Wereldwinkel
DE WERELD, EEN WINKEL?
OPSTAP Boodschappen doen Je moet naar de winkel om een aantal boodschappen. In de supermarkt heb je heel wat keuzemogelijkheden. Welke producten kies je? Duid aan en leg je keuzes uit.
Boodschapp enlijstje - tomaten - rijst - bananen - thee
Bio Cocktailtomaatjes 250 g
Cocktailtomaatjes 250 g
1,48
1,79
Oxfam Fairtrade basmatirijst
5,10 / kg
Bio bananen
1,89
Uncle Ben’s basmatirijst
2,81 / kg
Chiquita bananen
1,99 / kg
/ kg
Fairtrade groene thee
Bio groene thee
5,40
6,30
/ 100 g
n
18 18
DE WERELD, EEN WINKEL?
/ 100 g
Heerlijk eerlijk
LES 1
A Test een merk We genieten er allemaal van om lekker eten te kopen in de supermarkt, af en toe de auto te nemen, ons volgens de laatste mode te kleden en verre reizen te maken. Maar wat is daar de prijs van? Op de website www.rankabrand.nl kun je vergelijken hoe duurzaam en maatschappelijk verantwoord verschillende merken zijn. 1 Bekijk onderstaande beelden. Wat is de prijs die we betalen voor onze consumptie? Noteer per beeld een gevolg.
1
2
3
1 2 3 2 Welk probleem stelt zich bij elke aankoop?
3 Rank a Brand wil graag weten hoe transparant, groen en eerlijk onze favoriete merken zijn. Aan de hand van criteria geven zij elk merk een score. Wat hopen ze daarmee te bereiken?
4 Surf naar de website van Rank a Brand. Zoek enkele merken op van een product dat jij regelmatig gebruikt. Vul de score aan in de tabel en leg kort uit waarom het merk die score krijgt. Merk
Score
Uitleg
STAPSTEEN Duurzame ontwikkeling is een ontwikkeling die aansluit op de
van de
generaties. Daarbij mogen de mogelijkheden van generaties om in hun eigen behoeften te voorzien niet in gevaar komen. Het gaat om , milieuvriendelijk en
produceren.
DE WERELD, EEN WINKEL?
19
B Wereldwinkel of supermarkt? Als een van de meest bekende supermarktketens in ons land zet Colruyt Group zich in om op een duurzame manier om te gaan met product, mens en leefmilieu. 1 Ga op de website van Colruyt Group naar de pagina ‘duurzaam ondernemen’. Zoek daar een aantal voorbeelden op van hoe zij dat concreet in de praktijk brengen. 2
3 © colruyt
1
2 Verandert dat jouw mening over Colruyt? Zul je er vaker of net minder vaak boodschappen doen? Waarom?
3 Zou jij meer betalen voor een product omdat het in de juiste omstandigheden voor mens, product en milieu geproduceerd werd? Waarom (niet)?
4 Hoe belangrijk zou het aspect ‘duurzaamheid‘ zijn ten opzichte van het aspect ‘winst‘ voor het bedrijf?
5 Vind jij het belangrijk dat het bedrijf of de instelling waarvoor jij werkt een duidelijk standpunt inneemt over duurzaamheid? Waarom (niet)?
STAPSTEEN Duurzaam ondernemen en duurzaam consumeren gaat over om een iets hogere maar van de grote
prijs te betalen? Wij zijn ons niet altijd bewust die er zijn in de wereld. Verschillende organisaties zetten zich
in om de kennis daarover te vergroten. Enkel door ons verschil op grote schaal maken.
20
DE WERELD, EEN WINKEL?
maken. Kies ik ervoor
kunnen we een
LES 2
Money for nothing
A De waarde van geld 1 Hoe kom jij aan je geld? Duid aan. Ik krijg zakgeld van mijn ouders / grootouders / ... Ik doe weekendwerk. Op een andere manier, namelijk 2 Waar besteed jij het meeste geld aan? Stel dat je 100 euro hebt, hoe zou je die dan verdelen? Duid de drie ‘producten’ aan waaraan je het meeste geld spendeert. Kledij
Muziek
Eten
Bioscoop
Uitgaan
Games
Sport
Gsm
Reizen
Sigaretten
Cadeaus
Auto
3 Vergelijk jouw uitgavenpatroon met dat van je klasgenoten. Wat valt je op?
4 Hieronder zie je afbeeldingen van een aantal ‘feestdagen’. Schrijf in de kaders in kernwoorden wat je erover weet en wat ze te maken hebben met ons koopgedrag. 1
t
u
2
Because only in America people trample each other for sales exactly one day after being thankful for what they already have.
3
t
4
u
DE WERELD, EEN WINKEL?
