Curieus 2 - inkijkhoofdstukken by VAN IN

Â©

3hoof ds t ukk en

Â© VA N IN

IN N VA

ÂŠ

S U R A LAZ

1 Als ik ergens verdriet over heb, uit ik dat. akkoord

niet akkoord

2 Verdriet verdwijnt altijd na een tijd. akkoord

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 1

niet akkoord

3 Als mensen pijn en verdriet hebben, reageer je nooit juist. akkoord

niet akkoord

4 Sterven hoort nu eenmaal bij het leven. akkoord

niet akkoord

25/02/20 14:07

BLIK 1 1

VERDRIET

Lees de getuigenissen van Tim, Isje, Delia en Tungo en markeer: - groen: hoe zij omgaan met verdriet of pijn; - oranje: hoe jij omgaat met verdriet of pijn.

Tim Je raadt het, ik link pijn vooral aan voetbal. Elke wedstrijd krijg ik wel wat trappen, soms zo erg dat ik kronkelend over het veld rol. Maar dat hoort erbij. Wenen op het veld doe ik niet. Ik lach het meestal weg. Ik moet wel toegeven … toen de trainer mij laatst niet selecteerde, had ik echt verdriet. Het liet me niet los. Razend was ik.

Isje

Ik ben een vrolijke meid, maar toch ben ik om onverklaarbare reden soms enorm verdrietig. Dan komen er nare herinneringen boven en

word ik overspoeld door de heftigste gevoelens. Dan treur ik uren en

huil ik tot ik in slaap val. Ik voel me dan echt depri tot iets kleins me

plots opbeurt.

Delia

Ik ga er niet ﬂauw over doen. Ik huil regelmatig. Waarom niet? Het lucht me op. Dan zoek ik troost bij mama of bij Sarah, mijn beste vriendin. Echt verdriet mag je raken, vind ik. Al durf ik het soms ook gewoon te negeren en soms ga ik iets doen om mijn gedachten te verzetten.

Tungo Iedereen kent me als ‘Smiling T’, maar verdriet hoort ook bij mijn leven. Toch laat ik het aan niemand zien. Geen denken aan. Daarvoor moet ik alleen zijn. Vroeger kropte ik het zo op dat ik het afreageerde op mijn broertje. Ik weet nu dat dat fout is. Tegenwoordig stel ik me vragen als: Waarom ik? Wat kan anders? En meestal denk ik dan aan mijn lijfspreuk: Het komt goed!

Zijn er slechte manieren om met je verdriet om te gaan? Verklaar.

LAZARUS

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 2

25/02/20 14:07

Tim geeft aan dat er twee soorten pijn zijn. a

Vul de soorten pijn aan met een concreet voorbeeld uit de tekst. -

Lichamelijk (of fysiek):

Geestelijk (of psychisch):

Welke van de twee is het ergst? Waarom?

Lees de tekst Drie bomen van Manu Keirse en beantwoord de vragen.

Er waren eens drie bomen, die alle drie in een hevige storm een tak waren kwijtgeraakt. De drie bomen waren elk op een andere manier met hun verlies omgegaan. Jaren later ging ik de bomen weer opzoeken. Gisteren heb ik ze toevallig teruggevonden en met hen gesproken.

De eerste boom rouwde nog steeds om zijn verlies en zei ieder voorjaar als de zon hem uitnodigde om te groeien: ‘Nee, dat kan ik niet, want ik mis een belangrijke tak.’ Ik zag dat hij klein was gebleven en in de schaduw stond van de andere bomen. De zon drong niet meer tot hem door. De wonde was duidelijk zichtbaar en hij zag er naakt uit. Het was het hoogste punt van de boom. Hij was niet meer verder gegroeid.

De tweede boom was zo geschrokken van de pijn dat hij snel had besloten om het verlies te vergeten. Hij was moeilijk te vinden, want hij lag op de grond. Een voorjaarsstorm had hem doen omwaaien. Hij had zijn greep op de aarde verloren. De plek van de wonde was moeilijk terug te vinden. Deze zat verstopt achter een heleboel

vochtige bladeren en lag daar te rotten.

De derde boom was ook erg geschrokken

van de pijn en de leegte van zijn lijf, en hij

rouwde om zijn verlies. Het eerste voorjaar toen de zon hem uitnodigde om te groeien,

had hij gezegd: ‘Dit jaar nog niet.’ Toen de zon het tweede voorjaar weer terugkwam met de uitnodiging, had hij gezegd: ‘Ja, zon, verwarm mij zodat ik mijn wonde kan verwarmen. Mijn wonde heeft warmte nodig, opdat ze weet dat ze erbij hoort.’ Toen de zon het derde jaar weer terugkwam, sprak de boom: ‘Ja zon, laat mij groeien. Ik weet dat er nog zoveel te groeien is.’ De derde boom was ook moeilijk te vinden, want ik had niet verwacht dat hij zo groot en sterk zou zijn geworden. Gelukkig heb ik hem herkend aan de dichtgegroeide wonde, die vol trots in het zonlicht werd gehouden. Uit: Manu Keirse, Vingerafdruk van verdriet

BLIK 1 Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 3

VERDRIET

3 25/02/20 14:07

Voor wie staan de bomen in het verhaal van Manu Keirse?

Markeer groen hoe de eerste en tweede boom reageren op de pijn.

Na het eerste jaar zegt de derde boom: ‘Dit jaar nog niet.’ Waarom?

Hoe reageert de derde boom op pijn?

Kleur het bolletje als de uitspraak over rouw en rouwen waar is.

Rouw is een soort van pijn na verlies.

De pijn in een rouwperiode is voor iedereen verschillend.

Hoe sterker de band met iets of iemand, hoe meer je rouwt.

is voor iedereen verschil

Hoelang rouwen duurt,

lend.

Als iemand opnieuw kan lachen, is

Lees het interview met VRT-journalist Riadh Bahri op p. XXX. Hij spreekt openhartig over de relatie met zijn overleden zus. Beantwoord de vragen.

de rouw voorbij.

Welke foto symboliseert volgens jou het best hoe Riadh terugkijkt op zijn zus?

Waarom kan Riadh nog amper over zijn zus spreken en waarom doet hem dat pijn?

