Inhoud
Hoofdstuk 1 De verbintenis: begrip, kenmerken en soorten
1 Algemene inleiding
2 Situering en vindplaats van het verbintenissenrecht
2.1 Situering in het recht
2.2 Vindplaats van het verbintenissenrecht in de Belgische wetgeving
3 Begripsomschrijving en karakteristieke eigenschappen van de verbintenis
3.1 Het begrip verbintenis
3.2 Karakteristieke eigenschappen van de verbintenis 33
3.2.1 Een verbintenis creëert een rechtsband tussen personen 33
3.2.2 Een verbintenis heeft een in geld waardeerbare aanspraak tot voorwerp 35
3.2.3 Een verbintenis is afdwingbaar
4 De bronnen van verbintenissen
5 Indeling van verbintenissen
5.1 Verbintenissen en de bron waaruit zij ontstaan
5.2 Verbintenissen en hun aard
5.2.1 Verbintenis met economisch karakter – verbintenis met burgerlijk karakter 45
5.2.2 Verbintenissen met een persoonsgebonden karakter (intuitu personae)
5.3 Verbintenissen en hun voorwerp
46
48
5.3.1 Verbintenissen om iets te doen, om iets niet te doen, om iets te geven of om iets te garanderen 49
5.3.2 Resultaatsverbintenissen versus inspanningsverbintenissen
51
5.3.3 Verbintenissen met een deelbaar voorwerp en verbintenissen met een ondeelbaar voorwerp 56
5.3.4 Verbintenissen met pluraliteit van voorwerpen
5.3.5 Hoofdverbintenissen en secundaire verbintenissen
5.4 Verbintenissen met pluraliteit van subjecten
5.4.1 Het beginsel van de deelbare verbintenissen
5.4.2 Hoofdelijke verbintenissen
5.4.3 Ondeelbare verbintenissen
57
59
59
61
64
70
5.4.4 Verbintenissen in solidum 71
5.5 Verbintenissen met bijzondere modaliteiten
5.5.1 Voorwaardelijke verbintenissen
73
74
2 Verbintenissen uit rechtshandelingen
1.1.2.3 Contracten onder bezwarende titel en contracten ten kosteloze titel
1.1.2.4
1.1.2.5
1.1.2.6
1.1.2.7
1.1.2.9
1.2 Basisbeginselen van het
1.2.2 Bindende kracht van het
1.2.3
1.2.4
1.3 Totstandkoming van het contract
1.3.1 De precontractuele fase en precontractuele
1.3.1.1
I.3.1.2
1.3.2
1.3.2.1
1.3.2.2
1.3.3
1.3.4
1.4
1.4.1.1
1.4.1.2
1.4.1.3
1.4.1.4
1.4.2 Verlenging en vernieuwing van het contract van bepaalde duur.
1.4.3 Postcontractuele verbintenissen en bedingen
1.4.4 Restitutie
1.4.5 Test jezelf
1.5 Gevolgen van het contract voor derden
1.5.1 De relativiteit van het contract
1.5.1.1 Principe van de relativiteit
1.5.1.2 Nuances en uitzonderingen op het principe van de relativiteit
1.5.2 De tegenwerpelijkheid aan derden van het bestaan van het contract
1.5.2.1 Principe en voorwaarden van de tegenwerpelijkheid aan derden van het bestaan van het contract 245
1.5.2.2 Derde-medeplichtigheid aan de miskenning van een contractuele verplichting
1.5.2.3 Uitzonderingen op de tegenwerpelijkheid aan derden van het bestaan van het contract
1.5.3 Test jezelf
2 Verbintenissen uit eenzijdige rechtshandeling: de eenzijdige
1.1
1.2
1.3
1.4 Ongerechtvaardigde verrijking
1.5 Test jezelf
2 Verbintenissen uit tot aansprakelijkheid leidende feiten
2.1 Inleiding
2.2 Begrip en soorten aansprakelijkheid
2.2.1 Begrip
2.2.2 Burgerlijke en strafrechtelijke aansprakelijkheid
2.2.2.1 Burgerlijke aansprakelijkheid
