Lift 3 leerwerkschrift D (GO!) - deel 2 by VAN IN

Factuur

BALANS

€ =

AANBOD

VA N

BUY IT NOW

VRAAG

Lift3D GO_Front-Back cover.indd 1

Economische wetenschappen Bedrijfswetenschappen deel 2 Doorstroomfinaliteit GO!

08/11/2021 10:16

VA N

Lift3D GO_Thema 4.indb 1

Thema 4: De arbeidsmarkt

08/11/2021 08:12

VA N

THEMA

De arbeidsmarkt

Lift3D GO_Thema 4.indb 2

08/11/2021 08:12

NEXT LEVEL

STEP-UP

VA N

Onderzoek: arbeidsmarkt

LEVEL

Hoe grijpt de overheid in op de arbeidsmarkt?

p. 83

LEVEL

Hoe ontstaat er een onevenwicht op de arbeidsmarkt?

p. 51

LEVEL

Hoe komt een marktevenwicht op de arbeidsmarkt tot stand?

p. 6

STEP-IN

p. 4

Lift3D GO_Thema 4.indb 3

p. 109

08/11/2021 08:12

STEP-IN Bekijk de foto’s van verschillende werknemers. a

Welke jobs staan er op de foto’s?

Op de foto’s zie je werknemers in de Verenigde Staten, in België en in India. Welke foto is waar

VA N

genomen?

THEMA 4

STEP-IN

Lift3D GO_Thema 4.indb 4

08/11/2021 08:12

Duid de landen aan op de kaart. Markeer: a

de Verenigde Staten in het blauw,

België in het groen,

India in het oranje of rood.

VA N

In dit thema doorloop je drie levels waarin je leert … 1

hoe de arbeidsmarkt tot een marktevenwicht komt;

waarom de arbeidsmarkt zeker niet altijd tot een gewenst marktevenwicht komt;

dat de overheid probeert de arbeidsmarkt bij te sturen daar waar zich ongewenste effecten

voordoen.

Elk level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren. Daarin heb je de keuze. Ofwel onderzoek je hoe goed jouw gemeente het op de arbeidsmarkt doet,

THEMA 4

STEP-IN

ofwel onderzoek je hoe hoog de brutolonen in België zijn.

Lift3D GO_Thema 4.indb 5

08/11/2021 08:12

LEVEL 1 Hoe komt een marktevenwicht op de arbeidsmarkt tot stand? 1

Lees de verhalen van Inez en Koen.

INTRO

Inez: ‘Volgende maand word ik vijftien jaar. Ik zou tijdens de zomervakantie graag een studentenjob doen. Deze zomer kan dat voor het eerst. Na een gesprek met mijn ouders hebben we beslist dat ik op zoek mag naar een leuke job. Ik hoop om

als kinderanimator bij een vakantiepark in Peer

VA N

te werken, ook al hoorde ik van vrienden dat het loon voor jobstudenten daar niet zo hoog is.’

Koen: ‘Ik ben dit academiejaar aan mijn

masteropleiding Chemie begonnen en wil

deze zomervakantie weer een studentenjob doen. Ik doe dat al jaren maar dit jaar wil ik in Puurs-Sint-Amands aan de slag gaan, in

het labo van het farmaceutische bedrijf waar mijn vader werkt. Het is wel spijtig dat een jobstudent nog geen echt onderzoekswerk mag doen. Ik zie er wat tegen op om saaie routineopdrachten uit te voeren.’

Ook al vindt hij het werk saai, toch wil Koen de job doen. Waarom, denk jij?

Waarom zou Inez een job willen doen die niet zo goed betaalt?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 6

08/11/2021 08:12

Welke vakantiejob zou jij graag doen?

Hoeveel verdient zo een vakantiejob, denk je?

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe komt een marktevenwicht op de arbeidsmarkt tot stand? In dit level verschuift je focus binnen de economische kringloop van de goederen- en dienstenmarkt

naar de arbeidsmarkt. De vermogensmarkt wordt hier buiten beschouwing gelaten. Je leert hoe het marktevenwicht tot stand komt. Noteer op de invullijntjes in de economische kringloop een voorbeeld van de desbetreffende geld- of goederen- en dienstenstroom.

VA N

bv.

Gezinnen

bv.

Markt van consumptiegoederen en -diensten

Overheid

Arbeidsmarkt

bv.

Geldstromen

Buitenland

THEMA 4

Goederen- en dienstenstroom

Bedrijven

LEVEL 1

bv.

Lift3D GO_Thema 4.indb 7

08/11/2021 08:12

Explore 1— Hoe komt de vraag op de arbeidsmarkt tot stand?

Lees het artikel over seizoenarbeiders en beantwoord de vragen. a

Wie zoekt er werknemers?

In het artikel zoekt men specifiek seizoenarbeiders. Wat zijn dat?

Ken je nog een andere sector met seizoenarbeid?

Hoeveel bijkomende werkkrachten zoeken ze nog voor de maand mei?

VA N

Waarom trekt de fruit- en groenteteelt vooral werknemers uit het

buitenland aan en zijn Belgische werknemers minder enthousiast om bij de oogst te helpen?

Waarom verliep de zoektocht in het coronajaar 2020 extra moeilijk?

Op welke manieren zouden de fruit- en groentetelers meer potentiële Belgische werknemers kunnen

aantrekken?

Zou jij als fruit- of groenteteler evenveel mensen aannemen als je aanzienlijk meer moest betalen?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 8

08/11/2021 08:12

Gezocht: 25 000 seizoenarbeiders

Nu heel wat seizoenarbeiders door de coronamaatregelen niet naar

ons land kunnen afzakken, lanceert de overheid vandaag de website

VA N

helpdeoogst.be. ‘De sector heeft duizenden handen nodig om groenten en fruit te oogsten, te sorteren en in te pakken’, zegt Vlaams minister van Werk

en Landbouw Hilde Crevits (CD&V). Met de site wil VDAB vraag en aanbod op elkaar afstemmen. Op dit moment zijn er al een kleine 8 000 seizoenarbeiders actief in Vlaanderen, maar nog deze maand zal de vraag toenemen tot ongeveer 15 000. In mei zijn er zelfs 25 000 seizoenarbeiders nodig om de oogst voor groenten, fruit, planten en bloemen in goede banen te leiden. Met de nieuwe site wil de Vlaamse overheid niet alleen boeren oproepen om vacatures te melden, maar ook sollicitanten motiveren zich te melden. Bemiddelaars van VDAB moeten vervolgens vacatures en sollicitanten matchen. Wie interesse heeft in een job bij een boer in de buurt kan zich eenvoudig melden via de site. Naar: nieuwsblad.be, 2020-04-05

Wat past er in de tekst? Markeer.

In de economische kringloop zie je dat de bedrijven / gezinnen arbeid vragen. Ze hebben die nodig om te produceren / consumeren. Arbeid is voor bedrijven echter een inkomst / kost. Hoe hoger de inkomsten / kosten van arbeid, hoe minder interessant / interessanter het is om werknemers aan te werven. Bij lage

THEMA 4

LEVEL 1

lonen wordt er daarentegen veel / weinig arbeid gevraagd.

Lift3D GO_Thema 4.indb 9

08/11/2021 08:12

Het is niet altijd gemakkelijk en het vraagt veel energie om voldoende geschikte werknemers te vinden. Gelukkig staan bedrijven er in hun zoektocht niet alleen voor. Heel wat ondernemingen en organisaties bieden ondersteuning aan, zoals je op de volgende websites kunt zien. Verbind de advertentie met de juiste eigenschappen. a

Noteer het juiste type organisatie onder de naam. Kies uit: uitzendkantoor – selectiebureau – arbeidsbemiddelaar

Werft de organisatie zelf de kandidaten aan? Vink aan.

Is de organisatie een overheidsinstelling of een privéonderneming? Vink aan.

Combineer de organisatie met de juiste omschrijving.

NAAM

AANWERVING

IS EEN …

V&PR

zelf

overheidsinstelling

niet zelf

privéonderneming

OMSCHRIJVING

Zoekt werknemers om ze te laten werken bij

bedrijven die ze tijdelijk nodig hebben.

Startpeople

zelf

overheidsinstelling

niet zelf

privéonderneming

VA N

VDAB

overheidsinstelling

niet zelf

privéonderneming

Helpt bedrijven om vacatures bij een ruim publiek bekend te maken en verwijst mogelijke werknemers door naar werkgevers.

Neemt de hele aanwervingsprocedure voor z’n rekening en stelt de geschiktste kandidaten aan het bedrijf voor.

zelf

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 10

08/11/2021 08:12

VA N

In sommige gevallen zijn ondernemingen verplicht hun vacatures kenbaar te maken bij VDAB. Waarvoor staat de afkorting VDAB? Gebruik indien nodig het internet.

V&PR is niet enkel een selectiebureau maar ook een headhunter. Wat is dat? Gebruik indien nodig het

THEMA 4

LEVEL 1

internet.

Lift3D GO_Thema 4.indb 11

08/11/2021 08:12

Good to know Tegenwoordig combineren heel wat organisaties de rol van uitzendkantoor en van selectiebureau.

Ook voor de zoektocht naar studentenarbeid doen bedrijven vaak beroep op een externe organisatie. Via welk type van de bovenstaande organisaties vinden jongeren vaak hun eerste studentenjob?

Explore 2— Hoe komt het aanbod op de arbeidsmarkt tot stand?

Herlees de situatie van Koen en Inez uit de Intro.

Vanaf welk uurloon ben jij bereid om te gaan werken?

VA N

Bepaal welk uurloon jij minimaal wilt ontvangen om de job van Koen en Inez uit te oefenen. Kleur dat

vakje in in tabel 1 en 2.

Tip:

Neem een kijkje bij Action 7. Daar zie je wat je als jobstudent minimaal verdient.

Hoeveel leerlingen zouden voor elk uurloon bij de onderneming aan de slag gaan? Schrijf het aantal leerlingen onder het desbetreffende uurloon. Ga via het onlinelesmateriaal naar een onlinetool die je daarbij kunt gebruiken.

Forum

Zijn er veel leerlingen die de job voor een lager uurloon zouden uitoefenen dan jij?

En voor een hoger uurloon? Wat is telkens hun motivatie?

19,00

18,00

17,00

16,00

15,00

14,00

13,00

12,00

11,00

10,00

9,00

8,00

7,00

AANTAL KLASGENOTEN

THEMA 4

LEVEL 1

IN EURO

6,00

UURLOON

5,00

Tabel 1: Uurloon voor laboassistent zoals Koen bij het farmaceutische bedrijf

Lift3D GO_Thema 4.indb 12

08/11/2021 08:12

19,00

18,00

17,00

16,00

15,00

14,00

13,00

12,00

11,00

10,00

9,00

8,00

7,00

IN EURO

6,00

UURLOON

5,00

Tabel 2: Uurloon voor animator zoals Inez in het vakantiepark

AANTAL KLASGENOTEN

Bereken het brutoloon van Inez die 10,00 euro per uur verdient. a

Maak de berekening voor het weekloon. Ga daarbij uit van een standaard 38 urenweek.

Hoeveel verdien je dan bruto op een maand die vier weken telt?

Bedrijven zoeken werknemers, maar wie is er een mogelijke werknemer? Bekijk alle inwoners van een klein eiland Northia in het midden van de Noordzee. Kan deze persoon – op basis van zijn leeftijd – arbeid aanbieden? Vink dan ‘Kan’ aan.

Wil deze persoon arbeid aanbieden? Vink dan ‘Wil’ aan.

Is deze persoon aan het werk? Vink dan ‘Doet’ aan.

VA N

kan

wil

doet

kan wil

y de bab 1 jaar

doet

d het kin 11 jaar

de kleuter 4 jaar

kan

wil

doet

doet kan doet

15 jaar

de scheepsjongen

THEMA 4

19 jaar

de st uden t 20 ja ar LEVEL 1

wil

de tiener

Lift3D GO_Thema 4.indb 13

08/11/2021 08:12

kan wil

kan

doet

wil doet

oetballe de profv 30 jaar

de net afgestudee

rde

kan

22 jaar

kan

wil

doet

kan wil de werkzoekende

doet

28 jaar

de bo

39 jaa

uwva

kker

de hu

VA N

isma n ar

32 ja

kan wil

kan

doet

wil

kan

doet

wil

de rentenier

doet

43 jaar

de boekhoud ster 50 jaar

de zelfstandige 47 jaar

kan

wil

doet

de gep

65 jaa

ension

eerde

kan wil doet

weling de eeu r 100 jaa

arde de beja 80 jaar

THEMA 4

LEVEL 1

kan

Lift3D GO_Thema 4.indb 14

08/11/2021 08:13

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er het document Correct gebruik van arbeidsmarktcijfers van VDAB. Je zult het de komende lessen meermaals moeten gebruiken. a

Vanaf welke leeftijd is iemand volgens jou arbeidsbekwaam? En tot welke leeftijd kan iemand volgens jou werken?

Hoe oud is de bevolking op arbeidsleeftijd volgens de (internationale) definitie die VDAB gebruikt?

Markeer de personen van Northia die volgens die definitie op arbeidsleeftijd zijn. Hoeveel personen zijn dat?

Hoe definieert VDAB de beroepsbevolking van een land?

VA N

Hoeveel werkenden telt Northia?

Wie zijn de niet-werkende werkzoekenden in Northia?

Behoort de rentenier tot de beroepsbevolking van Northia? Waarom (niet)?

Zijn er nog andere personen op arbeidsleeftijd die niet werken maar die ook geen job zoeken?

Hoe groot is de beroepsbevolking in Northia?

Hoe kunnen de rentenier of de huisman er misschien toch toe gebracht worden om een job te

THEMA 4

zoeken?

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 15

08/11/2021 08:13

Vul de lege vakken aan met de juiste omschrijving.

Bevolking

< 15 jaar

Bevolking op Totale bevolking

Niet-werkende werkzoekenden

arbeidsleeftijd (15-64 jaar)

Niet-actieve

(NWWZ)

bevolking op

arbeidsleeftijd

Wat past er in de tekst? Markeer.

Als je Northia achter je laat liggen en naar de economische kringloop kijkt, dan zie je dat de bedrijven /

VA N

gezinnen hun arbeid aanbieden. Arbeid is voor veel gezinnen de belangrijkste inkomstenbron / kost. Ondernemingen hebben de gezinnen nodig om te kunnen produceren / consumeren. Hoe hoger het loon, hoe minder interessant / interessanter het is om werk te zoeken. Bij lage lonen bieden ze daarentegen veel / weinig arbeid aan.

Explore 3— Hoe komt het marktevenwicht tot stand op een volledig vrije arbeidsmarkt?

Good to know

Men zegt dat iemand werk zoekt, maar theoretisch is het correcter te zeggen dat de gezinnen een inkomen zoeken. Het zijn de bedrijven die werk(krachten) zoeken.

De prijsvorming op een vrije arbeidsmarkt gebeurt op een gelijkaardige manier als op de goederen- en dienstenmarkt. In werkelijkheid is de arbeidsmarkt niet vrij en komt de overheid tussen. Dat merk je in de volgende Explore. Nochtans zijn er enkele gelijkenissen met de goederen- en dienstenmarkt. a

De hoeveelheid ‘q’ op de X-as is natuurlijk niet het aantal ‘stuks’ dat wordt gevraagd en aangeboden.

Wat is q dan wel op de arbeidsmarkt?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 16

Op de goederen- en dienstenmarkt staat de prijs in euro op de Y-as. Hoe heet de prijs op de arbeidsmarkt?

Welke elementen zijn er nodig om van een markt te spreken?

08/11/2021 08:13

Geef een definitie van de arbeidsmarkt.

Nu verken je de arbeidsmarkt aan de hand van het verhaal van Inez uit de Intro, m.a.w. de arbeidsmarkt van de kinderanimatoren. In de regio rond Peer zijn er meerdere vakantieparken. Bekijk hoe de vraag naar

kinderanimatoren eruitziet. Schrijf in het vakje op de q-as het aantal leerlingen uit je klas. Deel de as verder in.

Je kunt de assen eenvoudiger indelen door met een veelvoud

Tip:

van vier te werken.

bv. Als er 21 leerlingen in de klas zijn, dan schrijf je 24 in het vakje.

p (brutoloon in euro)

VA N

Graﬁek 1: Vraag naar kinderanimatoren

30,00 25,00 20,00

15,00 10,00 5,00

q (in WN)

Vul de tabel aan. Gebruik de curve van de grafiek.

17,00 14,00 9,00

AANTAL WERKNEMERS LEVEL 1

UURLOON IN EURO

THEMA 4

Lift3D GO_Thema 4.indb 17

08/11/2021 08:13

In de tabel zie je dat het aantal werknemers toeneemt als het loon daalt. Gaat het om de vraag- of aanbodcurve van arbeid? Verklaar.

Stel dat het uurloon van 4,00 euro naar 9,00 euro stijgt. Hoeveel minder werknemers zullen de vakantieparken rond Peer dan vragen?

Noteer de cumulatieve cijfers om het totale aanbod van arbeid bij elk uurloon te bepalen. Je moet dus telkens de aantallen van het uurloon en alle lagere uurlonen samentellen.

19,00

18,00

17,00

16,00

15,00

14,00

13,00

12,00

11,00

10,00

9,00

8,00

7,00

IN EURO

6,00

UURLOON

5,00

Tabel 3: Uurloon voor animator zoals Inez in het vakantiepark

VA N

AANTAL KLASGENOTEN CUMULATIEF CIJFER

Hoeveel klasgenoten zijn in totaal bereid om voor een uurloon van 15,00 euro hun arbeid aan te bieden? En wat bij 19,00 euro?

Geef in je eigen woorden weer wat de aanbodcurve van arbeid weergeeft.

Zet de punten uit tabel 3 uit op grafiek 1 en verbind ze met een vloeiende lijn. Schrijf er een A (van aanbod) bij.

Waar V en A elkaar snijden, bevindt zich het marktevenwicht. Duid het marktevenwicht aan met de

letter e.

Wat betekent dat marktevenwicht?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 18

Stel dat de bedrijven in de omgeving niet uit de kosten geraken bij dat uurloon en dus twee euro per uur minder betalen.

Hoeveel kinderanimatoren zullen de vakantieparken dan vragen?

08/11/2021 08:13

Hoeveel klasgenoten willen voor die prijs hun arbeid als kinderanimator aanbieden?

Bij dat loon is er dus een vraagoverschot / aanbodoverschot op de arbeidsmarkt van kinderanimatoren.

Wat moeten de vakantieparken die geen kinderanimator vinden voor het

gewenste uurloon doen om toch nog iemand te vinden?

Explore 4— Is de arbeidsmarkt volledig vrij? Good to know

VA N

In de vorige Explore zag je dat het spel van vraag en aanbod de prijs van arbeid (of beter: het loon) op de arbeidsmarkt bepaalt. Maar in tegenstelling tot de goederen- en dienstenmarkt wordt op de arbeidsmarkt met mensen gewerkt en is de loonhoogte ook afhankelijk van andere factoren.

Heb je al van priester Daens gehoord? Hij nam het aan het einde van de 19e eeuw op voor de fabrieksarbeiders in Aalst. Zijn verhaal werd neergeschreven door Louis Paul Boon, verfilmd door Stijn Coninx en tot musical omgevormd door Studio 100. Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk er een fragment uit de musical Daens. Welke wantoestanden worden in het fragment aangeklaagd?

Forum

Kun je de belangrijkste inkomstenbron, namelijk het inkomen uit arbeid, van de

meeste gezinnen zomaar aan het spel van vraag en aanbod overlaten?

Stel dat er op een vrije arbeidsmarkt veel mensen arbeid aanbieden maar slechts enkele bedrijven of

THEMA 4

LEVEL 1

industriëlen arbeid vragen. Welk risico houdt dat in?

Lift3D GO_Thema 4.indb 19

08/11/2021 08:13

Vakbonden en werkgeversorganisaties Doorheen de tweede helft van de 19e eeuw groeit bij werknemers het inzicht dat ze zich moeten verenigen om hun belangen te kunnen verdedigen. Ze richten vakbonden (syndicaten) op. Aan het begin van de 20e eeuw organiseren ook de werkgevers zich in werkgeversorganisaties. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt de verhouding tussen de werkgevers en de werknemers bepaald in het sociaal overleg. De vakbonden en de werkgeversorganisaties zijn de sociale partners, zij onderhandelen over

onder andere de loonhoogte, de minimumlonen, het aantal arbeidsuren ... Die afspraken worden vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten, de cao’s.

Lees het artikel over de loononderhandelingen en beantwoord de vragen. a

Markeer de twee sociale partners in het artikel.

Kunnen de vakbonden en werkgevers volledig zelf beslissen hoeveel loonopslag er komt?

VA N

Waarom is het sociaal overleg moeilijk?

Loononderhandlingen zitten muurvast

De regering had de sociale partners gevraagd om tegen 1 mei 2021 een akkoord te bereiken over hogere lonen. Maar ook in hun tweede overlegronde, en na een staking eind maart, zijn de vakbonden en werkgeversorganisaties er niet in geslaagd om een akkoord te bereiken. Volgens de wet op het concurrentievermogen, die erover waakt dat de lonen in België niet

meer stijgen dan in de buurlanden, is er ruimte voor een loonopslag van 0,4 procent. De vakbonden vinden dat echter veel te weinig en spreken van een aalmoes. Voor de werkgeversvertegenwoordigers is het te veel omdat ze in een crisis zitten omwille van corona. Bron: Tijd.be, 2021-05-01

Forum

THEMA 4

LEVEL 1

Hou een debat in je klas met drie partijen, nl. de regering, de vakbonden en de werkgevers. Probeer je eigen standpunten te verdedigen en tot een akkoord te komen over de loonopslag. Werk eerst in groepjes om je eigen belangen te verwoorden en om een antwoord voor te bereiden op mogelijke eisen van de tegenpartij. De rol van de regering is om alles in goede banen te leiden en de wet op het concurrentievermogen te verdedigen.

Lift3D GO_Thema 4.indb 20

08/11/2021 08:13

Het sociaal overleg gebeurt niet alleen op nationaal niveau, maar ook op niveau van de sectoren of ondernemingen. Je kunt zelf opzoeken wat de minimumlonen zijn in bijvoorbeeld de sector van de grootwarenhuizen, dat is PC 312 (paritair comité 312). Zoek op het internet : Twee factoren die de hoogte van het minimumloon bepalen voor werknemers in die sector.

Het minimumloon voor een 21-jarige werknemer.

VA N

Explore 5— Is loon de enige factor die speelt? Bekijk de afbeelding. Wat wordt er met die uitdrukking

bedoeld?

Op de arbeidsmarkt bepaalt niet enkel het loon of iemand voor jouw bedrijf wil werken. Bedrijven proberen op allerlei manieren werknemers aan te trekken. Kun jij enkele manieren

peanuts

you

get

monkeys!

THEMA 4

bedenken?

If you pay

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 21

08/11/2021 08:13

Voor de volgende opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, je informatiebron. Beantwoord daarna de vragen. Vink de gekozen optie aan. Optie 1: Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk het filmpje.

Optie 2: Lees aandachtig de onderstaande vacatures.

Wat bieden bedrijven bovenop het loon aan om werknemers aan te trekken? Geef minstens vijf

VA N

argumenten.

Ook voor de werkgever is het loon waarvoor de werknemer wil komen werken niet het enige dat telt.

THEMA 4

LEVEL 1

Wanneer is een werkgever bereid om een hoger loon te betalen?

Lift3D GO_Thema 4.indb 22

08/11/2021 08:13

IN VA N

Explore 6— Is er maar één arbeidsmarkt? 1

Het lijkt alsof er maar één arbeidsmarkt is, maar net als bij de goederen- en dienstenmarkt, is de

Bekijk de verschillende grafieken uit jobat.be met betrekking tot lonen.

De lonen in de grafieken zijn brutolonen. Wat wil dat zeggen? Kijk eerst naar de onderstaande grafiek.

THEMA 4

LEVEL 1

arbeidsmarkt een verzamelnaam voor veel deelmarkten.

Lift3D GO_Thema 4.indb 23

08/11/2021 08:13

Graﬁek 2: Mogelijke samenstelling brutoloon van 2 300,00 euro

Nettoloon € 1 500,00

€ 500,00

€ 300,00

Bedrijfsvoorheffing Sociale bijdrage

Hoeveel procent verdient iemand meer als enkel de factor die in de onderstaande situatie omschreven is, anders is?

Persoon A heeft een directiefunctie, persoon B werkt op de boekhouding.

Persoon A is een IT’er en persoon B is een administratief medewerker.

Persoon A werkt in de chemische sector en persoon B in de kleinhandel als kassierster.

VA N

Persoon A werkt in de hoofdstad en persoon B in Oostende.

Persoon A is een vrouw met meer dan 30 jaar werkervaring en persoon B is een man met meer dan 30 jaar werkervaring.

Waarom verdient iemand met een directiefunctie meer dan iemand op de werkvloer?

Waarom zou iemand voor een lager loon in West-Vlaanderen blijven werken als hij in Brussel meer

verdient?

Waarom zou een vrouw minder verdienen dan een man?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 24

08/11/2021 08:13

Graﬁek 3: Loon per sector (in euro)

Chemie- & farma-industrie

4 264,00

Energie & milieu

3 951,00

Bank & verzekeringen

3 781,00

Overheid

3 674,00

Elektronica & technologische industrie

3 600,00

Overige industriële sectoren Onderwijsvorming & wetenschappelijk onderzoek Studiebureau & engineering Productie van voeding en andere consumptiegoederen (FMCG) Telecom ICT & internet

3 578,00

Bouw

3 324,00

Gezondheidszorg

3 315,00

Socioculturele sector & non-profit

3 281,00

Logistiek transport & distributie Juridische dienstverlening notariaat & advocatuur Textielindustrie & mode Overige diensten aan ondernemingen en particulieren Land- en tuinbouw, veeteelt en visserij

3 244,00

Klein- en groothandel

2 995,00

Human resources

2 975,00

Media marketing & communicatie

2 938,00

Toerisme, sport en recreatie

2 914,00

Horeca

2 664,00

Andere sector

3 139,00

3 447,00 3 441,00 3 408,00

3 571,00

3 242,00

VA N

3 167,00 3 159,00 3 115,00

Bron: jobat.be

THEMA 4

LEVEL 1

Graﬁek 4: Mannen krijgen meer opslag (in euro)

Lift3D GO_Thema 4.indb 25

08/11/2021 08:13

Graﬁek 5: Loon per functiecategorie (in euro)

Management & directie

5 532,00 3 945,00 3 934,00

Wetenschappelijk onderzoek

3 699,00

Juridisch

3 695,00

Overheidsdiensten

3 627,00

ICT & internet

3 520,00

Financiën & boekhouding

3 519,00

Onderwijs, vorming & opleiding

3 439,00

Ingenieurswezen Research & development

Verkoop, sales

3 433,00

Advies & consultancy

3 357,00

Franchising & filiaalhouder

3 306,00

Productie & techniek

3 302,00

HRM & personeelsbeheer

3 259,00

Medisch & paramedisch

3 254,00

Logistiek, aankoop, distributie & transport

3 149,00 3 117,00 2 971,00

Vrije beroepen

2 935,00

Administratie & secretariaat

2 782,00

VA N

Marketing & communicatie

Maatschappelijke dienstverlening

Toerisme

2 749,00

Design, journalistiek & creatieve beroepen

2 720,00

Horeca

2 556,00

Andere functie

2 881,00

Graﬁek 6: Gemiddeld brutoloon in Brussel en per provincie (in euro)

Brussel 4 009,00

Vlaams-Brabant 3 409,00 Antwerpen 3 398,00

Oost-Vlaanderen 3 233,00

Limburg 3 156,00

West-Vlaanderen 3 133,00

In dit level maakte je kennis met Koen en Inez. Wie van hen kan het meest verdienen? Waarom?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 26

08/11/2021 08:13

Is de arbeidsmarkt homogeen, m.a.w. is de bepaling van het loon hetzelfde voor alle soorten arbeid?

De arbeidsmarkt is de plaats waar de vraag naar en het aanbod van arbeid elkaar ontmoeten en waar, na het uitwisselen van informatie en onderhandeling, wordt overeengekomen om voor een loon arbeid te leveren. De vraag op de arbeidsmarkt gaat uit van de bedrijven. Zij zoeken werkkracht om producten

TO THE POINT

te produceren en diensten te leveren. Het

VA N

loon dat de bedrijven daarvoor betalen, is een kost die ze onder controle moeten houden.

De vraag naar arbeid kent grafisch een dalend verloop. Hoe hoger het uurloon, des te lager de gevraagde hoeveelheid arbeid. In hun

zoektocht naar de geschikte persoon voor

de job kunnen bedrijven zich laten bijstaan.

Via de arbeidsbemiddelaar zoals VDAB

hebben bedrijven toegang tot de gegevens van heel veel werkzoekenden. Werkgevers kunnen het sollicitatieproces door een selectiebureau laten doen. Headhunters schuimen dan weer de markt af op zoek naar de geschikte kandidaat. Om een tijdelijke arbeidsbehoefte te vervullen, kan een bedrijf arbeidskrachten huren via een uitzendkantoor.

Gezinnen bieden hun arbeid aan op de arbeidsmarkt. Internationaal worden burgers van 15 tot en met 64 jaar tot de bevolking op arbeidsleeftijd gerekend. De beroepsbevolking vormt een deel van die groep en is samengesteld uit alle personen die hun arbeid aanbieden, ongeacht of ze al dan niet een job hebben gevonden. De beroepsbevolking omvat dus zowel de werkenden als de niet-werkende werkzoekenden. Door hun arbeid aan te bieden op de arbeidsmarkt verwerven de

gezinnen een inkomen om hun uitgaven te financieren. Op een vrije arbeidsmarkt komt het loon tot stand, daar waar de aangeboden en gevraagde hoeveelheid aan elkaar gelijk zijn. Een loon boven dat evenwichtsniveau leidt tot een vraagoverschot. Een lager loon leidt tot een aanbodoverschot. Het marktmechanisme duwt het loon automatisch terug richting het evenwicht. Dat mechanisme verloopt gelijkaardig met dat op de productmarkt. Naast het loon zijn er nog andere factoren die bepalen of een werkgever voor die bepaalde

THEMA 4

bepalend voor de keuze van een job.

LEVEL 1

werknemer kiest. Dat geldt ook in de andere richting. Ook voor de werknemer is niet enkel het loon

Lift3D GO_Thema 4.indb 27

08/11/2021 08:13

Een vrije arbeidsmarkt levert te veel ongewenste effecten op. Het verhandelde goed op de arbeidsmarkt is immers de werkkracht van mensen en raakt aan de kern van hun leven. Daarom is de arbeidsmarkt sterk gereglementeerd. Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog wordt het kader waarbinnen de arbeidsmarkt werkt, bepaald in onderhandeling tussen de sociale partners: de vertegenwoordigers van de werknemers (vakbonden) en werkgevers (werkgeversorganisaties). In het sociaal overleg tussen de vakbonden en werkgeversorganisaties worden dan afspraken gemaakt over onder andere het loon. Die afspraken worden vastgelegd in collectieve arbeidsovereenkomsten of cao’s.

Door de afspraken die in het sociaal overleg gemaakt

worden, is de arbeidsmarkt sterk gereguleerd. Zo zijn er

in de verschillende sectoren minimumlonen afgesproken die afhangen van de functie, leeftijd, anciënniteit,

ervaring … Er zijn daarnaast afspraken rond het aantal uren dat gewerkt moet en mag worden, en nog heel

veel andere zaken. Al die afspraken zijn regelmatig het

voorwerp van onderhandeling aangezien de wereld en de arbeidsmarkt niet stilstaan.

VA N

De arbeidsmarkt is geen homogene markt waarop maar een goed ‘arbeid’ verhandeld wordt. In realiteit is de arbeidsmarkt een verzameling van

deelmarkten die ingedeeld wordt op basis van de sector, de regio, de functie en de ervaring die gezocht wordt, bijvoorbeeld de deelmarkt van de boekhouders in Brussel.

BEKIJK DE KENNISCLIP

Action 1— Hoe werkte de arbeidsmarkt in ‘t Kot? Schepen laden en lossen vraagt heel wat mankracht. Jarenlang trokken de dokwerkers in de Antwerpse haven elke dag naar ‘t Kot alvorens de werkdag te beginnen. Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk er de reportage van de allerlaatste dag in ‘t Kot. a

Wat gebeurde er in ‘t Kot?

Hoe zal het dokwerk in de toekomst geregeld worden?

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 28

08/11/2021 08:13

Vinden de betrokkenen in de reportage dat een goede zaak? Waarom (niet)?

VA N

Action 2— Welk loon komt tot stand? 1

Bekijk de grafiek met vraag en aanbod op de markt van luchtverkeersleiding. a

Benoem de vraag- en de aanbodcurve op de grafiek.

Welk marktevenwicht komt op de markt van de luchtverkeersleiding tot stand?

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk er het filmpje. Waarom denk je dat luchtverkeersleiders

THEMA 4

LEVEL 1

zoveel verdienen?

Lift3D GO_Thema 4.indb 29

08/11/2021 08:13

12 000,00 10 000,00 8 000,00 6 000,00 4 000,00 2 000,00

p (brutoloon in euro)

Graﬁek 7: Arbeidsmarkt luchtverkeersleiders

100

120

VA N

q (in WN)

Lees de situatie op de arbeidsmarkt van postbodes.

Op de markt van postbodes worden bij een brutomaandloon van 1 700,00 euro maar 600 kandidaten gevonden. Als dat loon met 1 000,00 euro stijgt, dan vindt de post 3 000 extra kandidaten bovenop de bestaande 600. Bij een brutoloon van 2 100,00 euro wil de post © Frankvr / Shuttersto ck.com 2 800 postbodes tewerkstellen. Bij een hoger loon moet de post de rondes per postbode iets langer maken om de winstgevendheid te garanderen. Zo zullen er bij een brutoloon van 2 400,00 euro nog maar 2 200 postbodes nodig zijn volgens de plannen van de post.

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een rekenblad. Vul dat aan en maak een grafische

voorstelling van de situatie op de arbeidsmarkt van de postbodes.

Gebruik het stappenplan en de ICT-fiches.

STAPPENPLAN Stap 1:

Vul de cellen B4 tot B7 en C4 tot C7 aan met de gegevens uit de situatieschets. Let op, je kunt

THEMA 4

LEVEL 1

niet elke cel invullen. Stap 2:

Noteer de getallen volgens de NBN-normen: Gebruik een spatie als scheidingsteken na de duizendtallen, noteer het euroteken voor het getal en schrijf twee decimalen (ICT-fiche_R_06).

Stap 3:

Maak een spreidingsgrafiek van de vraag- en aanbodcurve op (ICT-fiche_R_29).

Stap 4:

Zorg dat de lege cellen bij de aanbodcurve geen gaten in je grafiek veroorzaken (ICT-fiche_R_35).

Stap 5:

Maak je spreidingsgrafiek op door je assen van pijlpunten te voorzien, extra rasterlijnen toe te voegen, je asbereik aan te passen, de gegevenspunten van je curven te halen (ICT-fiche_R_36).

Lift3D GO_Thema 4.indb 30

08/11/2021 08:14

Welk marktevenwicht komt op de arbeidsmarkt van postbodes tot stand?

Niet elke postbode die bij de post werkt, zal dat brutoloon ontvangen. Waarom niet?

Action 3— Waar werk je aan de beste voorwaarden? Good to know

Een goed loon is belangrijk, want een voldoende groot en stabiel inkomen maakt het

leven wat zorgelozer. Maar is je startersloon het belangrijkste of moet je al denken aan

eventuele toekomstige loonsverhogingen en groeikansen? En welke eventuele extra’s kun

VA N

je als werknemer verwachten? Ook dat zijn elementen om goed in de gaten te houden.

Ga naar het onlinelesmateriaal en bestudeer het document Correct gebruik van arbeidsmarktcijfers van VDAB. a

Bekijk het onderdeel ‘Grafieken’.

Bekijk de onderstaande grafieken. De gegevens op elke grafiek zijn correct. Toch kunnen er bij de grafieken heel wat opmerkingen gegeven worden. Beantwoord voor elke grafiek deze vragen.

Is het grafiektype geschikt om de gegevens weer te geven?

Verklaar waarom dat grafiektype (niet) geschikt is.

Welke bijkomende opmerkingen heb je bij de grafiek?

Graﬁek 8: Gemiddeld brutoloon in functie van geslacht

4 000,00

3 500,00

Brutoloon (in euro)

3 000,00 2 500,00 2 000,00 1 500,00 1 000,00

Vrouw

THEMA 4

Man

LEVEL 1

500,00

Lift3D GO_Thema 4.indb 31

08/11/2021 08:14

Grafiektype: Verklaring:

Graﬁek 9: Loonevolutie in functie van sector

10 000,00 9 000,00

Opmerkingen:

8 000,00

Brutoloon (in euro)

VA N

7 000,00 6 000,00 5 000,00 4 000,00 3 000,00 2 000,00 1 000,00

≤ 1 jaar

2-3 jaar

4-5 jaar

6-10 jaar 11-15 jaar 16-20 jaar 20-25 jaar 25-30 jaar

> 30 jaar

Aantal jaren werkervaring

Horeca

Chemie & farma

Totaal

Grafiektype:

Verklaring:

THEMA 4

LEVEL 1

Opmerkingen:

Lift3D GO_Thema 4.indb 32

08/11/2021 08:14

Graﬁek 10: Loon in functie van bedrijfsgrootte

3 900,00 3 700,00 3 500,00 3 300,00 3 100,00 2 900,00 2 700,00 2 500,00

1-9

10-49

50-199

Gemiddeld brutomaandloon (in euro)

4 100,00

200-499

500-999

> 1 000

VA N

Aantal werknemers

Grafiektype: Verklaring:

Opmerkingen:

Graﬁek 11: Percentage werknemers met extralegale voordelen

Mogelijkheid tot thuiswerken, 33 %

Geen van deze, 3 %

Onkostenvergoeding, 34 %

Bedrijfsvoertuig, 41 %

Eindejaarspremie, 74 %

Maaltijdcheques of maaltijdvergoeding, 71 %

Hospitalisatieverzekering, 64 %

Laptop, 46 %

THEMA 4

Pensioenplan of groepsverzekering, 53 %

LEVEL 1

Gsm, 46 %

Lift3D GO_Thema 4.indb 33

08/11/2021 08:14

Grafiektype:

Verklaring:

Opmerkingen:

VA N

Graﬁek 12: Gemiddeld aantal vakantiedagen

THEMA 4

LEVEL 1

Wetenschappelijk onderzoek Vrije beroepen Verkoop & sales Toerisme Research & development Productie & techniek Overheidsdiensten Onderwijs, vorming & opleiding Medisch & paramedisch Marketing & communicatie Management & directie Maatschappelijke dienstverlening Logistiek, aankoop & distributie Juridisch Ingenieurs ICT & internet HRM & personeelsbeheer Horeca Franchising & filiaalhouder Financiën & boekhouding Design, journalistiek & creatieve beroepen Andere functie Advies & consultancy Administratie & secretariaat

Lift3D GO_Thema 4.indb 34

08/11/2021 08:14

Grafiektype: Verklaring:

Opmerkingen:

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er alle cijfergegevens om de grafieken 8 tot en met 12 te hermaken.

Verbeter de grafieken rekening houdend met de opmerkingen.

VA N

Tip:

Let goed op de volgende zaken:

duidelijke aslijnen, waar nodig met pijlpunt,

de benaming van de assen,

voldoende rasterlijnen om de gegevens vlot te kunnen lezen,

een duidelijke grafiektitel.

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en submap voor elk level en geef die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals ‘Action_3_Grafieken_loon’.

Beantwoord de vragen met behulp van de grafieken. Noteer telkens in welke grafiek je het antwoord hebt gevonden.

Hoeveel procent hoger ligt het gemiddelde brutoloon van een man tegenover dat van een vrouw?

Met hoeveel procent stijgt het loon van een werknemer in de horeca als hij er meer dan 30 jaar actief

THEMA 4

LEVEL 1

is? Vergelijk dat met de stijging in de chemie- en farmasector.

Lift3D GO_Thema 4.indb 35

08/11/2021 08:14

Welke mogelijke oorzaken zie jij voor het loonverschil tussen kleine en grote bedrijven?

Naast je loon, krijg je bij heel wat bedrijven ook ‘extralegale voordelen’. Wat zijn dat?

Welk drie extralegale voordelen komen het vaakst voor in België?

In welke sector heb je het minste vakantiedagen?

Wat is het minimale aantal verlofdagen waarop je om het even waar recht hebt?

VA N

Welke tien wettelijke feestdagen zijn er in België?

Wil je het hele rapport van de arbeidsmarkt bekijken, ga dan naar het onlinelesmateriaal.

Action 4— Wat als overleg moeilijk loopt?

Lees het artikel over Makro en beantwoord de vragen. a

Waarover ging het conflict bij Makro?

Waarom levert het sociaal overleg niets op?

THEMA 4

LEVEL 1

Wat hebben de vakbonden gedaan toen het sociaal overleg volgens hen niets opleverde?

Lift3D GO_Thema 4.indb 36

08/11/2021 08:14

Zaterdag wordt er weer gestaakt bij winkelketen Makro, al is niet duidelijk in hoeveel van de zes vestigingen precies. Zeker is wel dat de winkels in Alleur en Lodelinsart, in Wallonië, dicht zullen blijven, zo kondigt de Franstalige vakbond CNE aan. Met de actie wordt geprotesteerd tegen het feit dat de directie geen ‘écht’ sociaal overleg wil opstarten over de besparingen binnen de groep.

De vakbonden willen daarover graag het sociaal overleg aangaan, met het afsluiten van een cao, bevestigt vakbondsafgevaardigde Stijn Vandercruysse van ACLVB vrijdag opnieuw. ‘Maar wat we niet willen, is gewoon gaan luisteren naar een voorstelling van de plannen van de directie.’ De afgelopen weken werd er uit protest al actiegevoerd in een aantal winkels, waarop de directie

de bonden dan weer verweet de confrontatie op te zoeken.

De jongste dagen vond er weer een vergadering plaats tussen directie en vakbonden, maar die zou niets hebben opgeleverd. ‘We worden steeds meer voor een voldongen feit geplaatst. De directie is al bezig haar plannen uit te rollen’, betreurt Vandercruysse.

VA N

De directie van Makro kondigde begin september aan dat ze een 100 à 200 tijdelijke contracten niet zou vernieuwen. Daarnaast kwam er ook een reeks commerciële wijzigingen in de zes Makrowinkels (Deurne, Eke, Machelen, Sint-Pieters-Leeuw, Alleur en Lodelinsart), waaronder de invoering van zelfscankassa’s.

Zaterdag dreigen er opnieuw stakingsacties bij Makro

Bron: nieuwsblad.be, 2020-11-09

Action 5— Aan de slag als werknemer of als zelfstandige?

Ewebsite van de federale overheidsdienst en beantwoord de vragen. Bekijk MORde

Good to know

Een arbeidsovereenkomst is een contract tussen de werkgever en de werknemer waarmee de werknemer zich verbindt om onder het gezag van de werkgever in ruil voor een loon arbeid te verrichten.

Verklaar volgende begrippen: werknemer:

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 37

08/11/2021 08:14

aannemer:

Welke van de bovenstaande personen is een zelfstandige?

Wat is een ambtenaar? Gebruik indien nodig het internet.

Wat is het grote verschil tussen de zelfstandige enerzijds en de werknemer en ambtenaar anderzijds?

Werken deze personen als zelfstandige, werknemer of ambtenaar? Kruis aan.

WERKNEMER

AMBTENAAR

VA N

ZELFSTANDIGE Koen Baetens, politieagent

Nancy De Grote, eigenares van Taxi Nancy

Jeanne Piens, uitbaatster van een snoepwinkel ‘Smos’ veiligheidsagent bij Safety First

Els Sterckx, juffrouw in basisschool De Akker Jos Welvaert, aardappelkweker Kobe Baert, kok in de Withoeve

Doortje Van Hoeck, secretaresse in een garage

Frankie Loosveld, administratief medewerker bij

THEMA 4

LEVEL 1

Cynalco Medics

Lift3D GO_Thema 4.indb 38

08/11/2021 08:14

IN VA N

Action 6— Hoe vinden vraag en aanbod elkaar?

Het is koffiedik kijken waar jij over acht jaar zult staan. Maar de kans is heel groot dat je op de arbeidsmarkt actief zult zijn. Dat kan als aanbieder van arbeid (als je bv. een (studenten)job zoekt) of als vrager naar arbeid (bv. als je als zelfstandige een bedrijf opricht en personeel nodig hebt). Een sollicitatie is zoals het zoeken van een goed lief. Je moet zorgen dat je in de zee van aanbiedingen opvalt. Als werkgever of als werknemer moet je de tegenpartij proberen te verleiden en beide partijen toetsen af of ze bij elkaar passen voor een arbeidsrelatie die bedoeld is om toch enige tijd te duren.

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 39

08/11/2021 08:14

Vul de tekst aan. Het hele verhaal begint bij de waarin kenbaar maakt, welk profiel hij zoekt. Hij kan die publiceren op de eigen website of hij kan inschakelen om de goede kandidaat

voor hem te zoeken. Mogelijk is de werkgever ook verplicht de jobaanbieding bij

te publiceren.

Als er heel gericht gezocht wordt, kan het zijn dat potentiële werknemers zelf door het bedrijf gecontacteerd worden. Meestal zullen de kandidaten echter een en

insturen waarin ze zichzelf

aanprijzen. Op basis daarvan beslist

welke kandidaten in

VA N

aanmerking komen. Als er specifieke kennis vereist is, dan kan de werkgever

organiseren om te checken of de kandidaat aan de vereisten voldoet.

Een beperkt aantal kandidaten zullen vervolgens uitgenodigd worden voor . Mogelijk wordt daar de knoop al doorgehakt om af te sluiten. Vaak neemt de werkgever de beslissing pas enkele

dagen later. De geselecteerde kandidaat krijgt dan telefoon met de vraag of hij nog steeds geïnteresseerd is. Net als bij het huwelijk moeten immers beide partijen

zeggen.

Om een goede kandidaat te kunnen strikken, moet het bedrijf de vacature bekendmaken. Als er intern geen geschikte kandidaten zijn, verschijnt er een vacaturebericht. Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er zeven tips van VDAB om een goed vacaturebericht op te stellen.

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk de vacature van Sedes.

a b

Voldoet de vacature van Sedes aan de opgestelde kwaliteitseisen? Geef voor elke tip een score op 5 (5 = perfect in orde, 0 = ontbreekt volledig). Schrijf kort de aandachtspunten op voor Sedes.

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 40

08/11/2021 08:14

TIP

SCORE

FEEDBACK

Heldere functienaam Korte bedrijfsvoorstelling

Jobvereisten

Aanbod bedrijf

Aanmoediging tot

Jobomschrijving

VA N

sollicitatie

Pimpen vacature

Voor welk bedrijf zou jij later graag werken en in welke functie?

Maak met een tekstverwerker een vacaturebericht op voor die job en zorg dat dat bericht voldoet aan de kwaliteitseisen van VDAB. Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 4.indb 41

08/11/2021 08:14

Als werkgever hoop je natuurlijk dat er veel kandidaten met een juist profiel reageren op je vacaturebericht. Stel dat op de vacature voor de productontwikkelaar onder andere deze reactie per

VA N

e-mail binnenkomt bij Sedes. Welke opmerkingen heb je bij deze kandidatuur?

