Stap 3 Hoe beïnvloedt het oude nabije oosten de hedendaagse kunst?

STAP 3

Hoe beïnvloedt het oude nabije oosten de hedendaagse kunst?

Van piramide tot Christo

1 Wat weet jij al over het Egypte van de farao’s? a Bekijk de afbeeldingen. Welke drie woorden komen spontaan bij je op? Bespreek klassikaal. ©VAN IN HOOFDSTUK 5

2 Bekijk onderstaand bouwwerk.

a Formuleer een antwoord op de volgende vragen en bespreek de antwoorden nadien klassikaal.

Louvre (Ieoh Ming Pei, 1989, Parijs) Wat gebeurt er op deze afbeelding? Waaraan zie je dat? Wat kun je nog meer ontdekken? ©VAN IN HOOFDSTUK 5

b Lees de onderstaande tekst, die je meer context geeft over de piramide van I.M. Pei. Beantwoord daarna de vragen.

De meeste gebouwen zijn niet enkel functioneel maar ze zijn ook ontworpen met een esthetische bedoeling. Lang nadat ze voltooid zijn, blijven ze getuige van een vervlogen tijd. Soms worden gebouwen iconisch. In Parijs is de Eiffeltoren daar een voorbeeld van, in Agra (Indië) is dat de Taj Mahal en in Brussel is dat het Atomium. De lijst is eindeloos, maar één ding hebben ze gemeenschappelijk: ze oefenen een grote aantrekkingskracht uit op bezoekers van heel de wereld. Het Louvre in Parijs is het grootste en een van de drukst bezochte musea ter wereld. Al in de jaren 1980 moest het dagelijks toegang bieden aan honderden bezoekers. Daarom kreeg de Chinees-Amerikaanse sterarchitect I.M. Pei de opdracht om aan het historisch hoofdgebouw een hoofdingang te ontwerpen. Hier stond de architect voor een grote uitdaging. Enerzijds moest hij de historische bouwstijlen respecteren en anderzijds moest zijn modernistisch concept een esthetische meerwaarde bieden. Hij ontwierp na maanden onderzoek een voorstel voor een piramide uit glas en metaal die als nieuwe hoofdingang zou dienen. Pei doet voor het ontwerp van de centrale piramide beroep op de verhoudingen van de piramide te Cheops. Hij gaat in zijn ontwerpen vaak op zoek naar een connectie tussen oud en nieuw. Hij is ervan overtuigd dat we veel kunnen leren uit de (kunst) geschiedenis. Daarnaast vind hij dat onze wereld heel snel evolueert en daarom koestert hij het trage aspect van de architectuur. Zijn ontwerp was zo gewaagd dat een maquette alleen niet volstond. Met behulp van staalkabels werd er te midden van het plein voor het Louvre een model op ware grootte gebouwd. Pei heeft met deze glaspiramide één van de meest iconische extensies ter wereld gebouwd. 1→ Wat is de functie van de glazen piramide? 2→ Waardoor liet I.M. Pei zich inspireren? 3→ Geef twee voorbeelden van andere iconische gebouwen die een grote aantrekkingskracht op de bezoeker uitoefenen. ©VAN IN HOOFDSTUK 5 4→ Wat is de functie van deze gebouwen?

Good to know

De piramide van I.M. Pei inspireert ook andere kunstenaars om op hun beurt in dialoog te gaan met zijn iconisch ontwerp. De Franse fotograaf en beeldend kunstenaar JR (°1983) maakte een c I.M. Pei heeft dit gebouw ontworpen in 1989. Overleg samen met een klasgenoot door welke elementen de piramide in dialoog staat met het historische gebouw. Laat je hierbij inspireren door onderstaande begrippen. 3D optische illusie van een grote witte krater rond de piramide. De optische illusie bedriegt het oog en daarom noemen we dit een ‘trompe l’oeil’. JR heeft deze collage, bestaande uit 2 000 papieren stickers, in zijn atelier geprint. Dit kunstwerk is ook een voorbeeld van streetart. Je kunt de kunstwerken van JR bekijken op zijn website: https://www.jr-art.net/ Zorgt voor dialoog Zorgt niet voor dialoog 1 Materiaalkeuze 2 Vorm 3 Kleur 4 Compositie/plaatsing van de piramide ©VAN IN

De binnenzijde van de piramide HOOFDSTUK 5

3 Waar situeert het oude nabije oosten zich in de tijd?

a Bekijk de onderstaande tijdlijnen. Duid de periode van het Egyptische rijk aan op de tijdlijn.

