Bedrijfsbeheer 2017 by VAN IN

Bedrijfsbeheer Het standaardwerk voor het attest bedrijfsbeheer Herman Snyers Rembert Henderix (ICT)

inclusief

onlinelesmateriaal

e i t edi

7 1 0 2

Inhoud Woord vooraf

Als ondernemer een ondernemingsplan opstellen

Gezocht: ondernemende jongeren 11 1 Ik overweeg een eigen zaak te starten! Waar hou ik rekening mee?

De keuze maken om zich al dan niet als zelfstandige ondernemer te vestigen

1.1 Vaardigheden en attitudes bij het ondernemerschap

1.2 Risicoâ&#x20AC;&#x2122;s, mogelijkheden, voor- en nadelen van het ondernemerschap

1.3 Informatie en ondersteuning voor startende ondernemers

1.4 Faillissement

2 Ik heb beslist te starten! Welke voorbereidingen tref ik?

Juridische normen en startersvoorwaarden nagaan

2.1 Wettelijke verplichtingen bij het opstarten van een eigen zaak

2.2 Het sociaal statuut van de ondernemer

2.2.1 De zelfstandige

2.2.2 De werknemer

2.2.3 Nieuw sociaal statuut: de student-ondernemer

2.3 De verschillende rechtsvormen van een onderneming

2.4 Huwelijksstelsels

2.5 Handelshuurcontract

2.6 Verplichte en aanvullende verzekeringen

2.7 Wettelijke verplichtingen inzake milieu en andere vergunningen

2.8 De marktpraktijken en consumentenbescherming

2.8.1 De algemene marktpraktijken

2.8.2 Marktprijzen

102

2.8.3 Openingstijden

111

2.9 Steunmaatregelen voor startende ondernemers 2.9.1 Steunmaatregelen bij opstarten van een zaak

115

2.9.2 Steunmaatregelen bij aanwerving personeel

121

2.10 Kredietverlening

125

2.10.1 Kredietverlening door handelaars

129

2.10.2 Kredietverlening door financiële instellingen

135

2.10.3 Wet op het consumentenkrediet

149

2.10.4 Gevaren bij kredietverlening

153

3 Welk product ga ik verkopen?

115

157

Een marktonderzoek opzetten

3.1 Assortimentsstudie met inbegrip van voorraad

158

3.1.1 Productkeuze

158

3.1.2 Voorraadbeheer

181

3.2 Concurrentiestudie

189

3.3 Leveranciersstudie

193

3.4 Verkoopplaats

201

3.5 Distributiekanalen

205

3.6 Publiciteit en promotie

216

4 Hoe zet ik mijn droom in cijfers om? 223

Een financieel plan opzetten

4.1 Kosten en kostprijsberekening

224

4.2 Verkoopprijs en omzetberekening

232

4.3 Break-evenpunt en cashflow

235

4.4

239 240 242 246

Vaste activa en het financieel plan 4.4.1 Investeringsplan 4.4.2 Financieringsplan 4.4.3 Resultatenplan

4.5 De financiële ratio’s

248

4.6 Boordtabel of stuurbord 250

6 HOOFDSTUK 2

Het administratieve luik van de onderneming behartigen

255

5 Hoe word ik een administratieve duizendpoot?

257

Boekhoudkundige en fiscale aspecten van een onderneming leren kennen

5.1 Btw

258

5.2 Factuur en creditnota

272

5.3 De boekhouding als beleidsinstrument

288

5.4 Rubrieken van de eenvoudige balans en resultatenrekening

289

5.5 Wettelijke bepalingen van de boekhoudreglementering 319 5.6 Betalingsdocumenten

323

5.6.1 Rechtstreekse betaling

330

5.6.2 Onrechtstreekse betaling

333

5.6.3 FinanciĂŤle documenten

336

5.7 Btw-mechanisme

365

5.8 Fiscaal statuut van de zelfstandige en de werknemer,

met aandacht voor de vennootschapsbelasting en de

personenbelasting

376

5.8.1 Belastingen

376

5.8.2 Inkomstenbelastingen

383

5.8.3 Aftrekbaarheid van kosten 388

Het commerciĂŤle luik van de onderneming behartigen

391

6 Ben ik voor verkoper in de wieg gelegd?

393

Aankopen en verkopen

6.1 Het verkoopgesprek

394

6.2 De koopovereenkomst

401

6.3 Klanten- en leveranciersbeheer

406

408

Interessante websites

Bladwijzer ondernemingsplan Nut van het ondernemingsplan

1 Profiel van de ondernemer

2 Productidee voorstellen

159

3 Juridisch en organisatorisch plan

160

4 Marketingplan Klantenanalyse Concurrentiestudie

165 190

5 Commercieel plan

203

6 Jouw vastekostenprognose

225

7 Jouw investeringsprognose

243

8 Jouw financieringsplan

245

9 Financieel plan van bvba Over-All

247

10 Haalbaarheidsplan

236

Bij het opstellen van een ondernemingsplan kan je je laten leiden door verschillende instanties, die gratis software leveren. Bij agentschapondernemen.be/startkompas vind je bijvoorbeeld een dynamisch ondernemingsplan en bij www.unizo.be kan je terecht bij de startsimulatie. Bij www.ondernemingsplan-maken.nl vind je zelfs voorbeelden van uitgewerkte ondernemingsplannen voor verschillende gereglementeerde beroepen. Heel wat banken hebben software ter beschikking die je kan helpen bij het opstellen van het businessplan. Tracht ook te rade te gaan bij de beroepsvereniging waaronder jouw bedrijfstak hoort, zij kunnen je alle nuttige informatie geven i.v.m. correcte prijsbepaling. (Tik beroepsverenigingenlijst in een zoekmachine in.)

eXtra

WORLDWIDE

ondernemingsPLAN

Ga naar knooppunt.net. Klik op Bedrijfsbeheer 2017. Klik op Ondernemingsplan.

Ook op de website verbonden aan dit boek wordt het volledig

ondernemingsplan

aangeboden als word.docx zodat de

leerlingen online hun gegevens tijdens het schooljaar kunnen aanvullen.

8 HOOFDSTUK 2

Woord vooraf Iedereen die zich in ons land wenst te vestigen als zelfstandige, moet voldoen aan de basiskennis van bedrijfsbeheer. Deze basiskennis wordt beschouwd als een ondernemersvaardigheid die moet bewezen worden bij inschrijving in één van de tien erkende ondernemingsloketten. Dat bewijs lever je door het voorleggen van een akte (getuigschrift van Bedrijfsbeheer). Het leer- en werkboek BEDRIJFSBEHEER 2017 zal je helpen dat getuigschrift te behalen in het secundair of in het volwassenenonderwijs.

volledig

actief

BEDRIJFSBEHEER biedt leerstof en opdrachten geïntegreerd aan, waardoor interactie tussen beide optimaal is. De opdrachten, waarop sterk de nadruk ligt, zijn didactisch verantwoord opgebouwd en zetten aan tot activiteit. Duidelijke markering van de leerlijnen bij elk onderwerp met als surplus na elk hoofdstuk een uitgebreid aanbod aan gevarieerde oefeningen en extra geïntegreerde praktijktoepassingen. Alle attitudes (creativiteit, nemen van initiatief, zelfstandigheid, doorzetten …) waar in de doelstellingen bij het leerplan op gewezen worden, komen aan bod doorheen de opdrachten bij het aanleren van de competenties.

el m Sn Sli T S E TO

Doorheen het boek komen er herhalingsopdrachten omrand door een donkerroze kleur voor die je helpen jezelf te evalueren. Door deze oefeningen juist op te lossen, kan je met een gerust gemoed de stap zetten naar het volgende deel.

doelgericht

Dit leerwerkboek bespreekt alle stappen die voorafgaan aan het opstarten van een onderneming. Om een nieuwe onderneming een kans op slagen te bieden, is een degelijke voorbereiding meer dan noodzakelijk. Eén van de factoren, die de kans op succes verhogen is een goed ondernemingsplan. Het opstellen hiervan vergt wel wat kennis en vaardigheid.

ondernemingsPLAN

BEDRIJFSBEHEER belicht alle facetten voor de uitoefening van een zelfstandig beroep die voorkomen in het programma van het FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie (KB van 7 juni 2007 tot wijziging van het KB van 21 oktober 1998 en de omzendbrief SO/2008/01 van 25 januari 2008) waarin duidelijk verwezen wordt naar de federale programmawet van 10 februari 1998 tot bevordering van het zelfstandig ondernemerschap. Bij de diverse onderwerpen wordt getracht essentie en detail van elkaar te onderscheiden. Toch wordt gestreefd, in functie van de vooropgestelde leerplandoelen, naar volledigheid zonder aan ‘overvoeding’ te doen.

actueel

Om je hierbij te helpen loopt doorheen het boek een blanco ondernemingsplan, dat je stelselmatig kan aanvullen. Je vindt dit onderwijsplan ook op het onlinelesmateriaal. Beetje bij beetje krijgt het ondernemingsplan dan vorm. Tegen het einde van de leerstof kan je het eventueel gebruiken als basis om later in het ware bedrijfsleven te stappen. Om de structuur goed te kunnen volgen vind je op p. 8 een aparte inhoudstafel. De leerstof werd uitgebreid met financiële ratio’s en boordtabellen. Ook werd er inhoudelijk zoveel mogelijk geactualiseerd. Bepaalde onderdelen van de sociale wetgeving nl. de student-ondernemer krijgt een aparte toelichting. Het taxshift-verhaal wordt verder doorgetrokken en heeft zijn repercussies op het fiscaal

gedeelte. De steunmaatregelen bij het aanwerven van personeel zijn nu volledig gewestelijke materie. Alle cijfers, tabellen en statistieken werden aangepast. E-commerce en de hedendaagse betaalmethodes krijgen de nodige aandacht en nieuwe toepassingen. Het ondernemingsplan blijft volledig opgenomen in het boek en kan ook apart als Word-document gebruikt worden.

knooppunt.net

WORLDWIDE

eXtra

WORLDWIDE

BEDRIJFSBEHEER zorgt voor meer voorbeelden en oefeningen in de eindfase van het opstarten van een onderneming en betrekt de leerling nog meer bij de leerstof door actuele teksten en krantenartikels. In het leerplan wordt veel aandacht geschonken aan de sleutelvaardigheden. De leerlingen moeten meer inzicht verwerven in bepaalde attitudes zoals opzoeken, ordenen en toepassen van de kennis van Bedrijfsbeheer. Voornamelijk probleemoplossend kunnen werken in functie van het latere beroepsleven is één van de voornaamste doelstellingen. In het boek worden verschillende mogelijkheden geboden om sleutelvaardigheden aan te leren en te toetsen aan de realiteit. Natuurlijk komen in het boek onderwerpen voor die deel uitmaken van de vakoverschrijdende eindtermen en die hoofdzakelijke betrekking hebben op de socio-economische aspecten (bv. budgetbeheer, leren omgaan met geld en kredieten, consumenteneducatie, ethisch bankieren, eerlijke handel, de Europese Unie …). Het is mooi meegenomen om die leerinhouden aan de leerlingen aan te bieden zodat ze als toekomstige ondernemers hun mannetje (vrouwtje) kunnen staan in de steeds wisselende samenleving. BEDRIJFSBEHEER wil het gebruik van ICT ook tijdens de lessen meer en meer inburgeren. Daarom ondersteunt een website het leer- en werkboek. De site draagt bij tot de actualisering van de inhoud en geeft de kans online bijkomende aspecten van de leerinhouden in te oefenen of om van op afstand interactieve leermethodes te gebruiken. Na elk afgewerkt hoofdstuk kunnen de leerlingen hun kennis testen aan de hand van de zelfkennistesten en extra oefeningen. Om toegang te krijgen tot het onlinelesmateriaal kan je de code, die je vindt op de binnenkant van je kaft gebruiken om je te registreren. Tijdens het registreren maak je een persoonlijke login met wachtwoord aan. Meer uitleg over hoe je je kan registreren en inloggen vind je in het handboek. Het onlinelesmateriaal is ook een sterke troef bij zelfstudie om later een kans te maken om te slagen voor het examen bedrijfsbeheer voor de Centrale Examencommissie.

verruimend BEDRIJFSBEHEER biedt bovendien de kans om, naast de onderwerpen uit het leerplan, in de kantlijn hiervan, diverse items uit het actuele economische en handelsleven aan te snijden. Ze mogen geenszins als ballast beschouwd worden, maar moeten eerder de mogelijkheid bieden om een wat bredere kijk te geven op de fascinerende wereld van het handelsleven. Opbouwende kritiek en suggesties zijn uiteraard steeds welkom. De auteur

10 HOOFDSTUK 2

Als ondernemer een ondernemingsplan opstellen Gezocht: ondernemende jongeren

WAAROM DE CURSUS BEDRIJFSBEHEER? Als zelfstandige kom je dagelijks in contact met handel en economie. Je zelfstandige activiteit wordt er immers voor een deel door beïnvloed. Het is daarom niet alleen belangrijk dat je je stiel meester bent, maar ook dat je de wereld van handel en economie wat beter leert kennen. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer. Als beginnend ondernemer krijg je meteen te maken met een doolhof van wettelijke verplichtingen en administratieve formaliteiten. Het is essentieel dat je van al die zaken op de hoogte bent. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer. Je moet je bedrijf ook goed leren ‘runnen’. Motivatie en inzet zijn noodzakelijk, maar ook een basiskennis van beheerstechnieken vergroot de kans dat je uitgroeit tot een succesrijke zelfstandige. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer. Bovendien is het wettelijk verplicht om, als je een handelszaak opstart, een document voor te leggen waarmee je een minimum aan bedrijfskennis bewijst. Vandaar de cursus Bedrijfsbeheer. Voldoende argumenten om er met volle moed tegenaan te gaan. We wensen je alvast succes met je eigen zaak!

info

ondernemingsPLAN

Het ondernemingsplan

Het verplicht opstellen van een ondernemingsplan werd centraal geplaatst in de omzendbrief SO/2008/01, d.d. 25 januari 2008, waarin ook de voorwaarden voor het uitreiken van het getuigschrift over de basiskennis van het Bedrijfsbeheer werden vastgelegd. De centrale plaats die het ondernemingsplan inneemt in de leerstof moet ook de mogelijkheid bieden bepaalde onderdelen op een erg praktische manier aan te brengen. Een goed uitgewerkt ondernemingsplan geeft aan starters meer zekerheid om de eerste en moeilijke jaren na de opstart te overleven. Bovendien is een goed ondernemingsplan onontbeerlijk bij de zoektocht naar financieringsbronnen. Bron: Vlaams Parlement Vragen en Antwoorden, 2008-06-05

Om deze competentie op de beste manier te realiseren bij het verwerken van de leerstof, heeft de auteur eraan gehouden het ondernemingsplan per onderdeel van de leerstof in het boek aan te bieden. Bovendien vind je op het onlinelesmateriaal een blanco ondernemingsplan waarop de leerlingen, ofwel individueel, ofwel in groep – naargelang de opdracht van de leraar – zijn/haar of hun ondernemingsplan kan invullen.

