijden. Het lukt moslimextremisten steeds vaker om de bouw van nieuwe christelijke kerken te verbieden. President Yudhoyono heeft onlangs in het parlement gesproken over de toenemende religieuze intolerantie, waarbij hij vindt dat er te weinig tegen wordt gedaan Hij riep daarbij regeringsleden, politici en religieuze leiders op om samen de groeiende

bevolking, spreek de taal en ken – zonder op te scheppen – de geschiedenis van het land vaak nog beter dan de meeste Indonesiërs zelf. Het leven hier is kleurrijk en warm. Niet alleen qua temperatuur, maar ook de mensen dragen warmte uit. Dat miste ik toch wel in Nederland. Daar is het veel individualistischer. Ook mijn zoon heeft het hier prima naar zijn zin. Het was wel wennen dat ik vaak weg moest voor mijn werk. De eerste jaren heeft mijn man André, die cameraman was, zijn werk opgegeven om thuis te blijven en voor Agus te zorgen. Later, na de dood van mijn echtgenoot, schakelde ik regelmatig een nanny in. En nu deel ik het huis met een Nederlandse vrouw, die oppast als het nodig, zoals dus onlangs met de reis naar Doha. Agus is nu dertien jaar en accepteert dat hij zijn moeder regelmatig moet missen, omdat

“Het leek alsof het mensen had geregend. Overal lijken. Op de grond, op daken, op het strand. Vreselijk” onverdraagzaamheid en het toenemende geweld te bestrijden. Maar dit zijn woorden; echte actie wordt niet ondernomen. Het is te hopen dat zijn opvolger wat daadkrachtiger is. Toch is de situatie allemaal wat minder zwartwit dan de media vaak laten zien. Je moet niet wegkijken van problemen. Maar feit is dat de meerderheid van de bevolking van het grootste moslimland ter wereld gewoon een harmonieus bestaan wil leiden. Ik zie ook dat mensen zich soms keren tegen geloofsextremisten. Zo werden er tijdens de afgelopen ramadan door extremisten razzia’s op straat gehouden om te controleren of er geen alcohol werd verkocht. Deze lieden zijn door de plaatselijke bevolking weggejaagd en opgesloten en moesten nota bene door de politie weer bevrijd worden.”

Warmte miste ik in Nederland Los van alle misstanden, paradoxen en tegenstellingen is Step nog steeds blij dat ze destijds de stap heeft genomen om naar Indonesië te verhuizen en er te wonen en te werken. “Ik ben hier naartoe gegaan om een droom te verwezenlijken. Gedreven en met een ambitie om betrokken verhalen te vertellen. Ik word hier geaccepteerd door de

VERTREK NL februari 2014

ze weer eens op pad moet. Sterker nog, hij vindt het leuk en is trots. Veel reportages die ik maak voor Al Jazeera worden vertoond en besproken in de klas waar hij zit op de internationale school in Jakarta. Daar pronkt hij weleens mee. Of ik Nederland dan helemaal niet mis? Uiteraard mis ik mijn familie. Ik bezoek hen regelmatig, maar dat is altijd maar voor kortere tijd. In die zin is het jammer dat beide landen zo ver van elkaar verwijderd zijn.”

Nog zo veel uitdagingen Ondanks haar liefde voor Indonesië kan ze niet uitsluiten dat ze het land ooit definitief verlaat. “Voorlopig is er geen sprake van een vertrek. Ik wil in ieder geval de presidentsverkiezingen, die dit jaar worden gehouden, verslaan. Maar er zijn nog zo veel uitdagingen. Ik ben bijvoorbeeld nog nooit in Zuid-Amerika geweest. Daar wil ik naartoe, misschien voor mijn werk, maar wellicht ook om er te wonen. Alle opties staan open. Een terugkeer naar Nederland om mijn oude dag door te brengen? Daar ben ik nu nog niet mee bezig, maar ik denk het niet. Daarvoor houd ik te veel van de warmte, in alle opzichten.” n

Stills uit de documentaire ‘Trail of Murder: Indonesia’s Bloody Retreat’.

tekst

peter wiezoreck

migreren gaat niet altijd even gemakkelijk. Valse beloftes; dat is wat mij is overkomen. Mijn inmiddels overleden vrouw Annelies en ik hadden contact met een migratiebureau in Amsterdam om ons verder te verdiepen in emigratie naar Nieuw-Zeeland. In 2009 maakten we kennis met dit bureau op een Emigratiebeurs te Nieuwegein. We vulden een formulier in en na enkele weken kregen we een e-mail toegestuurd met het heuglijke nieuws dat wij in aanmerking kwamen voor een goedkoop vervolgemigratierapport. Hiermee konden we zien of wij een kans maakten om met voldoende punten het land binnen te komen. Ik ben toen alleen naar Amsterdam gegaan voor een eerste kennismaking. Daar kreeg ik destijds redelijk wat informatie over Nieuw-Zeeland. Nadat ik overtuigd was dat het een eerlijk bureau was, ben ik er nog een keer met Annelies geweest en kregen we te horen dat met een ‘budgetservice’ alle formulieren die nodig zijn om te emigreren

gecontroleerd zouden worden. Toen we eenmaal in het systeem zaten, ben ik benaderd vanuit Nieuw-Zeeland en kregen we veel informatie met vakjargon over ons heen. Uiteindelijk ging er zoveel fout dat het niet langer houdbaar was om verder zaken met het bureau te doen. We hebben in 2011 tijdens de grote aardbeving in Christchurch nog een gesprek met hen gehad, maar dat liep op niks uit. Om een lang verhaal kort te maken: Annelies en ik hebben met hulp van een goede vriend een klachtenbrief geschreven naar de ‘Tribunal’ (soort geschillencommissie met daarin rechters en advocaten), die het verder in behandeling heeft genomen. Enkele maanden geleden hebben ze een uitspraak gedaan in mijn voordeel. Mijn tegenpartij gaat de uitspraak aanvechten (die zaak loopt nog). Ik had liever gehad dat het hele migratiebureau schuldig werd bevonden en niet één persoon, want vanaf het begin heb ik met veel mensen te maken gehad die mij allemaal op weg moesten helpen. Alleen de persoon die een vergunning

(license) heeft kan echter aansprakelijk worden gesteld. Een goede tip voor emigratie naar NieuwZeeland: ga op een toeristenvisum voor minimaal drie maanden om daar een baan te zoeken. Tegelijkertijd leer je het land beter kennen en het is makkelijker om zaken te doen. Bij het vinden van een baan en jarenlange werkervaring en/of studie is het makkelijker om Nieuw-Zeeland binnen te komen. Zelfs wanneer je een baan hebt voor een jaar, krijg je door je werkervaring (in Nieuw-Zeeland) extra punten. En als je alleenstaand bent, zoals in mijn geval, en het geluk hebt om iemand tegen te komen met wie je een langdurige relatie aangaat, dan mag je wat langer blijven. Inmiddels zijn Julie en ik serieus bezig met het zoeken naar een stuk grond om daarop een huis te gaan bouwen. Daar komen ook aardig wat activiteiten en processen bij kijken, zoals het in kaart brengen van het stuk grond waarop we willen gaan bouwen. Omdat Nieuw-Zeeland aardbevingsgevoelig is, zijn er strenge bouwvoorschriften. Als het allemaal goed gaat, dan wonen Julie en ik halverwege 2014 in ons nieuwe huis en is mijn droom grotendeels uitgekomen. Wie weet vraag ik haar volgend jaar ten huwelijk, want dat is wat ze het liefste wil. Als afsluiting: het is niet gemakkelijk om te emigreren. Het kost veel energie en veel tijd. Houd er rekening mee dat het minimaal een jaar kan kosten om alles te regelen, zowel in Nederland als in NieuwZeeland. Machtig iemand in Nederland om jouw zaken te behartigen, voor het geval er een handtekening moet worden gezet. Misschien tot een volgende column, maar voor nu is dit mijn laatste. Als er nog vragen zijn over emigratie naar Nieuw-Zeeland, dan houd ik mij van harte aanbevolen. n

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 31

onroerend goed | wonen

Woonboerderij in de Louhanaise

Een ideale woning voor

rustzoekers In de Franse Louhanaise, tussen Cuisery en Louhans, ligt deze ruim honderd jaar oude, prachtig gerestaureerde woonboerderij. Gelegen op één hectare grond, op twintig minuten rijden van Tournus en de A6. Aan een doodlopend weggetje en zonder directe buren is dit de ideale plek voor rustzoekers. tekst

gregor hakkenberg en jorine de bruin |

VERTREK NL FEBRUARI 2014

foto’s

gregor hakkenberg

wonen | onroerend goed

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 33

onroerend goed |

e woning is ruim honderd jaar oud en van buiten ‘dans son jus’, oftewel in originele staat, maar van binnen geheel gerenoveerd met gladde betonnen vloeren. Er is een luxe Smeg-keuken met natuurstenen werkbladen en geothermische verwarming. De woonboerderij ligt op vijf minuten van Montpont-en-Bresse, waar je onder andere een slager en een bakker vindt. Een supermarkt en overige voorzieningen zijn te vinden op slechts vijftien minuten van het huis. De eigenaar is Gregor Hakkenberg van de website Immogo.com. “In de authentieke woning vind je een grote woonkamer (45 m2) met aansluitingen voor een videoprojector en HiFi. Alle leidingen zijn bij de bouw weggewerkt. Daarnaast bezit de woonboerderij een luxe keuken (eveneens 45 m2) met twee wastafels, een zespits gaskookstel en een luxe afzuigkap met aparte motor, extra boiler

VERTREK NL FEBRUARI 2014

wonen

en Amerikaanse ‘insinkerator’ die het GFTkeukenafval vermaalt als voedsel voor de septic tank. Naast de keuken is een ruime hal met een prachtig toilet, dat rolstoeltoegankelijk is. In het toilet zitten een wc en urinoir met natuurstenen wastafel.”

Rustzoekers Er is een ouderslaapkamer aanwezig met deur naar de tuin, dressing room en een ruime, natuurstenen badkamer. Ook vind je in het pand een tweede badkamer met bad. Naast de master bedroom zijn er nog twee slaapkamers (15 m2), met de mogelijkheid om twee badkamers extra toe te voegen. Als extraatje is er een kantoor/slaapkamer met openslaande deuren naar de tuin. “En”, voegt Hakkenberg toe, “wat ook zo bijzonder is, is een groot schildersatelier of rustruimte op het noorden. Ook deze ruimte heeft openslaande deuren. Daarnaast is er nog een waskamer/technische ruimte met wastafel, aansluiting voor een wasmachine, veel berg-

ruimte, een klushoek en verwarmingsinstallatie. Plus aansluitingen voor twee gasflessen voor het gasfornuis.” Boven op de woning zit een beloopbare en bewoonbaar te maken zolderverdieping van nog eens 200 vierkante meter. “Reeds met aan- en afvoerleidingen voorbereid voor eventueel aanvullende bewoning zonder hak- en breekwerk.” De tuin is één hectare groot, waarvan 5.000 meter ‘wild’ eikenbos in wasdom. Ook vind je er een eigen meertje met kikkers, salamanders en een ringslang. In het onderhouden gedeelte van de tuin met gazon en waterput staat een vervallen tuinhuis van vijf bij acht meter, te gebruiken als kippenhok en opslag voor gereedschap. Tevens is er een jeu de boulesbaan en veel parkeerruimte, en er is ruimte voor een zwembad aanwezig. “De bouwgarantie loopt tot 2016 en je vindt er al een moderne elektriciteitsinstallatie, meerdere satellietschotels en door het hele huis aansluitingen voor tv.” De woning heeft

wonen | onroerend goed

dubbel glas en hoogwaardige isolatie. “Een ideale woning voor rustzoekers, als vakantieverblijf, chambres d’hôtes of gïte”, aldus Hakkenberg. “De afgelopen vijf jaar is de woonboerderij gebruikt als modern gezinshuis door een Nederlandse eigenaar.” n

Prijs: € 325.000,- (zonder makelaarskosten) Totale woonoppervlakte woonhuis: 270 m2 Bezichtigingen op afspraak Immogo Gregor Hakkenberg Zuidsingel 61 3811 HS Amersfoort T: +33 (0)970406235 E: gregor@immogo.com I: www.immogo.com (referentie 1409) of immogo.com/nl/houses/show/1409/

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 35

de immigrant | leven

VERTREK NL FEBRUARI 2014

leven | de immigrant In deze vijftiende aflevering van De Immigrant vertelt de Portugees Filipe Manuel Goncalves da Costa niet alleen over Portugal, zijn emigratie naar Nederland en zijn restaurant in het Noord-Hollandse Medemblik, maar zeker ook over zijn ontwikkelde voorliefde voor Nederland.

Van Portugal naar Nederland

tekst paul poley | fotografie peter beemsterboer

Hoe komt een Portugees in vredesnaam in Medemblik terecht? “In 1996 werkte ik in Zwitserland als kok, in een Frans-Zwitsers restaurant. Daar ben ik Margo tegengekomen, mijn huidige vrouw. We werkten samen in de keuken. Op een gegeven moment ontwikkelde zich bij ons de wens om een restaurant voor onszelf te beginnen. De keuze bestond uit Portugal en Nederland. In Portugal zijn we gaan rondkijken, maar daar vonden we uiteindelijk niets van onze gading. In Nederland kwamen we een te koop staand pand in Medemblik tegen, en daar hebben we voor gekozen. In eerste instantie hebben we er een Frans restaurant van gemaakt, maar dat liep niet zo. Na twee jaar, dus in 1998, hebben we er vervolgens een Portugees restaurant van gemaakt: Costas.”

Loopt dat wel goed? “Dat loopt prima, we hebben regelmatig terugkerende gasten. Ook toeristen weten ons restaurant goed te vinden. We baseren ons menu op echte Portugese specialiteiten, zoals ‘Febras’, varkensvlees van hoge kwaliteit. Of gerechten met stokvis, zoals de ‘Cataplana’, die bekend zijn uit de Algarve. Voor ons is de typisch Portugese smaak belangrijk, dus met veel vlees, knoflook, olie, paprika en andere specerijen en kruiden, zoals laurier, oregano en koriander.”

“Neem de tijd om in Portugal een stuk grond te kopen, want het is een langdurige kwestie” Als je Nederland en Portugal met elkaar vergelijkt, wat valt je dan op? “Dat Nederland eigenlijk een uitstekend land is om te leven. Je hebt er alles, kunt dingen eenvoudig regelen en kopen. In Portugal is dat een stuk lastiger. Vandaar dat we er ook voor hebben gekozen om hier in Nederland ons leven op te bouwen met onze twee kinderen.”

Wat is er lastiger aan Portugal dan? “Stel je wilt naar Portugal emigreren en daar een lap grond kopen. Neem daar dan uitgebreid de tijd voor, want het is een langdurige kwestie. Alleen al het uitzoeken op wiens naam dat lapje grond staat, is ingewikkeld. Vaak is grond familiebezit en is niet precies duidelijk wie nu precies waarvan eigenaar is. Erg rommelig allemaal. Daarbij kost het ook nog eens flink wat geld om die grond op je eigen naam te krijgen. Aan de andere kant: voor wie voldoende tijd en geld heeft, bijvoorbeeld iemand die gepensioneerd is, is dat geen probleem.”

