Voorbeeldpagina's Geogenie 3 werkboek

Page 1

Landschap en Thema 1 wereldkaart 1 De wereld verdelen 1

Hoe bouw je een referentiekaart van de wereld op?

1.1 Vereenvoudigen Teken op fig. 1.1 de grenzen van de continenten en de grote eilanden zoals op de vereenvoudigde kaart (fig. 1.2).

1.1

1.2 Verdelen in oceanen, continenten en werelddelen

..

......

......

Benoem (noteer de namen van) de continenten en de oceanen op fig. 1.1. Noteer op de gepaste actualiteitskaart achteraan in het boek de volgende – zeeën en golven: Noordelijke IJszee – Golf van Bengalen – Golf van Mexico – eilanden: Sri Lanka – Madagaskar – Cuba – Japan – Nieuw-Zeeland

1.3 Situeren in het gradennet De verdeling in halfronden ken je nog van vorige jaren. Benoem in de rand van fig. 1.1 de vier halfronden. Teken op fig. 1.2 de volgende breedtecirkels door over de continenten en benoem de volgende breedtezones en vermelde breedtecirkels: – de intertropen: tussen de keerkringen – de subtropen: van de keerkring tot 40° N of Z – de noordelijke of zuidelijke middelbreedten (tot 60° N of Z) – de subpolaire zone: van 60° tot de poolcirkel – de polaire zone: van de poolcirkel tot de pool. Noteer op de kaart op de juiste plaats de afstanden vermeld in het leerboek in fig. 1.4.

Thema 1

4


1.2

2

De grote wereldblokken en -regio’s in de actualiteit

Als je de actualiteit volgt, merk je dat sommige delen van de wereld worden benoemd op basis van één kenmerk. Benoem de omlijnde delen op kaart 1.2. Trek een lijntje rond Oceanië en benoem het. Noteer op de juiste plaats op kaart: sub-Saharaans Afrika – Caribisch gebied – EU. Noteer waarom de voorbeelden uit de onderstaande tabel al dan niet behoren tot die regio. voorbeeld?

ja

nee

taal

Latijns-Amerika

Brazilië

O

O

cultuur

Arabische wereld

Turkije

O

O

natuur

Moesson Azië

Afghanistan

O

O

ligging

Midden-Oosten

Syrië

O

O

Achteraan in dit werkboek vind je blinde kaarten van de werelddelen. Trek op de passende kaart een lijntje rond de vermelde regio’s uit de tabel hierboven. Benoem enkele plaatsen die recent in de actualiteit stonden.

5

Landschap en wereldkaart


2 Landschap en wereldkaart 1 ......

..

......

Het reliëf als drager van het landschap

Noteer bij de hoogtelijnenkaarten welke reliëfvormen je herkent. Noteer het nummer van de foto uit het leerboek waarop je zo’n reliëfvorm ziet.

2.1 Reliëfvorm: nr. foto

2.2 Reliëfvorm: nr. foto Thema 1

6


2

De referentiekaart van het reliĂŤf

Benoem de weergegeven bergketens en rivieren op de kaart.

2.3

7

Landschap en wereldkaart


3

De wereldreferentiekaart onderzoeken

Wat valt er op aan de oriëntatie van de gebergten van Amerika in vergelijking met die van Eurazië?

Wat hebben de grote rivieren van Amerika gemeenschappelijk? (Let op de kenmerken van de rivieren, zoals bron, monding, stroomrichting.)

Waarom zijn de grote rivieren van Siberië economisch niet zo interessant?

Wat past niet in het rijtje (en waarom)? Donau – Jangtsekiang – Ganges – Rijn

Wat hebben de volgende bergen gemeenschappelijk: Kilimanjaro – Saint-Helens – Fuji? Plaats ze als oriëntatiepunt op de kaart (2.3) met de eerste letter en een symbool.