LAZARUS

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 4

25/02/20 14:07

Op de vraag ‘Heb jij ooit een religieuze ervaring gehad?’ reageert Riadh Bahri als volgt: Nee, maar ik ben wel jaloers op mensen die oprecht geloven dat God bestaat, omdat zij iets hebben om op terug te vallen. Ik zou echt willen geloven dat er leven bestaat na de dood. Ik was 13 toen mijn zus overleed. Haar dood is het verschrikkelijkste én schoonste wat ik ooit heb meegemaakt. In de weken voor zij stierf, zijn wij innig verbonden geraakt, op een manier die ik niet kan beschrijven. Behalve aan mensen die zelf aan een bed hebben gezeten van iemand die ze doodgraag zagen en die ze voor hun ogen hebben zien … (zwijgt geëmotioneerd). Ook al ben ik niet gelovig, dat moment had iets sacraals, iets romantisch, in de literaire betekenis van het woord. Dat was zo intens en hartverscheurend mooi dat ik soms zou willen terugspoelen naar die dag, om opnieuw aan haar bed te zitten, hoe absurd dat ook klinkt. Ik heb nog contact met mijn zus, maar niet in de religieuze zin. Zij zit gewoon in mij. De tijd heelt alle wonden,

zegt men, maar dat is onzin. Er heelt helemaal niets. Verdriet transformeert gewoon. In het begin is het rauw, wil je huilen en ben je ongelukkig. Nu, achttien jaar later, maakt zij deel uit van wie ik ben. En dat uit zich in banale dingen. Zo bestel ik in de frituur altijd wat zij at: frieten met stoofvlees en curryketchup, de goorste combinatie ooit. (lacht) Op die manier houd ik mijn zus bij mij. Mensen vragen mij altijd: waarom kies je dát? Dan vertel ik over mijn zus. Als ik over haar praat, is ze immers niet volledig weg. Ik heb het gevoel dat er nog

altijd een taboe over rouwen hangt. Je mag twee weken huilen en daarna moet je erover zwijgen. Er is niemand die de dag dat ze achttien jaar dood is, mij een sms stuurt: ‘Ça va vandaag?’ Alleen het personeel van het UZ in Gent stuurt elk jaar een kaart. Naarmate de tijd verstrijkt, zijn er steeds minder mensen die aandacht aan de

doden besteden. En dan ben je steeds meer aangewezen op jezelf om over hem of haar te vertellen. www.demorgen.be

Met welke boom uit het verhaal van Manu Keirse komt Riadh overeen? Verklaar.

Waarom is Riadh jaloers op mensen die ‘echt’ geloven? Markeer groen in de tekst en verklaar.

Riadh zegt dat hij niet gelooft. Maar hij ervaart wel religieuze gevoelens. Markeer geel in de tekst waar je dat vindt.

TERUGBLIK

Juist of fout? Omcirkel. -

Iedereen kent ervaringen van pijn.

juist / fout

Je verdriet laten zien is moedig.

juist / fout

Iedereen reageert hetzelfde als hij verdriet heeft of rouwt.

juist / fout

Gevoelens van verdriet zijn makkelijk uit te spreken.

juist / fout

BLIK 1 Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 5

VERDRIET

5 25/02/20 14:07

BLIK 2

HIJ HUILDE MEE

A In-gewikkeld 1

Lees de tekst over Lazarus en zijn zussen en markeer: - groen: wanneer men ten tijde van Jezus de dode begroef; - oranje: wie naast de familie aanwezig was en wat zij deden; - blauw: wanneer Jezus bij Lazarus komt.

Omdat het in het Midden-Oosten erg warm is, werden ten tijde van Jezus (en nu nog altijd) de doden al de dag na hun overlijden begraven. Ze wikkelden de dode in doeken en legden hem te rusten in een graf dat was uitgehouwen in een rots. Vrienden en kennissen kwamen mee treuren en de familie In het evangelie van Johannes lezen we het verhaal van Lazarus, een goede vriend van Jezus die met zijn zussen

troosten.

Martha en Maria in het dorp Bethanië woont, niet ver van Jeruzalem. Op een dag wordt Lazarus ernstig ziek en hij

sterft. Pas enkele dagen na de begrafenis komt Jezus langs.

Hij ontmoet de zussen, die maar niet over de dood van Lazarus heen raken. Jezus herkent hun pijn en verdriet en troost hen. Hij huilt met hen mee. En dan zegt hij iets merkwaardigs:

‘Jullie broer zal verrijzen uit de dood.’ En zowaar, Lazarus

herrijst, en de zussen stralen weer en danken en loven Jezus.

Waarom zouden Martha en Maria ontgoocheld kunnen zijn in Jezus?

Hoe gaat Jezus om met het verdriet van de zussen?

Wat kan Jezus bedoelen met: 'Jullie broer zal verrijzen uit de dood'? Kruis de zin aan waarin jij jouw visie op de dood herkent.



Jezus heeft hem weer levend gemaak

Jezus laat de zussen zien dat hij de herinnering aan Lazarus zal blijven 



Ook na zijn dood blijft Lazarus - op een andere manier - voortleven.

Ondanks het verdriet is er plaats voor vreugde om de persoon. 

koesteren.

d, hoe erg die ook is.

Hij laat zien dat er meer is dan de doo

LAZARUS

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 6

25/02/20 14:08

Markeer de juiste voorbeelden die Jezus geeft in het omgaan van lijden bij anderen.

mee klagen

ieder voor zich

luisteren

oorzaak oplossen meevoelen

de (harde) waarheid zeggen

bijstaan

hoop geven

steunen

B In de schoot 1

Lees de tekst over het sacrament van de ziekenzalving.

Naast het verhaal van Lazarus staan in de Bijbel nog tal van verhalen waarin Jezus zieken en mensen in nood helpt en steunt. Jezus toont barmhartigheid zonder dat

hij er moeite voor hoeft te doen. Het zit in zijn ziel. Een van de belangrijkste taken van christenen is het voorbeeld van Jezus volgen: barmhartigheid tonen aan mensen in moeilijkheden en met hen meevoelen. Je moet de zieken steunen tot het bittere einde. Je mag hen niet alleen laten,

ook al is de dood vaak de enige oplossing. Die zorg komt naar voren in het sacrament van de ziekenzalving. Zo

vervult de kerk de opdracht die ze van Jezus kreeg. Het sacrament van de ziekenzalving verbindt het leven van de zieke met God.

Het sacrament wordt toegediend aan mensen in stervensgevaar. Je kunt het sacrament meerdere keren ontvangen. Er staan twee symboolhandelingen centraal: de handoplegging en de zalving van voorhoofd en handen. Met het sacrament krijgt de zieke de kracht om die moeilijke tijd te doorstaan. Het verstevigt

ÂŠ

zijn vertrouwen en laat de zieke voelen dat hij er niet alleen voor staat. Het ritueel van de ziekenzalving en het bidden tot God is voor vele gelovigen heel belangrijk. Door het gebed voelen ze de steun van God en het verstevigt hun vertrouwen in die moeilijke tijd.