Wat vind je de mooie kanten van je moederland? “Dat is vooral het binnenland, en de steden in het noorden. Tuurlijk is de Algarve ook heerlijk om er even in de zon te liggen, maar heel anders dan bijvoorbeeld Spanje of Turkije is die streek niet. Mijn voorkeur gaat uit naar het binnenland en het noorden, met prachtige oude steden als Braga, Porto en Guimarães en verfijnde Portugese restaurants met smaakvolle gerechten.”

Wat is je tip voor wie naar Portugal wil emigreren? Neem iemand in de arm die de taal spreekt en check alles dubbel voordat je iets koopt. n

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 37

strip

Tekst en tekeningen: DICK MATENA

Marten Toonder's Heer Bommel en Tom Poes: De pas-kaart deel 6

februari 2014 VERTREK NL

| 39

strip

WORDT VERVOLGD! 40

VERTREK NL februari 2014

wonen | advies

Robi n Schalekamp Man dy dortlan d-wij nga ard wer kzaam bij bdo accou ntants & belasti ngadviseu rs b.v.

Blijven werken in Nederland

Het kan natuurlijk gebeuren: alles is in gang gezet met de bedoeling in het buitenland te gaan wonen en werken. Maar je huidige werkgever wil toch nog graag dat je betrokken blijft bij het bedrijf. Zelf wil je het liefst volledig in het andere land aan de slag, maar de verleiding is groot om toch nog wat werkzaamheden te blijven doen. Tijdelijk of permanent, en al dan niet vanuit het buitenland.

anuit fiscaal oogpunt kan juist de plaats van de werkzaamheden verschil maken. Want als je vanuit je nieuwe woonland fysiek in Nederland aan de slag blijft voor je Nederlandse werkgever, blijf je met Nederland te maken houden voor wat de belastingen betreft. Betaal je dan ook in twee landen belastingen?

Belastingverdragen Om te voorkomen dat zowel Nederland als je nieuwe woonland belasting heft over deze inkomsten, heeft Nederland gelukkig met veel landen belastingverdragen gesloten. In deze belastingverdragen is bepaald welk land over welk gedeelte van de inkomsten mag

heffen. Het uitgangspunt daarbij is veelal dat het land waarin gewerkt wordt (Nederland in dit geval) slechts mag heffen over het inkomen dat gerelateerd is aan de werkdagen die fysiek zijn doorgebracht in het betreffende land. Het woonland betrekt in eerste instantie alle inkomsten (het zogenaamde ‘wereldinkomen’) in de belastingheffing en geeft vervolgens een aftrek ter voorkoming van dubbele belasting. Let echter op: deze aftrek ter voorkoming van dubbele belasting hoeft niet hetzelfde te zijn als het bedrag aan daadwerkelijke belasting betaald in het werkland. Deze aftrek kan zowel hoger dan dit bedrag zijn als lager. Dit is afhankelijk van de belastingwetgeving in het betreffende woonland en de betaalde belasting in het werkland.

Belastingaangiften Belangrijk is om in deze situatie goed vast te

leggen en bij te houden in welke landen je wanneer hebt gewerkt voor welke werkgevers. Dit kan bijvoorbeeld aan de hand van agenda’s. Deze informatie moet namelijk verwerkt worden in de belastingaangiften, die in principe in beide landen gedaan zullen moeten worden. Per saldo kan de situatie van werken in een ander land dan het woonland resulteren in een belastingvoordeel vergeleken met de situatie dat alle werkzaamheden in slechts één land worden verricht. Daar tegenover staat uiteraard wel het gegeven dat je met twee belastingdiensten te maken zult krijgen; ook in de situatie dat je meer belasting verschuldigd bent dan wanneer je alleen in je woonland werkt. Het is in elk geval van belang om hierover goed ingelicht te raken, zodat je achteraf niet voor verrassingen komt te staan. n

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 41

EMIGRANTEN IN

VERTREK NL februari 2014

LUCHT

werken | serie

“Ik wil iedere kans benutten om te vliegen, waar dan ook ter wereld” Ze zijn jong, hun vliegbrevet hebben ze net op zak en hun studieschuld is een bedrag met vijf nullen. Sinds de Nederlandse vliegmarkt in 2008 is ingestort kiezen veel pas afgestudeerde piloten voor een toekomst in het buitenland: in Engeland, in Oost-Europa of in Azië, als er maar werk is. VertrekNL sprak vier jonge piloten over hun buitenlandervaringen, hun studieschuld en hun passie voor vliegen. Copiloot Jannes Oldenbeuving bijt het spits af.

tekst

inge van der hoeven

k heb mijn hele leven in drie dagen opgezegd. Vorig jaar solliciteerde ik bij Merpati Nusantara Airlines, een Indonesische luchtvaartmaatschappij. Mijn koffer staat klaar, had ik van tevoren al tegen hen gezegd. Morgen ben ik weg. En zo ging het uiteindelijk ook. Ik was al een paar jaar op zoek naar werk. In 2009 ben ik afgestudeerd, maar de markt was toen heel slecht. Na mijn afstuderen ben ik daarom vlieginstructeur geworden op mijn oude vliegschool. Zo kon ik me onderscheiden van de rest en zat ik dicht bij het vuur. Ik bleef bovendien op de hoogte van wat er speelde op de markt.”

Zwarte lijst “De maatschappij waar ik voor vlieg staat op de zwarte lijst van de Europese Unie. Dat betekent dat het type toestel niet in Europa vliegt, maar over de vliegveiligheid zegt het niets. In principe staan heel Afrika en Azië op de zwarte lijst, maar de onderdelen van mijn toesteltype komen uit Europa en zijn in China in elkaar gezet. Iedereen die ik ken begint over die zwarte lijst. Maar toen ik klaar was, wilde ik iedere kans benutten om te vliegen, waar dan ook ter wereld. Voordat ik met de opleiding begon, dacht ik in Europa wel een baan te vinden. Maar toen daar geen werk was,

maakte het land helemaal niet meer uit. Ik wilde gewoon vliegen.”

Blanke “In Jakarta woon ik nu samen met een studiegenoot van mijn vliegopleiding die bij dezelfde luchtvaartmaatschappij is aangenomen. Merpati had meteen een appartement voor ons geregeld. Ik verdien er minder dan de Europese standaarden, maar omdat Indonesië veel goedkoper is, kan ik er beter van leven dan een copiloot die net bij een Europese maatschappij is aangenomen. Om te werken is Jakarta een prima stad, maar als je niet werkt is er weinig te doen. En dan te bedenken dat de stad zo groot is als de provincie Utrecht, met 9 miljoen inwoners. Ik trek vooral met andere Nederlanders op en maar weinig met Indonesiërs. Die noemen ons bule, wat blanke betekent. Of ze zien je aan voor Hollywoodster. In mijn vrije tijd ga ik vaak met de motor op pad. Mijn motorrijbewijs heb ik daar gekocht. In Azië is alles te koop en als je geld hebt, kun je erg ver komen. Maar veel voorzieningen zijn minder goed geregeld. Daarom zou ik uiteindelijk liever in Europa willen wonen.” In de volgende uitgave van VertrekNL het verhaal van Paul Benoist, copiloot bij Tyrolean Airways, woonachtig in Oostenrijk. n

“Ze zien je aan voor een Hollywoodster” Naam Jannes Oldenbeuving Leeftijd 27 jaar Geboren in Witteveen (Drenthe) Woonplaats Jakarta, Indonesië Beroep copiloot bij Merpati Nusantara Airlines

februari 2014 VERTREK NL

| 43

reportage

foto

peter beemsterboer

“Turken zijn gek op consumeren en luxe. Zij willen graag het nieuwste van het nieuwste hebben”

VERTREK NL FEBRUARI 2014

reportage

Nederlandse ondernemers plukken de vruchten in Turkije

“Turkije doe je er niet even bij” tekst

tosca de jong

Zon, zee, strand en luxe all-inclusive hotels. Bij het horen van het woord ‘Turkije’ denken de meeste mensen waarschijnlijk in de eerste plaats aan een fijn vakantieland. Maar Turkije is veel meer dan dat. Het is een land met een sterk groeiende economie en met een vruchtbare toekomst, én een land waar kansen voor de Nederlandse ondernemer voor het oprapen liggen. Volgens een onlangs gepubliceerd rapport van het ING Economisch Bureau worden deze kansen onvoldoende benut door Nederlandse bedrijven en ondernemers. Sommige Nederlanders weten heel goed over welke kansen het gaat: zij pakten jaren geleden al hun koffers naar Turkije en wonen en werken in de miljoenenstad Istanbul. FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 45

reportage

ichael Westenberg, 36 jaar en geboren in Enkhuizen, is al veertien jaar weg uit Nederland. De laatste zeven jaar woont hij in de Turkse stad Istanbul. Westenberg begon er als expat, maar richtte na vier jaar zijn eigen adviesbureau op in de transport- en logistieke sector. Inmiddels is hij grootaandeelhouder en partner bij drie bedrijven, allen actief en aanwezig in Turkije. Een daarvan is het Trade & Investment Center, waarbij de Nederlander buitenlandse bedrijven en ondernemers helpt en adviseert bij het bepalen van marktentreestrategieën en het opzetten van entiteiten in Turkije. Vorig jaar hielp hij zo’n zestig – met name Nederlandse – bedrijven op weg in Turkije. ”Mijn werk is heel divers, maar ik ben altijd bezig om het ondernemen in Turkije zo transparant mogelijk te maken.” Een interessante sector voor de Nederlandse ondernemer is volgens Westenberg de retail. “Denk hierbij heel simpel en praktisch na en stel jezelf de vraag: wat ligt er (nog) niet in de Turkse supermarkt? Goede zuivel en kaas zijn daar een goed voorbeeld van. Er is een concrete behoefte aan deze producten. Een goed stuk kaas kan iedereen waarderen. Verse producten zoals vruchtenconcentraten voor sapjes en biologische

voedingsmiddelen zijn ook erg welkom. Ook de machine-industrie, de maritieme sector en luxeproducten hebben potentie. Turken zijn gek op consumeren en luxe. Zij willen graag het nieuwste van het nieuwste en trendy merken hebben.”

Veel potentie In 2010 werd Nederlander Hans Bruin (59) gevraagd om in Istanbul bij een van de vijf productielocaties van Thermaflex, een Nederlands bedrijf met verschillende vestigingen in onder andere India, Thailand, Rusland, Zuid-Amerika en Europa, te komen proefdraaien. “Ik kende Turkije van vroeger, maar ik was er al tien jaar niet meer geweest. Ik had er vijf jaar Canada opzitten en vond het een leuke uitdaging om weer in Turkije te gaan werken.” Bruin is nu general manager bij Thermaflex. Het bedrijf produceert en levert voorgeïsoleerde kunststof leidingsystemen. “De leidingen zijn energie- en kostenbesparend en niet schadelijk voor het milieu. De verkoop hiervan gaat nog wat moeizaam. Wij Nederlanders zijn erg milieuvriendelijk,

maar de Turken zijn nog niet zo ver. Dat moet zich nog gaan ontwikkelen.” Ook Bruin ziet veel potentie voor Nederlandse ondernemers in Turkije. “De Turkse economie groeit, mensen consumeren veel. Nederlanders hebben met name veel kennis als het gaat om wegen bouwen. Zij kunnen deze kennis delen met de Turken.” Dit laatste beaamt ook Martijn Elgersma, plaatsvervangend consul-generaal van het Nederlandse consulaat in Istanbul. “De bouw is een van de motoren van de Turkse economie. De overheid is bezig met een groot aantal infrastructuurprojecten. Ook de Turkse landbouw heeft een enorm potentieel, dat nog onvoldoende ontwikkeld is. Nederlandse technologie kan daarbij helpen. We zien in toenemende mate dat grote Turkse bedrijven gaan investeren in moderne landbouw. Voor de hele Turkse industrie geldt dat er belangstelling is voor innovatieve concepten en technologie, om het productieproces en de concurrentiepositie te verbeteren.” Turkse ondernemingen slaan volgens Elgersma ook steeds vaker hun vleugels uit

“Turkije is interessant vanwege de eigen markt, maar ook als springplank naar andere landen”

Michael Westenberg

Hans Bruin

VERTREK NL februari 2014

reportage op internationaal gebied. “Op de markten in het Midden-Oosten, Centraal Azië en Rusland heeft Turkije sterke marktposities opgebouwd. Turkije is daarom interessant vanwege de eigen markt, maar ook als springplank naar andere landen.”

Cultuurverschillen Dat de bedrijfscultuur in Turkije nogal verschilt van de Nederlandse weten de ondernemers maar al te goed. Zo staat de deur van Bruin – in tegenstelling tot die van een Turkse baas – altijd open. “Een Turkse baas toont over het algemeen geen interesse in zijn werknemers. Het was in het begin voor veel van mijn werknemers dan ook vreemd dat ik dat wel deed. Turken zijn het niet gewend dat de baas met je praat. Ik denk dat het erg belangrijk is om dit wel te doen. Je moet mensen stimuleren, daar groeien ze van.” “Dat zijn ze niet gewend, maar als ze eenmaal doorhebben dat jij een ander type baas bent, dan zul je zien dat het werkt”, weet Ko Labeij (67). “En je moet betrokken zijn bij het product, er samen mee bezig zijn. Als dat lukt, dan kun je een superloyaal team opbouwen.” Labeij richtte samen met zijn Engelse vrouw Soo Lord in 1992 textielbedrijf Sueko op in Istanbul. De Nederlander werkte eerder ook in Italië en Hong Kong, maar vermaakt zich uitstekend in Turkije. En dat al

twintig jaar. “Turken zijn erg behulpzaam en zeer kindvriendelijk. Als ik een restaurant in loop met mijn kinderen wordt er gelijk een plaats vrijgemaakt.” In het bedrijf van Labeij en Lord – dat zo’n zestig Turkse werknemers telt – heerst een duidelijke Engels/Nederlandse mentaliteit.

zakenpartners en over familie praten doen het altijd goed.”

Voetbal of politiek Natuurlijk zijn er ook dingen waar je beter niet over kunt praten met Turkse partners of klanten. “Het is misschien een basale tip,

“Turken zijn het niet gewend dat de baas met je praat. Ik denk dat het erg belangrijk is om dit wel te doen” Eens in de drie weken wordt er samen met alle medewerkers ontbeten. Het ontbijt is in de Turkse cultuur normaal gesproken een moment van samenzijn met familie en vrienden, maar niet met collega’s. Labeij en Lord doen dit wel en vinden deze sociale bijeenkomsten erg belangrijk voor de teamspirit van het bedrijf. “Je moet proberen om tijdens het zakendoen je menselijke kant te laten zien. Een Turkse baas gedraagt zich echt als de baas: als hij om 11.00 uur al naar huis wil, dan doet hij dat gewoon. Ik ben altijd transparant en open tegen klanten en fabrikanten. Ook is het belangrijk dat je als buitenlander de cultuur goed leert kennen en die tot je neemt. Thee drinken met je

maar begin niet in de eerste tien minuten van een zakelijk gesprek al over de prijs of kwaliteit van je product of dienst”, vertelt Westenberg. “Ook is het in Turkije niet handig om over zaken als voetbal en politiek te praten. Dat ligt namelijk erg gevoelig. Stel: je bent eigenlijk voor Galatasaray, maar je gesprekspartner is voor Fenerbahçe. Doe dan gewoon alsof jij ook voor Fenerbahçe bent. Dit vergemakkelijkt het gesprek.” Volgens Westenberg doe je in Turkije ook geen goede zaken als ze merken dat je er nooit bent. “Creëer een fysieke aanwezigheid in het land voor je bedrijf, ga er regelmatig naartoe en laat je gezicht zien. Zo win je vertrouwen. Turkije doe je er namelijk niet even bij.” n

Ko Labeij

februari 2014 VERTREK NL

| 47

Emigratieboek.nl C

NAAR

ZWEDEN

Praktische informatie over een verblijfsvergunning krijgen, werk vinden, een woning kopen en een school kiezen voor uw kinderen. Over het afhandelen van zaken met de belastingdienst, opgebouwd pensioen veilig stellen en u op de juiste manier verzekeren.

