Annemie Blomme
Tine Calon
Tom D'hauwer
Katrijn D’Herdt
Virginie Vermeersch
Stefanie Verstraete
Francky Lannoo
Via www.ididdit.be heb je toegang tot het onlineleerplatform bij Taalweb 6. Activeer je account aan de hand van de onderstaande code en accepteer de gebruiksvoorwaarden.
Let op: deze licentie is uniek, eenmalig te activeren en geldig voor een periode van 1 schooljaar. Indien je de licentie niet kunt activeren, neem dan contact op met onze klantendienst.
Fotokopieerapparaten zijn algemeen verspreid en vele mensen maken er haast onnadenkend gebruik van voor allerlei doeleinden. Jammer genoeg ontstaan boeken niet met hetzelfde gemak als kopieën.
Boeken samenstellen kost veel inzet, tijd en geld. De vergoeding van de auteurs en van iedereen die bij het maken en verhandelen van boeken betrokken is, komt voort uit de verkoop van die boeken.
In België beschermt de auteurswet de rechten van deze mensen. Wanneer u van boeken of van gedeelten eruit zonder toestemming kopieën maakt, buiten de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen, ontneemt u hen dus een stuk van die vergoeding. Daarom vragen auteurs en uitgevers u beschermde teksten niet zonder schriftelijke toestemming te kopiëren buiten de uitdrukkelijk bij wet bepaalde uitzonderingen.
Verdere informatie over kopieerrechten en de wetgeving met betrekking tot reproductie vindt u op www.reprobel.be. Ook voor het onlinelesmateriaal gelden deze voorwaarden. De licentie die toegang verleent tot dat materiaal is persoonlijk. Bij vermoeden van misbruik kan die gedeactiveerd worden. Meer informatie over de gebruiksvoorwaarden leest u op www.ididdit.be.
© Uitgeverij VAN IN, Wommelgem, 2024
De uitgever heeft ernaar gestreefd de relevante auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Wie desondanks meent zekere rechten te kunnen doen gelden, wordt verzocht zich tot de uitgever te wenden.
Credits
p. 25 cover en fragment uit Je hebt één nieuwe volger van Chinouk Thijssen © 2020. Clavis Uitgeverij Hasselt, Amsterdam, New York, p. 30 citaat Op jezelf wonen © #DARUM! p. 64 cover en fragment © Kathelijn Vervarcke, Sneeuw in september, Pelckmans Uitgevers nv, 2019, p. 79 cover Dag Allemaal © DPG Media nv., p. 80 cover Libelle © Libelle, 18/01/24, p. 83 column © Het Nieuwsblad, 08/08/2023, Nico Dijkshoorn, p. 84 tekst ‘Data, modellen en computersimulaties’ © RTLZ, p. 101 foto Alyson Noël © Ineke Oostveen, p. 127 tekst ‘Hoe kom je goed over in een videogesprek’ © EenVandaag (AVROTROS), p. 134 foto Rudi Vranckx © Belgaimage/BELGIAN_FREELANCE, foto Caryl Strzelecki © Koen Broos, cover, achterflap, inleiding en fragment uit Imagine Mosul 2019 © Rudi Vranckx en Caryl Strzelecki, uitgeverij De Eenhoorn, p. 139 still Imagine Mosul © VRT, p. 146 affiche Focus op de weg © VSV, veiligverkeer.be, p. 149 tekst Nederlanders en sociale media © RTLZ en Bright, p. 160 tekst ‘Actie voor het goede doel’ © Rode Kruis Vlaanderen, p. 174 foto Knokke off © VRT, foto The Mandalorian © Imageselect/ Lucasfilm/Walt Disney Productions/Album, foto F***You Very, Very Much © Play Media, p. 186 foto Kamal Kharmach © VRT, p. 187 foto presentatoren Even goede vrienden © VTM, p. 191 still uit De Campuscup © VRT, foto Otto-Jan Ham © VRT, p. 192 foto Fien Germijns © VRT, p. 197 cover en fragmenten uit De Mitsukoshi Troostbaby Company van Auke Hulst, Ambo|Anthos uitgevers Amsterdam, 2021, p. 198 foto Auke Hulst © BelgaImage/Hollandse Hoogte
Eerste druk 2024
ISBN 978-94-647-0481-5 D/2024/0078/221
Art. 605783/03
NUR 110
Opmaak: Barbara Vermeersch 6
Lay-outontwerp: PEER bvba Coverontwerp: B.AD
HET IS VOORBIJ... 36
STRAK PLAN 42
ZOEKTOCHT 48
MIJN ONDERZOEKSVERSLAG SCHRIJVEN 57
PERSOONLIJK GETINT 62
GENIETEN VAN TAAL: SNEEUW IN SEPTEMBER 64
WOORDWEB 69 1 2 3
VLOGGERS EN VOLGERS 8
JE ONLINE REPUTATIE UITBOUWEN 11
OVERTUIGD? 15
ZELF EEN OVERTUIGEND FILMPJE MAKEN 22
GENIETEN VAN TAAL:
JE HEBT ÉÉN NIEUWE VOLGER 24
WOORDWEB 28
DILEMMA: HOTEL MAMA OF JE EIGEN STEK? 30
JOURNALIST AAN HET WERK 72
OPGEBOUWD 79
DE EERSTE STAPPEN NAAR
JE EIGEN TIJDSCHRIFT 90
WOORDENVAL 94
KLAAR VOOR PUBLICATIE?! 98
GENIETEN VAN TAAL: RIVALEN 101
WOORDWEB 105
ZOEKEN NAAR WERK 108
SCHRIJF JEZELF NAAR EEN TOPJOB 111
TELEFONEREN 119
HET SOLLICITATIEGESPREK 123
SOLLICITEREN MET
EEN CURRICULUM VIDEO 129
GENIETEN VAN TAAL: IMAGINE MOSUL 134
WOORDWEB 140
4
5
VERKEER(D) 142
DO'S EN DON'TS VAN SOCIALE MEDIA 149
NIETS DAN GOEDS! 157
TIJD VOOR ACTIE! 162
GENIETEN VAN TAAL: TRINKETS 164
WOORDWEB 171
EEN KORTE QUIZ 174
VRAAG HET AAN DE BLIKSEM 179
SPEL DE REGELS 182
WAT VROEG JE? 184
WEES EXPRESSIEF 191
MAAK EEN QUIZ 193
GENIETEN VAN TAAL: DE MITSUKOSHI
TROOSTBABY COMPANY 197
WOORDWEB 202
6
VADEMECUM 205
Mijn lesmateriaal
Hier vind je alle inhoud uit het boek, maar ook meer, zoals, filmpjes, audiofragmenten, extra oefeningen ...
Extra materiaal
Bij bepaalde stukken theorie of oefeningen kun je extra materiaal openen. Dat kan een bijkomend audio- of videofragment zijn, een woorden- of begrippenlijst, extra bronnen of een leestekst. Kortom, dit materiaal helpt je om de leerstof onder de knie te krijgen.
Adaptieve oefeningen
Met adaptieve oefeningen kun je de leerstof inoefenen op jouw niveau. Hier kun je vrij oefenen.
Opdrachten
Hier vind je de opdrachten die de leerkracht voor jou heeft klaargezet.
Evalueren
Hier kan de leerkracht toetsen voor jou klaarzetten.
Resultaten
Wil je weten hoever je al staat met oefeningen, opdrachten en toetsen?
Hier vind je een overzicht van al je resultaten.
Notities
Heb je aantekeningen gemaakt bij een bepaalde inhoud?
Via je notities kun je ze makkelijk weer oproepen.
Meer weten?
Ga naar www.ididdit.be
In het leerwerkboek ontdek je verschillende iconen of kleine afbeeldingen. Maar wat betekenen ze precies?
P. 195 Als je het vademecum-icoon ziet, moet je naar de juiste pagina achteraan het boek bladeren. Daar vind je informatie om je op weg te helpen.
Het play-icoon betekent dat je een video- of audiofragment vindt op het onlineleerplatform iDiddit. De URL van dat platform is www.ididdit.be.
Dat icoon geeft aan dat er aanvullend lesmateriaal of een extra opdracht op iDiddit staat.
Zie je dat icoon bij een opdracht? Dan mag je het resultaat posten op je persoonlijke blog. Daarover lees je meer in uitdaging 1.
Op het internet vind je talloze filmpjes en vlogs. In deze uitdaging leer je wat ‘vlogs’ en ‘influencers’ zijn, ontdek je het verschil tussen ‘youtubers’ en ‘vloggers’ en leer je kritisch naar hun filmpjes te kijken. Daarnaast leer je je mening met argumenten te onderbouwen en je leert met kritiek om te gaan. Aan het einde van deze uitdaging maak je een eigen filmpje over een zelfgekozen goed doel.
GENIETEN VAN TAAL
Je hebt één nieuwe volger
WOORDWEB DILEMMA
Hotel Mama of je eigen stek?
• Wat zijn vlogs?
• Hoe kun je kritisch naar vlogs kijken?
• Wat is het verschil tussen een ‘vlogger’ en een ‘youtuber’?
• Wat zijn ‘influencers’?
• Welke soorten argumenten zijn er?
• Hoe gebruik je argumenten om iemand te overtuigen?
• Hoe ga je met kritiek om?
• Je kiest een goed doel en maakt een overtuigend filmpje.
LUISTEREN, LEZEN
Je kunt de opbouw en kenmerken van een vlog herkennen.
Je kunt kritisch naar vlogs kijken.
Je kunt een tekst over vlogs kritisch lezen.
1 Wat krijg je in het filmpje te zien? Beschrijf de challenge en noteer vier zaken die aan bod komen.
2 Waarom roept Michiel twee keer op om hun filmpje te liken en je op hun vlogkanaal te abonneren?
3 Wat vind je van de vlog? Zou je je op deze vlog abonneren? Waarom (niet)?
4 Welke vloggers volg jij?
B Lees de tekst. Beantwoord de vragen.
Hallo, welkom allemaal op deze gloednieuwe vlog! Vandaag ga ik mijn nagels knippen, de kattenbak schoonmaken, een tattootje laten zetten, mijn wenkbrauwen epileren, mijn haar verven, de hond uitlaten, een stukje autorijden, een beetje gamen, in bad zitten, een broodje roosteren of iets anders waarvan gefossiliseerde lui uit het analoge tijdperk zich afvragen waarom je dat aan de rest van de wereld moet laten zien. Nou, dat is echt niet alleen maar jezelf blootgeven: geld speelt ook een rol. Zelfs een digibete papa kan in deze vlog het merk herkennen dat mij sponsort!
Gelukkig voor kinderen van digibeten is digibetisme niet erfelijk. Van mijn dochter, 9, mocht ik meekijken naar een paar van de beste vloggers waarop onze laptop is geabonneerd. Opvoeddeskundigen raden zulk meegluren tegenwoordig expliciet aan. Onlangs hoorde ik van een andere papa dat bij hem thuis gekreun en andere geluiden uit
Naar: De Volkskrant
een scherm waren gekomen en dus begon ik me af te vragen wat de vloggers in onze laptop allemaal doen.
Onze vloggers opereren allemaal nog in de categorie ‘Alle Leeftijden’, meen ik te hebben gezien. Bij meisje Bibi krijg je een prima beeld van het dagelijks leven van een 9-jarige. Meisje Djamila: veel met haar looks bezig, verder ongevaarlijk. Daanliesenkids en De Bellinga's gooien hun gezinsleven online te grabbel, maar geen censor hoeft van dit exhibitionisme wakker te liggen. Ik had wel moeite die vlogs uit te zitten. Het vergt concentratie een kwartier te kijken naar andermans kind dat cadeautjes uitpakt en nog eens 20 minuten naar iemand die zijn haar verft. Na afloop had ik hetzelfde gevoel als vroeger na een minder goed gelukte artistieke film waarin iemand bijvoorbeeld 20 minuten zijn handen waste. Je zag daarin alleen nooit flesjes Fristi of flacons Dove.
1 Herlees de onderstaande zin:
'Vandaag ga ik mijn nagels knippen, de kattenbak schoonmaken, een tattootje laten zetten, mijn wenkbrauwen epileren, mijn haar verven, de hond uitlaten, een stukje autorijden, een beetje gamen, in bad zitten, een broodje roosteren of iets anders waarvan gefossiliseerde lui uit het analoge tijdperk zich afvragen waarom je dat aan de rest van de wereld moet laten zien.'
- Van welk woord is ‘gefossiliseerd’ afgeleid?
- Wat betekent ‘lui’ in deze zin?
- Wat bedoelt de auteur dan met ‘gefossiliseerde lui uit het analoge tijdperk’?
2 Verklaar de vetgedrukte woorden.
- digibeet:
- expliciet:
Geef het tegengestelde van ‘expliciet’:
- artistiek:
Van welk zelfstandig naamwoord is ‘artistiek’ afgeleid?
- flacon:
3 Gebruik de woorden uit de vorige opdracht in een zin waaruit de betekenis duidelijk blijkt.
4 Welk teksttype is dit?
5 Schrijft de auteur van deze tekst dat hij zelf een nieuwe vlog gemaakt heeft? Leg uit.
6 Waarop geeft de auteur van dit artikel commentaar?
7 Begrijp je de kritiek? Waarom (niet)?
LUISTEREN, LEZEN
Je kunt kritisch naar YouTubefilmpjes kijken.
Je weet wat ‘influencers’ zijn.
A Kijk naar de filmpjes. Beantwoord de vr agen.
1 Wat wordt in het filmpje getoond?
2 Bevat het filmpje reclame? Op welke manier?
3 Is de spreker goed verstaanbaar? Welke taal gebruikt hij?
4 Wat zie je in het filmpje?
5 Bevat het filmpje reclame? Op welke manier?
6 Is de spreker goed verstaanbaar? Welke taal gebruikt ze?
7 Vind je dit soort filmpjes interessant? Waarom wel/niet?
B Lees de tekst.
Beantwoord de vr agen.
Om te beginnen moeten we een verschil maken tussen youtubers en vloggers. Vloggers zijn youtubers, maar niet alle youtubers zijn ook vloggers. Er zijn tieners die DIY-flmpjes maken (DIY = do it yourself) met instructies over hoe je iets maakt (eten, knutselen, kleding ...). Anderen vertellen in flmpjes over make-up en kleding die ze gekocht hebben. Die YouTubeflmpjes heten ‘shoplogs’. Populair zijn de zogeheten ‘unboxing’-flmpjes, waarbij een product wordt uitgepakt en besproken. Die flmpjes zijn trouwens ook al een hit onder peuters en kleuters.
Zo heb je naast de shoplogs ook ‘foodlogs’ of ‘gamelogs’. Deze youtubers onderscheiden zich van degenen die dagelijks (!) !een flmpje over hun doordeweekse leven publiceren. Dat zijn de echte vloggers. Als je dat onderscheid maakt, zijn er niet zoveel echte vloggers. Enzo Knol is er wel één: hij plaatst inmiddels dagelijks een flmpje over zijn leven en dat van zijn vriendin. In het begin waren ze redelijk kort, maar nu duren ze soms meer dan een halfuur.
Kijken in het gewone leven van je buurjongen Al op de eerste dag kijken tegen de 200 000 abonnees naar de flmpjes van Enzo Knol. Er zitten zo’n 35 000 tieners op het uploadtijdstip klaar. Nog eens 150 000 kinderen kijken dezelfde dag nog op een later tijdstip en na een week is een flmpje honderdduizenden keren bekeken.
Enzo vlogt dus. Dat betekent dat het eigenlijk nergens over gaat. In zijn vlogs zien we hem een banaan eten, horen we hem vertellen dat hij niet goed geslapen heeft en zien we dat zijn vriendin het ontbijt klaarmaakt. Daarnaast brengt hij ook duidelijk in beeld dat hij zijn zitmaaier niet in gang krijgt. Het lijkt simpel: ze zetten gewoon een camera op hun eigen leven en uploaden maar. Die eenvoud is maar schijn. Het authentieke is volledig geconstrueerd en misschien wel met behulp van een professioneel team voorgeproduceerd.
Hoe komt het dat jongeren hier zo graag naar kijken? De schijn van het ‘gewone’, het ‘bereikbare’, en toch een leven dat niet jouw leven is, maakt het kijken tot een voyeuristisch plezier.
Voor volwassenen, die wel weten hoe het gewone leven als volwassene eruitziet, zijn deze flmpjes dan ook vooral reuzesaai.
Wat schuift dat?
Inmiddels zijn er andere youtubers die net als Enzo bij veel tieners bekend zijn. Naar schatting verdienen ze met de enorme aantallen kijkers al meer dan 20 000 euro per maand. Er zijn intussen al genoeg bedrijven die brood zien in het bemiddelen voor deze jonge talenten. Dit soort agentschappen schieten als paddenstoelen uit de grond. Allemaal op zoek naar het grote geld. Castingbureaus die voorheen jonge modellen zochten om in reclames te figureren, scouten nu ook al gericht kinderen als nieuw
YouTubetalent. Ze doen dat in opdracht van bedrijven die doorhebben dat dit het nieuwe
Naar: www.bureaujeugdenmedia.nl
1 Verklaar de vetgedrukte woorden.
- inmiddels:
- authentiek:
- construeren:
reclamemaken is, gericht op de jonge doelgroep. Die kijken immers massaal naar YouTube. Daar moet je dus als adverteerder zijn.
Maar tegelijkertijd is dat het probleem. Wat kinderen in de flmpjes van hun favoriete youtubers zien, is steeds vaker betaalde reclame voor producten die voorbijkomen, wat er niet bij verteld wordt. Elke mascara, elk blikje frisdrank, alles wat Enzo in zijn pan legt of wat Joy (Beautynezz) op haar gezicht smeert, is reclame. Het is de vraag of kijkers dat inzien. Zelfs als ze het al begrijpen, dan nog werkt het. Wat jouw YouTubeheld in zijn of haar mond stopt, koopt, in de lucht houdt, in haar kamer heeft staan of aantrekt, dat wil jij toch ook?
Welk zelfstandig naamwoord kun je van ‘construeren’ afleiden?
- voorproduceren:
- voyeuristisch:
Van welk zelfstandig naamwoord is ‘voyeuristisch’ afgeleid?
- Wat schuift dat?:
- figureren:
Welk zelfstandig naamwoord kun je van ‘figureren’ afleiden?
- scouten:
2 Gebruik de woorden uit de vorige opdracht in een zin waaruit de betekenis duidelijk blijkt.
3 Wat is het verschil tussen een vlogger en een youtuber?
4 Waarom is het belangrijk kritisch naar de filmpjes van vloggers of youtubers te kijken?
C Kijk naar de reportage. Beantwoord de vragen.
1 Wat zijn ‘social influencers’? Leg uit.
2 Hoe gebruiken bedrijven of merken social influencers om gratis reclame te maken?
3 Voor welke producten maken social influencers reclame?
4 Welke kanalen gebruiken social influencers?
5 Waarom is reclame via social influencers voor sommige bedrijven interessanter dan ‘gewone’ reclame?
6 Wat vind jij zelf van social influencers? Volg jij zelf zulke kanalen? Laat je je door hen beïnvloeden om bepaalde producten te kopen? Waarom (niet)?
D Kies zelf een filmpje v an een youtuber of vlogger dat je interessant vindt.
1 Wat toont het filmpje?
2 Bevat het filmpje reclame? Op welke manier?
3 Is de spreker goed verstaanbaar? Welke taal gebruikt de youtuber of vlogger?
4 Waarom vind je dit soort filmpjes interessant?
5 Plaats een link naar het filmpje op je blog. Verwerk het antwoord op de bovenstaande vragen tot een doorlopende tekst.
LEZEN, LUISTEREN
Je kunt de soorten argumenten in een tekst herkennen.
Je kunt zelf argumenteren.
A Bekijk de tekst.
1 Lees de titel en de tussentitels.
2 Bekijk de afbeelding.
3 Uit hoeveel delen bestaat de tekst?
4 Wat is de inleiding? Hoe zie je dit?
5 Bekijk het slot van de tekst. Wat valt je op?
6 Wat is het tekstdoel? Deze tekst wil:
je over iets informeren
je van iets overtuigen
je ontspannen
je gevoelens opwekken
een mening weergeven
B W at is het onderwerp van de tekst?
C Lees de tekst.
Europa wil het gebruik van plastic aan banden leggen.
Supermarkten zoeken hoe ze het met minder kunnen doen en ook de consument beseft stilaan dat al die wegwerpbekertjes en voedselverpakkingen nefast zijn. ‘Het besef is er. Nu nog het gebruik doen dalen.’
Een zeepaardje met in zijn staart een wattenstaafje. Het is een trieste illustratie van hoe er in onze zeeën stilaan meer plastic dan vis zit. Als we niets doen, zal dat tegen 2050 daadwerkelijk het geval zijn, waarschuwden de VN enkele maanden geleden nog. De term ‘plasticsoep’ is intussen gemeengoed1 geworden.
Europa wil het tij doen keren. De Commissie heeft nu een aantal voorstellen op tafel gelegd om de afvalberg te doen krimpen. Tegen 2030 wil ze dat alle plastic verpakkingen die nieuw op de markt komen recycleerbaar zijn. De helft van de 26 miljoen ton plasticafval moet tegen dezelfde tijd gerecycleerd worden. Ook wegwerpproducten zoals rietjes of bekers wil Europa aan banden leggen.
Verder moet onderzocht worden of een taks op plastic soelaas biedt2 en in welke mate microplastics – stukjes die kleiner dan 5 mm zijn en onder meer in cosmetica zitten – strenger gereguleerd moeten worden.
Helemaal toevallig is de Europese charge niet. Het merendeel van het Europese plasticafval ging de voorbije jaren naar China. Onlangs liet de Volksrepubliek weten dat het niet langer de dumpplek van de EU wil zijn.
‘Er is een kentering3 gaande’, zegt Jeroen Dagevos van de Nederlandse Plastic Soup Foundation, een van de belangrijkste organisaties in de strijd tegen plasticvervuiling. ‘Ook het grote publiek beseft stilaan dat het zo niet meer verder kan. Helaas zien we dat nog niet in de grafieken. Het gebruik blijft stijgen.’
Daar is een goeie reden voor: plastic is erg goedkoop en je kunt er zowat alles mee maken. ‘In die zin is het een fantastisch materiaal en het blijft eeuwig bestaan. Het probleem is dat we het op dit moment niet zo goed gerecycleerd krijgen als bijvoorbeeld papier of glas. Je zou de verpakkingen uit de voedingsindustrie zodanig moeten kunnen recupereren dat je ze kunt hergebruiken als verpakkingsmateriaal, niet als tweederangs stoeltjes of bankjes. Maar dat is lastig. Dat betekent dat je heel gericht moet recycleren’, zegt Dagevos.
Vooral in de voedingsindustrie piekt het gebruik van plastic, ondanks alle initiatieven. ‘Inmiddels heb je wel van die winkels waar ze het zonder verpakkingen doen, maar dat is nog altijd erg kleinschalig’, meent Dagevos. ‘Bovendien mislukken die ook vaak. Het zijn de grote ketens die je moet meekrijgen.’
De grote supermarkten proberen wel, merkt Dagevos op. In Nederland bijvoorbeeld recycleert Aldi zelf zijn petflessen. In Groot-Brittannië belooft de keten Iceland om binnen vijf jaar geen enkel huishoudelijk product nog in plastic te verpakken. In ons land haalde Delhaize bioproducten uit het plastic en spaart daarmee 13 ton afval per jaar uit.
Willen we de plasticsoep beteugelen, dan moet ook de consument mee. Her en der duiken initiatieven op om de consumptie van plastic naar beneden te halen. Zo circuleren er uitdagingen op Facebook die mensen moeten aansporen om een tijdje plasticvrij te leven. Na Dagen Zonder Vlees of Tournée Minérale krijgt ook de Australische actie Plastic Free July hier en daar ingang.
1 gemeengoed: algemeen verspreid denkbeeld
2 soelaas bieden: helpen, een oplossing zijn
3 kentering: verandering
Statiegeld
Toch is dat niet voldoende, meent de Plastic Soup Foundation. Het is niet omdat mensen zich bewust zijn van het probleem, dat ze hun koopgedrag aanpassen. ‘Een financiële prikkel kan helpen’, denkt Dagevos. ‘Zeker in Nederland merk je dat zoiets werkt. In de stations krijg je nu 30 cent korting als je je eigen koffiemok meeneemt. Vroeger gaven winkels de plastic tas gratis weg, nu moet je daar 20 à 30 cent voor betalen. Sindsdien zien we dat er 70 procent minder tasjes worden verkocht.’
In Vlaanderen wil de minister van Leefmilieu graag statiegeld op blikjes en petflessen invoeren. Een analyse van de Openbare Vlaamse Afvalmaatschappij (OVAM) toonde aan dat zo'n heffing tot een daling van het zwerfvuil met 40 procent kan leiden. Dik tegen de zin van de verpakkingsindustrie, die nu zelf een alternatief plan heeft uitgewerkt. De Vlaamse regering moet hierover de knoop doorhakken. ‘In Nederland hebben we al statiegeld op grote petflessen’, legt Dagevos uit. ‘Dat systeem werkt erg goed.’
Naar: De Morgen
D Leg de vetgedrukte woorden uit de tekst in je eigen woorden uit.
- het tij keren:
- reguleren:
- charge:
- beteugelen:
Gebruik de woorden in een zin waaruit de betekenis duidelijk blijkt.
E Beantwoord de vr agen.
1 Wat is ‘Plastic Free July’? Is er een gelijkaardig initiatief bij ons?
2 De tekst vermeldt: ‘In Vlaanderen wil de minister van Leefmilieu graag statiegeld invoeren op blikjes en petflessen.’ Is er sinds de publicatie van de tekst iets veranderd? Wat?
3 Wat doe je zelf al om minder plastic te gebruiken?
4 Welke maatregelen om het plasticgebruik te doen dalen, vind je in de tekst? Markeer.
5 In de tekst zijn drie argumenten onderstreept. Zet ze op de juiste plaats in de tabel.
Soort argument Voorbeeld uit de tekst
Voorbeelden
Vergelijking met een gelijkaardige situatie
Oorzaak en gevolg
Cijfers, statistieken, wetenschappelijk onderzoek
Persoonlijk gevoel
6 Bekijk de tabel hierboven opnieuw. Bedenk zelf argumenten tegen plasticgebruik voor de soor ten argumenten waarvan geen voorbeeld in de tekst staat. Vul de tabel verder aan.
7 Wat denk je zelf over een beperking of een verbod op plastic? Is dat haalbaar/wenselijk? Leg uit.
A Welke voorbeelden v an kritiek zijn constructief ? Kruis aan.
Constructief betekent opbouwend. Je geeft aan wat verkeerd is en hoe je het kunt aanpassen.
Er is een rekenfout in je berekening geslopen. Kijk eens in de vijfde bewerking.
Het is altijd hetzelfde met jouw tekeningen.
In je tweede pagina staan drie werkwoordsfouten. Neem je de spellingregels opnieuw door?
Je kende de volgorde van je presentatie niet uit het hoofd. Oefen thuis voldoende totdat je de struc tuur van je presentatie vlot kent.
Je neemt onze afspraken nooit serieus.
Je bent een sloddervos!
B Bekijk het filmpje.
Beantwoord de vr agen.
1 Waarom is het belangrijk dat je kritiek in constructieve feedback kunt ombuigen?
2 Welke drie manieren zijn er om met kritiek om te gaan? Leg elke manier in je eigen woorden uit. Vul de tabel aan.
Manier Uitleg
3 Wat is de beste manier om met kritiek om te gaan?
C Lees de tips over hoe je moet omgaan met kritiek.
soms ook niet. Maar hoe ga je op een goede manier met kritiek om?
1 LUISTER ACTIEF
Wie kritiek ontvangt, is gebaat bij actief luisteren. Dat houdt in dat je verbaal én non-verbaal laat zien dat je aandacht hebt voor wat je gesprekspartner te zeggen heeft.
Voorbeelden:
- knikken, hummen - aantekeningen maken - open houding (oogcontact, dezelfde houding als je gesprekspartner aannemen)
2 VRAAG OM TOELICHTING
Is je niet helemaal duidelijk wat de ander bedoelt, vraag dan om een toelichting. Probeer de kritiek te begrijpen. Vraag door naar wat de ander precies bedoelt. Check of je de boodschap goed hebt begrepen door te luisteren, samen te vatten en door te vragen.
Voorbeeld: ‘Je zegt dat het je stoorde dat ik te laat was. Wanneer was dat precies? Wat hadden we afgesproken?’
3 TOON WAARDERING
Een gouden regel is de ander te bedanken voor zijn informatie. Dat voelt misschien wat vreemd, maar als je kritiek ziet als een kans in plaats van als een bedreiging, is het zo gek nog niet. De ander geeft je immers informatie waarmee jij je voordeel kunt doen.
Voorbeeld:
‘Ik was me er niet van bewust dat mijn gedrag dit effect had. Ik stel het op prijs dat je me dit vertelt.’
4 WIK EN WEEG
Degene die kritiek ontvangt, beoordeelt zelf wat hij met de feedback gaat doen. Vind je de kanttekeningen terecht of onterecht? Herken je wat de ander zegt? Kun je er iets mee? Wíl je iets aan je gedrag veranderen?
Schiet in geen geval in de verdediging. Ga eerder op zoek naar alternatieven of achterliggende redenen.
Voorbeeld:
Niet: ‘Ja maar, ik heb je al drie keer verteld waarom ik te laat was.’
Maar: ‘Je zegt dat je door mijn gedrag het gevoel hebt dat ik je niet serieus neem.
Hoe kan ik je laten merken dat ik je wel serieus neem?’
Wanneer je kritiek ontvangt die echt niet terecht is, probeer dan te achterhalen waarom je de kritiek krijgt. Heb je iets niet genoeg uitgelegd of beargumenteerd? Werd je verkeerd begrepen? Als je dat weet, kun je meer uitleg geven.
Voorbeelden:
‘Misschien heb ik me niet goed uitgedrukt. Kun je me vertellen wat je niet goed vindt?’
‘Wat ik eigenlijk bedoelde, is …’
‘Ik denk dat ik dat nog wat meer moet uitleggen.’
5 DOE IETS MET DE KRITIEK
Laat de feedbackgever weten wat je met zijn commentaar doet. Als je besluit er niets mee te doen, zeg je het ook.
Voorbeelden:
‘Ik heb gehoord wat je zei, maar ik ben het niet met je eens. De reden is ...’ ‘Ik heb gehoord wat je zei en ik ben het met je eens. Volgende keer maken we vooraf afspraken over de taakverdeling.’
Naar : www.leren.nl
D Lees de volgend e situaties.
Hoe kun je op een goede manier reageren?
1 Tijdens de voorbereiding van een groepswerk merkt een klasgenoot op dat je jouw deel van de taken nog niet gemaakt hebt. Dat klopt, je bent het vergeten.
2 In het jeugdhuis organiseren jullie een fuif. De afspraak is dat jij de bestelling van de drank plaatst. De drankenleverancier is echter met vakantie en komt overmorgen terug.
Je k rijgt kritiek omdat je de bestelling nog niet geregeld hebt.
3 Je k wam te laat op je vakantiejob door vertraging van de trein.
Je werkgever heeft daar begrip voor, maar wil wel graag dat je hem telefonisch verwittigt.
Dat heb je niet gedaan.
Je baas maakt daarover een opmerking.
E Kreeg je zelf al eens onterecht kritiek? Hoe ging je daarmee om?
LUISTEREN, SPREKEN
Je kunt een overtuigend filmpje maken.
Oriënteren
Kijk naar het filmpje. Beantwoord de vragen.
1 Wat is De Warmste Week?
2 Welke actie voor het goede doel organiseert de klas?
3 Voor welk goed doel deden ze dat? Wat doet deze organisatie?
4 Waarom kiest de klas net voor dit goede doel?
Voorbereiden
1 Kies zelf een goed doel waarvoor je een actie wilt opzetten.
a Welk goed doel kies je? Wat doet de organisatie die je gekozen hebt?
b Waarom kies je net dit doel? Motiveer je keuze met verschillende soorten argumenten.
c Hoe voel je je persoonlijk bij dit doel betrokken?
d Welke actie ga je voor het goede doel op touw zetten?
2 Maak een spreekschema.
Als je hulp bij het filmen nodig hebt, spreek dan goed af met de persoon die jou zal helpen.
Kies alvast met welk programma of met welke app je achteraf het filmpje wilt afwerken.
Kijk na hoe het programma of de app werkt.
Uitvoeren
1 Bereid je spreekopdracht voor.
2 Spreek het filmpje in.
1 Controleer je eigen filmpje met de checklist en doe aanpassingen waar nodig.
Checklist
Inhoud
1 Ik legde uit welk goed doel ik gekozen heb en wat de organisatie doet.
2 Ik legde uit waarom ik dit doel gekozen heb en hoe ik me bij dit doel betrokken voel.
3 Ik legde uit welke actie ik voor het goede doel op touw wil zetten.
Taal
4 Ik sprak standaardtaal.
5 Ik had een goede articulatie.
6 Ik had een gevarieerde intonatie.
7 Ik had een passend spreektempo.
8 Ik sprak spontaan en lees niet af.
2 Plaats het filmpje op je blog.
3 Geef een passende reactie op het filmpje van twee andere leerlingen. Benoem twee positieve kenmerken en geef één constructieve tip.
GENIETEN VAN TAAL
Je kunt van een fragment uit een jeugdboek genieten.
Je kunt je in de personages uit een verhalende tekst inleven.
Je kunt woorden vanuit de context verklaren.
Je kunt informatie uit een kijkfragment halen.
Je kunt je mening bij een tekst geven.
BIOGRAFIE
Chinouk Thijssen
Geboortejaar 1983
Geboorteland Nederland
Beroep jeugdauteur
Genre k inderboeken, jeugdthrillers, youngadultthrillers
Meer info w ww.chinoukthijssen.com
A Bekijk de boektr ailer.
Beantwoord de vragen.
1 Wat is een promoreis?
2 Waarom zouden de influencers willen vluchten?
3 Welk soort verhaal is dit?
4 Hoe maken ze dit in deze trailer duidelijk?
B Lees de tekst.
Afstand: 15 meter
Ik bekijk de opname op mijn telefoon terwijl ik terugloop naar de woonkamer en op de bank ga zitten. Liz heeft me gelukkig net niet gezien toen ze naar het toilet liep. Ze was in ieder geval snel weer weg.
Sterre ziet er op het beeld zo bang uit dat ik eigenlijk alleen maar moet lachen om hoe makkelijk het is. Een rood opnamelichtje in de bosjes is al genoeg om die meisjes op stang te jagen.
De camera en het statief heb ik eerder op de avond al weggehaald. Stel dat ze buiten echt verder zouden gaan zoeken …
Nee, daar zijn ze veel te schijterig voor.
Ik verlaat de app waarin ik alles en iedereen in de gaten kan houden en leun achterover in de hoek van de bank.
Domme influencers bang maken – check.
Dit gaat een leuke week worden.
Sterre
Aantal abonnees 19 403
‘Ik ga editen,’ zeg ik als ik mijn buikje vol heb gegeten. Ik sta op van tafel en schuif de stoel aan. Met mijn tas om mijn schouder loop ik naar de slaapkamer en ik ga op bed zitten met mijn laptop op mijn schoot.
Wanneer ik klaar ben, plan ik de video alvast in en ga ik op een tweede tabblad naar de reacties op mijn vorige vlog.
Leuke video, Sterre. Ga zo door! Xxx
Like als je ook naar Turkije wilt. :p
Ziet er weer super uit.
Ik like elk bericht met een hartje en scrol verder. Tegelijkertijd leun ik met mijn rug tegen de stenen muur van de bedstee, laat mijn hoofd even naar achteren zakken en doe mijn ogen dicht. Als ik ze weer open, kijk ik naar het scherm en controleer op het eerste tabblad hoever het uploaden is. Nog zeven minuten. Ik ga weer naar de reacties op de vorige vlog. Mijn ogen glijden langzaam omhoog, naar de rand boven het scherm.
Waarom brandt er een wit lampje naast mijn webcam?
Ik klik de internetbrowser weg en zoek op mijn bureaublad en in verschillende applicatiemappen, maar kan niks vinden. Als ik weer naar de lens kijk, is het witte lampje uit.
Vreemd.
Ik bekijk nog een paar reacties en beantwoord ze. Tot ik de laatste twee zie.
Superleuk gedaan. Je hebt het vast heel leuk. Ik snapte alleen dat stukje met die oude man op 07.57 niet.
Ja, dat vond ik ook zo vaag. Wie is die vent? Lijkt net per ongeluk of zo.
Huh, waar hebben ze het over? Welke oude man?
Ik scrol naar boven, naar de video, en verschuif het balkje dat de voortgang van het aantal minuten aangeeft naar 07.50. Dan druk ik op de playknop.
Eerst zie ik shots van het zwembad en dan gaat het beeld opeens over op een lege kamer met alleen een bureau erin, waarop een oud uitziende computer met een klein scherm staat. Buiten beeld klapt een deur dicht en ik knijp mijn ogen een beetje samen.
Een man gaat aan het bureau zitten en begint iets te typen op het toetsenbord.
Wanneer hij stopt en even voor zich uit kijkt, zie ik wie het is, en ik krijg kippenvel over mijn hele lichaam.
Sterre
Aantal abonnees 21 263
Emre is weg, dus hij kan hier niet op een paar meter afstand achter een boom staan. Maar er staat wel iemand. Met een camera in de hand.
Ik staar naar het rode lichtje en krijg een waas voor mijn ogen. Snel kom ik in beweging om ernaartoe te rennen, maar ik struikel, en wanneer ik weer opsta, is hij al weg.
Wie het ook was.
Met gebalde handen blaas ik uit en stamp op het verdorde gras. Ik wil weg. Ik wil gewoon naar huis.
Uit: Chinouk Thijssen, Je hebt één nieuwe volger
C W at betekenen de vetgedrukte woorden in de tekst?
Lees de zin waarin het woord voorkomt opnieuw.
Verklaar het woord vanuit de context of zoek de betekenis op.
1 op stang jagen:
2 statief:
3 editen:
4 waas:
5 gebald:
D Beantwoord de vr agen.
1 Waar zijn de vier influencers op reis?
2 Welke vreemde dingen gebeuren er op de laptop van Sterre?
3 Wie zou de man op het einde van het filmpje kunnen zijn?
4 Hoe zou je het karakter van de voyeur beschrijven?
Markeer de passende woorden uit deze woordenwolk met geel en leg uit waarom je er zo over denkt.
5 Hoe zou je Sterres houding beschrijven?
Markeer de passende woorden uit bovenstaande woordenwolk met blauw en leg uit waarom je er zo over denkt.
6 Hoe komt het volgens jou dat het aantal volgers omhoog gaat?
7 Wat zou je doen als iemand met jouw beeldmateriaal geprutst had?
Hoe zou je hem/haar willen betrappen?
8 Zou je dit boek willen lezen? Waarom wel/niet? enthousiast
Op kun je verder oefenen.
Je kent de betekenis van de woorden uit deze uitdaging. Je kunt deze woorden in de juiste context gebruiken.
Je kunt nieuwe zinnen maken met de woorden uit deze uitdaging.
A Kies het juiste woord en vul de zinnen aan. Let op: soms moet je het woord een beetje aanpassen.
Kies uit: artistiek – charge – expliciet – gebald – geconstrueerd – scouten – voorgeprogrammeerd
1 Vele clubs voetbaltalent al onder de twaalf jaar.
2 Is elke scène in Million Dollar Island volledig ?
3 Hij stond met vuisten tegenover zijn tegenstander.
4 Van jongs af aan was het duidelijk dat de kunstenaar talent had.
B Geef een s ynoniem voor het onderstreepte gedeelte.