4 Lees de onderstaande tekst en los de vragen op.

ca. 3,5 miljoen v.C. ca. 3500 v.C. ca. 800 v.C. ca. 500 ca. 1500 ca. 18001945

PREHISTORIE OUDE NABIJE OOSTEN KLASSIEKE OUDHEID MIDDELEEUWEN VROEGMODERNE TIJD MODERNE TIJD HEDENDAAGSE TIJD GESCHIEDENIS

b Vul de juiste data hieronder aan. Zoek ze op in de tijdlijn.

Oude Egypte Egypte verenigd onder een farao

Oude Rijk Middenrijk Nieuwe Rijk van ca. tot van ca. tot van ca. tot

OUDE NABIJE OOSTEN

ca. 3100 v.C. OUDE EGYPTE ca. 3050 v.C. ca. 2600 v.C. OUDE RIJK ca. 2100 v.C. ca. 2000 v.C. MIDDENRIJK ca. 1600 v.C. ca. 1500 v.C. NIEUWE RIJK ca. 1000 v.C. van ca. tot Over het oude Egypte is veel bekend. We weten dat het rijk van de farao’s omstreeks 3100 v.C. is ontstaan. We weten ook hoe de Egyptenaren woonden en werkten, wat ze aten en dronken, hoe hun hiërogliefenschrift in elkaar zat, wat voor muziekinstrumenten ze bespeelden, welke cosmetica ze gebruikten, waarom ze in een hiernamaals geloofden, welke goden ze vereerden en hoe ze hun doden begroeven. HOOFDSTUK 5 Rond 3100 v.C. werd het land onder één koning verenigd. Uit die tijd dateert het palet van Narmer. Het palet illustreert de eenwording tussen Opper- en Neder-Egypte. De farao van OpperEgypte veroverde Neder-Egypte. Naast de rijkelijke illustratie van de overwinning staat zijn naam in hiëroglief of Egyptisch schrift op het palet. Dit is de oudste hiëroglief die tot nu toe is gevonden.

1 ©VAN IN

Het is een van de beroemdste en belangrijkste voorwerpen uit Egypte, zo waardevol dat het Egypte nog nooit heeft verlaten. Het decoratieve palet – 64 cm hoog en gemaakt uit grijs-groene siltsteen – is in bas-reliëftechniek uitgewerkt. Het werd gebruikt om make-up te mengen tijdens ceremoniële diensten. We kunnen dus stellen dat dit palet het bewijs is dat de prehistorie eindigde voor Egypte omdat we in het palet van Narmer een hiëroglief kunnen terugvinden, dus een vorm van schrift. a Wat is de functie van het palet van Narmer? b Waarom kunnen we stellen dat het palet van Narmer het einde van de prehistorie markeerde? c Hieronder zie je een tekening van het palet van Narmer. Lees de tekstkaders en kleur het passende fragment in dezelfde kleur op de tekening. Koning Narmer met de witte kroon van Opper-Egypte draagt een stierenstaart en een godenbaard. Twee mythische wezens (Serpopaarden) wiens nekken in elkaar verstrengeld zijn. Hierdoor ontstaat er een make-up mengpalet. De vijand onthoofd en gecastreerd (op één na). Verschillende delen zijn tussen de benen geplaatst. Koning Narmer met de rode kroon van Neder-Egypte gevolgd door de sandaaldrager. Godin Hathor, de moeder van alle Goden, herkenbaar door haar koehorens. Een sandaaldrager. De vijand gevangen door Narmer.©VAN IN Koning Narmer afgebeeld als een stier die de ommuurde stad afbreekt. Een priester met luipaardvel die vier goddelijke standaards volgt.