4

Doorsneden onderzoeken

De bijgaande doorsnede van de aarde is gemaakt volgens de lijn van 30°Z - 70° W naar 40° N - 130° O. Benoem de continenten en de bergketens op de doorsnede. Noteer aan de binnenzijde de namen van de oceanen in deze doorsnede.

2.4

Thema 1

8


3 Grote vegetatie- en klimaatzones in de wereld 1 ..

......

......

De grote vegetatiezones in de wereld

In Europa bestudeerden we al acht verschillende vegetatiezones. Fig. 3.1 in je leerboek op p. 12 geeft je een overzicht van de grote vegetatiegebieden in de wereld. De foto’s van 3.2 t.e.m. 3.9 zijn genomen op verschillende plaatsen in de wereld en geven je een beeld van het vegetatietype dat daar voorkomt. Elders gezochte foto’s (foto’s atlas, internet …) kunnen ook een hulp zijn. Vul de tabel aan. Van noord naar zuid herkennen we de volgende vegetatiezones in de wereld: vegetatiezone

ijswoestijn

toendra

taiga

gemengd woud

loofbos

Europees land (of uitgestrekt gebied) gelegen in deze vegetatiezone

subtropisch regenwoud

steppe

tropisch regenwoud

savanne

beschrijving van de vegetatie (aan- of afwezigheid van bomen, soorten bomen, dichtheid …)

hardbladige vegetatie

woestijn

land (of uitgestrekt gebied) buiten Europa gelegen in deze ­vegetatiezone

niet van toepassing

niet van toepassing

niet van toepassing

9

Landschap en wereldkaart


2

De grote klimaatzones in de wereld

De grenzen tussen koude, gematigde en warme klimaten laten zich afbakenen door de isothermen vermeld op kaart 3.11 in je leerboek p. 14. Teken die lijnen over met een dikkere lijn en benoem de isothermen in de rand op de kaart hieronder (fig. 3.1). Noteer er ook de poolcirkels (NPC en ZPC), de keerkringen (KKK en SKK) en de evenaar op. Is er gelijkenis tussen de grenzen van grote klimaatzones en deze lijnen?

3.1 Vereenvoudigde klimaatkaart van de wereld

..

......

......

Welk klimaat heeft men in de volgende steden of plaatsen? Gebruik fig. 3.11 in je leerboek. Voor de droge klimaten moet je ook vermelden of ze in de koude, gematigde of warme klimaatzone liggen. Noteer in de laatste kolom welk vegetatietype je er tegenkomt. stad/plaats

klimaatnaam

vegetatietype

Brussel

Rome

Milaan

Helsinki

Groenland (centrale deel)

Manaus (Brazilië)