12 Gezocht: ondernemende jongeren

Ook onderstaande tekstjes moedigen het ondernemerschap aan. Lees ze. Slaagkansen als starter

Van de Hogeschool Gent Volgens een recente studie voldoen aan volgende hebben ondernemers die ces: factoren meer kans op suc r; - leeftijd rond 35 jaa u (draagt bij tot een - hoger opleidingsnivea van algemeen meer professionele aanpak leid); sbe eel son management en per ingsrichting; leid op als en - exacte wetenschapp nemingservaring; - beschikken over onder waarin de onderneming - ervaring in de branche gestart wordt; tingkennis; - beschikken over marke van het en leg - regelmatig raadp ondernemingsplan; bedrijfsbeheer vóór - volgen van een cursus men van start gaat; bedrijf hebben. - ouders met een eigen

gefailleerde herstarters Bron: Een onderzoek naar Vlaanderen, 2011-11-01

We willen meer jongeren aanzetten om verantwoordelijkheid te nemen voo r een

eigen bedrijf

Het bevorderen van ondernemerscha p is essentieel in het aanscherpen van de werkgelegenheid, het verbeteren van het concurrentievermogen en de economische groei, in heel Europa. De Vlaamse regering heeft zich dan ook geëngageerd om te investeren in meer en beter ondernemerschap. In navolging daarvan werken we een beleid uit om ondernemen te stimulere n in het onderwijs. Binnen het onderwijs wordt vanaf de kleu terklas gewerkt aan het bevorderen van ondernemingszin, dit wil zeggen een ondernemende geest, waarbij de meest kenmerkende competenties crea tiviteit en zelforganisatie zijn. Met ondernemerschap willen we een stapje verder gaan. We richten ons hierbij op de competenties die nodig zijn bij het opstarten van een onderneming.

Er bestaan heel wat initiatieven om ondernemerschap in scholen aan te moedigen, in veel gevallen zeer succesvolle formules. Het is voor onderwijsinstellingen niet altijd gemakke lijk om daar een keuze in te maken. Met het Actieplan Ondernemend Ond erwijs werken we eraan om de strategische doelstelling te realiseren aan de hand van een aantal operationele doelstellingen: • meer aandacht voor onderneming szin, vooral in het basisonderwijs en in de 1ste graad van het secundair onderwi js; • meer aandacht voor ondernemer schap in de 2de en 3de graad van het secundair en hoger onderwijs; • leerlingen en studenten bewuste r maken van de mogelijkheid om te kiezen voor een loopbaan als onderne mer: je kan niet alleen werknemer, maar ook ondernemer worden. Bron: Actieplan Ondernemend Onderwi

js van de Vlaamse regering

NOOIT MEER STARTERS DAN IN 2016 Bijna 90 000 ondernemers hebben in 2016 een zaak opgestart, maar liefst 7 procent meer dan in 2015. Zakenkrant De Tijd schrijft dan ook dat er nooit méér starters waren dan vorig jaar. Uit cijfers van werkgeversorganisatie UNIZO en handelsinformatiebureau Graydon blijkt dat 88 419 ondernemers in 2016 een zaak opstartten. Dat zijn er 5 800 meer dan het jaar voordien. Volgens de Unie van Zelfstandige Ondernemers (UNIZO): ‘De belangrijkste reden is het verbeterde economische klimaat uiteraard, maar we zien ook dat jonge mensen meer dan vroeger een onderneming willen opstarten. Het gaat dan zowel om studenten als mensen die afgestudeerd zijn.’ Zij voegen eraan toe dat de stijging merkbaar is in bijna alle sectoren, maar vooral in de dienstensectoren, de detailhandel en de bouw kwamen er heel wat bedrijven bij. ‘In dienstensectoren zien we wat meer groei. Wat opvalt is dat we in een sector als de horeca, waar vroeger vrij veel groei in zat, een omgekeerde tendens zien. Dat aantal stagneert en daalt zelfs lichtjes.’ Bron: deredactie.be, 2017-01-06

4 op 10 jongeren denkt aan een eigen zaak 4 op 10 jongeren acht de kans groot dat ze ooit een eigen zaak of onderneming zullen hebben. Dat blijkt uit een rondvraag van UNIZO bij 391 jongeren vanaf 16 jaar. ‘De goesting om te ondernemen is dus duidelijk aanwezig’, zegt UNIZO-topman Karel Van Eetvelt. Tegelijkertijd denkt 60 % van de studenten dat het moeilijk zal zijn om een zaak op te starten. 32 % vreest zijn of haar geld kwijt te raken bij de opstart van een eigen onderneming. Opvallend, een kwart van de respondenten zegt liever naar school te komen door aan een ondernemerschapsproject deel te nemen. ‘Studenten die meer durf tonen en op zoek zijn naar iets anders dan het klassieke lessenpakket, kiezen in de toekomst meer dan anderen voor het ondernemerschap. Maar het zijn net wel deze studenten die vaker hun motivatie verliezen en de school zonder diploma verlaten. Vandaag beëindigt 1 op 7 jongeren vroegtijdig zijn opleiding. Ondernemende projecten kunnen er voor zorgen dat deze “ondernemende studenten” hun motivatie terugvinden en hun schooldiploma halen’. Een significant aantal jongeren in Vlaanderen staat positief ten opzichte van ondernemen. Meer dan een derde van de jongeren vindt dat ondernemers te weinig respect krijgen. Volgens de jongeren creëren ondernemers jobs en welvaart en denken ze zeker niet alleen aan het maken van winst. Ondernemerschap is net iets populairder bij mannelijke jongeren. Daar ziet de helft zichzelf wel als ondernemer, bij de vrouwen is dit 35 %. Bij jongeren waar een of beide ouders als ondernemer of zelfstandige werken stijgt het percentage tot meer dan de helft (55 %). Perceptie over ondernemen bij jongeren (in procenten) In de toekomst gemakkelijker starten met eigen zaak

Zelfstandigen = eerste slachtoffer van de crisis

Als koppel beter niet alle twee zelfstandige

Zelfstandigen evenveel recht op kindergeld/pensioen

In crisistijd durf ik geen zaak opstarten

Zelfstandigen ontduiken belastingen

Zelfstandigen dragen bij tot de maatschappij

Zelfstandigen verdienen veel geld

akkoord

niet akkoord

geen mening

Bron: Unizo/Trendwolves en www.unizo.be, 2015-09-01

WORLDWIDE Ga nu naar knooppunt.net. Klik op het boek Bedrijfsbeheer 2017 en verken de site. Ga nu naar het onlinelesmateriaal. Klik op Inleiding. Klik op Starten als jonge ondernemer is niet altijd evident.

14 Gezocht: ondernemende jongeren

AZO (Advies en begeleiding

voor Zelfstandige Ondernemers) Rungis Fish

De Marokkaanse Soraya Hanoun-Aiaoui baat met succes een viswinkel uit niet ver van het Centraal Station in Antwerpen. Rungis Fish is ongetwijfeld een van de populairste en meest kwaliteitsvolle viswinkels van ‘t stad. Je kan hier terecht voor meer dan 200 verschillende vissoorten, altijd vers, altijd juist bereid. Dagelijks krijgen ze hier nieuwe ladingen vis binnen, letterlijk recht uit zee opgevist en hier geleverd; vis uit Spanje, Griekenland, Senegal enz. Je kan er ook terecht voor bereide schotels, tal van schaal- en schelpdieren, aperitiefhapjes en heuse feestschotels. Van te voren bestellen is dus een absolute must. Soraya van Rungis Fish is zeer vriendelijk, legt alles goed uit en neemt altijd haar tijd. De koeltoog ziet er niet alleen mooi uit, je merkt ook meteen dat alles kraakvers is.

Meat & Eat

Mo Aoulad is het kind van een slager. Hij zag zijn vader noest werkend in de slagerij: slachten, ontbenen, versnijden. Alles voor de klant. Zeven dagen op zeven. Nooit een dag van rust. Liefde voor het vak zoals dat heet. Het is daar en toen dat Mo helemaal overtuigd is geraakt van wat hij later zou willen worden: chef. Al heel vroeg is Mo in de grote toprestaurants van Antwerpen beginnen werken. Hij was nauwelijks 17. De chefs daar zagen het talent van de jongen en zetten hem aan om een opleiding te volgen aan het PIVA, dé hotelschool van Antwerpen. Vanaf toen ging het snel: Mo reisde naar Parijs, Londen en Barcelona, waar hij in verschillende sterrenrestaurants heeft gewerkt. De restaurantwereld evolueert snel vandaar dat hij nu nog jaarlijks stage volgt in verschillende restaurants wereldwijd. Alleen op die manier kan een chef zich voeden en laven aan de laatste ontwikkelingen in de gastronomie. Je kan als jonge chef maar beter gefocust blijven. Dat is zo’n beetje Mo’s credo. Bron: VON-online (Vlaams Ondernemerschapsbevorderend Netwerk)

Ik overweeg een eigen zaak op te starten! Waar hou ik rekening mee?

De keuze maken om zich al dan niet als zelfstandige ondernemer te vestigen

1.1 Vaardigheden en attitudes bij het ondernemerschap Het starten en uitbouwen van een eigen zaak moet erg doordacht gebeuren. De weg naar succes is immers bezaaid met hindernissen. Een goed idee om een onderneming te beginnen volstaat niet. Om als ondernemer te kunnen slagen, moet je naast een portie geluk ook over de nodige capaciteiten beschikken.

Welke capaciteiten denk je dat ondernemers moeten hebben? Noteer drie voorbeelden.

Welke specifieke capaciteiten zijn in jouw beroep nodig?

Als ondernemer moet je dus heel wat kwaliteiten hebben. Hieronder worden de voornaamste op een rijtje gezet. Vakkennis en ervaring Vakkennis en ervaring vormen de basis voor je succes. Toekomstige klanten zullen misschien vragen wat je voordien zoal gepresteerd hebt. Wie een tijdje bezig is, kan zijn kwaliteiten aantonen aan de hand van zijn bestellingen. Starters hebben het moeilijker. Zij kunnen werkervaring in loondienst, stages of vrijwilligerswerk aanvoeren. Ook een goede (vak)opleiding, relevante diplomaâ&#x20AC;&#x2122;s en goede referenties zijn belangrijk. Soms moet je speciale diplomaâ&#x20AC;&#x2122;s op zak hebben. Welke dat zijn, hangt af van het vakgebied of de vestigingseisen. De Kamer van Koophandel kan je daarover informeren.

16 HOOFDSTUK 1

Doelgericht werken Je moet een doel hebben en je moet weten hoe je dat doel kan bereiken. Zonder doelbewust plan ben je een speelbal van de dingen die op je afkomen. • Stel doelen. Pas als je weet waar je over drie maanden of een half jaar wil staan, kan je een concrete planning opstellen. • Maak een plan om je doelen te realiseren. Baseer je op je kennis van de markt. Wéét wat de markt vraagt. Ben je je bewust van wat je concurrenten doen? • Formuleer je meerwaarde in enkele zinnen: die zaken waarin jij je van de concurrentie onderscheidt. Laat je niet leiden door een ‘goed gevoel’ maar doe (voor)onderzoek. • Onderneem actie. Maak bekend wat je te bieden hebt. Zoek publiciteit, informeer (potentiële) klanten, bedenk aantrekkelijke acties. Commercieel inzicht Het commercieel inzicht dat je als ondernemer zeker tentoon moet spreiden, verwerf je meestal niet op school. Dat heb je van nature. • Zie je de gaten in de markt? • Durf je risico’s te nemen? • Ben je in staat slimme netwerken op te bouwen? • Weet je kansen te creëren? • Kan je een eskimo een koelkast verkopen? Behalve kansen zien én grijpen, eist commercieel inzicht ook realiteitsbesef. Geen overmoedige beslissingen nemen maar je, behalve op je intuïtie, ook op feiten en cijfers baseren.

Onderzoek je toekomstmogelijkheden op de markt met een SWOT-analyse. SWOT staat voor: Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats. Ofwel: sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen. De SWOT-analyse kan opgesplitst worden in een interne (Strengths en Weaknesses) en een externe analyse (Opportunities en Threats). De Strengths en Weaknesses zijn de sterke en zwakke punten van jou en je onderneming; de Opportunities en Threats zijn de kansen en bedreigingen waar je onderneming op de markt mee geconfronteerd wordt. De zwakke punten heb je in principe zelf in de hand, je kan ze proberen te verbeteren. De bedreigingen daarentegen komen van buitenaf, je hebt er geen controle over. De Kamer van Koophandel en vakorganisaties organiseren regelmatig seminaries en workshops over hoe je met al deze factoren moet omgaan. Financiële basiskennis Je moet geen topboekhouder zijn, maar enige kennis van ondernemingsfinanciën heb je als ondernemer wel nodig. Het volstaat niet dat het allemaal ‘in je hoofd’ zit of dat je alles keurig bewaart in een grote doos. Je administratie moet voldoen aan de eisen van de belastingdienst. Het opstellen van een balans en de belastingaangifte kan je beter uitbesteden, maar de dagelijkse administratie van je inkomsten en uitgaven kan je zelf doen. Dat is én goedkoper én je houdt de vinger aan de pols.