Wie ligt aan de oorsprong van het sacrament van de ziekenzalving?

Markeer wie het sacrament verbindt.

Wat zijn de twee symboolhandelingen bij de ziekenzalving?

Wat is daar de betekenis van?

Waarom kunnen rituelen en gebeden heel belangrijk zijn voor gelovigen?

BLIK 2 Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 7

HIJ HUILDE MEE

7 25/02/20 14:08

Bekijk de video over het sacrament van de ziekenzalving.

Pastor Goedele begeleidt stervenden in een ziekenhuis.

Markeer de uitspraken van Goedele.

kwetsbare mensen

waarom ik?

opgenomen worden in de schoot

vragen over God

niet alleen meer zijn

zoeken naar kracht

lijkt niets, betekent veel meer

gesterkt worden

lichamelijk lijden

ontreddering

psychisch lijden

René kreeg als zwaar zieke het sacrament toegediend.

Wat blijkt uit de reacties die Goedele krijgt van mensen in stervensnood?

Waarom vergelijkt René het sacrament met het in de schoot worden opgenomen?

TERUGBLIK

De kerk en christenen hebben de plicht tot barmhartigheid. Wat wil dat zeggen?

LAZARUS

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 8

25/02/20 14:08

BLIK 3

HIERNAMAALS

A Return gift Bekijk het filmpje. a

Duid het moment aan dat volgens jou het belangrijkste is.

Waarom is het einde van het filmpje tegelijk hard én liefdevol?

Het is hard omdat

c 2

Het is liefdevol omdat

waarschijnlijk niet

heel zeker

Gelooft het meisje in een hiernamaals?

Hoe kijk jij naar de dood? Kruis aan.



Voor mij is het simpel: Na de dood is het afgelopen, gedaan. Er is niets meer.



Ik geloof echt dat mensen in een soort hemel terechtkomen en ons van daaruit kunnen zien.



Ik ben een grote twijfelaar. Soms denk ik dat er niets is, dan weer geloof ik dat er iets is.



Iedereen die geleefd heeft, laat zijn stempel achter.



BLIK 3 Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 9

HIERNAMAALS

9 25/02/20 14:08

B Hemels 1

Zoek in de info op p. XX welke levensbeschouwing er schuil gaat achter het symbool. Noteer.

God wil dat ik mijn best doe om als goed mens te leven. Na de dood blijft mijn lichaam op aarde en gaat mijn ziel naar de hemel. Op het einde der tijden mag ik dan bij God wonen. Maar als ik slecht leef, gaat mijn ziel naar de hel.

Ik geloof ongeveer hetzelfde als de hindoes. Na mijn dood blijft mijn lichaam achter, maar mijn ziel leeft verder. Ik word opnieuw geboren in het lichaam van een mens of dier. Het is een eeuwige cirkel van sterven en herboren worden. Toch streef ik naar het nirvana, het moment dat God vindt dat ik bij hem kan blijven en dat de kringloop stopt.

Ik geloof dat als ik goed ben op aarde, ik daarvoor later beloond word. Jahweh schenkt mij een ander en beter leven. Niet in mijn huidige lichaam, want dat blijft op aarde. Maar mijn onsterfelijke ziel leeft verder.

ÂŠ

Voor mij is de dood geen eindpunt. Na mijn dood gaat mijn ziel naar een tussenwereld waar hij wacht. Iedereen krijgt wat hij verdient. Als ik goed leef, ga ik op het einde der tijden naar de hemel. En anders ga ik naar de hel, maar daar blijf ik liever ver vandaan.

Zet een kruisje bij de juiste levensbeschouwing.

Ik geloof in â&#x20AC;Ś

hemel en hel herboren worden

TERUGBLIK Vul de zinnen aan. De d

en wat erna gebeurt, blijft een groot raadsel en raakt bijna ieder m

Iedereen zoekt daarbij zijn eigen a

om met dat mysterie om te gaan.

De wereldgodsdiensten hebben allemaal een eigen k J

en m

op het leven na de dood.

geloven net als christenen in een leven na de d

LAZARUS

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 10

25/02/20 14:08

GESTRIPT 1

Wie is de figuur in het midden? 2

Wat zou zijn opgestoken hand betekenen? Wat zie je aan zijn hand?

ÂŠ

He Qi, Martha & Mary, 2002

6 4

Wie zijn de twee andere figuren?

Hoe kijken de twee vrouwen? Waarom? 7

Welke vogel staat hier afgebeeld? Wat betekent dat?

De meeste schilders beelden Lazarus die verrijst af. Waarom deed deze schilder dat niet?

GESTRIPT Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 11

11 25/02/20 14:08

L E G E I P S E D IN

ÂŠ

Wat zou jij van je huidige leven meenemen in het leven na de dood?

Welk liedje zou jij willen dat ze op je begrafenis spelen?

Zoek een spreuk die jouw visie op het leven en op lijden en sterven weergeeft.

Met wie zou jij het nog goedmaken als je op sterven lag? Hoe zou jij begraven willen worden?

IN DE SPIEGEL

Curieus_2_00_Hfst_Lazarus_v3.indd 12

25/02/20 14:09

IN N VA ÂŠ

JOB

1 Met pijn en lijden moet je leren leven. akkoord

niet akkoord

2 Als ik het moeilijk heb, kan ik altijd bij iemand terecht. akkoord

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 1

niet akkoord

3 Als een ander het moeilijk heeft, kan die altijd bij mij terecht. akkoord

niet akkoord

4 Ik vind het makkelijk om vol te houden als iets tegenzit. akkoord

niet akkoord

25/02/20 13:59

BLIK 1 1

JOB

Lees het eerste fragment van de tekst en beantwoord de vragen.

Job en zijn vrouw Op een dag vertelde Satan tegen God dat hij overal op aarde was geweest. God zei: ‘Dan heb je Job vast gezien, mijn trouwste dienaar!’ Satan antwoordde: ‘Ja, natuurlijk is Job U trouw. U beschermt hem, zijn familie en zijn rijkdom. Als U hem alles zou afnemen, zal Job wel anders over U denken.’ Satan en God spraken af dat Satan Job op de proef mocht stellen om te kijken hoe groot zijn geloof was. In één slag stierven Jobs zeven zonen en drie dochters, en nog diezelfde dag verloor hij al zijn rijkdom. Toch bleef Job trouw aan God. Satan mocht Job ziek maken maar niet doden. Hij kreeg over zijn hele lichaam pijnlijke zweren. Zijn vrouw vond hem een sukkel: ‘Ben je God nog steeds trouw? Je hebt toch genoeg redenen om slecht over hem te denken!’ Job antwoordde: ‘Het goede

krijgen we van God, het slechte ook.’ Job leed zware pijnen, maar hij bleef God trouw.