NAAR

Naast een uitgebreide lijst met adressen en websites is er ook een hoofdstuk gewijd aan de emotionele kant van emigreren. Hierin wordt beschreven welke fasen veel potentiële emigranten doormaken. Afwisseling van enthousiasme en twijfel en hoe daar mee om te gaan.

ZWEDEN

VanDorp

Om het u gemakkelijk te maken vindt u in dit boek op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR applicatie een foto van de code neemt, wordt u direct naar de desbetreffende video of webpagina geleid. en et w ar t na www.emigreren-naar-caribisch-nederland.info oe n m re u re n! at ig e w m ed e w es r Z ll e A ov

en et w ar t na oe n ! m e u rer en at ig eg w m rw e es r oo ll e N A ov

Al met al een onmisbaar hulpmiddel voor iedereen die zich wil oriënteren op emigatie naar Zweden.

978-94-61850-37-9

CaribisCh NederlaNd ISBN 978-94-61850-16-4

Dit boek is een cross-mediale uitgave. De Ditinhoud boek is een cross-mediale wordt actueel gehouden door middel vanuitgave. diverseDe inhoud wordt actueel internet mediabronnen, te weten: een website, een door middel van diverse gehouden Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhonemediabronnen, te weten: internet App en Twitter. een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone Om het u gemakkelijk te maken vindt u in App dit boek en Twitter. op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR applicatie een foto vanOm de code het u gemakkelijk te maken neemt, wordt u direct naar de desbetreffende vindtvideo u in dit boek op diverse of webpagina geleid. plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR app een foto van de code neemt, wordt www.emigreren-naar-suriname.info u naar de video of webpagina geleid.

VANDORP EDUCATIEF VANDORP EDUCATIEF

---

“een boek om aan te bevelen. een eye-opener, waarin een

a spiegel wordt voorgehouden, Hilde Talstr Ruben Heijloo & het stilzwijgen doorbroken en

Update 2012 / 2013

Voorkant - U en de Wet in Spanje - AUG 10.indd 1

9 789081 475815

Croissantje pindakaas EEn nEdErlands gEzin in Frankrijk

humoristische wijze over alle avonturen over als leven in ZUR jong geëmigreerd gezin op het platteland in E TIJD EN! Frankrijk. Afwisselend en origineel wordt de realiteit van een emigratie geschetst. Zoals de twijfels bij het afscheid, de ontlading bij aankomst, valse ‘heimweeën’ die de kop opsteken. En wat het met een ouder doet als je je kind ‘doofstom’ in een anderstalig klasje werpt. Met plaatsvervangende schaamte word je getuige van een genante taalbarrière. Of voel je de wrange climax tijdens een traditionele jacht te paard. ‘Croissantje Pindakaas’ is een inspirerend boek voor elke dromer, Francofiel of emigrant in spé. Voor iedereen een leuk kijkje achter de schermen bij een Nederlands gezin dat het lef had een druk bestaan achter zich te laten en te gaan voor zijn droom. ISBN 978-94-61850-33-1

David Searl & Aart van Rijn

Nederlandstalige versie door AART VAN RIJN

9 789461 850331

VanDorp

· verhuizen, meubilair invoeren · koop en verkoop onroerend goed · huur en verhuur onroerend goed · hypotheken & verzekeringen · autorijden in Spanje, auto invoeren · zaak beginnen in Spanje, werknemers in dienst nemen · gezondheidszorg in Spanje, ziekenhuizen · geboorte, dood, huwelijk · belastingen op bezit & inkomen, residentie · testament in Spanje / Nederland · omgang met Spaanse autoriteiten, vereniging van eigenaren, makelaars, advocaten, etc.

Derde druk UITGEVERIJ VILLAGE

Met véél

Educatief

UITGEVERIJ GRENZENLOOS

“Een beetje masochist moet je wel zijn, want je gaat geheel vrijwillig op een pijnbank met

3de druk

978 94 61850 447

in Spanje

intense prikkelsOMGAAN liggen. Maar...nadien voelNUTTIGE AANGENAAM EN PRAKTISCH ADVIEZEN je dat je leeft!” zo vertelt Eva van Dorst-Smit MET WETTEN EN GEBRUIKEN IN SPANJE op een extraverte, meeslepende en vaakvoor het

Prijs: € 25,-

uitgeverij GRENZENLOOS

UITGEVERIJ GRENZENLOOS

VILLAGE

978 94 61850 478 978 94 61850 539

open zenuwen blootgelegd.” Cynthia ortega-martijn voormalig Tweede kamerlid ChristenUnie.

Derde druk! Boordevol informatie!

Nederlands onvermogen op een eiland ‘U en de Wet in Spanje’ besteedt veel aandacht aan de waar niets is wat het lijkt specifieke verschillen tussen het leven in Spanje en dat in de landen van herkomst. Een greep uit de onderwerpen:

Eva van Dorst-Smit

Croissantje pindakaas

De Tragiek van Bonaire is het persoonlijke verslag van journaliste Trix van Bennekom, die sinds 2005 als antillen-correspondent voor elsevier op Bonaire woont. Gaandeweg blijkt dat ze sindsdien vooraan bij de geschiedenis zit.

van Bonaire

U en de Wet

Eva van Dorst-Smit

maar ook het verhaal van een idyllisch eiland dat in een kolkende stroomversnelling is geraakt. De invasie van Haagse ambtenaren, onder leiding van Henk kamp, die vertellen dat alles anders moet. Ja zeggen, nee doen. Geopolitiek in de achtertuin van de verenigde Staten. maar vooral ook de geschiedenis van de mensen voor wie het eiland al vele generaties de navel van de wereld is.

U en de Wet

De tragiek in Spanje

‘Dé Bijbel voor Nederlandstalige n in Spanje’

AART VAN RIJN

Marielle Saegaert

Revsund

verhalen over gedichten voorlezen bij volle maan, het staatsieportret van de koningin en de begrafenis van kip. Duikersparadijs en roversnest. Speeltuin voor CDa-politici, een hoofdrol voor Hans Hillen. Het broeierige koloniale decor voor de gruwelijke moord op de jonge apothekersassistente marlies AMSTERDAMMERS OP HET ZWEEDSE PLATTELAND van der kouwe. De verlammende zwijgcultuur.

T r i x va n B e n n e ko m

U en de Wet in Spanje

Met het voorbijgaan van de seizoenen verzamelen zij steeds meer aanstekelijke anekdotes over de eigenaardige maar beminnelijke Zweden, lokale culinaire rariteiten, klussen met twee linkerhanden en persoonlijke confrontaties. Een nieuw leven opbouwen in de middle of nowhere valt niet mee, maar overleven was nog nooit zo fijn.

Ondertussen in

De tragiek van Bonaire

Ruben en Hilde openen een Bed & Breakfast en starten een mediabedrijf. Ze doen fanatiek hun best te integreren, verdiepen zich in de meest uiteenlopende plattelandsgewoonten en proberen, ondanks de stress die een renovatie met zich meebrengt, hun relatie een beetje gezellig te houden.

De Tragiek van Bonaire is het verhaal van een bijzonder eiland in een uithoek van het koninkrijk. Bonaire. Sinds 10 oktober 2010 een stukje tropisch nederland. Teruggekeerd in de schoot van het oude moederland, een unieke gebeurtenis. een dorps eiland waar niets is wat het op het eerste gezicht lijkt.

T r ix va n B e n n e kom

Hoe overleven twee Amsterdammers op het Zweedse platteland? Ruben en Hilde verruilen hun hectische stadsleven voor rust en natuur in de noordelijke provincie Jämtland. In het dorp Revsund, waar de lucht schoon is en de winters lang, kopen zij een oude pastorie aan een meer. Is dat wel zo vredig en idyllisch als het lijkt?

Ondertussen in Revsund

Waar de regen kunst is

haar studie Spaanse a verhuisd ar woont.

LEVEN IN SANTIAGO DE COMPOSTELA

Ruben Heijloo Hilde Talstra

Marielle Saegaert

ondermooie landschap vol heuvels, dorpjes ligt Santiago de Compostela, ar vroeger zich niet zo gemakkelijk r geniet Marielle Saegaert, vrolijk erende straatjes en de eeuwenoude che deel van de stad waar ze net als de gelijkse leven agendaloos doorbrengt. oit helemaal leeg zijn en waar schan leiden, laat Marielle zich elke dag door het onverwoestbare karakter van el een mooi verhaal te vertellen heeft grote deugd weet te maken… , tijdloze stad gehuld in een niet altijd is zelfs de regen mooi.

Waar de regen kunst is

NEDERLANDERS OVER DE GRENS

AANGENAAM EN PRAKTISCH OMGAAN MET WETTEN EN GEBRUIKEN

NEDERLANDERS OVER DE GRENS

Dit boek is een cross-mediale uitgave. De inhoud wordt actueel gehouden door middel van diverse internet mediabronnen, te weten: een website, een Facebookpagina, een YouTube playlist, een iPhone App en Twitter. Om het u gemakkelijk te maken vindt u in dit boek op diverse plaatsen QR-codes. Wanneer u met uw smartphone met QR app een foto van de code neemt, wordt u naar de video of webpagina geleid.

VanDOrP eDUCaTieF VANDORP EDUCATIEF

VANDORP EDUCATIEF

N A A R

SURINAME

9 789461 850164 >

978-94-61850-31-7

VANDORP EDUCATIEF

Auteur Esther Zoetmulder weet als geen ander hoe het is om de stap te zetten en daadwerkelijk te emigreren naar Suriname. Zij woont nu al tien jaar met haar gezin in Paramaribo.

E M I G R E R E N

n a a r

SURINAME

Veel praktische informatie, een uitgebreide lijst met adressen en websites en een hoofdstuk gewijd aan de emotionele kant van emigreren maken dit boek compleet.

en et w ar t na Al met al een onmisbaar hulpmiddel oe voor iedereen die zich wil oriënteren m ren ! u re lië op emigatie naar Noorwegen. at ig a w m str e es r Au ll e A ov

Praktische informatie over een verblijfsvergunning krijgen, de remigratieregeling, werk vinden, Auteureen Sylvia de Boer weet als woning kopen en een school kiezen geen voor ander uw hoe het is om de kinderen. Over het afhandelen van zakenstap mettede zetten en daadwerkelijk te belastingdienst, opgebouwd pensioen veilig stellen naar Caribisch Nederemigreren en u op de juiste manier verzekeren. land. Zij woont nu al 12 jaar met haar gezin op Bonaire. Naast alle praktische informatie en een uitgebreide lijst met adressen en websites, is er aandacht voor de emotionele kant van emigreren. Ook komt remigratie uitgebreid aan bod. Gericht op Surinaamse Nederlanders, meestal geboren in Suriname en al lange tijd in Nederland, die overwegen terug te keren naar Suriname.

e m i g r e r e n CaribisCh NederlaNd

Dit boek geeft u inzicht in alles wat er komt kijken bij een emigratie naar Zweden. Zaken als huisvesting, werk, onderwijs, gezondheidszorg, sociale voorzieningen, belastingen, verzekeringen, geldzaken etc. komen aan de orde. Maar ook achtergrondinformatie over de geschiedenis, politiek, cultuur, het klimaat, religie etc. krijgen de aandacht.

IA D E M VE S S GA O R UIT

20 13

Emigreren is populair. Veel mensen lopen met de gedachte rond om hun dromen elders waar te maken. Een emigratie organiseer je echter niet even snel op een zondagmiddag. Er zijn duizend en een dingen waar u aan moet denken. Dit boek geeft u een duidelijk inzicht in alles wat er om de hoek komt kijken bij een emigratie naar Suriname.

EMIGREREN NAAR

ED ITI E

Sylvia de Boer e.a.

Esther Zoetmulder

NOORWEGEN

Sylvia de Boer e.a.

ia D e m Ve S S ga O r UiT

NAAR

Emigreren naar Zweden staat volop in de belangstelling. Niet vreemd, want Zweden heeft de emigrant veel te bieden. Rust, ruimte, prachtige natuur en volop mogelijkheden om dromen waar te maken.

Emigreren is populair. Veel mensen lopen met de gedachte rond om hun dromen elders waar te maken. Een emigratie organiseer je echter niet even snel op een zondagmiddag. Er zijn duizend en een dingen waar u aan moet denken. Bovendien is er de laatste tijd veel veranderd op de (voormalige) Nederlandse Antillen. Dit boek geeft u een duidelijk inzicht in alles wat er om de hoek komt kijken bij een emigratie naar Caribisch Nederland.

EMIGREREN

EmigrErEn naar

Bart Kila e.a.

Sylvia de Boer e.a.

EMIGREREN

20 ED ITI E

NOORWEGEN

Dit boek geeft u inzicht in alles wat er komt kijken bij een emigratie naar Noorwegen. Zaken als huisvesting, werk, onderwijs, gezondheidszorg, sociale voorzieningen, belastingen, verzekeringen, geldzaken etc. komen aan de orde. Maar ook achtergrondinformatie over de geschiedenis, politiek, cultuur, het klimaat, religie etc. krijgen de aandacht.

VANDORP EDUCATIEF

egendes, de kleur groen en één van de nje met elkaar gemeen? In het noordgt het antwoord: Galicië, waar ooit esteund door de Atlantische Oceaan, d hielden en een onuitwisbaar spoor

AUSTRALIË

Veel praktische informatie, een uitgebreide lijst met adressen en websites en een hoofdstuk gewijd aan de emotionele kant van emigreren maken dit boek compleet.

Educatief

baar hulpmiddel et de gedachte ren naar Australië.

NAAR

Emigreren naar Noorwegen staat volop in de belangstelling. Niet vreemd, want Noorwegen heeft de emigrant veel te bieden. Rust, ruimte, prachtige natuur en volop mogelijkheden om dromen waar te maken.

Hans den Dikken e.a.

EMIGREREN

NAAR

Australië

de lijst met es is er ook een an de emotionele . Hierin wordt asen veel potenormaken. housiasme en mee om te gaan.

EMIGREREN

NAAR

n duidelijk er om de hoek emigratie naar e informatie over oning l kiezen voor het afhandelen elastingdienst, en veilig stellen en er verzekeren.

EMIGREREN

air. Veel mensen hte rond om hun te maken. Een r je echter niet ndagmiddag. en dingen waar u

Dorine in 't Veld e.a.

EMIGREREN

26-9-2011 17:57:29

Emigreren vraagt om een goede voorbereiding. Op emigratieboek.nl vindt u vele honderden informatieve boeken, taalcursussen en ervaringsverhalen van emigranten die u voorgingen.