1 Deze modelboot heeft mijn vader helemaal zelf gebouwd
2 Als je camera op een uitschuifbaar voetstuk staat, dan kun je stabiele beelden maken.
3 Als je graag door een sleutelgat kijkt, dan bespioneer je stiekem.
4 De overheid heeft maatregelen genomen om de inflatie in bedwang te houden
Deze modelboot heeft mijn vader helemaal zelf
Als je camera op een staat, dan kun je stabiele beelden maken.
Als je graag door een sleutelgat kijkt, dan stel je je ________________________ op.
De overheid heeft maatregelen genomen om de inflatie te ______________________.
C Duid de juiste betekenis v an het vetgedrukte woord aan.
1 Ik moet mijn vlog enkel nog editen.
downloaden
filmen
klaarmaken voor publicatie
2 Sommige mensen krijgen in geval van stress wel eens een waas voor de ogen.
ziekte
soort dunne mist
pijnscheut
D Vul de zinnen logisch aan met een woord uit de woordenlijst. Je krijgt de eerste letter.
1 Bij een d denk je algauw aan een oma die helemaal niet met technologie is opgegroeid.
2 Als je elke dag je haar wast, dan moet je regelmatig een grote f shampoo kopen.
3 De politie voerde een c tegen de opstandige betogers uit.
4 Tijdens het overleg stelde ze zich c op. Ze gaf opbouwende kritiek.
5 Dit is een a vaas uit de negentiende eeuw. Hij is zeker niet nep!
E Maak een vlotte zin w aaruit de betekenis van het woord duidelijk blijkt. Let op hoofdletters en leestekens.
1 expliciet:
2 figureren:
3 inmiddels:
4 reguleren:
DILEMMA
Je kunt je eigen mening over een aantal uitspraken geven. Je kunt reageren op de mening van je klasgenoten.
VOOR
Oriënteren
Bekijk deze afbeeldingen.
op jezelf wonen klinkt heel stoer en volwassen
tot je die sukkel bent die boven de ramen open liet staan tijdens een plensbui
1 Welk thema kun je in deze afbeeldingen ontdekken?
2 Welke uitspraak vind je (niet) grappig? Waarom?
Voorbereiden
A Lees deze getuigenissen.
3 Met welke quote/afbeelding ben je het eens? Leg uit. 1
Ik zou heel graag het huis uitgaan. Dan kan ik elke dag lekker doen wat ik zelf wil. Heerlijk, toch?
Kate-Lynn, 20 jaar
Yannis, 19 jaar 3 4 2
Binnenkort ga ik met een aantal leeftijdsgenoten in één huis wonen. Woningdelen heet dat. We delen de badkamer, woonkamer en keuken, maar daarnaast hebben we elk onze eigen kamer. Ik wou heel graag in de stad blijven wonen omdat alles dichtbij is. Op die manier is het leven in een stad als Antwerpen ook betaalbaar. We delen de huur en de kosten voor internet, water, verwarming en elektriciteit. Ik besef dat ik minder privacy zal hebben. Dat vind ik niet zo erg, want ik ben een sociaal beestje.
Adil, 19 jaar
Ik blijf nog even in ‘Hotel Mama’ hangen. De band met mijn ouders en jongere broers is goed. Er is altijd iemand om mee te praten. Het grootste voordeel? Ik kan een mooie som geld opzij zetten om te sparen voor later. Op die manier help ik mijn ouders ook financieel. Ik vind het niet erg om thuis een handje toe te steken door boodschappen te doen of in de tuin te werken.
Niran, 22 jaar
Als je op een bepaalde leeftijd nog thuis woont, dan kan het echt niet dat je ouders je nog regels opleggen.
Alleen gaan wonen?
Ik denk er niet aan!
Dan zou ik me ’s avonds wel heel erg eenzaam voelen.
Sophia, 17 jaar
Ik kan niet wachten om het huis uit te gaan. Momenteel is dit geen optie. Ik verdien niet genoeg om de huidige huurprijzen te betalen. Ook de inflatie1 zorgt ervoor dat ik noodgedwongen thuis moet blijven wonen. Dat is echt balen!
1 inflatie: een algemene prijsstijging van goederen en diensten, waardoor je na verloop van tijd minder kan kopen met dezelfde hoeveelheid geld.
B Beantwoord de vr agen.
1 Welke vormen van wonen komen in de getuigenissen aan bod?
Iljana, 18 jaar
2 Markeer alle voordelen van thuis blijven wonen met groen.
3 Markeer alle nadelen van thuis blijven wonen met roze.
4 Markeer alle voordelen van samenwonen met geel.
5 Markeer alle nadelen van samenwonen met blauw.
6 Markeer alle voordelen van alleen gaan wonen met oranje.
7 Markeer alle nadelen van alleen gaan wonen met paars.
Uitvoeren
Jouw mening telt!
Luister naar de instructies van je leraar.
Leg duidelijk uit waarom je het wel/niet met de uitspraken van je klasgenoten eens bent.
TIPS
1 Spreek standaardtaal.
2 Laat de anderen uitspreken. Praat niet door elkaar.
3 Verwoord je mening op een duidelijke manier.
4 Vertel enkel wat nodig is.
5 Respecteer elkaars mening.
6 Neem ac tief aan het gesprek deel: reageer op wat je klasgenoten zeggen.
1 Lees de eerste getuigenis opnieuw.
Wat zou je nu anders doen als je alleen woont?
2 Lees de tweede getuigenis opnieuw.
Waarom zouden jongens langer thuis blijven wonen dan meisjes?
3 Lees de derde getuigenis opnieuw.
- Welke andere voordelen zouden er aan woningdelen verbonden zijn?
- Welke andere nadelen kun je nog opsommen?
4 Lees de vierde getuigenis opnieuw.
Vind jij het kunnen dat je ouders je regels opleggen op het moment dat jij nog thuis woont?
Waarom wel/ niet?
Welke afspraken zou je met je ouders kunnen maken?
5 Lees de vijfde getuigenis opnieuw.
Hoe kun je voorkomen dat je je eenzaam voelt als je alleen gaat wonen?
6 Wat verkies jij: nog even thuis blijven wonen of je eigen stek zoeken? Waarom?
Reflecteren
1 Evalueer jezelf.
Markeer het passende antwoord.
Evaluatie
1 Ik sprak standaardtaal. onvoldoendevoldoendegoedheel goed
2 Ik liet de anderen uitspreken. onvoldoendevoldoendegoedheel goed
3 Ik kon mijn mening goed verwoorden.onvoldoendevoldoendegoedheel goed
4 Ik vertelde enkel wat nodig is.onvoldoendevoldoendegoedheel goed
5 Ik respecteerde de mening van anderen. onvoldoendevoldoendegoedheel goed
6 Ik kon vlot reageren op de mening van de anderen. onvoldoendevoldoendegoedheel goed
7 Ik kwam in het gesprek evenveel aan bod als de anderen. onvoldoendevoldoendegoedheel goed
2 Wat vond je moeilijk bij dit kringgesprek?
3 Hoe kun je het de volgende keer (nog) beter aanpakken?
4 Wat heb je uit het gesprek met klasgenoten geleerd?
Op het einde van je schoolloopbaan maak je een onderzoeksverslag. Van jouw kennis, stage en opzoekingswerk breng je gestructureerd verslag uit. Op het einde van deze uitdaging ben jij in staat om een degelijk onderzoek uit te voeren en er een stevig rapport over te schrijven.
• Wat zijn de voor- en nadelen van professioneel samenwerken met personen met wie je een privérelatie hebt?
• Hoe start je een onderzoek?
• Welke informatie heb je nodig?
• Hoe houd je overzicht?
• Hoe werk je met meerderen aan één onderzoek?
• Hoe mail je om informatie?
• Deskundige meervoudspellers
• Hoe zoek je informatie op het internet?
• Hoe maak je een onderzoeksverslag op?
• Je verwerkt bronnenmateriaal op een persoonlijke manier.
sneeuw in september
Overprikkeling of stilte?
De zoektocht naar mentaal evenwicht
LEZEN, SPREKEN
Je kunt je in een situatie inleven.
Je kunt jezelf en je eigen situatie met de hoofdpersonages vergelijken.
Je kunt voor- en nadelen noemen van een samenwerking met personen met wie je een privérelatie hebt.
Je kunt de figuurlijke taal verklaren.
A Lees de tekst.
De glimmende zwarte schoenen waarmee hij op de trouwdag van zijn nicht twee joekels van blaren had gekweekt, vlogen nijdig onder de kast. Hij gooide zijn jasje over de stoel en wrikte zijn das los. Daarna liet hij zich languit in de fauteuil vallen.
Het was voorbij.
Eindelijk.
Bjarne had tal van redenen om zijn geluk van de daken te schreeuwen. Na zes jaar braafjes knikken en alles slikken, mocht hij er binnenkort de brui aan geven. Een totaal nieuwe wereld opende weldra zijn deuren.
Toch voelde zijn maag alsof hij een handgranaat had ingeslikt. Na de presentatie van hun eindwerk had Tine hem geen blik meer gegund. Met opeengeperste lippen en een blik die weinig goeds voorspelde, was ze als een snelwandelaarster naar het fietsenhok gestapt.
‘Hey, gaan we dit niet vieren?’ riep hij haar nog na.
Ze hield halt en draaide zich naar hem om.
‘Nee, Bjarne. Nu ga ik wat bekomen. Vind je het goed?’
Ze klonk niet kwaad, maar haar kalme toon en de koude, doordringende blik in haar ogen hadden hem in enkele seconden voor het blok gezet.
Vooral Tine had tijdens de verdediging van hun project het woord gevoerd. Ze had zich in heel wat bochten moeten wringen om de externe juryleden te overtuigen.
Haar natuurlijke charmes hadden haar ook deze keer geen windeieren gelegd, want niet alleen het eindproduct was belangrijk, maar ook de weg ernaartoe zou flink wat punten opleveren.
Precies daar knelde het schoentje.
‘Tine …’ Hij slikte toen hij zag dat haar onderlip trilde en ze moeite had om niet in huilen uit te barsten. Maandenlang had hij een oogje op dit meisje gehad en toen de Swa van technologische activiteiten hen samen in een geïntegreerde proef had geduwd, had hij zijn leraar van dankbaarheid bijna op de mond gekust.
Na een week waren ze een stel.
‘Ik weet het niet meer, Bjarne.’
Het zwarte pakje stond haar bijzonder goed en Bjarne kon zijn ogen ook deze keer niet van haar afhouden. Haar lange slanke benen kwamen in de zwarte panty bijzonder goed tot hun recht. Stiekem had hij gehoopt dat hun relatie na de examens in een verder stadium zou geraken. Maar de manier waarop ze nu voor hem stond, voorspelde weinig goeds.
‘Hoezo?’ Zijn stem trilde.
Ze diepte een zakdoekje uit haar jas en snoot haar neus.
Hij wist verduiveld goed wat ze bedoelde.
‘We zijn geslaagd, Tine!’ probeerde hij het tij te keren.
Ze zag eruit alsof ze de laatste nachten nauwelijks had geslapen.
‘Oké, ik had wat beter mijn best moeten doen …’
Hij klonk als een verwende kleuter die met een spontane bekentenis zijn straf probeerde te omzeilen. Toch wist hij goed wat er op haar lever lag.
Het had eindeloos lang geduurd voor hij uit de startblokken was geraakt. Alleen zou hij de eindmeet nooit hebben gehaald. Geen enkele deadline had hij gerespecteerd.
Het verplichte interview met een professional had hij pas vorige week kunnen afnemen omdat hij telkens vergat een afspraak te maken. De stage was in mineur geëindigd omdat hij geen kritiek had kunnen verdragen en zijn deel van de informatiebundel was met een fijn fileermesje, letter voor letter van het internet geschraapt waardoor hij halverwege terug naar af moest. Het had er vingerdik op gelegen dat het geleverde werk niet van hem was.
Maar Tine had hem telkens weer op de been geholpen. Behalve haar deel had ze ook een behoorlijk deel van zijn werk voor haar rekening genomen. En net toen het einde eindelijk in zicht kwam, had het noodlot opnieuw toegeslagen. Een drietal weken voor hij zijn deel moest indienen, was zijn laptop gecrasht. Een of ander virus …
‘Je hebt toch back-ups?’ had Tine met opgetrokken wenkbrauwen gevraagd.
Met open mond had hij haar blik beantwoord.
‘Ben jij dan zo stom?’ De Swa had zijn verontwaardiging niet onder stoelen of banken gestopt. Hoewel hun mentor zichzelf gewoonlijk vrij goed in de hand had, had hij hier alle registers opengetrokken om hem de huid vol te schelden.
‘Je bent ook voor háár verantwoordelijk, jongen!’ had hij geschreeuwd.
Die laatste week hadden ze elke avond en het hele weekend met z’n tweeën gewerkt om alles opnieuw in elkaar te boksen. Nu stond hij hier als een volgesnoten zakdoek.
‘Ik ga niet mee, Bjarne,’ zei Tine droogjes. ‘Ik ga naar huis.’
‘Sorry.’ Ineens besefte hij de ernst van de zaak. Hij stapte op haar af en wilde haar omhelzen, maar toen ze instinctief een stap achteruit zette, hield hij zijn pas in.
‘Ik weet niet of ik met jou verder kan.’
Hij slikte.
‘Tine, wat zeg je nu? Het is toch maar school?’
Ze schudde het hoofd.
‘Ik probeer hier aan mijn toekomst te werken, Bjarne. Op jou heb ik duidelijk niet kunnen rekenen. Als je je hiervoor al niet inzet, hoe zou je je dan op andere vlakken wél inzetten? Ik wil niet verder met een jongen die zo onverantwoordelijk is.’
Bjarne schrok en voelde zijn hart in overdrive gaan. Hij zag Tines mond open en dicht gaan, maar wat ze allemaal zei, drong nauwelijks tot hem door. Zette ze een punt achter hun relatie? Had hij zijn verkering met het mooiste meisje van de klas verkwanseld door zijn stomme nonchalance? Had Aäron gelijk gehad toen hij zei dat hij – Kwakkel – zo’n meisje niet verdiende? Hij had er zijn beste vriend bijna een dreun voor verkocht.
Een ijskoude vinger liep langs zijn ruggengraat. Hij voelde het koude zweet uitbreken. Het ergste vond hij haar ogen. Die keken niet beschuldigend of boos, maar gekwetst. Ongenadig sneden ze zijn ziel in reepjes.
‘Zeg zoiets niet, Tine. Geef me de kans om …’
Ze schudde haar hoofd en richtte haar blik op de grond.
‘Ik dacht echt dat je anders was, Bjarne. Je hebt geen poot voor ons project verzet. Zelfs je uitleg voor de jury, bij de PowerPoint, zat vol aarzelingen.’
Het klopte. Halverwege zijn gestuntel had Tine charmant de aandacht van de jury naar zich toe getrokken. Haar enthousiasme had hen gered.
In zijn ooghoeken zag hij de Swa. Eventjes leek het alsof hij naar hen toe zou komen, maar wellicht snapte hij wat er aan de hand was. Tactvol stapte hij op een ander groepje leerlingen af.
‘We hadden het toch fijn?’ Het zinnetje gleed zacht en wat schaapachtig uit zijn mond. Onwillekeurig dacht hij aan de vele toffe momenten die ze op die korte tijd hadden beleefd. Hij was trots geweest met haar aan zijn zijde. Het besef dat dit aan een paardenhaartje bengelde, deed hem huiveren.
Tegen alle verwachtingen in liep ze op hem af en gaf hem een knuffel en een zoen. ‘Dag Bjarne.’ Haar stem brak.
Hij wilde iets zeggen, maar de woorden bleven in zijn keel steken. Met lede ogen keek hij toe hoe zijn vriendin in het fietsenhok verdween.
Tien seconden later zag hij haar de straat op fietsen.
Hij voelde hoe zijn ogen vochtig werden.
Haar zoen gloeide als een brandmerk op zijn wang.
B Verv ang het vetgedrukte deel door een gekleurd woord/woorden uit de tekst.
1 ‘Je hebt toch kopieën van de bestanden?’ had Tine met opgetrokken wenkbrauwen gevraagd.
‘Je hebt toch ?’ had Tine met opgetrokken wenkbrauwen gevraagd.
2 Was hij zijn verkering met het mooiste meisje van de klas door zijn eigen schuld kwijtgeraakt
door zijn stomme nalatigheid?
Had hij zijn verkering met het mooiste meisje van de klas door zijn stomme ?
3 De stage was met een dieptepunt geëindigd omdat hij geen kritiek had kunnen verdragen.
De stage was geëindigd omdat hij geen kritiek had kunnen verdragen.
4 Haar ogen sneden zijn ziel ruw, hard in reepjes.
Haar ogen sneden zijn ziel in reepjes.
5 Hij klonk als een verwende kleuter die met een spontane bekentenis zijn straf probeerde te ontwijken.
Hij klonk als een verwende kleuter die met een spontane bekentenis zijn straf probeerde te
6 De glimmende zwarte schoenen waarmee hij op de trouwdag van zijn nicht twee grote exemplaren van blaren had gekweekt, vlogen nijdig onder de kast.
De glimmende zwarte schoenen waarmee hij op de trouwdag van zijn nicht twee van blaren had gekweekt, vlogen nijdig onder de kast.
7 Hoewel hun begeleider zichzelf gewoonlijk vrij goed in de hand had, had hij hier alle registers opengetrokken om hem de huid vol te schelden.
Hoewel hun zichzelf gewoonlijk vrij goed in de hand had, had hij hier alle registers opengetrokken om hem de huid vol te schelden.
C Verklaar de figuurlijke taal.
1 Zoek de betekenis in een (digitaal) woordenboek op.
- Haar natuurlijke charmes hadden haar ook deze keer geen windeieren gelegd.
- Haar k alme toon en de koude, doordringende blik in haar ogen hadden hem in enkele seconden voor het blok gezet.
- … zijn deel van de informatiebundel was met een fijn fileermesje, letter voor letter van het internet geschraapt waardoor hij halverwege terug naar af moest.
- Het zinnetje gleed zacht en wat schaapachtig uit zijn mond.
2 Leg met je eigen woorden uit.
- … zijn deel van de informatiebundel was met een fijn fileermesje, letter voor letter van het internet geschraapt …
- Hoewel hun mentor zichzelf gewoonlijk vrij goed in de hand had, had hij hier alle registers opengetrokken om hem de huid vol te schelden.
- Hoewel hun mentor zichzelf gewoonlijk vrij goed in de hand had, had hij hier alle registers opengetrokken om hem de huid vol te schelden.
- Je hebt geen poot voor ons project verzet.
3 Combineer de zin met de passende uitleg.
A Nu stond hij hier als een volgesnoten zakdoek. 1 zo goed als zeker afgelopen zijn
B Een ijskoude vinger liep langs zijn ruggengraat. 2 bang worden
C Hij voelde het koude zweet uitbreken. 3 heel boos zijn
D Ongenadig sneden haar ogen zijn ziel in reepjes. 4 niet meer weten wat te doen om de situatie te verbeteren
E Het besef dat hun relatie aan een paardenhaartje bengelde, deed hem huiveren. 5 een sterke indruk nalaten
F Haar zoen gloeide als een brandmerk op zijn wang. 6 heel sterk zijn
7 een slecht gevoel bezorgen
8 het koud k rijgen
9 aanvoelen dat er iets mis is
4 Markeer in opdracht 1, 2 of 3 één voorbeeld van figuurlijke taal dat jij leuk vindt. Gebruik die figuurlijke taal in een zelf gevonden situatie.
D Beantwoord de vr agen.
1 Verklaar de titel ‘Het is voorbij …’.
2 Met wie zou je liefst een onderzoeksverslag maken? Met Bjarne of Tine? Verklaar je antwoord.
3 In wie herken je jezelf het best? Waarom?
4 Bjarne had zijn leraar, de Swa, van dankbaarheid bijna op de mond gekust. Waarom?
5 Wat zijn de voor- en nadelen van het samenwerken voor een onderzoeksverslag met je beste vriend(in) of liefje?
6 Waarom valt er voor Tine niets te vieren?
Je kunt het doel van je onderzoeksverslag bepalen.
Je kunt de geschiktste manier kiezen om een mindmap en/of logboek aan te maken.
Je kunt overzicht in je werk houden.
A Lees de tekst.
Amadeo, Jeremy en Emma zaten in het zesde jaar onderhoud auto. Het onderwerp van hun onderzoeksverslag was: ‘revisie motor’. Van hun werk maakten ze een schriftelijk verslag. Op het einde van het schooljaar moesten ze het werk aan een jury voorstellen. Het opstarten van deze onderzoeksopdracht vonden ze heel moeilijk.
Ze stelden zichzelf een aantal vragen en probeerden een antwoord te formuleren.
1 Wat is het doel van ons onderzoeksverslag? Het doel is een verbrandingsmotor te kunnen reviseren en daarnaast de eigenschappen van verschillende types hybride en elektrische voertuigen te bespreken.
2 Hoe moeten we dat doel bereiken?
We moeten het motorblok van een diesel- of een benzineauto reviseren. Dat betekent dat we de motoronderdelen uit elkaar moeten halen en schoonmaken door alle vet en olie te verwijderen. We moeten controleren welke onderdelen niet meer werken en die onderdelen herstellen of vervangen.
3 Wat moeten we kennen en kunnen?
We moeten de technische gegevens en de mechanische werking van de gekozen verbrandingsmotor beschrijven.
De werking van de verschillende motoronderdelen, het smeer-, koel- en brandstofsysteem moeten we beheersen
We moeten elektrische metingen kunnen uitvoeren.
Ons werk en het nodige gereedschap moeten we volledig beschrijven en van elke stap foto’s toevoegen.
Daar naast moeten we de eigenschappen van verschillende soorten wagens (hybride, half hybride, plug-inhybride, elektrisch met en zonder range extender*) bespreken en er telkens een afbeelding bij voegen.
4 Wie heeft expertise?
Amadeo is geobsedeerd door elektrische motoren. Emma is enorm geïnteresseerd in motoronderdelen. Ze ziet als geen ander wat eraan scheelt. Jeremy is ons leesbeest en vindt razendsnel info op het internet en in boeken. Aan onze stagementor-praktijkleraar en onze stagebegeleider-garagehouder kunnen we vragen stellen als we met iets echt geen raad weten. Garagehouders die jaren ervaring hebben, kunnen ons advies geven bij het oplossen van typische problemen of het vinden van wisselstukken. We contacteren enkele garagehouders via e-mail. Daarna contacteren we de personen die ons aan onderdelen kunnen helpen.
5 Waar vinden we info en materiaal?
Infor matie en materiaal vinden we in onze cursussen, op school, op onze stageplaats, bij de gecontacteerde garagehouders en handelaars in auto-onderdelen en op het internet.
6 Welke informatie en welk materiaal hebben we nodig?
Alle technische gegevens over de verbrandingsmotor die we zullen demonteren Eenmaal we weten welke motoronderdelen niet werken, sommen we de onderdelen en het nodige werkmateriaal op. We vergelijken de prijslijsten van de aan te kopen onderdelen.
7 Wanneer moet alles in orde zijn?
Naast de deadlines die de school ons oplegt, leggen we onszelf een aantal deadlines op. We onderzoeken eerst welke defecten er aan de motor zijn en contacteren zo snel mogelijk de personen die ons advies kunnen geven en aan onderdelen kunnen helpen.
8 Hoeveel mag alles maximaal kosten?
Alle materiaal om het werk uit te voeren, kunnen we op de stageplaats gebruiken. We zullen onderhandelen om eventuele wisselstukken gratis of zo goedkoop mogelijk te krijgen. De kosten zullen we eerlijk verdelen. Grote bedragen kunnen we niet uitgeven, want ons budget is beperkt. We zullen te weten komen wat een realistische prijs is, als we het motorblok op defecten onderzocht hebben en gevonden hebben waar we zo voordelig mogelijk wisselstukken kunnen halen. We zullen ook rekening moeten houden met bijkomende kosten, zoals aankoop of huur van noodzakelijk materiaal.
*range extender: kleine verbrandingsmotor die de batterij weer oplaadt (= vergelijkbaar met een generator). De bestuurder heeft hierdoor geen laadstress.
Om deze plannen te structureren, maakten ze een mindmap. Daarvoor gebruikten ze een gratis app. In de mindmap zetten ze hun vragen en antwoorden in enkele kernwoorden. De mindmap kunnen ze makkelijk met elkaar delen.
Doorheen het schooljaar groeide hun mindmap aan. Telkens wanneer Amadeo, Jeremy of Emma een nieuw antwoord of info hadden, vulden ze de mindmap aan. Zo was iedereen meteen op de hoogte als iets veranderde. Daarnaast hielden ze ook een logboek bij. Het logboek zetten ze op OneDrive.
Jeremy Bernard, Amadeo López, Emma Claes (klas 6OA)
Onderwerp: revisie motor
DatumUurWat?
16-09-202414.00-15.50doorlezen - draaiboek afspraken jaarwerk - motormechanische beschrijving Revisie
Beelden /
+ Overzichtelijke documenten op Smartschool - Zelf extra boeken/artikels vinden
Doelstelling Basisplan van aanpak uitwerken (tegen 26-09-2024)
…
DatumUurWat?
Waar? Wie?
SmartschoolAmadeo/ Jeremy/ Emma
Waar? Wie?
28-09-202413.00-19.00 motor demonteren garage Jeremy thuis Amadeo/ Jeremy Beelden - Motor: voor demontage
- Motor: gedemonteerd: … + Samenwerking (Jeremy/Amadeo) - Hoe beginnen???
Doelstelling Demontage (ordelijk en doordacht)
DatumUurWat?
Waar? Wie?
08-12-20248.30-12.00 stage: ... garage MottrieEmma
…
DatumUurWat?
Waar? Wie?
03-03-202513.30-13.50 uploaden - deel 4 Smeersysteem - deel 5 Koelsysteem school Amadeo
DatumUurWat?
Waar? Wie?
09-05-2025 18.30 mail bedanken stageplaats - verzonden mails (Emma) - map: kopie mails (OneDrive) (te vermelden als bijlage!) Emma Amadeo/ Jeremy/ Emma
…
Zo kon iedereen telkens de laatst bijgewerkte versie aanvullen. In het logboek noteerden ze dagelijks kort welke taken ze op hun stageplaats uitvoerden.
Ze plaatsten er foto’s van hun werk bij.
Verder noteerden ze welke artikels, boeken en sites ze gebruikten als achtergrondinfo om hun werk te doen. Van alle materiaal noteerden ze nauwgezet alle bronnen.
Ze hadden dus een schooljaar bomvol werk!
B Zoek de betekenis v an de gemarkeerde woorden op.
- beheersen:
- geobsedeerd:
- stagementor:
- demonteren:
- mindmap:
C Beantwoord de vr agen.
1 Waarover gaat de tekst?
2 Wat zetten ze in hun mindmap?
3 Welk programma gebruikten ze daarvoor? Waarom?
4 Wat zetten ze in hun logboek?
5 Welk programma gebruikten ze daarvoor? Waarom?
6 Bekijk vraag 8 in de tekst. Waarop hebben ze nog geen concreet antwoord?
A W at is het onderwerp van jouw onderzoeksverslag?
B Stel jezelf vragen over deze opdracht en formuleer concrete antwoorden. Zet dit daarna op je blog met als titel:
Vragen en antwoorden over het onderzoeksverslag van (naam en k las)
over (onder werp van het onderzoeksverslag)
C Maa k een min dmap.
Een mindmap helpt je om je denkproces en werk te ordenen.
Zo krijg je structuur in je werk.
1 Kies een programma. Als je met anderen samenwerkt, spreek dan af welk programma jullie zullen gebruiken.
2 Noteer in de mindmap de vragen en de antwoorden die je al hebt.
3 Laat je mindmap doorheen het schooljaar met extra gegevens groeien.
D Maak een logboek.
Naast de mindmap leg je ook een logboek aan, zodat je de evolutie v an je werk tegenover leraars en juryleden kunt aantonen.
1 Kies een programma. Als je met anderen samenwerkt, spreek dan af welk programma jullie zullen gebruiken.
2 In het logboek noteer je na elk werkmoment allerlei gegevens om je onderzoek te realiseren. Gebruik hiervoor een tekstverwerkingsprogramma.
Vermeld:
- de datum;
- de duur van het werk;
- wat je deed;
- je naam, als je met meerderen aan een onderzoek werkt;
- van wie je welke nuttige info kreeg;
- op welke site, in welk boek of tijdschrift je nuttige informatie vond, telkens met de auteur, jaar van publicatie, uitgever, paginanummers, aantal pagina’s … erbij;
- wat goed/minder/niet gaat en waarom;
- waar je je zelf goed/minder/niet goed bij voelt en waarom;
- welke doelstelling je voor het volgende werkmoment hebt.
Voeg foto’s van goede kwaliteit bij om te tonen hoe je werk vordert.
Je kunt gericht informatie zoeken en correct opvragen. Je kunt doelgericht informatie selecteren.
Bekijk de mail en voer de opdrachten uit.
- Beleefde aanspreking - Geen komma na de aanspreking
Inleiding: jezelf voorstellen + reden van je e-mail
Midden: wat je wilt bereiken
Aan Onderwerp
dietiste@lievesnoeckx.be
Informatie dieet voor bejaarden met diabetes
Beste mevrouw Snoecks
Ik zit in het zesde jaar Restaurant en keuken in KNMC Groenendaal in Merksem. Voor mijn onderzoeksverslag moet ik een project in verband met aangepaste maaltijden voor bejaarden in goede bannen lijden.
Momenteel zoek ik nog informatie over een gepast diëet voor bejaarde diabetici Ik schrijf u omdat u diëtiste bent en deskundige op het vlak van diabetes. Zou het mogelijk zijn om me informatie over aangepaste voeding voor dergelijke personen toe te sturen?
Ik ben uiteraard bereidt u voor de verzendkosten te vergoeden. Of is het moeglijk dat ik bij u langskom om info?
Correct e-mailadres
Duidelijk onderwerp
Witruimte tussen de alinea’s
Slot: afsluiter + dankwoord
Hopelijk is het voor u haalbaar om me wat advies te geven. Alvast bedankt.
Met vriendelijke groeten
Ramses Bryon
leerling Restaurant en keuken
KNMC Groenendaal
Stella Marisstraat 2 2170 Merksem
Verzend
1 Wat betekent ‘diabetici’?
2 Zoek op het internet waarvoor de afkorting KNMC staat.
3 Staan er woorden in die jij zou afkorten?
Beleefde groet, geen komma erna
Volledige naam en contactgegevens
5 Hoe komt het dat in de tekst enkele woorden blauw of rood aangeduid zijn?
6 Bestudeer deze aanduidingen in de mail.
- Waarom staan ze er?
- Wat moet Ramses ermee doen?
Aanduiding
Waarom?
Wat te doen?
Aanduiding
Waarom?
Wat te doen?
Aanduiding
Waarom?
Wat te doen?
Aanduiding
Waarom?
Wat te doen?
7 Is R amses’ mail nu volledig foutloos? Ja/Nee. Markeer eventuele fouten in Ramses’ mail. Verklaar je antwoord.
Niet alleen bij werkwoorden, afleidingen van werkwoorden en woorden met dezelfde klank moet je oppassen met de spellingcorrector.
Ook bij meervouden moet je extra opletten.
A Geef het meervoud v an de woorden tussen haakjes.
1 De (blad) hangen nog aan de (boom) en het is al november!
2 Tijdens graafwerken zijn er in Ieper onlangs weer (bom) uit de Eerste Wereldoorlog gevonden.
3 Er liggen (varkenspoot) en (-oor) in de grote (pot) te sudderen.
4 De (dief) braken die avond in verschillende (huis) in.
5 De (lam) huppelen vrolijk tussen de (rund) en (kalf) in de weide.
6 Die twee (dame) runnen verschillende (café) .
7 De nieuwe (pony) kwamen in de (paardenstal) terecht.
8 Hoeveel (staal) bloed werden genomen?
9 Hoeveel (blad) straf schreef jij al?
10 Met de (feestdag) worden veel (cadeau) uitgedeeld.
11 De (leerling) leverden hun (analyse) van de (stage) in.
12 Heb jij al (idee) voor de volgende (presentatie) ?
13 Ik moet nog (kopie) maken voor de (jurylid) die mijn onderzoeksverslag zullen beoordelen.
14 De huid van deze vrouw is niet verzorgd. Ze heeft veel verstopte (porie)
15 De twee (jockey) strijden om de eerste plaats.
16 (Cavia) vind ik schattiger dan (rat) omdat ze geen vieze k ale staart hebben.
B Schrijf voor jouw onder zoeksverslag een passende e-mail naar een deskundige. Gebruik daarvoor de info uit les 3.1. Raadpleeg de fiche ‘schrijven’ uit het vademecum.
C Controleer je e-mail met de checklist en pas w aar nodig aan.
Checklist
FORMELE TAAL
Inhoud
Vorm
1 Je gebruikte een correct e-mailadres. 11 Je gebruikte een nieuwe regel na de aanspreking.
2 Je koos een passend onder werp. 12 Je zette hoofdletters aan het begin van een zin, bij namen, merken …
3 Je schreef een passende aanspreking. 13 Je vormde goede, korte zinnen (met een onder werp en een persoonsvorm).
4 Je gebruikte alinea's: 14 Je zette een leesteken na elke zin.
- jezelf voorstellen 15 Je zette geen spatie voor een leesteken, wel erna.
- uitleg waarom je mailt 16 Je zette één spatie tussen de woorden. - een afsluiter en dankwoord 17 Je liet na elke alinea witruimte.
5 Je schreef enkel wat noodzakelijk was. 18 Je zette geen volledige woorden met hoofdletters of leestekens na elkaar (duidt op schreeuwen).
6 Je gebruikte geen emoji’s/emoticons. 19 Je gebruikte de beleefdheidsvorm ‘u’ en ‘uw’.
7 Je gebruikte geen afkortingen die enkel intern gekend zijn. 20 Je controleerde met de spelling- en grammaticacontrole.
8 Je schreef een passende groet. 21 Je controleerde op spelfouten die niet door de spellingcontrole aangeduid zijn.
9 Je zette je volledige naam en contactgegevens onder de e-mail.
10 Je gebruikte een beleefde toon.
D Stuur de e-mail ter controle naar je ler aar.
A Bekijk de afbeelding v an een zoekresultaat op Google. Welke drie onderdelen vind je terug?
Verhoogd cholesterol bij kinderen
15 jan 2023 - Een hoog LDL-cholesterol in je bloed is niet goed voor je gezondheid. Je hoeft geen streng dieet te houden om je cholesterol omlaag te krijgen of te houden ...
2 3
B Bekijk de titels en de omschrijvingen. Beantwoord daarna de vragen.
De aantasting van de aardappel door zilverschurft ( ... door JC Mooi •1968 • Geciteerd door 19 — In 1903 werd melding gemaakt van het voorkomen van zilverschurft in Ierland ... Het is dan ook in verband met de bestrijding van zilverschurft
Erkende gewasbeschermingsmiddelen voor aardappelen ...
Bayer Crop Science - NL - Gewasbeschermingsmiddelen Professionele nematicide voor gewasbescherming. Bekijk de producten van Bayer Bayer Crop Science biedt Nederlandse telers het grootste aanbod gewasbeschermingsmiddelen. Positief gewaseffect. Land- en tuinbouwgewassen. Professionele bescherming. C 2 3
24 mrt 2023 — Aardappelpootgoed (ontsmetting): ontsmetting van Aardappelpootgoed na de oogst bv. tegen zilverschurft (niet bestemd voor consumptie). De lijst van erkende ...
Gesponsord
Je bent voor je onderzoeksverslag op zoek naar info om zilverschurft op vroege aardappelen te voorkomen of te bestrijden.
1 Welke titel geeft de meeste informatie? A - B - C
2 Analyseer elke omschrijving. Denk aan taal, spelling, datum, betrouwbare herkomst …
Een omschrijving analyseren is de afzonderlijke delen van de omschrijving onderzoeken.
3 Welke omschrijving geeft de beste informatie? A - B - C
C Bekijk de webadressen. Beantwoord daarna de vr agen.
a https://www.diabetes.be/product/voedingsaanbevelingen-bij-ouderen-met-diabetes
b https://www.woorden.org/woord/org
c https://www.studocu.com › Arteveldehogeschool › Dieetleer
d w ww.well2day.be/.../meerdere-keren-deed-ik-een-poging-om-af-te-vallen-ik-wil-een-... e ladio. be/wp-content/uploads/.../voedingsaanbeveling-bij-ouderen-met-diabetes.pdf
1 Wat betekent de ‘s’ in https?
2 Wanneer is het noodzakelijk om te werken op een website die met https begint?
3 Vul de tabel aan. is een afkorting van …
1 .be
2 .org
3 .com
4 .nl
4 Wat is in deze webadressen gemarkeerd?
https://www.diabetes.be/product/voedingsaanbevelingen-bij-ouderen-met-diabetes https://www.studocu.com › Arteveldehogeschool › Dieetleer
5 Wat betekent ‘pdf’ in dit webadres? https://www.windesheim.nl/~/media/files/.../111003_valpreventieprintversietotaal.pdf
6 Noteer de letters van de minst betrouwbare sites. Verklaar telkens waarom ze waarschijnlijk minder betrouwbaar zijn.
D Bekijk de optie ‘Tools’ bij een zoekopdracht in Google.
1 Beschrijf wat je ermee kunt doen.
Elke taal
Elke periode
Alle resultaten
Geavanceerd zoeken
2 Zul jij dit gebruiken? Waarom wel/niet?
E G ebruik het ezelsbruggetje ‘KODAK’ om je zoekresultaten kritisch te beoordelen.
1 Lees de tekst.
Als je informatie over een onderwerp op het internet vindt, kun je die info volgens het K principe (kwaliteit, oorsprong, doel, actualiteit en kwantiteit) beoordelen.
KWALITEIT
De kwaliteit van je zoekresultaten beoordeel je door te controleren of de website er professioneel uitziet. Je gaat ook na of er geen spelfouten te bespeuren zijn en of de zinsbouw en de woordkeuze correct zijn. Als een site een duidelijke zoekindex bevat, dan weet je dat over de inhoud en structuur nagedacht is. Sites met veel reclame willen vooral producten verkopen in plaats van kwaliteitsvolle, correcte informatie te bieden. Op een site under construction vind je uiteraard onvoldoende kwaliteitsvolle info.
OORSPRONG
ACTUALITEIT
K O D A K
Als de site door een deskundige (organisatie) geschreven of gemaakt is of als je de maker/ schrijver van de site kunt contacteren, dan is de inhoud meer te vertrouwen.
DOEL
Vraag je altijd af waarom de website gemaakt is. Om te informeren, vragen te stellen, te verkopen of reclame te maken? Informerende sites zijn betrouwbaarder dan andere.
Is de info recent geschreven of bijgewerkt? Informatie die jaren oud is, is vaak minder betrouwbaar of gewoonweg verouderd en achterhaald.
KWANTITEIT
Controleer of je identieke informatie op meerdere sites, in boeken of artikels vindt. Bekijk ook of er links naar andere websites of verwijzingen naar andere literatuur of bronnen zijn en of er voldoende info gegeven is. Hoe meer identieke informatie je vindt, hoe betrouwbaarder die is.
Met het KODAK-principe heb je dus altijd een simpele houvast om allerhande informatie te beoordelen.
Een site under contruction is nog niet afgewerkt. Hij is in voorbereiding.