Job 1 (Naar: Bijbel in gewone taal en K. Janssen en R.Ottow, Hosanna)

Noteer de naam van het personage bij de juiste uitspraak.

Wat bedoelt dat personage daarmee? Schrap in de zin wat niet past.

Er is niemand op aarde te vinden die eerlijker of trouwer is dan Job.

God vertrouwt / wantrouwt Job.

Het goede krijgen we van God, het slechte ook.

Job vertrouwt / wantrouwt God.

Als u hem alles zou afnemen, zal Job wel anders over U denken.

Satan denkt dat Job God altijd / alleen als het goed gaat trouw blijft.

Ben je God nu nog steeds trouw? Je hebt nu toch genoeg redenen om slecht over Hem te denken!

Jobs vrouw blijft God altijd / alleen als het goed gaat trouw.

JOB

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 2

25/02/20 14:00

Lees het vervolg van de tekst en beantwoord de vragen.

Job en een vriend Elifaz, een vriend, kwam de zwaar zieke Job opzoeken. Hij sprak Job aan over zijn lijden: ‘Je weet toch wat ze zeggen: wie goed doet, zal beloond worden; wie slecht doet, zal lijden.’ Job zei: ‘Wat een onzin! Ik heb niet slechter geleefd dan de meeste mensen en kijk eens: ik ben kapot van ellende en verdriet.’ Geschokt reageert Elifaz: ‘Wat zeg jij nu? Jij durft! Zeggen dat je niks fout doet. Je kunt niet alles weten, Job. Jij weet niet welke plannen God heeft.’ ‘Wat heb ik aan dit gepraat?’ roept Job uit. Zelfs al had ik iets verkeerds gedaan, dan is dat een zaak tussen God en mij. Als God plannen met mij heeft door mij te laten lijden, waarom verstopt Hij zich dan voor mij?’ Job 4-6 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

Noteer de naam van het personage bij de juiste uitspraak.

Wat bedoelt het personage daarmee? Kies uit volgende zinnen en noteer de letter bij de juiste uitspraak:

God is moeilijk te vinden in een tijd van lijden.

God bepaalt wie gestraft moet worden.

ijt moet tonen.

Job liegt terwijl hij net sp

D Wie een zonde begaat, wordt gestraft.

gaat, wordt gestraft.

Ook wie geen zonde be

Wat zeg jij nu? Jij durft!

Wie goed doet, zal beloond worden. Wie slecht doet, zal lijden.

Jij weet niet welke plannen God heeft.

Ik heb niet slechter geleefd dan de meeste mensen. Waarom verstopt Hij zich dan voor mij?

BLIK 1 Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 3

JOB

3 25/02/20 14:00

Lees het laatste fragment van de tekst en beantwoord de vragen.

Job en God Toen kwam God vanuit een storm tevoorschijn en sprak tot Job: ‘Wie spreekt er zo tot mij? Besef jij wel hoe ingewikkeld alle leven in elkaar zit? Zorg jij ervoor dat de zon schijnt en de aarde verwarmt? Zorg jij ervoor dat de regen valt waar ze moet vallen? Dan mag je iets zeggen. Anders moet je aanvaarden dat er soms iets fout loopt. Wat er jou overkomt, is pech. Ziekte, lijden, dood … zijn niemands schuld, ook de mijne niet. Je moet één ding geloven: ‘Ik sta altijd aan je zijde, wat er ook gebeurt.’ Job antwoordde: ‘Ik geef het toe: ik sprak over dingen waarvan ik niets begrijp. Nu heb ik troost gevonden.’ God zei tot Satan: ‘Gedurende al die tijd en al dat lijden is Job mij altijd trouw gebleven. Ik ga opnieuw voor hem en zijn familie zorgen.’ Job 38 (Naar: K. Janssen en R. Ottow, Hosanna)

Naar welk verhaal verwijzen de vragen die God Job stelt?

Wie is volgens God verantwoordelijk voor Jobs lijden?

God is niet verantwoordelijk voor Jobs lijden, toch is God niet afwezig tijdens een moeilijke periode. Markeer de zin die daarnaar verwijst.

Hoe kun je de relatie tussen God en Job doorheen het hele verhaal omschrijven?

Weet Job (en weet jij) nu wat de zin is van pijn en lijden? Vink de juiste antwoorden aan.  Niet echt: pijn en lijden zijn een deel van het leven. We moeten dat aanvaarden zonder op zoek te gaan naar een schuldige.  Niet echt: God, het goede, is niet verantwoordelijk voor het kwade dat bestaat. Hij is ons ook op die momenten nabij.  Niet echt: hoe moeilijk de situatie waarin we ons bevinden ook is, we zullen niet begrijpen waarom dit ons overkomt, dat blijft een mysterie. We moeten beseffen dat we niet alleen zijn en ons lot aanvaarden.

CURIEUS!

De naam Satan komt uit het Hebreeuws en betekent ‘tegenstander’. We kennen hem onder verschillende namen en gedaantes: de duivel, Lucifer, de slang in het Aards Paradijs … Satan is een kracht die mensen uitdaagt en die hen weglokt van het goede pad dat God hen voorhoudt. De duivel wordt vaak voorgesteld met puntige hoorns en staart, maar daar is in de Bijbel niets over terug te vinden.

JOB

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 4

25/02/20 14:00

TERUGBLIK 1

Noteer naast de afbeelding de naam van het personage dat erbij past: Job, Jobs vrouw of Elifaz.

Vul de tekst aan en kies uit volgende woorden:

terecht - obstakels - onmogelijk - lijden - geluk en ongeluk - aanvaarden - vertrouwen - verdeeld ondoorgrondelijk - uitleggen of verklaren - God - oneerlijk en onrechtvaardig

personage: Het verhaal van Job leert ons dat het leven geen weg zonder is. Iedereen kent

. Die zijn niet altijd en daardoor lijkt het

leven

personage:

mooi

Hoe moeilijk het ook is, we moeten het (on)geluk niet

proberen

Een oorzaak of reden vinden voor wat ons overkomt, is vaak en helpt ons

niet verder in het leven. Net zoals God zelf is het leven ook

ÂŠ

We moeten

wat ons

overkomt en dat een plaats in ons leven geven. Zo kunnen we wel verder.

personage: Doorheen zijn

God Job steeds nabij gebleven. God vertrouwde Job en Job bleef God

We beseffen het niet altijd, maar tijdens moeilijke momenten kunnen we vaak bij anderen bij

, ook .

