4
PROEFBUNDEL
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 1
14/11/19 09:23
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 2
14/11/19 09:23
N E G A R #GED 1 2 3
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 3
Wat herken je in deze foto? Wat vind je bijzonder aan deze ervaring? Wat is er nodig om dit te doen?
14/11/19 09:23
FOCUS 1
SELFMADE?
In de film Boyhood zien we Mason opgroeien van kind tot jongvolwassene, samen met zijn zus en gescheiden ouders. Tijdens die jaren zien we ook de tijd evolueren en hun onderlinge relaties veranderen. Opvallend is dat dezelfde acteurs hun eigen rol blijven spelen. Daarvoor moest de regisseur over een periode van twaalf jaar zijn filmmateriaal verzamelen.
1
Bekijk de drie fragmenten en beantwoord de vragen.
Fragment 1 De zesjarige Mason ligt op grasveld en staart naar de hemel. Moeder Olivia haalt Mason op van school. In de auto voeren ze een gesprek over huiswerk afgeven. Intussen zien we kinderen die spelen en met graffiti taggen. Masons zus Sam(antha) komt hem halen om naar huis te gaan, want het eten is klaar.
Fragment 2 Mason (tiener intussen) is in de foto-doka op school en gaat in gesprek met een leraar over wat hij later wil worden. De leraar wijst Mason op het belang van inzet, werkhouding en volharding, naast alleen maar talent om zijn doelen in fotografie te bereiken. Thuis, in de keuken, is hij in gesprek met zijn moeder, stiefvader en zus.
Fragment 3 Masons moeder is weer alleen en gaat verhuizen. In een restaurant discussiëren hij, zijn moeder en zus over wat ze zullen behouden of weggeven. Nu de kinderen gaan verder studeren, zegt moeder dat zij hen ‘uit het nest gaat duwen’ en dat zij hun verantwoordelijkheid moeten opnemen.
4
#GEDRAGEN
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 4
14/11/19 09:23
a
Wie zijn de belangrijkste personen in de fragmenten?
b
Op welke manier is er sprake van iemand anders ‘dragen’ of van ‘gedragen worden’?
c
Op welke manier wordt hier uitgewerkt dat ‘groeien als mens’ inhoudt dat je zowel jezelf vormt, als gevormd wordt met de hulp van anderen?
d
Wat bedoelt de moeder met de woorden ‘uit het nest duwen’?
e
Als je de groei van Mason over de drie fragmenten bekijkt, wat heeft hij zelf tot stand gebracht in zijn leven? En dankzij wie is hij geworden wie hij is?
FOCUS 1 Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 5
Selfmade?
5 14/11/19 09:23
2
Wanneer je jezelf vergelijkt met wie je vijf jaar geleden was, wat is er dan allemaal veranderd?
Plak hier een foto van jezelf van vijf jaar geleden
3
Hoe zie je jezelf over vijf jaar? Wat zal er veranderd zijn en wat wil je veranderd zien?
4
Waar heb ik die groei aan te danken? Dit heb ik zelf verwezenlijkt doordat ik …
Dit is er gekomen dankzij …
ZOOM
Elke mens groeit naar volwassenheid, naar wie zij of hij uiteindelijk zal en wil worden. Deze groei wordt bepaald door twee factoren: al wat zij of hij over heeft om te groeien enerzijds (wilskracht, overtuiging, inzet, uithoudingsvermogen, de wil om bij te leren …) en anderzijds wat zij of hij heeft meegekregen en overkomt (in de genen, omgeving, toevalligheden, relaties, talenten …). De eerste roept ons op om voor iets te gaan, de tweede om dankbaar te zijn voor al onze mogelijkheden.
6
#GEDRAGEN
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 6
14/11/19 09:24
FOCUS 2 1
NT
IK DRAAG JOU
Luister naar het Bijbelverhaal en de uitleg van de leerkracht.