2 Zoek zelf drie sites en beoordeel ze volgens het KODAK-principe. Gebruik het blad dat je van je leraar krijgt.
SCHRIJVEN
Je kunt een kwaliteitsvol onderzoeksverslag afleveren. Je kunt met databescherming rekening houden.
A Bekijk het filmpje.
1 Waarover gaat het?
2 Uit welke onderdelen bestaat een onderzoeksverslag?
a b c d e f g h i
B Bekijk het filmpje opnieuw en vul de gegevens hieronder aan.
1 Dit is de kaft van een onderzoeksverslag.
Uitvoering kaft-achtergrondkleur
In het midden - de - in een
Onderzoeksverslag Veilig speelgoed voor peuters
Bovenaan- contactgegevens van de
Onder de titel - het - in een lettertype
Onderaan rechtsgegevens
Tussen de kaft en de titelpagina komt een .
2 De titelpagina is pagina
De begint vanaf hier te lopen. Het staat op deze pagina niet vermeld.
3 Het woord vooraf staat op pagina .
Titel
Alinea 1
In deze bundel vindt u het onderzoeksverslag van Alejandro Sangez. Dit verslag is nodig om het studiegetuigschrift Haarzorg aan het Agnetencollege in Peer te behalen. Het onderwerp is: tijdelijke en vluchtige haarkleuringen.
Alinea 2
Alinea 3
Alinea 4
In deze bundel wil ik aantonen dat ik een goede kennis van de verschillende soorten producten heb. Ik kan de voor- en de nadelen aantonen, de prijs-kwaliteitsverhouding beoordelen en zelfstandig bepalen welk product in welke situatie het best geschikt is.
Dit project zou ik nooit tot een goed einde gebracht hebben zonder hulp. Daarom wil ik mijn stagebegeleidster, mevrouw Cneudt, en het kappersteam van Kings en Queens bedanken voor het overbrengen van hun vakkennis en hun praktische tips. Meneer Decleer, onze leraar Nederlands, wil ik bedanken voor de hulp bij het samenstellen van de bundel. Tot slot wil ik mijn moeder en mijn vriend bedanken, die mij voortdurend steunden en motiveerden.
Bij het samenstellen van deze bundel gebruikte ik de volgende computerprogramma’s: Word, Excel, PowerPoint, Paint, Publisher en Print 3D.
a In alinea 1 staat
b In alinea 2 staat
c In alinea 3 staat .
d In alinea 4 staan
e Het ‘Woord vooraf’ schrijf je pas uit als
4 De inhoudsopgave staat op pagina . De inhoudsopgave kun je gemakkelijk met je opmaken. Zo voorkom je ook fouten in de nummering van titels en pagina's en problemen met de lay-out van de inhoudsopgave.
Merk op: de titels ‘Woord vooraf’, ‘Inhoud’, ‘Inleiding’, ‘Besluit’, ‘Bronnenlijst’ en ‘Bijlagen’
.
Enkel de titels en tussentitels van het eigenlijke onderzoeksverslag zijn
5 De
Titel
Alinea 1
Mijn onderzoeksverslag gaat over suikervrij gebak. Ik koos dit onderwerp omdat er meer en meer mensen suikerziekte hebben. Toch wil ik dat ze van een heerlijk stukje taart of een koekje kunnen blijven genieten.
Alinea 2
Alinea 3
Als praktijkopdracht maak ik een suikervrije variant van drie klassiekers: slagroomtaart, brownies en zandkoekjes. Ik zal aantonen dat suikervrij gebak er net zo goed kan uitzien en even goed kan smaken als de gesuikerde varianten. Per soort gebak maak ik een kostprijsberekening en een vergelijking tussen de ongesuikerde en gesuikerde versie.
Voor het vak Nederlands maak ik een verslag. In dat verslag beschrijf ik het verloop van de stage en geef ik een korte toelichting waarom het voor de banketbakker belangrijk is om suikervrij of -arm te bakken. Het verslag is met kleurrijke foto’s geïllustreerd. Het bevat ook een bedankingsmail voor mijn stagebegeleider. Voor het vak Frans werk ik één recept in het Frans uit. Ook dat recept is met aantrekkelijke foto’s geïllustreerd.
Wie mijn gebak ziet en proeft, is ongetwijfeld geïnteresseerd in hoe ik het gemaakt heb. In dit project leer je hoe je suikervrij gebak lekker op smaak brengt. Je ontdekt ook het prijsverschil tussen dit ongesuikerd gebak en de gesuikerde varianten.
a In alinea 1 staat
b In alinea 2 staat .
c In alinea 3 staat .
6 Het eigenlijke onderzoeksrapport staat op
Op elke pagina is het vermeld.
a Bij de opmaak houd je rekening met de .
b Elk (vak)onderdeel krijgt een duidelijke en begint op een nieuwe pagina.
Binnen elk onderdeel kun je nog tussentitels zetten.
Alle titels zijn automatisch aan de gekoppeld.
Ze geven de duidelijk weer.
c In je werk houd je rekening met de AVG ( ).
Zorg dat je met de volgende voorwaarden rekening houdt!
- Vermeld in je onderzoeksverslag enkel de gegevens die echt noodzakelijk zijn.
- De gebruikte gegevens moeten correct zijn en blijven.
- Bewaar de gegevens niet langer dan de periode die je nodig hebt om je onderzoeksverslag af te werken. Zo kunnen ze niet verkeerd terechtkomen.
- Als je gegevens van iemand anders gebruikt, moet je kunnen aantonen dat je aan al deze regels voldoet.
- Als je persoonsgegevens, tekst- of beeldmateriaal van iemand anders gebruikt, vraag je toestemming aan die persoon. Deze gegevens gebruik je enkel voor je onderzoeksverslag. Je verspreidt ze op geen enkele andere manier.
7 Het besluit staat op
Het staat op deze pagina niet vermeld.
Titel
Alinea 1
Tijdens dit project leerde ik heel wat bij over isolatiemateriaal en technieken om muren te isoleren. Dat gebeurde zowel door de praktijkervaring op verschillende bouwwerven als door het opzoekingswerk dat ik voor dit project moest doen.
Ik leerde voor- en nadelen van de verschillende methodes kennen. Dat zal in het echte werkleven zeker nuttig zijn.
Alinea 2
Door dit onderzoek ontdekte ik van mezelf dat ik tot een goede leer- en werkhouding in staat ben, als de inhoud me interesseert. Ik heb geleerd dat de bouw absoluut mijn ding is, ook al is het zwaar werk. Soms was het moeilijk om gestructureerde verslagen over de stage te maken of om verzorgde e-mails naar stagebegeleiders of firma’s te schrijven.
a In alinea 1 staat
b In alinea 2 staat .
8 De bronnenlijst staat op
Het
staat op deze pagina niet vermeld.
Je ordent de lijst per .
Je citeert de bronnen volgens de APA-methode. Met dat systeem in je tekstverwerkingsprogramma kun je alle bronnen op een correcte manier vermelden.
9 De bijlagen starten op
Het
staat op deze pagina('s) niet vermeld.
Je de bijlagen: bijlage 1, bijlage 2 …
Je kunt bronnenmateriaal op een persoonlijke manier verwerken.
Oriënteren
1 Waarover gaat je onderzoeksverslag?
2 Welke onderwerpen wil je in je onderzoeksverslag bespreken?
3 Kies een onderwerp waarover je informatie wilt zoeken.
Voorbereiden
1 Zoek een drietal bronteksten die met je onderwerp te maken hebben. Dat kan info zijn die je via e-mail kreeg, in boeken en artikels of op het internet vond. Zorg dat je de gebruikte bronnen goed bewaart.
2 Noteer op een apart blad het onderwerp van de teksten. Je noteert dus in één of enkele kernwoorden waarover de tekst gaat.
3 Markeer de hoofdgedachte(n) in elke tekst.
Gebruik de fiches ‘lezen’ en ‘schematiseren’.
4 Noteer de hoofdgedachte(n) van elke tekst.
Gebruik de fiches ‘lezen’ en ‘schematiseren’.
Je schrijft in één of enkele zinnen met je eigen woorden wat elke tekst over het onderwerp vertelt.
5 Noteer met je eigen woorden welke info je uit de teksten belangrijk vindt om in je verslag te verwerken.
6 Maak zelf een nieuwe tekst, waarin je alle nuttige informatie verwerkt, zonder zaken letterlijk over te nemen.
Gebruik daarvoor de fiche ‘schrijven’.
7 Zorg voor de nodige structuur:
a Noteer in een inleiding waarover je tekst zal gaan.
b Noteer alle nuttige informatie.
Denk na over de structuur die je zult gebruiken: opsommend, chronologisch, oorzaak-gevolg, probleemoplossend, vergelijkend.
c Noteer tot slot waarom de informatie voor jouw eindrapport zinvol is.
8 Zorg voor gevarieerd woordgebruik. Dat leest prettiger.
Uitvoeren
1 Typ de tekst over.
2 Noteer de bronvermelding op de correcte manier onder je tekst.
NA
Reflecteren
1 Controleer je tekst met de checklist.
2 Laat je tekst door een klasgenoot nalezen.
3 Pas de tekst waar nodig aan.
Zet hem daarna op je blog met als titel:
‘ Verwerking informatie over ’
GENIETEN VAN TAAL
Je kunt van een fragment uit een jeugdboek genieten.
Je kunt je in de personages uit een verhalende tekst inleven.
Je kunt informatie uit de tekst halen.
Je kunt je mening respectvol geven.
BIOGRAFIE
Kathelijn Vervarcke
Geboortedatum 05-07-1976
Beroep leerkracht Nederlands op een middelbare school in Oostende, auteur en toneelregisseur
Bekend van prijzen Prijs Cultuurraad Oostende
Andere boeken Venus Frigida, De Samouraimoord, Peter Kollwitz, Käthe Kollwitz, Zwerfsteen, Tot de zon aan de horizon vriest, Net niet kinderen, De tekenaar van het verzet
Meer weten https://nl.wikipedia.org/wiki/Kathelijn_Vervarcke
A Bekijk de cover en lees de kaart.
Mijn dochter stuurt je deze boodschap die ze aan mij gedicteerd heeft.
Lieve Jutta, mijn hartsvriendin, met wie ik samen het overwoekerde pad van een leven met reuma betrad.
Toen ik te horen kreeg dat de medische wetenschap me alleen nog verdovende middelen kon bieden, voelde dat op die warme nazomerdag aan als een onverwachte sneeuwbui in september.
Ik zag alleen de donkere rand van het woud terwijl jij tussen de bomen het glinsterende blauw van een stroompje met een reddingssloep erop zag. Ik hoop dat je het op een dag in je hart vindt om me mijn keuze te vergeven. Je nachtvlinder, Maud.
Uit: Kathelijn Vervarcke, Sneeuw in september
B Beantwoord de vr agen.
1 Wie is de zender?
2 Wie is de ontvanger?
3 Wat hebben zender en ontvanger met elkaar gemeen?
4 Waarin verschillen zender en ontvanger van elkaar?
5 Wat betekent de zin:
‘Ik hoop dat je het op een dag in je hart vindt om me mijn keuze te vergeven’?
6 Leg de titel van het boek uit.
7 Zou je het boek willen lezen? Waarom wel/niet?
C Lees het fr agment.
Enkele dagen na mijn avontuur met Tibo in het bos van Beernem stuurde Maud me per sms het voor haar verlossende nieuws:
Maud: Geslaagd voor het euthanasie-examen.
Ogenblikkelijk golfde de boosheid weer door mijn binnenste, van mijn vingertoppen tot aan mijn tenen. Wat me bijzonder griefde, was dat ze deze sms op Allerheiligen verstuurd had.
Ik vuurde terug:
Jutta: Verwacht geen proficiat van mij.
Maud belde me op. Ik twijfelde even of ik zou opnemen, maar deed het dan toch maar.
‘Ik kan toch niet blij zijn dat je nu mag sterven?’
‘Dat weet ik’, klonk ze zwak. ‘En het spijt me dat ik het niet kan laten om de zwarte humor boven te halen.’
‘Dat hoeft niet…’ Ik forceerde mezelf om begripvol te klinken. ‘Ik weet dat het jou helpt om te lachen met je ellende.’
‘Dat is lief van je, Jutta, dat je mij nog probeert te verdragen …’
‘Hoelang moet ik je nog verdragen?’
‘Nog tien weken. Ik weet het al van vorige week maar ik vond de moed niet om het te laten weten. We hebben de datum vastgeprikt.’
‘Wat? Dus jij weet precies wanneer je zult sterven?’
‘Ja, op 6 januari om 10 uur ’s morgens.’
‘Dat kan ik niet bevatten.’
‘Dat zegt mijn opa ook, exact met dezelfde woorden. Maar ja, door zijn alzheimer weet hij nauwelijks welke dag het is.’
‘Maar je opa is in de negentig. Hij had een rijkgevuld leven, natuurlijk kan hij het niet bevatten…’
‘We hebben een kalender gekocht voor hem. Om de dagen tot mijn dood af te tellen.’
‘Kan hij door zijn ziekte van Alzheimer niet meer onthouden wat jullie vertellen?’
‘Precies. We werken dus met tekens. Nog zeventig spuitjes te gaan.’
‘Nog zeventig spuitjes?’
‘Ja, die heb ik enkele dagen geleden op zijn kalender getekend, tot de dag dat ik mijn finale injectie zal krijgen.’
‘En wat zegt hij daarop?’
‘Altijd hetzelfde: “Benieuwd wie er eerder een plaatsje in de hemel zal vrijhouden, jij of ik.”’
‘Waarom wacht je dan niet tot hij in de hemel is? Moet je arme opa op zijn oude dag nog meemaken dat hij zijn kleinkind verliest? Laat hem toch voorgaan…’
‘Ik zou niet liever willen, Jutta, maar ik ben opgebrand. Ik kan niet meer. En bovendien hoop ik dat er geen hiernamaals is.’
‘Waarom niet?’
‘Dat is pas een gruwelijke gedachte, dat ik nog zou moeten verder leven.’
‘Maar als er leven na de dood is, dan zul je wel geen gewrichtspijn hebben. Alleen de ziel leeft verder…’
‘Nog erger!’
‘Waarom? Dan ben je verlost van je pijn en kun je gewoon jezelf zijn, in een geestelijke materie.’
‘Ik ben gediagnosticeerd met een zelfdestructieve persoonlijkheid.’
‘Maar je zei zelf dat het maar de mening is van één psychiater en dat de andere dokters die diagnose verwierpen. Geloof je dat nu zelf?’
‘Wat ben ik nog als ik geen lichaam meer heb om te haten?’
Er viel een lange stilte tussen ons. Het was waar, buiten vechten tegen haar ontstekingen en gewrichtspijnen had ze de laatste jaren niets anders meer gedaan.
Nu zag ik het ook: haar ziekte had haar volledig opgeslorpt.
‘Hoe reageren je ouders?’
‘Brutus* blijft elke dag een beetje langer weg op zijn wandelingen met Freddy en Johnny, maar als hij thuiskomt zijn de honden nog lastiger dan tevoren.’
‘Dieren zijn als magneten, ze nemen de gevoelens van hun baasje over.’
‘Dat is het niet. In plaats van te wandelen, gooit hij zich neer op het bankje aan de kerk. Daar staart hij voor zich uit tot het tijd is om naar zijn werk te vertrekken. Hij denkt dat ik dat niet weet, maar ik heb hem vanaf de tweede verdieping met mijn telescoop beloerd. Hij kan ook niet verdragen dat er iemand naast hem komt zitten. Als hij gezelschap krijgt, steekt hij zich weg in de openbare latrines aan de zijkant van de kerk. Daar heb ik vanuit mijn kamer een mooi zicht op.’
Ik slaagde er bijna niet in om de krop in mijn keel door te slikken. ‘En je mama?’
‘Mama helpt me met de voorbereidingen voor de uitvaart.’
*Brutus: Mauds papa is gynaecoloog. Tijdens een bevalling riep een vrouw ‘Brutus’ naar hem. Sindsdien noemen Maud en Jutta hem zo.
‘Is dat niet raar voor haar?’
‘Niet vreemder dan je kind gedurende tien jaar volledig te zien aftakelen, zegt ze. En niet absurder dan vast te stellen dat de hele medische wetenschap machteloos staat tegenover mijn lijden.’
‘Wat doen jullie dan zo allemaal?’
‘Na het overleg met de fotograaf hebben we een cameraman vastgelegd, om te filmen.’
‘Wat? Je gaat je dood toch niet laten…’
‘Het moment zelf niet, nee, maar voor mijn doodsbed werken we met een fotograaf, dat is nogal statisch, voor de uitvaart leek het beter om met een filmopname te werken.
Een huwelijk wordt toch ook gefotografeerd en gefilmd?’
‘Als je het zo ziet…’
‘Er moet nog vanalles gebeuren. We moeten de uitnodigingen voor de uitvaart nog versturen, een traiteur bestellen, een zaal huren…’
‘Ik zal na je dood voor je ouders zorgen.’
‘Dat raakt me, je bent echt wel mijn beste vriendin…’
‘Ik hou erg veel van je.’ Ik bleef maar vechten, al was het nu tegen beter weten in.
‘Maar mijn ouders zouden het veel fijner vinden mocht je goed voor jezelf zorgen.’
‘Ik doe er alles aan om te bewijzen dat die vervloekte reumatoloog ongelijk heeft.’
‘Ik geloof dat je daarin zult slagen.’
‘Hoe kun je dat geloven? Als je zelf…’
‘Jij bent altijd de sterkere van ons twee geweest.’
‘Vind je het echt niet erg dat ik met Tibo op stap ga?’
‘Ik ben echt blij voor jullie. Ik denk dat hij beter bij jou past dan bij mij.’
Ik kon mezelf niets meer voorliegen. De datum van de euthanasie lag vast en ze was niet eens jaloers omdat ik met haar bink gaan lopen was.
Maud en ik hebben meer dan anderhalf uur aan de telefoon gekletst. Eigenlijk bestond onze relatie voor een groot deel uit bellen en chatten. Dat zou alvast een grote leegte nalaten.
De volgende dag herlas ik de boodschap van mijn beste vriendin ontelbare keren. Hoewel ik me erg begripvol opgesteld had en ook echt wilde geloven dat ik haar keuze aanvaardde, bleven de woorden uit haar bericht gif voor mijn geest. Het voelde aan alsof ze me uitdaagden omdat ik nog steeds de startblokken van mijn nieuwe leven niet gevonden had. Alhoewel ik erg bedrijvig was in mijn zoektocht naar mijn genezing, had ik nog steeds vaak het gevoel dat de dagen zich voortsleepten en dat de uren verdampten zonder sporen na te laten. Wat me bijzonder trof, was dat ze haar toelating als een examen zag waarvoor ze geslaagd was. Zelf moest ik ook dringend eens proberen te slagen voor een examen.
Ik was deze week nochtans met goede moed begonnen.
Uit: Kathelijn Vervarcke, Sneeuw in september
D W at betekenen de vetgedrukte woorden in de tekst?
Zoek de betekenis (online) op.
1 diagnosticeren:
2 zelfdestructief:
3 latrine:
4 statisch:
E Beantwoord de vr agen.
1 Welk bericht stuurt Maud naar Jutta?
2 Waarom verwoordt Maud dit zo, denk je?
3 Hoe reageert Jutta op dit bericht?
4 Waarom reageert Jutta zo?
5 Waarom hoopt Maud dat er geen hiernamaals is? Markeer met geel drie zinnen in de tekst die dit aantonen.
6 Hoe reageren Mauds ouders nu de euthanasie van hun dochter vaststaat?
7 Waarmee vergelijkt Maud haar dag waarop de euthanasie gebeurt? Bewijs met de tekst. Markeer groen.
8 Waarom zegt Jutta: ‘Ik kan mezelf niets meer voorliegen’? Markeer in de tekst met blauw.
9 Leg met eigen woorden uit: ‘… bleven de woorden uit haar bericht gif voor mijn geest’ en ‘Zelf moest ik ook dringend eens proberen te slagen voor een examen’.
10 Wiens keuze om met de ziekte om te gaan begrijp jij het best: Mauds of Jutta’s? Waarom?
Op kun je verder oefenen.
Je kent de betekenis van de woorden uit de uitdaging.
Je kunt deze woorden in de juiste context gebruiken.
Je kunt nieuwe zinnen maken met de woorden uit de uitdaging.
A Verv ang het vetgedrukte deel. Let op, soms moet je de woorden aanpassen.
Kies uit: back-up – deskundige – diabeticus – joekel – latrine – mentor – mindmap –in mineur – nonchalance – recent – zelfdestructief
1 Ik heb een stoornis waarbij ik mezelf kapot maak, zegt mijn psychiater.
2 M ijn begeleider gaf me tijdens de stage heel veel praktische tips vanuit zijn eigen werkervaring.
3 Een specialist heeft gezien dat hij begint te dementeren.
4 M ijn stage eindigde met een sisser. Ik was niet geslaagd.
5 Door mijn slordigheid ben ik alle notities van mijn opzoekingswerk kwijt.
Ik heb een stoornis, zegt mijn psychiater.
Mijn gaf me tijdens de stage heel veel praktische tips vanuit zijn eigen werkervaring.
Een heeft gezien dat hij begint te dementeren.
Mijn stage eindigde . Ik was niet geslaagd.
Door mijn ben ik alle notities van mijn opzoekingswerk kwijt.
6 Mensen met suikerziekte moeten een strikt dieet volgen. moeten een strikt dieet volgen.
7 Hij had een enorm groot exemplaar van een muggenbeet net boven zijn oog.
8 Onlangs deed een 21-jarige Vlaamse student geneeskunde een belangrijke ontdekking over hartritmestoornissen.
Hij had een van een muggenbeet net boven zijn oog.
deed een 21-jarige Vlaamse student geneeskunde een belangrijke ontdekking over hartritmestoornissen.
B Vul een passend werkwoord in.
Let op de vervoeging.
Kies uit: analyseren – beheersen – obsederen – omzeilen – verkwanselen
1 Die etter probeert zijn straf telkens te
2 Ik de theorie en de oefeningen. Het proefwerk moet nu wel lukken, zeker.
3 De dokter alle gegevens van het bloedonderzoek nauwlettend.
4 Ik heb mijn geld .
5 Ik ben door vliegtuigen. Je vindt me tijdens mijn vrijetijd gegarandeerd in een luchthaven.
C Maak een zin w aarin de betekenis van het woord duidelijk is.
Let op hoofdletters en leestekens.
1 back-up
2 latrine
3 mindmap
Op vind je Dilemma ‘Overprikkeling of stilte? De zoektocht naar mentaal evenwicht.’
Dagelijks kom je in contact met verschillende teksttypes (reclame, regeling openbaar vervoer, verkeersborden …). Welk doel hebben ze? Waarover gaan ze en hoe zijn ze opgebouwd? Op het einde van deze uitdaging ben jij in staat om, samen met een aantal klasgenoten, een eigen tijdschrift te publiceren. Daarin zullen verschillende teksttypes voorkomen. Je leert eerst nadenken over zinsbouw en taalgebruik, om daarna jouw uitdaging tot een goed einde te brengen. Daarbij zal een kritische blik op jezelf – maar ook op de ander – noodzakelijk zijn.
• Op welke manier bekijk je een filmfragment kritisch?
• Hoe lees je een non-fictietekst kritisch?
• Welke gelijkenissen/ verschillen ontdek je tussen een film- en een leesfragment over hetzelfde onderwerp?
• Welke informatie haal je uit de opbouw van een cover?
• Hoe geef je jouw eigen mening weer?
• Hoe herken je teksttypes qua opbouw en lay-out?
• Welke teksttypes keren dikwijls in tijdschriften terug?
• Op welke manier werk je samen, waarbij je je aan een taak- en tijdsverdeling houdt?
• Hoe voer je in groep een complexe taalopdracht uit?
• Hoe beoordeel je de samenwerking kritisch en stuur je bij?
• Welke valkuilen vermijd je tijdens het schrijven?
• Hoe vervoeg je werkwoorden op een correcte manier?
• Je stelt, samen met enkele klasgenoten, je eigen tijdschrift samen.
KIJKEN, LEZEN
Je kunt een filmfragment kritisch bekijken.
Je kunt een leesfragment kritisch lezen.
Je kunt een film- en leesfragment over hetzelfde onderwerp met elkaar vergelijken.
Je kunt je woordenschat uitbreiden.
A Bekijk de verschillende teksten. Beantwoord de vragen.
1 Welke onderwerpen komen aan bod?
2 Waar kom je deze teksten tegen?
3 Hebben jullie een schoolk rantje? Hoe heet het?
a Hoeveel keer per schooljaar verschijnt het?
b Mogen jullie zelf een bijdrage leveren? Zo ja, hoe gebeurt dat?
c Wie is verantwoordelijk voor de publicatie ervan?
d Vind jij het schoolkrantje interessant of niet? Waarom?
in het Engels, voor het 4e en 6e jaar werd gesmaakt. In een moderne versie van Romeo en Julia werden de leerlingen geconfronteerd met diversiteit en gelijkenissen tussen twee ‘clans’. De acteurs waren verbaasd over het acteertalent (de leerlingen namen deel aan de voorstelling) en over de kennis van het Engels. Lode Deconinck
Op 12 juli werd er op de hoek van de Olmstraat en de Nieuwe Olm een monument onthuld ter nagedachtenis aan de slachtoffers van de luchtaanval (1943) op het textielbedrijf Gernay-Delbecque. Het project werd financieel gedragen door Stad Waregem met de steun van Erfgoed Zuidwest, maar voor de realisatie en de onthulling werd een grote bijdrage geleverd door jongeren van twee Waregemse scholen voor technisch onderwijs: ons eigen VTI en het Heilig-Harthandelsinstituut. Daarnaast werkten ook enkele leerlingen van de Stedelijke Kunstacademie mee. Het memoriaal bestaat uit een combinatie van een paneel in corten-staal met daarop de namen van de zeven slachtoffers en de oorspronkelijke letters ‘Gernay’ die ooit boven de bedrijfspoort stonden, gemonteerd op een sokkel van beton. Het monument staat waar ooit de toegangspoort van het bedrijf was. De letters zijn dus als het ware teruggekeerd naar
hun oorspronkelijke plaats. Via een QR-code op het monument kan informatie opgevraagd worden over het bedrijf, de gebeurtenissen van 1943 en over de realisatie van het memoriaal.
VTI-leerkracht Christ Eeckhout ontwierp het gedenkteken en samen met collega Marc Devolder had hij de leiding over de praktische realisatie van dat ontwerp. Het werk werd immers uitgevoerd door leerlingen van verschillende klassen, zoals basismechanica, lassen-constructie, industrieel onderhoud, bouw- en houtkunde. De betrokken klassen werden door leerkracht Johan Durnez geïnformeerd over de feiten van 12 juli 1943. Ondertussen waren leerlingen van de richting informaticabeheer van het Heilig-Harthandelsinstituut samen met hun informatica-leerkracht Goderik Lefebvre in de weer om de QR-code en webpagina samen te stellen met informatie over het bedrijf, de gebeurtenissen van 1943 en het gedenkteken.
Op 12 juli zelf was er de onthullingsplechtigheid. Het ‘Memoriaal Gernay 43’ is op die manier meer dan alleen een herinnering aan verschrikkelijke feiten van 75 jaar geleden. Zo verschijnt dit artikel gelijktijdig in Wijzer (leerlingentijdschrift VTI) en Hartslag (leerlingentijdschrift H-Hartcollege en H-Harthandelsinstituut).
Johan Durnez OAM (voor VTI)Marc Crabeels (voor HHC)
‘Elektro-
jongens
werkgever
Duaal’ voor
hele aanpassing. Ondertussen zijn onze pupillen al meer dan 3 maanden aan de slag en het werd tijd voor een eerste evaluatie. We probeerden daarbij vooral te polsen naar hun algemeen welbevinden op de werkvloer en kregen het volgende te horen … Sievert heeft het meestal naar zijn zin. Bij Nyobe heeft hij voldoende tijd om zijn elektrisch onderhoudswerk aan te leren, maar ‘het is wel altijd spannend als de machine plots stilstaat. Dan is werkstress niet ver weg, maar ook dat moeten we leren.’ • Voor Mattice viel er al een buitenkansje te rapen: een uitstapje naar Nederland met zijn werkgever DB-Engineering om er een elektrische installatie op een jacht te installeren. ‘Het was de max.’
Al die positieve reacties van de jongens zijn er niet zomaar gekomen. Vaak was de start een kwestie van vallen en opstaan. Ook een kritische kijk aankweken op verschillende werksituaties was een deel van het leerproces. Nog een greep uit de ervaringen van onze duale werkers … • Een beetje onzekerheid en weinig ervaring waren voor Andres soms een hinderpaal om vlot te kunnen werken.
Maar met wat uitleg en steun van de mensen van Agristo is en blijft hij overtuigd van de meerwaarde van zijn opleiding. Voor sommigen mag het werktempo nog opgedreven worden. Mike, die al heel wat werkervaring heeft, is bij Quadrant nog duidelijk niet aan zijn grootste uitdaging toe. Kamil werkt dan weer het liefst in het centraal onderhoud met eerder een voorkeur voor zuiver elektrische werken dan voor mechanische. Maar bij Balta moet een mondje Frans gesproken worden, wat voor hem soms een serieuze horde is.
De conclusie is bijna vanzelfsprekend. Negen op de tien leerlingen zijn overtuigd van het principe van duaal leren en zouden dezelfde keuze opnieuw maken. Of zoals één van de leerlingen het zei: ‘We gaan eigenlijk nog zeer graag naar school, maar die praktijkervaring op de werkvloer is zo anders, zo leerrijk! En we krijgen zelfs een vergoeding om te leren.’
Met dank aan: Abutriek, Agristo, DB-Engineering, Electra Contractors, Nyobe, Quadrant, Unilin, Ursa Bart Vermeulen en Geert Demeyere
Op donderdag 15 november was er opnieuw de ‘VTI Partnerscholendag’, de dag waarop onze 5 partnerscholen voor het stageproject ‘VTI Challenge in European Industry’ uitgenodigd zijn. De delegaties uit Zweden, Italië, Duitsland, Oostenrijk en Nederland tekenden ook present. In de voormiddag stond eerst een bezoek aan Poperinge en de Palingbeek op het programma. In de namiddag gaven onze buitenlandse partners heel wat informatie aan onze
Naar: Wijzer? - Tijdschrift van het Vrij Technisch Instituut
B Bekijk aandachtig het fr agment uit The Devil wears Prada. Beantwoord de vragen.
1 Wat is ‘Prada’?
2 Bekijk de foto aandachtig. Noteer onder elk personage wat zijn job is.
Naam: Andrea Sachs
Job:
toekomstige stagiairs als eerste voorbereiding op de Europese stages. Ze hadden het uiteraard over de stageplaatsen in het buitenland, maar ook over de partnerschool, het verblijf ter plaatse en de culturele verschillen tussen Vlaanderen en het gastland. ’s Avonds was er een infoavond voor de ouders. Na het plenaire, algemene deel gaven de begeleidende leerkrachten van onze school én hun buitenlandse collega’s specifieke uitleg over de stage in een concreet land. Later krijgen de leerlingen nog enkele lessen Zweeds, Duits en Italiaans. Ook is er nog een vormingsdag met een aantal werksessies en de nodige info voor een geslaagde stage. Al voor het 12e jaar op rij kan het VTI buitenlandse stages organiseren. Dankzij onze partnerscholen kunnen we zorgen voor interessante stageplaatsen in topbedrijven in hun regio. Dit jaar zijn de Europese stages, georganiseerd in het kader van Erasmus+, voor 32 leerlingen uit het 6e jaar dubbele finaliteit. Ze lopen van 16 februari tot 2 maart volgend jaar. Luc Dhondt
Naam: Miranda Priestly
Job:
Naam: Emily Charlton
Job:
3 Wat is de naam van het tijdschrift waarvoor de drie personages werken?
4 Verklaar de titel van de film: The Devil wears Prada.
C Bekijk het fr agment een tweede keer. Beantwoord ondertussen deze vragen.
1 Hoe zie je dat Andrea anders is dan de andere personeelsleden die er werken?
2 Waaraan merk je dat Miranda's personeel eigenlijk bang is van haar? Noteer minstens twee voorbeelden.
3 Beschrijf het uiterlijk en de outfit van Miranda Priestly gedetailleerd.
4 Waarom is er een personeelsvergadering?
5 Welke uitspraken zijn niet juist? Kruis ze aan.
Op de vergadering draagt Miranda een jasje met bolletjes.
Er staan flessen San Pellegrinowater op tafel.
De verantwoordelijke voor de accessoires heeft donkerbruin haar.
Beide mannen in de vergadering dragen een gestreepte kostuumvest en een bril.
M iranda draagt een grote ring aan haar rechterringvinger.
Emily draagt een riem met blauwe knoopjes op.
D Ga met een medeleerling samenzitten.
Vergelijk jullie antwoorden en vul aan w aar nodig.
A Lees het fr agment uit het boek De wraak van Prada.
BIOGRAFIE
Lauren Weisberger
Geboortedatum 28 maar t 1977
Geboorteplaats New York
Beroep assistente bij bekend modeblad (vroeger); schrijfster van chicklit boeken (nu)
Andere boeken D e duivel draagt Prada, Gossip & Gucci, Chanel chic, Champagne in Marmont
Info https://nl.wikipedia.org/wiki/Lauren_Weisberger
Chicklit is een samenvoeging van het woord ‘chick’, dat ‘jonge vrouw’ betekent, en het woord ‘lit’, de afkorting voor literatuur. Het gaat dus om leesvoer, bedoeld voor jonge vrouwen tussen de 20 en de 30 jaar. synoniem: meisjesboeken
Nadat ze ontslag nam bij Runway en zo ontsnapte aan de greep van Miranda Priestly, lijkt Andrea Sachs (Andy) haar leven goed op de rails te hebben. Samen met Emily, haar vroegere collega bij Runway en nieuwe BFF, heeft ze The Plunge opgezet.
Het was bijna 10 jaar geleden dat ze op botte wijze (het fuckyou-incident) een einde had gemaakt aan haar verblijf in Parijs en de zielsverwoestende periode als Miranda Priestly’s assistente bij Runway. Ze was toch zeker ontzettend gegroeid sinds dat gehate jaar? Alles was veranderd, in positieve zin: de eerste post-Runway-jaren als freelancer, die ze met trots had uitgebouwd naar een vaste baan als schrijvend redacteur bij een huwelijksblog, Happily Ever After. Enkele jaren en tienduizenden woorden later had ze haar eigen tijdschrift kunnen lanceren, The Plunge, een schitterende glossy in het hoogste segment, die nu al drie jaar in de schappen lag en, ondanks alle voorspellingen van het tegendeel, zowaar winstgevend was. The Plunge werd genomineerd voor onderscheidingen en de adverteerders verdrongen elkaar.
En nu, te midden van haar professionele succes, ging ze ook nog eens trouwen! Met Max Harrison …
‘Ik wil investeren in jullie nieuwe tijdschrift, Andy,’ zei Max, en hij keek haar strak aan. ‘Echt? Dat is fantastisch. Emily zei al dat je misschien geïnteresseerd zou zijn, maar ik wilde niet …’ ‘Ik ben onder de indruk van wat je allemaal al hebt bereikt.’ Andy voelde dat ze begon te blozen. ‘Nou, eerlijk gezegd heeft Emily bijna alles gedaan. Ongelooflijk, zo georganiseerd als zij is. Om nog maar te zwijgen van de connecties
die ze heeft. Ik bedoel, ik weet niet eens hoe je een bedrijfsplan opstelt, laat staan …’
‘Ja, ze doet het goed, maar ik had het eigenlijk over jou. Nadat Emily me een paar weken geleden benaderd had, heb ik bijna alles gelezen wat je tot nu toe hebt geschreven.’ Andy kon hem alleen maar aanstaren. ‘Het trouwblog waar je voor schrijft, Happily Ever After … ik moet je zeggen dat ik niet vaak over bruiloften lees, maar ik vind je interviews ontzettend goed. Dat stuk over Chelsea Clinton laatst, in de periode rond haar huwelijk – uitstekend werk.’
‘Dank je wel.’ Het kwam eruit als een fluistering. ‘En het staaltje onderzoeksjournalistiek dat je hebt verricht voor New York heb ik ook gelezen, over de hygiënebeoordeling van restaurants. Heel interessant. En je reisartikel over die yogaretraite. Waar was dat ook weeral, in Brazilië?’ Andy knikte. ‘Ik wilde er meteen naartoe toen ik het artikel uit had. En ik verzeker je dat ik niks met yoga heb.’ ‘Bedankt. Eh…’ Andy kuchte en deed haar best om een brede grijns te onderdrukken. ‘Dat betekent veel voor me.’
‘Ik zeg het niet om jou een goed gevoel te bezorgen, Andy. Ik zeg het omdat het waar is. En Emily heeft me in het kort je ideeën voor The Plunge voorgelegd. Ook die klinken fantastisch.’ Deze keer stond Andy zichzelf wel een grijns toe. ‘Weet je, ik moet toegeven dat ik sceptisch was toen Emily me benaderde met haar idee om The Plunge te beginnen,’ zei ze. ‘Ik dacht niet dat de wereld zat te wachten op het zoveelste tijdschrift over huwelijken. De markt leek me verzadigd. Maar toen ik het plan met haar doornam, beseften we dat er een serieus gebrek was aan een Runway-achtig blad op dat gebied: in het allerhoogste segment, een glossy met schitterende foto’s, honderd procent vrij van kitscherig gedoe. Met celebrity’s en de hele beau monde, met bruiloften die voor de gemiddelde lezeres financieel onbereikbaar zijn, maar waar ze wel van dagdroomt. Een blad voor de ontwikkelde, slimme, modebewuste vrouw; met pagina na pagina aan inspiratie voor haar eigen trouwdag. Op dit moment zie je vooral heel veel gipskruid en schoenen die je zelf kunt verven en diadeempjes, maar niets waar de wat wereldser bruid iets mee kan. Daarom lijkt The Plunge een gat in de markt.'
Naar: Laura Weisberger, De wraak van Prada
B W at betekenen de vetgedrukte, gekleurde woorden/uitdrukkingen?
Zoek hun betekenis (online) op.
- bot:
- freelancer:
- lanceren:
Welk zelfstandig naamwoord is hiervan afgeleid?
- glossy :
- segment:
- connecties:
- retraite:
- sceptisch:
- verzadigd:
- k itscherig:
Welk zelfstandig naamwoord is van dit woord afgeleid?
- een gat in de markt:
C Gebruik de woorden uit opdr acht B in een zin waaruit de betekenis duidelijk blijkt.
D Beantwoord deze vr agen.
1 Voor wie is dit boek bedoeld? Waaraan merk je dat?
2 Wat weet je over Andy’s karakter? Bewijs met voorbeelden uit het fragment.
- Karakter:
- Bewijs:
- Karakter:
- Bewijs:
3 Wat is de reden van het gesprek tussen Max en Andy?
4 Wie is het doelpubliek van het tijdschrift The Plunge?
5 Welke teksttypes komen in het tijdschrift voor?
6 Waarin gelijken Runway en The Plunge op elkaar? ( Tip: denk aan wat je ook tijdens het filmfragment gezien hebt.)
7 De titel van het boek is De wraak van Prada. Wat zou dat betekenen, denk je?
8 In de cover van het boek De wraak van Prada zitten verwijzingen naar het vorige boek, D e duivel draagt Prada. Waaraan merk je dat?
9 Zou jij voor een tijdschrift willen werken? Waarom (niet)? Welke job zou jij er willen uitoefenen?
TEKSTTYPE, -DOEL EN -PUBLIEK, SPREKEN
Je kunt de opbouw van een cover herkennen.