Koning Narmer’s naam afgebeeld als eerste hiëroglief. Je ziet een meerval en een beitel in een paleis.

Oude nabije oosten – Egypte

5.8

Onder het oude nabije oosten kunnen we zowel Mesopotamië als Egypte rekenen. Beide beschavingen ontwikkelden zich rond een grote stroom. In Egypte ontwikkelt zich alles rond de rivier de Nijl. Deze stijlvaste periode van 3000 jaar (ca. 3500 v.C. - 800 v.C.) werd uitvoerig onderzocht. Er werden verschillende bouwwerken, beelden, hiërogliefen ... teruggevonden en bestudeerd. Na het oude Egypte (3500 v.C. - 2600 v.C.) kunnen we drie periodes onderscheiden waarin de farao’s het land bestuurden: — Het Oude Rijk (ca. 2600 v.C. - 2100 v.C.) — Het Middenrijk (ca. 2000 v.C. - 1600 v.C.) — Het Nieuwe Rijk (ca. 1500 v.C. - 1000 v.C.) 5 Fresco’s worden volgens strenge regels gemaakt. Lees de tekst over de Egyptische tekenkunst en los de vragen op. In het Oude Egypte was de tekenkunst hét uitdrukkingsmiddel bij uitstek. Hierdoor vormt het de basis voor alle andere kunstvormen. De lijntekening bood de mogelijkheid om de omtrek vast te leggen van figuren die nadien werden uitgebeiteld, beschilderd of gegraveerd. Vanaf de uitvinding van het schrift lopen de rol van de schrijver en die van de tekenaar in elkaar over. De schrijver die met zorg de hiëroglief schrijft, komt immers dicht in de buurt van het werk van de tekenaar die met rode of zwarte lijn de figuren afbakent. Onze kennis van de tweedimensionale Egyptische kunst is vooral gebaseerd op de schilderingen en bas-reliëfs die de muren van de graftombes en tempels versieren. De context van deze scènes verwijst dus naar het ritueel-magische, het funeraire of naar de goden. Egyptische kunst wil tijdloos, decoratief, functioneel en universeel zijn. De kunstenaars maken dus geen unieke scènes waarbij hun eigen creativiteit primeert, maar reproduceren met grote vakkennis telkens dezelfde voorstellingen. De decoratie van een graf stelt een ideale en eeuwige wereld voor waar de eigenaar zijn leven na de dood zal doorbrengen. Hij laat alles wat hij denkt nodig te hebben afbeelden op de wanden. Zo neemt hij zijn familie en naasten, vertier, werk, ambachtslui, huis en tuin, voedsel, festivals ... op magische wijze mee naar het hiernamaals. Om ervoor te zorgen dat alles vlot verloopt, moeten de afbeeldingen beantwoorden aan heel strikte regels. De Egyptenaren hielden niet van lege muren. Elke vrije centimeter werd beschilderd. Anders dan bij ons bedachten de schilders niet zelf hoe ze iets zouden afbeelden. Alles lag vast: de stijl, de kleuren, de onderwerpen. ©VAN IN HOOFDSTUK 5

Bron: Delvaux, L. & Huyge, D. (e.a.)(2013). Kijk op de Oudegyptische tekenkunst. Brussel: Koninklijke Museum voor Kunst en Geschiedenis.

a Wat zijn de functies van de Egyptische tekenkunst?

b Inhoud en beeld werden op elkaar afgestemd. Welke thema’s worden hier afgebeeld volgens jou?

1 2 5 6 De afspraken binnen de tekenkunst. Lees de tekst en los de vragen op. De Egyptenaren wilden zichzelf en hun omgeving tonen zoals die werkelijk was en hoe die werkelijkheid zou moeten zijn. Zo werd steeds de meest herkenbare zijde afgebeeld. Daarom wordt in de Egyptische tekenkunst vooraanzicht en profiel door elkaar gebruikt. Het is de duidelijkheid van de scènes die het voortbestaan van de dode in het dodenrijk garandeert. Het maakt niet uit dat de figuren op elkaar gelijken, want ze zijn te identificeren aan de hand van de bijbehorende teksten in hiërogliefenschrift en hun attributen, huidskleur en formaat. Zo werden vrouwen geel ingekleurd en mannen roodbruin. Voedsel op de offerandetafels werd altijd gestapeld. Figuren hadden altijd dezelfde verhoudingen. De grootte van de figuren staat in functie van hun sociale status.