Bericht

Opties

Van: Ralph Verborght voetballerke1995@hotmail.com

Verzonden: woensdag 4 november

Aan: info@sedes.be; info@mcproductions.be; sol@tkf.be; PTengineering@PTE.be; jobs@nmbs.be; info@strictlyforbidden.be; sol@creatof.be

Onderwerp: Sollicitatie

Geachte

Ik zou graag bij u werken. Hierbij vint u mijn cv. Ik kijk ernaar uit om op gesprek te mogen komen om mijn kandidatuur te verduidelijken. Met vriendelijke groeten

THEMA 4

LEVEL 1

Ralph

Lift3D GO_Thema 4.indb 42

08/11/2021 08:14

Als je solliciteert, stuur je een curriculum vitae naar het bedrijf of de organisatie waar je graag zou werken. Vaak stuur je een korte motivatiebrief mee waarom je bij die werkgever aan de slag wilt. Ook bij het opstellen van een cv geeft VDAB advies. Op de website vind je welke zeven zaken zeker in een cv dienen aan bod te komen. Jij bent adviseur bij VDAB. a

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk het curriculum vitae .

Voldoet het cv aan de opgestelde kwaliteitseisen? Geef voor elke tip een score op 5 (5 = perfect in orde, 0 = ontbreekt volledig). Schrijf kort de aandachtspunten op voor de sollicitant. ONDERDEEL Persoonlijke gegevens

SCORE

FEEDBACK EN TIP

Profiel

VA N

Studies en opleidingen

Ervaring

Talenkennis

Computerkennis

THEMA 4

LEVEL 1

Vaardigheden

Lift3D GO_Thema 4.indb 43

08/11/2021 08:14

Schrijf een cv voor een vacature die werd opgesteld door een klasgenoot. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je het moeilijk vindt om met een tekstverwerker aan de slag te gaan. Kies optie 2 als je best al sterk bent met een tekstverwerker. Vink de gekozen optie aan. Optie 1: Surf via het onlinelesmateriaal naar de website van VDAB en download het sjabloon. Optie 2: Vertrek vanuit een blanco document. Gebruik het stappenplan. a

Zorg dat je een cv maakt van een sterke kandidaat, maar dat er ook een element is waarmee je niet aan het profiel voldoet. Zorg ervoor dat alle elementen in je cv staan.

Mail je cv naar de klasgenoot en zet je leerkracht in cc.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

STAPPENPLAN Stap 1:

Voeg een titel toe met jouw naam en schrijf er curriculum vitae bij. Maak vervolgens een titeltje voor elk onderdeel van je cv: persoonsgegevens, opleiding, ervaring … Geef de titels van elk onderdeel dezelfde stijl (ICT-fiche_T_11).

Stap 2:

Voeg bij persoonsgegevens een foto van jezelf toe. Zorg dat je tekst mooi rond de foto loopt (ICT-fiche_T_24 en fiche_T_26).

Stap 3:

Geef bij opleiding en ervaring aan in welk jaar je waar gestudeerd of gewerkt hebt. Gebruik tabs

VA N

om gegevens mooi uit te lijnen (ICT-fiche_T_29).

Stap 4:

Werk bij talenkennis met een tabel, waarbij je per taal aankruist hoe groot je kennis (zeer goed,

goed, matig of noties / basiskennis) is. Hoe je een tabel invoegt en aanpast vind je op ICTfiche_T_15 en volgende. Als je dat wilt, kun je de randen van de tabel onzichtbaar maken.

Stap 5:

Werk waar mogelijk ook met opsommingen. Het zorgt dat je duidelijke structuur krijgt in je cv

(ICT-fiche_T_06).

Good to know

De laatste fase, na eventuele selectieproeven, is het sollicitatiegesprek. De werkgever is bereid om je persoonlijk te ontmoeten en tijd in jou te steken. Dat is een teken dat er zeker interesse is! Het komt er nu op aan je kwaliteiten en interesse voor de job in de verf

THEMA 4

LEVEL 1

te zetten. Bereid je steeds goed voor op een sollicitatiegesprek!

Lift3D GO_Thema 4.indb 44

08/11/2021 08:14

Om je kansen te maximaliseren is het cruciaal dat je je goed voorbereidt op het sollicitatiegesprek. Ga naar het onlinelesmateriaal en lees de dertien vragen die werkgevers volgens VDAB vaak stellen. a

Zoek online op welk loon je gemiddeld mag verwachten voor de job waarvoor je een vacature opstelde. Doe hetzelfde voor de functie waarvoor je een cv hebt

Functie in vacature:

Functie in cv:

opgesteld.

In je cv voorzag je een element dat afweek van het gezochte profiel van de vacature. Wat was dat?

Als de werkgever je naar dat element vraagt, wat zul je dan antwoorden?

Neem een sollicitatiegesprek af bij de klasgenoot die op jouw vacature solliciteerde. Doe dat als

VA N

volgt:

Vraag dat de kandidaat zich kort voorstelt.

Kies drie vragen uit de lijst van VDAB. Stel die aan de kandidaat.

Kijk waar het profiel van de kandidaat afwijkt van de vacature. Vraag hoe de kandidaat dat denkt goed te maken.

Zou je de klasgenoot die bij jou solliciteerde, aannemen? Waarom (niet)?

Good to know Heb je vragen bij je cv of voel je je niet zeker voor een sollicitatiegesprek? VDAB helpt je graag zodra het echte werk aanbreekt. De online sollicitatiecoaches lezen je cv na en

THEMA 4

andere vragen rond solliciteren.

LEVEL 1

geven je de kans te oefenen op je sollicitatiegesprek. Je kunt bij hen ook terecht met alle

Lift3D GO_Thema 4.indb 45

08/11/2021 08:14

Action 7— Hoeveel bedraagt het loon bij een studentenjob? MORE

OR De van een jobstudent kan het loon van de student niet zomaar bepalen. Voor studentenarbeid Mwerkgever bestaat er een afzonderlijke regeling maar net zoals voor een gewone job, zijn er ook per sector

minimumlonen. Is er geen afspraak per sector, dan gelden de algemene minimumlonen. Ga via het onlinelesmateriaal naar een overzicht van de geldende minimumlonen. Hoeveel bedraagt het

minimumloon voor een jongere van jouw leeftijd?

Good to know

Als je als jobstudent aan de slag gaat, moet je een aantal wettelijke grenzen respecteren.

Je mag slechts een beperkt aantal uren per jaar tegen de verminderde sociale bijdragen van 2,71 % (de solidariteitsbijdrage) werken.

Je moet de regels van je kinderbijslagfonds respecteren over het aantal uren dat je per kwartaal mag werken. Als je te veel verdient, is het mogelijk dat je belastingen moet betalen.

Als je te veel werkt, kan het zijn dat je ouders meer belasting moeten betalen omdat

VA N

je niet meer ten laste bent.

Surf via het onlinelesmateriaal naar de website van ‘Student At Work’, de overheidswebsite rond studentenarbeid. a

Vul het schema aan om met je studentenjob niet in de problemen te komen. GRENS

GEVOLGEN BIJ OVERSCHRIJDEN GRENS

Aantal uren dat je mag werken

Eigen belasting (max.

verdienen)

Belastingen ouders (max.

THEMA 4

LEVEL 1

verdienen)

Lift3D GO_Thema 4.indb 46

08/11/2021 08:14

Hoe ziet de loonberekening voor de jobstudent eruit? VOOR DE WERKNEMER

VOOR DE WERKGEVER brutoloon

–

solidariteitsbijdrage 2,71 %

+ =

– nettoloon

Good to know

Als jobstudent verschilt je nettoloon dus niet zo heel veel van je brutoloon. Daarom levert

het lagere brutoloon van een jobstudent toch vaak een hoger nettoloon op in vergelijking met

VA N

de vaste werknemers (die een speciﬁeke opleiding hadden en al heel wat ervaring hebben).

Action 8— Hoeveel verdien je in België?

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er het document Correct gebruik van arbeidsmarktcijfers van VDAB. Neem het deel over centrummaten erbij voor het beantwoorden van de volgende vragen. a

Hoe wordt het gemiddelde, in dit geval het gemiddelde loon, berekend?

Stel dat in het dorpje Ekspremier tien mensen wonen, waarvan er zeven werken en het volgende brutoloon verdienen:

Yves:

Sophie:

2 400,00 euro

Herman: 2 700,00 euro

Charles:

2 300,00 euro

Guy:

Elio:

9 600,00 euro

3 000,00 euro 2 500,00 euro

Hoeveel bedraagt het gemiddelde loon in Ekspremier?

Is het gemiddelde een interessante maatstaf om naar de inkomsten uit arbeid van het dorp te

THEMA 4

kijken? Motiveer.

LEVEL 1

Alexander: 2 000,00 euro

Lift3D GO_Thema 4.indb 47

08/11/2021 08:14

Levert de krantenkop op de volgende bladzijde je goede informatie op als je wilt weten of je een mooi loon verdient?

Welk maatgetal is volgens VDAB beter om een correct beeld te krijgen van het algemene loonniveau?

Hoe bereken je die?

Bepaal het mediane loon in Ekspremier.

VA N

Bekijk het nieuwsbericht van Jobat en beantwoord de vragen.

Good to know

In het nieuwsbericht van Jobat krijg je een ander beeld op het inkomen van de Belgen. Ze delen de inkomens op in decielen. Je komt dat begrip in de derde graad tegen als je de Lorenzcurve en Gini-index analyseert.

Het principe van een deciel is eenvoudig. Je neemt alle mensen die een loon ontvangen samen. De 10 % laagste verdieners zet je in de eerste groep. Je kijkt hoeveel de rijkste van die mensen verdient. Dat is de bovengrens. Dan neem je de volgende 10 % verdieners die het (tweede) minste verdienen. Zij verdienen allemaal meer dan de bovengrens van de eerste groep. Het inkomen van de rijkste uit die groep, vormt de bovengrens. Dat doe je voor alle groepen. Van de laatste groep is het weinig zinvol om een bovengrens vast te

leggen. The sky is the limit.

THEMA 4

LEVEL 1

Vul de tekst aan.

Van alle Belgische loontrekkers verdient er

In totaal verdient 10 % van de Belgen tussen 3 800,00 en

90 % van alle Belgen verdient minder dan

% minder dan 2 085,00 euro bruto. euro bruto. euro bruto.

Kun je uit de gegevens van Jobat ook het mediane loon afleiden?

Lift3D GO_Thema 4.indb 48

08/11/2021 08:14

Belg verdient gemiddeld 3 558 euro per maand NETTO

90 % verdient meer dan

2 085,00 euro

1 591,00 euro

80 % verdient meer dan

2 305,00 euro

1 648,00 euro

70 % verdient meer dan

2 550,00 euro

1 721,00 euro

60 % verdient meer dan

2 800,00 euro

1 827,00 euro

50 % verdient meer dan

3 100,00 euro

40 % verdient meer dan

3 400,00 euro

30 % verdient meer dan

3 800,00 euro

20 % verdient meer dan

4 400,00 euro

10 % verdient meer dan

5 350,00 euro

BRUTO

1 962,00 euro 2 090,00 euro 2 267,00 euro 2 530,00 euro

VA N

2 891,00 euro

Bron: jobat.be en hln.be, 2019-12-12

BREAKING NEWS

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan de vraagzijde op de arbeidsmarkt inhoudelijk en grafisch analyseren.

inhoudelijk en grafisch analyseren. 3

Ik kan het verschil tussen de bevolking van een land, de bevolking op arbeidsleeftijd en de beroepsbevolking toelichten.

LEVEL 1

Ik kan de aanbodzijde op de arbeidsmarkt

THEMA 4

Lift3D GO_Thema 4.indb 49

08/11/2021 08:14

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

4 Ik kan de werking van het spel van vraag en

aanbod op de arbeidsmarkt analyseren. 5 Ik kan aantonen dat de lonen en

arbeidsvoorwaarden op de arbeidsmarkt niet vrij tot stand komen, maar onderhevig zijn aan de afspraken van het sociaal overleg.

op de arbeidsmarkt wordt beïnvloed door minimumlonen.

7 Ik kan voorbeelden geven waaruit blijkt dat loon voor werkgevers en werknemers niet de enige factor is die speelt op de arbeidsmarkt. 8 Ik kan loonverschillen tussen de verschillende

6 Ik kan aangeven hoe het marktmechanisme

THEMA 4

LEVEL 1

VA N

deelmarkten van de arbeidsmarkt verklaren.

Lift3D GO_Thema 4.indb 50

08/11/2021 08:14

LEVEL 2 Hoe ontstaat er een onevenwicht op de arbeidsmarkt? 1

INTRO Af en toe zijn er vakleraars afwezig. De school gaat dan op zoek naar een vervanger om te zorgen dat je toch les krijgt. a

Waren er dit jaar in jouw school vaak vakleraars afwezig?

Was er dan telkens een vervanger?

VA N

Heb je de indruk dat de school

makkelijk goede vervangers vindt?

Denk je dat dat voor alle vakken even eenvoudig of even moeilijk is?

Surf via het onlinelesmateriaal naar de website van VDAB en raadpleeg er de cijfers van de vacatures in het secundair onderwijs.

Hoeveel mogelijke kandidaten zijn er voor de openstaande vacature?

Komt elke kandidaat in aanmerking voor de leraar die jouw school zoekt?

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 4

Waarom doen zich onevenwichten voor op de arbeidsmarkt?

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 51

08/11/2021 08:14

Explore 1— Is er voldoende aanbod van arbeid? Forum ’Op een dag vind je de job van je leven. En dan ben je weg natuurlijk.’ Zo klonk het in de

reclamecampagne van Jobat. Wat wordt daarmee bedoeld?

Ook de werkgever wil voor zijn vacature iemand aanwerven voor wie het ‘de job van zijn leven is’.

Werkgevers hebben echter soms moeite om bepaalde jobs in te vullen. Bekijk aandachtig de cartoons. Welk probleem stelt zich bij het aantrekken van goede arbeidskrachten? (De oorzaak vul je later aan.) Cartoon 1

VA N

Probleem:

Cartoon 2

Probleem:

Cartoon 3

THEMA 4

LEVEL 2

Probleem:

Lift3D GO_Thema 4.indb 52

08/11/2021 08:15

In de Intro zag je al dat secundaire scholen moeilijk leraars vinden. Is het dan onmogelijk om nog een leraar te vinden?

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk de brochure Correct gebruik van arbeidsmarktcijfers van VDAB. a

Hoe definieert VDAB een beroep zoals leraar?

Herbekijk de cartoons. Wat is de oorzaak van het tekort volgens VDAB?

Cartoon 1:

Cartoon 2:

Cartoon 3:

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk de lijst van knelpuntberoepen. Welke oorzaken zijn er voor

VA N

het tekort aan leraars secundair onderwijs?

Lees het artikel over knelpuntberoepen en beantwoord de vragen. a

Welk probleem stelt zich op de arbeidsmarkt?

Hoe heet een dergelijke arbeidsmarkt?

Het knelt overal

Technische beroepen vormen al meer dan tien jaar de hoofdmoot van de knelpuntberoepen. ‘Heel wat van die technische beroepen

vormen een probleem omdat er een tekort is aan technisch geschoolde

kandidaten. De arbeidsmarkt verandert in een razendsnel tempo waardoor de vaardigheden en kennis die nodig zijn, ook in sneltempo wijzigen’, klinkt het. ‘De knelpuntberoepenlijst geeft aan voor welke beroepen de krapte het sterkst voelbaar is, maar uit mijn gesprekken met werkgevers blijkt dat het zo goed als overal knelt’, zegt Wim Adriaens, gedelegeerd

THEMA 4

Bron: demorgen.be, 2020-02-07

LEVEL 2

bestuurder van VDAB.

Lift3D GO_Thema 4.indb 53

08/11/2021 08:15

Wat is het effect van zo een arbeidsmarkt op de groei van bedrijven?

Hoe kan een werkgever naast het bieden van een hoog loon er nog voor zorgen dat kandidaten voor

Krappe arbeidsmarkt

zijn bedrijf kiezen?

De evoluties in de vraag naar arbeid en in het aanbod van arbeid bepalen of een arbeidsmarkt krap of ontspannen is. Als het aantal jobs stijgt en het aantal beschikbare werkkrachten daalt, stabiel blijft of niet in gelijke mate groeit, wordt de arbeidsmarkt krapper. Als dat

VA N

fenomeen zich afspeelt op een deelmarkt, dan is er sprake van een knelpuntberoep.

THEMA 4

LEVEL 2

TEAM ZKT NWE COLLEGA (M/V/X)

Lift3D GO_Thema 4.indb 54

08/11/2021 08:15

Explore 2— Is er voldoende vraag naar arbeid? 1

De kans bestaat dat je op een bepaald moment in je leven geen werk hebt. Dat kan een bewuste keuze zijn of het kan je overkomen. a

Lees het verhaal van negen personen over hun professionele leven.

Duid in het schema aan wanneer ze aan de slag waren.

Domino houdt van muziek. Ze volgde een opleiding aan het Lemmensinstituut in Leuven. Ze werkt in een platenzaak die het populaire genre verkoopt. Eind mei 2020 gaat de zaak definitief over de kop. Domino beslist de klassieke toer op te gaan. Ze houdt immers niet van Clouseau, wel van Mozart en zo. In augustus 2020 gaat ze aan de slag bij Klara, de klassieke radiozender van de vrt, waar ze nu nog werkt.

VA N

Sacha is niet als alle anderen. Een vaste job is nooit iets voor hem geweest. Veel te saai, vindt hij. Goed geld verdienen vindt hij ook niet belangrijk. Pluk de dag! Dat gevoel zal bij hem nooit veranderen. Van december tot en met april verdient hij wat bij als snowboardleraar bij Skifriends. In juli, augustus en september geeft hij surfles bij BoardX. Daartussen heeft hij tijd om de wereld rond te reizen op zoek naar de perfecte surfgolf …

Sammy keek al van jongs af aan omhoog naar de blauwe lucht. Vliegen was altijd z’n ding. Als steward bij Brussels Airlines treft de crisis in de luchtvaartsector uiteindelijk ook hem. Hij verliest begin april 2020 zijn job. De crisis in de luchtvaartindustrie houdt hem aan de grond tot juli 2021. Hij vindt een job bij Wizair nu de luchtvaartsector uit het dal kruipt.

THEMA 4

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 55

08/11/2021 08:15

Annelies uit Sas van Gent in Zeeland wou graag als actrice aan de slag. Ze speelde meermaals de hoofdrol bij de amateurtoneelclub. Ze smeet zich volledig op acteerwerk en maakte haar secundaire studies niet af. Het mocht echter niet zijn. Elke auditie werd een flop. Ze vond tussen 2000 en 2016 nog een baan bij een bank, maar met de digitalisering was er geen behoefte meer aan een ongeschoolde loketbediende. Sindsdien zit ze thuis.

VA N

Loesje is archeologe van opleiding. Aangezien haar vriend drummer bij een bekende band is, reist ze mee Europa af. Ze heeft een halftijdse job die haar niet echt ligt maar wel te combineren is met haar nomadische leven. Ze leest drukproeven na voor een grote uitgeverij. Zodra ze bij een onderzoeksbureau aan de slag kan als archeologe, wil ze echter terug ergens vast gaan wonen.

Mia werkt als onderzoekster bij een groot petrochemisch bedrijf. Ze verdient er goed, maar mist in haar labo het sociale contact. Ze was in haar jeugd al een sociaal beestje in de jeugdbeweging. Ze beslist in een wilde bui haar job definitief op te zeggen. Vanaf juni 2020 zoekt ze een andere job. In juli heeft Mia het licht gezien. Het onderwijs is haar ding. Ze begint in september als lerares chemie. Na een schooljaar houdt ze het echter voor bekeken. In augustus begint ze weer bij haar oude werkgever.

THEMA 4

LEVEL 2

Bob werkt bij een klein bouwbedrijfje. Hij is er kraanman. Hij werkt er reeds jaren, maar in november 2020 gaat het mis. Doordat de grond onder de kraan verzakt, tuimelt de kraan in een bouwput. Kan de kraan gemaakt worden? Nou en of! Maar dat duurt wel even. In de maand november zit Bob thuis.

Lift3D GO_Thema 4.indb 56

08/11/2021 08:15

Tim houdt van het harde buitenleven, de boeren op hun velden, het binnenhalen van de oogst. Hij werkt elk jaar bij dezelfde wijnboer in Limburg. Dat doet hij als er extra handen nodig zijn in de maanden maart, april, mei en juni. Maar ook in september en oktober gaat hij helpen bij de oogst.

AUGUSTUS 2021

JULI 2021

JUNI 2021

MEI 2021

FEBRUARI 2021

JANUARI 2021

DECEMBER 2020

NOVEMBER 2020

OKTOBER 2020

SEPTEMBER 2020

AUGUSTUS 2020

JULI 2020

JUNI 2020

MEI 2020

APRIL 2020

MAART 2020

APRIL 2021

MAART 2021

Jan-Klaasen is trompetter. Trompet spelen is z’n leven en het enige dat hem interesseert. Alleen is er al jaren totaal geen werk meer voor trompetters, zeker niet nu er steeds meer professionele orkesten worden opgeheven. Hij heeft in oktober 2020 een korte opdracht gevonden van twee weken. Sindsdien zit hij weer thuis uit te kijken naar z’n droomjob in België of de buurlanden.

VA N

A Domino

B Sacha C Sammy D Loesje

E Annelies F

Mia

Klaasen I

Tim

THEMA 4

H Jan-

LEVEL 2

G Bob

Lift3D GO_Thema 4.indb 57

08/11/2021 08:15

Bijna al die mensen zijn op een bepaald ogenblik werkloos. Je kunt verschillende soorten werkloosheid onderscheiden op basis van de duur en de oorzaak. Ga naar het onlinelesmateriaal en neem er weer de brochure Correct gebruik van de arbeidsmarktcijfers van VDAB bij. a

Bestudeer de verschillende soorten werkloosheid.

Plaats de juiste definitie bij elke soort werkloosheid.

Vul de namen uit vraag 1 in bij de juiste soort werkloosheid. SOORT WERKLOOSHEID

DEFINITIE

NAAM

Conjuncturele werkloosheid Frictiewerkloosheid Seizoenwerkloosheid Verdoken werkloosheid

Structurele werkloosheid

VA N

Tijdelijke of technische werkloosheid

gevolge van een Werkloosheid ten arbij slecht weer … wa storing, schade, zelfde t later weer bij de de werknemer wa slag kan. werkgever aan de

Werkloosheid doord at de werknemer ac tief is in een sector wa ar er slechts geduren de bepaalde periodes in het jaar werk is.

Geen echte werkloosheid, aangezien

Werkloosheid ten gevolge van een vertraging van de econom ische activiteit in een land waardoor de pro ductie door bedrijven wordt teruggesch roefd.

Tijdelijke werkloosheid na het beëindigen

van een job waarbinnen de werknemer een

werknemer zou echter zonder werk zitten, als hij geen job onder eigen niveau had aangenomen.

F werkloosheid doordat Hardnekkige vorm van arbeidsmarkt niet op vraag en aanbod op de elkaar afgestemd zijn.

Indeling werkloosheid

THEMA 4

LEVEL 2

nieuwe job zoekt.

de werknemer wel aan het werk is. De

Werkloosheid wordt niet enkel naar duur en oorzaak ingedeeld, maar ook naar geslacht of leeftijd. Bij die laatste indeling verdient de jeugdwerkloosheid bijzondere aandacht.

Lift3D GO_Thema 4.indb 58

08/11/2021 08:15

Lees het artikel. Beantwoord daarna de vragen. Tot welke leeftijd worden werklozen bij de jeugdwerkloosheid geteld?

Hoeveel jongeren waren er in Vlaanderen in 2019 bij benadering werkzoekend?

Hoe is de jeugdwerkloosheid de laatste jaren geëvolueerd?

Welke verklaring is er daarvoor?

VA N

Sinds enkele jaren is het aantal werkloze jongeren sterk aan het dalen door een aantrekkende economie, en het feit dat jongeren langer studeren en dus later op de arbeidsmarkt komen.

Ook demografie speelt een rol. De huidige generatie 15- tot 24-jarigen is kleiner dan de vorige, de generatie babyboomers verlaat massaal de arbeidsmarkt en er zijn handen te kort om al die arbeidsplaatsen op te vullen.

‘De demografie speelt de jongeren van vandaag in de kaart’, zegt Joris Ghysels van VDAB. ‘Door de ouder wordende bevolking en de hogere scholingsgraad is het aandeel jongeren in het totaal aandeel werkzoekenden nog nooit zo laag geweest. Die daling is dus structureel.’

THEMA 4

LEVEL 2

Naar: standaard.be, 2020-08-21

Lift3D GO_Thema 4.indb 59

08/11/2021 08:16

Explore 3— Verschuift de vraag naar arbeid? De arbeidsmarkt is volop in beweging. Welke jobs zie je op de afbeeldingen 1 tot en met 5?

Welke foto’s horen bij elkaar? Combineer. 1

Wat is het verband tussen de foto’s van de linkerkolom en de rechterkolom?

VA N

Robots leggen koekjes op de band

Robot-

stofzuigers

kunnen zelfs dweilen.

Boodschappen kun je aan een automatische kassa afrekenen.

Meer en meer Belgen shoppen online.

3D-printers woning.

THEMA 4

LEVEL 2

bouwen een

Lift3D GO_Thema 4.indb 60

08/11/2021 08:16

Lees het artikel over automatisering. Welke ervaring heeft Hayat bij de bank en verzekeraar Argenta meegemaakt?

Er verandert heel wat op de werkvloer. Dat kunnen Hayat Ettarahi (31) en Deen Ovart (34) getuigen. Zij zijn beiden aan de slag bij het departement verzekeringen in het hoofdkantoor

van Argenta in Antwerpen. Elf jaar geleden begon Hayat Ettarahi als dossierbeheerder. ‘Mijn job zag er toen helemaal anders uit dan nu’, steekt ze

meteen van wal. ‘Als dossierbeheerder voerde je hoofdzakelijk administratieve taken uit. Nu werk je veel actiever mee

aan allerlei projecten. Je kunt mee ideeën tot verbetering

aanbrengen en meewerken aan het verbeteren van processen.

Je hebt veel meer input. Pakweg nog twintig procent van de tijd

besteed ik aan administratieve taken, de rest werk ik aan projecten’,

getuigt ze. ‘Mijn job geeft mij op die manier veel meer uitdaging en voldoening. Input kunnen

VA N

geven en zien dat dit resultaat oplevert, zorgt voor een grote meerwaarde. Als ik alleen nog de job zou moeten doen zoals tien jaar geleden, denk ik niet dat ik nog als dossierbeheerder zou werken’, geeft ze grif toe.

‘We zijn op dat vlak volop in transitie’, pikt Deen Ovart in. Hij coördineert voor het departement verzekeringen een nieuw investeringsproject dat net is opgestart. ‘Administratieve taken worden meer en meer geautomatiseerd,

de medewerkers leveren nu toegevoegde

waarde op andere domeinen. Zo kunnen zij

bijvoorbeeld voor de meer complexe dossiers meer tijd uittrekken.’

Bron: gva.be, 2020-02-07

Forum

‘Er verdwijnen geen jobs door automatisering, wel jobtypes, zoals kassier of leraar.’ Ben je het daarmee eens? Waarom (niet)?

Welke profielen worden er meer gevraagd door de evoluties op de foto’s bij vraag 1?

THEMA 4

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 61

08/11/2021 08:16

Good to know In de derde graad zul je leren dat de veranderingen die in het artikel door Hayat en Deen worden beschreven, een voorbeeld zijn van ‘creatieve destructie’. De bekende Oostenrijkse econoom Joseph Schumpeter omschreef dat als een constante verandering binnen de economische structuren waarbij oude industrieën worden vervangen door

nieuwe, efﬁciëntere technieken.

Niet alleen digitalisering en automatisering beïnvloeden de vraag op de arbeidsmarkt, ook de ontwikkeling van nieuwe producten en de toename van specifieke behoeften zorgt ervoor dat bepaalde profielen van werknemers beter in de markt liggen dan andere. Lees de krantenkoppen. a

Welk effect op de arbeidsmarkt verwacht je bij het lezen van elk van deze krantenkoppen?

Welke werknemers krijgen het alsmaar moeilijker om een job te vinden ten gevolge van die evolutie

VA N

op de arbeidsmarkt?

plussers in België

Alle hens aan dek voor vaccins tegen nieuwe pand emie

Steeds meer tachtig

De drone komt voor de MUG

E Domotica in volle opgang

THEMA 4

LEVEL 2

lp Belg zoekt sneller hu ndheid voor geestelijke gezo

Lift3D GO_Thema 4.indb 62

08/11/2021 08:16

Explore 4— Hoe meet je de gezondheidstoestand van de arbeidsmarkt?

Meten is weten. Waarom is het voor de overheid belangrijk om de arbeidsmarkt goed op te volgen?

Good to know

De arbeidsmarkt wordt door verschillende instanties opgevolgd, onder andere door

Eurostat (de statistische onderzoeksdienst van de Europse Unie of EU), de Nationale Bank van België en VDAB. Zoals je weet, werk je in dit thema met de methodiek van VDAB.

Als je cijfers met elkaar wilt vergelijken, werk je het best met de cijfers van eenzelfde bron. De berekeningsmethodes van de verschillende instanties verschillen soms. Als

VA N

je toch cijfers van verschillende bronnen vergelijkt, kijk dan zeker steeds na of de berekeningsmethode van de cijfers identiek is.

Kijk terug naar de kleine bevolkingsgroep op Northia, het eilandje in de Noordzee, waarmee je in Level 1 kennismaakte, en vul de cijfergegevens aan.

BEVOLKING

BEROEPSBEVOLKING

BEVOLKING MET JOB

WERKZOEKENDEN

Werk in drie (of zes) gelijke groepen om de indicatoren van de arbeidsmarkt te bespreken. a

Elke groep werkt aan het toegewezen thema.

Bestudeer aandachtig de infographic van je groep en beantwoord de vragen.

THEMA

Groep 1 (en 4)

Activiteitsgraad of participatiegraad

Groep 2 (en 5)

Werkzaamheidsgraad

Groep 3 (en 6)

Werkloosheidsgraad

Kijk vooraan in de brochure van VDAB om correct wiskundig af te ronden.

THEMA 4

Tip:

LEVEL 2

15-64 JAAR

Lift3D GO_Thema 4.indb 63

08/11/2021 08:16

Groep 1 (en 4) ACTIVITEITSGRAAD OF PARTICIPATIEGRAAD

De activiteitsgraad of participatiegraad geeft aan hoeveel procent van de bevolking op arbeidsleeftijd beroepsactief is, dat wil zeggen werkend of werkzoekend.

Vul de formule van de activiteitsgraad in. activiteitsgraad =

Bereken de activiteitsgraad van Northia. Rond af na de komma.

Zeg in je eigen woorden wat dat getal betekent.

VA N

Als je naar België en Vlaanderen binnen een Europese context kijkt, dan krijg je de volgende cijfers. Bekijk aandachtig infographic 1 en los de vragen op.

Hoeveel bedraagt de activiteitsgraad op de volgende plaatsen? EUROPESE UNIE

BELGIË

VLAANDEREN

Als de activiteitsgraad in België 69 % bedraagt, wat weet je dan over de overige 31 % van de Belgen

van 15 tot en met 64 jaar?

Is die activiteitsgraad van België en Vlaanderen hoog in vergelijking met het Europese gemiddelde?

THEMA 4

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 64

08/11/2021 08:16

Hoe is de activiteitsgraad de laatste jaren in België en Vlaanderen geëvolueerd?

Infographic 1: Activiteitsgraad bij mannen en vrouwen van 15-64 jaar

VA N

Bron: Statbel EAK, Eurostat LFS © VDAB Steunpunt Werk, 2019

Groep 2 (en 5)

WERKZAAMHEIDSGRAAD

De werkzaamheidsgraad geeft aan hoeveel procent van de bevolking op arbeidsleeftijd effectief aan de slag is.

Vul de formule van de werkzaamheidsgraad in.

werkzaamheidsgraad =

Bereken de werkzaamheidsgraad van Northia. Rond af na de komma.

Zeg in je eigen woorden wat dat getal betekent.

THEMA 4

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 65

08/11/2021 08:16

Als je naar België en Vlaanderen binnen een Europese context kijkt, dan krijg je de volgende cijfers. Bekijk aandachtig infographic 2 en los de vragen op.

Hoeveel bedraagt de werkzaamheidsgraad op de volgende plaatsen? EUROPESE UNIE

BELGIË

VLAANDEREN

Lees bij groep 1 het begrippenkader van de activiteitsgraad. Kan de werkzaamheidsgraad voor een

zelfde plaats en leeftijdscategorie hoger zijn dan de respectievelijke activiteitsgraad?

Is de werkzaamheidsgraad van België en Vlaanderen hoog in vergelijking met het Europese gemid-

VA N

delde? Doen België en Vlaanderen het goed?

Hoe is de werkzaamheidsgraad de laatste jaren in België en Vlaanderen geëvolueerd?

Infographic 2: Werkzaamheidsgraad bij mannen en vrouwen van 15-64 jaar

THEMA 4

LEVEL 2

Bron: Statbel EAK, Eurostat LFS © VDAB Steunpunt Werk, 2019

Lift3D GO_Thema 4.indb 66

08/11/2021 08:16

Groep 3 (en 6) WERKLOOSHEIDSGRAAD

De werkloosheidsgraad geeft aan hoeveel procent van de beroepsactieve bevolking effectief aan de slag is.

VDAB werkt voor het berekenen van de werkloosheidsgraad met de leeftijdscategorie van 18 tot en werkloosheidsgraad in. werkloosheidsgraad =

met 64 jaar. Voor deze opdracht werk je echter met de categorie 15 tot 64 jaar. Vul de formule van de

Bereken de werkloosheidsgraad van Northia. Rond af na de komma.

Zeg in je eigen woorden wat dat getal betekent.

VA N

Als je naar België en Vlaanderen binnen een Europese context kijkt, dan krijg je de volgende cijfers. Bekijk aandachtig de cijfers en los de bijhorende vragen op.

Hoeveel bedraagt de werkloosheidsgraad op de volgende plaatsen? EUROPESE UNIE

VLAANDEREN

Werkt Eurostat in de grafiek met de definitie van Lift van de werkloosheidsgraad of die van VDAB?

BELGIË

Als je het gemiddelde van de werkloosheidsgraad van Vlaanderen, Wallonië en Brussel neemt, dan is

THEMA 4

LEVEL 2

dat niet hetzelfde als de werkloosheidsgraad van België. Waarom niet?

Lift3D GO_Thema 4.indb 67

08/11/2021 08:16

Is die werkloosheidsgraad van België en Vlaanderen laag in vergelijking met het Europese gemiddelde?

Hoe is de werkloosheidsgraad de laatste jaren in België en Vlaanderen geëvolueerd?

VA N

Infographic 3: Werkloosheidsgraad bij mannen en vrouwen van 15-64 jaar

Bron: Statbel EAK, Eurostat LFS © VDAB Steunpunt Werk, 2019

Werk nu in drie (of zes) nieuwe groepen met in elke groep minstens een vertegenwoordiger van elke indicator. a

Bespreek de antwoorden die je voor jouw onderzochte indicator hebt gevonden.

Ga via het onlinelesmateriaal naar de website van Steunpunt Werk en zoek de cijfers van de laatste drie beschikbare jaren op. Noteer ze hier.

Hoe doen België en Vlaanderen het?

Motiveer je antwoord door de recente

THEMA 4

LEVEL 2

cijfers te gebruiken.

Lift3D GO_Thema 4.indb 68

08/11/2021 08:16

JAAR: EU

JAAR: B

Activiteitsgraad Werkzaamheidsgraad

Stel dat je in Nieuw-Zeeland een activiteitsgraad van 80 % en een werkloosheidsgraad van 5 % hebt. Bij het

Werkloosheidsgraad

Centrale Bureau voor Statistiek van Nieuw-

VA N

Zeeland vind je dat er in totaal 4 miljoen

inwoners zijn met een leeftijd van 15 tot en met 64 jaar. In totaal zijn er in Nieuw-

Zeeland 3 040 000 mensen aan de slag.

Bereken de Nieuw-Zeelandse werkzaamheidsgraad.

Hoe groot is de beroepsbevolking in Nieuw-Zeeland?

THEMA 4

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 69

08/11/2021 08:16

Bereken het aantal niet-werkende werkzoekenden in Nieuw-Zeeland.

Stel dat tien jaar later de totale bevolking op arbeidsleeftijd is gegroeid tot 5 miljoen en er 4,4 miljoen Nieuw-Zeelanders zich op de arbeidsmarkt aanbieden (al dan niet succesvol). Hoeveel bedraagt de

VA N

activiteitsgraad dan?

Ga opnieuw via het onlinelesmateriaal naar de brochure van VDAB. Lees de toelichting over het verschil

tussen procent en procentpunten.

Good to know

Procentpunten (ppn) geven een absolute wijziging van een percentage weer, procenten geven een relatieve wijziging weer.

Met hoeveel procentpunten is de activiteitsgraad over die tien jaar toegenomen?

Met hoeveel procent is de activiteitsgraad over die tien jaar toegenomen?

Stel dat de werkloosheidsgraad in dezelfde periode stijgt van 5 % naar 7,50 %. Hoeveel bedraagt de

LEVEL 2

THEMA 4

wijziging in procentpunten en procenten?

Lift3D GO_Thema 4.indb 70

08/11/2021 08:16

TO THE POINT Op een vrije arbeidsmarkt is er een marktevenwicht als de gevraagde en aangeboden hoeveelheid aan elkaar gelijk zijn. Maar de arbeidsmarkt is niet vrij en vraag en aanbod vinden elkaar niet altijd, wat

p (brutoloon in euro)

De arbeidsmarkt V

pe1

ervoor zorgt dat het marktevenwicht niet altijd

Zo kan het zijn dat er te weinig aanbod van arbeid is. Dat doet zich in de eerste plaats voor binnen bepaalde beroepscategorieën, de zogenaamde

bereikt zal worden.

qe1

q (in WN)

knelpuntberoepen. Er bestaat voor die profielen wel een

aanbod, maar de aangeboden hoeveelheid is te klein om aan

de vraag van de bedrijven te voldoen. Daarom is het voor een

werkgever lang zoeken naar een geschikte kandidaat. Als dat

WIJ WERVEN AAN

probleem zich voor heel veel beroepscategorieën voordoet,

VA N

dan spreken we van een krappe arbeidsmarkt. Mogelijk stelt zich een probleem aan de vraagzijde van de arbeidsmarkt. De gezinnen bieden in dat geval wel arbeid aan, maar er is nog geen werkgever gevonden die de aangeboden arbeid vraagt. Er is dan werkloosheid. In functie van de duur en de oorzaak van die werkloosheid is er sprake van seizoenwerkloosheid, frictiewerkloosheid, tijdelijke of technische werkloosheid, conjuncturele werkloosheid en structurele werkloosheid. Verdoken werkloosheid is geen echte vorm van werkloosheid. Het geeft wel aan dat iemand een functie vervult die eigenlijk niet bij zijn profiel past. Eigenlijk zou de persoon dus werkloos zijn, als hij niet met die minder gepaste job zou ingestemd hebben. Je kunt werkloosheid ook indelen op basis van leeftijdscategorieën. Zo vallen jongeren van 15 tot 24 jaar die hun arbeid aanbieden maar geen werk vinden, binnen de jeugdwerkloosheid. De vraag naar arbeid is niet constant. Er spelen heel wat processen die maken dat de vraag op verschillende deelmarkten structureel af- of toeneemt. Een van dergelijke processen is de digitalisering en automatisering. Daar zijn vaak de laaggeschoolde werknemers het slachtoffer van. Om de arbeidsmarkt goed te kunnen opvolgen zijn er verschillende indicatoren ontwikkeld. beroepsbevolking          * 100 Activiteitsgraad =  ________________________________ totale bevolking op arbeidsleeftijd

werkenden Werkzaamheidsgraad =  ________________________________   * 100        totale bevolking op arbeidsleeftijd NWWZ Werkloosheidsgraad =  _________________   * 100       beroepsbevolking De activiteitsgraad of participatiegraad meet het percentage van personen op arbeidsleeftijd die hun arbeidskracht aanbieden op de arbeidsmarkt en dus actief (willen) zijn. De werkzaamheidsgraad actief zijn. Werkzoekenden worden in dat percentage niet meegerekend. Tot slot is er de werkloosheidsgraad die weergeeft hoeveel procent van de mensen die hun arbeidskracht aanbieden

THEMA 4

op de arbeidsmarkt (de beroepsbevolking) spijtig genoeg geen werk vinden.

LEVEL 2

is een strengere maatstaf die kijkt hoeveel procent van de mensen op arbeidsleeftijd effectief

Lift3D GO_Thema 4.indb 71

08/11/2021 08:16

Action 1— Ken jij deze arbeidsmarktbegrippen? 1

Over welke arbeidsmarktbegrippen gaat het in deze artikels?

A Oud-werknemers uit de automobielsector zijn gegeerd. Een half jaar na de sluiting van werknemers opnieuw een job. De werknemers jonger dan 50 jaar hebben in

Opel Antwerpen had de helft van de ex-

61 procent van de gevallen opnieuw werk. In totaal werden 2 591 werknemers

ontslagen bij de sluiting van de Opelfabriek in Antwerpen. 1 295 van hen, ofwel 50

procent, hadden eind juni weer een job. In

februari was dat nog maar 36 procent. Ook

bij Ford Genk en Renault Vilvoorde vonden

Enkele specifieke beroepen vonden

bijzonder snel opnieuw werk. Zo kreeg

83,3 procent van de mensen die bij Opel

Antwerpen ‘bouwelektricien’ opgaf, al snel een nieuwe job.

de arbeidsmarkt, snel een nieuwe job.

Naar: nieuwsblad.be

VA N

heel wat werknemers die actief bleven op

Tegenover de positieve ontwikkelingen bij de

55-plussers staat een geleidelijke afname van de

beschikbaarheid van jongeren tussen 15 en 24 jaar.

Vandaag zoekt minder dan 30 procent van hen een

job op de arbeidsmarkt. De daling bij jongeren is in de eerste plaats te verklaren doordat steeds meer

jongeren studeren. Op zich is dat goed nieuws, een diploma verhoogt de kans op werk en verbetert de

loopbaanperspectieven. Maar ook in andere landen

groeit het aantal studenten, terwijl er toch gemiddeld meer jongeren op de arbeidsmarkt actief zijn.

THEMA 4

LEVEL 2

Uit: standaard.be, 2020-01-16

Lift3D GO_Thema 4.indb 72

08/11/2021 08:17

C ‘Er wordt altijd gezegd dat er door de modernisering jobs verloren zullen gaan. En dat is ook zo’, zegt Marc Lambotte, CEO van Agoria. ‘Maar tegelijk zorgt die nieuwe technologie ervoor dat er veel nieuwe banen bij komen. Voor elke job die er wegvalt, komen er 3,7 andere in de plaats.’ Aan de verlieskant zitten jobs in handenarbeid, in sectoren als landbouw, metaal- en houtindustrie. Die jobs worden vervangen door robots. Ook bureauwerk zoals in boekhouding wordt meer en meer gedaan door computers. Daar vallen dus jobs weg. Maar in de productie, transport en distributie en de bouw komen er jobs bij. De grootste toename zal zitten in de gezondheidszorg, Bron: vrt.be, 2019-05-22

diensten en onderwijs. ‘We zullen massaal moeten inzetten op omscholing’, zegt Lambotte.

Welk begrip van de arbeidsmarkt is hier omschreven?

BEGRIP

VA N

OMSCHRIJVING Het deel van de beroepsbevolking dat geen werk heeft Andere benaming voor activiteitsgraad Geen echte vorm van werkloosheid

Werkloosheid ten gevolge van een slecht draaiende economie

Verhouding tussen mensen met een job en de mensen

THEMA 4

LEVEL 2

tussen 15 en 64 jaar

Lift3D GO_Thema 4.indb 73

08/11/2021 08:17

Action 2— Bedreigt de situatie op de arbeidsmarkt de bedrijven?

Voor de volgende opdracht heb je de keuze. Kies, afhankelijk van je interesse, of je wilt werken met een krantenartikel (optie 1) of een filmpje (optie 2) over de gevolgen van de krappe arbeidsmarkt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Een krantenartikel over de situatie in

Optie 2

Welke organisatie trekt aan de alarmbel?

Welk type van onderneming wordt besproken?

Limburg

West-Vlaanderen

Een reportage over de situatie in

Welke organisatie trekt aan de alarmbel?

Welk type van onderneming wordt besproken?

VA N

LEVEL 2 THEMA 4

Met welk probleem kampen die firma’s en bij uitbreiding de hele provincie?

Gebruik enkele cijfers om je antwoord te

verduidelijken.

Hoe proberen zij dat te verhelpen?

Met welk probleem kampt die firma en bij

uitbreiding de hele provincie?

Hoe proberen zij dat te verhelpen?

Bedreigt de situatie op de arbeidsmarkt de bedrijven? Wat is jouw conclusie?

Lift3D GO_Thema 4.indb 74

08/11/2021 08:17

Action 3— Kun je de krapte op de arbeidsmarkt meten? MORE MORE

Good to know Werkgevers kunnen niet altijd even vlot goed personeel aanwerven. Economen spreken van een krappe arbeidsmarkt als het moeilijk gaat en van een ontspannen markt als het vlotter gaat. Omdat ‘meten weten is’, hebben economen een kengetal gezocht om spanningsindicator).

de krapte op de arbeidsmarkt uit te drukken: de spanningsgraad (spanningsratio of

Ga naar het onlinelesmateriaal en neem er nog eens de brochure Correct gebruik van arbeidsmarktcijfers van VDAB bij. Welke definitie vind je daar van de spanningsgraad?

Wat betekent een spanningsgraad van bijvoorbeeld 5?

Hoe hoger de spanningsgraad, hoe moeilijker / gemakkelijker de werkzoekende het heeft om een job

VA N

te vinden.

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een rekenblad met de getallen om de spanningsgraad sinds 2002 te berekenen. Begin met de cijfers van de totale arbeidsmarkt. Gebruik de ICT-fiches van rekenblad.

STAPPENPLAN

STAP 1: Bereken met een formule de spanningsgraad voor 2002 voor de totale arbeidsmarkt. STAP 2: Breid die formule uit naar alle jaren (ICT-fiche_R_40).

Zorg dat de spanningsgraad afgerond wordt tot twee cijfers na de komma.

Tip:

STAP 3: Herhaal dat voor de hooggeschoolden. STAP 4: Bepaal het grafiektype. Welk grafiektype is het geschiktst om die cijfers weer te geven? Waarom?

STAP 5: Zet beide cijferreeksen uit in een grafiek.

THEMA 4

STAP 7: Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

LEVEL 2

STAP 6: Benoem de grafiek, de assen en de curven. Zorg voor voldoende rasterlijnen (ICT-fiche_R_34).

Lift3D GO_Thema 4.indb 75

08/11/2021 08:17

Bespreek de evolutie van de totale spanningsgraad en van hooggeschoolden. Waarom zijn die verschillend?

Hoe komt het dat beide curven een grillig maar gelijkaardig verloop kennen?

VA N

Good to know

De spanningsgraad houdt geen rekening met de vereisten uit de vacatures en hun overeenstemming met het aanbod op de arbeidsmarkt. De evolutie van de indicator geeft wel een beeld van de situatie op de arbeidsmarkt.

Zoek op de website van VDAB de spanningsgraad van deze maand op. Wat wil dat cijfer in woorden zeggen?

Action 4— Hoe spartelde de arbeidsmarkt door de crisis? Lees het artikel over het effect van corona op de werkgelegenheid. Wat zijn Q2 en Q4?

Over welke indicator gaat het artikel? Wat geeft die indicator weer?

THEMA 4

LEVEL 2

Als de werkzaamheidsgraad in Q4 van 2019 65,30 % bedroeg, hoeveel bedroeg hij dan in Q2 van 2020?

Lift3D GO_Thema 4.indb 76

08/11/2021 08:17

Bereken hoe groot de Europese beroepsbevolking was in Q2 van 2020.