Toen Jezus naar KafarnaĂźm was teruggekeerd, stroomden de mensen naar zijn huis. Vier vrienden brachten een lamme bij hem. Omdat zij door de vele mensen niet tot bij Jezus geraakten, gingen ze langs de achterzijde het dak op. Ze maakten een opening in het dak en lieten de lamme met touwen zakken. Toen Jezus hun geloof zag, zei Hij tot de lamme: 'Mijn zoon, jouw zonden zijn vergeven.' Er zaten enkele schriftgeleerden bij en die zeiden bij zichzelf: 'Wie denkt hij wel dat hij is. Alleen God kan zonden vergeven.' Jezus kende hun gedachten en zei: 'Wat is gemakkelijker, tot de lamme zeggen: Uw zonden zijn vergeven of: sta op, neem uw bed en loop? Maar om te tonen dat ik de macht heb Gods vergeving bij de mensen te brengen, zeg ik tegen de man: 'Sta op, neem uw bed en ga naar huis.' De lamme stond op, nam zijn bed en ging naar buiten. Iedereen stond versteld. Ze verheerlijkten God en zeiden: 'Zoiets hebben wij nog nooit gezien'.
Marcus 2, 1-12 (naar: Willibrordvertaling) Luc Blomme - Genezing van de lamme
2
Vul de Bijbelse betekenis aan van de onderstaande termen of uitspraken. a
Mensen met een ziekte of beperking:
FOCUS 2 Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 7
Ik draag jou
7 14/11/19 09:24
b
Vier vrienden:
c
Dragen en gedragen worden:
d
'Jouw zonden zijn vergeven':
e
‘Toen Jezus hun geloof zag’:
f
'Sta op':
CURIEUS!
Dit standbeeld staat bij de school Boy’s Town in Nebraska (VS). Deze school werd in 1917 gesticht door Father Edward Flanagan, die vond dat er dringend onderwijs moest worden georganiseerd voor kansarme jongeren met een moeilijke thuissituatie. De basisgedachte voor zijn project luidde dat hij ‘nog nooit een jongere ontmoet had die een slechte mens wou worden’. Elk kind heeft recht op een goede toekomst en verdient dus degelijk onderwijs. Daarbij helpen die jongeren ook elkaar. Daar verwijst het standbeeld naar: de ene jongen draagt een andere die het alleen niet aankan. ‘Is dat niet zwaar?’ vragen mensen langs de weg. ‘Nee hoor', antwoordt de jongen, 'hij is mijn broer.’
8
#GEDRAGEN
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 8
14/11/19 09:24
3
Luister naar het lied He ain't heavy, he’s my brother.
HE AIN'T HEAVY, HE'S MY BROTHER BOBBY SCOTT EN BOB RUSSELL
The road is long With many a winding turn That leads us to who knows where Who knows where But I'm strong Strong enough to carry him He ain't heavy, he's my brother So on we go His welfare is of my concern No burden is he to bear We'll get there For I know He would not encumber me He ain't heavy, he's my brother If I'm laden at all I'm laden with sadness That everyone's heart Isn't filled with the gladness Of love for one another It's a long, long road From which there is no return While we're on the way to there Why not share
And the load Doesn't weigh me down at all He ain't heavy he's my brother He's my brother He ain't heavy, he's my brother
a
Waar haalt de ik-figuur de kracht vandaan om de ander te dragen?
b
Waartegen moet hij opboksen?
c
Leg het verband met het evangelieverhaal van de lamme.
FOCUS 2 Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 9
Ik draag jou
9 14/11/19 09:24
4
Lees het interview en schrijf op de volgende pagina een opiniestuk aan de hand van de vragen.