Communicatieve vaardigheden Als ondernemer is het een groot voordeel als je gemakkelijk contacten legt, op anderen af durft stappen en openheid uitstraalt. Wie communicatief is, schopt het verder als ondernemer. Je moet bovendien niet alleen weten wanneer je kan spreken, maar ook op welk moment je beter even je mond houdt. Het is belangrijk dat je je zegje doet, maar ook dat je goed luistert! Doorgronden wat een klant beweegt en er flexibel op inspelen, daar gaat het om. Wil je iets bijleren? Je kan je communicatieve vaardigheden aanscherpen met een cursus gesprekstechnieken. Organisatievermogen Kan je meerdere dingen tegelijkertijd doen zonder gestresseerd te raken? Een telefoontje beantwoorden terwijl je net met een moeilijke klant aan het discuteren bent? Je administratie op orde houden tijdens drukke periodes? Overzicht houden over het geheel, zonder dat je de details uit het oog verliest? Het is handig als je als ondernemer altijd de rode draad weet vast te houden en duidelijk hoofdzaken van bijzaken kan onderscheiden. Je hebt ook een groot voordeel als je gemakkelijk kan omschakelen tussen verschillende taken. Wie een eigen zaak heeft, moet een duizendpoot zijn. Op eigen benen staan Je kan je niet verschuilen achter je baas of de naam van je bedrijf. Je bént je bedrijf. Dat betekent dat je zelfstandig moet kunnen werken, knopen moet kunnen doorhakken en discipline moet weten op te brengen. Beleef je daar plezier aan? Veel ondernemers brengen uren en soms dagen helemaal alleen door achter hun bureau, zonder een gezellig praatje of kopje koffie met een collega. Voel je je daar lekker bij? Op eigen benen staan, is natuurlijk betrekkelijk: je moet niet álles zelf doen. Zelfstandig functioneren houdt ook in dat je weet wanneer je de hulp van anderen moet inroepen en dat je in zo’n geval de gewenste deskundigheid weet aan te boren. Verantwoordelijkheid nemen Een verantwoordelijke ondernemer doet wat hij belooft. Laat hij steken vallen, dan zullen klanten hem erop afrekenen. Is de spreuk ‘afspraak is afspraak’ jou op het lijf geschreven? Kunnen klanten jou al hun bedrijfsgegevens toevertrouwen? Is hun opdracht bij jou in goede handen, ook als je misschien eens even minder goed in je vel zit? Je hebt als zelfstandige ondernemer niet de zekerheid van een vast salaris. Je hebt geen doorbetaalde vakantie of dertiende maand. Je hebt niet de zekerheid van een goed pensioen of een uitkering als je wegens ziekte je job niet langer kan uitoefenen. Voor al die zaken ben je zélf verantwoordelijk. Kan je dat aan en wíl je het ook? Zin voor risico Ondernemen betekent voor eigen risico en met je eigen geld jouw capaciteiten en vaardigheden verkopen tegen een bepaalde prijs, afhankelijk van de vraag op de markt. Diverse studies en onderzoeken hebben aangetoond dat gemiddeld 33 % van de starters na drie jaar afhaakt en dat meer dan 50 % zich na vijf jaar gewonnen moet geven. Risico is inherent aan het ondernemerschap. Maar als een ondernemer, al dan niet toevallig, echt succes boekt, is er meestal geen houden meer aan. Succesvol ondernemen werkt verslavend.

18 HOOFDSTUK 1

Innoverend denken Ondernemers hebben een neus voor kansen, zij zien wat er nog niet is! Innoveren betekent: vernieuwen, iets nieuws toevoegen. Innovatief ondernemen houdt dus in: vernieuwing van producten, diensten en bedrijfsprocessen. Voor een ondernemer is innovatie essentieel om te kunnen (blijven) concurreren. Innovatie is vandaag belangrijker dan ooit. Innoverend zijn en blijven is de taak van elke bedrijfsleider. Bedrijven die niet snel genoeg vernieuwen, zullen niet overleven. Doen is dus de boodschap. Tegelijkertijd moet je beseffen dat niet alle innovaties die op de markt worden gebracht ook meteen zullen slagen. SAM-schaal Door in groepsverband aandacht te schenken aan vaardigheden en attitudes, leren de leerlingen zichzelf realistischer in te schatten. Ze worden getraind om zichzelf haalbare doelstellingen op te leggen, deze te evalueren en dan bij te sturen. Zo stippelt elke leerling bij het opstellen van zijn/haar ondernemingsplan zijn eigen leertraject uit. Werken met de SAM-schaal (schaal voor Sociale AttitudeMeting) om leerlingen te helpen hun eigen leerproces te evalueren en bij te sturen is hiervoor een excellent hulpmiddel.

WORLDWIDE

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op SAM-schaal.

Artikel Het verhaal van bakkersonline en Maxim Sergeant Op zijn 18de verjaardag gaf Maxim Sergeant zichzelf een cadeau. Geen citytrip naar Barcelona of een parachutesprong. Nee, een btw-nummer! Hij begon zijn eerste eenmanszaak toen hij net van het secundair onderwijs af was. Hij had dan drie maanden vakantie en geen zin in een gewone studentenjob. Hij reed rond in de buurt op zijn fiets en bezocht bakkers en beenhouwers die nog geen website hadden en stelde hen voor er een te maken. Zo kreeg FESTIT bvba een start. Tijdens zijn eerste jaar unief startte hij met Bakkersonline/Slagersonline en nam hij deze detailhandelaars mee in het e-commerce verhaal. De basis van de webshop is de bedrijfspagina van de bakker. Het heeft geen zin om per product een andere pagina aan te maken. Volgens Maxim heeft de klant vooral nood aan een snelle en efficiënte methode om verschillende producten in één keer te bestellen. Per maand betaalt de bakker/slager een vaste bijdrage om zijn webshop via Bakkersof Slagersonline aan te bieden. Vandaag is hij marktleider in België met 130 bakkers die hun producten online aanbieden. Sinds kort is het systeem geoptimaliseerd voor iPad. Nu nog Nederland met Broodhalen.nl en Vleeshalen.nl! Bekijk www.bakkersonline.be. Bron: Vrij naar De Standaard Magazine, 2016-03-12

Oefeningen Maxim is een jonge ondernemer die waardering ondervindt. Hij heeft het risico gelopen op jongen leeftijd om de stap naar het ondernemerschap te zetten en plukt daarvan nu de vruchten. 1 Hoe werkt de site www.bakkersonline.be?

2 Geef zelf een verklaring van de werking aan de hand van onderstaand schema.

3 Hoeveel kost het aan de bakker om lid te worden van bakkersonline? – – –

WORLDWIDE

20 HOOFDSTUK 1

Ga nu naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op Wedstrijden voor ondernemers.

1.2 Risico’s, mogelijkheden, voor- en nadelen van het ondernemerschap

ondernemen

Wat win je of verlies je door te kiezen voor het statuut van zelfstandige? Een van de belangrijkste verschillen tussen de bezoldigde werknemer en de zelfstandige is het al dan niet aanwezig zijn van een gezagsverhouding. De loontrekkende krijgt instructies over hoe hij zijn werk moet organiseren en wordt ook gecontroleerd. De zelfstandige daarentegen bepaalt zelf hoe hij zijn werk uitvoert. Hij ontvangt alleen richtlijnen over de omvang van het werk of het gewenste resultaat. De loontrekkende loopt wel minder financiële risico’s omdat hij iedere maand een loon ontvangt, onafhankelijk van zijn resultaten. Ook bij arbeidsongeschiktheid en tijdens vakanties is zijn loon gewaarborgd. De zelfstandige krijgt geen gewaarborgd minimum en heeft geen betaalde vakantie. Ook in het geval van ziekte krijgt hij geen gewaarborgd inkomen. De zelfstandige kan zich daarom best extra verzekeren, om het sociale vangnet te versterken.

Superbelangrijk: financiële geletterdheid

Artikels

In een artikelenreeks vroeg de krant De Standaard aan jongeren wat ze méér willen meekrijgen op school. Eén thema behandelde de vakoverschrijdende eindterm ‘financiële geletterdheid’. Uit een studie van de Thomas Moore Hogeschool blijkt dat het met de kennis over geldzaken pover gesteld is bij de leerlingen uit de derde graad van het secundair onderwijs. Wanneer zijzelf aan het woord komen (de Vlaamse Scholierenkoepel) vinden zij de kennis van geldzaken en aanverwanten ‘superbelangrijk’. En vinden zij het ‘superjammer’ amper informatie te krijgen over financiële educatie. ‘Want uiteindelijk zullen we allemaal een basis van economie nodig hebben in ons latere leven.’ Bron: De Standaard, 2016-02-22

EEN DUIDELIJKE ROL VOOR ONDERNEMERSCHAPSONDERWIJS Naast het stimuleren van ondernemend gedrag moet in het onderwijs gewerkt worden rond het onduidelijke beeld dat bij jongeren bestaat rond ondernemerschap en wat het betekent om ondernemer te zijn. Dit vage beeld vormt een fundamenteel probleem in het warm maken van jongeren voor een leven als ondernemer. Daarom ook moedigen we initiatieven aan waarbij men jongeren in contact brengt met ondernemers. Door zulke uitwisselingen kunnen jongeren een gezicht plakken op wie ondernemers zijn en wat ze doen. Dit kan het startpunt zijn voor het uitbouwen van een droom om zelf ondernemer te worden. Wie zo’n droom rond ondernemen ontwikkelt zal automatisch meer ondernemend gedrag gaan stellen, wat dan weer de kans op later ondernemerschap verhoogt. Bovendien is het werken rond ondernemen als toekomstperspectief realistisch en relevant. In tal van lessen en schoolsituaties zijn leerlingen creatief bezig, zijn er mogelijkheden om leiding te nemen, spreekt men over waarde creëren of non-conformistisch gedrag. Zulke momenten zouden kunnen aangegrepen worden om de link te leggen met ondernemerschap. Het aanbrengen van ondernemerschap als een mogelijke toekomst, kan jongeren de ogen doen openen en aan het denken zetten over een leven in de rol als ondernemer. Als men echt begint te dromen van ondernemerschap zal dit er toe leiden dat deze personen effectief het nodige zullen doen om deze droom te verwezenlijken, eerder dan te doen wat anderen van hen verwachten of dan te kiezen voor zekerheid. Bekijk aandachtig het project ‘Ondernemer voor de klas 2016’, een unieke gelegenheid voor leerlingen en leerkrachten om met een ondernemer of een bedrijfsleider in dialoog te gaan.

Bron: De Standaard, 2016-02-22

WORLDWIDE

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op Richard Branson inspireert.

ondernemer

Het verklaren van het begrip zelfstandige ondernemer, waarmee je zowel een handelaar als een ambachtsman aanduidt (uiteraard zowel man als vrouw), is niet zo eenvoudig als je zou vermoeden. Is studente Naomi, net 20 jaar, die stickers verkoopt voor Greenpeace, een zelfstandige ondernemer? Is je leraar of lerares, die in de vrije uren een reisbureau uitbaat, een zelfstandige ondernemer? Is kapster Carla bvba die dagelijks op pad gaat om bij klanten thuis het haar te kappen een zelfstandige ondernemer? Deze vragen laten we voorlopig onbeantwoord. Onderstaand krantenknipsel illustreert dat het niet eenvoudig is het begrip zelfstandige ondernemer duidelijk te omschrijven.

Artikel Als ik mijn buur help bij het bouwen van een muurtje, ben ik nog geen metselaar. Als ik dat echter dagelijks doe en ervoor vergoed word, is dat wel het geval. Als een school een kermis organiseert om wat bijkomende inkomsten te hebben, is zij geen onderneming. Maar wie dagelijks of bijna dagelijks op de kermis staat en daarvoor dure apparatuur heeft, oefent zijn beroep uit. Een kat die de muizen die ze vangt zelf opeet, heeft geen winstgevende bezigheid; als ze die muizen verkoopt aan de kat van de buren, dan bestaat de kans dat ze een beroepsactiviteit heeft, als ze het tenminste regelmatig doet. Maar waar ligt de grens tussen een eenmalige handeling en een echt beroep? Bron: naar De Standaard

handelaar

Het handelsrecht (rechtsregels voor de handel en de handelaren) omschrijft een handelaar als een persoon die bekwaam is daden van koophandel te stellen en hiervan uitsluitend of aanvullend zijn gewoon beroep maakt. Vier voorwaarden moeten tegelijkertijd vervuld zijn om van een handelaar te spreken.

Persoon Een handelaar is een persoon. Dat kan zowel een natuurlijk persoon (een gewone mens zoals jij en ik) zijn als een rechtspersoon (een groepering van mensen die aan bepaalde juridische voorwaarden voldoen, bv. de stad Gent, het Rode Kruis, Uitgeverij De Boeck nv enz.).

Volgens de Belgische wetgeving heeft elke gehuwde persoon het recht een beroep uit te oefenen zonder instemming van de andere echtgenoot. Als die evenwel oordeelt dat het uitoefenen van een zelfstandige activiteit het gezinsleven schaadt of hem/haar nadeel berokkent, kan hij/zij zich tot de rechtbank wenden.

Bekwaam Een handelaar moet meerderjarig (18 jaar) zijn. De leeftijd van 21 jaar is vereist om als bestuurder van een vennootschap op te treden, om voor eigen rekening en in eigen naam een ambulante activiteit (bv. marktkramer) uit te oefenen en om als zelfstandige tussenpersoon te fungeren.