Het leven is eerlijk omdat het voor iedereen oneerlijk is.

BLIK 1 Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 5

JOB

5 25/02/20 14:00

BLIK 2 1

DAT IS NIET EERLIJK

Lees de krantenkoppen.

Moeder overlijdt enkele uren na bevalling aan kanker

Nepalees schooltje ingestort na aardbeving: 65 doden, 92 gewonden

Zware overstroming vernielt dorp: 5 000 mensen verliezen hun huis

Peutertje verdrinkt in Spaans zwembad nadat arm gekneld raakte in afvoerbuis Wie is de schuldige in elke situatie? Verklaar.

Hoe gaan mensen daarmee om?

Wat zouden mensen kunnen doen in die situaties?

Markeer in de krantenkoppen waarvoor God verantwoordelijk is. Verklaar.

Laat God de mens in de steek in die situaties? Of niet? Leg uit.

ÂŠ

JOB

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 6

25/02/20 14:00

Lees de tekst over Bob Ross en beantwoord de vragen.

In de jaren tachtig kon je kijken naar ‘The Joy of Painting’ met Bob Ross. In dertig minuten maakte de man een schilderij en leerde hij je hoe je dat zelf doet. Toen zijn vrouw overleed aan kanker, schilderde hij een meertje tussen twee bergen. Bob koos een erg donkere kleur en zei: ‘Maak je geen zorgen. Ik voeg de donkere kleur alleen maar toe voor contrast. Er moeten tegenstellingen zijn in het schilderen, donker en licht, licht en donker. Als je licht op licht zet, dan is er niets. Als je donker op donker plaatst, heb je eigenlijk ook niets. Dat is zoals het leven. Je moet af en toe een beetje verdriet hebben zodat je weet wanneer de goede tijden eraan komen. Ik wacht nu op die goede tijden.’ Naar: www.hln.be

‘Als je licht op licht zet, dan is er niets.’ Wat betekent dat? Kruis aan.

Een leven zonder af en toe pijn en lijden heeft niets te bieden.



Je weet pas hoe belangrijk gezond

zijn is als je ziek bent.

Je weet pas wat je mist als je het kwijt bent.



Markeer in de tekst de zin die gaat over omgaan met verdriet.

Wat bedoelt Bob Ross daarmee?

Bob Ross eindigt met: ‘Ik wacht nu op die goede tijden.’ Wat denk jij? Moet je wachten op goede tijden? Of moet je zelf iets ondernemen?

TERUGBLIK

Vul de zinnen aan. Kies uit: kwade - plaats - onrecht - ongeluk - steun - zelf - verdergaan - oneerlijkheid - positieve schuld - geluk - lijden - opbouwende

Omgaan met

Maar

is erg moeilijk.

hoort evenzeer bij het leven als

geven van het

. We kunnen God niet ; we kunnen wel bij Hem terecht om

te zoeken. Hoe we met moeilijke momenten in ons leven omgaan, bepalen we Zo krijgt het lijden een

. Dat gebeurt best op een

manier.

in ons leven en kunnen we

BLIK 2 Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 7

DAT IS NIET EERLIJK

7 25/02/20 14:00

VEER-KRACHTIG

BLIK 3 1

Beluister het lied van Bløf.

DE STORM BLØF

Overal waar je kijkt, komt er geen eind aan het donker Overal waar je loopt, zakken je voeten steeds dieper en dieper weg in de grond

Alles verandert een keer, niemand blijft altijd dezelfde Alles wat hier nu gebeurt, drijft vroeg of later steeds verder en verder weg naar de zee

Refrein: Geef, geef de moed niet op Al stijgt het water snel en onverwacht Al lijkt de nacht zo lang Geef niet op Geef, geef de moed niet op De storm gaat ooit eens liggen Dit is wat je maakt tot wie je bent Geef niet op (3 x) De storm gaat ooit eens liggen

Geef, geef de moed niet op Al stijgt het water snel en Geef, geef de moed niet op Al lijkt de nacht zo lang

Refrein Geef nooit op

Overal om je heen komt er geen eind aan het donker Alles raakt kwijt in de storm, maar wie alles verliest vindt zichzelf op een dag weer terug als een mens

De regen slaat tegen de ruiten en vanbinnen stormt het net zo hard als buiten

Wat betekent ‘En vanbinnen stormt het net zo hard als buiten’?

Markeer de zinnen die duidelijk maken dat momenten van pijn en lijden je mee vormen als persoon.

Wat heeft dit lied te maken met het verhaal van Job?

JOB

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 8

25/02/20 14:00

Lees de tekst Voetstappen in het zand.

Op een dag droomde een man dat hij langs het strand wandelde, samen met de Heer. Tegen de blauwe hemel tekende zich zijn leven af. Altijd zag hij twee paar voetstappen in het zand, van hemzelf en van de Heer. Maar plots zag hij dat er op veel plaatsen maar één paar voetstappen te zien was. En net in de moeilijkste en droevigste tijden van zijn leven. Dat deed hem verdriet en daarom zei hij: ‘Heer, U hebt gezegd dat - als ik eenmaal besloot U te volgen - U dan de hele weg met mij zou gaan. Maar nu zie ik dat er juist in de moeilijkste tijden van mijn leven slechts één paar voetstappen is. Ik snap niet dat U mij juist op die momenten hebt verlaten.’ Toen antwoordde de Heer: ‘Mijn kind. Ik hou van jou en zou je nooit verlaten. In jouw momenten van strijden en lijden, daar waar je maar één paar voetstappen ziet, daar was Ik het die je droeg.’

Hoe reageert de man wanneer hij merkt dat er maar één paar voetstappen te zien is?

Wat is Gods rol in het verhaal?

Wat is het verband tussen dit verhaal en het verhaal van Job?

Bij wie kun jij terecht op moeilijke momenten?

Wie kan er bij jou terecht op moeilijke momenten?

Bekijk het fragment van Bethany Hamilton en beantwoord de vragen. a

Wat raakt je in het fragment?

Wat is voor Bethany belangrijk in haar leven?

Waarover dacht Bethany een maand voor de haaienaanval na?

BLIK 3 Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 9

VEER-KRACHTIG

9 25/02/20 14:00

Hoe dacht ze hierover na de aanval?

Hoe komt het dat Bethany kracht haalt uit haar geloof?

