1.3 Hoe worden gladde spieren aangestuurd?

Dwarsgestreepte spieren staan onder invloed van de wil. Een dwarsgestreepte spier trekt samen als een impuls aankomt ter hoogte van de spiervezels waaruit ze is opgebouwd. Een impuls doet de dunne en dikke eiwitdraden over elkaar schuiven waardoor de spiervezels korter en dikker worden. Daardoor spant een spier op.

Omdat de pezen van de skeletspier vaak over gewrichten lopen, zorgt het opspannen van een spier voor de beweging van een lichaamsdeel.

Doordat een spier enkel kan samentrekken, zijn voor tegengestelde bewegingen andere spieren nodig. Die spieren noemen we antagonisten.

` Maak oefening 7 t/m 13 op p. 316 t/m 318. 1.3 Hoe worden gladde spieren aangestuurd? A Hoe zijn gladde spieren opgebouwd? A.1 Macroscopische bouw en voorkomen In gladde spieren zijn spiercellen georganiseerd in lagen omgeven door bindweefsel. Dat bindweefsel komt niet samen in pezen op het einde van de spier. Macroscopisch is een georganiseerde bouw zoals in een skeletspier niet waar te nemen. ©VAN IN

Waar in het lichaam komen gladde spieren voor?

1 In de afgebeelde organen komen telkens gladde spieren voor. Duid telkens de spier of spierlaag aan en omschrijf kort wat er gebeurt als die spier of spierlaag samentrekt.

Orgaan Wat gebeurt er als gladde spieren samentrekken?

slagader oog dunne darm huid ©VAN IN 2 Kun je nog andere voorbeelden geven van organen waarin gladde spieren aanwezig zijn?

Glad spierweefsel komt voor in het oog, in de huid, in de wand van holle organen en in vaten en buizen in het lichaam. Vaak treft men meerdere lagen aan waarbij de cellen in een andere richting georiënteerd zijn.

A.2 Microscopische bouw

In Labo 14 heb je al waargenomen hoe gladde spieren microscopisch opgebouwd zijn. Gladde spieren vertonen geen dwarse streping omdat de dunne en de dikke eiwitdraden niet sterk geordend zijn. Glad spierweefsel is opgebouwd uit spoelvormige cellen die elk één centrale celkern bevatten. Afb. 165 Glad spierweefsel is opgebouwd uit spoelvormige cellen. Gladde spieren zijn opgebouwd uit spoelvormige cellen zonder dwarse streping. In elke cel ligt één centraal gelegen kern. B Hoe ontstaat een onbewuste beweging? Gladde spieren worden, net als skeletspieren, aangestuurd door het zenuwstelsel. Ze staan echter niet onder invloed van de wil. Het samentrekken van gladde spieren gebeurt onbewust. Ter hoogte van de motorische eenheid krijgen de gladde spieren de nodige informatie om de werking van de inwendige organen te sturen. Wanneer gladde spieren een zenuwimpuls ontvangen, schuiven in de gladde spiercellen de dunne en de dikke eiwitdraden in elkaar waardoor de cellen korter en dikker worden en de spier samentrekt. ©VAN IN

BEKIJK DE VIDEO

dunne eiwitdraden dikke eiwitdraden

Afb. 166 Samentrekken van een gladde spiercel

Het deel van je zenuwstelsel dat al die automatische processen regelt, is het autonome zenuwstelsel. Het zorgt onbewust voor een dynamisch evenwicht in je lichaam. Gladde spieren worden niet alleen aangestuurd door het zenuwstelsel maar ook door hormonen. Zo staat de contractie van de baarmoeder onder invloed van het hormoon oxytocine dat een belangrijke rol bij de bevalling speelt. Oxytocine zorgt ook voor het samentrekken van de gladde spieren rond de melkkliertjes bij de borstvoeding. WEETJE Rekreceptoren in de baarmoeder worden geactiveerd. De groter wordende baby neemt alle ruimte in de baarmoeder in.

+Hersenen geven een signaal voor de afgifte van oxytocine. Oxytocine zorgt ervoor dat de gladde spieren van de baarmoeder samentrekken. + De weeën worden sterker tot de baby geboren wordt.©VAN IN