Je kunt bij een tijdschrift het tekstdoel en doelpubliek achterhalen.
Je kunt je eigen mening weergeven.
Je kunt verschillende teksttypes qua opbouw en lay-out herkennen.
Je weet welke teksttypes bijna altijd in een tijdschrift terugkeren.
A Bekijk de covers.
1 Welke tijdschriften ken/lees je?
2 Voor wie is het tijdschrift bedoeld? Wie is het doelpubliek? Noteer het onder elke cover.
doelpubliek:
doelpubliek:
doelpubliek: doelpubliek: doelpubliek: doelpubliek:
B Welke andere tijdschriften ken je nog? Wie is het doelpubliek? Vul het in de tabel aan. Let op: namen v an tijdschriften krijgen een hoofdletter.
Naam tijdschriftDoelpubliek
C Hoe wordt de cover aantrekkelijk gemaakt?
D In welk tijdschrift uit opdr achten A en B vind je waarschijnlijk de onderstaande teksttypes? Vul de tabel aan.
TeksttypeNaam tijdschrift recept recensie tv-gids poster interview test: ‘Wie is jouw hunky beach boy?’
E Doorblader een tijdschrift.
1 Welke teksttypes komen erin voor?
Welk tekstdoel hebben ze?
Noteer deze informatie in de onderstaande tabel.
Teksttype + titel/rubriek
Tekstdoel
2 Markeer de onderdelen die in elk tijdschrift terugkeren.
A Bekijk de vijf teksten hierna aandachtig.
1 Welke tekst spreekt jou het meest aan? Waarom?
2 Welke tekst spreekt jou het minst aan? Hoe komt dat?
B Lees de teksten en beantwoord de vr agen.
Zondag won Mathieu van der Poel het wereldkampioenschap wielrennen en tegelijkertijd werd op de Nederlandse televisie het wereldkampioenschap voor chauvinistische commentatoren gehouden. Kort samengevat: je had Willem van Oranje, Cruijff, daarna heel lang niets en dan fier bovenaan: Mathieu van der Poel.
Het luisterde niet prettig. Ik kon natuurlijk het geluid uitzetten, maar dan hoorde ik het suizen van de bandjes niet. Ik keek naar een ontsnapping van Mathieu, die eerst als een plaagstootje werd geduid, maar na het winnen van goud als een tactische zet van Jezus zelf, die op de pedalen ging staan om, los uit de pols, bergen te verzetten
Toen eenmaal duidelijk werd dat Mathieu, zelfs na een valpartij, alleen op de finish af reed, werd het commentaar ondragelijk. Ik moest van de pratende mannetjes trots zijn dat ik een Nederlander was. Steeds maar weer herhaalden ze dat ik naar een historisch moment keek. Misschien klopte dat, maar dan wel een historisch moment dat voor eeuwig
Naar: Het Nieuwsblad
1 Welk teksttype herken je?
2 Wat is het tekstdoel?
3 Waarover gaat de tekst?
4 Hoe is de tekst opgebouwd?
vergezeld zou gaan van hun vreselijke Heel Holland Boven-commentaar.
Wat zou het fijn zijn geweest als een van de twee babbelaars had gezegd: “Laten wij onze mond houden. Laten wij in stilte genieten.”
Daar kozen zij niet voor. Er werd juist verbaal een tandje bijgestoken.
Het zou heerlijk zijn geweest als ik zelf had kunnen bedenken wat ik voelde bij Mathieu van der Poel z’n overwinning, maar het werd mij onmogelijk gemaakt. Mathieu schudde, 100 meter voor de finish, in ongeloof zijn hoofd. Daar zou ik graag een traan om hebben gelaten, maar het lukte niet omdat ik die commentatoren hoorde leuteren. Die schreeuwden zinnen als: “Zólang hebben we erop moeten wachten. We gaan dit nooit meer vergeten.” Dat klopt. Ik zal mij hun stuitende commentaar altijd herinneren.
Nico Dijkshoorn
5 Wat betekenen de oranje woorden in de tekst? Zoek hun betekenis (online) op.
- chauvinistisch:
- leuteren:
- stuitend:
6 Welke zelfstandige naamwoorden zijn afgeleid van de woorden uit vraag 5?
Plaats er telkens een bepaald lidwoord bij.
- chauvinistisch:
- leuteren:
- stuitend:
7 Wat betekenen de twee groen gekleurde uitdrukkingen?
Noteer hun betekenis.
Gebruik de uitdrukking in een nieuwe zin.
- bergen verzetten:
Zin:
- een tandje bijsteken:
Zin:
2
Zonder de nieuwste technologie zijn formule 1-teams nergens. Dat gaat verder dan sleutelen aan auto's: ook vergaande rekenmodellen en computersimulaties worden ingezet om de coureurs sneller te laten gaan. Nederlander Sten Ponsioen werkt in de fabriek van Red Bull Racing aan de ontwikkeling daarvan. "Je moet altijd op het randje zitten om te zorgen dat je net iets beter bent dan Mercedes of Ferrari."
De eerste keer dat Sten Ponsioen de fabriek van Red Bull Racing binnenstapte en op weg naar zijn werkplek teambaas Christian Horner in zijn kantoor zag zitten, was toch wel een 'speciaal moment'.
Grote namen op de werkvloer
De fervente formule 1-fan maakt deel uit van het team waar Max Verstappen voor rijdt. Inmiddels werkt Ponsioen ruim twee jaar bij Red Bull Racing en is hij helemaal gewend aan de grote namen die hij met regelmaat over de vloer ziet lopen. Als simulation & analysis engineer woont en werkt Ponsioen in het Britse Milton Keynes, waar het hoofdkantoor van Red Bull Racing gevestigd is.
Geheime informatie
"In de wereld van formule 1 maken kleine details een groot verschil. Wat er uiteindelijk voor kan zorgen dat je kampioenschappen wint of verliest. Je wilt niet dat deze informatie in handen van je concurrenten komt", legt hij uit. De fabriek waar Ponsioen werkt, is dan ook hermetisch afgesloten en streng beveiligd. "Zonder het scannen van mijn vingerafdruk kom ik het gebouw niet binnen." De beveiliging en de alertheid van de medewerkers worden af en toe getest. Dat doet Red Bull Racing door acteurs in te zetten. "Die moeten dan proberen binnen te komen en foto's te maken. Testen hoe ver ze komen."
Competitieve racewereld
In de competitieve racewereld staan ze zelfs te springen om geavanceerde technologie. "Je moet altijd op het randje zitten om te zorgen dat je net weer iets beter bent dan Mercedes of Ferrari." Dus als een ingenieur iets bedenkt wat de auto sneller maakt, kunnen ze daar meteen de volgende dag mee aan de slag. "En de volgende keer dat Max dan met de auto wegrijdt, zie je er zelf direct het effect van."
Dat is wat Ponsioen wilde en lang hoefde hij niet te zoeken. "Ik keek bij Red Bull Racing en vond een vacature die perfect aansloot bij wat ik deed. En zo verhuisde hij met zijn vrouw van de ene op de andere dag van Zürich naar Milton Keynes. Daar werkt hij onder meer met de data van Max Verstappens races om te kijken wat er verbeterd kan worden. De door hem ontwikkelde modellen en tools worden nu op verschillende manieren in het bedrijf gebruikt. Zo ook tijdens races. "De modellen worden door de race-ingenieurs en de mensen van strategie live op de pitmuur gebruikt."
Lichter en sneller
Maar ook in de fabriek, tijdens het ontwerpproces van de auto, haalt het team er voordelen uit. "Ontwerpers of experts in lucht- en vloeistofstroming kunnen zo telkens kleine aanpassingen maken", legt Ponsioen uit. Belangrijk is het bijvoorbeeld om de auto zo licht mogelijk te maken. Tijdens wedstrijden hoeft Ponsioen niet op het circuit aanwezig te zijn. "Je kunt wel nodig zijn en vanuit de fabriek via een liveverbinding in contact staan met het raceteam, maar als alle modellen goed draaien, kun je ook thuis op de bank naar de race kijken."
Met vader naar de race
Al zit Ponsioen natuurlijk graag op de tribune. "Ik ben met mijn vader naar de race in Silverstone geweest." Ook voor hij bij het Red Bull Racingteam werkte, keek hij met vrienden en vrouw graag naar alle wedstrijden. "Ja, ook als ze vanwege tijdsverschil om vijf uur 's nachts begonnen." Ponsioen vindt het dan ook leuk dat de sport vanwege het succes van Verstappen in Nederland steeds populairder is geworden. Technische studenten met een F1-passie adviseert hij goed te kijken naar stagemogelijkheden. Want knappe koppen met ideeën hoe Max nog sneller de finishvlag voorbij rijdt, zijn altijd welkom.
Naar: www.rtlnieuws.nl
1 Welk teksttype herken je?
2 Wat is het tekstdoel?
3 Waarover gaat de tekst?
4 Hoe is de tekst opgebouwd?
5 Wat betekenen de gekleurde woorden in de tekst? Zoek hun betekenis (online) op.
- simulatie:
- hermetisch:
- alertheid:
- geavanceerd:
- tool:
6 Geef een synoniem voor deze woorden.
- simulatie:
- hermetisch:
- alertheid:
- geavanceerd:
- tool: 3
1 Welk teksttype herken je?
2 Wat is het tekstdoel?
3 Waarover gaat de tekst?
4 Hoe is de tekst opgebouwd?
5 Wat betekenen de gekleurde woorden in de tekst?
Zoek hun betekenis (online) op.
- extract:
- pigmentatie:
Welk zelfstandig naamwoord vind je in dit woord?
4
Uit: Autoreview
1 Welk teksttype herken je?
2 Wat is het tekstdoel?
3 Waarover gaat de tekst?
4 Hoe is de tekst opgebouwd? 5
ZADOK SAMSON
Regie: Louis Leterrier | Scenario: Dan Mazeau, Gary Scott Thompson, Justin Lin | Cast: Vin Diesel (Dominic Toretto), Michelle Rodriguez (Letty), Tyrese Gibson (Shaw), Ludacris (Tej), Nathalie Emmanuel (Ramsey), Charlize Theron (Cipher), e.a. | Speelduur: 141 minuten | Jaar: 2023
Fast X is al even bezig als de grote schurk van het verhaal een enorme bom in Rome heeft laten droppen. De explosieve bol, met genoeg ontploffingskracht om heel veel schade aan te richten, rolt zo'n twintig minuten door de straten, wordt tussendoor in brand gestoken, geblust en dendert dan weer doodgemoedereerd verder. Het team van Dominic Toretto (Vin Diesel met de welbekende motoroliestem en intense blik in de ogen) doet er alles aan om de bom te stoppen. Hoe? Met gelikte auto's natuurlijk.
Deze inventieve scènes zijn doeltreffend in hun eenvoud (het tegenhouden van een bom), tegelijkertijd tart de actie iedere logica en natuurwet (een gigantische bom die twintig minuten lang doorrolt en gestopt moet worden). Welkom in de virtuoze en absurde wereld van Fast and Furious, dat alweer toe is aan het tiende hoofdstuk.
Alle hokjes worden keurig afgevinkt, om zo de fans tegemoet te komen. Denk aan Dominics loyauteit die opnieuw stevig op de proef wordt gesteld, meisjes in schaarse kleren, macho's met opgepompte spieren en auto's die over het asfalt scheuren en daarbij permanente rijsporen achterlaten.
Het is allemaal totaal niet serieus te nemen. Maar nummer tien in de Fast and Furious-serie heeft nóg een troef om de toch al oogverblindende en naar auto-olie geurende blockbuster in de elfde versnelling te zetten. Jason Momoa is op de afspraak en mag zich uitleven als de grote vijand. En daar heeft hij zichtbaar de grootste lol mee.
Hij doet, ergens in de verte, een klein beetje denken aan een hippie-versie van Joker uit The Dark Knight Het geeft de voorspelbaarheid en onnozelheid van Fast X een licht pittige smaak. Niet dat hij er een meesterwerk van maakt, maar het is toch alsof de makers net dat ene tandje bij willen zetten.
Voor de sceptici zal het makkelijk zijn om Fast X af te doen als hersenloos en plat. Daar waar de actie geweldig is, is het scenario andere koek Het hangt met haken en ogen aan elkaar Een hol scenario en slecht acteerwerk (met uitzondering van Brie Larson) zijn schering en inslag Voor wie zin heeft om achterover te leunen in de bioscoopstoel en helemaal opleeft bij het geluid van snorrende motoren of eindeloos rollende bommen die ieder moment kunnen ontploffen, is Fast X perfect.
Naar: www.filmtotaal.nl
1 Welk teksttype herken je?
2 Wat is het tekstdoel?
3 Waarover gaat de tekst?
4 Hoe is de tekst opgebouwd?
5 Wat betekenen de oranje gekleurde woorden in de tekst?
Zoek hun betekenis (online) op.
- inventief:
- virtuoos:
- absurd:
- loyauteit:
6 In de recensie wordt ook heel wat figuurlijke taal (zie groene woorden) gebruikt.
Noteer de betekenis hiervan.
1 op de proef stellen
2 op de afspraak zijn
3 dat is andere koek
4 met haken en ogen aan elkaar hangen
5 dat is schering en inslag
7 Lees de omschrijving. Welke uitdrukking uit opdracht 6 past bij de omschrijving?
Zet een streepje als er geen enkele uitdrukking bij de omschrijving past.
1 Dat is iets heel anders.
2 Als je iets ontdekt wat niemand anders al heeft en zo de interesse van mensen wekt.
3 Hij is aanwezig wanneer het moet.
4 Kijken of iemand een bepaalde opdracht aankan.
5 Wat heel vaak voorkomt.
6 Een extra inspanning leveren.
7 Iets doen wat bijna niet mogelijk is.
8 Wat niet als geloofwaardig overkomt, omdat het niet goed in elkaar zit.
GROEPSWERK, KRITISCH BEOORDELEN
Je kunt in groep samenwerken.
Je kunt je aan een taak- en tijdsverdeling houden.
Je kunt in groep een complexe taalopdracht uitvoeren.
Je kunt de samenwerking kritisch beoordelen en bijsturen.
Oriënteren
Op het einde van deze uitdaging stel je in groep een tijdschrift samen. Jouw tijdschrift bevat een informatief artikel, een interview, een recensie en een column. Daarnaast vul je het tijdschrift aan met een inhoudsopgave en een vrij te kiezen tekst (fotoroman, enquête, cartoon, reclame, kruiswoordraadsel …).
Tot slot voorzie je het tijdschrift van een aantrekkelijke cover.
Tijdens deze les bespreek je in groep hoe jullie tijdschrift eruit zal zien. Je spreekt af wie welk materiaal verzamelt en selecteert. Eveneens bespreek je in groep welke teksttypes er in jullie tijdschrift aan bod zullen komen.
Voorbereiden
1 Ga in groepjes zitten, volgens de aanwijzingen van jouw leraar.
2 Beantwoord eerst deze vragen.
- Wie is jullie doelpubliek?
- Wat is het doel van jullie tijdschrift?
- Waarover zal jullie tijdschrift gaan?
3 Jullie tijdschrift moet zeker de volgende teksttypes bevatten.
a een informatief artikel, bijvoorbeeld:
- wat na het zesde jaar?;
- op eigen benen staan;
- uitgaan / kledij / hobby;
…
b een interview, bijvoorbeeld:
- met iemand uit jouw richting of iemand die jouw richting volgde;
- met een volwassene die jouw latere beroep uitoefent;
- met een leerkracht;
- met iemand die een speciale hobby heeft;
- waar je jouw vakantiejob of weekendjob doet;
…
c een recensie, bijvoorbeeld:
- een film die je bekeek;
- muziek die je beluisterde;
- een app die je testte;
- een boek dat je las;
- een game die je speelde;
-
d een column, bijvoorbeeld jouw kritische mening over iets wat je gelezen, meegemaakt, gezien hebt.
4 Zorg ook voor een inhoudsopgave en een vrij te kiezen tekst.
Uitvoeren
1 Bekijk nog even les 2 van deze uitdaging (pagina 81), waarin de verschillende onderdelen van een tijdschrift aan bod kwamen.
2 Maak met je groep een duidelijke taak- en tijdsverdeling (= een logboek).
Namen groepsleden
Taakverdeling informatie opzoeken:
1 informatief artikel
2 interview
3 recensie
Individueel werk
4 column 1 lesuur
Groepswerk
Informatie voorleggen en beslissingen nemen
Taakverdeling andere teksttypes:
1 inhoudsopgave
2 vrij te kiezen teksttype onze keuze:
3 cover
half lesuur
half lesuur
Kruis aan wat past of geef jouw mening weer.
1 Wat vond je van de wijze van vergaderen?
De groep werkte:
intensief en grondig.
redelijk efficiënt.
te oppervlakkig.
te weinig.
2 Kreeg jij voldoende kans om de groep jouw input te geven?
ja, voldoende
ja, meestal wel
nee, vaak niet voldoende
nee, veel te weinig
3 Hoe gingen jullie met meningsverschillen om?
4 Hoe verliep het verzamelen en selecteren van het materiaal? Hoe kwam dat?
5 Wat zijn jullie werkpunten voor het verdere verloop? Noteer er twee.
Je herkent veelvoorkomende fouten bij het schrijven.
Je kunt de fouten ook verbeteren.
Je kunt de werkwoordstijd vanuit de context afleiden.
Je kunt werkwoorden correct schrijven.
A Lees de teksten.
B Zoek in elke tekst de ‘blunder(s)’.
De inhoud klopt, maar met de manier waarop de tekst geschreven is, liep iets fout.
Noteer de soort fout onder elke tekst.
C Verbeter vervolgens elke tekst.
Ver ander woorden waar nodig of herschrijf de zin.
Tekst 1
De schoolbel gaat. Iemand begon te schieten. Wanneer je de titel van dit boek leest, weet je meteen wat je als lezer te wachten staat: 54 minuten, school, schieten.
Dat laat weinig aan de verbeelding over. En als het kan, las je dit boek vast ook in 54 minuten uit, zo meeslepend en boeiend is dit Amerikaanse verhaal dat vertelde over hoe leerlingen, leerkrachten en hulpverleners een schietpartij in een school beleven. Ieder personage was op een of andere manier gelinkt aan de schutter, een tienerjongen die op korte tijd een ware ravage aanricht. Over schietpartijen op scholen zijn al meer jeugdboeken verschenen, maar dit exemplaar was toch wel een toppertje!
Het was zeer vloeiend geschreven, en wel met een zekere durf.
Blunder(s):
Tekst 2
Ik moet Miranda’s Porsche, dat bij de dealer staat, ophalen. Maar ik kan niet met een schakelauto overweg. Nu belt die dat ik ene Mitzy moet ophalen. Mitzy is Miranda haar hondje, een teefje, en hij is bij de dierenarts. Ik moet hem naar Miranda’s appartement brengen.
Blunder(s):
Tekst 3
Een inbreker in overijssel blunderde flink de man stal afgelopen weekend een porsche 911 die op de oprit van de woning stond waar hij net had ingebroken de dief was kennelijk zo in de wolken met zijn buit dat hij zijn telefoon vergat, waardoor de politie het mobieltje in de woning vond daarop startte die een uitgebreid onderzoek, dat uiteindelijk naar een 20-jarige man leidde die werd aangehouden terwijl de gestolen porsche 911 onbeschadigd teruggevonden werd via zijn gps na het sporenonderzoek ging de auto terug naar de eigenaar.
Naar: www.rtvutrecht.nl
Blunder(s):
Tekst 4
Bij de fitness kleed ik me om, haal geld voor Pjotr uit mijn portemonnee en steek een tissue in mijn beha. Ik stop mijn tas en mijn kleren in het kastje. Ik wil het hangslot dichtklikken, maar bedenk net nog dat ik het sleuteltje van de sleutelbos moet halen. Dat doe ik en ik ga nog snel even naar het toilet. Mijn sleuteltje valt uit mijn hand, recht in de toiletpot. Die is gelukkig schoon. Ik vis het sleuteltje er giechelend uit. Weer iets wat alleen mij kan overkomen. Ik bedenk hoe ellendig dat zou zijn. Als ik mijn sleuteltje
verloren had, zou ik niet meer in mijn locker kunnen. Ik was het sleuteltje voor alle zekerheid even af en geef het sleuteltje in bewaring bij Pjotr. Die staat me al op te wachten.
Naar: Anne Davis, Wat een week!
Blunder(s):
Tekst 5
De ergste sollicitatieverhalen
‘Mijn raarste sollicitatiegesprek was met twee zaakvoerders. De ene zaakvoerder stelde mij standaardvragen. De andere bleef heel stil. In het midden van het gesprek merkte ik plots op dat ‘de stille’ op mijn cv-foto doodleuk een baard, snor en bril zat te tekenen, waardoor ik zo verbijsterd was dat ik helemaal dichtklapte.’
‘Ik vertelde tijdens het gesprek ook dat ik alleenstaande ben, waarop de werkgever begon te gniffelen en zei dat er in het bedrijf veel single mannen waren en dat ik, als ik de job binnenhaalde, bij hen zeker een man aan de haak ging kunnen slaan. Zo bekrompen en vernederend!’
Naar: www.hln.be
Blunder(s):
D Welke tips onthoud je uit deze les?
Noteer ze hieronder.
E Vul de werkwoorden in de passende tijd en vorm aan.
Tip: kijk goed of er geen aanwijzing in de zin zit om de juiste tijd te achterhalen.
1 Het Kalmthoutse dorp Achterbroek (komen) maandag zonder dagbladhandel te zitten.
2 Na 38 jaar (zetten) Ingrid (59) gisteren een punt achter haar krantenwinkel langs de Brasschaatsesteenweg.
3 Toen (worden) ze door haar familie en vrienden (verrassen)
4 Een grote bende (passeren) afgelopen zaterdagnamiddag massaal met cadeaus.
5 Dat onverwacht bezoek (bewegen) Ingrid die dag tot tranen toe.
6 ‘Al die jaren (zijn) ik nooit op vakantie (zijn) .
7 Nu ik met pensioen (gaan) , (zullen) ik toch graag eens Noorwegen of Denemarken ontdekken.’
Naar: www.hln.be
8 De producenten van Married at first sight hebben ingrijpende maatregelen (nemen) .
9 Kandidaat Brad (worden) vorige week (afdanken) .
10 Het programma (worden) momenteel op Channel 4 (uitzenden) .
11 De experten (zijn) niet (opzetten) met de manier waarop hij zijn vrouw Shona (behandelen) heeft.
12 Brad (trekken) vorige week naar sociale media om zich te verdedigen.
13 ’Ik neem mijn verantwoordelijkheid op,’ (klinken) het vandaag in een zelf opgenomen video.
14 ’Maar het verhaal is ingewikkelder dan je op televisie (zien) __.’
15 ‘Ik (worden) __ narcist of pestkop (noemen) __, maar dat (zijn) __ niet wie ik (zijn) __.’
16 Ook zijn tv-vrouw (laten) __ onlangs van zich horen op sociale media.
17 Afsluiten (doen) __ de vrouw toen met een dankjewel aan de kijkers.
18 ‘Je (groeien) __ door alles wat je (meemaken) __. ‘
19 ‘Ik (zullen) __ dit gedrag nooit meer toestaan.’
20 ‘Jullie steun (betekenen) __ enorm veel voor mij.’
Naar: www.nieuwsblad.be
KRITISCH BEOORDELEN, GROEPSWERK
Je kunt een tekst schrijven, waarbij je valkuilen qua zinsbouw en spelling vermijdt.
Je kunt de tekst van een ander kritisch beoordelen.
Je kunt je tekst bijsturen op basis van een beoordeling door een ander.
Je kunt in groep samenwerken.
Je kunt in groep een complexe taalopdracht uitvoeren.
Je kunt jezelf en de groepssamenwerking kritisch beoordelen.
Oriënteren
In deze les bespreek je de voorlopige versie van elk teksttype. Je herwerkt de tekst en stelt het tijdschrift samen.
Het materiaal voor jouw gekozen teksttype verzamelde en selecteerde je in de vorige les. Je weet welke tekst jij moet uitwerken. Houd rekening met de tips die je op pagina 96 noteerde.
Plaats de voorlopige versie van jouw tekst op je blog. Voorzie de tekst eveneens van een passende titel en foto.
In les 3 maakte je groepsafspraken over welk teksttype jij voor jullie tijdschrift zou uitwerken. In les 4 leerde je hoe je een goede tekst schrijft.
Voorbereiden
1 Open je blog.
2 Laat iemand anders uit jouw groepje jouw tekst nalezen. Hij/zij doet dat aan de hand van de onderstaande check list en maakt ook gebruik van de fiche ‘schrijven’.
(HN = helemaal niet; M = minder goed; G = goed; HG = heel goed)
Checklist
Opmaak HNMGHG
1 Het lettertype was duidelijk leesbaar.
2 Het artikel bevatte een passende foto/afbeelding.
3 Het artikel had een goede, korte titel.
Indeling
4 De tekst had een duidelijke structuur (inleiding-midden-slot).
5 De tekst was in alinea’s opgedeeld, met een witregel tussen.
Taal
6 Hij/zij gebruikte de correcte tijd en vorm van het werkwoord.
7 Hij/zij gebruikte (passende) verwijswoorden.
8 Hij/zij schreef hoofdletters en leestekens waar nodig.
9 Hij/zij zorgde voor afwisseling in de woordkeuze.
10 Hij/zij wisselde korte en langere zinnen met elkaar af.
11 Hij/zij lette op de correcte spelling van werkwoorden.
12 Hij/zij controleerde de tekst op andere spelfouten.
Uitvoeren
1 Maak de definitieve versie van jouw tekst. Welke punten uit de checklist moet jij herwerken? Noteer ze hieronder.
2 Her werk jouw tekst waar nodig.
a Verzamel alle teksttypes en bepaal de volgorde ervan.
b Voeg jullie extra teksttype en inhoudsopgave toe.
c Ontwerp ook de cover (per twee).
Plaats de voorlopige versie van het tijdschrift op je blog.
1 Blik terug op jullie samenwerking. Vul het onderstaande evaluatieformulier in.
Evaluatie
1 We lieten iedereen aan het woord.
2 We zorgden ervoor dat iedereen evenveel aan het woord kwam.
3 We zorgden ervoor dat er geen miscommunicatie ontstond.
4 We verdeelden onze tijd goed.
helemaal niet minder goed goed heel goed
helemaal niet minder goed goed heel goed
helemaal niet minder goed goed heel goed
helemaal niet minder goed goed heel goed
5 Onze samenwerking verliep … niet goed minder goed goed heel goed
6 De stemming in onze groep was … niet goed minder goed goed heel goed
7 Qua stiptheid scoorden we … niet goed minder goed goed heel goed
2 Werp ook even een blik op jouw persoonlijke inbreng in het groepswerk.
a Wat vond jij van jouw inbreng in de groep?
Goed/Niet goed, want
b Wat is goed verlopen tijdens het groepswerk?
c Waarover ben jij minder tevreden? Hoe komt dat?
Voer eventuele aanpassingen nog door.
Beoordeel het tijdschrift van een ander groepje. Noteer op je blog twee positieve punten bij hun tijdschrift en twee werkpunten. Gebruik daarvoor duidelijke, korte zinnen.
Je kunt van een fragment uit een jongerenroman genieten.
Je kunt je in de personages uit een verhalende tekst inleven.
Je kunt woorden vanuit de context verklaren.
Je kunt je mening bij een tekst geven.
BIOGRAFIE
Alyson Noël
Geboortejaar 3 december 1965
Geboorteland Laguna Beach (Californië – VS)
Beroep Amerikaanse schrijfster – haar eerste eigen boek Faking 19 is een jongvolwassenenroman over de levensstijl van tieners
Meer info? https://en.wikipedia.org/wiki/Alyson_Noël
A Lees de korte inhoud v an het boek Rivalen.
BREAKING NEWS: Filmster verdwijnt spoorloos.
Hebben drie jonge clubpromotors er iets mee te maken?
Overal hangen de flyers: Wie wordt de beste promotor van de Unrivaled-clubs? Wie het hipste publiek en de populairste sterren naar de Hollywoodclubs weet te lokken, krijgt de meeste punten en wint uiteindelijk een enorme geldprijs.
Layla, Tommy en Aster behoren tot de uitverkorenen die mogen meedoen aan de wedstrijd. Voor alle drie hangt er veel van af en dus gaat het hard tegen hard –zo hard dat ze zichzelf al na een paar weken nauwelijks nog herkennen.
Alles draait al snel om de jonge superster Madison Brooks. Wie haar weet te strikken, heeft al bijna gewonnen. Tot op een dag de filmster spoorloos verdwijnt en alle ogen zich richten op de drie jongeren die haar het laatst gezien hebben …
B Beantwoord de vr agen.
- Wie is de ‘ster’ in het verhaal?
- Wat gebeurt er met haar?
- Wie wordt ervan beschuldigd? Waarom, denk je?
- Zat jij al eens in een situatie waarin je iets gedaan hebt waarvan je dacht het nooit te dur ven/ kunnen? Vertel erover.
C Lees het fr agment.
‘Maar dan nog, in deze moderne tijd van Instagram, selfies, YouTube, digitale televisie en bloggers die zo veel cafeïne naar binnen werken dat ze niet eens meer slapen, zou je toch denken dat als iemand na jou Madison ergens had gespot, we daar wel iets van fotografisch bewijs van zouden hebben gezien. Toch? Denk je niet?’ Tommy haalde zijn schouders op en liet de koffie in de mok ronddraaien. Hij zag de lichtbruine drab langs de zijkant van de mok omhoog klotsen. ‘Ik heb al gezegd wat ik denk. Dat is niet veranderd.’ ‘Zo, zo.’ Rechercheur Larsen ging naar achteren zitten op zijn stoel, die gevaarlijk schommelde. Als hij probeerde Tommy van zijn stuk te brengen, dan was dat al mislukt. Het kon hem niets schelen of de man achterover stortte en met zijn kop tegen de grond sloeg of niet. Tommy zou in elk geval eerst zijn koffie opdrinken en dan eventueel overwegen hulp te halen. ‘Je klinkt wel erg zeker van je zaak. Ik zou bijna gaan denken dat je meer weet dan je mij vertelt. Hoe zit dat, Tommy? Is er iets wat je ons nog niet hebt verteld? Maak je geen zorgen om de tijd, hoor, ik heb de hele avond. Leeft ze nog? Hou jij Madison soms ergens vast?’ Verward keek Tommy hem aan. Geloofden ze nou werkelijk dat hij in staat was Madison Brooks te kidnappen en ergens vast te houden? ‘Heb je haar gezoend?’ Larsen klapte de stoel zo hard naar voren en leunde zo ver over de tafel dat zijn gezicht vlak bij dat van Tommy kwam. Dichtbij genoeg om het hele stelsel verstopte poriën en de wildgroei aan wenkbrauwharen goed te kunnen zien. Tommy kromp ineen en schoof naar achteren op zijn stoel. Larsens adem stonk naar wat hij dan ook voor smerigs had gegeten tijdens de lunch, en hij vond het maar niets hoe die kraaloogjes van de man zich in de zijne boorden. Alsof hij alle details wilde horen, niet alleen maar in verband met het onderzoek, maar vooral ook om een mooi plaatje te krijgen waar hij fijn aan kon denken tijdens een eenzaam uurtje handarbeid. Tommy schudde zijn hoofd en veegde met een hand over zijn gezicht. Zijn lichaamstaal was helemaal fout; hij kwam veel te nerveus over. Zo zag hij er schuldig uit, maar hij was niet schuldig – waarom snapten ze dat nou niet? Wat deed hij in godsnaam nog in deze verhoorkamer? ‘Heb je haar gezoend? Heb je haar meegenomen naar een achterkamertje en je aan haar vergrepen?’ ‘What the f-‘ Tommy fronste. ‘Wat is dit voor perverse bullshit?’ Hij hield meteen op met praten toen hij zag dat Larsen hem grijnzend aankeek. Hij keek hem aan alsof Tommy hem net een prachtig cadeau had gegeven, wat in feite ook zo was. Tommy had woede getoond – genoeg om te suggereren dat hij wellicht
een duistere kant had. Dat waren de momenten waar het politieagenten om te doen was, en hij was regelrecht in de valstrik gelopen. ‘Het is geen bullshit,’ zei Larsen. ‘Dus misschien moet je het nu maar eens even serieus nemen en de vragen die ik stel netjes beantwoorden.’ Tommy haalde diep adem en concentreerde zich op de grote, rechthoekige spiegel vlak voor hem. In elke politieserie die hij ooit had gezien, bood die spiegel iemand aan de andere kant de mogelijkheid om hem te bestuderen zonder zelf gezien te worden. Hij richtte zich tot diegene, wie dat ook mocht zijn, en sprak met luidere stem: ‘Ja, ik heb haar gekust.’ ‘En…’ Larsens wenkbrauwen wiebelden zodat Tommy er misselijk van werd, maar hij was vastberaden dat niet te laten merken en zei: ‘En… niks.’ Hij probeerde zijn toon neutraal te houden, maar zijn stem verraadde hem. Hij ergerde zich dood, en dat werd merkbaar. Toch stelde wat hij met Madison had meegemaakt wel meer voor dan een klunzig, puberaal partijtje vozen. Het was … ‘Vertel me eens wat over die zwarte polsbandjes.’ Tommy was meteen weer bij de les. Hoe was hij dat in godsnaam te weten gekomen? ‘Weet je, ik moet toegeven dat ik nogal laat was in het meedoen met al die sociale netwerken. Ik bedoel, wie wil er nou op de hoogte blijven van al die mensen die je op school niet eens konden uitstaan, ja, toch?’ Hij keek Tommy aan alsof hij bijval verwachtte, en toen er niets kwam, zei hij: ‘En toch, nu ik de moderne wereld heb omarmd, merk ik dat social media ongelooflijk nuttig kunnen zijn.’ …
‘Ik merk dat je jouw relatie tot Madison Brooks goed hebt weten te gebruiken om een hoop mensen aan te trekken en je rivalen het nakijken te geven. Volgens de interviews die je hebt gegeven kende je Madison een stuk beter dan je nu toegeeft. Je sprak over haar in bijna poëtische bewoordingen, maar toen je gevraagd werd of je haar had gekust – wat zei je daarop ook alweer?’ Larsen leunde nu zo ver naar voren dat zijn adem tegen Tommy’s wang sloeg. ‘Echte mannen houden hun mond over zulke dingen.’ Hij sloeg met een hand op tafel en schudde zijn hoofd. ‘En dan durft men te beweren dat er geen gentlemen meer bestaan. Die blik die je de camera gaf, die eerder het tegendeel leek te suggereren… die was helemaal prachtig. Een dikke homerun. De fans, de tegenstanders – ze kunnen er geen genoeg van krijgen. Je hebt het helemaal op de Hollywoodmanier gespeeld, vind je ook niet?’ Beschaamd liet Tommy zijn schouders hangen. Dat had hij inderdaad gedaan, en nog meer. Maar wat had hij dan moeten doen? Hij was jong en gretig, en hij moest elke kans die hij kreeg met beide handen grijpen. Bovendien had hij geprobeerd de media te ontlopen, en daardoor waren ze alleen maar harder achter hem aan gekomen. Hun geven wat ze wilden was een win-winsituatie. Zij kregen hun verhaal en hij kreeg de publiciteit die hij anders nooit gehad zou hebben. Daarbij kwam het feit dat hij voor de meeste interviews een dik pak contant geld kreeg en hij bevond zich niet eens in een positie om dat te weigeren. ‘Blijf jij nog steeds wijzen naar, eh…’ Larsen deed alsof hij zijn aantekeningen raadpleegde, maar ook dat was een van zijn vele tactieken. ‘Layla Harrison? Geloof je nog steeds dat zij iets te maken heeft met Madisons verdwijning?’ Tommy sloot zijn ogen.
Geloofde hij dat Layla er iets mee te maken had? Hij achtte die kans zeer klein.
Aan de andere kant kende hij haar nauwelijks – niet zo goed als hij had gewild, maar dat was nu toch voorbij. Hij had het aan de telefoon gezegd toen de politie hem belde, voornamelijk om de aandacht van hemzelf af te leiden. Trouwens, Layla had ook geen moment geaarzeld om hem te verraden toen ze foto’s van hem en
Madison op het internet plaatste. Hij wist alleen zeker dat ze eens aan haar woede moest werken. Dus ja, misschien moesten ze haar maar eens ondervragen. Tommy deed zijn ogen weer open en richtte ze op rechercheur Larsen. ‘Wat Layla Harrison betreft… laten we zeggen dat ik haar tot alles in staat acht.’
Uit: Alyson Noël, Rivalen
D Zoek de betekenis v an de vetgedrukte, gekleurde woorden (online) op.
- per vers
- suggereren
- bijval - aantekening
E Beantwoord de vr agen.
1 Welke personages komen in het fragment aan bod?
2 Wat is hun rol?
3 Waarom zit Tommy in het politiebureau?
4 Hoe voelt Tommy zich tijdens het verhoor? Markeer de passende woorden.
agressief – geërgerd – gefrustreerd – gespannen – jaloers – kalm – kwaad – moe –nieuwsgierig – onzeker – paniekerig – rustig – verbaasd – zelfverzekerd – zenuwachtig
5 Waarnaar verwijst de titel van het boek?
6 Denk jij dat Tommy iets te maken heeft met Madisons verdwijning? Waarom (niet)?
7 Hoe probeert Tommy de aandacht van de speurders naar Layla te verplaatsen?
8 Hoe zal het voor Madison aflopen, denk jij?
Je kent de betekenis van de woorden uit de uitdaging.
Je kunt deze woorden in de juiste context gebruiken.
Je kunt nieuwe zinnen maken met de woorden uit de uitdaging.
A Duid de juiste betekenis v an het vetgedrukte woord aan.
1 Bij het begin van de lente lanceren de modemerken hun nieuwe lente- en zomercollectie. aan de kant houden bekendmaken doorlopen
2 Tijdens de voordracht maakte ik heel wat aantekeningen om later met mijn collega’s te delen. kosten meldingen notities
3 Voordat de operatie plaatsvond, kon de arts via een simulatie achterhalen wat er gebeurde in de darm van de patiënt.
een huidige toestand een prikkeling een nabootsing
4 Het is stuitend dat mensensmokkelaars hun slachtoffers veel geld aftroggelen voor een gevaarlijke overtocht naar een betere toekomst.
afschuwelijk zonder tussenpauze waterdicht
5 Tijdens de rellen werd het stadion hermetisch afgesloten. door middel van warmte potdicht deels
6 Er werd gesuggereerd dat de man iets te maken had met de bankoverval van vorige week. actie voeren een antwoord geven een idee geven
B Geef een s ynoniem (uit de woordenlijst) voor het vetgedrukte woord.
1 De klasgroep zat wat te kletsen op het graspleintje voor de school.
2 De kleine jongen was heel vindingrijk in het verzinnen van een smoesje waarom hij niet op tijd thuis was.
3 M ijn mama staat heel twijfelachtig tegenover homeopathische geneesmiddelen.
4 De burgemeester riep de burgers op tot waakzaamheid na een hele reeks inbraken in de gemeente.
5 Hij reageerde bijzonder onbeleefd op het nieuws van het overlijden. Op kun je verder oefenen.
C Vul het passende woord in. Soms moet je het woord w at aanpassen. Let op: je kunt niet alle woorden gebruiken.