'Dat mijn vader me niet is komen redden, was een belangrijk keerpunt' Toen Nic Sheff met een zware drugsverslaving kampte, schaamde zijn vader David zich ervoor. Maar toch koos hij ervoor om zijn verhaal in een boek te gieten, net als zijn zoon. En Felix van Groeningen koos ervoor om die boeken in een film te gieten. Het resultaat, Beautiful Boy, is het schrijnend schone relaas van een verwoestende verslaving. Steve Carell en Timothée Chalamet kruipen in de huid van vader en zoon Sheff; de laatste kampt met een stevige verslaving aan crystal meth, de eerste probeert uit te zoeken hoe hij zijn zoon kan helpen. Het resultaat is vaak pijnlijk, maar even vaak ook beeldschoon: Beautiful Boy toont zowel de verwoesting van de drugs als de onvoorwaardelijke liefde tussen vader en zoon. De Sheffs zijn dus door diepe dalen gegaan. Beautiful Boy toont hoe Nic steeds weer opnieuw zijn toevlucht zoekt in drugs, terwijl je op het gezicht van David de radeloosheid ziet groeien. 'Er is een tijdje geweest dat we bijna een jaar niet hebben gesproken, toen ik uit de afkickkliniek was gegooid en ervandoor was gegaan met een meisje dat ik daar had leren kennen', vertelt
Nic. 'We zijn weer beginnen te spreken, nadat ik Tweak had geschreven, en hij Beautiful Boy. We hebben elkaar ons boek opgestuurd, en voor mij was dat een openbaring, om te lezen wat mijn vader allemaal heeft doorworsteld, welke impact dat had op onze familie. En wat ik allemaal heb meegemaakt, heeft hem anders doen kijken naar waarom ik altijd weer terug naar de drugs greep.' David: 'In de VS is er een groot stigma verbonden aan mensen die een verslaving hebben doorworsteld. Ze worden snel veroordeeld door de samenleving. Toen Nic verslaafd geraakte, wilde ik niet dat hij het label van drugsverslaafde zou krijgen. En ik wilde niet de vader van een drugsverslaafde zijn. We hebben het zo lang mogelijk geheimgehouden. Dat was een erg pijnlijke periode.' Nic: 'De film herinnert me eraan hoe dicht ik bij het einde stond.' De omslag kwam er toen Nic in paniek naar zijn vader belde, nadat zijn vriendin een overdosis had genomen. Hij wilde terug naar huis komen, maar kreeg aan de andere kant van de lijn te horen dat er geen hulp zou komen. Een hartverscheurend moment, herinnert David zich. David: 'Ik voelde me verslagen, hopeloos. De telefoon afleggen was het moeilijkste dat ik ooit heb gedaan. Want het was niet wat ik wilde doen. Ik wilde in de auto springen om hem te gaan halen, maar als ik dat deed, zou het snel opnieuw slecht gaan. Ik heb die nacht niet geslapen, ik heb uren gehuild. We hebben geluk gehad. Nic is terug naar de afkickkliniek gegaan.' 'Op dat moment gebruikte ik heel veel', gaat zijn zoon verder, 'en als ik aan die periode terugdenk, zie ik vooral een grote waas. Maar die herinnering is heel helder. Niet omdat ik het gevoel had dat hij niet meer van me hield, of dat hij het opgaf. Ik begreep hem wel. Als je vader zegt dat hij je niet kan helpen, dan komt dat aan. Maar ik heb zijn zorg voor mij nooit in vraag gesteld. En ik heb inderdaad veel geluk gehad. Dat mijn vader me toen niet is komen redden, was een belangrijk keerpunt.' Naar: www.nytimes.com
10
#GEDRAGEN
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 10
14/11/19 09:24
a
Waar vind je sporen van ‘dragen’ en ‘gedragen worden’?
b
Waarom was het zo moeilijk om met deze situatie om te gaan?
c
Wat heeft de vertroebelde relatie tussen vader en zoon weer vlot gekregen?
d
Verklaar de laatste zin.
FOCUS 2 Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 11
Ik draag jou
11 14/11/19 09:24
5
Omschrijf in je eigen woorden de termen ‘draaglast’ en ‘draagkracht’ aan de hand van het Bijbelverhaal, het lied en het interview. Geef van elk ook een eigen voorbeeld. Je mag ook gebruikmaken van het Zoomkader onderaan de pagina.
6
Heb jij je al eens ‘gedragen’ geweten door vrienden?