VANDORP EDUCATIEF

4 e j a a r g a n g nummer 1 5

www . vertreknl . nl

het m a g a z ine v o o r w o nen , w e r k en en le v en in het b uitenl a nd

SPECIAListen over werken in zweden en

CANADA i s p e c i a l e emi g ratiebe u rs b i j l ag e i

voorwoord

werken over de grens

p 8 en 9 februari opent de achttiende editie van de Internationale EmigratieBeurs haar deuren in Expo Houten. Drie vertrekhallen zijn gevuld met meer dan 150 stands van 25 verschillende landen vanuit Europa en Overzee. Daarnaast zijn er meer dan tachtig presentaties in zes zalen over wonen, werken, studeren en ondernemen in het buitenland. Kortom, door de overzichtelijke indeling en de vele presentaties kunt u zich in een korte tijd goed informeren. De EmigratieBeurs is hét trefpunt voor iedereen die zich met emigratie bezighoudt. Meer en meer exposanten op de EmigratieBeurs bieden concrete banen aan. Banen voor vaklieden in de bouw en het transport, maar ook banen voor ingenieurs, voor personeel in de gezondheidszorg en voor IT’ers. U kunt nu via onze Internationale Vacaturebank op www.emigratiebeurs.nl al vóór de EmigratieBeurs contact opnemen met deze exposanten. Door uw interesse voor een bepaalde functie kenbaar te maken, kunt u een eerste kennismakingsgesprek afspreken tijdens de beurs. Dit jaar staat Canada centraal op de EmigratieBeurs. Niet alleen om de historische banden die wij met Canada hebben, maar meer nog omdat Canada door een vergrijzende beroepsbevolking (van 14% naar 27%) op zoek is naar arbeidskrachten. De Canadese Ambassade, diverse provincies en bedrijven bieden u banen aan in Canada of kunnen u adviseren bij het verkrijgen van een tijdelijk of permanent visum. Op het Canadese terras kunt u de Canadese sfeer proeven en heeft de opening van de EmigratieBeurs door de Canadese Ambassadeur een Canadees tintje. Een mooi rijtje droombestemmingen. Oostenrijk breidt uit met Alpendreams en door de samenwerking tussen Case di Dorrie en Realmente breidt ook Italië uit op de beurs. Nieuw is de stand van Portugal, waar makelaars diverse woningen en bedrijfsruimten aanbieden plus een juridisch adviseur die u verder kan helpen met uw emigratieplannen naar Portugal.

foto

peter beemsterboer

Heeft u een briljant idee en wilt u een bedrijf opzetten in het buitenland? De heren van Swedish Dragons’ Den dagen u uit. Meld u aan bij Värnamo Kommun en presenteer tijdens de beurs uw ondernemersplan. Een groep van vijf gelukkige winnaars krijgt een halfjaar lang gratis kantoorruimte, een businesscoach, rondleidingen bij makelaars en bezoek aan scholen voor de kinderen en wordt geïntroduceerd in alle businessnetwerken. Kortom, een quick start voor uw onderneming! Wonen, Werken, Studeren en Ondernemen. De EmigratieBeurs 2014, een wereld aan kansen! n

tom bey d irec t eur e m i g rat iebeurs

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 51

ondernemersprijs

VertrekNL

Ondernemers prijs 2014 Wie heeft het beste idee voor ondernemen in het buitenland? Op deze oproep hebben wij veel inzendingen mogen ontvangen. Na een eerste voorselectie zijn er tien plannen overgebleven die voldoen aan de deelnamevoorwaarden. In het kort introduceren wij hier deze plannen.

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 53

ondernemersprijs

Plan 5

Plan 1 Guesthouse voor hulpbehoevenden in Zweden Bij een Guesthouse denk je gelijk aan een verblijf voor gasten, dat is logisch als je het letterlijk vertaalt. Daar denken Chris en Sarina Koevoet ook zeker aan bij dit woord, alleen willen zij daar iets extra’s aan toevoegen. Het Guesthouse wordt voor iedereen die gast wil zijn, maar zeker ook voor ‘hulpbehoevenden’. Zij willen mensen een ‘warme’ omgeving bieden, een plek waar ze zich veilig voelen, maar ook waar ze even niet te veel bezig hoeven te zijn met de dagelijkse sleur van ziekenhuizen en financiële moeilijkheden. Kortom: het moet een Guesthouse worden waarin de mens centraal staat.

Plan 2 Luxe verblijf met energiebewaking en verreken-systeem in Frankrijk Ruud en Laura Schoemakers hebben eind 2010 een groot historisch pand aangekocht in Frankrijk. Zij hebben dit pand geheel gerenoveerd en voorzien van moderne gemakken, luxe en comfort, zonder afbreuk te doen aan het authentieke karakter. Omdat het een groot pand is met veel extra voorzieningen, zoals vloerverwarming, sauna, jacuzzi en zwembad, kunnen de energiekosten per groep huurders ver uiteenlopen. Om nu voor zowel de huurder als de verhuurder een zo eerlijk mogelijke verrekening van deze kosten mogelijk te maken, zullen alle energiebronnen via internet inzichtelijk worden gemaakt. De gasten gaan daardoor veel bewuster om met energie en water, besparen op hun uitgaven en sparen het milieu. Op www.vertreknl.nl/ondernemersprijs vindt u een uitgebreide beschrijving van de plannen. Daar kunt u ook gelijk uw stem uitbrengen. Het plan met de meeste stemmen wint de publieksprijs.

VERTREK NL FEBRUARI 2014

Plan 3 Begeleiding voor emigratie naar Spanje Marion Hoogwegt wil zich richten op mensen die willen ondernemen of investeren in Spanje. Met een emigratiecoach, een Spaanse jurist en een Spaanse financieel consultant wil zij ondersteuning bieden op vier niveaus: 1. Oriëntatiegesprek, of een week meedraaien in een Spaans bedrijf of deelnemen aan workshops. 2. Toetsing bedrijfsplan door specialisten of via deelname aan workshops of cursussen. 3. Administratieve ondersteuning door het fiscale en juridische werk uit handen te nemen. 4. Verkoop, beëindiging bedrijf of het ontbinden van de bedrijfsstructuren vanwege bijvoorbeeld overlijden, echtscheiding of slechte bedrijfsresultaten.

Plan 4 Ecologisch vitaliteitscentrum Quinta das Fontezinhas in Portugal Op ‘Quinta das Fontezinhas’, een ecologisch landgoed in wording, gaan Trudy Vlot en Ralph Ree vierpersoonshuisjes, een buitenkeuken, een buitenslaapplaats voor zestien personen, een natuurlijk zwembad en een centraal gebouw met kook-, eet- en lesgelegenheid creëren. Het doel is tweeledig: enerzijds inzicht creëren in hoe lifestylefactoren invloed uitoefenen op ons functioneren en anderzijds een bewustwordingsproces op gang brengen van hoe duurzaam, ecologisch wonen en leven haalbaar en behaaglijk kan zijn. Het primaire doel is vijftien weken per jaar circa twaalf tot zestien personen per keer te begeleiden. Dit doel willen zij binnen anderhalf jaar bereikt hebben. Het secundaire doel is volledig ecologisch recreëren te kunnen aanbieden.

Paardrijdvakanties in Noorwegen Wieke Rusman wil paardrijdvakanties in Noorwegen organiseren. Noorwegen is een prachtig land om te paardrijden en er zijn veel mogelijkheden voor, zowel in de zomer als in de winter. Daarnaast wil ze gezinsleden die niet van paardrijden houden de mogelijkheid bieden tot vissen, kanoën, mountainbiken, skiën en langlaufen. Noorwegen is een duur land, maar de kosten van paardrijden liggen ongeveer gelijk aan die in Nederland. Dit heeft tot gevolg dat een paardrijdvakantie niet goedkoop zal worden, maar gezien de prachtige omgeving en ruimte wel zeker de moeite waard.

Plan 6 Agentschap voor Nederlandse woonaccessoires in Engeland Karen Ham wil haar emigratiewens combineren met haar passie voor interieurs: ze wil een agentschap voor Nederlandse woonaccessoires in Zuid-Engeland opzetten. Nederlandse producten zijn trendsettend ten opzichte van andere landen. De merken die ze wil vertegenwoordigen zijn stoer, sober en robuust, met afnemers in onder andere de woonbranche, horeca, vakantiewoningen en tuincentra. Reden om voor Zuid-Engeland te kiezen is dat veel Engelsen een tweede woning hebben of een vakantiehuis huren. Het publiek is welvarend en er is een duidelijke behoefte aan een niet typisch Engelse inrichting; strak, open, fris en vlot. Nederlandse woonlabels passen goed in dit beeld. Een deskundige jury beoordeelt wie de jurywinnaar zal zijn van de ‘VertrekNL Ondernemersprijs 2014’, bestaande uit een geldprijs van 1.000 euro en een uitgebreide reportage in VertrekNL magazine.

ondernemersprijs

Plan 9 Plan 7 Praktijk biofeedback in Noorwegen Hedy Christians is fysiotherapeute en behandelt mensen met stressklachten, die steeds vaker een rol spelen bij fysieke klachten. Via biofeedback wil ze in Stavanger, de snelst groeiende stad van Noorwegen, waar daardoor ook veel stressklachten zijn, de nationale en internationale bedrijven van dienst zijn. Biofeedback is een methode waarbij signalen van het lichaam zichtbaar en/of hoorbaar gemaakt worden. Door het gebruik van meetapparatuur wordt men zich bewuster van de lichaamsreacties, zodat deze beter beïnvloedbaar zijn. Dit is een perfect inzichtgevend middel en maakt zichtbaar wat voor sommigen moeilijk voelbaar is: ben ik wel of niet fysiek gestrest.

Vakantiewoningen geschikt voor mensen met een beperking in Duitsland Kees en Nicola willen in Duitsland twee vakantiewoningen bouwen. De woningen liggen aan de rand van een woud, met uitzicht op een beekje en op een paar minuten autorijden van een wintersportgebied. Het is de bedoeling aan alle categorieën mensen ook extra activiteiten te gaan aanbieden, zoals een zwembad, sauna, wandel- en fietstochten, picknicks, workshops, paardrijdtochten, langlauftochten, skiën en tochten met een arrenslee. De woningen worden aangepast voor mensen met een beperking, onder andere met extra brede deurposten, zonder drempels en met een hoog/laagkeuken. Ook begeleiding is mogelijk, zonder echter een instellingsgevoel te krijgen.

Plan 10 Atelier body-casting in Spanje Stoyan is sculptor en zijn passie is om levensechte beelden te creëren. In 2014 wil hij zijn atelier verplaatsen naar Spanje. Het jaar 2014 is namelijk het jaar van Europese kunst en dan zullen er honderden miljoenen euro’s aan subsidies worden verstrekt aan ondernemende kunstenaars. In Spanje wil hij ingelijste half reliëf figuren via bodycasting creëren voor luxe villa’s, hotels en spacentra’s. Body-casting is een ingewikkelde techniek om een lichaam te vereeuwigen. Deze kunstobjecten zijn veelgeprezen in zuidelijke Europese landen zoals Spanje, Italië en Griekenland. n Met uw stem maakt u kans op een reisboekenpakket ter waarde van E 50,–. Stemmen kan tot en met 15 april aanstaande.

Plan 8 Bakmotoren voor Oeganda Simon Kooistra begeleidde een jaar geleden een cliënt die in het bezit was van een bakbrommer. Na de Tweede Wereldoorlog was dit een goedkoop alternatief voor de schaarse en dure auto’s. In veel Afrikaanse landen groeit het aantal kleine zelfstandigen explosief. De behoefte aan transport stijgt navenant. Voor de gemiddelde Afrikaan is het bezit van een transportbus of zelfs een simpele auto echter een onbereikbaar ideaal. Deze gedachte inspireerde Simon tot het ontwikkelen van een transportmotor die moet voldoen aan drie vereisten: 1. betaalbaar voor kleine zelfstandigen in zich ontwikkelende landen, 2. robuust genoeg om een flinke vracht te vervoeren en 3. onderhoudsarm.

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 55

canada Canada staat dit jaar centraal op de EmigratieBeurs. De beurs wordt zelfs geopend door de Canadese ambassadeur James M. Lambert. De Canadese Ambassade, maar ook diverse provincies en bedrijven hebben vacatures en willen u graag helpen bij het verkrijgen van een tijdelijk of permanent visum. Maar waarom is Canada interessant voor Nederlanders? Jennifer SmitHobbs, emigratieconsulent en schrijfster, en zelf opgegroeid op het platteland van Alberta, geeft in haar publicatie Het Canada Emigratieboek hiervoor drie belangrijke redenen.

anada is voor velen synoniem voor vrijheid: vrijheid om zelf te bepalen hoe je je leven indeelt. De evolutie van de vele regels in Europa heeft dit continent te beklemmend gemaakt voor veel mensen. De ondernemende geest zoekt een plek waar niet alles beheerd is, waar niet elke vierkante centimeter grond en elke dag van het leven al vastgesteld is. De aspirant-emigrant zoekt vrijheid om het zelf te doen en zelf uit te vinden, desnoods met vallen en opstaan. Canada biedt die mogelijkheid. Het sociale stelsel in Canada biedt ruimte voor vallen en opstaan. Elk provincie geeft haar eigen draai hieraan waardoor het leven in de ene provincie er anders uitziet dan het leven in de andere.

foto

arjen bolt

Waarom 56

VERTREK NL februari 2014

canada

Kansen Canada biedt kansen. Kansen zijn ook risico’s. De ondernemende geest verlangt hiernaar, juist vanuit landen waar alles al bepaald is. Canada is pas sinds 1867 een land; grote delen van het land hebben nog korter een eigen regering. Niet alles is al eens gedaan in Canada. De toekomstige emigrant mag nog meedenken over de invulling van veel aspecten van het leven en de economie. Niet alles is af. En dat merk je ook in de natuur, want de mens heeft niet alles omgeploegd. De natuur heeft het nog voor het zeggen in veel gebieden.

Welkom Canada heet haar immigranten welkom. Ze heeft ze immers nodig. Zonder immigranten zou Canada niet tot de G8 behoren. Zonder immigranten zouden Canadese steden niet

Canada biedt ruimte voor vallen en opstaan steeds tot de beste steden ter wereld worden uitgeroepen. De meerderheid van de Canadezen kan zijn wortels volgen terug naar een ander land en beseft hierdoor dat ze niet meer recht heeft op de zegeningen van het land dan andere wereldburgers. De huidige inwoners van Canada en hun voorouders werden welkom geheten door hun voorgangers. Ook de immigrant van vandaag wordt welkom geheten, welkom om de cultuur en economie van Canada aan te vullen. n

Het Canada Emigratieboek ISBN 978 90 792 8712 3 Hardcover geïllustreerd met kaarten en kleurenfoto’s. Beursaanbieding op VertrekNL-stand 224: normaal € 19,95, nu slechts € 10,–!