3 4 ©VAN IN

Om het werk van de tekenaars te vereenvoudigen, maakte men vaak gebruik van hulplijnen of een raster. Waar menselijke figuren en dieren werden afgebeeld, werd het vlak in een raster verdeeld zodat duidelijk werd wie waar moest staan en op welke grootte. De horizontale lijnen van het raster werden aangebracht door een koord in rode verf te drenken en deze tegen de muur aan te spannen en dan te laten schieten, zodat er een rode lijn op de muur achterbleef. Voor de verticale lijnen gebruikte men waarschijnlijk een schietlood. Deze techniek bestaat eruit dat op het te beschilderen oppervlak in rode inkt een ruitjespatroon aangebracht wordt waar dan alle personages ingepast worden. Dit systeem laat toe eenzelfde figuur of scène op verschillende groottes af te beelden. Op deze manier hebben alle figuren dezelfde verhoudingen, maar naargelang hun status een ander formaat. Bij mannen en vrouwen zat het verschil niet enkel in de huidskleur maar ook in de vormgeving van hun figuur. Mannen hadden bv. bredere schouders en vrouwen hadden langere benen. Bron: Delvaux, L., Huyge, D. (e.a.). Kijk op de Oudegyptische tekenkunst, Koninklijke Museum voor Kunst en Geschiedenis 2013 a Bekijk de staande figuur in afbeelding twee hieronder. Ga recht staan en probeer deze houding uit. Hoe ervaar jij dit? b De tekeningen zijn geen afbeeldingen van onze waarneembare werkelijkheid. Beschrijf welke lichaamsdelen je in vooraanzicht en zijaanzicht ziet. c Markeer op afbeelding twee de persoon met de hoogste sociale status. Duid ook één man en één vrouw aan. Argumenteer hieronder waarom je deze personen hebt gekozen. 2 Vooraanzicht (of frontaal) Zijaanzicht (of profiel) 1 ©VAN IN Figuur met de hoogste sociale status:

HOOFDSTUK 5 De man:

De vrouw:

7 Er lijkt niks te ontbreken op de Egyptische wandtekeningen. Of toch?

a Lees de tekst en bekijk de afbeeldingen. Vul daarna de vragen aan.

Graf van Nebamoen (kunstenaar onbekend, 1400 v.C.) Rondgang der gevangenen (Vincent Van Gogh, 1890) Bij de tekeningen uit het oude Egypte mengen de tekenaars verschillende aanzichten door elkaar. Deze manier van tekenen noemt men aspectief. Vanuit verschillende perspectieven puzzelden ze zo een beeld van de werkelijkheid bij elkaar. Perspectiefweergave, zoals Van Gogh toegepast heeft in zijn Rondgang der gevangenen, is gelinkt aan de manier waarop wij de werkelijkheid nu waarnemen (bv. iemand die verder weg staat, lijkt kleiner en wordt daarom ook kleiner geschilderd of getekend). Maar die perspectiefweergave is pas ontstaan in de renaissance (15e-16e eeuw). Graf van Nebamoen Rondgang der gevangenen Wat wordt er in bovenaanzicht weergegeven? Wat wordt er in zijaanzicht (in profiel) weergegeven? Wat wordt er in vooraanzicht (frontaal) weergegeven? Hoeveel gezichtspunten worden er in de tekening gebruikt? Omschrijf de verhouding ©VAN IN tussen alle figuren (de bomen, de vissen, de eenden, de mensen). HOOFDSTUK 5