7
a
Beschrijf de indruk die dit op jou heeft nagelaten: hoe heeft de andere jou gedragen?
b
Vond je jezelf een last? Hoe voelde dat aan?
Heb jij al eens anderen ‘gedragen’ wanneer zij in nood waren? a
Wat deed je dan?
b
Wat vond je toen lastig? Wat niet?
c
Moest je toen extra krachtig zijn om dit tot een goed einde te brengen? Wat hield die extra kracht in?
d
Hoe heeft jouw draagkracht zich verhouden tot de draaglast?
e
Hoe hebben die anderen daarop gereageerd? Wat heeft dat met jou gedaan?
ZOOM
Met draaglast wordt bedoeld al wat een mens moet meetorsen in het leven en wat hem zwaar kan wegen. De term draagkracht verwijst naar hoe sterk iemand is om die last te dragen. Iemand bijstaan en helpen kan zijn draagkracht verhogen (en dus zijn draaglast verlichten). Net zoals wij gedragen worden wanneer we het moeilijk hebben, kunnen wij anderen dragen wanneer zij het zwaar hebben.
12
#GEDRAGEN
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 12
14/11/19 09:24
FOCUS 3 1
IK WORD GEDRAGEN
Lees de tekst en beantwoord de vragen.
De kinderen van de adelaar Hoog op een berg is het nest van de adelaar. Met machtige wieken zweeft hij door de lucht. In zijn grote nest tussen de rotsen liggen zijn pasgeboren jongen. Zo hoog liggen ze veilig. Wie kan er bij komen? De kleine vogels piepen en weten niet beter of hun nest is de wereld. Totdat er één zijn kopje uitrekte en over de rand keek. Hij schrok. Verder dan het veilige nest is er een grotere wereld! En zo diep en ver is er nog van alles en beweegt er dit of dat! Vlug kroop hij terug en durfde niet meer te kijken. Langzaam werden hun pootjes en vleugels groter en sterker. En nu keken ook de anderen zo nu en dan over de rand. En ze zagen hun vader, de grote adelaar, zweven door de lucht. Ze wisten dat ook zij dit eens zouden doen. Toen kwam de dag dat ze een voor een op de vleugels van hun vader het nest uit werden gedragen. Zo zweefden ze veilig over de diepte, over rotsen en over bomen. Allen kregen ze een vlucht en kwamen weer terug in het veilige nest. Nu begrepen ze pas dat een vogel niet in zijn nest moet blijven, maar dat de wijde wereld en de grote diepte er voor hen is. En dat hun eigen vleugels hen kunnen dragen. Hun vader en moeder wisten, wanneer hun tijd gekomen was, dat hun vleugels sterk genoeg zouden zijn om zelf te leren vliegen. Toen gebeurde het tijdens een vlucht, dat vader adelaar het kleintje ineens losliet, zo maar in de lucht! Piepend van schrik fladderde de kleine adelaar. Hij sloeg heel hard met de vleugels maar toch viel hij omlaag. Maar zijn vader dook als een steen omlaag onder hem door. Dan spreidde hij zijn vleugels en ving ons kleintje op. Maar even later liet hij hem weer los en toen bewoog de kleine zijn eigen vleugels en bleef vliegen boven zijn vader. Hij kon het nu zelf! Het was of hij ineens groeide, hij voelde zich een grote adelaar! Daarna pakte vader adelaar het kleintje weer op. Hij bracht hem terug naar het nest. Toen kregen de anderen de beurt. Ook zij werden bang, fladderden, vielen bijna en werden weer opgenomen op de grote vleugels. De één na de ander ging op zijn eigen vleugels vertrouwen. Zo gebeurde het dat de kleine adelaars leerden vliegen. Ze waren niet meer bang voor de grote diepte. En eens zou de tijd komen dat ook zij een eigen nest zouden bouwen en hun bange kleine kindertjes op hun sterke vleugels dragen.
Bron: www.kuleuven.be
a
Markeer in je lievelingskleur de passages die bij jou vertrouwen weergeven en in een andere kleur de zinnen die angst en onzekerheid weergeven.
b
Welke rol speelt vader adelaar in beide gevoelens?
c
Werk een situatie uit je eigen leven uit waarop dit verhaal van toepassing zou kunnen zijn.