HOOFDSTUK 1

Volgende personen zijn onbekwaam: • krankzinnigen en zwakzinnigen; • verkwisters (door een uitspraak van de rechtbank); • criminelen, met een gevangenisstraf van minimaal 5 jaar, tijdens het uitzitten van hun straf; • minderjarigen (m.a.w. jonger dan 18 jaar), ook als ze ontvoogd zijn. Sommige personen hebben wel de bekwaamheid om daden van koophandel te stellen, maar hun beroep laat dat niet toe: men zegt dan dat hun beroep onverenigbaar is met het beroep van handelaar. Het gaat om: • advocaten, rechters, notarissen; • geestelijken (priesters, dominees enz.); • in principe alle ambtenaren (bv. politieagenten). Daden van koophandel De daden van koophandel worden opgesomd in het Wetboek van Koophandel, bv.: • aan- en verkoop van voedingswaren en goederen; • nijverheidsondernemingen; • vervoerondernemingen; • banken en verzekeringsmaatschappijen; • verrichtingen van zeehandel. Deze handelsdaden worden altijd gesteld met de bedoeling winst te maken! Gewoon beroep Handelsdaden moeten, zowel hoofdzakelijk als aanvullend, regelmatig gesteld worden. Continuïteit is dus bepalend. Een leraar die bijvoorbeeld wijn verkoopt om iets bij te verdienen en daarvan een aanvullend en gewoon beroep maakt, vreemd aan zijn onderwijsactiviteiten, is handelaar. ambachtsman/vrouw ambachtsonderneming

In het Wetboek van Economisch Recht komt er een nieuwe omschrijving voor het begrip ambachtsman. Een ambachtsman/vrouw of een ambachtsonderneming is een natuurlijke persoon of een rechtspersoon die actief is in de productie, de transformatie, de reparatie, de restauratie van voorwerpen, de levering van diensten waarvoor de activiteiten vooral betrekking hebben op manuele arbeid die gepaard gaat met een kennis gericht op traditie, kwaliteit, creatie en innovatie. In ons land zijn er momenteel meer dan 270 0000 ondernemingen actief in de ambachtssector. Om voortaan als ambachtsman/vrouw of ambachtsonderneming te worden erkend moet je ingeschreven zijn in de KBO (zie p. 42), minder dan 20 werknemers in dienst hebben en een aanvraag indienen bij de Commissie Ambachtslieden. Op de website van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie werd er een register ‘Ambachtslieden’ geopend, waarin een overzicht wordt gegeven van de erkende ambachtlieden. In dit verband zal er een speciaal logo worden ontworpen dat die erkenning bevestigt en ook zichtbaar maakt. Deze erkenning biedt zowel een voordeel voor de ambachtsman/vrouw als voor de consument.

WORLDWIDE

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op Ambachtsonderneming en bekijk hoe je ambachten een nieuwe toekomst kan geven.

Oefeningen 1 Zijn volgende personen, die hierboven al ter sprake kwamen, zelfstandige ondernemers of niet? Vul de gepaste letter in. Waarom? • • • • • •

Studente Naomi, net 20 jaar, verkoopt stickers voor de acties van Greenpeace. Kapster Carla bvba gaat dagelijks op pad om het kapsel van haar klanten thuis te verzorgen. De 25-jarige Mario heeft zijn eigen ruitenwasbedrijf. Frans Van Zwol, bediende bij een computerbedrijf, baat in het weekend een snackbar uit. Bart, een jongen van 12, verkoopt zijn oud speelgoed op de rommelmarkt. Verzekeringsmaatschappij AXA nv verkoopt polissen ‘Gewaarborgd Inkomen’ aan zelfstandigen.

Personen

Handelaar (H) Ambachtsman/vrouw (A) Geen van beide (G)

Waarom?

Naomi Carla bvba Mario Frans Bart AXA 2 Niet alle ondernemingen zijn commerciële ondernemingen, waar winst een centrale rol speelt. Noteer individueel één voorbeeld.

3 Met welk doel werd jouw voorbeeld opgericht? Waar haalt jouw voorbeeld zijn of haar financiële middelen? Noteer nog drie andere voorbeelden van je klasgenoten.

4 Lees de beschrijving van de firma Duet hieronder. Op Duet kan je als particulier, bedrijf of organisatie beroep doen voor een waaier van belegde broodjes, recepties en buffetten. Alle prijzen vind je op www.duet.be. Duet bereidt ook gerechten op maat, volgens de specifieke wensen van haar klanten. Een seintje aan de cateringverantwoordelijke volstaat. Duet is een dochteronderneming van Compaan. Die firma is actief in de tewerkstelling van mensen voor wie het verwerven van een plaats op de arbeidsmarkt moeilijk is. Compaan richt zich tot allochtonen, personen met een handicap, langdurig werkzoekenden, laaggeschoolden, herintreders, leefloongerechtigden enz. Compaan bekijkt tewerkstelling als een middel om de maatschappelijke integratie van kansengroepen te bevorderen.

24 HOOFDSTUK 1

a Wie of wat staat centraal bij de firma Duet? Duet is geen commerciĂŤle onderneming maar een b In welke zin verschillen de ondernemingsmotieven van Duet van die van een commerciĂŤle onderneming? Wat zijn de gelijkenissen tussen beide?

c Is voor de oprichting en het beheer van de firma Duet ondernemingszin vereist?

Vergelijk Duet met een commerciĂŤle broodjeszaak.

5 Lees het interview en los hieronder de vragen op.

WORLDWIDE

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op Ondernemerskwaliteiten en -motieven.

a Maak een lijst van 10 ondernemerskwaliteiten die deze jonge ondernemers drijven om hun bedrijven zo goed mogelijk uit te bouwen: Ondernemerskwaliteiten b Welke motieven om als ondernemer te starten komen in deze tekst aan bod?

Motieven

c Er zijn ongetwijfeld nog andere zaken die mensen ertoe aanzetten te ondernemen. Zoek op het internet een website naar keuze en noteer nog vijf andere motieven.

d De jonge bedrijfsleiders vermelden ook risico’s van en nadelen aan het ondernemerschap. Som er enkele op.

e Wat zou voor jullie een motief zijn om een eigen zaak te starten?

6 Ga via een onlinezoekmachine zelf op zoek naar jonge dynamische bedrijven uit jouw beroepssector, bekijk hun website en bespreek de voorstelling klassikaal.

Artikel Leerlingen die gestimuleerd worden en vertrouwen opdoen, zullen makkelijker kiezen voor een leven als ondernemer Het merendeel van de Belgen (73 %) laat zich positief uit over ondernemerschap, maar weinigen denken dat een eigen zaak starten iets voor hen is. ‘Het merendeel is niet klaar om de stap te zetten. Zelfvertrouwen is dan ook heel belangrijk. Die positieve instelling moet tijdens en na de studies aangewakkerd en ondersteund worden’, legt Bernard Surlemont, professor ondernemerschap aan de HEC - Université de Liège, uit. ‘Het is cruciaal om ondernemerschap tijdens de hele schoolloopbaan te onderwijzen. Leerlingen die gestimuleerd worden en vertrouwen opdoen, zullen makkelijker kiezen voor een leven als ondernemer’, vertelt Bernard Surlemont. ‘Ondernemingszin stimuleren is een belangrijke doelstelling in ons onderwijs. Vaak denken we bij ondernemen direct aan miniondernemingen.

Maar ondernemingszin kan overal en altijd gestimuleerd worden. Het woord zegt het zelf: zin hebben om iets te ondernemen. Ondernemen is ook creatief zijn, onderzoeken, plannen, organiseren, communiceren, samenwerken ...

26 HOOFDSTUK 1

Bron: Klascement.net

1.3 Informatie en ondersteuning voor startende ondernemers

Als startende ondernemer kan je een beroep doen op heel wat kanalen om advies, informatie en ondersteuning te bekomen.

in de privésector

Financiële instelling Voor heel wat inlichtingen (zoals krediet, steunmaatregelen van de overheid enz.) kan je gratis terecht bij de financiële instellingen. Zij geven niet alleen interessante brochures uit, maar zullen je zeker ook met raad en daad bijstaan. Bepaalde financiële instellingen stellen fondsen ter beschikking voor het verwezenlijken van innovatieve projecten. Ze zijn bereid een participatie te nemen in het oprichtingskapitaal dat jonge ondernemers nodig hebben om een nieuwe zaak uit te bouwen of door te dringen tot een nieuwe markt. De jonge ondernemer profiteert gedurende drie tot zes jaar van de ervaring, het advies en de controle van de financiële instelling, die zich na de afgesproken termijn terugtrekt. www.belfius.be Bedrijvencentrum Een bedrijvencentrum wordt opgericht met middelen van de overheid en van de bedrijven zelf om de ondernemers te omringen met goeie zorgen. Starters of startende ondernemingen kunnen terecht in een bedrijvencentrum, waar er infrastructuur aanwezig is die tijdelijk verhuurd wordt. Er worden gemeenschappelijke voorzieningen aangeboden, samen met een ruim en flexibel aanbod aan secretariaats- en managementdiensten. Hierdoor bespaart een ondernemer niet alleen tijd en geld maar kan hij/zij zich ook toeleggen op de kern van zijn ondernemerschap. Je zaak runnen vanuit een bedrijvencentrum geeft je meer kans om snel te groeien omdat de last van alle vaste kosten en gemeenschappelijke diensten (kantoorruimte, onthaal, hardware, onderhoud …) minder kopzorgen meebrengen. Bovendien word je omringd door gelijkgestemde ondernemers, want je bent natuurlijk niet alleen. Je krijgt in een bedrijvencentrum de kans om vanuit een veilige basis je eigen keuzes te maken. www.bedrijvencentra.be

Co-working Werk je als ondernemer alleen en vooral vanuit je thuisbasis en heb je soms behoefte aan een echte kantooromgeving dan kan je zo’n werkplek tijdelijk huren bv. via een flexkantoor. Je kan er werken, een koffietje drinken, vergaderen met klanten … Flexibel werken in een moderne kantooromgeving met verschillende hippe werkplekken voldoet tegenwoordig aan de vraag van de jonge starters. Knappe voorbeelden: Bar d’Office, Crealoft, Silversquare … Alle initiatieven in verband met co-working ontstaan vanuit een drang om een startende innoverende ondernemer te ondersteunen en te begeleiden. Co-working maakt deel uit van de nieuwste trend in de zogenaamde deeleconomie. Deeleconomie, een kind van de tijdsgeest, is het tegen betaling delen van onderbenutte goederen, diensten of ruimten tussen consumenten. De jonge generatie neemt de regie van hun leven zelf in handen. Zij hechten hernieuwd geloof in het belang van de gemeenschap. Hierbij maken zij vooral gebruik van de sociale media. De milieuproblematiek en het duurzaam consumeren spelen hierbij een belangrijke rol. Ook het financiële speelt: geld besparen als ontlener en bijverdienen als uitlener. Uber, Airbnb, Cambio en Deliveroo zijn bekende voorbeelden.

Oefeningen Zoek zelf naar andere voorbeelden van co-working plaatsen in jouw omgeving. Bekijk het aanbod en ga na of het later ook voor jou van toepassing kan zijn.

28 HOOFDSTUK 1

Sociaal secretariaat Als hij personeel in dienst neemt, sluit de ondernemer zich best aan bij een sociaal secretariaat. Dat doet de loonberekening en houdt de ondernemer op de hoogte van de nieuwste sociale wetten. Natuurlijk moet de ondernemer hiervoor een vergoeding betalen. www.acerta.be

eXtra

WORLDWIDE

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op Taken sociaal secretariaat.

Boekhoudkantoren Voor de boekhouding kan een ondernemer beroep doen op een boekhoud- of accountantskantoor. Meestal kunnen via dat kantoor ook de fiscale verplichtingen (btw, belastingaangifte) geregeld worden. Hiervoor moet uiteraard betaald worden. www.bibf.be Beroepsverenigingen Voor bijna elk beroep bestaat er een beroepsvereniging, die de belangen verdedigt van de personen die dat beroep uitoefenen. Ze bespreekt met de overheid de prijsverhogingen, de milieuwetgeving, veiligheids- en hygiënebepalingen enz. Ze organiseert bijkomende opleidingen voor haar leden en verstrekt, als dat nodig is, informatie via een vaktijdschrift. De ondernemer betaalt een jaarlijkse bijdrage voor zijn lidmaatschap. www.fedhorecavlaanderen.be Interprofessionele organisaties Die organisaties (o.a. middenstandsverbonden) stellen hun diensten ter beschikking van beginnende zelfstandigen. Ze verdedigen niet noodzakelijk de belangen van één beroepscategorie in het bijzonder, maar van alle ondernemers. www.unizo.be Vlaams netwerk van ondernemingen - VOKA Het Voka organisereert allerlei activiteiten op lokaal vlak, waarbij jonge zelfstandigen de kans krijgen kennis te maken met zowel toekomstige klanten als leveranciers: vrijblijvende contacten die kunnen uitgroeien tot stevige zakenrelaties. www.voka.be Crowdfundingplatform Een crowdfundingplatform biedt verschillende projecten aan waaruit investeerders kunnen kiezen. Zo bepaalt de mensenmassa welke projecten geloofwaardig genoeg zijn om erin te investeren, zodat deze projecten zich verder kunnen ontwikkelen. Via een crowdfundingplatform leen je samen met andere particulieren en bedrijven geld aan elkaar op basis van een contract. Er bestaan verschillende crowdfundingplatforms in ons land, die volgens een wet van februari 2017 onder toezicht staan van de overheid. De bekendste zijn Angel.me, Crofun, Look&Fin, KissKissBankBank ...