Hoe komt het dat het systeem van tijdelijke werkloosheid een grote ontslaggolf heeft vermeden?

Waarom is het effect van de coronapandemie veel groter bij jongeren dan bij de rest van de arbeidsmarkt?

VA N

Het overzicht van de werkzaamheidscijfers van Eurostat oogt weinig opbeurend. In het tweede kwartaal dook de werkzaamheidsgraad in 25 EUlidstaten omlaag in vergelijking met de laatste drie maanden van 2019. Alleen Malta (+0,8 procentpunt) en Duitsland (+0,1 procentpunt) bleven in het groen. België was met een daling van 0,9 procentpunt een middenmoter. Het EU-gemiddelde lag op -1,1 procentpunt. Estland bengelde met -3,8 procentpunten onderaan.

De echte slachtoffers van de pandemie zijn de jongeren. Door corona konden velen niet instromen op de arbeidsmarkt. De werkzaamheidsgraad voor die groep zakte met 2,1 procentpunten naar 31,20 procent. Enkel Duitsland tekende een stijging met 0,9 procentpunt op tot 49,40 procent. In België had in het tweede kwartaal amper 23,10 procent van de jongeren een job, een daling met 3,4 procentpunten. Bron: tijd.be, 2020-11-18

LEVEL 2

Bron: Statista, Eurostat © Mediafin

Veel Europese regeringen verzachtten de impact van de coronapandemie op de arbeidsmarkt met maatregelen zoals het opkrikken van de financiële steun en het versoepelen van de tijdelijke werkloosheid. Daardoor kon een massale ontslaggolf vermeden worden. In het tweede kwartaal van 2020 waren in de EU 187,3 miljoen mensen aan de slag, of 72 procent van de bevolking op arbeidsleeftijd. In het laatste kwartaal van 2019 waren dat er nog 191,1 miljoen of 73,10 procent.

THEMA 4

Door corona is de tewerkstellingsgraad in de Europese Unie in het tweede kwartaal met 1,1 procentpunt gezakt. Vooral jongeren geraken nauwelijks meer aan de bak.

Lift3D GO_Thema 4.indb 77

08/11/2021 08:17

Action 5— Welke opleidingen scoren het best op de arbeidsmarkt?

Ga via het onlinelesmateriaal naar Het schoolverlatersrapport dat VDAB jaarlijks opstelt. Beantwoord de volgende vragen. a

Hoeveel jongeren verlieten volgens het meest recente rapport de schoolbanken?

Hoeveel bedroeg het werkloosheidspercentage een jaar later voor de groep?

Is er een groot verschil tussen mannen en vrouwen?

Hoe hoger het opleidingsniveau, hoe kleiner de kans dat je na een jaar nog werkloos bent. Klopt dat? Motiveer met cijfers.

VA N

Welke opleidingen van het hoger onderwijs leiden tot de hoogste tewerkstelling na een jaar?

Welke opleiding zou jij op dit moment graag willen volgen? Ga via het onlinelesmateriaal naar een

onderzoek van VDAB. Bespreek de kansen op de arbeidsmarkt van die opleiding aan de hand van de info die je daar interactief kunt opvragen.

THEMA 4

LEVEL 2

Lift3D GO_Thema 4.indb 78

08/11/2021 08:17

Action 6— Hoe stel je de werkloosheidsgraad bij jongeren graﬁsch voor?

Wanneer behoort een werkzoekende tot de jeugdwerkloosheid?

Zoek online de recentste cijfergegevens van jeugdwerkloosheid in de verschillende Europese landen op. Stel de gegevens voor in een kolomgrafiek in een rekenblad (ICT-fiche_R_30).

Stel de gegevens voor in een kaartgrafiek in een rekenblad (ICT-fiche_R_37).

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Welke Europese landen scoren het slechtst?

Hoe doet België het?

VA N

KIES MIJ

JEUGD JEUGD WERKLOOSHEID WERKLOOSHEID

THEMA 4

LEVEL 2

€

Lift3D GO_Thema 4.indb 79

08/11/2021 08:17

Action 7— Hoe groot is de kans op automatisering? 1

Wat heeft de geschiedenis geleerd over automatisering?

Welke voordelen heeft automatisering?

Welke gevolgen heeft automatisering en digitalisering nog op de arbeidsmarkt?

De technologische vooruitgang zit

maatschappelijk werkers. Ook al

in een stroomversnelling. Ook al

zal die ontwikkeling sommigen

zien de meeste mensen de

wat angst inboezemen, toch leidt

voordelen van die ontwikkelingen

dat niet noodzakelijk tot hogere

in, toch is er ook ongerustheid

werkloosheid, want

voor de negatieve effecten ervan

technologische verandering

op de arbeidsmarkt.

creëert ook nieuwe types jobs.

Automatisering zou ervoor

Bovendien kunnen mensen zich

kunnen zorgen dat er voor een

wapenen tegen automatisering

aantal jobs geen menselijke arbeid

met behulp van de juiste opleiding

meer nodig is, met hogere

en door open te staan voor

werkloosheid als gevolg. Speelt

verandering. Maar ook inzetten op

dat effect al op de Belgische

sociale vaardigheden op het werk,

arbeidsmarkt? Over de periode

zoals communicatie en teamwerk,

2013-2016 vinden we inderdaad

is een winnende strategie.

VA N

RE Lees tekst over jobverlies door automatiseringen. MOde

een licht negatief verband tussen

William Lee toonde in 1589

dat een bepaalde job uitoefent en

met trots zijn uitvinding van

de automatiseringskans van de

een weefgetouw aan Queen

betreffende job. Zo doet de

Elizabeth I. De machine zou het

banengroei van een job met een

manuele werk sterk verlichten,

hoge automatiseringskans zoals

maar toch weigerde de koningin

accountants, het minder goed dan

om een patent te geven. Ze was

een job met een lage

immers bezorgd over de impact op

automatiseringskans zoals

de werkgelegenheid. Het protest

de groei van het aantal mensen

tegen William Lee’s uitvinding was zelfs zo intens dat hij Groot-

THEMA 4

LEVEL 2

Brittannië moest verlaten. Vandaag kunnen we duidelijk besluiten dat het aantal jobs

niet negatief beïnvloed werd door de uitvindingen uit het verleden, want er is geen massale werkloosheid. Technologische ontwikkelingen hebben vooral de werkomstandigheden verbeterd en de productiviteit verhoogd. Ook in de meest recent jaren zien we geen structurele stijging van de werkloosheid. Het totale aantal jobs nam zelfs toe. De technologische ontwikkelingen kunnen wel een impact hebben op de soorten jobs. In het verleden was dat al het geval en werden voor sommige taken mensen vervangen door machines. Zo bestaat het beroep bareeldraaier, die de slagbomen handmatig bediende van zodra een trein naderde, niet meer.

Bron: ing.be

Lift3D GO_Thema 4.indb 80

08/11/2021 08:17

ING onderzocht het verband tussen enerzijds de kans dat een job geautomatiseerd zou worden en anderzijds de groei (of afname) van het aantal mensen dat die job uitoefent. Het leverde volgende grafiek op. Wat leid je eruit af? Markeer wat past. In de grafiek zie je dat de automatiseringskans voor administratief personeel en landbouwers laag / hoog is. De werkgelegenheid voor die jobs is in de periode 2013-2016 afgenomen / toegenomen. De kans op automatsering voor jobs als bedrijfsleider of onderzoeker is laag / hoog. Voor die jobs is de werkgelegenheid over diezelfde periode afgenomen / toegenomen. De oranje lijn geeft het verband tussen de automatiseringskans en de werkgelegenheidsgroei weer. ING concludeert uit dat onderzoek dat jobs met een hoge automatiseringskans het beter / minder goed doen op de arbeidsmarkt. Jobs die het wel

VA N

Graﬁek 7: Automatisering versus jobgroei

goed doen op de arbeidsmarkt, hebben vaak een lage / hoge automatiseringskans.

Bron: Baert en Ledent (2015) en FOD Economie op newsroom.ing.be

Ga via het onlinelesmateriaal naar de lijst met de automatiseringskans van elk beroep die ING opmaakte en beantwoord de vragen. a

Hoeveel kans is er dat je leraars in de komende jaren hun job verliezen ten gevolge van

Waarom is dat cijfer zo hoog of laag?

Hoe zit het met de job van je ouders?

THEMA 4

LEVEL 2

automatisering?

Lift3D GO_Thema 4.indb 81

08/11/2021 08:17

BREAKING NEWS 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan onevenwichten op de aanbodzijde van de arbeidsmarkt analyseren.

KAN

BETER

Ik kan verklaren waarom een krappe

VA N

arbeidsmarkt en een toename van het aantal knelpuntberoepen problematisch is voor de economische groei.

Ik kan onevenwichten op de vraagzijde van de arbeidsmarkt analyseren.

Ik kan de verschillende vormen van werkloosheid herkennen.

Ik kan jeugdwerkloosheid verklaren.

Ik kan de effecten van automatisering en

digitalisering op de arbeidsmarkt toelichten.

Ik kan de activiteitsgraad, werkzaamheidsgraad en werkloosheidsgraad berekenen en

THEMA 4

LEVEL 2

analyseren.

Lift3D GO_Thema 4.indb 82

08/11/2021 08:17

LEVEL 3 Hoe grijpt de overheid in op de arbeidsmarkt? 1

INTRO Je maakte in de vorige twee levels kennis met de werking en de

onvolkomenheden van de arbeidsmarkt. Ga naar het onlinelesmateriaal en vul er een van de drie kruiswoordraadsels in. Welk begrip kun je vormen met de letters uit de aangeduide vakjes.

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

VA N

Hoe grijpt de overheid in op de arbeidsmarkt?

In dit level blijft de focus binnen de economische kringloop op de arbeidsmarkt. Tegelijk bestudeer je de invloed van de overheid, een van de economische actoren, op die arbeidsmarkt. Die rol is niet in het model van de economische kringloop opgenomen, aangezien er geen grote geldstroom of goederen- en dienstenstroom uit voortvloeit. Noteer op de invullijntjes in de economische kringloop een voorbeeld van de desbetreffende geld- of goederen- en dienstenstroom.

Gezinnen

bv.

Markt van consumptiegoederen en -diensten

Arbeidsmarkt

Overheid

bv.

Geldstromen Goederen- en dienstenstroom

Lift3D GO_Thema 4.indb 83

Buitenland

THEMA 4

LEVEL 3

Bedrijven

08/11/2021 08:17

Explore 1— Wat doet de overheid opdat vraag en aanbod van arbeid elkaar vinden op de arbeidsmarkt?

Hoe heet de werkloosheid die ontstaat doordat iemand na het beëindigen van een arbeidsovereenkomst wel wat tijd nodig heeft om een nieuwe job te vinden? Zoek het eventueel op in het vorige level.

Hoe kan de overheid helpen om die werkloosheid zo kort mogelijk te houden?

VA N

VDAB

VDAB helpt op de arbeidsmarkt zowel de werknemer om de juiste job te vinden als de werkgever om de juiste werknemer te vinden.

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een filmpje over de rechten en plichten van een werkzoekende. Beantwoord de vragen.

Wat moet je doen vooraleer je een beroep op VDAB kunt doen?

Welke rechten heb je als werkzoekende?

Welke plichten heb je als werkzoekende?

Wat gebeurt er als je niet actief op zoek gaat naar werk?

THEMA 4

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 4.indb 84

08/11/2021 08:17

Surf via het onlinelesmateriaal naar de aangegeven website. Beantwoord de vragen. Van welke overheidsorganisatie is de website?

Wanneer ben je verplicht om een vacature te publiceren?

Mag je deze zinnen in een online vacature schrijven? Waarom (niet)?

VA N

Solliciteer voor directrice lagere school in Wevelgem

Gezocht: Discotheek Starlight zoekt barman of -vrouw tussen 18 en 30 jaar

Gezocht: heel wat administratieve

Meer info: telefoneer 0900 25 26 27

functies te bevragen op onze opendeurdag

Tot welke databank heb je als werkgever toegang?

Good to know VDAB stelt een databank met cv’s van werkzoekenden aan de werkgevers ter beschikking zodat ze de juiste arbeidskracht kunnen selecteren. Anderzijds stelt VDAB ook een databank met vacatures van de werkgevers ter beschikking zodat de werknemers actief

THEMA 4

LEVEL 3

voor hun uitverkoren job kunnen solliciteren.

Lift3D GO_Thema 4.indb 85

08/11/2021 08:17

Ben jij creatief en op zoek naar een nieuwe uitdaging?

Kijk dan even bij ons! De overheid legt niet enkel een databank van vacatures en cv’s aan om de arbeidsmarkt transparanter te

maken. Ze onderneemt ook acties om vraag en aanbod bij elkaar te brengen. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je graag wat ondersteuning wilt. Kies optie 2 als je liever een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan.

Optie 1: Ga naar het onlinelesmateriaal en lees het artikel. Beantwoord de vragen over het activeren van werknemers in Brussel.

VA N

Optie 2: Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk het Franstalige filmpje. Beantwoord de vragen over het activeren van werknemers in Brussel.

Hoe heet de Brusselse tegenhanger van VDAB?

Wat willen beide organisatie bereiken?

Hoeveel jobs zijn er beschikbaar in de Vlaamse rand??

Welke bekommernissen proberen ze bij de potentiële kandidaten weg te nemen?

Verklaar de naam van de actie: ‘Een job, c’est aussi un job’.

In Level 1 leerde je over organisaties die bedrijven helpen om vacatures bij een ruim publiek bekend te maken en die mogelijke werknemers doorverwijzen naar de werkgevers. Hoe heten zulke organisaties?

THEMA 4

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 4.indb 86

08/11/2021 08:17

Explore 2— Hoe zorgt de overheid voor een kwalitatief arbeidsaanbod?

Over welk type opleiding gaat het artikel?

Wat houdt die opleiding in?

Hebben de opleidingen succes?

VA N

Lees het artikel en beantwoord de vragen.

Geef drie redenen waarom de daling van het aantal opleidingen volgens VDAB met een korreltje zout moet genomen worden.

Onder welke letter uit de afkorting ‘VDAB’ kun je dat aanbod plaatsen?

Welk type van werkloosheid wordt met die overheidsinterventie aangepakt? Waarom? Kijk eventueel

THEMA 4

LEVEL 3

terug naar het vorige level voor het overzicht van de verschillende soorten werkloosheid.

Lift3D GO_Thema 4.indb 87

08/11/2021 08:17

19 160 knelpuntopleidingen zette VDAB in 2018 op touw. Dat zijn er dik 7 000 minder dan de 26 264 opleidingen die de overheidsdienst organiseerde in 2014, aan het begin van de vorige legislatuur. Een gevolg van de dalende werkloosheid in Vlaanderen, klinkt het. Maar als Vlaanderen tegen het einde van de legislatuur 120 000 extra jobs wil invullen, dan moet dat aantal opleidingen weer omhoog. Zeker in tijden van krapte op de arbeidsmarkt.

maanden een job op zak. VDAB verklaart de daling door de dalende werkloosheidscijfers in Vlaanderen. ‘Als er minder werkzoekenden zijn, dan zijn er ook minder mensen voor knelpuntopleidingen’, zegt woordvoerster Joke Van Bommel. Ze wijst erop dat er steeds meer bedrijven zelf opleidingen aanbieden en dat VDAB ook bij lessen aan centra voor volwassenenonderwijs tussenkomt. ‘Op die manier hebben we vorig jaar ongeveer 86 000 mensen ondersteund.’

VA N

Een foute evolutie, vindt Vlaams parlementslid Robrecht Bothuyne (CD&V) die de cijfers opvroeg. ‘De arbeidsmarkt staat in brand. Er worden bijna 300 000 vacatures per jaar gemeld aan VDAB. De helft daarvan zijn knelpuntvacatures. En voor die vacatures zijn steeds minder kandidaten te vinden.’ Ongeveer één op drie van die vacatures raakt dan ook niet ingevuld. Positief is wel dat die knelpuntopleidingen werken. Ze zijn gratis voor werkzoekenden en die behouden hun uitkering. En net geen 70 procent van de mensen die ze tot een goed einde brengen, heeft binnen de drie

Elk jaar minder knelpuntopleidingen

Naar: nieuwsblad.be, 2020-01-06

Explore 3— Wat doet de overheid om voldoende mensen beschikbaar te hebben op de arbeidsmarkt?

Good to know

In een bevolkingspiramide zie je de samenstelling van de bevolking. Hieronder zie je de Belgische bevolkingspiramides van 1950, 1980 en 2020, maar die hebben geen echte piramidevorm meer. De hogere levensverwachting zorgt ervoor dat iemand die in België geboren wordt, gemiddeld minimaal 80 jaar wordt. In Afrikaanse ontwikkelingslanden daarentegen heb je wel nog een echte piramidevorm. Die verandering in bevolkingssamenstelling zul je tijdens de lessen aardrijkskunde benoemen als het

THEMA 4

LEVEL 3

demograﬁsch transitiemodel.

Lift3D GO_Thema 4.indb 88

08/11/2021 08:17

Duid de bevolking op arbeidsleeftijd (15-64 jaar) op de bevolkingspiramides aan met twee blauwe horizontale lijnen.

Graﬁek 1: Belgische bevolkingspiramide in 1950, 1980 en 2020

100+

Male

Female

0.0 0.0

Male

0.0 0.0

90-94

0.0 0.0

0.1 0.1

85-89

0.1

0.2

0.6 1.2

1.5

70-74

1.9

65-69

2.6

2.7

55-59

2.1 3.1

3.0 3.5

3.3

50-54

3.1

45-49

3.7

3.8

3.1

40-44

3.8

3.0

35-39

3.6

30-34

3.6 2.8

25-29

3.7 3.9

3.8

15-19

3.6

10-14

3.3

5-9

3.8

3.1

4.1 6%

4.1 4.2

3.3

3.2

0-4

3.8

3.7 3.6

4.0

1.8 2.5

2.6

2.1

2.8

3.2

3.5

3.4

3.2

3.5

3.4

3.2

3.0

3.3

3.2

2.9

3.3

3.6

3.2

3.7

3.2

3.3

3.2

3.1

3.9

2.9

2.8

4.0

2.8

2.7

3.0

2.8

3.0

1.6

2.2

3.3

3.1 6%

2.4

3.6

3.4

1.2

1.5

3.2

2.9

2.7

4.1

20-24

1.9 2.6

1.9

0.6

1.1

1.7

2.3

60-64

0.2 0.7

1.1

1.8

0.0 0.2

0.5

0.6

Female

0.0 0.0

0.9

75-79

Male

0.0 0.0

0.2

0.4

80-84

Female

0.0 0.0

95-99

3.0

2.8

2.7

VA N

Bron: populationpyramid.net

Ga naar het onlinelesmateriaal. Bekijk het rekenblad met de absolute samenstelling van de Belgische bevolking in 1950, 1980 en 2020. a

Vul de gegevens in het rekenblad aan. Maak gebruik van het stappenplan en de ICT-fiches van rekenblad.

STAPPENPLAN Stap 1:

Vul de cellen B26, C26 en D26 in door middel van de sommatie van alle leeftijdscategorieën van dat jaar (ICT-fiche_R_25).

Stap 2:

Voer in cel I4 een formule in om te berekenen hoeveel procent van de bevolking in 1950 uit

0-4-jarigen bestond (ICT-fiche_R_24).

Tip:

Werk met een formule.

Noteer getallen en percentages volgens de NBN-normen: Gebruik voor percentages twee

Stap 3:

Deel het aantal 0-4-jarigen door het totale aantal inwoners om het percentage te vinden.

decimalen (ICT-fiche_R_09).

Stap 4:

Pas je formule aan door in cel I4 een absolute verwijzing in te voeren met behulp van een

$-teken. Zorg dat je enkel een absolute verwijzing voorziet voor rij 26, niet voor kolom B (ICT-fiche_R_39).

– –

Bereken in cel I26 de som van alle percentages erboven. Kom je op 100 %? Neen, dan is er iets fout gegaan. Ja, breid de formule van cel I24 uit tot en met cel K24. Bereken de totale percentages voor 1980 en 2020. Dat zou telkens 100 % moeten zijn.

Stap 7:

Bereken tot slot in de cellen I28 tot K31 het percentage van de aangegeven leeftijdscategorie ten opzichte van de totale bevolking.

Stap 8:

Pas waar nodig de opmaak van je document aan zodat het er mooi uitziet.

LEVEL 3

Stap 6:

Breid de formule van cel I4 uit tot en met cel I24 (ICT-fiche_R_40).

THEMA 4

Stap 5:

Lift3D GO_Thema 4.indb 89

08/11/2021 08:17

Kijk in je rekenblad hoeveel procent van de Belgische bevolking in elk van die jaren op arbeidsleeftijd was.



Schrijf die percentages tussen de twee lijnen op elke grafiek.



Wat stel je vast?

Kijk in je rekenblad hoeveel procent van de Belgische bevolking in elk van die jaren jonger dan 15 jaar



Schrijf die percentages op elke grafiek.



Wat stel je vast?

was.

De categorie van de 65-plussers deel je op in 65- tot 84-jarigen en de 85-plussers. 

Trek een groene horizontale lijn op de bevolkingspiramides om beide groepen van elkaar te scheiden.



Kijk in je rekenblad hoeveel procent van de bevolking tot die leeftijdscategorieën behoorde en noteer die percentages op elke grafiek. Wat stel je vast?

VA N



Vergelijk nu 2020 met 1950. a

Hoe groot is de wijziging in procentpunten (ppn) en in procenten (%)? Gebruik indien nodig het rekenblad.

Benoem die wijzigingen in de samenstelling van de bevolking. Kies uit: verwitting – ontgroening – vergrijzing

VERGRIJZING, ONTGROENING, VERWITTING

Vergrijzing is een demograﬁsch fenomeen waarbij de groep

65-plussers een groter deel van de bevolking vormt. Daardoor stijgt de pensioenkost voor de overheid.

Ontgroening is een demograﬁsch fenomeen waarbij het aantal

-15-jarigen afneemt. Daardoor komt de instroom van jonge werknemers op de arbeidsmarkt onder druk. Verwitting is een demograﬁsch fenomeen waarbij de groep 85-plussers een groter deel van de bevolking vormt. Daardoor stijgt

THEMA 4

LEVEL 3

de pensioenkost en de kosten van (medische) hulpverlening.

Lift3D GO_Thema 4.indb 90

08/11/2021 08:17

WIJZIGING IN PPN

WIJZIGING IN %

BEGRIP

0-14 jaar 15-64 jaar 65-84 jaar

85-…

Inning belastingen

De overheid wil dat zoveel mogelijk mensen economisch actief zijn. Wie een maandelijks

loon ontvangt, is in staat om voor zichzelf (en andere gezinsleden) te zorgen. Dat inkomen

kan bovendien belast worden, wat voor extra overheidsinkomsten zorgt. Maar door te werken dragen werknemers en zelfstandigen ook bij aan de economische groei. Hoe beter bedrijven

VA N

het doen, hoe meer winst ze maken en … hoe meer belastingen de overheid kan innen.

Wat is het effect van de volgende overheidsmaatregelen op de grootte van de beroepsbevolking? Zet een pijltje naar boven, beneden of een gelijkheidsteken. Verklaar.

Wettelijke pensioenleeftijd opgetrokken naar 67 jaar

Groeipakket (ﬁnanciële tegemoetkoming voor een kind) wordt uitgebreid

THEMA 4

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 4.indb 91

08/11/2021 08:17

VA N

Vlaamse overheid moedigt hogere studies aan

Vervroegde uitstapregeling zoals Stelsel van Werkloosheid met Bedrijfstoeslag (SWT) (vroeger brugpensioen) wordt teruggeschroefd (naar ten vroegste vanaf 58 jaar)

E Vanaf 65 onbeperkt bijverdienen

Lees het artikel en beantwoord de vragen. a

Bij vraag vier dacht je na over een aantal maatregelen van de overheid. Bieden die maatregelen een

echte oplossing volgens de auteur? Waarom denkt hij dat?

Wat stelt de auteur voor?

THEMA 4

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 4.indb 92

08/11/2021 08:17

Welke moeilijkheden ziet Kutlu Taskin Tuna zelf bij zijn pleidooi om meer arbeidskrachten uit het buitenland te halen?

Dit artikel is een opiniestuk. Wat wil dat zeggen?

Heeft België in het verleden al perioden van arbeidsmigratie gekend?

VA N

THEMA 4

LEVEL 3

be-MINE in Beringen

Lift3D GO_Thema 4.indb 93

08/11/2021 08:18

OPINIE

Kutlu Taskin Tuna – Docent digital marketing en oprichter van Learnable.be, een leerplatform voor ambitieuze ondernemers en professionals.

Slimme immigratie is broodnodig voor onze concurrentiekracht

VA N

Een deel van onze vergrijzing kunnen we gelukkig opvangen door verregaande automatisering en digitalisering. Daarmee alleen zullen we het echter niet redden. We hebben nood aan jonge en dynamische werkkrachten in onder andere de bouw, mechanica en IT. Ik ga hier zeker niet beweren dat 55-plussers mentaal en fysiek niet in staat zijn om dit soort jobs uit te voeren, maar stel gewoon vast dat de motivatie voor omscholing bij de meerderheid van de mensen in deze leeftijdscategorie ontbreekt. Ik zou zelf ook wel twee keer nadenken om helemaal opnieuw te beginnen als m’n woonlening bijna is afbetaald en de kinderen het huis uit zijn. In dat geval is het rationeel om een stabiele en comfortabele job te verkiezen, zonder bijkomende risico’s en gedoe. Het resultaat van die collectieve redenering is een werkzaamheidsgraad van 53 % bij de Belgische 55-plussers. Eén van de meest realistische oplossingen voor ons vergrijzingsprobleem is slimme immigratie en integratie. Het idee is genoegzaam bekend in academische kringen, maar vindt moeilijk zijn weg naar de publieke opinie. Toch is het rekensommetje erg eenvoudig en blijven er realistisch gezien maar twee opties over: massaal kinderen maken of immigratie op een slimme manier omarmen. Dat eerste lijkt onwaarschijnlijk. Hoe hoger de scholingsgraad en het BBP in een land, hoe minder kinderen er geboren worden. Immigratie kan daarentegen wél een antwoord bieden – zolang we die op een slimme en ondersteunende manier aanpakken. Dit is dus geen pleidooi voor ongecontroleerde, illegale en massale migratie. Ik begrijp best dat het hard aankomt als de wijk waar je je hele leven hebt gewoond, op een paar jaar tijd volledig transformeert en al je nieuwe buren een taal spreken die je vaak ook ﬁguurlijk niet begrijpt. In dat geval lijkt het me niet meer dan logisch dat je je dan onveilig en vervreemd voelt.

THEMA 4

LEVEL 3

Het zou een historisch kantelpunt betekenen als de progressieve partijen in België en Europa eindelijk het voortouw zouden durven nemen in de immigratie- en veiligheidsthema’s. Daarbij moeten ze best zo open mogelijk de negatieve kanten van immigratie erkennen, de onmiskenbare voordelen van een actief immigratiebeleid onderbouwen, en met een geloofwaardig langetermijnplan voor de dag komen dat visie toont en Europa op economisch en militair vlak sterker maakt voor zowel de oudere generatie als voor nieuwe Europeanen. Dat plan moet de bevolking overtuigen van het idee dat we zogenaamd ‘onveilige’ immigratie kunnen omvormen tot een positief verhaal van talentrecruitment en management. In dat verhaal vangen we toekomstige immigranten niet alleen op, maar leiden we hen eerst in eigen land op tot technici, verpleegkundigen of programmeurs voor ze naar Europa emigreren. Bron: vrt.be, 2020-09-22

Lift3D GO_Thema 4.indb 94

08/11/2021 08:18

Ga naar het onlinelesmateriaal. Beluister het interview met arbeidsmarkteconoom Stijn Baert over het aantal inactieven in België. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je een pittige uitdaging wilt. Kies optie 2 als je wat ondersteuning wilt. Kies optie 3 als je uitgebreide ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan. De informatie uit het interview heb je nodig om de volgende vraag te beantwoorden. Optie 1: Neem een blanco blad papier en neem notities over het interview. Optie 2: Ga naar het onlinelesmateriaal en download er een eenvoudig schema dat je aanvult terwijl je naar het interview luistert. Optie 3: Ga naar het onlinelesmateriaal en download er het uitgebreide schema. Vul dat aan terwijl je naar het interview luistert. Wat doet de overheid om voldoende mensen beschikbaar te hebben op de arbeidsmarkt? Wat is jouw

conclusie? Markeer wat past.

De overheid probeert de beroepsbevolking zo hoog / laag mogelijk te krijgen door in de eerste plaats

de bevolking op arbeidsleeftijd te verkleinen / vergroten. Dat doet ze door het aanmoedigen / beperken van gezinsuitbreiding maar dat zou ook kunnen door het aantrekken van binnenlandse / buitenlandse werkkrachten. De overheid probeert jongeren / ouderen langer actief te houden op de arbeidsmarkt.

Om het te hoge / lage aantal inactieven op de arbeidsmarkt aan te pakken, moet de overheid zorgen dat

werken minder / meer loont. Het beleid moet degenen die hun arbeid aanbieden meer belonen en ervoor

VA N

zorgen dat het makkelijker wordt om te gaan werken.

Explore 4— Hoe stimuleert de overheid de vraag naar arbeid?

De arbeidsmarkt is een verzameling van deelmarkten. Op sommige markten, zoals de arbeidsmarkt voor leraren Frans, vechten werkgevers om potentiële werknemers aan te trekken. Voor andere personen is het dan weer heel moeilijk om een job te vinden. Markeer de werkzoekenden die het volgens jou moeilijk hebben om een job te vinden.

UNIVERSITAIRE WERKZOEKENDE

ONERVAREN WERKZOEKENDE

VEELTALIGE WERKZOEKENDE

LAAGGESCHOOLDE

30-JARIGE WERKZOEKENDE

WERKZOEKENDE

NIET-NEDERLANDSTALIGE

DOVE WERKZOEKENDE

ERVAREN WERKZOEKENDE

60-JARIGE WERKZOEKENDE

THEMA 4

LANGDURIG WERKZOEKENDE

LEVEL 3

WERKZOEKENDE

Lift3D GO_Thema 4.indb 95

08/11/2021 08:18

Ga via het onlinelesmateriaal naar de aangegeven website. a

Voor welke aanwerving kan een werkgever overheidssteun krijgen?

Waaruit bestaat de steun die in het kader van het tewerkstellingsbeleid wordt gegeven?

Good to know

De overheid is zelf de belangrijkste werkgever van het land. Als je de leraars meetelt, dan zijn er in België meer dan 800 000 personen die voor de overheid werken of op zijn minst

VA N

van de overheid een loon ontvangen. In het verleden nam de overheid soms mensen aan om hen uit de werkloosheid te houden of uit sociaal dienstbetoon. Zo ontstond er verdoken werkloosheid.

Explore 5— Hoe ondersteunt de RSZ de burgers in alle levensfasen?

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk het filmpje. a

Waarvoor staat de afkorting RSZ?

In welke levensfasen van een mens ondersteunt de

Waarom is het begrip ‘sociale zekerheid’ goed gekozen?

THEMA 4

LEVEL 3

RSZ de burgers?

Lift3D GO_Thema 4.indb 96

08/11/2021 08:18

Hoe wordt de RSZ gefinancierd?

Bekijk aandachtig de onderstaande loonfiche. Welk effect heeft de RSZ op het verschil tussen het

VA N

loon dat je als werknemer ontvangt en het loon dat de werkgever betaalt?

Kun je ervoor kiezen om niet bij te dragen aan de RSZ?

Lees deze tekst en markeer wat past. De RSZ is bedoeld als vangnet voor werknemers, ambtenaren en (in toenemende mate) zelfstandigen.

de werkloosheidsval en die weegt op de grootte van het aanbod / de vraag op de arbeidsmarkt. De overheid kan het effect van de werkloosheidsval verkleinen door de werkloosheidsuitkeringen te verhogen / verlagen, als je langer werkloos bent of door de minimumlonen te verhogen / verlagen.

THEMA 4

zijn. Maar als die te laag / hoog zijn, dan ontmoedigt dat werklozen om effectief naar werk te zoeken. Dat is

LEVEL 3

Tegelijk heeft het systeem van sociale zekerheid het effect dat mensen minder snel / sneller hun eigen lot in handen nemen. Om armoede te bestrijden moeten werkloosheidsuitkeringen niet te hoog / voldoende hoog

Lift3D GO_Thema 4.indb 97

08/11/2021 08:18

TO THE POINT De overheid heeft er alle belang bij om te zorgen dat de arbeidsmarkt goed functioneert. Arbeid is immers de belangrijkste bron van inkomsten voor het merendeel van de gezinnen. De overheid zal de arbeidsmarkt dan ook proberen bij te sturen als er zich problemen voordoen. Als vraag en aanbod van arbeid elkaar moeten wordt en wie werk zoekt. De overheid maakt de

vinden, dan moet duidelijk zijn wie waar gezocht arbeidsmarkt zo transparant mogelijk door bedrijven te verplichten vacatures kenbaar te maken aan VDAB. Ook werkzoekenden zijn verplicht om zich

daar in te schrijven om in aanmerking te komen voor

een werkloosheidsuitkering. De overheid organiseert ook campagnes en jobbeurzen om vraag en aanbod met elkaar in contact te brengen.

Het aanbod van arbeid is niet altijd goed aangepast aan de vraag vanuit de bedrijven. VDAB is niet

VA N

enkel een arbeidsbemiddelaar maar organiseert ook beroepsopleidingen voor en scholing van werkzoekenden. Daarbij is er in het bijzonder aandacht voor knelpuntopleidingen om de grootste pijnpunten op de arbeidsmarkt te verhelpen.

De werking van de arbeidsmarkt is ook onderhevig aan heel wat demografische factoren. Als je naar de bevolkingspiramide van België (van 2020) kijkt, dan merk je dat België geconfronteerd wordt met ontgroening, vergrijzing en verwitting. Daardoor is het procentuele aandeel van personen op arbeidsleeftijd de afgelopen 50 jaar afgenomen. Door de krimp van het aandeel jongeren lijkt er daarenboven geen beterschap op komst. De overheid probeert de arbeidsmarkt van voldoende arbeidskrachten te voorzien door een resem maatregelen zoals het optrekken van de pensioenleeftijd, het beperken van de mogelijkheden om vroeger te stoppen met werken of gepensioneerden actief te houden. Ook het aantrekken van buitenlandse arbeidskrachten of het inschakelen van vluchtelingen kan de arbeidsmarkt wat ademruimte geven. Met een werkloosheidscijfer dat eerder

Belgische bevolkingspiramide (2020)

laag is, lijkt de oplossing vooral te moeten komen van de activering van mensen op

90-94

voor om tussen 15 en 64 niet actief te zijn

80-84

op de arbeidsmarkt. België doet het hier

70-74

arbeidsleeftijd. Te veel Belgen kiezen er

merkelijk slechter dan de buurlanden. In sommige gevallen is het ten gevolge van het systeem van sociale zekerheid en belastingen voor mensen financieel niet interessant om hun arbeid aan te bieden.

Female

0.0% 0.0% 0.0% 0.2%

0.2%

0.6%

0.7%

85-89

1.2%

1.1%

1.6%

1.5%

75-79

1.8%

2.2%

2.5%

2.6%

65-69

2.8%

3.2%

60-64

3.2%

55-59

3.5%

3.4%

50-54

3.5%

3.4%

45-49

3.4%

3.2%

40-44

3.3%

3.2%

35-39

3.3%

30-34

3.2%

25-29

3.2%

20-24

3.3% 3.2% 3.1%

2.9%

2.8%

15-19

2.8%

2.7%

10-14

3.0%

5-9

3.0%

2.8%

0-4

2.8%

2.7%

10%

PopulationPyramid.net

2.8%

10%

Belgium - 2020 Population: 11,589,615

THEMA 4

LEVEL 3

Dat heet de werkloosheidsval.

Male

100+

95-99

Lift3D GO_Thema 4.indb 98

08/11/2021 08:18

Sommige mensen willen wel gaan werken, maar hebben het op de arbeidsmarkt bijzonder moeilijk om een job te vinden zoals mensen met een mentale of fysieke handicap. Het tewerkstellingsbeleid is erop gericht om werkgevers te stimuleren om die werkzoekenden aan te nemen. Die stimulans kan een vermindering van de bijdragen aan de sociale zekerheid zijn, een eenmalige premie of een tussenkomst in bepaalde kosten. Toch zijn er mensen die (tijdelijk) niet in staat zijn om voor een eigen inkomen te zorgen. Voor hen is er in België een uitgebreid sociaal zekerheidsstelsel uitgewerkt. Dat ondersteunt de burgers in alle fasen van het leven. De RSZ wordt gefinancierd door sociale bijdragen van werkgevers en

werknemers die indien nodig worden aangevuld met bijdragen vanuit de overheid. De werkgevers- en werknemersbijdragen verhogen de loonkost in België aanzienlijk. De verkregen middelen worden door de RSZ herverdeeld over hen die het nodig hebben in het kader van een solidariteit met

VA N

personen met kinderen, zieken, werklozen, ouderen …

Action 1— Kan een mentor een vluchteling helpen op de arbeidsmarkt?

Lees het artikel en beantwoord de vragen. a

Wat houdt de actie ‘mentoring naar werk’ in?

Is het traject succesvol?

LEVEL 3

Past die actie binnen de functie die VDAB heeft? Waarom (niet)?

THEMA 4

Lift3D GO_Thema 4.indb 99

08/11/2021 08:18

Hoe vrijwilligers vluchtelingen aan werk helpen Een vrijwilliger, vaak een vijftigplusser, die zijn ervaring inzet om een nieuwkomer te helpen zoeken naar een job: dat is de opzet van de vele initiatieven ‘mentoring naar werk’. Maken zij ook een wezenlijk verschil?

Job een mentor krijgen, vinden binnen de twaalf maanden een job, stage of opleiding. De organisatie ontstond in Brussel waar ze samenwerkt met de Brusselse dienst voor arbeidsbemiddeling, Actiris. In 2017 kwam Duo for a Job op vraag van VDAB naar Antwerpen. Wanneer de consulenten van VDAB denken dat een jongere gebaat kan zijn met een mentor, prijzen zij Duo for a Job aan.

Een traject bij Duo for a Job duurt normaal zes maanden. Verwacht wordt dat de mentor minstens eenmaal per week met zijn jongere afspreekt. Vaak houden duo’s ook daarna nog contact.

VA N

Sinds 2013 heeft de organisatie Duo for a Job in Brussel, Antwerpen, Gent en Luik meer dan 2 500 jongeren met een migratieachtergrond gekoppeld aan vijftigplussers die als vrijwilliger hun professionele ervaring inzetten om de jongeren te helpen zoeken naar werk. Die jongeren zijn hoofdzakelijk vluchtelingen en migranten die via gezinshereniging naar ons land zijn gekomen. Drie op de vier jongeren die bij Duo for a

Naar: standaard.be, 2020-02-12

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er drie getuigenissen van vluchtelingen die een mentor kregen. Kies voor de getuigenis van een vluchteling uit Irak, Afghanistan of Zuid-Soedan en beantwoord de volgende vragen.

Welke opleiding heeft de vluchteling?

Op welke manier heeft de mentor de vluchteling geholpen in de zoektocht naar een job?

Is de begeleiding een succes? Waarom (niet)?

THEMA 4

LEVEL 3

100

Lift3D GO_Thema 4.indb 100

08/11/2021 08:18

Action 2— Hoe vindt de ongekwaliﬁceerde uitstroom de weg naar de arbeidsmarkt?

Bekijk de infographic en beantwoord de vragen. a

Hoeveel jongeren hebben in 2018 de school verlaten zonder diploma secundair onderwijs en vallen

dus onder de noemer van ongekwalificeerde uitstroom?

Hoeveel procent van de schoolverlaters is dat?

Hoeveel schoolverlaters waren er dan in 2018?

Hoe is de ongekwalificeerde uitstroom de afgelopen vijf jaar geëvolueerd?

VA N

THEMA 4

LEVEL 3

Infographic 1: Schoolverlaters 2018

101

Lift3D GO_Thema 4.indb 101

08/11/2021 08:18

Waarom is een krappe arbeidsmarkt goed nieuws voor iemand zonder diploma secundair?

Infographic 2: Overheidssteun aanwerving

VA N

Bron: werkgevers.vdab.be

Je weet al dat de overheid maatregelen neemt om kansengroepen te begeleiden op de arbeidsmarkt. Welk voordeel krijgt de werkgever als hij iemand zonder diploma aanwerft?

Een diploma is een toegangsticket naar een veel breder jobaanbod. Hoe kun je op latere leeftijd toch nog

THEMA 4

LEVEL 3

je diploma van het secundair behalen?

102

Lift3D GO_Thema 4.indb 102

08/11/2021 08:18

Action 3— Staat de sociale zekerheid onder druk?

Welk soort artikel is het?

Welke functie heeft de schrijfster van het artikel?

In de eerste zin van het stuk gaat het over de werkzaamheidsgraad. Wat geeft die indicator weer?

Waarom is het behalen van een werkzaamheidsgraad van 80 % een belangrijke doelstelling?

VA N

RE Lees het onderstaande artikel. Beantwoord de vragen. MO

Welke uitgaven ziet Monica De Jonghe bij de RSZ zeer sterk stijgen door de coronacrisis?

Hoe schat zij de situatie aan de inkomstenzijde in?

Wat zijn evenwichtsdotaties?

Wat vindt Monica De Jonghe van die evenwichtsdotaties?

Waarvoor vreest ze als de sociale uitkeringen in de nasleep van de crisis verder zouden stijgen?

THEMA 4

LEVEL 3

103

Lift3D GO_Thema 4.indb 103

08/11/2021 08:18

Sociale zekerheid speelt haar rol als economische stabilisator, maar tegelijk worden bestaande problemen vergroot ‘De scheefgegroeide ﬁnanciering van de sociale zekerheid belemmert de doelstelling van 80 % werkzaamheidsgraad’, schrijft Monica De Jonghe, directeur-generaal van het VBO, over de plannen van de regering-De Croo.

Niemand had begin dit jaar kunnen voorspellen wat voor gigantische impact het coronavirus zou hebben op onze samenleving, economie en bij uitbreiding op de sociale zekerheid. Negen maanden na het begin van de crisis wordt de impact duidelijk: de evenwichtsdotatie, de sluitpost van de sociale zekerheid, stijgt van 2,8 miljard euro naar 10,6 miljard euro.

VA N

Naast een toename van de kosten voor geneeskundige verzorging, krijgen ook andere begrotingsposten zware klappen. De broodnodige en massaal gebruikte tijdelijke werkloosheid, het coronaouderschapsverlof en andere crisismaatregelen verhogen de uitgaven gevoelig. Bovendien zet de coronacrisis ook de inkomstenzijde onder druk. Door de benarde economische situatie kan zo’n 3 miljard aan verwachte sociale bijdragen niet worden geïnd. En dan spreken we nog niet over de drastische schok die eraan komt als de voorziene faillissementsgolf zich voltrekt. De sociale zekerheid speelt tijdens deze crisis haar rol als economische stabilisator, maar de enorme impact ervan vergroot de reeds bestaande problemen en uitdagingen. De structureel lage tewerkstellingsratio’s en daarmee gepaard gaande hoge sociale uitgaven zetten al vóór deze gezondheidscrisis een enorme druk op de solidariteit tussen werkenden en niet-werkenden. Als we onze sociale zekerheid ook voor de volgende generaties nog willen veiligstellen met uitdagingen zoals de vergrijzing, en de ﬁnanciële houdbaarheid ervan willen garanderen, dringen structurele maatregelen zich op.

Waar ligt de politieke knoop in dit kluwen van miljarden? Dat is zonder meer in de evenwichtsdotatie. Het woord roept enige sympathie op, en voor veel beleidsmakers is een dergelijk instrument een zegen. De evenwichtsdotatie, die dit jaar 10,6 miljard euro zal bedragen, zorgt er namelijk voor dat wat er ook gebeurt, hoe groot het tekort ook is, de schatkist uiteindelijk zal bijspringen, en er op korte termijn dus niet de minste noodzaak is om te hervormen.

We betwisten niet dat uitgaven om de coronacrisis te bestrijden dringend en noodzakelijk waren. Dat zijn ze nog steeds. Meer problematisch is het feit dat onder de vlag van coronasteun, ook het structurele onevenwicht in de sociale zekerheid mee uitgebalanceerd wordt. De wet betreffende de ﬁnanciering van de sociale zekerheid voorziet in 2020 een grondige evaluatie van onder meer het mechanisme van die evenwichtsdotatie. De structurele verankering van de evenwichtsdotatie in het huidige regeerakkoord, zonder verdere responsabiliseringsmaatregelen, maakt die evaluatie en een structurele hervorming echter een stuk moeilijker. Het nieuwe regeerakkoord voorziet om de sociale zekerheid te hervormen maar bevat, op basis van wat we nu weten, te weinig concrete handvaten om die doelstelling te bereiken.

de overheid

de werkgever

THEMA 4

LEVEL 3

de werknemer

RSZ

104

Lift3D GO_Thema 4.indb 104

08/11/2021 08:18

De verankering van de evenwichtsdotatie mag geen blanco cheque zijn. Ze valt bovendien moeilijk te rijmen met de doelstelling om een werkzaamheidsgraad van 80 % te bereiken. Er zijn namelijk heel wat gegadigden die, met een sociale zekerheid waar de uitgaven onvoorwaardelijk bijgepast worden, druk zullen uitoefenen om minimumuitkeringen, vervangingsinkomens en loonplafonds op te trekken.

Bron: Knack, 2020-11-04

Het risico is dan ook reëel dat het verschil tussen werken en niet-werken deze legislatuur nog kleiner wordt, wat dan weer minder mensen zal aanzetten om toe te treden tot de arbeidsmarkt. Nochtans is het verhogen van de tewerkstellingsgraad net één van de belangrijkste puzzelstukken om ons uit deze tijdelijke en structurele crisis te loodsen. Elke nieuwe job verhoogt namelijk enerzijds de inkomsten voor de sociale zekerheid in de vorm van sociale bijdragen en belastingen, en drukt anderzijds de uitgaven voor uitkeringen die de overheid niet langer moet betalen.

Action 4— Wat kun jij als minister van Werk doen om

VA N

de werkzaamheids- en activiteitsgraad te verbeteren?

Good to know

De werkzaamheidsgraad in België is laag in vergelijking met veel andere Europese landen. De overheid kan maatregelen nemen om die indicator te verhogen.

Stel dat jij minister van Werk bent en alle vrijheid hebt om de Belgische arbeidsmarkt te verbeteren. Omring je met enkele medewerkers en bedenk een aantal goede voorstellen. Werk in groepjes van vier. a

Overleg met je medewerkers hoe je de werkzaamheidsgraad kunt verhogen, en / of de werkloosheidsgraad kunt verminderen. Lees daarvoor eerst het onderstaande artikel.

Denk ook na over mogelijke gevolgen van jouw voorstellen: Zijn ze realistisch? Hebben ze wel een positieve invloed op de werkzaamheidsgraad of de activiteitsgraad?

Bereid een persconferentie voor als minister van Werk waarbij je drie maatregelen voorstelt. Doe dat aan

de hand van een presentatie of een poster. Gebruik indien nodig de ICT-fiches van Powerpoint of Canva. Tip:

De persconferentie mag maximaal drie minuten duren.