Oude nabije oosten - Egyptische tekenkunst

5.9

Voor de kenmerkende tweedimensionale tekenkunst gebruikten de Egyptenaren verschillende materialen zoals bv. papyrus. De belangrijkste bronnen over deze beschaving zijn de fresco's die we terugvinden op de wanden van de graven. De tekeningen werden in frescotechniek afgewerkt en gekleurd met pigmenten. Soms werd er extra diepte weergegeven door reliëf toe te passen. De inhoud van de tekeningen kan thematisch herleid worden naar alles wat men dacht nodig te hebben in het leven na de dood, bijvoorbeeld het dagelijkse leven, festivals, verering van de goden … Deze kunstuitingen hadden gewoonlijk een esthetische, decoratieve, religieuze of ceremoniële functie. 8 De farao werd bij leven vereerd als een god, maar ook na de dood. Dit is onder andere te zien in de

bouw van de graftombes. Deze vergden veel geduld want aan sommige tombes werd meer dan 20 jaar gebouwd. De grootste fantasie, miljoenen uitgekapte stenen, betaalde werkkrachten, nijltransporten en een heel fortuin werden ingezet om de graftombes van farao’s en belangrijke ambtenaren te realiseren. De graftombes hadden een funeraire functie. De grafkunst geldt als belangrijke bron van de

Egyptische kunst.

Markeer in de tekst wat je kunt terugvinden in verband met de gebruikte materialen. Zoek informatie op over een van de onderstaande graftypes. Bespreek wat je gevonden hebt met de klas. Graftype Kenmerken

OUDE EGYPTE

Mastaba

Mastaba te Sakkara (3100 v.C.)

Ogenschijnlijk heeft de mastaba alleen een bovengronds gedeelte. Dit kenmerkende gedeelte heeft een trapeziumvormige heuvel met een rechthoekig grondplan. Het gebouw is opgetrokken uit natuursteen. Hier vind je de toegang tot het Ka-beeld via de offerkapel. In het ontoegankelijke ondergrondse gedeelte bevindt zich de grafkamer met de grafgiften en de sarcofaag. Beide ruimtes zijn verbonden door een schacht met puin. Een mastaba is een graftombe voor de rijkere klasse. In het begin waren de mastaba’s alleen bestemd voor heel belangrijke personen (zoals de farao). Later werden er ook ambtenaren in begraven. Hierdoor zijn er groepen mastaba’s teruggevonden. ©VAN IN HOOFDSTUK 5

Graftype

OUDE RIJK

Kenmerken

Trappenpiramide

Trappenpiramide van Djoser te Sakkara (Imhotep, 2650 v.C.) Een nieuwe grafvorm ontwikkelde zich letterlijk op basis van de mastaba. Bovenop de bestaande grafvorm van de mastaba werden extra verdiepingen toegevoegd. Hierdoor ontstond de trappenpiramide. Net zoals bij de mastaba, heeft deze als functie de ondergrondse grafkamer met de sarcofaag en de grafgiften te beschermen. Deze grafvorm ontstond dankzij koning Djoser en zijn geniale architect Imhotep. Hun initiële plan, een eenvoudige mastaba bouwen, werd geleidelijk een hemelwijzer. Het gaat hier over een massief bouwwerk. Daarnaast ontwikkelde Imhotep een grote necropool (dodenstad) rond de trappenpiramide waarvan de restanten getuigen van rijkelijke ceremonieën. Door zijn ingenieuze ontwerp is Imhotep de eerste kunstenaar wiens naam in de kunstgeschiedenis is opgenomen.

Knikpiramide

Knikpiramide van Snofroe te Gizeh (2670 v.C. - 2620 v.C.) Koning Snofroe was ambitieus en bouwde een variatie aan piramides: een trappenpiramide, een knikpiramide en tot slot de eigenlijke piramide (de rode piramide van Snofroe). Allen hebben ze hun vierkant grondvlak gemeenschappelijk. Bij de knikpiramide was het de intentie een uniek bouwwerk te maken. Door stabiliteitsproblemen heeft de piramide twee hellingshoeken (55° en 43°) om instorten te voorkomen. Toch heeft men niet alle voorziene grafkamers kunnen behouden.