Lokale initiatieven De beginnende ondernemer zal een specifieke plaats innemen in de lokale gemeenschap. Zijn activiteiten zullen de lokale economie en de tewerkstelling immers ten goede komen. Op veel plaatsen in ons land stimuleert de lokale gemeenschap daarom in hoge mate nieuwe ondernemingen. Ook de privésector draagt bij tot de talrijke lokale initiatieven om jong ondernemerschap te bevorderen. De aard en het belang van die lokale privé-initiatieven verschilt sterk van streek tot streek. Het kan gaan van handelsbeurzen tot publiciteit in lokale media, van aanwezigheid in het lokale socioculturele gebeuren tot sponsoring van sportmanifestaties. www.provincieantwerpen.be Peterschap Een veelvoorkomende klacht van KMO-bedrijfsleiders is dat zij zich geïsoleerd voelen. Het kunnen toetsen van hun ideeën aan een klankbord geeft zowel henzelf als hun bedrijf meer zuurstof, tussen de dagelijkse taken en sleur door. Het principe van peterschap probeert daar in Vlaanderen iets aan te doen. Het houdt in dat grote ondernemingen peter worden van kleinere ondernemingen en op die manier hun ervaring proberen over te dragen. Ondernemers worden ondersteund in hun bedrijfsvoering, gestimuleerd in hun contacten en in het uitwisselen van ervaringen met andere KMO-bedrijfsleiders. Voorbeeld van dit initiatief is PLATO. www.plato.be

sociale media

Aangezien de sociale media een onderdeel van het leven zijn geworden, moet je ervan uitgaan dat ze onmisbaar zijn in het op de kaart zetten van een jong bedrijf. Het zijn meestal sociale media platformen die er kunnen voor zorgen dat startende bedrijven worden gepromoot. Via de sociale netwerkkanalen (Facebook, Twitter, LinkedIn …) ontwikkelen zij een strategie om de doelgroep het best te benaderen. Natuurlijk gebeurt dit tegen betaling en zijn de diensten die ze aanbieden zeer uiteenlopend. Hieronder een paar voorbeelden van jonge ondernemers die bereid zijn om via hun sociaal netwerkkanaal nieuwkomers te promoten. Winwinner Winwinner brengt start-ups in contact met potentiële investeerders. Concreet betekent dit dat KMO’s die op zoek zijn naar beleggers op de website een account kunnen aanmaken om zo in contact te komen met potentiële investeerders. Het omgekeerde geldt ook. Particulieren die willen beleggen kunnen via het platform bedrijven leren kennen en zo zelf kiezen aan welk bedrijf ze geld willen lenen om te kunnen groeien. Beide partijen sluiten zo een winwinlening af. Startersnet Startersnet helpt beginnende ondernemers op weg en effent het pad naar succes! De beginnende ondernemer zoekt aansluiting en meer naambekendheid, want dan kan je sneller groeien! Wens je als beginnende ondernemer andere collega’s te leren kennen, zoek ze dan op! Vertel hen waarmee je bezig bent en vraag hen of ze bereid zijn om met jou samen te werken. Een startersdag bijwonen is daarvoor een ideale oplossing. Analyz-it Analyz-it stippelt voor een bedrijf een stappenplan uit en helpen zo onderneming het juiste sociale netwerk te kiezen. Ze zijn gespecialiseerd in het opstarten van strategische netwerkoplossingen en onlinemarketing.

HOOFDSTUK 1

FOD ECONOMIE, KMO Deze federale overheidsdienst staat ten dienste van de ondernemingen door informatie te verlenen over alle aspecten van het ondernemerschap. Hiertoe heeft deze federale overheidsdienst de taken van de Kruispuntbank van Ondernemingen uitgebreid en werden de functies van het uniek ondernemingsloket gecentraliseerd. http://economie.fgov.be/nl/ de overheid

VLAJO: Vlaamse Jonge Ondernemers vzw Vlajo biedt praktijkgerichte onderwijsprojecten aan om ondernemingszin bij jongeren te stimuleren en hun ondernemende competenties te ontwikkelen. Ze stappen af van de klassieke theoretische leermethodes en kiezen resoluut voor de ‘learning by doing’ aanpak. De jongeren gaan zelf aan de slag, ontdekken hun talenten, verleggen hun grenzen, stappen uit hun comfortzone. Ze worden ondernemender, leergieriger, blijer, maar ook kritischer. Jaarlijks richt Vlajo wedstrijden in waar jongeren hun ondernemerscompetenties kunnen testen. Zij zorgen er ook jaarlijks voor dat er ‘Ondernemers voor de klas’ komen, om over hun ondernemerschap te spreken. Provinciale Ontwikkelingsmaatschappijen De Provinciale Ontwikkelingsmaatschappijen zijn de opvolgers van de GOM’s; er is een POM in elke Vlaamse provincie. De kerntaak van een POM bestaat in het promoten van de provincie als aantrekkelijke regio voor lokale en buitenlandse investeerders. Het creëren van ruimte voor economie is een andere belangrijke taak. In elke provincie is er immers een acuut tekort aan bedrijventerreinen en -ruimtes. In opdracht en op kosten van de Vlaamse regering, de provincie of de gemeenten kan de POM alle onteigeningen, alle werken en alle andere openbare opdrachten van technische aard uitvoeren of laten uitvoeren. Op eigen initiatief en met eigen middelen kan een erkende POM ook elk onroerend goed onteigenen, uitrusten, overdragen of rechten van gebruik en genot toestaan. www.pomwvl.be, www.pomlimburg.be Balanscentrale De balanscentrale van de Nationale Bank van België kan voor startende ondernemers een bron van informatie zijn. Het is voor de ondernemer zeer interessant om de sector waarin hij van plan is een economische activiteit op te starten vanuit financieel standpunt beter te leren kennen. De nieuwe ondernemer kan op aanvraag in iedere vestiging van de NBB een kopie krijgen van alle firma’s die in de uitgekozen sector actief zijn. De gegevens van de jaarrekeningen worden zelfs vergezeld van een overzicht van financiële ratio’s over drie boekjaren. Een globaal overzicht van elke sector wordt jaarlijks in een statistische brochure door de Balanscentrale ter beschikking gesteld. www.bnb.be Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) Het NIS is het officiële statistisch overheidsorgaan van België. Drie woorden vatten de basisopdracht van het NIS samen: verzamelen, verwerken en verspreiden van cijfergegevens over de Belgische samenleving. Het NIS verzamelt kwalitatieve informatie die het controleert, ordent, op haar waarschijnlijkheid test en samenbrengt in globale en anonieme tabellen. Het NIS stelt jaarlijks een catalogus op van onderwerpen die geraadpleegd kunnen worden. Sommige gegevens zijn op diskette of op cd-rom beschikbaar. www.statbel.fgov.be

Artikel Vrouwelijk ondernemen De vrouwelijke psyche weet met regelmaat gebruikelijke bedrijfsmoeilijkheden te doorgronden en te ontmantelen, zoals geen man dat haar nadoet. Het aantal vrouwelijke ondernemers is de laatste 10 jaar niet gestegen. Alleen het aantal vrouwelijke zelfstandigen in bijberoep neemt toe. Het ondernemerschap blijft nog steeds een voorzichtigere keuze met het oog op het gezin! In 1995 was 28 % van de zelfstandigen een vrouw, een cijfer dat in 2005 opliep tot 35 %. Maar daar stopt de groeimarge, en sindsdien is enkel het aantal vrouwen met het statuut van zelfstandige in bijberoep gestegen, zo blijkt uit recente cijfers van UNIZO. De afgelopen vijftien jaar steeg het absolute aantal startende zelfstandige vrouwen dan wel van 18 000 naar 39 000, maar voor elke zelfstandige vrouw zijn er twee zelfstandige mannen die starten. Het aantal vrouwelijke ondernemers gaat er dus op achteruit, terwijl de ondernemende vrouw juist vooruit wil! Het aantal vrouwen dat zelfstandige in bijberoep werd, is in twintig jaar tijd wél gestegen van 20 % naar 40 %. Dat is een spectaculaire stijging en vandaar dat je voorzichtig kan stellen dat er wel een ondernemersgeest in onze vrouwen zit, maar dat ze het éérst in bijberoep uitproberen, om daarna pas volledig op de kar te springen, net omdat vrouwen zeker willen zijn van een inkomen. UNIZO wil in de toekomst meer vrouwen motiveren om de sprong te wagen, door bijvoorbeeld het sociaal statuut te verbeteren, de combinatie werk-gezin te vergemakkelijken en flexibele kinderopvang te voorzien. Europees vormen vrouwen 52 % van de totale bevolking, maar slechts een derde van de zelfstandige ondernemers of van alle bedrijfsoprichters in de EU. Zij vormen dus een groot ondernemerspotentieel in Europa. In het algemeen ondervinden vrouwen meer moeilijkheden dan mannen bij het oprichten en leiden van een bedrijf, voornamelijk bij de toegang tot financiering, opleiding, netwerkvorming en bij het combineren van werk en gezin. Het is de taak van de lidstaten om de potentiële vrouwelijke ondernemers bewust te maken van het ondernemerschap via programma’s voor steun aan bedrijven en financieringsmogelijkheden. Bron: HLN, 2017-02-06 en het Europees Portaal voor KMO’s

32 HOOFDSTUK 1

1.4 Faillissement Lees onderstaande tabel.

info

Aantal faillissementen voor België en gewesten Aantal faillissementen

2009

2010

2011

2012

2013

2014

2015

2016

Vlaams Gewest

4 983

4 918

4 908

5 411

6 154

5 285

4 769

4 760

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

1 788

1 915

2 348

2 624

2 666

2 203

2 142

1 954

Waals Gewest

2 649

2 737

2 968

3 028

3 412

3 248

2 851

2 456

BELGIE

9 420

9 570

10 224

11 063

12 232

10 736

9 762

9 170

Bron: economie.fgov.be

Ga nu naar het onlinelesmateriaal.

WORLDWIDE Klik op Hoofdstuk 1.

Klik op Globale statistiek faillissementen België. geschillen De rechtbank van koophandel behandelt per gerechtelijk arrondissement (12) alle geschillen van commerciële aard die met ondernemingen te maken hebben, ongeacht het bedrag. Geschillen betwist voor deze gespecialiseerde rechtbank hebben als voordeel voor de handelaar: • de vlugge behandeling, • de rechter (voorzitter) wordt bijgestaan door handelaars(bijzitters), • als bewijsstukken gelden voornamelijk de boekhouding en de handelsdocumenten. de faillissementswet 2015 was na 2014 nogmaals een positief jaar voor het aantal faillissementen in vergelijking met de jaren voordien. Op het moment dat de recessie volop van start ging had de wetgever net op tijd de wet betreffende de continuïteit van de onderneming uitgevaardigd. Bedrijven die zich in moeilijkheden bevinden, maar die een goede kans maken om door middel van een financiële en zonodig bedrijfseconomische sanering opnieuw rendabel te worden, kunnen beroep doen op de wet betreffende de continuïteit van de onderneming. Het hoofddoel is duidelijk: een faillissement trachten te vermijden. Vóór deze wet hadden bedrijven in moeilijkheden de keuze tussen het faillissement aanvragen, ofwel opteren voor het gerechtelijk akkoord als laatste kans om hun zaak te redden. Vanaf nu kan het ook anders: • De schuldenaar (ondernemer in moeilijkheden) kan een minnelijk akkoord sluiten met één, meer of alle schuldeisers (= collectief minnelijk akkoord). De schuldenaar doet dit op eigen initiatief eventueel met de ondersteuning van een ondernemingsbemiddelaar. De bedoeling is een neutraal en degelijk tussenpersoon te vinden die zowel de schuldeiser als de schuldenaar de mogelijke oplossingen laat ontdekken. Een minnelijk akkoord mag alleen worden gesloten als men de gezondmaking of reorganisatie van de onderneming beoogt.

• De gerechtelijke reorganisatie onder toezicht van het gerecht. Daarbij kan men opteren voor de gerechtelijke reorganisatie door een collectief akkoord (= toestemming van alle schuldeisers) en de gerechtelijke reorganisatie door een minnelijk akkoord (= minimum twee schuldeisers). De schuldenaar dient hierbij een verzoekschrift in bij de rechter. Er kan een gerechtelijk mandataris worden aangesteld om de schuldenaar bij te staan. In gevallen van grove fout of kwade trouw kan zelfs een voorlopig bestuurder worden aangeduid. Aan de schuldenaar kan een tijdelijke opschorting van schuld worden toegekend. Op die manier kan de ondernemer in moeilijkheden gedurende een bepaalde periode (in principe zes maand) alles in het werk stellen om de continuïteit van de onderneming te garanderen zonder het risico op beslag, uitvoerende maatregelen van schuldeisers en faillissement. Als het reorganisatieplan tot uitvoering is gebracht, kan uiteindelijk door de schuldeisers worden besloten tot volledige of gedeeltelijke definitieve opschorting van de schulden. • De overdracht van de onderneming onder gerechtelijk gezag. Daarbij kan een gerechtsmandataris worden aangesteld die de overdracht organiseert en realiseert. De werknemers binnen deze ondernemingen behouden in principe hun rechten. In deze wet spelen de kamers van handelsonderzoek (7 kamers) een belangrijke rol. Zij staan onder leiding van de rechter van de rechtbank van koophandel, bijgestaan door rechters in handelszaken(handelaars). Hun taak bestaat erin gegevens en aanwijzingen te verzamelen die het onderzoek naar de situatie van ondernemers met betalingsmoeilijkheden mogelijk moeten maken. Sommige van die ‘aanwijzingen’ moeten wettelijk verplicht aan de rechtbank worden meegedeeld, andere raken bij de rechtbank bekend door handelingen in de praktijk. De voornaamste zaken waarmee rekening gehouden wordt, zijn: • voorkomen op de lijst van de niet-betaalde schuldvorderingen, • achterstand van meer dan 2 kwartalen bij de RSZ, • achterstand van meer dan 2 kwartalen bij de btw-administratie en bij de diensten van de directe belastingen (bedrijfsvoorheffing), • verstekvonnissen, • deurwaardersexploten, • controle van de balansen en de jaarrekeningen (als een verlies na twee jaar nog niet werd aangezuiverd). Als de kamers van handelsonderzoek oordelen aan de hand van de ingewonnen informatie dat de continuïteit van de schuldenaar in gevaar is, kunnen zij de ondernemer oproepen en horen = knipperlichtprocedure. De dienst handelsonderzoeken zal de ondernemer vragen hoe hij de problemen zal verhelpen. Als zij de uitleg onvoldoende achten, zal later onvermijdelijk een faillissementsprocedure volgen. Bovenstaande maatregelen zijn er op gericht snel, efficiënt en tegen een lage prijs in een ondersteuning te voorzien voor ondernemingen in moeilijkheden. De praktijk zal evenwel moeten uitwijzen of hiermee een groot aantal faillissement kunnen worden vermeden. Faillissement Een faillissement (bankroet) is een in de wet geregelde procedure voor een persoon of onderneming die niet (meer) in staat is aan zijn financiële verplichtingen te voldoen. Aanleiding voor het faillissement is met andere woorden (financieel) onvermogen. Een onderneming in faling is een onderneming die er niet in slaagt haar afspraken met klanten, leveranciers, overheid enz. na te komen en alle betalingen op duurzame wijze staakt. Het is de voorzitter van de rechtbank van koophandel die het faillissement uitspreekt.