New Delhi

Alice Springs

Yaoundé

Sint-Petersburg

Eureka

Odessa

Brasilia

Thema 1

10


3.2 Determineertabel klimaten/vegetatie

11

Landschap en wereldkaart

NZ: zomerneerslag NW: winterneerslag

ja

D≤1

nee

TK ≤ 18

nee

NJ ≤ 200

nee

TJ ≤ 0

nee

TW ≤ 10

nee

ja

ja

ja

ja

nee

NZ ≤ NW

nee

D≤1

nee

TK ≤ -10

nee

NJ ≤ 400

nee

TK ≤ 15

nee

TW ≤ 0

ja

ja

ja

ja

ja

ja

nee

TW ≤ 22

nee

TW ≤ 22

nee

TK ≤ -3

ja

ja

ja

warm altijd nat klimaat

warm klimaat met nat seizoen

warmgematigd klimaat met natte zomer

warmgematigd klimaat met natte winter

koelgematigd klimaat met natte winter

warmgematigd altijd nat klimaat

koelgematigd klimaat met zachte winter

koelgematigd klimaat met koude winter

koudgematigd klimaat met strenge winter

gematigd, droog klimaat

warm altijd droog klimaat

gematigd altijd droog klimaat

VEGETATIEKENMERKEN

tropischregenwoudklimaat

tropischesavanneklimaat

subtropischesavanneklimaat

hardbladigevegetatieklimaat van de subtropen

hardbladigevegetatieklimaat van de centrale middelbreedten

subtropischregenwoudklimaat

loofbosklimaat

gemengdwoudklimaat

taigaklimaat

steppeklimaat

woestijnklimaat van de tropen

woestijnklimaat van de middelbreedten

taigaklimaat

toendraklimaat

ijswoestijnklimaat

INDELING NAAR

koudgematigd klimaat met strenge winter

koud klimaat met dooiseizoen

koud klimaat zonder dooiseizoen

KLIMAATKENMERKEN


Je vindt hieronder de klimaatgegevens van zes niet-Europese plaatsen. In de loop van het schooljaar zul je met die klimaatgebieden uitgebreid kennismaken. – Bepaal het klimaat van deze plaatsen met behulp van de determineertabel (fig. 3.2). New Delhi 28°N - 77°O - 211 m T

TJ: 25,0 °C

NJ: 706 mm

°C

Dundas 76°N - 68°W - 20 m N

T

20

30

60

0

20

40 20

180

0

160

-10

10

140

-20

0

40 20

0

0

A

S

O

N

D

Perth 32°Z - 115°O - 21 m T

TJ: 17,7 °C

3

J

F

M

A

M

J

J

A

S

O

N

mm 7

6

5

7

9

°C

Manaus 3°Z - 60°W - 92 m TJ: 26,5 °C

NJ: 2082 mm

N

mm

°C

NJ: 703 mm

200

100

180

180

80

160

160

30

60

140

140

20

40

120

120

10

20

100

100

0

80

80

20

J

F

M

A

M

J

J

A

S

O

N

D

J

F

M

A

M

J

J

A

S

O

N

1

3

14 35 121 174 105 126 90 26

0

°C 26,0 26,0 25,9 26,0 26,2 26,3 26,5 27,2 27,5 27,5 27,1 26,6

mm 264 262 298 283 204 103 67 46 63 111 161 220

warm altijd nat

Wat valt op wanneer je de klimaatzones van het noordelijk halfrond vergelijkt met die van het zuidelijk?

12

D

°C 21,0 22,7 26,3 29,2 29,8 27,3 21,9 21,8 21,8 25,3 22,6 20,7

mm 3

– In de legende bij fig. 3.12 in het leerboek p. 14 zijn de klimaatnamen van het zuidelijk halfrond weggelaten. Vul die klimaatnamen in de bijgaande tabel in.

Thema 1

N

mm

°C

200

0

°C 23,0 23,2 21,6 18,7 15,7 13,8 12,9 13,2 14,4 16,0 18,7 21,1

TJ: 24,9 °C

120

0

mm 10 12 19 44 129 194 177 126 88 54 21 12

T

mm

0

D

0

140

40

N

D

220

10

O

N

240

N

20

S

O

160

20

A

S

180

40

J

A

260

10

J

J

200

20

M

J

280

60

A

M

300

30

M

A

Poona 19°N - 74°O - 555 m

60

F

M

mm 29,528,327,211,6 9,6 7,3 6,7 7,5 12,720,7 8,1 26,4

30

J

F

11 14 23 10 13 11 12

10

NJ: 886 mm

J

°C 23,5 22,4 19,6 15,3 11,2 7,6 7,6 9,9 13,0 16,7 20,1 22,5

D

°C -22,0 -21,7-23,5-16,3 -5,2 0,9 3,7 3,8 -1,4 -8,7 -15,1-19,9

T

°C 14,1 16,9 22,4 28,6 32,9 33,8 31,0 29,8 29,2 26,0 20,3 15,4

mm 23 20 15 10 15 68 200 200 123 19

N

10

10

J

NJ: 205,6 mm

200

60

J

TJ: 15,7 °C

mm

20

M

T

°C

30

A

N

mm

80

M

Mendoza 32°Z - 68°W - 828 m

°C

100

F

NJ: 128 mm

mm

120

J

TJ: -10,4 °C

5

0


..

......

......