Kies uit: aantekening – chauvinistisch – geavanceerd – glossy – inventief – kitscherig –pervers – retraite – sceptisch – stuitend – tool – virtuoos
1 Vogue is een Amerikaans tijdschrift dat in 1892 voor het eerst gepubliceerd werd.
2 Welke hanteren ze om de F1-wagens beter en sneller te maken?
3 Dankzij technologie konden ze het product op massale schaal produceren.
4 Zijn gedachten zorgden ervoor dat hij al snel in het vizier van de politie kwam.
5 Die spullen in haar huis moesten van de nieuwe bewoners allemaal verwijderd worden.
6 Johann Sebastian Bach was een echte viool
7 In dit klooster kun je in gaan en je van alles en iedereen afzonderen.
8 De toeschouwers reageerden en jouwden de concurrerende ploeg uit.
D Maak een vlotte zin w aaruit de betekenis van het woord duidelijk blijkt. Denk aan hoofdletters en eindleestekens.
1 freelancer
2 verzadigd
3 bijval
4 segment
5 absurd Op vind je Dilemma ‘Privé versus school/werk?’
1 ZOEKEN NAAR WERK
Om een goede job te vinden, moet je moeite doen. Met een sollicitatiemail, een papieren sollicitatiebrief en een curriculum vitae of curriculum video kun je tonen dat jij de geschikte kandidaat bent. In deze uitdaging bekijk je verschillende voorbeelden en leer je ook hoe je dit het best aanpakt. Deze uitdaging kan voor je verdere leven belangrijk zijn!
• Op welke manier kun je werk zoeken?
• Wat zijn de voor- en nadelen van de verschillende manieren van solliciteren?
• Hoe lees je jobadvertenties?
2 SCHRIJF JEZELF NAAR EEN TOPJOB
• Hoe schrijf je een e-mail, papieren sollicitatie of een cv?
• Je kunt hoofdletters en leestekens op een correcte manier gebruiken.
3 TELEFONEREN
• Hoe voer je een goed telefoongesprek om een sollicitatiegesprek aan te vragen?
• Hoe reageer je bij onverwachte situaties?
4 HET SOLLICITATIEGESPREK
• Welke valkuilen moet je vermijden tijdens het schrijven?
• Hoe solliciteer je live?
• Hoe solliciteer je via een videogesprek?
5 SOLLICITEREN MET EEN CURRICULUM VIDEO
• Je maakt een filmpje waarin je jezelf als sollicitant voorstelt.
Kies je een knelpuntberoep of niet?
KLASGESPREK, LEZEN 1
Je weet op welke manieren je naar werk kunt zoeken.
Je kunt de voor- en nadelen van de verschillende manieren van solliciteren opnoemen.
Je kunt jobadvertenties lezen.
A Via welke kanalen kun je jobaanbiedingen vinden?
B Zoek twee advertenties voor een job w aarin jij geïnteresseerd bent.
1 Vul de tabel aan.
Advertentie 1 Advertentie 2
1 Informatie over het bedrijf
Naam van het bedrijf
Adres
Telefoon Soort bedrijf
2 Duidelijke beschrijving van de vacante functie Functie
Vacant betekent niet ingenomen, vrij.
3 Eisen, voorwaarden en wensen van het bedrijf
Gevraagde opleiding/ studies
Gevraagde persoonlijkheid
Gevraagde ervaring
Gevraagde technische vaardigheden
Gevraagde talenkennis (NL, FR, EN, DE, andere + niveau: passieve kennis, notie van, goed, heel goed)
4 Arbeidsvoorwaarden: uurrooster en salaris
Info over aangeboden loon
Info over aangeboden contract, aantal uren per week (vol- of halftijds)
Info over aangeboden opleidingen
5 Instruc ties voor de sollicitatie
Hoe solliciteren? schriftelijk / telefonisch / bezoek schriftelijk / telefonisch / bezoek
Naar: www.vdab.be
Als je passieve kennis hebt van een taal, herken en begrijp je woorden als je die leest of hoort, maar gebruik je ze niet actief.
Heb je notie van een onderwerp, dan begrijp je de basis, heb je basiskennis ervan.
2 Kom jij in aanmerking voor deze jobs? Waarom wel/niet?
3 Vind je deze job geschikt voor jou? Waarom wel/niet?
4 Welke job zou je kiezen? Waarom?
C Hoe kun je solliciteren? Noteer vier mogelijkheden in de linkerkolom. Geef bij iedere manier enkele voor- en nadelen.
Voordelen NadelenNaar: www.vdab.be
D Markeer in deze tekst vier tips in verband met solliciteren.
E-mailadres
Als je een e-mailadres als mailto:mickey.mouse@ hotmail.com of waarisdafeestje@gmail.com gebruikt, kom je niet professioneel over. Waarschijnlijk wordt de e-mail van zo’n adres zonder lezen gewist. Maak een formeel e-mailadres voor al je sollicitaties aan. Kies bij voorkeur een adres waarin je voornaam en naam voorkomen. Controleer dat e-mailadres elke dag in de periode dat je solliciteert.
Foto
Een foto meesturen is niet verplicht, maar soms vragen ze er wel expliciet naar. In zo’n situatie doe je dat best wel. Kies je foto verstandig. Een foto van een wild of dronken feestje maakt geen goede indruk. Kies een foto die jou toont zoals je er op het werk zou uitzien.
Sociale media
Denk ook na over wat op je sociale media staat. Werkgevers googelen toekomstige kandidaten of stagiairs om te zien wie ze voor zich hebben. Let op welke commentaren je schrijft, welke foto’s je verspreidt, hoe je je mening uit …
Voicemail
Omdat toekomstige werkgevers je kunnen bellen om feedback over je sollicitatie te geven, moet je zorgen dat je zo veel mogelijk bereikbaar bent. Lukt dat niet, zorg dan dat de voicemail op je telefoon ingesteld is. Zorg voor een beleefde en passende voicemail. Je werkgever wil niet doof worden van jouw favoriete muziek op de achtergrond als hij iets wil inspreken.
SCHRIJVEN
Je kunt een e-mail, sollicitatiebrief en curriculum vitae schrijven. Je kunt hoofdletters en leestekens op een correcte manier gebruiken.
2.1 E-MAIL
A Bekijk deze e-mail.
Beste mijnheer Demeyere
Via deze mail wil ik me graag voor de functie van verkoopster (146875) kandidaat stellen. In de bijlage vindt u mijn motivatiebrief en cv.
Met vriendelijke groeten
Anne Deroose
Majeurlaan 15
9000 Gent
Tel. 0477 321 422
Aan Onderwerp Verzend patrick.demeyere@superstores.be Vacature verkoopster - vacaturenummer 146875
C Bekijk nogmaals de jobadvertenties die je in les 1 koos.
1 Schrijf zelf een e-mail voor een van de jobadvertenties.
2 Controleer je e-mail met de checklist.
Checklist
1 Je vermeldde de vacaturenaam en het vacaturenummer in het onderwerpveld.
2 Je koos een goede aanspreking.
3 Je schreef voor welke job je solliciteerde, waarom en waar je de info vond.
4 Je vermeldde je naam, adres, telefoonnummer en het e-mailadres waarop je bereikbaar bent.
5 Je verwees naar de bijlagen (sollicitatiebrief en cv).
3 Laat je tekst door een medeleerling nalezen zodat er geen fouten in staan.
4 Her werk je e-mail indien nodig.
5 Stuur je e -mail naar je leraar.
6 Herschrijf je e-mail na de evaluatie van je leraar.
A Bekijk de sollicitatiebrieven.
Je brief moet aan een aantal v astgestelde normen (NBN-normen) voldoen.
Voorbeeld 1 Let op de inhoud.
Jente Casier
Frambozenstraat 58 9000 GENT
Tel. 0474 22 33 44 jente.casier@gmail.com
>
12 april 20XX
Mevrouw Tamara Dewulf
Personeelsdienst Devolder NV
BVBA Dewulf
Berkenlaan 24 9000 GENT
> >
Sollicitatie 52431 verkooppersoneel voor bakkerij
>
>
Geachte mevrouw Dewulf
> Met belangstelling heb ik uw advertentie in Het Nieuwsblad van 13 februari jongstleden gelezen, waarin u op zoek bent naar verkooppersoneel voor uw bakkerij.
> Ik ben zeer geïnteresseerd in deze functie omdat ik graag met mensen omga en omdat ik graag mensen help.
>
Het afgelopen jaar heb ik de richting Onthaal, organisatie en sales gevolgd. Graag wil ik wat ik leerde in praktijk brengen. Uw winkel lijkt me daarvoor heel geschikt.
> Ik zou mijn interesse graag in een gesprek toelichten. Als u dit wenst, kunt u me altijd telefonisch bereiken.
> Met vriendelijke groeten
>
Datum
Gegevens sollicitant
> Jente Casier
> > Bijlage: cv
Gegevens geadresseerde: naam, functie en/ of afdeling, firma of organisatie, straat en nummer of postbusnummer, postcode en gemeente Nummer sollicitatie of omschrijving
Alinea 1: schrijf om welke job het gaat en waar je de vacature zag.
Alinea 2: bewijs a.d.h.v. je ervaring dat je geschikt bent.
Alinea 3: geef een korte beschrijving van je opleiding.
Alinea 4: vraag om een gesprek.
Je voornaam en achternaam
Geef aan dat je een bijlage hebt.
Voorbeeld 2
Let op de NBN-normen.
Amélie Verkinderen
Karmelietendreef 26 1733 ASSE
Tel. 02 245 23 24 amelie.verkinderen@telenet.be
>
14 maart 20XX
De heer Martijn Demey
Personeelsdienst
Demey NV
Wezelstraat 14 1790 TERALFENE
Sollicitatie naar de betrekking van administratief medewerker
Geachte heer Demey
In De Morgen las ik dat u een vacature heeft voor een administratief medewerker. Voor die baan wil ik graag solliciteren. >
Het afgelopen jaar heb ik de opleiding Logistiek met veel plezier en succes gevolgd. Ik volgde ook een cursus tekstverwerking en ik kan blind typen. Ik ben nauwkeurig, werk geconcentreerd en kom het best tot mijn recht in een functie waar ik deze kwaliteiten kan inzetten. > Ik ontdekte tijdens mijn stage dat ik het werk op een kantoor heel erg leuk vind. Ik hoop dat u mij voor een persoonlijk gesprek uitnodigt.
Met vriendelijke groet
Zes witregels
Richt je tot de juiste contactpersoon.
Onderwerp brief, geen punt, wel een hoofdletter
Twee witregels
Aanspreking
Eén witregel
Slotformule
Plaats voor je handtekening: zes witregels
Amélie Verkinderen
Bijlage: cv
Naar: www.beaks.nl en NBN-normen
Twee witregels
B Markeer de woorden die een hoofdletter krijgen.
Vul ook de leestekens aan.
1 ik ben te laat want mijn trein reed niet
2 mijn gesprek is niet vandaag maar morgen
3 de eerste indruk is belangrijk die vergeten ze niet
4 als ik solliciteer ben ik zenuwachtig
5 chinese bedrijven proberen voet aan wal te krijgen in europa
6 ligt de paasvakantie voor of na pasen
7 k rijg je een bedrijfswagen als je bij colruyt of spar werkt
8 dit neem ik mee naar mijn gesprek mijn cv sollicitatiemail een flesje water deo
C Schrijf zelf een sollicitatiebrief naar de contactpersoon uit een advertentie uit les 1.
1 Welke info heb je nodig voor je brief?
2 Schrijf de brief. Een sollicitatiebrief moet foutloos zijn. Let dus op de spelling, het gebruik van hoofdletters en leestekens.
3 Controleer je e-mail met de checklist.
Checklist
Inhoud
1 Je noteerde al je eigen gegevens (naam, adres en telefoonnummer).
2 Je noteerde rechtsboven de datum.
3 Je noteerde alle gegevens van de geadresseerde.
4 Je verwees in je onderwerpregel naar het nummer of de omschrijving van de sollicitatie.
5 Je schreef een formele aanspreking.
6 Alinea 1: je vermeldde over welke job het gaat en waar je de vacature vond.
7 Alinea 2: je bewees dat je ervaring hebt en geschikt bent voor de job.
8 Alinea 3: je gaf een korte beschrijving van je opleiding.
9 Alinea 4: je vroeg om een gesprek.
10 Je eindigde met een slotformule.
11 Je zette je handtekening waar je zes witregels vrij liet.
12 Je noteerde je voornaam en je familienaam.
13 Je gaf aan dat je een bijlage had.
Vorm
14 Je liet zes witregels tussen de naam van de sollicitant en de geadresseerde.
15 Je richtte je tot de juiste contactpersoon.
16 Je liet twee witregels na het adres van de geadresseerde.
17 Je schreef in de onderwerpregel geen punt, wel een hoofdletter.
18 Je liet een witregel over onder de aanspreking.
19 Je liet onder je naam twee witregels vrij.
Taal
20 Je gebruikte hoofdletters en leestekens waar het moest.
21 Je spelling was foutloos.
22 Je zinnen waren goed gebouwd.
4 Laat je tekst door iemand anders nalezen zodat er geen fouten in staan.
5 Pas je tekst aan indien nodig.
6 E-mail je tekst naar je leraar.
7 Her werk je tekst na de controle door je leraar. Post je afgewerkte tekst op je blog.
A Vul het document aan.
1 Pas de gegevens aan de functiebeschrijving van de job waarvoor je solliciteert aan.
2 Gebruik maximaal twee bladzijden, bij voorkeur maar één bladzijde.
3 Vermeld talenkennis, computerkennis, technische kennis … enkel als het van toepassing is. Wat je niet kunt invullen, verwijder je.
4 Bij referenties en ervaring zet je de recentste info bovenaan.
Referenties zijn mensen of bedrijven die een werkgever kan contacteren om meer info over jou te verkrijgen.
Personalia
voornaam en familienaam adres
telefoonnummer e-mailadres
geboortedatum geboorteplaats nationaliteit
Studies diploma of getuigschrift adres van de school
Ervaring (hier noteer je info over stage, vakantiejob, weekendwerk)
uitgevoerde functie naam en adres van het bedrijf of de organisatie
periode takenpakket
Talenkennis (passieve kennis – notie van – goed – heel goed)
Computerkennis:
Technische kennis:
Vaardigheden (kennis computerprogramma’s, EHBO …)
Referenties naam – functie adres telefoonnummer
Varia (beschikbaarheid, rijbewijs, bezit van een vervoersmiddel, jeugdwerk …)
B T yp je cv nu uit. Vergeet niet om de delen die je niet gebruikt te wissen.
1 Controleer je cv met de checklist. Checklist
1 Je vulde alle belangrijke informatie voor deze sollicitatie in.
2 Je wiste wat je niet nodig had.
3 Je gebruikte overal hetzelfde lettertype.
4 Je gebruikte dezelfde regelafstand.
5 Je gebruikte voldoende witregels en regelafstand.
6 Je gebruikte hoofdletters waar nodig.
7 Je lette op de spelling.
2 Laat je tekst door iemand anders nalezen zodat er geen fouten in staan.
3 Pas je tekst aan.
4 Mail je tekst naar je leraar.
5 Pas je cv aan indien nodig.
Je kunt voor een sollicitatiegesprek telefonisch een afspraak maken. Je kunt op onverwachte situaties tijdens het gesprek gepast reageren.
Oriënteren
Als je een advertentie vindt die je aanspreekt en al je documenten zijn klaar, kun je een stap verder gaan. Je maakt daar voor best telefonisch een afspraak. Je gesprek is het eerste contact met je mogelijke werkgever.
Oefen dit aan de hand van de advertentie die je in les 1 koos.
Voorbereiden
Vul de tabel aan als voorbereiding op het telefoongesprek.
Noteer de firmanaam en de naam van de contactpersoon.
Zoek zo veel mogelijk info over het bedrijf.
Noteer de vragen die je zelf wilt stellen.
Bereid mogelijke vragen over jezelf voor (ervaring, interesses …).
Gebruik het spreekplan. Een leerling speelt de rol van de bedrijfsleider, jij speelt de werkzoekende.
Situatie 1
Onthaalbediende 'Goedemorgen, met (naam firma). Waarmee kan ik u helpen?'
Jij (Zeg wie je bent en waarom je belt.)
(Vraag naar de contactpersoon.)
Onthaalbediende 'Een momentje. Ik verbind u door.'
Jij (beleefde reactie)
Situatie 2
Werkgever 'Goedemorgen, met X. Hoe kan ik u helpen?'
Jij (Stel je opnieuw voor. Zeg waarvoor je belt, verwijs naar de advertentie.)
Werkgever 'Ik stel voor dat u langskomt voor een persoonlijk gesprek op … om …'
Jij (Herhaal de afspraak en bedank voor de tijd. Zorg dat je die afspraak juist noteert.)
Jij (Bedank. Sluit het gesprek af.)
Werkgever 'Tot …'
Je zou ook kunnen beslissen om zelf eens te bellen omdat je na het afgesproken moment nog geen nieuws kreeg.
Situatie 1
Onthaalbediende 'Goedemorgen, met (naam firma). Waarmee kan ik u helpen?'
Jij (Zeg wie je bent en waarom je belt.)
(Vraag naar de contactpersoon.)
Onthaalbediende 'Een momentje. Ik verbind u door.'
Jij (beleefde reactie)
Situatie 2
Werkgever 'Goedemorgen, met X. Hoe kan ik u helpen?'
Jij
Werkgever 'Ik ben dat even uit het oog verloren. Goed dat u zelf belt. Natuurlijk kunt u nog komen voor een gesprek. Wanneer lukt dat voor u?'
Jij
(Stel je opnieuw voor. Zeg waarvoor je belt, verwijs naar de advertentie.)
(Geef een antwoord.)
Jij (Bedank. Sluit het gesprek af.)
Werkgever 'Tot …'
Uitvoeren
Breng je telefoongesprek voor de klas. Zorg dat je voorbereid bent. Ligt je agenda klaar? Sta je op een rustige plaats? Gebruik je voorbereiding.
NA
Reflecteren
Beoordeel jezelf door deze checklist in te vullen.
Checklist
Vorm
1 Ik begon met een begroeting.
2 Ik sloot het gesprek met een groet af.
3 Ik herhaalde de belangrijkste afspraken.
Inhoud
4 Ik bereidde me op het gesprek voor.
5 Ik zorgde voor een duidelijke boodschap.
6 Ik stelde mezelf voor.
7 Ik stelde de juiste vragen om noodzakelijke informatie te weten te komen.
Taal
8 Ik sprak in volzinnen.
9 Ik articuleerde goed.
10 Ik lette op mijn spreektempo.
11 Ik was beleefd.
12 Ik gebruikte standaardtaal.
Soms verloopt een gesprek niet zoals je gepland had. Hoe zou jij reageren …
als je op een voicemail terechtkomt?
als ze zeggen: 'Sorry, ik heb op dit moment geen tijd.'
of: 'Meneer/Mevrouw X zit nu in een vergadering.'?
als de reactie negatief is, de vacature al ingenomen is?
als het voorgestelde moment van de afspraak voor jou echt niet past?
EEN SOLLICITATIEGESPREK VOEREN
Je kunt informatie uit een beeldfragment halen.
Je kunt a.d.h.v. een gegeven kader een sollicitatiegesprek naspelen.
A Bekijk het eerste filmpje.
1 Waarom werken we met eerste indrukken?
2 Wat houdt de job van personeels manager in?
Een manager is een leidinggevende in een onderneming.
3 De test wil uitzoeken of de personeelsmanagers verder kunnen kijken dan de eerste indruk.
Wat voorspelt de professor?
4 Hoe verloopt de test zelf?
a b c d
5 Waarom maakt kandidate 2 een minder goede indruk?
6 Waarom is het zo moeilijk om controle te houden bij een eerste indruk?
7 Geef twee kenmerken per kandidaat na de eerste ronde.
Kandidaat 1
Kandidaat 2
Kandidaat 3
8 Geef telkens een extra kenmerk van de dames.
Kandidaat 1
Kandidaat 2
Kandidaat 3
9 Wat bedoelt de personeelsmanager met ‘sociaal wenselijke antwoorden’?
10 Geef een sociaal wenselijk antwoord op de vraag: ‘Waar zie je ons bedrijf over tien jaar?’
11 Waarom krijgt kandidaat 3 waarschijnlijk het label ‘anders’?
12 Veranderde de indruk over de kandidaten na het tweede gesprek?
Kandidaat 1
Kandidaat 2
Kandidaat 3
B Bekijk het tweede filmpje.
1 Welke tips krijg je in verband met de begroeting?
2 Wat deed de sollicitant verkeerd?
3 Mag je tijdens een sollicitatiegesprek grapjes maken?
4 Welke info mag je bij een sollicitatiegesprek geven?
5 Wat deed de sollicitant verkeerd?
6 Wat doet de mannelijke sollicitant nog fout als hij uitlegt hoe hij naar het werk zou komen?
7 Op welk soort vragen mag je niet te impulsief reageren? Impulsief betekent doen wat in je opkomt, reageren zonder nadenken.
8 Wat doe je dan beter wel?
9 Hoe breng je geldzaken best ter sprake?
C Noteer een viertal tips die je zeker voor jouw sollicitatiegesprek wilt onthouden.
D Oefen je gesprek.
Oriënteren
Je speelt een sollicitatiegesprek. Probeer je zo goed mogelijk in te leven in je rol. Nadien bespreekt je groep je reacties en antwoorden.
Voorbereiden
Ga in groepjes zitten volgens de instructies van je leraar. Je k rijgt elk acht vragen die je als sollicitant kunt krijgen.
Bereid je antwoorden schriftelijk voor.
Net als bij een echte sollicitatie mag je de voorbereiding tijdens de spreekoefening niet gebruiken. De groep overlegt om jouw gesprek te evalueren.
Uitvoeren
Breng je gesprek voor de klas.
Reflecteren
Reflecteer eerst zelf over je gesprek.
1 Wat vond je dat goed liep?
2 Wat kon beter?
3 Welke vragen had je niet verwacht?
4 Wat kan jou helpen bij een volgend gesprek?
Daarna beoordeelt de groep jouw gesprek.
1 Je had een goede zithouding.
2 Je had een goed voorkomen, het was netjes en verzorgd.
3 Je zat stil. Je kwam niet zenuwachtig over.
4 Je was beleefd.
5 Je sprak duidelijk en luid genoeg.
6 Je straalde zelfvertrouwen uit.
7 Je antwoordde goed op de vragen.
8 Je toonde oprecht belangstelling voor de job.
Lees de tekst.
Markeer in de tekst negen tips voor een online sollicitatiegesprek.
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
niet goed kan beter goed heel goed
Hoe kom je goed over in een videogesprek met je toekomstige werkgever?
Volgens coach Nathalie Mangelaars zijn er in een gesprek vijf belangrijke tools, waarmee je kunt spelen. "Je hebt je woorden, je stem, je lichaamstaal, oogcontact en je publiek. Bij een online gesprek heb je natuurlijk nog je woorden, maar bijvoorbeeld oogcontact maken of elkaars lichaamstaal lezen is al veel moeilijker", vertelt Mangelaars.
En juist op het missen van die non-verbale communicatie, moet je volgens Mangelaars inspelen. "We zijn ons er niet van bewust, maar met die non-verbale communicatie creëren we onbewust een beeld van iemand. Als je dit weet, kun je dus wat extra's doen."
De camera inkijken en sneller to the point
"Realiseer je dat je het praatje dat je maakt als je wordt opgehaald en het gesprekje over hoe je je koffie drinkt, mist. Je wordt in een videocall eigenlijk meteen het bedrijf ingegooid. Doe daar zelf iets aan door bijvoorbeeld op een leuke manier te vragen hoe het bedrijf eruitziet, omdat je dat nu niet goed kunt zien", tipt Nathalie. "En om toch oogcontact met iemand te maken, is het verstandig om in het gesprek een aantal keer echt de camera in te kijken. Dan maak je echt contact."
Om zoveel mogelijk lichaamstaal te laten zien, is het belangrijk dat je je handen laat zien op beeld. "Zo haal je er het meeste uit. Zorg dat je tot op borsthoogte te zien bent." En waar je stem en woorden misschien nog hetzelfde zijn als in een sollicitatiegesprek in real life, moet je er in een videocall volgens Mangelaars echt een schepje bovenop doen: "Energie en passie zijn belangrijker dan ooit. En benadruk dingen die je belangrijk vindt extra met je stem."
Camera, licht, geluid, actie!
Je weet nu hoe je goed moet overkomen op beeld, maar hoe film je jezelf zodat het voor de ander prettig is om naar te kijken? Videomarketingstrateeg Stefan Hollegien helpt je een handje op weg. Voer het gesprek via een laptop, in plaats van via een telefoon, tipt hij. Via je laptop kun je bijvoorbeeld het scherm delen om je cv toe te lichten. Gebruik je toch je telefoon? Let er dan op dat die op 'stil' staat en zet je meldingen uit.
Om je goed verstaanbaar te maken, raadt Hollegien aan om een koptelefoon of oordopjes te gebruiken. "Dat geluid is vaak beter dan het geluid van je laptop." En wil je er niet uitzien als een silhouet? "Doe je gordijnen open en zorg ervoor dat je niet met je rug naar een raam zit. In de meeste gevallen is met je neus naar het raam het beste, tenzij je daardoor met je ogen gaat knijpen door de zon."
Naar: https://eenvandaag.avrotros.nl/
CURRICULUM VIDEO MAKEN, INFORMATIE UIT EEN FRAGMENT HALEN
Je kunt informatie uit een beeldfragment halen. Je kunt over jezelf een curriculum video maken.
A W at is een curriculum video volgens jou?
B Bekijk het videofr a gment.
1 Wat vind je positief aan het eerste fragment?
2 Zijn er ook dingen die je niet zou overnemen? Waarom wel/niet?
3 Wat vindt de mannelijke presentator van het eindshot van het filmpje? Hoe merk je dat?
4 Wat vind je positief aan het tweede filmpje?
5 Zijn er ook dingen die je niet zou overnemen? Waarom wel/niet?
6 Op het einde geef t Tom Waes zijn mening over het eerste filmpje. Sluit die opvatting aan bij jouw mening of niet?
Solliciteren met een curriculum video?
‘Als ik mezelf op video zie, wil ik die verwijderen’
Steeds meer werkgevers vragen dat sollicitanten een video insturen in plaats van een klassieke sollicitatiebrief. Volgens de VDAB heeft dat veel voordelen. ‘In een video kan je meteen tonen wie je bent en wat voor persoonlijkheid je hebt, dat is op papier veel moeilijker’, zegt Shaireen Aftab, de woordvoerster van VDAB in De Standaard en Het Nieuwsblad. Antoine Stasse, hr-officer van Walibi, bevestigt dat. Walibi kreeg voor komende zomer al 1 000 videosollicitaties binnen en dankzij de video’s kunnen de recruiters gemakkelijker bepalen of iemand bijvoorbeeld klantvriendelijk is.
Extraatje met problemen?
Ralf Caers, professor Human Resources Management aan de KU Leuven, is eerder voorzichtig. ‘Een video-cv kennen we al jaren. Het komt er soms bij als extraatje bij een cv, maar er duiken ook wel wat problemen bij op. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat het niet altijd mogelijk is een persoonlijkheid goed te kunnen afleiden. Bovendien komt meer dan alleen het uiterlijk naar voren in een video. De vraag is of we als interviewer ons niet te veel laten leiden door persoonlijke voorkeuren en stereotypen.’
Totale sollicitatiebeleving
Johan Driessens, CEO van Branded Careers, is voorstander. ‘Het is een tool voor een totale sollicitatiebeleving.’ Bij een klassiek cv ligt de nadruk te veel op de hard skills, vindt hij. ‘Zo wordt een match gezocht, maar met een video kan je echt contact zoeken.’
Maar wat denkt een sollicitant van zo'n video?
Luisteraar Jurgen ziet het niet zitten, mocht hij opnieuw op zoek gaan naar werk. ‘De zenuwen voor een gewoon sollicitatiegesprek gaan wel weg, maar als ik mezelf op video zie, heb ik de neiging om die te verwijderen.’
‘In tegenstelling tot Jurgen heb ik veel minder zenuwen bij het maken van een video dan voor een sollicitatiegesprek. Net omdat je die video kan monteren of opnieuw kan maken’, vindt Radio 1-collega Max Vryens.
Naar: www.radio1.be
2 Wat zijn volgens jou ‘hard skills’?
Kennis of vaardigheden die je nodig hebt om een job te kunnen uitvoeren.
Je leer t ze via trainingen, cursussen of opleidingen (programmeren, boekhouden, talen, computerprogramma’s …).
Persoonlijkheidskenmerken en karaktertrekken (leiderskwaliteiten, communicatieve vaardigheden, organisatietalent …)
3 Wat doen recruiters?
4 Wat betekent ‘stereotiep’ (van ‘stereotype’)?
5 Geef een voorbeeld van een stereotype i.v.m. jobs.
Oriënteren
Maak nu een curriculum video waarin je jezelf voorstelt. Werk per twee.
Voorbereiden
Denk goed na over hoe je jezelf zult voorstellen.
- Gebruik je curriculum vitae als basis.
- Zet een paar ideeën op papier.
- Schrijf je scenario uit.
- Verzamel het materiaal dat je nodig hebt (stoel, tafel, extra lamp …).
Uitvoeren
Filmen maar …
- Let op je houding. Kom je zelfverzekerd over?
- Let op het licht, het achtergrondgeluid en de achtergrond: overbelichting, luide auto’s, ruis …
- Let op dat je horizontaal filmt zodat je geen zwarte balkjes naast je filmpje ziet.
- Film niet te veel, zo voorkom je knip- en plakwerk.
Reflecteren
1 Bekijk elkaars filmpje.
a Wat vind je goed aan het filmpje?
b Wat kan beter?
c Is je resultaat bruikbaar? Waarom wel/niet?
2 Pas je filmpje eventueel aan. Plaats je filmpje op je blog.
3 Beantwoord de vragen met volledige zinnen.
a Wat ging goed?
b Wat kon beter?
c Hoe verliep de communicatie?
d Hielden jullie je aan de afspraken? Waarom wel/niet?
e Waren er onverwachte gebeurtenissen? Hoe ben je daarmee omgegaan?
f Hoe kun je het de volgende keer voorkomen?
g Is je resultaat bruikbaar? Waarom wel/niet?
h Leverde je de kwaliteit die je wilde? Waarom wel/niet?
i Ben je tevreden? Waarom wel/niet?
Je kunt van een inleiding en een fragment uit een graphic novel genieten.
Je kunt je in de personages uit een verhalende tekst inleven.
Je kunt van een beeldfragment bij het boek genieten.
‘Imagine’. John Lennon zong het al in 1971, hij droomde toen ook al van vrede.
Dankzij Rudi Vranckx kreeg het lied in Mosul (Irak) een speciale betekenis.
BIOGRAFIE
Rudi Vranckx
Geboortejaar Leuven, 15 december 1959
Beroep
Belgisch journalist bij VRT NWS
Specialiteit: internationale conflicten in het M idden-Oosten.
BIOGRAFIE
Caryl Strzelecki
Geboortejaar Koersel (nu Beringen), 8 september 1960
Beroep
Belgische illustrator, striptekenaar, reclametekenaar en cartoonist.
Living life in peace 1 5
Imagine there’s no countries
It isn’t hard to do
Nothing to kill or die for
And no religion too
Imagine all the people
Vreemder wordt het niet. Ik loop door Mosul, de hoofdstad van het zelfverklaarde kalifaat van IS. Na drie jaar van gruwelbewind en de meest genadeloze belegering deze eeuw is de stad verwoest. Uit een ruïne vlak bij de brug over de rivier klinken deze wonderbaarlijke woorden. De gitaren zijn niet helemaal juist gestemd, de stemmen slaan soms over. Toch heb ik nog nooit een mooier lied dan dit gehoord. Nabeel, een oudere muzikant uit de gouden tijd van Irak, speelt samen met enkele jonge twintigers. Ze koesteren de schaarse instrumenten die gered zijn van de extremistische waanzin, begraven in de grond of verstopt in de bovenzolder. In een kamer van de vernielde muziekacademie liggen honderden stukgeslagen violen, gitaren, piano’s. Muziek was des duivels, muzikanten werden verworpen, net als homoseksuelen, jezidi’s en christenen. Snaren werden door IS gebruikt om boobytraps te maken. Tot vijf keer toe moest hij een schijnexecutie ondergaan. Een vriend werd voor zijn ogen vermoord. Nog elke nacht ontwaakt hij uit een nachtmerrie. Maar de geesteskracht van de mens is sterker dan de extremistische waanzin. Hun muziek is drie jaar lang hun antidote, hun tegengif geweest, terwijl ze verscholen zaten in kelders, net zoals de christenen in vroegere tijden in catacomben tijdens de vervolgingen. Ik probeer het me voor te stellen. Buiten in de duisternis klinkt enkel het geluid van geweren, de explosies van bommen, het gehuil van de gemartelde burgers. In je kelder neem je je gitaar, viool of oed, en speel je heel zachtjes. Met je telefoon neemt je vriend dit op. Daarna post je het op Facebook. Je weet dat ontdekking de dood betekent, want muziek of eender welke uitdrukking van vreugde en plezier is verboden. Ameen, de cellospeler, was nog roekelozer. Hij ging optreden op het dak van zijn huis. Een opgestoken vinger naar de onverdraagzaamheid. Zijn vrienden verklaarden hem voor gek, maar hij wilde aan de wereld bewijzen dat de meeste inwoners van Mosul onschuldig waren, gedwongen waren om hier te leven. De religieuze politie klopte op de deur. ‘Je hebt de duivel in je,’ schreeuwden ze. Ameen en zijn vrienden leven nog. De verhalen van de muzikanten raken me meer dan ik vermoedde. Ook als journalist heb je behoefte aan hoop, aan daden van verzet. Als zij dit kunnen, waarom wij dan niet in ons bange, beschermde wereldje? Het verhaal raakte bij velen een gevoelige snaar in de huidige tijd van polarisatie en holle kreten. Een inzamelactie in eigen land leverde binnen de kortste tijd een lawine van reacties op. Meer dan duizend instrumenten lagen te wachten, genoeg om het grootste symfonieorkest van de wereld te vormen. Sabine schonk de viool van haar overleden grootvader, violist in onze grote wereldoorlog. ‘Van de ene oorlog naar de andere.’ De viool is voor Mohammed, een jonge violist, die later rechter wil worden, hopelijk rechtvaardiger en minder corrupt, in een nieuw Mosul. Mensen sturen foto’s mee, liedteksten, brieven. Lieve geeft haar gitaar mee, die ze kocht toen ze een jong meisje was. ‘Ik hoop dat ze troost, vreugde en hoop brengt, want dat is de kracht van muziek.’ Hakam leest de brief voor. Dit is een project dat het journalistieke overstijgt en een eigen leven begint te leiden. De muzikanten van Mosul brengen hun boodschap naar ons land, om ons te bedanken. Maar de ontsnapping, al is het maar voor even, uit hun vernielde stad geeft hen zuurstof. Ik wacht ze op in mijn stad Leuven, die honderd jaar geleden in de Eerste Wereldoorlog in brand gestoken werd. De herdenking van de wederopbouw geeft hen hoop. Honderden jonge mensen zitten op terrasjes in de eerste lentezon.
De muzikanten halen voor het eerst hun instrumenten tevoorschijn buiten de oorlogszone, in het land waar ze vorig jaar geschonken zijn. ‘Misschien kan het ook bij ons, een nieuw leven zonder haat,’ oppert Hakam. Vreugde is besmettelijk. Hun tour door België wordt een succes. Deze droom schenkt me meer voldoening dan talloze bittere scoops.
Maar de realiteit is soms ook een boze droom. Terug in Mosul. Mohammed, de violist, Khaled, de oedspeler, en Hakam met zijn gitaar nemen me mee naar de oudere stad. Hun vrienden werken als vrijwilliger om puin te ruimen en om mensen die terugkeren naar de stad te helpen. Moed bestaat echt. Khaled wijst me een oude man aan. ‘Elke dag komt hij hier met een stoel zitten en kijkt hij naar zijn vernielde huis. Hij drinkt thee en zegt nooit iets. Maar ik zie de verhalen in zijn ogen.’ Plots klinkt er een lied als een klaagzang, eerst langzaam, dan allegro alsof er hoop klinkt tussen het puin van tienduizenden huizen. Viool, gitaar en oed, de jonge muzikanten van Mosul spelen het eerste lied dat ze zelf componeerden. Het heet ‘Jonas’, naar de profeet uit zowel de Bijbel als de Koran. Jonas is een profeet die alle volkeren van het Boek kennen. Zijn graftombe stond in Mosul en werd vernietigd door de jihadi’s. De oorlog die zich daar afspeelde, was een oorlog om de geesten van de mensen. De wortels van het verleden, de geschiedenis, de cultuur, de religie, dat allemaal stond op het spel. Voor hun allereerste optreden gingen ze naar een symbolische plek, de vernielde kerken van Mosul. Je kunt de filmpjes zelf bekijken op YouTube. Ze noemen zich Hawtar Nergal, wat ‘de snaren van de koning van Mosul’ betekent. De jongemannen zijn de soennitische moslims met een boodschap van hoop voor iedereen. De oorlog die er woedt, is niet meer tussen moslims en christenen, maar tussen extremisme en verdraagzaamheid. Het is een oorlog om schoonheid en menselijkheid. Hakam, de gitarist, heeft nog één boodschap als afscheid voor mij: ‘Ik geef Mosul en deze wereld nog één laatste kans om het beter te doen.’ Het laatste refrein van ‘Imagine’ van John Lennon achtervolgt me als een oorwurm.
You may say I am a dreamer
But I am not the only one I hope some day you will join us And the world will live as one.
Naar: Rudi Vranckx, Inleiding op Imagine Mosul van Caryl Strzelecki
B Beantwoord de vr agen.
1 Leg uit hoe muziek voor de mensen hun tegengif was.
2 Welke actie ondernam Rudi Vranckx?
1 Bewijs dat mensen risico’s namen om muziek te kunnen spelen.
2 Waarom was het inzamelen van de instrumenten zo belangrijk voor de mensen uit Mosul?
D Br ahim vergezelde Rudi op de reis om de instrumenten af te leveren. Bekijk hier een van zijn verslagen voor MNM.
Op kun je verder oefenen.
Je kent de betekenis van de woorden uit de uitdaging.
Je kunt deze woorden in de juiste context gebruiken.
Je kunt nieuwe zinnen maken met de woorden uit de uitdaging.
A Vul het juiste woord in.
Let op: hier en daar moet je de woorden aanpassen.
Kies uit: competentie – curriculum vitae – hard skills – manager – notie van – passieve kennis –recruiter – referentie – stereotype – vacant
1 Ik werk maar halftime, ik zou graag fulltime werken. Weet jij een plaats waar er uren zijn?
2 Moet je de extra woorden uit de woordenlijst echt kennen of volstaat kennis, m.a.w. moet ik ze gewoon begrijpen?
3 Als sk i-instructeur moet je veel hebben: kunnen skiën is één, maar je moet ook een groep kunnen leiden, Duits of Frans spreken, EHBO kunnen …
4 Heb jij Excel of ben je daar een krak in?
5 Mag ik mijn stagebegeleider als noteren bij een sollicitatie als kinderverzorgster?
6 Waarom zou een meisje geen schilder mogen zijn? Denk eens niet zo .
B Een beetje Engels in de les Nederlands … Vul het juiste woord in.
1 Voor mijn sollicitatie moest ik op gesprek bij de van het bedrijf waar ik wil gaan werken.
2 In het tweede deel van het sollicitatie kwam de van de onderneming bij het gesprek zitten.
3 Welke moet je zeker nog onder de knie krijgen voor je begint met werken in een boekhoudkantoor? Boekhouden of programmeren?