34 HOOFDSTUK 1

Artikels

Anyone who has never made a mistake has never tried anything new’ - Albert Einstein Europa heeft dit goed begrepen en roept op om gefailleerde ondernemers een ‘tweede kans’ te geven. De lidstaten worden dus aangemoedigd om omstandigheden te scheppen die de ondernemers meer slaagkansen geven via preventie, begeleiding, het wegnemen van hindernissen ...

Vrouwen gaan veel minder vaak failliet

Slechts 6,5 procent van de gefailleerden zet effectief opnieuw de stap naar het ondernemerschap. Er blijken dus serieuze hinderpalen te bestaan om als gefailleerde opnieuw daadwerkelijk te kiezen voor het ondernemerschap. Dat heeft vooreerst te maken met de stempel die op een ondernemer kleeft wanneer hij in faling is gegaan. Een voorbeeld van opvang voor ondernemers in moeilijkheden is het COm (Centrum voor Ondernemingen in moeilijkheden) te Brussel. De missie van deze gewestelijke instelling bestaat erin Brusselse zelfstandigen en bedrijfsleiders te helpen inzicht te krijgen in hun beroepssituatie en nieuwe oplossingen te vinden voor typische problemen als conflicten tussen partners, commerciële geschillen, cashflowproblemen, juridische moeilijkheden, personeelskwesties enz. Elke ondernemer van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, ongeacht de sector en de omvang van zijn activiteit, geniet gratis toegang. Het centrum onthaalt jaarlijks nagenoeg 2 000 ondernemers, die op absolute vertrouwelijkheid mogen rekenen. Het COm wordt tegelijk door BECI (Brussels Enterprises Commerce and Industry) en het Brussels Hoofdstedelijk Gewest gefinancierd. Om de kwaliteit van zijn diensten te waarborgen, geniet het centrum bovendien de logistieke steun van de advocaten bij de Balie van Brussel, van meerdere boekhoudkundige verenigingen in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest en van Partena. Bron: www.beci.be

WORLDWIDE

Bekijk op www.faillissementsdossier.be de dagelijkse lijst van bedrijven die in Vlaanderen failliet zijn gegaan.

In de eerste negen maanden van 2014 moest één vrouwelijke zelfstandige op de 407 de boeken neerleggen. Bij de mannen is dat 1 op de 275. Vrouwen hebben dus ruim een derde minder kans om failliet te gaan. Dat blijkt uit berekeningen van handelsinformatiekantoor B-Information. Volgens de cijfers staat 32 procent van de eenmanszaken op naam van een vrouw, terwijl ze slechts 24 procent van de faillissementen voor hun rekening nemen. Hans Crijns, professor ondernemen aan de Vlerick Business School ziet een aantal mogelijke verklaringen. ‘Vrouwen starten minder snel hun zaak op, en ze zijn voorzichtiger, zo blijkt uit internationaal onderzoek’, zegt Crijns. ‘Bovendien groeien vrouwelijke ondernemers minder snel. Ze vinden kwalitatieve groei, zoals tevredenheid en reputatie, belangrijker dan kwantitatieve groei, zoals omzet en rendement. Een te snelle groei is één van de mogelijke oorzaken van een faling.’ Volgens zelfstandigenorganisatie NSZ nemen mannelijke ondernemers meer risico. ‘Meestal met succes, maar af en toe ook met erg nadelige gevolgen. Ook zijn vrouwelijke zelfstandigen vaak minder beschroomd om externe hulp in te roepen als ze met een probleem zitten’, aldus woordvoerder Sven Nouten. ‘Ze hebben doorgaans ook sterkere administratieve vaardigheden.’ Bron: Het Nieuwsblad, 2014-10-09

Meeste faillissementen te wijten aan slechte start De kiemen van een faillissement liggen in de opstartfase van een onderneming. Dat heeft - volgens een onderzoek opgezet door NSZ (Neutraal Syndicaat voor Zelfstandigen) bij 245 curatoren - in grote mate te maken met het gebrek aan kennis over ondernemen bij starters. NSZ pleit daarom voor een onderwijs dat van jongs af aan de nodige ondernemersvaardigheden meegeeft. Daarnaast zijn 8 op de 10 curatoren ervan overtuigd dat een actievere rol van de boekhouder heel wat faillissementen kan voorkomen. Vermits curatoren faillissementen afhandelen, hebben zij een goed zicht over de fouten die gemaakt worden en die leiden tot een faling. Volgens 57 procent van de curatoren liggen de kiemen van een faillissement al bij (of zelfs nog voor) de start. 72 procent van de curatoren die de opstart als hoofdreden aangeven voor een faillissement zegt dat een te beperkte kennis over ondernemen en de hieraan verbonden facetten het grootste struikelblok blijkt te zijn. Een kwart (21 procent) legt dan weer de oorzaak bij een te beperkt startkapitaal, waardoor plotse schokken niet kunnen worden opgevangen

‘Ons onderwijs mag dan wel kwalitatief goed zijn, maar het duwt afgestudeerden als het ware naar een job in loondienst. Ondernemersvaardigheden worden helemaal niet gestimuleerd in het lager, middelbaar en hoger onderwijs. Maar ook praktische financiële kennis, nodig bij het runnen van een zaak, komt totaal niet aan bod. In die zin verbaast het dan ook niet dat een te beperkte kennis over ondernemen door curatoren aangestipt wordt als hoofdoorzaak bij een faillissement’. 43 procent van de curatoren vindt dan weer dat een faillissement te wijten is aan een gebrek aan financiële kennis. Gevolg: nog te veel ondernemers kunnen niet correct inschatten of ze zich financieel gezien in de gevarenzone bevinden. 79 procent van de curatoren is er wel van overtuigd dat een actievere rol van de boekhouders een pak faillissementen zou kunnen voorkomen. Daar waar nodig zou de boekhouder de ondernemer meteen op de hoogte moeten brengen als een bepaald drempel wordt overschreden. Bron: Vrij naar NSZ De Zelfstandige, 2015-01-20

Oefening Vul de tekst aan met de juiste woorden. Alle commerciële geschillen tussen ondernemingen gaan voortaan voor per

behandeld worden.

Als je als handelaar je verplichtingen niet meer kan nakomen, heb je recht bij de rechtbank van koophandel een aan te vragen. De rechter zal opdracht geven een

uit te voeren, om alle aanwijzingen die tot de

betaalmoeilijkheden hebben geleid, te verzamelen. De rechter-commissaris zal de onderneming een

opleggen en ze de kans geven

haar activiteiten gedurende een periode onder toezicht verder te zetten. Lukt dit niet, dan volgt het

: een uitspraak van de rechtbank van koophandel.

Heb je al gehoord van BELMED?

info

Bij de dienst ‘Belmed’ kunnen zowel consumenten als ondernemingen terecht voor enerzijds informatie over diverse vormen van buitengerechtelijke geschillenbeslechting, zoals modelbrieven en voorbeelden van geschillen die minnelijk werden beslecht, en anderzijds voor een effectieve aanvraag tot bemiddeling. De klager beantwoordt dan online een aantal vragen waarna Belmed het dossier overmaakt aan een of meerdere bemiddelaars waaruit de consument kan kiezen (op dit moment staan er 750 bemiddelaars ter beschikking). Die doet vervolgens een voorstel tot een minnelijke schikking. Sinds de lancering van Belmed in 2011 werden er al zo’n 750 bemiddelingsaanvragen geregistreerd. Daarnaast zochten de afgelopen drie jaar 150 000 bezoekers op de website van Belmed meer informatie over de buitengerechtelijke oplossing van geschillen. De FOD Economie benadrukt dat minnelijke of buitengerechtelijke geschillenbeslechting de voorkeur geniet boven rechtszaken: tijdwinst, besparing van geld en energie, oplossingen ‘op maat’ en behoud van een goede handelsrelatie zijn slechts enkele van de voordelen van dit soort regeling. Je moet 18 jaar oud zijn en kunnen bewijzen dat je voordien getracht hebt contact op te nemen met de tegenpartij om het geschil op te lossen. Bovendien mag de zaak niet aanhangig gemaakt zijn bij de rechtbank en moet je positief ingesteld zijn om de zaak in der minne te regelen. http://belmed.fgov.be

eXtra

WORLDWIDE

36 HOOFDSTUK 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 1. Klik op Zelfevaluatietest Hoofdstuk 1 en test je kennis!

Ik heb beslist te starten! Welke voorbereidingen tref ik?

Juridische normen en startersvoorwaarden nagaan

Wetboek van Economisch Recht krijgt verder vorm In 2006 heeft de minister van economie het initiatief genomen om de gehele economische wetgeving die in verschillende wetten is verspreid te bundelen in één Wetboek van Economisch Recht. • Algemene principes van het economisch recht; • Toegangs- en vestigingswetgeving; • Economische overeenkomsten; • KBO-wetgeving; • Boekhoudwetgeving; • Wetgeving handelspraktijken (marktpraktijken); • Mededingingsrecht; • Recht inzake economische tussenpersonen; • Prijzenreglementering; • Rechtshandhaving door de overheid.

Een werkgroep heeft alle wetten verzameld, gemoderniseerd, vereenvoudigd waar nodig en heeft ze dan logisch geordend in verschillende boeken die samen het Wetboek van Economisch Recht zullen uitmaken. In totaal worden nu 17 boeken voorzien. De Minister en het Parlement hebben inmiddels het startschot gegeven voor de volledige goedkeuring van het wetboek. Omdat het ging om een grondige hervorming, waarbij ook rekening werd gehouden met de geldende Europese richtlijnen, had de federale overheid gekozen om het wetboek gefaseerd in te voeren. De techniek van de aanbouwwetgeving (in fasen) werd weerhouden voor de totstandkoming van het wetboek. Het wetboek is in zijn geheel in werking getreden op 12 december 2013.

38 HOOFDSTUK 2

Boek I gaat over definities d.w.z. dat de inhoud van dit boek er moet voor zorgen dat herhaaldelijk terugkomende begrippen een vaste omschrijving krijgen doorheen heel de wet. Boek II behandelt de vrijheid van ondernemen. De vrijheid van ondernemen wordt uitgeoefend met inachtneming van de in BelgiĂŤ van kracht zijnde internationale verdragen, van het algemeen normatief kader van de economische unie en de monetaire eenheid zoals vastgesteld door of krachtens de internationale verdragen en de wet. Boek III gaat over de vrijheid van vestiging en dienstverlening. (Kruispuntbank van Ondernemingen en erkende ondernemingsloketten, informatie, transparantie en niet-discriminatie en vooral ook boekhouding van de ondernemingen.) Boek IV behandelt de bescherming van de mededinging. Boek V handelt over de mededinging en de prijsevoluties. Boek VI beoogt de regeling van de marktpraktijken en bescherming van de consument. (Informatie naar de consument, prijsaanduiding, benaming, samenstelling en etikettering van goederen en diensten, hoeveelheid, vergelijkende reclame, promoties, uitverkopen en solden, e-commerce, oneerlijke handelspraktijken.) Boek VII handelt over de bescherming van de financiĂŤle diensten van de consument. Boek VIII gaat over de kwaliteit van producten en diensten. Boek IX gaat over de veiligheid van producten en diensten. Boek X behandelt de economische overeenkomsten. Boek XI gaat over het intellectuele eigendom (auteursrechten). Boek XII gaat over het recht van de elektronische economie. Boek XIII handelt over de overlegmechanismen. Boek XIV bekijkt de maatregelen voor het crisisbeheer. Boek XI handelt over de rechtshandhaving. Boek XII gaat over consumentengeschillen. Boek XIII bespreekt de bijzondere procedures.

WORLDWIDE

Ga nu naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 2. Klik op Wetboek van Economisch Recht.

2.1 Wettelijke verplichtingen bij het opstarten van een eigen zaak

Surf naar www.unizo.be/uwzaakstarten en los onderstaande vraag op. Als je zelfstandige ondernemer wil worden, zal je een aantal Formaliteiten om te starten in orde moeten brengen. Noteer uit elke bladzijde van de presentatie enkele kernwoorden.

•

Surf nu naar economie.fgov.be. Schrijf in de zoekfunctie Formaliteiten Starter. Vergelijk de formaliteiten van de vorige website met de administratieve formaliteiten op deze site.

Hoe kan je de kennis van bedrijfsbeheer bewijzen? Zoek zelf naar een geschikte website waar je die gegevens kan vinden.

Welke vrijstellingen bestaan er in verband met de kennis van bedrijfsbeheer?

40 HOOFDSTUK 2

Bij het opstarten van een handelszaak moet je als toekomstige handelaar voldoen aan bepaalde vereisten.

zichtrekening

Bij een financiële instelling moet je een rekening openen, waarvan het tegoed op zicht opeisbaar is.