Na de persconferentie is er ruimte voor vragen door de pers (de medeleerlingen). Het is evident dat jouw medewerkers (de andere groepsleden) ook mogen antwoorden op de vragen van de pers. Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

LEVEL 3

105

Lift3D GO_Thema 4.indb 105

08/11/2021 08:18

Nood aan meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt Voor sommige partijen rond de onderhandelingstafel heeft de huidige regeringsvorming op z’n minst gedeeltelijk te maken met het zich afzetten tegen het eerdere ‘Zweedse’ beleid. Nochtans moet zeker een van de kernideeën van de Zweedse coalitie, met name veel meer mensen aan het werk krijgen, ook voor de volgende regering(en) een cruciale prioriteit blijven. laagste van Europa. Voor avond- en nachtwerk

20- tot 64-jarigen aan het werk. Twee miljoen

is België de derde laagste, voor zondagswerk de

20- tot 64-jarigen werken niet. De Belgische werkzaamheidsgraad hoort bij de laagste van Europa. In landen als Zwitserland, Zweden, Duitsland en Nederland bedraagt die meer dan 80 %.

In 2019 was in België zo’n 70 % van de

vierde laagste in Europa.

Enkel voor deeltijdarbeid zit België boven het Europese gemiddelde, maar over de verschillende arbeidsvormen heen heeft

België na Portugal de laagste flexibiliteit op de

Meer mensen aan het werk blijft een belangrijk deel van het antwoord op de vergrijzingsuitdaging en om onze welvaartstaat

arbeidsmarkt in Europa.

Nu moeten we niet noodzakelijk de absolute

top ambiëren op dat vlak, maar met de huidige beleidskeuzes sluiten we wel belangrijke

maar belangrijker.

groepen uit op de arbeidsmarkt.

VA N

overeind te houden. Corona maakt dat alleen

De combinatie van zware belastingdruk op

Minder vaak opgemerkte factor

arbeid, een (te) klein financieel verschil tussen

De oorzaken van het lage aantal werkenden in

werken en niet-werken voor de laagste lonen en

België zijn gekend: de zware belastingdruk op

beperkte mogelijkheden op vlak van flexibiliteit

arbeid, het weinig activerende uitkeringsbeleid,

zorgt er voor dat laaggeschoolden op onze

de skills mismatch … Een minder vaak

arbeidsmarkt heel moeilijk aan de bak komen.

opgemerkte factor is het gebrek aan flexibiliteit op onze arbeidsmarkt.

Meer mensen aan het werk

In sommige hoeken wordt al eens gewezen

In 2019 werkte in België amper 46 % van de

op een ‘doorgeslagen flexibiliteit’, maar dat is

laaggeschoolde 20- tot 64-jarigen, wat ons in

niet de realiteit op de Belgische arbeidsmarkt.

het gezelschap van landen als Polen en Kroatië

In België komen verschillende flexibele

plaatst achteraan het Europese peloton. In

arbeidsvormen eigenlijk relatief weinig voor.

Zwitserland werkt 70 % van de laaggeschoolden. Om meer mensen aan het werk te krijgen, zullen we ook meer flexibele arbeidsvormen moeten

Zo is het aandeel van ploegenarbeid in de totale

toelaten.

werkgelegenheid in België op Frankrijk na het

Bron: voka.be, 2020-08-26

THEMA 4

LEVEL 3

Weinig ploegenarbeid

106

Lift3D GO_Thema 4.indb 106

08/11/2021 08:18

Action 5— Welke stappen neem je best als je afgestudeerd bent?

MORE 1

Ga naar het onlinelesmateriaal en bekijk er het filmpje. Wat is de beroepsinschakelingstijd?

Wat moet je doen als schoolverlater?

Wanneer moet je dat doen? Waarom?

Waarom is het belangrijk dat je je inschrijft in je zoektocht naar een job?

Waarom is het belangrijk dat je je ingeschreven hebt, indien je geen job vindt?

VA N

Wat doe je best als je na je secundair twijfelt of je gaat verder studeren?

BREAKING NEWS

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

LEVEL 3

107

Lift3D GO_Thema 4.indb 107

08/11/2021 08:18

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

EXTRA

BETER

OEFENMATERIAAL

1 Ik kan analyseren hoe de overheid ervoor zorgt

dat vraag en aanbod elkaar beter vinden op de

arbeidsmarkt. 2 Ik kan analyseren hoe de overheid ervoor zorgt

dat vraag en aanbod beter op elkaar afgestemd zijn op de arbeidsmarkt.

3 Ik kan analyseren welke demografische evoluties belangrijk zijn voor de arbeidsmarkt en hoe de overheid die probeert te sturen.

4 Ik kan analyseren hoe het overheidsbeleid poogt

VA N

meer mensen te activeren op de arbeidsmarkt. 5 Ik kan analyseren hoe de overheid met specifieke

tewerkstellingsmaatregelen bepaalde groepen wil ondersteunen op de arbeidsmarkt.

6 Ik kan analyseren hoe recente ontwikkelingen

op de arbeidsmarkt de werking van de sociale

THEMA 4

LEVEL 3

zekerheid beïnvloeden.

108

Lift3D GO_Thema 4.indb 108

08/11/2021 08:18

STEP-UP Voor deze onderzoeksopdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je de arbeidsmarkt in jouw gemeente of stad wilt onderzoeken. Kies optie 2 als je wilt onderzoeken welke elementen de loonhoogte bepalen. In beide gevallen ga je uit van statistisch materiaal. Optie 1 a

De arbeidsmarkt in jouw gemeente of stad

andere gemeente in Vlaanderen?’ b

Hier onderzoek je: ‘Hoe scoort mijn gemeente of stad op het gebied van de arbeidsmarkt t.o.v. een

Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden, gebruik je de OVUR-methode waarmee je in de vorige thema’s hebt gewerkt. STAP

O V U R

AANDACHTSPUNTEN BIJ DE ONDERZOEKSVRAAG

Surf via het onlinelesmateriaal naar de aangegeven website. Die website, de

Oriërenten

gemeente- en stadsmonitor van de Vlaamse overheid, bevat niet alleen allerlei

informatie over jouw gemeente of stad, maar ook over alle andere Vlaamse gemeenten

VA N

en steden.

Ga in Level 2 Explore 4 na welke indicatoren je nodig hebt om de arbeidsmarkt in jouw

Voorbereiden

gemeente te analyseren.

Kies een buurgemeente en een gemeente in een andere provincie waarvan je eveneens de indicatoren wilt analyseren



Uitvoeren

Zoek die gegevens op de website en vergelijk ze met een buurgemeente naar keuze en een gemeente in een andere provincie.



Stel met behulp van de website een rapport of verslag met een tekstverwerker samen waarin je de gegevens over de arbeidsmarkt van deze gemeenten weergeeft. Gebruik indien nodig de ICT-fiches van tekstverwerker.



Welke tendensen doen zich voor op de locale arbeidsmarkt, m.a.w.: —

Welke evolutie doet zich voor in jouw gemeente?

—

Welke verschillen zijn er met de andere gemeenten? Waarom?



Beschrijf in maximaal vijf regels waarom je dat een goed rapport vindt.

Reflecteren



Beschrijf in maximaal vijf regels wat je eventueel nog zou willen veranderen.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

STEP-UP

109

Lift3D GO_Thema 4.indb 109

08/11/2021 08:18

Optie 2 a

De indicatoren van de arbeidsmarkt in België

Hier onderzoek je: ‘Welke invloed hebben demografische en economische factoren op de brutolonen in België?’

Om deze onderzoeksvraag te beantwoorden, gebruik je de OVUR-methode waarmee je in de vorige thema’s hebt gewerkt. STAP

O V U R

AANDACHTSPUNTEN BIJ DE ONDERZOEKSVRAAG Surf via het onlinelesmateriaal naar de aangegeven website. Die website,

Oriërenten

Statbel – België in cijfers, geeft de brutolonen in functie van enkele criteria zoals geslacht, anciënniteit …



Voorbereiden 

Ga in Level 1 Explore 6 na:

—

welke gegevens de loonhoogte bepalen;

—

wat de invloed van die gegevens op de loonhoogte is.

Ga naar de website van Statbel. Zoek uit hoe je de gewenste statistische informatie krijgt. Maak daarbij gebruik van de de ICT-fiche om wegwijs te geraken op de website.



Genereer de tabellen met de brutomaandlonen voor de laatste vijf jaar voor de diverse demografische en economische gegevens.

VA N

Uitvoeren



Maak daarvan een rapport met een tekstverwerker. Gebruik indien nodig de ICTfiches van tekstverwerker. —

met de desbetreffende tabellen;

—

met de grafieken die op een duidelijke manier weergeven hoe de brutomaandlonen variëren in functie van de demografische en economische gegevens. Dat doe je alleen voor de brutomaandlonen van het laatst beschikbare jaar. Bijvoorbeeld, wat is de invloed van de anciënniteit op de brutomaandlonen van 2019?



Beschrijf in maximaal vijf regels waarom je dat een goed rapport vindt.

Reflecteren



Beschrijf in maximaal vijf regels wat je eventueel nog zou willen veranderen.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 4

STEP-UP

110

Lift3D GO_Thema 4.indb 110

08/11/2021 08:18

Begrippenlijst Thema 4 LEVEL 1

BEGRIP

VERKLARING

arbeids

Dat is een overheidsinstelling die bedrijven

bemiddelaar

helpt om vacatures bekend te maken bij een ruim publiek en mogelijke werknemers naar

arbeidsmarkt

de werkgever doorverwijst.

Dat is een virtuele plaats waar bedrijven

(vraag) en gezinnen (aanbod) elkaar

ontmoeten, en waar ze na het uitwisselen

van informatie en onderhandeling

overeenkomen om voor een loon (prijs) arbeid te leveren. beroeps

Die bestaat uit diegenen die aan het werk

bevolking

zijn (werkenden) en zij die beschikbaar zijn

voor een job en actief op zoek naar werk

(niet-werkende werkzoekenden / NWWZ).

bevolking op

Dat is de bevolking van 15 tot en met 64

arbeidsleeftijd

jaar.

cao

Dat is een overeenkomst tussen de

(collectieve

vertegenwoordigers van de werknemers

arbeidsover-

en een of meer werkgevers die voor een

eenkomst)

hele groep personeelsleden gezamenlijke

VA N

IN JE EIGEN WOORDEN

arbeids- of loonsvoorwaarden afspreken.

Dat bedrijf zoekt voor een klant het ideale profiel voor een bepaalde functie: iemand met veel ervaring, grote kennis of een

uitgebreid netwerk. Dat doet het vaak door

actief veelbelovende kandidaten zelf te contacteren.

minimumloon

Het laagste loon dat een werkgever volgens de afspraken van de sector mag uitbetalen

aan een werknemer. Het minimumloon

is afhankelijk van de leeftijd, ervaring,

anciënniteit …

niet-werkende

Dat is iemand die beschikbaar is voor

werkzoekende

de arbeidsmarkt maar nog geen werk

paritair

gevonden heeft.

Dat betekent dat er bij een overleg evenveel

vertegenwoordigers zijn van de werknemers als van de werkgever.

BEGRIPPENLIJST

headhunter

THEMA 4

111

Lift3D GO_Thema 4.indb 111

08/11/2021 08:18

LEVEL 1

BEGRIP selectiebureau

VERKLARING Dat bedrijf neemt voor een klant de hele aanwervingsprocedure voor z’n rekening en stelt uiteindelijk de geschiktste kandidaten

sociaal overleg

Dat is overleg over loons- en

sociale

Het sociaal overleg wordt gehouden tussen

partners

de sociale partners, nl. de vakbonden en de werkgeversorganisaties.

Dat bedrijf neemt werknemers aan en leent die uit aan bedrijven die ze tijdelijk nodig hebben.

vacature

werkgeversorganisaties).

uitzendkantoor

sociale partners (de vakbonden en de

voor aan de klant.

arbeidsvoorwaarden tussen de

IN JE EIGEN WOORDEN

Dat is een arbeidsplaats of een job waar-

VA N

voor een werknemer wordt gezocht.

Dat zijn de vertegenwoordigers van de

vakbonds

werknemers.

syndicaat

werkgevers

Die organisatie behartigt tijdens het sociaal

organisatie

overleg of bij de overheid de belangen van

(een specifieke groep van) de werkgevers

en geeft hen advies.

activiteits-

Het percentage van personen op

graad of

arbeidsleeftijd dat zijn arbeidskracht

participatie

aanbiedt op de arbeidsmarkt en dus actief

graad

is of wil zijn.

conjuncturele

Dat is werkloosheid ten gevolge van een

werkloosheid

vertraging van de economische activiteit in

een land waardoor bedrijven de productie

terugschroeven.

frictie

Dat is tijdelijke werkloosheid nadat een job

werkloosheid

beëindigd werd. De werknemer gaat dus op

zoek naar een nieuwe job.

jeugd

Dat is werkloosheid binnen de

werkloosheid

leeftijdscategorie van 15- tot en met 24-jarigen.

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

organisatie of

vakbond of

112

Lift3D GO_Thema 4.indb 112

08/11/2021 08:18

LEVEL 2

BEGRIP

VERKLARING

knelpunt

Dat is een beroep waarbij de zoektocht

beroep

naar een (geschikte) kandidaat gemiddeld langer duurt dan bij andere beroepen. Het

IN JE EIGEN WOORDEN

aanbod is veel kleiner dan de vraag op de arbeidsmarkt. 2

krappe

De situatie waarbij het voor de werkgevers

arbeidsmarkt

voor veel beroepscategorieën moeilijk

seizoen

Dat is werkloosheid doordat de werknemer

werkloosheid

actief is in een sector waar er slechts

gedurende bepaalde periodes in het jaar werk is. 2

wordt om geschikte kandidaten te vinden.

structurele

Dat is een hardnekkige vorm van

werkloosheid

werkloosheid doordat vraag en aanbod op de arbeidsmarkt niet op elkaar afgestemd

VA N

zijn.

Werkloosheid ten gevolge van een

technische

storing, schade, slecht weer … waarbij de

werkloosheid

werknemer wat later weer bij dezelfde

werkgever aan de slag kan.

verdoken

Dat is geen echte werkloosheid, aangezien

werkloosheid

de werknemer wel aan het werk is. De

werknemer zou echter zonder werk zitten,

wanneer hij geen job onder eigen niveau

had aangenomen.

werkloosheid

Dat is het fenomeen waarbij er geen vraag is naar de aangeboden arbeid van een

werkloosheids

Het percentage mensen dat zijn

graad

arbeidskracht aanbiedt op de arbeidsmarkt

(de beroepsbevolking) maar geen werk

heeft.

werkzaam-

Het percentage van mensen op

heidsgraad

arbeidsleeftijd dat effectief actief is.

activering

Werkzoekenden worden in dat percentage

niet meegerekend.

Dat is zorgen dat personen op actieve

leeftijd ook effectief hun arbeidskracht (al

werknemer.

dan niet met succes) op de arbeidsmarkt

aanbieden.

knelpunt

Een opleiding waarmee je de kennis

opleiding

en vaardigheden verwerft om een knelpuntberoep uit te oefenen.

BEGRIPPENLIJST

tijdelijke of

THEMA 4

113

Lift3D GO_Thema 4.indb 113

08/11/2021 08:18

LEVEL 3

BEGRIP ontgroening

VERKLARING Het demografisch fenomeen waarbij het aantal -15-jarigen afneemt waardoor de instroom van jonge werknemers op de

RSZ

De Rijksdienst voor Sociale Zekerheid die

toekijkt op de organisatie en financiering

van de sociale zekerheid in België.

arbeidsmarkt onder druk komt.

als overkoepelende overheidsinstelling

IN JE EIGEN WOORDEN

sociale

Het bedrag dat bij werknemers van het

bijdrage

loon wordt afgehouden en door werkgevers

wordt betaald aan de RSZ om de sociale

zekerheid te financieren.

sociale

Het verzekeringssysteem van de overheid

zekerheid

dat de werknemers, ambtenaren en (in

mindere mate) zelfstandigen indekt tegen

de grootste sociale risico’s in het leven.

VA N

bv. ziekte of werkloosheid

tewerkstel-

Dat is een reeks van maatregelen waarmee

lingsbeleid

de overheid probeert om vraag en aanbod op de arbeidsmarkt op elkaar af te

stemmen en om zoveel mogelijk mensen

aan de arbeidsmarkt te laten deelnemen.

VDAB

De Vlaamse Dienst voor

Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding is

vergrijzing

op de arbeidsmarkt met elkaar in contact

Dat is het demografische fenomeen waarbij

de groep 65-plussers een groter deel van de bevolking begint te vormen. Daardoor stijgt

verwitting

de pensioenkost.

Dat is het demografische fenomeen waarbij

de groep 85-plussers een groter deel van de bevolking begint te vormen waardoor de pensioenkost en de kosten van (medische)

hulpverlening verder stijgen.

werkloos-

Dat is het fenomeen waarbij het voordeel

heidsval

van te gaan werken niet opweegt tegen de sociale voordelen die men geniet. Daardoor kiezen mensen ervoor om niet tot de

arbeidsmarkt toe te treden.

THEMA 4

BEGRIPPENLIJST

een overheidsinstelling die vraag en aanbod brengt en op elkaar helpt afstemmen.

114

Lift3D GO_Thema 4.indb 114

08/11/2021 08:18

NOTITIES

VA N

LIFT-Thema 1.indb 115

16/03/2020 15:28

VA N

LIFT-Thema 1.indb 116

16/03/2020 15:28

€

VA N

Lift3D GO_Thema 5.indb 1

Thema 5: Ondernemingsvormen

14/10/2021 14:24

VA N

THEMA

Ondernemingsvormen

Lift3D GO_Thema 5.indb 2

14/10/2021 14:24

p. 27

STEP-UP

p. 24

VA N

NEXT LEVEL

Keuze ondernemingsvorm

LEVEL

p. 6

STEP-IN

p. 4

Welke ondernemingsvormen zijn er?

Lift3D GO_Thema 5.indb 3

14/10/2021 14:24

STEP-IN 1

Een onderneming opstarten is lang niet zo moeilijk als het lijkt. Stel dat je zou kiezen om een winkel te starten in een stad bij jou in de buurt. Welke winkel zou dat dan zijn?

Bekijk aandachtig de afbeeldingen. Waarover moet je zoal nadenken vooraleer je een winkel lanceert?

VA N

THEMA 5

STEP-IN

Lift3D GO_Thema 5.indb 4

14/10/2021 14:24

Een ondernemingsloket helpt bij de oprichting van je onderneming. Zoek op internet drie ondernemingsloketten.

Wat doet zo’n ondernemingsloket voor jou?

In dit thema doorloop je een level waarin je leert … 1

welke ondernemingsvormen er zijn.

Dit level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren.

THEMA 5

STEP-IN

VA N

Daarin omschrijf je welke ondernemingsvorm je zou kiezen.

Lift3D GO_Thema 5.indb 5

14/10/2021 14:24

LEVEL 1 Welke ondernemingsvormen zijn er? INTRO 1

Mikaeli en Thijs waren in hun jeugd buurjongens. Ze hebben allebei een technische richting

gestudeerd en beiden hebben later een eigen onderneming opgericht. Wanneer ze elkaar jaren later weerzien, praten ze over hun ondernemingen. Lees een stukje uit het gesprek.

Mikaeli: Thijs: Mikaeli: Thijs:

VA N

Mikaeli: Thijs:

Hoi Thijs. Hoe gaat het? Goed. En met jou? Prima. Hoe gaat het met je zaak? Ik moest helaas stoppen met mijn bakkerij. Daardoor heb ik wat problemen gehad. Maar ik blijf niet bij de pakken zitten en ik ben een nieuwe onderneming aan het oprichten. Wat is er gebeurd? Ik had net geïnvesteerd in nieuw materiaal toen mijn twee grootste klanten hun openstaande schulden niet meer konden betalen. Daardoor kon ik op mijn beurt mijn leveranciers niet betalen. En aangezien ik een eenmanszaak had, was ik onbeperkt aansprakelijk. Ze hebben dus mijn televisie, mijn privéwagen en het geld van mijn privéspaarrekening in beslag genomen. Dat is minder leuk. En hoe zul je het met je nieuwe onderneming aanpakken? Mijn nieuwe onderneming is een vennootschap. Zo is mijn privébezit tenminste beschermd. Dat is een goed idee. Dat biedt je meer bescherming en je hebt een voordeliger belastingtarief.

Mikaeli: Thijs:

Wat was het probleem bij Thijs?

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 5

LEVEL 1

Mikaeli:

Welke ondernemingsvormen zijn er?

Lift3D GO_Thema 5.indb 6

14/10/2021 14:24

Explore 1— Wat is het verschil tussen een natuurlijk persoon en een rechtspersoon?

Good to know Zoals je weet, heb je als burger binnen onze maatschappij een hele hoop rechten en plichten. Zo mag men jou niet willekeurig opsluiten, heb je recht op onderwijs en moet ‘persoon’.

Is de klasgenoot die naast je zit, een persoon? Leg uit.

je de wegcode respecteren. Wie rechten en plichten heeft, krijgt in de wetgeving de titel

Je mag een boom niet zomaar beschadigen of kappen. Is een boom dan ook een persoon volgens het

VA N

recht? Waarom (niet)?

Natuurlijke personen en rechtspersonen

Niet alleen mensen van vlees en bloed hebben rechten en plichten, ook de school heeft rechten en plichten. Als de school een internetaansluiting en gsm-abonnement koopt, dan is de school verplicht daarvoor te betalen. Als jij een bank beschadigt, dan heeft de school het recht een schadevergoeding te eisen. Dat geldt ook voor bedrijven. Stel dat je gsm het na twee weken begeeft, dan is het bedrijf dat je gsm heeft geproduceerd of de winkel die de gsm heeft geleverd, verplicht je een nieuwe te bezorgen. Het zijn niet de eigenaars van het bedrijf die daartoe verplicht zijn. Het bedrijf zélf heeft die verplichting. Met andere woorden, de school of het bedrijf kunnen rechten en plichten laten gelden via de rechtbank, net zoals een persoon van vlees en bloed.

Naast natuurlijke personen (dragers van rechten en plichten die van vlees en bloed zijn) zijn er dus ook rechtspersonen. Dat zijn organisaties, zoals een onderneming, die door één

of meerdere natuurlijke personen worden opgericht en die hun eigen rechten en plichten hebben.

Bestudeer de volgende twee facturen. Aan wie of wat is de factuur gericht?

THEMA 5

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 5.indb 7

14/10/2021 14:24

Julian Ade Dorpstraat 29 3665 AS

20xx-06-13

VA N

20xx-10-01

Noteer bij de facturen van vraag 3 of de ontvanger een natuurlijk persoon of een rechtspersoon is.

Stel dat de klant Base niet betaalt. Hoe kan een rechtspersoon als Base dan toch een zaak laten

THEMA 5

LEVEL 1

bepleiten voor de rechtbank?

Lift3D GO_Thema 5.indb 8

14/10/2021 14:25

Organen van de rechtspersoon Rechtspersonen lijken bijzonder hard op natuurlijke personen: Ze worden geboren (opgericht), trouwen (fusioneren), krijgen kinderen (dochterondernemingen) en sterven (ontbinden). Omdat ze zelf echter geen mond of oren hebben, moeten natuurlijke personen hen altijd vertegenwoordigen. Die mensen vormen de organen van het bedrijf zoals de zaakvoerder of de raad van bestuur. Als de school voor de rechtbank komt, zal de directeur het woord nemen en zeggen: ‘Mijn naam is meneer X, en ik spreek hier in naam van en voor

rekening van school Y’.

Explore 2— Wat is het verschil tussen een eenmanszaak en een vennootschap?

VA N

Ondernemingsvormen Bij de oprichting van een zaak moet je een ondernemingsvorm kiezen. Je kunt kiezen om als natuurlijk persoon een zaak te starten waarbij je in eigen naam en voor eigen rekening werkt en contracten met je leveranciers en klanten sluit. Dat is een eenmanszaak. Je kunt ook een vennootschap oprichten. Dan is het de rechtspersoon die contracten afsluit met klanten en leveranciers waarbij jij als zaakvoerder de vennootschap vertegenwoordigt. De bekendste

THEMA 5

LEVEL 1

vormen van vennootschappen zijn een bv en een nv.

Lift3D GO_Thema 5.indb 9

14/10/2021 14:25

Wat zijn de verschillen tussen een eenmanszaak en een vennootschap? Gebruik daarvoor het internet. Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Tabel invullen

Vul de voor- en nadelen van een eenmanszaak en vennootschap in. EENMANSZAAK NADELEN

VOORDELEN

VA N

VENNOOTSCHAP

VOORDELEN

THEMA 5

LEVEL 1

NADELEN

Lift3D GO_Thema 5.indb 10

14/10/2021 14:25

Optie 2

Kenmerken combineren

Combineer de voor- en nadelen met de juist ondernemingsvorm. VOORDELEN

NADELEN

Eenmanszaak

Vennootschap

VOORDELEN

Je hebt geen business- of zakenpartner(s) nodig. Je kunt zelf snel beslissen.

Je bent meestal beperkt aansprakelijk.

Je boekhouding is relatief eenvoudig. Je voert een enkelvoudige boekhouding.

Je financiële risico’s zijn beperkter.

Er is geen verplicht minimumkapitaal om de onderneming op te starten.

VA N

Je kunt rekenen op je businesspartner(s) voor financiële middelen en voor advies.

Je fiscaal statuut is voordeliger. Je betaalt het voordelige tarief van de vennootschapsbelasting (20 - 25 %).

Je kunt vrij eenvoudig en goedkoop starten.

NADELEN

Er is meestal een voldoende aanvangsvermogen (bv, cv) of minimumkapitaal (nv) nodig bij de start.

Je bent zelf voor alles aansprakelijk, m.a.w. je bent onbeperkt aansprakelijk.

Je hebt meer boekhoudkundige verplichtingen en papierwerk; je moet o.a. een dubbele boekhouding voeren.

Je draagt zelf alle financiële risico’s.

Voor heel wat beslissingen zijn er vaste procedures. Je werkt dus minder flexibel.

De opstartprocedure is complexer en duurder. Je moet voor de oprichting van de meeste vennootschapsvormen naar de notaris.

Alle inkomsten van je onderneming worden belast in jouw personenbelasting. Dat tarief is hoger dan de vennootschapsbelasting en kan tot 50 % gaan. Wil je later je zaak overlaten, dan is dat niet zo eenvoudig als bij een vennootschap.

THEMA 5

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 5.indb 11

14/10/2021 14:25

Explore 3— Welke soorten vennootschappen bestaan er? Oprichtingsakte Om de meeste vennootschappen op te richten moet je langs bij de notaris. Die zal de oprichtingsakte opstellen. Als een notaris die akte opstelt, dan is er sprake van een authentieke akte. Bij een onderhandse akte is geen notaris nodig. Het belangrijkste onderdeel van de oprichtingsakte zijn de statuten. In de statuten leg je de basisregels

voor je vennootschap vast zoals het doel van de vennootschap, het aantal aandelen of wie de vennootschap mag vertegenwoordigen. In de oprichtingsakte bepaal je ook je vennootschapsvorm, waaronder de bv en nv de bekendste zijn.

AANDEEL EN INBRENG

Een aandeel is een bewijs dat je mede-eigenaar bent van een

onderneming. Sommige grote ondernemingen zoals Microsoft

VA N

hebben miljoenen aandelen. De aandelen zijn in handen van de aandeelhouders. Zij zijn dus de eigenaars van de onderneming.

Het kapitaal of vermogen van een vennootschap bestaat uit wat

de oprichters in de vennootschap inbrengen. Dat kan geld (inbreng in kapitaal) of onroerend goed zoals een winkelpand (inbreng in

natura) zijn. De oprichters kunnen ook knowhow of kennis en arbeid inbrengen (inbreng van nijverheid).

Onderzoek het onderscheid tussen een bv en een nv.

Je kunt kiezen uit twee opties. Kies optie 1 als een uitdaging wilt. Kies optie 2 als je liever wat ondersteuning wilt. Vink de gekozen optie aan.

Optie 1: Gebruik het internet om de verschillen op te zoeken.

Optie 2: Ga naar het onlinelesmateriaal en gebruik de presentatie om de verschillen op te zoeken. Vul de tabel aan en kruis aan wat van toepassing is. De laatste rij is reeds gegeven.

Afkorting voluit 1

oprichters

Meer dan 1

THEMA 5

LEVEL 1

Minimumaantal

Lift3D GO_Thema 5.indb 12

14/10/2021 14:25

BV Minimum in

18 550,00

te brengen

18 550,00

61 500,00

startkapitaal

61 500,00

Voldoende aanvangsvermogen in

functie van wat je nodig hebt.

functie van wat je nodig hebt

Toegestane vormen

Inbreng in kapitaal

van inbreng

Inbreng in natura

Inbreng in natura Inbreng van nijverheid / te

leveren arbeid (als andere

aandeelhouders dat toelaten)

Inbreng van knowhow (kennis)

Onbeperkt

Beperkt Oprichting

Onderhandse akte Authentieke akte

Overdraagbaarheid

Aansprakelijkheid

Inbreng van nijverheid / te

Aandelen kunnen altijd vrij

aandelen

Onderhandse akte Authentieke akte

Aandelen kunnen altijd vrij overgedragen worden.

VA N

overgedragen worden.

Beperkt

Aandelen kunnen vrij

overgedragen worden als dat in de statuten staat.

Aandelen kunnen enkel

Bestuur

Aandelen kunnen vrij overgedragen worden als dat in de statuten staat.

Aandelen kunnen enkel

overgedragen worden mits

toestemming van voldoende

andere aandeelhouders.

Mogelijkheden:

Principe: een of meer bestuurders

Bestuurders kunnen elk individueel

Enige bestuurder

2 Monistisch bestuur (minimaal

handelen

drie bestuurders of twee

bestuurders indien minder dan drie aandeelhouders)

3 Duaal bestuur: bestuur

wordt toevertrouwd aan een

meerderheid van de bestuurders moet samen handelen)

THEMA 5

LEVEL 1

directieraad en raad van toezicht. Principe: collegiaal bestuursorgaan (de

Lift3D GO_Thema 5.indb 13

14/10/2021 14:25

Good to know Velen onder jullie zijn lid van een sportclub of een jeugdbeweging. De meeste verenigingen zijn vzw’s. Zo een vereniging zonder winstoogmerk (vzw) bestaat uit een groep natuurlijke personen of rechtspersonen die een maatschappelijk of sociaal doel nastreven. Om een vzw op te richten heb je ten minste twee personen nodig. De vzw is ook een rechtspersoon. Dat betekent dat de vzw zelf rechten en plichten heeft. De leden van de vzw beschikken over een beperkte aansprakelijkheid. In tegenstelling tot bijvoorbeeld de nv vereist de oprichting van een vzw geen inbreng van startkapitaal.

Er zijn wel een aantal boekhoudkundige verplichtingen. Een vzw mag zeker winst maken,

VA N

maar mag die winst niet uitkeren aan de leden. Ze moeten de winst in de vzw investeren.

Explore 4— Wat is het verschil tussen beperkte en onbeperkte aansprakelijkheid?

In de Intro maakte je kennis met Thijs. Beantwoord de vragen. a

Welke ondernemingsvorm had Thijs

Cartoon 1

gekozen voor zijn eerste zaak?

Welk nadeel ondervond hij toen zijn

THEMA 5

LEVEL 1

zaak failliet ging?

Bekijk de cartoons. Welke cartoon hoort bij de situatie van Thijs?

Lift3D GO_Thema 5.indb 14

14/10/2021 14:25

Aansprakelijkheid Een natuurlijk of rechtspersoon is aansprakelijk als hij schade heeft berokkend aan iemand of als een overeenkomst niet wordt nagekomen. De persoon kan aansprakelijk worden gesteld voor de toegebrachte schade. Bij onbeperkte aansprakelijkheid sta je met je persoonlijke vermogen in voor alle verbintenissen van je onderneming. Alles wat je bezit, kan worden gebruikt om eventuele schulden van de onderneming te betalen, ongeacht of het je eigen vermogen is of vermogen van de onderneming.

Bij beperkte aansprakelijkheid, kan alleen het vermogen van de onderneming worden aangesproken, niet je eigen persoonlijke vermogen.

Gaat het om beperkte aansprakelijkheid of onbeperkte aansprakelijkheid? Waarom?

Welke situatie wordt in cartoon 1

VA N

uitgebeeld?

Wat is het grote voordeel daarvan?

Welke ondernemingsvormen genieten

Cartoon 2

van beperkte aansprakelijkheid?

Good to know Opgepast, ook bij beperkte aansprakelijkheid moet je voorzichtig zijn om je privévermogen niet over de figuurlijke muur die je tegen de schuldeisers van je onderneming beschermt, te werpen. Stel dat de zaak van Thijs opnieuw in de problemen komt en de bank geen nieuwe lening meer wil geven, dan zou hij het geld van zijn privébankrekening in de onderneming waarborg aan de bank kunnen geven voor de terugbetaling van de lening. De muur is dus

THEMA 5

maar zo sterk als je hem als ondernemer zelf maakt.

LEVEL 1

kunnen stoppen om een faillissement te voorkomen. Of hij zou de privéwoning als

Lift3D GO_Thema 5.indb 15

14/10/2021 14:25

Veronderstel dat jij samen met een goede vriend een verkoopcontract met een handelaar afsluit voor een bedrag van 20 000,00 euro. In dat contract kan de verkoper vermelden dat er ‘hoofdelijke aansprakelijkheid’ is. Wat betekent dat? Markeer het juiste antwoord. Gebruik indien nodig het internet. Wanneer die 20 000,00 euro niet betaald wordt, kan de verkoper enkel van jou / zowel van jou als je vriend de volledige 20 000,00 euro opeisen. Wanneer de verkoper die 20 000,00 euro aan jou vraagt, laat de wet niet / wel toe, dat jij nadien de helft van jouw

Wordt hoofdelijke aansprakelijkheid niet / wel

vriend terugeist.

overeengekomen in het contract, dan is de prestatie deelbaar / niet-deelbaar en moet de verkoper bij

beide vrienden het geld opvragen. Dat laatste heet dan deelbaarheid.

VA N

TO THE POINT

Als startende ondernemer kies je als ondernemingsvorm wellicht tussen de eenmanszaak en de vennootschap. In het eerste geval start de natuurlijke persoon zelf een commerciële activiteit op. In het tweede geval wordt eerst een rechtspersoon opgericht die vervolgens de commerciële activiteiten in eigen naam voor z’n rekening neemt. De voordelen van een eenmanszaak —

Je kunt op een snelle en weinig formele manier beslissingen nemen.

—

Je beslist zelf of en hoeveel je van de winst na belasting investeert in de zaak.

—

Er zijn beperkte administratieve en boekhoudkundige verplichtingen.

De nadelen van een eenmanszaak —

Je bent onbeperkt aansprakelijk en staat met je volledige persoonlijke

vermogen in voor de verbintenissen van de onderneming.

—

Het voortbestaan van de onderneming hangt van jou af. Alle inkomsten van de onderneming

—

worden belast via jouw personenbelasting. Er is geen aparte fiscale aangifte en aanslag voor de eenmanszaak.

—

Het fiscaal statuut is nadeliger, aangezien je via de personenbelasting wordt belast.

THEMA 5

LEVEL 1

Het hoogste percentage is 50 %.

Lift3D GO_Thema 5.indb 16

14/10/2021 14:25

De voordelen van een vennootschap —

Voor bepaalde vennootschapsvormen geldt een beperkte aansprakelijkheid.

—

Het belastbaar resultaat wordt belast in het stelsel van de vennootschapsbelasting (20 % - 25 %).

—

Alle afspraken tussen partners die samenwerken in de zaak, staan duidelijk op papier.

—

De vennootschap biedt een aantal interessante mogelijkheden om vóór het overlijden een goede opvolgingsregeling uit te dokteren.

De nadelen van een vennootschap —

Voor heel wat beslissingen gelden vaste procedures. Dat werkt dus minder flexibel.

—

Er zijn meer juridische en administratieve verplichtingen, wat meer kosten met zich meebrengt. De oprichting is voor de meeste vennootschapsvormen door diverse wettelijke verplichtingen

duurder dan het starten met een eenmanszaak. Voor de oprichting van een vennootschap moet een notaris een authentieke akte opstellen. —

Er zijn strengere boekhoudkundige verplichtingen.

—

Bij een vennootschap is er ofwel een minimumkapitaal of voldoende aanvangsvermogen nodig.

De meest populaire vennootschappen zijn de naamloze vennootschap (nv) en de besloten

vennootschap (bv). Bij een nv bedraagt het minimumkapitaal 61 500,00 euro. Bij een bv volstaat

VA N

het om in te brengen wat je nodig denkt te hebben. Dat heet dan voldoende aanvangsvermogen. Naast de inbreng van kapitaal, of geld, kun je bij een vennootschap ook een inbreng in natura doen, wat betekent dat je goederen zoals een laptop of auto kunt inbrengen. Daarnaast is er bij de bv ook de mogelijkheid om je kennis of je arbeid in te brengen in plaats van kapitaal, dat is inbreng van nijverheid of knowhow.

Wanneer je hoofdelijk aansprakelijk bent, kunnen de schuldeisers de gehele schuld bij een persoon opeisen, ook al bestaat de onderneming uit meerdere personen (schuldenaars). Indien je in het contract laat opnemen dat de prestatie (schuld) deelbaar is, dan moet de schuldeiser bij alle partijen het geld opvragen.

THEMA 5

LEVEL 1

BEKIJK DE KENNISCLIP

Lift3D GO_Thema 5.indb 17

14/10/2021 14:25

Action 1— Ken jij de verschillende ondernemingsvormen? Zijn de stellingen juist of fout? Verbeter de foutieve stellingen. JUIST a

FOUT

Een eenmanszaak heeft een voordeliger belastingtarief dan een bv.

b De formaliteiten voor de boekhouding en de administratie zijn strenger bij een eenmanszaak dan bij een vennootschap.

In een eenmanszaak kan meer dan een persoon werken.

VA N

d Het faillissement bij een eenmanszaak kan ook zware financiële gevolgen voor de eigenaar hebben.

e Wanneer twee mensen samen een bv willen oprichten, moeten ze beiden geld inbrengen.

f Enkel bij de nv is er een minimumkapitaal vereist, bij de bv is dat niet het geval.

Enkel de nv kan zijn aandelen op de beurs verkopen.

THEMA 5

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 5.indb 18

14/10/2021 14:25

Action 2— Wat is de Kruispuntbank van Ondernemingen? Bestudeer de onderstaande infographic. a

Bij wie moet je je als onderneming inschrijven?

Waar zal je onderneming dan ingeschreven worden?

THEMA 5

Bron: economie.fgov.be

LEVEL 1

VA N

Infographic 1: Welke stappen moet u ondernemen bij oprichting van uw eigen zaak?

Lift3D GO_Thema 5.indb 19

14/10/2021 14:25

Surf via het onlinelesmateriaal naar de website van de FOD economie. Beantwoord de volgende vragen. a

Geef vier belangrijke taken van een ondernemingsloket.

Wat is de Kruispuntbank van Ondernemingen?

VA N

Action 3— Welke ondernemingsvorm kies je? Kun jij de beste vennootschapsvorm kiezen? Voor deze opdracht heb je de keuze. Kies optie 1 als je graag wat ondersteuning wilt. Kies optie 2 als je liever een uitdaging wilt. Vink de gekozen optie aan. Optie 1

Optie 2

Kies de juiste vennootschapsvorm.

Zoek op internet wat de ‘maatschap’ en de ‘coöperatieve vennootschap’ inhoudt. Kies de

eenmanszaak – naamloze vennootschap –

juiste vennootschapsvorm.

besloten vennootschap

eenmanszaak – naamloze vennootschap – besloten vennootschap – maatschap – coöperatieve vennootschap

Waarom kies je die vorm?

Sergio H. en Jeroen M. willen

THEMA 5

LEVEL 1

Situatie 1

samen een nieuw restaurant

Waarom kies je die vorm?

Situatie 1

Sergio H. en Jeroen M. willen samen een nieuw restaurant

opstarten. Sergio heeft geld en wil

opstarten. Sergio heeft geld en

100 000,00 euro inbrengen. Jeroens

wil 100 000,00 euro inbrengen.

hotdogverkoop was mislukt en hij

Jeroens hotdogverkoop was mislukt

heeft dus niet zoveel geld. Hij kan

en hij heeft dus niet zoveel geld. Hij

wel alledaagse dingen koken en wil

kan wel alledaagse dingen koken en

dus zijn knowhow inbrengen.

wil dus zijn knowhow inbrengen.

Vorm:

Reden:

Lift3D GO_Thema 5.indb 20

14/10/2021 14:25

Situatie 2

Marie heeft een chocolaterie in Mol. Ze heeft twee kinderen, 22 en 23 jaar

Situatie 2

Marie heeft een chocolaterie in Mol. Ze heeft twee kinderen, 22

oud. Ze wil nu 8 van de 10 aandelen

en 23 jaar oud. Ze wil nu 8 van de

op hun naam zetten, maar het

10 aandelen op hun naam zetten,

nog steeds alleen voor het zeggen

maar het nog steeds alleen voor het

hebben. Ze wil de aandelen binnen

zeggen hebben. Ze wil de aandelen

de familie houden.

binnen de familie houden. Vorm:

Reden:

VA N

Vorm:

Situatie 3

Een tiental eigenaars van maïsvelden willen een vereniging opstarten met een eerder gemeenschappelijk doel, namelijk de maïsoogst ophalen in Vlaanderen zodat de vennootschap die aan de fabrikanten kan verkopen.

Vorm:

THEMA 5

LEVEL 1

Reden:

Lift3D GO_Thema 5.indb 21

14/10/2021 14:25

Action 4— Wat doet een vzw? MORE MORE

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een filmpje over het Natuurhulpcentrum. Beantwoord de vragen. a

In 1981 veranderde het Natuurhulpcentrum van een feitelijke vereniging in een vzw. Waarom kozen ze

ervoor om een vzw te worden? Bij het onlinelesmateriaal vind je nog extra info over het verschil.

Wat is het grootste nadeel van de omschakeling naar een vzw?

Waarom werd voor het logo van het Natuurhulpcentrum een uil gebruikt?

Hoeveel mensen zijn in het Natuurhulpcentrum tewerkgesteld?

VA N

Waar haalt het centrum zijn werkmiddelen?

Action 5— Kun je de ondernemingsvorm opzoeken? Surf via het onlinelesmateriaal naar de website van de Kruispuntpank van Ondernemingen. a

Zoek de ondernemingsvorm van de volgende ondernemingen op.

Noteer twee ondernemingen uit jouw omgeving en hun ondernemingsvorm. NAAM

RECHTSVORM

0404.054.092

A.S.Adventure.edu Service Center

0832.679.276

Neopaul Signs bv

0424.747.360

ELECTRO & LIGHT

0465.618.410

ETABLISSEMENTEN FRANZ COLRUYT

0400.378.485

RSC Anderlecht

0434.805.171

Broederlijk Delen

0418.088.113

THEMA 5

LEVEL 1

Torfs, Sint-Niklaas

ONDERNEMINGSNUMMER

Lift3D GO_Thema 5.indb 22

14/10/2021 14:25

VA N

BREAKING NEWS

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan de begrippen natuurlijk persoon en

rechtspersoon toelichten.

Ik kan het verschil tussen een eenmanszaak en vennootschap toelichten.

Ik kan het verschil tussen beperkte en

Ik kan kenmerken van een bv en nv toelichten.

Ik kan het verschil tussen hoofdelijke

THEMA 5

aansprakelijkheid en deelbaarheid toelichten.

LEVEL 1

onbeperkte aansprakelijkheid toelichten.

Lift3D GO_Thema 5.indb 23

14/10/2021 14:25

STEP-UP 1

Nu is het aan jou! Je koos in de Step-in een winkel die je zou willen oprichten. Vind nu een antwoord op de volgende onderzoeksvraag: Welke ondernemingsvorm kies je en waarom?

Je kunt daarvoor de volgende deelvragen onderzoeken. Maak een document in een tekstverwerker en verwerk de antwoorden op de onderstaande vragen.

Welke ondernemingsvorm kies je? Waarom?

1 Welke winkel had je gekozen in de Step-in?

Hoeveel kapitaal breng je in bij de start van de

onderneming als aanvangsvermogen? Waarom zoveel?

4 Bij welk ondernemingsloket

VA N

ga je aankloppen?

Loop je risico om ook

Welke taken wil je dat het

je eigen persoonlijk

ondernemingsloket voor jou

kapitaal te verliezen?

uitvoert?

Hoeveel belasting zal je op je winst moeten betalen?

Zijn er veel formaliteiten nodig om je onderneming op te richten?

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

ME & M

Y COMP ANY

THEMA 5

STEP-UP

Lift3D GO_Thema 5.indb 24

14/10/2021 14:25

Begrippenlijst Thema 5 LEVEL 1

BEGRIP aandeel

VERKLARING Een aandeel is een bewijs dat je medeeigenaar bent van een onderneming.

aandeelhouders, dat zijn dus de eigenaars

aanvangs

De inbreng bij de oprichting van een bv

vermogen

moet voldoende zijn om te kunnen starten.

authentieke

Dat document is opgemaakt door een

akte

notaris en dient als bewijs van de gemaakte afspraken.

De aandelen zijn in handen van de van de onderneming. 1

IN JE EIGEN WOORDEN

beperkt

Dat betekent dat de aandeelhouders in

aansprakelijk

principe slechts aansprakelijk zijn tot het

VA N

bedrag van hun inbreng in de vennootschap.

besloten

Dat is een vennootschap met beperkte

vennootschap

aansprakelijkheid die kan opgericht worden

(bv)

door een of meer personen en waar er geen

minimale kapitaalinbreng vereist is.

Wanneer meerdere partijen zich verbinden

deelbaarheid

tot eenzelfde prestatie, moeten de partijen

eenmanszaak

enkel hun eigen deel van de schuld betalen.

Dat is een ondernemingsvorm opgericht

door een natuurlijk persoon. De oprichter

fiscaal statuut

en zijn onderneming worden als één geheel

beschouwd.

Dat verwijst naar het feit of je

onder de personenbelasting of de

vennootschapsbelasting belast wordt.

hoofdelijke

Wanneer meerdere partijen zich verbinden

aansprakelijk-

tot eenzelfde prestatie, kan de schuldeiser

heid

bij beide partijen de volledige schuld

opeisen.

inbreng in

Dat is de inbreng van geld in de

kapitaal

onderneming

inbreng in

Dat is de inbreng van goederen zoals een

natura

auto, huis, laptop in de onderneming.

THEMA 5

BEGRIPPENLIJST

Lift3D GO_Thema 5.indb 25

14/10/2021 14:25

LEVEL 1

BEGRIP

VERKLARING

inbreng van

Dat is de inbreng van iemands arbeid of

nijverheid

kennis in de onderneming.

minimum

Minimumkapitaal is het kapitaal dat

kapitaal

minimum moet ingebracht worden bij de oprichting van een nv.

Dat is een vennootschap met beperkte

vennootschap

aansprakelijkheid die kan opgericht worden

(nv)

door één of meer personen. De minimale

kapitaalinbreng bedraagt 61 500,00 euro

natuurlijk

Dat is een mens van vlees en bloed die

persoon

rechten en plichten heeft en contracten kan afsluiten.

onbeperkte

De oprichters zijn aansprakelijk tot het

aansprakelijk-

bedrag dat ze inbrengen in de onderneming,

heid

maar indien dat niet volstaat, staan ze ook

met hun privébezit in voor het terugbetalen

VA N

naamloze

en de aandelen zijn vrij overdraagbaar. 1

IN JE EIGEN WOORDEN

van de schulden.

ondernemings

Dat is de vorm die de onderneming kan

vorm

aannemen.

rechtspersoon

bv. een eenmanszaak, een vennootschap,

een vzw

Dat is een juridische constructie, een

‘persoon’ beschreven in juridische

documenten, zoals een onderneming

of een vereniging zoals een vzw. Door

die juridische constructie kan deze

onderneming of vereniging optreden als een

vennootschap

volwaardig persoon.

Dat zijn eén of meerdere personen

(natuurlijke personen of rechtspersonen) die een onderneming opstarten. Daardoor

ontstaat een nieuwe persoon, een

rechtspersoon, met eigen rechten en plichten.

