Handleiding
IK WORD GROOT
Bieke Finet Jeroen Reumers Erwin Lenaers Jef Pazmany
Naam: ................................................................................................. Klas: ...............................................
Op verkenning - ‘ik word groot’ - bestaat uit: • een themaschrift • een handleiding • een Mijn VAN IN bordboek Een volledig productoverzicht vind je op www.opverkenning.be Auteurs: Bieke Finet Jeroen Reumers Coördinator: Erwin Lenaers Conceptcoördinator: Jef Pazmany
Fotokopieerapparaten zijn algemeen verspreid en vele mensen maken er haast onnadenkend gebruik van voor allerlei doeleinden. Jammer genoeg ontstaan boeken niet met hetzelfde gemak als kopieën. Boeken samenstellen kost veel inzet, tijd en geld. De vergoeding van de auteurs en van iedereen die bij het maken en verhandelen van boeken betrokken is, komt voort uit de verkoop van die boeken. In België beschermt de auteurswet de rechten van die mensen. Wanneer u van boeken of van gedeelten eruit zonder toestemming kopieën maakt, buiten de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen, ontneemt u hun dus een stuk van die vergoeding. Daarom vragen auteurs en uitgevers u beschermde teksten niet zonder schriftelijke toestemming te kopiëren buiten de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen. Verdere informatie over kopieerrechten en de wetgeving met betrekking tot reproductie vindt u op www.reprobel.be. Ook voor het digitale lesmateriaal gelden deze voorwaarden. De licentie die toegang verleent tot dat materiaal is persoonlijk. Bij vermoeden van misbruik kan die gedeactiveerd worden. © Uitgeverij VAN IN, Wommelgem, 2015 De uitgever heeft ernaar gestreefd de relevante auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Wie desondanks meent zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht zich tot de uitgever te wenden.
Eerste druk 2015 NUR 193
2
IK WORD GROOT
Cover en lay-outconcept: HarderBetterFasterStronger Opmaak: B.AD Verhaal: Rien Broere Tekeningen: Ina Hallemans
Inhoud
INHOUD Lessenoverzicht
4
Themaplanner
6
LES 1
ga je mee?
8
LES 2
mijn levenslijn
14
LES 3
op de verjaardagskalender
18
LES 4
een heel bijzondere dag
22
LES 5
een plant groeit, een dier groeit en ik groei.
28
LES 6
mijn talenten
34
LES 7
kijk eens wat ik al kan!
40
TERUGBLIK
46
ďťż Inhoud
3
Lessenoverzicht Dit overzicht geeft de kern van alle lessen weer. Het laat je toe snel te beoordelen of je de door de auteurs gekozen volgorde van de lessen wilt aanhouden of een andere volgorde verkiest.
VERHAAL – Toevallig Op de laatste bladzijde van het themaschrift staat een verhaal over Lars. Het brengt het onderwerp van het thema tot leven. Hoe en wanneer je het verhaal een rol laat spelen tijdens dit thema, bepaal je zelf. Lees je het in de klas of laat je de luisterversie horen (cd nr. 12 of via het bordboek)? Bij het begin van het thema, tussendoor of achteraf? Je kiest zelf het gepaste moment en de geschikte plaats.
LES 1 – ga je mee? In deze les maken de leerlingen kennis met het themaschrift. Ze leren over planten, dieren en mensen die groeien. Ze sommen voor- en nadelen van groeien op . Ze leren dat je fier mag zijn op jezelf en op wat je al kan en dat het niet altijd de grootsten zijn die het meest kunnen!
LES 2 – mijn levenslijn De leerlingen leren om ervaringen uit hun leven chronologisch te ordenen op de levenslijn. Ze bespreken foto’s en heel wat voorwerpen die bij een baby, peuter, kleuter of leerling van de lagere school passen.
LES 3 – op de verjaardagskalender De leerlingen zoeken op een kalender hun verjaardagsdatum en leren hem uit het hoofd. Ze kijken in welke periode van het jaar ze verjaren en wie uit de klas dan ook jarig is.
LES 4 – een heel speciale dag De leerlingen praten over de gevoelens die je kunt hebben als iemand jarig is. Ze luisteren naar het verhaal van de krekel en de beer en leren hoe ze er voor elkaar een leuke dag van kunnen maken als iemand jarig is.
4
IK WORD GROOT
LES 5 – een plant groeit, een dier groeit en ik groei. De leerlingen ervaren dat niet alleen mensen groeien. Ook planten en dieren groeien. Ze bekijken deze processen stap voor stap. Ze concentreren zich verder op de groei van het menselijk lichaam en benoemen de meest elementaire lichaamsdelen.
LES 6 – mijn talenten De leerlingen focussen op de talenten van zichzelf en van andere leerlingen. Waar ben ik goed in? Waar is een ander goed in?
LES 7 – kijk eens wat ik al kan! Het accent ligt hier niet op de talenten, maar op de al dan niet reeds verworven vaardigheden van de leerlingen. Boterhammen smeren, een cd in een speler stoppen en beluisteren, een drankflesje ontkurken of de tafel dekken. Het komt allemaal in deze les aan bod.