Piramide

Piramides van Cheops, Mykerinos en Chefren te Gizeh (2551 v.C. - 2472 v.C.)

De grootste en bekendste piramides zijn de drie piramides in Gizeh van de farao’s Cheops, Mykerinos en Chefren. De laatste is te herkennen aan de witte punt. De kleinste is die van Mykerinos. Gizeh was net als Sakkara een necropool. De piramides lagen aan de westelijke oever van de Nijl. De zon gaat onder in het westen en staat daarom symbool voor de dood. De piramides werden bedekt met witte kalksteen; op die manier konden ze schitteren in de zon. De piramide van Chefren heeft nog een deel van deze kalksteenlaag behouden. Als kers op de taart stond er bovenop de piramide een benben-©VAN IN steen of topsteen, helemaal bekleed met goud of elektrum. Deze steen was van belang in de zonnecultus. Hij weerspiegelde de zon op het hoogste punt van de piramide. HOOFDSTUK 5

Graftype Kenmerken

Sfinx

Naast de tempels van de tweede piramide van Chefren bevindt zich de twintig meter hoge Grote Sfinx. Hij is ter plaatse uit de rots gehouwen. Het

Sfinx te Gizeh (jaartal onbekend) is een fabelwezen samengesteld uit het hoofd van een koning en het lichaam van een leeuw. In het beschadigde gelaat van de koning zijn vermoedelijk gelaatstrekken te herkennen van Chefren.

Graftempel

Graftempel van Hatsjepsoet te Deir el-Bhari (ca. 1479 v.C. - 1458 v.C.) Koningin Hatsjepsoet was de eerste koningin die echt zelf regeerde. Ze nam de macht over na de dood van haar man Toetmoses II. Ze zorgde ervoor dat haar rijk uitgroeide tot een wereldrijk. Ze had bijzonder veel aandacht voor de bouwkunst. Haar graftempel was een combinatie van een dodentempel en een rotsgraf om de grafrovers te misleiden. Het was een tempel met verschillende terrassen. De zon kreeg vrij spel tussen de zuilen door. De tempel komt uit de berg en er is een volledige harmonie tussen landschap en architectuur. Er lagen complexe tuinen voor de tempel met geïmporteerde bomen en planten. Er zijn sporen van aangelegde vijvers teruggevonden.

Rotsgraf

Rotsgraf van Ramses IV (ca. 1279 v.C. - 1213 v.C.)

Op het moment dat Thebe de hoofdstad wordt van Egypte, betekent dit het einde van de piramidebouw. Farao’s worden diep in de grond begraven, wel 150 meter. Het bekendste en meest intacte rotsgraf, is dat van Toetanchamon. Het werd ontdekt in 1922 door de archeoloog Howard Carter. Het graf was op volgend principe gebouwd: een lange smalle gang die schuin naar beneden liep met op het einde één of meerdere kamers uit rotsen gehouwen. In de laatste kamer stond de sarcofaag met een mummie, vergezeld van muurschilderingen en reliëfs. De gepolijste, geschilderde binnenwanden maken nog steeds een grootse indruk. De graven werden verborgen voor grafrovers onder zand en puin. ©VAN IN HOOFDSTUK 5

VIP

Howard Carter en Lord Carnarvon

Door een auto-ongeluk verschoof de interesse van de steenrijke graaf van Carnarvon van sportwagens naar het oude Egypte. Zo kreeg Howard Carter in 1907 de opdracht van de graaf om leiding te geven aan de door hem gefinancierde opgravingswerken in Egypte. Vijftien jaar na het graven en zoeken, werd het doorzettingsvermogen van Carter beloond. In 1922 werd eindelijk het graf van Toetanchamon ontdekt. VIP koningin Elisabeth van België De Belgische koningin Elisabeth – de echtgenote van koning Albert I – was in alle staten toen ze vernam dat het graf van Toetanchamon ontdekt was. Ze was helemaal bezeten van alles wat met het oude Egypte te maken had, en ze wilde er uit alle macht bij zijn op het moment dat de derde grafkamer officieel geopend zou worden, op 17 februari 1923. bron: VRT Good to know Respect voor de farao's tot op vandaag Op 3 april 2021 vond in de Egyptische hoofdstad Caïro een zwaar beveiligde parade van de dode farao’s uit het oude Egypte plaats. 22 mummies werden verhuisd naar hun nieuw onderkomen. Vanaf heden zijn de farao’s te zien in het nieuwe Nationaal Museum van Egyptische beschaving. ©VAN IN HOOFDSTUK 5