THEMA 5

BEGRIPPENLIJST

Lift3D GO_Thema 5.indb 26

14/10/2021 14:25

LEVEL 1

Action 1— Waarom wordt iemand zelfstandige? Interview per twee of drie leerlingen een zelfstandige. Stel de onderstaande vragen.

Good to know

Een zelfstandige is een persoon die zijn eigen baas is en voor eigen rekening werkt, in tegenstelling tot een werknemer die in dienst van een baas werkt.

Waarom wil die persoon zijn / haar eigen baas zijn?

Welke ondernemingsvorm heeft hij / zij gekozen?

Waarom heeft hij / zij die ondernemingsvorm gekozen?

Met welke problemen wordt hij / zij soms geconfronteerd bij het runnen van de onderneming?

Wat vindt hij / zij fijn aan het runnen van een eigen zaak?

Hoeveel uur per week werkt hij / zij?

VA N

Verwerk de antwoorden in een krantenartikel (titel – inleiding – artikel) van maximaal een bladzijde. Zorg natuurljk voor één of meer foto’s om het artikel te verfraaien.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Action 2— Welke ondernemingsvorm wordt het meeste gekozen?

Good to know

Van 2010 tot 2019 zijn de percentages reeds berekend. Je ziet bijvoorbeeld dat in 2013

THEMA 5

NEXT LEVEL

LEVEL 1

1,38 % van alle startende ondernemingen koos voor een nv als ondernemingsvorm.

Lift3D GO_Thema 5.indb 27

14/10/2021 14:25

Bekijk de onderstaande tabel met het aantal startende ondernemingen in België. a

Welke ondernemingsvorm kiest de startende ondernemer het meest? Waarom zou dat zijn?

2011

2012

2013

2014

2015

2016

2017

2018

2019

42 744

44 625

46 752

48 258

50 060

50 520

52 918

57 722

60 707

64 130

55,00 %

54,94 %

60,74 %

62,29 %

61,72 %

61,18 %

58,90 %

60,71 %

60,64 %

60,44 %

24 692

25 377

20 027

19 138

20 044

20 408

22 557

22 604

25 384

30 169

31,77 %

31,24 %

26,02 %

24,70 %

24,71 %

24,72 %

25,11 %

23,77 %

25,36 %

28,43 %

1 422

1 404

1 068

1 070

1 013

1 147

1 173

1 138

1 124

950

1,83 %

1,73 %

1,39 %

1,38 %

1,25 %

1,39 %

1,31 %

1,20 %

1,12 %

0,90 %

8 854

9 814

9 129

9 005

9 990

10 496

13 202

13 616

12 898

10 859

11,39 %

12,08 %

11,86 %

11,62 %

12,32 %

12,71 %

14,69 %

14,32 %

12,88 %

10,23 %

77 712

81 220

76 976

77 471

81 107

82 571

89 850

95 080

100 113

106 108

Eenmanszaak

VA N

Andere

Totaal

2020 62 390

2010

33 368

881

10 149

106 788

Bron: Unizo, startersatlas 2021

Bereken de percentages voor 2020, m.a.w. hoeveel procent startende ondernemingen heeft gekozen voor een eenmanszaak, een nv …? Vul de getallen in in de tabel. Hoe heb je dat berekend voor het aantal nv’s?

Maak een grafiek in een rekenblad waarbij duidelijk is hoe het totaal aantal startende ondernemers in 2020 is verdeeld. Kies het juiste grafiektype (cirkeldiagram, staafdiagram, lijndiagram …). Druk de grafiek af in kleur en voeg die toe aan je portfolio. Waarom heb je dat grafiektype gekozen?

Maak een grafiek in een rekenblad met de evolutie van het aantal eenmanszaken, bv’s en nv’s van 2010 t.e.m. 2020. Druk de grafiek af in kleur en voeg die toe aan je portfolio. Waarom heb je dat

In 2020 is het aantal startende ondernemingen bijna niet toegenomen. Waarom niet, denk je?

THEMA 5

NEXT LEVEL

LEVEL 1

grafiektype gekozen?

Lift3D GO_Thema 5.indb 28

14/10/2021 14:25

Factu

€

VA N

Lift3D GO_Thema 6.indb 1

Thema 6: Boekhouden

08/11/2021 09:30

VA N

THEMA

De boekhouding

Lift3D GO_Thema 6.indb 2

08/11/2021 09:30

NEXT LEVEL STEP-UP

p. 123

Welke boekhoudkundige verplichtingen heeft een onderneming?

p. 111

LEVEL

Ontwerp van een factuur met een rekenblad

LEVEL

Hoe boek je kosten en opbrengsten?

p. 98

LEVEL

Hoe kun je fouten in de boekhouding vermijden?

p. 88

Hoe stel je een journaal op?

p. 78

LEVEL

Hoe voer je een boekhouding via rekeningen?

p. 63

LEVEL

Hoe ziet de inventaris, de balans en resultatenrekening eruit?

p. 37

Hoe stel je facturen op?

p. 18

VA N

LEVEL

4 3

LEVEL

Lift3D GO_Thema 6.indb 3

LEVEL

Hoe werkt het btw-systeem?

p. 5

STEP-IN

p. 4

08/11/2021 09:30

STEP-IN 1

Een verkoopproces verloopt in verschillende fasen. Bij het onlinelesmateriaal vind je een korte omschrijving van elke fase en de bijhorende handelsdocumenten. Lees de tekst grondig door en onderstreep in elke fase het kernwoord.

Zet de fasen in de juiste volgorde door de tekstvakken te verplaatsen.

Noteer bij elke fase welke handelsdocumenten erbij horen.

Bewaar het resultaat in je portfolio. Maak een map voor elk thema en een submap voor elk level

en geef die submap de naam ‘Thema_X_Level_Y’. Geef het bestand een duidelijke naam zoals

VA N

‘Step-in_1_Verkoopproces’.

In dit thema doorloop je acht levels waarin je leert … 1

hoe het btw-systeem werkt en wat de toegevoegde waarde inhoudt;

een factuur te analyseren waarbij je het factuurbedrag kunt berekenen;

een balans op te stellen en het resultaat van een onderneming te bepalen;

wat dubbelboekhouden inhoudt;

hoe je een journaal bijhoudt;

hoe je een proef- en saldibalans opstelt;

hoe je kosten en opbrengsten boekt;

uit welke onderdelen een jaarrekening bestaat en aan welke boekhoudkundige verplichtingen

een onderneming moet voldoen.

Elk level biedt je een stukje kennis dat je nodig hebt om de opdracht van de Step-up uit te voeren.

THEMA 6

STEP-IN

Daarin maak je een overzichtsoefening.

Lift3D GO_Thema 6.indb 4

08/11/2021 09:31

LEVEL 1 Hoe werkt het btw-systeem? INTRO Bestudeer het kasticket en beantwoord de volgende vragen. a

Hoeveel moet je aan A.S.Adventure.edu betalen?

Hoe is dat bedrag

VA N

samengesteld?

Hoeveel procent btw is er van toepassing op jouw aankoop?

Emile Decock

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 6

LEVEL 1

Hoe werkt het btw-systeem?

Lift3D GO_Thema 6.indb 5

08/11/2021 09:31

Explore 1— Welke btw-tarieven bestaan er?

Beantwoord de vragen. Gebruik het internet. a

Waarvan is btw de afkorting?

Wanneer wordt die belasting geheven?

Wie krijgt uiteindelijk het bedrag van de btw?

In België bestaan er verschillende btw-tarieven. Gebruik het internet en zoek uit welk tarief er aangerekend wordt. Vink aan.

BUSRIT MET

COSMETICA 0%

VA N

DE LIJN 0%

12 %

21 %

12 %

21 %

MARGARINE 0%

21 %

GLAS COLA OP

6% 12 % 21 %

ABONNEM ENT OP BETAALTE LEVISIE 0% 6%

RESTAURANT 0% 6% 12 % 21 %

12 % 21 % © Studio R3 / Shutterstock.com

THEMA 6

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 6.indb 6

21 %

RESTAURANT

6% 12 %

12 %

FRIETJES OP

WEEKBLAD 0%

STEAK MET

I FIETSHERSTELLING 0%

6% 12 % 21 %

BOS BLOEMEN 0% 6% 12 % 21 %

08/11/2021 09:31

Explore 2— Wat is een bedrijfskolom? 1

Bekijk aandachtig de onderstaande afbeelding. landbouwer opkoper van aardappelen

transportfirma

groothandel kleinhandel consument 2

chipsfabrikant

Zoek op internet het verschil tussen een groothandel en een kleinhandel. Noteer het verschil in je eigen

VA N

woorden.

een groothandel:

een kleinhandel:

Noteer twee voorbeelden van: a

groothandelaars:

kleinhandelaars:

THEMA 6

LEVEL 1

Noteer een synoniem voor:

Lift3D GO_Thema 6.indb 7

08/11/2021 09:32

Lees de definitie van een bedrijfskolom. Omkader daarna in vraag 1 de onderdelen die deel uitmaken van de bedrijfskolom van chips. BEDRIJFSKOLOM

Een bedrijfskolom is een schematisch overzicht van alle stappen die een goed of dienst doorloopt. Het schema start bij de producent van grondstoffen en eindigt zodra het eindproduct of de dienst aan de consument wordt aangeboden. Bij iedere stap wordt er waarde aan het goed of aan de dienst toegevoegd. De consument wordt ook weergegeven in de bedrijfskolom, maar maakt er geen onderdeel van uit omdat

de consument zelf geen waarde meer toevoegt aan het product.

Enkel de bedrijven die eigenaar worden van het product, maken deel uit van de

bedrijfskolom. Logistieke bedrijven zoals transportbedrijven worden meestal geen

eigenaar van het product maar verlenen enkel een dienst aan een andere onderneming. Daardoor maken ook zij geen deel uit van de bedrijfskolom.

VA N

Explore 3— Hoe werkt het btw-systeem? 1

Bestudeer aandachtig de bedrijfskolom van jeans en ontdek zo hoe het btw-systeem werkt. Ga er in dit voorbeeld van uit dat de katoenplantage geen kosten maakte om de katoen te planten.

katoenplantage

De katoenplantage verkoopt 200 kg katoen aan de katoenspinnerij voor 100,00 euro, exclusief btw.

katoenspinnerij

De katoenspinnerij verwerkt de katoen tot geweven stof en verkoopt die voor 175,00 euro, exclusief btw.

jeansfabriek

In de fabriek maakt men op basis van het patroon de jeansbroeken. Zij verkoopt die aan de groothandel door

voor 300,00 euro, exclusief btw.

groothandel

De groothandelaar verdeelt de broeken over de verschillende kleinhandelszaken, hij verkoopt de partij door voor 400,00 euro, exclusief btw.

kleinhandel De kleinhandel verkoopt de partij jeans door aan de consumenten.

THEMA 6

LEVEL 1

Zij betalen daarvoor 800,00 euro, exclusief btw. consument

Welk btw-tarief is er van toepassing op een jeansbroek?

Lift3D GO_Thema 6.indb 8

08/11/2021 09:32

Toegevoegde waarde Elke schakel van het productieproces van een product voegt waarde aan het product toe. Dat kan de verwerking van grondstoffen tot een (half)afgewerkt product zijn, de verpakking van een product in een consumentenverpakking, de creatie van een reclamecampagne … Elke schakel verhoogt dus de waarde van het product met onder andere de winst, de lonen van de werknemers, de kosten van de machines en gebouwen enz. Die toegevoegde waarde kun je berekenen als het verschil tussen de verkoopprijs en de aankoopprijs.

de toegevoegde waarde = verkoopprijs – aankoopprijs (beide exclusief btw)

Vul de tabel aan met behulp van de vragen. a

Hoe kom je aan het bedrag 21,00 euro in de kolom btw op verkoop?

Hoe bereken je het bedrag in de kolom toegevoegde waarde?

VA N

Hoe kom je aan het bedrag 21,00 euro in de kolom btw?

Hoe bereken je het btw-saldo?

21,00

100,00

21,00

Katoenspinnerij

Jeansfabriek

Groothandel

Kleinhandel

Consument

TOTAAL

(IN EURO)

BTW

(IN EURO)

WAARDE

TOEGEVOEGDE

(IN EURO)

SALDO BTW

(IN EURO)

BTW OP VERKOOP

0,00

LEVEL 1

100,00

(IN EURO)

BTW OP AANKOOP

EXCL. BTW (IN EURO)

VERKOOPPRIJS

EXCL. BTW (IN EURO)

0,00

THEMA 6

Katoenplantage

AANKOOPPRIJS

Vul nu de tabel verder aan.

Lift3D GO_Thema 6.indb 9

08/11/2021 09:32

Bestudeer de tabel en beantwoord de vragen. a

Hoeveel btw heeft de jeansfabriek aan de katoenspinnerij betaald?

Hoeveel btw heeft de jeansfabriek van de groothandel ontvangen?

Hoeveel btw moet de jeansfabriek uiteindelijk betalen aan de overheid?

Btw-verrekening

Regelmatig moet de btw-plichtige, dat is de onderneming, een btw-aangifte doen. Enerzijds

VA N

kan de onderneming zo de btw die ze zelf aan andere btw-plichtigen heeft betaald, de ‘terug te vorderen btw’, terugvorderen van de fiscus, anderzijds moet ze de btw die ze ontvangen heeft van haar klanten, de ‘te betalen btw’ doorstorten of betalen aan de fiscus. Er kunnen zich bij de btw-verrekening twee situaties voordoen: 1

Te betalen btw < terug te vorderen btw: de onderneming vordert het saldo – het verschil tussen beide – van de fiscus terug.

Te betalen btw > terug te vorderen btw: de onderneming betaalt het saldo aan de fiscus.

De ondernemingen moeten maandelijks hun btw-aangifte met het overzicht van de terug te vorderen btw en te betalen btw, indienen. Voor ondernemingen met een omzet kleiner dan 2,5 miljoen euro (exclusief btw) volstaat een driemaandelijke aangifte.

Elke btw-plichtige heeft een btw-nummer waaronder hij bij de fiscus bekend is. Dat nummer bestaat uit de tekst ‘BTW BE’ gevolgd door het ondernemingsnummer.

THEMA 6

LEVEL 1

Bv. BTW BE 0123 456 789

Lift3D GO_Thema 6.indb 10

08/11/2021 09:32

Bekijk de onderstaande tabel van de katoenspinnerij. a

Maak de btw-verrekening voor de katoenspinnerij op basis van de onderstaande gegevens. De

17 500,00

= TE BETALEN BTW

(IN EURO)

TOTAAL

VA N b

BTW OP DE VERKOPEN

(IN EURO)

BTW-PERCENTAGE 6

TOTAAL

VERKOPEN EXCL. BTW

VORDEREN BTW

(IN EURO)

= TERUG TE

BTW OP DE AANKOPEN

9 000,00

10 000,00

6 000,00

BTW-PERCENTAGE

(IN EURO)

AANKOPEN EXCL. BTW

onderneming heeft ook nog heel wat andere aan- en verkopen gedaan aan 6 % en 21 % btw.

Kom tot het besluit. Vink aan wat past. Te betalen btw

terug te vorderen btw

= >

Vul de cijfers aan en markeer het goede antwoord. euro –

euro te betalen aan / terug te vorderen van de fiscus.

euro

Bekijk de onderstaande tabel van de jeansfabriek.

Maak de btw-verrekening voor de jeansfabriek op basis van de onderstaande gegevens. De

6 000,00

12 000,00

11 000,00

TOTAAL

= TE BETALEN BTW

(IN EURO)

TOTAAL

BTW OP DE VERKOPEN

BTW-PERCENTAGE

(IN EURO)

VERKOPEN EXCL. BTW

VORDEREN BTW

(IN EURO)

= TERUG TE

BTW OP DE AANKOPEN

LEVEL 1

THEMA 6

8 000,00

BTW-PERCENTAGE

(IN EURO)

AANKOPEN EXCL. BTW

onderneming heeft verrichtingen aan 6 % en 21 % btw gedaan.

Lift3D GO_Thema 6.indb 11

08/11/2021 09:32

Kom tot het besluit. Vink aan wat past. Te betalen btw

terug te vorderen btw

= > c

Vul de cijfers aan en markeer het goede antwoord. euro – =

euro

euro te betalen aan / terug te vorderen van de fiscus.

Is de btw een kost voor de ondernemingen?

Toon voor de jeans uit vraag 3 aan dat de btw inderdaad een belasting is over de toegevoegde waarde.

VA N

Waarom noemt men de btw een verbruiksbelasting? Toon dat aan de hand van het voorbeeld aan.

TO THE POINT

Btw of belasting over de toegevoegde waarde is een belasting die de overheid heft op de verkoop van goederen en diensten. Die belasting wordt stapsgewijs geïnd. Dat wil zeggen: bij elke stap in het productie- en distributieproces.

Als een handelaar een product of dienst aankoopt, wil hij dat product of die dienst normaal gezien

voor een hogere prijs verkopen. Hij heeft er immers een waarde aan toegevoegd. Door bijvoorbeeld grondstoffen te verwerken tot een (half)afgewerkt product of door een product te verpakken, verhoogt de handelaar de waarde van dat product of die dienst. De toegevoegde waarde wordt berekend door het verschil te maken tussen de verkoop- en de aankoopprijs (exclusief btw). Over die toegevoegde waarde heft de overheid een bepaald btw-tarief. In België bestaan er vier btw-tarieven:

THEMA 6

LEVEL 1

—

0 %: voor onder meer dagen weekbladen die tenminste 48 keer per jaar verschijnen;

—

6 %: voor onder meer levensnoodzakelijke goederen;

—

12 %: voor onder meer sociale huisvesting en margarine;

—

21 %: voor alle goederen en diensten die niet behoren tot de voorgaande btw-tarieven.

Lift3D GO_Thema 6.indb 12

08/11/2021 09:32

De btw is een verbruiksbelasting omdat de consument (de verbruiker) uiteindelijk de belasting moet betalen. De consument betaalt de btw niet rechtstreeks aan de overheid. De btw die de handelaar bij de verkoop van goederen en diensten van de klant ontvangt, mag hij niet houden. Hij is ze verschuldigd aan de overheid. Daarom spreek je van te betalen btw. De handelaar koopt zelf ook goederen en diensten aan die hij nodig heeft voor zijn onderneming. De btw die hij op die goederen en diensten betaalt, mag hij aftrekken van de btw die hij verschuldigd is aan de overheid. Daarom spreek je bij de aankoop van goederen en diensten van terug te vorderen btw. De btw-plichtige geeft maandelijks of driemaandelijks de btw-aangifte door aan de fiscus. De fiscus

verrekent de btw. —

Als de te betalen btw < de terug te vorderen btw, dan krijgt de btw-plichtige het saldo teruggestort.

—

Als de te betalen btw > de terug te vorderen btw, dan betaalt de btw-belastingplichtige het saldo aan de fiscus.

12 %

21 %

VA N

BEKIJK DE KENNISCLIP

Action 1— Welk btw-tarief is van toepassing? Noteer de volgende producten of diensten bij het juiste btw-tarief. Kies uit:

smartphone – medicatie – gerecycleerd printpapier – eieren – overnachting op hotel –

herstelling schoenen – de gedrukte versie van Het Laatste Nieuws – graan voor de kippenkwekerij – treinrit – kappersbeurt – steenkool – bureaustoel – hondenbrokken

BTW-

TARIEF

PRODUCTEN OF DIENSTEN

12 %

LEVEL 1

21 %

THEMA 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 13

08/11/2021 09:32

Action 2— Hoe ziet de bedrijfskolom van een tijdschrift of van sportschoenen eruit?

Kies, afhankelijk van je interesse, de oefening met het tijdschrift of met de sportschoenen. Vink de gekozen optie aan.

Tijdschrift

Zet de schakels in de productieweg van een tijdschrift in de juiste volgorde. De grondstof is hout.

Sportschoenen

Zet de schakels in de productieweg van sportschoenen in de juiste volgorde. De grondstof is rubber.

dagbladhandel – klant – papierfabriek – drukkerij – boomkweker – boekengroothandel – houtzagerij

Omkader de bedrijfskolom.

klant – schoenzolenfabrikant – Decathlon – rubberfabrikant – schoenenfabrikant – Nike

Omkader de bedrijfskolom.

THEMA 6

LEVEL 1

VA N

Optie2

Optie 1

Lift3D GO_Thema 6.indb 14

08/11/2021 09:32

Action 3— Hoe werkt het btw-systeem voor frietjes? Lees de situatie van aardappelteler de Zoetewei en beantwoord de vragen.

(IN EURO)

BTW

(IN EURO)

SALDO BTW

(IN EURO)

BTW OP VERKOOP

(IN EURO)

VERKOOPPRIJS

VA N

BTW OP AANKOOP

Vul de tabel aan.

EXCL. BTW (IN EURO)

Welk btw-percentage is van toepassing op frieten van de frituur?

AANKOOPPRIJS

TOEGEVOEGDE WAARDE

Aardappelteler De Zoetewei verkoopt 1 000 kilo aardappelen aan groothandelaar Martens voor een bedrag van 35,00 euro. Martens verkoopt zijn aardappelen aan frituur De Bosrand voor 55,00 euro. De frituur verkoopt haar frietjes door aan de consument voor 225,00 euro.

Aardappelteler Groothandel Frituur

Consument

TOTAAL

Leg aan de hand van de tabel uit dat de btw een verbruikersbelasting is.

Toon aan de hand van de tabel dat btw een belasting is over de toegevoegde waarde.

THEMA 6

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 6.indb 15

08/11/2021 09:32

THEMA 6

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 6.indb 16

VA N

458,00

745,00

TOTAAL

6 400,00

841,00

TOTAAL

524,00

TOTAAL (IN EURO)

= TE BETALEN BTW

VORDEREN BTW

(IN EURO) = TERUG TE

BTW OP DE AANKOPEN

BTW-PERCENTAGE

= TE BETALEN BTW

(IN EURO)

BTW OP DE VERKOPEN

BTW-PERCENTAGE

(IN EURO)

VERKOPEN EXCL. BTW

IN 9 200,00

BTW OP DE VERKOPEN

BTW-PERCENTAGE

(IN EURO)

VERKOPEN EXCL. BTW

TOTAAL

VORDEREN BTW

= TERUG TE

7 500,00 6

(IN EURO)

8 600,00

BTW OP DE AANKOPEN

BTW-PERCENTAGE

2 (IN EURO)

AANKOPEN EXCL. BTW

(IN EURO)

AANKOPEN EXCL. BTW

Action 4— Hoe verreken je de btw? Verreken de btw van de volgende onderneming.

Besluit:

Verreken de btw van deze tweede onderneming.

Besluit:

08/11/2021 09:32

Action 5— Kan winkelen in Nederland goedkoper zijn? MORE MORE

Ga naar het onlinelesmateriaal en maak daar deze Action More.

BREAKING NEWS Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

VA N

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan de afkorting btw voluit schrijven.

Ik kan het begrip toegevoegde waarde

KAN

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

omschrijven aan de hand van een voorbeeld.

Ik kan de werking van het btw-systeem

omschrijven aan de hand van een voorbeeld.

Ik kan de btw-tarieven van goederen en diensten opzoeken.

Ik kan toelichten waarom btw een verbruiksbelasting is.

Ik kan toelichten waarom de btw op aankoop

voor een onderneming een vordering op de fiscus is.

Ik kan toelichten waarom de btw op verkoop voor ondernemingen een schuld aan de fiscus is. Ik kan een eenvoudige btw-verrekening maken.

THEMA 6

LEVEL 1

Lift3D GO_Thema 6.indb 17

08/11/2021 09:32

LEVEL 2 Hoe stel je facturen op? INTRO 1

In de winkelstraat kom je voorbij een broodjesbar en het water komt je in de mond … Even later loop

Bekijk aandachtig het kassaticket.

je rond met een broodje Smos en het kassaticket.

MY BAGUETTE JIPA Bestelling: 3

************************

VA N

KASSATICKET

************************ Artikelen Prijs 1x Warme broodjes 4,00 EUR Curryworst Type: Smos + Mayonaise + Ketchup ************************

Totaal

4,00 EUR

Excl. btw Btw

3,77 EUR 0,23 EUR

************************

THANK YOU!

Wat staat er op het kassaticket? Vink aan.

De onderneming die het broodje verkocht heeft. De plaats waar de onderneming gevestigd is. De persoon die het broodje gekocht heeft. Het tijdstip waarop het broodje gekocht is. Het btw-bedrag Het bankrekeningnummer van de verkoper

THEMA 6

LEVEL 2

Er ontbreken dus heel wat gegevens op dit kassaticket. In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe stel je facturen op?

Lift3D GO_Thema 6.indb 18

08/11/2021 09:32

Explore 1— Welke elementen moeten er op een factuur staan?

FACTUUR

Bij de aan- en verkoop van goederen en diensten komen er heel wat documenten kijken zoals een bestelbon of een leveringsbon. Eén van de belangrijkste documenten is de factuur. Een factuur is een document waarin de verkoper de koper vraagt te betalen

voor geleverde goederen of verrichte diensten. Er staat op hoeveel, waarvoor

en aan wie de koper moet betalen. De verkoper stelt de factuur op en de koper moet ze betalen. Datzelfde document is voor de verkoper een verkoopfactuur (VF), voor de koper een aankoopfactuur (AF).

Op de boekhoudafdeling nummert men de facturen in volgorde van

behandeling. Zo spreekt men bijvoorbeeld over verkoopfactuur 34 (VF 34) of

VA N

aankoopfactuur 54 (AF 54).

De verkoper mag zijn factuur zelf vormgeven, al is hij bij wet verplicht een aantal elementen te vermelden.

het woord ‘factuur’

de factuurdatum

het volgnummer van de factuur

naam (en ondernemingsvorm: nv, bv ...), het adres van de verkoper

bij vennootschappen het woord ‘rechtspersonenregister’ (RPR),

gevolgd door de zetel van de rechtbank van het rechtsgebied van de vestiging van de vennootschap

het btw-nummer of ondernemingsnummer van de verkoper

het bankrekeningnummer van de verkoper

naam, adres en indien van toepassing het btw-nummer van de koper

de leveringsdatum

een duidelijke omschrijving en de hoeveelheid van de goederen en / of diensten de eenheidsprijs van de goederen en / of diensten exclusief btw

het btw-tarief dat van toepassing is op de goederen en / of diensten

het btw-bedrag per btw-tarief

het totaalbedrag exclusief btw

het totaalbedrag inclusief btw

bijzondere verkoopsvoorwaarden zoals handelskorting, bijkomende

De algemene voorwaarden zijn niet verplicht, maar een verkoper doet er toch goed aan ze mee op te nemen op de achterzijde.

THEMA 6

Tip:

LEVEL 2

kosten, financiële korting, franco thuis, af fabriek …

Lift3D GO_Thema 6.indb 19

08/11/2021 09:32

Heeft A.S.Adventure.edu de verplichte vermeldingen op de factuur gerespecteerd? Plaats elk nummer uit het bovenstaande lijstje op de juiste plaats in de factuur, als je de vermelding vindt. Chirojeugd Vlaanderen Kipdorp 30 2000 ANTWERPEN

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40002

BE02 1401 2004 4540

VF20xx-0001

20xx-09-21

20xx-10-21

Omschrijving

Art.nr.

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw %

Totaal in euro

Factuur

10197 Roxy Sporttas Celestial World

100

46,27

21 %

4 627,00

10041 Dopper Drinkﬂes Dopper Insulated 580 ml

150

28,51

21 %

4 276,50

24,52

122,60

15,99

79,95

99,13

21 %

396,52

10200 Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen 20 Tochten, Lannoo 10201 Elmar Centrale en Oostelijke Pyreneeën Deel 2 Ariège en Pyrénées 10020 Julbo Bril Race 2.0 Nautic

20xx-09-21

Leveringsvoorwaarden

Af fabriek

VA N

Leveringsdatum

Btw % 6%

Brutobedrag

Hand. korting

Netto

202,55

20,26

182,29

21 %

9 300,02

930,00

8 370,02

Totaal

9 502,57

950,26

8 552,31

Kosten

15,00

Subtotaal

Fin. korting

197,29

3,95

MvH 193,34

Btw 11,60

Totaal 208,89

8 370,02

167,40

8 202,62

1 722,55

10 092,57

8 567,31

171,35

8 395,96 1 734,15

Terugstuurbare verpakking

Factuurbedrag (in euro)

10 301,46 10,00 10 311,46

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

171,35

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 6

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Lift3D GO_Thema 6.indb 20

08/11/2021 09:32

Terwijl je de verplichte vermeldingen en de factuur van A.S.Adventure.edu bestudeerde, ben je al heel wat nieuwe begrippen tegengekomen. Combineer het begrip met de juiste omschrijving. Gebruik indien nodig het internet. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Handelskorting

Die voorwaarden geven aan hoe de betaling moet gebeuren en of de klant een korting krijgt bij contante betaling.

Financiële korting / korting

bestelling uitgevoerd moet worden. Ze geven aan of

Leveringsvoorwaarden

voor contant (kvc)

Die voorwaarden geven aan op welke manier een

Algemene

Dat is verpakking waarvoor de koper een waarborg

de klant een handelskorting krijgt, wie welke kosten draagt en wat de leveringstermijn is.

Betalingsvoorwaarden

Dat is een korting die de verkoper soms toekent

wanneer de klant grote hoeveelheden of regelmatig bestelt.

verkoopsvoorwaarden

Dat is het bedrag waarop de btw wordt berekend.

VA N

moet betalen. De koper krijgt de waarborg terug wanneer hij de verpakking teruggeeft. Die verpakking behoort niet tot de maatstaf van heffing.

Bijzondere

verkoopsvoorwaarden

Het bedrag dat de verkoper aanrekent voor de wegwerpverpakking. Het bedrag behoort steeds tot de maatstaf van heffing.

Terugstuurbare verpakking

Dat zijn de spelregels tussen de verkoper en de koper. De voorwaarden gelden voor iedereen.

Verloren verpakking

Dat is een korting die de verkoper soms toekent wanneer de klant niet wacht met betalen tot de vervaldag, maar binnen een bepaalde periode betaalt (bijvoorbeeld: binnen 7 dagen).

Maatstaf van heffing (MvH)

Dat zijn de afspraken tussen de koper en de verkoper die specifiek van toepassing zijn op hun

verkoopovereenkomst. Die voorwaarden kunnen dus

THEMA 6

LEVEL 2

verschillen van factuur tot factuur.

Lift3D GO_Thema 6.indb 21

08/11/2021 09:32

Explore 2— Hoe bereken je het factuurbedrag? 1

Bestudeer opnieuw de berekening van het factuurbedrag van Explore 1.

Vul het berekeningsschema van het factuurbedrag aan. Kies uit: netto – bijkomende kosten – maatstaf van heffing – financiële korting – subtotaal –

terugstuurbare verpakking – financiële korting – handelskorting

BRUTOBEDRAG GOEDEREN / DIENSTEN = +

SUBTOTAAL

VA N

+ btw

wordt berekend op

btw

= factuurbedrag

Bij niet-contante betaling =

factuurbedrag

Bij contante betaling =

factuurbedrag

–

Wat is juist? Markeer.

De bijkomende kosten (extra verpakking, transportkosten) bereken je aan het hoogste / laagste btw-tarief

THEMA 6

LEVEL 2

dat van toepassing is op de factuur.

Lift3D GO_Thema 6.indb 22

08/11/2021 09:32

Explore 3— Welke elementen moeten er op een creditnota staan?

CREDITNOTA

Hoewel een creditnota op een factuur lijkt, is het eigenlijk het tegenovergestelde van een factuur. Met een creditnota wordt een eerdere factuur kwijtgescholden of verminderd kwaliteitsverschil.

omwille van bijvoorbeeld een slechte of foutieve levering of een Het is de leverancier die een creditnota opstelt en verstuurt. Voor hem is dat dus een uitgaande creditnota (UCN). Voor de klant, de

ontvanger van die creditnota, is het een inkomende creditnota (ICN). Net zoals bij de factuur zijn er op de creditnota een aantal verplichte

vermeldingen. Zo moet het woord ‘creditnota’ erop vermeld staan en

een volgnummer. Dat nummer volgt niet het nummer van de facturen.

VA N

Een creditnota heeft een eigen volgnummer zoals ICN 12 of UCN 32.

A.S.Adventure.edu heeft de boeken ‘Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen 20 Tochten, Lannoo’ geleverd, hoewel Chirojeugd Vlaanderen die niet had besteld. De klant stuurt de boeken dus terug en krijgt een korting op het factuurbedrag. Daarvoor stelt A.S.Adventure.edu een creditnota op. a



A.S.Adventure.edu?



Chirojeugd Vlaanderen?

Hoeveel moet Chirojeugd minder betalen op de oorspronkelijke factuur: 

als ze niet binnen de 10 dagen betalen?



als ze binnen de 10 dagen betalen?

THEMA 6

LEVEL 2

Welk soort creditnota is dit voor:

Lift3D GO_Thema 6.indb 23

08/11/2021 09:32

A.S.Adventure.edu

Chirojeugd Vlaanderen Kipdorp 30 2000 ANTWERPEN

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Creditnota

Klantcode

Btw-nummer

Nummer creditnota

Datum

Vervaldatum

40002

BE02 1401 2004 4540

CN20xx-0001

20xx-09-23

20xx-10-21

Art.nr.

Omschrijving

Aantal 5

Leveringsvoorwaarden Btw-%

Af fabriek

Brutobedrag Hand. korting

Netto

12,26

110,34

122,60

21 %

0,00

122,60

12,26

110,34

Btw-%

Totaal in euro

122,60

24,52

Subtotaal

Fin. korting

MvH

Btw

Totaal

110,34

2,21

108,13

6,4 9

116,83

0,00

110,34

2,21

108,13

0,00

VA N

Totaal

Kosten

Verkoopprijs/e

10200

0,00 6,4 9

Bedrag creditnota (in euro)

0,00 116,83

116,83

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

2,21

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

TO THE POINT De factuur

In een verkoopproces komen verschillende handelsdocumenten aan bod. Een van de belangrijkste documenten is de factuur. Dat is een document, opgesteld door de verkoper, waarin de verkoper de

koper vraagt te betalen voor geleverde goederen of verrichte diensten. Er staat op hoeveel, waarvoor en aan wie de koper moet betalen. Voor de verkoper is dat een verkoopfactuur, voor de koper is datzelfde document een aankoopfactuur. De factuur bestaat uit drie delen: de hoofding met de administratieve gegevens van de onderneming,

—

het midden met de factuurberekening,

—

de onderkant of de achterkant met de algemene verkoopsvoorwaarden.

THEMA 6

LEVEL 2

—

Lift3D GO_Thema 6.indb 24

08/11/2021 09:32

De verkoper mag zijn factuur zelf vormgeven, maar is bij wet verplicht om een aantal elementen te vermelden:

Chirojeugd Vlaanderen Kipdorp 30 2000 ANTWERPEN

A.S.Adventure.edu Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40002

BE02 1401 2004 4540

VF20xx-0001

20xx-09-21

20xx-10-21

Factuur

Omschrijving

Art.nr.

het woord ‘factuur’

—

de factuurdatum

—

het volgnummer van de factuur

—

naam (en ondernemingsvorm: nv, bv ...), adres van

—

46,27

21 %

4 627,00

10041 Dopper Drinkﬂes Dopper Insulated 580 ml

150

28,51

21 %

4 276,50

10200 Avontuurlijk Wandelen in Vlaanderen 20 Tochten, Lannoo

24,52

122,60

10201 Elmar Centrale en Oostelijke Pyreneeën Deel 2 Ariège en Pyrénées

15,99

79,95

10020 Julbo Bril Race 2.0 Nautic

99,13

21 %

396,52

Leveringsdatum

van het rechtsgebied

20xx-09-21

Leveringsvoorwaarden

bij vennootschappen het

de zetel van de rechtbank

Totaal in euro

100

de verkoper

Btw %

10197 Roxy Sporttas Celestial World

Btw %

woord ‘rechtspersonen-

Verkoopprijs/e

—

Aantal

Brutobedrag

Af fabriek

Hand. korting

Netto

202,55

20,26

182,29

21 %

9 300,02

930,00

8 370,02

Totaal

9 502,57

950,26

8 552,31

Kosten

15,00

Subtotaal

Fin. korting

197,29

3,95

MvH

193,34

Btw

11,60

Totaal

208,89

8 370,02

167,40

8 202,62

1 722,55

10 092,57

8 567,31

171,35

8 395,96 1 734,15

Terugstuurbare verpakking

Factuurbedrag (in euro)

10 301,46 10,00

10 311,46

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

171,35

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

van de vestiging van de

Algemene voorwaarden: zie achterkant

vennootschap het btw-nummer of ondernemingsnummer van de verkoper

—

het bankrekeningnummer van de verkoper

—

naam, adres en indien van toepassing het btw-nummer van de koper

—

de leveringsdatum

—

een duidelijke omschrijving en de hoeveelheid van de goederen en / of diensten

—

de eenheidsprijs van de goederen en / of diensten exclusief btw

—

het btw-tarief dat van toepassing is op de goederen

—

het btw-bedrag per btw-tarief

—

het totaalbedrag exclusief btw

—

het totaalbedrag inclusief btw

—

bijzondere verkoopsvoorwaarden

VA N

—

Algemene en bijzondere verkoopsvoorwaarden

Als je een verkoopovereenkomst sluit, gelden vaak de algemene voorwaarden. De algemene verkoopsvoorwaarden worden ook wel de ‘kleine lettertjes’ genoemd. Ze vermelden de regels die gelden bij alle verkoopovereenkomsten.

In de algemene verkoopsvoorwaarden staan vaak: —

de betalingsvoorwaarden (Moet er een voorschot betaald worden? Welke betalings-

mogelijkheden zijn er? ...); de leveringsvoorwaarden;

—

de voorwaarden voor de garantie;

—

de voorwaarden om van de overeenkomst af te zien;

—

de manier van klachten- en / of geschillenbehandeling.

THEMA 6

LEVEL 2

—

Lift3D GO_Thema 6.indb 25

08/11/2021 09:32

Naast de algemene verkoopsvoorwaarden worden er per klant meestal ook bijzondere verkoopsvoorwaarden afgesproken. Dat kan gaan om bijvoorbeeld een handelskorting, een financiële korting, bijkomende kosten zoals verloren verpakking, vervoerkosten … Soms wordt er ook een bedrag voor een terugstuurbare verpakking aangerekend. Berekenen van de verkoopfactuur BRUTOBEDRAG

- handelskorting = netto + bijkomende kosten = subtotaal

subtotaal

GOEDEREN / DIENSTEN

- financiële korting

VA N

= maatstaf van heffing

+ btw

btw

wordt berekend op

+ terugstuurbare verpakking = factuurbedrag

Bij niet-contante betaling =

factuurbedrag

Bij contante betaling

factuurbedrag

–

financiële korting

De kosten (extra verpakking, transportkosten) bereken je aan het laagste btw-tarief dat van toepassing is op de factuur.

Soms moet een leverancier de factuur omwille van bijvoorbeeld terugzendig van beschadigde goederen, een foutieve levering, een foutieve berekening ... aanpassen. De verkoper stelt dan een creditnota op. Het factuurbedrag wordt steeds verminderd met het bedrag van de creditnota’s. —

Een inkomende creditnota (ICN)

krijg je van een leverancier (korting op de aankopen).

—

Een uitgaande creditnota (UCN) geef je aan een klant (korting op BEKIJK DE KENNISCLIP

THEMA 6

LEVEL 2

verkopen).

Lift3D GO_Thema 6.indb 26

08/11/2021 09:32

Action 1— Staan alle verplichte vermeldingen op de factuur?

Heeft Teximport alle verplichte vermeldingen op de factuur gezet? Noteer elk nummer uit het lijstje van Explore 1 op de juiste plaats op de factuur.

Vind je alle elementen op de factuur ?

THEMA 6

LEVEL 2

VA N

Lift3D GO_Thema 6.indb 27

08/11/2021 09:33

Action 2— Hoe bereken je het factuurbedrag van een eenvoudige verkoopfactuur?

Bekijk aandachtig de onderstaande factuur. Er wordt geen handelskorting of financiële korting toegestaan. Er zijn ook geen terugstuurbare verpakkingen of bijkomende kosten. Stel het berekeningsschema van de factuur op en voeg dat toe aan je leerwerkboek.

Vul de verkoopfactuur aan en bepaal het factuurbedrag.

A.S.Adventure.edu

Synergie Wellness Point Brieleke 16 2160 WOMMELGEM

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40010

BE38 1030 2555 0272

VF20xx-0002

20xx-09-23

20xx-10-23

Factuur

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw %

Totaal in euro

VA N

Art.nr.

10197 Roxy Sporttas Celestial World

46,27

21 %

1 156,75

10041 Dopper Drinkfles Dopper Insulated 580 ml

28,51

21 %

1 425,50

Subtotaal

Fin. korting

Leveringsdatum

20xx-09-23

Leveringsvoorwaarden

Franco huis

Btw %

Hand. korting

Brutobedrag

Netto

Kosten

MvH

Btw

Totaal

21 %

Totaal

Terugstuurbare verpakking Factuurbedrag (in euro)

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

0,00

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 6

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Lift3D GO_Thema 6.indb 28

08/11/2021 09:33

Action 3— Hoe bereken je het factuurbedrag van een verkoopfactuur met handelskorting?

Bekijk aandachtig de onderstaande factuur. Fitality Club krijgt 10 % handelskorting. Stel het berekeningsschema van de factuur op en voeg dat toe aan je leerwerkboek.

Vul de verkoopfactuur aan en bepaal het factuurbedrag.

A.S.Adventure.edu

Fitality Club Ruggevellaan 603 2100 DEURNE

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40004

BE73 0639 9193 4260

VF20xx-0003

20xx-09-25

20xx-10-25

Factuur

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

VA N

Art.nr.

Btw %

Totaal in euro

10177 Skiny T-Shirt Mens V-neck SL

23,13

21 %

462,60

10180 First T-Shirt Frankie Training Ss

16,52

21 %

330,40

10186 Adidas T-Shirt E 3S Tee

20,62

21 %

412,40

Leveringsdatum

20xx-09-25

Leveringsvoorwaarden

Franco huis

Btw %

Hand. korting

Brutobedrag

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. korting

MvH

Btw

Totaal

21 %

Totaal

Terugstuurbare verpakking Factuurbedrag (in euro)

0,00

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

0,00

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 6

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Lift3D GO_Thema 6.indb 29

08/11/2021 09:33

Action 4— Hoe bereken je het factuurbedrag van een verkoopfactuur met bijkomende kosten?

Bekijk aandachtig de onderstaande factuur. De vrachtkosten bedragen 50,00 euro. Stel het berekeningsschema van de factuur op en voeg dat toe aan je leerwerkboek.

Vul de verkoopfactuur aan en bepaal het factuurbedrag.

A.S.Adventure.edu

Ski & Snowboardcentrum Snow Valley Deusterstraat 74/E 3990 PEER

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40006

BE89 7360 3683 3085

VF20xx-0004

20xx-10-02

20xx-11-01

Factuur Art.nr.

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw %

Totaal in euro

41,28

21 %

206,40

10113 Poivre Blanc Skipak W19-0830-Wo-A

470,25

21 %

2 351,25

10117 Protest Fleece Riri Jr

49,58

21 %

247,90

10123 Fischer Skischoen My Ranger One 90 Pbv Walk

330,54

21 %

1 652,70

10127 Capita Snowboard Birds Of A Feather

380,12

21 %

1 900,60

Subtotaal

Fin. korting

VA N

10111 Ayacucho Junior Jas Visconsin

Leveringsdatum

20xx-10-02

Leveringsvoorwaarden

Af fabriek

Btw %

Hand. korting

Brutobedrag

Netto

Kosten

MvH

Btw

Totaal

21 % Totaal

Terugstuurbare verpakking Factuurbedrag (in euro)

0,00

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden. 0,00

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

THEMA 6

LEVEL 2

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

Lift3D GO_Thema 6.indb 30

08/11/2021 09:33

Action 5— Hoe bereken je het factuurbedrag van een verkoopfactuur met ﬁnanciële korting?

Bekijk aandachtig de onderstaande factuur. KSA Nationaal geniet van 2 % financiële korting bij betaling binnen de tien dagen. Stel het berekeningsschema van de factuur op en voeg dat toe aan je leerwerkboek.

Vul de verkoopfactuur aan en bepaal het factuurbedrag.

A.S.Adventure.edu

KSA Nationaal Vooruitgangsstraat 225 1030 SCHAARBEEK

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40005

BE32 0682 1090 4602

VF20xx-0005

20xx-10-07

20xx-11-06

Factuur

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw-%

VA N

Art.nr.

Totaal in euro

10001 Vaude Tent Taurus 2P

165,25

21 %

2 478,75

10006 Amazonas Hangmat Moskito Traveller

41,28

21 %

619,20

10007 Millet Slaapzak Baikal 750 Regular

82,60

21 %

2 478,00

Leveringsdatum

20xx-10-07

Leveringsvoorwaarden

Franco huis

Btw %

Hand. korting

Brutobedrag

Netto

Kosten

Subtotaal

Fin. korting

MvH

Btw

Totaal

21 %

5 575,95

111,52

5 464,43

Totaal

5 575,95

111,52

5 464,43 1 147,53

1 147,53

6 723,48 6 723,48

Terugstuurbare verpakking Factuurbedrag (in euro)

6 723,48

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden. Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

111,52

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 6

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Lift3D GO_Thema 6.indb 31

08/11/2021 09:33

Action 6— Hoe bereken je het factuurbedrag van een

verkoopfactuur met terugstuurbare verpakking?

Bekijk aandachtig de onderstaande factuur. De goederen worden op een transpallet geleverd waarvoor er een waarborg van 50,00 euro wordt gevraagd. Stel het berekeningsschema van de factuur op en voeg dat toe aan je leerwerkboek.

Vul de verkoopfactuur aan en bepaal het factuurbedrag.

A.S.Adventure.edu

Wijnegem Bicycle club vzw Merksemsebaan 5 2110 WIJNEGEM

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40011

BE89 3800 1173 8485

VF20xx-0006

20xx-10-15

20xx-11-14

Factuur

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw %

Totaal in euro

VA N

Art.nr.

10005 Deuter Accessoire Raincover III

18,97

21 %

948,50

10019 Sinner Bril Speed Box

45,41

21 %

454,10

10022 Polar Hartslagmeter Ignite S

148,35

21 %

2 967,00

10067 Patagonia Windstopper R2 Techface Hoody

165,25

21 %

4 957,50

Leveringsdatum

20xx-10-15

Leveringsvoorwaarden

Af fabriek

Btw %

Hand. korting

Brutobedrag

0,00

Subtotaal

Fin. korting

0,00

Netto

Kosten

MvH

Btw

0,00

21 %

9 327,10

Totaal

9 327,10

9 327,10 1 958,69

0,00

1 958,69 11 285,79

Terugstuurbare verpakking Factuurbedrag (in euro)

Totaal

11 285,79 50,00 11 335,79

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden.

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

0,00

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

THEMA 6

LEVEL 2

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Lift3D GO_Thema 6.indb 32

08/11/2021 09:33

Action 7— Hoe bereken je het factuurbedrag van een verkoopfactuur met verschillende verkoopsvoorwaarden?

Bekijk aandachtig de onderstaande factuur. a

De Groendienst geniet van een handelskorting van 10 %.

Er wordt 25,00 euro aangerekend voor de vrachtkosten.

Bij een betaling binnen de 10 dagen krijgt de Groendienst een financiële korting van 2 %.

De goederen worden geleverd op een transpallet waarvoor 50,00 euro waarborg wordt gevraagd.

Stel het berekeningsschema van de factuur op en voeg dat toe aan je leerwerkboek.

Vul de verkoopfactuur aan en bepaal het factuurbedrag.