Terugblik De leerlingen herhalen de belangrijkste vaardigheden en inhouden van het thema ‘ik word groot’. Ze maken ook tijd voor een evaluatie van het thema en van zichzelf.
Lessenoverzicht
5
Themaplanner Lestitel
Voorbereiding
Inhouden
Les 1: ga je mee?
Voor de leerkracht Geef elke leerling de themabrief mee. Maak per leerling een enveloppe klaar met een boon en een briefje.
• Kennismaking met het themaschrift • Praten over planten, dieren en mensen die groeien • Vertellen over wat men al kan en elkaar hierbij waarderen
Les 2: mijn levenslijn
Voor de leerkracht Verzamel foto’s van jezelf als baby, peuter en kleuter … Maak de pijl van de levenslijn (ong. 2 meter), knip de woordkaarten uit.
• Ervaringen, voorwerpen, foto’s ordenen op de levenslijn • Vertellen over de eigen levenslijn
Voor de leerlingen 3 foto’s: als baby, als peuter en als kleuter Les 3: op de verjaardagskalender
Voor de leerkracht Stel een klaslijst op met alle geboortedata. Maak van elke datum een papierstrook.
Les 4: een heel bijzondere dag
Voor de leerkracht Maak het verjaardagsdoosje met de prenten.
• Vertellen over gevoelens als iemand jarig is • Verlangens uitdrukken • Conflicten vermijden door beter om te gaan met elkaar
Les 5: een plant groeit, een dier groeit en ik groei.
Voor de leerkracht Verknip de kopieerbladen op p. 6 en 7.
• • • •
Les 6: mijn talenten
Les 7: kijk eens wat ik al kan!
Ervaren van de groei van planten. Ervaren van de groei bij dieren. Lichaamsdelen kunnen aanduiden. Weten wat er met het lichaam gebeurt als het groeit.
• De leerlingen tonen hun talenten. • De leerlingen schatten in waar ze goed en minder goed in zijn. • De leerlingen hebben bewondering voor de talenten van hun klasgenoten. Voor de leerkracht Ga tijdig op zoek naar de nodige materialen.
• Praktische doe-les. • Boterham smeren, fietsen, flesje openen, cd beluisteren, tafel dekken, kaars aansteken …
Terugblik
6
IK WORD GROOT
Voor de leerkracht Maak een poppenkast in de klas.
• Thema evalueren • Inhouden nogmaals vastzetten
Media
Andere materialen
Lesduur
• • • •
• bloempot, aarde
50’
• themaschrift p. 4-5 • kopieerbladen p. 2-4
• schoen en sok van een baby, peuter, kleuter, volwassene • een babyboekje, prentenboek, eerste leesboek, boekje AVI 4, een tijdschrift of krant of boek van een volwassene
50’
• themaschrift p. 6
• verjaardagskalender van de klas • verjaardagskalenders (5)
50’
themaschrift p. 2-3 dvd 1 nr. 17 cd nr. 10 kopieerblad p. 1
• • • •
themaschrift p. 7 verhaal p. 25 kopieerblad p. 5 cd nr. 11
50’
• • • •
themaschrift p. 8-9 dvd 1 nr. 18-20 kopieerbladen p. 6-7 Prezi nr. 1
50’
• themaschrift p. 10-11 • Prezi nr. 2 • dvd 1 nr. 21
• rood, oranje en groen kaartje voor elke leerling
50’
• themaschrift p. 12-13
• minstens één lippenstift • diverse materialen voor het hoekenwerk
50’
• themaschrift p. 14-15 • kopieerbladen p. 8-11
• satéprikker of een rietje voor elke leerling • wit laken aan een draad of poppenkast
25'
Themaplanner
7
LES 2
mijn levenslijn Domein(en): tijd Onderwerp: de levenslijn van baby tot nu Lesduur: 50 minuten
LEERPLANDOELEN Bij het onlinelesmateriaal vind je een overzicht met alle leerplandoelstellingen per les.
MATERIALEN Voor elke leerling • themaschrift p. 4-5 • foto’s van zichzelf als baby, peuter, kleuter Voor de leerkracht • bordboek • levenslijnfoto’s van jezelf Voor de klas • kopieerblad p. 2 (1x) • kopieerblad p. 3 (1x, op gekleurd papier) • kopieerblad p. 4 (1x) • een babyschoen, een peuterschoen, een kinderschoen en een volwassenenschoen • een babyboek, een prentenboek, een eerste leesboekje, een boekje AVI 4, een tijdschrift of een boek • een babysok, een kleutersok, een kindersok, een volwassenensok • een pijl (ong. 2 meter)
Het doel van de les In de les … - maak ik mijn levenslijn. - orden ik gebeurtenissen en ervaringen in de tijd. De leerlingen leren om ervaringen uit hun leven chronologisch op een levenslijn te ordenen. Ze bespreken foto’s en heel wat voorwerpen die bij een baby, peuter, kleuter of leerling van de lagere school passen.