De titel van deze Blik is ‘Veer-krachtig’. Wat heeft dat te maken met het verhaal van Bethany?

Hieronder vind je enkele quotes van Bethany. Welke quote zou jou kracht geven in moeilijke momenten? Markeer en leg uit waarom.

God had een hoger plan voor mij. We moesten gewoon vertrouwen hebben en geloven.

Moedig zijn betekent niet dat je niet bang bent. Het betekent dat je je niet laat tegenhouden door de angst.

Het hoeft niet makkelijk te zijn, als het maar mogelijk is.

Ik haal mijn kracht uit mijn geloof. Als ik het ergens moeilijk mee heb, richt ik me tot God. En dat wil ik graag delen.

Als je struikelt, sta je gewoon weer op.

Waaruit put jij kracht als het moeilijk gaat? Heeft lijden zin?

TERUGBLIK

Vul deze woorden in op de juiste plaats in de zin. Kies uit: krachtbronnen - geloof - andere visie - vrienden - moeilijke periode - veranderen - kracht - God

Wanneer we een

tegemoet gaan in ons leven, moeten we vinden om door te gaan. Uit die periodes en de manier

waarop we ermee omgaan, leren we als mens. We een

Soms hebben we anderen nodig om

te vinden om verder te gaan. Die

anderen kunnen onze ouders, in hun

en krijgen

… zijn. Gelovigen vinden hun krachtbron en

JOB

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 10

25/02/20 14:00

GESTRIPT 1

Wie zien we afgebeeld? 2

Hoe kijkt de vrouw naar de man? Hoe is de houding van de man? Hoe ziet hij eruit?

Georges De la Tour, Job raillé par sa femme, 1620-1650

Welk deel van het verhaal van Job toont het schilderij? 5 6

Wat zou jij tegen Job zeggen?

Hoe zou jij reageren op de vrouw als je Job was?

GESTRIPT Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 11

11 25/02/20 14:00

L E G E I P S E D IN

Welke quote geeft jou altijd kracht?

Â©

Wat zou je willen onthouden/bewaren uit dit hoofdstuk?

Wie of wat is jouw krachtbron?

Wat doe/onderneem jij als je het moeilijk hebt?

Hoe kun jij een krachtbron zijn voor anderen?

IN DE SPIEGEL

Curieus_2_00_Hfst_Job_v3.indd 12

25/02/20 14:01

IN N VA ÂŠ

EVA

1 Ik wil graag in de ruimte reizen. akkoord

niet akkoord

2 Ik kan me de oneindigheid van het heelal voorstellen. akkoord

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 1

niet akkoord

3 Ik ben bezorgd om de toekomst van onze planeet. akkoord

niet akkoord

4 Ik zou het makkelijk vinden als ik enkel goed kon doen. akkoord

niet akkoord

25/02/20 13:56

BLIK 1

DA’S TOV

A Door de ogen van toen 1

Beluister het verhaal van de schepping. a

Schrijf bij elke foto de juiste dag.

Dag

Als jij het scheppingsverhaal schreef, zou je dan een andere volgorde nemen? Leg uit waarom wel of niet.

Welk gevoel had God na elke scheppingsdag? Verklaar dat gevoel.

Kleur het bolletje bij de dag waarop jij als schepper het meest trots zou zijn. Leg uit waarom.

EVA

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 2

25/02/20 13:57

Naar wiens beeld schiep God de mens?

Bekijk de foto van de mensen. Wie voldoet het best aan het beeld dat God voor ogen had?

Er was ook nog een zevende dag bij de schepping. a

Waarom maakte God van de zevende dag een bijzondere dag ?

Kleur het bolletje van de foto die volgens jou het best bij de zevende dag past. Verklaar ook waarom.

Op dag zes schiep God de mens.

CURIEUS!

Scheppingsverhalen Zowat elke cultuur kent wel een scheppingsverhaal. In Japan zijn het Izanagi en Izanami, twee goden die moeten trouwen en de aarde bevolken. De Braziliaanse indianen vertellen hoe de onverschrokken Moendoeroek op zoek ging naar de nacht. En bij de aboriginals in Australië speelt een geelgekuifde kaketoe de hoofdrol. Zowat overal op aarde waren mensen dus met dezelfde vraag bezig: Hoe is alles er gekomen? Wie of wat ligt aan de oorsprong van alles en dus ook van ons? En ook in de islam heeft men een soortgelijk scheppingsverhaal als de joden en christenen. In de Koran wordt de hemel in zeven lagen geschapen. Daarbij benadrukken ze de zorgvuldigheid en vrijgevigheid waarmee de Schepper te werk ging.

BLIK 1 Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 3

DA’S TOV

3 25/02/20 13:57

B Door de ogen van nu 1

Lees de tekst en beantwoord de vragen.

Het scheppingsverhaal op p. XXX is het eerste verhaal van Genesis, het eerste boek van de Bijbel. En toch is dat verhaal niet als eerste geschreven! Het werd waarschijnlijk pas geschreven in de zesde eeuw voor Christus, toen de rest van het Oude Testament al bestond. Maar hoe kwam dat? Wel, de joden leefden in ballingschap in Babylonië (het huidige Irak). Om ervoor te zorgen dat ze in dat vreemde land met een andere cultuur en godsdienst hun eigen geloof niet zouden vergeten, verzamelden hun priesters alle teksten. En ze rangschikten ze zoals ze nu ongeveer terug te vinden zijn in het Oude Testament. Merkten ze toen op dat ze geen scheppingsverhaal hadden en de Babyloniërs wel? We zullen het nooit weten. Maar een priester

besloot een lofdicht te schrijven voor God. Daarin schiep Hij de wereld in zeven dagen. Elke dag kreeg eenzelfde structuur met terugkerende zinnen. Een van de bijzonderste is: ‘En God zag dat het mooi en goed was.’ In het Hebreeuws, de taal waarin de Bijbel is geschreven, staat er gewoon TOV … Is dat niet tof? Om het scheppingsverhaal te begrijpen moet je het wereldbeeld van toen kennen. De mensen dachten dat de aarde een platte schijf op grote zuilen was. Erboven had God een koepel gemaakt waarbij Hij het water erboven

en dat eronder scheidde. Aan de koepel had God alle sterren, de zon en de maan gehangen. Onder de aarde was er de griezelige onderwereld, waar de duivel heerste. Dat wereldbeeld zou eeuwenlang standhouden. Pas

eeuwen later ontdekten ze dat de aarde rond is en dat de zon en maan niet aan een koordje hangen.