A.S.Adventure.edu

Groendienst Gent Woodrow Wilsonplein 1 9000 GENT

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM

VA N

Tel. + 32 3 480 55 11

info@asadventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Factuurnummer

Factuurdatum

Vervaldatum

40007

BE53 0910 1965 4653

VF20xx-0007

20xx-10-25

20xx-11-24

Art.nr.

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

Btw %

Totaal in euro

10202 Elmar Centrale en Oostelijke Pyreneeën Deel 1 Catalunya en Andorra

15,99

159,90

10203 Trotter Zuid-Italië

28,29

282,90

10206 Hoe Word Ik Bergbewandelaar?

20,75

207,50

10013 The North Face Reistas Base Camp Duffel M/71L

90,87

21 %

908,70

10025 Ledlenser Zaklamp P3

16,49

21 %

164,90

10040 United by Blue Tas Copper 14Oz

22,27

21 %

222,70

20xx-10-25

Leveringsvoorwaarden

Franco thuis

Btw %

Hand. korting

Leveringsdatum

Brutobedrag

Netto

650,30

65,03

585,27

21 %

1 296,30

129,63

1 166,67

Totaal

1 946,60

194,66

1 751,94

Kosten 25,00

25,00

Btw

MvH

Totaal

Subtotaal

Fin. korting

610,27

12,21

598,06

35,88

646,15

1 166,67

23,33

1 143,34

240,10

1 406,77

1 776,94

35,54

1 741,40

275,98

Terugstuurbare verpakking Factuurbedrag (in euro)

2 052,92

50,00 2 102,92

Bij betaling binnen de 10 dagen mag u

35,54

THEMA 6

Gelieve bij betaling het factuurnummer en uw klantennumer te vermelden.

LEVEL 2

Factuur

EUR in mindering brengen.

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Lift3D GO_Thema 6.indb 33

08/11/2021 09:33

Action 8— Hoe stel je een creditnota op bij een factuur met handelskorting?

A.S.Adventure.edu heeft 10 Skiny T-shirts Mens V-neck SL te veel geleverd aan Fitality Club (zie Action 3). Vul de creditnota aan en bepaal het bedrag van de creditnota. Er werd een handelskorting toegestaan. Er was geen sprake van een financiële korting of kosten.

Fitality Club Ruggevellaan 603 2100 DEURNE

Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM Tel. + 32 3 480 55 11 info@asadventure.edu

A.S.Adventure.edu

Klantcode

Btw-nummer

Nummer creditnota

40004

BE73 0639 9193 4260

VF20xx-0003

Creditnota

Omschrijving

Aantal

Verkoopprijs/e

VA N

Art.nr.

Datum

Leveringsdatum

20xx-09-25

Leveringsvoorwaarden

Franco huis

Btw-%

Hand. korting

Brutobedrag

0,00

Netto

0,00

Kosten

Subtotaal

Fin. korting

0,00

Vervaldatum

Btw-%

Totaal in euro

Btw

MvH 0,00

Totaal

0,00

21 %

Totaal

Terugstuurbare verpakking

Bedrag creditnota (in euro)

A.S.Adventure.edu - Nijverheidsstraat 92/5 2160 WOMMELGEM - BTW BE0465672452 - RPR Antwerpen - IBAN: BE20 3200 6835 4556 - BIC BBRUBEBB

Algemene voorwaarden: zie achterkant

Action 9— Hoe bereken je een verkoopfactuur? Ga naar het onlinelesmateriaal. Je kunt er verder oefenen

THEMA 6

LEVEL 2

om verkoopfacturen te berekenen.

Lift3D GO_Thema 6.indb 34

08/11/2021 09:33

Action 10— Hoe maak je een factuur in een rekenblad? In de meeste ondernemingen worden verkoopfacturen niet meer met de hand gemaakt. Ze worden opgesteld met een rekenblad of met andere professionele software zoals een boekhoudprogramma. Bij het gebruik van een rekenblad komt het erop aan zo veel mogelijk te automatiseren. Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een rekenblad om een factuur op te stellen waarin al een aantal zaken geautomatiseerd zijn. a

Download het rekenblad.

Automatiseer dat rekenblad verder en zorg ervoor dat de NBN-normen worden gerespecteerd. Volg het

STAPPENPLAN

onderstaande stappenplan. Gebruik de ICT-fiches van rekenblad.

Stap 1:

In cel G20 moet de datum van vandaag verschijnen.

Stap 2:

De datums in de cellen G20 en H20 moeten volgens de NBN-normen worden weergegeven.

Stap 3:

Zorg ervoor dat in alle cellen met geldbedragen de getallen twee decimalen hebben.

Stap 4:

Voorzie de cellen van het bereik H28:H33 van de getalnotatie ‘Percentage’.

Stap 5:

In cel I28 vind je de volgende formule: =ALS(H28=0,06;F28*G28;””). Leg die formule uit met je

VA N

eigen woorden.

Kopieer de formule van cel I28 naar de cellen I29 tot en met I33.

Stap 6:

Zorg ervoor dat in cel J28 het product verschijnt van het aantal en de eenheidsprijs wanneer op het

product een btw-percentage van 21 % van toepassing is.

Stap 7:

Kopieer de formule van J28 naar de cellen J29 tot en met J33.

Stap 8:

Bereken in I34 en J34 het subtotaal door de functie SOM te gebruiken.

Stap 9:

Bereken in I35 de eventuele handelskorting. Zorg ervoor dat je de inhoud van die cel kunt kopiëren

naar cel J35.

Stap 10: Kopieer de inhoud van cel I35 naar cel J35.

Stap 11: Bereken in I37 de eventuele financiële korting. Zorg ervoor dat je de inhoud van die cel kunt kopiëren naar cel J37.

Stap 12: Kopieer de inhoud van cel I37 naar cel J37.

Stap 13: Bereken in I38 de maatstaf van heffing. Zorg ervoor dat je de inhoud van die cel kunt kopiëren naar cel J38.

Stap 14: Bereken in I39 het btw-bedrag. Zorg ervoor dat je de inhoud van die cel kunt kopiëren naar cel J39. Stap 15: Voeg cel F44 en G44 samen. Centreer de inhoud. Zorg ervoor dat het euroteken voor het bedrag komt te staan.

Stap 16: Bereken in de samengevoegde cel het totaalbedrag exclusief btw. staan. Stap 18: Voeg cel I44 en J44 samen. Lijn de inhoud rechts uit. Zorg ervoor dat het euroteken voor het bedrag

THEMA 6

komt te staan.

LEVEL 2

Stap 17: Bereken in cel H44 het totale btw-bedrag. Zorg ervoor dat het euroteken voor het bedrag komt te

Lift3D GO_Thema 6.indb 35

08/11/2021 09:33

Stap 19: Bereken in de samengevoegde cel het factuurbedrag. Stap 20: Bereken in cel I46 het bedrag dat de klant moet betalen wanneer hij binnen de 10 dagen betaalt. In die cel mag alleen een getal verschijnen als de klant financiële korting krijgt. Zorg ervoor dat er een euroteken voor het bedrag komt te staan. c

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

MORE MORE

Action 11— Wat houdt online e-factureren in? Ga naar het onlinelesmateriaal en maak daar deze Action More.

VA N

BREAKING NEWS 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan een aankoop- en verkoopfactuur en

inkomende en uitgaande creditnota omschrijven. Ik kan nagaan of de verplichte vermeldingen op

Ik kan een factuur analyseren.

Ik kan een creditnota analyseren.

Ik kan het factuurbedrag berekenen.

Ik kan het bedrag van een creditnota berekenen.

Ik kan een factuur maken in een rekenblad.

THEMA 6

LEVEL 2

een factuur zijn opgenomen.

Lift3D GO_Thema 6.indb 36

08/11/2021 09:33

LEVEL 3 Hoe ziet de inventaris, balans en resultatenrekening eruit? 1

INTRO Lees het verhaal van Hans.

VA N

Hans opende een jaar geleden in de Limburgse fruitstreek een verhuur onderneming voor Vespa’s. Na het eerste werkjaar kijkt hij terug op een succesvol jaar. Aangezien Belgen in het coronatijdperk minder naar het buitenland reizen, is de fruitstreek heel populair. Bij de oprichting van de verhuuronderneming hebben Hans en zijn gezin een deel van de bezittingen in de zaak gestopt. Om een aantal zaken aan te schaffen, hebben zij ook schulden aangegaan.

Noteer de bezittingen en schulden op de juiste plaats in de onderstaande tabel. a

het pand (gebouw) van de onderneming

het geld van de verhuuronderneming op de bankrekening

de personenwagen van het gezin

de hypothecaire lening op het handelspand

de Vespa’s

het meubilair van het woonhuis

de schulden aan de leveranciers van de benzine voor de Vespa’s

het geld van het gezin op de bankrekening

de lening voor de aanschaf van de personenwagen

het geld dat Hans in de zaak heeft gestopt

ZAAK Schulden

Bezittingen

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe ziet de balans en de resultatenrekening eruit?

Schulden

LEVEL 3

Bezittingen

PRIVÉ

THEMA 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 37

08/11/2021 09:33

Explore 1— Hoe ziet een inventaris eruit? 1

Noteer wat er zo allemaal in jullie boekentassen zit. Werk per twee. a

Een leerling maakt zijn boekentas leeg en sorteert alles netjes op tafel: de boeken samen, de pennen samen …

De andere leerling noteert alles op papier of in een rekenblad. Geef elke groep een duidelijke omschrijving (bijvoorbeeld ‘pennen’) en noteer het aantal per groep. Vervolgens wissel je van rol.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

Inventaris

Een inventaris is een gedetailleerde lijst van alle bezittingen en schulden van een

onderneming. Hij bevat een omschrijving van alle elementen, de waarde ervan en het aantal. De inventaris staat in staffelvorm, dat betekent dat alles onder elkaar staat. Die opmaak van een inventaris is verplicht omdat die het resultaat, winst of verlies, van de onderneming kan

VA N

beïnvloeden.

Verklaar de tekst op foto.

Gesloten van maandag 31 december tot en met donderdag 3 januari.

INVENTARIS

THEMA 6

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 6.indb 38

08/11/2021 09:33

Bekijk aandachtig de inventaris van computerwinkel Switch op 31 december 20xx onder vraag g. a

Combineer de begrippen met de juiste omschrijving. BEGRIP

OMSCHRIJVING

Handelsdebiteuren

A Onder die noemer staat de waarde van de bestelwagens, heftrucks …

Rollend materieel

Kapitaal

C Dat is een andere naam voor de vorderingen op klanten,

Dat is de inbreng van de eigenaar in de onderneming.

m.a.w. verkoopfacturen die door klanten nog moeten betaald worden. Eigen vermogen

D Dat is het verschil tussen de bezittingen en de schulden. Het bestaat uit de inbreng van de eigenaars en de ingehouden winsten van de onderneming.

Leveranciers

E Dat zijn de goederen die de onderneming van leveranciers koopt met de bedoeling ze later te verkopen aan klanten. F Dat zijn de openstaande aankoopfacturen bij de

Handelsgoederen

VA N

leveranciers, m.a.w. aankoopfacturen die nog moeten betaald worden.

7 Kredietinstellingen:

G Dat zijn de bedragen van leningen (kredieten) bij de

schulden op meer dan

banken. Dat kan een hypothecaire lening zijn om een

één jaar

gebouw te kopen, een investeringskrediet voor de aankoop van een machine …

Wat is het verschil tussen de computers / laptops in rij 3 en rij 5?

Hoeveel bedraagt de waarde van de handelsgoederen?

Heeft Switch nog openstaande facturen, m.a.w. facturen die de onderneming nog moet betalen? Hoe

THEMA 6

LEVEL 3

weet je dat?

Lift3D GO_Thema 6.indb 39

08/11/2021 09:33

Hoeveel geld heeft de eigenaar zelf ingebracht in de onderneming? Hoe kom je aan dat bedrag?

Moeten de klanten cash betalen? Hoe weet je dat?

Onder welke benaming vind je de volgende onderdelen terug? ONDERDEEL

BENAMING

De computer voor de boekhouding

De bestelwagen

Klanten op wie de winkel een vordering heeft, m.a.w. klanten

VA N

De inbreng van de ondernemer in de onderneming

die nog een verkoopfactuur moeten betalen. De laptops om te verkopen

Onbetaalde aankoopfacturen

BEZITTINGEN

Gebouwen

Winkelpand, Nieuwstraat 1, 3000 Leuven

Uitrusting

5 vrijstaande winkelrekken

€ 700,00/stuk

1 toonbank

1 kasregister

8 muurrekken

2 archiefkasten 2 computers

450,00

€ 500,00/stuk

4 000,00

€ 800,00/stuk

1 600,00

11 280,00 € 1 400,00/stuk

2 800,00

€ 860,00/stuk

1 720,00

2 bureaus

€ 2 300,00/stuk

4 600,00

€ 140,00/stuk

560,00

Rollend materieel Bedrijfswagen Renault Kangoo Express

16 000,00

THEMA 6

LEVEL 3

1 700,00

2 laptops 4 bureaustoelen

9 650,00 3 500,00

Meubilair

212 200,00

Lift3D GO_Thema 6.indb 40

08/11/2021 09:33

BEZITTINGEN 5

Handelsgoederen

10 360,00

Laptops 4 HP Chromebook GM

€ 870,00/stuk

3 480,00

3 Acer Aspire 6T

€ 760,00/stuk

2 280,00

Desktop 1 360,00 1 100,00

3 videokaarten NVIDEA GeForce

€ 420,00/stuk

1 260,00

4 Intel Core i5 processor

€ 220,00/stuk

880,00

Handelsdebiteuren (nog te ontvangen) Procom (verkoopfactuur 14) KA Heverlee (verkoopfactuur 21)

Bank

4 020,00

2 600,00 1 420,00

5 460,00

Zichtrekening KBC 8

€ 680,00/stuk € 1 100,00/stuk

2 Acer Predator 1 Apple Mac Mini

Kas

345,00

VA N

Wisselgeld TOTAAL BEZITTINGEN

253 315,00

SCHULDEN

Kredietinstellingen: schulden > 1 jaar

KBC Hypothecaire lening op 20 jaar ING Investeringskrediet op 5 jaar

200 000,00

140 000,00 60 000,00

Leveranciers (nog te betalen)

3 315,00

Computex (aankoopfactuur 23)

2 132,00

Meubelshop (aankoopfactuur 25)

1 183,00

TOTAAL SCHULDEN

203 315,00

EIGEN VERMOGEN

50 000,00

Kapitaal

Explore 2— Wat is het vermogen van een onderneming? Vermogen

gefinancierd met geld dat de ondernemer in de zaak heeft gestoken, het eigen vermogen en met schulden, het vreemd vermogen. Het vermogen van de ondernemer omvat alle bezitingen van de eigenaar.

THEMA 6

zoals gebouwen, machines, vervoermiddelen, kas- en bankgeld ... Die bezittingen zijn

LEVEL 3

Het vermogen van een onderneming is de waarde van alle bezittingen van de onderneming,

Lift3D GO_Thema 6.indb 41

08/11/2021 09:33

Good to know Elon Musk is de oprichter van onder andere SpaceX en Tesla. Op 7 januari 2021 werd het vermogen van Elon Musk op 188,5 miljard geschat en hij was enkele weken de rijkste persoon op aarde. Een kleine anderhalve maand later was het aandeel Tesla iets in waarde gezakt en was Jeff Bezos van het bedrijf Amazon daardoor weer de rijkste man

Vervolledig het schema met de juiste begrippen.

Vermogen van

VA N

Niet-ingebracht vermogen

op aarde.

vermogen

vermogen of schulden

Vermogen van

Kijk terug naar de inventaris van computerwinkel Switch uit Explore 1. Het vermogen van de eigenaar

bedroeg 150 000,00 euro toen hij de onderneming wilde starten. Vul op basis daarvan het onderstaande schema aan.

Vermogen van de ondernemer

Eigen vermogen

Niet-ingebracht vermogen

Vreemd vermogen

THEMA 6

LEVEL 3

Vermogen van de onderneming Switch

Lift3D GO_Thema 6.indb 42

08/11/2021 09:33

Explore 3— Hoe ziet een balans eruit? Balans Een balans bestaat uit een overzicht van de bezittingen, de vorderingen en de schulden op een bepaald moment. Op de passiefzijde staan de financieringsbronnen van de onderneming. De actiefzijde geeft aan wat er met dat geld gedaan is, de werkmiddelen of bezittingen van de onderneming. Omdat al het geld dat ergens ingebracht is (actief) ook een oorsprong heeft (passief), is

de balans altijd in evenwicht.

Lees de gegevens die bakkerij Jorissen op 31 december ter beschikking stelt.

–

de winkelinrichting

€ 12 500,00

— geld in kas

€ 1 750,00

— de bestelwagen om brood en gebak naar de klanten € 17 500,00

VA N

te brengen

— te betalen aan de leverancier van het meel

€ 4 500,00

— parkeerterrein naast de bakkerij

€ 15 000,00

— saldo op de zichtrekening van de bakkerij

€ 3 750,00

— het gebouw waarin de bakkerij gevestigd is

€ 75 000,00

— vorderingen op de kmo’s die dagelijks broodjes bestellen

€ 1 250, 00

— voorraad grondstoffen

€ 12 500,00

— hypothecaire lening voor het gebouw

€ 45 000,00

— geld dat door de eigenaars in de zaak is gestoken

€ 89 750,00

Verwerk al die gegevens in een balans. Gebruik een zelfgekozen omschrijving voor de verschillende gegevens. De volgorde is (nog) niet van belang.

20XX-12-31

PASSIEF

TOTAAL PASSIEF

THEMA 6

TOTAAL ACTIEF

LEVEL 3

ACTIEF

Lift3D GO_Thema 6.indb 43

08/11/2021 09:33

Explore 4— Hoe lees je een balans? 1

Lees het verhaal van Lien.

Hallo, ik ben Lien en ik heb een tijdje als verkoopster in een juwelierszaak gewerkt. Ondertussen volgde ik een opleiding tot goudsmid bij Syntra. Nu wil ik zelf een zaak opstarten. In een vaktijdschrift stond een advertentie van een over te nemen zaak die gespecialiseerd was in het ontwerpen van eigentijdse sieraden. Ik heb contact opgenomen met de eigenaar en hij heeft me zijn jaarrekening bezorgd. Maar ik begrijp er niet veel van. Gelukkig heeft Unizo een chatroom speciaal voor starters. Ik hoop dat ik daar wat hulp krijg.

Lees de onderstaande chat grondig door.

VA N

Beste

Ik heb vorige maand mijn opleiding tot goudsmid afgerond en wil graag een juwelierszaak overnemen. De eigenaar heeft mij de jaarrekening bezorgd. Als ik het goed voorheb, bestaat die uit een balans, een resultatenrekening, een toelichting en een sociale balans, maar ik begrijp er niet veel van. Kunt u mij helpen bij deze belangrijke stap? Wat is een balans eigenlijk? Lien

Beste Lien,

Ik probeer je zo goed mogelijk op weg te helpen. Een balans is een overzicht van de bezittingen, de vorderingen en de schulden van een onderneming op een bepaald ogenblik. Het woord balans is heel goed gekozen want ze bestaat immers uit twee zijden die in evenwicht moeten zijn.

Aan de linkerzijde – de actiefzijde –, staan de bezittingen en de vorderingen van de onderneming. Daar vind je dus de werkmiddelen van de onderneming. Aan de rechterzijde – de passiefzijde –, vind je de financieringsbronnen. De eigenaar steekt natuurlijk zelf geld in de zaak, het kapitaal. Maar vaak is dat niet voldoende en moet

hij ook beroep doen op banken, leveranciers … Dat er een evenwicht moet zijn tussen beide zijden is logisch. Elk werkmiddel heeft een financieringsbron. Oké, maar op de balans staan er een heel aantal begrippen die Chinees voor me zijn: rollend materieel, liquide middelen, vaste activa, vlottende activa,

THEMA 6

LEVEL 3

handelsdebiteuren …

Lift3D GO_Thema 6.indb 44

08/11/2021 09:33

De boekhouding heeft inderdaad een eigen jargon. Maar we komen er wel uit. —

Vaste activa zijn bezittingen en vorderingen die voor een lange tijd in de onderneming blijven. Denk maar aan de toestellen die je nodig hebt om juwelen te ontwerpen, of het gebouw.

—

Dan heb je vlottende activa. Dat zijn bezittingen en vorderingen die regelmatig in geld worden omgezet zoals de voorraad van de juwelen.

—

Vorderingen zullen in jouw geval minder voorkomen omdat de meeste klanten wellicht contant zullen betalen. Mocht je toch een vordering hebben op de klanten, dan vind je die onder de noemer handelsdebiteuren.

—

Een ander onderdeel van de vlottende activa zijn de liquide middelen. Dat zijn

de tegoeden die je hebt op bankrekeningen en het geld dat je in kas hebt. —

Op de passiefzijde vind je twee grote rubrieken terug, nl. het eigen vermogen en de schulden of het vreemd vermogen. Het eigen vermogen is de inbreng van de eigenaar.

De schulden aan derden vind je bij de rubriek vreemd vermogen.

Ik raad je aan om met de gegevens van de huidige eigenaar bij een boekhouder langs te gaan. Hij zal je goed advies geven.

VA N

Dat zal ik zeker doen! Bedankt! Graag gedaan en succes!

Combineer de begrippen met de juiste omschrijving. BEGRIP

Aanschaffingswaarde

OMSCHRIJVING

handelsgoederen

Werkmiddelen

Dat zijn de bezittingen en de vorderingen. Ze staan op de actiefzijde van de balans.

Dat is het tegoed op de financiële rekeningen en het geld in de kas.

Financieringsbronnen

Dat is een schematisch overzicht van de bezittingen, de vorderingen en de schulden van een onderneming op een

Liquide middelen

Balans

Vaste activa

Dat zijn de werkmiddelen die voorbestemd zijn om zeer lang in de onderneming te blijven zoals gebouwen, winkeluitrusting of kantoormeubelen.

Dat zijn de werkmiddelen van de onderneming die regelmatig omgezet worden in geld.

Die staan op de passiefzijde van de balans en geven aan op welke manier de onderneming de werkmiddelen heeft

THEMA 6

gefinancierd.

LEVEL 3

bepaald ogenblik.

Lift3D GO_Thema 6.indb 45

08/11/2021 09:33

BEGRIP

OMSCHRIJVING

Vlottende activa

Dat is het geheel van de balans, de resultatenrekening, de toelichting en de sociale balans.

Jaarrekening

Dat is het bedrag van de beginvoorraad handelsgoederen.

Kapitaal

Dat is de inbreng van de eigenaar in de zaak.

Explore 5— Hoe stel je een balans met rubrieken op?

VA N

Balans met rubrieken Een balans met rubrieken of een gerubriceerde balans ziet er als volgt uit:

ACTIEF

BALANS 20xx-12-31

VASTE ACTIVA

EIGEN VERMOGEN

VLOTTENDE ACTIVA

SCHULDEN

Voorraden

Schulden op > 1 jaar

Vorderingen op ten hoogste één jaar

Schulden op ≤ 1 jaar

PASSIEF

Liquide middelen

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Ook de benamingen van alle boekhoudkundige termen zijn wettelijk vastgelegd. Zo spreek je van handelsdebiteuren om de vorderingen op klanten te omschrijven en van rollend materieel voor de transportmiddelen van de onderneming. De inbreng van de eigenaar wordt kapitaal

genoemd. Soms wordt in plaats van Schulden ook de benaming Vreemd vermogen gebruikt, in tegenstelling tot het Eigen vermogen. Op de actiefzijde rangschik je volgens liquiditeit, dat wil zeggen de snelheid waarmee de onderneming in staat is om haar activa in geld om te zetten. Hoe sneller dat gaat, hoe verder naar onder die bezitting of vordering op de actiefzijde staat. Op de passiefzijde rangschik je volgens opvraagbaarheid. Hoe vlugger een onderneming een

THEMA 6

LEVEL 3

schuld moet terugbetalen, hoe verder naar onder die schuld op de passiefzijde staat.

Lift3D GO_Thema 6.indb 46

08/11/2021 09:33

Neem er opnieuw de gegevens van bakkerij Jorissen van Explore 3 bij en stel de balans op met rubrieken. 20XX-12-31

PASSIEF

VA N

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Actief = passief

Om duidelijk te maken dat het actief- en passieftotaal aan elkaar gelijk zijn, onderstreep je

THEMA 6

LEVEL 3

beide totalen met een dubbele lijn.

Lift3D GO_Thema 6.indb 47

08/11/2021 09:33

Explore 6— Hoe wijzigt een balans na elke boekhoudkundige verrichting?

Boekhouden met opeenvolgende balansen Na iedere verrichting, zoals de aankoop van goederen of het aangaan van een lening, verandert de samenstelling van de balans. De balans blijft wel altijd in evenwicht. Actief blijft gelijk aan passief. zoals:

De wijzigingen worden doorgevoerd aan de hand van ontvangen en opgestelde documenten —

AF: aankoopfactuur, de betaling gebeurt op termijn.

—

VF: verkoopfactuur, de betaling gebeurt op termijn.

—

ICN: inkomende creditnota

—

UCN: uitgaande creditnota

—

RU: rekeninguittreksel

—

KD: kasdocument (dit document wordt opgesteld telkens een kasverrichting plaatsvindt).

VA N

Opmerkingen:

—

Alle balansposten in de balans beginnen met een hoofdletter.

—

Er wordt geen EUR of euro geschreven bij de bedragen.

—

Alle bedragen worden met twee decimalen genoteerd.

—

De eenheden van de bedragen worden mooi onder elkaar genoteerd.

Neem er de balans van bakkerij Jorissen uit Explore 5 bij. Op 3 januari stelt bakkerij Jorissen de volgende factuur ter beschikking.

AF12 Aankoop van een kantoorstoel voor 400,00 euro. De bakkerij betaalt de leverancier op termijn. Er wordt geen rekening gehouden met de btw.

Tip:

Gebruik een redeneringsschema of een algoritme om de uiteindelijke wijziging in de balans af te leiden.

Op welke balanspost boek je een kantoorstoel?

Staat die balanspost op de actiefzijde of op de passiefzijde?

Vermeerdert of vermindert de waarde van de bezittingen, meer bepaald van het meubilair?

THEMA 6

LEVEL 3

Bakkerij Jorissen betaalt de leverancier niet direct, m.a.w. hij betaalt pas binnen enkele dagen. Hij heeft dus tijdelijk een schuld. Welke balanspost gebruik je voor die schuld?

Staat die balanspost op de actiefzijde of op de passiefzijde?

Vermeerdert of vermindert de schuld t.o.v. de leveranciers?

Lift3D GO_Thema 6.indb 48

08/11/2021 09:33

Op basis van die informatie kun je nu het redeneringsschema invullen. DOCUMENT: AF12 BALANSPOST

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

Noteer het gevolg op de balans. Je neemt geen rubrieken op in de balans, enkel de balansposten.

PASSIEF

VA N

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

ACTIEF + / –

PASSIEF + / –

Klopt de balans?

Werk nog steeds verder met de balans van bakkerij Jorissen.

RU1 Bakkerij Jorissen betaalt op 5 januari via zijn bankrekening een voorschot op de aankoop van een tweedehandsbestelwagen: 1 500,00 euro aan Kolders.

Vul het redeneringsschema in.

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

THEMA 6

BALANSPOST

LEVEL 3

DOCUMENT: RU1

Lift3D GO_Thema 6.indb 49

08/11/2021 09:33

Good to know Verwar de balanspost Bank niet met de balanspost Kredietinstellingen. Bank is een actiefrekening en bevat het tegoed dat op de bankrekening staat. De balanspost Kredietinstellingen daarentegen is een passiefrekening; het is een schuld aan de kredietinstellingen of banken omwille van een lening.

Noteer het gevolg op de balans. Je neemt geen rubrieken op in de balans, enkel de balansposten.

PASSIEF

VA N

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

ACTIEF + / –

PASSIEF + / –

ACTIEF + / –

Op 6 januari stelt bakkerij Jorissen de volgende informatie ter beschikking.

KD1 De vordering op klant Peeters wordt vereffend, m.a.w. de klant betaalt haar schuld van 200,00 euro cash in de winkel.

Vul het redeneringsschema in.

BALANSPOST

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

THEMA 6

LEVEL 3

DOCUMENT: KD1

Lift3D GO_Thema 6.indb 50

08/11/2021 09:33

Noteer het gevolg op de balans. Je neemt geen rubrieken op in de balans, enkel de balansposten.

PASSIEF

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

ACTIEF + / –

VA N

ACTIEF + / –

TO THE POINT

Op het einde van een boekjaar stelt de onderneming een inventaris op. Dat is een gedetailleerde lijst van alle bezittingen en schulden. Hij bevat een omschrijving van alle elementen, de waarde ervan en het aantal. De gegevens uit de inventaris komen niet altijd overeen met de boekhoudkundige situatie op papier en dan moeten er correcties gebeuren.

In een onderneming wordt gewerkt met het geld dat de eigenaar (of de aandeelhouders) in de onderneming heeft ingebracht. Dat is het vermogen van de onderneming. Dat moet strikt gescheiden worden van het vermogen van de ondernemer zelf want dat behoort niet tot het vermogen van de onderneming.

Een jaarrekening bestaat uit een balans, een resultatenrekening, een toelichting en een sociale balans.

De balans

Een balans bestaat uit een overzicht van de bezittingen, de vorderingen en de schulden van een onderneming op een bepaald moment. De wet voorziet een vaste indeling voor het opstellen van die balans: —

Op de actiefzijde staan de bezittingen en de vorderingen van de onderneming (de werkmiddelen). Die worden gerangschikt geld (liquiditeiten) kan omzetten, hoe verder naar beneden die

THEMA 6

bezitting op de actiefzijde staat.

LEVEL 3

volgens liquiditeit. Hoe vlugger een onderneming een bezit in

Lift3D GO_Thema 6.indb 51

08/11/2021 09:33

—

Op de passiefzijde staan de schulden van de onderneming (financieringsbronnen). Die staan volgens de opvraagbaarheid van de schuld. Hoe vlugger een onderneming een schuld moet terugbetalen, hoe verder naar

VASTE ACTIVA Terreinen Gebouwen … VLOTTENDE ACTIVA

Kapitaal

SCHULDEN

Schulden op >1 jaar

Kredietinstellingen: schulden > 1 jaar

Schulden op ≤ 1 jaar

Voorraden

Aanschaffingswaarde handelsgoederen

PASSIEF

EIGEN VERMOGEN

Leveranciers

VA N

LIQUIDITEIT

Rollend materieel

20xx-12-31

…

Vorderingen

Handelsdebiteuren

OPVRAAGBAARHEID

ACTIEF

beneden die schuld op de passiefzijde staat.

Liquide middelen Bank Kas

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Het actief en het passief staan niet los van elkaar. Elk actief is immers gefinancierd door een element op de passiefzijde en elk passief werd aangewend op het actief. De balans moet in evenwicht zijn. Het totaal van de actiefzijde moet gelijk zijn aan het totaal van de passiefzijde.

Je kunt elementair boekhouden door na elke verrichting een nieuwe balans op te stellen. Je krijgt dan een hele reeks van opeenvolgende balansen. Dat is

echter een tijdrovende bezigheid en is in praktijk niet haalbaar.

BEKIJK DE KENNISCLIP

Action 1— Privévermogen en vermogen van de Ga naar het onlinelesmateriaal en maak daar deze Action.

THEMA 6

LEVEL 3

onderneming onderscheiden

Lift3D GO_Thema 6.indb 52

08/11/2021 09:33

Action 2— Een inventaris opstellen 1

Stel aan de hand van de volgende gegevens de inventaris op voor boetiek Belle.

AF: aankoopfactuur; VF: verkoopfactuur – Winkelgebouw in eigendom, Steenweg 45, Antwerpen

€ 145 000,00 € 31 370,00

– Magazijn, Steenweg 47, Antwerpen met jaarlijkse huurwaarde

€ 14 000,00

– 2 toonbanken – 12 winkelrekken – 1 bureautafel – 2 bureaustoelen – 4 winkelkasten – 1 laptop Acer Pro

€ 1 200,00/stuk € 320,00/stuk

€ 450,00

€ 125,00/stuk € 500,00/stuk

€ 650,00

Cosmo (VF 45)

€ 460,00

Peeters (VF 49)

€ 260,00

Classen (VF 54)

€ 540,00

BelVita (AF 23)

€ 1 450,00

M&H (AF 32)

€ 1 210,00

VA N

– Nog onbetaalde facturen van klanten

– Bestelwagen Mercedes Vito

– Nog onbetaalde aankoopfacturen – 40 jeansbroeken

€ 49,00/stuk

– 56 T-shirts

€ 25,00/stuk

– 21 jeansjassen

€ 62,00/stuk

– 54 hemden

€ 34,00/stuk

– 16 rokken

€ 34,00/stuk

– 7 paar schoenen

€ 140,00/paar

– 24 paar kousen

€ 12,00/paar

– Zichtrekening bij BNP Paribas Fortis – Zichtrekening bij Crelan – In kas na telling

– Hypotheeklening bij BNP Paribas Fortis (15 jaar)

€ 8 540,54 € 534,65 € 120 000,00 € 80 000,00

THEMA 6

LEVEL 3

– Investeringskrediet bij BNP Paribas Fortis (10 jaar)

€ 34 560,78

Lift3D GO_Thema 6.indb 53

08/11/2021 09:33

VA N

THEMA 6

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 6.indb 54

08/11/2021 09:33

Vul het onderstaande schema aan. De ondernemer-eigenaar heeft een totaal privévermogen van 50 000,00 euro. Vermogen van de ondernemer € 50 000,00

Eigen vermogen

Vreemd vermogen

Niet-ingebracht vermogen

Vermogen van de onderneming

VA N

Action 3— Actief en passief bepalen

Staan de volgende gegevens op de actiefzijde (A) of op de passiefzijde (P) van de balans? Waarom? OMSCHRIJVING

Het bedrag dat de klanten nog moeten betalen

Het ingebrachte kapitaal

A OF P

VERKLARING

Het kantoormeubilair

Het tegoed op de bankrekening

van de ondernemer Het bedrag dat de onderneming nog aan de leveranciers moet

betalen

De voorraad handelsgoederen

Het bedrag dat de onderneming nog aan de bank moet betalen voor een lening

Lift3D GO_Thema 6.indb 55

THEMA 6

Het geld in de kas

LEVEL 3

08/11/2021 09:33

Action 4— Actief en passief verder inoefenen Ga naar het onlinelesmateriaal en maak daar deze Action.

Action 5— In de juiste rubriek onderbrengen

OMSCHRIJVING Het geld op de zichtrekening van de onderneming De auto’s in de showroom van een garage

Onder welke rubriek van de balans horen de volgende gegevens? Kruis aan. VASTE

VLOTTENDE

EIGEN

VREEMD

ACTIVA

ACTVA

VERMOGEN

Het kapitaal dat de ondernemer ter beschikking

VA N

heeft gesteld voor zijn onderneming

De lening die de wijnhandelaar heeft aangegaan om het nieuwe magazijn te financieren.

De bestelwagen om de goederen naar de klant te brengen

De vordering t.o.v. klanten

Het bedrag dat de onderneming nog moet betalen aan belastingen

Action 6— Een balans met rubrieken opstellen Bestudeer de situatie van de broodjeszaak ‘t Smoske in Gent. —

Het handelspand heeft een waarde van 115 000,00 euro.

—

De eigenaar ging daarvoor een lening aan ter waarde van 85 383,00 euro.

—

De zaakvoerder investeerde 62 000,00 euro van zijn eigen geld in de zaak.

—

Er zijn nog onbetaalde aankoopfacturen voor een totaal van 1 750,00 euro.

—

Er is nog een voorraad drank, broodjes en beleg ter waarde van 443,00 euro.

—

De winkelruimte werd uitgerust met:

THEMA 6

LEVEL 3

Lift3D GO_Thema 6.indb 56

—

een toonbank:

tafels en stoelen:

een kassa:

een oven:

4 343,00 euro, 921,00 euro, 320,00 euro, 2 436,00 euro.

Om de broodjes te leveren beschikt ’t Smoske over een kleine bestelwagen ter waarde van 15 000,00 euro.

—

Er zijn nog voor 120,00 euro onbetaalde verkoopfacturen.

—

Op de zichtrekening van de zaak staat een tegoed van 10 108,00 euro.

—

In de kassa ligt voor 442,00 euro aan wisselgeld.

08/11/2021 09:33

Stel de balans met rubrieken op basis van de bovenstaande gegevens op. 20xx-12-31

PASSIEF

VA N

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Action 7— Opeenvolgende balansen opstellen 1

Bekijk aandachtig de onderstaande balans.

ACTIEF

20xx-11-30

PASSIEF

Uitrusting

4 200,00

Kapitaal

14 000,00

Meubilair

6 000,00

KI: schulden > 1 jaar

11 000,00

1 800,00

Leveranciers

Aanschaffingswaarde handelsgoederen Bank

Kas

6 000,00

33 000,00

TOTAAL PASSIEF

33 000,00

THEMA 6

LEVEL 3

TOTAAL ACTIEF

8 000,00

15 000,00

Lift3D GO_Thema 6.indb 57

08/11/2021 09:33

Wijzig de balans op 1 december.

KD10 Je laat 4 000,00 euro in kas. De rest wordt overgeboekt op de bank rekening van de onderneming.

Vul het redeneringsschema in. DOCUMENT: A/P

Noteer het gevolg op de balans.

+/-

BEDRAG IN EURO

BALANSPOST

PASSIEF

VA N

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Wijzig de balans op 2 december.

AF34 Aankoop van een archiefkast voor 1 200,00 euro bij Meubelshop. Er wordt geen rekening gehouden met de btw.

Vul het redeneringsschema in.

BALANSPOST

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

THEMA 6

LEVEL 3

DOCUMENT:

Lift3D GO_Thema 6.indb 58

08/11/2021 09:33

Noteer het gevolg op de balans.

PASSIEF

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Wijzig de balans op 3 december.

VA N

VF12 Verkoop van twee winkelrekken (aan inkoopprijs, geen btw) voor 500,00 euro aan El Hamous

Vul het redeneringsschema in.

DOCUMENT:

BALANSPOST

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

Noteer het gevolg op de balans.

PASSIEF

ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

THEMA 6

LEVEL 3

TOTAAL ACTIEF

Lift3D GO_Thema 6.indb 59

08/11/2021 09:33

Wijzig de balans op 4 december.

RU121 Betaling van de archiefkast (zie AF34): 1 200,00 euro

Vul het redeneringsschema in. DOCUMENT: A/P

Noteer het gevolg op de balans.

BEDRAG IN EURO

PASSIEF

VA N

ACTIEF

+/-

BALANSPOST

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Wijzig de balans op 7 december.

UCN3 Een korting op de verkoop van twee winkelrekken aan El Hamous wegens lichte beschadiging: 100,00 euro

Vul het redeneringsschema in.

BALANSPOST

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

THEMA 6

LEVEL 3

DOCUMENT:

Lift3D GO_Thema 6.indb 60

08/11/2021 09:33

Noteer het gevolg op de balans.

PASSIEF

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

TOTAAL PASSIEF

Wijzig de balans op 8 december.

VA N

RU122 Afbetaling van de lening bij KBC: 650,00 euro

Vul het redeneringsschema in.

DOCUMENT:

BALANSPOST

A/P

+/-

BEDRAG IN EURO

Noteer het gevolg op de balans.

PASSIEF

ACTIEF

Action 8— Vaste of vlottende activa en eigen of vreemd vermogen inoefenen

Ga naar het onlinelesmateriaal en maak daar deze Action.

Lift3D GO_Thema 6.indb 61

LEVEL 3

TOTAAL PASSIEF

THEMA 6

TOTAAL ACTIEF

08/11/2021 09:33

Action 9— Een balans opstellen met een rekenblad Ga naar het onlinelesmateriaal en maak daar deze Action.

BREAKING NEWS Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

KAN

VA N JA

Ik kan het begrip inventaris omschrijven.

Ik kan de begrippen in een inventaris toelichten.

Ik kan een inventaris opstellen.

Ik kan uit de inventaris het vermogen van de

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

onderneming afleiden.

Ik kan het verschil verklaren tussen het

vermogen van de onderneming en het vermogen van de ondernemer.

Ik kan het begrip balans omschrijven.

Ik kan de begrippen op een balans toelichten.

THEMA 6

LEVEL 3

Ik kan het begrip actief omschrijven.

Ik kan het begrip passief omschrijven.

Ik kan bepalen wat actief of passief is.

Ik kan een balans met rubrieken opstellen.

Ik kan een rekenblad gebruiken om een balans op te stellen.

Ik kan een boekhouding voeren aan de hand van opeenvolgende balansen.

Lift3D GO_Thema 6.indb 62

08/11/2021 09:33

LEVEL 4 Hoe voer je een boekhouding via rekeningen?

In het vorige level leerde je hoe de balans wijzigt als gevolg van de verrichtingen.

VA N

INTRO

Hoeveel balansposten, dat zijn de onderdelen van een balans, werden er gewijzigd in het verhaal van bakkerij Jorissen uit Level 3, Explore 6?

Hoeveel balansposten bleven ongewijzigd?

Wat kun je daaruit besluiten?

Welke balans uit de opeenvolgende balansen geeft de juiste actuele informatie?

Wat vind je van boekhouden als je bij elk te boeken document een nieuwe balans moet maken? Waarom?

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe voer je een boekhouding via rekeningen?

Lift3D GO_Thema 6.indb 63

THEMA 6

LEVEL 4

08/11/2021 09:33

Explore 1— Wat zijn actief- en passiefrekeningen? Grootboekrekening Het is in de praktijk niet doenbaar om na elke verrichting een nieuwe balans op te stellen. Daarom werk je tijdens het boekjaar met grootboekrekeningen. Het geheel van alle rekeningen vormt het grootboek. De balans stel je nog maar één keer op, namelijk op kwartaal.

het einde van het boekjaar. Soms wordt een tussentijdse balans opgemaakt, zoals na elk In de praktijk wordt voor elk element van de balans een grootboekrekening of T-rekening

gemaakt. Die bestaat uit twee zijden met links een debetzijde en rechts een creditzijde. In het midden bovenaan staat op welk element de gegevens betrekking hebben. D

Bank

linkerzijde = debetzijde

rechterzijde = creditzijde

VA N

Bij het begin van het boekjaar zet je de waarde van een rekening op de overeenkomstige grootboekrekening. Daarbij moet je rekening houden met een aantal boekingsregels. Bij de grootboekrekeningen maak je een onderscheid tussen actiefrekeningen en passiefrekeningen. ACTIEF

Balans

Actiefrekening

PASSIEF

Passiefrekening

Voor een actiefrekening zet je het beginsaldo en de toename van de rekening op de debetzijde of linkerzijde van de grootboekrekening. Een vermindering zet je op de creditzijde of de rechterzijde van de grootboekrekening.

Actiefrekening

D Beginsaldo (BS)

C Verminderingen

Vermeerderingen

Voor een passiefrekening zet je het beginsaldo en de toename van de rekening op de

THEMA 6

LEVEL 4

creditzijde van de grootboekrekening. Een vermindering plaats je op de debetzijde. D Verminderingen

Passiefrekening

C Beginsaldo (BS) Vermeerderingen

Lift3D GO_Thema 6.indb 64

08/11/2021 09:33

Bestudeer de beginbalans van Saturnus nv, een speciaalzaak in multimedia. Breng het beginsaldo van elementen op de balans over op de onderstaande grootboekrekeningen. Schrijf tussen haakjes ‘BS’ om het beginsaldo aan te duiden.

20xx-12-31

VASTE ACTIVA

89 000,00

Gebouwen

80 000,00

Meubilair

10 000 ,00

Aanvangswaarde handelsgoederen Vorderingen op ten hoogste één jaar Handelsdebiteuren

10 000 ,00

43 000,00

Schulden op >1 jaar

35 000,00 35 000,00

> 1 jaar

1 250,00

11 000,00

Schulden op ≤ 1 jaar

8 000,00

Leveranciers

8 000,00

11 000,00

VA N

Bank

68 250,00

Kredietinstellingen: schulden

1 250,00

Liquide middelen

68 250,00

Kapitaal

22 250,00

Voorraden

EIGEN VERMOGEN

SCHULDEN

9 000,00

VLOTTENDE ACTIVA

PASSIEF

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

Tip:

111 250,00

TOTAAL PASSIEF

111 250,00

—

‘Kredietinstellingen: schulden > 1 jaar’ wordt afgekort tot ‘KI: schulden > 1 jaar’

—

‘Aanvangswaarde’ wordt afgekort tot ‘AW’

Gebouwen

Kapitaal

Meubilair

KI: schulden > 1 jaar

AW handelsgoederen

Leveranciers

Handelsdebiteuren

Bank R/C

THEMA 6

LEVEL 4

Lift3D GO_Thema 6.indb 65

08/11/2021 09:33

Op 3 januari betaalt Saturnus nv 2 000,00 euro aan de leverancier van tablets via een bankoverschrijving. Saturnus nv ontvangt daarvan een rekeninguittreksel (RU1). a

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Het saldo op de bankrekening stijgt / daalt met

euro. De bank is een

actiefrekening / passiefrekening die stijgt/daalt. Je debiteert / crediteert die rekening dus voor dat bedrag. De schuld aan de leverancier stijgt / daalt met

euro. Leveranciers is een

actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt. Je debiteert / crediteert die rekening dus voor dat

bedrag. Vul het redeneringsschema aan waarbij de boekhoudkundige beredenering wordt opgebouwd. Je merkt dat dit redeneringsschema uitgebreider is dan het schema dat je in Level 3 gebruikt hebt. c

Maak het totaal van de kolom debetbedrag en creditbedrag. Die totalen moeten gelijk zijn.

DOCUMENT:

REKENINGNAAM

A/P

+/-

D/C

VA N

REDENERING

DATUM:

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Boek de verrichting ook op de rekeningen bij

vraag 1. Zet het getal 1 tussen haakjes.

Good to know

LEVEL 4

passiefzijde. Om dat evenwicht te bewaren moet je er absoluut op letten dat bij elke boeking die je

THEMA 6

In de ondernemingsbalans is het totaal op de actiefzijde steeds gelijk aan het totaal op de

Vergeet dus zeker niet om dat telkens goed te controleren!

maakt, debet gelijk is aan credit! Als in een boeking debet niet gelijk is aan credit, dan is je boeking sowieso fout. Is debet wel gelijk aan credit, dan is er een goede kans dat je boeking correct is.

Lift3D GO_Thema 6.indb 66

08/11/2021 09:33

Op 4 januari betaalt een klant een openstaande factuur van 1 000,00 euro via een bankoverschrijving. Saturnus nv ontvangt daarvoor een dagafschrift (RU2). a

Vul aan en markeer het juiste antwoord. Het saldo op de bankrekening stijgt / daalt met

euro. De bank is een

actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt. Je debiteert / crediteert die rekening dus voor dat bedrag. De vordering ten opzichte van de klanten stijgt/daalt met

euro.

Handelsdebiteuren is een actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt. Je debiteert / crediteert die

rekening dus voor dat bedrag. b

Vul het redeneringsschema in.

Maak het totaal van de kolom debetbedrag en creditbedrag. Die totalen moeten gelijk zijn.

DOCUMENT:

DATUM:

DEBET-

REKENINGNAAM

A/P

+/-

D/C

BEDRAG

IN EURO

VA N

REDENERING

CREDIT-

Totaal

Boek de verrichting ook op de grootboek-

rekeningen bij vraag 1. Zet het getal 2 tussen

haakjes.

Op 7 januari wordt 5 000,00 euro van de lening afbetaald. Saturnus nv ontvangt daarvan een rekeninguittreksel (RU3).

Het saldo op de bankrekening stijgt / daalt met

euro. De bank is een

actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt. Je debiteert / crediteert die rekening dus voor dat bedrag. Het af te lossen bedrag van de lening bij de kredietinstellingen stijgt / daalt met

euro.