Voorbereiding Voor de leerkracht Kopieer foto’s van jezelf als baby, peuter, kleuter, leerling van het eerste leerjaar en later. Verzamel al het materiaal voor de klas. Zorg dat de woordkaarten klaar zijn. Maak in papier of karton een pijl (ong. 2 meter). Voor de leerling Vraag de leerlingen om drie foto’s mee te brengen: als baby (< 1 jaar), als peuter (< 3 jaar) en als kleuter (< 6 jaar). Zorg ervoor dat ze elkaars foto’s vooraf niet zien.
Start Leg de schoenen, sokken en boeken op een tafel. Ga er met de leerlingen rond staan. Ze bekijken de voorwerpen en leggen bijeen wat samen hoort. • Wat hoort samen en waarom? • Kies de schoen, sok ... die bij jullie leeftijd past. • Orden de sokken/ de boeken/ de schoenen. Waarom doe je het zo? Van baby naar kleuter, van nu naar later. • Welke voorwerpen passen er voor jullie nog niet bij? tijdschrift / grotere sok / grote schoen • Waarom niet? Die zijn voor later. / Ze zijn nog te groot of te moeilijk. In deze les maken we onze levenslijn. We denken na over wat we sinds onze geboorte al meemaakten.
14
IK WORD GROOT
Kern De levenslijn Neem de woordkaarten van kopieerblad p. 2 en lees ze chronologisch voor. De leerlingen leggen de sokken, boeken en schoenen bij de passende woordkaart. Stel zo de levenslijn samen. Neem de pijlen ‘nu’, ‘vroeger’ en ‘later’ van kopieerblad p. 3 en laat de leerlingen ze op de juiste plaats leggen. Voeg de kaart ‘peuter’ toe tussen baby en kleuter. Een peuter kan stappen maar gaat nog niet naar de kleuterklas. Laat leerlingen met een peuterbroer of -zus vertellen. Geef de leerlingen de tekeningen van kopieerblad p. 4. Ze leggen de tekeningen bij de juiste woordkaart van de levenslijn. Er zijn verschillende mogelijkheden, bv. Wanneer kreeg je gaatjes in je oren? Heb je nog een knuffel? Misschien ’s nachts nog een luier? Wanneer heb je leren fietsen? Bij wie past een brommer? Mag je nu al mee op de brommer? De leerlingen vertellen over gebeurtenissen in verband met de voorwerpen. Bijvoorbeeld: • Wat herinner je je nog over de kleuterschool? • Wie heeft je leren fietsen? • Wanneer mocht je voor het eerst op de computer/tablet?
Onze foto’s Toon de foto’s van de leerlingen en/of van jezelf in chronologische volgorde. De leerlingen raden wie het is. Orden de foto’s op de levenslijn. De leerlingen vertellen en stellen elkaar vragen over de foto’s. Merk op dat jouw levenslijn al langer is dan die van hen. Je hebt al meer meegemaakt, je bent al meer gegroeid, je bent al ouder. Hang de levenslijn met woordkaarten, foto’s en voorwerpen in de klas. Hang ook de pijlen erbij. Bv. VROEGER
baby
peuter
kleuter
LATER
TIP: Kopieer de meegebrachte foto’s, zodat ze niet beschadigd worden. TIP: Geef de levenslijn door aan de leerkracht van het tweede leerjaar, dan kunnen de leerlingen ze verder aanvullen.
lagereschoolleerling
Verwerking Schriftelijke verwerking De leerlingen nemen het themaschrift op p. 4-5 en maken opdrachten 1 en 2. Leg de opdrachten uit. Ze gaan zelfstandig aan de slag.
Afronding
HOEKENWERKTIP: Maak een poppenhoek met babypoppen en verzorgingsspullen (flesje, luiers, kledij, bad, fopspeen, buggy …)
Overloop de opdrachten. De leerlingen situeren de tekeningen bij opdracht 2 (baby, peuter, kleuter, eerste leerjaar). Wie had de vorige les de verrekijker bij deze les gekleurd? Was het zoals je verwachtte? Wat heb je bijgeleerd? LES 2 mijn levenslijn
15
NOTITIES
LES 2
mijn levenslijn in de les ... maak ik mijn levenslijn. orden ik gebeurtenissen en ervaringen in de tijd.
1
4
16
IK WORD GROOT
omkring wat bij jou past.
IK WORD GROOT
NOTITIES
2
wat gebeurde er eerst op je levenslijn? en dan? a bekijk de tekeningen in elke rij. b zet per rij het juiste nummer onder elke tekening.
2
1
3
1
3
2
2
3
1
LES 2 mijn levenslijn
5
LES 2 mijn levenslijn
17
NOTITIES
2
teken je grootste talent.
3
teken en schrijf wat je in dit thema geleerd hebt.
4
zoek vier mensen die iets over jouw talenten willen schrijven.
jij kan mooi dansen. jij bent een krak in lief zijn.
jij bent de allerbeste duiker. jij smeert de lekkerste boterhammen. terugblik
15
terugblik
49
www.vanin.be
a Sanoma company