Canada? februari 2014 VERTREK NL

| 57

reportage

“Dat we ooit een keer vertrekken, daar blijven we van dromen”

VERTREK NL FEBRUARI 2014

reportage

Emigranten in de

wachtkamer tekst

rimke de groot | illustraties andrea kruis

Gastvrij, vredelie-

Ze willen dolgraag emigreren. Liever vandaag dan morgen. Maar de huizenmarkt zit in het slop, het is in andere landen net zo lastig om werk te vinden als in Nederland, en dan staan er ook nog allerlei praktische bezwaren in de weg om de stap naar het buitenland te zetten. Een substantiĂŤle groep Nederlanders moet haar emigratiewens noodgedwongen uitstellen. VertrekNL sprak met een aantal van hen en vroeg naar hun redenen. FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 59

reportage

ngelique de Vos en haar man Peter kregen op 8 mei 2008 hun langverwachte visum voor Australië. Zo snel mogelijk wilden ze emigreren naar Down Under. “Dezelfde maand nog stond het TE KOOP-bord in onze tuin”, vertelt Angelique. “Alles deden we voor de laatste keer hier in Nederland: verjaardagen, Sinterklaas, kerst, Oud en Nieuw vieren. Een eerste bod op het huis sloegen we af. Ons mooie huis was meer waard, dachten we. Niet wetende dat het met de Nederlandse economie zo slecht zou gaan en we nu maar wat blij zouden zijn als we opnieuw zo’n bod kregen.” Het visum voor Australië was vijf jaar geldig, maar anno 2013 wonen Angelique en Peter nog altijd in Nederland en staat hun huis nog steeds te koop. Dromen van een emigratie naar Australië doen ze echter nog steeds. “We zijn enorm gezakt in de prijs van ons huis en zijn ons aan het oriënteren hoe we het anders kunnen oplossen. Dat kost opnieuw bakken met geld en veel emotionele momenten. Maar we willen zo graag ervaren hoe het is om in het buitenland, en dan het liefst in Australië, te wonen en te werken.” Ook Jan Hoogland krijgt zijn woning maar niet verkocht. “En we hebben het geld dat daaruit moet komen nodig om iets nieuws te beginnen”, zegt hij. “Ons huis hebben we al een ton in prijs verlaagd, maar er is geen enkele belangstelling. De prijzen in Spanje – waar we naartoe zouden willen – zijn weliswaar ook verlaagd, maar het gat tussen de mogelijke renteopbrengst van ons huis en de aanschafprijs van een redelijk huis in Spanje wordt steeds groter.” Theo en Annemarie Broers-Jansen willen emigreren naar Zweden. “Ons huis staat al vanaf 22 oktober 2010 te koop. We zijn al in prijs gedaald, maar het lukt nog steeds niet. Het grote nadeel is nu dat je niets kunt

“Het grote nadeel is nu dat je niets kunt plannen. Het is alleen maar afwachten” 60

VERTREK NL februari 2014

plannen. Het is alleen maar afwachten. Maar we willen nog steeds graag weg. Nederland bevalt ons niet meer: te druk en het wordt er hier met alles wat het kabinet doet, bezuinigingen en de rest, niet veel beter op.”

Geen baan te vinden Niet alleen de huizenmarkt zit in het slop, ook is het in veel landen lastig om werk te vinden. Ingeborg Fransen, die met haar gezin wil emigreren naar Mallorca, loopt daar ook tegenaan. “De crisis heeft roet in het eten gegooid”, vertelt zij. “De werkloosheid in Spanje is opgelopen tot wel 25 procent van de beroepsbevolking. Helaas is het hebben van een baan, buiten het spreken van de taal, een must om te kunnen slagen. Ik wil graag iets voor mijzelf beginnen, maar dat wil ik pas veel later doen, als ik de cultuur, de gewoonten en het Spaanse leven een beetje onder de knie heb. Tot die tijd willen wij graag gewoon werken. Maar voorlopig is emigratie uitgesloten. Daar waar wij kijken is er geen baan te vinden.” Olivia van Rutten en haar man hadden afgelopen jaar al naar Duitsland willen verhuizen. “Maar doordat je je huis niet kunt verkopen en mijn man zonder werk zat kon dit helaas niet doorgaan. We hebben van alles geprobeerd, ook werk zoeken in Duitsland, maar dat lukte niet. We hebben het gevoel dat je met je rug tegen de muur staat. Mijn man is 60 jaar en ik 57 jaar. Mijn man heeft al drie jaar getracht een baan te zoeken, maar er zijn geen banen en er komen steeds meer werkzoekenden bij. Wij willen dolgraag weg uit Nederland, maar hoe?” Bij Janine Duits spelen ook financiële redenen een rol bij het uitstellen van haar emigratie naar Noorwegen. “Een jaar of vijf geleden kwam ik voor het eerst in Noorwegen en ik viel er meteen als een blok voor. Ik heb een poging gedaan een gjestehus te kopen, maar kreeg dat financieel niet rond. Later ontmoette ik mijn huidige partner, die net als ik overdonderd was door Noorwegen. Wat ons het meeste tegenhoudt zijn de financiën, want eigen geld hebben we niet en je moet toch werk hebben om er überhaupt te mogen wonen en natuurlijk ook om van te leven.”

Erg voorzichtig Er zijn ook emigranten in spe die hun plannen uitstellen omdat ze niet kunnen overzien wat daar zoal bij komt kijken. Ron de Haas bijvoorbeeld. “Onze emigratieplan-

“Het is vrijwel onmogelijk om in beeld te krijgen wat er allemaal precies bij komt kijken” nen naar Italië bestaan al zo’n tien jaar. We spreken de taal en wonen en werken er inmiddels ook al enkele maanden per jaar. De definitieve emigratiestap hebben we echter nog niet gemaakt, bovenal doordat het vrijwel onmogelijk is om in beeld te krijgen wat er allemaal precies bij komt kijken en wat de gevolgen zijn voor pensioen, AOW, belasting, zorgverzekering, Nederlanderschap, mijn eigen bedrijfje, et cetera. Specifiek op mijn situatie een beeld schetsen lijkt onmogelijk en al helemaal om een eenduidig antwoord te krijgen op vragen.” Ook de man van Karin Brouwers vindt het lastig om de gevolgen van een emigratie te overzien. “O, wat zou ik graag emigreren naar het mooiste, rustigste, gezelligste land van onze aardbol: Oostenrijk”, vertelt Karin. “Maar mijn man is erg voorzichtig. Hij is bang dat er geen werk te vinden is. En stel dat we geen geld hebben en stel dat het op een mislukking uitdraait. Eerlijkheidshalve is het mijn wens voor 110 procent en van mijn man voor ongeveer 80 procent. Gelukkig heeft ook hij het steeds vaker over ooit emigreren. Je moet er nu eenmaal samen achter staan. Ik hoop het zo!” De leeftijd van de kinderen van Karin en haar man maakt het ook lastig om nu de emigratiestap te zetten. Saskia Verton-Smith herkent dat. “Wij zijn van plan om te emigreren naar Zuid-Frankrijk. Onze grootste zorg en belemmering is de school van onze dochter. Zij zit in de vierde klas van het vwo en wil haar school hier afmaken en daarna in Parijs gaan studeren. Nu verkassen is voor haar geen optie: weer opnieuw aanpassen aan het schoolsysteem, proberen vrienden te maken, et cetera. Haar in Nederland achterlaten, daar is voor ons allemaal geen denken aan.”

Tranen Dat het noodgedwongen uitstellen van je emigratie ook een flinke emotionele impact heeft, daar kan Inge Stoffer Holkamp over

reportage

meepraten. Zij zou graag met haar man naar Frankrijk verhuizen. “Wij moeten ons huis nog verkopen in Nederland en wachten tot onze jongste, studerende zoon ook het nest verlaat. Hoe het is om onze tijd hier uit te zitten? Behalve dat we nog even genieten van het feit dat we nog een zoon thuis hebben, is het k… Elke keer als we terugkomen uit Frankrijk heb ik problemen om hier weer te wennen. De herrie, de stress, de stank, de andere manier van leven. Maar we knokken nog even door.” Ook Bianca van Veen, die met haar gezin

“Elke keer als we terugkomen uit Frankrijk heb ik problemen om hier weer te wennen”

naar Oostenrijk wil emigreren, heeft het er moeilijk mee dat ze moet wachten. “Als we weer naar huis moeten na drie weken vakantie in Oostenrijk en de grens over gaan naar Duitsland rollen letterlijk de tranen over mijn wangen. Maar voor je de knoop over emigreren doorhakt, moet je eerst alle vooren nadelen tegen elkaar afwegen. Bij ons wordt het rijtje van voordelen langer dan het rijtje van de nadelen. Dat we ooit een keer vertrekken, daar blijven we van dromen.”

Duwtje in de rug Er zijn ook emigranten in spe die gewoon nog een duwtje in de rug nodig hebben. Henny Kalloe bijvoorbeeld. “Wij spelen al vijf jaar met de gedachte om te emigreren. Wat wij, en dat vind ik persoonlijk al heel wat, al wel hebben gedaan, zijn de eerste stappen zetten om te bekijken hoe we de PIO-status (Person of Indian Origin) van India kunnen bemachtigen. Hiervoor hebben wij bepaalde documenten uit ons geboorteland Suriname nodig en dat verzoek is inmiddels gedaan. Misschien dat dit ons een stap dichter brengt bij het doorhakken van de knoop.” Ook Theo Grivel en zijn gezin werken al concreet aan hun emigratieplannen. “Wij willen heel graag naar Nieuw-Zeeland

emigreren. Het immigratiebeleid van NieuwZeeland én mijn zekerheidsgevoel vereisen dat ik eerst een baan heb voordat we de sprong in het diepe gaan wagen. Momenteel ben ik werkzaam bij het Centraal Bureau voor de Statistiek als projectleider. Via collega’s heb ik al contact met diverse mensen bij het statistiekbureau van Nieuw-Zeeland en met enige regelmaat solliciteer ik op toepasselijke vacatures. Al met al denk ik dat het best gaat lukken.” Nog een stap verder zijn Jennie Arts en haar vriend. “Wij gaan emigreren naar Australië en zijn inmiddels in het bezit van een visum voor vijf jaar. We hebben het vertrek echter nog even uitgesteld tot maart 2014 om familieleden te laten wennen aan het idee en de praktische rompslomp te organiseren. Ook is mijn zus zwanger van haar eerste kind. Dit is voor mij geweldig, maar ook wel wat verdrietig: het benadrukt dat we echt heel ver weg gaan en het niet makkelijk zal zijn om echt betrokken te zijn bij het leven van mijn neefje of nichtje.” Dat er ook hoop is voor potentiële emigranten die hun huis maar niet verkocht krijgen, blijkt als we vlak voor het verschijnen van dit nummer mail krijgen van Angelique de Vos dat het na ruim vijf jaar eindelijk gelukt is. “Huis verkocht, visa binnen!” juicht zij. “We vertrekken in principe half of eind februari naar down under. De aanhouder wint!” n

februari 2014 VERTREK NL

| 61

Onbegrensd Zeeuws-Vlaanderen: “Hoogwaardige werkgelegenheid in de regio, in Nederland en Vlaanderen”

2014 is een goed jaar om kennis te maken met Zeeuws-Vlaanderen. Ook al ligt de regio nog net binnen de Nederlandse grens, Zeeuws-Vlaanderen heeft veel te bieden waar emigranten naar op zoek zijn. Hoogwaardige werkgelegenheid bijvoorbeeld, vertelt Marjolein Reinhoudt van Onbegrensd Zeeuws-Vlaanderen. “Gemiddeld staan er in Zeeuws-Vlaanderen zo’n 300 vacatures open. Aan de andere kant van de grens vind je Gent met een bloeiende haven en in de gebieden rond Brugge, Knokke en Antwerpen zit een enorme economische kracht. Vanuit ZeeuwsVlaanderen ben je daar in twintig minuten. Ook

in sectoren als de zorg en het onderwijs is hier werk. En voor mensen die op zoek zijn naar het avontuur van een eigen onderneming zijn er ook veel mogelijkheden.” Er zijn nog veel meer redenen om je op Zeeuws-Vlaanderen te oriënteren, weet Reinhoudt. “Er is ruimte, er zijn voldoende betaalbare woningen en je komt in een groene omgeving, dicht bij het strand. Je staat hier nooit in de file, er is goede kinderopvang, hoogwaardig onderwijs en een hoog aangeschreven gezond-

heidszorg. En nog een voordeel: je kunt je eigen taal blijven spreken.” In 2014 viert Zeeuws-Vlaanderen de 200ste verjaardag van de regio, een extra reden om te komen kennismaken. “Er is dit jaar veel aandacht voor de geschiedenis, maar ook voor het nu en de toekomst van Zeeuws-Vlaanderen. Er zijn veel leuke activiteiten en evenementen. Zeeuws-Vlaanderen is een fantastische regio waar het heel fijn wonen en werken is en die ook in de vrije tijd veel te bieden heeft.”

www.onbegrensdzeeuwsvlaanderen.nl

Air Canada: “Wij vliegen 26 keer per dag naar heel Canada”

Waar je in Canada ook naartoe wilt, Air Canada brengt je er. Dagelijks vliegt Air Canada naar alle grote steden in het populaire emigratieland, met talloze binnenlandse vluchtmogelijkheden. Handig bijvoorbeeld wanneer je in de oriënterende fase van je emigratieplannen zit. “Mensen gaan vaak al een aantal keer naar Canada toe voordat ze echt emigreren”, weet Danielle Goedkoop, sales executive bij Air Canada. “Wij vliegen 26 keer per dag naar heel Canada, naar elke provincie en ook naar de kleinere steden.” Vertrekken kan meerdere keren per dag, non-

stop vanaf Brussel, of vanaf Amsterdam met een overstap in Londen, Frankfurt of München. Daarbij zijn er veel mogelijkheden, zoals het maken van een stopover. “Als je bijvoorbeeld eerst naar Toronto wilt en daarna wilt doorvliegen naar Vancouver, dan kan dat in één ticket”, zegt Goedkoop. Air Canada vliegt ook op bijna zestig bestemmingen in de Verenigde Staten, zelf of samen met partners United en Lufthansa Group. “Air Canada is de airline met de meeste vluchten tussen Canada en de Verenigde Staten”, vertelt

Goedkoop. Wil je in de lange Canadese winter de zon opzoeken, dan heeft Air Canada ook vluchten naar tropische bestemmingen in het Caribisch gebied. ”Bijvoorbeeld naar Cuba en de Dominicaanse Republiek.” Wie aan boord stapt bij Air Canada komt niet voor vervelende verrassingen te staan, benadrukt Goedkoop. ”Aan boord zijn er geen extra kosten. Wij zijn een fullservice airline op transAtlantische vluchten. En Air Canada biedt nog altijd de meeste beenruimte naar Canada!”

www.aircanada.com

verzekeringen

Hoe staat het met uw gezondheid? De charme van emigreren is dat het iets romantisch heeft, maar een gezonde dosis realisme is ook belangrijk, benadrukt Chantal Deen, relatiemanager bij OOM Verzekeringen. De zorgverzekering – en ook andere verzekeringen – zoals wij die in Nederland hebben kennen veel andere landen niet.

et is belangrijk dat mensen weten wat er met hun verzekeringen gebeurt als ze naar het buitenland gaan, maar dat is iets waar ze vaak niet bij stilstaan”, constateert Chantal Deen. “Ze hebben enthousiaste plannen over waar ze gaan wonen en verzekeringen zijn vaak een sluitpost.” Als voorbeeld haalt de relatiemanager van OOM Verzekeringen de zorgverzekering aan. “Als je gaat emigreren, schrijf je je uit in Nederland. Zodra je dat doet vervalt je recht op een zorgverzekering in Nederland. En de landen die net zo’n zorgverzekering kennen als wij zijn op de vingers van twee handen te tellen. Wat gebeurt er dan als je in het buitenland ziek wordt? Of stel dat je moeder in Nederland overlijdt: wie betaalt dan je vliegticket? Dat zijn zaken waar je liever niet over na wilt denken, maar die wel kunnen gebeuren.” Zorg dus dat je daar vooraf over nagedacht hebt en dat je het goed geregeld hebt, is de boodschap van Deen. OOM Verzeke-