Kredietinstellingen: schulden op meer dan één jaar is een actiefrekening / passiefrekening die stijgt / daalt. Je debiteert / crediteert die rekening dus voor dat bedrag.

LEVEL 4

Vul aan en markeer het juiste antwoord.

THEMA 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 67

08/11/2021 09:33

Vul het redeneringsschema aan waarbij de boekhoudkundige beredenering wordt opgebouwd.

Maak het totaal van de kolom debetbedrag en creditbedrag. Die totalen moeten gelijk zijn.

DOCUMENT:

DATUM:

REKENINGNAAM

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

Boek de verrichting ook op de grootboekrekeningen bij vraag 1. Zet het getal 3 tussen haakjes.

VA N

A/P

REDENERING

Explore 2— Wat is de Minimumindeling van het Algemeen Rekeningstelsel (MAR)?

MAR

Omdat er wel eens verwarring kan bestaan over de naam van een rekening, heeft elke rekening een nummer gekregen. Dat maakt het gemakkelijker om een boekhouding te lezen, te interpreteren en met een andere boekhouding te vergelijken.

Iedereen kent en gebruikt die nummers. De opsomming van al die rekeningen met hun bijhorende nummers staan in de Minimumindeling van het Algemeen Rekeningstelsel (de MAR).

De MAR is ingedeeld in klassen om de rekeningen makkelijker te vinden. Rekeningen van de balans

Klasse 1: eigen vermogen, voorzieningen voor risico’s, kosten en schulden op meer dan één jaar

Klasse 2: oprichtingskosten, vaste activa en vordering op meer dan één jaar Klasse 3: voorraden en bestellingen in uitvoering Klasse 4: vorderingen en schulden op ten hoogste één jaar Klasse 5: geldbeleggingen en liquide middelen

Klasse 6: kosten Klasse 7: opbrengsten

THEMA 6

LEVEL 4

Rekeningen van de resultatenrekening

Lift3D GO_Thema 6.indb 68

08/11/2021 09:33

Welke klassen horen bij de actiefrekeningen?

Welke klassen horen bij de passiefrekeningen?

Opbouw van een rekening In de MAR staan niet alleen de verplichte namen van de rekeningen. Elke rekening krijgt

ook een specifiek nummer. Elk rekeningnummer is volgens een bepaalde structuur

opgebouwd. Elke klasse is onderverdeeld in groepen. Dat zijn de eerste twee cijfers van het rekeningnummer.

Zo krijgt de rekening Gebouwen het nummer 22100. 22100 Gebouwen

—

Klasse 2

—

Groep 22

—

Rekeningnummer 22100

VA N

—

Bekijk de MAR aan het einde van dit thema. a

Noteer de volgende omschrijvingen bij de juiste groep.

kredietinstellingen (banken) – andere bedrijfsopbrengsten – handelsgoederen, grond- en hulpstoffen – handelsschulden – meubilair en rollend materieel

GROEP

OMSCHRIJVING

Zoek in de MAR het rekeningnummer van de onderstaande rekeningen op. Gaat het om actief (A), passief (P), kosten- (K) of opbrengstenrekening (O)? Kruis aan. REKENINGNUMMER

Kas

THEMA 6

Verkopen handelsgoederen

LEVEL 4

REKENING

Lift3D GO_Thema 6.indb 69

08/11/2021 09:33

REKENINGNUMMER

Machines: aanschaffingswaarde

Aankopen van handelsgoederen

Leveranciers

Huuropbrengsten

Handelsdebiteuren

Geplaatst kapitaal

Good to know

REKENING

Je zult merken dat sommige rekeningen in de MAR een andere benaming hebben dan je tot nu toe gebruikt hebt, bv. 24000 Meubilair: Aanschaffingswaarde. In de balans blijf je gewoon de

benaming gebruiken, nl. Gebouwen, Meubilair, Uitrusting , Rollend materieel ... In het grootboek

VA N

gebruik je de benaming uit de MAR.

Voor het kapitaal, dat is de inbreng van de eigenaar, gebruik je rekening 10000 Geplaatst kapitaal. Voor het tegoed op de bankrekening gebruik je de rekening 55000 Bank R/C. R/C staat voor ‘rekening courant’ of ‘lopende rekening’.

Good to know

Om verrichtingen te boeken wordt het redeneringsschema uitgebreid met een kolom voor het rekeningnummer. DOCUMENT:

REK. NR.

REKENINGNAAM

REDENERING

DATUM: A/P K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

grootboekrekening, bijvoorbeeld 44000 Leveranciers.

THEMA 6

LEVEL 4

Vanaf nu noteer je het rekeningnummer uit de MAR eveneens in het grootboek voor de naam van de

Lift3D GO_Thema 6.indb 70

08/11/2021 09:33

Explore 3— Wat gebeurt er met de grootboekrekeningen in de loop van een boekjaar?

De rekeningen openen en afsluiten —

Van balans naar grootboekrekening Vooraleer je met de grootboekrekeningen kunt werken, moet je de aanvangswaarden of beginsaldi (BS) overbrengen uit de beginbalans naar de grootboekrekeningen.

Bij een actiefrekening worden de aanvangswaarden gedebiteerd, bij een passiefrekening worden ze gecrediteerd. Op die manier worden alle balansposten op de rekeningen geboekt. —

Tijdens het boekjaar: boeken op de rekeningen

In de loop van het boekjaar boek je de diverse verrichtingen in het grootboek, m.a.w. op de rekeningen volgens de boekingsregels, nl.

een actiefrekening wordt gedebiteerd bij een vermeerdering en gecrediteerd bij een vermindering;

een passiefrekening wordt gedebiteerd bij een vermindering en gecrediteerd bij een

VA N

vermeerdering.

actiefrekening

passiefrekening

(AW)

—

–

(AW) –

Van rekening naar balans

Op het einde van het boekjaar, of het einde van een periode (bv. kwartaal), wil je een overzicht van de financiële situatie van je onderneming. Daarvoor stel je onder andere een eindbalans op. Daarvoor moet je alle grootboekrekeningen overbrengen naar de (eind)balans door de rekeningen te salderen: het eindtotaal op een rekening bepalen door de kleinste zijde van de grootste af te trekken. Een actiefrekening heeft een debetsaldo, een passiefrekening een creditsaldo.

Actiefrekening

Neem als voorbeeld de rekening Bank R/C. Het beginsaldo bedroeg 6 500,00 euro en in de loop van het boekjaar werd de rekening gecrediteerd met 3 000,00 euro.

Om de rekening af te sluiten, bereken je het verschil tussen de grootste (de debetzijde) en kleinste (de creditzijde) zijde van de rekening. Dat overschot is het debetsaldo (DS). M.a.w.: 1

Je noteert het totaal aan de debetzijde.

Datzelfde totaal noteer je ook aan de creditzijde.

Je noteert het debetsaldo aan de creditzijde, samen met de afkorting DS.

55000 Bank R/C

(BS)

6 500,00

3 000,00 3 500,00

6 500,00

(3) DS

LEVEL 4

Je berekent het debetsaldo, nl. het verschil tussen het totaal van de creditzijde en de debetzijde.

THEMA 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 71

08/11/2021 09:33

De rekeningen openen en afsluiten (vervolg)

Passiefrekening Neem als voorbeeld de rekening Leveranciers. Het beginsaldo bedroeg 4 000,00 euro en in de loop van het boekjaar werd de rekening meerdere keren gecrediteerd en gedebiteerd. Om de rekening af te sluiten, bereken je het verschil tussen de grootste (de creditzijde) en kleinste (de debetzijde) zijde van de rekening. Dat overschot noemt men het creditsaldo (CS). M.a.w.: Je noteert het totaal aan de creditzijde.

Datzelfde totaal noteer je ook aan de debetzijde.

Je berekent het creditsaldo, nl. het verschil tussen het totaal van de debetzijde

en de creditzijde. 4

Je noteert het creditsaldo aan de debetzijde, samen met de afkorting CS.

44000 Leveranciers

(2)

400,00

4 000,00

(5)

600,00

500,00

3 750,00

250,00

4 750,00

(BS) (3) (8)

VA N

De dubbele streep onder de totalen duidt aan dat de beide totalen aan elkaar gelijk zijn. Om de eindbalans op te stellen vanuit die rekeningen gelden de volgende regels:

—

Rekeningen met een debetsaldo: je brengt het bedrag van het creditsaldo over naar de

—

Rekeningen met een creditsldo: je brengt het bedrag van het debetsaldo over naar de

balans aan de actiefzijde van de balans.

balans aan de passiefzijde van de balans.

Werk met de rekeningen van Saturnus uit Explore 1. a

Saldeer de rekeningen (na de laatste opdracht van Explore 1).

Stel de gerubriceerde eindbalans op. Gebruik de grootboekrekeningen van Explore 1, vraag 1 om de

rekeningen te salderen.

20xx-...-..

PASSIEF

THEMA 6

LEVEL 4

ACTIEF

TOTAAL ACTIEF

Lift3D GO_Thema 6.indb 72

TOTAAL PASSIEF

08/11/2021 09:33

TO THE POINT Voor elk element van de balans maak je een aparte grootboekrekening. Een grootboekrekening heeft, net als een balans, de vorm van een T. De linkerzijde is de debetzijde (D), de rechterzijde de creditzijde (C). Bovenaan staat op welk element de gegevens betrekking hebben. Dat is de naam van de rekening. Actiefrekeningen open je door het balansbedrag in te schrijven langs de debetkant. Je spreekt van

beginwaarde of beginsaldo (BS). Vermeerderingen noteer je op dezelfde zijde als het beginsaldo, dus op de debetkant. Verminderingen zet je op de tegenovergestelde zijde van het beginsaldo, dus op de creditkant.

Passiefrekeningen open je door het balansbedrag in te schrijven op de creditkant. Bij

vermeerderingen wordt het bedrag genoteerd op de creditkant, bij verminderingen op de debetkant. Boeken wil zeggen: een bedrag inschrijven op de rekening. Debiteren wil zeggen: een bedrag

inschrijven op de debetkant van de rekening. Crediteren wil zeggen: een bedrag inschrijven op de

VA N

creditkant van de rekening. Schematisch kun je de boekingen als volgt voorstellen. D

Actiefrekening

Passiefrekening

(BS) Beginsaldo Vermeerderen

Verminderen

Beginsaldo (BS)

Verminderen

Vermeerderen

Bij de start van een boekjaar worden alle gegevens uit de (begin)balans overgenomen in de grootboekrekeningen. In de loop van het boekjaar worden de diverse verrichtingen vervolgens geboekt op de rekeningen in het grootboek. Bij het afsluiten van een boekhoudperiode, bijvoorbeeld op het einde van een kwartaal of boekjaar, moeten de gegevens van de grootboekrekeningen worden overgebracht naar de (eind)balans. Daarvoor worden alle rekeningen gesaldeerd. Actiefrekeningen hebben een debetsaldo, passiefrekeningen hebben een creditsaldo. Actiefrekening

D (BS)

debettotaal

(x) DS

(x) CS

Passiefrekening

C (BS)

credittotaal

Als elke onderneming een naam voor de rekening zou kiezen, dan wordt het moeilijk om een boekdie een dubbele boekhouding moeten voeren door de wet verplicht de Minimumindeling van het Algemeen Rekeningstelsel (MAR) te gebruiken. Zo ziet elke boekhouding er in grote lijnen hetzelfde

THEMA 6

uit. Een onderneming mag zelf nog wel kleine dingen aanpassen als dat handig is.

LEVEL 4

houding te lezen, te interpreteren en met een andere te vergelijken. Daarom zijn alle ondernemingen

Lift3D GO_Thema 6.indb 73

08/11/2021 09:33

Rekeningen van de balans Klasse 1: eigen vermogen, voorzieningen voor risico’s, kosten en schulden op meer dan één jaar Klasse 2: oprichtingskosten, vaste activa en vordering op meer dan één jaar Klasse 3: voorraden en bestellingen in uitvoering Klasse 4: vorderingen en schulden op ten hoogste één jaar Klasse 5: geldbeleggingen en liquide middelen In de MAR staan niet alleen de verplichte namen van de rekeningen. Elke rekening krijgt ook een specifiek nummer. Elk rekeningnummer is volgens een bepaalde structuur opgebouwd. Elke klasse is

onderverdeeld in groepen. Dat zijn de eerste twee cijfers van het rekeningnummer.

Bij het boeken van alle verrichtingen moeten telkens dezelfde stappen gevolgd worden. Het onderstaand redeneringsschema kan hierbij helpen. DOCUMENT:

REK. NR.

REKENINGNAAM

A/P

K/O

+/-

D/C

VA N

REDENERING

DATUM:

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

BEKIJK DE KENNISCLIP

Action 1— Kun je de boekingsregels van actief- en

passiefrekeningen toepassen?

THEMA 6

LEVEL 4

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je kunt er de boekingsregels van actief- en passiefrekeningen oefenen.

Lift3D GO_Thema 6.indb 74

08/11/2021 09:33

Action 2— Kun je de rekeningnummers opzoeken in de MAR?

Neem je rekeningstelsel en noteer het juiste rekeningnummer naast de rekeningnaam. REKENINGNAAM

REKENINGNUMMER

REKENINGNAAM

REKENINGNUMMER

Rollend materieel: AW

Bank R/C

AW handelsgoederen

Geplaatst kapitaal

Kas

Uitrusting: AW

KI: schulden > 1 jaar

Leveranciers

Handelsdebiteuren

Gebouwen: AW

Te betalen btw

Plaats de bovenstaande rekeningen in de juiste klasse op de balans.

VA N

Meubilair: AW

ACTIEF

KLASSE 2

Beginbalans

PASSIEF

KLASSE 1

KLASSE 3

KLASSE 4

KLASSE 5

TOTAAL PASSIEF

THEMA 6

LEVEL 4

TOTAAL ACTIEF

Lift3D GO_Thema 6.indb 75

08/11/2021 09:33

Action 3— Kun je de rekening van bepaalde situaties vinden?

Geef het rekeningnummer en de rekeningnaam waarop je de volgende situaties gaat boeken. SITUATIE

REKENINGNUMMER

NAAM VAN DE REKENING

Lening KBC op 10 jaar

Wisselgeld

Aankoop magazijn

Klant Nolens moet over vier weken betalen

Aankoop laptops voor het kantoor

Aankoop kantoorstoelen

Aankoop winkelrekken

VA N

Action 4— Kun je de boekingsregels toepassen? Ga naar het onlinelesmateriaal en download er het sjabloon. Tip:

Wanneer de naam van de financiële instelling is gegeven, gebruik je de desbetreffende rekening, bijvoorbeeld 55100 KBC R/C.

Boek de beginbalans (BB) en de verrichtingen op de rekeningen.

Saldeer de rekeningen en stel de gerubriceerde eindbalans op.

01-15

AW handelsgoederen 12 000,00 euro, Uitrusting 10 500,00 euro, Leveranciers

16 500,00 euro, Handelsdebiteuren 4 000,00 euro, KBC R/C 45 000,00 euro, Geplaatst kapitaal 77 500,00 euro, bpost bank R/C 12 500,00 euro, Meubilair

10 000,00 euro

THEMA 6

LEVEL 4

Lift3D GO_Thema 6.indb 76

01-17

AF1

Een computer (geen handelsgoed) wordt bij Mediaglobe nv aangekocht voor 4 500,00 euro.

01-20

RU1

Voorschot AF1 wordt betaald via KBC: 500,00 euro

01-22

VF1

Een printer wordt tegen inkoopprijs verkocht voor 185,00 euro aan Daems bv.

01-24

AF2

Een kantoorstoel wordt aangekocht voor 150,00 euro bij Meublo nv.

01-27

RU10

01-29

AF3

01-31

RU11

Bpost bank: betaling van een voorschot van AF3 voor 1 500,00 euro.

02-02

RU2

Het ontbrekende bedrag voor de winkelrekken wordt geleend, KBC stort het

Via bpost bank wordt VF1 vereffend. Aankoop van winkelrekken voor 6 250,00 euro bij Decorama nv.

bedrag op de rekening. 9

02-06

RU12

AF2 wordt betaald via bpost bank.

02-10

RU13

Afbetaling van de lening voor 315,00 euro via KBC.

08/11/2021 09:33

BREAKING NEWS 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan de boekingsregels van actief- en passiefrekeningen toepassen.

KAN

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan een boeking registreren aan de hand van

VA N

een redeneringsschema.

Ik kan de (begin)balans overbrengen naar de grootboekrekeningen.

Ik kan de grootboekrekeningen overbrengen naar de (eind)balans.

Ik kan rekeningen opzoeken in de MAR.

Ik kan rekeningen indelen in klassen en groepen.

Ik kan het rekeningnummer van rekeningen

THEMA 6

LEVEL 4

opzoeken in de MAR.

Lift3D GO_Thema 6.indb 77

08/11/2021 09:33

LEVEL 5 Hoe stel je een journaal op? INTRO Lees enkele fragmenten uit het dagboek van Anne Frank.

12 juni 1942

VA N

Ik zal hoop ik aan jou alles kunnen toevertrouwen, zoals ik nog aan niemand gekund heb, en ik hoop dat je een grote steun voor me zult zijn.

Drie maanden later in haar schuilplaats schrijft zij:

28 september 1942 je meegenomen Ik ben, O, zo blij dat ik heb.

28 september 1942 Tot nu toe he b ik bijna uitsluitend geda chten in mijn boek geschreve n en tot leuke verhalen die ik later eens kan voor lezen is het nooit gekomen . Maar ik zal in vervolg maar ni et of minder sentimenteel zi jn en mij meer aan de werkelijkh eid houden.

Geef een ander woord voor journaal.

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe stel je een journaal op?

THEMA 6

LEVEL 5

Bron: beleven.org

Lift3D GO_Thema 6.indb 78

08/11/2021 09:33

Explore 1— Wat is een journaal? Journaal In het vorige level zag je dat je alle verrichtingen in het grootboek moet noteren aan de hand van grootboekrekeningen. De boekhoudwetgeving (Wetboek van Economisch Recht, art. III. 84) schrijft voor dat alle verrichtingen chronologisch, m.a.w. op datum, moeten

worden bijgehouden in een dagboek. Artikel III.84 Elke boekhouding wordt door middel van een stelsel van boeken en rekeningen gevoerd met inachtneming van de gebruikelijke regels van het dubbelboekhouden. Alle verrichtingen worden zonder uitstel, getrouw, volledig en naar tijdsorde ingeschreven in een ongesplitst dagboek of in een hulpdagboek, al dan niet gesplitst in bijzondere hulpdagboeken. Ze worden methodisch ingeschreven in of overgebracht naar de rekeningen waarop ze betrekking hebben.

Elke verrichting wordt ingeschreven in het dagboek of journaal en vormt een journaalpost.

VA N

Die wordt als volgt voorgesteld.

4 9

Verklaring:

1 Volgnummer van het journaal (dat is ook het volgnummer van de verrichtingen in het grootboek)

Rekeningnummer van de MAR

Datum van de verrichting (m.a.w. wanneer ze wordt ingeschreven in de boekhouding)

De naam van de te debiteren rekening

Het te debiteren bedrag

Het teken @ ofwel de tekst ‘aan’

De naam van de te crediteren rekening

Het te crediteren bedrag

Het verantwoordingsstuk van de verrichting (bv. AF, RU …)

THEMA 6

LEVEL 5

Lift3D GO_Thema 6.indb 79

08/11/2021 09:33

Journaal (Vervolg) Op het einde van een bladzijde worden de kolommen van de debet- en creditbedragen opgeteld. Beide bedragen moeten gelijk zijn. Om dat duidelijk aan te geven, onderstreep je beide totalen dubbel. Voor de totalen schrijf je de tekst ‘Te transporteren’ of ‘Over te dragen’. Op de volgende bladzijde worden beide bedragen opnieuw geschreven, voorafgegaan door de tekst ‘Getransporteerd’ of ‘Overgedragen’. Bijvoorbeeld:

55000

Overgedragen 23 454,76 23 454,76

08-27

546,87

Bank R/C @

40000 RU213

Handelsdebiteuren

Maak eerst het redeneringsschema van de volgende verrichtingen.

Journaliseer daarna de verrichtingen.

VA N

546,87

7 januari (RU11): Saturnus nv koopt vier computers bij MediaHouse voor 2 800,00 euro. (Er wordt geen rekening gehouden met de btw).

DOCUMENT:

DATUM:

REDENERING

REK. NR.

REKENINGNAAM

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

THEMA 6

LEVEL 5

A/P

Lift3D GO_Thema 6.indb 80

08/11/2021 09:33

2 januari (RU12): Een voorschot van 500,00 euro wordt betaald door nv Saturnus voor de aankoop van vier computers bij MediaHome.

DOCUMENT:

DATUM:

REK. NR.

K/O

+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

VA N

REKENINGNAAM

DEBET-

REDENERING

A/P

Explore 2— Hoe breng je de beginbalans over in het journaal?

Van beginbalans naar journaal

De gegevens uit de beginbalans moeten in het journaal komen. De eerste journaalpost bij de start van een nieuwe periode krijgt volgnummer 0. Alle posten van de actiefzijde van de balans komen links (te debiteren rekeningen) en alle posten van de passiefzijde van de balans

komen rechts (te crediteren rekeningen).

Bekijk aandachtig de beginbalans van Saturnus nv.

THEMA 6

LEVEL 5

Lift3D GO_Thema 6.indb 81

08/11/2021 09:33

Breng de balansposten over naar het journaal. 20xx-01-01

ACTIEF VASTE ACTIVA

89 000,00

Gebouwen Meubilair

Handelsdebiteuren

43 000,00

Schulden op >1 jaar

35 000,00

10 000 ,00

Kredietinstellingen: schulden

10 000 ,00

> 1 jaar

35 000,00

1 250,00

Schulden op ≤ 1 jaar

8 000,00

1 250,00

Leveranciers

8 000,00

Liquide middelen

11 000,00

Bank R/C

11 000,00

TOTAAL ACTIEF

Vorderingen op ten hoogste één jaar

68 250,00

SCHULDEN 22 250,00

Aanvangswaarde handelsgoederen

68 250,00

Geplaatst kapitaal

9 000,00

Voorraden

111 250,00

Schulden op ≤ 1 jaar

8 000,00

Leveranciers

8 000,00

TOTAAL PASSIEF

111 250,00

THEMA 6

LEVEL 5

VA N

EIGEN VERMOGEN

80 000,00

VLOTTENDE ACTIVA

PASSIEF

Lift3D GO_Thema 6.indb 82

08/11/2021 09:33

TO THE POINT In een dubbele boekhouding worden alle verrichtingen: —

in logische volgorde genoteerd in het grootboek aan de hand van grootboekrekeningen;

—

in chronologische volgorde genoteerd in het journaal of dagboek.

Elke verrichting wordt genoteerd in het journaal en vormt een journaalpost. De activiteit heet

Nummer

MAR-

journaalpost nummer

journaliseren. Dat gebeurt in een schema. Overgedragen

Datum

Te debiteren rekening(en)

debiteren

bedrag(en)

Te crediteren

rekening(en)

crediteren

bedrag(en)

VA N

Verantwoordingsstuk

…

Over te dragen

Action 1— Welke verrichting hoort bij een journaalpost? 1

Omschrijf welke verrichtingen worden geboekt in de journaalposten.

20xx-12-03 Rollend materiaal: AW

1 1

24100 44000

17 300,99

Leveranciers

17 300,99

AF32

55000

2 500,00

Bank R/C @

17300

2 500,00

THEMA 6

RU76

KI: schulden > 1 jaar

LEVEL 5

20xx-12-03 2

Lift3D GO_Thema 6.indb 83

08/11/2021 09:33

20xx-12-05

44000

17 300,99

Leveranciers @

55000

Bank R/C

17 300,99

RU77

20xx-12-06 40000

543,00

Handelsdebiteuren @

23200

Uitrusting: AW

VF65

543,00

Stel twee journaalposten op en vraag aan je buur wat die journaalpost betekent. Jouw buur doet hetzelde voor jou. 5

VA N

Action 2— Kun je verrichtingen boeken in het journaal?

Voer de boekhouding van kledingwinkel Femalish op basis van de onderstaande verrichtingen. Boek de beginbalans en de verrichtingen in het grootboek en het journaal.

Stel de verrichtingen voor in de redeneringsschema’s die je online vindt.

Boek vanuit de redeneringsschema’s de verrichtingen in de grootboekrekeningen.

Stel vanuit het grootboek de journaalposten op.

THEMA 6

LEVEL 5

Lift3D GO_Thema 6.indb 84

08/11/2021 09:33

01-15

Uitrusting 2 800,00 euro, Geplaatst kapitaal 43 575,00 euro, Leveranciers 26 500,00 euro, Handelsdebiteuroen 1 000,00 euro, KBC R/C 66 275,00 euro, Meubilair 10 000,00 euro, KI : schulden > 1 jaar 10 000,00 euro

01-17

AF1

Aankoop van 20 winkelrekken voor 175,00 euro/stuk bij Claes nv

01-18

VF1

Een winkelrek wordt tegen de inkoopprijs verkocht voor 585,00 euro aan Datex bv.

01-20

RU1

KBC: voorschot AF1: 500,00 euro

01-22

ICN1

Twee winkelrekken werden niet geleverd door Claes nv.

01-24

AF2

Een kantoorstoel wordt aangekocht voor 150,00 euro bij Bulo nv.

01-27

RU2

KBC: VF1 wordt vereffend.

01-29

AF3

Aankoop van een bestelwagen voor 16 250,00 euro bij Automax bv

01-31

RU3

KBC: betaling van het voorschot van AF3: 1 500,00 euro

02-06

RU4

KBC: AF1 wordt betaald.

02-10

RU5

KBC: afbetaling van de lening: 425,00 euro.

VA N

THEMA 6

LEVEL 5

Grootboek

Lift3D GO_Thema 6.indb 85

08/11/2021 09:33

Het journaal

VA N

THEMA 6

LEVEL 5

Lift3D GO_Thema 6.indb 86

08/11/2021 09:33

CHECKLIST

Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan het begrip journaal omschrijven. Ik kan eenvoudige verrichtingen in het journaal

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

VA N

KAN

registreren.

Ik kan de beginbalans overbrengen naar het

THEMA 6

LEVEL 5

journaal.

Lift3D GO_Thema 6.indb 87

08/11/2021 09:33

LEVEL 6 Hoe kun je fouten in de boekhouding vermijden? 1

INTRO Hieronder zie je enkele rekeningen uit het grootboek. a

Je wilt de rekeningen afsluiten om de eindbalans te maken, maar je merkt dat er een fout is bij rekening 44000 Leveranciers. Wat klopt er niet in die rekening?

Wat kan of moet je nu doen om te achterhalen waar je de fout hebt gemaakt?

VA N

LEVEL 6

THEMA 6

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe kun je fouten in de boekhouding vermijden?

Lift3D GO_Thema 6.indb 88

08/11/2021 09:33

Explore 1— Hoe stel je de proefbalans op? Proefbalans Om te vermijden dat je op het einde van een boekhoudperiode tot de vaststelling komt dat er een fout is gemaakt, voer je tussentijds een controle uit. Dat doe je door een proef- en saldibalans te maken. Zowel de proefbalans als de saldibalans maak je vooraleer je de grootboekrekeningen saldeert en de (eind)balans opstelt. Het is wettelijk niet verplicht om

die beide balansen op te stellen.

In de proefbalans maak je het totaal van alle debetboekingen en het totaal van alle

creditboekingen. Die vul je in de daartoe bestemde debet- en creditkolom in. Het is mogelijk dat één van beide totalen leeg blijft voor een rekening. Je noteert de rekeningen in stijgend MAR-nummer.

Wanneer alle verrichtingen juist zijn geboekt, is er steeds evenveel gedebiteerd als

gecrediteerd. Dan moet ook het totaal van beide kolommen in de proefbalans aan elkaar gelijk zijn. Om aan te duiden dat beide totalen gelijk zijn, onderstreep je ze dubbel.

Datzelfde eindtotaal moet ook worden teruggevonden in de debetkolom en creditkolom op

VA N

het het einde van het journaal (Overgedragen bedrag). Je gebruikt daarvoor dit schema. REKENINGNUMMER

NAAM VAN DE REKENING

PROEFBALANS

DEBETTOTAAL

CREDITTOTAAL

TOTAAL

Stel de proefbalans op voor Saturnus nv op basis van de onderstaande grootboekrekeningen. 10000 Geplaatst kapitaal

68 250,00

(3)

17300 KI: schulden > 1 jaar 5 000,00

35 000,00

30 000,00

(BS)

C (BS)

(1)

600,00

8 000,00

(4)

260,00

500,00

7 640,00

8 500,00

24000 Meubilair: AW

(BS)

9 000,00

(2) 35 000,00

44000 Leveranciers

500,00 9 500,00

9 500,00

(BS) (2)

C DS

9 500,00

THEMA 6

LEVEL 6

35 000,00

Lift3D GO_Thema 6.indb 89

08/11/2021 09:33

55000 Bank R/C

(BS)

11 000,00

5 000,00

(3)

440,00

600,00

(1)

260,00

(4)

5 580,00

(5)

11 440,00 D

80 000,00 80 000,00

REKENING-

80 000,00

C DS

80 000,00

NAAM VAN DE REKENING

NUMMER

40000 Handelsdebiteuren

(BS)

1 250,00 1 250,00

440,00

(5)

810,00

1 250,00

34000 AW handelsgoederen

(BS)

10 000,00

C DS

PROEFBALANS

DEBETTOTAAL

CREDITTOTAAL

VA N

11 440,00

22100 Gebouwen: AW

(BS)

THEMA 6

LEVEL 6

TOTAAL

Lift3D GO_Thema 6.indb 90

08/11/2021 09:33

Explore 2— Hoe stel je de saldibalans op? Saldibalans Als de proefbalans in evenwicht is, maak je de saldibalans. Daarvoor:

bepaal je de saldi voor elke grootboekrekening;

noteer je een debetsaldo in de debetkolom, een creditsaldo in de creditkolom.

De saldibalans klopt wanneer het totaal van de debetsaldi gelijk is aan het totaal van de creditsaldi. Wanneer de saldibalans klopt, kun je de eindbalans opstellen. Rekeningen

met een debetsaldo in de saldibalans noteer je op de actiefzijde van de balans, rekeningen met een creditsaldo op de passiefzijde. De saldibalans integreer je in het schema van de proefbalans.

NAAM VAN DE

NUMMER

REKENING

PROEFBALANS

SALDIBALANS

DEBET-

CREDIT

DEBET-

CREDIT-

T OTAAL

TOTAAL

SALDO

VA N

REKENING-

TOTAAL

Stel de saldibalans op op basis van de onderstaande proefbalans en het grootboek uit Explore 1.

NUMMER

PROEFBALANS

NAAM VAN DE REKENING

10000

Geplaatst kapitaal

17300

Kredietinstellingen:

DEBET-

CREDIT-

DEBET-

CREDIT-

TOTAAL

SALDO

68 250,00

35 000,00

80 000,00

9 500,00

10 000,00

5 000,00

schulden > 1 jaar Gebouwen: AW

24000

Meubilair: AW

34000

AW handelsgoederen

40000

Handelsdebiteuren

44000

Leveranciers

55000

Bank R/C

22100

1 250,00

440,00

860,00

8 500,00

11 440,00

5 860,00

118 050,00

THEMA 6

TOTAAL

SALDIBALANS

LEVEL 6

REKENING-

Lift3D GO_Thema 6.indb 91

08/11/2021 09:33

Stel de gerubriceerde eindbalans op op basis van deze saldibalans.

VA N

Good to know

Wat als de proef- en saldibalans niet klopt?

Het kan zijn dat je een bedrag vergeet te boeken, cijfers omwisselt, debiteert in plaats van crediteert, foute gegevens boekt … Om die fouten op te sporen, moet je stap voor stap alle verrichtingen nakijken vooraleer je de eindbalans opstelt.

Best vink je elke gecontroleerde verrichting af zodat je weet wat je al gedaan hebt. Dat is zeer tijdrovend. Gelukkig helpt de computer je tegenwoordig om dergelijke controles efficiënt uit te voeren. De boodschap is dus om geconcentreerd te werken. Enkele tips:

Heb je alle beginsaldi vanuit de beginbalans overgenomen?

Heb je de openingspost, verrichting 0, overgenomen in het journaal?

Heb je de bedragen in het journaal correct overgedragen?

THEMA 6

LEVEL 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 92

08/11/2021 09:33

TO THE POINT Om te vermijden dat je op het einde van een boekhoudperiode tot de vaststelling komt dat de eindbalans niet correct is, maak je een proef- en saldibalans. Eerst stel je de proefbalans op en controleer je of de totalen in de kolom van de debettotalen gelijk zijn aan de kolom van de credittotalen. Als dat klopt, stel je de saldibalans op. Ook hier moeten de beide bedragen gelijk zijn, nl. het totaal van de debetsaldi en het totaal van de creditsaldi.

REKENINGNUMMER

Voor de proef- en saldibalans gebruik je dit schema.

PROEFBALANS

NAAM VAN DE REKENING

SALDIBALANS

DEBET-

CREDIT

DEBET-

CREDIT-

TOTAAL

SALDO

VA N

TOTAAL

Action 1— Kun je een proef- en saldibalans lezen? De boekhouder van CopyCopy bv heeft vanuit het grootboek de volgende proefbalans opgesteld. a

Stel de saldibalans op. Je kunt de proef- en saldibalans ook maken in een rekenblad.

Klopt de proef- en saldibalans? Waarom?

Is er een mogelijkheid dat er toch nog fouten zijn gemaakt? Geef een voorbeeld.

THEMA 6

LEVEL 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 93

08/11/2021 09:33

REKENINGNUMMER

PROEFBALANS NAAM VAN DE REKENING

DEBET-

CREDIT-

TOTAAL

DEBETSALDO CREDITSALDO

10000

Geplaatst kapitaal

300 000,00

17300

Kredietinstellingen:

202 000,00

300 000,00

schulden > 1 jaar Gebouwen: AW

23200

Uitrusting: AW

50 000,00

24000

Meubilair: AW

15 000,00

24100

Rollend materieel: AW

28 000,00

34000

Aanschaffingswaarde

33 000,00

22100

handelsgoederen Handelsdebiteuren

210 000,00

180 000,00

44000

Leveranciers

120 000,00

185 000,00

VA N

40000

55000

Bank R/C

57000

Kas

TOTAAL

SALDIBALANS

285 000,00

185 000,00

35 000,00

24 000,00

1 076 000,00

Stel hieronder de gerubriceerde eindbalans op aan de hand van de proef- en saldibalans.

THEMA 6

LEVEL 6

Lift3D GO_Thema 6.indb 94

08/11/2021 09:33

Action 2— Kun je een proef- en saldibalans opstellen? In Action 2 van Level 5 heb je reeds verrichtingen geboekt in het journaal. Je werkt nu verder op de oplossing

Sluit de rekeningen af in het grootboek.

Maak hieronder de proef- en saldibalans.

Stel de gerubriceerde eindbalans op.

Grootboek D

23200 Uitrusting: AW

(BS)

2 800,00

585,00

(2)

(1)

3 500,00

350,00

(4)

(BS) (6)

55100 KBC R/C

500,00 (3)

585,00

1 500,00 (8)

2 650,00 (9)

425,00 (10)

(BS) (5)

24000 Meubilair: AW

(7)

150,00

24100 Rollend materieel: AW

16 250,00

(2)

43 575,00 (BS)

44000 Leveranciers

(3)

500,00

26 500,00 (BS)

(4)

350,00

3 500,00 (1)

(8)

1 500,00

150,00 (5)

(9)

2 650,00

16 250,00 (7)

1 000,00 585,00

585,00

C (6)

D (10)

17300 KI: schulden > 1 jaar 425,00

10 000,00 (BS)

THEMA 6

LEVEL 6

40000 Handelsdebiteuren

10000 Geplaatst kapitaal

10 000,00

66 275,00

VA N

van die oefening.

Lift3D GO_Thema 6.indb 95

08/11/2021 09:33

NUMMER

PROEFBALANS NAAM VAN DE REKENING

TOTAAL

DEBET-

CREDIT-

TOTAAL

SALDIBALANS DEBETSALDO CREDITSALDO

REKENING-

VA N

tussenbalans

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 6

LEVEL 6

BREAKING NEWS

Lift3D GO_Thema 6.indb 96

08/11/2021 09:33

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

JA 1

KAN

EXTRA OEFENMATERIAAL

BETER

Ik kan het begrip proef- en saldibalans

omschrijven. Ik kan de noodzaak van het opstellen van een proef- en saldibalans verklaren. 3

Ik kan de proef- en saldibalans opstellen vanuit het grootboek.

Ik kan een (tussen)balans opstellen vanuit de

THEMA 6

LEVEL 6

VA N

saldibalans.

Lift3D GO_Thema 6.indb 97

08/11/2021 09:33

LEVEL 7 Hoe boek je kosten en opbrengsten? INTRO De laatstejaars van de school willen een X-masfuif organiseren. Het doel is om 500,00 euro winst te maken voor een uitstapje naar Gent. a

Hoe bereken je de winst?

Werk in groepen. Elke groep werkt een onderdeel uit:

Wat moet er organisatorisch gebeuren (zaal, drank, Sabam …)?

Welke kosten moet je maken?

Welke opbrengsten verwacht je?

Vergelijk de opbrengsten en kosten zodat je kunt bepalen of je de gewenste winst realiseert. Maak:

VA N

—

een digitale of papieren poster om de fuif aan te kondigen,

—

een prijslijst (dranken, snacks …)

—

een planning voor de hele organisatie van de fuif (wie, wat, wanneer, waar).

Presenteer dit in de klas. Gebruik daarvoor een presentatieprogramma naar keuze. Je hebt van de laatstejaars van vorig schooljaar de volgende gegevens gekregen.

Tip:

—

De fuif ging door in de sportzaal van de school. Daarvoor moest er geen vergoeding worden betaald.

—

De volgende kosten werden gemaakt:

Dj + installatie: 150,00 euro

Papier + kopiëren (poster, inkomkaarten, flyers …): 125,00 euro

Brouwer: 426,00 euro

Winkel (snacks): 213,87 euro

Voorverkoop inkomkaarten (5,00 euro/kaart): 505,00 euro

Verkoop inkomkaarten (7,00 euro): 1 715,00 euro

Ontvangsten drank: 1 324,00 euro.

De andere gegevens hebben ze niet teruggevonden in hun boekhouding.

Maak voor jullie winstberekening gebruik van deze tabel. KOSTEN

OPBRENGSTEN

OMSCHRIJVING

THEMA 6

LEVEL 7

…

BEDRAG …

OMSCHRIJVING …

TOTAAL

Lift3D GO_Thema 6.indb 98

BEDRAG …

TOTAAL

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag: Hoe boek je kosten en opbrengsten?

08/11/2021 09:33

Explore 1— Wat zijn kosten en opbrengsten? Naast bezittingen, vorderingen en schulden heeft een onderneming ook kosten en opbrengsten. Noteer de volgende elementen met betrekking tot slagerij Verboven in de juiste kolom. het geld in de kassa

de lening van de bestelwagen

de aankoop van de vleeswaren

de rekening van de elektriciteit

de aankoop van een pc om de administratie te voeren

de verkoop van de vleeswaren

de huur van de winkel

de toog die in de winkel staat

het loon van de verkoopster

de ontvangen interest op de rekening van de zaak

de aankoop van printpapier

de openstaande schuld aan de leverancier van de vleeswaren PASSIEF

KOSTEN

OPBRENGSTEN

VA N

ACTIEF

Explore 2— Hoe deel je kosten en opbrengsten in? Resultatenrekening

Zoals de bezittingen, de vorderingen en de schulden worden samengebracht in de balans, worden de kosten en opbrengsten samengebracht in de resultatenrekening. Omdat kosten en opbrengsten zo uiteenlopend kunnen zijn, heeft de wetgeving een vaste indeling bepaald. Hieronder vind je een vereenvoudigd model. bedrijfsopbrengsten

–

bedrijfskosten

bedrijfsresultaat (bedrijfswinst of bedrijfsverlies) financiële opbrengsten

–

financiële kosten

winst (of verlies) van het boekjaar voor belastingen

Kosten die met het dagelijks handeldrijven van de onderneming te maken hebben, zijn bedrijfskosten. Het verschil tussen de bedrijfsopbrengsten en de bedrijfskosten geeft het

opbrengsten zijn interesten die je op een bankrekening krijgt of de financiële korting die je van een leverancier als onderneming krijgt bij een contante betaling. Dezelfde indeling vind je ook bij de opbrengsten.

THEMA 6

De financiële kosten ontstaan bij geldverhandelingen. Voorbeelden van financiële

LEVEL 7

bedrijfsresultaat.

Lift3D GO_Thema 6.indb 99

08/11/2021 09:34

Schrijf deze kosten van de doe-het-zelfzaak Jansen nv in de juiste kolom. loonkosten voor magazijniers

aankoop van de handelsgoederen

betaalde interest op de hypothecaire lening

betalingskorting toegestaan aan een klant

telefoonkosten

aankoop van briefomslagen BEDRIJFSKOSTEN

FINANCIËLE KOSTEN

VA N

Explore 3— Wat is het resultaat van een jaar hard werken? 1

Noteer de kosten of opbrengsten van de doe-het-zelfzaak Jansen nv op de resultatenrekening en bereken het resultaat. a

aankopen van handelsgoederen

lonen

€ 100 000,00

€ 30 000,00

huur magazijn

€ 25 000,00

betaalde interesten

verkopen handelsgoederen

water

€ 2 500,00

telefoon

€ 1 850,00

betalingskortingen van leveranciers

€ 1 950,00

€ 1 000,00

€ 200 000,00

bedrijfsopbrengsten

– bedrijfskosten = bedrijfsresultaat + financiële opbrengsten – financiële kosten = resultaat van het boekjaar

Heeft doe-het-zelf Jansen nv winst of verlies gemaakt? Verklaar je antwoord.

THEMA 6

LEVEL 7

vóór belastingen

100

Lift3D GO_Thema 6.indb 100

08/11/2021 09:34

VA N

Explore 4— Hoe boek je kosten- en opbrengstenrekeningen? Kosten en opbrengsten boeken

Winst doet het Eigen vermogen van een onderneming toenemen, verlies doet het Eigen vermogen afnemen. De kosten en opbrengsten worden niet bij het Eigen vermogen ((Geplaatst) Kapitaal) geboekt vermits de stakeholders, zoals de aandeelhouders, geen duidelijk beeld krijgen van de resultaten van de onderneming. De rekening 10000 Geplaatst kapitaal bevat immers het geld dat de eigenaar in de onderneming heeft geïnvesteerd en wordt best apart gehouden in de boekhouding.

De kosten en opbrengsten komen niet voor in de balans. Ze worden opgenomen in de resultatenrekening. Resultatenrekeningen volgen dezelfde boekingsregels als de rekening 10000 Geplaatst kapitaal, een passiefrekening. Ze maken immers deel uit van het eigen vermogen. Kostenrekeningen vind je in de MAR in klasse 6, opbrengstenrekeningen in klasse 7.

6………. Kostenrekening

7………. Opbrengstenrekening

Vermeerdering

Vermindering

kosten

opbrengsten

–

Vermeerdering

Voor de boeking van verrichtingen met kosten- en/of opbrengstenrekeningen volg je hetzelfde

THEMA 6

LEVEL 7

redeneringsschema als bij de balansrekeningen.

101

Lift3D GO_Thema 6.indb 101

08/11/2021 09:34

Bekijk de volgende verrichtingen a

Boek je de onderstaande verrichtingen op een actief-, passief-, kosten- of opbrengstenrekening?

Wordt de rekening gedebiteerd (D) of gecrediteerd (C)? REKENING

A/P/K/O

D/C

De aankoop van computers (geen handelsgoederen)

Lonen voor het personeel

De aankoop van handelsgoederen

Geld in kas

Interest op spaarrekening

Reclame en advertenties

Privéauto

Gebouw

Vordering op klant

Leveranciers Voorraad handelsgoederen Huur magazijn Hypothecaire lening

De verkoop van handelsgoederen

VA N

Kapitaal

Good to know

Goederen en diensten die dienen om direct (< 1 jaar) gebruikt of verbruikt te worden, boek je in groep 61 Diensten en diverse goederen. Die groep wordt opgedeeld in rekeningen, volgens de noden van de onderneming, bijvoorbeeld 61400 Telefoon.

THEMA 6

LEVEL 7

Dat zijn kostenrekeningen die voor elke vermeerdering worden gedebiteerd.

102

Lift3D GO_Thema 6.indb 102

08/11/2021 09:34

Op 4 januari ontvangt Saturnus nv een dagafschrift van de bank in verband met de betaling van 500,00 euro voor de huur van het parkeerterrein (RU1). a

Vul het redeneringsschema aan.

Maak het totaal van de kolom debetbedrag en creditbedrag. Die totalen moeten gelijk zijn.

DOCUMENT:

REK. NR.

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

VA N

A/P

REKENINGNAAM

REDENERING

DATUM:

TO THE POINT De resultatenrekening

Om na te gaan of ze winst of verlies heeft gemaakt, stelt een onderneming op het einde van het boekjaar, meestal op 31 december, een resultatenrekening op.

De resultatenrekening toont zoals het woord zegt het ‘resultaat’ van een onderneming. Met andere woorden heeft het bedrijf vorig boekjaar winst of verlies gedraaid? Dat is het bedrijfsresultaat. Ook zie je welke kosten en opbrengsten het bedrijf het voorbije boekjaar heeft gehad. De resultatenrekening is in tegenstelling tot de balans geen momentopname maar een overzicht van een heel boekjaar, meestal een periode van twaalf maanden. bedrijfsopbrengsten bedrijfskosten

bedrijfsresultaat (bedrijfswinst of bedrijfsverlies)

– +

financiële opbrengsten

–

financiële kosten

= winst (of verlies) van het boekjaar voor belastingen Elk resultaat van een bedrijf begint met het maken van bedrijfsopbrengsten. Dat is de omzet van de onderneming. Maar er worden ook kosten gemaakt om de bedrijfsactiviteit te kunnen uitvoeren: de

min de bedrijfskosten). Als de kosten hoger zijn dan de opbrengsten heb je een probleem en maak je geen bedrijfswinst maar een bedrijfsverlies. Nadien tel je de financiële opbrengsten bij de bedrijfswinst. Financiële opbrengsten zijn bijvoorbeeld de rente op een spaarrekening van het bedrijf of de opbrengst uit een belegging. De financiële kosten trekt men daarentegen van de bedrijfswinst af. Dat zijn bijvoorbeeld bankkosten of de interest op leningen van het bedrijf.

THEMA 6

personeel of de elektriciteitsfactuur betalen. Wat overschiet is de bedrijfswinst (bedrijfsopbrengsten

LEVEL 7

bedrijfskosten. De onderneming moet bijvoorbeeld grondstoffen aankopen, lonen uitbetalen aan het

103

Lift3D GO_Thema 6.indb 103

08/11/2021 09:34

Zo kom je tot het resultaat van het boekjaar voor belastingen. Indien de opbrengsten groter zijn dan de kosten dan maakt een onderneming winst. In het andere geval maakt de onderneming verlies. Net zoals voor de actief- en passiefrekeningen zijn er ook boekingsregels voor de kosten- en opbrengstenrekeningen. Kosten worden geboekt op kostenrekeningen, opbrengsten op opbrengstenrekeningen. De boekingsregels van de kosten- en opbrengstenrekeningen worden afgeleid van de rekening ‘10000 Geplaatst kapitaal’, een passiefrekening. 6………. Kostenrekening

Vermeerdering

Vermindering

kosten

–

7………. Opbrengstenrekening Vermindering

Vermeerdering

opbrengsten

–

Kostenrekeningen behoren tot Klasse 6 in de MAR. Opbrengstenrekeningen tot Klasse 7. Voor de boekingsregels gebruik je hetzelfde redeneringsschema als van de balansrekeningen.