21
5 Welke zin hoort bij welke 'feestdag'? Schrijf de nummers van de dagen bij de juiste zinnen. Een aantal uitspraken hoort bij meerdere feestdagen. Een dag, kort na Thanksgiving, waarop opgeroepen wordt om niets te kopen. De dag na Thanksgiving, waarop alle winkels langer open zijn en grote kortingen geven. Op deze dag uiten mensen hun dankbaarheid voor hun familie en vrienden, hun gezondheid, hun welvaart en andere zaken. Consumeren staat centraal. Consuminderen staat centraal. Op deze dag raken regelmatig mensen gewond door de drukte in de winkels. De religieuze betekenis van dit feest wordt vaak overschaduwd door het commerciële aspect.
The Minimalism Game Marie Kondo schreef er twee boeken over, James Wallman bedacht de term en ondertussen doen steeds meer mensen het: ontspullen. Wat is het? Minder spullen kopen en spullen die je niet nodig hebt of niet mooi vindt, weggooien. Weg met de verzamelwoede en het excuus ‘misschien komt dit ooit nog eens van pas’! Waarom? We hebben met z’n allen meer spullen. We proppen onze kamers en huizen vol met nieuwe aankopen, soms zo veel dat we niet meer weten wat we allemaal hebben. Bovendien beseffen we dat we daar niet gelukkiger van worden.
Hoe doe je het? Er bestaan verschillende manieren. Sommige mensen werken met drie categorieën (weggooien, weggeven en verkopen), anderen nemen één kamer per week onder handen. Nog anderen pakken het systematisch aan en beslissen om dertig dagen lang te ontspullen met als regel: de eerste dag gooi je één ding weg, de tweede dag twee dingen, enzovoort. Wat is het effect? Mensen die ontspuld hebben, zeggen allemaal hetzelfde: Meer plaats in je huis zorgt voor meer plaats in je hoofd. Ze voelen zich vrijer. Bovendien denken ze nu beter na over wat ze kopen.
22
DE WERELD, EEN WINKEL?
© Netwerk Bewust Verbruiken www.bewustverbruiken.be
to The best way we at h find out w to is really need we get rid of what don’t
De b ding este het l en in zijn geven ding een en.
- Marie Kondo
–
6 Formuleer op basis van de vorige opdracht en de spreuken hierboven een omschrijving van het begrip ‘consuminderen’. Consuminderen is
STAPSTEEN Geld is belangrijk in ons leven. Toch merken we dat geld écht niet
maakt, om het
met een cliché te zeggen. Steeds meer mensen beseffen dat het kopen van spullen de die ze soms voelen niet kan opvullen. Ontspullen of te komen van het
is een manier om los en meer te gaan waarderen wat je wel hebt. Je voelt je
als het ware bevrijd van de ballast.
B Alles te koop? 1 Duid aan met welke uitspraken jij akkoord gaat. Soms koop ik iets dat ik niet echt nodig heb, gewoon omdat ik er gelukkig van word. Gelukkig zijn is duur. Wie tevreden is, is rijk. Wie ontevreden is, is het nooit. 2 BNP versus BNG. Lees de tekst op de volgende bladzijde. Duid de kenmerken van BNP aan in het geel en de kenmerken van BNG in het groen. De waarde van de goederen en diensten die in een jaar door een land worden geproduceerd
Bruto Nationaal Product
Een manier om de levenskwaliteit in een land te meten
Bruto Nationaal Geluk
DE WERELD, EEN WINKEL?
23
Het BNP is een cijfer dat aanduidt hoe goed het met een land gaat op economisch vlak. De koning van het Himalayastaatje Bhutan vond echter dat economische welvaart niet het enige is wat bepaalt hoe goed het gaat met een land. Daarom bedacht hij het BNG, het Bruto Nationaal Geluk. Hij wil daarmee aantonen dat het welzijn van zijn onderdanen belangrijker is dan hun economische welvaart. Hij ziet het als een vorm van duurzame ontwikkeling, waarbij de armen niet zo arm zijn en de rijken niet zo rijk. Bovendien wil hij er ook voor zorgen dat het land minder afhankelijk is van andere landen. Bij elk nieuw project wordt ook de invloed ervan op het milieu onderzocht. Telkens stellen ze zich de vraag: Is dit goed voor ons welzijn, de veiligheid en het milieu? Bron: MO, 10/02/2014