OOM Verzekeringen: g

“In het buitenland is het niet overal zo goed geregeld als hier” ringen verkoopt dan ook niet alleen alle verzekeringen die je als emigrant nodig kunt hebben, maar wil ook nadrukkelijk bewustwording creëren bij mensen met emigratieplannen. “Nederland is een uniek land, alles is hier tot in de puntjes geregeld. Dat er zoveel regeltjes zijn is vaak ook een reden om te vertrekken”, weet Deen. “Maar wij horen maar al te vaak: ‘In het buitenland is niets geregeld.’ In Nederland leven we in een verzorgingsstaat. We kennen de AOW, de werkloosheidswet, we hebben overal een potje voor. Maar in het buitenland is dat niet overal zo.” Op de EmigratieBeurs sprak Deen vorig jaar veel potentiële emigranten met een chronische ziekte. Particuliere verzekeraars willen hen niet verzekeren voor die bestaande klachten, weet Deen. “Mensen vinden dat oneerlijk, maar zo werkt het. In Nederland kennen we het solidariteitsprincipe: iedereen

heeft het recht en de plicht om verzekerd te zijn en de basispremie is voor iedereen hetzelfde. Maar Amerikanen bijvoorbeeld zorgen voor zichzelf, die willen niet voor een ander betalen. Over de consequenties daarvan moet je goed nadenken.” Wat voor de zorgverzekering geldt, gaat op voor alle verzekeringen. Je kunt geen beroep meer doen op bijvoorbeeld je Nederlandse aansprakelijkheidsverzekering of rechtsbijstandsverzekering als je geëmigreerd bent. Deen wil niemand emigratieplannen uit het hoofd praten, maar pleit wel voor een gezonde dosis realisme. “Je neemt jezelf en je gezondheid altijd overal mee naartoe. Besef wat dat voor consequenties heeft, steek je kop niet in het zand. Wat wordt er niet beter op en hoe kun je dat invullen? Goede voorlichting is het halve werk. Besteed er tijd aan, al is het maar een uurtje.” n

FEBRUARI 2014 VERTREK NL

| 63

Werken in Europa?

Zorg voor een goede voorbereiding! Is wonen en werken in een ander Europees land misschien iets voor u, uw partner en/of gezin? Wilt u bijvoorbeeld uw talenkennis verbeteren, een nieuwe cultuur en levensstijl ontdekken of uw carriĂ¨re een nieuwe wending geven?

Ook geeft EURES informatie over sollicitatiegebruiken en leefen arbeidsomstandigheden in andere Europese landen. Zo worden werkzoekenden geholpen bij het maken van weloverwogen keuzes.

Werken en wonen in een ander Europees land wordt onder Europeanen van alle leeftijden steeds populairder. Een goede voorbereiding is het halve werk. Met behulp van EURES wordt het een stuk eenvoudiger. In Nederland is UWV partner van EURES.

Laat zien wat u kunt Op europass.nl kunt u uw vaardigheden en competenties op een, binnen Europa afgesproken, eenduidige manier presenteren met behulp van een Europass CV. Dit geeft bij werkgevers in het buitenland tijdens sollicitaties een goed beeld van wat u weet en wat u kunt. Als u werk zoekt in het buitenland zult u zich moeten onderscheiden van de werkzoekenden in het land waar u solliciteert.

Vacatures en arbeidsbemiddeling EURES, het Europese netwerk voor informatie, advies en arbeidsbemiddeling, opent voor u de Europese arbeidsmarkt zodat u zelf geschikte vacatures kunt vinden en een stappenplan kunt maken. Wist u dat er momenteel rond de 1 miljoen vacatures (eures.europa.eu) staan geregistreerd in 31 Europese landen?

Meer informatie? Op onze website vindt u alle informatie waarmee u zelf die droombaan kunt vinden, overzichtelijk en stapsgewijs gepresenteerd! Begin uw voorbereiding op werk.nl/eures.

Begin uw voorbereiding op werk.nl/eures

onderwijs Wonen in het buitenland biedt kinderen een fantastische mogelijkheid om een nieuwe taal te leren, maar het is ook belangrijk dat zij de Nederlandse taal goed onderhouden. Het liefst op hoog niveau, zegt Jeanine Andriol-Nieuwenhuis, algemeen manager van de Wereldschool. De Wereldschool biedt lesprogramma’s voor kinderen van verschillende leeftijden.

e ervaring leert dat een groot deel van de emigranten na een tijdje weer terugkeert naar Nederland”, zegt Jeanine AndriolNieuwenhuis. “Meestal is dat niet gepland, maar het kan bijvoorbeeld gebeuren dat een kind niet kan wennen in het nieuwe land of dat een familielid ziek wordt. Dat zijn factoren die je vooraf niet kunt overzien. Kinderen in Nederland krijgen op school acht uren taalles per week. In het buitenland loop je daardoor snel een taalachterstand op als je het Nederlands niet op een hoog niveau onderhoudt. Bij een eventuele terugkeer wordt het kind dan vaak één of twee klassen teruggezet.” Ook al weet je zeker dat je in het buitenland blijft, dan nog is het belangrijk dat kinderen de Nederlandse taal onderhouden. Bijvoorbeeld zodat ze contact kunnen blijven houden met familie en vrienden of omdat ze als ze wat ouder zijn misschien wel in Nederland willen studeren. “Ons advies is om in de eerste jaren na de emigratie de Nederlandse taal altijd op een hoog niveau te onderhouden”, zegt Andriol. “Als je een paar jaar in het buitenland woont kun je een goede afweging maken hoe groot de kans is dat je nog terugkeert naar Nederland. Is die kans groot, dan is het belangrijk dat je het Nederlands op een hoog niveau blijft onderhouden. Weet je zeker dat je blijft, dan kan dat ook op een lager niveau.” Er is nog een ander argument om het Nederlands bij te houden, zegt Andriol: “Kinde-

De Wereldschool:

“Onderhoud het Nederlands op hoog niveau”

ren die hun moedertaal goed beheersen leren ook gemakkelijker een tweede taal. Mensen denken vaak dat kinderen de taal in hun nieuwe land spelenderwijs wel oppikken, maar hoe ouder het kind is, hoe lastiger dat is.” De Wereldschool begeleidt gezinnen die naar het buitenland gaan bij het regelen van het onderwijs. Bijvoorbeeld bij het vinden van een goede school, door het aanbieden van voorbereidende taalcursussen en door afstandsonderwijs in de Nederlandse taal te verzorgen. “Maar we kunnen ook het volledige onderwijs verzorgen, bijvoorbeeld als het gezin halverwege het schooljaar emigreert of als het kind in het examenjaar

zit en het beter is het Nederlandse programma te blijven volgen. We begeleiden ook bij een eventuele terugkeer. Dan kunnen we bijvoorbeeld toetsen op welk niveau het kind zit of vaststellen wat de waarde van een buitenlands diploma in Nederland is als het kind hier wil studeren.” Andriol adviseert om de tijd te nemen om een goede school te vinden, waar de kinderen ook qua cultuur op hun plek zitten. “En laat hen na de emigratie eerst één of twee weken wennen voordat ze naar school gaan. Dat geldt ook voor het oppakken van het Nederlands, al moet je daar ook niet te lang mee wachten.” n

februari 2014 VERTREK NL FEBRUARI

| 65

zweden

Mooie natuur, veel cultuur, scholen, een gevarieerd winkelaanbod. Voor een relatief kleine plaats in Zweden heeft Mellerud veel te bieden. De gemeente verwelkomt graag Nederlanders die naar Zweden willen emigreren.

Wonen in Mellerud

“Het is hier Zweden in het klein”

ellerud, op zo’n negentig minuten rijden van Göteborg, is een gemeente met ongeveer 9.000 inwoners. Met het gevarieerde natuurlandschap is het Zweden in het klein, zegt Lars Nilsson, woordvoerder van de gemeente Mellerud. “We hebben bijna alles wat Zweden te bieden heeft in een klein gebied: strand, landbouw, een bos, een meer en zelfs een kleine berg. Als je wilt, kun je hier je eigen boot hebben of je eigen paard. In het zuiden van de gemeente vind je veel landbouw, in het noorden en westen liggen het bos en het Vänernmeer, het grootste meer van Zweden.” Ook al is Mellerud een kleine plaats, er is alles wat je ook in de stad vindt: basisscholen, middelbare scholen, huisartsen en tandartsen plus een opvallend groot winkelaanbod. “Mensen komen zelfs vanuit grotere plaatsen naar Mellerud om boodschappen te doen”, zegt Nilsson. “Wil je bijvoorbeeld fruit kopen,

dan kun je in vier verschillende supermarkten terecht. Er zijn bovendien goede auto- en treinverbindingen met Göteborg en Karlstad.” Ook cultuurliefhebbers kunnen hun hart ophalen in Mellerud. “Twaalf jaar geleden is hier een concerthal gebouwd voor concerten en theatervoorstellingen”, vertelt Nilsson. “Er worden hier veel concerten gegeven, meestal met lokale musici. Ook hebben we meer dan twaalf koren: van kinderkoren tot koren voor mensen die zingen als hobby hebben en voor mensen die zich er verder in willen ontwikkelen. Er zijn twee bioscopen in Mellerud en we hebben een van de beste art gallery’s van het district. Daar wordt twaalf keer per jaar een tentoonstelling gehouden.” Er wonen al enkele Nederlandse gezinnen in Mellerud. “Daar zijn ook een paar families bij die hun eigen onderneming runnen”, vertelt Nilsson. “We bieden veel hulp bij het starten van een eigen bedrijf.” De dochter van één van de Nederlandse gezinnen zet zich bovendien actief in om Nederlanders

die ook naar Mellerud willen emigreren op weg te helpen. “Zij is 17 jaar oud en werkt nu een paar uren per week voor onze gemeente. Ze helpt mensen die naar Mellerud willen komen om zich hier te settelen en houdt ook daarna contact met hen. Ze studeert hier in Mellerud, aan het gymnasium, want dat hebben we ook. Wij zijn heel blij met haar.” Vorig jaar vergezelde de Nederlandse jongedame de delegatie van Mellerud ook naar de Scandinavische Dagen in Almere. “Wij waren de enigen die een tiener bij zich hadden”, vertelt Nilsson. “Zij kon ook aan de kinderen die de beurs bezochten vertellen hoe het is om als tiener naar een ander land te verhuizen, omdat ze dat zelf heeft meegemaakt.” Wie verhuist naar Mellerud, kan er een mooi huis kopen zonder veel geld uit te geven, zegt Nilsson tot slot. “Als je naar een kleinere plaats in Zweden verhuist, betaal je 50.000 tot 100.000 euro voor een woning, waar je in een grote stad als Göteborg soms wel vier keer zoveel betaalt.” n

februari 2014 VERTREK NL

| 67

werken Terwijl in Nederland de economische situatie nog steeds onzeker is en de werkloosheid blijft stijgen, hebben ze in de Canadese provincie Alberta heel andere problemen; luxeproblemen. Alberta is booming, de olievelden in het noordoosten behoren tot de grootste ter wereld en ook andere sectoren floreren. Bouwprojecten schieten als paddenstoelen uit de grond, de lonen liggen twintig procent hoger dan in de rest van Canada. Niets aan de hand zou je zeggen. Alhoewel, wie gaan al die vacatures straks vervullen?

n dat is precies het moment waarop de Nederlands Canadese Martine Varekamp-Bos in beeld komt. Haar bedrijf Immigration Care helpt Canadese bedrijven bij het zoeken naar (Nederlands) personeel. Martine verzorgt het vele papierwerk dat komt kijken bij een tijdelijke of permanente emigratie. Ze weet waarover ze praat. Als 13-jarig meisje vertrok ze met haar ouders van Nederland naar Canada om daar als gezin een nieuw bestaan op te bouwen op het veebedrijf van haar vader. “De tijd dat je op de bonnefooi naar Canada vertrok ligt achter ons”, vertelt ze. “De emigratieregels voor Canada zijn de afgelopen jaren behoorlijk veranderd. Voordat een werkgever personeel kan aantrekken moet de overheid daar eerst toestemming voor geven. En voor ieder vakgebied zijn weer andere papieren nodig”. Martine beschikt over de kennis en opleiding om de bedrijven en nieuw personeel bij elkaar te brengen. Vaak verzorgt ze in eerste instantie een tijdelijke verblijfsvergunning, wie één keer aan de slag is heeft een goede kans permanent in Canada te mogen blijven.

Schreeuwen om personeel in Alberta Staff Wanted Met de juiste opleiding en ervaring is het vinden van een baan niet moeilijk. “De bedrijven hier zitten te springen om gekwalificeerd personeel. Rij maar eens door een willekeurige stad of dorp. Overal schreeuwen de bordjes je toe: ‘Staff Wanted’, Personeel Gezocht. En ja, dat mogen dan best Nederlanders zijn, graag zelfs. We spreken goed Engels, de cultuur en mentaliteit liggen niet ver uit elkaar en bedrijven waarderen het Europese vakmanschap van een Nederlandse bouwvakker, lasser of stratenmaker”. Ook de verdiensten zijn goed. Komen veel Oost-Europeanen naar Nederland als goedkope arbeidskrachten, in Canada bepalen de regels dat een werkgever verplicht is minimaal het gemiddelde salaris van bijvoorbeeld een kok te betalen. Immigration Care, het bedrijf van Martine, werkt vooral voor bedrijven in de bouw en de agrarische sector. “Ik merk als ik in Nederland ben dat veel ZZP’ers niet zo gelukkig zijn met hun situatie. Eigenlijk willen ze gewoon een mooie, vaste baan. Voor werkgevers in Canada heb ik zo al de nodige dakbedekkers en stukadoors aan het werk geholpen. Maar ook horecapersoneel, technici voor de olie- en gasindustrie, er

is op heel veel terreinen werk te vinden. Eén ding is wel belangrijk, je moet niet bang zijn om hard te werken”.