C Maak een zin met dit woord.
curriculum vitae / cv:
Op vind je Dilemma ‘Kies je een knelpuntberoep of niet?’
Iedere dag kom je in contact met je vrienden, medeleerlingen, de overheid … Hoe goed je het ook bedoelt, niet ieder contact is even aangenaam. Denk maar aan ruzies en verkeersboetes. Hoe zorg je ervoor dat je die ervaringen tot een minimum beperkt? Wat dacht je ervan om eerder goede daden te stellen? Op het einde van deze uitdaging maak je een filmpje waarin je een eigen sociaal idee naar voren brengt.
• Waaraan ergeren mensen zich in het verkeer?
• Hoe kun je zelf een betere chauffeur zijn?
• Waar ligt de grens tussen privé en werk in sociale media?
• Hoe ga je gepast met je gsm en sociale media om?
• Welke goede doelen en daden komen voor?
• Hoe stel je een goede daad?
• Hoe gebruik je woordtekens correct?
• Je maakt een filmpje over een eigen sociaal idee.
Je kunt informatie uit teksten en beelden halen.
Je kunt je eigen mening verwoorden.
Je maakt gebruik van IcT.
A Bespreek deze vr agen met je buur.
1 Waaraan erger jij je in het verkeer?
2 Kun je een situatie bedenken waarin jij de verkeersregels niet volgde? Had dat voor iemand negatieve/positieve gevolgen?
B Bekijk de verschillende illustr aties en beantwoord de vragen mondeling. Ga je akkoord met de stelling?
Waarom wel/niet? Beschrijf dit in twee zinnen.
1
1 Wat is Grand Theft Auto (GTA)?
2 Wat is de link tussen GTA en leren rijden?
3 Wat bedoelen Fokke & Sukke met 'puntenrijbewijs'?
4 'Een puntenrijbewijs is een goed idee om roekeloze chauffeurs uit het verkeer te halen.'
Akkoord/Niet akkoord, want:
1 Welke chauffeur zorgt voor de ergernis in het verkeer?
2 Hoe frustreert hij de anderen?
3 ‘Ik vind dat je rechts mag inhalen.’
Akkoord/Niet akkoord, want:
1 Wat is een opgefokte bromfiets?
2 Welke nadelen van een opgefokte bromfiets ken jij?
3 ‘De politie moet strenger optreden tegen opgefokte bromfietsen omdat die in het verkeer gevaarlijk zijn.’
Akkoord/Niet akkoord, want:
C Bekijk de tekst hieronder.
1 Lees de titel.
2 Bekijk de afbeeldingen.
3 Wat is de inleiding? Hoe zie je dit?
4 Is er een slot? Hoe merk je dit?
5 Wat is het onderwerp van de tekst?
6 Wat is het tekstdoel?
Deze tekst wil:
je over iets informeren.
je van iets overtuigen.
je ontspannen.
gevoelens opwekken.
een mening weergeven.
D Lees de tekst en beantwoord de vr agen.
de Hoffelijkheid in het Verkeer. Toen we dat vernamen, konden we een lachje niet onderdrukken. Want zeker in België kunnen we allemaal nog wat lessen in hoffelijkheid achter het stuur gebruiken. Deze acht dingen vinden wij vreselijk irritant op de baan. Niet dat we ze hiermee de wereld uit helpen, maar het moet ons toch even van het hart.
1 Ritsen, wat is dat?
Sommigen begrijpen het idee achter ritsen echt niet! Het levert steeds weer scheld-
woorden in de auto op. Onlangs bleek dat een op de vier bestuurders het concept ritsen niet doorziet en het lijkt wel alsof wij altijd met die 25 % geconfronteerd worden. Bestuurders die weigeren jou ertussen te laten bij een versmalling van de rijbaan of omgekeerd: vier auto’s die per se tegelijkertijd voor jouw auto willen invoegen.
2 Eerst knipperen, dan pas kijken Kijken voor je ergens op een rijstrook invoegt, vinden sommige bestuurders niet nodig. Gewoon even knipperen om je
terrein af te bakenen en dan jezelf ergens tussenwringen is hun oplossing. Helemaal níet knipperen is de milde, maar toch nog steeds matig irritante variant hierop. We willen geen merken viseren, maar het zijn toch regelmatig de auto’s van de duurdere klasse die zich hier schuldig aan maken.
3 Claxonneren
Ik heb gezien dat het groen is. Ja, bedankt. Mijn oprechte excuses dat ik niet binnen de halve milliseconde plankgas heb gegeven. Maar moest je daar nu echt voor claxonneren?
4 Middenvakrijders
We zien ze dagelijks, de auto’s die schijnbaar nietsvermoedend op de middelste rijstrook blijven kleven. Bovendien blijven die pakweg 90 km/u op de autosnelweg rijden. Dat ze daarmee iedereen die wil voorbijsteken langs de uiterst linkse rijstrook sturen, lijkt hen niet te storen. Noch
6 Vrachtwagens die het inhaalverbod negeren
Het regent pijpenstelen, je ziet met moeite de wagen enkele meters voor jou, maar toch lappen vrachtwagenchauffeurs het inhaalverbod bij regen aan hun laars. Tegen zware Belgische regenval en een voorbijstekende vrachtwagen zijn zelfs de snelste ruitenwissers niet altijd opgewassen.
7 Fietsen in de stad
Ook op ons tweewielig voertuig krijgen we met een gebrek aan hoffelijkheid door chauffeurs te kampen. Met stip op één: met je fiets op het voetpad moeten sukkelen omdat de auto’s zo dicht tegen de straatrand rijden dat jij er nauwelijks tussen kunt. Ook bij de verkeerslichten waar een fietsvak voorzien is, staat dikwijls een auto. Zo heeft de chauffeur toch al wat voorsprong als het groen wordt.
8 Rechts inhalen
blijken ze van het bestaan van een uiterst rechtse rijstrook op de hoogte te zijn.
5 Bumperklevers
Er is niks mis met een beetje afstand houden, zeker in de file en bij regenweer. Ik geloof graag dat die auto van jou over geweldige remmen beschikt. Zulke goede remmen dat ze je zelfs bij hoge snelheden stante pede tot stilstand brengen. Toch hoef je dat niet te bewijzen door te bumperkleven.
Naar: www.hln.be
Je bent zelf aan een inhaalmanoeuvre bezig op de middenrijstrook, maar dat gaat voor iemand achter jou duidelijk niet snel genoeg. Slalommen tussen jouw bolide en de auto die jij aan het inhalen bent, lijkt voor deze ongeduldige chauffeur de enige oplossing. Rechts inhalen dus, wat overigens tegen de verkeersregels indruist.
Leve de hoffelijkheid
Er is al genoeg verzuring in de wereld en hoffelijkheid is een vorm van elementaire beleefdheid. Gelukkig zijn er ook heel af en toe leuke momentjes op de baan. Die voorrang van rechts die je geheel terecht verleent en waar je een vrolijk opgestoken hand voor in de plaats krijgt. Het vriendelijke gebaar van iemand die jou ergens tussenlaat, terwijl je helemaal geen voorrang hebt. Of, misschien nog wel het allerleukste, iemand betrappen die luid meezingt in de wagen. Bij voorkeur met het nummer dat ook jij voorzichtig aan het neuriën was.
1 Verklaar de woorden vanuit de context of zoek de betekenis op.
- hoffelijkheid:
- irritant:
- geconfronteerd:
- afbakenen:
- mild:
- viseren:
- noch:
- stante pede:
- bolide:
- indruisen tegen:
- elementair:
2 Hoe zeggen de auteurs het?
- Met deze tekst willen we onze irritaties even kwijt.
- Deze bestuurders volgen het inhaalverbod bij regen niet.
3 Waaraan zou jij je het meest ergeren als je zelf achter het stuur zou zitten?
4 Vind je de Dag van de Hoffelijkheid in het Verkeer een goed initiatief? Waarom wel/niet?
5 Hoe kun je ook als (brom)fietser hoffelijk zijn in het verkeer?
A Gsm achter het stuur?
Bekijk de affiche en beantwoord de vragen.
1 Wie is de zender?
2 Wat is het tekstdoel?
B Ga op zoek naar een verkeerscampagne.
1 Ga naar www.veiligverkeer.be.
2 Zoek op de site naar verkeerscampagnes.
3 Kies een campagne die je aanspreekt.
4 Plaats de affiche van die campagne op je blog.
5 Noteer in een vijftal zinnen waarom je voor deze campagne koos.
C Kijk uit! Defensief rijden.
1 Bekijk het fragment een eerste keer. Vul het schema aan.
A Defensief rijden
Wat is defensief rijden?
= een en rijstijl
Als je …
1 probeert te maken;
2 rekening houdt met ;
3 de juist inschat; … dan kun je .
B Efficiënt rijden
1 door te kijken.
2 door toe te passen.
ENKELE REACTIES
Defensief rijden is goed voor de . Je kunt anticiperen op de situaties die zich voordoen.
Tips na de eerste rit
Het is en rijden.
Het is ook financieel interessant.
1 Altijd de kiezen.
2 Nog verder .
3 Nog meer
4 Nog houden.
Tips tijdens de tweede rit 1 2 3 4
Voordelen na de tweede rit
1 Verbruik:
2 Duur:
3 Snelheid:
Anticiperen betekent vooruitlopen op, rekening houden met toekomstige ontwikkelingen.
2 Bekijk het fragment een tweede keer. Vul het schema verder aan.
3 Vergelijk je schema met dat van je buur.
a Welke gelijkenissen/verschillen stel je vast? Hoe komt dit?
b Bespreek met je buur:
- Welke tip(s) kende je al?
- Van welke tip(s) hoorde je nog nooit?
- Welke tip(s) vind jij interessant? Waarom?
Je kunt informatie uit teksten en beelden halen.
Je kunt enkele gedragsregels voor sociale media verwoorden.
Lees de teksten en beantwoord de vr agen.
Tekst 1
84 procent Nederlanders heeft spijt van posts op sociale media
Maar liefst 84 procent van de Nederlanders zegt weleens spijt te hebben gehad van berichten die ze op sociale media hebben geplaatst. Dat meldt cyberbeveiliger Kaspersky na een onderzoek.
Nederlanders zijn bang dat hun internetverleden hun carrière zal beïnvloeden en bij bijna een derde is dat ook al eens gebeurd. Zo gaf 29 procent aan dat een oud bericht op sociale media een negatieve impact heeft gehad op zijn carrière. Ook zei 37 procent dat de kans om aangenomen te worden zou afnemen als een potentiële werkgever hun volledige internetgeschiedenis zou zien. 35 procent zegt zich daar ook echt zorgen om te maken.
Volgens velen zijn hun internetgeschiedenis en accounts op sociale media niet representatief voor wie ze echt zijn. 44 procent denkt bijvoorbeeld dat mensen een fout beeld van hen zouden krijgen gebaseerd op hun webgeschiedenis. 45 procent gaf aan dat zijn profiel op sociale media 'niet representatief is voor zijn authentieke zelf'.
Naar: RTLnieuws.nl
1 Verklaar de woorden vanuit de context of zoek de betekenis op.
- potentieel:
- representatief:
2 Om welke 2 redenen hebben Nederlanders soms spijt van posts op sociale media?
Altijd en overal verbonden
Socialenetwerksites worden alsmaar belangrijker in het leven. Via smartphones en tablets zijn we haast continu online en krijgen we meer dan ooit de kans om te communiceren. Het privéleven van een werknemer stopt niet meer als hij zijn bedrijf binnenwandelt.
Sociale media zijn niet automatisch iets negatiefs, maar we moeten er wel verstandig mee omgaan om blunders te vermijden. Voorbeelden uit de praktijk maken duidelijk dat een verkeerd gebruik van sociale media verstrekkende gevolgen kan hebben. Vorig jaar werd een werknemer van een Leuvens bedrijf ontslagen nadat hij op Facebook zijn gal spuwde. Hij vond zijn bedrijf niet goed werken. In Zwitserland heeft een verzekeraar een zieke werkneemster ontslagen omdat ze zich thuis met Facebook amuseerde, terwijl ze tegen haar baas zei dat ze door migraine niet met een computer kon werken.
In eigen naam
‘Onze werknemers mogen sociale media gebruiken op de werkvloer, maar ze moeten wel de regels respecteren.’ Aan het woord is Astrid Van Langenhoven, bedrijfsjuriste bij Proximus. ‘Zo vragen we dat onze werknemers op sociale media altijd in eigen naam spreken en niet in naam van Proximus. Onze werknemers mogen enkel in naam van Proximus spreken wanneer dat een deel van hun job is.’
‘Het is niet slim om zonder toestemming zomaar afbeeldingen van collega’s of klanten op Facebook te plaatsen. Wees respectvol op sociale media en begin zeker geen collega’s te pesten. Daarom raden we onze werknemers af om internetfora op te richten waar ze met elkaar kunnen communiceren. Daar worden al eens straffe uitspraken gedaan en collega’s kunnen die informatie altijd aan een baas doorgeven. Wees je er ook van bewust dat je posts op internet daar wel even kunnen blijven staan.’
Naar: www.jobat.be
1 Zoek in de tekst een voorbeeld van een blunder op sociale media.
2 Welke regels moeten werknemers bij Proximus volgen?
3 Geef een eigen voorbeeld waarbij een werknemer sociale media op een positieve manier gebruikt.
4 Heb jij al informatie over je stageplek of werkplek online geplaatst? Welke informatie was dat?
A Bekijk de reportage uit Echt niet OK! en beantwoord de vragen.
1 Wat mag je met je smartphone wel doen op restaurant?
2 Wanneer zorgt je smartphone voor irritaties op restaurant?
3 Wanneer is het oké om foto’s met je smartphone te nemen?
4 Wat mag je niet doen als je foto’s met je smartphone neemt?
5 Ga je akkoord met de etiquetteregels die in het fragment aan bod komen? Waarom wel/niet?
6 Geef zelf een voorbeeld van wanneer een smartphone op restaurant wel kan.
B Zijn er nog andere situaties w aarin jij een smartphone storend vindt?
Lees de tekst en beantwoord de vr agen.
‘Bol af met dieje zever!’, ‘Leer schrijven journalistje van m’n voeten!’ of ‘Hier zijn ze weer, de poco politie!’
Iedereen kent ze intussen: de haatreacties op sociale media. Het internet heeft ons mooie dingen gebracht: onbeperkte toegang tot kennis, vriendschappen met mensen over de hele wereld en soms zelfs nieuwe liefdesrelaties. Maar de gal die momenteel online gespuwd wordt, is mijns inziens toch een van de grootste nadelen van het wereldwijde web.
Online schelden is het nieuwe normaal
De luidste roepers bepalen vandaag de toon van het gesprek op socialenetwerksites. We zijn geëvolueerd naar een cultuur waarin online schelden het nieuwe normaal is.
Zo heb je van die mensen die de hele dag zuur zitten zijn. Het maakt niet uit wat de nieuwssites posten, altijd hebben ze wel wat te haten en schrijven ze boze en sarcastische opmerkingen over alles en iedereen. Ik vraag me af hoe die mensen aan hun dag beginnen.
Dat ze, terwijl ze een artikel lezen, al zitten nadenken over een sarcastische oneliner waarmee ze likes kunnen scoren bij hun achterban. Zouden ze op den duur ook in haattweets beginnen te denken? Dat ze iets zien gebeuren en denken: ‘Ha! Daar kan ik vast iets gemeens en gevats over zeggen!’
De huistrollen, ze bestaan
Of de mensen die er een sport van maken om op Facebook hele hoofdstukken te typen onder nieuwsberichten, terwijl ze eigenlijk een dossier voor hun werk moeten afmaken of een gesprek met hun vrienden zouden kunnen hebben. Maar de plicht roept en de wereld moet en zal weten hoe verbolgen ze zijn over paasei oprapende moslimkindjes of mediageile politici. Zucht.
Onlangs hoorde ik van mijn collega’s in de online media dat er zelfs mensen bestaan, de zogenaamde huistrollen, die hun haatboodschappen eerst uittypen in een Word-document en dan copy-pasten op elke nieuwssite en Facebookpagina die berichten publiceert waarover zij wat te mekkeren hebben.
Zonde van tijd en energie
Haten is een hobby geworden. Wat een zonde van tijd en energie. Want met haat en cynisme kom je geen stap verder. Je kunt het dan nog zo oneens zijn met wat er in de wereld gebeurt, online liggen haten gaat er geen sikkepit aan veranderen. Je hebt hoogstens je hart kunnen luchten. Haat leidt enkel tot meer haat. Zo monden online discussies regelmatig in gescheld en loze verwijten uit.
Wanneer ik zelf met haatreacties word geconfronteerd, door dingen die ik geschreven heb, zakt de moed me soms in de schoenen en verlies ik mijn geloof in de mensheid. Dan haal ik een paar keer diep adem om niet toe te geven aan de boosheid. Meestal herlees ik een passage van een van mijn favoriete schrijfsters, Caitlin Moran, die me weer hoop geeft. Het komt ongeveer hierop neer: cynisme is een harnas, het beschermt je tegen
teleurstellingen. Want wie cynisch en haatdragend is, hoeft nergens enthousiast over te zijn. Wanneer je je enthousiasme of hoop uitspreekt, loop je immers het risico om teleurgesteld te worden. Cynisch en boos zijn is veilig, maar het is ook nee zeggen tegen alles. De wereld is nog niet beter geworden van mensen die overal nee tegen zeggen. Het is makkelijker om langs de zijlijn commentaar te geven dan ergens constructief iets aan te veranderen.
Wil je de wereld veranderen, begin dan bij jezelf. Negeer boze berichten. En bedenk de volgende keer dat je verleid wordt om je frustratie online te ventileren, dat je de wereld een beetje beter maakt door het niet te doen.
'If you don't have anything nice to say, don't say anything at all.'
Naar: Jozefien Daelemans, radio1.be
1 Leid de betekenis van deze woorden uit de tekst af.
R aadpleeg een (online) woordenboek indien nodig.
- sarcastisch:
Van welk zelfstandig naamwoord is 'sarcastisch' afgeleid?
- oneliner:
- achterban:
- verbolgen:
- c ynisme:
Welk bijvoeglijk naamwoord is van ‘cynisme' afgeleid?
- ventileren:
2 Gebruik de woorden in een goede zin waaruit de betekenis duidelijk wordt.
3 Welke drie voordelen bracht het internet volgens Jozefien Daelemans met zich mee?
--
4 Wat zijn huistrollen?
5 De titel van de tekst is ‘Haten is een hobby geworden’. Welke mening heeft de auteur daarover?
6 Jozefien Daelemans schrijft: ‘Cynisme is een harnas’. Leg in je eigen woorden uit wat zij hiermee bedoelt.
7 De auteur geeft raad over sociale media aan de lezer. a Welke raad is dat?
b Ga je hiermee akkoord? Waarom wel/niet?
8 Kwam je zelf al negatieve berichten op sociale media tegen? Waarover gingen ze? Vertel.
9 Ga op zoek naar een negatieve reactie op sociale media. Plaats deze reactie op je blog. Let op! Zorg dat je de zender van de negatieve boodschap onherkenbaar maakt. Beschrijf in een vijftal zinnen: - waar je de reactie vond; - of de reactie te maken heeft met een artikel, een vorige reactie of zomaar verscheen; - wat jij negatief aan de reactie vindt.
BIOGRAFIE
Dirk Bracke (1953-2021)
Beroep Schrijver van jeugdboeken
Over Has#tag Dirk Bracke schreef het boek samen met vijf meisjes.
Adil El Arbi en Bilall Fallah maakten er ook een kor tfilm van.
Andere boeken Black, Sweet sixteen, Rollercoaster, Papier, Straks doet het geen pijn meer, Het engelenhuis, Blauw is bitter …
Prijzen Prijs van de Kinder- en Jeugdjury Vlaanderen (Straks doet het geen pijn meer), Prijs van de Kinderen Jeugdjur y Limburg (Stille lippen
Meer info? w ww.standaarduitgeverij.be/auteur/dirk-bracke
Lees de tekst en beantwoord de vr agen.
Chloé lag op haar bed toen Kevin zich aanmeldde. Zonder nadenken had ze hem als vriend geaccepteerd. Het was leuk om veel vrienden te hebben. Niet dat het een wedstrijd was om meer vrienden dan Marie te hebben, maar ze wilde toch niet te ver achterophinken.
Tof dat je je bij mijn Facebookvrienden aansluit
Hij is echt wel een stuk, dacht ze. De foto toonde een gebronsde jongen met een fijngesneden gezicht en ogen die haar strak, maar vriendelijk aankeken. Een T-shirt hing achteloos over een schouder van zijn gespierde, maar slanke bovenlichaam. Zijn haar was ravenzwart en lag met een bles over zijn voorhoofd. Toch was er in de foto iets dat vreemd was. Kevin was veel te knap voor een jongen die haar op Facebook wilde kennen.
Goh, misschien wil hij gewoon zo veel mogelijk vrienden hebben, net zoals zij, duwde ze haar argwaan weg.
Wat doe jij nu? kreeg ze meteen als reactie.
Niets. Ik lig wat op mijn bed. Straks nog wat studeren en daarna slapen. Je ziet er best knap uit. Ben je model ofzo? Doe je fotoshoots?
Nee, hoor. Trouwens, zo knap ben ik niet. Helemaal niet zo knap als jij.
Charmeur, dacht ze, maar de leugen voelde wel goed.
[…]
‘Ben je thuis?’ vroeg Chloé verwonderd toen haar moeder op de bank in een boekje bladerde. ‘Ik voel me niet zo goed en ik heb aan mijn baas gevraagd of ik vroeger mocht stoppen.’
‘Wat heb je dan?’
‘Hoofdpijn en rillerig. Griepje, denk ik. Maar met een paar Dafalgans kan ik morgen wel weer aan de slag.’
Chloés smartphone trilde. Kevin, zag ze opgetogen. Tijdens de rit van school naar huis had ze geregeld gekeken of hij online was.
‘Ik ga naar mijn kamer.’ Met haar laptop kon ze makkelijker werken en ze had liever
dat mama niet van de bank zou komen om over haar schouder mee te kijken.
‘Vooruit, kreng’, zei ze omdat de laptop veel te traag opstartte. Haar vingers ritselden ongeduldig over het touchpad, alsof ze zo de laptop sneller kon wakker maken.
‘Eindelijk!’ zuchtte ze opgewekt toen de Facebookpagina verscheen en ze zag dat hij nog online was.
Hey knap stuk. Hoe gaat het?
Super nu jij er bent, lekkere jongen. Ze glimlachte omdat het zo lekker chillen was met Kevin.
Je bent echt heel mooi.
Je bent aan een bril toe. Toch las ze het graag.
Zou je geen foto willen sturen? Dan kan ik altijd naar jou kijken.
Je hebt toch al foto’s van me op Facebook gevonden?
Ik wil nog meer foto’s. Veel meer. Ik wil duizend foto’s van jou. Of weet je wat? 365 foto’s. Elke dag een foto van jou. Dit jaar, volgend jaar en nog honderd jaar.
Gekkerd. Over vijf minuten stuur ik een foto door.
Over vijf minuten?
Ik ben een meisje. Als ik jou een foto stuur, wil ik er op mijn best uitzien. Snel wat make-up en met een borstel door mijn haar gaan.
Chloé haastte zich naar de badkamer, greep eyeliner, de lipstick en met haar gezicht voor de spiegel bracht ze vluchtig enkele extra’s aan. Ze schudde haar haar los en kamde het met haar vingers. Met haar neus op de spiegel bekeek ze het resultaat, tuitte haar mond alsof ze zichzelf een kusje wilde geven.
‘Mooi zo’, dacht ze hardop. Ze haastte zich naar haar laptop. Kevin was er nog steeds, zag ze opgelucht.
Ik ben er bijna, tikte ze vlug. Ze nam haar smartphone en hield die voor haar gezicht.
Je bent zo knap, las ze toen ze de foto had doorgestuurd.
Je overdrijft.
Ik denk ook dat je een prachtig lichaam hebt.
Mmm, ik ben niet ontevreden, al zeg ik het zelf. Ze verzweeg dat ze toch liever enkele kilo’s minder wilde wegen. Het was niet nodig om haar minpuntjes te accentueren.
Mag ik het eens zien? Je zou me zo gelukkig maken.
Wat bedoel je? stuurde ze terug, hoewel ze kon raden wat hij wilde. Haar voorste tanden beten vertwijfeld op haar onderlip.
Nou ja, ik wil je helemaal zien. Zonder kleren, bedoel ik, zoals je écht bent. Ik weet heel zeker dat je een supermooi lichaam hebt.
Het duurde even voor ze antwoordde.
Naar: Dirk Bracke, Has#tag
1 Beschrijf de relatie tussen Chloé en Kevin.
2 Wat doet Chloé vermoeden dat er iets niet helemaal klopt aan het vriendschapsverzoek van Kevin?
3 Waarom besluit ze om Kevin toch als vriend toe te voegen?
4 Zou de profielfoto van Kevin de echte foto van die jongen zijn? Waarom wel/niet?
5 Wat zou Chloé volgens jou antwoorden?
Je kunt informatie uit teksten en beelden halen.
Je kunt je mening verwoorden.
Je kunt woordtekens correct gebruiken.
A Bekijk de krantenkoppen en beantwoord de vragen.
Knokke haalt
10 000 euro op voor Music
‘Rostpotjes’ leveren aardige duit op
1 Welke acties ken je?
2 Heb je zelf al meegedaan aan deze/andere inzamelacties? Welke?
3 Waarom deed je (niet) mee?
4 Vind je deze initiatieven altijd goed? Waarom wel/niet?
B Bekijk het fr agment en beantwoord de vragen.
1 Wat is een zwerfie?
2 Wat houdt Rachels actie rond goede daden in?
3 Hoe werkt de app die Gijs en Henk Jan aan het ontwikkelen zijn?
4 Noteer vier goede daden die in het fragment aan bod komen.
5 Het idee achter beide acties is dat goede daden niet groot hoeven te zijn. Ze zeggen dat elk op hun manier. Vul de zinnen aan.
- R achel: ‘Ik wil laten zien aan mensen dat om een verschil te maken.’
- Gijs: ‘Wat ons opviel, is dat veel mensen de als het om goede daden gaat.’
6 Bekijk deze afbeelding. Kun je deze ‘kunstige’ boodschap ook als een goede daad zien? Waarom wel/niet?
C Lees de tekst en beantwoord de vr agen.
Brusselse activist (29) vult gaten in de weg met bloemen: ‘Een positieve manier om het probleem aan te kaarten’
BRUSSEL - De verloederde wegen in Brussel krijgen weer een beetje kleur. Een Brusselse ‘activist’ plant een bloemetje in ieder gat dat hij in de straat ziet. Daarmee wil hij op een ‘grappige en positieve manier’ de slechte staat van de wegen onder de aandacht brengen. ‘Het had al effect: twee dagen nadat ik een bloemetje in een gat had geplant, was het al hersteld.’
Naar: www.nieuwsblad.be
De 29-jarige Brusselaar en ‘activist’ Anton Schuurmans vindt dat de kapotte en verloederde straten van Brussel dringend moeten worden aangepakt. Volgens hem zou zo het verkeer in de hoofdstad veiliger en vlotter kunnen verlopen. Hij wil echter niet zomaar kwaad worden en het probleem met luide stem aankaarten. Dus vond hij een ludieke en kleurrijke manier om de gaten –althans tijdelijk – te herstellen.
Gewapend met een plastic zak vol bloemen, een gieter en wat potgrond, schuimt de Brusselaar de straten af om de hoofdstad iets fleuriger te maken. Hij zet in alle gaten in de weg een plant, zelfs al moet hij daarvoor het drukke verkeer trotseren. Bewoners en toeristen kunnen de actie van de activist alvast smaken en vinden dat deze actie Brussel wat opvrolijkt.
1 Leid de betekenis van deze woorden uit de tekst af.
- verloederen:
- aank aarten:
- ludiek:
- afschuimen:
- trotseren:
2 Gebruik de woorden in een goede zin waaruit de betekenis duidelijk wordt.
3 In de titel staat te lezen: ‘een positieve manier om een probleem aan te kaarten’.
a Welk probleem komt in de tekst aan bod?
b Vind jij dat Anton Schuurmans dit op een positieve manier duidelijk maakt?
Waarom wel/niet?
4 Welk uiteindelijk doel zit er achter de actie?
5 Hoe zou jij actie tegen slechte wegen voeren?
D Lees de tekst en maak de opdr achten.
Ja! Je bent overtuigd en wil graag een actie opzetten om mensen extra kansen te bezorgen. Maar dan komt het ... met welke actie ga je geld inzamelen? Bruist je brein over van de wilde ideeën? Top! In het andere geval bezorgen we je hieronder vijfmaal inspiratie.
1 Iemand een warme chocomelk?
Een klassieker die je kan na-apen: verkoop warme chocomelk in jouw school of jeugdbeweging. Geen fan van deze warme drank? Ook pannenkoeken, snoepzakjes, cupcakes of zelfgebakken koekjes zijn een waardig alternatief!
2 Voetballen? Iedereen kan het!
Pols even bij de voetbalclub van je kinderen om samen een tornooi te organiseren waarin ouders het tegen elkaar opnemen. Gegarandeerd is iedereen meteen geïnteresseerd.
3 Zet je beste beentje voor
Tijd voor een feestje! Organiseer samen met een aantal vrienden, de jeugdbeweging, je collega's, ... een heuse party voor het goede doel. Door een aantal partners of bedrijven aan te trekken, hou je de kosten laag en maak je die Warmste Week dus nog warmer.
4 Maak je kasten leeg
Niets om aan te doen maar je 17-jarige dochter heeft toch een kleerkast die uitpuilt? Laura’s speelgoed dat overal rondslingert maar waarmee niet gespeeld wordt? Hoog tijd om een rommelmarkt op poten te zetten. Jij houdt grote kuis en de opbrengst geeft extra kansen aan mensen die het nodig hebben ... dubbele win, toch!?
5 Lachen, gieren, brullen
Je hebt ongetwijfeld een aantal vrienden die te pas en te onpas moppen vertellen of heel ad rem reageren op iedere situatie. Organiseer samen met hen een comedyavond in je stamcafé. Voor deze première laat je iedereen inkom betalen en wie weet schenkt de baas ook nog wel een percentje van de verkoop van de drank aan het goede doel die avond.
Naar: rodekruis.be
1 Noteer de gemarkeerde woorden in de juiste kolom.
Trema ( ¨ )
Koppelteken ( - )Apostrof ( ‘ )Accent ( é, è, ^ )
2 Schrijf de vetgedrukte woorden met een trema indien nodig.
- De mecanicien wint tijd door efficient te werken
- Je bent naief als je denkt dat er velen op de reunie aanwezig zullen zijn.
- Het museum kwam in de problemen door een verkeerd financieel beleid.
- De patient heeft last van gezwollen knieen
3 Noteer de woorden juist: schrijf aaneen of gebruik een koppelteken.
- up to date
- Samsung televisie
- Antwerpen Centraal
- auto alarm
- oud leerling
- dvd speler
- sk i jas
- make up borstel
4 Zet in het meervoud. Gebruik een apostrof waar nodig.
- accu - cd - mummie - jockey
5 Schrijf het woord in de bezitsvorm. Gebruik een apostrof waar nodig.
- het boek van Hans boek
- de jas van Mia jas
- de balpen van Lore balpen
- de auto van Alex auto
- de mening van Luiz mening
6 Schrijf de woorden juist met een accent waar nodig.
- scene - enquete - pate - defile - etalage
Je kunt informatie mondeling delen.
Je kunt een idee op een enthousiaste manier uit de doeken doen.
Oriënteren
Je gaat op zoek naar een actueel voorbeeld van een actie. Dat mag geen actie zijn om voor een goed doel geld in te zamelen. Deze opdracht maakte je al in uitdaging 1.
In een filmpje breng je een eigen sociaal idee naar voren.
Voorbereiden
1 Zoek naar een actueel voorbeeld en beantwoord onderstaande vragen.
a Wat is de actie / het thema?
b Vat je tekst, cartoon, filmpje … in enkele zinnen samen.
c Komt het thema op een positieve of negatieve manier aan bod?
- Indien positief: beschrijf wat er goed aan is.
- Indien negatief: beschrijf wat fout loopt.
d Welk idee haal je uit je voorbeeld? Beschrijf het in enkele zinnen.
2 Maak een spreekschema.
Als je hulp bij het filmen nodig hebt, spreek dan goed af met de persoon die jou zal helpen.
Gebruik hetzelfde programma of dezelfde app die je gebruikte in uitdaging 1.
3 Bekijk je YouTubefilmpje uit uitdaging 1 opnieuw.
a Wat liep goed?
b Wat zul je dit keer anders doen?
Uitvoeren
Maak je filmpje.
NA
Reflecteren
1 Controleer je filmpje aan de hand van deze checklist.
Checklist
Inhoud
1 Ik besprak een actueel voorbeeld.
2 Ik vatte de inhoud van de actie correct samen.
3 Ik besprak het positieve idee dat ik bedacht.
Taal
4 Ik sprak standaardtaal.
5 Ik verzorgde mijn articulatie.
6 Ik lette op mijn intonatie.
7 Ik lette op mijn tempo.
8 Ik kwam spontaan over.
2 Indien je niet tevreden bent, maak dan een nieuw filmpje of blijf monteren tot het filmpje goed zit.
3 Plaats het filmpje op je blog.
BIOGRAFIE
Kirsten Smith
Geboortejaar 12 augustus 1970
Geboorteplaats California
Beroep filmscenarioschrijfster, auteur van romans, graphic novels en dichtbundels
Bekend van scenario van Legally Blonde, The Ugly Truth
Meer weten Kirsten Smith (writer) - Wikipedia
A Bekijk de cover en lees de tekst op het achterplat.
Elodie, Tabitha en Moe krijgen een kick van stelen, maar nu zijn ze betrapt. Wanneer deze totaal verschillende meiden elkaar tegenkomen bij de verplichte bijeenkomsten van Anonieme Winkeldieven, ontstaat er een wonderlijke vriendschap.
Moe is de rebel van het trio, Elodie de eenzame nieuwkomer en Tabitha heeft alles: geld, looks, populaire vrienden én een uitpuilende kledingkast. Waarom stelen ze? Wat drijft hen? Hoe overleven ze die irritante bijeenkomsten en hun middelbare school?
Eén ding is duidelijk: alles kun je stelen, maar vriendschap is onbetaalbaar.
1 Spreekt dit verhaal je aan? Waarom wel of niet?
2 Wat betekent het Engelse woord trinket? Zoek op.
B Lees de fr agmenten en beantwoord de vragen.
Hier moet het zijn
Mensen die zeggen dat Portland de plaats is waar hipster-dertigers naartoe gaan om met pensioen te gaan, zijn duidelijk nooit in Lake Oswego geweest, mijn nieuwe woonplaats, een oprisping van een voorstad, een provinciaal utopia van Audi-type-A-bestuurders, waar zo veel mensen blank zijn dat ze het ‘Lake Albino’ noemen, een plek waar vaders naartoe gaan als het ze niet kan schelen dat hun kind gelukkiger was in Idaho; een plek waar vaders naartoe gaan als ze hopen dat een constante stortbui hun verleden zal wegspoelen alsof het er nooit is geweest en alles wat ze zien een nieuwe baan is en een mooie nieuwe vrouw; en een plek
waar je je dochter naartoe stuurt zodat ze een goede opleiding kan volgen en haar vervolgens met daverend succes negeert.
Kort en lang
Van de zes maanden dat ik hier ben, waren de eerste twee vriendinloos tot ik Rachelle tegenkwam.
Zij had een bestie nodig en ik wie dan ook. Ik ontmoette haar bij de leerlingenraad, de kortste weg naar contact en vriendschap als je nieuw bent.
Ik ben er te kort om bij iedereen bekend te zijn, maar lang genoeg om te weten wie iedereen is. Ik ben er te kort om te weten waarom Ken Headley ‘Kwakman’ wordt genoemd, maar lang genoeg om gehoord te hebben dat meneer Hart van school moest omdat hij Martin Pierce een oneerbaar voorstel deed tijdens het bio-practicum.
Ik ben er te kort om te snappen wat de Interplanetaire Analyseclub eigenlijk inhoudt, maar lang genoeg om me te realiseren dat als er een jongen is
waar elk meisje een moord voor zou doen, dat Brady Finch is.
Het menselijk lichaam
Brady staat bij zijn kluisje en terwijl hij omhoog reikt om iets te pakken, schiet het woord ‘spierbundel’ door mijn hoofd. Waarschijnlijk omdat we het daar net over hebben gehad tijdens de bespreking van het menselijk lichaam met biologie.
Ik ga tegen meneer Lopez zeggen dat als hij wil dat mensen het menselijk lichaam daadwerkelijk op waarde schatten, hij een foto moet laten zien van de onderarm van Brady Finch en daarbij het woord ‘spierbundel’ moet uitspreken. Dan wil ik wedden dat alle meisjes met een vijf min ineens een achtenhalf zullen scoren.
Brady ritst zijn rugzak dicht, sluit zijn kluisje met een klap en zijn spierbundel daalt af om zich om zijn welverdiende plek in de wereld te vouwen: de schouder van Tabitha Foster.
Tabitha
SPIEGELTJE, SPIEGELTJE AAN DE WAND
Ik vraag me af wat het nut is van, tussen aanhalingstekens, ‘populair zijn’, aangezien het soms uitermate irritant is. Voorbeeld: idioten en paupers komen voortdurend op je af en dringen je aura binnen met zinloze begroetingen, smeekbedes om aandacht en vriendschapspleidooien.
‘Hé, Tabitha… Hoe gaat-ie?... Hoe is-ie?... Te gekke oorbellen…’ Etc. Etc. Kots. Aandachtzuigers zijn emotioneel uitputtend. Begrijp me niet verkeerd. Natuurlijk vind ik het fijn dat mensen me kennen en dat ik het voordeel heb dat ik overal mee wegkom, maar het grootste deel van de tijd zou een greintje privacy toch wel prettig zijn.
Dit is trouwens een van de weinige momenten waarop ik dat voornoemde greintje krijg, in de wc, waar ik met Kayla en Taryn rondhang. Tuurlijk, ze praten over belachelijke dingen, maar wanneer ze in de spiegel kijken letten ze tenminste niet op mij.
‘Ik heb gisteravond anderhalf uur cardio gedaan,’ begint Kayla, en ze strijkt haar lange zwarte haren uit haar gezicht. Aziatische meisjes zijn mazzelkonten als het op haren aankomt. Op hun lichaam groeit bijna niets en op hun hoofd woekeren van die superglanzende, onderhoudsarme manen.
‘Ik weet bijna zeker dat je verstopt raakt van cola light,’ zegt Taryn, en ze grijpt naar haar buik.
Een minuut later trekt Kayla een scheef gezicht naar een bruisende blondine die de toiletruimte verlaat. ‘Serena Bell is aan de pil,’ roddelt ze. ‘Daarom zijn haar tieten zo immens.’
‘Die van mij zijn gewoon een godsgeschenk,’ zegt Taryn, die haar decolleté verdiept door haar borsten op te duwen in haar laag uitgesneden Juicy Couture-top. Het is waar; haar C-cup is een pluspunt (of twee), en geloof maar dat ze die weet in te zetten.
Voor de verandering bestoken Kayla en Taryn me eens niet met vragen als: ‘Hoe gaat het met Brady?’ en ‘Wat gaan we vanavond doen?’ omdat ze het te druk hebben met hun make-up bijwerken en zich optutten en gekke bekken trekken naar zichzelf in de spiegel.