3 Welk verband is er tussen het BNG en duurzaamheid?
4 Omcirkel hieronder in het groen wat te koop is met geld en in het rood wat niet te koop is met geld.
Materiële voorzieningen - bezittingen - dak boven je hoofd - inkomen Ecologie - zorg voor het milieu
Psychologisch welzijn - je goed voelen - genieten - spiritualiteit Gezondheid - lichamelijk - geestelijk
BNG
Vitaliteit van de gemeenschap - acties - veiligheid - gezin Goed bestuur - rechten - inspraak - regering die iets onderneemt
Cultuur - cultuur kunnen beleven - creatief kunnen zijn
Indeling van tijd - werk - slaap
Educatie - onderwijs - kennis - geletterdheid
STAPSTEEN Wie veel geld heeft, voelt zich maar zelden écht
. Mensen die zichzelf als ‘rijk’
bestempelen, zijn vaak mensen met een stevig zich heen, die fijne contacten hebben,
om halen uit hun job, kunnen
van kleine dingen en mooie momenten meemaken.
24
DE WERELD, EEN WINKEL?
LES 3
Religie in het winkelmandje
A Religie in de reclame
1 Waarom zouden reclamemakers zo graag gebruikmaken van religieuze elementen in hun campagnes? Duid aan wat jij denkt. Om hun producten meer geloofwaardigheid te geven. Om het gebrek aan reclame voor kerk en religie te compenseren. Omwille van de herkenbaarheid. Omwille van de humor. Om op te vallen tussen alle andere reclameboodschappen die de wereld ingestuurd worden. Om te choqueren. Religie spreekt heel veel mensen aan. Met hun reclame hopen reclamemakers diezelfde grote groep mensen te bereiken. Om de kracht die het religieuze beeld oproept te laten overstralen op het product. 2 Wat zijn mogelijke gevaren van het gebruik van religieuze elementen in reclame?
DE WERELD, EEN WINKEL?
25
B Heeft religie reclame nodig? 1 In 2009 publiceerde de krant De Standaard een reclamecampagne voor God. Zo wilden ze Vlamingen die niet meer geloven of naar de kerk gaan, laten nadenken over God en hen aanzetten tot een gesprek. Wat vind jij van zo’n campagne?
2 Lees de teksten en bespreek de volgende vragen. - Heeft religie reclame nodig? - Onder welke voorwaarden zou dat kunnen werken? - Welke valkuilen zijn er bij het maken van reclame voor religie? Volgen
@JezusChristus, de eerste twitteraar?
Volgens het Vaticaan was Jezus de eerste twitteraar. Niet letterlijk natuurlijk, maar in de geest en het formaat van zijn boodschappen, die ‘kort, betekenisvol en verstaanbaar’ waren. En dus makkelijk deelbaar. De ideale tweets. (De Standaard)
“
Het is belangrijk dat we als kerk meer zichtbaar aanwezig worden. Dat kan onder andere door 'evenementen' te organiseren. (kardinaal Danneels)
”
4 Op welke andere manieren kun je de boodschap van God verkondigen?
STAPSTEEN In reclame worden vaak
elementen gebruikt. Sommigen vinden dat maar het wekt wel herkenning en
op. Ook reclame voor het geloof laat ons soms de wenkbrauwen fronsen. Toch is het belangrijk om het geloof te
, zodat mensen op de hoogte zijn, geïnspireerd worden en zelf een kunnen maken.
26
DE WERELD, EEN WINKEL?
© LDV
3 Welke opdracht geeft Jezus aan zijn apostelen? Waarom moeten ze dat doen?
HOUVAST Stel: Met je klas moet je een festival organiseren, inclusief hapjes, drankjes, muziek en gadgets. Je wilt dat zo duurzaam mogelijk doen. Waarop let je? Vipruimte - Is er een vipruimte? - Wie laat je daar toe? - Welke extra's krijgen ze daar?
Artiesten - Welke soort muziek? - Waar overnachten de artiesten? - Hoe komen zij naar het festival?
Eten en drinken - Welke hapjes en drankjes voorzie je? - Werk je met drankkaarten? Bonnetjes? - Hoe bepaal je de prijzen? - Hoe maak je reclame?
Verkoop en reclame - Welke shops mogen spullen verkopen op het festival? - Welke producten worden er verkocht? - Welke reclamestanden laat je toe?
DE WERELD, EEN WINKEL?
27 27
MIJN VERHAAL Overloop in gedachten jouw dag. Bedenk welke keuzes je allemaal maakt en welke keuzes anders zouden kunnen. Denk daarbij aan de impact op mens, milieu en product, de invloed op jouw portemonnee en welke boodschap je met je keuze uitstraalt naar anderen toe.
Wat doe ik? Bij het ontbijt
Bij het kiezen van mijn kledij
Onderweg naar school
Bij de lunch op school
In mijn vrije tijd
In mijn contacten met vrienden
28 28
DE WERELD, EEN WINKEL?
Wat kan anders?