2.2.2.2 Strafrechtelijke aansprakelijkheid
2.2.2.3 Relevantie van het onderscheid
2.2.3 Persoonlijke en kwalitatieve aansprakelijkheid, foutaansprakelijkheid, foutloze aansprakelijkheid en risico-aansprakelijkheid
2.2.3.1 Persoonlijke en kwalitatieve aansprakelijkheid
2.2.3.2 Foutaansprakelijkheid en objectieve of foutloze aansprakelijkheid
2.2.3.3 Relevantie van het onderscheid 288
2.3 Korte historiek van het Belgische buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht
2.4 Invoering, krachtlijnen, structuur en systematiek van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek
2.4.1 De invoering van Boek 6 van het Burgerlijk Wetboek
2.4.2 Krachtlijnen 292
2.4.3 Verband met andere boeken van het Burgerlijk Wetboek
2.4.4 Verband met bijzondere aansprakelijkheidsregimes
293
293
2.4.4.1 Algemeen 293
2.4.4.2 Aansprakelijkheid voor gebrekkige producten (artikels 6.41 t.e.m. 6.55 BW) 294
2.4.5 Structuur en systematiek
2.5 Inleidende bepalingen
2.5.1 Overzicht
2.5.2 Aanvullend recht (artikel 6.1 BW)
2.5.3 Samenloop van aansprakelijkheidsregels (artikels 6.2 en 6.3 BW) 298
2.5.3.1 Niet-exclusieve werking van de buitencontractuele aansprakelijkheidsregels (artikel 6.2 BW) 298
2.5.3.2 Samenloop van contractuele aansprakelijkheid en buitencontractuele aansprakelijkheid en de aansprakelijkheid van de hulppersoon (artikel 6.3 BW) 299
2.5.4 Gelijke behandeling van rechtspersonen en van natuurlijke personen (artikel 6.4 BW) 312
2.6 Feiten die tot aansprakelijkheid leiden (artikels 6.5 t.e.m. 6.17 BW)
2.6.1 Inleiding
2.6.2 Aansprakelijkheid voor eigen daad (artikels 6.5 t.e.m. 6.11 BW)
2.6.2.1 Algemeen
2.6.2.2 Beginsel (artikel 6.5 BW)
2.6.2.3 Definitie van fout (artikel 6.6 BW) 319
2.6.2.4 Gronden van uitsluiting van aansprakelijkheid voor fout
2.6.2.5 Aansprakelijkheid van minderjarigen en personen met een geestesstoornis 339
2.6.2.6 Beperking van aansprakelijkheid 342
2.6.2.7 Bewijs van foutaansprakelijkheid of uitsluiting daarvan
344
2.6.3 Aansprakelijkheid voor andermans daad (artikels 6.12 t.e.m. 6.15 BW) 345
2.6.3.1 Algemeen
2.6.3.2 Aansprakelijkheid van titularissen van het gezag over de persoon van minderjarigen (artikel 6.12 BW)
2.6.3.3 Aansprakelijkheid van personen belast met het toezicht op anderen (artikel 6.13 BW)
346
349
2.6.3.4 Aansprakelijkheid van aanstellers (artikel 6.14 BW) 353
2.6.3.5 Aansprakelijkheid van rechtspersonen voor leden van bestuursorganen of voor vertegenwoordigers van de openbare macht (artikel 6.15 BW)
358
2.6.4 Aansprakelijkheid voor zaken en dieren (artikels 6.16 en 6.17 BW) 360
2.6.4.1 Algemeen
2.6.4.2 Aansprakelijkheid voor gebrekkige zaken (artikel 6.16 BW) 361
2.6.4.3 Aansprakelijkheid voor dieren (artikel 6.17 BW) 364
2.7 Oorzakelijk verband (artikels 6.18 t.e.m. 6.23 BW) 369
2.7.1 Inleiding
2.7.2 Basisregels (artikel 6.18 BW)
2.7.2.1 Noodzakelijke voorwaarde 370
2.7.2.2 Correctie op het criterium van de noodzakelijke voorwaarde (de conditio-sine-qua-non-test). Feitelijke causaliteit
375
2.7.2.3 Correctie op de equivalentieleer. Juridische causaliteit