Om op Europees niveau de betalingen vlot te laten verlopen, kreeg een zichtrekening vanaf 1 januari 2011 een heel andere structuur. Het nummer van je zichtrekening wordt een IBAN (International Bank Account Number) met een BIC (Bank Identifier Code) ter controle.

IBAN BE61 3208 5077 2017

BE landcode 2 letters

61 320-8507720-17 controlegetal (oude nationaal) rekeningnummer + 14 cijfers

BIC BBRUBEBB BBRU BE bankcode landcode 4 tekens 2 letters

BB XXX plaatscode agentschapscode 2 tekens 3 tekens

Dit rekeningnummer moet op alle handelsdocumenten (bv. factuur, rekening, bestelbon) vermeld worden. www.ibanbic.be

Het oprichten van een vennootschap vergt een minimum aan kapitaal (zie p. 71). Om te bewijzen dat de oprichters wel degelijk op de zichtrekening van hun bedrijf gestort hebben, vraagt de notaris bij het opstellen van de oprichtingsakte een bankattest als bewijs.

Rekeningnummer wordt overbodig De Europese Centrale Bank (ECB) wil niet langer werken met het lange IBAN-nummer om geld over te schrijven. Het betalingssysteem zou simpeler worden door een e-mailadres of een telefoonnummer te koppelen aan een rekeningnummer. Na de overschrijving is het geld meteen beschikbaar, ook als het gaat om twee verschillende banken. De ECB is nu nog bezig met het wegwerken van ‘technische en juridische obstakels’. In Europese landen gelden verschillende regels die het invoeren van een dergelijk betaalsysteem kunnen belemmeren en daarom zal de wetgeving mogelijk moeten worden aangepast. Bij technische obstakels gaf de ECB het voorbeeld dat mensen soms meerdere IBAN-nummers hebben en maar één telefoonnummer. Hiervoor worden momenteel oplossingen ontwikkeld. Het systeem wordt een opt-in, wat betekent dat je als gebruiker zelf kan aangeven of je er gebruik van wil maken of niet. De ECB verwacht dat het systeem over drie jaar zou kunnen worden ingevoerd. Bron: De Standaard BIZnieuws, 2016-02-03

Artikel

KBO

Alle handels- en ambachtsondernemingen en niet-handelsondernemingen van privaat recht (vrije beroepen) zijn verplicht zich voor het begin van hun commerciële activiteiten in te schrijven in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). De KBO is een elektronisch register dat beheerd wordt door het Ministerie van Economie, KMO, Middenstand en Energie en dat gegevens bevat van alle natuurlijke en rechtspersonen die handelaar zijn. In het kader van e-government (elektronisch bestuur) verzamelt de federale overheid de gegevens van ondernemingen nog maar één keer. De KBO is belast met het opnemen, het beheren, het bewaren en het ter beschikking stellen van de gegevens die betrekking hebben op de identificatie van de onderneming. Die gegevens bestaan uit: • de naam van de onderneming, • het adres (de vestigingsplaats), • de website van de onderneming (telefoonnummer, faxnummer en e-mailadres), • de handelsvorm van de onderneming: een eenmanszaak of een vennootschap (nv, bvba), • de identiteit van de oprichters en de uitgeoefende activiteit, • de vergunningen en de bekwaamheidsgetuigschriften, • rechtstoestand (bv. faillissement), • de oprichtings- en stopzettingsdatum, • bankrekening(en) van de onderneming.

Openbaarheid van de gegevens van de KBO Het Wetboek voor Economisch Recht zorgt ook voor belangrijke aanvullingen in de taken van de KBO vooral i.v.m. de transparantie van de gegevens.

meer public search

Zo worden de vrije zoekmogelijkheden uitgebreid. Het zal bv. mogelijk worden om alle ondernemingen met eenzelfde activiteit in een bepaalde regio op te vragen bij de KBO. Op die manier wordt de KBO-databank dan een soort van ‘bedrijvengids’. Naast de commerciële bedrijven zullen ook niet-commerciële organen, zoals vzw’s of universiteiten, de KBO-gegevens mogen gebruiken.

Het moet via de KBO ook mogelijk worden om linken te creëren met databanken van andere autoriteiten en administraties en buitenlandse ondernemingsregisters te raadplegen. ondernemingsloket Hoe verloopt de inschrijving in de praktijk? De ondernemer moet zich aanmelden bij een ondernemingsloket, met de nodige documenten die hem toelaten de gekozen activiteit uit te oefenen. Het ondernemingsloket heeft als voornaamste taak het fysieke contactpunt te zijn tussen enerzijds de beginnende zelfstandige en anderzijds de overheid (KBO). Het loket is een soort van verzamelpunt waar de ondernemer slechts één formulier moet invullen dat de weg zal openen naar een toekomstige zelfstandigheid. Het ondernemingsloket vervult de registratieverplichtingen van de onderneming, levert de nodige documenten om de handel op te starten en zorgt voor de administratieve formaliteiten die nodig zijn bij de oprichting.

42 HOOFDSTUK 2

De keuze van ondernemingsloket is vrij, waar de vestigingsplaats van je onderneming ook is. Tien instellingen zijn ondertussen erkend als ondernemingsloket. Zij beschikken over meer dan 200 kantoren, verspreid over heel België.

Het ondernemingsloket controleert je documenten en zal de onderneming als handelaar of ambachtsman inschrijven in de KBO en een ondernemingsnummer (en per afzonderlijke vestiging een vestigingseenheidsnummer) uitreiken. Deze inschrijving moet gebeuren vóór de onderneming van start gaat. Het loket moet de inschrijving onmiddellijk uitvoeren, tenzij de aanvrager niet aan de gestelde voorwaarden beantwoordt of de nodige documenten niet voorlegt. De weigering tot inschrijving moet wel gemotiveerd worden. Bij weigering kan de ondernemer een nieuwe aanvraag indienen die voldoet aan de gestelde voorwaarden. Hij kan ook binnen de 30 dagen beroep aantekenen bij de Vestigingsraad. De ondernemingsloketten beschikken over een lijst van diploma’s die voor de toegang tot het beroep vereist zijn. Dit laat hen toe snel te beslissen over de toekenning van het ondernemingsnummer.

eXtra

WORLDWIDE

ondernemingsnummer en RPR

Ga naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 2. Klik op Ondernemingsloket.

Elke onderneming krijgt van de federale overheid een uniek nummer om met haar diensten te kunnen communiceren: het ondernemingsnummer. Vanaf 1 januari 2008 moet elke onderneming het ondernemingsnummer, dat bestaat uit 10 cijfers, vermelden op alle facturen, briefhoofden, e-mails, faxberichten en kassabons, én op het bedrijfsgebouw en de bedrijfswagens.

Voor natuurlijke personen (éénmanszaken) wordt het nummer toegekend door een erkend ondernemingsloket op het moment van de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen (KBO). Vennootschappen moeten zich inschrijven in het rechtspersonenregister (RPR). Vooraleer de oprichters van een vennootschap zich kunnen aanmelden, hebben zij bij een notaris een businessplan (financieel plan) laten goedkeuren. Het gaat in feite om een schatting van de voorziene kosten en opbrengsten over een periode van minimaal twee jaar. De verplichting ervan moet de oprichters de kans geven om hun toekomstige activiteiten grondig te evalueren. Volgt binnen drie jaar toch een faillissement, maar was het financieel plan goed opgesteld, dan kan de rechter beslissen om de oprichters van hun aansprakelijkheid te ontslaan. Het financieel plan is een intern document, dat niet openbaar gemaakt wordt en door de notaris bij de oprichtingsakte bewaard wordt. Nadien kunnen ze terecht op de griffie van de rechtbank van koophandel. Ze doen dat door afgifte (neerlegging) van een kopie van de oprichtingsakte. De griffier regelt vervolgens de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen en zorgt voor een ondernemingsnummer. De akte (notarieel of onderhands) moet gepubliceerd worden in het Belgisch Staatsblad. Het ondernemingsloket kent bij inschrijving in het KBO ook één of meerdere vestigingseenheidsnummers toe per locatie (plaats met adres) waar de commerciële activiteit wordt uitgevoerd (bv. winkel, kantoor, bijhuis, verkooppunt). Zo heeft Kruitvat verschillende vestigingen in België, waarbij elke winkel een ander vestigingseenheidsnummer heeft. Dat bijkomend nummer bestaat ook uit 10 cijfers (één cijfer, gevolgd door 3 groepjes van 3, gescheiden door een punt).

Bij ondernemingen die geïdentificeerd zijn als btw-plichtig moet het ondernemingsnummer voorafgegaan worden door btw BE. • Is de onderneming een eenmanszaak, dan wordt het ondernemingsnummer btw BE 0123.456.789. • Is de onderneming een vennootschap, dan wordt het ondernemingsnummer ook btw BE 0123.456.789, maar wordt het gevolgd door de plaats van inschrijving op de griffie van de rechtbank van koophandel, bv. RPR Kortrijk. Is de onderneming een vzw of een burgerlijke vennootschap (artsengroep, advocatenvennootschap …, meestal een samenwerking van vrije beroepen), dan wordt het ondernemingsnummer 0123.456.789 omdat deze ondernemingen geen btwverplichting hebben.

btw-registratie

huwelijkscontract

vestigingswet

44 HOOFDSTUK 2

Iedereen die in uitoefening van een economische activiteit geregeld en zelfstandig, met of zonder winstoogmerk, hoofdzakelijk of aanvullend, leveringen van goederen of diensten verricht die onder de toepassing van de btw-wetgeving vallen, is verplicht een btw-nummer aan te vragen. De wet van 1993 voorziet uitzonderingen, zoals onderwijsinstellingen, vrije beroepen, ziekenhuizen, sportclubs ... Sinds het invoeren van de KBO wordt het btw-nummer toegekend via het ondernemingsloket. Dat regelt alleen de formaliteiten bij de aanvraag. Voor de verdere verrichtingen (controle van de aangifte, dossierbesprekingen …) blijft het plaatselijke btw-controlekantoor bevoegd.

Als de handelaar een ander huwelijksvermogensstelsel (onderlinge afspraken over bezittingen en eventuele schulden) heeft dan het wettelijke, moet hij bij inschrijving in het ondernemingsloket een uittreksel van het huwelijkscontract af te geven (zie p. 73). Elke natuurlijke of rechtspersoon die zich inschrijft in het ondernemingsloket moet bewijzen voldoende kennis van bedrijfsbeheer te hebben. Voor zelfstandige activiteiten die gereglementeerd zijn (KB van 1 september 2007), moet de toekomstige natuurlijke of rechtspersoon ook zijn/haar bijzondere beroepsbekwaamheid bewijzen aan de hand van getuigschriften of beroepservaring.

Voor een rechtspersoon (vennootschap) moet het bewijs geleverd worden door de persoon die met de technische leiding van de onderneming belast wordt. Ook hier beslist het ondernemingsloket of aan de eisen voldaan wordt. De eisen voor beroepskennis verschillen per gereglementeerd beroep.

info

De Vestigingswet Bouw a ruwbouw = aannemer van metsel- en betonwerken + aannemer sloopwerken b stukadoor, cementeren en dekvloeren (chape, maar ook gyproc) = aannemer plafoneerder-cementwerker c tegel, marmer en natuursteen = aannemer tegelzetter d dakdekker + niet-metalen dakbedekkingen + waterdichting van gebouwen = + gedeelte schrijnwerker-timmerman (dakgebinte) e schrijnwerker en glazenmaker = schrijnwerkertimmerman en aannemer glaswerken f eindafwerking = aannemer schilderwerken + behanger-plaatser van wand- en vloerbekleding g elektrotechniek = elektrotechnisch installateur + fabrikant-installateur van lichtreclames h algemeen aannemer i installateur-frigorist

Handel en diensten a kapper (kapster) b schoonheidsspecialist(e) c voetverzorging (pedicure) d masseur (masseuse) e opticien (de verkoop van contactlenzen is niet gereglementeerd) f dentaaltechnicus g begrafenisondernemer h droogkuiser-verver

Voeding a slager-groothandelaar b restaurateur en traiteur-banketaannemer c brood- en banketbakker

Fietsen en motorvoertuigen a sectorale kennis rijwielactiviteiten = fietsmecanicien (de verkoop van fietsonderdelen (zonder montage) is niet langer gereglementeerd) b intersectorale kennis motorvoertuigen = bromfiets- en motorfietsmecanicien, maar ook koetswerkherstellingen en verkoop van tweedehandswagens

c sectorale kennis motorvoertuigen â&#x20AC;&#x201C; 3,5 ton = idem als punt b, maar dan herstellingen die slaan op het mechanisch, elektrisch en elektronisch gedeelte d sectorale kennis motorvoertuigen + 3,5 ton = vrachtwagens, landbouwvoertuigen (alleen met een diploma van het derde jaar van de derde graad = specialisatiejaar) Bron: Acerta, 2009-02-12

Vestigingswet op de schop vanaf 1 januari 2018

Artikel

De Europese regelgeving stelt dat elke Europeaan in elke lidstaat op een gelijke manier toegang moet hebben tot beroepen. Vandaar dat de Vlaamse regering op 17 maart 2017 heeft beslist de huidige vestigingswetgeving af te schaffen voor een hele reeks beroepen. Volgens de vestigingswet moet elke ondernemer een aantal ondernemersvaardigheden bewijzen. Voor een hele reeks â&#x20AC;&#x2DC;gereglementeerde beroepenâ&#x20AC;&#x2122; gaat dat niet enkel over een attest bedrijfsbeheer, maar ook over specifieke beroepsbekwaamheden. Het gaat daarbij om: slager-groothandelaar, droogkuiser-verver, restaurateur of traiteur-banketaannemer, brood- en banketbakker, kapper, schoonheidsspecialist, masseur, voetverzorger, opticien, dentaaltechnicus, begrafenisondernemer, beenhouwer-spekslager en garagisten, koetswerkers en fietsenmakers. Er lopen ook gesprekken voor bijkomende beroepen, met name in de bouwsector. Sectoren krijgen wel de vrijheid om zelf op zoek te gaan naar alternatieven om de kwaliteit van hun dienstverlening in de verf te zetten. Bron: www.deredactie.be

Artikel Wat de typische beroepen uit de bouwsector betreft is er nog geen overeenkomst De Bouwunie is absoluut gekant tegen het afschaffing van de vestigingswet. In de bouw is voor heel wat beroepen een minimum aan beroepskennis absoluut noodzakelijk.

die zonder enige kennis van zaken en vakmanschap het avontuur aangaan om als zelfstandige activiteiten uit te oefenen, met reëel risico op schade en verlies voor de consument.