Oude nabije oosten – Egyptische bouwkunst

5.10

De bouwwerken (piramides) zijn vervaardigd uit verschillende materialen zoals lokale gesteenten.

De techniek bestond eruit de materialen met massaal veel mankracht te verplaatsen.

Ook dieren werden ingezet om til- en lifttechnieken toe te passen om het ingenieuze ontwerp te verwezenlijken. De inhoud van de beelden kan thematisch herleid worden naar bijvoorbeeld verering van de goden en het afbeelden van het dagelijkse leven dat ze willen verzekeren voor het leven na de dood. De functie van deze kunstuitingen was gewoonlijk esthetisch, decoratief, religieus of ceremonieel. De overledenen en de grafschatten werden hierbij moeilijk toegankelijk voor mogelijke grafrovers. De vaak imposante bouwwerken onderlijnden de macht van de farao. Je kunt verschillende graftypes onderscheiden: de mastaba, trappenpiramide, knikpiramide, piramide, graftempel en rotsgraf. 9 De portretbeelden uit de Egyptische beeldhouwkunst hebben een belangrijke functie. De meeste

beelden zijn ka-beelden. Ka = de geest van het levend lichaam, de levenskracht. Beelden in de tempels Beelden in de graftombes

Standbeeld van Ramses II te Luxor (1279 v.C. - 1213 v.C.)

De zittende schrijver uit Sakkara (vermoedelijk 2450 v.C. - 2325 v.C.) Wat is de functie van de beeldhouwwerken? Welke materialen werden hier gebruikt? Wat kun je zeggen over het formaat van de beeldhouwwerken? Hoe is de persoon afgebeeld? Hoe moet je ze als toeschouwer waarnemen? ©VAN IN In welk aanzicht?

HOOFDSTUK 5 Beschrijf de houding.

Beschrijf de lichaamsbouw.

Oude nabije oosten – Egyptische beeldhouwkunst

5.11

Voor de beeldhouwkunst gebruikten de Egyptenaren verschillende materialen, onder andere natuursteen (zoals kalksteen). De techniek bestond uit het houwen van de beeldhouwwerken. De functie van deze ka-beelden was de geest van de overledene vertegenwoordigen op aarde. Bij deze beelden werden grafoffers geplaatst. De faraobeelden moesten vooral indruk maken op de toeschouwer door hun formaat en plaats. 10 Stuur een postkaart uit het oude Egypte in retrostijl. Je maakt deel uit van een team ontdekkingsreizigers en hebt een hele reis door Egypte gemaakt. Hierbij heb je veel ontdekt over tekenkunst, bouwkunst en beeldhouwkunst. Stuur een postkaart naar je leerkracht en beschrijf wat jou het meest verrast heeft. Verwerk de leerinhouden van de voorbije lessen in je tekst. ©VAN IN HOOFDSTUK 5

11 Invloed op de moderne kunst

a Sommige kunstenaars staan bewust open voor de vormtaal uit de Egyptische tekenkunst, bouwkunst of wandkunst. Anderen gaan onbewust gelijkaardige technieken of vormen toepassen. Bepaalde werken van de Bulgaars-Amerikaanse multidisciplinaire kunstenaar Christo (1935-2020) stemmen vormelijk overeen met de vormgeving uit Egyptische kunst. Welke verbanden zie je tussen onderstaand kunstwerk en de Egyptische kunst? Welke gelijkenissen en verschillen merk je op? Wat concludeer je? Gelijkenissen Verschillen Conclusie ©VAN IN HOOFDSTUK 5