4 Bevolking, welvaart en ontwikkeling over de wereld 1

Bevolkingsspreiding over de wereld

1.1 Geconcentreerd of verspreid: aflezen van de spreidingskaart in de atlas Aan grote rivieren, in kustvlakten en laagvlakten wonen mensen dichter bij elkaar dan in bergstreken en plateaus. Toch zijn er ook uitzonderingen. Welke reden stel je vast bij de volgende plaatsen? kust van Mauritanië Hoogland van Colombia Amazonevlakte lössplateau in China Obvlakte in Siberië

1.2 Kaartbeeld van de bevolkingsspreiding Bestudeer de kaarten van de bevolkingsspreiding in je atlas per werelddeel en noteer voor ieder werelddeel het grootste gebied met hoge bevolkingsdichtheid en het grootste gebied met lage bevolkingsdichtheid. Gebruik namen van (delen van) landen.

grootste gebied met hoge bevolkingsdichtheid

grootste gebied met lage bevolkings­ dichtheid

Europa Azië Afrika Noord-Amerika Centraal-Amerika Zuid-Amerika Oceanië

13

Landschap en wereldkaart


gebieden met zeer grote bevolkingsdichtheid (> 200 inwoners/km2) megasteden (uit de top 10 >10 miljoen inwoners) belangrijke referentiesteden

4.1

1.3 De grootste miljoenensteden als referentiepunten op de wereldkaart Benoem de miljoenensteden op de kaart (fig. 4.1). Trek een kadertje rond de steden die ook hoofdstad zijn van een land. Benoem de gebieden met een sterke bevolkingsconcentratie met de naam van het (deel van het) land of het deel van het werelddeel. Noteer in de tabel met welke reliëfvorm dat overeenkomt. gebied met sterke bevolkingsconcentratie

Thema 1

reliëfgebied – reliëfvorm

14


2

Welvaart en ontwikkeling over de wereld

2.1 Welvaart aflezen van de kaart Beoordeel de volgende stellingen: waar of onwaar?

waar

onwaar

Alle landen met meer dan 1 000 000 000 inwoners hebben een groot bnp.

Japan en Frankrijk zijn op economisch gebied ongeveer even sterk ontwikkeld.

De welvaart van het VK is groter dan het gemiddelde van de EU27.

De inwoners van de G8 zijn gemiddeld meer welvarend dan de inwoners van de G20.

De inwoners van Turkije zijn gemiddeld meer welvarend dan de inwoners van Rusland.

2.2 Ontwikkeling op kaart aflezen Vink de uitspraken aan die juist zijn en geef telkens één land dat de uitspraak bevestigt of ontkent. Landen zonder zeegrens komen meer voor als zwak ontwikkeld dan landen met zeegrens.

Voorbeeld in Z.-Amerika: In de tropen zijn meer landen zwak ontwikkeld dan in de middelbreedten.

Voorbeeld in Z.-Afrika: Alle landen van Afrika zijn zwak ontwikkeld.

Voorbeeld: Zuidoost-Azië is meer ontwikkeld dan Zuid-Amerika.

Voorbeeld:

2.3 Ontwikkeling: een combinatie van kenmerken Welk land voldoet aan de volgende voorwaarden (kaarten uit je atlas): China – D.R. Congo – Brazilië? aantal artsen per 100 000 inwoners

ondervoeding (% van de bevolking)

zuigelingensterfte (per 1 000 levend geborenen < 1 jaar)

tussen 150 en 300

tussen 5 en 10 %

tussen 25 en 50

< 25

> 40 %

> 100

tussen 150 en 300

tussen 10 en 20 %

tussen 25 en 50

land

2.4 Ontwikkeling op kaart brengen Noteer op de blinde kaarten achteraan in dit boek de naam van de top vijf van de landen met de sterkste ontwikkeling en de top vijf van de landen met de zwakste ontwikkeling. Welk besluit trek je daaruit wat de culturele achtergrond van die landen betreft? (Zie overeenkomstige kaart in je leerboek.)

15

Landschap en wereldkaart


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.