Verbind het woord met de juiste verklaring.

Hebreeuws voor ‘mooi gedaan’

Babylonië

Genesis

degenen die de teksten van het OT verzamelden

zesde eeuw v.C.

het scheppingsverhaal

TOV

het wereldbeeld uit de oudheid

platte schijf

het eerste boek uit de Bijbel

priesters

het land waar de joden toen leefden

lofdicht

tijd waarin het scheppingsverhaal geschreven werd

Wat is de kernboodschap die de priester gaf in het scheppingsverhaal?

Maak op een apart blad een schets van het wereldbeeld dat in de oudheid heerste.

EVA

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 4

25/02/20 13:57

Wat weet je over Darwin en Fibonacci? Lees de teksten en beantwoord de vragen. 1

2 Leonardo Fibonacci

Voor de Italiaan Fibonacci draaide alles om wiskunde. Hij stond op en ging slapen met getallen en berekeningen. In alles ging hij op zoek naar wiskundige logica. In de twaalfde eeuw ontdekte hij dat er in de natuur een getallenpatroon zit dat steeds terugkeert. Het patroon is 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13 … en hangt nauw samen met ‘de gulden snede’. Je ziet het patroon in dennenappels, ananassen, het menselijk lichaam en zelfs in de golven van de zee. De gelovige Leonardo zag daarin het bewijs dat de natuurverschijnselen er niet zomaar gekomen zijn, maar dat een intelligente Schepper er de hand in had.

Het scheppingsverhaal was voor velen dé waarheid. Toen de Engelsman Charles Darwin begin negentiende eeuw opperde dat plant, dier en mens het resultaat zijn van een eeuwenlange evolutie, zorgde dat dan ook voor een ongeziene schokgolf. Darwin beweerde zelfs dat de mens en de aap dezelfde voorouder hadden. Dat ging helemaal te ver! Zijn aanhangers, de evolutionisten, stonden lijnrecht tegenover de creationisten. Die bleven overtuigd dat de Bijbel de enige waarheid was. Hoewel er vandaag nog altijd creationisten bestaan, is de evolutietheorie algemeen aanvaard als de wetenschappelijk juiste.

Charles Darwin

a b

Markeer in tekst 1 wat Darwin ontdekte. De wereld is geen toeval. Het zit Welke fout maken creationisten? Duid aan. allemaal gewoon te geniaal in elkaar.  Ze vermengen godsdienstige met wetenschappelijke waarheid.  Ze geloven in God en willen Hem eren.  Ze maken eigenlijk geen fout, ook hun waarheid is evenwaardig.  Ze nemen het scheppingsverhaal letterlijk.

Markeer in tekst 2 wat Fibonacci ontdekte.

Denk je dat hij zich heeft laten leiden door zijn geloof of door de wetenschap? door zijn geloof

door de wetenschap

BLIK 1 Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 5

DA’S TOV

5 25/02/20 13:57

Bekijk vier filmpjes over de natuur. a

Kleur het bolletje bij de foto van het filmpje dat het meeste indruk op jou maakt.

Vink de uitspraken aan waarin je je kunt vinden.

Het laat me koud.



Het is wonderlijk



Het zit knap in elkaar.

mooi.



Het overstijgt de mens

Ik voel/zie hier God in.



Daar zit iets machtigs achter.



Ik vind het maar gewoon.

TERUGBLIK

Hoe kijken gelovigen en christenen naar de schepping?

Gelovigen en christenen denken wel/niet dat de wetenschappelijke verklaring van de schepping klopt.

EVA

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 6

25/02/20 13:57

VERKEERDE KEUZE

BLIK 2 CURIEUS!

Het klinkt vreemd, maar het scheppingsverhaal waarmee het Oude Testament begint wordt opgevolgd door ... nog een scheppingsverhaal. Dat is zo’n drie eeuwen ouder. Het komt uit de achtste eeuw voor Christus, maar mogelijk is het gebaseerd op een nog veel oudere versie.

Beluister het eerste deel van het tweede scheppingsverhaal uit de Bijbel. Waar of niet waar? Schrap de stelling als ze niet klopt.

God blies adem in de mens zodat hij

leefde.

God houdt van de mens, het is Zijn belangrijkste creatie.

God verbiedt de mens om de vruchten van de boom van goed en kwaad te plukken.

ren en vogels.

God geeft de mens het eeuwige leve

God boetseerde alle die

Lees de tekst van het tweede scheppingsverhaal uit de Bijbel en beantwoord de vragen.

Van alle dieren, die God gemaakt had, was de slang de sluwste. De slang zei tegen de vrouw: ‘Heeft God echt gezegd dat je van geen enkele boom in de tuin mag eten?’ De vrouw zei: ‘Wij mogen alle vruchten van de bomen

God schiep de vrouw omdat ze bij de man past.

in de tuin eten, behalve van de boom die midden in de tuin staat. Anders zullen we sterven.’ Maar de slang zei: ‘Je zult helemaal niet sterven! God weet dat je ogen dan zullen opengaan en dat je gelijk zult worden aan God, doordat je weet wat goed en kwaad is.’ Toen zag de vrouw de lekkere vruchten van die boom. Ze dacht: ‘Het zou toch ﬁjn zijn om te weten wat goed en kwaad is.’ Zij plukte een vrucht en at ervan. Ze gaf ook een stuk aan haar man die er ook van at. Nu gingen hun ogen open en zij ontdekten dat ze naakt waren. Daarom maakten ze kleren van vijgenbladeren. Toen zij rond de middag God in de tuin hoorden, verborgen ze zich voor God. Maar God riep de mens en vroeg: ‘Waar ben je?’ Hij antwoordde: ‘Ik hoorde U in de tuin. Maar ik werd bang omdat ik naakt ben; daarom heb ik mij verborgen.’ God vroeg: ‘Heb je soms gegeten van de boom die Ik verboden heb?’ De mens antwoordde: ‘De vrouw die U mij gegeven hebt, heeft mij een vrucht van die boom gegeven, en die heb ik gegeten.’ Toen vroeg God aan de vrouw: ‘Hoe kon je dat doen?’ De vrouw zei: ‘De slang heeft mij dat ingeﬂuisterd!’ Toen zei God tegen de slang: ‘Omdat je dit gedaan hebt, zul je voor de rest van je leven op je buik moeten kruipen en stof eten!’ Later noemde de mens zijn vrouw Eva, omdat zij de moeder geworden is van alle mensen. En God maakte kleren van huiden voor de mens en zijn vrouw. Dan zei God: ‘Nu de mens als een van Ons is geworden in de kennis van goed en kwaad, wil Ik vermijden dat hij ook plukt van de boom van het leven. Want dan zou hij eeuwig blijven leven!’ Daarom joeg God Adam en Eva uit de tuin. Genesis 3, 1-23 (Uit: De Bijbel in 1000 seconden)

BLIK 2 Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 7

VERKEERDE KEUZE

7 25/02/20 13:57

Markeer geel wat God de mens verboden had.