2.7.3 Pluraliteit van aansprakelijken (artikels 6.19 t.e.m. 6.21 BW)
2.7.3.1 Aansprakelijkheid in solidum (artikel 6.19 BW)
2.7.3.2 Feiten waarvoor de benadeelde aansprakelijk is en die medeoorzaak zijn van de schade die hij lijdt (artikel 6.20 BW)
2.7.3.3 Regresvorderingen onder medeaansprakelijken (artikel 6.21 BW)
2.7.4 Causale onzekerheid – proportionele aansprakelijkheid (artikels 6.22 t.e.m. 6.23 BW)
376
378
378
380
384
385
2.7.4.1 Onzekerheid over het causale karakter van de fout – Verlies van een kans (artikel 6.22 BW) 385
2.7.4.2 Onzekerheid over de identiteit van de aansprakelijke – Alternatieve oorzaken (artikel 6.23 BW) 387
2.7.5 Het bewijs van het oorzakelijk verband 389
2.8 Schade (artikels 6.24 t.e.m. 6.29 BW)
2.8.1 Inleiding
2.8.2 Basisregel (artikel 6.24 BW)
2.8.3 Zekere schade (artikel 6.25 BW)
2.8.4 Patrimoniale en extrapatrimoniale schade (artikel 6.26 BW)
2.8.5 Schade bij terugslag (artikel 6.27 BW)
2.8.6 Preventie van schade (artikel 6.28 BW)
2.8.7 Voorbeschiktheid en vooraf bestaande toestand van de benadeelde (artikel 6.29 BW) 406
2.9 Gevolgen van aansprakelijkheid (artikels 6.30 t.e.m. 6.40 BW) 408
2.9.1 Inleiding
2.9.2 Basisregels (artikels 6.30 t.e.m. 6.32 BW)
2.9.2.1 Integrale schadeloosstelling (artikel 6.30 BW)
2.9.2.2 Doelstellingen en wijzen van schadeloosstelling (artikel 6.31 BW)
2.9.2.3 Ogenblik van de bepaling van de omvang van de schade (artikel 6.32 BW)
2.9.3 Herstel in natura (artikel 6.33 BW)
2.9.4 Raming van de schade (artikels 6.34 t.e.m. 6.39 BW)
409
410
413
414
416
2.9.4.1 Inleiding 416
2.9.4.2 Toekomstige schade als gevolg van een aantasting van de fysieke of psychische integriteit (artikel 6.34 BW) 416
2.9.4.3 Uitkeringen en voordelen ontvangen door de benadeelde (artikel 6.35 BW) 417
2.9.4.4 Afzonderlijke bepaling van de elementen van de schade (artikel 6.36 BW) 419
2.9.4.5 Nieuwe schade en verergering van de schade (artikel 6.37 BW) 419
2.9.4.6 Zaakschade (artikel 6.38 BW) 421
2.9.4.7 Vrije beschikking over de schadevergoeding (artikel 6.39 BW)
422
2.9.5 Provisionele schadevergoeding 423
2.10 Bevel of verbod (artikel 6.40 BW) 423
2.11 Besluit
2.12 Test jezelf
1 Bewijs van verbintenissen
1.1 Inleiding tot het bewijsrecht
1.2 Algemene regels en basisbegrippen van het bewijsrecht
1.3 Toelaatbaarheid van de bewijsmiddelen
1.4 Bewijsmiddelen
1.5
2 Interpretatie van rechtshandelingen en kwalificatie van contracten
3 Overdracht van verbintenissen en contracten
3.1 De actieve overdracht
3.1.1 De overdracht van schuldvordering of cessie
3.1.2 De subrogatie of indeplaatsstelling
3.2
3.3
3.4
4
4.1
4.2.1 Gemeenschappelijke bepalingen
4.2.2
4.2.3
5
5.1
5.2
5.3
5.4
5.5
5.6
5.7
6 Maatregelen ter bescherming van de rechten van de schuldeiser
6.1
6.2
6.3
7
7.1
7.2 Kwijtschelding van schuld
7.3 Eenzijdige afstand van recht
7.4 Rechtsverwerking en/of rechtsmisbruik?
7.5 Schuldvergelijking of compensatie
7.6 Verval van de verbintenis door verdwijning van het voorwerp
7.7 Schuldvermenging
7.8 Bevrijdende verjaring
7.9 Test jezelf