Ik ben een geheime connaisseur als het daarom gaat. Elke vrouw trekt een ander gezicht. Mijn moeder heeft een broeierige blik met haar ogen halfgesloten, sexy en mysterieus. Kayla tuit haar lippen alsof ze met ingezogen wangen een kus geeft.
Taryn duwt met een klein uitdagend lachje haar kin naar beneden, op zo’n manier dat het lijkt alsof ze vijf kilo lichter is. Jammer dat ze het geen van drieën kunnen waarmaken in het echte leven. Dat is het waardeloze van zo’n spiegelgezicht trekken, je oefent het omdat je wilt dat andere mensen je zo zien, maar uiteindelijk ben jij de enige die het ooit te zien krijgt.
Wat Brady betreft, het gezicht dat hij trekt voor de spiegel heb ik nog nooit gezien. Zijn alledaagse gezicht is al behoorlijk indrukwekkend. Hij heeft kuiltjes in zijn wangen en dik blond haar dat altijd in de schattigste zin van het woord een beetje borstelig zit, en hij heeft momenten waarop hij echt heel charmant kan zijn.
Hij gelooft niet in diepzinnige gesprekken, maar welke jongen doet dat wel? En dan nog, wat is het nut daarvan? Het is veel makkelijker om geen diepzinnige gesprekken te voeren. Uiteindelijk komt het neer op eindeloos praten over gevoelens (de jouwe, niet de zijne) en jezelf dusdanig kwetsbaar opstellen dat je te veel weggeeft, wat onvermijdelijk uitloopt op een gebroken hart en teleurstelling.
Kayla is klaar met het aanbrengen van haar semidoorschijnende roze Dior-lipgloss, compleet met lipvergroter. Haar lippen zien er verblindend plakkerig uit.
…
Kayla, Taryn en ik slenteren naar ons kluisjesblok. Brady en zijn boys staan daar al. Brady pakt een vitaminesupplement uit zijn kluisje. Jason Baines vraagt aan hem: ‘Waar was je gisteravond?’ ‘Ja,’ valt Noah Simos hem bij. ‘Je bent niet komen opdagen bij Ferbers.’
‘Heeft je moeder dat niet gezegd?’ zegt Brady. ‘Ze heeft me gevraagd of ik naar jouw huis kon komen zodat ze me kon pijpen.’
Is het je ooit opgevallen dat jongens dol zijn op geintjes over met elkaars moeders naar bed gaan? Dat, of hoe gay de ander is. Als je een penis hebt, beschik je blijkbaar over een eindeloze voorraad van dit type ongein.
Noah stompt hem en Brady slaat lachend zijn arm om mijn schouder. Ik ruik zijn D&G-luchtje. Het is niet helemaal onplezierig.
Ik kijk naar hem met een jij-bent-de-geweldigste-persoon-die-ik-ken-en-jouw-armom-mij-heen-maakt-me-gelukkiger-dan-wat-dan-ook-op-de-hele-wereld-blik.
‘Hoe laat zal ik je vanavond oppikken?’ vraagt hij, met zijn mond op de mijne.
‘Uurtje of negen?’ zeg ik. Hij mag dan een soort van eikel zijn, maar hij heeft lekkere lippen. En hij is één meter negentig, wat goed is, want ik ben zo’n drie
centimeter langer dan de meeste meisjes van mijn klas. Soms vragen mensen me of ik model ben. Mijn moeder heeft me ooit laten fotograferen door een beroepsfotograaf, maar ik vond het vreselijk. Allemaal hete lampen en alles wat ik moest doen was nep, en het was megasaai. Hoewel, vreemd genoeg zou je kunnen zeggen dat ik nu precies hetzelfde doe: naar Brady kijken en de rol spelen van de perfecte vriendin. Dat, of ik laat hem het gezicht zien dat ik voor de spiegel trek.
Moe
19 FEBRUARI
Ik weet dat ik niet direct verantwoordelijk was voor de lange en de korte joggingbroekspijp waarmee Lindsay Manatore het atletiekparcours moest lopen, maar ik had Alex waarschijnlijk moeten tegenhouden toen ze de pijp eraf sneed met Janets zakmes. En toch ben ik stiekem blij dat ik dat niet heb gedaan, omdat het geinig was. Elke keer als we Lindsays pad kruisten, begon ik te zingen: ‘LindsayBob Shortpants!’
De belangrijkste reden waarom Alex vriendinnen met me wilde worden, is omdat ze vindt dat ik grappig ben. Dat, en omdat ze aannam dat ik tot hetzelfde sociale kringetje behoor als zij door de kleren die ik draag. Ik zei tegen haar: ‘O nee, ik heb gewoon totaal geen gevoel voor mode.’ Voordat ik het wist, werd ik geïntroduceerd bij haar vrienden als haar hilarische, sarcastische nieuwe vriendin Moe. Dat was aan het begin van de brugklas, en die persoon ben ik altijd gebleven.
Daarvoor was ik vriendinnen met losers, maar ik moet zeggen dat bij de heftige kids horen, of de ruige gang of hoe je ze ook wilt noemen, zijn voordelen heeft, want niemand fokt met je. Tegelijkertijd is het probleem dat iedereen met een boog om je heen loopt omdat ze denken dat je gevaarlijk bent of dat je ze in elkaar zult slaan, dus echt kans om anderen te leren kennen krijg je niet.
De enige die af en toe een glimp van mijn echte ik opvangt, is Noah. Dat zal hij trouwens hoogstwaarschijnlijk niet toegeven in zijn dagboek. Maar hij is een populaire gast, en populaire gasten houden geen dagboeken bij. Hun levens draaien om status-updates, en met status bedoel ik STATUS. Hij gaat om met mensen als Tabitha Foster en Brady Finch en Jason Baines. Noah praat alleen na school met me, als er niemand bij is. En hij gaat weg voordat mijn tante uit haar werk komt. Of ik ga weg voordat zijn moeder thuiskomt. Gisteren zwaaide ik naar hem toen ik hem met zijn ouders zag lopen. Hij zwaaide niet terug. Ik hoorde zijn moeder zeggen: ‘Wie is dat?’ Zijn antwoord: ‘Geen idee.’ Hé, klootzak, prima als je wilt doen alsof je me niet kent, maar ik woon naast je. Kon je niet gewoon zeggen: ‘Ik geloof dat ze naast ons woont’? Hij hoeft me heus niet zijn onsterfelijke liefde te verklaren of de hele wereld te vertellen dat we zoenen en soms nog wel meer dan dat, maar geef tenminste toe dat ik iemand ben die je wel eens hebt gezien. Eikel.
Naar: Kirsten Smith, Trinkets
1 Wie is wie op de cover van het boek? Waarom denk je dat?
2 O ver wie gaan onderstaande uitspraken? Zet een kruisje in de juiste kolom.
ElodieMoeTabitha
1 Vertelt het verhaal in dichtvorm
2 Vertelt het verhaal in dagboekvorm
3 Is nieuw op school
4 Is het populaire meisje
5 Is een rebelse bad girl
6 Woont bij haar tante
7 Voelt zich genegeerd door haar vader
8 Is samen met de populairste jongen van de school
3 Waarom noemt Elodie Lake Oswego Lake Albino?
4 Hoe zegt Elodie dat Brady heel populair is bij de meisjes?
5 Wat bedoelt Tabitha met ‘paupers’?
6 Waarom vindt Tabitha populair zijn irritant?
Welk voordeel heeft het voor haar?
7 Wat is volgens Moe het voordeel van bij de heftige kids te horen?
Wat bedoelt Moe daarmee?
Wat is volgens Moe het nadeel van bij de heftige kids te horen?
8 Waarom is Moe boos op Noah?
Waarom zou Noah zo reageren?
Heb je begrip voor deze houding of niet? Waarom?
Hoe moet Moe volgens jou hierop reageren?
9 Met welk personage zou je goed kunnen opschieten? Met wie niet?
10 Van dit boek werd een Netflixserie gemaakt. Zou je naar deze serie kijken? Waarom wel of niet?
Op kun je verder oefenen.
A Vul het passende werkwoord in. Vervoeg het werkwoord indien nodig.
Kies uit: aankaarten – afbakenen – afschuimen – anticiperen – confronteren – trotseren –ventileren – viseren
1 De politie onderzoekt wie de politicus .
2 De man zijn mening op een brutale manier.
3 Op de volgende gemeenteraad zal de oppositie het probleem
4 Je moet het onder werp van je eindwerk wat duidelijker .
5 De metalgroep zal deze zomer zowat alle podia in Vlaanderen .
6 Je moet op momenten dat je wat minder tijd zal hebben.
7 De leraar haar met de fouten die ze maakte.
8 Gisteren we op de fietstocht wind en regen.
B Noteer het juiste s ynoniem.
Kies uit: aanhangers – ergerlijk – kenmerkend – mogelijk – noodzakelijk – onmiddellijk –speels – verontwaardigd – voertuig – zacht
1 representatief:
2 potentieel:
3 elementair:
4 mild:
5 irritant:
6 verbolgen:
7 achterban:
8 bolide:
9 ludiek:
10 stante pede:
C Vul de zinnen logisch aan met een woord uit de woordenlijst.
1 Met een grappige kreeg de politicus het publiek aan zijn kant.
2 Het getuigt van als je niet staat te drummen in de rij.
3 De winkelstraat zal snel met zoveel leegstand.
4 Dat tegen onze vroegere afspraken.
5 Toen ik buikgriep had, kon ik eten drinken.
6 Met je bijtende opmerkingen kom je wel heel over.
7 Heb wat meer vertrouwen in een goede afloop, want jouw kent geen grenzen.
Op vind je Dilemma ‘Praat je erover of niet?’
1 EEN KORTE QUIZ
• Hoe scoor jij op de quiz?
2 VRAAG HET AAN DE BLIKSEM
• Hoe haal je de gevraagde informatie uit een tekst?
3 SPEL DE REGELS
• Waarom zijn spelregels belangrijk?
• Welke afspraken maak je bij een quiz?
4 WAT VROEG JE?
• Welke onderwerpen kun je bevragen?
• Welke vragen stel je?
• Hoe scherp zijn je vragen?
5 WEES EXPRESSIEF
• Hoe breng je een tekst expressief naar voren?
6 MAAK EEN QUIZ
• samen met je klasgenoten stel je een quiz op, zodat de hele klas kan meespelen.
Je speelt graag games of je kijkt met veel plezier naar quizzen. Zo neem je actief deel aan een door anderen uitgedacht spel. Misschien heb je er zelf al over nagedacht hoe zo’n game of quiz werkt. Het is veel leuker om er zelf één te ontwikkelen. Durf jij de uitdaging aan om een quiz met je klasgenoten in elkaar te boksen?
LEZEN, KIJKEN
Je kunt in groep samenwerken.
Je kunt je voorkennis activeren.
Je kunt verschillende soorten informatie combineren.
A Bedenk een originele groepsnaam.
B Vul jullie groepsnaam in op het antwoordenblad op p. 178.
C Speel de quiz.
Ronde 1
Bekijk de onderstaande collage. Noteer de namen van de televisiereeksen die je kent.
Ronde 2
Welke bekende figuren herken je in de tekeningen?
Ronde 3
Zoek de titels van de vijf bestverkopende games.
Deze game spelen is niet altijd een lolletje. Dat is als een compliment bedoeld. Met deze aflevering gaat de serie terug naar Wereldoorlog II. Iedere misstap op het slagveld kan de laatste zijn. Het verhaal is wat minder, maar het spel beantwoordt nog steeds aan de hoge kwaliteitsstandaarden van de serie.
Figuurlijk en letterlijk speel je door de mooiere graphics korter op de bal. Centraal staat een nieuw animatiesysteem met een algoritme dat niet meer, zoals bij alle edities tot nu toe, op volle bewegingen gebaseerd is, maar op frames in het beeld, wat een korter reactievermogen geeft. Ook wordt er nu met grootte en lichaamsgewicht van je veldspelers rekening gehouden.
Met negentig miljoen verkochte exemplaren blijft dit spel uitstekend verkopen, ondanks het feit dat zijn originele versie al in 2013 verscheen. De verhaalcampagne en de open wereld daarrond zijn nog steeds een onvergetelijk brokje moderne popcultuur: een gestoorde, satirische droomwereld, vol misdaad en dodelijke deugnieterij.
In de nieuwe episode uit de al meer dan tien jaar oude reeks reis je naar het einde van het Egyptische rijk. Tijdens je moordmissies loop je historische figuren als Cleopatra en Julius Caesar tegen het lijf. Het verhaal neemt losweg dertig uur in beslag. Door de ommezwaai van de makers blijf je er nog véél langer in hangen omdat er altijd wel iets aan je personage valt te peuteren.
Nog zo'n game die inmiddels al een tijdje meegaat. De grote nieuwigheid was de enorme ‘kneedbaarheid’ die de makers in het spel brachten. Zo kan het huis op ieder moment binnen zijn kavel worden verschoven en alle elementen kunnen eveneens van plaats worden gewisseld.
Naar: www.hln.be
Naar: www.quizvragen.eu
Ronde 5
Noteer de juiste verklaringen bij de spreekwoorden die je in ronde 4 ontdekte.
Dat heeft hem problemen bezorgd.
Dat is een zinloze karwei opknappen.
Niet weten wat je moet zeggen.
Alle nare dingen zijn tijdelijk, daarna wordt het beter.
D Beantwoord de vr agen.
1 Wat vond je (niet) leuk aan deze quiz?
2 Waarom is een antwoordblad bij een quiz nodig?
3 Wat zou deze quiz nog sterker kunnen maken?
4 Waar houd je zeker rekening mee als je een quiz opstelt?
Daar blijkt wat werkelijk de bedoeling was.
A Lees de tekst. Je kunt van een literaire tekst genieten.
Danny is de eerlijkste jongen van de wereld. Hij houdt van alle mensen om zich heen, zeker als ze hem van pas komen. Het leven is een spel, waarbij elke zet telt. Danny laat geen enkele kans onbenut om op te klimmen. Geregeld botsen zijn ambities met zijn schuldgevoel en kwetsbaarheid. Danny wil met de oudste bewoners van het flatgebouw bevriend raken. Zo hoopt hij later van hen te erven. Samen met een buurmeisje organiseert hij een ruiltocht. Het is voor Danny een verkenningstocht door het gebouw.
Het mooie aan goede ideeën is dat ze altijd eenvoudig zijn. Even simpel als het planten van een eikel in de grond. Je moet enkel geduld hebben tot die uitgroeit tot een boom waarin je kunt klimmen om over je medemensen uit te kijken, zelfs over de mannen en de vrouwen die groot en imposant zijn, een eikenboom waaruit zelfs de bliksem je niet kan verjagen zodra je de moed gevonden hebt hem te tarten. Als je bang bent voor de bliksem, zul je je boom altijd moeten bijsnoeien, zodat hogere bomen het risico voor je opvangen, in ruil voor jouw onderdanigheid.
Ik zag zo voor me hoe een begrafenisondernemer een zware sleutelbos met zo’n krachtige zwaai omhoog gooide dat die aan de hoogste tak van mijn boom bleef haken, elke sleutel aan de bos voor een ander appartement uit het gebouw.
De eerste stap was de juiste mensen uit te pikken, mensen bij wie ondanks hun gebrekkige keuze hier te wonen toch geld te halen viel. Je leert iemands portemonnee pas werkelijk kennen als je de binnenkant van zijn appartement hebt gezien, dus was het vooral belangrijk de juiste appartementen uit te kiezen.
Onder het mom het kraaienmeisje kennis te laten maken met de andere bewoners van het gebouw, haalde ik haar over mee te gaan op ruiltocht. Het gebeurde maar weinig dat je andere bewoners in de gangen tegenkwam om een praatje te maken. Bij de appartementen met kinderen had ze meteen na haar verhuizing al aangebeld,
die sloegen we over. Ideaal voor mijn businessplan We begonnen op de bovenste verdieping, van links naar rechts. Ik had een notitieboekje bij me, waarin ik de namen, het aantal bewoners en de leeftijden per appartement zou noteren, en een ruwe schatting van de waarde van de dingen in huis. Het meisje hield een appel en twee eieren vast, die ik uit mijn koelkast had gehaald. Zij had zelf niets durven meenemen, omdat haar moeder het meteen zou merken. Reden genoeg om met mijn ogen te draaien. ‘Wat als mensen niets of iets stoms teruggeven?’ vroeg ze.
‘Mensen zijn daar te trots voor’, zei ik. ‘Ze willen altijd meer en beter geven. Zeker aan kinderen.’
De eerste bel die we induwden, was die van mevrouw Mint. Ze liep meteen naar de keuken. De televisie stond aan. Ik zag de kruin van haar broer boven de canapé uitsteken.
‘Dag Hubert!’ riep ik luid. Hij stak zijn hand achterwaarts op zonder zich om te draaien.
Mevrouw Mint reikte ons een zak karamellen aan. De eieren en de appel mochten we houden, maar wilden we niet even binnen een fris glaasje fruitsap drinken?
‘We hebben nog veel appartementen te gaan, mevrouw Mint,’ zei ik plechtig.
‘Het is erg vriendelijk, maar we moeten verder’, vulde het kraaienmeisje aan.
Om de hoek van de trappengang proefden we elk een karamel. We vertrokken onze gezichten en spuwden het goedje meteen weer uit in de wikkels. Ik keek op de zak.
‘Al vijf jaar over de datum. Ik ga het beneden even weggooien.’
‘We kunnen het ook ruilen’, zei ze uitdagend.
‘Nee,’ zei ik beslist. ‘Dit is ons gebouw, ze kennen ons hier. We moeten een goede indruk achterlaten.’
Het meisje keek me aan alsof ik juist de quiz voor de saaiste mens ooit had gewonnen.
Uit: Carmien Michels, Vraag het aan de bliksem
BIOGRAFIE
Carmien Michels
Geboortedatum 14 oktober 1990
Beroep schrijfster en dichteres
Woonplaats Antwerpen
Andere boeken We zijn water, We komen van ver, Vaders die rouwen
Meer info http://carmienmichels.be/
B Zoek de betekenis v an het cursief gedrukte woord op.
- Het is een eikenboom waaruit zelfs de bliksem je niet kan verjagen zodra je de moed gevonden hebt hem te tarten.
- Het is ideaal voor mijn businessplan als we weten welke bewoner er warmpjes bij zit.
- Ik zag de kruin van haar broer boven de canapé uitsteken.
C Beantwoord de vr agen.
1 Wat is het mooie aan een goed idee?
2 Waarmee wordt een goed idee vergeleken?
3 Wat moet je bij een goed idee wel hebben?
4 Wat gebeurt er als je bang bent voor de bliksem?
5 Wat wil het hoofdpersonage ons daarmee duidelijk maken?
6 Wat wil het hoofdpersonage ons duidelijk maken met: ‘Iemands portemonnee leer je kennen als je de binnenk ant van zijn appartement hebt gezien'?
7 Welk bekend jeugdbewegingsspel voeren het hoofdpersonage en het kraaienmeisje uit?
8 Welke regels kent dat spel? Gebruik voorbeelden uit het fragment.
9 Verloopt dit spel goed? Waarom wel/niet?
10 Hoe reageren de twee hoofdpersonages?
11 Welke tips voor het maken van een quiz haal je uit de tekst?
Je kunt de instructies uit een tekst halen.
Je kunt de instructies uitvoeren.
Je kunt het nut van duidelijke afspraken of spelregels aantonen.
Schud en deel de kaarten. Bij drie of meer spelers is het aantal kaarten per persoon misschien ongelijk. Dat is niet erg. Speel je met twee spelers, dan krijgt iedere speler acht kaarten en maak je van de rest een pot.
Bepaal wie er begint. Wanneer je van een categorie (zoals bloemen) een of meer kaarten hebt, mag je een ontbrekende kaart aan een ander vragen.
Heeft die ander de kaart, dan krijg je die en mag je verder vragen. Heeft die ander de kaart niet, dan gaat de beurt naar hem of haar over.
Speel je met zijn tweeën? Je mag een kaart uit de pot pakken als de ander de gevraagde kaart niet heeft. Vervolgens is de ander aan de beurt.
Naar: Flow
B Bespreek met je buur de onderstaande vr agen.
Heb je de vier kaarten van een kwartet gevonden, dan leg je het stapeltje opzij. Je mag daarna doorgaan met vragen.
Het spel is voorbij wanneer alle kwartetten compleet zijn. De speler met de meeste kwartetten is de winnaar.
1 Hoe verloopt het kwartetten als je met meer dan twee personen speelt?
2 Hoe verloopt het kwartetten als je het maar met twee personen speelt?
3 Wanneer heb je het spel gewonnen?
4 Waarom zijn er spelregels nodig?
C Bekijk het eerste fr agment uit Iedereen Beroemd: Gas geven.
1 Welke relatie hebben de deelnemers in het deelnemende team?
2 Welke twee toestellen verbruiken bij de deelnemers veel elektriciteit?
3 Hoeveel bedraagt de maandelijkse energiefactuur van dit gezin?
4 Wat mag je bij een ruzie niet uit de gracht halen?
5 Hoeveel juiste antwoorden en dus geld scoorde dit team?
D Bekijk het tweede fr agment. Wat liep er minder goed voor dit team?
E De quizmaster legt aan het begin v an het fragment de spelregels beknopt uit. Vul de details die hij vergat in het onderstaande reglement aan.
Deelnemers van de rubriek Gas geven! krijgen om vragen over actualiteit te beantwoorden en meter af te leggen op een .
Wie hard genoeg trapt en juiste antwoorden geeft, krijgt zijn voor gas én elektriciteit twaalf keer terugbetaald.
F Welke zaken moet je zeker afspreken w anneer je een quiz organiseert?
Je kunt verschillende onderwerpen voor een quiz herkennen.
Je ziet in dat variatie in onderwerpen en thema’s een quiz sterker maakt.
Je kunt originele vragen opstellen.
A Lees de onderstaande tekst. Beantwoord daarna de vr agen.
Vragen zijn het belangrijkste deel van een quiz. Met de volgende tips kun je zeker aan de slag.
Maak niet alleen vragen over je persoonlijke interesses, maar probeer een groot gedeelte van de menselijke kennis te omspannen. Uiteraard speelt het een rol welke quiz je wilt maken. De volgende onderwerpen komen best in belangrijke mate in een quiz voor. Laten we ze de A-onderwerpen noemen: aardrijkskunde, geschiedenis, muziek, film, literatuur, sport en wetenschappen.
Ook zonder de volgende onderwerpen is een quiz niet helemaal compleet. Dit noemen we B-onderwerpen: flora en fauna, toerisme, kunst, televisie, actualiteit, religie en mythologie, taal, technologie. Stel over elk A-onderwerp ongeveer evenveel vragen en doe hetzelfde voor elk B-onderwerp. Je hoeft daarvoor niet alles op een apothekersweegschaal af te wegen.
Daarnaast kun je je eigen accenten leggen met wat we voor het gemak C-onderwerpen noemen: lifestyle, mode, games, economie, voertuigen, wapens, ICT ... Een overdaad van een (of meerdere) van deze C-onderwerpen zal meestal als storend/beperkend ervaren worden.
Er wordt ook vaak een foto- en/of puzzelronde voorzien. Quizopstellers noemen dat een tafelronde. Als je die oplost terwijl er ook nog gewone rondes bezig zijn, is dat irritant. De mensen die met de tafelronde bezig zijn, horen de andere vragen niet en zijn minder bij de voortgang van de quiz betrokken. Voorzie dus liefst tijd apart voor zo'n ronde.
Zorg ervoor dat niet het gros van de sportvragen over voetbal gaan, dat niet alle muziek uit de huidige hitparade komt (of voor 1980) en niet alle geschiedenisvragen over de oudheid gaan. Wat bij veel quizzen
voorkomt, is dat een te groot deel van de vragen over ofwel België/Vlaanderen, ofwel de Angelsaksische wereld handelt. Nu is er natuurlijk wel een zekere overheersing van de Angelsaksische muziek en film en is het normaal dat die meer dan de andere streken worden belicht, maar probeer het te mixen.
Op een dorpsquiz zal een vraag over Afrikaanse literatuur wat moeilijk gaan, maar op een 'quiz voor quizploegen' moet het toch kunnen. Stel ook niet enkel vragen over je eigen achtertuin Het is geen goed idee als alle vragen van een quiz door dezelfde persoon worden opgesteld. Zijn/haar persoonlijke interesses zullen, misschien onbewust, bovenkomen en de quiz in een bepaalde richting sturen.
Vermijd meerkeuzevragen. Ofwel weet je het antwoord op de vraag al en is het spijtig dat het multiple choice is, ofwel weet je het niet en wordt het een gokvraag. Als je toch iets tegenkomt dat je enkel in de meerkeuzevorm kunt vragen, geef dan minstens een stuk of vijf mogelijke antwoorden zodat gokken wellicht niets oplevert.
Maak van je vragen een verhaaltje met leuke of verrassende feiten. Of verpak ze origineel. Leuk is als je verschillende onderwerpen overspant zodat iedereen kan meedenken. Dat betekent niet dat de vragen heel lang moeten worden. Probeer een weetje beknopt te formuleren.
Zorg tot slot dat de vragen juist zijn en de antwoorden ook. Klinkt vrij logisch? Toch lijkt het niet altijd vanzelfsprekend te zijn. Controleer elk feitje in je vraag en ga na of jouw antwoord het enige correcte is. Houd er rekening mee dat meerdere antwoorden kunnen. Zaken die je toevallig weet, zijn misschien verouderd. Zaken die je ooit ergens las in de krant of op een website zijn vaak fout of onvolledig. Vertrouw bijvoorbeeld niet blindelings op Wikipedia (en zeker niet enkel op de Nederlandstalige editie). Hoewel het een handig instrument is, moet je er rekening mee houden dat deze website door iedereen kan worden aangepast en dat de controle op de correctheid van de artikels niet waterdicht is. De beste werkwijze is dan ook dat je een vraag die je hebt opgesteld, laat nakijken door een ander teamlid zonder dat die het antwoord weet. Als die dan op hetzelfde uitkomt, zit je al vrij goed.
Naar: www.bqb.be
1 Verklaar de vetgedrukte woorden.
- omspannen:
- mythologie:
- op een apothekersweegschaal afwegen:
- je eigen achtertuin:
- overspannen:
- waterdicht:
2 Welke kennis omvatten je quizvragen zo veel mogelijk?
3 Wat is het verschil tussen A-, B- en C-onderwerpen?
4 Wat is een tafelronde?
5 Wat is er soms irritant aan zo’n ronde?
6 Welke cultuur wordt er met de Angelsaksische cultuur bedoeld?
7 Waarom mag je niet blindelings op Wikipedia vertrouwen?
B Bekijk het fr agment uit 1 jaar gratis en beantwoord daarna de vragen.
1 Waarom is de eerste vraag niet zo moeilijk?
Zoekertje
D Bekijk het fr agment uit Even goede vrienden en beantwoord daarna de vragen.
1 Wat moeten de kandidaten bij het begin van deze ronde kiezen?
2 Waar staat de afkorting GAS voor?
3 Wat hebben de drie vragen in deze ronde gemeenschappelijk?
4 Waarom gebruiken de makers in deze quiz themarondes?
E Los de onderstaande breinbrekers op.
1 Het heeft een been, maar het kan niet lopen. Het heeft twee vleugels, maar het kan niet vliegen. Het draagt een bril, maar het kan niet zien. Het heeft haar, maar dat kan niet gekamd worden.
Welk lichaamsdeel ben ik?
2 Ik ging naar de markt met zes zeven en acht koeien. Ik verkoop er twee. Hoeveel heb ik over?
3 Wat heeft ogen, maar kan niet zien?
4 Hoe meer ik droog, hoe natter ik word. Welk voorwerp ben ik?
5 Ik ben wat ik ben, maar als je weet wat ik ben, ben ik het niet meer.
F Zorg voor afwisseling in je vr agenronde. Plaats de soort bij de juiste omschrijving.
Kies uit: alfabetronde – linkronde – themaronde
De antwoorden in deze ronde houden allemaal verband met elkaar. Dat kan inhoudelijk zijn (als alle antwoorden bijvoorbeeld met een televisieprogramma te maken hebben of als alle antwoorden een kleur, drank ... zijn/bevatten) of vormelijk (wanneer in elk antwoord eenzelfde woord voorkomt).
Er wordt een antwoordblad gegeven met alle letters van het alfabet erop. Elk antwoord begint met een andere letter en de ploegen schrijven gewoon het juiste antwoord naast de juiste letter. Eventueel kun je de X overslaan, dan heb je een ronde op 25 punten.
Een ronde met in elke vraag iets dat naar een persoon, een ding of een gebeurtenis verwijst, kan erg leuk zijn. Neem het onderwerp niet al te eng. Tien vragen over de Amerikaanse zeearend resulteren waarschijnlijk in een minder interessante ronde. Het onderwerp 'roofvogels' schept veel meer mogelijkheden.
Plaats op je blog een link naar je favoriete quiz. Noteer in een vijftal zinnen waarom je die quiz gekozen hebt.
A Lees de tekst.
Film is na zijn geboorte in 1895 op enkele decennia tijd uitgegroeid van een leuke gimmick tot een echte kunst – de zevende – en eiste door zijn makkelijke toegankelijkheid meteen de hoogste plaats in de volksgunst. Niet zozeer de scenaristen en regisseurs, maar de acteurs waren de levende uithangborden. Toen in 1976 in een grootschalige enquête wereldwijd naar het beroemdste gezicht van de twintigste eeuw werd gepeild, hield Chaplin makkelijk Hitler en Stalin achter zich. In de culturele wereld komt alleen de Beatlesmania in de sixties in de buurt van de verering van Chaplin in zijn glorietijd. Hoe valt het dan te verklaren dat die onvoorstelbaar populaire artiesten op nauwelijks enkele tientallen jaren zo in de vergeetput belandden? Waarom blijven Elvis Presley, The Beatles en Bob Dylan beter dan James Stewart, Elizabeth Taylor of Jeanne Moreau in het collectieve geheugen hangen?
Doordat Elvis, The Beatles en Dylan nog af en toe op de radio worden gedraaid, terwijl – bejaarden en verstokte filmliefhebbers buiten beschouwing gelaten – geen hond nog naar een film van voor 1980 kijkt, zeker als die zwart-wit is.
Naar: Steven De Foer, Hollywood Boulevard, een eeuw filmsterren
BIOGRAFIE
Steven De Foer
Geboortejaar 1965
Beroep journalist/filmrecensent/redacteur
Andere boeken Onder Hollanders, Amerikanen
B Verklaar de vetgedrukte woorden.
- naar iets peilen:
- glorietijd:
- in de vergeetput belanden:
- collectieve geheugen:
- buiten beschouwing laten:
C Gebruik de tekst om de vr agen op te stellen.
1 Een woord/naam
Vraag Antwoord Film The Beatles Charlie Chaplin
2 Een getal
Vraag Antwoord 1895 1976
3 Antwoord met meerdere woorden of een zin
Vraag Antwoord
Omdat ze nog af en toe op de radio worden gedraaid.
Door zijn makkelijke toegankelijkheid.
4 Is de tekst van Steven De Foer een betrouwbare bron? Waarom wel/niet?
D Bekijk het filmfr agment. Stel de vragen op en beantwoord ze ook.
1 Vraag naar de naam van de film.
Antwoord:
2 Vraag naar de bekendste acteur in deze film.
Antwoord:
3 Waarom is het bij vraag 2 belangrijk om duidelijk aan te geven of je enkel naar de voornaam of ook naar de familienaam vraagt?
4 Hoe verdeel je de punten bij de vorige vragen? Waarom is het belangrijk daarbij stil te staan?
5 Waarop geeft dit filmfragment kritiek?
Plaats op je blog vijf vragen over je favoriete zanger/zangeres/muziekgroep. Plaats er eventueel een link naar een geluids- of filmfragment bij. Zorg ook voor een puntenverdeling.
KIJKEN, SPREKEN
Je kunt een vraag expressief voorlezen.
Je kunt een inleiding schrijven.
A Bekijk het fr agment uit De Campuscup. Beantwoord de vragen.
1 Wat moeten de kandidaten bij de eerste opgave in deze ronde ‘Groepswerk’ doen?
2 Speel mee met de tweede ronde en noteer de woorden van het jaar bij het juiste jaartal.
3 Waarom is vraag drie in de quiz niet meer van belang? Waarom spelen ze deze ronde toch?
4 Waarom is het belangrijk dat de quizmaster de vragen goed en duidelijk voorleest?
5 Hoe sprak de quizmaster? Omcirkel de juiste woorden.
Stemsterkte heel hard hard te stil gepast
Spreektempo te vlug haperendte langzaamgepast
Spreektoon onnatuurlijke toon monotoon goede intonatieexpressief
Articulatie onduidelijk binnensmonds duidelijkheel duidelijk
Ademtechniek geen pauzes: zonder ademhalen ademhaling: willekeurig onder controlezeer goede beheersing
B Bekijk het fr agment uit Switch.
1 Waarom vervormt de quizmaster haar stem en gebruikt ze een zaklamp?
2 Welk effect heeft dat op de kijker?
3 Waarom is het belangrijk dat een quizmaster zijn of haar stem expressief gebruikt?
C De presentator of de quizmaster is de stem v an de quiz.
Zij of hij leest de vragen zo duidelijk en levendig mogelijk voor.
Bij het maken van een luisterspel vorig schooljaar experimenteerde je al met je stem.
Gebruik nu opnieuw die expressieve stem.
1 Zorg voor een korte inleiding van minstens tien zinnen op een van de vragen die je bij je blogopdracht U6.2 stelde.
2 Oefen het voorlezen een paar keer in.
3 Lees de inleiding en de vragen zo expressief mogelijk aan je klasgenoten voor.
D Ev alueer je buur.
Stemsterkte heel hard hard te stil gepast
Spreektempo te vlug haperendte langzaamgepast
Spreektoon onnatuurlijke toon monotoon goede intonatieexpressief
Articulatie onduidelijk binnensmonds duidelijkheel duidelijk
Ademtechniek geen pauzes: zonder ademhalen ademhaling: willekeurig onder controlezeer goede beheersing
SPREKEN, SCHRIJVEN
Je kunt met je klasgenoten een vragenronde voor een quiz opstellen.
Je kunt de quiz uitvoeren.
Oriënteren
Je maakt met enkele k lasgenoten vier vragenrondes van telkens vijf vragen.
Je zorgt dat de deelnemers aan je quiz een antwoordenbundel hebben.
Ook zorg je voor een verbetersleutel. Elk teamlid is op zijn beurt presentator.
Voorbereiden
1 Maak groepjes volgens de aanwijzingen van je leraar.
2 Brainstorm over de onderwerpen. Wie is je doelgroep? Welke thema’s zijn er door je klasgenoten goed gekend?
3 Kies je onderwerpen. Selecteer minstens twee A-onderwerpen. Noteer ze in de tabel hieronder.
4 Welk thema kies je voor de fotoronde? Vul de tabel aan.
Ronde 1
Ronde 2
Ronde 3 Fotoronde
5 Denk na over de wijze waarop je de vragen zult stellen.
a Projecteer je ze op scherm?
b Maak je gebruik van filmpjes?
c Werk je met geluiden?
d Lees je ze voor?
Uitvoeren
1 Opzoeken
a Verdeel de onderwerpen.
b Zoek informatie over jouw onderwerp.
c Formuleer vijf goede vragen.
d Noteer telkens het juiste antwoord.
2 Probeer de vragen uit.
a Lees de vragen aan je groepsleden voor.
b Geven je teamleden het juiste antwoord? Waarom wel/niet?
c Werk aan de vragen tot ze correct zijn.
3 Werk je quiz verder uit.
a Spreek een volgorde voor de vragenrondes af.
b Breng alle vragen in één document samen.
c Maak een verbetersleutel met de juiste antwoorden. Zet er punten op.
d Stel een blanco antwoordenblad per vragenronde op. Breng ze samen in één bundel.
e Werk het ondersteuningsmateriaal voor je vragen uit/af.
(bv.: PowerPoint, het filmpje, de geluiden)
4 Maak een taakverdeling/scenario zodat de quiz vlot verloopt.
a Wie verdeelt de bundel met de antwoordenbladen?
b Wie haalt na elke ronde de bladen op?
c Wie corrigeert?
d Wie telt alle punten op?
e Wie deelt de score mee?
NA
Reflecteren
Bespreek de opgestelde quiz met je teamgenoten.
1 Zijn alle vragen duidelijk?
2 Kunnen we met de verbetersleutel de antwoorden vlot corrigeren?
3 Zijn de antwoordenbladen voor de quizteams klaar? Zijn ze duidelijk?
4 Beschik je in de klas over al het materiaal om de quiz vlot af te spelen?
5 Is de taak verdeling duidelijk?
Oriënteren
O verloop de gemaakte afspraken.
Voorbereiden
1 Denk na over het voorlezen van je vragen.
- Hoe spreek ik ze uit?
- Hoe snel praat ik?
- Welke klemtonen leg ik?
- Zorg ik voor voldoende adempauzes?
2 Oefen je vragen voldoende in.
Uitvoeren
1 Leg al het materiaal klaar.
2 Voer de quiz uit.
NA
Reflecteren
1 Controleer jouw optreden aan de hand van het onderstaande schema.
Stemsterkte heel hard hard te stil gepast
Spreektempo te vlug haperendte langzaamgepast
Spreektoon onnatuurlijke toon monotoon goede intonatieexpressief
Articulatie onduidelijk binnensmonds duidelijkheel duidelijk
Ademtechniek geen pauzes: zonder ademhalen ademhaling: willekeurig onder controlezeer goede beheersing
2 Beoordeel hieronder de volledige opdracht.
a Hoe werd jullie quiz onthaald?
b Waren de vragen duidelijk?
c Hoe verliep de quiz?
d Wat was de sterkte van jullie groepswerk?
e Wat was het leukste aan jullie quiz?
f Wat zou je een volgende keer anders doen?
Je kunt van een fragment uit een roman genieten.
Je kunt informatie uit een tekst halen.
Je kunt informatie uit een podcast halen.
Je kunt informatie van een website halen.
A Bekijk de cover. Zoek de antwoorden op volgende vragen op de website van de Libris Literatuur Prijs (www.librisprijs.nl).
1 Wanneer werd de eerste Libris Literatuur Prijs uitgereikt?
2 Welke schrijver won met welk boek de eerste Libris Literatuur Prijs?
3 Uit hoeveel boeken mag de shortlist voor deze prijs bestaan?
4 De shortlist is een selectie van een longlist. Welke boeken komen er sinds 2010 elk jaar in aanmerking voor deze lijst?
5 Vul de shortlist van het jaar 2022 aan.
Titel
Auteur Uitgeverij
Willem die Madoc maakte Van Oorschot De Bezige Bij
De Mitsukoshi Troostbaby CompanyAuke Hulst
Mariken Heitman
Deniz Kuypers
Onze kinderen
6 Markeer in het kader hierboven de winnende auteur van de editie 2022.
Atlas/Contact
Atlas/Contact
BIOGRAFIE
Auke Hulst
Geboortedatum 20 mei 1975
Beroep schrijver, journalist, muzikant
Woonplaats Amsterdam
Andere boeken Slaap zacht, Johnny Idaho; Zoeklicht op het gazon; Kinderen van het Ruige Land; Wolfskleren
Meer info w ww.aukehulst.nl
B Beluister het fr agment over het boek De Mitsukoshi Troostbaby Company uit de podcastaflevering De Shortlist.