Skiën in de Rocky Mountains Wie daar geen problemen mee heeft kan in Alberta een mooie toekomst tegemoet zien. Martine: “We leven hier in en met de natuur. In de zomers wordt massaal gekampeerd, en dan niet op een hutje mutje camping zoals je die in Frankrijk vaak ziet. ’s Winters schaatsen en skiën, op een uur rijden van Calgary ben je in de Rocky Mountains”. De Canadezen zien de Nederlanders graag komen. “Dit land is opgebouwd door emigranten, het zijn vooral open en vriendelijke mensen, die geïnteresseerd zijn in je achtergrond. Gezinnen kunnen hier goed leven, als de man een baan heeft kan de partner meestal ook snel iets vinden”. En ook al is het niet verplicht gebruik te maken van de diensten van een bedrijf als Immigration Care, zowel voor het bedrijf als de persoon in kwestie is het prettig te weten dat iemand als Martine je al het papierwerk en daarmee de nodige kopzorgen uit handen neemt. n Voor meer informatie: ww.immigrationcare.ca

februari 2014 VERTREK NL

| 69

column

illustratie

andrea kruis

Ik Blijf Bij Wat Ik Ken g er a p eldoorn

et is meer van hetzelfde, maar je weet tenminste dat het genieten is.” De persoon die dit tegen mij zei had het over de nieuwste roman van Wilbur Smith, die zijn laatste 20 boeken inderdaad een beetje op de automatische piloot schrijft. Of in de boeken van Wilbur Smith een automatische piloot die afkomstig is uit een rijke Zuid-Afrikaanse familie die z’n wortels heeft in de eerste kolonisten van de zeventiende eeuw en wiens rijke geschiedenis in een reeks van minstens drie delen uit de doeken wordt gedaan. Maar het gevoel waaraan hij uiting geeft, is er wel typisch eentje van deze tijd. We hebben allemaal wel eens dat we het bekende waarderen boven het nieuwe. Dat we in Amsterdam liever een broodje bij Kootje halen dan bij Martin Die Misschien Ook Heel Lekkere Broodjes Kan Maken, Maar Ik Heb Nog Nooit Van Hem Gehoord Dus Het Zal Niks Zijn. Broodje van Kootje ligt veel lekkerder in de mond. Vroeger was dat anders, want vroeger was alles wat anders was altijd beter. Als je iets wilde verkopen, dan zette je er met grote letter NIEUW op en dan vloog het als zoete broodjes de winkel uit. Toen het in de jaren ’60 minder goed ging met het tijdschrift De Revue veranderden ze de naam in Nieuwe Revu (zonder ‘e’, want dan zag je dat het nieuw was). In 2008 realiseerde de uitgeverij zich dat ‘nieuw’ allang geen verkoopargument meer was en veranderde de titel gewoon in Revu (ditmaal zonder ‘e’, want je kunt ook te ver gaan). Maar het was te laat, het publiek was massaal overgestapt op titels die ze wel kennen, zoals de Donald Duck en de Tina. Het enige wat het recent gecancelde blad nu nog kan redden is een doorstart maken als de Ouwe Revu, met artikelen over voetballers uit de jaren tachtig en nieuwe blootfoto’s van Tatjana. Sinds de komst van het internet en televisies met meer kanalen dan knoppen op je afstandsbediening worden we overstelpt met kijken luistervoer. Dus we zoeken houvast in het bekende. En dat is logisch. Van mij als columnist wordt ook verwacht dat ik iedere keer hetzelfde kunstje doe. Niemand wil lezen dat ik zo trots ben dat mijn dochter van 15 haar eigen verhalen in het Engels schrijft of hoe verliefd ik na 34 jaar nog steeds ben op mijn vrouw. Ik moet kankeren over dingen

die er niet toe doen. Zoals het feit dat mensen steeds vaker dingen zeggen als: “Wat hebben we een rotherfst. Het lijkt wel winter.” Want dat moet echt afgelopen zijn, mensen. Een jaargetijde is een tijdsaanduiding en geen weerstype. Het ís herfst of het ís winter. Als het weer zich in die periode niet naar jouw persoonlijke verwachtingen gedraagt, heeft dat niets met het jaargetijde te maken. Het enige wat je doet is een oubollige opmerking over het weer vermommen als een interessante observatie. En zo interessant is die niet, want vroeger had je ook warme en koude dagen in ieder jaargetijde, alleen mensen deden er niet beledigd over. Ik weet dat het iets van deze tijd is, dat mensen liever meer van hetzelfde willen. Maar het lijkt wel alsof het in Nederland erger is dan in het buitenland. In Amerika worden aan het begin van het televisieseizoen (in de herfst, als mensen toch al depressief zijn) minstens 40 nieuwe series op de kijker losgelaten. Op sommige avonden beginnen er vier tegelijk, vaak nog op hetzelfde tijdstip. De volgende dag wordt iedere show afzonderlijk gerecenseerd en het tijdschrift Entertainment Weekly besteedt er zelfs een heel nummer aan. Het ijkt wel alsof Amerika het enige land is dat zich realiseert dat je hits niet kunt maken, maar moet vinden. Maar al die keuze heeft natuurlijk ook z’n nadelen. Tegen de tijd dat je alles gezien hebt en je eigen favorieten hebt bepaald, worden de eerste alweer gecanceld. Aan het eind van het jaar blijven er van alle nieuwkomers misschien 10 over en dan begint in januari het hele feest weer opnieuw. Een gemiddelde Amerikaan gaat in zijn hele leven 73 keer van een gegeven of een groep karakters houden, die binnen een half jaar opeens uit hun hart gerukt worden. Dan blijf ik toch liever hier, wacht tot Veronica er de hitseries uitpikt en laat me voor de rest vooral helemaal nergens meer door verrassen. Je krijgt misschien meer van hetzelfde, maar je weet tenminste dat je het lust. Behalve misschien het weer, want wat daarmee aan de hand is de laatste tijd... het lijkt wel of het lente is in plaats van winter! n

februari 2014 VERTREK NL

| 71

boeken Chinagirl Eva geeft alles op om met Bart mee te gaan, maar wat doet hij voor haar? Chinagirl is de nieuwe roman van José Vriens over liefde, verraad en nieuwe liefde. Eva vindt het vreselijk dat ze alles achter moet laten als haar man Bart een baan aangeboden krijgt in Beijing, maar ze begrijpt dat hij deze kans niet kan laten schieten en steunt hem daarin. Eenmaal in China verandert hun relatie echter volkomen. Eva ontdekt dat Bart vreemdgaat en er volgt een scheiding, waarna zij terugkeert naar Nederland. Waar ze alleen geen rekening mee houdt is dat ze verliefd is geworden op Luke, een Chinese collega. Een onmogelijke liefde, natuurlijk. Of heeft een relatie met hem toch kans van slagen? J. Vriens | ISBN 978 94 019 0217 5 | € 14,95 | Paperback | Omniboek

Pension Waldidylle Voor de trendsetters onder de vakantiegangers is de schoonheid van de Duitse Waddeneilanden allang geen geheim meer, en zij kennen de aantrekkingskracht van de stranden aan de Oostzee, waar de geest van de DDR nog voelbaar is en je schuilt voor de zon in rieten strandkorven. Gerrit Jan Zwier zocht deze en andere plekken in Duitsland op, zwierf van de branding van Juist naar het barokke Bamberg, maakte een Harzreise met Heinrich Heine en volgde het spoor van de heksenverbrandingen. Een verrassende tocht door de onbekende streken van onze buren, een onverwachte route langs kuuroorden, gut bürgerliche Küche en een even glorieuze als belaste geschiedenis. G. J. Zwier | ISBN 978 90 450 2339 7 | € 21,95 | Paperback | Atlas Contact

VERTREK NL februari 2014

boeken Missie Mongolië In 2011 voltooide schrijfster Frederique Schut als eerste Nederlander de Mongol Derby; de langste en zwaarste paardenrace ter wereld. ‘Door deelname aan deze race,’ schrijft de organisatie op haar website, ‘vergroot je in hoge mate de kans op fysieke ongelukken, die uiteindelijk zelfs kunnen leiden tot de dood.’ Drieëntwintig ruiters, uit de hele wereld geselecteerd, verschenen aan de start. Negen dagen later en duizend kilometer verder kwam Schut over de finishlijn, als een van de dertien overgebleven ruiters. Missie Mongolië beschrijft haar reis door een land dat haar volkomen vreemd is, onder zulke extremen omstandigheden dat alles onder druk komt te staan: haar gezondheid, haar relatie, haar moraal. F. Schut | ISBN 978 90 450 2644 2 | € 17,95 | Paperback | Atlas Contact

Friet & Folklore Friet & Folklore - Reizen door feestelijk Vlaanderen is een eerbetoon aan de gebruiken, feesten en folklore van de streek. Wim en Simone van der Vlugt kozen niet voor de gebaande paden, maar hebben zich laten verrassen door alles wat onze zuiderburen te bieden hebben. Ze verdiepten zich in de cultuur en de folklore en ontdekten bovendien leuke overeenkomsten en verschillen met Nederland. Simone schrijft over de feesten en evenementen en vertelt over steden, de geschiedenis en de keuken. België is een prachtig land om vakantie te vieren en met dit boek wordt elke korte of lange uitstap over de grens een genoegen. Wim en Simone van der Vlugt lieten eerder zien met Fado e Festa dat hun samenwerking resulteert in mooie sfeerboeken. Friet & Folklore is handig en leuk voor iedereen die weleens naar het buurland afreist. S. van der Vlugt | ISBN 978 90 414 2534 8 | € 17,95 | Paperback | Anthos

Het huis op de heuvel “Oh, wat zou ik het hier paradijselijk rustig hebben als ik niet zo vaak m’n stoeltje zou verzetten. Want dat doe ik. Van de ene plek naar het andere hoekje, omdat het uitzicht steeds anders is en ik van alles zo geniet, dat ik er soms onrustig van word. Maar onrust ebt, net als haast, weg in het tijdloze vredige van deze omgeving.” Het is 1988 als Tineke Beishuizen besluit een huisje op een Franse heuvel aan te schaffen. Na vier weken ‘proefgedraaid’ te hebben in een oppashuisje is Tineke om: ze wil haar drukke stadse leven kunnen afwisselen met het leven in een pittoresk Frans dorpje. T. Beishuizen | ISBN 978 90 488 2011 5 | € 14,95 | Hardback | Mistral

Meer emigratieboeken vindt u op www.vertreknl.nl/boeken. U kunt daar de boeken eenvoudig bestellen en/of recenseren.

februari 2014 VERTREK NL

| 73

Lezersaanbieding – gratis filmreportage

illustratie

eliane gerrits

Plannen gemaakt, besluit genomen, knoop doorgehakt? Ga je ze missen? Wil je niemand vergeten? Maak kans op een gratis film of reportage voor jezelf of de achterblijvers. Mail je verhaal naar redactie@vertreknl.nl onder vermelding van “POSTVOORLATER” en win een professionele filmmaker of schrijver.

Tot 64% korting op onderstaande boeken! Kapitale connecties | Fortunate connections

Emigratiewijzer

Wat is de economische meerwaarde van Nederlandse expats en emigranten voor Nederland zelf? En wat kan Nederland leren van de manier waarop andere landen met hun eigen burgers in het buitenland omgaan? Eelco Keij brengt het allemaal in kaart, trekt conclusies en doet aanbevelingen, in het bijzonder gericht op de politieke vertegenwoordiging van Nederlanders in het buitenland.

Experts en ervaren emigranten geven nuttige tips en informatie uit de praktijk in deze handzame Emigratiewijzer. In tien hoofdstukken komen alle aspecten die horen bij een emigratie overzichtelijk aan bod: Financiële zaken; Gezondheidszorg; Heimwee; Onderwijs; Papierwerk; Praktische zaken; Taal; Verhuizen; Werken en ondernemen; Wonen.

Nieuw – € 9,95 (NL-EN) Lezing/signeren – zaterdag 8 februari, 10.30 - 11.20 uur, zaal 2/hal 2

Beursactie: € 5

(normaal € 10)

Je Band met Nederland

Het Canada Emigratieboek

In dit boek vertellen expats en emigranten van alle leeftijden, in alle mogelijke beroepen, over hun bijzondere leven buiten hun geboorteland. Vanwege het avontuur, de liefde, de rust en ruimte of gewoon omdat ze hoopten op een betere toekomst.

Het Canada Emigratieboek is het naslagwerk voor emigranten naar Canada. Het boek geeft niet alleen achtergrondinformatie om het land en haar inwoners te begrijpen. Het geeft ook antwoorden op praktische vragen over het leven in Canada.

Beursactie: € 10

(normaal € 19,95)

Wat en Hoe Onderweg Zweden Zweden is een uitbundige verzameling van landschappen, culturen en klimaten. Margot Eggenhuizen heeft deze reisgids speciaal geschreven voor actieve reizigers met een interesse in cultuur. Compleet met adresjes om te logeren of te eten, tips voor activiteiten én plattegronden en overzichtskaarten.

Nieuw – € 16,95

(normaal € 19,95)

Cowboy Casper De ouders van Casper hebben besloten dat ze gaan verhuizen naar Canada. Casper is boos en verdrietig: hij wil helemaal niet in een ander land wonen, ver bij zijn vrienden vandaan. Een boek dat voor alle kinderen die gaan verhuizen herkenbaar zal zijn.

Beursactie: € 5

Lezing/signeren – zondag 9 februari, 15.30 - 16.20 uur, zaal 4/1e verdieping

VertrekNL Emigratiemagazine

(normaal € 9,95)

Groeten uit Canada

Voor iedereen die droomt van emigreren naar het buitenland is er VertrekNL, het enige emigratiemagazine van Nederland. De glossy telt ruim 80 pagina’s met exclusieve reportages en artikelen over/van: Bekende Nederlanders in het Buitenland, expats, emigranten en deskundigen.

Beursactie: 2 nrs voor € 5

Christien Kaaij beschrijft in Groeten uit Canada vol humor en zelfspot hoe zij en haar gezin de stoute schoenen aantrekken en naar Canada emigreren. Om hun nieuwe vaderland goed te leren kennen, maken ze een 12.000 kilometerlange trektocht dwars door Canada.

Beursactie: € 5 (normaal € 13,95)

(normaal € 13)

Bezoek VertrekNL-stand 224 en profiteer van bovenstaande beursacties

Tot 64% korting op boeken

Bezoek VertrekNL-stand 224 en profiteer van de beursacties

puzzel en win

Zweedse puzzel

Oplossing:

ls u de puzzel geheel heeft weten in te vullen, rangschikt u vervolgens de letters in de gekleurde vakjes tot een woord in het oplossingenbalkje. De oplossing van de puzzel kunt u – met vermelding van uw naam en adres – sturen naar redactie@vertreknl.nl. Doet u dit vóór 15 mei aanstaande, dan maakt u kans op een 100% reisgids t.w.v. € 16,95. U kunt onder andere kiezen uit Zuid-Afrika, Zuid-Zweden en Nieuw-Zeeland. Deze prijs wordt u ter beschikking gesteld door uitgeverij mo’media. Zie ook 100procenttravel.com. De winnaars worden bekend gemaakt in VertrekNL nr. 17 (augustus).

De oplossing van de legpuzzel uit VertrekNL nr. 13 is: herinnering. Wij feliciteren René van Oevelen met het winnen van het boek Pensionado’s van Van Sambeek. n

februari 2014 VERTREK NL

| 77

Rudolf en René “Verhalen uit de Praktijk”

Rudolf en René zijn bekend van het tv-programma Ik Vertrek. In hun stand en tijdens presentaties op de emigratiebeurs, vertellen zij belangeloos hoe hun emigratie is verlopen, de min- en pluspunten én het opzetten van hun B&B. Ldt. Les Biefs 03120 Arfeuilles, Frankrijk T:0033-(0)477657894 / E:lesbiefs@lesbiefs.eu / W: www.lesbiefs.eu

Caribische kust Costa Rica Unieke & winstgevende Jungle Lodge te koop Emigreren? Klaar met Nederland? Zin in een nieuw leven met zekerheid van investering? 3 huizen op 7,5 hectare eigen grond in de zuid caribische toeristische zone Puerto Viejo - Manzanillo, midden in het regenwoud en op minder dan1 km. van de prachtige Caribische zee met zijn wonderschone stranden. Koopprijs: 600.000 Euro Voor meer informatie : www.elarbolcostarica.com / elarbolcostarica@gmail.com t.a.v. Marjolein Krol-Kettmann

colofon

lezersservice

Jaargang 4, nummer 15 - februari/mei 2014

VertrekNL

Valge 3, 9965 PD, Leens (Groningen) T: 0595-577217 E: redactie@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl

EINDRedactie Rimke de Groot

MEDEWERKERS

Ger Apeldoorn, Tom Bey, Jorine de Bruin, Arend van Dam (cartoons), Boris Dittrich, Mandy Dortland-Wijngaard, Oetse Eilander, Rimke de Groot, Rob Hoekstra, Inge van der Hoeven, Perro de Jong, Tosca de Jong, Mirjam van der Kaaden, Seb van der Kaaden, Andrea Kruis (illustraties), Dick Matena (strip), Paul Poley, Heleen Ronner, Robin Schalekamp en Peter Wiezoreck.