Voor welke keuze stond de mens?

Markeer rood wat er gebeurde toen de mens tegen Gods bevel inging.

Wat zou dat betekenen? Vink aan.  De mens zag hoe ‘klein’ hij was.  De mens zag welke gebreken hij had.  De mens zag dat hij helemaal niet God was.

Wie is volgens jou schuldig aan het negeren van Gods bevel? Verdeel de balk in vakken en schrijf er de naam bij.

Waarvoor staat de slang symbool? Markeer.

luiheid

een slecht geweten

belofte

woede

het kwade

kruiperigheid

valsheid

Markeer groen hoe God reageerde.

Waarom zou God zo reageren?

Markeer blauw hoe God de mens toch nog graag blijft zien

TERUGBLIK

Vul de zinnen aan. Kies uit: vrouwen - God - kunnen - werken - goede - mannen - eindig - willen - kwade

In het verhaal van de eerste mens staat Adam symbool voor alle alle

. De mens mag dan wel veel

maar hij zal nooit als

en Eva voor en

zijn. Het verhaal verklaart dat mensen moet en dat het leven van ieder mens

om zich te laten leiden door het

, maar ook door het

is. Elk mens heeft de keuze . Het

kwade komt niet van God.

EVA

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 8

25/02/20 13:57

BLIK 3 1

Lees onderstaand fragment uit het eerste scheppingsverhaal. a

LAUDATO SI

Markeer welke rol de mens heeft.

(...) ‘Zorg ervoor dat er overal op aarde mensen komen. Jullie moeten de baas zijn over de aarde. En ook over de vissen in de zee, over de vogels in de lucht en over alle dieren op het land.’ God zei ook: ‘Alle planten en bomen op aarde zijn voor jullie. Jullie mogen de zaden en de vruchten eten.’ Genesis 1, 28-29 (Uit: Bijbel in gewone taal)

De mens zal zijn kennis en vernuft gebruiken om alle problemen die er zijn op te lossen.

Bekijk de krantenkoppen. Waar handelt de mens volgens de opdracht van het scheppingsverhaal? Kleur het bolletje groen (wel), rood (niet) of geel (ik twijfel).

Welke drie interpretaties van de rol van de mens zijn correct? Duid aan.  De mens moet de aarde als een geschenk behandelen.  De mens mag volledig zijn zin doen met de aarde.  De mens moet de aarde respecteren.  De mens mag de aarde naar eigen goeddunken gebruiken.  De mens mag zijn kennis en kunde gebruiken in zijn voordeel.  De mens krijgt de aarde in bruikleen.

Bedrijf plant kweekappartement voor duizenden runderen en levert goedkoper vlees

Universiteit gebruikt dierproeven als laatste fase bij uittesten medicijn tegen zeldzame ziekte

Individueel in plastic verpakte groenten blijven langer vers en zorgen voor minder verlies

Braziliaanse boer brandt stuk regenwoud plat om in onderhoud van gezin te voorzien

Belg besteedt jaarlijks meer aan voer voor zijn huisdier dan een Afrikaans gezin aan eten

Kerncentrale beter voor het milieu: geen uitstoot van gassen, maar wel afval veilig stockeren

Post kan het aantal pakjes nog amper de baas: Belg koopt zich te pletter

BLIK 3 Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 9

LAUDATO SI

9 25/02/20 13:57

Paus Franciscus schreef in 2015 de encycliek Laudato Si. Kijk naar het filmpje en ontdek wat zijn voornaamste bezorgdheden zijn. a

Vul de ontbrekende woorden in.

Het is vijf voor twaalf voor

Het milieu en de

het

betalen de prijs van onze

We moeten dringend in

in plaats van ik-gerichtheid;

schieten.

rechtvaardigheid en

en nederigheid in plaats

zit ook in

ons

Liefde ervaren van de

geeft

vreugde.

. Dan worden wij de

van

een nieuwe wereld.

Leg uit waarom de brief van de paus over de mens en het milieu toch optimistisch is.

We kunnen alles doen als één

van een wegwerpcultuur.

Schrijf je eigen brief aan de wereld waarin je oproept om de juiste keuze te maken.

CURIEUS!

Encycliek Een encycliek is een heel belangrijke brief van de paus voor iedereen maar zeker voor de katholieken. De eerste woorden van de brief geven de kern ervan weer. ‘Laudato Si’ betekent: Geprezen zijt Gij.

TERUGBLIK

Wie wil de paus met de encycliek prijzen? Waarom spreekt de paus zich vanuit zijn geloof uit voor het milieu?

EVA

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 10

25/02/20 13:57

GESTRIPT 1

Wat zijn de dominante kleuren van het schilderij?

Hoe beeldt de schilder het paradijs uit?

Welke figuur zou je hier kunnen herkennen? Wat doet hij?

Wie zijn deze figuren?

Hoe gedragen ze zich ten opzichte van elkaar?

ÂŠ

Marc Chagall, Het paradijs, 1961

8 6

Wie zit hier onder de wolk? Wat doet hij/zij?

Welk dier zie je hier?

Wie staat achter de wolk? Wat doet hij/zij?

Welk moment in het scheppingsverhaal beelden de linker- en rechterkant van het schilderij uit?

GESTRIPT Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 11

11 25/02/20 13:57

Â©

L E G E I P S E D IN

IN DE SPIEGEL

Curieus_2_00_Hfst_Eva_v3.indd 12

25/02/20 13:58

Â© VA N IN

IN N ©

Peggy Batsleer Michaël Bartels Karolien De Decker Stephanie Jame

Wouter De Smedt

Bĳ de leerwerkboeken van Curieus vind je ook Ontdek het onlineleerplatform diddit! online materiaal op www.diddit.be. Vooraan in dit boek vind je de toegangscode, zodat je volop kunt oefenen op je tablet of computer. Activeer snel je account op www.diddit.be en maak er een geweldig schooljaar van!

ISBN 978-90-306-7656-0 564408

vanin.be

9 789030 676560

564408_01_CEP1_COV.indd 1,3 Curieus_2_00_Hfst_Elia_v5_PROEFHFST.indd 16

14/11/19 09:26