1 Wie bespreekt in de podcast De Shortlist de genomineerde boeken?
2 Hoeveel pagina’s telt het boek De Mitsukoshi Troostbaby Company?
3 Waarom hebben Anne-Romee en Eva het boek uitgelezen?
4 Vul de onderstaande samenvatting aan op basis van wat je hoort.
De auteur Auke Hulst heeft een boek geschreven over die ook een boek schrijft. Het hoofdpersonage in zijn boek, Auke Van der Hulst, schrijft een boek over Kaj en . Het zijn twee boeken in één, waarbij het ene boek een soort dagboek is van de auteur Van der Hulst, die dus een boek aan het schrijven is. Dat andere boek is . Dat boek gaat over Kaj en Sam, een waanzinnig verliefd stel, met hun ups en downs. Zij raakt in verwachting, maar de zwangerschap wordt afgebroken. Kaj is er enorm kapot van. Om het verlies en het verdriet op te lossen, gaat hij . De Lasso van de tijd is een sciencefictionroman. Het hoofdpersonage gaat terug in de tijd om ervoor te zorgen dat hij de toekomst kan , zodat de baby er toch kan komen. In het dagboek van Auke Van der Hulst lezen we dat hij een relatie heeft gehad met . Op deze relatie is dus het boek De Lasso van de tijd gebaseerd. Ook daarin is sprake van een afgebroken zwangerschap. Auke Van der Hulst lost hier het probleem anders op door een robotbaby te kopen bij De Mitsukoshi Troostbaby Company in . Deze baby heet Scottie Valentine.
5 Waarom geeft de schrijver Auke Hulst zijn hoofdpersonage een naam als Auke Van der Hulst, die toch dicht bij zijn eigen naam ligt?
6 Wat wordt er in het boek verwerkt?
7 Hoe zijn de mensen in de toekomst volgens het boek met elkaar verbonden?
C Lees het fr agment en beantwoord de vragen.
Mijn redacteur heeft me gevraagd tijdens het schrijven van mijn nieuwste roman – werktitel De lasso van de tijd – een logboek bij te houden met het oog op een simultaan te verschijnen ‘Privé-domein-achtige uitgave’ (haar woorden). Dit was tijdens onze maandelijkse lunch in Indigo, het grand café bij mij om de hoek – Liz nam soep, ik kweekvlees dat de herinnering aan dood dier al even vakkundig heeft uitgeroeid als de supermarkttomaat de herinnering aan tomaat.
…
Dit is wat ik geloof: dat de pen gemaakt is om mee te peuteren, vernis mee weg te krabben, menselijkheid mee te ontsluieren. Literatuur kan ons isolement opheffen, zeker in deze tijd, waarin politiek leeft bij het vermogen om mensen uiteen te drijven met het doel ze tot angstige hordes te smeden. Tegelijk wil ik dat u goed over me denkt. Hoe dan te ontkomen aan zelfbedrog en autopropaganda? Door mezelf wijs te maken dat niemand deze tekst ooit onder ogen zal krijgen? Veel meer dan bij het schrijven van een roman ben ik me bewust van de lezersblik, en dat leidt tot een houding, tot koketteren. Houding is afweer.
…
En als ik er ben, er oprecht ben, zal deze tekst vooral over Scottie moeten gaan, mijn dochter. Over haar bestaan en haar niet-bestaan. Voor ik haar nogmaals laat wegglippen door de kieren van de tijd. Dat is het moeilijkste verhaal om te vertellen.
Ik had verwacht dat Scottie bezorgd zou worden in een doos, als pakketpost, maar in plaats daarvan kwam een in driedelig pak gestoken Japanner aan de deur, die haar vasthield zoals je een slapend kind vast hoort te houden: één arm onder de billen, een hand tegen de rug. Ik had in realtime de locatie van bestelnummer zoveel-zoveel kunnen volgen – zelf Grote Broer geworden – en was op weg naar beneden bijna blootsvoets van de trap gelazerd. Scottie rustte met haar hoofd op zijn schouder, haar linkerarm losjes rond zijn nek gedrapeerd. Ze droeg high-end kindermode: een geplooide rok, een jongensachtig overhemd, sokjes waaraan stoffen vlinders waren genaaid, lakleren schoentjes. Ik had haar nog nooit gezien en toch herkende ik haar meteen. Omdat ze een voortzetting was van mij? Omdat ze op Mila leek? Of omdat ik haar in gedachten al zo vaak opgeroepen had dat mijn wil haar gevormd had?
Uit: Auke Hulst, De Mitsukoshi Troostbaby Company
1 Verklaar de vetgedrukte woorden.
- een logboek:
- simultaan:
- draperen:
2 Welke verwijzing in de tekst maakt er ons attent op dat het verhaal zich in de toekomst afspeelt?
3 Wat zou het woord ‘autopropaganda’ kunnen betekenen?
4 Wat is de moeilijkheid bij het schrijven van een dagboek dat door anderen gelezen zal worden?
5 Waar kan literatuur toe dienen? Wat dient ze bloot te leggen?
D Lees het fr agment.
De Japanner Mēkā haalde wat kinderkleertjes uit zijn tas en maakte er een keurig stapeltje van naast Scottie op de bank. ‘Kledingmaten vindt u in de handleiding,’ zei hij. Vervolgens hield hij me een scherm voor waarop leveringsbrieven verschenen die ik met een gezichtsscan diende te bevestigen. Straks zou hij vanaf een andere locatie een eenmalige code naar haar brein zenden, waardoor ze zou ontwaken. Vanaf dat moment zou ze een volledig autonoom wezen zijn, onbereikbaar voor signalen van derden. Hij herhaalde wat me in Tokyo al verteld was: dat ze niet met connectivity was uitgerust, deels met het oog op een ‘natuurlijke ontwikkeling’ van haar persoonlijkheid en cognitie, deels met het oog op hackers. ‘De enige connectiviteit’, zei hij, ‘is onze gepatenteerde empathie. Dat is u, herinner ik mij, uitgelegd.
‘Weet Scottie wat ze is?’ Mijn stem leek uit een diepe grot te komen.
Het was aan mij haar dat te vertellen – hoe eerder hoe beter. Ze zou er ongetwijfeld achter komen, zeker met haar intelligentie. ‘Slimme ouders, zoals u weet.’
(Bedoelde hij Mila en mij of zijn eigen team van ontwerpers?)
Uit: Auke Hulst, De Mitsukoshi Troostbaby Company
E Beantwoord de vr agen.
1 Plaats de vetgedrukte woorden uit de tekst bij het synoniem.
kenvermogen plaats onafhankelijk inlevingsvermogen verbondenheid
2 Waarom is er geen verbinding tussen de robot Scottie en een extern netwerk?
3 Wat moet de ik-figuur, Auke Van der Hulst, aan Scottie vertellen?
4 Noteer enkele praktische voorbeelden van toepassingen van bovenstaande intelligentie.
Op kun je verder oefenen.
Je kent de betekenis van de woorden uit deze uitdaging. Je kunt de woorden in de juiste context gebruiken.
A Duid de juiste betekenis v an het vetgedrukte woord aan.
1 Je verklaring over je zogezegde afwezigheid dient waterdicht te zijn.
het bovenste deel van je hoofd
niet voor tweeërlei uitleg vatbaar
zodanig verpakt dat er geen water aankan
beeldspraak
2 In het Europees Parlement vertalen tolken simultaan elke tussenkomst van een parlementslid naar een andere taal.
het bovenste deel van je hoofd
voor een dubbele uitleg vatbaar
gelijktijdig
beeldspraak
3 De leerstof voor het examen Nederlands in juni zal de inhoud van het volledige tweede semester omspannen
omvatten
vergeten
negeren
beramen
4 Logeren jullie tijdens de vakantie op dezelfde locatie als vorig jaar?
pelikaan
verblijf
plaats
verhaal
5 Ik reis geheel autonoom zonder hulp van een reisbureau naar Noorwegen.
met de auto
met atoomkracht
onafhankelijk
met de boot
B Noteer het correcte s ynoniem achter het woord.
Kies uit: connectiviteit – empathie – glorietijd – kruin – ondernemingsplan
- het businessplan:
- de verbondenheid:
- de top van een boom:
- het inlevingsvermogen:
- de bloeiperiode:
C Kies het juiste woord uit de lijst en geef het verhaal betekenis.
Kies uit: beschouwen – collectief geheugen – draperen – mythologie – vergeetput
Elke familie heeft zijn , waaruit bij bijeenkomsten herinneringen worden opgevist. Vooral leuke anekdotes vertelt men gretig door. Zoals die keer toen opa het gilet van zijn driedelig kostuum over de televisie begon te , net wanneer Remco Evenepoel wereldkampioen wielrennen werd. Zo’n verhaal zal bij onze familie nooit in de raken, want alle nonkels reageerden heel luid. Achteraf bleven de supporterende familieleden het voorval als een vorm van sabotage.
De andere leden, die niet door de wielermicrobe waren gebeten, zagen het als een heroïsche heldendaad die zeker zijn plaats verdiende in de van de familie.
D Schrijf nu zelf een verhaal w aarin je volgende woorden correct verwerkt.
het logboek – peilen – overspannen – de empathie – tarten
Op vind je Dilemma ‘Zelf schrijven of laten schrijven?’
A Om een blog te maken, gebruik je een blogsite.
Bijvoorbeeld:
- w ww.weebly.com
- w ww.blogger.com
- w ww.tumblr.com
- w ww.wordpress.org
- w ww.wix.com
- w ww.jimdo.com
Zoek op internet of op de blogpagina uitleg over hoe de blogpagina werkt.
Je kunt zelf je blognaam, indeling, thema, lettertype … kiezen.
B Foto’s en (achtergrond)muziek in blogs
1 Gebruik eigen materiaal of materiaal dat niet beschermd is. Je mag geen werk van anderen gebruiken zonder hun toestemming. Vermeld altijd de bron als je materiaal gebruikt.
2 Gebruik hyperlinks als je naar een andere site wilt verwijzen.
3 Gebruik aanhalingstekens als je iemand citeert.
4 Voor gratis beelden kun je terecht op:
- openphoto.net: vermeld de naam van de maker.
- Wikipedia: in principe zijn alle beelden op Wikipedia vrij van copyright.
- Google Afbeeldingen: klik op ‘geavanceerd zoeken’ en filter op gebruiksrechten.
- flick r.com: in het lijstje van Flickr kan je ‘All creative commons’ kiezen. Je mag die foto’s gebruiken, maar je moet de bron vermelden. Als je kiest voor ‘No known copyright restrictions’, krijg je de beelden die in het ‘public domain’ liggen en die je dus vrij mag gebruiken zonder naam of bronvermelding.
- pixabay.com
- pickjumbo.com
- negativespace.com
- stocksnap.io
- pexels.com
- shutterstock.com: in principe zijn alle beelden betalend. Er bestaat wel een proefversie waarin je een aantal foto’s gratis kan downloaden.
- unsplash.com
5 Voor gratis geluiden of muziek kun je werken met sites als: - freesound.org
- soundcloud.com: vink bij het zoeken ‘search only for CC licensed tracks’ aan.
- be.elektrobel.org
- soundbible.com: vooral voor geluidseffecten
C Te onthouden als je een blog(tekst) maakt
Inhoud
1 Let op de leesbaarheid van je tekst:
- vermijd afkortingen;
- schrijf de namen van kranten en tijdschriften, titels van boeken, namen van films, tv- en radioprogramma’s cursief.
2 Gebruik zo weinig mogelijk extra accenten en tekens.
Bv.: ! * ( Bwèk!
3 Schrijf je verhaal neer zoals je het zou vertellen aan iemand die je tegenkomt.
Houd er rekening mee dat ook mensen die je niet kennen je blog kunnen lezen.
Probeer hen te overtuigen om te blijven lezen.
4 Laat je emoties niet de overhand nemen. Bloggen als je heel erg kwaad of heel erg blij bent, is niet altijd een goed idee.
5 Houd je blog persoonlijk . Schrijf niet over anderen zonder hun toestemming.
Lay-out
1 Laat voldoende witruimte of werk met alinea’s.
2 Gebruik af en toe een vetgedrukt woord.
Zo trek je de aandacht van scannende lezers.
3 Gebruik niet te veel kleur of te veel foto’s.
Afspraken
1 St-
2 P aan de r
A Goede zoektermen
1 Vul geen te algemene termen in, dat levert te veel resultaten op.
2 Vul geen te lange termen in.
3 Vul enkel noodzakelijke woorden in.
4 Typ geen vraag, maar de inleiding van een antwoord.
5 Gebruik aanhalingstekens, dan krijg je de gezochte woorden precies in die combinatie.
6 Zet een + voor woorden die zeker moeten voorkomen.
7 Zet een * als je een woord niet weet.
B Betrouwbare bronnen
Gebruik het ezelsbruggetje ‘KODAK’ om je zoekresultaten kritisch te beoordelen.
1 Kwaliteit:
Ziet de website er professioneel uit?
Staan er geen spelfouten? Zijn de zinsbouw en de woordkeuze correct?
Is de site klaar (en niet under construction)?
Is er een duidelijke index om binnen de site te zoeken?
Bevat de site reclame?
2 Oorsprong:
Is de site door een deskundige (organisatie) geschreven of gemaakt?
Kun je de maker/schrijver van de site contacteren?
3 Doel: de website is gemaakt:
om te informeren,
om vragen te stellen,
om te verkopen,
om reclame te maken.
4 Actualiteit:
Is de info recent geschreven of bijgewerkt?
5 Kwantiteit:
Is de info op meerdere sites, in boeken of artikels identiek?
Zijn er links naar andere sites?
Is er een verwijzing naar andere literatuur of bronnen?
Is er voldoende info gegeven?
C Nuttige taalsites
1 Spelling: www.woordenlijst.org
2 Betekenis: w ww.vandale.be w ww.synoniemen.net
3 Taalgebruik: https://www.vlaanderen.be/taaladvies
4 Algemeen: https://schrijfassistent.be/splash.php
K O D A K
Oriënteren
1 Met welk doel luister/kijk je? (info zoeken, mening vormen, genieten …)
2 Welk teksttype/fragment verwacht je? Welke typische kenmerken heeft zulke tekst?
3 Wat is het onderwerp? Wat weet je er al over? Wat wil je er nog meer over weten?
4 Mag je het luister-/kijkfragment pauzeren?
5 Wat waren jouw werkpunten tijdens vorige luisteropdrachten?
6 Hoe denk je dat de leraar je zal beoordelen?
Voorbereiden
1 Welke vragen moet je beantwoorden? Begrijp je de vragen?
Moet je naar de grote lijnen of naar details luisteren/kijken?
2 Hoeveel keer mag je luisteren/kijken? Mag je tijdens het luisteren/kijken noteren?
3 Lees de eventuele luister- en kijktips.
4 Spreek bij groepswerk een taakverdeling af.
TIJDENS
Uitvoeren
1 Concentreer je.
2 Noteer de belangrijkste informatie met sleutelwoorden.
3 Haal de gevraagde informatie uit het fragment.
4 Vraag uitleg als iets onduidelijk is.
5 Wat vind je zelf van wat je hoort/ziet?
NA Reflecteren
1 Heb je alles ingevuld? Kun je nog iets aanvullen of verbeteren?
2 Heb je je goed voorbereid?
3 Wat waren je sterke en zwakke punten tijdens het luisteren/kijken?
4 Wat moet je bij een volgende luisteropdracht anders aanpakken?
Oriënteren
1 Met welk doel spreek je? (je mening geven, een presentatie geven …)
2 Welk teksttype kies je? Welke typische kenmerken heeft zulke tekst?
3 Wat is het onderwerp? Wat weet je er al over?
Wat moet je nog opzoeken om te kunnen spreken?
4 Voor wie spreek je (= ontvanger)? Gebruik je formele of informele taal?
5 Wat waren jouw werkpunten tijdens vorige spreekopdrachten?
6 Hoe denk je dat de leraar je zal beoordelen?
Voorbereiden
1 Oefen je tekst enkele keren in, zodat je vlot kunt vertellen.
2 Als je een spreekopdracht met een presentatie geeft, besteed dan aandacht aan de volgende zaken.
a Bepaal hoe je de presentatie meebrengt (op USB-stick, via het internet …).
b Controleer of de computer en de beamer werken.
c Controleer of je presentatie op de computer draait.
d Controleer of het beeld- of geluidsfragment afspeelt.
e Controleer of je presentatie goed zichtbaar is.
Uitvoeren
Let als je spreekt op je houding en taal.
Houding
1 Houd oogcontact met de hele klas.
2 Zorg voor passende gelaatsuitdrukkingen.
3 Sta flink rechtop.
4 Beweeg vlot.
5 Kijk niet voortdurend naar de slides als je een presentatie geeft.
Taal
1 Spreek in volzinnen.
2 Spreek standaardtaal.
3 Ar ticuleer goed.
4 Let op je intonatie.
5 Spreek niet te luid of te stil.
Als je een spreekopdracht geeft met een presentatie:
1 Geef extra info bij de slides.
2 Let op de timing.
Reflecteren
1 Beoordeel jezelf: wat waren je sterke en je zwakke punten?
2 Wat moet je bij een volgende spreekopdracht anders aanpakken (= werkpunt)?
Oriënteren
Bekijk en lees punt 4: ‘Spreken’.
Voorbereiden
1 Wanneer neem je het woord?
2 Hoe ga je in op wat de andere zegt?
3 Hoe formuleer je een boodschap?
4 Welke mening heb je?
5 Wie wil je overtuigen?
6 Welke argumenten gebruik je?
Uitvoeren
Spreken
1 Denk goed na over wat je wilt zeggen en hoe je het formuleert.
2 Vraag op gepaste wijze het woord.
3 Vraag door als je iets niet begrijpt.
4 Blijf bij het onder werp van het gesprek.
5 Gebruik standaardtaal.
6 Luister actief.
Inhoud
1 Feiten zijn de beste argumenten. Daarmee overtuig je de ander.
a Geef voorbeelden
Het autoverkeer in Vlaanderen is een probleem.
Ik denk bijvoorbeeld aan de dagelijkse files rond Antwerpen en Brussel.
b Maak een vergelijking met een gelijkaardige situatie.
Het openbaar vervoer in Vlaanderen is een probleem. De NMBS bereikt afgelegen gebieden niet.
c Vermeld oorzaak en gevolg
D e oorzaak van het verkeersprobleem is een teveel aan auto’s.
Heel wat gezinnen hebben er twee of drie. Daarom schuiven we elk in onze auto op de snelweg aan.
d Geef cijfers en/of statistieken of verwijs naar wetenschappelijk onderzoek.
Op 1 augustus waren er in België 5 712 061 personenwagens.
D at is een stijging met 1,6 procent in een jaar tijd.
2 Vertel vanuit jezelf.
a Gebruik een persoonlijke ervaring.
Op een zebrapad heb je voorrang, maar toch moet je nog goed uitkijken.
Ik werd vorige week bijna aangereden op een zebrapad.
b Laat jouw persoonlijke gevoel meespelen.
Ik voel me niet veilig bij de toename van al die auto’s.
Enerzijds is het steeds gevaarlijker op straat, anderzijds neemt de luchtvervuiling toe.
c Vermijd veralgemeningen.
Zeg bijvoorbeeld niet: ‘Alle autobestuurders zijn egoïsten.
Ze denken alleen aan hun persoonlijke comfort.’
Formulering
1 Gebruik een ik-boodschap, want zo vraag je begrip voor jouw boodschap. Kwets of veroordeel de ander niet.
2 Toon waardering voor wat de andere zegt: bedank je gesprekspartner voor zijn mening.
3 Wanneer je kritiek krijgt, ga je beter niet in de verdediging. Probeer te begrijpen waarom je de k ritiek krijgt. Laat je gesprekspartner ook weten wat je met de kritiek wilt doen.
Reflecteren
1 Hoe verliep het gesprek?
2 Kon iedere deelnemer zijn standpunt geven?
3 Welke argumenten werden er gebruikt?
4 Hoe formuleerde jij je argumenten?
5 Hoe vaak gebruikte jij een ik-boodschap?
6 Wat doe je beter anders bij een volgend groepsgesprek?
Oriënteren
1 Bekijk de titel, tussentitels en afbeeldingen.
2 Wat is het onderwerp?
3 Wat weet je er al over?
4 Wat wil je er nog over te weten komen?
5 Welk doel heeft de tekst? (informeren, overtuigen, ontspannen of ontroeren)
6 Wat waren jouw werkpunten tijdens vorige leesopdrachten?
7 Hoe denk je dat de leraar je zal beoordelen?
Voorbereiden
1 Zoek de inleiding, het midden en het slot.
2 Welke vragen moet je beantwoorden?
3 Begrijp je de vragen?
4 Moet je naar de grote lijnen of naar details zoeken?
5 Spreek bij groepswerk een taakverdeling af.
Uitvoeren
1 Concentreer je.
2 Markeer de belangrijkste informatie/sleutelwoorden.
3 Bepaal de hoofdgedachte: wat vertelt de schrijver over het onderwerp?
4 Haal de gevraagde informatie uit de tekst.
5 Volg de volgende stappen als je een belangrijk woord niet begrijpt:
a Kijk naar de context: lees de zin voor en na het woord opnieuw.
b Kijk naar het woord: herken je stukjes van het woord?
c Bekijk de afbeeldingen in de tekst.
d Zoek het woord op of vraag de betekenis aan iemand anders.
e Let op: woorden kunnen een letterlijke of een figuurlijke betekenis hebben!
(Bv.: ‘Ik speel met je voeten’ heeft een letterlijke en een figuurlijke betekenis.)
6 Bevat de tekst vooral meningen of vooral feiten?
NA Reflecteren
1 Voerde je de opdracht zoals gevraagd uit? (antwoorden in zinnen of kernwoorden, markeren …)
2 Heb je alles ingevuld?
3 Kun je nog iets aanvullen of verbeteren?
4 Wat vond je van de tekst? Gaf de tekst de informatie die je wilde?
5 Wat waren je sterke en zwakke punten tijdens het lezen?
6 Wat moet je bij een volgende leesopdracht anders aanpakken?
Oriënteren - Voorbereiden
Bekijk en lees de tekst aan de hand van punt 6: ‘Lezen’.
Uitvoeren
1 Noteer de hoofdgedachte per alinea.
a Markeer de signaalwoorden in de tekst.
b Duid per alinea de kernwoorden aan.
2 Bepaal de structuur van de tekst.
Horen alle gemarkeerde signaalwoorden thuis in eenzelfde tekststructuur?
Of :
Bevatten bepaalde alinea’s signaalwoorden van een andere tekststructuur?
Soorten tekststructurenVerklaring Signaalwoorden chronologisch in volgorde van tijd informatie aanbrengen eerst, dan, nadien, later, nu, daarna, de tweede stap … oorzaak-gevolg uitleggen waardoor iets komt en wat er dan gebeurt omdat, daarom, want, doordat, daardoor, zodat, met als gevolg dat …
probleem-oplossingde oplossing voor een probleem schetsen
een probleem, een moeilijkheid, maar, daarom, als, dus … vergelijkend gelijkenissen en verschillen aanbrengen maar, daarentegen, hoewel, in tegenstelling tot … opsommend verschillende zaken na elkaar vertellen ten eerste, ten tweede, een ander, ook, het eerste punt …
3 Welk schema past bij de structuur?
- een tijdlijnschema
Levensloop 1972 1985 oprichter 2010 boek Wij zijn ons brein hoogleraar
een spindiagram
Oriënteren
1 Met welk doel schrijf je? (info delen, mening geven, anderen laten genieten …)
2 Welk teksttype kies je? Welke typische kenmerken heeft zulke tekst?
3 Wat is het onderwerp? Wat weet je er al over? Wat moet je nog opzoeken om je tekst te kunnen schrijven?
4 Voor wie schrijf je (= ontvanger)? Gebruik je formele of informele taal?
5 Wat waren jouw werkpunten tijdens vorige schrijfopdrachten?
6 Hoe denk je dat de leraar je zal beoordelen?
Voorbereiden
1 Stel een werkplanning en een timing op.
2 Spreek bij een groepswerk een taakverdeling af.
3 Verzamel al het nodige materiaal.
4 Zoek en selecteer informatie.
5 Typ bij voorkeur je tekst.
TIJDENS
Uitvoeren
Opmaak
1 Kies één goed leesbaar lettertype (bv. Arial, Verdana, Calibri).
2 Gebruik een gepaste lettergrootte (11 of 12).
3 Gebruik geen emoji’s of emoticons.
Indeling
1 Gebruik een aanspreking en een slotformule als je een e-mail schrijft.
2 Plaats een duidelijk, kort onderwerp als je een e-mail schrijft.
3 Zorg voor een goede en korte titel (en tussentitels) als je een artikel schrijft.
4 Zorg voor een duidelijke structuur (inleiding-midden-slot).
5 Verdeel je tekst in alinea’s.
6 Laat een witregel tussen de verschillende alinea’s.
Taal
1 Schrijf hoofdletters waar het moet.
2 Plaats de gepaste leestekens.
3 Schrijf korte zinnen. Een goede zin heeft een onderwerp en een persoonsvorm.
4 Kies voor een aantrekkelijk woordgebruik.
5 Zorg voor afwisseling in je woordkeuze.
6 Let op de correcte spelling van de werkwoorden.
7 Gebruik (passende) verwijswoorden.
8 Gebruik, per alinea, de tegenwoordige en verleden tijd niet door elkaar.
9 Let op de correcte spelling.
R aadpleeg een (online) woordenboek indien nodig.
NA
Reflecteren
1 Lees je tekst hardop na.
2 Controleer of je alle tips toepaste. Pas je tekst indien nodig aan.
3 Beoordeel jezelf: wat waren je sterke en je zwakke punten?
4 Wat moet je bij een volgende schrijfopdracht anders aanpakken (= werkpunt)?
Tijdens een presentatie let je op:
A Opmaak
1 Gebruik een goed leesbaar lettertype (bv. Verdana, Arial, Calibri).
2 Kies een leesbare lettergrootte (minstens 20).
3 Zorg dat de kleur van de tekst duidelijk tegen de achtergrondkleur afsteekt.
4 Gebruik niet te veel verschillende of felle kleuren.
5 Gebruik geen emoji’s of emoticons.
6 Beperk het aantal verschillende animaties.
7 Gebruik geen verschillende stijlen door elkaar.
8 Kies beeld- en/of geluidsmateriaal van goede kwaliteit.
9 Kies afbeeldingen die niet te groot of te klein zijn.
10 Plaats afbeeldingen goed tegenover de tekst.
B Inhoud
1 Gebruik duidelijke kernwoorden: goed gekozen zelfstandige en bijvoeglijke naamwoorden. Gebruik geen volzinnen.
2 Kies passend en juist beeldmateriaal: - van goede kwaliteit; - niet te groot of te klein; - goed tegenover de tekst geplaatst.
C Structuur
1 Zet op de eerste slide - de titel; - een afbeelding als aandachtstrekker (daardoor weet je meteen waarover de presentatie gaat); - de namen + k las van de makers van de presentatie.
2 Zet op de tweede slide - de inleiding (onder werp van de presentatie?) + eventueel een zinvol beeld- of geluidfragment.
3 Zet op enkele slides - het midden; - per inhoudelijk samenhangend blok (= per vraag) één slide.
4 Zet op de voorlaatste slide - het slot: samenvatting; - de bronvermelding.
5 Zet op de laatste slide - een dank woord voor de toehoorders.
D Correcte spelling
1 Hoe schrijf je een werkwoord in het heden?
het onderwerp = meervoud
de persoonsvorm = de infinitief
het onderwerp = enkelvoud
de persoonsvorm = stam + t
Uitgezonderd: het onderwerp = ik = je of jij na de persoonsvorm de persoonsvorm = stam
In een bevelzin gebruik je de stam
Mijn vrienden helpen me met mijn taak.
Mijn vriend helpt me met mijn taak. Je vindt tennis vermoeiend.
Ik fiets naar school. Vind je lopen saai? Ik vind atletiek leuk.
Maak die taak tegen morgen. Antwoord met een volledige zin.
2 Hoe schrijf je een werkwoord in het verleden?
Klankvaste werkwoorden veranderen in het verleden niet van klank.
stam + de (enkelvoud) stam + den (meervoud)
stam + te (enkelvoud) stam + ten (meervoud)
Let op!
- Je schrijft een dubbele -d als de stam al op een -d eindigt.
- Je schrijft een dubbele -t als de stam al op een -t eindigt.
Klankveranderende werkwoorden veranderen in het verleden van klank.
Daarvoor bestaan geen regels.
De juiste vervoeging van die werkwoorden kun je in een (online) woordenboek opzoeken.
3 Hoe schrijf je het voltooid deelwoord?
Bij klankvaste werkwoorden luister je naar de verleden tijd.
Hoor je een -t, dan eindigt het voltooid deelwoord op een -t
Hoor je een -d, dan eindigt het voltooid deelwoord op een -d.
Klankveranderende werkwoorden hebben een onregelmatig voltooid deelwoord. Daarvoor bestaan geen regels.
Het voltooid deelwoord van die werkwoorden kun je in een woordenboek opzoeken.
Bij veel klankveranderende werkwoorden eindigt het voltooid deelwoord op -en.
Het voltooid deelwoord begint meestal met het voorvoegsel ge- Als de infinitief met het voorvoegsel ver-, be- of ont- begint, dan gebruik je het voorvoegsel ge- niet.
Bij scheidbare werkwoorden staat -ge- tussen de scheidbare delen.
gooi + de = gooide gooi + den = gooiden
blaf + te = blaf te blaf + ten = blaf ten
melden: meld + de = meldde meld + den = meldden
pletten: plet + te = plette plet + ten = pletten
lopen: liep – liepen bewijzen: bewees – bewezen
blaf te
De hond heeft geblaf t gooide Ik heb de bal gegooid.
zwemmen: gezwommen lopen: gelopen blijven: gebleven
Ik ben verrast. Hij heeft een drankje besteld. Je wordt daar vriendelijk ontvangen.
uitvinden: uitgevonden afdrogen: afgedroogd
1 Je schrijft een hoofdletter bij het begin van een zin
Bv.: Het regent al de hele dag.
Let op!
- Je schrijft de hoofdletter aan het eerste volledige woord.
Bv.: ’t Regent al de hele dag.
- Je schrijft ook een hoofdletter bij het begin van een zin tussen aanhalingstekens.
Bv.: Ze zei: ‘Het regent al de hele dag.’
2 Je schrijft een hoofdletter bij eigennamen:
a namen van personen
bsamenstellingen met namen van personen als ze nog duidelijk aan de naam herinneren
c namen van dieren
d namen van plaatsen
e woorden die afgeleid zijn van een plaatsnaam
f namen van straten, gebouwen, monumenten, parken …
g namen van talen
h namen van inwoners en volken
i namen van feestdagen
Lore, Jens Verbeeck
de Nobelprijs
Bobby, Flipper
België, Kortrijk, Oost-Vlaanderen, Ardennen, Alpen
(Let op: niet als iets anders dan de plaatsnaam bedoeld wordt: goudakaas, moezelwijn)
Belgisch, Amerikaans
Nieuwstraat, Antwerpen-Centraal, Vrijheidsbeeld, Citadelpark
Frans, Nederlands, Pools
Belgen, Fransen, Basken, Oost-Vlamingen, Brusselaars
Pasen, Kerstmis, Suikerfeest
(Let op: niet bij samenstellingen: paasvakantie, kerstdagen)
jgebeurtenissen in de tijd de Eerste Wereldoorlog
k namen van merken en bedrijven
l namen van tijdschriften, films, boeken, series …
m namen van instellingen, evenementen, verenigingen …
Zara, Opel, Colruyt
Flair, De Leeuwenkoning, Thuis
Sint-Romboutscollege, Pukkelpop
Je schrijft een punt op het einde van een mededelende zin of een bevelzin.
Je schrijft een vraagteken op het einde van een vraag.
Je schrijft een uitroepteken op het einde van een uitroep of een bevel.
Je schrijft een dubbele punt - voor een verklaring;
- voor een opsomming;
- als er een aanhaling volgt.
Je schrijft een komma
- tussen de delen van een opsomming;
- voor maar en want;
- tussen twee persoonsvormen in dezelfde zin;
- tussen bijvoeglijke naamwoorden bij hetzelfde zelfstandig naamwoord;
- bij een aanspreking.
Wanneer gebruik je een spatie?
- Vóór een punt, een komma, een dubbele punt, een puntkomma, een uitroepteken en een vraagteken komt geen spatie.
- Voor en na een gedachtestreepje komt een spatie.
- Voor en na een beletselteken komt een spatie.
- Voor en na een schuine streep komt geen spatie.
- Tussen een getal en een eenheid komt een spatie.
- Voor en na rekenkundige tekens komt een spatie als ze deel uitmaken van een rekenkundige bewerking.
- Voor en na het plusminusteken komt een spatie.
De kat ligt in de zetel te slapen Neem jullie boek .
Welk boek heb je gelezen?
Was het maar waar!
Houd daar nu mee op!
We mogen niet meer schaatsen op het ijs: het dooit.
Je vindt alles in de kringwinkel: kledij, meubelen, boeken en fietshelmen.
Lisan zei: ‘Ik kom straks.’
We fietsten door vier gemeenten: De Panne, Koksijde, Nieuwpoort en Middelkerke.
Ik kom vandaag niet, maar overmorgen wel. Ik kom vandaag niet, want ik moet studeren. Omdat ik te vlug fietste, kon ik niet meer op tijd remmen.
Hij heeft een grote, kleurrijke tuin.
Neem eens een ander blad, Ellen. Brahim, je hebt dat goed beschreven. Komaan, Viktor, je kunt het.
Ze is – volgens mij toch – niet gelukkig.
Wat er daarna gebeurde … dat weet niemand.
Elke leerling beslist zelf of hij/zij meegaat.
Trek een streep van 15 cm.
Het terrein is 18 x 25 meter groot. Die film is voor 16+ geschikt.
Het touw is ± 50 m lang.
Aanhalingstekens zet je voor en na een aanhaling (= letterlijk opschrijven wat iemand zegt of schrijft).
De zin eindigt met de aanhaling:
- begin de aanhaling met een hoofdletter;
- eindig de aanhaling met een eindleesteken (punt, vraagteken, uitroepteken);
- zet de aanhaling met leesteken tussen aanhalingstekens.
De zin begint met de aanhaling:
- begin de aanhaling met een hoofdletter;
- eindig de aangehaalde vraag of uitroep met een eindleesteken (vraagteken, uitroepteken);
- zet de aangehaalde vraag of uitroep met leesteken tussen aanhalingstekens;
- zet daarna een komma.
- Let op: zet geen eindleesteken (punt) als de aanhaling een mededelende zin is.
Als je in een woord twee of drie opeenvolgende klinkers niet als één klank mag lezen, zet je een trema op de eerste letter van de nieuwe klank.
Je schrijft geen trema
- bij uitgangen uit het Latijn en Frans;
- na de i bij een combinatie van meer dan 2 k linkers.
Je schrijft een koppelteken
- in samenstellingen waarbij de klinkers botsen;
- in plaats van een weggelaten woorddeel;
- in samenstellingen met een afkorting, een losse letter of een cijfer;
- in samenstellingen en afleidingen van aardrijkskundige namen;
- in woordcombinaties met als eerste deel bijna, niet, oud, non, sint, ex.
Woorden uit het Engels met een koppelteken behouden dat, ook in samenstellingen.
Hij vertelde: ‘Morgen gebeurt het.’
Ze typt: ‘ Wanneer kom je naar huis?’
Damir riep: ‘Ik fiets je zo voorbij!’
‘ Wat wil je?’, vraagt de directeur. ‘Gelukkige verjaardag!’, riepen we.
‘Een prachtige dag’, zei de leraar.
geïnteresseerd, tweeën
museum, opticien financieel, buiig, ooievaar
foto - onderschrift, camera-instelling
land- en tuinbouw, schoolboeken en -schriften gps-toestel, 21-jarige, A3-blad, BMX-titel
Zuid-Europa, Noord-Koreaan, Sint-Pieters-Leeuw oud-leerling, bijna- doodervaring, non-verbaal, sint-bernardshond
lay- out, back-up, make -upborstel
Je gebruikt een apostrof - bij het meer voud en de bezitsvorm van woorden waarvan de laatste klank met één -a, -i, -o, -u of -y geschreven wordt; - bij de bezitsvorm van eigennamen die eindigen op een sisklank (-s, -z of -x).
- op de plaats van weggelaten letters.
De meeste woorden uit het Frans behouden het accent op de letter -e.
Let op: in het Nederlands schrijf je alleen -é op het einde van een woord.
Je kunt de, het of een voor een zelfstandig naamwoord schrijven.
De, het en een zijn lidwoorden
Zelfstandige naamwoorden kunnen onzijdig (o), mannelijk (m) of vrouwelijk (v) zijn.
Alle het-woorden zijn onzijdig.
Alle de-woorden zijn ofwel mannelijk ofwel vrouwelijk.
Onzijdige woorden kun je vervangen door het.
Mannelijke woorden kun je vervangen door hij
twee auto’s papa’s verlanglijstje
Lies’ boek Alex ’ balpen Inez ’ fiets ’t Regent, zo’n slecht weer
café première enquête
defilé procedé
- een paddenstoel, de paddenstoel - een huis, het huis
Vrouwelijke woorden kun je vervangen door zij (ze). Twijfel je of een zelfstandig naamwoord mannelijk, vrouwelijk of onzijdig is, zoek het dan in een (online) woordenboek op.
Het huis staat in een rustige buurt.
Het staat in een rustige buurt.
De bakker test een nieuw recept.
Hij test een nieuw recept.
De computer is gecrasht.
Hij is gecrasht.
De lerares geeft een moeilijke opdracht.
Zij (ze) geeft een moeilijke opdracht.
De afstandsbediening valt op de grond.
Ze valt op de grond.
biefstuk (de; m) dun stuk vlees van de bovenbil van bepaalde zoogdieren dat gebakken of geroosterd wordt
Bij een zelfstandig naamwoord kan een bijvoeglijk naamwoord staan.
Een bijvoeglijk naamwoord geeft meer informatie over het zelfstandig naamwoord.
Let op!
Woordjes als: mijn, jouw, zijn, haar, ons, jullie, uw en hun zijn geen bijvoeglijke naamwoorden!
Verkleinwoorden
Het zelfstandig naamwoord kan als verkleinwoord gebruikt worden.
Het meervoud van zelfstandige naamwoorden
Om het meervoud van zelfstandige naamwoorden te vormen, schrijf je -en of -s aan het enkelvoud.
Twijfel je hoe het meervoud van een zelfstandig naamwoord gevormd wordt, zoek het dan in een (online) woordenboek op.
Soms moet je bij het meervoud van zelfstandige naamwoorden op -en een klinker enkel schrijven of een medeklinker verdubbelen.
Bij sommige woorden in het meervoud die eindigen op -en verandert de medeklinker. De letter -f wordt een -v; de letter -s verandert in een -z.
het grote huis de koppige ezel mijn vrijgevige tante
hond – hondje auto – autootje stoel – stoeltje baby – baby’tje boom – boompje café – cafeetje bal – balletje
paard – paarden kamer – kamers tante – tantes cadeau – cadeaus
tak – tak ken straat – straten
duif – duiven vaas – vazen
Sommige meervouden eindigen op -eren.kinderen, eieren
Woorden waarvan de laatste klank met één -a, -i, -o, -u en -y geschreven wordt, krijgen in het meervoud -’s.
Woorden die op -ie eindigen: -ie wordt -ieën als de klemtoon op de ie ligt; -ie wordt -iën (of soms ies) als de klemtoon niet op de -ie ligt.
cavia – cavia’s ski – ski’s auto – auto’s menu – menu’s baby – baby ’s
knie – knieën melodie – melodieën bacterie – bacteriën tralie – traliën – tralies