FOTOGRAFIE

Peter Beemsterboer

art director

Peter Beemsterboer/www.beemsfoto.nl

website

Aldert Taanman

social media Perro de Jong

Uitgevers

Mirjam van der Kaaden en Seb van der Kaaden

Drukker

Ten Brink/Euradius, Meppel Productiebegeleiding: Bert Spijkerman

Adverteren

Personalia vof T: 0595-577217, M 06-34099094 E: adverteren@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl/adverteren

Abonneren/losse verkoop

Personalia vof T: 0595-577217, M 06-34099094 E: abonneren@vertreknl.nl W: www.vertreknl.nl/abonneren Abonnementen binnenland: € 39,– (6 nrs) De nummers worden u zonder extra verzendkosten opgestuurd. Alle abonnementen worden afgesloten voor minimaal een jaar (12 maanden) en worden automatisch verlengd met een jaar, tenzij anders vermeld in de actievoorwaarden. Prijswijzigingen voorbehouden. Abonnementen buitenland: tarieven op aanvraag Adreswijzigingen: Ten minste drie weken van tevoren naar Valge 3, 9965 PD Leens of via abonneren@ vertreknl.nl Losse nummers: € 6,50 Distributie losse verkoop: VMBpress, Heemskerk Je gegevens worden door VertrekNL opgenomen in haar bestand. Deze gegevens worden gebruikt om uitvoering te geven aan de (abonnements)overeenkomst, voor analyses en om je op de hoogte te houden van interessante producten en diensten van ons en van zorgvuldig geselecteerde bedrijven. Hierbij houden we rekening met jouw persoonlijke voorkeuren. Indien je geen prijs stelt op dergelijke aanbiedingen kun je dit schriftelijk melden aan VertrekNL, ter attentie van afdeling Abonnee Service, Valge 3, 9965 PD Leens of via abonneren@vertreknl.nl

VoordeelPAS

Abonneevoordeel Voor slechts 39 euro ontvangt u als abonnee van VertrekNL magazine: l 6 x VertrekNL magazine l VertrekNL Voordeelpas, waarmee u kortingen/voordeel krijgt op onder andere: – Verzekeringen – Cursussen (taal, etc.) – Advies (visa, etc.) – Verhuizingen l Gratis toegang online archief VertrekNL magazine t.w.v. € 19,50 l Gratis toegang EmigratieBeurs t.w.v. € 17,50

Profiteer van bovenstaande voordelen en abonneer u via www.vertreknl.nl/magazine

Heeft u nummers gemist?

VertrekNL magazine is een kwartaaluitgave met in elke uitgave een speciale bijlage rondom een specifiek thema. Het volgende nummer verschijnt half mei 2014. ©2014 VertrekNL / Personalia vof Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgeverij worden overgenomen ISSN 2211-2871

Deze kunt u nabestellen via www.vertreknl.nl/magazine februari 2014 VERTREK NL

| 79

emigratiewijzer

OOM Verzekeringen Voor de branche buitenlandverzekeringen neemt OOM Verzekeringen een unieke positie in door zich te positioneren als dé verzekeraar voor langer verblijf in het buitenland. Nederlanders die voor langere tijd in het buitenland verblijven kunnen bij OOM Verzekeringen terecht om goede, integere en passende verzekeringen af te sluiten. Postbus 3036, 2280 GA, Rijswijk (ZH) T: 070 353 21 00 (ma-vrij 8.30 uur – 17.00 uur) info@oomverzekeringen.nl, www.oomverzekeringen.nl Rabobank Grensbanken De adviseurs van deze banken hebben specifieke kennis van zowel Belgische en Duitse als Nederlandse wetgeving op het gebied van fiscaliteit, sociale zekerheid en hypotheken. Zij kunnen u advies geven over alle keuzes die gemaakt moeten worden op financieel gebied. Wat betreft de hypotheek, maar ook voor pensioenen, verzekeringen, sparen en beleggen. Daarnaast hebben de Rabobank Grensbanken een uitgebreid lokaal netwerk van deskundigen opgebouwd. Denk hierbij aan makelaars, notarissen, fiscalisten, juristen en advocaten, maar ook verzekeringsmaatschappijen, architecten en bouwondernemingen. grensbanken@rn.rabobank.nl, T: 040 217 96 66 www.emigrerennaarbelgie.nl, www.emigrerennaarduitsland.nl

GEZONDHEIDSZORG Travel Doctor Travel Doctor is er voor iedereen die voor korte of langere tijd op reis gaat en daarbij geen onnodig gezondheidsrisico wil lopen. Het is verstandig om zo’n 8 weken vóór vertrek een afspraak te maken. Voor belangrijke reisinformatie, reisvaccinaties en preventieve artikelen zoals Deet, klamboes, ORS en zonnemelk, kunt u bij Travel Doctor terecht. Ook voor bestemmingen als Turkije, Egypte en Kroatië worden vaccinaties aanbevolen. Travel Doctor heeft circa 50 vestigingen in Nederland en is u graag van dienst vóór, tijdens en na de reis. De kosten worden meestal vergoed door uw zorgverzekeraar (check uw polis). www.traveldoctor.nl, info@traveldoctor.nl

VERTREK NL februari 2014

illustratie: andrea kruis

FINANCIËLE ZAKEN

HEIMWEE Heimweewinkel De Heimweewinkel is de online winkel van waaruit je overal ter wereld heel gemakkelijk Nederlandse spullen kunt kopen: van drop tot Sinterklaasartikelen. Alles wat je nodig hebt op één plek. Direct online bestellen en binnen 4 weken thuisbezorgd. Eenvoudig en vertrouwd. De Heimweewinkel is een initiatief van De Telegraaf. Bestellen kan via www.heimweewinkel.nl PostVoorLater Vertrekdatum in zicht? Maak een hoogstpersoonlijke PostVoorLater en krijg de verslaggever een dag cadeau! Samen met een professional maak je een onvergetelijke korte film of audioreportage met alles wat jij belangrijk vindt of met de mensen die je lief zijn. Een topherinnering voor jezelf of als speciaal cadeau voor de achterblijvers. www.postvoorlater.nl

ONDERWIJS Edufax Edufax heeft haar dienstverlening afgestemd op de drie fasen van een expatriëring. Consultants bepalen samen met u een onderwijsstrategie en ondersteunen u in alle fasen van de uitzending. Taalcursussen zorgen voor een soepele overstap naar anderstalig onderwijs. Het volgen van NTC-online, voor leerlingen van 3 t/m 18, waarborgt aansluiting op Nederlandstalig onderwijs. Edufax is ook te volgen op facebook of twitter. T: 040 204 74 70 info@edufax.nl, www.edufax.nl

Wereldschool Verzorgt het afstandsonderwijs voor Nederlandstalige kinderen van drie tot en met achttien jaar die in het buitenland verblijven. Zowel volledig onderwijs thuis is mogelijk als in combinatie met een lokale of internationale school. U kunt ervoor kiezen uw kind(eren) alleen Nederlands te laten volgen of voor een combinatie van vakken die in uw specifieke situatie passend is. Uiteraard is het ook mogelijk het volledige onderwijs via de Wereldschool te doen. Pascallaan 71, 8218 NJ, Lelystad T: 0320 22 99 27, info@wereldschool.nl www.wereldschool.nl

ORIËNTATIE EmigratieBeurs Europa’s jaarlijkse grootste EmigratieBeurs is het trefpunt voor de complete emigratiebranche. Tijdens deze tweedaagse beurs in februari kunt u zich laten informeren over de thema’s wonen, werken, studeren en ondernemen in het buitenland. De meer dan 150 binnen- en buitenlandse standhouders zijn handig gegroepeerd per land en regio en verdeeld over maar liefst drie hallen; Europa, Overzeese bestemmingen en Scandinavië. Meer informatie via www.emigratiebeurs.nl NRC De Week De krant voor alle Nederlanders die thuis zijn in het buitenland. Waar u ook woont in de wereld, u ontvangt wekelijks de internationale editie van NRC Handelsblad, uw stukje Nederland in het buitenland. NRC De Week geeft u het belangrijkste nieuws met achtergronden en analyses. Abonneren kan via www.nrc.nl/vertreknl

emigratiewijzer WereldMagazine WereldMagazine is een interactief medium dat Nederlanders in het buitenland, zoals emigranten, expats, vrachtwagenchauffeurs, campinghouders, zeelui, et cetera, voorziet van actueel nieuws. Daarbij zal het magazine niet alleen het nieuws melden, maar ook de verhalen achter het nieuws door eigen onderzoeken via interviews en deelname aan debatten. U als lezer, kijker en luisteraar kunt hieraan eveneens actief deelnemen – wereldwijd. Aanmelden kan via www.wereldmagazine.nl

PAPIERWERK Heering Associates Grensoverschrijdend juridisch en fiscaal advies. Zij begeleiden en structureren internationale vraagstukken. Dit doen zij in samenwerking met OrselNotariaat te Amsterdam, Michelez & Associés, notarissen te Parijs. Herengracht 141, 1015 BH Amsterdam T: 020 7 222 111, info@heeringassociates.eu, www.heeringassociates.eu Visa4you Begeleidt u vanaf het eerste begin tot het moment dat u het visum in uw paspoort heeft gekregen. Uw emigratiespecialist naar Australië, Canada en Nieuw-Zeeland. Pieperij 11, 7924 PZ, Veeningen, T: 0528 39 11 18 info@visa4you.nl, www.visa4you.nl Vissers Executive Security Services BV Als recherche- en beveiligingsbedrijf is Vissers Executive Security Services mede gespecialiseerd en geaccrediteerd in het afnemen van vingerafdrukken. Nederlanders die emigreren of buitenlanders die tijdelijk woonachtig zijn in Nederland en weer doorreizen, krijgen vaak het verzoek mee te werken aan een crimineel achtergrondonderzoek. Voor dit onderzoek worden vingerafdrukken afgenomen, het legitimatiebewijs (paspoort) nagekeken op valsheid en/of vervalsing en wordt er een verklaring opgesteld. Waalstraat 44, 1316 GG Almere T: 036-5253079, M: 06-54311154 j.visser@ves-services.nl, www.ves-services.nl

VERHUIZEN Jacobs Verhuizingen BV Jacobs Verhuizingen is een familiebedrijf dat gespecialiseerd is in internationale verhuizingen. Wij doen particuliere en zakelijke

verhuizingen, maar ook kleine deelpartijen is geen probleem. Wij zijn gespecialiseerd in Scandinavië, Oostenrijk en Zwitserland, maar verhuizen ook naar alle andere Europese en Wereldwijde bestemmingen. Tussentijdse opslag is mogelijk in een van onze geconditioneerde opslagloodsen. Markweg 19, 6883 JL Velp T: 026 361 95 84, www.jacobs.nl Pet Travel Clinic Gespecialiseerde agent in de zorg voor het organiseren van de emigratie van uw huisdier. Dierenwelzijn is de eerste prioriteit. Hoeksteen 153, 2132 MX, Hoofddorp T: 020 316 50 93, pets@zoologistics.nl, www.zoologistics.nl TopMovers TopMovers is gespecialiseerd in het wereldwijd verhuizen van inboedels zowel over zee als via de lucht. TopMovers onderscheidt zich door een efficiënte aanpak. Het bedrijf is lid van enkele vooraanstaande wereldwijde erkende verhuisorganisaties, geselecteerd op basis van kwaliteit en service. TopMovers heeft 17 vestigingen in Nederland en beschikt over gecontaineriseerde inboedelopslag. Lorentzweg 25, 3208 LJ Spijkenisse T: 0181-600000, info@entopmovers.com www.entopmovers.com Zoologistics Gespecialiseerde agent voor het organiseren van luchttransport voor uw huisdieren, exoten, pluimvee of biologische producten. Hoeksteen 153, 2132 MX Hoofddorp, T: 020 3165093, pets@zoologistics.nl

WERKEN/ONDERNEMEN Europass Europass biedt allerlei informatie, van tips over solliciteren in het buitenland tot een set gratis documenten, waarmee je jouw vaardigheden en talenten kan laten zien. De basis van Europass is het Europass CV, dé Europese standaard voor een CV, dat in alle EU-talen aanwezig is. Het CV kun je naar wens aanvullen met documenten over je taalvaardigheid, je werkervaring en je diploma’s. Meer informatie via www.europass.nl

New Options Dutch Repats Sinds 1989 begeleidt en vertegenwoordigt New Options Dutch Repats Nederlanders, die na een langer of korter verblijf in het buitenland terug keren naar Nederland, bij het vinden van een nieuwe werkkring. Heemraadssingel 219, Rotterdam T: 06 2277 0681, info@hannekedijkmancoach.nl www.hannekedijkmancoach.nl/dutchrepats

WONEN Uwnieuwetoekomst Organiseert samenwerking en daadkracht op het vlak van regiopromotie, arbeidsmarktbevordering, bevolkingsimmigratie en positieve beeldvorming van Zeeuws-Vlaanderen. Uwnieuwetoekomst is een initiatief van de Zeeuws-Vlaamse gemeenten (Hulst, Sluis en Terneuzen), het bedrijfsleven en instellingen in Zeeuws-Vlaanderen. Meer informatie via www.uwnieuwetoekomst.nl.

Meer weten over emigreren? Lees dan het handzame boek Emigratiewijzer. Experts en emigranten geven nuttige tips en informatie uit de praktijk. In tien hoofdstukken komen alle aspecten die horen bij een emigratie overzichtelijk aan bod. Te bestellen via www.vertreknl.nl/boeken ISBN: 978 90 79287 19 2 Winkelprijs: E 10,–

februari 2014 VERTREK NL

| 81

volgend nummer

SPECIAL

Volgende keer in VertrekNL second home

Managementgoeroe Ben Tiggelaar zette een streep door zijn volle agenda en verhuisde met zijn hele gezin een jaar naar de Verenigde Staten

een avondje roulette spelen in het Monte carlo casino in monaco of een avondje gokken bij holland casino?

Nieuwe serie!

je moet het maar durven

foto: maddy christine hope

De dilemmaâ&#x20AC;&#x2122;s van marjon lambriks

ALLEEN emigreren Geen bekend gezicht als je â&#x20AC;&#x2122;s avonds thuiskomt, geen schouder om op te leunen als het even tegenzit. In de nieuwe serie Alleen Emigreren komen emigranten aan het woord die alleen het avontuur tegemoet gingen.

De nieuwe VertrekNL ligt vanaf half mei in de winkel! 82

VERTREK NL februari 2014

3e ja argang nummer