VA N

A/P

REDENERING

REK. NR.

REKENINGNAAM

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

BEKIJK DE KENNISCLIP

Action 1— Het resultaat uit een artikel aﬂeiden Zoek in de krant of op het internet twee recente artikels waaruit je kunt afleiden of een onderneming winst of

Geef een verklaring hoe de onderneming aan het resultaat komt.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 6

LEVEL 7

verlies heeft gemaakt.

104

Lift3D GO_Thema 6.indb 104

08/11/2021 09:34

Action 2— Winst of verlies bepalen 1

Lees het verhaal van Eline.

VA N

Eline Truyen, marketingverantwoordelijke van A.S.Adventure.edu, steunt het project Rode Neuzen Dag. Daarvoor organiseert ze een familiedag voor het personeel. Door allerlei activiteiten te organiseren in het thema ‘circus’ hoopt ze een mooi bedrag te kunnen schenken aan het project. Dit zijn de gegevens waarover Eline beschikt. – factuur voor de huur van de circustent, circusmateriaal € 550,00 – kasticket voor de aankoop ingrediënten pannenkoeken € 145,00 – inkomsten verkoop pannenkoeken € 540,00 – inkomsten randactiviteiten zoals kindergrime € 680,00 – opbrengst fotobooth € 400,00 – inkomsten verkoop drank € 940,00 – kasticket voor de aankoop van grimeermateriaal € 75,00 – factuur voor de aankoop van frisdrank en bieren € 480,00

Vul de tabel in zodat je het resultaat kunt berekenen. KOSTEN

BEDRAG

IN EURO

OMSCHRIJVING

BEDRAG IN EURO

OMSCHRIJVING

OPBRENGSTEN

Hoeveel kan Eline schenken aan het project?

THEMA 6

LEVEL 7

105

Lift3D GO_Thema 6.indb 105

08/11/2021 09:34

Action 3— Kosten en opbrengsten indelen 1

A.S.Adventure.edu heeft onder meer de volgende kosten en opbrengsten. Deel de kosten en opbrengsten

Aankoop van inpakmateriaal

FINANCIËLE KOST

OPBRENGST

FINANCIËLE

Verkoop van slaapzakken

BEDRIJFSKOST

BEDRIJFSOPBRENGST

in door een kruisje in de juiste kolom te zetten.

Betalingskorting die toegestaan werd aan een klant

VA N

Schilderwerken aan het gebouw Herstelling van de bestelwagen

Ontvangen huur voor een gedeelte van de parking Aankoop van tenten

Ontvangen rente op een termijnrekening

Ga naar het onlinelesmateriaal en maak de oefening waarbij je de kosten en opbrengsten juist moet indelen.

THEMA 6

LEVEL 7

106

Lift3D GO_Thema 6.indb 106

08/11/2021 09:34

Action 4— Winst of verlies berekenen 1

Lees de situatie van Ellen.

Boetiek Ellen Dit zijn alle kosten en opbrengsten van Boetiek Ellen. € 84 000,00

– verkoop kleding en accessoires

€ 131 250,00

– loon verkoopsters – elektriciteit – verpakkingsmateriaal – betaalde interesten lening – gas

– aankoop kleding en accessoires

€ 18 750,00 € 937,50 € 3 375,00 € 487,50 € 3 750,00

VA N

– ontvangen huur voor een deel van de parking € 3 600,00

Vul de resultatenrekening aan en bepaal het resultaat.

bedrijfsopbrengsten

– bedrijfskosten

= bedrijfsresultaat

+ financiële opbrengsten – financiële kosten

= resultaat van het boekjaar vóór belastingen

Maakt Ellen winst of verlies?

THEMA 6

LEVEL 7

107

Lift3D GO_Thema 6.indb 107

08/11/2021 09:34

Action 5— De vreemde eend in de bijt zoeken Markeer wat niet in het rijtje thuishoort? Waarom niet? a

aankoop handelsgoederen – verkoop handelsgoederen – voorraad handelsgoederen

aankoop handelsgoederen – huur – telefoon – verkoop handelsgoederen

aankoop handelsgoederen – meubilair – kapitaal – lening

rollend materieel – voorraad handelsgoederen – handelsdebiteuren – leveranciers

VA N

Action 6— Boekingsregels op de verrichtingen bij A.S.Adventure.edu toepassen

Vul het rederingsschema in voor de volgende situaties. a

Op 13 februari heeft A.S.Adventure.edu een dagafschrift van de bank van 1 000,00 euro ontvangen in

verband met een reclamecampage voor het project Rode Neuzen dag (RU45).

DOCUMENT:

REDENERING

DATUM:

REK. NR.

A/P

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

THEMA 6

LEVEL 7

REKENINGNAAM

108

Lift3D GO_Thema 6.indb 108

08/11/2021 09:34

Op 14 februari heeft klant Synergie Wellness Point zijn factuur van 3 450,00 euro via de bankrekening betaald. A.S.Adventure.edu heeft daarvoor een bankafschrift ontvangen (RU46).

REDENERING

DATUM:

REK. NR.

REKENINGNAAM

A/P K/O

DEBET+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

DOCUMENT:

Totaal

Op 15 februari betaalt A.S.Adventure.edu via de bankrekening de factuur van 450,00 euro aan Proximus.

VA N

Ze ontvangt daarvoor een dagafschrift (RU47). DOCUMENT:

REDENERING

DATUM:

REK. NR.

A/P

K/O

+/-

D/C

DEBET-

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

REKENINGNAAM

15 februari stuurt AG Verzekering A.S.Adventure.edu een betalingsaanvraag voor de betaling van

REDENERING

DATUM:

REK. NR.

REKENINGNAAM

A/P K/O

DEBET+/-

D/C

CREDIT-

BEDRAG

IN EURO

Totaal

LEVEL 7

DOCUMENT:

THEMA 6

1 350,00 euro voor de polis van de autoverzekering (AF23).

109

Lift3D GO_Thema 6.indb 109

08/11/2021 09:34

BREAKING NEWS 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan het begrip kost omschrijven.

Ik kan het begrip opbrengst omschrijven.

Ik kan kosten en opbrengsten in de juiste

EXTRA OEFENMATERIAAL

VA N

KAN

BETER

rubrieken indelen.

Ik kan het resultaat van een onderneming bepalen.

Ik kan de boekingsregels van kosten- en opbrengstenrekeningen toepassen.

Ik kan een boeking met kosten- en/of

opbrengstenrekeningen registreren aan de hand van een redeneringsschema.

Ik kan kosten- en opbrengstenrekeningen opzoeken in de MAR.

Ik kan kosten- en opbrengstenrekeningen indelen in klassen en groepen.

Ik kan het rekeningnummer van kosten- en

THEMA 6

LEVEL 7

opbrengstenrekeningen opzoeken in de MAR.

110

Lift3D GO_Thema 6.indb 110

08/11/2021 09:34

LEVEL 8

INTRO 1

Welke boekhoudkundige verplichtingen heeft een onderneming? Lina heeft haar kinderdroom waargemaakt en heeft vorig jaar een kinderboetiek opgericht. Ze geniet

ervan, maar ziet er ‘s avonds enorm tegen op om de administratie en de boekhouding te doen. Noteer het nummer bij de juiste documenten. aankoopfacturen

artikelkaarten

VA N

verkoopfacturen

leveranciersfiches

vrachtbrieven

kastickets

prijsaanvragen

klantenkaarten

offertes

bankafschriften

In dit level beantwoord je stap voor stap deze onderzoeksvraag:

THEMA 6

Wat zijn de boekhoudkundige verplichtingen?

LEVEL 8

111

Lift3D GO_Thema 6.indb 111

08/11/2021 09:34

Explore 1— Welk model van de jaarrekening moet een

onderneming volgens de boekhoudwetgeving neerleggen?

In het vorige level leerde je het begrip jaarrekening kennen. a

Uit welke onderdelen bestaat die jaarrekening?

Wat staat er in elk onderdeel? INHOUD

THEMA 6

LEVEL 8

VA N

ONDERDEEL

112

Lift3D GO_Thema 6.indb 112

08/11/2021 09:34

Vennootschappen Het is voor de meeste ondernemingen niet alleen verplicht, maar ook gewoon verstandig om een boekhouding waaronder een jaarrekening bij te houden. De groottecriteria van de onderneming bepalen welk model van de jaarrekening ze moet neerleggen. Drempelwaarden voor kleine en grote vennootschappen zijn: personeelsbestand: 50 VTE (voltijdse equivalenten)

—

omzet excl. btw: 9 000 000,00 euro

—

balanstotaal: 4 500 000,00 euro

—

Grote vennootschap

Een vennootschap wordt als groot beschouwd indien zij ofwel twee of drie drempelwaarden

overschrijdt, ofwel beursgenoteerd is. De grote vennootschappen moeten het volledige model gebruiken. Kleine vennootschap

Een vennootschap is klein indien zij maximaal een van de bovenvermelde drempelwaarden

VA N

overschrijdt. De kleine (niet-beursgenoteerde) vennootschappen mogen het verkort model gebruiken. Microvennootschap

De microvennootschap is een kleine vennootschap die maximaal een van de vermelde drempelwaarden overschrijdt. De microvennootschappen mogen het micromodel gebruiken. Drempelwaarden voor een microvennootschap zijn: personeelsbestand: 10 VTE

—

omzet excl. btw: 700 000,00 euro

—

balanstotaal: 350 000,00 euro

Pas de bovenstaande criteria toe op de volgende voorbeelden. a

Om welk soort vennootschap gaat het als je weet dat de bedrijven niet-beursgenoteerd zijn?

Welke versie van de jaarrekening moet de onderneming neerleggen?

f¸ £]e nf

BV STANS

—

AANTAL VTE

OMZET EXCL.BTW

b v meeus

Nv Jacobs

103

6 200 000,00

11 000 000,00

750 000,00

12 000 000,00

5 000 000,00

4 250 000,00

310 000,00

3 850 000,00

IN EURO

BALANSTOTAAL

VENNOOTSCHAP MODEL JAARREKENING

THEMA 6

SOORT

LEVEL 8

IN EURO

113

Lift3D GO_Thema 6.indb 113

08/11/2021 09:34

Explore 2— Welke boekhouding moet een onderneming voeren?

Boekhouding De boekhouding is hét instrument waarmee een ondernemer een goed overzicht heeft en houdt van de financiële situatie van zijn zaak, zodat hij in staat is om de juiste beslissingen te nemen. Maar een boekhouding voeren is ook een wettelijke verplichting voor zelfstandigen.

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een brochure met de boekhoudkundige verplichtingen. Bestudeer deel 1.

Welke boekhouding je moet voeren, hangt af van de aard en de omvang van de onderneming.

Noteer in de tabel of de ondernemingen een vereenvoudigde (enkelvoudige) boekhouding of dubbele boekhouding moeten voeren.

VEREENVOUDIGDE OF DUBBELE BOEKHOUDING

VA N

ONDERNEMING

De eenmanszaak van Lina uit de Intro met een omzet van 125 000,00 euro

Bv Huyghe met een omzet van 480 000,00 euro

Nv Vermeiren met een omzet van 1 250 000,00 euro

Vof Mores met een omzet van

THEMA 6

LEVEL 8

465 000,00 euro

114

Lift3D GO_Thema 6.indb 114

08/11/2021 09:34

Explore 3— Welke verrichtingen vinden er plaats in een onderneming?

Verrichtingen —

commerciële verrichtingen,

—

financiële verrichtingen,

—

investeringen,

—

diverse verrichtingen.

De verrichtingen die in een onderneming plaatsvinden, kun je in vier categorieën indelen:

Welke verrichtingen doen de werknemers van A.S.Adventure.edu? Combineer.

Als aankoopassistent heb ik net rugzakken

In mijn functie van aankoopdirectrice

voor lange trektochten aangekocht. Die

VA N

bij A.S.Adventure.edu heb ik net

verkopen we dan deze lente in onze

een nieuwe computer besteld om de

winkels van A.S.Adventure.edu.

bedrijfsadministratie uit te voeren.

Als directeur van de boekhouding betaal ik de schulden aan de leveranciers van de rugzakken.

Ik heb van de directeur van de

boekhoudafdeling de opdracht gekregen om

een inventaris op te maken van de voorraad.

voornamelijk op de geldzaken: betalingen en inningen. Dat gebeurt meestal met

Commerciële verrichtingen zijn het belangrijkst voor een

onderneming. De aan- en verkoop van goederen of diensten staat centraal. Natuurlijk horen daarbij ook de contacten

De financiële verrichtingen richten zich

geld uit de kas of via tussenkomst van een financiële instelling.

met de klanten en de leveranciers.

Iedere ondernemer moet ook de

loondocumenten aanmaken …

meestal dure goederen die lang in de

LEVEL 8

onderneming blijven.

allerhande bijkomende verplichtingen in het bedrijf zoals afschrijvingstabellen opstellen,

nodige investeringen doen. Dat zijn

De diverse verrichtingen omvatten

THEMA 6

115

Lift3D GO_Thema 6.indb 115

08/11/2021 09:34

Explore 4— Op welke basis worden verrichtingen geregistreerd in de boekhouding?

Verantwoordingsstuk Alle ondernemingen moeten verrichtingen waar er een geldwaarde tegenover staat, registeren in een boekhouding. Elke boeking moet gebeuren op basis van een gedagtekend verantwoordingsstuk

(document), waarnaar er verwezen wordt.

Noteer in de onderstaande tabel welk verantwoordingsstuk tegenover een bepaalde verrichting kan staan. VERRICHTING De aankoop van badpakken door A.S.Adventure.edu

VA N

De verkoop van een skihelm in de

VERANTWOORDINGSSTUK

winkel van A.S.Adventure.edu

De betaling van de elektriciteitsfactuur via een bankoverschrijving

De boeking van de loonkost

Ga naar het onlinelesmateriaal. Bekijk opnieuw de brochure met de boekhoudkundige verplichtingen en bestudeer deel 2. a

Hoelang moet je de verantwoordingsstukken en de boeken bewaren?

Een onderneming moet ook jaarlijks een inventaris maken. Wat houdt dat precies in?

THEMA 6

LEVEL 8

116

Lift3D GO_Thema 6.indb 116

08/11/2021 09:34

Explore 5— Wie heeft er belang bij het houden van een correcte boekhouding?

Good to know Als ondernemer is een boekhouding een onmisbaar instrument. Op die manier is er altijd een controle mogelijk en kan de ondernemer bijsturen wanneer nodig. Het is immers niet alleen belangrijk dat de ondernemer die cijfers bekijkt, maar dat hij die gegevens

ook interpreteert om daaruit conclusies te trekken voor de concrete werking van de onderneming naar de toekomst toe. Dat zul je uitgebreid bestuderen in Level 6.

Lees de uittreksels uit de krantenartikels.

Wie heeft er interesse in de boekhouding van de onderneming? Waarom?

VA N

Textielfamilie De Sutter is Vlaamse bieder op e5 mode

De strĳd om e5 mode neigt naar een spannende ontknoping. Naast de Nederlander Lex Hes is nu ook de textielfamilie De Sutter geïnteresseerd om de kledingketen e5 mode over te nemen. Bron: standaard.be, 2021-01-13

Het bedrijf Jansen werd twee jaar geleden overgenomen. In het begin zag de toekomst er nog rooskleurig uit en werden nieuwe klanten binnengehaald, maar enkele maanden geleden begonnen de problemen. De koekjes werden verkocht onder de prijs met alle gevolgen van dien. Rekeningen aan leveranciers geraakten niet betaald. Er staat voor twee miljoen euro aan niet betaalde facturen open.

THEMA 6

Bron: standaard.be, 2020 -06-30

LEVEL 8

Koekjesmaker zit in moeilijkheden

117

Lift3D GO_Thema 6.indb 117

08/11/2021 09:34

Nieuwe overnemer Gelko belooft gedupeerden te helpen Na het faillissement komt Gelko Plus, leverancier van onder meer ramen en deuren, in nieuwe handen terecht. Voormalig eigenaar Theo Geladi en diens ex-vrouw stappen uit het bedrijf. Volgens de nieuwe eigenaar Peter Krawinckel zullen de meeste gedupeerde klanten geholpen worden.

TO THE POINT

Bron: tvl.be, 2019-06-20

Het is voor de meeste bedrijven niet alleen verplicht, maar ook gewoon

VA N

verstandig om een boekhouding waaronder een jaarrekening bij te houden. De groottecriteria bepalen welk model van de jaarrekening moet

boekhouding

worden neergelegd. Zo moet een grote vennootschap het volledig model gebruiken. Voor een kleine vennootschap volstaat het verkort model. De microvennootschappen mogen het micromodel gebruiken.

Voor eenmanszaken, maatschappen, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire vennootschappen met een jaaromzet kleiner dan 500 000,00 euro exclusief btw, volstaat een enkelvoudige of vereenvoudigde boekhouding. Alle andere ondernemingen moeten een dubbele boekhouding voeren.

In elke onderneming vindt er een waaier aan verrichtingen plaats: —

commerciële verrichtingen zoals de productie en / of aankoop en verkoop van handelsgoederen,

—

financiële verrichtingen zoals de betaling van de leveranciers en de inning bij klanten,

—

investeringen zoals de aankoop van nieuwe machines of een bestelwagen,

—

diverse verrichtingen zoals loondocumenten opstellen of een inventaris opmaken.

Alle verrichtingen waar er een geldwaarde tegenover staat, moeten opgenomen worden in

de boekhouding. Dat moet gebeuren op basis van verantwoordingsstukken zoals facturen, rekeninguittreksels, loonfiches … Die verantwoordingsstukken en de boekhouding zelf moet een onderneming zeven jaar bewaren. De boekhouding is voor de ondernemer een grote bron van informatie. Op die manier is er altijd een controle mogelijk en kun je als ondernemer bijsturen wanneer nodig. Het is immers niet alleen belangrijk dat je al die cijfers bekijkt, maar dat je die gegevens ook interpreteert om daaruit

THEMA 6

LEVEL 8

conclusies te trekken voor de concrete werking van jouw onderneming naar de toekomst toe. Ook derden of stakeholders kunnen geïnteresseerd zijn in de resultaten van de boekhouding. Daarnaast legt de overheid de verplichting op om een boekhouding te voeren volgens de wettelijke bepalingen omdat ze de basis vormt voor de berekening van de btw en de belasting op de bedrijfswinst.

118

Lift3D GO_Thema 6.indb 118

08/11/2021 09:34

Action 1— Waar vind je welke informatie in de jaarrekening?

Je verkende reeds de onderdelen van een jaarrekening, namelijk de balans, de resultatenrekening, de toelichting en de sociale balans. In welk onderdeel van de jaarrekening vind je de informatie? Raadpleeg indien nodig een voorbeeld van een jaarrekening bij het onlinelesmateriaal.

De omzet exclusief btw

ONDERDEEL JAARREKENING

INFORMATIE

De vorderingen op klanten

Eventuele aankopen van rollend materieel tijdens het boekjaar

Het aantal voltijdse werknemers (VTE)

De schulden aan leveranciers

Het aantal aandelen

VA N

Het geplaatst kapitaal

De totale personeelskosten

Action 2— Welk model van jaarrekening moet de onderneming neerleggen?

Ga naar het onlinelesmateriaal. Bekijk de jaarrekeningen. Vul de drempelwaarden aan.

Over welke soort vennootschap gaat het?

Welk model van jaarrekening moet de onderneming neerleggen?

ONDERNEMING

OMZET AANTAL VTE

BALANS

SOORT

EXCL. BTW

TOTAAL

VENNOOT

JAAR

IN EURO

SCHAP

REKENING

MODEL

JBC Houthalen-Helchteren Bouwonderneming Dumalin Francis Meubelen Heylen Peer

THEMA 6

Hotel Metropool Brussel

LEVEL 8

Bredene

119

Lift3D GO_Thema 6.indb 119

08/11/2021 09:34

Action 3— Weet jij hoe het hoort? Zijn de stellingen juist of fout? Verbeter de foutieve stellingen. JUIST

FOUT

Een bv met een omzet van 375 000,00 euro mag een vereenvoudigde

boekhouding voeren.

Een maatschap met een omzet van 480 000,00 euro mag een vereenvoudigde boekhouding voeren.

De boeking van een aankoop kan gebeuren op basis van een

VA N

aankoopfactuur of kasticket.

THEMA 6

LEVEL 8

Een inventaris is een beschrijving en een waardering van de voorraad.

120

Lift3D GO_Thema 6.indb 120

08/11/2021 09:34

Action 4— Wat houdt een vereenvoudigde boekhouding in? MORE MORE

Good to know Voor eenmanszaken, maatschappen, vennootschappen onder firma en gewone commanditaire vennootschappen met een jaaromzet kleiner dan 500 000,00 euro exclusief btw volstaat een enkelvoudige boekhouding. uitgaven en inkomsten.

In een enkelvoudige of vereenvoudigde boekhouding houd je een volledig overzicht bij van al je

Ga naar het onlinelesmateriaal en bestudeer daar de ontdekplaat in verband met een vereenvoudigde boekhouding. a

Welke boeken moeten er bijgehouden worden bij een vereenvoudigde boekhouding? INHOUD

VA N

BOEK

Indien je met boekhoudsoftware werkt, maakt het boekhoudprogramma automatisch een passend dagboek voor je aan. In het andere geval kun je dat ook zelf doen, bijvoorbeeld in een rekenblad. Het is dan wel belangrijk dat je bijvoorbeeld per verkoopfactuur een aantal gegevens noteert. Die gegevens heb

Bestudeer het verkoopdagboek op de ontdekplaat. 

Ontwerp zelf een verkoopdagboek met een rekenblad.



Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

THEMA 6

LEVEL 8

je immers nodig voor de belastingen btw-aangifte. Welke gegevens staan er in het verkoopdagboek?

121

Lift3D GO_Thema 6.indb 121

08/11/2021 09:34

BREAKING NEWS 1

Ga naar het onlinelesmateriaal. Je vindt er een actualiteitsitem over het onderwerp.

Los de vragen op.

Geef het bestand een duidelijke naam en bewaar het in je portfolio.

CHECKLIST Duid aan of je de onderstaande vaardigheden voldoende beheerst.

Ik kan omschrijven uit welke onderdelen een jaarrekening bestaat.

KAN

BETER

EXTRA OEFENMATERIAAL

Ik kan aangeven welke informatie in welk

VA N

onderdeel van de jaarrekening te vinden is.

Ik kan opzoeken welk model van de jaarrekening een onderneming moet neerleggen.

Ik kan opzoeken welke boekhouding een onderneming moet voeren.

Ik kan omschrijven op basis van welke

verantwoordingsstukken een boeking moet gebeuren.

Ik kan aangeven hoelang de

verantwoordingsstukken moeten bewaard worden.

Ik kan omschrijven wie er naast de ondernemer belang heeft bij de boekhouding van een

THEMA 6

LEVEL 8

onderneming.

122

Lift3D GO_Thema 6.indb 122

08/11/2021 09:34

STEP-UP Stel aan de hand van de volgende gegevens de inventaris op van boetiek Brabo. •

winkelpand in eigendom, Bruul 15, Mechelen

•

bestelwagen Renault jaarlijkse huurwaarde:

•

15 winkelrekken Novo

€ 300,00/stuk

•

2 toonbanken Novo

€ 895,00/stuk

•

3 winkelkasten Novo

€ 520,00/stuk

•

2 bureautafels Tempo

€ 425,00/stuk

•

1 bureaustoel Tempo

•

1 computertafel Tempo

•

1 computer Dell

•

45 broeken Gents

•

30 truien Gents

•

20 hemden Hero

•

85 polohemden Hero

•

nog te ontvangen facturen:

€ 12 000,00

€ 75,00

€ 475,00

€ 2 985,00

€ 14,50/stuk € 21,00/stuk € 13,00/stuk

€ 1 250,00

€ 2 365,00

Vervloet

€ 1 425,00

Tempo

€ 2 117,00

Novo

€ 1 369,00

•

hypotheeklening op 10 jaar

€ 50 000,00

•

BNP Paribas Fortis: zichtrekening

€ 35 258,00

•

Bpost bank: zichtrekening

€ 24 850,00

•

In kas na telling: wisselgeld

€ 2 555,00

•

In safe na telling

€ 9 245,00

•

Eigen inbreng

Stel aan de hand van de inventaris een gerubriceerde balans op.

Boek de beginbalans en onderstaande verrichtingen in het journaal en op de rekeningen. 1

01-04

AF1

Aankoop van een computertafel voor 685,00 euro bij Brems bvba

01-07

AF2

Aankoop van een fotokopieerapparaat voor 1 258,00 euro bij Somers bvba

01-12

RU1

BNP Paribas Fortis: betaling van AF1

01-14

RU10

Bpost bank: betaling van voorschot AF2: 125,00 euro

01-17

ICN1

Lichte beschadiging fotokopieerapparaat 100,00 euro, Somers bvba

01-21

AF3

Aankoop van passpiegels voor 725,00 euro bij Deco nv

01-22

RU2

BNP Paribas Fortis: betaling van Maes (zie inventaris)

01-27

RU11

Bpost bank: betaling van Somers bvba

01-29

KD1

Tempo bvba (zie inventaris) werd betaald

01-30

RU3

BNP Paribas Fortis: afbetaling van de lening voor 825,00 euro

02-04

AF4

Aankoop van een bureaustoel voor 86,00 euro bij Tempo bvba

02-05

RU12

Bpost bank: voorschot van AF4 wordt betaald voor 25,00 euro

02-10

RU4

BNP Paribas Fortis: betaling van AF3

02-12

AF5

Aankoop van een bestelwagen Citroën Kangoo voor 13 850,00 euro bij Garage

01-12

KD2

Lemmens nv Voorschot van AF5 voor 1 500,00 euro

STEP-UP

Maes Janssens

THEMA 6

nog te betalen facturen:

€ 10,00/stuk

VA N

•

€ 250 000,00

123

Lift3D GO_Thema 6.indb 123

08/11/2021 09:34

THEMA 6

STEP-UP

VA N

INVENTARIS OP:

124

Lift3D GO_Thema 6.indb 124

08/11/2021 09:34

IN VA N

THEMA 6

STEP-UP

125

Lift3D GO_Thema 6.indb 125

08/11/2021 09:34

THEMA 6

STEP-UP

VA N

126

Lift3D GO_Thema 6.indb 126

08/11/2021 09:34

VA N

THEMA 6

STEP-UP

127

Lift3D GO_Thema 6.indb 127

08/11/2021 09:34

VA N

THEMA 6

STEP-UP

128

Lift3D GO_Thema 6.indb 128

08/11/2021 09:34

Stel nu proef- en saldibalans op.

NUMMER

PROEFBALANS NAAM VAN DE REKENING

DEBET-

CREDIT

DEBET-

CREDIT-

TOTAAL

SALDO

VA N

SALDIBALANS

REKENING-

THEMA 6

STEP-UP

TOTAAL

129

Lift3D GO_Thema 6.indb 129

08/11/2021 09:34

Saldeer de rekeningen en stel de eindbalans op.

PASSIEF

THEMA 6

STEP-UP

VA N

ACTIEF

130

Lift3D GO_Thema 6.indb 130

08/11/2021 09:34

Begrippenlijst Thema 6 LEVEL 1

BEGRIP bedrijfskolom

VERKLARING Dat zijn de opeenvolgende stappen die een product doormaakt, voordat het bij de klant,

staan bovenin de grondstoffen en onderin

geen deel uitmaakt van de bedrijfskolom.

Belasting over de toegevoegde waarde

of omzetbelasting is een indirecte

verbruikersbelasting die de overheid heft op

de verkoop van producten of diensten.

btw op

Dat is btw die de ondernemer betaalt op de

aankoop

aankopen voor zijn bedrijf.

VA N

uiteindelijk bij de consument terecht die

btw

de consument, is. In een bedrijfskolom staat de detailhandel. Het product komt

IN JE EIGEN WOORDEN

Dat is de btw die de ondernemer ontvangt

verkoop

van de klanten bij een verkoop van

te betalen btw

goederen of diensten.

Dat is het bedrag van de btw dat een

onderneming van haar klanten ontvangen heeft. De onderneming moet dat bedrag

doorstorten (of betalen) aan de overheid

(fiscus).

terug te

Dat is het bedrag van de btw dat een

vorderen btw

onderneming zelf aan haar leveranciers

betaald heeft. De onderneming kan dat van

de overheid (fiscus) terugvorderen.

toegevoegde

Elke schakel in de bedrijfskolom verhoogt

waarde

de waarde van het product. De toegevoegde

waarde = verkoopprijs – aankoopprijs

(beide exclusief btw).

verbruiks

Dat is de belasting die de consument

belasting

betaalt bij het verbruik van goederen of

diensten.

algemene

Dat zijn de spelregels tussen de verkoper

verkoops

en de koper. De voorwaarden gelden voor

voorwaarden

iedereen.

betalings

Die voorwaarden geven aan hoe de betaling

voorwaarden

moet gebeuren en of de klant een korting

krijgt bij contante betaling.

BEGRIPPENLIJST

btw op

THEMA 6

131

Lift3D GO_Thema 6.indb 131

08/11/2021 09:34

LEVEL 2

BEGRIP

VERKLARING

bijzondere

Dat zijn de afspraken tussen de koper en

verkoops

de verkoper die specifiek van toepassing

voorwaarden

zijn op hun verkoopovereenkomst. De

voorwaarden kunnen dus verschillen van

factuur tot factuur. 2

creditnota

Een creditnota is het tegenovergestelde van een factuur. Daarmee wordt een eerdere omwille van een slechte levering, een

kwaliteitsverschil, een foutieve levering ... factuur

Dat is een document waarin de verkoper

de koper vraagt te betalen voor geleverde

goederen of verrichte diensten. Daarop

staat hoeveel, waarvoor en aan wie de

koper moet betalen. De verkoper stelt de factuur op en de koper moet ze betalen. financiële

Dat is een korting die de verkoper soms

korting

toekent wanneer de klant niet wacht met

VA N

factuur kwijtgescholden of verminderd

IN JE EIGEN WOORDEN

betalen tot de vervaldag, maar binnen een

bepaalde periode betaalt (bijvoorbeeld:

binnen 7 dagen).

handelskorting

Dat is een korting die de verkoper

soms toekent wanneer de klant grote

leverings

Die voorwaarden geven aan op welke

voorwaarden

manier een bestelling uitgevoerd moet

worden. Ze geven aan of de klant een

handelskorting krijgt, wie welke kosten

maatstaf van

Dat is het bedrag waarop de btw wordt

heffing

berekend.

terugstuurbare

Dat is verpakking waarvoor de koper

verpakking

een waarborg moet betalen. Hij krijgt de

waarborg terug wanneer hij de verpakking

teruggeeft.

verloren

Dat bedrag rekent de verkoper aan

verpakking

wanneer de koper de verpakking niet kan

actiefzijde

teruggeven.

De linkerzijde van de balans met de

werkmiddelen (vorderingen en bezittingen).

THEMA 6

BEGRIPPENLIJST

hoeveelheden of regelmatig bestelt.

draagt en wat de leveringstermijn is.

132

Lift3D GO_Thema 6.indb 132

08/11/2021 09:34

LEVEL 3

BEGRIP balans

VERKLARING Dat is een schematisch overzicht van de bezittingen, de vorderingen en de schulden

van een onderneming op een bepaald

ogenblik.

eigen

Dat is de rubriek op de passiefzijde van de

vermogen

balans met de inbreng van de eigenaar(s).

financierings-

Die staan op de passiefzijde van de

bronnen

balans en geven aan op welke manier

IN JE EIGEN WOORDEN

de onderneming de werkmiddelen heeft

gefinancierd.

handels

Dat is een andere naam voor vorderingen op

debiteuren

klanten.

inventaris

Dat is een gedetailleerde lijst van

alle bezittingen en schulden van een

omschrijving van alle elementen, de waarde

VA N

onderneming. De inventaris bevat een

jaarrekening

Dat is het geheel van de balans, de

resultatenrekening, de toelichting en de

sociale balans.

(geplaatst)

Dat is de inbreng van de eigenaar in de

kapitaal

zaak.

liquide

Dat is het tegoed op de financiële

middelen

rekeningen en het geld in de kas.

liquiditeit

Dat is de mate waarin een onderneming in

staat is om haar activa in geld om te zetten.

opvraag

De snelheid waarmee de onderneming

baarheid

schulden moet aflossen.

passiefzijde

De rechterzijde van de balans met de

financieringsbronnen.

rollend

Onder die noemer staat de waarde van

materieel

de bestelwagens, heftrucks … in de

boekhouding.

schulden

De rubriek op de passiefzijde van de

(vreemd

balans waar de schulden aan derden zoals

vermogen)

leveranciers, financiële instellingen …

staan.

THEMA 6

BEGRIPPENLIJST

ervan en het aantal.

133

Lift3D GO_Thema 6.indb 133

08/11/2021 09:34

LEVEL 3

BEGRIP sociale balans

VERKLARING Dat is het onderdeel van de jaarrekening met specifieke informatie over het

toelichting

opleidingsactiviteiten van de werknemers.

Dat is het onderdeel van de jaarrekening

de rubrieken van de balans en

resultatenrekening.

vaste activa

Dat zijn de werkmiddelen die voorbestemd zijn om zeer lang in het bedrijf te blijven.

kantoormeubelen

vlottende

Dat zijn de werkmiddelen van de

activa

onderneming die regelmatig omgezet

Dat zijn de bezittingen en de vorderingen.

VA N

werkmiddelen

bv. gebouwen, winkeluitrusting of

worden in geld. 3

personeelsbestand en -verloop en de

met bijkomende informatie over

IN JE EIGEN WOORDEN

Ze staan op de actiefzijde van de balans.

actiefrekening

Dat is een grootboekrekening voor de elementen van de actiefzijde van de

crediteren

balans zoals gebouwen, rollend materieel,

voorraden …

Een bedrag inschrijven langs de creditkant

van de rekening.

creditzijde

Dat is de rechterzijde van een grootboekr ekening.

debetzijde

Dat is de linkerzijde van een grootboekrekening.

debiteren

Een bedrag inschrijven langs de debetkant van de rekening.

grootboek

Dat is een schema in de vorm van een T

rekening

waarop verrichtingen boekhoudkundig

geregistreerd worden.

Minimum

Een wettelijk voorgeschreven lijst van

indeling van

rekeningen (rekeningnummers en

het Algemeen

rekeningnamen) voor het voeren van een

Rekening

boekhouding in een onderneming.

stelsel (de MAR)

THEMA 6

BEGRIPPENLIJST

134

Lift3D GO_Thema 6.indb 134

08/11/2021 09:34

LEVEL 4

BEGRIP

VERKLARING

passief

Dat is een grootboekrekening voor de

rekening

elementen van de passiefzijde van de

salderen

Dit is het eindtotaal op een rekening

de grootste af te trekken. Voor een

actiefrekening heb je debetsaldo, voor een

passiefrekening een creditsaldo. journaal

In het journaal worden de dagelijkse boekhoudkundige verrichtingen

journaalpost

balans zoals kapitaal, leveranciers …

bepalen door de kleinste zijde van

IN JE EIGEN WOORDEN

chronologisch geboekt of ingeschreven.

Een verrichting boeken in het journaal

gebeurt door middel van een journaalpost.

Een journaalpost bestaat altijd uit minstens

twee regels omdat je minstens twee

rekeningen hebt bij een verrichting. De twee

VA N

regels moeten altijd in evenwicht zijn. Dat

is omdat een journaalpost bestaat uit twee

zijden, de debiteuren en crediteuren.

journaliseren

Dat is een verrichting boeken in het journaal.

proefbalans

Een proefbalans is een document met

het debettotaal en credittotaal van alle

een bepaald moment. Het is een controle-

grootboek voordat de (eind)balans wordt

saldibalans

bedrijfskosten

opgesteld.

Een saldibalans is een document met de

saldi van alle grootboekrekeningen van

grootboekrekeningen van een bedrijf op instrument voor de juistheid van het

een bedrijf op een bepaald moment. Het is

samen met de proefbalans een controle-

instrument voor de juistheid van het grootboek voordat de (eind)balans wordt

opgesteld.

Dat zijn kosten die een onderneming

dagelijks maakt om te kunnen werken. bv. de aankoop van handelsgoederen, de

huur van een handelspand of de loonkosten

THEMA 6

van het personeel

BEGRIPPENLIJST

135

Lift3D GO_Thema 6.indb 135

08/11/2021 09:34

BEGRIP

VERKLARING

bedrijfs

Dat zijn de opbrengsten die een

opbrengsten

onderneming heeft bij de uitoefening

bedrijfsopbrengst is de omzet.

bedrijfs

Bedrijfsresultaat = bedrijfsopbrengsten

resultaat

– bedrijfskosten

financiële

Kosten die ontstaan wanneer geld wordt

kosten

verhandeld.

bv. de betaling van interest op een lening,

korting voor een klant bij contante betaling

financiële

Dat zijn opbrengsten die een onderneming

opbrengsten

heeft.

kostenrekening

bv. een financiële korting bij een aankoop,

interest op een termijnrekening

Een grootboekrekening waarop de kosten

VA N

van de bedrijfsactiviteit. De voornaamste

of bankkosten 7

IN JE EIGEN WOORDEN

LEVEL

die de onderneming heeft, worden geboekt.

bv. aankoop handelsgoederen, huur,

elektriciteit

opbrengsten-

Een grootboekrekening waarop de

rekening

opbrengsten die de onderneming heeft,

worden geboekt.

bv. verkoop handelsgoederen, ontvangen

interesten

resultaten

Dat is het resultaat van het bedrijf. Heeft

rekening

het bedrijf winst of verlies gedraaid? De

resultatenrekening geeft de kosten en

opbrengsten van het bedrijf weer van het voorbije boekjaar.

verlies

De situatie waarbij de totale opbrengsten

kleiner zijn de totale kosten. 7

THEMA 6

BEGRIPPENLIJST

winst

De situatie waarbij de totale opbrengsten groter zijn dan de totale kosten.

dubbele

Dat is een registratiesysteem van alle

boekhouding

verrichtingen waar er een geldwaarde

tegenover staat. In tegenstelling tot een

enkelvoudige boekhouding kent elke

verrichting echter ook een tegenboeking. De verplichtingen zijn ook ruimer en alle inschrijvingen moeten gebeuren op basis van een vastgelegd rekeningenstelsel. Er moet tevens een jaarrekening worden opgemaakt.

136

Lift3D GO_Thema 6.indb 136

08/11/2021 09:34

LEVEL 8

BEGRIP

VERKLARING

enkelvoudige

Daar houdt een onderneming een volledig

of vereen-

overzicht bij van alle uitgaven en inkomsten.

voudigde

Ze moeten de volgende boeken bijhouden:

boekhouding

een verkoopdagboek, een aankoopdagboek,

een financieel dagboek met een kasboek en een bankboek en een inventarisboek. verantwoor-

Die documenten zijn de basis om

dingsstukken

verrichtingen te registreren in de

BEGRIPPENLIJST THEMA 6

VA N

boekhouding.

IN JE EIGEN WOORDEN

137

Lift3D GO_Thema 6.indb 137

08/11/2021 09:34

Vereenvoudigd rekeningstelsel 10

Kapitaal

Reserves

14 16

10000 10100

Geplaatst kapitaal Niet opgevraagd kapitaal (-)

13000 13300

Wettelijke reserves Beschikbare reserves

14000 14100

Overgedragen winst Overgedragen verlies (-)

16000

Voorzieningen voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen Voorzieningen voor belastingen Voorzieningen voor risico’s en kosten

Overgedragen winst / overgedragen verlies Voorzieningen voor risico’s en kosten 16100 16200

Schulden op meer dan één jaar 17200 17300

Handelsgoederen 34000

Aanschaffingswaarde handelsgoederen

Klasse 4: Vorderingen en Schulden op ten hoogste één jaar 40

Handelsvorderingen 40000 40700

Handelsdebiteuren Dubieuze vorderingen

41100 41110 41120 41200 41600 41610 41800

Terug te vorderen btw Btw op aankopen Btw op inkomende creditnota’s (-) Terug te vorderen belastingen Diverse vorderingen Voorschotten op bezoldigingen Terug te sturen verpakking aan leveranciers

Overige vorderingen

Schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen 42200

Binnen het jaar vervallende leasingschulden Kredietinstellingen: schulden op meer dan één jaar die binnen het jaar vervallen

VA N

17400 17900

Leasingschulden Kredietinstellingen: schulden op meer dan één jaar Overige leningen op meer dan één jaar Overige schulden op meer dan één jaar

Klasse 3: Voorraden en Bestellingen in uitvoering

Klasse 1: Eigen vermogen, Voorzieningen voor risico’s en kosten en Schulden op meer dan één jaar

Klasse 2: Oprichtingskosten, Vaste activa en Vorderingen op meer dan één jaar 20

Oprichtingskosten 20000 20009

Immateriële vaste activa 21000 21009 21100

21200 21209

Kosten van ontwikkeling Afgeschreven kosten van ontwikkeling (-) Concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten Concessies, octrooien, licenties, knowhow, merken en soortgelijke rechten: geboekte afschrijvingen Goodwill Geboekte afschrijving op goodwill (-)

22000 22100 22109

Terreinen Gebouwen: aanschaffingswaarde Gebouwen: geboekte afschrijvingen (-)

23000 23009 23100 23109 23200 23209

Installaties: aanschaffingswaarde Installaties: geboekte afschrijvingen (-) Machines: aanschaffingswaarde Machines: geboekte afschrijvingen (-) Uitrusting: aanschaffingswaarde Uitrusting: geboekte afschrijvingen (-)

24000 24009 24010 24019

Meubilair aanschaffingswaarde Meubilair: geboekte afschrijvingen (-) Kantoormachines: aanschaffingswaarde Kantoormachines: geboekte afschrijvingen (-) Rollend materieel: aanschaffingswaarde Rollend materieel: geboekte afschrijvingen (-)

21109

THEMA 6

Meubilair en rollend materieel

Financiële schulden 43000 43300 43900

Kredietinstellingen: schulden op ten hoogste één jaar Kredietinstellingen: kaskrediet Overige leningen

44000

Leveranciers

45100 45110 45120 45200 45250 45300 45400

45500 45940

Te betalen btw Btw op verkopen Btw op uitgaande creditnota’s (-) Te betalen winstbelastingen Te betalen andere belastingen Ingehouden bedrijfsvoorheffing Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) werknemer Rijksdienst voor Sociale Zekerheid (RSZ) werkgever Bezoldigingen Schulden aan sociaal secretariaat

47100

Dividenden over het boekjaar

48800 48900

Terug te sturen verpakking door klanten Schulden aan eigenaar (rekening courant)

49000 49100 49200 49300

Over te dragen kosten Verkregen opbrengsten Toe te rekenen kosten Over te dragen opbrengsten

Handelsschulden

Schulden met betrekking tot belastingen, bezoldigingen en sociale lasten

45410

Installaties, machines en uitrusting

24100 24109

Terreinen en gebouwen

VEREENVOUDIGD REKENINGSTELSEL

Kosten van oprichting en kapitaalverhoging Geboekte afschrijvingen op oprichting en kapitaalverhoging (-)

42300

Schulden uit de bestemming van het resultaat

Diverse schulden

Overlopende rekeningen

Vaste activa in leasing of op grond van een soortgelijk recht 25009 25200

Geboekte afschrijvingen op meubilair en rollend materieel in leasing (-) Meubilair en rollend materieel in leasing

138

Lift3D GO_Thema 6.indb 138

08/11/2021 09:34

Klasse 5: Geldbeleggingen en Liquide middelen Termijndeposito’s 53000 53100 53200

Termijndeposito’s op meer dan één jaar Termijndeposito’s op meer dan één maand en op ten hoogste één jaar Termijndeposito’s op ten hoogste één maand

Financiële kosten

Niet-recurrente bedrijfs- of financiële kosten

Kredietinstellingen

65000 65700 65900

Kosten verbonden aan schulden Betalingskorting aan klanten Diverse financiële kosten

66000

Niet-recurrente afschrijvingen en waardeverminderingen op oprichtingskosten Niet-recurrente afschrijvingen en waardeverminderingen op immateriële vaste activa Niet-recurrente afschrijvingen en waardeverminderingen op materiële vaste activa Minderwaarde op de realisatie van immateriële en materiële vaste activa Andere niet-recurrente bedrijfskosten Andere niet-recurrente financiële kosten

55000 55100 55200 55300 55400

Bank KBC KBC R/C BNP Paribas Fortis R/C ING R/C Bpostbank R/C

66010

57000

Kas

66300

58000

Interne overboekingen

Kassen

Interne overboekingen

Klasse 6: Kosten

Handelsgoederen, grond- en hulpstoffen 60400 60401 60402 60403 60800 61450 60940

Aankopen handelsgoederen Retours op aankopen (-) Handelskorting op aankopen (-) Aankoopkosten Ontvangen kortingen, ristorno’s en rabatten (-) Internetkosten Voorraadwijziging handelsgoederen

66020

66400 66800

Belastingen op het resultaat

Resultaatverwerking

67000 67020 69000 69200 69210 69300 69400 69500

Verschuldigde of gestorte belastingen en voorheffingen Geraamde belastingen Overgedragen verlies van het vorige boekjaar Toevoeging aan de wettelijke reserves Toevoeging aan de andere reserves Over te dragen winst Vergoeding kapitaal Vergoeding bestuurders of zaakvoerders

VA N

Diensten en diverse goederen 61100 61200 61300 61400 61500 61600 61700 61800 61900 61990

Huur en huurkosten Onderhoud en herstellingen Energiekosten Telefoon Reclame en advertenties Verzekeringen Vervoer en verplaatsingskosten Beheerskosten sociaal secretariaat Andere diverse kosten Inkomende creditnota’s op diensten en diverse goederen

Bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen

Afschrijvingen, waardeverminderingen en voorzieningen voor risico’s en kosten

62020 62030 62100 62300

Bezoldigingen bedienden Bezoldigingen arbeiders Werkgeversbijdrage RSZ Andere personeelskosten

63000 63010 63020 63700

Afschrijvingen op oprichtingskosten Afschrijvingen op immateriële vaste activa Afschrijvingen op materiële vaste activa Voorzieningen voor risico’s en kosten: toevoeging Voorzieningen voor risico’s en kosten: besteding en terugneming (-)

63710

Klasse 7: Opbrengsten 70

Omzet

Andere bedrijfsopbrengsten

64200

74100

74400 74600 74900

Meerwaarden op de courante realisatie van materiële vaste activa Meerwaarden op de realisatie van handelsvorderingen Huuropbrengsten Doorgerekende kosten Diverse bedrijfsopbrengsten

75000 75100 75700 75900

Opbrengsten uit financiële vaste activa Opbrengsten uit vlottende activa Betalingskortingen van leveranciers Diverse financiële opbrengsten

76300

Meerwaarden op de realisatie van materiële vaste activa Andere niet-recurrente bedrijfsopbrengsten Andere niet-recurrente financiële opbrengsten

Financiële opbrengsten

Niet-recurrente bedrijfs- of financiële opbrengsten 76400 76900

Resultaatverwerking 79000 79200 79300

Overgedragen winst van het vorige boekjaar Onttrekking aan de reserves Over te dragen verlies

THEMA 6

64900

Bedrijfsbelastingen Niet-aftrekbare btw Minderwaarden op de courante realisatie van vaste activa Minderwaarden op de realisatie van handelsvorderingen Diverse bedrijfskosten

Retours op verkopen (-) Handelskortingen op verkopen (-) Verkopen handelsgoederen

74200

Andere bedrijfskosten 64000 64010 64100

70010 70020 70400

VEREENVOUDIGD REKENINGSTELSEL

139

Lift3D GO_Thema 6.indb 139

08/11/2021 09:34

IN VA N

08/11/2021 09:34