FOCUS 2 Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 13
Ik word gedragen
13 14/11/19 09:25
2
De Bijbelse auteur ervaart hoe God hem draagt en gebruikt daarvoor de onderstaande beeldspraak.
Die mij droeg, op adelaarsvleugels
OT
Die mij geworpen hebt in de ruimte En als ik krijsend viel Mij ondervangen met uw wieken En weer opgegooid Totdat ik kon vliegen op eigen kracht … Deuteronomium 32, 11 (vertaling: Huub Oosterhuis)
CURIEUS!
Deuteronomium is het vijfde boek in het Oude Testament en bevat enkele redevoeringen van Mozes, met daarin een geordend overzicht van alle wetten.
a
Omschrijf dit beeld in je eigen woorden en leg daarbij een verband met het verhaal van de adelaar.
b
Wat vind je van deze beeldspraak?
c
Waarom wordt dit beeld graag gebruikt om de term ‘geloven’ uit te leggen?
ZOOM
Een gelovige weet zich altijd gedragen, zelfs wanneer hij door iedereen verlaten lijkt. ‘Zich gedragen weten’ betekent het diepe geloof dat God je nooit zal laten vallen, wat er ook met je gebeurt. Dit ‘gedragen worden’ betekent niet dat je dan een luilekkerleventje kunnen gaan leiden, wel dat je weer krachten kunnen opdoen om dan, op eigen kracht, zelf het leven weer in te vliegen.
14
#GEDRAGEN
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 14
14/11/19 09:25
UITGELICHT
Bekijk het filmpje. 1
Hoe evolueert de zoon in het verhaal?
2
Hoe reageert de vader (en moeder) op de verschillende momenten (vergeet het heel kort fragmentje uit de kindertijd niet)?
3
Welke diepere betekenis hebben de woorden ‘Kom, eet’ en de gebroken rijstkom?
4
Welke elementen uit elke Focus van dit hoofdstuk herken je in het verhaal?
UITGELICHT Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 15
15 14/11/19 09:26
D L E E B D E E BR
Er was eens een man die plots stierf en aan de hemelpoort verscheen. God stelde hem voor om eens zijn hele leven samen te overlopen. 'Kijk, zei God, overal waar je geweest bent en geleefd hebt, zie je twee sporen. Het ene is van jou, het andere van Mij. Ik was je steeds nabij.' En dat was inderdaad zo. Maar hier en daar, juist op die momenten waar hij het moeilijk had gehad, zag hij maar één spoor. 'Ja, maar, die is goed zeg. Wanneer ik het moeilijk kreeg, zie ik maar één spoor! Daar liet je me in de steek! Van God had ik toch beter verwacht!' 'Op die momenten liet Ik je helemaal niet in de steek', zei God, 'op die momenten heb ik je gedragen …'
16
1
Hoe wordt God hier ervaren?
2
Welk beeld zou jij gebruiken om de dragende kracht in je leven weer te geven?
BREEDBEELD
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 16
14/11/19 09:27
Notities
CURIEUS Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 17
17 14/11/19 09:27
18
CURIEUS
Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 18
14/11/19 09:27
CURIEUS Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 19
19 14/11/19 09:27
Wouter De Smedt Peggy Batsleer MichaĂŤl Bartels Karolien De Decker Stephanie Jame
BÄł de leerwerkboeken van Curieus vind je ook Ontdek het onlineleerplatform diddit! online materiaal op www.diddit.be. Vooraan in dit boek vind je de toegangscode, zodat je volop kunt oefenen op je tablet of computer. Activeer snel je account op www.diddit.be en maak er een geweldig schooljaar van!
ISBN 978-90-306-7656-0 564408
vanin.be
9 789030 676560
564408_01_CEP1_COV.indd 1,3 Curieus_4_00_Hfst_Gedragen_v5_PROEFHFST.indd 20
14/11/19 09:27