De unie van het KMO-bouwbedrijf verdedigt het dubbele doel ervan. De wetgeving moet enerzijds de consumenten beschermen tegen charlatans, mensen

Anderzijds moet ze de nieuwe ondernemers meer kans op succes geven. Deze twee doelstellingen zijn nog altijd actueel.

Volgens de Bouwunie is de vestigingswetgeving trouwens een minimale instapdrempel, die vandaag bijzonder gemakkelijk te bewijzen valt. Zo is er de dubbele toegangsmogelijkheid: ofwel het passend diploma, ofwel de nuttige beroepservaring. Bron: naar Hoe zit het nu met de vestigingswet in de bouw, 2017-03-17

aansluiten bij een verzekeringsfonds

Zelfstandigen oefenen een beroep uit zonder gebonden te zijn door een arbeidsovereenkomst. Ze hebben een eigen sociaal statuut en zijn onderworpen aan een eigen regeling inzake sociale zekerheid. Ten laatste op de dag van de aanvraag van hun activiteiten, moet elke zelfstandige zich aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds naar keuze of bij de Nationale Hulpkas. Deze verplichting geldt zowel voor zelfstandigen in hoofdberoep als voor zelfstandigen in bijberoep. De zelfstandigen moeten aan hun sociaal verzekeringsfonds sociale bijdragen betalen (zie verder p. 56). Ook elke vennootschap moet binnen de drie maanden na de neerlegging van de oprichtingsakte aansluiten bij een sociaal verzekeringsfonds en een jaarlijkse vennootschapsbijdrage betalen die varieert tussen 347,50 EUR en 868,00 EUR. Opgelet, je kan slechts op elke eerste januari van het burgerlijk jaar en na minimum vier jaar aansluiting bij dezelfde kas van verzekeringsfonds veranderen. www.acerta.be aansluiten bij een Om te kunnen genieten van de uitkeringen van de ziekte- en invaliditeitsverze ziekenfonds kering is elke zelfstandige verplicht aan te sluiten bij een ziekenfonds naar keuze. Sinds 1 januari 2008 zijn ook de ‘kleine risico’s’ zoals een bezoek aan een huisarts of specialist, geneesmiddelen, tandverzorging enz. geïntegreerd in de verplichte ziekteverzekering voor zelfstandigen. Voortaan geniet elke zelfstandige van dezelfde gezondheidszorgdekking als een loon- of weddetrekkende. www.socialsecurity.fgov.be (links – België – ziekenfondsen) vergunningen en andere reglementeringen

46 HOOFDSTUK 2

Voor sommige zelfstandige activiteiten is eerst een vergunning, andere machtiging of erkenning vereist. Die eis van de wetgever is bedoeld om de burger te beschermen op het vlak van volksgezondheid, verkeer en veiligheid. De ontvangst van alle vergunningen bij de Kruispuntbank van Ondernemingen moet binnen de tien werkdagen worden bevestigd met de vermelding van de datum van de aanvraag en de termijn waarbinnen de vergunningsaanvraag zal worden behandeld. Enkele voorbeelden: • reisbureau: exploitatievergunning van Toerisme Vlaanderen; • kruidenier: eetwarenvergunning afgeleverd door het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen; • meststoffen: erkenning vereist door het Ministerie van Landbouw; • vlees: vergunning afgeleverd door het Instituut voor Veterinaire Keuring.

Sommige bedrijven (bv. drukkerij, houtzagerij, schrijnwerkerij, garage, wasserij, marmerzagerij) moeten een bijzondere vergunning krijgen van het gemeentebestuur of van de bestendige deputatie van de provincie.

Startende aannemers in de bouwsector laten zich best registreren bij de provinciale registratiecommissie. Zo bewijst de aannemer dat hij in orde is met de verplichtingen t.o.v. de belastinginspectie, de RSZ en de vestigingsvoorwaarden.

info

Inwoners van de EER = Europese economische Ruimte (EU + Noorwegen, Liechenstein, Ijsland en Zwitserland) worden behandeld als Belgische zelfstandigen. Elke niet-EER-inwoner die in ons land een winstgevende activiteit wil uitoefenen Misschien zijn er speciale moet een verblijfsvergunning en een beroepskaart bezitten. Het gemeentebestuur beroepsuitoefeningsvoorvan de plaats waar de niet-EEG-inwoner ingeschreven is, levert de verblijfsverwaarden vereist voor de gunning af. Sinds 1 januari 2015 is het de regionale overheid die zorgt voor de zelfstandige activiteit die jij beroepskaart op basis van het economisch nut van de op te richten onderneming. wil uitoefenen. Doe daarDe beroepskaart wordt na goedkeuring van de Vlaamse overheid afgeleverd aan om altijd grondig navraag het ondernemingsloket en de inschrijving in het KBO kan volgen. De beroepskaart voor je iets opstart! Nuttige kost 140,00 EUR en is maximaal 5 jaar geldig, nadien betaal je 90,00 EUR voor elke adressen vind je achteraan hernieuwing aan het ondernemingsloket. in dit boek. Elektronische leurkaart Vanaf 1 april 2014 worden alle machtigingen voor een ambulante handel verleend met een elektronische kaart. De kaart zal dezelfde vermeldingen bevatten als deze die zich momenteel op de papieren machtiging bevinden met daarenboven een QR-code (zie p. 361) als beveiliging. Deze QR-code zal aan de personen die belast zijn met de controle onmiddellijk en in real time toegang verlenen tot de informatie in de databank ambulante handel, welke gekoppeld is aan de KBO, om zo de situatie van de onderneming, houder van de machtiging, te controleren. Deze toegang kan worden verleend door het eenvoudig scannen van de QR-code met een smartphone. Enkel een erkend ondernemingsloket kan deze kaart uitreiken tegen de prijs van 150,00 EUR. Naar schatting 42 000 à 43 000 huis-aan-huisverkopers en marktkramers zullen de kaart binnenkort verplicht op zak moeten hebben. De wet op de handelsvestiging (bekend als de IKEA-wet) is sinds 22 december 2009 gewijzigd in het kader van een Europese richtlijn. Ze vereenvoudigde de procedure om een socio-economische vergunning (handelvergunning) te verkrijgen voor een handelsvestiging. Vestigingen met een nettoverkoopoppervlakte tussen 400 en 1 000 m² kunnen hun vergunning aanvragen via het gemeentebestuur en krijgen binnen 50 kalenderdagen een beslissing. Gaat het om een vestiging met een oppervlakte groter dan 1 000 m², dan moet het Nationaal Socio-Economisch Comité van de Distributie advies uitbrengen. (Zie ook p. 91.)

boekhouding

Elke handelaar is verplicht zijn bedrijfsactiviteiten te registreren in een boekhouding. Hier wordt later uitvoerig op teruggekomen op p. 288 e.v.

geschikte naam

De handelsnaam is de naam waaronder een onderneming zaken doet. Bij een eenmanszaak kan je je eigen naam gebruiken (bv. Loodgieter De Pauw). Dat is echter niet verplicht, je bent vrij om zelf een handelsnaam te kiezen (bv. Bakkerij Onder de Toren).

Het recht op het gebruik van een bepaalde handelsnaam hangt niet af van een registratie, maar ontstaat door het eerste publieke gebruik ervan. Vanaf het ogenblik dat je onderneming onder een bepaalde naam naar buiten treedt, is die naam beschermd. Bij de keuze zorg je er best voor dat de naam gemakkelijk uit te spreken is en dat klanten hem kunnen herkennen en onthouden. De keuze van de handelsnaam mag geen oneerlijke concurrentie tot gevolg hebben. Dat kan gebeuren als de naam aanleiding tot verwarring geeft, omdat hij volledig dezelfde is als die van een andere onderneming, of omdat er raakpunten tussen de activiteiten van de ondernemingen zijn, zoals bv. bij Restaurant de Karmeliet en Traiteur de Karmeliet. Bij de inschrijving in de Kruispuntbank van Ondernemingen wordt nagegaan of de gekozen naam al bestaat. De bescherming van de handelsnaam valt onder de wet Boek VI van het Wetboek van Economisch Recht.

De naam die een vennootschap kiest, de vennootschapsnaam (bv. nv De Vlijt), wordt beschermd door de vennootschapswetgeving. De bescherming van een vennootschapsnaam is veel strenger dan die van een handelsnaam. De vennootschapswet bepaalt dat elke vennootschap een naam moet kiezen die verschilt van elke andere bestaande vennootschapsnaam. De eerste gebruiker van de vennootschapsnaam kan, zonder dat hij verwarring of mogelijke verwarring moet aantonen, eisen dat de naam wordt gewijzigd.

In de binnenlandse handel mag bij maten en gewichten alleen het decimaal stelsel gebruikt worden. Meetwerktuigen die gebruikt worden bij handelsverrichtingen moeten geijkt zijn. De eerste ijk heeft tot doel na te gaan of elk instrument, voorafgaand aan de ingebruikneming ervan, overeenstemt met het goedgekeurde model en voldoet aan de vastgelegde technische voorschriften. Zo ja, wordt het merk van eerste ijk op het ijkplaatje aangebracht of in een ijkattest (bv. weegschaal, weegbrug …).

maten en gewichten

Eindelijk een wetenschappelijke definitie voor de kilogram?

Artikel

Bij de Royal Society in Londen proberen wetenschappers dezer dagen tot een nieuwe definitie voor de kilogram te komen. Het op 11 oktober 1960 ingevoerde Internationale Stelsel van Eenheden - aka SI-stelsel - onderscheidt zeven SI-basiseenheden. Dat zijn de fundamentele eenheden voor natuurkundige grootheden. Te weten: kilogram (massa), meter (lengte), seconde (tijd), ampère (elektrische stroom), kelvin (absolute temperatuur), mol (hoeveelheid stof) en candela (lichtintensiteit). Die standaardeenheden hebben een precieze definitie. De kilogram is volgens de huidige definitie ‘de massa van het internationale prototype van het kilogram’. Dat prototype (aka prototype K) is een platina-iridiumcilinder die in 1889 gegoten werd en vacuüm verpakt in een kluis van het Bureau International des Poids et Mesures in Parijs wordt bewaard, onder drie stolpen. (zie foto) Helaas is de massa van de standaardkilo niet constant. Om de paar decennia wordt die cilinder uit de kluis gehaald en vergeleken met de kopieën die er destijds van gemaakt zijn. En telkens blijkt dat de kopieën en de cilinder een iets andere massa hebben. Waarna uiteraard de kopieën worden bijgesteld. Uit onze middelbare schooltijd herinneren we ons ook dat eenzelfde object op de polen en op de evenaar niet evenveel weegt. Laat staan op de maan. Bron: Radio 1, 2011-01-24

48 HOOFDSTUK 2

Vennootschap

bank post

notaris

• bankattest (inbreng) • financieel plan • indien nodig huwelijkscontract • publicatie in het Belgisch Staatsblad

• identiteitskaart

Eenmanszaak

Notariële oprichtingsakte vennootschap

Openen van een zichtrekening voor de onderneming

ondernemingsloket

• identiteitskaart • indien nodig: - kwalificatie-attesten - specifieke vergunningen - huwelijkscontract • toekennen ondernemingsnummer • activeren van het ondernemingsnummer als identificatienummer bij de btw-administratie

Inschrijving Kruispuntbank van Ondernemingen bij één van de tien ondernemingsloketten

Samenvatting administratieve verplichtingen: stap voor stap

sociale kas mutualiteit

• ten laatste op de dag van het starten van de activiteit

Aansluiten bij een sociale kas en een ziekenfonds naar keuze

Raadpleeg www.vereenvoudiging.be. Via deze website wil de federale overheid de administratieve vereenvoudiging aanpakken. De rubriek links verwijst naar allerlei onlineformulieren, naar websites van de Belgische overheidsdiensten, naar internationale websites over administratieve vereenvoudiging, regelgeving en e-government. Zo kan je surfen naar de Nationale Bank van BelgiĂŤ, verschillende federale ministeries, de RSZ ...

Oefeningen Plaats in onderstaande tabel een kruisje bij de formaliteiten die verplicht zijn bij het opstarten van een handelszaak. Verklaar mondeling waarom zij wel verplicht zijn en andere niet.

Formaliteiten Verplicht (= x) Een zichtrekening openen bij een financiĂŤle instelling.

Een ondernemingsnummer aanvragen.

Een eigen bedrijfswagen aankopen.

Een bewijs van bedrijfsbeheer voorleggen.

Een boekhouder aanwerven.

Zich bij een vakbond aansluiten.

Geijkte maten en gewichten gebruiken.

Gehuwd zijn.

Een boekhouding voeren.

Zich inschrijven in de Kruispuntbank voor Ondernemingen.

Een kasregister aankopen.

Het huwelijkscontract bekendmaken.

Zich bij een sociaal verzekeringsfonds en een ziekenfonds aansluiten.

Indien nodig een vergunning aanvragen.

Na doktersonderzoek een medisch attest afleveren.

Een telefoonaansluiting aanvragen.

Een naam kiezen voor de zaak.

Een ondernemingsvorm kiezen.

De Belgische nationaliteit bezitten.

Een vestigingsplaats bepalen.

eXtra

WORLDWIDE

50 HOOFDSTUK 2

Surf naar het onlinelesmateriaal. Klik op Hoofdstuk 2. Klik op Algemene vestigingsvoorwaarden en test je kennis.